16 Marca 2011 R. (Pierwszy Dzień Obrad)

S e j m Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne z 87 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 16 marca 2011 r. (pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a 2 0 1 1

str. str.

TREŚĆ

87. posiedzenia Sejmu (Obrady w dniu 16 marca 2011 r.) str. str.

Otwarcie posiedzenia Poseł Sylwester Pawłowski ...... 40 Zmiana porządku dziennego Poseł Bożena Kotkowska...... 40 Marszałek...... 3 Poseł Stanisław Stec ...... 41 Poseł Marek Wikiński ...... 4 Poseł Henryk Gołębiewski ...... 41 Komunikaty Poseł Jan Szyszko ...... 41 Sekretarz Poseł Magdalena Gąsior-Marek. . . . 5 Poseł Grzegorz Tobiszowski ...... 41 Sprawy formalne Poseł Anna Zalewska...... 42 Poseł Paweł Poncyljusz ...... 6 Poseł Jan Rzymełka...... 42 Punkt 1. porządku dziennego: Przedsta- Poseł Marek Krząkała ...... 42 wiony przez Prezydium Sejmu projekt Poseł Andrzej Gałażewski ...... 43 uchwały w sprawie solidarności z Naro- Poseł Marek Rząsa...... 43 dem Japonii Poseł Sławomir Zawiślak...... 43 Marszałek...... 6 Poseł Beata Bublewicz...... 44 Punkt 2. porządku dziennego: Informacja Poseł Bożenna Bukiewicz ...... 44 ministra spraw zagranicznych o założe- Poseł Tomasz Piotr Nowak ...... 44 niach polskiej polityki zagranicznej Poseł Krzysztof Gadowski...... 45 w 2011 roku Poseł Jarosław Stawiarski...... 45 Minister Spraw Zagranicznych Poseł Marek Ast...... 45 Radosław Sikorski ...... 6 Poseł Anna Sobecka...... 46 Poseł Andrzej Halicki ...... 14 Poseł Gabriela Masłowska...... 46 Poseł Mariusz Błaszczak ...... 16 Poseł Janusz Cichoń ...... 46 Poseł Tadeusz Iwiński ...... 18 Poseł Krystyna Grabicka...... 47 Poseł Stanisław Rakoczy ...... 21 Poseł Antoni Błądek ...... 47 Poseł Elżbieta Jakubiak ...... 22 Poseł Beata Mazurek...... 47 Poseł Marek Borowski...... 24 Poseł Grażyna Ciemniak ...... 48 Poseł Stefan Niesiołowski ...... 25 Poseł Kazimierz Gołojuch ...... 48 Poseł Zbigniew Girzyński ...... 26 Poseł Anna Paluch ...... 49 Poseł Robert Tyszkiewicz ...... 28 Poseł Stanisław Kalemba ...... 49 Poseł Jarosław Sellin ...... 29 Poseł Zbigniew Wojciechowski ...... 49 Poseł Marek Krząkała ...... 30 Poseł Adam Rogacki ...... 50 Poseł Tomasz Lenz ...... 31 Poseł Eugeniusz Czykwin ...... 51 Poseł Dariusz Lipiński...... 32 Poseł Dariusz Lipiński...... 51 Poseł Jan Szyszko ...... 33 Poseł Krzysztof Tołwiński...... 51 Poseł Jan Kuriata ...... 33 Poseł Szymon Stanisław Giżyński ...... 52 Poseł Jerzy Polaczek ...... 34 Poseł Wiesław Janczyk ...... 52 Poseł Andrzej Gałażewski ...... 34 Poseł Stanisław Ożóg...... 52 Poseł Maciej Orzechowski ...... 35 Poseł Jacek Bogucki...... 53 Poseł Jan Rzymełka...... 35 Poseł Aleksander Chłopek...... 53 Poseł Andrzej Ćwierz...... 36 Poseł Andrzej Gut-Mostowy ...... 54 Poseł Jan Filip Libicki...... 36 Poseł Jerzy Materna ...... 54 Poseł Tomasz Latos ...... 36 Poseł Halina Olendzka ...... 54 Poseł Adam Lipiński ...... 37 Poseł Jan Religa...... 54 Poseł Krzysztof Maciejewski ...... 37 Poseł Maria Nowak ...... 55 Poseł Anna Sikora ...... 38 Poseł Czesław Hoc ...... 55 Poseł Tadeusz Woźniak ...... 38 Poseł Kazimierz Smoliński ...... 56 Poseł Edward Siarka ...... 39 Poseł Jadwiga Wiśniewska ...... 56 Poseł Tadeusz Iwiński ...... 39 Poseł Stanisław Pięta ...... 56 Poseł Marzena Dorota Wróbel ...... 40 Poseł Kazimierz Moskal ...... 57 str. str.

Poseł Artur Górski...... 57 Poseł Anna Sobecka...... 103 Poseł Robert Telus...... 58 Poseł Jan Filip Libicki...... 103 Poseł Jan Kulas ...... 58 Poseł Gabriela Masłowska...... 103 Poseł Krystyna Skowrońska ...... 59 Poseł Krystyna Grabicka...... 104 Poseł Tomasz Głogowski ...... 59 Poseł Antoni Błądek ...... 104 Poseł Zbigniew Dolata ...... 59 Poseł Beata Mazurek...... 105 Poseł Ryszard Galla ...... 60 Poseł Robert Telus...... 105 Poseł Wojciech Kossakowski ...... 60 Poseł Jolanta Szczypińska...... 106 Poseł Piotr Polak ...... 61 Poseł Zbigniew Babalski ...... 106 Poseł Marek Matuszewski...... 61 Poseł Marek Ast...... 106 Poseł Krystyna Skowrońska ...... 61 Poseł Czesław Hoc ...... 107 Poseł Sławomir Worach...... 61 Poseł Krzysztof Sońta ...... 107 Poseł Andrzej Jaworski ...... 62 Poseł Bożena Kotkowska...... 107 Poseł Sławomir Kłosowski ...... 62 Poseł Henryk Gołębiewski ...... 108 Poseł Miron Sycz ...... 63 Poseł Stanisław Stec ...... 108 Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 63 Poseł Tadeusz Tomaszewski ...... 108 Poseł Krzysztof Lipiec ...... 63 Poseł Sylwester Pawłowski ...... 109 Poseł Dariusz Seliga ...... 64 Poseł Jacek Kasprzyk ...... 109 Poseł Ireneusz Raś...... 64 Poseł Tadeusz Iwiński ...... 109 Poseł Arkadiusz Mularczyk...... 65 Poseł Anna Paluch ...... 110 Minister Spraw Zagranicznych Poseł Ewa Malik ...... 110 Radosław Sikorski ...... 65 Poseł Marzenna Drab ...... 111 Poseł Tadeusz Iwiński ...... 69 Poseł Waldemar Andzel ...... 111 Poseł Tadeusz Woźniak ...... 112 (Przerwa w posiedzeniu) Poseł Jan Warzecha ...... 112 Wznowienie posiedzenia Poseł Krzysztof Tołwiński...... 113 Punkt 3. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Halina Olendzka ...... 113 czytanie rządowego projektu ustawy Poseł Szymon Stanisław Giżyński ...... 114 o zmianie niektórych ustaw związa- Poseł Wiesław Janczyk ...... 114 nych z funkcjonowaniem systemu Poseł Stanisław Ożóg...... 114 ubezpieczeń społecznych Poseł Krzysztof Popiołek...... 115 Punkt 4. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Teresa Wargocka ...... 115 czytanie poselskiego projektu ustawy Poseł Jacek Bogucki...... 115 o zmianie ustawy o systemie ubezpie- Poseł Dariusz Kaczanowski...... 116 czeń społecznych oraz ustawy Poseł Jarosław Stawiarski...... 116 o organizacji i funkcjonowaniu fundu- Poseł Aleksander Chłopek...... 117 szy emerytalnych Poseł Stanisław Szwed ...... 117 Prezes Rady Ministrów Donald Tusk...... 71 Poseł Sławomir Worach...... 118 Minister – Członek Rady Ministrów Poseł Grażyna Ciemniak ...... 118 Michał Boni ...... 74 Poseł Marzena Dorota Wróbel ...... 118 Poseł Małgorzata Sadurska...... 77 Poseł Jerzy Materna ...... 119 Poseł Sławomir Neumann...... 80 Poseł Józef Rojek ...... 119 Poseł Mirosław Sekuła ...... 82 Poseł Wiesław Suchowiejko...... 120 Poseł Beata Szydło...... 83 Poseł Jadwiga Wiśniewska ...... 120 Poseł Grzegorz Napieralski ...... 85 Poseł Agnieszka Hanajczyk...... 120 Prezes Rady Ministrów Donald Tusk...... 89 Poseł Danuta Olejniczak ...... 121 Poseł Jerzy Wenderlich ...... 90 Poseł Edward Siarka ...... 121 Poseł Grzegorz Napieralski...... 90 Poseł Kazimierz Moskal ...... 121 Poseł Stanisław Żelichowski ...... 91 Poseł Jan Kulas ...... 122 Poseł Jan Łopata ...... 92 Poseł Barbara Bartuś ...... 123 Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska...... 94 Poseł Wojciech Kossakowski ...... 124 Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 96 Poseł Piotr Polak ...... 124 Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska ...... 97 Poseł Krystyna Skowrońska ...... 125 Poseł Marek Borowski ...... 97 Poseł Elżbieta Rafalska ...... 125 Poseł Bogdan Lis ...... 99 Poseł Wiesław Suchowiejko...... 125 Poseł Ludwik Dorn ...... 100 Poseł Henryk Kowalczyk...... 126 Minister Członek Rady Ministrów Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 126 Michał Boni ...... 101 Poseł Andrzej Orzechowski...... 127 str. str.

Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk...... 127 Poseł Dariusz Lipiński...... 157 Poseł Adam Abramowicz ...... 127 Poseł Marek Matuszewski...... 157 Poseł Lech Sprawka...... 128 Poseł Barbara Bartuś ...... 157 Poseł Marian Starownik ...... 128 Poseł Dariusz Lipiński...... 157 Poseł Andrzej Jaworski ...... 128 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Krzysztof Lipiec ...... 129 Spraw Zagranicznych Jan Borkowski ...... 158 Poseł Jarosław Rusiecki ...... 129 Poseł Grzegorz Raniewicz ...... 130 Poseł Tadeusz Iwiński ...... 160 Poseł Marek Matuszewski...... 131 Punkt 6. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Tomasz Latos ...... 132 czytanie senackiego projektu ustawy Poseł Tomasz Głogowski ...... 133 o zmianie ustawy Kodeks postępowania Poseł Jerzy Gosiewski ...... 133 cywilnego Poseł Artur Górski...... 135 Senator Piotr Zientarski ...... 160 Poseł Dariusz Bąk ...... 135 Poseł Witold Pahl...... 161 Poseł Jacek Tomczak...... 135 Poseł Barbara Bartuś ...... 162 Poseł Zbigniew Wojciechowski ...... 136 Poseł Witold Klepacz ...... 163 Minister – Członek Rady Ministrów Poseł Józef Zych...... 163 Michał Boni ...... 136 Minister Pracy i Polityki Społecznej Poseł Antoni Błądek ...... 164 Jolanta Fedak...... 141 Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 164 Poseł Małgorzata Sadurska ...... 142 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Jan Kulas ...... 145 Sprawiedliwości Zbigniew Wrona ...... 164 Poseł Małgorzata Sadurska ...... 145 Oświadczenia (Przerwa w posiedzeniu) Poseł Szymon Stanisław Giżyński ...... 165 Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 165 Wznowienie posiedzenia Poseł Krzysztof Lipiec ...... 166 Punkt 5. porządku dziennego: Sprawozda- Poseł Jarosław Rusiecki ...... 167 nie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie Poseł Tadeusz Iwiński ...... 167 wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Poseł Krzysztof Maciejewski ...... 168 Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Poseł Zbigniew Wojciechowski ...... 169 Ministra Spraw Zagranicznych do pod- Poseł Jacek Kasprzyk ...... 169 jęcia działań w obronie prześladowa- (Przerwa w posiedzeniu) nych chrześcijan w różnych częściach świata Teksty wystąpień niewygło- Poseł Sprawozdawca Tadeusz Iwiński . . . . . 146 Załącznik nr 1 – Poseł Dariusz Lipiński...... 147 szonych Poseł Jarosław Sellin ...... 148 Poseł Andrzej Szlachta ...... 1 Poseł Eugeniusz Czykwin ...... 149 Poseł Mirosław Pawlak ...... 1 Poseł Stanisław Witaszczyk ...... 151 Poseł Piotr Stanke ...... 1 Poseł Jan Filip Libicki...... 151 Poseł Andrzej Szlachta ...... 1 Poseł Anna Sobecka ...... 152 Poseł Wojciech Kossakowski ...... 2 Poseł Robert Telus ...... 153 Poseł Andrzej Bętkowski...... 2 Poseł Tadeusz Woźniak ...... 154 Poseł Mirosław Pawlak ...... 2 Poseł Sławomir Worach...... 154 Poseł Antoni Błądek ...... 2 Poseł Artur Górski...... 155 Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 155 Poseł Jan Kulas ...... 3 Poseł Andrzej Jaworski ...... 155 Poseł Józef Rojek ...... 4 Poseł Antoni Błądek ...... 156 Poseł Andrzej Szlachta ...... 5 Poseł Kazimierz Smoliński ...... 156 Poseł Jan Warzecha ...... 5 Poseł Jadwiga Wiśniewska ...... 156 Poseł Elżbieta Zakrzewska ...... 6

(Początek posiedzenia o godz. 9 min 03)

(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Sprzeciwu nie słyszę. Grzegorz Schetyna oraz wicemarszałkowie Ewa Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmia- Kierzkowska, Marek Kuchciński, Stefan Niesiołowski nie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem i Jerzy Wenderlich) systemu ubezpieczeń społecznych. Projekt ten został paniom i panom posłom dorę- czony w druku nr 3946. Marszałek: W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie- Dzień dobry. niu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze Otwieram posiedzenie. czytanie tego projektu. (Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską) Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią zgodę na zastosowanie art. 37 ust. 4 regulaminu i panów posłów: Magdalenę Gąsior-Marek, Tomasza Sejmu. Górskiego, Bartosza Arłukowicza oraz Mariusza Ka- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm mińskiego. propozycję przyjął. W pierwszej części obrad sekretarzami będą po- Sprzeciwu nie słyszę. słowie Magdalena Gąsior-Marek i Tomasz Górski. Właściwe komisje przedstawiły sprawozdania o pro- Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie jektach ustaw: Tomasz Górski i Mariusz Kamiński. — o kredycie konsumenckim, Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie — o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, ob- miejsc przy stole prezydialnym. rocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Protokół 86. posiedzenia Sejmu uważam za przy- Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom jęty wobec niewniesienia zastrzeżeń. doręczone odpowiednio w drukach nr 3908 i 3926. Serdecznie witam pana prezydenta Rzeczypospo- W związku z tym, na podstawie art. 95e regula- litej Polskiej (Zebrani wstają, oklaski) i członków kor- minu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu po- pusu dyplomatycznego przybyłych w celu wysłuchania informacji ministra spraw zagranicznych. (Oklaski) rządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie Wysoka Izbo! W związku z tragicznymi wydarze- tych sprawozdań. niami, które w ostatnich dniach dotknęły naród ja- Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Natural- poński, proponuję, aby Sejm chwilą ciszy uczcił pa- nych i Leśnictwa przedstawiła sprawozdanie o pro- mięć oﬁar tych wydarzeń. jekcie ustawy o ustanowieniu programu wieloletnie- (Zebrani wstają, chwila ciszy) go „Program budowy Zbiornika Wodnego Świnna Dziękuję bardzo. Poręba w latach 2006–2010”. Prezydium Sejmu, w uzgodnieniu z Konwentem Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom Seniorów, przedłożyło projekt uchwały w sprawie so- doręczone w druku nr 3909. lidarności z Narodem Japonii. W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Projekt ten został paniom i panom posłom dorę- Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie- czony w druku nr 3954. niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa- W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii trzenie tego sprawozdania. konwentu seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu Komisja Zdrowia przedłożyła sprawozdania o pro- porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrze- jektach ustaw: nie tego projektu. — o działalności leczniczej, Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgo- — o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzecz- dę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu. niku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm — o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza propozycję przyjął. dentysty, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 4 Porządek dzienny

Marszałek nii i o tsunami w portfelach przyszłych emerytów. Dlatego składam wniosek o debatę długą w tej spra- — o refundacji leków, środków spożywczych spe- wie. (Oklaski) cjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, — o systemie informacji w ochronie zdrowia. Marszałek: Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 3921, 3922, To jest wniosek formalny i muszę go poddać pod 3923, 3924 i 3925. głosowanie, tak że proszę zawiesić zapisywanie, bo W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii będziemy musieli przeprowadzić głosowanie nad Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie- wnioskiem Prezydium i nad wnioskiem formalnym niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa- posła Wikińskiego. trzenie tych sprawozdań. Poddam pod głosowanie propozycję Prezydium Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyra- Sejmu. Jej odrzucenie będzie oznaczać, że Sejm przy- ził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu jął wniosek zgłoszony przez pana posła Marka Wi- Sejmu. kińskiego. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem pro- propozycję przyjął. pozycji Prezydium Sejmu dotyczącej wysłuchania Sprzeciwu nie słyszę. 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5- Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przepro- -minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji wadził debatę krótką nad informacją ministra spraw nad projektami ustaw dotyczących systemu ubezpie- zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagra- czeń społecznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć nicznej w 2011 r. przycisk. Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy- Kto jest przeciw? słuchał 15-minutowych oświadczeń w imieniu klu- Kto się wstrzymał? bów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w łącz- W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za było nej dyskusji nad sprawozdaniami Komisji Zdrowia 181, przeciw – 161, nikt się nie wstrzymał. dotyczącymi rządowego pakietu projektów ustaw zdro- Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję Prezy- wotnych oraz nad pierwszymi czytaniami projektów dium Sejmu. ustaw: rządowego o zmianie niektórych ustaw zwią- Za chwilę rozpatrzymy przedstawiony przez Pre- zanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń zydium Sejmu projekt uchwały w sprawie solidarno- społecznych, poselskiego o zmianie ustawy o syste- ści z Narodem Japonii. mie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o organi- Następnie wysłuchamy informacji ministra spraw zacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagra- Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy- nicznej w 2011 roku. słuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów Kolejnymi rozpatrywanymi punktami będą i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami po- pierwsze czytania rządowego i poselskiego projektów rządku dziennego. ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubez- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm pieczeń społecznych. propozycję przyjął. W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdanie Sprzeciwu nie słyszę. komisji o projekcie rezolucji w sprawie wezwania Pre- Za chwilę rozpatrzymy przedstawiony przez… zydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Mi- Bardzo proszę, panie pośle. nistrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do pod- Poseł Marek Wikiński. jęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata. Ostatnim rozpatrywanym punktem będzie pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie Poseł Marek Wikiński: ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Jutro rano przeprowadzimy głosowania. Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Po głosowaniach rozpatrzymy pytania w spra- Ekscelencje! Zgłaszam wniosek formalny odnośnie wach bieżących. do porządku dziennego. Otóż uważam, że 15-minu- Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie infor- towe oświadczenie klubu w sprawie ustawy o otwar- macja bieżąca. tych funduszach emerytalnych, która dotyczy każde- Prezydium Sejmu informuje, że na obecnym po- go Polaka, każdej Polki, 16 mln przyszłych emerytów siedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja oszczędzających pieniądze w OFE, to jest za krótki w sprawie wzrostu bezrobocia w Polsce oraz drastycz- czas, by chociażby przekazać opinie, które zbieramy nego ograniczenia środków na aktywne formy prze- w swoich okręgach wyborczych. Dzisiaj w Polsce ciwdziałania bezrobociu, o której przedstawienie wno- mówi się tylko o dwóch sprawach: o tsunami w Japo- sił Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Porządek dzienny 5

Marszałek — zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu mate- komisji dotyczące rządowego pakietu projektów riałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyro- ustaw zdrowotnych. bami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji policyjnym, o projektach ustaw: — o ratyfikacji Protokołu o wybuchowych pozo- — o zmianie ustawy o ustanowieniu programu stałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub wieloletniego „Program budowy Zbiornika Wodnego ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonal- Świnna Poręba w latach 2006–2010”, nych, które mogą być uważane za powodujące nad- — o kredycie konsumenckim, mierne cierpienia lub mające niekontrolowane skut- — o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obki (Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28 rocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. listopada 2003 r., W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze — o ratyfikacji sporządzonego w Paryżu dnia 27 maja 2010 r. Protokołu zmieniającego Konwencję czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podat- o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach ku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o po- podatkowych, sporządzoną w Strasburgu dnia 25 datku dochodowym od osób prawnych. stycznia 1988 r. Następnie planowane jest rozpatrzenie sprawdzań Proszę posła sekretarza o odczytanie komuni- komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: katów. — o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyż- szym, ustawy o stopniach naukowych i tytule nauko- wym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz Sekretarz Poseł o zmianie niektórych innych ustaw, Magdalena Gąsior-Marek: — o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektó- rych innych ustaw, Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po- — o zmianie ustawy o niektórych formach wspie- siedzenia Komisji: rania działalności innowacyjnej, — Etyki Poselskiej – godz. 9.30, — o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, — Finansów Publicznych – godz. 9.30, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, — Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz – godz. 9.30, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finanso- — Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki – godz. 10, wanych ze środków publicznych, — Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 10, — o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony — Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional- Narodowej oraz ustawy o przebudowie i modernizacji nej – godz. 10, technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczy- — Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw pospolitej Polskiej, związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 11, — o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług — Zdrowia – godz. 11, oraz ustawy Prawo o miarach. — Rolnictwa i Rozwoju Wsi – godz. 12, W piątek rano przeprowadzimy głosownia. — Kultury i Śródków Przekazu – godz. 13, W bloku głosowań Sejm powoła członków Rady — Ustawodawczej – godz. 13, Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania — Gospodarki wspólnie z Komisją Samorządu Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisją Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic- W bloku głosowań planowane jest również do- twa – godz. 13.30, konanie zmian w składach osobowych komisji sej- — Edukacji, Nauki i Młodzieży – godz. 14, mowych. — Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów Po głosowaniach planowane jest rozpatrzenie ustaw o zmianie Konstytucji RP oraz projektów wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec mini- ustaw z nimi związanych – godz. 14, stra rolnictwa i rozwoju wsi pana Marka Sawickiego. — Rolnictwa i Rozwoju Wsi – godz. 14.30, Następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie po- — Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika- selskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samo- cjach – godz. 15, rządzie gminnym oraz o zmianie innych ustaw. — Obrony Narodowej – godz. 15, Informuję, że Senat przyjął bez poprawek nastę- — Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 15, pujące ustawy: — do Spraw Unii Europejskiej – godz. 16, — Prawo prywatne międzynarodowe, — Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych pro- — o zmianie ustawy o płatnościach w ramach jektów ustaw z zakresu prawa wyborczego – godz. 16, systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych — do Spraw Kontroli Państwowej – godz. 16.30, innych ustaw, — Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie — o zmianie ustawy o uposażeniu byłego Prezy- z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regio- denta Rzeczypospolitej Polskiej, nalnej oraz Komisją Infrastruktury – godz. 16.30, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt uchwały w sprawie solidarności z Narodem Japonii. 6 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Sekretarz Poseł Magdalena Gąsior-Marek Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po- rządku dziennego: Przedstawiony przez Prezy- — Infrastruktury wspólnie z Komisją Samorządu dium Sejmu projekt uchwały w sprawie solidar- Terytorialnego i Polityki Regionalnej – godz. 17.30, ności z Narodem Japonii (druk nr 3954). — Infrastruktury – bezpośrednio po zakończeniu Wysoki Sejmie! Proszę panie i panów posłów o po- posiedzenia z Komisją Samorządu Terytorialnego wstanie z miejsc. i Polityki Regionalnej, (Zebrani wstają) — Obrony Narodowej – godz. 18, Odczytam tekst projektu uchwały. — Skarbu Państwa – godz. 18. „Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w spra- Dziękuję. wie solidarności z Narodem Japonii W obliczu tej strasznej katastrofy, która dotknęła Naród Japoński, Sejm RP w imieniu Narodu Polskie- Marszałek: go wyraża głębokie współczucie oraz wyrazy solidar- ności w tych tragicznych dniach dla Japonii. Dziękuję bardzo. Polacy, którzy wielokrotnie doświadczyli wsparcia Pan poseł Poncyljusz. ze strony innych krajów, w tym także od Japonii, Bardzo proszę. rozumieją potrzebę solidarności i pomocy, zarówno w wymiarze moralnym, jak i materialnym, oraz wy- rażają gotowość do jej udzielenia. Pamiętamy o tych, Poseł Paweł Poncyljusz: którzy zginęli i jesteśmy pełni podziwu dla Japończy- ków, którzy z odwagą i opanowaniem podejmują trud Panie Marszałku! Składam wniosek formalny ratowania ludzi i odbudowy kraju. Postawa obywa- o ogłoszenie przerwy i zwołanie Konwentu Seniorów. teli Japonii wobec klęski, jaka ich dotknęła, jest wzo- Dzisiaj nie odbyło się poranne posiedzenie Konwentu rem godnym naśladowania. Solidarność, jaką okazu- Seniorów. Chcielibyśmy jeszcze raz zgłosić wniosek ją sobie Japończycy, wzbudza nasz szacunek i uzna- o rozpatrzenie przesunięcia debaty o otwartych fun- nie”. (Długotrwałe oklaski) duszach emerytalnych z godzin popołudniowych na Dziękuję bardzo. jutrzejszy poranek, tak aby wszyscy obywatele mogli Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie uczestniczyć w debacie na temat przyszłości swoich solidarności z Narodem Japonii. emerytur, a przynajmniej ją obserwować. To jest de- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po- bata równie ważna jak ta dzisiejsza odnośnie do po- rządku dziennego: Informacja ministra spraw lityki zagranicznej, która – jak pan ogłasza – odbę- zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 roku. dzie się w godzinach porannych. Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagra- Panie marszałku, nie może być tak, że o najważ- nicznych pana Radosława Sikorskiego w celu przed- niejszej, możliwe, że fundamentalnej, zmianie w sys- stawienia informacji. (Oklaski) temie emerytalnym, jednej z najważniejszych reform w tej kadencji dyskutujemy wieczorem. Dlatego zwracam się jeszcze raz z wnioskiem o to, aby ogłosić prze- Minister Spraw Zagranicznych rwę, zwołać Konwent Seniorów i uzgodnić inny ter- Radosław Sikorski: min debaty na temat otwartych funduszy emerytalnych, reformy emerytalnej w Polsce. Dziękuję. Szanowny Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posło- wie! (Oklaski) Szanowni Goście! Ekscelencje! Człon- Marszałek: kowie Korpusu Dyplomatycznego! (Oklaski) Przed- stawiam Wysokiej Izbie informację na temat polityki Tłumaczyłem na wczorajszym posiedzeniu Kon- zagranicznej ze świadomością, że po raz pierwszy wentu Seniorów, a także tydzień temu i dwa tygodnie w III Rzeczypospolitej minister spraw zagranicznych temu, jaki jest kalendarz tego posiedzenia. Klub PJN zdaje relację z niemal pełnej kadencji swojego urzę- w zeszłym tygodniu to akceptował, a wczoraj zmienił dowania w stabilnym rządzie w ramach zgodnej ko- zdanie, dlatego prośbę pana posła uważam za bezza- alicji. Zaszczytem dla mnie jest to, że zgodnie z oby- sadną. Ale oczywiście wniosek o przerwę poddam pod czajem exposé ponownie przysłuchuje się prezydent głosowanie. Rzeczypospolitej Polskiej (Oklaski) i szef największej Kto jest za tym, aby na wniosek posła Poncyljusza partii opozycyjnej. (Oklaski) ogłosić 5-minutową przerwę? (Głos z sali: Nie ma go.) Kto jest przeciw? Przepraszam. Niech będzie to zwiastunem jedno- Kto się wstrzymał? ści i stabilności polskiej polityki zagranicznej, co zna- W głosowaniu wzięło udział 294 posłów. Za było komicie zwiększa jej skuteczność. 88, przeciw – 176, 30 się wstrzymało. Zwyczaj wygłaszania exposé wprowadził premier Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił. i minister spraw zagranicznych Ignacy Jan Paderew- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 7

Minister Spraw Zagranicznych europocentryczny, który przyzwyczailiśmy się trak- Radosław Sikorski tować jak oczywistość, przechodzi do historii. Lud- ność i gospodarki krajów członków NATO, a nawet ski. 20 lutego 1919 r. tak prezentował stan polskich szerzej – OBWE, stają się z każdym rokiem mniejszą spraw: „Odrodzenie Ojczyzny poczęło się w ciemno- częścią populacji i gospodarki świata. Ma to konse- ści, we krwi i w bólu. (...) Podczas gdy szczęśliwsze kwencje polityczne. państwa sprzymierzone od trzech już miesięcy zupeł- Powstają co najmniej dwa pytania. Czy będziemy ny i pełny triumf święcą, my jeszcze orężnie granic potrafili tak poszerzyć krąg krajów poczuwających Ojczyzny bronić musimy”. się do spuścizny tego, co nazywamy Zachodem, aby Wiemy, że w XX wieku dwa razy jeszcze musieli- zachować nasze wpływy? Czy – w ramach planu mi- śmy podnosić się z fizycznego i politycznego upadku. nimum – będziemy umieli zintegrować nowe mocar- Gdy dokonuję bilansu swego urzędowania, odczu- stwa wschodzące w ramach istniejących instytucji wam wdzięczność wobec tych, którzy szli przede międzynarodowych? Należy szukać sposobu, aby za- mną. Krzysztof Skubiszewski został ministrem spokoić aspiracje tych państw, i co za tym idzie, aby spraw zagranicznych kraju bankruta, członka RWPG ewolucja systemu międzynarodowego mogła nadal i Układu Warszawskiego, z wojskami sowieckimi na odbywać się bez wojny. naszym terytorium i nieuregulowanymi traktatowo Jaka jest więc recepta na politykę zagraniczną granicami. Kraju, wokół którego szybko zmienili się drugiej dekady XXI wieku? Jak maksymalizować wszyscy sąsiedzi. Zostawił Polskę wolną, z uporząd- wkład, jaki polityka zagraniczna może wnieść w po- kowanymi stosunkami w regionie, Polskę kroczącą wodzenie swego państwa i narodu? Przede wszystkim ku instytucjom euroatlantyckim. Władysław Barto- musimy realistycznie ocenić, jakie – w porównaniu szewski, jedyny w ostatnich 20 latach dwukrotny z rywalami – są nasze zasoby intelektualne, społeczne, minister spraw zagranicznych, niestrudzenie działał gospodarcze i wojskowe, jaka jest korelacja sił. Po dru- na rzecz pojednania polsko-niemieckiego. Andrzej gie, określić, jaki przyświeca nam cel. Po trzecie, wie- Olechowski złożył oficjalny wniosek o przystąpienie dzieć, jak w takich warunkach można prowadzić pol- Polski do Unii Europejskiej, a za kadencji Dariusza ską politykę, jakie sobie stawiać zadania. Rosatiego otwarto Polsce drzwi do rozmów o człon- Kładę nacisk na realizm w ocenie naszej sytuacji kostwie w NATO. Gdy urząd ministra pełnił Broni- nie po to, aby namawiać do porzucenia ideałów, lecz sław Geremek, nasz kraj ostatecznie wstąpił do So- przeciwnie – aby zwiększyć szansę na realizację na- juszu Północnoatlantyckiego. Za kadencji Włodzimie- szych aspiracji. Roztropność to wszak jedna z cnót rza Cimoszewicza staliśmy się członkiem Unii Euro- kardynalnych. Interes narodowy nie jest bytem trans- cendentnym, lecz doczesnym. Mierzenie sił na zamia- pejskiej. Adam Daniel Rotfeld wspomagał pomarań- ry było zaletą w czasach niewoli, gdy nie mieliśmy do czową rewolucję na Ukrainie, a obecnie wspiera stracenia nic, prócz naszych kajdan. Natomiast oby- niełatwy proces pojednania z Rosją. Stefan Meller watel w wolnym kraju zachowuje się odpowiedzialnie, pomógł zapewnić Polsce szczodry budżet unijny. Za gdyż ma szansę przekazania swego dorobku potom- czasów Anny Fotygi Polska wynegocjowała traktat stwu. W obrębie jednego pokolenia przeszliśmy z jed- lizboński, który podpisał premier Donald Tusk. nej sytuacji w drugą. Czas przyzwyczaić się do wolno- Dziś nikt poza naszymi granicami nie ma wątpli- ści. Naszym obowiązkiem jest racjonalnie kalkulować, wości, że Polska to kraj niepodległy. Raz na zawsze a nie grać na emocjach. (Oklaski) przezwyciężyliśmy złowrogą spuściznę rozbiorów i ko- Wszyscy, jak jesteśmy na tej sali, uważamy się za munizmu. Nie tylko odbudowaliśmy państwo, ale patriotów. Jak powiadał historyk lord Acton: „Patrio- wpisaliśmy je w architekturę demokratycznego świa- tyzm jest w życiu politycznym tym, czym wiara jest ta. Znowu postrzegani jesteśmy nie jako sezonowy w religii”. Ale plemienne czy sekciarskie pohukiwa- efekt jakiegoś traktatu, lecz konieczny, a nawet ponie to jeszcze nie patriotyzm. Każdy z nas zastana- żądany element systemu międzynarodowego. W ostat- wiał się, czym Polska mogłaby być, gdyby nie noc nich latach odzyskaliśmy także swobodę w kształto- zaborów, koszmar II światowej czy zniewolenie ko- waniu naszej polityki. Nie jesteśmy już aplikantem, munizmu. Nigdy nie zapomnimy ani tamtych boha- ale krajem, który samodzielnie, choć w granicach terów, ani niesprawiedliwości, które nas dotknęły. solidarności europejskiej i sojuszniczej określa swoje I właśnie dzięki tym bohaterom nie musimy się dziś stanowisko. Kto temu oczywistemu faktowi zaprze- ograniczać do pokrzepiania serc. Odpowiedzialna cza, ten nie szanuje pokoleń Polaków, którzy śnili o polityka nie może być pochodną martyrologicznej tym, aby minister spraw zagranicznych wolnej Polski mitologii. Patriotyzm to nie ciemne insynuacje lub mógł zdawać sprawę ze swych działań i planów przed chełpliwe mowy. Największym patriotą nie jest ten, demokratycznie wybranym Sejmem. kto najwięcej mówi o patriotyzmie, lecz ten, kto re- Szanowni Państwo! Nasza koniunktura między- alnie czyni coś dla Polski. (Oklaski) narodowa jest nadal sprzyjająca. Polska jest coraz Obnoszenie się z opacznie rozumianym honorem ważniejszym państwem Zachodu, ale nasza trans- też nie budzi podziwu. Gdy w czasie I wojny świato- atlantycka rodzina nie jest już pępkiem świata. Mimo wej pewien carski oficer zapytał Wieniawę-Długo- że nadal bogacimy się i posiadamy realne zdolności szowskiego, o co właściwie walczą polskie legiony, ten obronne, inni bogacą się i zbroją się szybciej. Świat miał odpowiedzieć: „Wy bijecie się o honor, a my o na- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 8 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Minister Spraw Zagranicznych W 2010 r. Polska po raz pierwszy w historii, we- Radosław Sikorski dług wskaźnika rozwoju społecznego ONZ, została zakwalifikowana do krajów wysoko rozwiniętych. szą wolność. Czyli każdy walczy o to, czego mu brak”. W stosunku do 2007 r. poprawiliśmy naszą pozycję (Oklaski) aż o 12 miejsc w światowym rankingu konkurencyj- Dziś nasze państwo walczy o pozycję na arenie ności. Co drugi młody Polak studiuje. Pod wzglądem międzynarodowej, a nie o honor, którego nikt nam spójności społecznej Polska jest blisko krajów rozwi- nie może odebrać. Nikomu nie musimy tego udowad- niętych. Jesteśmy postrzegani jako kraj skutecznie niać. (Oklaski) walczący z korupcją. W rankingu Transparency In- Zresztą nie warto kierować się resentymentem hi- ternational Polska awansowała w 2010 r. na 41. miej- storycznym. Mimo wszystkich nieszczęść, które nas sce spośród 180 państw, najlepsze z krajów Grupy dotknęły, mamy dziś dobrą podstawę do odbudowy Wyszehradzkiej, podczas gdy jeszcze w 2007 r. byli- naszej pozycji. Coraz zasobniejsza Polska żyjąca w po- śmy najniżej w tej klasyfikacji. koju z sąsiadami jest obiektem szacunku, a czasem Członkostwo w Unii wzmocniło nas. 2/3 wymiany nawet zazdrości. Tym, którzy za najwyższy stopień handlowej odbywa się z krajami Unii. Polityka spój- patriotyzmu uważają oskarżanie rządu wyłonionego ności, w tym kluczowe dla Polski inwestycje w infra- w demokratycznych wyborach o służalstwo wobec ob- strukturę, zostały zapisane w unijnej strategii na cych, o kondominium i bifinlandyzację, o zaprzaństwo najbliższą dekadę. Niezmiennie pozostajemy liderem i zdradę, mówię: Opamiętajcie się! (Oklaski) I zrozum- w wydatkowaniu środków unijnych, a pamiętajmy, cie: ta Polska, którą mamy tu i teraz, demokratyczna że na rozwój regionalny otrzymaliśmy najwyższe i wolnorynkowa, do której różni pośród nas szli róż- wsparcie, jakie dała Unia od 2006 r. W obecnym unijnymi drogami, w której są rachunki krzywd i której nym budżecie polityki spójności jedno euro na pięć, daleko jeszcze do ideału, jest najlepszą, jaką kiedy- które wypłaciła Komisja, płynęło do Polski. Od 2007 r. kolwiek mieliśmy. Nauczcie się ją kochać. (Oklaski) wydaliśmy ponad 16 mld euro. Potrafiliśmy stworzyć Wysoki Sejmie! Jak wielokrotnie doświadczyliśmy sprawny system, z którego korzysta biznes, instytu- w przeszłości, przekonanie o własnych racjach nie cje i osoby prywatne. Przekłada się to na rozwój wystarcza do osiągnięcia sukcesu. „Opinie się liczą, przedsiębiorstw, na nowe miejsca pracy. Jest to efekt ale zasoby decydują” – mawiał norweski socjolog Ste- ciężkiej pracy pani minister Elżbiety Bieńkowskiej. in Rokkan. Przyjrzyjmy się więc naszemu potencja- Jest to także dowód na innowacyjność polskich łowi beznamiętnie, tak jak to robią Niemcy czy An- przedsiębiorców, samorządowców, urzędników i spo- glicy. 20 lat temu nasz produkt krajowy brutto, mie- łeczników, którzy zamieniali projekty na papierze rzony według parytetu siły nabywczej, wynosił około w obwodnice, kursy dla bezrobotnych czy ścieżki 160 mld dolarów. Dziś jest to ponad 717 mld dolarów, rowerowe. Minister Cezary Grabarczyk buduje już a zatem 4,5 razy więcej. Według danych Międzyna- więcej dróg, niż pięciu jego poprzedników razem rodowego Funduszu Walutowego wyprzedziliśmy wziętych. (Oklaski) Belgię, Szwecję, a ostatnio nawet Holandię. Jesteśmy (Głos z sali: Ojejej, ojejej.) 20 gospodarką na świecie, szóstą w Unii Europej- Pamiętajmy jednak, że rola Polski nie sprowadza skiej. Moim zdaniem jest szansa, że w perspektywie się tylko do biernego odbioru wsparcia. Unia korzysta dekady nasz PKB zwiększy się o kolejne 300 mld do- z naszych pomysłów, np. jak ułożyć sobie stosunki ze larów. wschodnimi sąsiadami. Potrafimy budować współ- Nasz PKB to 1/3 gospodarki rosyjskiej, ale prze- pracę w regionie i przeforsowywać korzystne dla nas wyższa 2,5 razy ukraiński PKB, a litewski – 13 razy. rozwiązania, tak jak miało to miejsce przy negocja- Natomiast niemiecki PKB, mimo kryzysu, który do- cjach pakietu energetyczno-klimatycznego. Oto do- tknął ten kraj boleśniej niż nas, wynosi 3 bln dola- wody naszej skuteczności. rów, czyli 4 razy więcej. Hiszpania – kraj ludnościowo Polacy obejmują ważne stanowiska. Jerzy Buzek do nas zbliżony – ma dwa razy większą gospodarkę. jest przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Turcja również ma od nas większy potencjał, choć Janusz Lewandowski odpowiada w Komisji Europej- niższy dochód na głowę. Pamiętajmy jednak, że o po- skiej za jeden z najważniejszych obszarów – budżet tencjale decyduje nie tylko bieżący dochód, ale i sku- unijny. Nasz dyplomata znajduje się w ścisłym kie- mulowane bogactwo. Mamy więc jeszcze sporo do rownictwie Europejskiej Służby Działań Zewnętrz- nadrobienia. nych. Inni nasi obywatele kierują reprezentacjami Zwiększamy wymianę handlową. Polski eksport unijnymi w Jordanii i Korei Południowej. Niestety jest dziewięciokrotnie wyższy niż w 1990 r. Jest też utraciliśmy szefostwo jednej z frakcji w Parlamencie wyższy niż przed ostatnim kryzysem. W ubiegłym Europejskim, ale Polacy są szefami biur NATO w Mo- roku wyniósł rekordowe 162 mld dolarów. Polskie skwie i w Kijowie, kierują strukturami Sojuszu na inwestycje bezpośrednie za granicą osiągnęły już Kaukazie. poziom ponad 27 mld dolarów. To umacnia pozycję Staliśmy się autorytetem w sprawach gospodar- Polski w krajach, gdzie są one lokowane, szczególnie czych w Europie. Nie bez przyczyny pan minister u naszych sąsiadów – w Niemczech, na Ukrainie Jacek Rostowski został uznany najlepszym mini- i Litwie. strem finansów europejskich rynków wschodzących, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 9

Minister Spraw Zagranicznych działaniami. Kraj, który potrafi walczyć o interesy Radosław Sikorski swojego regionu; który jest dawcą pomocy rozwojowej i humanitarnej; który w systemie międzynarodowym a potem najlepszym ministrem finansów w Europie jest postrzegany jako autor rozwiązań, a nie źródło (Oklaski) w uznaniu za działania antykryzysowe. problemów. Wreszcie taki kraj, który nie czeka na Rośnie zainteresowanie polskim rynkiem kapi- stanowisko innych, lecz zapewnia przywództwo, któ- tałowym. Z roku na rok wzrasta kapitalizacja Gieł- rego inni oczekują. Wzór godzien naśladowania – oto dy Papierów Wartościowych – czternaście lat temu cel na miarę ambicji Polaków. (Oklaski) wynosiła 13 mld dolarów, obecnie wynosi 180 mld Jaką politykę zagraniczną można prowadzić, aby dolarów. Warszawa staje się centrum finansowym ten cel osiągnąć tu i teraz, mając takie, a nie inne dla całego regionu. Działa 21 instytutów polskich atuty i słabości, w takim otoczeniu międzynarodo- za granicą. Dynamiczny rozwój Polski inspiruje wym, w jakim przychodzi nam działać? Misją Mini- powstanie tysięcy artykułów prasowych oraz pro- sterstwa Spraw Zagranicznych sformułowaną przez gramów radiowych i telewizyjnych. Sukcesem pro- samych pracowników jest realizacja interesów Rze- mocyjnym był Rok Chopinowski, podczas którego czypospolitej Polskiej poprzez współpracę w Europie polskie placówki dyplomatyczne zorganizowały 3,5 i na świecie na rzecz bezpieczeństwa, demokracji tys. projektów dla ponad 5 mln widzów na całym i rozwoju. Bardziej lapidarnie nasze hasło brzmi: świecie. „Polsce – służyć, Europę – tworzyć, świat – rozu- (Głos z sali: A komiks?) mieć”. Pamiętamy też, że „Solidarność” zwyciężyła Polski pawilon w Szanghaju w trakcie Expo przy- dlatego, że jej przywódcy świadomie kierowali się ciągnął 8 mln zwiedzających, a za sprawą mediów do- dewizą hanzeatyckiego Gdańska: „Bez strachu, ale tarł do milionów odbiorców, stając się polskim symbo- z rozwagą”. lem o znaczeniu międzynarodowym. Liczymy na zwięk- Szanowni państwo, wielką szansą na przybliżenie szone zainteresowanie turystów w związku z nadcho- nas do tego celu będzie zbliżająca się polska prezy- dzącymi mistrzostwami Europy w piłce nożnej. dencja w Radzie Unii Europejskiej. „Przywódcą jest (Głos z sali: A komiks?) ten, kto daje nadzieję” – mawiał Napoleon Bonapar- A jak nas postrzegają inni? Mimo okazjonalnych te. W trudnych czasach dla europejskiego projektu wybryków, które fałszują naszą historię, Polska ma Polska ma pomysły, jak tchnąć nowego ducha w wie- dobrą prasę. Od furmanek do siły napędowej – tak le unijnych inicjatyw. Nikt w Unii nie oczekuje od nas pisze brytyjski „The Economist”. „Der Spiegel” wspo- rzeczy nadludzkich. Oczekuje się natomiast, że bę- mina o nieprzerwanym rozkwicie i określa Polskę dziemy adwokatem interesu europejskiego, arbitrem jako regionalne mocarstwo. „Le Monde” nazywa nas interesów narodowych. Stanowione prawo i decyzje gospodarczym prymusem Europy. Nareszcie z za- mają dobrze służyć ponad 500 mln obywateli Unii. chodnich gazet zniknęły zdjęcia pokazujące drabinia- Musimy wykazać się dojrzałością i pragmatyzmem, ste wozy ciągnione przez zabiedzone szkapy. Z ubo- niekiedy znajdować salomonowe rozwiązania. Bę- giego krewnego staliśmy się oczekiwanym członkiem dziemy realizować nasze interesy, ale nie będziemy strefy euro. Rośnie zamożność Polaków. Ponad 85% interesowni. Nasz interes polega na umocnieniu wi- naszego społeczeństwa widzi pozytywny wpływ zerunku Polski jako państwa stabilnego i sprawnego, członkostwa w Unii. Zwiększyło się poczucie bezpie- na utrwaleniu dobrej marki. Priorytetem będzie po- czeństwa, poprawiła się jakość życia. W 2007 r. nasz wrót na ścieżkę szybkiego i trwałego wzrostu gospo- PKB na głowę wynosił 54% średniej unijnej, w 2009 r. darczego Unii. Są na to trzy sposoby: pogłębiony – i to pomimo kryzysu – już 61%. Polacy są najwięk- rynek wewnętrzny, czyli nieskrępowany handel, szymi optymistami w Europie. usługi i przepływ pracowników, które wzmocnią kon- Wysoki Sejmie! Osiągnąwszy to, co w 1989 r. wy- kurencyjność; ambitny budżet, który pozwoli inwe- dawało się marzeniem ponad miarę, dziś musimy stować w działania prorozwojowe; wreszcie wiedza, stawiać sobie jeszcze śmielsze cele. Jestem przekona- doświadczenie i rozwój edukacji, które będą sprzyjać ny, że będę mówił w imieniu całej Wysokiej Izby, jeśli wykorzystaniu potencjału, jaki drzemie we wszyst- powiem, że chcemy, aby Polska stała się państwem kich Europejczykach. nie tylko bezpiecznym i zasobnym, ale coraz bardziej Jesienią zwołamy w Warszawie szczyt Partner- wpływowym i poważnym, abyśmy – tak jak w ostat- stwa Wschodniego. W Poznaniu obradować będzie nich dekadach Hiszpania czy Turcja – umieli odbu- Forum Społeczeństwa Obywatelskiego. Ukraina po- dować dawny prestiż. Poważny kraj to moim zdaniem winna niebawem podpisać umowę stowarzyszeniową taki, którego gospodarka wedle dzisiejszych miar ma z Unią. Mołdowa natomiast rozpocznie negocjacje PKB powyżej biliona dolarów. Kraj, który częściej umowy o wolnym handlu. Partnerstwo Wschodnie to eksportuje niż importuje kapitał i technologie; któ- również projekty w zakresie wsparcia dla małych rego młodzież nie wyjeżdża za chlebem, lecz który i średnich przedsiębiorstw, projekty efektywności przyciąga możliwościami choćby własną diasporę; energetycznej czy reformy administracji, to także który nie musi być potęgą nuklearną, ale potrafi od- dialog parlamentarzystów i wysiłki na rzecz złago- straszyć potencjalnych napastników; który nie re- dzenia reżimu wizowego. Wspieramy proces rozsze- aguje na słowne zaczepki, bo może odpowiedzieć rzenia. Niegdyś nam otwarto drzwi, dziś my uchyla- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 10 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Minister Spraw Zagranicznych symbolem pewnej epoki, tak należy postrzegać obec- Radosław Sikorski ne wydarzenia w Tunezji, Egipcie, Libii czy innych państwach regionu. Naturalnie nie ma łatwych ana- my je innym. Polskie przewodnictwo zamierza wspie- logii, ale pamiętajmy, że w 1989 r. nam też nie wró- rać zakończenie negocjacji akcesyjnych z Chorwacją żono sukcesów. i ich kontynuację z Turcją. Szanse na uzyskanie sta- Polska ma w dziedzinie transformacji ustrojowej tusu kandydata mają też inne państwa bałkańskie. więcej do powiedzenia niż inni. Dlatego będziemy Polska popiera dokończenie integracji Bałkanów Za- dzielić się doświadczeniami wolności z Tunezyjczy- chodnich z Unią. kami, Egipcjanami i wszystkimi innymi, którzy tego Priorytetem prezydencji będzie też bezpieczeń- sobie zażyczą, a także przestrzegać, aby – jak w Rosji stwo. Bezpieczna Europa to Europa sprawnie reagu- w 1917 r., w Niemczech w 1933 r. czy w Iranie w 1979 r. jąca w sytuacjach kryzysowych, to Europa, która – większa wolność nie dała okazji ekstremistom. w dziedzinie obronności współdziała z NATO. Wyda- Mamy nadzieję, że demokratyzujące się państwa rzenia w Libii wzmacniają polskie argumenty na arabskie wesprą proces pokojowy pomiędzy demokra- rzecz silniejszej europejskiej tożsamości obronnej. tycznym Izraelem i wybijającą się na niepodległość Gdy w naszym sąsiedztwie – podobnie jak na Bałka- Palestyną. nach w latach 90. – ponownie leje się krew, powinni- Problem Bliskiego Wschodu jest testem dla two- śmy jako Europa móc mówić językiem dyplomacji, za rzącej się wspólnej polityki zagranicznej. Unia musi którym stoi siła. Bezpieczna Europa to również Eu- mówić spójnym głosem, który będzie słyszalny w ca- ropa dbająca o stabilność dostaw energii dla wszyst- łym jej sąsiedztwie. Musi też skutecznie używać kich państw członkowskich i ich obywateli. Dzięki swych funduszy dla promocji demokracji i praw czło- budowie nowych połączeń od 2015 r. żaden unijny wieka. Będziemy tak wspierać i ukierunkowywać kraj nie będzie mógł być izolowany od europejskiej energię Unii, aby obok Bliskiego Wschodu skorzystał sieci przesyłu gazu i elektryczności. Kolejne polskie na tym także priorytetowy dla nas Wschód. rządy walczyły o to przez lata. Celem naszej prezy- Pamiętajmy jednak, że prezydencja, zgodnie z trak- dencji będzie uregulowanie współpracy z eksporte- tatem z Lizbony, nie oznacza bycia jedynym dyrygen- rami nośników energii i krajami tranzytowymi. Glo- tem w Radzie. Przewodniczący Rady Europejskiej, balnemu zaangażowaniu Unii służyć będzie także wysoka przedstawiciel do spraw zagranicznych i po- wypracowanie strategii dialogu i współpracy z part- lityki bezpieczeństwa – to partnerzy, którzy z nami nerami strategicznymi, szczególnie z USA, Rosją prowadzą tę orkiestrę. Natomiast naszą prezydencję i Chinami. Zależy nam także na bezpieczeństwie realizować będziemy zgodnie z tym, co mówił pre- żywnościowym. mier Donald Tusk, odbierając nagrodę Karola Wiel- W najbliższych miesiącach czekają Unię dwa kiego w Akwizgranie: My w Europę i jej przyszłość wielkie wyzwania. Pierwszym wyzwaniem jest pro- naprawdę wierzymy. (Oklaski) pozycja wzmocnienia koordynacji polityk gospodar- Szanowni Państwo! Aby wykorzystać pomyślną czych i troska o wspólną walutę – euro. Pojawiła się koniunkturę, potrzebujemy stabilnych stosunków niemiecko-francuska propozycja paktu na rzecz z partnerami, szczególnie z sąsiadami. Z Niemcami euro zakładająca synchronizację pułapów zadłuże- łączy nas wspólnota interesów i demokratycznych nia, wieku emerytalnego i podstaw obliczania nie- wartości. Kraj ten ugruntował swoją kluczową pozycję których podatków. To rozsądne propozycje. Więk- na kontynencie. W naszym interesie jest, aby Niemcy szość z nich Polska już stosuje. Możemy mieć satys- oddziaływały na Europę w ramach mechanizmu kon- fakcję, że reszta Europy przyjęła polski postulat, sultacji, na które państwa członkowskie, a więc także aby pakt był otwarty dla wszystkich, którzy prowa- my, mają spory wpływ. Alternatywa, czyli przywódz- dzą odpowiedzialną politykę ﬁnansową. Pozostaje two Niemiec „metodami tradycyjnymi” – jak to ujął pytanie, kiedy przystąpić do euro, do czego zobowią- pewien polityk CDU – byłaby gorsza. zaliśmy się w naszym traktacie akcesyjnym. Eko- Polska i Niemcy, mimo różnicy potencjałów i po- nomiści powinni określić, kiedy i po jakim kursie łożenia, podobnie postrzegają sąsiedztwo Unii. korzyści z tańszego kredytu przewyższają utratę Współdziałają na rzecz demokratyzacji zarówno na elastyczności gospodarczej. Jako minister spraw południu, jak i na wschodzie. Wspólne inicjatywy na zagranicznych chcę podzielić się z Wysoką Izbą Ukrainie i na Białorusi wzmacniają naszą siłę od- moim politycznym osądem, czy wejście do strefy działywania. Bliska współpraca z Niemcami toruje euro będzie wzmacniało, czy osłabiało naszą pozy- nam drogę ku centrum decyzyjnemu Unii. Pomaga cję. Otóż uważam, że jest to sytuacja, którą dosko- w oddziaływaniu na Rosję. Jednocześnie Niemcy są nale opisuje amerykańskie powiedzenie: albo sie- największym partnerem gospodarczym Polski. Wzra- dzisz przy stole, albo jesteś w menu. sta wymiana handlowa: eksport do Niemiec wyniósł Drugie wyzwanie to oczywiście epokowe przemia- w 2010 r. prawie 31 mld euro, czyli 5 mld więcej niż ny w świecie arabskim. Sprawdza się stara prawidło- w 2007 r., przed kryzysem. Nasza wymiana handlo- wość, że reżimy wydają się najbardziej stabilne tuż wa z Niemcami jest większa niż Niemiec z Rosją. przed upadkiem. Tak jak protest wolnościowy i po- W przeddzień 20. rocznicy Traktatu o dobrym wstanie „Solidarności” na Wybrzeżu w 1980 r. były sąsiedztwie i przyjaznej współpracy zintensyﬁkowa- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 11

Minister Spraw Zagranicznych świadczy przyjęcie rezolucji w sprawie Katynia w ro- Radosław Sikorski syjskiej Dumie. Dziękuję za to, że prawie wszystkie kluby poparły ustawę o stworzeniu Centrum Dialogu liśmy rozmowy o prawach mniejszości polskiej. Zała- i Pojednania. Przy zachowaniu różnic interesów i ocen, twiamy też bieżące sprawy, takie jak nieskrępowany mimo trudności związanych ze śledztwem smoleń- dostęp statków do portu i przyszłego terminalu LNG skim, bilans ostatnich trzech lat stosunków polsko- w Świnoujściu. -rosyjskich jest pozytywny. Sprawdziła się nasza ﬁ- Razem z Niemcami i Francją reaktywowaliśmy lozoﬁa: wykonać pozytywny gest, a potem działać wreszcie Trójkąt Weimarski na szczeblu szefów według zasady wzajemności. państw i rządów, gdzie rozmawiamy o relacjach Unii Los Ukrainy leży przede wszystkim w rękach z Rosją czy innymi państwami Europy Wschodniej, Ukraińców. Politycy Pomarańczowej Rewolucji nie a także o współpracy obronnej. Mamy dobre relacje spełnili pokładanych w niej nadziei. Deklaracje o chę- z Francją, jednym z głównych inwestorów zagra- ci przystąpienia do instytucji europejskich muszą być nicznych w Polsce i partnerem w wielu projektach wsparte trudnymi reformami. Korupcja, słabość sys- politycznych i gospodarczych. Państwem bliskim temu prawa, obniżenie się standardów demokratycz- Polsce pozostaje także Wielka Brytania, z którą nych utrudniają Polsce tworzenie perspektywy euro- dzielimy poglądy m.in. w zakresie funkcjonowania pejskiej dla Ukrainy. Współpraca bilateralna pozo- unijnego rynku wewnętrznego oraz w sprawach sto- staje jednak stabilna. Stworzyliśmy Polsko-Ukraiń- sunków transatlantyckich. Współpracujemy z Wło- skie Forum Partnerstwa, wdrożyliśmy umowę o ma- chami i Stolicą Apostolską na rzecz ochrony praw łym ruchu granicznym. W ubiegłym roku przyznali- chrześcijan na świecie. śmy na Ukrainie 450 tys. wiz, czyli prawie tyle, ile Wysoki Sejmie! Mylą się ci, którzy uważają, że wszystkie pozostałe kraje strefy Schengen razem w Rosji istnieje tylko jeden sposób myślenia. Rosja wzięte. Mimo kryzysu otworzyliśmy na Ukrainie dwa rozwija się i otwiera na świat, choć według innego nowe konsulaty i zbudowaliśmy nową siedzibę kon- kodu kulturowego niż nasz. Są tam oczywiście także sulatu generalnego we Lwowie, aby kolejki po wizy „wiecznie wczorajsi”, którzy tęsknią za wielkomocar- stały się tylko złym wspomnieniem. Ukraina jest na- stwową glorią i twardą ręką władzy. Jednak wśród szym partnerem strategicznym. Jej przystąpienie do wielu Rosjan, również na szczytach władzy, górę bie- Unii leży w naszym długofalowym interesie, dlatego rze przekonanie o potrzebie ukrócenia korupcji, uno- za każdym razem, gdy Polska będzie mogła Ukrainie wocześnienia gospodarki, wzmacniania państwa pomóc i władze w Kijowie będą sobie tego życzyły, prawa i demokratyzacji. Słowem, konieczność moder- takiego wsparcia udzielimy. nizacji. Nie mam pewności, w którym kierunku pój- Politykę względem Białorusi wyznacza zasada dzie Rosja, ale wiem jedno: gdyby wybrała drogę ku warunkowości. Los bratniego i europejskiego narodu integracji z szeroko rozumianym Zachodem, na de- białoruskiego jest nam szczególnie bliski. Wielokrot- mokratycznych zasadach, to Polska byłaby krajem, nie powtarzałem, że Polska może szczególnie pomóc który skorzystałby na tym być może najbardziej Białorusi, jeśli ta pójdzie drogą przemian. Musimy w Europie. jednak reagować w równie stanowczy sposób, gdy Niezależnie jednak od systemu rządów w Rosji Białoruś z tej drogi zawraca, łamiąc przy tym ele- i właśnie dlatego, że Polska samodzielnie kształtuje mentarne prawa ludzkie i obywatelskie. Wierzę, że swoją politykę zagraniczną, potrzebujemy ułożenia nadejdzie czas, gdy będziemy mogli okazywać wspar- stosunków z tym ważnym sąsiadem. Są w Polsce lu- cie Białorusi reformatorskiej i współdziałającej z Eu- dzie, także w tej Izbie, którzy na wiecznej wrogości ropą. do Rosji budują swoje polityczne credo. My odrzucili- Wyszehrad to od 20 lat formuła potrzebna i do- śmy logikę, według której wszystko, co złe dla Rosji, brze funkcjonująca. Mamy najlepsze w historii sto- musi być dobre dla Polski. Lekarstwem na obawy sunki z Czechami, Słowacją i Węgrami. Koordynuje- przed Rosją jest nowoczesna Polska, silna potencja- my nasze stanowiska, w tym przed spotkaniami łem gospodarczym, więziami sojuszniczymi i pozycją Rady Europejskiej. Sukces Grupy Wyszehradzkiej międzynarodową oraz, na wszelki wypadek, nowo- jest dla państw Partnerstwa Wschodniego przykła- czesnym systemem obronnym. To, że nie mamy więk- dem tego, że współpraca regionalna może prowadzić szych zatargów z Rosją, tylko wzmacnia naszą pozy- do członkostwa w Unii. cję w Europie. Litwa i Polska powinny w polityce międzynarodo- Mimo kryzysu w 2010 r. obroty handlowe między wej iść ramię w ramię. Po upadku komunizmu Pola- Rosją i Polską, według wstępnych danych, wyniosły cy wspierali drogę Litwinów do niepodległości w wa- 24 mld dolarów i były o 40% większe niż w roku 2009. runkach jeszcze cięższych niż nasze. Idąc razem ku Wynegocjowaliśmy umowę o małym ruchu granicz- NATO i Unii, budowaliśmy instytucje dialogu rządo- nym, stwarzającą perspektywy otwarcia się obwodu wego i parlamentarnego na miarę sentymentów wie- królewieckiego na Europę. Możliwa jest żegluga lowiekowej wspólnej przeszłości. Gotowi jesteśmy do przez Cieśninę Pilawską. powrotu do pogłębionej współpracy, ale prosimy, aby Wpłynęliśmy na zwiększenie w Rosji świadomości nie pogarszać sytuacji szkolnictwa polskiego i zreali- zbrodni popełnionych przez reżim stalinowski, o czym zować od dawna stawiane postulaty Polaków na Li- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 12 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Minister Spraw Zagranicznych Działamy na rzecz zwiększenia spójności NATO, Radosław Sikorski dążymy do likwidacji anachronicznych podziałów na starych i nowych członków Sojuszu. Wskazujemy na twie. Są to lojalni obywatele demokratycznej Litwy, potrzeby rozmieszczenia sojuszniczej infrastruktury z prawem do utrzymania swojej tożsamości, kultury obronnej w Europie Środkowo-Wschodniej. Nasz re- i stanu posiadania. (Oklaski) Z nadzieją przyjmujemy gion zasługuje na taki sam poziom bezpieczeństwa, niedawne słowa pani prezydent Dalii Grybauskaite jakim cieszy się Europa Zachodnia. Dzięki między o równoprawnej roli Polaków w jej kraju. Niezmien- innymi naszym staraniom NATO przyjęło wreszcie nie liczymy na ich realizację. Zbliżające się głosowa- plany ewentualnościowe dla Polski oraz państw bał- nie w litewskim Sejmie nad projektem nowej ustawy tyckich. Razem z innymi sojusznikami patrolujemy o oświacie to niezwykle ważny sprawdzian, jak dale- przestrzeń powietrzną Litwy, Łotwy i Estonii. Utrzy- ce strona litewska chce chronić prawa swych mniej- mując przez najbliższe lata wydatki obronne na po- szości. Doceniamy rolę Litwy jako prezydencji we ziomie 1,95% PKB, jesteśmy zarówno w NATO, jak Wspólnocie Demokracji, z sympatią obserwujemy też i w Unii rzecznikiem lepszego wykorzystania wydat- działania litewskiego przewodnictwa w OBWE. ków obronnych w Europie. Sojusz ze Stanami Zjednoczonymi w ramach Zgodnie ze złożoną obietnicą wycofaliśmy się z Ira- NATO pozostaje trwały. Nasze stosunki z USA są ku, ale w sposób, który zdobył uznanie gospodarzy przyjacielskie, ale dojrzałe, przy uwzględnieniu nie- irackich i naszych sojuszników. W 2009 r. zrezygno- współmiernych potencjałów. Nie mamy jednak złu- waliśmy z operacji ONZ na Bliskim Wschodzie i dzię- dzeń – amerykańskie priorytety są gdzie indziej, na ki temu mogliśmy szybko zareagować na apel NATO Bliskim Wschodzie i w coraz większym stopniu w sprawie wsparcia w Afganistanie, gdzie realizuje- w Azji. Nie wiadomo, czy w każdej sytuacji Ameryka my cele zgodne z Kartą Narodów Zjednoczonych. będzie nam w stanie pomóc. Wspieraliśmy Ameryka- Polska zwiększyła od kwietnia zeszłego roku liczeb- nów w Iraku i Afganistanie, ale umiemy też zadbać ność wojska o 30%. Polski kontyngent wojskowy jest o swoje interesy. Wynegocjowaliśmy dobre porozu- siódmym co do wielkości spośród 48 państw ISAF, mienia o rozmieszczeniu elementów systemu obrony piątym wśród kontyngentów europejskich. Nie ma przeciwrakietowej i o statusie wojsk amerykańskich łatwego wyjścia z Afganistanu. Wkrótce przyszłość w Polsce, z zachowaniem pierwszeństwa polskiej ju- tego kraju rozstrzygnie się na długie lata. Rok 2011, rysdykcji. Polska z zadowoleniem po raz pierwszy zgodnie z postanowieniami Sojuszu, jest początkiem gości amerykańskich żołnierzy. Będą u nas także procesu przekazywania odpowiedzialności za bezpie- stacjonować samoloty amerykańskich sił powietrz- czeństwo w ręce Afgańczyków. Rok 2014 powinien nych. Nasz rząd popiera współpracę polskich i ame- być końcem obecności naszych sił bojowych w tym kraju. Zamierzamy pozostać wiarygodni także w tej rykańskich firm, zwłaszcza w odniesieniu do poszu- materii. kiwań gazu łupkowego. Polska i USA są razem sku- Dla Polski najważniejsza jest Europa, zwłaszcza teczniejsze w promowaniu demokracji na świecie. Europa Środkowo-Wschodnia. Naturalnym obszarem Wysoki Sejmie! Trzy główne idee przyświecały mi zainteresowania jest także region Morza Bałtyckie- w trakcie tej kadencji. Po pierwsze – wiarygodność, go, ale odrzucamy filozofię „nasza chata z kraja”. po drugie – solidarność, po trzecie – modernizacja. Mamy interesy polityczne i gospodarcze także w in- Polska w trakcie mojej kadencji budowała swoją wia- nym regionach świata. Od aktywności w nich zależeć rygodność w obszarze bezpieczeństwa. Nasze postu- będzie to, czy Polska pozostanie ważnym podmiotem laty wzmocnienia roli art. 5 czy też nowych wyzwań Europy, czy tylko partnerem regionalnym. Dlatego dla bezpieczeństwa zyskały poparcie sojuszników na innych kontynentach Polska buduje wizerunek i znalazły odzwierciedlenie w nowej koncepcji strate- ważnego członka Unii, zdolnego do wpływania na jej gicznej NATO. politykę zewnętrzną. Służą temu wizyty premiera Ukraina i Gruzja, jeśli sobie tego życzą, mają per- w Indiach i przyszła wizyta prezydenta w Chinach, spektywę integracji w postaci deklaracji szczytu u naszego największego partnera gospodarczego w Bukareszcie i utrzymanej w nowej koncepcji stra- w Azji. Japonia i Korea Południowa są zainteresowa- tegicznej „polityki otwartych drzwi”. Realizowany ne zwiększaniem swoich inwestycji w Polsce. Z pań- zgodnie z harmonogramem nowy system obrony stwami Azji chcemy rozwijać kontakty handlowe i go- przeciwrakietowej będzie mógł zwalczać więcej ty- spodarcze w wielu sektorach, od infrastruktury, pów rakiet na wszystkich azymutach. Razem z Nor- sektora finansowego, przez turystykę, aż po zaawan- wegią wpłynęliśmy na kierunki myślenia o taktycz- sowane technologie. Szukamy możliwości rozwoju nej broni jądrowej w Europie. Dbamy o to, aby Sojusz naszej współpracy gospodarczej z Ameryką Łacińską odpowiednio przystosował się do nowych zagrożeń i coraz dynamiczniej rozwijającą się Afryką. związanych z rozpowszechnianiem broni masowego Wysoki Sejmie! Jak pisał Horacy: „gdy ściana rażenia czy cyberterroryzmem. Minister Bogdan sąsiada stoi w płomieniach, to także twój kłopot”. Klich powołał Centrum Bezpieczeństwa Cyberne- Solidarność to dla Polaków pojęcie szczególne. We tycznego. Planujemy przystąpić do Centrum Dosko- wsparcie społeczeństwa białoruskiego zaangażo- nalenia Obrony Cybernetycznej NATO w Tallinie. wana jest nie tylko administracja, ale przede 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 13

Minister Spraw Zagranicznych Wysoki Sejmie! Polska dyplomacja to coraz sku- Radosław Sikorski teczniejsza służba. Jak działa zmodernizowany resort, widać najlepiej po służbach konsularnych. wszystkim dziesiątki polskich organizacji pozarzą- W latach 2008–2010 zlikwidowaliśmy 81 etatów. Jed- dowych. W imię solidarności już w miesiąc po po- nocześnie ilość czynności konsularnych wzrosła o 15%. biciu i aresztowaniu większości kandydatów w wy- Wszystko dzięki informatyzacji – mobilnym konsula- borach prezydenckich na Białorusi zorganizowali- tom, elektronicznym procedurom. Zespół szybkiego śmy w Warszawie konferencję darczyńców, gdzie reagowania konsularnego pomaga polskim obywate- kilkadziesiąt delegacji państw i organizacji mię- lom podczas klęsk żywiołowych, takich jak w Haiti, dzynarodowych zadeklarowało wsparcie w wyso- gdy bankrutowały biura podróży, czy w trakcie re- kości ponad 87 mln euro. wolucji w Tunezji, Egipcie i Libii. W Egipcie wysta- Transformacja systemowa i gospodarcza w Polsce wialiśmy dokumenty w kurortach i to nie tylko Po- była łatwiejsza dzięki wsparciu przyjaciół. Dziś to my lakom, ale i innym obywatelom Unii, których kraje pomagamy innym. W ostatnich dwóch latach po raz nie mają tak nowoczesnych narzędzi. Dzięki syste- pierwszy wartość polskiej pomocy rozwojowej – ad- mowi elektronicznej rejestracji wzrosła liczba Pola- resowanej zarówno do krajów Partnerstwa Wschod- ków uczestniczących w wyborach poza granicami niego, jak i krajów globalnego Południa – przekroczy- kraju. Służby konsularne przynoszą ponadto wpływy ła miliard złotych. W ramach solidarności międzyna- do budżetu – 150 mln zł tylko w zeszłym roku. rodowej dzielimy się polskimi doświadczeniami, W celu oszczędności i wymiany dobrych praktyk wspomagamy reformy i niezależne media. By sku- namawiamy partnerów do wspólnego wykorzystywa- tecznie wspierać ochronę praw człowieka i budowę nia placówek dyplomatycznych. Od zeszłego roku społeczeństwa obywatelskiego, powołujemy fundację w Kapsztadzie działa pierwszy wspólny konsulat solidarności międzynarodowej. Konsekwentnie łą- państw Grupy Wyszehradzkiej. Konsul Królestwa czymy projekty rozwojowe ze wzmacnianiem demo- Szwecji urzęduje w polskim Konsulacie Generalnym kracji, również na szczeblu lokalnym. Szkolimy ukra- w Królewcu. ińską straż graniczną, pracowników socjalnych w Gru- Dyplomaci zostali wyposażeni w bezpieczne note- zji, pielęgniarzy w Zambii. Wysyłamy wolontariuszy, booki i smartphony. Podczas negocjacji komunikuje- budujemy szkoły, oczyszczalnie ścieków. my się w czasie rzeczywistym. Dzięki telefonom sa- Sympatyzujemy z ludźmi upominającymi się o wol- telitarnym utrzymywaliśmy kontakt z placówkami ność pod każdą szerokością geograﬁczną. Udowodnił także wówczas, gdy wybuchała rewolucja czy docho- to zeszłoroczny szczyt Wspólnoty Demokracji. To nie dziło do klęsk żywiołowych. Wprowadzamy elektro- przypadek, że sekretariaty Wspólnoty Demokracji niczny obieg dokumentów. Niedługo zaprezentujemy oraz Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Czło- nową internetową witrynę resortu, łącznie ze 150 wieka OBWE mają swoją siedzibę w Warszawie. Za- witrynami tematycznymi i naszych placówek zagra- proponowaliśmy utworzenie europejskiego funduszu nicznych. W ciągu trzech lat mojej pracy resort stał na rzecz demokracji, który ma wspomóc procesy de- się, w sensie zarządczym, globalną korporacją. mokratyczne w całym sąsiedztwie Europy. (Oklaski) Młodzi ludzie znów garną się do dyplomacji. Solidarność w wymiarze europejskim to także W minionym roku na kilkanaście miejsc w Akademii niwelowanie dysproporcji w rozwoju. Nie chcemy, aby Dyplomatycznej zgłosiło się ponad 200 kandydatów. różnice w PKB per capita pomiędzy najbiedniejszymi Budując nowoczesną służbę, pamiętamy o tradycji. a najbogatszymi państwami członkowskimi były aż 16 listopada, dzień, w którym Józef Piłsudski wysłał siedmiokrotne, jak obecnie. Chcemy natomiast wspól- depeszę oznajmiającą odrodzenie się państwa polnie zmierzać do stabilności, dobrobytu i wysokiej skiego, uczyniłem Dniem Służby Zagranicznej. Rada jakości życia obywateli – w Europie i jej sąsiedztwie. Ministrów ustanowiła odznaczenie „Bene Merito” W obliczu kryzysu wsparliśmy pożyczkami, po 200 dla Polaków i cudzoziemców, którzy wzmacniają na- mln dolarów, Islandię i Łotwę. Szczególnie zaanga- szą pozycję na świecie. żowaliśmy się na rzecz Mołdowy. Dzięki solidarnemu Przebudowujemy substancję materialną MSZ, wsparciu Polski, Szwecji i Rumunii jest ona bliżej gdyż nie można być poważnym graczem z wystrojem unijnych standardów. ambasad z czasów Gierka. Przed naszą prezydencją Mówiąc o solidarności, pamiętamy o Polonii i Po- oddamy do użytku nową siedzibę Stałego Przedsta- lakach za granicą. Głównym zadaniem naszej nowej wicielstwa w Brukseli, naprzeciwko budynku Euro- polityki polonijnej jest budowanie sprzężenia zwrot- pejskiej Służby Działań Zewnętrznych. To najwięk- nego między Polską a naszą diasporą. W interesie sza inwestycja polskiej dyplomacji w historii, ale polskich społeczności jest wsparcie państwa polskie- będzie nam służyć przez wiele lat. Latem oddamy do go, bo każdy jego sukces wzmacnia ich pozycję w kra- użytku nową rezydencję ambasadora w Waszyngto- jach zamieszkania. Na różne sposoby pomagamy nie oraz biuro Stałego Przedstawicielstwa przy ONZ Polonii i Polakom za granicą, zyskując ich zaangażo- w Nowym Jorku, a jesienią nowy konsulat w Londy- wanie w realizację interesów naszego kraju, tym nie. Trwają inwestycje w Wilnie, Tbilisi i Bagdadzie. skuteczniejsze, im mocniejsza jest ich pozycja. Po rozstrzygnięciu konkursu architektonicznego 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 14 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Minister Spraw Zagranicznych i awantur zewnętrznych, a więcej pracy u podstaw. Radosław Sikorski (Oklaski) Ignacy Jan Paderewski w swoim exposé dał nam wreszcie rozpoczniemy budowę nowej ambasady w Ber- wskazówkę, jak kontynuować dzieło, które właśnie linie. się wówczas zaczynało, nad którym to my dziś mamy Inwestycjom towarzyszyły oszczędności w posta- pieczę i które przekażemy naszym następcom w kon- ci likwidacji zbędnych placówek, sprzedaży zbędnego dycji lepszej niż ta, w której je otrzymaliśmy: „Polska mienia. Jesteśmy gospodarni. Unowocześniliśmy nie idzie ani w lewo, ani na prawo. Gdyby poszła kon- MSZ. Dziś polska dyplomacja może się mierzyć z naj- sekwentnie w jednym lub drugim kierunku i doszła lepszymi na świecie. do ostatecznych granic, toby znalazła się albo w ro- Za kilka tygodni rząd przyjmie do realizacji kata- wach reakcji, albo w kałużach anarchii. Polska idzie log priorytetów polskiej polityki zagranicznej do 2015 r. naprzód, ale prosto, prosto...”. Dziękuję za uwagę. Myślimy i strategicznie, i operacyjnie. W planowaniu (Długotrwałe oklaski) polityki wykorzystujemy ośrodki analityczne. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych i Ośrodek Stu- diów Wschodnich znalazły się w pierwszej dwudzie- Marszałek: stce najlepszych publicznych ośrodków analitycznych na świecie. Głęboką reformę, pod nadzorem MSZ, Dziękuję bardzo panu ministrowi. przechodzi poznański Instytut Zachodni. Swoje biu- Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porząd- ra otwierają w Warszawie światowe think tanki: ku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, amerykański GMF oraz European Council on Fore- w zależności od ich wielkości, w granicach od 47 do ign Relations. 4 minut, to jest debatę krótką. Wysoki Sejmie! To były trudne trzy lata, niekiedy Otwieram dyskusję. naznaczone chwilami zwątpienia. W Afganistanie Głos ma poseł Andrzej Halicki, Klub Parlamen- ginęli polscy żołnierze. W wyniku katastrofy pod tarny Platforma Obywatelska. Smoleńskiem, która zabrała prezydenta Rzeczypo- Bardzo proszę. spolitej Lecha Kaczyńskiego i tyle naszych koleżanek i kolegów, odeszli także moi współpracownicy, wśród nich szczególnie mi bliski Andrzej Kremer, wicemi- Poseł Andrzej Halicki: nister spraw zagranicznych. Świat zdawał się niekiedy balansować na krawędzi chaosu. Dyktatorzy, od Szanowny Panie Prezydencie! Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Premierze! Panie Mini- Korei Północnej po Libię, pozostawali bezkarni. By- strze! Wysoka Izbo! Tocząc dziś narodową debatę liśmy świadkami niesprawiedliwych wojen, takich o miejscu Polski w świecie, o naszych priorytetach, chociażby jak konflikt rosyjsko-gruziński. Wróciły definiując polski interes narodowy, stajemy w obliczu niektóre demony znane z czasów zimnej wojny. Świa- nowych wyzwań, ale też w bardzo szczególnym mo- towe załamanie gospodarcze pokazało, jak kruchy mencie. Za trzy miesiące, w gruncie rzeczy lada mo- jest porządek międzynarodowy. Wyzwania społeczne, ment, będziemy przewodniczyć Unii Europejskiej. To demograficzne i klimatyczne uświadamiały nam, że sytuacja, która nakłada na nas nowe, szczególne obo- korzystne otoczenie międzynarodowe Polski nie jest wiązki. Wobec bardzo kompletnego faktograficznie, dane raz na zawsze. bardzo bogatego wystąpienia pana ministra chciał- Nawet najtrudniejsze okoliczności niosą jednak bym, byśmy naszą debatę prowadzili również w opar- ze sobą także nadzieję. Samospalenie pozbawione- ciu o fakty, o rzetelną analizę, o pogłębioną refleksję, go przyszłości młodego człowieka może uruchomić a nie na podstawie mitów, oskarżeń, insynuacji czy rewolucję demokratyczną, która zmieni obraz Bli- innych niepotrzebnych partyjnych filipik. skiego Wschodu. Instytucje międzynarodowe po- Pan minister wymienił swoich poprzedników. Od trafią wyciągnąć lekcje z kryzysu. Podziwiamy 20 lat Polska buduje swoją pozycję w Europie i w świe- sprawność, z jaką Japończycy radzą sobie z kata- cie w sposób konsekwentny i wiarygodny. Proszę klizmem. zauważyć, że nie zmienia się kierunek polskiej poli- Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Pre- tyki, nie zmienia się cel, do którego przecież wspólnie mierze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Kończąc, dążymy. Polska polityka zagraniczna prowadzona chciałbym przypomnieć cel, jaki nam przyświeca. jest pod jednym sztandarem, pod jedną barwą. I pro- Polska jako poważny kraj, partner, o którego zabie- szę nie szukać niepoważnych argumentów. Polska gają inni. Takim krajem – pod warunkiem kontynu- polityka prowadzona jest pod flagą biało-czerwoną. acji roztropnej polityki – możemy się stać w ciągu Polska ma swój dobry czas i ten dobry czas powin- dekady. To wykonalne zadanie. Pamiętajmy jednak, niśmy wykorzystać jak najlepiej, jak najefektywniej, że takiego statusu nie można nadać sobie samemu, bo Polska to nasze wspólne dobro. Dlatego nama- nie można go wytupać ani wykrzyczeć. Można go wiam i apeluję: Wspólne dobro, którym jest Rzeczpo- uzyskać jedynie w oczach innych. Cel ten osiągniemy spolita – a przecież, tak jak pan minister wspomniał, tym szybciej, im mniej będzie swarów wewnętrznych wszyscy na tej sali jesteśmy patriotami – powinniśmy 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 15

Poseł Andrzej Halicki oparta jest bowiem nie tylko o realizm, o to, co jest analizą rzeczywistych wyzwań, ale także o pryncy- odczuwać jako nasze zobowiązanie, nasz obowiązek, pialne zasady. Nie musimy powtarzać, bo jest to zna- ale też powinniśmy odczuwać dumę z jej sukcesów. Nie ne w świecie, że polska polityka zagraniczna oparta wstydźmy się odczuwać dumę, jeżeli Polska odnosi jest o takie zasady, jak wolność, demokracja, prawa sukcesy, jeżeli opisują nas dobrze, bo to nasz wspólny obywatelskie, sprawiedliwe prawo, właśnie solida- sukces i powinniśmy być z tego powodu dumni. ryzm. To są zasady, które są w naszych genach. Po- Pan minister przytoczył kilka zaledwie cytatów lityka Platformy Obywatelskiej, polityka polskiego pokazujących, w jaki sposób opisują Polskę, w jaki państwa właśnie o te wartości jest oparta. Taka jest sposób opisują nas inni. Warto przypomnieć te tytu- prawda. Tak wygląda polska polityka pod sztanda- ły, warto zastanowić się, dlaczego inni uważają, że rem biało-czerwonym. jesteśmy siłą napędową Europy, że jesteśmy liderem Dziś Europa ma przed sobą nowe wyzwania i te zmian, gospodarczym prymusem, i dlaczego nie opi- dwie ostatnie dekady to okres wielkich zmian. To sują nas już w taki sposób jak inne tytuły, które pa- tempo zmian jest czasami szokujące, ale proszę za- miętam: enfant terrible Europy, kłopot Europy czy uważyć, jak zmienia się nasze otoczenie, jak przez te właśnie ubogi krewny. To się radykalnie zmieniło. dwie ostatnie dekady zmienia się nasz kontynent. Ale to nasza wspólna praca. Mam nadzieję, że rów- Budujemy kontynent bez granic, z nadzieją, że będzie nież ta praca będzie miała miejsce podczas tych bar- to kontynent wolny od wojen, od tych dramatów, któ- dzo ważnych miesięcy, kiedy będziemy budować wia- re były udziałem naszych przodków, naszych ojców rygodność Polski na arenie międzynarodowej, na i dziadów. arenie europejskiej. To także nasz europejski obowiązek, by pamięta- Nie będę powtarzał, że ostatnie lata to najlepsze jąc o tych wartościach i myśląc o tych wyzwaniach, lata polskiej polityki zagranicznej od czasu uzyska- promować je wspólnie, bo to nasze wspólne wartości nia przez nas niepodległości. i nasz europejski obowiązek. (Poseł Tomasz Latos: Komiks też był najlepszy.) Pan minister podkreślił w swoim wystąpieniu, iż To widzimy, to czujemy, kiedy jesteśmy za grani- Polska jest autorem wielu europejskich i nie tylko cą, kiedy przyjmujemy zagraniczne delegacje, które europejskich rozwiązań, a nie źródłem problemów. bardzo często zaczynają od słów: Jak wy to osiągnę- To fakt, panie ministrze, to ważna konstatacja, bo liście, jak wy to robicie? Warto też być dumnym rzeczywiście Polska uczestniczy w wielu inicjaty- z tego, że tak nas widzą inni. wach, stają się one elementem strategii działań mię- Moi koledzy z klubu w imieniu Klubu Parlamen- dzynarodowych. O konkretach będą mówić, tak jak tarnego Platforma Obywatelska ustosunkują się do powiedziałem, moi koledzy. I współpraca transatlan- poszczególnych fragmentów exposé pana ministra, tycka, i działania w ramach Unii Europejskiej, i wspo- będziemy poszczególne fragmenty omawiać w kolej- maganie procesu rozszerzania, i dzielenie się do- nych wystąpieniach. Mnie przypadł zaszczyt usto- świadczeniami ze społeczeństwami i rządami państw sunkować się ogólnie do całości wystąpienia pana aspirujących, i ożywienie Trójkąta Weimarskiego, i wy- ministra. ciąganie wniosków z doświadczeń, ale także nadzie- Pragnę powiedzieć o jednym aspekcie, który jest ja na rozszerzenie współpracy w ramach Grupy Wy- inny w stosunku do tych sytuacji, jakie były poprzed- szehradzkiej na inne państwa regionu, jak również nio. Dziś naszej debacie przysłuchuje się prezydent współpraca w ramach państw strefy Morza Bałtyc- Komorowski. I warto podkreślić, że dzisiejsza szansa kiego czy wiele, wiele innych programów jest tego Polski to także szansa budowania efektów synergii dowodem. Także europejski fundusz wspierania de- i współpracy, spójnej realizacji polskiej polityki za- mokracji. To są ważne instytucje, które inicjowane granicznej i interesów narodowych przez wszystkie i wspierane przez Polskę nabierają życia, nabierają trzy demokratyczne instytucje naszego państwa: pre- tempa, jeżeli chodzi o realizację. zydenta, rząd i parlament. Ta synergia, ta współpra- Debaty w ramach Komisji Spraw Zagranicznych ca jest dziś widoczna, ona jest początkiem, mam na- bardzo często są inicjowane przez opozycję i pan dzieję, długiej, dobrej i pożądanej współpracy. Nie ma przewodniczący Iwiński i pan przewodniczący Kar- już żenujących sporów, na szczęście, nie ma też po- ski muszą przyznać rację, że debata prowadzona mysłów, by dzielić naszą dyplomację pod kątem wpły- w ten sposób, nawet przy różnicach w poglądach, wów takich czy innych. Polska dyplomacja ma mocne przynosi owoce. wsparcie wszystkich trzech instytucji: prezydenta, Dowodem jest zresztą w moim odczuciu historycz- rządu i parlamentu, bo Polska jest jedna i to nasze ne wydarzenie, jakie niedawno miało miejsce: wspól- wspólne dobro jest naprawdę udziałem nas wszyst- ny wyjazd prezydium i rozpoczęcie dialogu parla- kich. Znani jesteśmy w świecie z tego, że potraﬁliśmy mentarnego w formule trójkąta Bundestag, Duma ze sobą rozmawiać, że potraﬁliśmy wypracować kon- i Sejm. Było wielu krytyków tego zaproszenia, tej sensus, że naszym narodowym znakiem, tą dobrą inicjatywy. Wydaje mi się, że zgodnie możemy okre- marką była solidarność. Ten solidaryzm również pro- ślić, iż był to bardzo ważny krok. Będziemy kontynu- pagujemy i przenosimy na kanony, na zasady polity- ować ten proces, bo pomimo dramatycznych wyda- ki międzynarodowej. Polska polityka zagraniczna rzeń historycznych najważniejsza jest przyszłość i przed 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 16 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Andrzej Halicki nikał ze zmiany polityki Stanów Zjednoczonych. Jest mało prawdopodobne, by nowa administracja reali- tą przyszłością stajemy, mam nadzieję, w poczuciu zowała nawet ratyfikowany traktat, jednak nasza obowiązkowości, w poczuciu szansy wykorzystania pozycja jako sojusznika, z którym złamano umowę, naszego dobrego czasu dla Polski, także w zakresie byłaby lepsza, gdyż Stany Zjednoczone dbają o swoją realizacji własnych aspiracji i tych celów, z których wiarygodność, a łamanie umów podważa ją w skali naprawdę powinniśmy być dumni. globalnej. Bezsensowne było ogłoszenie negatywnej Pan minister odwołał się do myśli Ignacego Pade- decyzji Polski w sprawie tarczy antyrakietowej w dniu rewskiego. Chciałbym zakończyć ten mój krótki święta narodowego Stanów Zjednoczonych, co spo- wstęp ogólny parafrazą słów Ignacego Paderewskie- wodowało, że Amerykanie swoją negatywną decyzję go, panie ministrze, bo to ładny cytat. przekazali 17 września. W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Kolejna rzecz: kapitulacja w kwestii zapewnienia Obywatelska pragnę podkreślić, zapewnić i życzyć bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji źró- wszystkiego najlepszego. Ani w lewo, ani w prawo, deł zaopatrzenia w surowce energetyczne. Rząd PO tylko prosto, panie ministrze. (Oklaski) zaniechał działań zapewniających dywersyfikację dostaw z północy – chodzi o rurociąg norweski – i z południowego wschodu. Zrezygnowano z ostrego Marszałek: protestu wobec pomysłu budowy rurociągu północ- nego, który oprócz zagrożeń związanych z pominię- Dziękuję bardzo. ciem Polski przy przesyle gazu poważnie ogranicza W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość wystąpi dostęp do portów w Szczecinie i Świnoujściu. W spo- pan poseł Mariusz Błaszczak. sób bezdyskusyjny uniemożliwia to Szczecinowi kon- Bardzo proszę. kurowanie z Rostokiem o pozycję głównego portu nad Bałtykiem. Trzeba dodać, że istnieje techniczna możliwość zagłębienia rurociągu i w pewnym mo- Poseł Mariusz Błaszczak: mencie polski rząd, a konkretnie to pan, panie ministrze, zapewniał, że takie decyzje Niemcy podjęli. Dziękuję bardzo. Później okazało się to nieprawdą. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Goście! Przy budowie gazoportu zdecydowano się na ko- W swoim wystąpieniu minister spraw zagranicznych rzystanie ze środków Unii Europejskiej, czego nie zaprezentował nam kolejną odsłonę spektaklu pro- chciał w tej sprawie czynić poprzedni rząd, co ozna- pagandowego rządu premiera Donalda Tuska. Znów cza bardzo daleko idące ograniczenia i z całą pewno- padały słowa o zielonej wyspie, ale też sformułowania ścią znaczne przedłużenie inwestycji. Zawarto za to właściwe dla charakterystycznego stylu ministra Si- skrajnie niekorzystną umowę z Rosją na długoletnie korskiego, stylu dożynania watahy. dostawy gazu, co po wybudowaniu rurociągu północ- Jak widać, minister spraw zagranicznych ma dobre nego może mieć bardzo daleko idące znaczenie stra- samopoczucie, nie przejmuje się problemami, zaklina tegiczne, groźne dla naszego bezpieczeństwa. rzeczywistość. Pan minister cytował tytuły z gazet Przypomnę też panu ministrowi, że kilka lat z Europy Zachodniej. „The Economist” scharaktery- temu to pan, panie ministrze, nazwał Gazociąg Pół- zował rząd premiera Donalda Tuska i Polskę pod tymi nocny nowym paktem Ribbentrop – Mołotow, ale rządami jako gmach, co pęka za różową fasadą. A więc jeszcze wtedy nie był pan w mainstreamie, w którym te tytuły są bardzo różne, panie ministrze. (Oklaski) teraz pan się znalazł. Nie tylko takie, których pan używa. Polityka ta, zgodnie z ogólną socjotechniką PO, A jeśli chodzi o pańską administrację, to np. pań- jest osłaniana czysto propagandowymi kreacjami, ski zastępca na pytanie dotyczące harmonogramu bez realnego znaczenia, takimi jak wizyty nieuzbro- prac nad projektami ustaw wykonujących prawo Unii jonej baterii rakiet Patriot w Polsce. Europejskiej odpowiedział, że Ministerstwo Spraw (Poseł Piotr Stanke: Zamarzły przecież.) Zagranicznych nie posiada narzędzi, które umożli- Umniejszenie pozycji Polski w relacjach z sąsia- wiają stwierdzenie, czy harmonogram prac będzie dami. Zaniechania w sprawie amerykańskich insta- realizowany przez rząd terminowo. Nie posiada ta- lacji w naszym kraju oznaczają, że status państwa kich narzędzi. strefy przejściowej lub, inaczej mówiąc, członkostwo Podsumujmy rzekome dokonania. Porażka w spra- w NATO drugiej kategorii zostały podtrzymane. Re- wie umieszczenia w Polsce elementów tarczy antyra- zygnacja z przekopania Mierzei Wiślanej potwierdza kietowej. Zrezygnowano z tych aspektów polityki ten stan w innej skali i innej sferze. Podobnie jest poprzedników, które miały wzmocnić nasze związki z rozwiązaniem sporu dotyczącego eksportu polskie- ze Stanami Zjednoczonymi w ramach NATO. Tzw. go mięsa do Rosji. Wycofanie weta przez Warszawę tarczy antyrakietowej najpierw nie akceptowano, ale nie oznacza, że Moskwa jednoznacznie przyznała, iż pod naciskiem śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego ma obowiązek przestrzegania wobec Polski wszyst- porozumienie w końcu podpisano, by następnie go kich regulacji wynikających z porozumienia Unia nie ratyfikować. Ostateczny upadek tej koncepcji wy- Europejska – Rosja. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 17

Poseł Mariusz Błaszczak ską. Jest substytutem planów idących dużo dalej, chodzi o przystąpienie do Unii Europejskiej i NATO W stosunkach z Niemcami wycofano zastrzeżenia Ukrainy, Gruzji, a także być może Mołdawii. To w sprawie rurociągu północnego czy tzw. widocznego przedsięwzięcie niedawno zakończyło się komplet- znaku, a więc upamiętnienia tzw. wypędzeń Niem- nym blamażem na Białorusi. Prezydent Łukaszenka ców z dawnych wschodnich i północnych terenów po prostu zakpił sobie z polityków z Polski, z Niemiec Rzeszy. Znów przystano na status kraju, który funk- i z innych krajów, obiecując przeprowadzenie demo- cjonuje w roli podopiecznego, niekiedy wręcz demon- kratycznych wyborów prezydenckich w zamian za stracyjnie to podkreślając. różne koncesje i nie dotrzymując słowa. Rządowa propaganda głosi, że Polska ma znako- Podtrzymywana jest Grupa Wyszehradzka, ale mite stosunki z Niemcami, dlatego może w Unii po- bardzo duże i korzystne dla Polski możliwości jej zwolić sobie na więcej. Tymczasem akurat Niemcy działania, jakie powstały dzięki zmianie rządów na zadają naszemu rządowi, premierowi najdotkliwsze Węgrzech, Słowacji, a także w Czechach, nie są wy- ciosy w Unii Europejskiej, kompletnie nie licząc się korzystywane. z jego zdaniem. W porozumieniu z Francją, a za ple- Pakiet klimatyczno-energetyczny, odtrąbiony cami innych krajów, w tym Polski, Niemcy przyjęły przez premiera Tuska sukcesem jego rządu, okazał deklarację pod nazwą: Pakt dla konkurencyjności, się w swych konsekwencjach poważną porażką, dotyczącą 17 krajów strefy euro. W ten sposób zaczę- zwłaszcza w przypadku polskiej gospodarki. Już za ły realizować koncepcję Europy dwóch prędkości, dwa lata, od 2013 r., tylko z powodu wejścia w życie mimo że premier Tusk zaklinał się, iż do tego nie części zapisów pakietu spadnie PKB Polski, wzrośnie dojdzie, m.in. właśnie z powodu jego rzekomo świet- bezrobocie i wzrosną ceny energii elektrycznej. nych stosunków z kanclerz Angelą Merkel. Jeśli chodzi o priorytety polskiej prezydencji, to Polska nie stworzyła w Unii Europejskiej we- mamy do czynienia z prawdziwym totolotkiem. wnętrznych gwarancji utrzymania korzystnych roz- W tym samym czasie różni politycy PO i PSL mówią wiązań wywalczonych w Brukseli przez śp. prezyden- zupełnie inne rzeczy na temat liczby priorytetów, np. ta Lecha Kaczyńskiego, chodzi o sprawę ustawy 3 stycznia tego roku przewodniczący Komisji Spraw kompetencyjnej, ani też nie skorzystała z preceden- Zagranicznych Sejmu pan poseł Andrzej Halicki na konferencji prasowej mówił o trzech priorytetach. su, jakim dla umocnienia naszej suwerenności stało Następnego dnia wiceminister spraw zagranicznych się orzeczenie niemieckiego Trybunału Konstytucyj- pan Borkowski stwierdził, że nie ma żadnego. 16 lu- nego. Niedawno w Sejmie skierowano do dalszych tego tego roku ambasador Polski przy Unii Europej- prac projekt Prawa i Sprawiedliwości regulujący te skiej pan Jan Tombiński na spotkaniu z europosłami sprawy. Z pewnym optymizmem można więc uważać mówił, że jest pięć priorytetów. Na stronach interne- sprawę za otwartą. Jeśli jednak ta propozycja zosta- towych rządu jest ich sześć, a w czasie wizyty w An- nie odrzucona, a tak było do niedawna, to będzie to karze w listopadzie ubiegłego roku pan, panie mini- oznaczało zgodę na nasz gorszy od Niemiec status strze, mówił o siódmym priorytecie, jakim miałoby w Unii Europejskiej, także w sensie formalnym. być przyspieszenie rozszerzenia Unii Europejskiej W uległości wobec Unii idziemy zresztą jeszcze dalej, o Turcję. Nie mamy jeszcze żadnego priorytetu re- proponując zmiany w konstytucji, które pozwalają na gionalnego, choć np. Węgrzy mają obecnie strategię pozbywanie się suwerenności w różnych obszarach. dunajską, Szwedzi mieli strategię Morza Bałtyckie- Nie ma również najmniejszego sprzeciwu wobec pro- go, a Francuzi za swojej kadencji sﬁnalizowali sprawę jektów ograniczenia suwerenności poprzez propono- unii śródziemnomorskiej. wane, np. przez Niemcy i Francję, zmiany w trakta- Rząd nie wspomina o wyrównaniu wysokości do- cie lizbońskim. Obecny kształt Unii Europejskiej płat dla rolników. Uchwała Sejmu w tej sprawie za- sprowadza się do coraz wyraźniejszego ustanowienia proponowana przez Klub Parlamentarny Prawo i Spra- hegemonii najsilniejszych państw, choć w istocie nie wiedliwość nie została przyjęta. jest to zjawisko nowe i nasila się od dłuższego czasu, Na stronach internetowych MSZ można zagłoso- podmywając fundamenty tego wszystkiego, co za- wać, jaki priorytet uważa się za najważniejszy. Szko- pewniło ogromny sukces EWG i Unii Europejskiej. da, że nie wie tego sam rząd. (Oklaski) Fakt, że satysfakcjonuje to obecne władze, jest bar- Propagandowy charakter polityki zagranicznej dzo charakterystyczny. rządu PO najlepiej wyraża się w koncentrowaniu Można powiedzieć, że polityka rządu PO jest ak- uwagi społeczeństwa na zgłaszaniu polskich aspiracji tem daleko idącej samodegradacji statusu Polski. do zajmowania wysokich stanowisk w strukturach Pozycję Polski osłabia całkowite odejście od tego, co europejskich i NATO. W wypadku pana, panie mini- określano mianem polityki jagiellońskiej. Podstawo- strze, zakończyło się to niepowodzeniem. Starał się wy zasób środków umacniających znaczenie naszego pan o stanowisko sekretarza generalnego NATO. kraju, jego pozycję, z którego korzystał poprzedni (Głos z sali: Cieszy się pan.) prezydent i rząd, został, rzec można, porzucony. Za- Nie, nie cieszę się, żałuję. stąpiono go Partnerstwem Wschodnim, przedsięwzię- (Poseł Stefan Niesiołowski: Nie widać tego. Hipo- ciem unijnym zainicjowanym przez Polskę i Szwecję, kryta.) ale bardzo słabo ﬁnansowanym przez Unię Europej- (Poseł Tomasz Latos: Panie marszałku, spokojnie.) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 18 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Mariusz Błaszczak stwa, za kpiny z Polski i Polaków, zawarte w raporcie MAK-u, uznanym następnie za własny przez rosyjską Podobnie było w przypadku pana Włodzimierza komisję z premierem Putinem na czele? (Oklaski) Cimoszewicza, który ubiegał się o funkcję sekretarza To wszystko pokazuje, że prowadzimy politykę zda- generalnego Rady Europy. wania się na dobrą wolę silniejszych partnerów. Czym Bardzo ograniczone są też efekty takiej polityki to się kończy, widzieliśmy w przypadku raportu w Unii Europejskiej. Dla ludzi zorientowanych w me- MAK-u. Od ministra spraw zagranicznych, od rządu andrach brukselskiej dyplomacji było jasne, że przy Rzeczypospolitej wymagamy skutecznego reprezento- kolejnym podziale stanowisk tzw. nowa Europa musi wania naszych interesów narodowych, a nie płynięcia otrzymać ważne stanowisko i że wszelkie przesłanki z głównym nurtem. (Oklaski) Rząd Prawa i Sprawie- wskazują na Polskę i Polaków. Otrzymaliśmy z tego dliwości i prezydent Lech Kaczyński pokazali, że taka najmniej, co było można, czyli pół kadencji przewod- polityka jest możliwa. Dziękuję. (Oklaski) niczącego Parlamentu Europejskiego, stanowiska wysokiego i bardzo prestiżowego, ale pozbawionego (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek realnej władzy. Urzędy ustanowione w traktacie li- Sejmu Ewa Kierzkowska) zbońskim zostały obsadzone bez naszego udziału, nie zadbano nawet o pozory. Sami zrezygnowaliśmy ze starań o proporcjonalny udział Polaków w aparacie Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dyplomatycznym. Przypomnę, że pan, panie ministrze, był wówczas w PO zajęty prawyborami prezy- Dziękuję panu posłowi. denckimi. Polska ze względu na swój potencjał lud- Głos zabierze pan poseł Tadeusz Iwiński w imie- nościowy i siłę głosów w Radzie Europejskiej powin- niu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej. na otrzymać około 7–8% tych stanowisk. Ambasad Bardzo proszę, panie pośle. europejskich jest około 180, powinniśmy więc obsa- dzić ich kilkanaście. Ile otrzymaliśmy? Aż dwie. Wrocław nie stał się siedzibą Europejskiego In- Poseł Tadeusz Iwiński: stytutu Technologicznego. Nie otrzymaliśmy poparcia nawet od Niemiec, mimo niezwykłej uległości Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Wysoki Sej- wobec tego kraju. Nowe, bardzo ważne agencje euro- mie! To debata ważna z wielu powodów, między in- pejskie mające nadzorować ﬁnanse, wbrew podjętym nymi ze względu na znaczące procesy i wydarzenia poprzednio decyzjom preferującym nowe kraje euro- zachodzące w Unii Europejskiej, w Afryce Północnej, pejskie, znajdą się w Wielkiej Brytanii, Francji i Niem- na Bliskim Wschodzie i w wielu innych częściach glo- czech. bu. Przyjęta właśnie przez aklamację uchwała Sejmu Trwa proces redukowania polskiego aparatu dy- w sprawie solidarności z narodem Japonii raz jeszcze plomatycznego. Likwiduje się wiele placówek w kra- nam przypomina, że główną kategorią współczesne- jach rozwijających się. Mimo nowych skandalicznych go, 7-miliardowego świata jawi się współzależność wypowiedzi na temat winy Polaków, jeśli chodzi w kluczowych dziedzinach. Jak pisał przed laty fran- o tzw. wypędzenia, pani Erika Steinbach wciąż po- cuski ﬁlozof Emmanuel Mounier: Ludzkość płynie zostaje we władzach CDU, a kanclerz Angela Merkel konsekwentnie jej broni. Warto zauważyć, że gdyby na jednej łódce. Albo razem dotrzemy do celu, albo podobne, jak wobec Polski, wypowiedzi odnosiły się razem utoniemy. Bodaj nigdy dotąd problemy i wy- do zachodnich sąsiadów Niemiec, do Izraela, czy Ży- zwania wewnętrzne oraz międzynarodowe nie były dów, oznaczałoby to natychmiastowe zakończenie jej ze sobą tak bardzo sprzężone. Dyskusja jest istotna kariery politycznej. Obrazu całości dopełniają ostat- również dlatego, że w sztandarowym tekście premie- nie zadziwiające inicjatywy prezydenta Komorow- ra Tuska „Czego dokonaliśmy, co nam się nie udało”, skiego, takie jak budowanie pomników bolszewickim opublikowanym w miniony weekend w „Gazecie Wy- najeźdźcom z 1920 r. (Oklaski) borczej”, wątki zagraniczne potraktowano raczej Na koniec sprawa najważniejsza – kompromitacja marginalnie. i bierność w sprawie wyjaśnienia przyczyn katastro- Mając do dyspozycji w imieniu klubu SLD zaled- fy smoleńskiej, a wcześniej karygodne postępowanie, wie 13 minut, stoję przed zadaniem z gatunku mis- które doprowadziło do podziału i obniżenia statusu sion impossible. Dobry dyplomata improwizuje to, co polskiej delegacji na obchody rocznicy mordu katyń- ma powiedzieć, oraz dokładnie przygotowuje to, co skiego z prezydentem Rzeczypospolitej na czele. Rząd ma przemilczeć – to jedna z najsłynniejszych mak- sprawia wrażenie, jakby nie odróżniał spontaniczne- sym Talleyranda. Występując po raz czwarty w na- go, pełnego empatii zachowania Rosjan od twardej szej Izbie w tym charakterze, minister Sikorski polityki Kremla w tej sprawie. Każdy szanujący wła- w dużej mierze potwierdził jej trafność. Choć momen- sne państwo rząd starałby się przejąć kontrolę nad tami mówił nie na temat, używał wyważonego języ- wyjaśnieniem przyczyn takiej katastrofy, a rząd pre- ka, z pewnymi wyjątkami, na przykład że Polska miera Tuska zgodził się w tej sprawie na rolę peten- w 1980 r., o czym mówi niestosownie i nietrafnie, była ta. Kto odpowiada za takie poniżenie własnego pań- bankrutem. Pojawiły się też nutki megalomańskie. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 19

Poseł Tadeusz Iwiński zwalczania kryzysu gospodarczego, to zapewne by- łaby to najlepsza droga do przyspieszenia będącego Wszystko wskazuje na to, iż najważniejsza w tym wciąż in statu nascendi procesu kształtowania się roku dla naszej polityki zagranicznej będzie prezy- wspólnego, europejskiego społeczeństwa obywatel- dencja w Radzie Unii Europejskiej. Jej powodzenie skiego. Podzielam nadzieję, że w drugiej połowie tego winno leżeć w interesie wszystkich głównych sił po- roku zakończy się proces akcesyjny Chorwacji, którą litycznych. Dlatego dziwi niechęć rządu, zwłaszcza także czekają w tym czasie wybory, i kontynuowane premiera, do odbycia w Sejmie pełnokrwistej debaty będą efektywne negocjacje z Turcją. z jego udziałem, o co kilkakrotnie wnosiło SLD. Choć doktryna Mieroszewskiego i Giedroycia Wciąż nie znamy do końca priorytetów tej prezyden- przestała być aktualna, kluczowe dla Polski pozosta- cji, które w interesie polskiej racji stanu winny być ną relacje z naszymi najważniejszymi sąsiadami na wypracowane z opozycją. Taki stały dialog byłby bar- zachodzie i wschodzie. Współpraca z Niemcami – naj- dzo potrzebny, a ponadto, zresztą nie tylko w tym większym partnerem gospodarczym i politycznym obszarze, nie jest właściwie realizowana kontrolna sojusznikiem numer jeden w Europie – winna być funkcja Sejmu w stosunku do rządu, zgodnie z art. wszechstronnie rozwijana. Rząd powinien dołożyć 95. konstytucji. wszelkich starań, aby właściwie uczcić przypadającą Z tego, co wiadomo, owe priorytety znacznie się wkrótce 20. rocznicę traktatu o dobrym sąsiedztwie zmieniały, co jest częściowo zrozumiałe, biorąc pod i przyjaźni. Miniony rok, mimo tragedii smoleńskiej, uwagę dynamiczny rozwój sytuacji. Ponieważ obec- zapisał się jako okres przyspieszenia trudnego i hi- nie przewodniczenie Unii odbywa się w ramach swo- storycznie opóźnionego procesu porozumienia i po- istych tercetów państw, powinniśmy dowiedzieć się, jednania z Rosją, do czego przyczyniły się między jakie kwestie podejmowane przez poprzednie trio – innymi wspólne uroczystości w Katyniu, odnośna Hiszpanię, Belgię i aktualnego lidera, Węgry – mają uchwała Dumy oraz wizyta prezydenta Miedwiedie- być kontynuowane przez Polskę, a później przez part- wa w Warszawie. Coraz gęstsza staje się sieć instytu- nerów z naszej grupy, czyli Danię i Cypr. Czy priory- cji wzajemnego dialogu, a nową jakość mogłyby stwo- tety, o których posłowie dowiedzieli się wczoraj rzyć realizowane na szeroką skalę programy wymia- z jednego z dzienników, co uznaję za kuriozum, są ny przedstawicieli młodego pokolenia. Dotąd nie jest aktualne oraz na ile zostały skonsultowane z Kopen- wykorzystana możliwość zaangażowania się polskich hagą i Nikozją. Prezydencja Warszawy w Unii przy- podmiotów w realizację konkretnych projektów w ra- padać będzie na czas kampanii wyborczej do parla- mach programu „Partnerstwa dla modernizacji”. Do mentu. To zbieg okoliczności, ale może istnieć obawa, rozważenia jest ponadto interesująca formuła współ- iż będzie ona wykorzystana do swoistej autokreacji pracy Rosji, Polski i Niemiec w postaci trójkąta kali- rządu. Tylko jego szef może w Sejmie rozwiać te oba- ningradzkiego, gdyż akurat to miasto symbolizuje wy. Również część opozycji może próbować obecnej historyczne powiązania trzech państw i narodów. ekipie podstawić nogę, jak stało się to za prezydencji Owa współpraca mogłaby koncentrować się na aspek- czeskiej, gdy nawet upadł rząd. A więc czy nie byłoby tach bezpieczeństwa europejskiego oraz współpracy najlepiej, gdyby zawarto w tej sprawie porozumienie wojskowo-politycznej. Poseł Halicki odnotował już międzypartyjne bądź międzyklubowe? W Pradze było pierwsze znaczące rosyjsko-polsko-niemieckie spo- ono już gotowe, ale nie zostało, niestety, podpisane. tkanie parlamentarne kierownictw komisji spraw Gdy Jerzy Buzek obejmował funkcję przewodni- zagranicznych. czącego Parlamentu Europejskiego, co miało symbo- Podpisanie i niedawne ratyfikowanie amerykań- liczne znaczenie dla zasypywania podziałów między sko-rosyjskiego traktatu o redukcji broni strategicz- starymi a nowymi członkami Unii, najpoważniejszy nych START to jedno z najważniejszych wydarzeń dziennik hiszpański, „El Pais”, napisał: Buzek nie ostatnich lat. Ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeń- jest może odpowiednikiem ferrari w polityce, ale też stwa światowego, a w sytuacji globalnego kryzysu nie jest to maluch, raczej kilkuletni seat. Trzymając ekonomicznego niezwykłą rolę odgrywają też ogrom- się tego porównania, należy dążyć, aby Polska stała ne oszczędności finansowe. To porozumienie odpo- się jak najszybciej takim ferrari. Unia przeżyła w mi- wiada przy tym interesom Polski. USA pozostaje nionych latach dwa kryzysy: konstytucyjny, gdy za- naszym podstawowym gwarantem bezpieczeństwa łamała się koncepcja federalistyczna, szczególnie jako filar NATO. Jednak ratyfikacja na początku w związku z odrzuceniem przez Holandię i Francję marca polsko-amerykańskiej umowy o rozmieszcze- konstytucji europejskiej, i ten drugi, trwający, finan- niu na naszym terytorium antybalistycznych obron- sowo-gospodarczy. Ich swoiste sprzężenie stanowi nych rakiet przechwytujących oraz protokołu z ubie- łącznie bodaj największe zagrożenie dla kształtującej głego roku zmieniającego ową umowę wydaje się się od półwiecza konstrukcji europejskiej. Wciąż nie bardzo kontrowersyjna. Generalnie dobrym rozwią- jest do końca pewne, czy istotnie – jak ujął to były zaniem byłaby synchronizacja natowskiego i rosyj- premier Czech, Vladimir Szpidla – kryzys wzmocni skiego systemu obrony przeciwrakietowej. Unię. Należy oczywiście wspólnie działać na rzecz SLD z uznaniem przyjmuje swoiste odmrożenie realizacji takiego scenariusza. A gdyby się udało stosunków z Ukrainą. Odnosiliśmy wrażenie, że pol- przekonać pół miliarda obywateli Unii, że głębsza ski rząd przez dłuższy czas był zaskoczony rezulta- integracja tworzy najlepsze warunki do skutecznego tem wyborów prezydenckich. Pojawiła się nawet 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 20 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Tadeusz Iwiński Czesi ją otwierali. Z Iraku wycofaliśmy nasze oddzia- ły później, niż to powinno nastąpić, niż domagało się groźba bycia zakładnikiem określonej konﬁguracji tego SLD. Z kolei zapowiedź wycofania naszego kon- politycznej nad Dnieprem, wiadomo bowiem, iż PO tyngentu z Afganistanu, który powinien być nakie- i PSL należą do tej samej rodziny politycznej, co par- rowany przede wszystkim na stabilizację, a nie na tia Julii Tymoszenko. Tymczasem nasza polityka działania bojowe, dopiero w 2014 r. stoi nie tylko wobec Ukrainy musi mieć charakter ponadpartyjny w sprzeczności z oczekiwaniami większości Polaków, i lewica będzie popierała wszelkie działania zmierza- lecz z postępowaniem kilku państw NATO. jące w tym kierunku. W interesie Polski leżałoby, by Z braku czasu nie rozwijam kwestii ślimaczącej w Kijowie ukształtował się skonsolidowany, proeuro- się od lat nowej ustawy o służbie zagranicznej ani pejski front, reprezentujący wspólną wizję bloku braku ustawy o pomocy rozwojowej. Wciąż nieroz- z Partią Regionów, z którą SLD współpracuje. Nie do- wiązana jest kompromitująca sprawa budynku naszej strzegamy zagrożenia dla demokracji na Ukrainie, ambasady w Berlinie. choć dbać należy o jakość demokracji w tym pań- Na koniec nie mogę nie wspomnieć o nieprzystą- stwie. pieniu Polski do Karty Praw Podstawowych Unii Polska, pani marszałek, jest słusznie postrzegana Europejskiej, gwarantującej najważniejsze prawa so- jako promotor i współtwórca Partnerstwa Wschod- cjalne. Jesteśmy na krótkiej liście hańby. Warto niego, a przegląd polityki w tym zakresie w Unii wła- wreszcie podważyć ukuty przez rząd i stale powta- śnie trwa. Warto wrzucić w tych działaniach swoisty rzany, także dziś przez premiera Tuska, mit o najlep- drugi bieg i zadbać choćby o lepsze alokacje pieniężne szym wykorzystywaniu środków europejskich. Do- w nowej perspektywie budżetowej. Także po to, aby tychczas wykorzystaliśmy tylko 1/4 z ponad 67 mld szczególnie w obecnej sytuacji w Afryce Północnej euro, które otrzymaliśmy na lata 2007–2013. Zresztą partnerstwo nie zostało zmarginalizowane przez premier nieprzypadkowo posługuje się w wylicze- struktury Unii na rzecz Śródziemnomorza. Przy niach złotówkami, a nie euro, gdyż to stwarza lepsze okazji zwrócę uwagę na pewną ciekawostkę, która wrażenie: „Od początku marca wydaliśmy już ok. 70 może być dowodem pewnego chaosu decyzyjnego albo mld zł z Unii”. W rzeczywistości jeszcze nie wiadomo, wynikiem działań stanowiących próbę wykorzysta- jak to się skończy, oby dobrze. Na przykład według nia prezydencji w Unii do celów wyborczych. Otóż danych Komisji Europejskiej na koleje wykorzystano w trakcie wizyty w Waszyngtonie prezydent Komo- zero środków, a cały Fundusz Spójności na rozwój rowski zaprosił Baracka Obamę na szczyt partner- infrastruktury transportowej jest wykorzystany za- stwa do Warszawy, w sytuacji gdy był on jeszcze prze- ledwie w 20%. widziany w maju bieżącego roku w Budapeszcie, w trakcie prezydencji węgierskiej. Dopiero później Pani Marszałek! Przemawiająca przed rokiem zdecydowano, iż ten szczyt odbędzie się jednak w na- w tej tradycyjnej debacie z ramienia lewicy i nieod- szej stolicy jesienią, przed wyborami. żałowana pani poseł Jolanta Szymanek-Deresz mó- (Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor- wiła: „Polskiej dyplomacji brak jest zdecydowanej ski: Nie ten szczyt.) wizji, a jeśli takowa istnieje, to w stosunku do moż- Jeśli po polskiej prezydencji w Unii zostałoby liwości jest mało efektywna i mało skuteczna. Dla- przekonanie, że w sprawach ułatwień wizowych dla czego? Sojusz Lewicy Demokratycznej apeluje więc naszych wschodnich sąsiadów udało się coś zała- ponownie o współdziałanie w kraju wszystkich sił twić, to już ten okres można by uznać za udany. politycznych, które muszą w kwestii polityki zagra- Tego rodzaju ważne dla ludzi konkrety znaczą wię- nicznej przemawiać jednym głosem”. Ta dość surowa cej niż niezbyt realne, jak się nierzadko później oka- ocena w dużej mierze pozostaje aktualna, choć poja- zuje, hasła. Dlatego niezwykłą wagę miałoby zreali- wiły się jaskółki poprawy, szczególnie w relacjach zowanie projektu otwarcia dla ruchu osobowego, z Federacją Rosyjską. z jednej strony – obwodu kaliningradzkiego, a z dru- Stabilizacja, przewidywalność i pełna normaliza- giej strony – województw warmińsko-mazurskiego cja, zwłaszcza w stosunkach z sąsiadami, są nie do i pomorskiego. Obwód stanowi wyjątek w skali Eu- przecenienia. Oczekujemy zarazem niezbędnej sej- ropy, toteż tego typu rozwiązanie powinno też być mowej debaty z udziałem prezesa Rady Ministrów na wyjątkowe. temat priorytetów polskiej prezydencji w Unii oraz Pan minister słusznie zauważył, iż świat przestał jej zakładanego przebiegu, także w kontekście paź- być europocentryczny. Jednak trudno to dostrzec dziernikowych wyborów parlamentarnych. Dziękuję w polskiej polityce zagranicznej, o czym nawet świad- bardzo. (Oklaski) czy exposé. Za słabo jesteśmy aktywni w Chinach, Indiach, Japonii, największym kraju muzułmańskim – Indonezji czy w państwach arabskich. A co ze świa- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: tem latynoamerykańskim? Z 200-milionową Brazylią i ponad 100-milionowym Meksykiem? Mamy tylko Dziękuję panu posłowi. 9 ambasad na Czarnym Lądzie z jego 54 państwami. Stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludo- A gdy w Mongolii zamykaliśmy naszą ambasadę, to wego przedstawi pan poseł Stanisław Rakoczy. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 21

Poseł Stanisław Rakoczy: krajach, które już pukają do drzwi Unii, można mó- wić o Chorwacji, niedługo będzie czas na rozmowy Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Panie Mini- o Serbii, o Islandii, natomiast ja ciągle przy okazji strze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt zabrać głos dyskusji o rozszerzeniu wracam do kwestii Turcji, bo w imieniu klubu parlamentarnego Polskiego Stron- okrągły jubileusz 50-lecia ubiegania się o akcesję jak nictwa Ludowego w związku z exposé pana ministra gdyby zobowiązuje nas do rzetelnego i jasnego przed- spraw zagranicznych w sprawie polityki zagranicznej stawienia stronie tureckiej tego, co z tym dalej bę- rządu. dzie. Myślę, że każdy kraj ma swoich tradycyjnych Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Polityka zagra- i sprawdzonych przyjaciół. W trudnych chwilach dla niczna jest taką sferą, która powinna znajdować się Polski, bardzo trudnych, myślę, że najtrudniejszych, ponad podziałami politycznymi. Uzyskanie konsen- kiedy to Polski nie było, w okresie rozbiorów, Turcja susu jest jednym z nieodzownych warunków jej sku- była naszym naprawdę solidnym zwolennikiem, sta- teczności. Dlatego też tak ważna jest jej realna i rze- ła po naszej stronie. Miejsce dla przedstawiciela pań- telna ocena. To przecież nasz wspólny interes, interes stwa polskiego zawsze było w Turcji – puste – i cze- Polski i Polaków. Nasz wizerunek, postrzeganie Pol- kało na niego. Ja myślę, że jest to jakieś zobowiązanie ski przez naszych bliższych i dalszych sąsiadów jest i że powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby w cza- warunkiem odnoszenia na tym polu sukcesów. Spie- sie nadchodzącej prezydencji, o której za chwilę ze- rajmy się zatem rzeczowo, bez zbędnych emocji i zło- chcę parę słów powiedzieć, tę sprawę choć trochę śliwości. Wypracujmy takie kierunki działania, któ- posunąć do przodu, otworzyć chociaż kilka rozdzia- re przyniosą pozytywne efekty i zagwarantują dalszy łów akcesyjnych. stabilny rozwój naszego państwa. Cieszę się bardzo, że pan minister wspomniał Szanowni Państwo! To czwarte exposé pana mi- o znaczeniu subregionalnych instytucji, takich jak nistra, czwarty rok funkcjonowania koalicji – rzecz Trójkąt Weimarski czy Grupa Wyszehradzka. I tutaj dość rzadka w naszej odzyskanej demokracji. Chcę wielkie słowa uznania dla pana prezydenta za pod- podkreślić, że świadczy to o stabilności władzy i sta- kreślenie roli Trójkąta Weimarskiego i Grupy Wy- bilności koalicji. Mówię to w kontekście przedstawio- szehradzkiej. Są to naprawdę istotne instytucje, waż- nych przez pana ministra w exposé priorytetów po- ne dla nas, bo w tej części Europy możemy być nie- lityki zagranicznej. Otóż według nas, według Pol- kwestionowanym liderem i to nie dlatego tylko, że skiego Stronnictwa Ludowego to dobry czas – zbliża- sami byśmy tego chcieli. Zarówno Czesi, jak i Słowa- my się do końca kadencji – na dokonanie oceny poli- cy na przykład na spotkaniu Trójkąta Weimarskiego tyki zagranicznej rządu i wskazanie nowych oczeku- jeszcze w Mikulaszu mówili o tym, żeby w pewnych jących nas wyzwań. Exposé pana ministra przyjmu- sprawach Polska była reprezentantem tej grupy. Wte- jemy z poczuciem, że polityka zagraniczna rządu dy reprezentowalibyśmy 50 mln, nasz głos byłby odpowiada podstawowym założeniom przyjętym znacznie silniejszy. przez koalicję Polskiego Stronnictwa Ludowego i Plat- Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Panie Mini- formy Obywatelskiej na początku kadencji. Założenia strze! Wysoki Sejmie! Świat i wydarzenia w nim na- tej polityki oparte są na kilku zasadach (to te priory- brały ostatnio niezwykłej dynamiki. Temu trzeba tety, o których mówił pan minister), bardzo istotnych naprawdę bardzo uważnie się przyglądać, bo ta cała z punktu widzenia Polskiego Stronnictwa Ludowego. wielka praca włożona w przygotowanie naszej prezy- Są to: otwarcie na wszystkie kierunki geograficzne dencji, tych priorytetów, może się skończyć tym – ja ze szczególnym uwzględnieniem otwarcia na Wschód, bym nie chciał, żeby tak było – że będą dwa: walka powiązanie polityki zagranicznej z naszymi intere- z kryzysem ekonomicznym, który powróci przez Ja- sami gospodarczymi, m.in. dotyczącymi eksportu ponię, i sprawa zachodniej Afryki. I w tych sprawach naszych towarów przemysłowych i produktów rol- Polska będzie musiała mówić gromkim głosem, i to nych oraz dostaw źródeł energii i surowców, pełne w imieniu Unii Europejskiej, bo, podkreślam, prezy- i wszechstronne wykorzystanie obecności Polski w Unii dencję sprawuje się w imieniu Unii (czasami, kiedy Europejskiej przy jednoczesnym znaczącym wzroście słucham pewnych wypowiedzi, wydaje mi się, że jest znaczenia Polski w unijnych strukturach. Pragnę tu tu sporo nieporozumień). Są to zjawiska niebezpiecz- podkreślić znaczenie dobrego wykorzystania fundu- ne, którym trzeba poświęcić wiele uwagi. I myślę, że szy unijnych i ich pozytywny wpływ na gospodarkę tutaj, jeżeli chodzi o północ Afryki, Turcja też mogła- naszego kraju. by być dosyć ważnym partnerem. Podkreślić należy także aktywny udział Polski Mój czas za chwilę będzie się kończył, a jeszcze w pracach nad koncepcją rozwoju Unii. Chcę tutaj tyle ważnych rzeczy jest do powiedzenia, chciałbym bardzo dobitnie zaznaczyć, że opowiadamy się jedno- więc nawiązać jeszcze do kilku. Ten cały krzyk, któ- znacznie za utrzymaniem otwartości Unii Europej- ry podniósł się po tragedii w Japonii, nasuwa w tym skiej na akcesję nowych krajów, zwłaszcza tych za kontekście taką refleksję – te wszystkie nieszczęścia, wschodnią granicą. Myślę, panie ministrze, że w trak- od Haiti począwszy, a teraz na Japonii skończywszy, cie toczącej się dyskusji już rozstrzygnął się ten spór, sprawiły, że śmierć nam jak gdyby spowszedniała. czy poszerzać, czy pogłębiać. Nasza koncepcja, że te Tam giną dziesiątki tysięcy ludzi, a świat obok tego dwa kierunki należy rozwijać jednocześnie, znalazła przechodzi dosyć obojętnie. Bardzo się cieszę, że my w pełni zrozumienie. Oczywiście można mówić o tych potrafimy dbać, zabiegać o los jednego obywatela pol- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 22 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Stanisław Rakoczy spójności i to jest nowa polityka rolna. To są dwa kluczowe dla Polski tematy. skiego, którego w Japonii szukamy. Bardzo za to dziękuję, panie ministrze. To jest właściwe podejście do sprawy. Na tle innych tu wypadamy dość dobrze. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Natomiast cały ten krzyk, jaki się podniósł w związ- ku z tymi zagrożeniami po awarii w elektrowniach Dziękuję panu posłowi. atomowych, może być w konsekwencji dla nas korzystny, bo jeżeli będzie się mówić o rezygnacji, cho- ciażby w pewnym zakresie, z energii atomowej, to Poseł Stanisław Rakoczy: w grę wchodzą nasze zasoby węgla kamiennego, a od tego tematu tak czy inaczej nie uciekniemy, i to jesz- Niemcy – w tym roku przypada 20-lecie traktatu. cze w kontekście opłat ekologicznych, o których dużo To też byłby dobry czas do oceny, do dokonania bi- by można mówić, bo to też wymaga podjęcia wielkie- lansu i swoistego balansu, panie ministrze, pewnych go wysiłku dyplomatycznego, co jest przed nami. Tu rzeczy, tam gdzie jeszcze Niemcy troszkę korzystniej by nas czekała promocja nowych technologii w związ- wypadają… ku z wykorzystaniem tych zasobów, bo to jest skarb, który mamy pod ziemią, a którym szkoda palić w pie- cu. Węgiel można wykorzystywać na tysiąc różnych sposobów. Specjaliści, którzy troszkę się na chemii Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: znają, doskonale o tym wiedzą. Myślę, że byłaby to duża szansa dla Polski. Dziękuję, panie pośle, bardzo uprzejmie. Jeżeli idzie o pozycję Polski w Europie, to się nie zgadzam, absolutnie się nie zgadzam, ze stwierdzeniem, że stanowisko przewodniczącego Parlamentu Poseł Stanisław Rakoczy: Europejskiego jest stanowiskiem podrzędnym. Nie wiem, co tu jeszcze można wymyślić. To stanowisko …niż Polacy. Kończy mi się czas. Bardzo serdecz- czy stanowisko komisarza do spraw budżetu, które nie… piastuje komisarz Lewandowski, to są stanowiska kluczowe i one wiele rzeczy ułatwiają. Wiem na podstawie i osobistych kontaktów, i lektury wielu pism, że na- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: prawdę na tym nie tracimy, mówiąc dyplomatycznie. Co do europejskiej służby zewnętrznej lady Ashton, Skończył się panu czas. to jest to odrębny temat, ale to się wciąż jeszcze tworzy i jest wiele znaków zapytania w sprawie tego, jaki kształt ostatecznie to przybierze. Doświadczenia tej Poseł Stanisław Rakoczy: pierwszej kadencji w Parlamencie Europejskiej – w sumie szóstej, ale pierwszej z pełnym udziałem Pol- …dziękuję za uwagę. (Oklaski) ski – zaowocowały wzrostem (Dzwonek) pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Chciałbym dodać jeszcze, że powinniśmy rozmawiać ze wszystkimi i nie mieć Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: żadnych uprzedzeń, bo myśmy nigdy nie byli ani na- jeźdźcą, ani krajem kolonialnym, jesteśmy otwarci na Proszę o zabranie głosu panią posłankę Elżbietę świat i śmiało możemy rozmawiać ze wszystkimi pań- Jakubiak, Polska jest Najważniejsza. stwami. Myślę, że ważny byłby kierunek azjatycki bo to jest przyszłość ekonomiczna świata – Chiny, Indie, które budują potęgę gospodarczą. Poseł Elżbieta Jakubiak:

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Ekscelencje! Panie Ministrze! Panie ministrze, można powiedzieć, Dziękuję uprzejmie. to profesjonalne wystąpienie – dużo cytatów, nazwisk, przywołań, odwołań do historii. Zapamiętałam szcze- gólnie te, które pan kierował do nas, czyli o tym, że Poseł Stanisław Rakoczy: musimy przyzwyczaić się do wolności. Rzeczywiście musimy przyzwyczaić się do wolności, ale nieszczegól- Powinniśmy być też blisko Bałkanów. nie się z nią obnosić, zwłaszcza że ona ma dzisiaj moc Co do kwestii prezydencji to myślę, że jeżeli za- w świecie, w którym widać kruchość jego porządku. czniemy rozmowy o nowej perspektywie budżetowej, A więc pamiętajmy o tym, że żyjemy w wolnym kraju, to uwzględnimy w nich dwa kierunki, na których ale pamiętajmy też, że w obnoszeniu się z wolnością nam najbardziej zależy. Wiadomo, że to jest polityka mieliśmy już doświadczenia historyczne. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 23

Poseł Elżbieta Jakubiak maksymę, że albo siedzi się przy stole albo jest się menu. Jest pytanie, panie ministrze, i to jest, jak my- Panie ministrze, powiem o kilku ważnych spra- ślę, dzisiaj trafne pytanie, czy w przypadku przyjęcia wach, bo w takiej debacie nie da się podnieść wszyst- paktu dla konkurencyjności siedzimy przy stole czy kich argumentów. Chciałabym przede wszystkim jesteśmy menu. Mam tu swoją nadzieję, i naprawdę powiedzieć, że cieszę się z doniesień dzisiejszej prasy, moja nadzieja jest szczera, bo wiem, że dla nas będzie też niektórych dyplomatów, że w trakcie polskiej pre- to skutkowało zmianą pozycji ekonomicznej, zmianą zydencji może dojść do zakończenia negocjacji w na rynku pracy. Chciałabym, żebyśmy w tej sprawie sprawie umowy o stowarzyszeniu Ukrainy z Unią, a określili – i żeby pan wyraźnie odniósł się do tego – nawet do jej parafowania. To dla nas był ważny cel. czy jesteśmy uczestnikiem tej debaty i siedzimy przy Mój klub zgłaszał wielokrotnie postulat, aby ten cel, stole, czy będziemy menu w Europie. rozszerzenie Unii o Ukrainę, stał się priorytetem Mam nadzieję też, panie ministrze, że będziemy prezydencji polskiej, namacalnym wspólnym sukce- wykorzystywać potencjał polskiej dyplomacji. Od sem Polaków, jak myślę, i Ukraińców. Ich wysiłki w wielu lat obserwuję w różnych miejscach i z różnych drodze do Europy były wspierane przez wiele lat pozycji potencjał polskiej dyplomacji. Uważam, że przez wszystkie polskie rządy, wszystkich prezyden- dzisiaj dyplomacja polska ma wszelkie prawa, aby tów, i jest też ważne, aby – mam nadzieję, że tak stać się elementem dyplomacji europejskiej. Wszyscy będzie – ten historyczny moment, kiedy Polska bę- moi przedmówcy mówili o tym, jak według parytetów dzie po raz pierwszy przewodziła Unii Europejskiej, w Unii Europejskiej budowana jest służba zewnętrz- był powiązany z takim symbolicznym i namacalnym na. Wydaje mi się, że w tej sprawie musi pan podjąć efektem tych wysiłków prawie 10- czy 12-letnich. zasadnicze kroki, aby odwrócić tę tendencję. Dzisiaj Panie ministrze, chciałabym powiedzieć o kilku nie jesteśmy szczęśliwi z tego powodu, że mamy priorytetach. To jest, po pierwsze, energetyka. Roz- dwóch ambasadorów czy dwóch przedstawicieli… mawiamy od wielu lat o bezpieczeństwie energetycz- (Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor- nym. Premier zapowiadał w swoim exposé, że sprawy ski: 32.) energetyki będą priorytetem tego rządu, że będzie Mam taką nadzieję, panie ministrze. Chciałabym, kontynuacja polityki poprzedników, nie tych tylko z żeby pan wyraźnie z tej mównicy powiedział, jak jest ostatnich lat, ale i tych, którzy starali się na począt- rzeczywiście. ku wolnej Polski zapewnić nam bezpieczeństwo ener- Polityka sąsiedztwa. Panie ministrze, jestem getyczne. Mam zasadnicze obawy, czy prowadzimy wielką zwolenniczką zrównoważenia różnych wpły- skuteczną politykę energetyczną. Dziś mamy naj- wów w Europie. Od lat mówiliśmy – nie pierwszy raz droższy w Europie gaz, najwyższą jego cenę. Wyprze- na tej sali i nie pierwszy raz jako ludzie (Dzwonek), dzają nas Węgrzy. którzy zajmują się sprawami zagranicznymi – że po- Pan minister kiwa głową, ale można powiedzieć, winniśmy mówić więcej o polityce sąsiedztwa, powin- że nie jest to sukces, panie ministrze, bo nie jest ta- niśmy budować ją silniejszą. Wydaje mi się, że dzisiaj, niej, a przez to chyba też nie jest bezpieczniej. kiedy Europa stoi przed zmianą pewnych prioryte- Mamy dzisiaj obawy także o to, co dzieje się z Ga- tów, musimy wziąć udział w tej debacie. Musimy zociągiem Północnym. Gazociąg Północny – z jego przekonać panią Ashton, musimy przekonać pana 1220 km jest położonych ponad 1000, w związku z van Rompuya, że mamy prawo budować europejski tym można uznać, że on istnieje – jest to gazociąg, wymiar wschodni, że w tej sprawie jesteśmy dobrze który naszym zdaniem, zdaniem wielu ekspertów i przygotowani, że mamy postulaty, które są spraw- polityków Europy narusza Prawo morza. Chciała- dzone historycznie, i że mamy dobre kontakty i są- bym, aby pan minister w ramach odpowiedzi czy siedztwo w Europie Środkowej i Wschodniej. polemiki, czy przedstawiając swoją argumentację, powiedział, jaka jest opinia polskiego rządu w tej sprawie, czy doszło do naruszenia Prawa morza, czy Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: też mamy szansę jeszcze na przeciwdziałanie takiej polityce, która narusza nasz interes ekonomiczny, Dziękuję uprzejmie, pani poseł. bezpieczeństwo, ale też interes, jak myślę, całej Unii Europejskiej. Mamy poczucie, że w sferze bezpieczeń- stwa energetycznego mamy regres. Musimy mówić Poseł Elżbieta Jakubiak: wyraźnie i stanowczo oraz jasno określać swoje priorytety, i to nie tylko wobec naszych sąsiadów, którzy Będę się spieszyć, ale naprawdę w poważnej deba- budują Gazociąg Północny. Myślę, że brakowało przez cie o polityce zagranicznej nie można zapomnieć o tych kilka lat wyraźnych pańskich działań w Europie tym, jaka jest nasza polityka na przyszłość. Chcę za- w tej sprawie, konsultacji na poziomie Komisji Euro- proponować, panie ministrze, aby wokół priorytetów pejskiej czy konsultacji w czasie pańskich oﬁcjalnych dotyczących polskiej prezydencji powołać swoisty wizyt w Europie. okrągły stół. Panie ministrze, nie może być tak, że Mam wrażenie też, panie ministrze, że pan traf- priorytety polskiej prezydencji, które dotyczą pana, nie ujął sytuację Polaków, przywołując brytyjską mnie i naszych kolegów, będą ustalane wyłącznie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 24 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Elżbieta Jakubiak polityki budżetowej w poszczególnych państwach członkowskich. Trwa już dyskusja nad unijnym bu- przez dzisiaj rządzącą opcję. Wydaje mi się, że Komi- dżetem. Z punktu widzenia długofalowych interesów sja Spraw Zagranicznych nie jest tym miejscem, gdzie Polski Unia powinna w coraz większym stopniu fi- rozmawiamy o priorytetach, i wydaje mi się, że dzi- nansować badania naukowe i nowe technologie przy siaj należy poważnie potraktować opozycję. udziale Polski i z korzyścią dla Polski. Innowacyjność to „być albo nie być” Unii Europejskiej. Bez tego nie tylko nigdy nie dogonimy Stanów Zjednoczonych, ale Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: także nie obronimy się przed konkurencją Chin i In- dii. Trzeba przeciwdziałać odpływowi najlepszych Dziękuję uprzejmie, pani poseł. umysłów za ocean. Dlatego powinniśmy popierać zwiększenie udziału wydatków na badania i rozwój w budżecie europejskim. Bardzo nam zależy na polityce Poseł Elżbieta Jakubiak: spójności i na rolnictwie, ale wiemy, że jeśli Unia, a z nią Polska, będzie coraz mniej konkurencyjna, środ- Ani pan, ani ja nie wiemy, komu przyjdzie rozma- ki na te cele będą jeszcze mniejsze. wiać z Europą po polskiej prezydencji. Warto, abyśmy Rosja. Stosunki z Rosją są znacznie lepsze niż mówili w czasie tej prezydencji jednym głosem. Pro- jeszcze kilka lat temu. Trzeba cierpliwie dążyć do ponuję, aby pan przyjął propozycję poważnej debaty oczyszczenia ich z przeszłych naleciałości. Polska z opozycją. Dziękuję bardzo. (Oklaski) powinna wspierać prozachodni zwrot Rosji i unijną koncepcję partnerstwa dla modernizacji, zakładającą wsparcie dla reform w Rosji. Zacieśnianiu współpra- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: cy Rosji i Unii będzie służyć bezwizowy ruch między północną Polską a obwodem kaliningradzkim. Pol- Głos zabierze pan poseł Marek Borowski, Socjal- ska powinna naciskać na pozytywną decyzję Unii demokracja Polska. Europejskiej w tym zakresie. W trakcie trójstronne- Bardzo proszę. go spotkania komisji spraw zagranicznych Sejmu, Dumy i Bundestagu, takiego swoistego trójkąta kaliningradzkiego, posłowie niemieccy poparli te idee. Poseł Marek Borowski: Tak przy okazji, to spotkanie świadczy o tym, że parlament może wnieść swój pozytywny wkład także do Dziękuję bardzo. polityki zagranicznej realizowanej przez rząd. Tu Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Panie Mini- należą się wyrazy uznania panu przewodniczącemu strze! Wysoka Izbo! Pan poseł Iwiński miał 13 minut, Halickiemu, który był inicjatorem tej idei. ja mam 4 minuty, więc nawet łaskawość pani mar- Stany Zjednoczone. Muszę powiedzieć, że Polska szałek, na którą liczę, nie zmienia faktu, że muszę ma największe trudności w zdefiniowaniu charakte- wypowiadać się w sposób telegraficzny, za co z góry ru swoich stosunków z tym wielkim mocarstwem. przepraszam. A więc po kolei. Jeszcze nie tak dawno obowiązywała doktryna, że Unia Europejska. Obecny kryzys w Unii Europej- jesteśmy partnerem strategicznym. Pan minister też skiej jest dla niej największym wyzwaniem w całej jej kiedyś o tym mówił, teraz już od tego odstąpił, i bar- historii. Odnotowujemy bardzo wiele zabiegów o wła- dzo dobrze, ale w dalszym ciągu właściwie to, czym sny interes, a nie o interes wspólnotowy. Trzeba pod- chwalimy się na zewnątrz, jeśli chodzi o stosunki ze kreślić, że w tym kryzysie sprawdziły się i Europejski Stanami Zjednoczonymi, to są stare sprawy militar- Bank Centralny, i strefa euro jako instrumenty anty- ne dotyczące a to obecności pilotów, a to wędrującej protekcjonistyczne, bowiem w przeciwnym razie gro- baterii rakiet Patriot, a to podpisania umowy o sta- ziła fala dewaluacji walut narodowych. W tej sytuacji cjonowaniu tutaj tarczy antyrakietowej, notabene musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jakiej Unii zawartej jakby poza NATO, co nie jest dobrym roz- właściwie chcemy, czy to ma być kasa zapomogowa. wiązaniem. Chyba jednak czas przywrócić jakąś nor- Jeżeli tak, to dajmy sobie spokój, ponieważ chętnych malność w tych stosunkach i skupić się na zupełnie do płacenia będzie coraz mniej. Potrzebujemy Unii innych dziedzinach. Polska nie jest zagrożona mili- coraz bardziej zintegrowanej, bo bez postępującej in- tarnie. Trochę normalności powiało po wizycie pana tegracji Unia nie będzie silna, a bez silnej Unii Polska prezydenta Komorowskiego w Stanach Zjednoczo- nie zrealizuje swoich ambicji bycia krajem nowocze- nych. Proponowałbym utrzymać ten kurs, a od tego snym, z którego zdaniem liczą się inni. Dlatego do- militarnego aspektu jednak stopniowo odchodzić. Od brze, że Polska uczestniczy w pakcie dla konkuren- tego jest NATO. cyjności. Powinniśmy popierać zaostrzenie wymagań Białoruś. Konferencja donatorów stanowi sukces dotyczących polityki finansowej poszczególnych kra- Polski. Trzeba jednak pamiętać, że nie powstał żaden jów. Kryzys pokazał, że nie może być skutecznej poli- konkretny fundusz, na który donatorzy przekazywa- tyki pieniężnej, którą realizuje Europejski Bank Cen- liby środki, który byłby jednolicie zarządzany. Środki tralny, bez respektowania określonych wymogów są rozproszone po krajach, które zadeklarowały wspar- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 25

Poseł Marek Borowski Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: cie, i od nich zależą kierunki ich wykorzystania. Aby Dziękuję panu marszałkowi. uniknąć zmarnowania lub nieefektywnego wykorzy- Głos zabierze pan poseł Stefan Niesiołowski stania tych środków, myślę, że Polska powinna zapro- w imieniu klubu Platforma Obywatelska. ponować jakąś formę zbierania informacji, jakiegoś Zapraszam, panie marszałku. choćby minimalnego koordynowania tych działań. Polonia. Poważnym wyzwaniem dla polskiej polityki zagranicznej są problemy polskiej mniejszości w Poseł Stefan Niesiołowski: Niemczech i na Litwie. W Niemczech polska mniej- szość, można powiedzieć, budzi się obecnie do życia i Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! zamierza skorzystać ze swoich praw, choćby takich, Panie Ministrze! Odnosząc się do wystąpienia pana jakimi cieszy się mniejszość niemiecka w Polsce. Na przewodniczącego Błaszczaka, chcę powiedzieć, że Litwie natomiast polska mniejszość walczy o swoje ono właściwie nie zasługuje na polemikę. prawa i broni się przed ich odbieraniem. W Niemczech (Poseł Maria Nowak: Do rzeczy.) trwają obecnie rozmowy i sprawy idą w dobrym kie- Pełne insynuacji, złej woli, mniej lub bardziej mi- runku. Oczekujemy, że czerwcowe obchody 20. rocz- jające się z prawdą. (Oklaski) Pozwolę sobie powie- nicy podpisania traktatu polsko-niemieckiego nie dzieć tylko tyle, że kiedy pan przewodniczący Błasz- będą już przebiegały w cieniu niezałatwionych postu- czak wygłaszał to swoje wystąpienie, to słychać było latów Polaków w RFN. Na Litwie jest inaczej. Naru- takie ciężkie kroki. To przechodziło, myślę, ludzkie szane są konwencje międzynarodowe i wielokrotnie pojęcie. (Oklaski) składane obietnice kolejnych rządów litewskich. No- Natomiast, panie pośle Iwiński, co do pana po- tabene przyczyniło się to do konsolidacji środowisk równań samochodowych, proszę wybaczyć pewną polonijnych na Litwie i sukcesu wyborczego Akcji Wy- złośliwość, premiera Buzka, które pan tutaj cyto- borczej Polaków na Litwie. Może to da do myślenia wał… nacjonalistycznie nastawionym politykom litewskim. (Poseł Tadeusz Iwiński: Cytowałem najpoważniej- (Dzwonek) W każdym razie mamy nadzieję, że polska szą gazetę.) polityka wobec Litwy będzie przyjazna, ale konse- Wiem, ale pan cytował, więc bierze pan za ten kwentna w kwestii respektowania praw mniejszości, cytat jakąś odpowiedzialność, skoro pan to cytował. przyjazna, ale bez wylewności i bez nieodwzajemnia- ...pozwolę sobie porównać niektóre dokonania So- nych przez stronę litewską gestów. (Oklaski) Wreszcie, Wysoka Izbo, bieżący rok w polskiej po- juszu Lewicy Demokratycznej do tekturowego tra- lityce zagranicznej upłynie pod znakiem prezydencji. banta. To jest moje samochodowe porównanie. Wspominało o tym wiele osób. Nie chcę mówić w tej Bardzo dziękuję, panie ministrze, za wystąpienie. chwili o priorytetach, choć podzielam wiele zgłoszo- Była to trafna analiza historyczna, trafna diagnoza, nych uwag, jednak zadaniem Polski będzie sprawna ocena Polski, jej wizerunku. Wszystko to było bardzo organizacja setek spotkań oraz aktywne i kompetent- dobre, bardzo prawdziwe i bardzo potrzebne. Za to ne sprzyjanie rozmowom i negocjacjom w najważniej- także w imieniu klubu Platformy chciałbym podzię- szych dla naszej Wspólnoty sprawach i posuwanie ich kować. (Oklaski) do przodu. Uważam, że w okresie prezydencji powin- Padały tutaj stwierdzenia, odwoływano się do Pa- niśmy stosować parafrazę słynnego zawołania Johna derewskiego, były cytaty ze słynnej depeszy marszał- Kennedy’ego, mianowicie: nie pytaj, co Unia może ka Piłsudskiego, który notyﬁkował państwo polskie. zrobić dla Polski, powiedz, co w ciągu tych 6 miesię- Powinniśmy jednak mieć świadomość, zawsze pamię- cy Polska może zrobić dla Unii. Jeśli tak będziemy tać, jeżeli mówimy o historii, że wtedy Polska była postępować, umocnimy naszą pozycję w Unii i łatwiej zagrożona właściwie od początku. Cud listopada nam będzie w przyszłości realizować nasze własne trwał krótko. Niemcy i Rosja się odbudowywały, zbie- interesy. W czasie prezydencji wizerunek Polski może rały się chmury zagrożeń. Dzisiaj wiemy, że polska wiele zyskać, a przyczynić się do tego możemy wszy- dyplomacja nic nie mogła zrobić, że Polska nie mogła scy: zarówno rządzący, jak i opozycja. uniknąć tego strasznego losu, który się dopełnił 17 września 1939 r. Dzisiaj sytuacja jest inna. Pan ma tego świadomość, mówię raczej nie do pana, lecz do Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: opinii publicznej i do polityków, którzy tego nie do- strzegają, którzy mówią o jakiejś tragicznej sytuacji Dziękuję uprzejmie. Polski, o zagrożeniach, pytają, czy państwo polskie istnieje; padają epitety pod adresem Polski w rodzaju rywilandu, ubekistanu, kondominium. To całkowity Poseł Marek Borowski: nonsens, a przede wszystkim jest to podłe, nieprawdziwe i niezwykle szkodliwe. Dzisiaj sytuacja geopo- Wiem, że to jest trudne, zwłaszcza że zbliża się lityczna Polski jest tak dobra, jak nie była od setek kampania wyborcza, ale może chociaż spróbujmy. lat. Warto o tym pamiętać. Warto pamiętać, przywo- Dziękuję. (Oklaski) łując postaci wielkich patriotów, którzy takiego kom- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 26 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Stefan Niesiołowski tylko dyplomatów i członków naszych oﬁcjalnych delegacji, ale także rola posłów i senatorów. fortu nie mieli, którzy musieli się zmagać z wyzwa- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ostatnia sprawa. niami. Te spory Andersa z Mikołajczykiem, Cata- Usłyszeliśmy stwierdzenie w kontekście tego, co się -Mackiewicza z Beckiem są już przebrzmiałe, za- dzieje w Libii. Tam trwa powstanie, wojna z despo- mknięte. Wszyscy oni mieli rację, to byli patrioci i nie tycznym, okrutnym, tyrańskim reżimem, który mogli niepodległości Polski ocalić. My nie mamy ta- wręcz sformułował postulat, że będzie się bronił do kich wyzwań. Pamiętajmy o tym. ostatniego Libijczyka i ostatniej Libijki. To jest, mu- Pamiętajmy także, że polityka zagraniczna jest szę powiedzieć, ciekawe rozwiązanie. Pan minister funkcją sytuacji wewnętrznej. Pan mówił zresztą o był uprzejmy powiedzieć, że za językiem dyplomacji tym, że jest ona rezultatem naszej gospodarczej po- w sprawie Libii powinna stać siła. Pełna zgoda, panie zycji, naszych możliwości, ale chodzi także o to, żeby ministrze. Liczę na to, że ta siła Unii Europejskiej polityka zagraniczna była objęta konsensusem. I była zostanie użyta. Liczę na to, że pan minister będzie – do niedawna. Jest taka partia w Polsce, która ten jednym z tych… Oczywiście zgadzam się co do tego, konsensus zburzyła. Wystąpienie pana przewodni- że nasza polityka zagraniczna powinna być koordy- czącego Błaszczaka również było elementem burze- nowana z krajami Unii, że powinna to być wspólna nia tego konsensusu, wykorzystywania polityki za- polityka i że jest to nasza siła, a nie słabość. granicznej do walki o władzę, do zwalczania rządu. (Poseł Anna Zalewska: To nawet zapisano w trak- Jeżeli ktoś nie uznaje prezydenta, bo mówi, że został tacie z Lizbony.) wybrany przez nieporozumienie, jeżeli ktoś ubliża Zgoda, ale nie wszyscy to wiedzą. Niektórzy uzna- premierowi, znieważa premiera, bo mówi, że powi- ją, że Unia jest dobra, żeby dawała pieniądze, ale jak nien prezentować garnitury na wybiegu, jeżeli ktoś trzeba coś dla niej zrobić, to wtedy Unia jest ona wro- rozpętuje wojnę polsko-polską, ogłasza jakiegoś wro- giem. Nie do pani to mówię. ga wewnętrznego, jakąś agenturę, mówi językiem Natomiast chodzi mi o to, żeby nie dopuścić do agresji i wojny, jeżeli ktoś takie działania prowadzi, takiej sytuacji, żeby pod bokiem Unii nie zadyskuto- to szkodzi interesom narodu i państwa polskiego, wać się na śmierć o streﬁe, o zakazie lotów, tylko osłabia naszą dyplomację, szkodzi naszej polityce za- wreszcie doprowadzić do tego, żeby ci powstańcy, granicznej. (Oklaski) którzy walczą o wolność i mają rację, uzyskali pomoc. Obojętne, jakich użyje frazesów patriotycznych, (Oklaski) Żeby Unia nie dyskutowała. W Polsce – po- jakich gestów, ile razy iloma krzyżami, orderami, orłami się obwiesi, jest to szkodliwe działanie. I ape- zwalam sobie na ten temat powiedzieć jeszcze dwa luję, żeby przywrócić idee konsensusu w polityce za- słowa – mamy złe doświadczenia z pomocą dla po- granicznej, bo jest to w najżywotniejszym interesie wstań. Może dlatego pana głos w tej sprawie powi- nas wszystkich. nien być szczególnie mocny i słyszalny, bo my wiemy, Dziękuję panu posłowi Iwińskiemu, z którym co to znaczy przyjść na czas, dostarczyć pomoc wal- mam zaszczyt się zgadzać i nie zgadzać, już 20 lat tak czącym powstańcom. Bardzo proszę i apeluję, żeby walczymy, który także mniej więcej to powiedział. To despotyczny, tyrański, a miejscami operetkowy reżim jest nasza wartość wspólna. Jeżeli pana dotknąłem nie zatriumfował pod bokiem dyskutującej na ten tym trabantem, bardzo przepraszam, nigdy nie mia- temat Unii Europejskiej. (Oklaski) łem takich intencji, tylko że pan też się wypuścił na Jeszcze raz, panie ministrze, za to wystąpienie – takie samochodowe porównania. Proszę tego więcej przynosi pan chlubę polskiemu rządowi swoim dzia- nie robić. łaniem i tym, co pan powiedział – z całego serca w (Poseł Tadeusz Iwiński: Cytowałem najważniejsze imieniu klubu bardzo dziękuję. (Oklaski) osoby.) Ale pan niepotrzebnie cytował. (Wesołość na sali) Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Następna, ostatnia już sprawa, bo chcę zostawić trochę czasu moim ko- Dziękuję panu marszałkowi. legom, zawsze o to dbałem. Głos zabierze pan poseł Zbigniew Girzyński Mówił pan o roli urzędników; oczywiście to bar- w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość. dzo słuszne, trudno bowiem do tego cokolwiek jeszcze dodać. Chciałbym powiedzieć jeszcze dwa słowa o roli posłów, parlamentarzystów, o roli naszych kolegów. Poseł Zbigniew Girzyński: Są oni w różnych delegacjach, grupach bilateralnych, pełnią wysokie funkcje. To także jest obszar polityki Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wybaczcie pań- zagranicznej. To obszar bardzo istotny, warto o tym stwo, że nawet jednym zdaniem nie odniosę się do pamiętać. Nie mówię o tym, żeby w jakikolwiek spo- wystąpienia mojego przedmówcy reprezentującego sób polemizować, tylko dlatego, że parlamenty two- Platformę Obywatelską, ponieważ nawet gdybym rzą pewien klimat polityki zagranicznej i nasza rola stanął na dnie Rowu Mariańskiego, nie osiągnąłbym jest w tym obszarze bardzo ważna. Nie jest to rola tego poziomu, jaki reprezentuje pan Niesiołowski. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 27

Poseł Zbigniew Girzyński Otóż, proszę państwa, pani marszałek, bardzo bym prosił, aby pan minister spraw zagranicznych (Poseł Stefan Niesiołowski: Wybaczone. Dziękuje- starał się jako przedstawiciel polskiego rządu repre- my.) zentować polskie interesy i mówić o realnych spra- Proszę państwa, to, co mieliśmy okazję dzisiaj wach, które dotyczą Polski, a nie zachowywać się w usłyszeć w wykonaniu pana ministra Sikorskiego, to ten sposób, jakby aspirował do jakichś funkcji w kon- najbardziej polityczne i najbardziej niemerytoryczne cernach czy organizacjach międzynarodowych po exposé ministra spraw zagranicznych po 1989 r. Je- odejściu ze swojego stanowiska. (Oklaski) Nie wiem, żeli na trzy miesiące przed przejęciem przez Polskę na co pan liczy, panie ministrze. Czy na to, że być prezydencji w Unii Europejskiej w polskim parlamen- może w ramach zmiany wizerunkowej znajdzie się cie występujący z exposé minister nie potrafi sformu- dla pana miejsce w zarządzie Nord Streamu? (Oklaski) łować nawet podstawowych priorytetów naszej pre- Nawet gdyby pan się starał, to po pierwsze, nigdy nie zydencji w Unii, to zastanawiam się, po co w ogóle przebije pan Leszka Millera, bo jeżeli już trzeba bę- dzisiaj dyskutujemy, czemu służy ta debata. (Oklaski) dzie skorzystać, to na pewno dla byłego kanclerza Nie było żadnego konkretnego przykładu, co pan jako Niemiec Schrödera będzie to bardziej przyjazny re- minister i co polski rząd chce zrobić i osiągnąć w Unii prezentant państwa polskiego, a po drugie, tak pan Europejskiej w ciągu tego zbliżającego się półrocza. się chętnie obraża, demonstracyjnie opuszcza salę, a Jeżeli nawet w tak fundamentalnej i zasadniczej niech pan sobie przypomni, co pan sam mówił na sprawie potrafi pan tylko rzucać ogólnikowe hasło, temat Nord Streamu jako minister obrony narodowej że wierzymy w Unię Europejską, to proszę wybaczyć, w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, używając dosyć ale już nawet licealiści, gimnazjaliści nie dadzą się barwnego porównania i mówiąc o pakcie Ribbentrop- nabrać na tego typu slogany. Trudno jednak było się -Mołotow. Wtedy takie słowa pana nie obruszały, a czegokolwiek po panu spodziewać. Wchodząc dzisiaj dzisiaj pan się obraża, jak opozycja wytyka panu błę- na salę przed debatą, mijałem rzecznika prasowego dy, jak wytyka to, że nie reprezentuje pan w sposób ministra spraw zagranicznych, który zerkając na zasadniczy interesu państwa polskiego. bardzo pustą od początku galerię, gdzie zasiadają Kiedyś używał pan bardzo wielu barwnych porów- przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, powie- nań. Jak widać, pozostały one panu. Dziś dużo mówił dział do swojego współpracownika: Nie wygląda to pan o honorze, bardzo wiele pan mówił, starał się pan imponująco. nam wytłumaczyć, że nie rozumiemy tego pojęcia, że (Poseł Andrzej Halicki: Akurat była pełna.) opacznie o ten honor walczymy. Otóż, panie ministrze, (Poseł Krystyna Skowrońska: To pan przez oku- szkoda, że nie wyszliście pan i Donald Tusk, premier lary nie widzi.) polskiego rządu, gdy byliście naprawdę traktowani w Nawet akredytowani w Polsce ambasadorowie nie sposób niewłaściwy przez przedstawicieli władz in- spodziewali się, że z pana dzisiejszego wystąpienia nych państw, zwłaszcza Federacji Rosyjskiej. Wtedy mogą się czegokolwiek istotnego dowiedzieć. (Oklaski) wam zabrakło poczucia honoru. To poczucie macie (Głos z sali: Nieprawda.) tylko wtedy, gdy walczycie z opozycją. (Oklaski) Zamiast mówić o priorytetach naszej polityki za- Zostało panu zamiłowanie do barwnego języka, granicznej, jedną trzecią swojego wystąpienia po- tylko w zakresie poczucia honoru funduje pan polskiej święcił pan na pouczanie Prawa i Sprawiedliwości, dyplomacji deficyt na miarę tego, który cały rząd Plat- jak powinno się zachowywać, jak powinno podcho- formy Obywatelskiej zaaplikował polskiemu budżeto- dzić do spraw polityki zagranicznej. Panie ministrze, wi. To, co pan robi, panie ministrze Sikorski, to, co kiedy wreszcie przestanie pan traktować Prawo i robi polski rząd, rząd Donalda Tuska w zakresie poli- Sprawiedliwość jak zagranicę i zajmie się tym, co tyki zagranicznej, to jest rzecz, która nigdy w polskim należy do ministra spraw zagranicznych, a nie upra- suwerennym państwie nie powinna mieć miejsca. wianiem propagandy? (Oklaski) W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości wnoszę Przysłuchując się wystąpieniu, jakie miał pan o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicz- dzisiaj, i szeregowi zagadnień, które pan porusza nych Radosława Sikorskiego. (Oklaski) jako minister, ciągle mam wrażenie, że bardziej stara się pan odgrywać rolę wiceministra spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec i Federacji Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Rosyjskiej, a kompletnie jest panu obojętne to... (Oklaski, poruszenie na sali) Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz w (Głos z sali: Kłamstwo!) imieniu klubu Platforma Obywatelska. ...co uważa opinia publiczna w Polsce. Co pani chciała sprostować, pani poseł? (Poseł Stefan Niesiołowski: Skandal, hańba!) (Poseł Elżbieta Jakubiak: Nie sprostować, tylko (Głos z sali: Kto cię do tego upoważnił?) chciałabym prosić, żeby wrócił rząd. Chyba nie może- (Poseł Stefan Niesiołowski: Wychodzimy.) my kontynuować debaty bez przedstawicieli rządu.) (Posłowie z Klubu Parlamentarnego Platforma Dziękuję za uwagę, pani poseł. Obywatelska opuszczają salę) Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz w (Przedstawiciele rządu opuszczają salę) imieniu klubu Platforma Obywatelska. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 28 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Robert Tyszkiewicz: niach klubowych. Nawet podczas wypowiedzi poprzed- nika, pani poseł, nikt nie przeszkadzał i nie przerywał, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, co powiedział chociaż wielu… (Gwar na sali) Pani poseł... przed chwilą pan poseł Girzyński nie tylko na temat (Poseł Anna Zalewska: Ja sobie nie życzę, żeby ministra, ale i polskiej polityki zagranicznej, polityki pan poseł mnie obrażał.) polskiego rządu, to, jakich użył słów, kłamliwych i Pani poseł, zwracam pani uwagę na to, żebyśmy nikczemnych argumentów, z całą pewnością kwali- okazywali sobie elementarny szacunek. Nie jest to fikuje się co najmniej do postępowania przed Komisją dobry przykład. Etyki Poselskiej (Oklaski), a być może także przed Bardzo proszę, panie pośle. innymi organami. (Poseł Zbigniew Girzyński: Powodzenia wam ży- czę.) Poseł Robert Tyszkiewicz: Uważam – i myślę, że nie jestem w tym poglądzie odosobniony – że polityka zagraniczna jest wspólnym Prawda, że pan poseł Girzyński próbuje sprowa- dorobkiem, i tak było przez 20 lat polskiej niepodle- dzić naszą debatę o polityce zagranicznej do inwek- głości. tyw, absurdalnych pomówień i kalumnii, ale spróbuj- (Głos z sali: Słuchaj, co do ciebie mówi.) my – bo myślę, że tego przede wszystkim oczekują od Pragnę zwrócić uwagę, że minister Sikorski w nas Polacy – porozmawiać o tym, co jest sferą doko- swoim exposé odwołał się do dorobku wszystkich pol- nań, sferą naszych zadań, sferą faktów w polityce skich ministrów spraw zagranicznych z całego 20- zagranicznej Polski ostatnich lat. -lecia i warto, panie pośle, o tym pamiętać. Chciałbym kilka słów, bo czas nie jest długi, po- Słuchając zarzutów, które pan poseł Girzyński święcić polskiej polityce wschodniej, która, co pragnę przedstawiał, chcę powiedzieć, że rzeczywiście moż- podkreślić, od lat była przestrzenią współpracy, prze- na mieć wrażenie, że dzisiaj istotną barierą, jeśli strzenią wspólną działań rządu i opozycji, niezależ- chodzi o możliwość konstruktywnej współpracy mię- nie od tego, kto te rządy sprawował, a kto się znajdo- dzy opozycją a rządem na rzecz wspólnej, dobrej i wał w opozycji. To również chciałbym dedykować skutecznej polskiej polityki zagranicznej, jest bariera kolegom i koleżankom z Prawa i Sprawiedliwości wiedzy po stronie opozycji. (Oklaski) jako przedmiot refleksji. (Poseł Andrzej Halicki: Bo siedzą w Rowie Ma- Chcę powiedzieć, że w ciągu ostatnich 3 lat obser- riańskim.) wujemy proces, który można nazwać reaktywacją Poseł Anna Zalewska ( : Pani marszałek, proszę polskiej polityki wschodniej. Wcześniej była ona być konsekwentną.) przede wszystkim sferą promocji pewnych idei czy Jak można twierdzić, że minister spraw zagra- wizji, teraz zyskała konkretne narzędzia. Wszyscy nicznych nie przedstawił priorytetów polskiej prezy- możemy zaobserwować, że od 3 lat te dwa główne dencji, skoro… filary polskiej polityki wschodniej, jakimi są polityka (Głos z sali: Ale nawet na posiedzeniu Komisji wobec państw sąsiadujących z Unią Europejską od Europejskiej nie poznaliście ostatnich priorytetów.) wschodu oraz polityka wobec Rosji, zyskały konkret- …w jego exposé zostały one po prostu wymienione. (Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę nie prze- ne narzędzia i nową dynamikę. Krótko mówiąc, prze- szkadzać.) szliśmy od słów do czynów. Obserwujemy również Przypomnę 3 główne priorytety polskiej prezy- konkretne efekty, a także możliwości, jakie daje sy- dencji w Unii: rozwój gospodarczy, bezpieczna Euro- nergia działań prowadzonych przez najważniejsze pa i stabilne sąsiedztwo. Radzę zajrzeć do dokumen- ośrodki władzy w Polsce. Mówię tutaj przede wszyst- tów. (Oklaski) kim o zaangażowaniu i współpracy prezydenta Rze- (Poseł Anna Zalewska: Komisja Europejska za- czypospolitej Polskiej, ponieważ polityka dotycząca trzymała się na sześciu.) kierunku wschodniego ma często wymiar prezydenc- (Poseł Andrzej Halicki: Rów Mariański.) ki. Jest to związane z tradycją państw, z którymi (Poseł Anna Zalewska: Proszę mnie nie obra- prowadzimy dialog, i ich ustrojem wewnętrznym. żać.) Polityka wschodnia opiera się, jak już wspomnia- (Głos z sali: Radio Maryja.) łem, na dwóch filarach: na krajach regionu i na re- (Poseł Anna Zalewska: Co ma z tym wspólnego lacjach z Rosją. Wydaje się, że mamy dzisiaj szansę, Radio Maryja?) by doprowadzić do synergii, do współpracy polegają- Chciałbym, szanowni państwo… cej na tym, by te dwa kierunki naszego zaangażowa- Pani marszałek, jeżeli pani pozwoli… nia się wzajemnie nie znosiły, nie były sprzeczne, a przynosiły dodatkowy efekt. Mówiąc krótko, poprawa relacji z Rosją może wpłynąć na zwiększenie na- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: szej skuteczności i zaangażowania na rzecz przycią- gania do sfery wartości europejskich naszych Wysoka Izbo! Bardzo proszę o odrobinę cierpliwości. wschodnich sąsiadów. Myślę, że taki cel wyraźnie Czas na zadanie pytań będzie za chwilę, po wystąpie- przyświeca naszej polityce zagranicznej, i uważam, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 29

Poseł Robert Tyszkiewicz go, bo to będzie jakimś świadectwem państwa postawy, spotka się też z odpowiednią oceną wewnątrz że jest wart cierpliwej, rzetelnej kontynuacji, bo nie państwa klubu i państwa środowiska. Dziękuję bar- jest to proces łatwy. dzo. (Oklaski) Jeśli spojrzymy, jakie ta polityka przynosi efekty, to chciałbym podkreślić, że w obrębie Partnerstwa Wschodniego mamy podpisane z naszymi wschodni- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: mi sąsiadami umowy o małym ruchu granicznym. Nie wszystkie one zostały ratyfikowane, bo mamy Dziękuję panu posłowi. kłopot z ratyfikacją ze strony białoruskiej, ale umowa Pan poseł Jarosław Sellin zabierze głos w imieniu została podpisana. W związku z tym jest szansa, aby klubu Prawo i Sprawiedliwość. wschodnia granica Polski, wschodnia granica Unii Europejskiej była granicą współpracy i przyjaźni. Jest to niesłychanie istotne ze względów zarówno Poseł Jarosław Sellin: społecznych, jak i gospodarczych, nie muszę chyba o tym mówić. Jeżeli powiemy jeszcze o szansach, jakie Pani Marszałek! Panowie Wiceministrowie! To zyskuje obwód królewiecki, to mamy już kompletną miała być debata na temat kierunków polskiej poli- wizję dotyczącą obniżania reżimu wizowego, ułatwia- tyki zagranicznej w 2011 r. Myślę, że mamy poczucie nia kontaktów między ludźmi na wschodniej granicy słusznego niedosytu, jeśli chodzi o konkrety, sprawy Unii Europejskiej. Widać wyraźny postęp w zakresie dotyczące konkretnie 2011 r. Pan minister skoncen- negocjacji krajów objętych Partnerstwem Wschodnim trował się raczej na przedstawieniu bilansu pełnoka- z Unią Europejską w odniesieniu do trzech głównych dencyjnej polityki, bo to jest czwarte przedstawiane zadań: stowarzyszenia, tworzenia stref pogłębionego przez niego sprawozdanie na temat tego, co osiągnę- wolnego handlu i zmniejszania reżimu wizowego. liśmy bądź czego nie osiągnęliśmy w polityce zagra- Przyjmujemy to z zadowoleniem, bo chodzi tu o dzia- nicznej. Chciałbym więc powiedzieć parę słów o am- łanie na rzecz modernizacji tych państw, które zbliża bicjach, które powinny być miarą polskich aspiracji. je do świata wartości i dobrobytu charakterystycz- Wiadomo, że świat się zmienia, dosyć dynamicz- nych dla Unii Europejskiej i stanowi przedsionek, nie, na naszych oczach, od kilku lat. Można powie- impuls do tego, aby w przyszłości mogły one stać się dzieć, że kształtuje się nowy porządek światowy, w także pełnoprawnymi członkami Unii Europejskiej. którym tradycyjne struktury decyzyjne, takie jak Jeżeli chodzi o nasze relacje z Rosją, to można ONZ czy grupa G8, odgrywają właściwie coraz mniej- dzisiaj zaryzykować tezę, że wola współpracy, wola szą rolę. Chwilowo, a zwłaszcza od czasu wybuchu ich naprawy wytrzymała próbę katastrofy smoleń- globalnego kryzysu gospodarczego w 2009 r., do ran- skiej, niesłychanie trudną dla odnawiającego się dia- gi najważniejszej struktury w skali globalnej, jeśli logu z Rosją. Jeżeli jednak spojrzymy na bilans, pochodzi o wypracowywane tam decyzje, wyrasta gru- czynając od gospodarki, intensywnego wzrostu obro- pa G20, czyli nowe zjawisko, skupiająca państwa o tów handlowych, a kończąc na niesłychanie ważnej największym potencjale gospodarczym. Dochodzi też dla nas polityce historycznej czy sferze relacji zwią- do spotkań w formule G2, czyli Stany Zjednoczone zanych z pamięcią historyczną – chodzi o zwrot akt – Chiny. Wolałbym, żeby światowe G2 to były Stany katyńskich, zapowiedź możliwości rehabilitacji ofiar Zjednoczone i Unia Europejska. Na razie najistotniej- Katynia, powołanie centrów dialogu i pojednania, sza pod względem decyzyjności wydaje się grupa G20, czyli wreszcie instytucjonalnej formuły tego trudne- która zbierała się już wielokrotnie. Polski rząd chwa- go historycznego dialogu – to widać, że po obydwu lił się wtedy, że w czasie kryzysu gospodarczego je- stronach, nie tylko po stronie Polski, jest zaintereso- steśmy zieloną wyspą na tle innych krajów pogrąża- wanie rozwijaniem tych relacji i budowaniem kon- jących się w recesji gospodarczej, i podkreślał – dzi- struktywnych warunków do współpracy. Uważam za siaj to też usłyszeliśmy – że polska gospodarka pod niesłychanie istotne to, aby kontynuować ten proces względem wielkości jest już dwudziesta w świecie, a mimo różnic interesów i różnic kulturowych. czasami mówiono, że osiemnasta czy dziewiętnasta. Kończąc, chciałbym powiedzieć, że polska polity- W związku z tym nasuwa się naturalne pytanie, o co ka wschodnia może się udać tylko pod warunkiem wielokrotnie pytaliśmy też na posiedzeniach komisji: wspólnoty działania tu, w Polsce, wszystkich ośrod- Dlaczego polski rząd nie podjął żadnych starań, by ków władzy, ale także opozycji. Pragnę wyrazić na- znaleźć się w tym ekskluzywnym klubie G20? Dla- dzieję, że głos takich polityków jak poseł Girzyński czego jest w nim mała Holandia? Dzisiaj usłyszeliśmy jest w opozycji odosobniony i że przeważy jednak po- od pana ministra, że pod względem potencjału gospo- czucie odpowiedzialności, zwłaszcza w obliczu pol- darczego wyprzedziliśmy Szwecję, ale również Ho- skiej prezydencji, która stwarza wyjątkowe szanse landię. Dlaczego w klubie G20 jest Holandia, a nie poczynienia istotnych kroków, jeżeli chodzi o reali- ma żadnych starań, żadnych aspiracji sygnalizowa- zację polskich interesów w kierunku wschodnim. O nych przez Polskę, żeby również w nim być? Dlacze- to apeluję, o to się do państwa zwracam. Chcę też go w tej grupie nie ma żadnego kraju z Europy Środ- powiedzieć, że liczę, iż wypowiedź posła Girzyńskie- kowo-Wschodniej? Wydaje się, że Polska, gdyby się o 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 30 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Jarosław Sellin takiego celowego sojuszu na pewno byłoby również korzystne dla Polski i wzmacniałoby naszą pozycję to postarała, byłaby naturalnym liderem regionu w wewnątrz Unii Europejskiej. Pytanie jest więc o am- tym decyzyjnym, globalnym klubie i mogłaby repre- bicje: Dlaczego nie ma nas w G20, dlaczego nie inte- zentować interesy nie tylko swoje, ale też całego na- grujemy wokół Polski 12 nowych krajów Unii Euro- szego regionu Europy Środkowo-Wschodniej. To pejskiej, dlaczego w ogóle nie staraliśmy się o to, żeby pierwsze pytanie o ambicje. znaleźć się w grupie państw, które postanowiły razem Drugie pytanie. Nowe kraje Unii Europejskiej, ze sobą współpracować, zwanych grupą brytyjsko-nor- które przystąpiły do niej wraz z nami w 2004 r., a dycką. Dziękuję bardzo. (Oklaski) potem w 2009 r. jeszcze Rumunia i Bułgaria repre- zentują potencjał ludnościowy równoważący poten- cjał Niemiec i Francji, które są słusznie uważane za Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: motory napędowe integracji europejskiej, co przecież ma swoje znaczenie, gdy przychodzi do głosowań w Dziękuję panu posłowi. Radzie. W dodatku nowe kraje łączą wspólne drama- Głos zabierze pan poseł Marek Krząkała w imie- tyczne doświadczenia historyczne w XX w. i wspólny niu klubu Platforma Obywatelska. cel, taki najważniejszy, czyli dojście do takiego poziomu życia, jakim od dawna cieszą się społeczeństwa tzw. starego Zachodu. Aż się prosi, aby podjąć dzia- Poseł Marek Krząkała: łania zmierzające do zawarcia celowego sojuszu re- gionalnego między dwunastoma państwami, co na- Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W swo- wet umożliwia traktat lizboński. Jest tam taki zapis, im wystąpieniu chciałbym skupić uwagę na relacjach że w ramach Unii Europejskiej można tworzyć celowe polsko-niemieckich. O ile jeszcze rok 2009 był okazją sojusze. Pojawia się pytanie, dlaczego Polska nie po- do wspólnego świętowania przypadających na ten czas dejmuje tego zadania. Jest wśród nich największa, różnych rocznic, był rokiem podsumowań i wspólnej najludniejsza, mogłaby wyrosnąć na naturalnego, for- oceny przeszłości skoncentrowanej w dużym stopniu malnego lidera krajów Europy Środkowo-Wschodniej na wspólnej historii, o tyle rok 2010 i obecny wzmocnił w Unii Europejskiej. Póki co słyszymy, że trzeba kon- przekonanie, że jest najwyższy czas, by w naszych wza- tynuować politykę płynięcia w głównym nurcie. Go- jemnych relacjach kontynuować politykę z Niemcami łym okiem widać, że płynięcie w głównym nurcie to w oparciu o perspektywę europejską i pozaeuropejską, jest po prostu podczepienie takiego małego polskiego patrząc na sytuację w krajach basenu Morza Śródziem- wagonika do potężnych wagonów Niemiec i Francji, nego i rosnącą falę imigrantów, politykę skierowaną które dyktują, wskazują kierunki, w jakich powinna przede wszystkim ku przyszłości. iść integracja europejska. Wiadomo przecież, że nie W ciągu czterech ostatnich lat, w ciągu pierwszej zawsze nasze interesy narodowe są zbieżne z intere- od 20 lat pełnej kadencji ministra MSZ udało się nam sami naszych wielkich zachodnich sąsiadów. odzyskać silną pozycję na arenie międzynarodowej, Mam i trzecie pytanie o ambicje. Kilka tygodni ponieważ Polska stała się dla Europy, więc i dla Nie- temu doszło do spotkania liderów Wielkiej Brytanii, miec, partnerem znaczącym, wiarygodnym, przewi- wszystkich krajów skandynawskich i państw bałtyc- dywalnym, konstruktywnym w rozwiązywaniu pro- kich. Zawiązuje się coś, co już nazwano sojuszem blemów i zdolnym do kształtowania wspólnej polity- brytyjsko-nordyckim. Może być on istotny dla lepsze- ki europejskiej. go rozwoju gospodarczego północnej Europy. Lubimy Nie jest przypadkiem, że według badań Instytutu często powtarzać, że jesteśmy z północnej Europy i Spraw Publicznych odsetek osób oceniających dobrze reprezentujemy rozsądek gospodarczy, charaktery- lub bardzo dobrze relacje polsko-niemieckie wzrósł styczny dla tego regionu, inny w porównaniu z połu- do 75%. To są dane z 2010 r. O sile państwa decydu- dniem Europy. Ten sojusz może być też istotny dla je gospodarka i jego potencjał społeczny. Warto przy- umocnienia bezpieczeństwa tych wszystkich państw, pomnieć, że mimo kryzysu Niemcy pozostają dla nas zwłaszcza że Wielka Brytania, państwa skandynaw- jednym z największych partnerów handlowych i naj- skie, a szczególnie państwa bałtyckie nie są tak na- ważniejszym inwestorem zagranicznym. Słyszeliśmy iwne w ocenie celów polityki rosyjskiej jak np. Fran- różne dane. Dodam tylko, że łączna wartość kapita- cja, Niemcy czy Włochy. Dlaczego więc Polska nie łu zainwestowanego przez ﬁrmy niemieckie w Polsce aspirowała do obecności na tym spotkaniu? Dlaczego przekroczyła 19 mld euro. nie jest członkiem tego nieformalnego sojuszu? Było- Dobrze funkcjonuje niemiecka Komisja Między- by przecież dla niej miejsce w takim brytyjsko-skan- rządowa ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicz- dynawsko-bałtyckim klubie. Przecież w 2009 r. w nej, która wypracowuje zalecenia na konsultacje czasie podobnej jak dziś debaty minister Sikorski międzyrządowe. To właśnie odbywające się regular- mówił, że będzie dążył, tu cytuję: Do zacieśnienia nie konsultacje między poszczególnymi minister- relacji z państwami skandynawskimi, pogłębiania stwami, działalność pełnomocników do spraw wza- współpracy regionalnej z państwami bałtyckimi, i że jemnych stosunków czy odbywające się cyklicznie wzmocni dialog z Wielką Brytanią. Włączenie się do Forum Polsko-Niemieckie potwierdzają fakt, że sto- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 31

Poseł Marek Krząkała było skandaliczne i nie powinno mieć miejsca. Mam nadzieję, że będzie to miało swoje konsekwencje. sunki polsko-niemieckie znormalizowały się. Łączy (Gwar na sali) Nie ma co się tak obruszać, szanowni nas sformułowana 20 lat temu przez ministra Sku- państwo. Przypominam sobie, jak liderzy obecnej biszewskiego wspólnota wartości i interesów. To za- opozycji z poprzedniej kadencji Sejmu za główny atut danie pozostaje nadal aktualne. polityki zagranicznej, którą mieli prowadzić, używa- Przy rozwiązywaniu spornych kwestii naiwnością li tego, że nigdy nie byli za granicą. Pamiętam też, byłoby myśleć, że będziemy mieli zawsze jednolite lub jak w czasie referendum w sprawie wejścia Polski do uprzywilejowane stanowisko. Dlatego w polityce hi- Unii Europejskiej niektórzy obecni politycy Prawa i storycznej warto przypominać słowa prof. Barto- Sprawiedliwości kolportowali materiały, w których szewskiego: Róbcie, jak uważacie, ale uważajcie, jak logo Unii Europejskiej towarzyszyło symbolowi robicie. Również idea solidarności zawarta w trakta- śmierci z napisem: Uwaga, idzie Unia Europejska. cie z Lizbony powinna być ciągle podkreślana, kiedy Taki materiał posiadam, bo zachowałem go w swoich szukamy wspólnych rozwiązań dotyczących skutecz- archiwach. Dzisiaj cynicznie próbujecie wykorzysty- nej walki ze skutkami kryzysu ﬁnansowego czy wy- wać sytuację i krytykując ministra spraw zagranicz- pracowania wspólnej unijnej strategii bezpieczeństwa nych, budować swoją pozycję, a w czasie, kiedy wy energetycznego. rządziliście, niewiele potraﬁliście konstruktywnego Przykładem dobrej współpracy sąsiedzkiej są po- zrobić. Świadczy o tym chociażby to, że projekt Part- dejmowane razem działania wobec Białorusi czy list nerstwa Wschodniego realizowany przez rząd Plat- ministrów MSZ w ramach Trójkąta Weimarskiego formy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludo- do lady Ashton, mający na celu nadanie nowego im- wego jest absolutnie sukcesem, a jednocześnie bywa, pulsu wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony. że jest krytykowany przez kolegów z Prawa i Spra- Myślę, że zbliżająca się 20. rocznica podpisania wiedliwości – chyba tylko dlatego, że to nie wy wy- traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpra- myśliliście ten projekt i nie wy go realizujecie. Chcę cy będzie okazją nie tylko do podkreślenia znaczenia zwrócić uwagę, że Partnerstwo Wschodnie od mo- tej umowy dla stosunków dwustronnych, ale stanie mentu uruchomienia rozpoczęło negocjacje umów się podstawą do wypracowania wspólnej strategii na stowarzyszeniowych z czterema wschodnimi partne- następne lata, a w okresie sprawowania przez Polskę rami oraz przyspieszyło negocjacje z Ukrainą. Z koń- prezydencji dojdzie do skonkretyzowania wspólnych cem ubiegłego roku ogłoszono plany działania na europejskich przedsięwzięć. Polska silna w Europie, rzecz liberalizacji wizowej dla Ukrainy i Mołdowy, a Europa silna w świecie – to motto przewodnie dla 1 marca 2011 r. weszła w życie umowa w sprawie działań, które mogą łączyć naszą wspólną politykę ułatwień wizowych i readmisji z Gruzją. W praktyce dla dobra przyszłych pokoleń. Dziękuję. (Oklaski) oznacza ona obniżenie opłaty wizowej z 60 euro do 35 euro, a także bezpłatne wizy dla naukowców, stu- dentów, biznesmenów i dziennikarzy. Trwają przygo- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: towania do negocjacji podobnych umów z pozostały- mi państwami Partnerstwa Wschodniego. Pozytyw- Dziękuję panu posłowi. nie można także ocenić osiągnięcia w takich obsza- Głos zabierze pan poseł Adam Lipiński w imieniu rach, jak ustanowienie inicjatywy kompleksowego klubu Prawo i Sprawiedliwość. rozwoju instytucjonalnego mającego na celu reformę Nie ma pana posła. kluczowych instytucji państwowych w krajach Part- Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Len- nerstwa Wschodniego oraz forum społeczeństwa oby- za w imieniu klubu Platforma Obywatelska. watelskiego działającego na rzecz rozwoju demokracji i praw człowieka. Przywiązując wagę do realizacji Poseł Tomasz Lenz: Partnerstwa Wschodniego i korzystając ze swojego doświadczenia w zakresie transformacji ustrojowej, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trudno jednak w Polska uczyniła z tej inicjatywy jeden z najważniej- czasie dzisiejszej debaty nie odnieść się jeszcze do szych punktów swojej prezydencji w Radzie Unii Eu- słów pana posła Zbigniewa Giżyńskiego z Prawa i ropejskiej. Jesienią odbędzie się w Polsce przeniesio- Sprawiedliwości. Jego wystąpienie nie ma preceden- ny z Budapesztu – dzięki staraniom właśnie ministra su w debatach nad polityką zagraniczną w ostatnich Radosława Sikorskiego – szczyt Partnerstwa Wschod- latach. Można by chyba założyć, że pan poseł Giżyń- niego, wobec którego są duże oczekiwania. Sprowa- ski w 99% składa się z cynizmu, a zaledwie w 1% z dzają się one przede wszystkim do opracowania i rozsądku. Gdyby założyć, że to, co mówi pan poseł wydania deklaracji, której celem jest sprecyzowanie Giżyński, może być tym, co on naprawdę myśli i w co perspektyw zacieśniania stosunków pomiędzy kra- wierzy, i wziąć pod uwagę to, że pan poseł Giżyński jami Partnerstwa a Unią Europejską oraz wskazanie zasiada w Komisji Spraw Zagranicznych, to dla pol- zadań dla Komisji Europejskiej w tym zakresie. skiego parlamentu, polskiej polityki zagranicznej jest W czasie polskiej prezydencji odbędzie się także to niebezpieczne. Jego wypowiedź naprawdę nie ma wiele wydarzeń, które zwrócą szczególną uwagę na precedensu w debatach nad polityką zagraniczną. To wschodnich sąsiadów Unii Europejskiej. Wśród nich 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 32 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Tomasz Lenz Poseł Dariusz Lipiński: należy przede wszystkim wymienić: spotkanie mini- Dziękuję bardzo. strów spraw zagranicznych krajów Partnerstwa Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wschodniego w Warszawie, planowane na grudzień Od blisko 7 lat Polska jest członkiem Unii Europej- 2011 r., spotkania ministrów poświęcone sprawom skiej, wielkiej wspólnoty międzynarodowej, strefy edukacji, kultury, gospodarki, infrastruktury, rolnic- stabilności i bezpieczeństwa dla 500 mln ludzi, sta- twa i prawdopodobnie kwestiom wizowym, szefów nowiącej największy na świecie zintegrowany rynek służb celnych, szefów służb statystycznych oraz fo- z 1/4 światowej siły nabywczej i 1/3 światowego PKB. rum społeczeństwa obywatelskiego państw Partner- Polska jest ważnym członkiem tej wspólnoty. Podsta- stwa Wschodniego, które odbędzie się w Poznaniu w wowym mechanizmem funkcjonowania Polski w listopadzie tego roku. Unii Europejskiej stało się kreowanie własnych ini- Sukces programu zależy jednak w dużej mierze cjatyw i przekonywanie do nich innych państw człon- od skłonności państw partnerskich do wdrożenia kowskich. szeroko zakrojonych reform systemowych. Osiągnię- Przykładem takiego działania jest omawiane ciu tego stanu mają pomóc instrumenty ﬁnansowe przed chwilą przez pana posła Lenza Partnerstwo przewidziane dla Partnerstwa Wschodniego zarówno Wschodnie, początkowo projekt polsko-szwedzki, z budżetu Polski, jak i Wspólnoty. W ramach pomocy który stał się projektem całej Unii. Ten sposób postę- rozwojowej polskie działania koncentrują się na czte- powania przejawia się nie tylko przy wielkich przed- rech aspektach. Po pierwsze, na dobrym rządzeniu, sięwzięciach. Widać go także w codziennym działa- którego istotę stanowią m.in. przejrzystość procedur, niu, w reagowaniu na bieżące problemy. Jako przy- pluralizm światopoglądowy, niezależne media, walka kład może tu służyć konferencja darczyńców na rzecz z korupcją. Po drugie, na migracji i zarządzaniu gra- społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi czy też nicami, zwłaszcza przeciwdziałaniu handlowi ludź- wypracowanie wspólnego stanowiska Unii w obronie mi, a także usprawnieniu kontroli celnej i zwalczaniu prześladowanych chrześcijan. Przypomnę, że to sta- przestępczości celnej oraz nielegalnej migracji. Po nowisko było wspólną inicjatywą Polski, Francji, trzecie, na rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa Włoch i Węgier. Przykłady tego typu działań można poprzez wsparcie służb doradztwa rolniczego i akty- by mnożyć. W naturę Unii Europejskiej wpisana jest jej wizację społeczności lokalnych na rzecz poprawy ja- otwartość. Będziemy wspierać dalsze rozszerzanie kości życia na wsi. Po czwarte, co najważniejsze, na Unii z sąsiedzkiej powinności, z powodów moralnych, wspieraniu małej i średniej przedsiębiorczości. spłacając dług zaciągnięty wówczas, gdy sami zabie- Obecny rok, Wysoka Izbo, stwarza dogodne wa- galiśmy o integrację ze strukturami europejskimi, runki do kontynuacji dialogu państw Partnerstwa wreszcie dla dobrze pojętego interesu własnego i ca- Wschodniego z Unią Europejską za sprawą dwóch łej Unii. Mamy nadzieję, że podczas polskiej prezy- prezydencji w Radzie UE: węgierskiej, a następnie dencji uda się wprowadzić do Unii Chorwację i że polskiej. Dla Partnerstwa Wschodniego są to prezy- nastąpi znaczący postęp w negocjacjach z Turcją. dencje szczególnie istotne, ponieważ sprawować je Unia Europejska jest wspólnotą nie tylko intere- będą kraje, które są żywotnie zainteresowane możli- sów, ale przede wszystkim wartości. Dlatego będzie- wie szerokim otwieraniem się na wschodnich sąsia- my popierać zaangażowanie Unii w promocję warto- dów Unii. Należy pamiętać, że jeśli Ukraina, Mołdo- ści demokratycznych w północnej Afryce i na Bliskim wa, Gruzja, Armenia czy Azerbejdżan tego nie wy- Wschodzie, jednocześnie stanowczo dbając o utrzy- korzystają, kolejne prezydencje mogą okazać się manie zaangażowania Unii w priorytetowy dla nas mniej sprzyjające. Zachęcamy zatem naszych sąsia- wymiar wschodni europejskiej polityki sąsiedztwa. dów do maksymalnego wysiłku i wykorzystania nad- Aktywnie popieramy postulat utworzenia europej- chodzących możliwości. skiego funduszu na rzecz demokracji. Za niezbędne Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Polska nie tak dla skutecznego funkcjonowania Unii na scenie świa- dawno sama była „wschodem” dla Unii Europejskiej. towej uważamy jak najszybsze pełne uruchomienie Obecnie, jako pełnoprawny członek Wspólnoty, a za- Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, która razem pomysłodawca Partnerstwa Wschodniego, jest szybko i skutecznie powinna tworzyć opinie i opcje swego rodzaju rzecznikiem interesów objętych nim dla wysokich przedstawicieli. Popieramy dialog z państw i z tego zadania z roku na rok Polska wywią- partnerami strategicznymi Unii: Stanami Zjednoczo- zuje się coraz lepiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski) nymi, Rosją i Chinami. Szczególnym wyzwaniem dla Polski będzie w drugim półroczu prezydencja w Unii Europejskiej. Będzie Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: to ważny test dla wizerunku i wiarygodności Polski. Powtarzam: nie Platformy, nie koalicji i nie rządu, Dziękuję panu posłowi. tylko Polski. Dlatego chciałbym apelować do wszyst- Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński w imie- kich sił politycznych o współdziałanie w tym, aby pol- niu klubu Platforma Obywatelska. ska prezydencja okazała się sukcesem, choć po wystą- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 33

Poseł Dariusz Lipiński zainicjowany przez Prawo i Sprawiedliwość. Odby- wało się posiedzenie wysokiego szczebla. W tym cza- pieniu pana przewodniczącego Błaszczaka, a zwłasz- sie w Komisji Europejskiej w Brukseli odbył się szczyt cza po haniebnym wystąpieniu pana posła Girzyńskie- ministrów, na którym został zatwierdzony pakiet go wiem, że nie wszyscy na tej sali są zdolni do wznie- klimatyczno-energetyczny. Panie ministrze, jaka sienia się ponad obelgi i partyjniackie zacietrzewienie. była rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych w tym, Pozostaje mi tylko wyrazić nadzieję, że nie wszyscy, że dokładnie w czasie, kiedy odbywał się światowy również w klubie PiS, prezentują taką postawę. szczyt w Polsce, tego samego dnia, kiedy rozpoczynał Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! się okres rozliczeń tych, którzy nie wypełnili zobo- Rząd premiera Donalda Tuska przywrócił Polsce wiązań protokołu z Kioto, równocześnie pozwolili- taką pozycję w Unii Europejskiej, jaką z racji wielko- śmy sobie na to, żeby obyły się obrady w Brukseli i ści i potencjału powinniśmy zajmować. Jesteśmy w aby tam był podjęty właśnie pakiet klimatyczno- Europie oceniani jako partner stabilny, przewidywal- -energetyczny? Ten pakiet klimatyczno-energetyczny ny i skuteczny. Jestem przekonany, i taka jest polska określił pan jako sukces, ale może sięgnijmy do racja stanu, że nadal będziemy tak postrzegani, jako pierwszego pytania. Jak to się dzieje i jaka była w kraj stabilny, przewidywalny i skuteczny. Dziękuję. tym rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych, że ma- (Oklaski) jąc nadwyżki w redukcji emisji, musimy kupić limity emisji, i to jeszcze od tych, którzy nie wypełnili zo- bowiązań protokołu z Kioto? Przez przemysł okre- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ślane jest to jako zdrada interesów Polski, jako zdrada interesów gospodarczych. Pan określił to jako Dziękuję uprzejmie. sukces. Panie ministrze, pakiet klimatyczno-energe- W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos za- tyczny jest oceniany jako totalna blokada polskich bierze pan poseł Jerzy Polaczek, bardzo proszę. zasobów energetycznych, a pan określa to jako suk- Pan poseł Jan Szyszko w imieniu klubu Prawo i ces. W związku z tym mam pytanie do pana ministra, Sprawiedliwość, zapraszam. ponieważ są wokół tego kontrowersje. Może więc przypomnę, że właśnie tego dnia, kiedy został przy- jęty pakiet klimatyczno-energetyczny, pan premier Poseł Jan Szyszko: Tusk, wypowiadając się na konferencji w Brukseli, mówił, że to ogromny sukces Polski, bo Polska otrzy- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! mała 65 mld euro – o ile mnie pamięć nie myli – i Rzeczywiście mieliśmy dyskutować na temat polityki mówił, że to jest sukces porównywalny z sukcesem zagranicznej w roku 2011, a wystąpienie pana mini- rządu Kazimierza Marcinkiewicza. W dwa tygodnie stra dotyczyło raczej bilansu. Powiedział takie dwa później sprostował to i powiedział, że to nie 65 mld słowa: „honor” i „pozycja”. Stwierdził, że honor po- euro, ale złotych, a w trzy miesiące później powie- siadamy, natomiast walczymy o pozycję. Rzeczywi- dział, że to jest wielki sukces, gdyż się naprawiło ście może zajmijmy się nieco tą pozycją. błędy poprzedników i nie trzeba zapłacić 65 mld na Pan minister wspomniał, że sprawy gospodarcze rzecz Unii. W związku z tym, mówiąc, jak pan powie- są niezwykle ważne i że fundamentem tego są sprawy dział, wprost: Czy poparłby pan wniosek o to, aby energetyczne. Wymienił tu jako sukces wynegocjo- powołać w tej sprawie komisję śledczą? Ten wniosek wany pakiet klimatyczno-energetyczny w ramach jest tym bardziej istotny, że ostatnio pan minister wielkiego wyzwania dla świata, jakim są zmiany kli- środowiska powiedział, że rząd rozpocznie analizy matyczne. MSZ odgrywało tu ogromną rolę. Sam gospodarcze pakietu klimatyczno-energetycznego. byłem przecież ministrem środowiska. Pakiet klima- Dziękuję bardzo. (Oklaski) tyczno-energetyczny, a generalnie jego geneza, czyli konwencja dotycząca zmian klimatu i protokołu z Kioto, leżała w gestii ministra środowiska, niemniej Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: konsultowali to z ministrem spraw zagranicznych. W związku z tym mam pewne pytanie odnośnie Dziękuję panu posłowi. do budowy pozycji. Panie ministrze, jaka była rola W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos za- Ministerstwa Spraw Zagranicznych chociażby w tym, bierze pan poseł Jan Kuriata. że w okresie XIII konferencji stron na Bali Polska, która przejmowała prezydencję największej konwencji gospodarczej świata, czyli stanowiła oczko w gło- Poseł Jan Kuriata: wie, była reprezentowana zaledwie przez kilkanaście osób i miała jedną z najmniejszych delegacji spośród Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Pań- dwustu delegacji na konferencji na Bali? stwo! Rzeczywiście 20. rocznica Trójkąta Weimar- Panie ministrze, równocześnie odbyła się XIV skiego skłania nas do reﬂeksji. Mamy oto bowiem konferencja stron konwencji w Poznaniu. Był to, nie niepowtarzalną okazję, aby Trójkąt Weimarski miał ulega najmniejszej wątpliwości, wielki sukces Polski, swoje życie po życiu. To nie znaczy, że działania Trój- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 34 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Jan Kuriata nych szczególną lekturę harmonogramu prac legisla- cyjnych rządu w 2011 r., tj. dokumentu, który oddaje kąta Weimarskiego ustały. Na przykład w roku 2010 istotę tego, w jaki sposób rząd wykonuje, a raczej nie odbyły się dwa bardzo ważne spotkania – jedno w wykonuje tych obowiązków. I konkluzją tego, w jakim Bonn, a drugie w Essen. W tym spotkaniu w Bonn miejscu się znajdujemy, jest odpowiedź ministra uczestniczył, oprócz ministrów spraw zagranicznych spraw zagranicznych na interpelację pana posła Ka- Polski, Francji i Niemiec, także minister spraw za- zimierza Ujazdowskiego, w której stwierdza się na granicznych Ukrainy, pan Hryszczenko. W trakcie końcu, iż: Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie spotkania mówiono o bardzo ważnych sprawach do- posiada narzędzi, które umożliwiają stwierdzenie, tyczących kontaktów Polski, Francji i Niemiec wła- czy harmonogram prac będzie realizowany przez śnie z Ukrainą. Wskutek szczupłości czasu muszę rząd terminowo. Potwierdza się tutaj teza o tym, iż zrezygnować z paru istotnych wątków, ale powiem o rząd pana premiera Tuska jest w istocie rządem spóź- jednym bardzo ważnym. Otóż Trójkąt Weimarski nie nionej fazy, bo albo nie reaguje na to, w jaki sposób, wszędzie był przyjmowany jako coś potrzebnego. W w jakim zakresie chronić polskie interesy w ramach niektórych środowiskach pojawiają się opinie, oczy- polityki europejskiej, tam, gdzie, można powiedzieć wiście nie w Polsce, że Polska nie stanowi jak gdyby wprost, zyskuje polska gospodarka, albo godzi się na ciężaru, nie jest partnerem dla Francji i Niemiec, a coś takiego jak rozporządzenie Parlamentu Europej- przecież dzięki Trójkątowi Weimarskiemu możemy skiego z dnia 22 września 2010 r. w sprawie transeu- zbliżać się do tych najwęższych gremiów decyzyjnych ropejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konku- Unii Europejskiej. Powiem też więcej: Polska dzięki rencyjny transport towarowy, na mocy którego two- Unii Europejskiej może zyskać na znaczeniu jako to rzy się w Europie dziewięć korytarzy transportowych, najważniejsze państwo regionu, w którym wszystkie w tym dwa przez Polskę, z tym że na osi północ – po- ważne sprawy, jakie dzieją się poza granicami Unii, łudnie ten korytarz nie łączy się ze Skandynawią; z muszą się rozstrzygać, a więc mamy pewną struktu- drugiej strony mamy (Dzwonek) korytarz od Skan- rę, pewien mechanizm, dzięki któremu Polska może dynawii przez Kopenhagę i Niemcy, czyli ten wska- być istotnym elementem Unii Europejskiej, nie zywany przez, realnie rzecz biorąc, głównych graczy wbrew Unii Europejskiej, może być po prostu elemen- europejskich jako tzw. właściwy, i drugi na osi wschód tem synergii Unii Europejskiej. Bardzo się cieszymy, – zachód: przez Poznań, Warszawę do granicy z Bia- że naprzeciw temu wychodzi również pan prezydent łorusią. I tu jedna uwaga: decyzje w sprawie przepu- Rzeczypospolitej Polskiej, organizując w lutym w stowości ruchu towarowego w ramach tych dwóch Warszawie spotkanie przedstawicieli Trójkąta We- korytarzy kolejowych będą podejmowane na pozio- imarskiego. Wierzę, że dzięki Polsce i dzięki naszym mie Komitetu Wykonawczego i Rady w ramach in- partnerom Trójkąt Weimarski będzie odgrywał rolę, stytucji europejskich. To jest… do jakiej jest predestynowany od samego początku. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Dziękuję, panie pośle.

Dziękuję panu posłowi. W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos za- Poseł Jerzy Polaczek: bierze pan poseł Jerzy Polaczek. Bardzo proszę. …tylko takie wskazanie, w jaki sposób Polska, a przy okazji rząd, godząc się na to i nie współdziałając w wystarczającym stopniu z parlamentem, przegry- Poseł Jerzy Polaczek: wa nie tylko przyszłość polskiego transportu, ale wiele innych kwestii. Dziękuję. (Oklaski) Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Pano- wie Posłowie! W ramach czasu, który pozostał dla Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: chciałbym odnieść się do dwóch elementów istotnych w realizacji i ochronie polskich interesów za granicą. Dziękuję. W pierwszym rzędzie do kwestii realizacji i wdraża- W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos zania ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej bierze pan poseł Andrzej Gałażewski. oraz do tego – drugi przykład, na który chcę zwrócić uwagę – jak Polska może i przegrywa przyszłość polskiego transportu na podstawie jednego z dokumen- Poseł Andrzej Gałażewski: tów europejskich. Pierwsza kwestia to implementacja i wdrażanie prawa europejskiego do prawa krajowe- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polska jest dzisiaj go. Tutaj polecam Ministerstwu Spraw Zagranicz- państwem suwerennym i społeczeństwu polskiemu 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 35

Poseł Andrzej Gałażewski Białego Domu na problemach wewnętrznych i nowych priorytetach regionalnych USA. W tym kon- nie zagraża żaden zewnętrzny wróg. Oczywiście nie tekście pozycję Polski wobec Waszyngtonu wzmacnia wszyscy się tak czują, ale w większości tak jest. To nasza aktywność w Unii Europejskiej i NATO, zna- są wymierne efekty ostatniego dwudziestolecia, ale cząca obecność w Afganistanie i zdolność do propo- także starań ministra Sikorskiego i całego rządu. Na nowania nowych inicjatyw, o których tu mówili moi początku kadencji obecnego rządu przedstawiono koledzy, jak Partnerstwo Wschodnie czy ożywienie dwa priorytety, które były wytycznymi polityki bez- wspólnoty demokracji, a także perspektywy współ- pieczeństwa – tym chciałbym się przez chwilę zająć pracy w dziedzinie energetyki. – Polska silna w Europie, Polska jako mocne ogniwo Niestety ta debata została troszeczkę zakłócona Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rząd uznał, że trwa- przez wystąpienie pana posła Girzyńskiego. Ponieważ łe bezpieczeństwo kraju można zapewnić aktywną lubi on mocne cytaty, dorzucę mu jeszcze jeden: są działalnością na forum Unii Europejskiej i widocz- czasami takie wystąpienia, tak głębokie myśli, które nym udziałem w misjach Sojuszu Północnoatlantyc- pogrążają wypowiadającego je. Dziękuję. (Oklaski) kiego, nie zaniedbując aspektów organizacyjnych i strategicznych. Podstawowym ﬁlarem bezpieczeń- stwa Polski był i jest Sojusz Północnoatlantycki, w którym staramy się odgrywać coraz większą rolę. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Nasi specjaliści i przedstawiciele brali czynny udział w opracowaniu koncepcji strategicznej NATO, przy- Dziękuję panu posłowi. jętej w ubiegłym roku. Zabiegi rządu doprowadziły Głos zabierze pan poseł Jan Kaźmierczak. do doprecyzowania zapisu art. 5 mówiącego o obronie Pan poseł Jan Rzymełka, klub Platforma Obywa- państw Sojuszu przed agresją państw trzecich. Je- telska. steśmy solidnym, przewidywalnym sojusznikiem, co udowadniamy swoim zaangażowaniem w Afganista- nie. Polska co prawda planuje wycofanie swoich od- Poseł Jan Rzymełka: działów do 2014 r., lecz będzie to czynić w porozumieniu i w ramach skoordynowanej operacji. Polska ar- Dziękuję. mia poprzez udział w misjach NATO oraz w manew- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie rach i innych operacjach sojuszniczych podnosi swo- będzie poświęcone fragmentowi dotyczącemu zagra- ją wartość bojową, co ma niebagatelne znaczenie dla nicznej współpracy parlamentarnej. Chciałbym panu naszego bezpieczeństwa, chociaż mam nadzieję, że ministrowi podziękować za umożliwienie działania ani ja, ani moje wnuki nie dożyją tego, że będziemy na płaszczyźnie dyplomacji parlamentarnej. Chcę musieli sprawdzać to w praktyce. Jesteśmy przeko- przypomnieć, że Unia Międzyparlamentarna to in- nani o tym, że dobre relacje pomiędzy Unią Europej- stytucja która ma już ponad 120 lat. Polska należy ską a NATO są istotne dla zapewnienia bezpieczeń- do niej od 1921 r. W tej kadencji mamy 80 grup i ze- stwa w przyszłości, i uważamy, że jest to wyzwanie nie tylko dla obecnego rządu, ale i dla przyszłych rzą- społów bilateralnych. Bardzo aktywnie działa się na dów, żeby te relacje polepszyć, gdyż obecnie są w im- kierunkach niemieckim, brazylijskim, węgierskim pasie. Dziękuję bardzo. (Oklaski) – mógłbym wymieniać – w porównaniu z poprzednią kadencją. (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Dzieje się tak również dzięki temu, że jest dobra Sejmu Marek Kuchciński) współpraca pomiędzy resortami. Na wiele wyjazdów parlamentarnych poszczególne ministerstwa przy- gotowują pakiety informacji i załatwiamy czy przy- Wicemarszałek Marek Kuchciński: gotowujemy pewne sprawy w imieniu rządu, aby później ministrowie czy pan premier mieli zdecydo- Dziękuję panu posłowi. wanie łatwiej. Chciałbym bardzo podziękować za tę Głos zabierze pan poseł Maciej Orzechowski, klub współpracę. Platforma Obywatelska. Na koniec chciałbym jeszcze powiedzieć panu ministrowi, że w instytucjach międzyparlamentarnych też występują Polacy. Ostatnio nasza pani poseł Za- Poseł Maciej Orzechowski: krzewska została wiceprzewodniczącą Zgromadzenia Parlamentarnego NATO, a pan Sawicki został sekre- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam mówić o tarzem generalnym Zgromadzenia Parlamentarnego stosunkach polsko-amerykańskich. Relatywnie Rady Europy. W związku z tym Polacy nie tylko z mniejszą uwagę Stany Zjednoczone poświęcają tym dyplomacji, ale również z sektora parlamentarnego stosunkom – chodzi o nową administrację – i proble- dostają się na ważne stanowiska. Dziękuję bardzo. matyce europejskiej. Wynika to ze skupienia uwagi (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 36 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Poseł Jan Filip Libicki:

Dziękuję bardzo panu posłowi. Dziękuję. Lista posłów występujących w imieniu klubów Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! parlamentarnych została wyczerpana, a właściwie to Ja nie o katastrofie, ja chciałbym, odnosząc się do czas został wyczerpany. dwóch fragmentów wystąpienia pana ministra Sikor- Proszę państwa, przystępujemy teraz do zadawa- skiego, którego w tej chwili nie ma, zapytać o nastę- nia pytań. pujące rzeczy. Do zadania pytania zapisało się 88 państwa po- Po pierwsze, w wystąpieniu pana ministra pojawił słów. się passus dotyczący obrony praw chrześcijan na Czy ktoś jeszcze się zgłasza? świecie. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować Pan poseł Seliga. za te wszystkie działania, które polskie Ministerstwo Pan nie był zapisany, tak? Spraw Zagranicznych podejmowało do tej pory, za Tak, pan poseł Dariusz Seliga. wsparcie inicjatywy pana ministra Frattiniego, Czy jeszcze ktoś z państwa? przedstawiciela Republiki Włoskiej. To, że w osta- Jeżeli nie, to zamykam listę posłów zapisanych do tecznym kształcie tego dokumentu, który wyszedł z głosu. Rady Unii Europejskiej do spraw zagranicznych, jed- Czas na zadanie pytania ustalam na 1,5 minuty, nak udało się wprost wskazać na chrześcijan jako na pod warunkiem, proszę państwa, że ten czas nie bę- grupę prześladowaną, jest, jak uważam, wielkim dzie przekraczany. sukcesem. Za to panu ministrowi chciałbym podzię- Pan poseł Andrzej Ćwierz, proszę bardzo. kować, ale chciałbym jednocześnie zapytać o to, w jaki sposób te polskie wysiłki będą kontynuowane i jak często możemy liczyć na to, że pan minister w Poseł Andrzej Ćwierz: dowolnej formie, ale jednak będzie nam składał pew- ną formę sprawozdania z tego, jakie wysiłki polska Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dzisiejsza de- dyplomacja w tej dziedzinie podejmowała. bata jest bardzo ważna. Problem polityki zagranicz- Po drugie, pan minister wskazał na to, że waż- nej to jeden z bardziej istotnych problemów dla Pol- nym elementem jest współpraca Polski z Polakami ski. Jest to m.in. problem naszego bezpieczeństwa. rozsianymi po całym świecie, że często można ich Chciałbym zadać dwa pytania, ale jedno pytanie bę- dzie dotyczyło właśnie tego bezpieczeństwa i proble- używać jako pewnych środowisk lobbingowych do mu tarczy antyrakietowej. przeprowadzania naszych konkretnych spraw w ich Wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicz- krajach. nych pan minister spraw zagranicznych Radek Si- Byłem ostatnio z grupą innych naszych parlamen- korski powiedział, że obecność wojsk amerykańskich tarzystów na Litwie (Dzwonek) i tam Polacy są rewe- w Polsce jest bardzo ważnym czynnikiem zwiększa- lacyjnie zorganizowani. Chciałbym zapytać o to, w nia naszego bezpieczeństwa. jaki sposób te ich doświadczenia fenomenalnej orga- Moje pytanie: Dlaczego w 2008 r., wtedy, kiedy był nizacji i zabiegania o własne interesy moglibyśmy wynegocjowany traktat odnośnie do obecności wojsk przekazać grupom Polaków czy Polonii w innych kra- amerykańskich związanych z rozmieszczeniem w jach. Bardzo dziękuję. Polsce elementów tarczy antyrakietowej, ten traktat nie został ratyfikowany? Było to, przypominam, jeszcze za prezydentury prezydenta Busha, który był Wicemarszałek Marek Kuchciński: bardzo przychylny takim właśnie rozwiązaniom. Druga rzecz, o którą chciałbym się zapytać, doty- Dziękuję. czy sytuacji smoleńskiej. Nie ulega wątpliwości, że Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Latos, Prawo i katastrofa smoleńska była bardzo ważnym wydarze- Sprawiedliwość. niem politycznym. Panie ministrze, chciałbym zapytać się, na jakiej podstawie pan tuż po katastrofie stwierdził, że to Poseł Tomasz Latos: polscy piloci byli winni tej katastrofy. Na jakiej podstawie ponowił pan to stwierdzenie podczas wizyty Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! w lipcu 2010 r. w Gruzji? Dziękuję. (Oklaski) Przede wszystkim wyrażam ubolewanie, że nie ma pana ministra Sikorskiego. Tak się składa, że jeżeli robi się komuś przytyki i uwagi, to wtedy warto wy- Wicemarszałek Marek Kuchciński: magać więcej od siebie. Pana ministra nie ma podczas tej debaty, jest zaledwie kilku posłów Platformy Dziękuję panu posłowi. Obywatelskiej. Świadczy to o tym, że warto takie Pytanie zadaje pan poseł Jan Filip Libicki, klub refleksje zaczynać jednak przede wszystkim od wła- Polska jest Najważniejsza. snej osoby. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 37

Poseł Tomasz Latos że za rządów Prawa i Sprawiedliwości wprowadzili- śmy kilka dużych projektów pomocowych wspierają- A co do polityki zagranicznej, to pan minister Si- cych demokrację na Białorusi. Była to telewizja Bieł- korski bardzo mocno podkreślał, jak ważna jest dla sat, było Radio Racja, był Program Stypendialny im. niego Grupa Wyszehradzka, jak ważne jest Partner- Kalinowskiego, był duży projekt pomocy represjono- stwo Wschodnie. Na początku tego miesiąca odbyło wanym. Oczekiwaliśmy, że rząd Platformy Obywa- się spotkanie ministrów spraw zagranicznych wła- telskiej nie tylko będzie kontynuował to, co zapocząt- śnie tych grup z Catherine Ashton. Nie było tam mi- kowaliśmy, ale także wprowadzi inne duże projekty nistra spraw zagranicznych, pan minister był w Sta- pomocowe. Taką możliwością było uruchomienie w nach Zjednoczonych z niewątpliwie ważną wizytą. Polsce Karty’97. Ja przypomnę, że w trakcie wyda- Czy nie można skoordynować tych terminów? Czy to rzeń w Mińsku, po manifestacji, zostali aresztowani jest tak skomplikowane i tak trudne, aby jednak, wszyscy redaktorzy tego portalu. Myśmy zadeklaro- skoro tak dużą wagę przykłada się właśnie do Part- wali, że przejmiemy, do momentu uruchomienia tego nerstwa Wschodniego i do Grupy Wyszehradzkiej, portalu na Białorusi, utrzymanie portalu w Polsce. minister był obecny na tym spotkaniu i mógł swoją Tym się zajęło kilkunastu działaczy Prawa i Spra- osobą podkreślić rzeczywiście dużą wagę, jaką do wiedliwości. Mieliśmy deklarację oficjalną rządu i tego przywiązujemy? pana ministra Sikorskiego, że MSZ będzie wspierał Wreszcie kwestia patriotyzmu i tych wielu uwag, finansowo ten portal. Trwało to już kilka miesięcy i o których pan minister dzisiaj mówił, bo mówił o od- niestety właśnie się dowiedziałem, że ten portal został powiedzialności, mówił o patriotyzmie, zgłaszał uwa- przeniesiony na Litwę. A więc kolejny pomysł, który gi pod adresem Prawa i Sprawiedliwości. Przyznam mogliśmy realizować – były deklaracje, są na to pie- szczerze, że (Dzwonek) osobiście czuję się dotknięty niądze. Niestety nie będzie to robione z Warszawy, tego typu wystąpieniem pana ministra w kontekście tylko będzie robione na innym terenie. (Dzwonek) tego, że pan minister nie potrafi zadbać o podstawo- Szkoda, bo miałby rząd Donalda Tuska i pan minister we interesy Polski i powagę naszego kraju, chociażby Sikorski duży sukces, a tego sukcesu już nie będzie. wychowując, dyscyplinując swoich najbliższych pra- Słyszałem, że ma być tylko filia tego portalu w Polsce. cowników, choćby doradcę, który zasłynął nie z tego, Mam nadzieję, że przynajmniej ta filia będzie w jakiś że mądrze doradza, ale z tego, że założył stringi na sposób utrzymana i wspierana przez polski MSZ. hełm, oficjalnie reprezentując Polskę za granicą. My- Dziękuję bardzo. (Oklaski) ślę, panie ministrze, że warto wychowywać swoich (Poseł Anna Sikora: Może panu ministrowi star- współpracowników i więcej od nich wymagać, tak czy.) samo jak warto więcej wymagać od osób, które przy- gotowują… Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Dziękuję. Pytanie zadaje poseł Krzysztof Maciejewski, Pra- Panie pośle, czas. wo i Sprawiedliwość. Zachęcam państwa do przestrzegania limitu czasu – półtorej minuty. Poseł Tomasz Latos:

Już kończę, panie marszałku. Poseł Krzysztof Maciejewski: …tak kompromitujące Polskę polskie materiały jak chociażby słynny komiks w Niemczech. Dziękuję Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko właściwe bardzo. (Oklaski) zrozumienie potrzeb narodu polskiego, któremu polski rząd powinien służyć, poparte właściwą oceną wydarzeń, z jakimi mamy do czynienia każdego dnia, Wicemarszałek Marek Kuchciński: i pięknym bagażem kulturowym Polaków pozwoli dobrze wypełniać swoje obowiązki wobec niego, po- Dziękuję. zwoli wypełniać swoją misję. Polskie Ministerstwo Pytanie zadaje pan poseł Adam Lipiński, Prawo Spraw Zagranicznych ma wypełniać takie obowiązki i Sprawiedliwość. w zakresie współpracy naszego kraju z innymi krajami, zabezpieczając polskie interesy gospodarcze i polityczne. Sądzę, że tylko w ten sposób można uza- Poseł Adam Lipiński: sadnić konieczność istnienia Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Polsce. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać Dzisiaj ja również należę do tej grupy posłów, któ- pytanie w sprawie bardzo konkretnej, mianowicie w rzy coś więcej chcieli usłyszeć na temat polskiej poli- sprawie portalu internetowego Karta’97. Przypomnę, tyki w świetle przejęcia przez Polskę prezydencji w 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 38 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Krzysztof Maciejewski wpływ pana osobiste uprzedzenia wyrażające się w pańskich wypowiedziach poniżających urzędującą gło- Unii Europejskiej, ale niestety wygodniej było mówić wę państwa, takich jak: „Można być człowiekiem ni- o tym, co się wydarzyło. Jeśli więc dotychczasowe skim, ale nie małym”; „Proszę powtarzać za mną: doświadczenia mają być podstawą do budowania na- były prezydent Lech Kaczyński” (kiedy on jeszcze żył); szej polityki zagranicznej, to sądzę, iż niewiele się „Można być prezydentem, ale jednocześnie chamem”, zmieni w tym zakresie, a szkoda. Mimo wszystko co było przekazywane nam w relacjach medialnych? pragnę zapytać: Jak długo przeciwdziałanie łamaniu Panie ministrze, jakie instrukcje szczegółowe praw człowieka na Białorusi pozostanie dalej tylko otrzymał ówczesny ambasador Rzeczypospolitej Pol- hasłem? Jakie były powody delegowania Tomasza skiej w Moskwie pan Jerzy Bahr odnośnie do wizyty Turowskiego do Moskwy dla przygotowania wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu, a jakie prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu w kwiet- ambasador tytularny Tomasz Turowski? Bardzo nas niu 2010 r. i kto podejmował w tej sprawie decyzję? ta sprawa interesuje, ponieważ my, wbrew temu, co (Dzwonek) Dlaczego były ambasador Rzeczypospoli- sądzi pan i pańskie zaplecze polityczne, uważamy, że tej w Moskwie przyjazd śp. prezydenta Lecha Ka- jest to kwestia polskiej racji stanu. Bardzo proszę o czyńskiego do Katynia 10 kwietnia omawiał w kan- odpowiedź na piśmie. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski) celarii premiera Rosji – wywiad ambasadora Bahra udzielony redaktor Teresie Torańskiej – a nie, jak nakazywał protokół, w kancelarii prezydenta Rosji, Wicemarszałek Marek Kuchciński: by zabiegać o zrównoważenie protokolarne szczebla wizyty? Dziękuję za uwagę. (Oklaski) Dziękuję bardzo. Pytanie zada teraz pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Jednocześnie informuję państwa, że pan minister Sikorski będzie odpowiadał na wszystkie pytania, a Dziękuję. na sali jest obecny przedstawiciel ministerstwa pan Pytanie zadaje pani poseł Anna Sikora, Prawo minister Jacek Najder. i Sprawiedliwość. Proszę bardzo.

Poseł Anna Sikora: Poseł Tadeusz Woźniak:

Dziękuję. Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Mini- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- strze!... którego nie ma, co jest już chyba świecką strze! W przedstawionym dzisiaj exposé wysłuchali- tradycją naszego pana ministra – to, że nie wysłu- śmy mnóstwa samopochwał, mnóstwa frazesów, tak chuje nas do końca. Ale jestem przekonana, że pan naprawdę konkretów było niewiele. Mówiąc o tym minister z całą pewnością będzie oglądał kasetę z braku konkretów, chcę nawiązać do sytuacji polskich naszymi pytaniami czy płytę, nie wiem, jakiś tam rolników na tle rolników Unii Europejskiej. Wszyscy nośnik, i z całą pewnością odpowie na wszystkie na- wiemy, że od momentu akcesji Polski do Unii Euro- sze wątpliwości i dociekania. pejskiej polscy rolnicy nie są traktowani tak samo, Panie ministrze, otóż gdyby pan zechciał obejrzeć jak rolnicy z krajów starej Unii. Dam przykład Nie- tę relację, to na tę okoliczność chciałabym panu po- miec – areał upraw w Niemczech jest niewiele wyższy wiedzieć, że nie cenię pana. Dlaczego pana nie cenię? od areału upraw w Polsce, natomiast Niemcy otrzy- Chyba głównie dlatego, że odszedł pan od polityki mują prawie dwa razy więcej dopłat niż rolnicy pol- jagiellońskiej, którą pan wręcz tępi, do polityki wła- scy. Kiedy minister Kalinowski prowadził negocjacje ściwie nie wiadomo, jakiej. Tak naprawdę nie wiado- przed naszą akcesją, padało sformułowanie, że nie mo, co z dzisiejszej informacji wynika. Mam nieod- można dać rolnikom polskim tyle środków, ile na parte wrażenie, że jeszcze kilka konsultacji pan po- przykład mają rolnicy niemieccy, ponieważ rolnicy winien odbyć, żeby to wszystko, jeśli chodzi o prezy- polscy zarabialiby więcej niż rektorzy uniwersyte- dencję, jak najlepiej wyglądało. Bo, panie ministrze, tów. Czy dzisiaj stanowisko ministerstwa jest takie sam bączek nie wystarczy do tego, żebyśmy sprawo- samo i dlatego ministerstwo nie podejmuje sprawy wali dobrą prezydencję. rolnictwa? Bo w exposé o rolnictwie nie było ani sło- W związku z powyższym ja niestety wpiszę się w wa, a kwestia dotycząca gospodarki żywnościowej scenariusz TVN-owski i zadam dwa pytania, które została tylko raz krótkim zdaniem potraktowana: mnie bardzo interesują. Ponieważ o przyszłości za „Zależy nam także na bezpieczeństwie żywnościo- wiele pan nie mówi, przeszłość pan neguje, to jednak wym”. Koniec, kropka. Na jakim bezpieczeństwie – wpiszę się tu w scenariusz smoleński i zapytam. czy na ilości sprowadzanej z zagranicy żywności, czy (Dzwonek) Panie ministrze, czy na sposób przygoto- też na bezpieczeństwie polskich rolników? To jest wania przez MSZ wizyty prezydenta w Katyniu miały kwestia pierwsza. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 39

Poseł Tadeusz Woźniak nawiająca, bo w dość powszechnej ocenie analityków jest to działanie na rzecz dwóch prędkości czy też Druga sprawa, panie ministrze. Pan minister Si- dwóch równości, jak niektórzy to określają. Czy ta korski od początku ubiegłego roku działał na rzecz postawa jest rzeczywiście w interesie Polski? (Dzwo- ruchu bezwizowego z obwodem kaliningradzkim. nek) Jakie zatem argumenty przemawiają za tym, (Dzwonek) Wystosował wspólnie z ministrem spraw aby wspierać ten pomysł? Jakie Polska wynosi z tego zagranicznych Federacji Rosyjskiej Siergiejem Ław- korzyści, nawet jeśli, jak minister powiedział, nie rowem apel o objęcie ruchem bezwizowym całego jesteśmy państwem interesownym? Dziękuję bardzo. obwodu kaliningradzkiego. Czy minister spraw za- (Oklaski) granicznych podejmuje podobne działania na forum Unii Europejskiej dla objęcia ułatwieniami szerszego pasa terytorium Ukrainy, obejmującego między in- Wicemarszałek Marek Kuchciński: nymi cały Lwów? I trzecia kwestia – do dzisiaj żaden z ministrów Dziękuję. spraw zagranicznych o tym nie wspomniał, a tak cze- Pytanie zadaje pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz kałem na to, ponieważ dziś będziemy procedować nad Lewicy Demokratycznej. apelem Sejmu polskiego o ochronę chrześcijan przed prześladowaniami – nie ma ani słowa o obronie chrześcijan. Giną chrześcijanie dziesiątkami, setka- Poseł Tadeusz Iwiński: mi tysięcy corocznie na całym świecie, giną polscy obywatele, a dla polskiego ministra spraw zagranicz- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym po- nych nie ma to żadnego znaczenia, nie ma nawet ruszyć dwie kwestie. wzmianki w exposé. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Po pierwsze, wiadomo, że w życiu społecznym, zwłaszcza, przepraszam, że tak powiem, w stosunkach męsko-damskich, trójkąty są czy mogą być niebezpieczne. Natomiast w polityce, również euro- Wicemarszałek Marek Kuchciński: pejskiej, szczególnie po przyjęciu traktatu lizboń- skiego, one są nieodzowne, dlatego że prezydencja w Dziękuję. Unii odbywa się w ramach tercetów. W tej chwili Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Girzyński, kończy się poprzedzający nasze przewodnictwo ter- Prawo i Sprawiedliwość. cet, który zaczęła Hiszpania, po nim była Belgia i Dziękuję. teraz są Węgry, a my z kolei za niewiele ponad 3 Pytanie zadaje pan poseł Edward Siarka, Prawo miesiące będziemy w trio razem z Danią i Cyprem. i Sprawiedliwość. Chciałbym więc wiedzieć, na ile te do końca nieprzej- rzyste priorytety polskiej polityki zagranicznej są nieuchronnym spadkiem tego, co się czyniło w ostat- Poseł Edward Siarka: nim okresie, i na ile były konsultowane z naszymi następnymi partnerami. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mieliśmy dziś Druga rzecz dotyczy polityki migracji. Jak w na- zgodnie z planem prowadzić debatę na temat założeń uce, tak i w polityce najtrudniejsze, największe wy- polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. Słuchając zwania pojawiają się na styku różnych obszarów. jednak wystąpienia ministra spraw zagranicznych, Kwestia migracji jest na pograniczu polityki we- niestety nie dostrzegliśmy jasnego zarysu celów po- wnętrznej i zagranicznej. Wydaje się, że Polska nie stawionych przed naszą dyplomacją. W tym wystą- ma wypracowanej polityki migracji. Jaką rolę, jakie pieniu ministra Sikorskiego zawarte są jedynie luźne koncepcje przedstawia w Unii Europejskiej? To jest tezy, które, poddane głębszej analizie, są nawet ze sprawa, która powinna być przedstawiona łącznie sobą sprzeczne. Bardzo, muszę powiedzieć, smucą przez ministrów spraw wewnętrznych i spraw zagra- takie stwierdzenia, które padły z ust pana ministra, nicznych. jak: przyzwyczajanie się do wolności; walczymy o po- I na koniec. Jedyna agencja Unii Europejskiej, zycję, a nie o honor. Nie rozumiem, dlaczego przeciw- która ma siedzibę w Polsce, w Warszawie, to jest stawiane są starania o pozycję Polski i honor. Prze- Frontex. Jak rząd ocenia działalność Fronteksu? Wy- cież jedno drugiego nie wyklucza, przeciwnie – daje mi się, że tu można zgłosić (Dzwonek) wiele za- wzmacnia. Tak starania o naszą pozycję są sprawą strzeżeń. Frontex nie jest na przykład w żadnych honorową, jak i zachowania honorowe wzmacniają kontaktach – mimo rozmaitych zachęt – z sejmową naszą pozycję. Komisją do Spraw Unii Europejskiej. Czy rząd nie Zadając pytanie, chcę zwrócić uwagę na jedną zamierza jakby wpłynąć na lepsze funkcjonowanie kwestię, która, uważam, jest też kluczowa w świetle tej agencji także w relacjach i w odniesieniu do tego czy w kontekście naszej prezydencji. Pan minister regionu, choć Frontex się ogranicza głównie do ze- powiedział, że wspiera francusko-niemiecką propo- wnętrznych granic Unii, w obszarze przede wszyst- zycję pakietu na rzecz euro. Jest to postawa zasta- kim Morza Śródziemnego? (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 40 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Wicemarszałek Marek Kuchciński: W pańskim wystąpieniu dużo miejsca poświęcił pan Unii Europejskiej i naszej roli w tych struktu- Dziękuję. rach, prześlizgnął się pan przez temat polskiej pre- Pytanie zadaje pani poseł Marzena Dorota Wró- zydencji, ale zupełnie zabrakło w informacji kwestii bel, Prawo i Sprawiedliwość. współpracy z 50-osobową grupą polskich eurodepu- towanych. Stąd moje pytania: Jak resort, którym pan kieruje, współpracuje z naszymi reprezentantami w Poseł Marzena Dorota Wróbel: Parlamencie Europejskim? W jaki sposób, skoordy- nowany, polscy eurodeputowani prezentują interes W dzisiejszym przemówieniu pana Sikorskiego polskiej dyplomacji, krótko mówiąc, interes Polski? nie było ani słowa o mniejszości polskiej na Białoru- Jaka jest pana ocena ich funkcjonowania po ostat- si, mniejszości wyjątkowo prześladowanej. Już w nich wyborach? I jakie są szanse na współpracę z polskimi eurodeputowanymi (Dzwonek) w najbliż- 2009 r. pan Sikorski i kierowany przez niego resort szym okresie? Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski) czynili wysiłki na rzecz zbliżenia pomiędzy Unią Eu- ropejską a reżimem Łukaszenki. To pan Sikorski namawiał ministrów spraw zagranicznych Unii Eu- Wicemarszałek Marek Kuchciński: ropejskiej podczas rady w Avignonie do zbliżenia z reżimową Białorusią. Do tego zbliżenia niezbędne Dziękuję bardzo. było złagodzenie napięć między niezależnym Związ- Pytanie zadaje pani poseł Bożena Kotkowska, kiem Polaków na Białorusi i kontrolowaną przez re- Sojusz Lewicy Demokratycznej. żim Łukaszenki organizacją. Pan Sikorski jeździł na Białoruś z niemieckim ministrem spraw zagranicznych Guido Westerwelle. Czy spotykał się pan wów- Poseł Bożena Kotkowska: czas z Polakami na Białorusi? Jeśli tak, to w jakiej formule protokolarnej? Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W mojej ocenie pańskie wizyty na Białorusi roz- Moje pytanie będzie dotyczyć misji w Afganistanie, zuchwaliły tylko Łukaszenkę i wywołały nowe fale która miała zakończyć się w 2011 r., a z informacji, potężnych represji wobec mniejszości polskiej. Czy które posiadam, wynika, że wysyłamy następną dla pana pozostawienie Polaków na Białorusi bez zmianę wojskową kontyngentu do Afganistanu. Ta pomocy jest rozwiązaniem honorowym? Pan co praw- wojna kosztowała nas już prawie 7 mld zł, w tym da powiedział, że dziś walczymy o pozycję, a nie o według oﬁcjalnych danych z budżetu państwa na ten honor. Ale, proszę pana, dla wielu osób (Dzwonek), rok przeznaczyliśmy ok. 1220 mln zł. Wiadomo, że dla mnie, dla wielu moich kolegów i koleżanek zasia- jesteśmy w ciężkiej sytuacji ﬁnansowej, więc wydaje dających w tej Izbie honor nadal jest kategorią oceny mi się, że nie są to pieniądze dobrze przeznaczone, z polityki zagranicznej. Zadaję więc panu pytanie: Czy uwagi na to, że moglibyśmy na inne rzeczy, ważniej- według pana pozostawienie Polaków na Białorusi sze dla naszego kraju, je przeznaczać. Jesteśmy siód- samym sobie jest rozwiązaniem honorowym, bo po- mym kontyngentem, który zasila misję wojskową. zycji pan nie osiągnął żadnej? (Oklaski) Wysłaliśmy tam 2600 żołnierzy, 22 z nich już do nas nie wróciło. Codziennie w Afganistanie, jak wynika z raportu ONZ, ginie jedno dziecko, a 2 tys. cywilów, Wicemarszałek Marek Kuchciński: którzy nie są zaangażowani w żadne terrorystyczne ataki, też ginie w wyniku tej wojny. Dziękuję. Moje pytanie jest następujące: Jakie korzyści, je- Pytanie zadaje pan poseł Sylwester Pawłowski, śli w ogóle można mówić o korzyściach z wojny, ma Sojusz Lewicy Demokratycznej. Polska? Oprócz dramatycznych sytuacji rodzin zmar- łych żołnierzy mamy też wizy. Czesi na przykład wysyłają 460 żołnierzy (Dzwonek), a prezydent Oba- Poseł Sylwester Pawłowski: ma do nich przyjeżdża, zaś do nas nie. Jakie mamy w związku z tym korzyści? I drugie pytanie: Jak pan Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie ocenia misję w Afganistanie i kiedy w końcu zakoń- Ministrze! Nie godzi się szefowi polskiej dyplomacji czymy tę wojnę? Dziękuję bardzo. (Oklaski) ulegać emocjom, obrażać się na posłów, opuszczać salę obrad parlamentu polskiego, przed którym dzisiaj pan przedstawia informację. Na dowód tego za- Wicemarszałek Marek Kuchciński: cytuję fragment pańskiego wystąpienia: „Czas przy- zwyczaić się do wolności. Naszym obowiązkiem jest Dziękuję, pani poseł. racjonalnie kalkulować, a nie grać na emocjach”. Pro- Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Stec, Sojusz szę to również przyjąć do siebie. (Oklaski) Lewicy Demokratycznej. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 41

Poseł Stanisław Stec: Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo ubole- Dziękuję panu posłowi. wam, że nie ma pana ministra Sikorskiego, bo bardzo Dokładnie 1 minuta i 30 sekund. Tak długo trwa- dużo mówił o dobrych stosunkach ze Stanami Zjed- ła wypowiedź pana posła Gołębiewskiego. noczonymi, a zapomniał zupełnie o sprawie wiz. To Teraz pan poseł Jan Szyszko, Prawo i Sprawiedli- sprawą wiz interesują się Polacy. Dlaczego nasz kraj, wość. który jest niby uważany za jednego z najwierniej- szych sojuszników Stanów Zjednoczonych, jest w tym zakresie dyskryminowany? Panie ministrze, niestety Poseł Jan Szyszko: spraw dotyczących wiz nie załatwi już pan do końca swojej kadencji. Czy nie jest to pana osobista poraż- Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczy- ka? wiście nie godzi się, aby sługa narodu, minister obra- Kolejne pytanie. Wspomniał pan, że dla naszego żał się na reprezentantów tego narodu i na słowa kry- kraju największym kontrahentem gospodarczym z tyki reagował opuszczeniem sali. Rozmawiamy dzisiaj Azji są Chiny. Prosiłbym o podanie salda bilansu za- o polityce zagranicznej. Myślę, że słucha nas cała Pol- granicznego. Jest bardzo niekorzystne. Importujemy ska. Słucha tego ta sala, gęsta po prawej stronie, pra- z Chin dużo towarów, ale bardzo mało do Chin eks- wie zupełnie pusta w centrum. Myślę, że słuchają nas portujemy. Jak polska dyplomacja chce to zmienić? również Polacy, którzy żyją poza granicami kraju. Ostatnie pytanie. Chodzi mi o kontakty z Unią Muszę powiedzieć, że w wystąpieniu pana mini- Europejską. Ponieważ przewodniczę podkomisji, któ- stra nie znalazłem zbyt dużo informacji na temat ra interesuje się wykorzystaniem środków unijnych, polityki, jaką ma zamiar prowadzić i do tej pory pro- pisałem do pana ministra, że zdarza się, iż wnioski wadził w stosunku do Polonii. Polonia jest bardzo polskich podmiotów gospodarczych rozpatrywane są zróżnicowana. Jest ona zróżnicowana w Unii Euro- w Unii nawet przez ponad 12 miesięcy. Czy to się pejskiej, zupełnie inna jest w Ameryce Północnej, zmieni? Dziękuję bardzo. (Oklaski) inna i świetnie zorganizowana w Ameryce Południo- wej. To Polonia, o której rzeczywiście, spotkając się z jej przedstawicielami, można powiedzieć, że jest Wicemarszałek Marek Kuchciński: niezwykle patriotyczna, żywo zainteresowana losem naszego kraju. Jest też Polonia żyjąca na terytorium Dziękuję panu posłowi. byłego Związku Radzieckiego, która z ogromną uwa- Pytanie zadaje pan poseł Henryk Gołębiewski, gą obserwuje, w jaki sposób ta polityka będzie reali- Sojusz Lewicy Demokratycznej. zowana w stosunku do niej. W związku z tym mam pytanie, panie ministrze: Czy polityka Ministerstwa Spraw Zagranicznych i w Poseł Henryk Gołębiewski: ogóle całego rządu polega na tym, żeby stymulować emigrację i blokować imigrację, czy może jestem w Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę doprecy- błędzie? Dziękuję bardzo. (Oklaski) zować ten fragment wypowiedzi pana posła Steca, który dotyczy Chin. Już dwa lata temu mówiliśmy o wyraźnej, bardzo daleko idącej dysproporcji, jeśli Wicemarszałek Marek Kuchciński: chodzi o oddziaływanie promujące wymianę handlo- wą. Pozytywnym przykładem jest Holandia. Z Am- Dziękuję. sterdamu do Pekinu, Szanghaju i Hongkongu są trzy Pytanie zadaje pan poseł Grzegorz Tobiszowski, bezpośrednie połączenia lotnicze w tygodniu. My nie- Prawo i Sprawiedliwość. stety takich połączeń nie mamy. Podkreślaliśmy rów- nież, że jest ogromny kontrast, jeśli chodzi o propor- cje pomiędzy polską misją handlową a holenderską Poseł Grzegorz Tobiszowski: misją handlową. Podaję przykład Holandii, bo była o tym mowa w wypowiedzi pana ministra. Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa- Jest jeszcze jedna bardzo istotna kwestia. Otóż pan nie Ministrze! Pan minister Sikorski i przedstawicie- minister Sikorski jest uwrażliwiony na krytykę, ale le Ministerstwa Spraw Zagranicznych często powta- godzi się podkreślić, że w Sejmie niejednokrotnie do- rzali i zapowiadali, że sprawy Partnerstwa Wschod- strzegaliśmy bardzo szczególne wypowiedzi pana mi- niego będą ważnym elementem polskiej prezydencji, nistra – nie tylko mentorskie, ale również, przepra- która niedługo się rozpocznie. Jakie wydarzenia z szam, zakrawające na pewną impertynencję. W związ- tym związane przewiduje pan minister i Minister- ku z tym chciałbym bardzo prosić pana ministra, aby stwo Spraw Zagranicznych w 6-miesięcznym progra- dokonał głębokiej analizy swych zachowań, by apelu- mie Rady UE do spraw Ogólnych i Stosunków Ze- jąc o współdziałanie, nie wypowiadał się w sposób, wnętrznych? Z programu wynika, że w tej formule który by to współdziałanie eliminował. (Oklaski) Rady Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie zapla- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 42 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Grzegorz Tobiszowski Wicemarszałek Marek Kuchciński: nowało ani jednego spotkania. Stąd rodzi się kolejne Dziękuję, pani poseł. pytanie: Co jest powodem tego, że Ministerstwo Pytanie zadaje pan poseł Jan Rzymełka, Platfor- Spraw Zagranicznych nie zaplanowało żadnego spo- ma Obywatelska. tkania, żadnego mityngu w formule Rady UE do spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych? Dzięku- ję. (Oklaski) Poseł Jan Rzymełka:

Dziękuję, panie marszałku. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać kilka pytań panu ministrowi. Po pierwsze, proszę, Dziękuję panu posłowi. aby przybliżył nam pan rolę tzw. mobilnych konsu- Pytanie zadaje pani poseł Anna Zalewska, Prawo lów. Jest to jeden z polskich pomysłów – konsul z i Sprawiedliwość. laptopem, który ma służyć pomocą również obywatelom innych krajów unijnych. Poseł Anna Zalewska: Na czym polegał ten sukces w czasie rewolty w Egipcie? To jest ciekawa rzecz. Jest to pewien wynik Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! reformy MSZ i o efektach tej reformy chciałbym Ponieważ jednym z haseł naszej prezydencji będą usłyszeć. słowa: integracja europejska jako źródło wzrostu go- Kolejne pytanie. Jaki jest udział polskiej dyplo- spodarczego, postaram się skumulować pytania wo- macji w dyskusjach dotyczących ochrony klimatu? kół tego priorytetu. Daję słowo, że żadne z tych pytań Polskę regularnie spychają kraje promujące energię nie będzie pytaniem personalnym, proszę się więc nie odnawialną. Ciągle słyszymy, że następne po 20 bę- obrażać. dzie 30 albo i 50 itd. To są to pomysły wzięte z suﬁ- Pan komisarz Lewandowski na różnego rodzaju tu. Chciałbym zapytać, czy uczestniczymy w tych spotkaniach, m.in. na posiedzeniu Komisji do Spraw rozgrywkach, gdzie wymyśla się liczbę 30 czy 40% Unii Europejskiej mówił, że trzeba zdecydowanie po- redukcji emisji CO2? Przecież każdy gimnazjalista twierdzić, że zaczyna się Europa dwóch polityk, wie, że planetę Ziemię ogrzewa ciepło, czyli energia, dwóch prędkości. Stwierdził też, że polski rząd, w obojętnie, czy pochodzi ona z węgla, czy z energii tym, jak sądzę, pan minister Sikorski, będzie trzy- atomowej, czy z energii wiatrowej, czy fotowoltaicz- mał nogę w drzwiach. nej. Jako konsumenci energii, obojętnie z jakiego Chciałabym zapytać: Jakie macie państwo instru- źródła, zaśmiecamy planetę energią. Komuś przywi- menty i narzędzia, żeby trzymać tę nogę w drzwiach? działo się, że wszystkiemu winien jest dwutlenek Na czym to będzie polegało? Widzimy, że m.in. w pak- węgla, a najbardziej winni są ci, których energetyka cie stabilności i w pakcie na rzecz konkurencyjności oparta jest na węglu. W związku z tym chciałbym, raczej nas nie chcą, mimo że byliśmy jednymi z pierw- aby nasza dyplomacja uczestniczyła w tych wszyst- szych, którzy ten pakt zaakceptowali. Prezydent Unii kich zakulisowych rozgrywkach, gdzie ustala się, Europejskiej wprawdzie deklaruje, że i owszem, ale poprzez romantycznych ekologów, pewne cele zwią- chciałabym poznać konkrety. Chciałabym również zane z redukcją emisji, które realnie nie mają nic zapytać: Jaki udział miała Polska w dyskusji na temat wspólnego z rzeczywistością, a szkodzą Polsce. Dzię- raportu Montiego, w tworzeniu wniosków końcowych kuję bardzo. i w kreowaniu strategii Europa 2020? Na ile to kre- owaliśmy, na ile przyjmowaliśmy lub może tylko i wy- łącznie podporządkowaliśmy się? Wicemarszałek Marek Kuchciński: Ostatnia kwestia, bo niewiele już mam czasu. (Dzwonek) Pan minister słusznie podkreślał, że edu- Dziękuję bardzo. kacja jest ważnym elementem naszej polityki zagra- Pytanie zada pan poseł Marek Krząkała, Platfor- nicznej. W strategii Europa 2020 jest mowa o mobilnej ma Obywatelska. młodzieży. Chciałabym zapytać: Czy pan minister wie, że Rzeczpospolita Polska nie jest przygotowana na otwarcie się Niemiec na polską młodzież? Mimo że Poseł Marek Krząkała: wydajemy ogromnie dużo pieniędzy z Unii Europej- skiej na reformę szkolnictwa zawodowego, to jeśli cho- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! dzi o szkolnictwo zawodowe, 1 maja skończy się ono w Sytuacja w Afryce Północnej, w krajach arabskich Polsce, a zacznie w Niemczech. Już dzisiaj mieszkańcy wymusi dyskusję nie tylko na temat budowania spo- zachodniej ściany Polski udają się do starostw. Ucznio- łeczeństwa obywatelskiego, ale również polityki Unii wie pytają, na jakich zasadach, kiedy będą mogli wy- wobec imigrantów. Myślę, że nie unikniemy tego te- jeżdżać do Niemiec. Dziękuję bardzo. (Oklaski) matu w czasie sprawowania przez Polskę prezydencji. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 43

Poseł Marek Krząkała Poseł Marek Rząsa:

Czy zatem nie należałoby wyjść temu naprzeciw i na Dziękuję uprzejmie. przykład w ramach Trójkąta Weimarskiego przepro- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw takie wadzić debaty i zmodyfikować wspólną strategię wo- odniesienie ogólne. Otóż sądzę, że części posłów po- bec imigrantów w obliczu nowych wydarzeń? myliły się pojęcia, bo mówicie tu państwo o dyskusji, W czasie ostatnich obrad tzw. okrągłego stołu w o krytyce, tymczasem w moim odczuciu to, co pań- Berlinie wypracowano wspólne stanowisko w sprawie stwo robicie, to jest tylko powód do obelg, do wylewa- rehabilitacji członków przedwojennej mniejszości pol- nia wiadra pomyj na rząd i na jego ministra. Cieszę skiej. Czy już wiadomo, kiedy i w jakiej formie nastą- się bardzo, że przynajmniej głos pani poseł Zalew- pi ta rehabilitacja? Jaka jest polska koncepcja? skiej nie zaliczy się do tego katalogu. Ostatnie pytanie związane jest z powstaniem Panie ministrze, jako mieszkańca Przemyśla, katedry im. Aleksandra Brücknera promującej wi- miasta leżącego tuż przy granicy polsko-ukraińskiej, zerunek Polski w Niemczech. Na jakim etapie są cieszą mnie działania rządu w stosunku do Ukrainy. prace nad jej utworzeniem? Fundacja Współpracy Tworzenie perspektywy europejskiej dla Ukrainy Polsko-Niemieckiej zadeklarowała finansowanie tej oraz ułatwienia wizowe dla Ukraińców to najważ- katedry w pierwszych latach jej działalności. Dzię- niejsze przykłady i przejawy tych działań. Współpra- kuję. (Oklaski) ca i traktowanie Ukrainy jako naszego partnera strategicznego pozwoliły również na podobne działa- nia na szczeblu lokalnym. 21 marca bieżącego roku, Wicemarszałek Marek Kuchciński: a więc już za kilka dni, mniejszość ukraińska w Prze- myślu otrzyma upragniony akt własności domu na- Dziękuję bardzo. rodowego. Nasi rodacy pochodzenia ukraińskiego Pytanie zada poseł Andrzej Gałażewski, Platfor- przez dziesiątki lat bezskutecznie walczyli o ten dom ma Obywatelska. i dopiero ten rząd, rząd Donalda Tuska zadośćuczy- nił ich świętemu prawu własności. To były trzy lata mozolnych, czasami dramatycznych, wspólnych dzia- Poseł Andrzej Gałażewski: łań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Minister- stwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Mi- Panie Marszałku! Pytanie dotyczy problemów, nisterstwa Obrony Narodowej, ówczesnego wicewo- które zostały już tutaj częściowo poruszone, chodzi jewody podkarpackiego i Rady Miejskiej w Przemy- mianowicie o Afganistan. Rok 2014 – mamy datę wyj- ślu, które doprowadziły do szczęśliwego finału. Biorąc pod uwagę dobrą wolę strony polskiej w ścia. Czy do tego czasu zmieni się forma naszej misji związku powyższą sprawą oraz solidarność z Polonią, z bardziej militarnej na szkoleniową? Czy po 2014 r. proszę o odpowiedź na pytanie: Na jakim etapie znaj- przewidujemy naszą obecność w Afganistanie? dują się działania polskiego rządu na rzecz przeka- Drugie pytanie dotyczy kryzysu w Afryce Północ- zania mniejszości polskiej we Lwowie podobnego nej. Tak jak cały świat, Unia Europejska została za- budynku lub nieruchomości na działalność społecz- skoczona sytuacją. Przede wszystkim obnażyło to no-kulturalną i oświatową? Dziękuję. (Oklaski) dość dużą słabość w reagowaniu na kryzysy przy granicach Unii. Nie mieliśmy informacji, nie mamy wypracowanych procedur, jak zachowywać się w ta- Wicemarszałek Marek Kuchciński: kim przypadku. Czy i jakie wnioski zostały wycią- gnięte w związku z tym stanem rzeczy? Czy służba Dziękuję bardzo. działań zewnętrznych – w przyszłości oczywiście – Pytanie zada pan poseł Sławomir Zawiślak, Pra- będzie dysponowała jakimiś instytucjami, które będą wo i Sprawiedliwość. zapewniały jej stały dopływ informacji, żeby mogła odpowiednio wypracować procedury reagowania na kryzysy wokół Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo. Poseł Sławomir Zawiślak: (Oklaski) Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W terminie bardzo zbliżonym z czasem tragicznej Wicemarszałek Marek Kuchciński: śmierci polskiego prezydenta śp. Lecha Kaczyńskiego pełną parą ruszyła budowa Gazociągu Północnego, Dziękuję panu posłowi. inwestycji niemiecko-rosyjskiej naruszającej interesy Pytanie zada pan poseł Michał Szczerba, Platfor- polskie, którą porównywano kilka razy – nawet wcze- ma Obywatelska... śniej mówił to pan minister Sikorski, pełniąc inną Pan poseł Marek Rząsa, klub Platforma Obywa- funkcję w polskim rządzie – nazwano paktem Ribben- telska. trop-Mołotow. Coraz częściej – powiem o tym przy Proszę bardzo. okazji – słyszymy o problemach, które dotyczą tej in- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 44 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Sławomir Zawiślak mi, a nowymi państwami, czyli Bułgarią i Rumunią. Grupa Wyszehradzka Plus nie jest jeszcze organiza- westycji, zarówno w zakresie zagrożenia bezpieczeń- cją sformalizowaną, ministrowie państw uczestni- stwa energetycznego kraju, jak też funkcjonowania czących w spotkaniach tej grupy nie występują jako naszej gospodarki, chodzi o zagrożenie funkcjonowa- przedstawiciele ich rządów. Jednakże priorytety nia, działalności portu szczecińskiego. W związku z wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej Plus są bar- tym mam pytanie: Jakie tezy odnoszące się do tej kwe- dzo podobne. Do najważniejszych celów tej nowo po- stii i innych spraw związanych z bezpieczeństwem wstałej inicjatywy miałyby należeć między innymi: energetycznym Polski przekazał pan minister premie- współpraca w obszarze Partnerstwa Wschodniego, rowi Donaldowi Tuskowi na czas jego rozmowy z Wła- polityki wschodniej Unii Europejskiej, w tym wobec dimirem Putinem 7 kwietnia 2010 r.? Rosji, bezpieczeństwa energetycznego czy polityki wo- Mam też pytanie dotyczące innego sektora, rolnic- bec zachodnich Bałkanów. Ponadto kraje należące do twa. Jakie i czy w ogóle minister spraw zagranicznych grupy mogłyby i chcą wspólnie wspierać kandydatów podejmuje działania w celu wspierania inicjatyw na z Europy Środkowo-Wschodniej na kluczowe stanowi- rzecz dążenia do zrównania dopłat bezpośrednich dla ska w nowej unijnej dyplomacji i podejmować wspólne polskich rolników w ramach budżetu Unii Europej- działania na rzecz zapewniania geograﬁcznej równo- skiej? Jaka jest opinia pana ministra w związku z wagi w nowej służbie dyplomatycznej. brakiem w priorytetach na czas polskiej prezydencji Mówi się, że w przyszłości państwa grupy będą w Unii Europejskiej właśnie tegoż dążenia do zrów- mogły zająć się również tematami regionalnymi, jak nania dopłat bezpośrednich? Jak pan minister sądzi, choćby na przykład regionem Morza Bałtyckiego czy czy brak tego w naszych priorytetach jest słuszny, czy Morza Czarnego. Mając na uwadze powyższe, Polska – tak jak ja twierdzę – jest skandalem? Dziękuję. jako kraj obejmujący wkrótce prezydencję w Unii Eu- ropejskiej powinna podjąć wszelkie działania, aby wzmocnić współpracę w ramach tej grupy (Dzwonek), Wicemarszałek Marek Kuchciński: gdyż jej działalność, jak i pozycja w polityce zagranicznej powinny się umacniać. Powstaje pytanie, czy Dziękuję. będziemy dążyć do sformalizowania tej inicjatywy, Pytanie zada pani poseł Beata Bublewicz, Plat- tym bardziej że współpraca w ramach samej Grupy forma Obywatelska. Wyszehradzkiej w ostatnich latach znacznie osłabła. Być może będzie to bodźcem do ożywienia współpra- cy państw Europy Środkowo-Wschodniej, które prze- Poseł Beata Bublewicz: cież od dawna łączą wspólne interesy, historia czy podobieństwa kulturowe. Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że co roku w exposé pan minister przedstawia i podkreśla zawsze ważną rolę, jaką peł- Wicemarszałek Marek Kuchciński: ni w polityce każdego kraju pomoc rozwojowa. Z sa- tysfakcją muszę stwierdzić, że prace nad ustawą o Dziękuję bardzo. pomocy rozwojowej rzeczywiście są już bardzo za- Pytanie zadaje pan poseł Maciej Orzechowski, awansowane. Niemniej jednak wciąż nie mamy kon- Platforma Obywatelska. kretnej informacji, kiedy ta ustawa zostanie przyjęta. (Głos z sali: Nie ma pana posła.) Stąd moje pytanie. Panie ministrze, proszę o podanie Dziękuję. konkretnych informacji, kiedy i czy jeszcze w tej ka- Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Piotr Nowak, dencji ta ustawa będzie przyjęta przez Radę Mini- Platforma Obywatelska. strów i Wysoką Izbę. Dziękuję. (Oklaski)

Poseł Tomasz Piotr Nowak: Wicemarszałek Marek Kuchciński: Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Dziękuję, pani poseł. Polska i Brazylia to temat, który chciałbym poruszyć Pytanie zada pani poseł Bożenna Bukiewicz, Plat- podczas tej debaty, bowiem powinny padać nazwy ta- forma Obywatelska. kich państw, z którymi Polska jak najbardziej powinna zacieśniać swoje stosunki dyplomatyczne i gospodarcze. Chciałbym powiedzieć w tej Izbie, że synergia Poseł Bożenna Bukiewicz: działań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Minister- stwa Gospodarki, a także polskiego Sejmu prowadzi Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Grupa Wyszeh- do tego, że te trzy organy państwa mają możliwość radzka Plus to jest nowo powstała inicjatywa współ- współdziałania i kreowania polityki współpracy z Bra- pracy między państwami członkami Grupy Wyszeh- zylią. 90-lecie nawiązania stosunków dyplomatycz- radzkiej, czyli Polską, Słowacją, Czechami i Węgra- nych między Polską a Brazylią było znakomitą okazją 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 45

Poseł Tomasz Piotr Nowak mówili przedmówcy, nie wolno się na nas obrażać, bo po prostu narażamy się na śmieszność. Ale ad rem. do zintensyfikowania tego typu działań. Przypomnę, Kiedy pan minister przedstawiał sytuację, swoje że dzięki Ministerstwu Spraw Zagranicznych, Mini- działania, chwalił się, że nastąpiło duże ocieplenie sterstwu Gospodarki i marszałkowi Sejmu 10 maja stosunków z Rosją, co przekłada się na ewidentne odbędzie się w Sejmie polsko-brazylijskie forum go- korzyści gospodarcze. Mówił pan o tym w wielu wy- spodarcze. Oczekujemy również wzmożenia wymiany wiadach, więc mam takie pytanie do pana ministra, dyplomatycznej między Polską a Brazylią. że jakoś nie widać, żeby rosły obroty między Polską Tak więc, pani minister, tak trzymać, oby było a Rosją. One rosną chyba tylko z jednego powodu – tak dalej i obyśmy jak najbardziej przybliżali odległe, wzrostu cen na rosyjskie surowce. Przede wszystkim ale jakże dynamiczne kraje, dzięki którym i z który- cena gazu z Rosji jest jedną z najwyższych w Europie, mi będziemy mogli robić świetne interesy i wzmac- jeśli chodzi o nasz kraj, o Rzeczpospolitą Polską. niać pozycję Polski oraz Polonii w tych krajach. Chciałbym zapytać o coś ze swojego podwórka, bo Wszystkiego najlepszego. nie wiem, czy pan minister wie, że polscy eksporterzy jabłek zawsze mają problemy z Rosją. Od trzech lat eksport jabłek się nie zwiększa, no, może nie do koń- Wicemarszałek Marek Kuchciński: ca, rośnie, ale poprzez formę reeksportu. Co to znaczy? Więc najpierw wysyłamy nasze jabłka do Czech Dziękuję bardzo. albo na Ukrainę, na Łotwę czy Litwę, skąd później Pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Oby- są one sprzedawane do Rosji. Tak naprawdę nie ma watelska. bezpośrednich kontaktów między polskimi rolnika- mi a odbiorcami na Wschodzie. Pytam, czy to nie są gołosłowne stwierdzenia. Nie możemy sobie poradzić Poseł Krzysztof Gadowski: nawet z taką drobną sprawą, jaką jest handel arty- kułami rolnymi, bo ponoć klimat polityczny jest nie Dziękuję. taki, jak ten, o którym pan mówił. (Dzwonek) Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jeszcze jedno pytanie w kontekście wielkich re- Oczywiście należy to poprzeć, Polska i Brazylia mają wolucji w Egipcie, w Libii, chodzi mi o polskich oby- bardzo dobre relacje i mam nadzieję, że nadal będą wateli, którzy tam się znajdują. Nie wiem, czy Mini- się równie dobrze rozwijały. Natomiast chciałem po- sterstwo Spraw Zagranicznych ma plany awaryjne wiedzieć: Polska i Chiny, może pomyślmy też o tym ewakuacji setek polskich obywateli z poszczególnych kierunku. Pani minister, chciałbym zapytać, jak wy- krajów ogarniętych zamieszkami. Chciałbym wspo- gląda polityka zagraniczna i gospodarcza Polski w mnieć tylko o jednym fakcie, kiedy polski samolot kontekście krajów wschodzących, rozwijających się. przyleciał do Trypolisu po naszych obywateli, któ- Przecież tam jest wielki potencjał, firmy choćby z rych było siedmiu, dosłownie. Wiem, że nie ma tam Chin wiele deklarują, budują autostrady i bardzo wielkich polskich firm, a samolot został zapełniony chętnie wkraczają na rynek polski. obywatelami brytyjskimi i chyba niemieckimi. Dy- Ostatnie pytanie dotyczy tych nieszczęsnych wiz plomaci z tych krajów uznali, że byliśmy świetni, do Stanów Zjednoczonych. Wiele rządów próbowało wspaniali, dziękowali nam. Nie wiem, czy to polega zmierzyć się z tym problemem, padały wielkie dekla- na tym, że polskich obywateli szukamy poprzez kon- racje, były dyskusje na ten temat. Dzisiaj pan mini- sula, który jedzie na pustynię swoim prywatnym ster Sikorski wspomniał, że wszystko idzie w dobrym samochodem, nie wiem, czy są takie plany. Kto by za kierunku, ale to słyszymy już od lat. Chciałbym za- to odpowiadał, gdyby coś, nie daj Boże, się stało? pytać pana ministra, czy wyznaczono już jakiś kon- Dziękuję. (Oklaski) kretny termin. Kiedy polscy obywatele będą mogli wyjeżdżać do Stanów Zjednoczonych bez wiz? Prze- cież na to zasługujemy. Dziękuję. (Oklaski) Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Dziękuję. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Pytanie zadaje poseł Marek Ast, Prawo i Sprawie- dliwość. Dziękuję. Pytanie zadaje poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawiedliwość. Poseł Marek Ast:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Poseł Jarosław Stawiarski: Co do głównych kierunków polityki zagranicznej, to przez prawie 20 ostatnich lat panował konsensus wśród Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! głównych sił politycznych w Polsce. Co takiego stało się Mam dwa krótkie pytania do pana ministra. Tak jak po 2007 r., że dzisiaj tej zgody już nie ma? Gruzja, Ukra- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 46 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Marek Ast Przedstawiciele przedwojennej mniejszości polskiej w Niemczech, którzy padli oﬁarą niemieckich ina, państwa bałtyckie zawsze mogły liczyć na wsparcie prześladowań w czasach III Rzeszy, mają zostać zre- Polski w relacjach z Rosją, z Unią Europejską. Gruzja habilitowani. Do takiego symbolicznego gestu strony mogła liczyć na nasze poparcie w staraniach o wejście niemieckiej, jak donosi prasa, miałoby dojść jeszcze do NATO, Ukraina – w swoich aspiracjach europej- przed planowanymi na czerwiec tego roku obchoda- skich. Państwa bałtyckie mogły liczyć na nas chociaż- mi 20. rocznicy polsko-niemieckiego traktatu o do- by w ich staraniach o redukcję liczby rakiet krótkiego brym sąsiedztwie. Czy MSWiA oraz MSZ wiedzą coś zasięgu w obwodzie kaliningradzkim. Czy nadal Li- więcej na ten temat? Dochodzą do nas głosy, że stro- twa, Estonia, Łotwa, Ukraina i Gruzja mogą liczyć na na niemiecka być może nie zdąży. Czy oba minister- polskie wsparcie? Dziękuję. (Oklaski) stwa monitorują prace nad tekstem rehabilitacji opracowanej przez niemiecki parlament? Czy MSWiA oraz MSZ zdają sobie sprawę z faktu, że w treści re- Wicemarszałek Marek Kuchciński: habilitacji będzie się liczyło każde słowo wypowie- dziane przez niemiecki parlament? Czy w procesie Dziękuję. tym bierze czynny udział Związek Polaków w Niem- Pytanie zadaje poseł Anna Sobecka, Prawo i Spra- czech? Czy projekt tekstu rehabilitacji mniejszości wiedliwość. polskiej w Niemczech przez niemiecki parlament zostanie przedłożony 6 maja tego roku podczas czwar- Poseł Anna Sobecka: tych rozmów polsko-niemieckich w Warszawie? Jeże- li projekt tekstu rehabilitacji nie zostanie przedłożo- Dziękuję, panie marszałku. ny 6 maja w Warszawie, to co rząd zamierza zrobić, Wysoka Izbo! Moje pytanie jest następujące: Dla- aby doszło do rehabilitacji jeszcze przed planowany- czego jesteśmy tak bierni wobec wydarzeń na świe- mi na czerwiec tego roku obchodami 20. rocznicy cie? Nasza polityka zagraniczna sprowadza się do polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie. przystosowywania się do unijnych dyrektyw, do za- Co rząd zamierza zrobić, i kiedy, aby pozostałe żąda- leceń Berlina oraz Paryża. Oto przykład: gdy premier nia Polonii (Dzwonek) oraz Związku Polaków w Tusk wylatywał na ostatni szczyt europejski i został Niemczech zostały spełnione przez rząd RFN? Do tej zapytany, jakie będzie stanowisko Polski w sprawie pory istnieją tylko deklaracje na piśmie. Libii, odpowiedział, że nie sądzi, aby oczekiwano od Dlaczego rząd realizuje wiernopoddańczą politykę Polski zajęcia jakiegokolwiek stanowiska w tej spra- wobec Niemiec i Rosji, czego świetnym przykładem, wie. To znaczy, że póki ktoś od nas czegoś nie wyma- bardzo wymownym, jest sprawa Gazociągu Północ- ga, to nie musimy zajmować żadnego stanowiska. To nego? Jeszcze jedno pytanie. Czy Ministerstwo dotyczy nie tylko Libii, ta pasywno-klientystyczna Spraw Zagranicznych prowadzi prace badawcze na postawa jest charakterystyczna dla całej obecnej po- temat skutków dla Polski ewentualnego rozpadu lityki zagranicznej. Bardzo zmieniły się nasze dzia- Unii Europejskiej? Nie wiem, czy Wysoka Izba wie, łania w regionie środowo-wschodniej Europy. Rząd ale w wyniku badań tak zwanego eurobarometru realizuje ideę Europy dwóch prędkości i we wszyst- okazuje się, że najbardziej przeciwni przyjęciu trak- kich sprawach realizuje zalecenia Unii Europejskiej. tatu w referendach byli, wbrew temu, co się mówi, Tę pasywność doskonale widać w kontaktach z Rosją młodzi ludzie od 18. do 24. roku życia. Jak pan mini- i naiwnym zaufaniu do naszego wschodniego sąsiada. ster wyjaśni tę tendencję i czy pana zdaniem ta fala To wszystko wskazuje na rezygnację z budowania młodzieżowego eurosceptycyzmu dotrze również do silnej pozycji na arenie międzynarodowej. (Dzwonek) Polski, a jeśli dotrze, to jakie pana zdaniem będą tego Aktywność jest oczywiście ryzykowna, ale mniej czy skutki? Dziękuję. (Oklaski) najmniej ryzykowna jest służalczość wobec wielkich mocarstw. Czym to może się zakończyć, historia już nam pokazała. (Oklaski) Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Dziękuję, pani poseł. Pytanie zadaje teraz pan poseł Janusz Cichoń, Dziękuję, pani poseł. Platforma Obywatelska. Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawie- dliwość.

Poseł Janusz Cichoń: Poseł Gabriela Masłowska: Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Dziękuję, panie marszałku. Jestem posłem z Warmii i Mazur, z regionu, o którym 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 47

Poseł Janusz Cichoń Wicemarszałek Marek Kuchciński: mawia się często, że tam diabeł mówi dobranoc, moż- Dziękuję, pani poseł. na powiedzieć, że u nas kończy się świat, kończy się Teraz pytanie zadaje poseł Antoni Błądek, Prawo Unia Europejska, kończy się Polska. Chcielibyśmy i Sprawiedliwość. zmienić tę optykę i, broń Boże, nie dlatego, żeby dia- beł mówił dzień dobry, ale żeby można było powie- dzieć, że u nas Europa, u nas Polska się zaczyna. Nie Poseł Antoni Błądek: da się tego zrobić bez otwarcia granic. Od dłuższego czasu zabiegamy o podpisanie umowy o małym ruchu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! granicznym. Mamy świadomość tego, że minister- Prezydencja Polski w Unii Europejskiej to bez wąt- stwo podjęło ważną i popieraną przez nas inicjatywę, pienia najważniejsze wyzwanie dla Polski w polityce aby tę umowę rozszerzyć, żeby wyszła ona poza prze- międzynarodowej. Dobra prezydencja może nie tylko pisy, poza regulacje europejskie, mówię o rozporzą- poprawić nasz wizerunek, ale przede wszystkim dzeniu, które reguluje funkcjonowanie strefy przy- umocnić pozycję Polski w Unii Europejskiej. Nieste- granicznej, mały ruch graniczny. Chcielibyśmy, żeby ty, obecne przygotowania budzą uzasadnione obawy małym ruchem granicznym objęty był cały region co do powodzenia naszej prezydencji. W związku z warmińsko-mazurski, także region pomorski i cały tym chciałbym zadać pytania. Czy jest już znana peł- obwód kaliningradzki. Jednak od dłuższego czasu na lista naszych priorytetów poruszanych podczas nie ma stanowiska w tej sprawie w Unii Europejskiej. prezydencji? Z dotychczasowych informacji wynika, Może wobec tego warto pochylić się nad tym po raz że Polska zajmie się raczej administrowaniem istnie- kolejny i podpisać tę umowę w tym wymiarze dopusz- jących już tematów Unii Europejskiej. Niestety, Pol- czalnym dzisiaj, zgodnie z rozporządzeniem obejmu- ska do tej pory nie przedstawiła celu, który mógłby jącym wąski pas przygraniczny. To byłby krok na- być identyfikowany z polską prezydencją. Nasza pre- przód, a jednocześnie zostawiałby nam szanse na zydencja powinna objąć sprawy rolnictwa i wyrów- negocjacje (Dzwonek) i rozmowy w sprawie zmiany nania dopłat. Powinniśmy również walczyć o nasz rozporządzenia i rozszerzenia tej strefy. Dziękuję region i rozpocząć prace nad opracowaniem planu bardzo. (Oklaski) działania na rzecz zintensyfikowania polityk unijnych w regionie Karpat. Czy właściwe jest z punktu widzenia interesów polskich tak mocne forsowanie w Wicemarszałek Marek Kuchciński: ramach polskiej prezydencji wzmacniania integracji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony? Dziękuję. Czy ta integracja nie będzie pomniejszać roli NATO Pytanie zadaje pani poseł Krystyna Grabicka, i nie doprowadzi do dezintegracji obszaru euroatlan- Prawo i Sprawiedliwość. tyckiego? Prezydencja jest wielką okazją dla Polski. Proszę. Proszę o informację, z czym polska prezydencja bę- dzie identyfikowana. Jakie interesy narodowe rząd zamierza osiągnąć podczas prezydencji? Mam na- Poseł Krystyna Grabicka: dzieję, że słowa ministra Dowgielewicza, który stwierdził, że w trakcie polskiej prezydencji i rozpo- Dziękuję. czynających się podczas niej negocjacji budżetowych Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy rząd premie- (Dzwonek) wykluczone jest działanie na rzecz wła- ra Tuska będzie wspierać działania Niemiec zmierza- snych narodowych interesów, są już dawno nieaktu- jące do uzyskania stałego członkostwa w Radzie Bez- alne, a rząd wykorzysta prezydencję właśnie na rzecz pieczeństwa ONZ, co oczywiście wzmocni międzyna- własnych, narodowych interesów. Dziękuję bardzo. rodową pozycję Niemiec, a zagrozi suwerenności (Oklaski) Polski? Czy rząd planuje ograniczyć prawa mniejszo- ści niemieckiej w Polsce, wobec braku takich praw mniejszości polskiej w Niemczech? Następne pytanie. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Czy pan premier Donald Tusk podjął w czasie wizyty w Izraelu zobowiązania, i jakie, w zakresie żydow- Dziękuję. skich roszczeń majątkowych względem Polski? Dla- Pytanie zadaje pani poseł Beata Mazurek, Prawo czego rząd nic nie robi, aby poprawić sytuację Pola- i Sprawiedliwość. ków na Litwie? Wciąż nie jest uregulowana pisownia nazwisk, sytuacja w szkolnictwie oraz restytucja własności Polaków. Ostatnie pytanie. Czy Rzeczpo- Poseł Beata Mazurek: spolita Polska uzna państwo palestyńskie w granicach sprzed wojny 1967 r., jak uczyniły to na przykład Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Brazylia i Argentyna w grudniu 2010 r.? Dziękuję. Bardzo żałuję, że nie ma pani głównego szefa, bo stać (Oklaski) go tylko na to, żeby przy fleszach, w obecności me- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 48 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Beata Mazurek że konieczna jest debata publiczna na temat rozwoju energetyki jądrowej w Polsce i w Europie, również w diów, ostentacyjnie przykładać opozycji, a nie ma świetle protestów Europejczyków. Uważam, że w Pol- odwagi, żeby wysłuchać pytań, które opozycja do nie- sce powinno odbyć się referendum, i to nawet przy go kieruje, ale cóż, jaki poziom ministra, taka i jego okazji wyborów parlamentarnych. Unia Europejska polityka zagraniczna. po okresie zahamowania rozwoju energetyki jądrowej Przejdźmy do pytań. Od jesieni ubiegłego roku znowu uznała, tak jak USA, jak Azja, że energetyka nasiliły się tendencje dyskryminujące Polaków na jądrowa jest jednym z najbardziej pożądanych źródeł. Litwie. Zwalcza się język polski w miejscach publicz- Rozwój gospodarczy Polski będzie wymagał wzrostu nych, planuje się wyrzucenie języka polskiego z litew- energii elektrycznej do 2030 r. o 54%. Ale też jest skiego systemu oświaty. Zatem moje pytanie jest kwestia bezpieczeństwa elektrowni jądrowych. Jak następujące: Co polska dyplomacja zrobiła, i robi, w się okazuje, mimo najlepszych technologii jest pro- kwestii przeciwdziałania tym niedobrym dla Polonii blem z zapewnieniem chłodzenia i bezpieczeństwa litewskiej praktykom? Kolejne pytanie. 10 stycznia tych instalacji. bieżącego roku Andrzej Poczobut, przewodniczący W związku z tym, że w Europie są czynne aktu- Rady Naczelnej Związku Polaków na Białorusi, zo- alnie 143 reaktory, a 6 kolejnych (Dzwonek) jest w stał zatrzymany i przesłuchany przez KGB, podobno budowie, mam pytanie: Jakie działania rząd przygo- też został pobity. Pytanie do pana ministra. Panie towuje w ramach priorytetu bezpiecznej Europy na ministrze, co pan zrobił, co zrobiła pańska dyploma- rzecz bezpieczeństwa jądrowego? Czy te sprawy będą cja, aby w przyszłości przeciwdziałać takim zachowa- uwzględnione w polityce zagranicznej i w ramach niom wobec Polaków, zachowaniom, których od lat prezydencji Polski w Unii Europejskiej? Dziękuję za nie było? Kolejne pytanie. 10 lutego bieżącego roku uwagę. Bundestag przyjął uchwałę „60 lat karty wypędzo- nych ze stron ojczystych – dokończyć pojednanie”. W tym dokumencie przedstawiono taki punkt widzenia, Wicemarszałek Marek Kuchciński: że naród niemiecki należy do grona oﬁar II wojny światowej. Stąd moje pytanie: Czy polska dyplomacja Dziękuję. podjęła w tej kwestii działania, i jakie, aby przeciw- Pytanie zadaje poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo działać takiemu obrazowi (Dzwonek), który jest ewi- i Sprawiedliwość. dentnym zafałszowaniem historii? Ostatnie pytanie, panie marszałku. Pani minister, jaka jest szansa na to, aby powstało przejście graniczne Zbereże – Adam- Poseł Kazimierz Gołojuch: czuki, o którym mówiło się, że będzie realizowane po wybudowaniu przejścia w Dołhobyczowie, a które jest Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy niezwykle ważne dla rozwoju naszych regionów, ale dzisiaj o polskiej polityce zagranicznej w 2011 r. W też dla transportu międzynarodowego? Dziękuję bar- interesie Polski, w interesie polskich rolników, także dzo. (Oklaski) polskich konsumentów jest wyrównanie dopłat bez- pośrednich w rolnictwie oraz sprawiedliwe traktowanie naszych rolników w Unii Europejskiej. Nadarza Wicemarszałek Marek Kuchciński: się tu nam okazja, gdyż w drugiej połowie bieżącego roku Polska obejmuje prezydencję w Unii Europej- Dziękuję bardzo. skiej. Pytanie: Czy rząd, pan minister spraw zagra- Czy jest pani poseł Rokita? nicznych, podejmie wysiłek, aby dopisać do polskich Nie ma. priorytetów podczas prezydencji w Unii Europejskiej Pani poseł Grażyna Ciemniak, Socjaldemokracja rolnictwo i obszary wiejskie? Jeżeli tak by się stało, Polska. to wtedy Polska będzie miała realny wpływ na wspól- Proszę bardzo. ną politykę rolną po roku 2013. Druga kwestia dotyczy prześladowań chrześci- jan. Co roku w świecie ginie z rąk prześladowców Poseł Grażyna Ciemniak: około 170 tys. chrześcijan. W Europie daje się odczuć wrogość i uprzedzenia do chrześcijan. Nawet w ka- Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! lendarzu, który wydała Komisja Europejska w na- Polska prezydencja jest wielkim wyzwaniem dla Pol- kładzie 3 mln egzemplarzy i który rozesłano do 21 ski, ale także i wielką szansą. Jednym z głównych tys. szkół średnich, zapomniano o świętach Bożego priorytetów jest bezpieczeństwo, bezpieczna Europa. Narodzenia, Wielkiej Nocy, Wszystkich Świętych Bezpieczeństwo energetyczne i z tym związane bez- itd. Czy rząd polski, pan premier, pan minister pieczeństwo ekologiczne to istotne elementy polityki spraw zagranicznych, podejmie zdecydowane kroki zagranicznej, ale także polityki wewnętrznej. Ostat- w obronie prześladowanych chrześcijan w świecie? nie zdarzenia – trzęsienie ziemi, tsunami w Japonii Tego oczekujemy. Polski głos musi być słyszany w i ich skutki m.in. w elektrowni jądrowej, wskazują, Europie i w świecie. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 49

Poseł Kazimierz Gołojuch przeliczymy to na głowę mieszkańca, to okaże się, że jesteśmy daleko od początku listy w tym rankingu. Czy Kolejna sprawa (Dzwonek) dotyczy podejmowa- o to chodzi, żeby posłów wprowadzać w błąd i liczyć na nych przez Sejm Rzeczypospolitej uchwał stwierdza- to, że sobie sami tego nie przeliczą? I czy dlatego pan jących niezgodność z zasadą pomocniczości niektó- zrejterował z sali obrad? Dziękuję bardzo. (Oklaski) rych rozporządzeń wydawanych przez Komisję Eu- ropejską. I moje pytanie: Jakie działania podjął rząd, minister spraw zagranicznych, aby Komisja Europej- Wicemarszałek Marek Kuchciński: ska odstąpiła od praktyk narzucających akty wyko- nawcze krajom unijnym, które są zarezerwowane dla Dziękuję. państw członkowskich? Dziękuję. (Oklaski) Czy jest pani poseł Ewa Malik? Nie ma. W takim razie teraz poproszę pana posła Stani- Wicemarszałek Marek Kuchciński: sława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Dziękuję. Poseł Stanisław Kalemba: Proszę panią poseł Annę Paluch, Prawo i Spra- wiedliwość. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Si- korski dotknął tematu 20-lecia traktatów polsko-niemieckich. To czas na podsumowanie. Natomiast py- Poseł Anna Paluch: tanie jest tego typu: Jaka jest skuteczność naszych rozmów wzajemnych, Polski i Niemiec, jeżeli chodzi Panie Ministrze! o uznanie mniejszości polskiej w Niemczech? Tutaj (Poseł Zbigniew Dolata: Nie ma pana ministra.) nie ma zasady wzajemności i przez 20 lat nie potra- Mamy prawie najdroższy gaz w Europie, tylko filiśmy tych spraw uregulować. Tu bym prosił o od- Węgrzy płacą więcej. Co zrobił rząd w kwestii Gazo- powiedź, może być na piśmie. Druga sprawa to spra- ciągu Północnego? Rząd Prawa i Sprawiedliwości wa nauki języka polskiego w szkołach niemieckich miał odwagę przeciwstawić się tej inwestycji, umiał czy w ogóle szkół polskich. Przecież z tym są potężne pozyskać do współpracy organizacje pozarządowe, problemy i w zasadzie tu nie ma żadnego postępu, a również skandynawskie. Teraz na skutek waszych wiadomo, jak duża to jest mniejszość, przecież ona zaniechań Polska stała się petentem, który musi za- jest większa niż mniejszość niemiecka w Polsce, któ- biegać o nieskrępowany dostęp do polskich portów, rej stworzyliśmy odpowiednie warunki. A dużą rolę bo takie konsekwencje ma zbyt płytkie położenie w tym mógłby odegrać Instytut Zachodni w Pozna- rury gazowej. Dlaczego uważa pan to działanie za niu, o którym się tyle mówi. To jest blisko granicy z sukces? Kolejne pytania: Dlaczego w swoim wystą- Niemcami. On ma bogate doświadczenie. Jaka jest pieniu zaledwie się pan prześlizgnął po problemie rola tego instytutu? Może na to by trzeba się ukie- naszych relacji z Białorusią? Mówiąc kolokwialnie, runkować. I pytanie ostatnie: Kiedy rząd ogłosi prio- zero refleksji wobec własnych błędów, zaniechań, rytety polskiej prezydencji w Unii Europejskiej? Dzię- nietrafionych przewidywań. Czy to też jest sukces kuję. (Oklaski) polskiej polityki zagranicznej? I następne pytania: Dlaczego przedstawia pan jako osiągnięcie naszej dyplomacji pakiet klimatyczno-energetyczny, który Wicemarszałek Marek Kuchciński: skutkuje katastrofą dla polskich cementowni i elektrowni? Dlaczego polski rząd zamiast negocjować Dziękuję. warunki redukcji emisji dwutlenku węgla na gruncie Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Wojciechow- protokołu z Kioto, zgodził się na system rozliczeń, ski, Polska jest Najważniejsza. który stawia na straconej pozycji polskie firmy? Zgod- nie z horyzontem czasowym, z przyjęciem roku ba- zowego, z innymi ustaleniami protokołu z Kioto Pol- Poseł Zbigniew Wojciechowski: ska zredukowała emisję o 32%, i to dało 100 mln ton nadwyżki rocznie. Wy wynegocjowaliście takie zasa- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na dy, że polskie firmy muszą za ciężkie pieniądze kupo- początku podziękować wszystkim posłom za przyję- wać prawa do emisji. (Dzwonek) I ostatnie pytanie. cie tego gestu solidarności z narodem Japonii. Tak Już kończę, panie marszałku. się składa, że to inicjatywa z Lublina, że moja skrom- Czy pan sądzi, że nie umiemy liczyć, skoro rezulta- na osoba zaproponowała tę uchwałę, i Sejm, Prezy- ty absorpcji środków europejskich, funduszy na lata dium Sejmu to przyjęły. Tak że jeszcze raz wszystkim 2007–2013, przedstawia pan w liczbach bezwzględ- bardzo serdecznie dziękuję za to. nych, a nie w przeliczeniu na głowę mieszkańca, po- Wracając do debaty, chciałbym powiedzieć, że po- równując nas z Litwą i z innymi krajami, które otrzy- lityka wschodnia, którą interesuję się od wielu, wielu mały kilkakrotnie mniejsze alokacje środków? Jeżeli lat, jest generalnie prowadzona przez obecny rząd 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 50 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Zbigniew Wojciechowski minister jest gotów wygłosić tylko exposé, a gdy pa- dają pytania, na które chyba wszyscy w tej Izbie dobrze. Jestem człowiekiem w niektórych kwestiach chcielibyśmy uzyskać odpowiedzi, nie wiemy, gdzie bardzo radykalnym i już wyraziłem ten swój rady- znajduje się pan minister. kalny pogląd, gdy mówiliśmy na temat Białorusi i W każdym razie pan minister Sikorski chwalił się tego, co tam się wydarzyło. Moje pytanie: Jakie zo- tym, jak media oceniają dzisiaj Polskę, m.in. powoły- stały poczynione konkretne kroki w sprawie ostat- wał się na angielski tygodnik „The Economist”. nich wydarzeń na Białorusi? Mam nadzieję, że polski Chciałbym przytoczyć jeden z cytatów właśnie z tego rząd i Ministerstwo Spraw Zagranicznych wreszcie tygodnika: „Ministrowie w rządzie Tuska wykazują się obudzi i zaproponuje ostre sankcje, łącznie z sank- tendencję do taplania się w drugoplanowych spra- cjami gospodarczymi, bo (Dzwonek) tyrania upada wach, takich jak rozprawa z dopalaczami czy per- wówczas, gdy lud powstaje, a lud powstaje wówczas, spektywa nowego publicznego święta”. To ten sam gdy jest bieda, a nie tylko wtedy, gdy są łamane pra- tygodnik, który swego czasu uznał Polskę za gmach wa człowieka. pękający za różową fasadą. Tak naprawdę taka jest Chciałbym podziękować panu ministrowi za to, rzeczywistość i dzisiaj nie ma co się cieszyć i pocie- że bardzo wyraźnie podkreśla, iż to nie jest obwód szać, że gdzieś, w jakimś pojedynczym artykule po- kaliningradzki, tylko królewiecki. To jest oznaka chwalono rząd Donalda Tuska. tego, że jeżeli chodzi o interpretację, o nazewnictwo, Pan minister Sikorski mówił też, że czas skończyć też mamy własną politykę. Zabrakło czasu. Dzięku- z historycznymi resentymentami. Wydaje się, iż pan ję bardzo. minister ma krótką pamięć, bo ja pamiętam takiego ministra, który swego czasu przyrównał Gazociąg Północny do paktu Ribbentrop – Mołotow. Jeżeli czas Wicemarszałek Marek Kuchciński: skończyć z tymi resentymentami, to myślę, że pan minister powinien sobie przypomnieć, który minister Właśnie, dziękuję. o tym mówił, a co więcej, zastanowić się, co ten minister dalej zrobił, żeby nie była realizowana budowa tego gazociągu. Poseł Zbigniew Wojciechowski: Jeżeli chodzi o podsumowanie 3,5 roku, pan minister Sikorski chwali się stażem, czyli rozumiem, Panie marszałku, jeśli można chciałbym zadać że w tym przypadku są to działania na długość, nie jeszcze pytanie. na jakość. Myślę, iż najlepszym podsumowaniem są wydarzenia, które mają miejsce za granicą. (Dzwo- nek) To Białoruś, gdzie Łukaszenko twierdzi, że nie Wicemarszałek Marek Kuchciński: ma mniejszości polskiej na Białorusi i pozbawia Związek Polaków na Białorusi majątku. To Litwa, Proszę bardzo. gdzie kierowca autobusu w okręgu podwileńskim, w którym 80% mieszkańców to Polacy, za szybą ma kartkę napisaną w języku polskim, za co sądzony Poseł Zbigniew Wojciechowski: jest przez sąd i otrzymuje karę administracyjną. To chociażby partnerzy katarscy – wiemy, to są ci sami, Razem ze Szwecją jesteśmy inicjatorem odnośnie którzy ponoć mieli kupić polską stocznię – czy Stany do Partnerstwa Wschodniego. Moje pytanie brzmi: Zjednoczone i decyzja o pozbawieniu naszego kraju Czy jest możliwe, żeby Lublin jako najprężniejszy tarczy antyrakietowej, wydaje się, że nie bez kozery, ośrodek na skraju Unii Europejskiej, na obecnych ogłoszona w dniu bardzo symbolicznym dla Polski kresach Polski mógł stać się siedzibą chociaż jednej – 17 września. centralnej instytucji, która by to partnerstwo mogła Chciałbym zapytać – pan minister dzisiaj dużo wdrażać w życie na Wschodzie? Dziękuję bardzo. mówił, ale mało konkretnie – o jakiekolwiek konkretne efekty działań, jeśli chodzi o Białoruś czy o Litwę. Dziękuję. (Oklaski) Wicemarszałek Marek Kuchciński: (Głos z sali: Bardzo dobrze, porozmawiajmy o realiach.) Dziękuję bardzo. Pytanie zadaje poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawiedliwość. Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Dziękuję. Poseł Adam Rogacki: Pytanie zadaje poseł Dawid Jackiewicz. Nie ma. Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Pan poseł Eugeniusz Czykwin, Sojusz Lewicy De- Chciałoby się powiedzieć: panie ministrze, ale pan mokratycznej. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 51

Poseł Eugeniusz Czykwin: w Polsce duże zainteresowanie, myślę, że warto pono- wić to pytanie już przed całą Wysoką Izbą. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 11 lat temu do Jeśli chodzi o środki Unii Europejskiej przezna- Kosowa i Metochii wkroczyły wojska NATO i Rosji, czone na europejską politykę sąsiedztwa, mniej wię- miały zapewnić tej prowincji wieloetniczny charak- cej 2/3 tych środków kierowane jest do krajów z rejo- ter, przestrzeganie praw człowieka i demokracji. W nu Morza Śródziemnego, kierunek południowy, 1/3 imię tych wartości NATO przez 80 dni bombardowa- idzie na priorytetowy dla nas kierunek wschodni. ło byłą Jugosławię. Po przejęciu przez Organizację Ostatnie wydarzenia w północnej Afryce, ich konse- Narodów Zjednoczonych i Unię Europejską pełnej kwencje z pewnością sprawią, że strumień środków odpowiedzialności za Kosowo i Metochię wypędzono kierowanych na południe będzie musiał bardzo z tej prowincji ok. 200 tys. ludzi, zabito ponad 2 tys., znacznie wzrosnąć. (Dzwonek) Moje pytanie brzmi zniszczono ponad 100 prawosławnych cerkwi i mona- następująco: Czy w Unii Europejskiej nie istnieje ry- styrów. Sprawcy tych zbrodni pozostają nieznani. zyko pokusy, aby to dodatkowe ﬁnansowanie w kie- Swoistą nagrodą dla inspiratorów i wykonawców runku południowym odbyło się kosztem środków tych czynów było uznanie tej prowincji suwerennego przeznaczonych na rzecz wschodnioeuropejskiej po- państwa, jakim jest Serbia – oderwanie od tego pań- lityki sąsiedztwa? Dziękuję. stwa jego części – za niepodległe Kosowo. Tę decyzję rząd polski podjął jako jeden z pierwszych. Polska jako członek NATO sankcjonowała bom- Wicemarszałek Marek Kuchciński: bardowania Jugosławii. Wysłaliśmy też swoje wojska do Kosowa, ponosimy więc współodpowiedzialność za Dziękuję panu posłowi. powstałą tam sytuację. W związku z tym chcę zadać Pytanie zadaje poseł Krzysztof Tołwiński, Prawo następujące pytania. Po pierwsze, czy i jakie działa- i Sprawiedliwość. nia podejmował polski rząd, działania, które umoż- liwiłyby powrót do domów wypędzonych z Kosowa jego niealbańskich mieszkańców? Po drugie, czy w Poseł Krzysztof Tołwiński: ramach znaczących już środków pozostających w dyspozycji MSZ widzi pan minister potrzebę przyjścia z Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypowiedź mi- pomocą będącej w tragicznej sytuacji (Dzwonek) lud- nistra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego ności serbskiej pozostającej jeszcze w Kosowie i wy- jest klasycznym obrazem tego, że rząd swoje, lud swo- pędzonej z tej prowincji? Po trzecie, czy polski rząd je, czyli w rzeczywistości rozmijają się. Dowody: będzie aktywnie wspierać starania rządu Serbii o aspekt bezpieczeństwa Polski w NATO, katastrofa przyjęcie tego kraju do Unii Europejskiej? Dziękuję smoleńska, ginie prezydent najświętszej Rzeczypo- za uwagę. spolitej i natowscy generałowie, NATO nas zostawia, polska dyplomacja poległa. Gdzie tu mówimy o bez- pieczeństwie? Wicemarszałek Marek Kuchciński: Pan minister ocenia obecne relacje Polski z Rosją i Niemcami, a także wzajemny wątek współpracy Dziękuję. naszych sąsiadów. Po wysłuchaniu tego nabieram Pytanie zadaje poseł Dariusz Lipiński, Platforma wątpliwości, czy pan minister kiedykolwiek zapoznał Obywatelska. się z historią Polski, a jeśli tak, to czy potraﬁ pan wyciągać wnioski. Zarzuca pan, w domyśle Prawu i Sprawiedliwości, iż stosunek do Rosji opieramy na Poseł Dariusz Lipiński: wiecznej wrogości. Oznajmiam, że jest to potwarz. Ale na pewno nie opieramy relacji na wiecznej głupo- Dziękuję. cie, panie ministrze. Z przeszłości należy wyciągać Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Okazuje się, że wnioski. Przewoźnicy międzynarodowego transportu warto przysłuchiwać się debacie, bo zawsze można bez pomocy dyplomacji, w tak dobrym ociepleniu pol- dowiedzieć się czegoś ciekawego. Od pani poseł Pa- sko-rosyjskim ostatnio polegli, stracili rynek. A więc luch dowiedziałem się, jakoby poprzedni rząd miał czy ta współpraca ma polegać na partnerstwie, czy jakieś osiągnięcia w zapobieżeniu powstania Gazo- na wasalizmie? ciągu Północnego. Gdyby pani poseł Paluch była na Polityka państwa w stosunku do naszych daw- sali, zadałbym jej pytanie, dlaczego w takim razie nych ziem, zarówno z obszaru pierwszej Rzeczypo- przygotowania do tej inwestycji za czasów waszego spolitej, jak i drugiej Rzeczypospolitej, gdzie utwo- rządu szły pełną parą, były niezagrożone. rzyły się nowe bratnie państwa. Biorąc pod uwagę Ale oczywiście nie mam pytania do pani poseł Pa- spuściznę przeszłości, musimy uwzględniać (Dzwo- luch, tylko mam krótkie pytanie do pani minister, nek) interesy Polaków, którzy pozostali na swojej pytanie, które zadałem wczoraj na posiedzeniu Komi- ojcowiźnie. Przykładem państwa w Unii Europejskiej sji Spraw Zagranicznych. Uzyskałem satysfakcjonują- jest Litwa gwałcąca międzynarodowe konwencje, cą odpowiedź, ale ponieważ jest to temat wzbudzający śmiejący się nacjonaliści, którzy walczą z Polakami, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 52 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Krzysztof Tołwiński Wicemarszałek Marek Kuchciński: z wszelkimi przejawami polskości zarówno tej histo- Dziękuję. rycznej związanej z pierwszą Rzecząpospolitą, jak Pytanie zadaje poseł Wiesław Janczyk, Prawo i drugą Rzecząpospolitą. i Sprawiedliwość. Pan minister zakończył wystąpienie i wytyczył kierunek prosto. Uzupełnię go: z taką polityką prosto do upadku. I to jest fakt nieunikniony z taką dyplo- Poseł Wiesław Janczyk: macją, szanowni państwo, panie ministrze. Dziękuję. (Oklaski) Dziękuję bardzo. (Głos z sali: Bardzo dobrze, że to powiedziałeś. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od lipca tego Bardzo dobrze.) roku Polska obejmie prezydencję w Unii Europej- (Poseł Jan Kulas: Demagogia.) skiej. Wśród wielu priorytetów, jakie zostały wyzna- (Poseł Krzysztof Tołwiński: Niech pan waży czone do przepracowania w tym symptomatycznym słowa.) i wzbudzającym coraz więcej zapytań okresie, nie (Poseł Stanisław Pięta: Bardzo dobre wystą- uwzględniono wspólnej polityki rolnej w ramach eu- pienie.) ropejskiej Wspólnoty. Zdaniem wielu analityków Pol- ska powinna wpisać taki priorytet i negocjować lepsze warunki w ramach polityki rolnej dla polskich Wicemarszałek Marek Kuchciński: gospodarstw, zwłaszcza że pora na dialog w Unii Eu- ropejskiej w tym obszarze wydaje się najkorzystniej- Dziękuję. sza w związku z pracami nad budżetem obejmującym Pytanie zada poseł Szymon Stanisław Giżyński, nową perspektywę ﬁnansową Unii Europejskiej na Prawo i Sprawiedliwość. lata 2014–2020. W związku z brakiem wśród priory- tetów w ramach prezydencji Polski priorytetu wspól- nej polityki rolnej kieruję pytanie do rządu: Czy fakt, Poseł Szymon Stanisław Giżyński: że dopłaty dla gospodarstw rolnych w Polsce są mniejsze niż choćby dla naszych sąsiadów z Zachodu Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- o 120 mld, licząc od początku akcesji do dzisiaj, i będą strze! Mam kilka pytań do rządu o skutki dla polskiej mniejsze o 75 mld w czasie nowej perspektywy do racji stanu i polskiej gospodarki zaakceptowanego na 2020 r., jeśli nie nastąpi renegocjacja zasad, jest obo- szczycie w Brukseli przez premiera Donalda Tuska jętny dla rządu RP i czy ten powód nie jest wystar- tak zwanego paktu dla konkurencyjności. Czy prawą czający do umieszczenia polityki rolnej w grupie prio- jest, iż pan premier Tusk jeszcze kilka miesięcy temu rytetów naszej prezydencji? Jakie inne działania rząd podejmuje w sprawie dopłat, tak aby polscy rolnicy – a nawet tygodni – był stanowczo przeciwny temu mogli na równi konkurować na rynku Unii Europej- paktowi, jednoznacznie dyktowanemu przez Niemcy skiej, oferując i sprzedając swoje produkty? Dziękuję i Francję, i nie skrywał doń zdecydowanie krytycz- bardzo. (Oklaski) nego politycznie i merytorycznie stanowiska? Czy prawdą jest, iż pan premier zmienił radykalnie zdanie w tej materii w wyniku skutecznej perswazji Wicemarszałek Marek Kuchciński: kanclerz Niemiec Angeli Merkel? Pan premier Tusk często powiada, iż Polska chce być w europejskim Dziękuję panu posłowi. mainstreamie. Czy pan premier Tusk raczy nie za- Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Ożóg, Prawo uważać prostego – a w przypadku Polski już niestety i Sprawiedliwość. spektakularnego – faktu, iż można pławić się w głów- nym nurcie, a nawet delektować doborowym towa- rzystwem, jednakowoż samemu de facto przystając Poseł Stanisław Ożóg: na rolę famulusa? Czym racja stanu i interes narodowy Czech i Wielkiej Brytanii różnią się w sprawie Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! paktu dla konkurencyjności od racji stanu i interesu Usłyszeliśmy w wypowiedzi pana ministra i w wypo- Polski, skoro stolice nad Wełtawą i Tamizą głosowa- wiedziach koleżanek i kolegów posłów z Platformy ły, w przeciwieństwie do nas, zdecydowanie przeciw wzniosłe słowa o Partnerstwie Wschodnim, o dobro- paktowi? Czy pan premier zdecyduje się odrzucić jed- sąsiedzkich stosunkach ze Wschodem, natomiast nomyślny w tym względzie pogląd ekspertów ekono- przejdźmy do konkretów. Na etapie konsultacji spo- mistów, iż utracimy na rzecz krajów strefy euro łecznych, praktycznie wydłużonych o kolejny miesiąc – bardzo wstrzemięźliwie licząc – 160 tys. miejsc pra- i dwa tygodnie, jest bardzo ważny dokument: koncep- cy, a bezrobocie w Polsce w wyniku przyjęcia paktu cja przestrzennego zagospodarowania kraju. Doku- dla konkurencyjności wzrośnie co najmniej o 1%? ment zaiste o znaczeniu strategicznym, gdyż będzie Dziękuję uprzejmie. (Oklaski) podstawą do negocjowania trzech perspektyw ﬁnan- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 53

Poseł Stanisław Ożóg skiego rządu nie mówi na ten temat ani jednego zdania? Ten temat został właściwie pozostawiony same- sowych Unii Europejskiej. Dokument ten przedsta- mu sobie. (Dzwonek) Czy naprawdę dla rządu i dla wia powiązania ze Wschodem jako pomocnicze i uzu- Ministerstwa Spraw Zagranicznych zupełnie nie są pełniające. Sprawa akcesji Ukrainy z Unią Europej- ważne negocjacje z Unią Europejską w tej sprawie? ską jest pominięta, ten dokument milczy w tej spra- Dziękuję. (Oklaski) wie. Nie ma mowy o rozbudowie przejść granicznych na wschodzie, nie ma mowy o wykorzystaniu LHS. Pytanie: Czy zdąży pan, panie ministrze, z przedsta- Wicemarszałek Marek Kuchciński: wieniem swoich uwag? Do wczoraj minister infrastruktury złożył uwagi do tego dokumentu na 39 stro- Dziękuję. nach i zapowiedział kolejne strony. Pytanie zada poseł Aleksander Chłopek, Prawo Następna sprawa. Wspólna polityka rolna czy po- i Sprawiedliwość. lityka energetyczna jest chyba ﬁkcją. (Dzwonek) Cena gazu rosyjskiego jest różna, w Niemczech, we Francji jest o 30% niższa. Ulga zlikwidowana w ramach ak- Poseł Aleksander Chłopek: cyzy na biokomponenty – rząd przyznaje się, że chodzi o oszczędność w budżecie państwa rzędu 1,5 mld zł Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! – chyba otwiera niemiecki rynek producenta dla Pol- W exposé pana ministra usłyszałem dzisiaj zdanie: ski. Czy toczą się prace, jakie jest zaangażowanie Polska nie idzie ani na lewo, ani na prawo, Polska resortu spraw zagranicznych w tej sprawie? idzie do przodu. W ogóle w tym exposé przedstawiono I ostatnia kwestia. W odpowiedzi na interpelację nam wszystkim mit wielkiej Polski pod rządami Plat- z 9 kwietnia 2008 r. w sprawie powstałego centrum formy Obywatelskiej: Polska jest dwudziestą potęgą „Widoczny znak” napisał pan, że polski rząd nie bie- gospodarczą świata, Polska jest uznawana i ceniona rze udziału w tym przedsięwzięciu i będzie, cytuję, przez wszystkich sąsiadów, przez możnych tego świa- bacznie przypatrywał się jego realizacji. Mam pyta- ta. Panie ministrze, pytanie jest proste: Czy pan nie: Co z tego wynikło i czy pan, panie ministrze, w to wierzy? Rzeczywistość jest bowiem wstrząsają- nadal się przypatruje, co będzie się działo po przyję- co odmienna. Tak, Polska nie idzie ani na lewo, ani ciu przez parlament niemiecki uchwały w sprawie na prawo, Polska idzie na dno we wszystkich dziedzi- dnia wypędzonych? Jaka była czy jaka będzie reak- nach. W sytuacji, w której Polska jest upokarzana cja? Dziękuję bardzo. (Oklaski) zewsząd przez swoich sąsiadów, pańskiego głosu w imieniu Polski nie słychać. Gdy Bundestag przyjmuje 11 lutego tego roku uchwałę o tzw. wypędzo- Wicemarszałek Marek Kuchciński: nych, odwracającą racje historyczne i moralne, pań- Dziękuję. skiego głosu nie słychać. Gdy na Białorusi nasilały Pytanie zadaje poseł Jacek Bogucki, Prawo i Spra- się represje wobec mniejszości polskiej i opozycji, wiedliwość. pan minister zgodnie z tym, co pan dzisiaj powie- dział – znowu cytuję – zachowywał się odpowiedzialnie, racjonalnie kalkulował i nie grał na emocjach. Poseł Jacek Bogucki: Jakie są efekty, dzisiaj widzimy. (Dzwonek) O pań- skiej wolcie intelektualnej w sprawie bałtyckiej rury Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! litościwie nie wspomnę, jak również o braku elemen- Jeszcze na początku 2008 r. rząd odtrąbił, pan mini- tarnego poczucia godności narodowej w sytuacji ster także odtrąbił, sukces w rozmowach z Rosją upokarzania Polski w tzw. śledztwie smoleńskim. i odblokowanie rynków rosyjskich. Chciałbym zapy- Więc wracam do pytania: Czy rzeczywiście wierzy tać pana ministra, czy wie, jaki jest po tych trzech pan w to, co pan dzisiaj mówił, cytuję, że jesteśmy latach eksport choćby polskiego mięsa do Rosji. Czy poważnym krajem, o którego względy zabiegają wie o tym, że stanowi on jednoprocentowy, a nawet inni? Dziękuję. (Oklaski) niższy, udział w naszym eksporcie? Analizując ten dokument, widzimy, jak dobrze układa się rozwój współpracy handlowej z Rosją. Obroty są większe Wicemarszałek Marek Kuchciński: o 40%, tylko że w tych 40% wzrósł o 50% import, a ujemne saldo w ciągu tego roku wzrosło o 55%, Dziękuję bardzo. a więc na tym odblokowaniu skorzystała Rosja. Panie Czy jest pan poseł Ireneusz Graś? ministrze, Wysoka Izbo, dlaczego w tym dokumencie Nie ma. nie ma ani słowa o polskich negocjacjach w sprawach Pan poseł Andrzej Biernat. rolnictwa, w sprawie przyszłych dopłat, w sprawie Nie ma. przyszłej pozycji rolnictwa w negocjacjach? Dlaczego Pan poseł Andrzej Gut-Mostowy, Platforma Oby- ani minister spraw zagranicznych, ani premier pol- watelska, proszę. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 54 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Andrzej Gut-Mostowy: nie ważniejsza jest sprawa polskich rolników i wy- równanie dopłat, tak by zwiększyły się z 2,4 mld Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! euro, bo tyle wynoszą dzisiaj, do 5,5 mld euro, ze 187 Współpraca Polski i Słowacji, Czech, Węgier jest nie do 340 euro za hektar? Dziękuję. (Oklaski) tylko kontynuacją historycznych tradycji, ale przede wszystkim obowiązkiem wobec strategicznych, geo- Wicemarszałek Marek Kuchciński: politycznych wyzwań stojących przed naszym pań- stwem. Grupa Wyszehradzka skutecznie działa na Dziękuję. forum Unii Europejskiej w dziedzinie gospodarki, Proszę panią poseł Halinę Olendzką, Prawo i Spra- ﬁnansów czy energetyki. Przewodnicząc spotkaniom wiedliwość. Polsko-Słowackiej Grupy Parlamentarnej, dostawa- łem wielokrotnie sygnały od partnerów słowackich, aby zacieśnić współpracę i poprawić koordynację Poseł Halina Olendzka: działań w ramach Grupy Wyszehradzkiej w celu większej jej skuteczności na forum międzynarodo- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nieobecny Panie wym. Czy pan minister przewiduje nowe formy Ministrze! Panie ministrze, o pozycję Polski w Unii współpracy w Grupie Wyszehradzkiej, np. przedsta- Europejskiej należy walczyć z godnością i z honorem, wicieli grup parlamentarnych tych krajów ? zwłaszcza że w tradycji polskiej słowa: Bóg, honor, Drugie pytanie. Jako poseł z Podhala, z Małopol- ojczyzna, mają szczególne znaczenie i nie wolno nimi ski nie mogę nie spytać o wizy do Stanów Zjednoczo- szafować. Chcę pana zatem zapytać, dlaczego w spra- nych. Czy ostatnie wizyty pana prezydenta i pana wie tak ważnej dla chrześcijańskiego w końcu kraju, ministra w Ameryce przyniosły nowe informacje, jakim jest Polska, mianowicie prześladowań chrze- wniosły nową jakość, jeśli chodzi o perspektywy uzy- ścijan w świecie, trzeba było aż wezwania posłów skania takich warunków, aby Polacy nie musieli sta- skierowanego do pana prezydenta, pana premiera, rać się o wizy do Stanów Zjednoczonych? Dziękuję. pana ministra spraw zagranicznych, aby podjąć dzia- (Oklaski) łania na rzecz ich obrony? Jakie to będą działania? Dlaczego uważa pan za sukces przyjęcie pakietu klimatyczno-energetycznego, który w rzeczywistości Wicemarszałek Marek Kuchciński: przyniósł i przynosi wiele strat polskim przedsiębior- stwom? Dziękuję panu posłowi. Pytam: Czy w czasie polskiej prezydencji w Unii Teraz pytanie zadaje poseł Jerzy Materna. Europejskiej będzie priorytetem polskie rolnictwo, Nie ma pana posła. wspólna polityka rolna, dopłaty do polskich gospo- (Poseł Jerzy Materna: Jest, jest.) darstw, które w tej chwili są wielokrotnie niższe niż Jest pan poseł. w innych krajach? Dlaczego rząd nie realizuje dużych Proszę bardzo. projektów pomocowych dla polskiej Polonii, zwłasz- cza dla prześladowanej mniejszości polskiej na Bia- łorusi? (Dzwonek) Jaką rolę w przygotowaniu wizyty Poseł Jerzy Materna: świętej pamięci prezydenta Kaczyńskiego w Katyniu pełnił pan Tomasz Turowski? Kto podejmował tę Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! decyzję i dlaczego właśnie ten człowiek został wyde- Klientelizm i służalczość –taką rząd premiera Donal- legowany do przygotowania tej wizyty? (Oklaski) da Tuska kreuje dziś politykę zagraniczną Polski wobec Rosji i Europy. Klientelizm polega na tym, że robi się wiele, by spełnić wymagania i postulaty dru- Wicemarszałek Marek Kuchciński: giej strony, oraz nie podejmuje się tematów, które ta Dziękuję. strona uznaje za drażliwe czy wręcz kłamie w tych Pytanie zadaje poseł Jan Religa, Prawo i Sprawie- sprawach. Z drugiej strony klientelizm to unikanie dliwość. forsowania własnych interesów bądź wycofanie się z ich stawiania w wypadku protestu partnera. Słu- żalczość zaś polega na robieniu więcej niż oczekuje Poseł Jan Religa: partner. Przykładów klientelizmu, a także służalczo- ści w stosunkach z Rosją i z Niemcami są dziesiątki, Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- z budową gazociągu Nord Stream czy absolutną klę- strze! Przedłożona przez pana ministra Sikorskiego ską w sprawie smoleńskiej na czele. informacja jest niepełna. Brakuje podstawowych da- Polska będzie przewodniczyć Unii Europejskiej od nych o fundamentalnym znaczeniu, mianowicie: co 1 lipca. Na pytanie zadane w radiu kilka dni temu, się udało osiągnąć, czego się nie udało i jakie były co będzie priorytetem prezydencji Polski, premier powody, że te zamierzenia nie zostały zrealizowane, Donald Tusk odpowiedział, iż przyjęcie Chorwacji do oraz jakie są konkretne – powtarzam: konkretne Unii. OK, jest to ważne. Ale czy najważniejsze? Czy – plany na dziś, to znaczy obecnie i na najbliższy czas. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 55

Poseł Jan Religa obywatelom Łotwy, którzy widzą takie zagrożenie? Czy też tylko to, że kierują się wrogością do Rosji? Tego informacja nie zawierała, dlatego nie może ona Dziękuję. (Oklaski) być przyjęta. Druga sprawa. Jesteśmy przed rocznicą tragedii Wicemarszałek Marek Kuchciński: smoleńskiej. Jakie są aktualne – powtarzam: aktualne – rzeczywiste relacje polsko-rosyjskie i jakie Dziękuję bardzo. rząd zamierza zająć stanowisko w związku z tą rocz- Pytanie zadaje poseł Czesław Hoc, Prawo i Spra- nicą. Bo brak wyjaśnienia tej tragedii nie służy pol- wiedliwość. skiej racji stanu, wręcz ją ośmiesza, zarówno w aspekcie europejskim, jak i światowym. Polska racja stanu musi istnieć. Powtarzam, musi istnieć. Poseł Czesław Hoc: I trzecia, ostatnia sprawa. Unia Europejska nie posiada spójnej ani wspólnej polityki zagranicznej, Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- polityki energetycznej, nie posiada również wspólnej strze! Słowa, słowa, słowa. Na zakończenie powie- dział pan, że idziemy prosto, ani w lewo, ani w prawo. polityki bezpieczeństwa. Skoro tak jest, to jak uzdro- Mówiąc to, zapewne wiedział pan, że po obecnych wić sytuację Polski w stosunkach polsko-amerykań- drogach, które według dzisiejszych pana słów rzeko- skich, skoro relacje między NATO a Unią Europejską mo tak wspaniale i skutecznie buduje pan minister są tak słabe? Dlatego też uważam, że pan minister Grabarczyk, prosto porusza się raczej pijany kierow- powinien tej sprawie się bliżej przyjrzeć i zdać pełną ca, zaś inni jadą zygzakiem, raz w lewo, raz w prawo, relację, bo to jest niezwykle ważne, zarówno dla na- bo omijają wielkie dziury w jezdni, a właściwie kału- szego kraju, jak i dla Unii Europejskiej. Dziękuję. że anarchii, jak pan to dziś, paradoksalnie, trafnie (Oklaski) ujął. Rzeczywiście należy iść prosto do wytyczonego celu. Do Polski silnej, solidarnej, bezpiecznej, nowo- Wicemarszałek Marek Kuchciński: czesnej, opartej na tradycjach narodowych i warto- ściach, tak jak to czyni Prawo i Sprawiedliwość. Dziękuję bardzo. Cytował pan wielu sławnych ludzi: generała Bo- Pytanie zadaje poseł Maria Nowak, Prawo i Spra- lesława Wieniawę-Długoszowskiego, Napoleona, Ho- wiedliwość. racego, ale gdyby pan wybrał odpowiedni cytat z Napoleona, nie musiałby pan tak długo przemawiać o niczym. Sukces jest największą mową świata Poseł Maria Nowak: – twierdził właśnie Napoleon. Sukces, ale pan go po prostu nie ma. Nie ma nas w ekskluzywnej grupie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystą- G20, choć oznajmił pan, że jesteśmy dwudziestą go- pieniu pan minister Sikorski powiedział: są w Polsce, spodarką świata, mimo ze wiele krajów niemieszczą- także w tej Izbie, ludzie, którzy na wiecznej wrogości cych się w pierwszej dwudziestce rankingów gospo- do Rosji budują polityczne kredo. Nie ma pana mini- darczych tam jest. Oﬁcjalnie nic pan nie powiedział, stra, szkoda, bo chcę mu powiedzieć, że tu nie chodzi gdy minister w Kancelarii Prezydenta tak wyraził o wrogość do Rosjan, ale o rzetelną ocenę sytuacji się o Davos: Szczerze powiedziawszy, to nudna im- politycznej, analizę dotychczasowych doświadczeń preza, odpuszczam to sobie. Była cisza z pana strony w relacjach z Rosją i stawianie zawsze i wszędzie in- w kwestii wyrównywania bezpośrednich dopłat dla teresu Polski na pierwszym miejscu. polskich rolników, a także w czasie likwidacji polskie- W tym kontekście mam pytanie. Media informu- go przemysłu stoczniowego. Brak było reakcji w wal- ją nas o zaniepokojeniu, jakie zapanowało na Łotwie, ce o polskie rybołówstwo bałtyckie i godność polskie- związanym z sytuacją spowodowaną faktem wyku- go rybaka. Był z pana strony spokój, jeśli chodzi o już pywania w ostatnich miesiącach mieszkań na terenie budowany gazociąg północny, choć jeszcze nie tak Łotwy przez Rosjan. Zakup mieszkania daje prawo dawno grzmiał pan o nim jako o współczesnym pak- do tymczasowego pobytu na Łotwie przez 5 lat, a to cie Ribbentrop-Mołotow itd. z kolei skutkuje prawem do swobodnego poruszania Bijecie się o honor, a my o naszą wolność, czyli się po wszystkich krajach Unii Europejskiej. W Ry- każdy o to, czego mu brak, cytował pan słowa gene- dze zapanowało zaniepokojenie, a nawet podniosły rała Wieniawy-Długoszowskiego. Słusznie, honor się głosy oburzenia. Europosłowie tego kraju prze- albo się ma, albo nie. Oto fragment z książki „Legen- strzegają, że Rosjanie będą mieli coraz większy dy arturiańskie” Margaret Simpson, może dla po- wpływ na politykę Łotwy, a także wszystkich kra- skromienia pychy, za który z jakichś powodów prze- jów Unii Europejskiej. W swoim apelu skierowanym praszam: Wierzcie mi, bardzo trudno jest być czło- do wszystkich krajów Unii Europejskiej twierdzą, wiekiem honoru, kiedy dama robi ci awanse. Mam że napływu Rosjan powinna się obawiać cała Unia. pytanie: Jakie konkretne sukcesy w polityce zagra- Dlatego pytam pana ministra: Jakie jest stanowisko nicznej osiągnęła Polska za pana kadencji? (Oklaski) polskiego MSZ w tej sprawie? Co pan odpowie tym (Poseł Jan Kulas: Jest 15 stron informacji.) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 56 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Poseł Jadwiga Wiśniewska:

Dziękuję bardzo. Dziękuję. Co prawda nie rozumiem związku cytatu z pyta- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka rządu niem, ale pozostawiam to panu posłowi. Donalda Tuska w zakresie spraw zagranicznych to Pan poseł Kazimierz Smoliński. pasmo porażek, można by powiedzieć: klęski. Zadaję Proszę bardzo. sobie pytanie, czy Ministerstwo Spraw Zagranicz- nych w ogóle funkcjonuje. Pan minister Sikorski mó- wił, że Polska jest na prostej drodze. Ta droga, panie ministrze, niestety nieobecny, jest drogą, która pro- Poseł Kazimierz Smoliński: wadzi Polskę na manowce. Myślę, że resort, którym pan kieruje, a tak naprawdę nie kieruje, pokazuje Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! stan państwa: porażki, porażki, porażki. Myślę, że Pan minister Sikorski w swoim wystąpieniu wiele do pana nazwiska już na trwałe po katastrofie smo- uwagi poświęcił wzrostowi znaczenia Polski w Unii leńskiej, po sprawie związanej z tarczą antyrakieto- Europejskiej. Jako poseł z Pomorza niestety muszę wą, po sprawie Nord Stream należałoby dopisać do stwierdzić, że w zakresie gospodarki morskiej nastę- pana nazwiska słowo: porażka. Przypomnę, że to puje marginalizacja Polski w Unii Europejskiej, cze- rząd Donalda Tuska, jeżeli chodzi o Nord Stream, go dowodem jest chociażby zagrożenie, jeśli chodzi cofnął rekomendację w sprawie zasiadania w EBI, o udostępnienie naszego portu w Świnoujściu ze w Europejskim Banku Inwestycyjnym, wiceprezes względu na rurę gazową. W związku z tym mam Marcie Gajęckiej, która odpowiedzialna była za fi- pytanie do pana ministra: Jakie konkretne działa- nansowanie inwestycji strategicznych w dziedzinie nia podjęli rząd polski, polska dyplomacja w zakre- energetyki w Europie, po jej wypowiedzi, że nie pod- sie prawidłowości, już nie mówię o samej inwestycji, pisze się pod wnioskiem finansującym budowę Nord w zakresie ułożenia rury, aby nie ograniczała dostę- Stream. Jest pytanie: Jaka jest polska racja stanu? pu do portu w Świnoujściu, żeby nie było ogranicze- Jakie zadania powinny stać przed ministrem, dla nia do około 13 m zanurzenia, w przypadku kiedy którego odpowiedzialność za politykę zagraniczną statki przewożące LNG będą wymagały większego nie jest tylko pustym słowem? Politykę zagraniczną zanurzenia? rządu Donalda Tuska można by porównać do polityki poklepywanego na różnych salonach premiera. Być Druga sprawa dotyczy braku aktywności Polski, może pan się dobrze z tym czuje. Myślę, że wszystkie a jeżeli jest inaczej, to proszę o wyjaśnienie, w zakre- wcześniejsze pana wypowiedzi tak naprawdę odbie- sie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europej- rają panu legitymację do zajmowania się sprawami skiego i Rady z 22 września 2010 r. w sprawie euro- Polski na arenie międzynarodowej. Dziękuję bardzo. pejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkuren- (Oklaski) cyjny transport towarowy, tworzącego tzw. europejskie korytarze transportowe. W Polsce są dwa takie, z czego jeden biegnący przez Gdynię. Niestety, za- Wicemarszałek Marek Kuchciński: równo magistrala morska biegnąca z krajów skandynawskich, jak i magistrala kolejowa z Gdyni omijają Dziękuję, pani poseł. Gdynię. Nie przebiegają one z północy Europy, czyli Pytanie zada poseł Stanisław Pięta, Prawo i Spra- ze Skandynawii, przez porty Gdańsk i Gdynia. Au- wiedliwość. tostrada morska biegnie przez Hamburg, natomiast autostrada towarowa zaczyna się w Gdyni. Doprowa- dzi to do marginalizacji naszych portów, szczególnie Poseł Stanisław Pięta: Gdańska i Gdyni. Mam pytanie: Jakie działania pod- jął rząd polski, pan minister w zakresie tego, żeby Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, że pan mini- Gdynia znalazła się w ramach autostrady północ–po- ster Sikorski jest człowiekiem bez determinacji, bez łudnie ze Skandynawii do południowej Europy? Dzię- charakteru i bez klasy, nie ulega wątpliwości. Świad- kuję. (Oklaski) czy o tym nie tylko jego dzisiejsza nieobecność, ale także wcześniejsze wypowiedzi o dożynaniu watahy, wypowiedzi wzywające do wznoszenia okrzyków: były prezydent Kaczyński, to są sytuacje totalnie Wicemarszałek Marek Kuchciński: kompromitujące pana ministra. (Poseł Jan Kulas: Co pan opowiada?) Dziękuję panu posłowi. Odniosę się do tego, co dzisiaj tutaj słyszeliśmy. Pani poseł Jadwiga Wiśniewska zada pytanie. Pan minister Sikorski bardzo wyraźnie podkreślał Proszę bardzo. znaczenie realizmu. Mówił wyraźnie, że ten czyni (Poseł Jadwiga Wiśniewska: Długie dojście.) dobrze dla Polski, kto czyni rzeczy realne. Nie ten, Spokojnie, pani poseł, zdążymy. kto kto mówi o patriotyzmie, tylko kto realnie podej- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 57

Poseł Stanisław Pięta le PO mówili, że z naszej strony padają inwektywy. Zapytam – jeżeli na przykład pan minister mówi: ple- muje czynności dla dobra Polski. Dobrze by było więc, mienne czy sekciarskie pohukiwania to jeszcze nie byśmy mogli o tych realiach porozmawiać, o faktach. patriotyzm; odpowiedzialna polityka nie może być po- Rozmawiajmy więc o rurociągu, wysokich cenach chodną martyrologicznej mitologii; patriotyzm to nie gazu, braku tarczy antyrakietowej, wirtualnych ra- ciemne insynuacje lub chełpliwe mowy (Dzwonek) – to kietach Patriot, o tym, że musieliśmy ustąpić Rosji co to jest, jeśli nie właśnie inwektywy? I mówi, żeby- w sprawach ﬁnansowania naszej polityki importu śmy się uczyli kochać Polskę. No tak, to pewnie wia- gazu, chodziło o 1200 mln zł. Pan minister Sikorski domo. Bardzo dużo okrągłych zdań, natomiast chodzi mówił także o tym, że Ministerstwo Spraw Zagra- o konkrety. Jeżeli jesteśmy tacy cudowni i wspaniali, nicznych jest gospodarne, że Rok Chopinowski był a chcielibyśmy pewnie wszyscy tego, to mam pytanie wielkim sukcesem. Proszę państwa, pamiętamy, że konkretne: Ilu jest ogółem pracowników i dyplomatów Ministerstwo Spraw Zagranicznych za 30 tys. euro w instytucjach, w strukturach Unii Europejskiej, wydało publikację, która zawierała kompromitujące NATO, ONZ, a ilu jest tam Polaków? zwroty i nie może być wykorzystana. Otóż chciałbym I sprawa kolejna, G20. Potencjał mamy ogromny. zapytać, bo to jest konkretna sprawa, czy pan mini- Dlaczego nie poczyniono starań, żeby Polska znala- ster Sikorski złożył zawiadomienie o podejrzeniu zła się w tej grupie, G20, skoro pan minister mówił, popełnienia przestępstwa przez jego urzędników do że jesteśmy na 20. miejscu? prokuratury, gdyż, szanowni państwo, dopuszczenie Pytanie odnośnie do świata arabskiego. Piękne, do tej sytuacji jest przestępstwem zapisanym w Ko- okrągłe słowa padły, natomiast co konkretnie mini- deksie karnym w art. 231 § 1: „Funkcjonariusz pu- ster uczynił w tej kwestii i co w najbliższym czasie bliczny, który nie dopełniając obowiązków, działa na uczyni? szkodę interesu publicznego, podlega karze pozba- Czas minął, tak że dziękuję bardzo. (Oklaski) wienia wolności do lat 3”. Czy takie doniesienie do prokuratury pan minister Sikorski złożył? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Tak, minął rzeczywiście, dość dawno. Dziękuję. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedli- wość. Dziękuję bardzo. Teraz pytanie zadaje poseł Kazimierz Moskal, Prawo i Sprawiedliwość. Zachęcam państwa do przestrzegania limitu cza- Poseł Artur Górski: su – półtorej minuty. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ministerstwo Spraw Zagranicznych wielokrotnie sygnalizowało, że Poseł Kazimierz Moskal: jest zaniepokojone działaniami władz naszych wschodnich sąsiadów, Białorusi, Litwy i Ukrainy, Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata wymierzonymi w polską mniejszość. Na Białorusi na temat założeń polityki zagranicznej w 2011 r. panuje dyktatura i Polacy tam mieszkający mają bar- i wypowiedź pana ministra przed Wysoką Izbą to dzo niewiele praw, zaś ich przedstawiciele ze Związku pewno dwie różne sprawy. Owszem, w wystąpieniu Polaków na Białorusi są prześladowani przez reżim pana ministra można było znaleźć jakieś tam wątki Łukaszenki. Polskie dziedzictwo kulturowe, w tym dotyczące założeń polityki na 2011 r., natomiast to architektoniczne, jest na Białorusi barbarzyńsko było wyrażenie pewnego poglądu pana ministra na niszczone. Ukraina ma aspiracje europejskie, ale temat tego, jak on widzi historię, jak widzi patrio- wciąż odradzający się banderowski nacjonalizm, wi- tyzm, gospodarkę, i gdzieś tam, w tle, może pojawia- doczny szczególnie w samorządach dawnej Galicji ły się też te elementy związane z założeniami czy Wschodniej, ogranicza odrodzenie polskości, katoli- priorytetami. I dlatego kieruję do pana ministra py- cyzmu na tych terenach. Ukraińskie władze utrud- tanie ogólne: Czy zrozumiał pan minister, co znaczy niają odrestaurowywanie pomników naszej tradycji, zwrot: informacja dotycząca założeń polityki zagra- blokują rozwój polskiego świata, a także niechętnie nicznej na 2011 r.? Czy potraﬁ to zrozumieć i odpo- zwracają kościoły zagrabione katolickim wspólno- wiedzieć na pytanie? Bo myślę, że maturzysta czy tom. Na Litwie, która przecież jest w Unii Europej- nawet gimnazjalista zrobiłby to lepiej. skiej, także stale pogarsza się sytuacja Polaków tam I kolejna, też niepokojąca sprawa. Tutaj część po- mieszkających. Mam tu na myśli szczególnie najnow- lityków Platformy Obywatelskiej odmawia nam, czy szą politykę litewskich władz wymierzoną w polską niektórym z nas, prawa do mówienia o tym, co to jest oświatę, a także uciążliwe kary ﬁnansowe nakładane patriotyzm. Mieliśmy wykład na temat patriotyzmu, na naszych rodaków za posługiwanie się językiem natomiast przy tym wszystkim często przedstawicie- polskim w miejscach publicznych. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 58 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Artur Górski z ostatnich bastionów polskości, to jest wielki skandal. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Mam zatem pytanie: Czy polski rząd będzie nadal tylko ubolewał nad sytuacją polskiej mniejszości w tych krajach, sygnalizował swoje niezadowolenie, a na- Wicemarszałek Marek Kuchciński: stępnie bezradnie rozkładał ręce, czy wreszcie zostanie opracowana jakaś spójna strategia polskiej poli- Dziękuję. tyki wschodniej, która, konsekwentnie realizowana, Pytanie zadaje pan poseł Jan Kulas, Platforma poprawi sytuację Polaków mieszkających na Biało- Obywatelska. rusi, Ukrainie i Litwie? Co zrobił polski rząd, aby Sejm litewski nie przyjął nowej ustawy oświatowej, która spowoduje likwidację połowy szkół polskich Poseł Jan Kulas: w tym kraju? Dziękuję. (Oklaski) Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Rozpoczęliśmy dzisiaj pięknym akcentem solidarno- Wicemarszałek Marek Kuchciński: ści z narodem japońskim. Mówiliśmy tam nie tylko o solidarności, ale także o pomocy. Myślę, że w tym Dziękuję bardzo. Dokładnie minuta trzydzieści. duchu współdziałania w polityce zagranicznej powin- Dziękuję panu posłowi. niśmy dalej rozmawiać. Tymczasem co prezentuje Poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość. Prawo i Sprawiedliwość? Politykę konfrontacji, agresji, epitetów. Posłanka Wiśniewska obraża premiera i jest z tego bardzo zadowolona. Mariusz Błaszczak, Poseł Robert Telus: jakby nie czytał 15 stron informacji o polskiej polityce zagranicznej, o dokonaniach, działaniach, mówił Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoda, że nie o rzekomej degradacji. Takim językiem, takim bra- ma pana ministra, bo przed zadaniem pytania kiem kultury wykazują się posłowie PiS. Niektórzy chciałbym się odnieść do tego, co dziś pan minister z nich niedawno bywali za granicą, narazili wizeru- powiedział, do jego autorskiego wystąpienia. Pan nek Polski na szwank, zapadały wyroki sądowe. To minister mówił o patriotyzmie, o honorze, próbował byli politycy PiS-u przecież. Warto by też przypo- uczyć nas kultury, a ja ciągle słyszę słowa, które mnieć, jak było 3–4 lata temu za rządów PiS-u i Sa- wypowiedział pan minister oﬁcjalnie, o „dorżnięciu moobrony – złe stosunki z najbliższymi sąsiadami. watahy”. I po tej wypowiedzi, myślę, że nie ma pan, A co jest najważniejsze? Dobre, bliskie stosunki panie ministrze, żadnej delegacji, żeby próbować z sąsiadami, czyli z Niemcami i z Rosją – po kilku nas uczyć kultury. Po tych słowach, myślę, inny mi- latach o takich stosunkach rzeczywiście możemy mó- nister podałby się do dymisji, a pan bezczelnie pró- wić. Rośnie autorytet Polski w Unii Europejskiej. buje nas uczyć kultury. Jesteśmy rzeczywiście szóstą gospodarką, jak powie- Panie ministrze, chciałbym zapytać – już kilka dział pan minister, bo można się o tym przekonać, razy padało to pytanie, ale to jest bardzo ważny te- studiując materiały i dokumenty. Premier Jerzy Bu- mat – właśnie o dopłaty unijne dla rolników. Ja wiem, zek, komisarz Janusz Lewandowski cieszą się naj- że pan nie zna tego problemu, bo nigdy pan w swoich wyższym uznaniem w Europie. Rośnie autorytet wypowiedziach tego tematu nie poruszał, dzisiaj rów- naszego państwa. Dlaczego to nie cieszy polityków nież nie, ale, panie ministrze, po 2013 r. polski rolnik PiS-u? Tego nie rozumiem. będzie dostawał 190 euro dopłaty do hektara, nie- Pytania są tylko dwa, pani minister. Czy będzie miecki ponad 340 euro, a grecki ponad 500 euro. Jak dalsze wsparcie dla polskiej polityki, jeżeli chodzi polski rolnik ma konkurować z sąsiednim niemiec- o konkurencyjność i rozwój portów morskich – Gdań- kim rolnikiem? ska, Gdyni i Szczecina? (Dzwonek) I ostatnie pytanie: Panie ministrze, nie wiem, czy pan wie, ale pan Czy mimo tych epitetów, tej polityki konfrontacji prezydent, obecny prezydent Komorowski w kampa- w wykonaniu PiS-u rząd Donalda Tuska będzie dalej nii wyborczej wypowiedział słynne słowa: czemu PiS poszukiwał ponadpartyjnego współdziałania w poli- się martwi o dopłaty rolnicze, skoro dopłaty rolnicze tyce zagranicznej i w obronie polskiej racji stanu? same się wyrównają? Ta wypowiedź świadczy, że ani Dziękuję za uwagę. (Oklaski) pan prezydent, ani pan premier, ani pan nie wie, o czym mówi. Pan minister na spotkaniu z europosłami w Bruk- Wicemarszałek Marek Kuchciński: seli próbował mówić na temat dopłat unijnych, ale z jego wypowiedzi nic nie wynikało. I, panie mini- Dziękuję bardzo panu posłowi. strze, to, że w naszych priorytetach nie zapisano jako W tej chwili, Wysoki Sejmie, przeczytam komu- najważniejszego priorytetu rolnictwa, jako jednego nikat. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 59

Wicemarszałek Marek Kuchciński Poseł Tomasz Głogowski:

Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister które miało odbyć się o godz. 15 w dniu dzisiejszym, Sikorski wspominał w swoim wystąpieniu o wspiera- zostało odwołane. niu procesu rozszerzenia Unii Europejskiej, o real- Głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska, nym zamiarze zakończenia procesu negocjacji z Chor- Platforma Obywatelska. wacją w czasie naszej prezydencji. Chciałbym zapytać Proszę bardzo. panią minister, czy polska dyplomacja jest przygotowana również do intensywnego inspirowania pozo- Poseł Krystyna Skowrońska: stałych krajów Unii Europejskiej, aby po zakończeniu negocjacji proces ratyﬁkacji członkostwa Chorwacji Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na także przebiegał. Wydaje mi się, że fakt sprawowania tej sali nie sposób mówić o rzetelnej debacie, skoro prezydencji akurat przez Polskę, przez kraj duży bardzo wielu posłów dokonuje recenzowania wystą- i aktywny, z ważną, istotną pozycją dyplomatyczną, pienia ministra spraw zagranicznych w taki sposób, może proces ratyﬁkacji członkostwa Chorwacji przy- jak to czyni nauczyciel w stosunku do ucznia, żeby spieszyć, a można się spodziewać, że ze strony nie- tego ucznia pognębić, a nie żeby pytać, zadawać py- których krajów, na przykład Słowenii, może być jakaś tania. Chciałabym powiedzieć, że tak naprawdę nie- próba przedłużania tego procesu. Chyba ponadpoli- którzy z naszych kolegów posłów nie wyrośli z tego, tyczne jest przyjęte w Polsce przekonanie, że Chor- gdzie pracowali przed objęciem funkcji posła na Sejm wacja może być naszym partnerem w Unii Europej- Rzeczypospolitej Polskiej, bo zachowują się w dal- skiej, z którym będziemy dobrze współpracować, szym ciągu tak, jakby nie wiedzieli, co to jest polska z którym łączą nas podobne interesy i wiele rzeczy racja stanu. Jakże w słowach waszych… na pewno będziemy mogli wspólnie realizować. Dzię- (Poseł Zbigniew Dolata: Sejm kontroluje rząd.) kuję. (Oklaski) Panie pośle z PiS-u, jakże w słowach waszych brzmią fałszywie ostrzeżenia czy zastrzeżenia wobec ministra spraw zagranicznych, skoro nie próbujecie Wicemarszałek Marek Kuchciński: usprawiedliwić słów, które pani poseł Fotyga wypi- suje na blogu. Jakże one są obraźliwe dla Polski i dla Dziękuję. Polaków, jakże wiele jest rzeczy trudnych, krytycz- Pytanie zadaje poseł Arkadiusz Mularczyk, Pra- nych. Nie pozwala się prowadzić dobrej polityki zawo i Sprawiedliwość... granicznej, skoro próbuje się dyskredytować mini- Pytanie zadaje poseł Zbigniew Dolata, Prawo stra, a samemu nie ma się zbyt wielu osiągnięć. i Sprawiedliwość. (Poseł Zbigniew Dolata: Sam się dyskredytuje.) W związku z tym chciałabym, jeśli chodzi o pań- stwa posłów z PiS-u, żebyście państwo zważyli, że Poseł Zbigniew Dolata: polska racja stanu dla Polaków jest polską racją stanu rozumianą tak, jak to przedstawiał minister Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pana ministra (Dzwonek) spraw zagranicznych, a nie w taki sposób, nie ma, nie jest zainteresowany pytaniami posłów… w jaki państwo próbujecie to dyskredytować. (Poseł Krystyna Skowrońska: Jak obrażacie go A teraz pytanie, które chciałam zadać, zanim w ten sposób, tyle razy...) w ten sposób potoczyła się ta debata. Chciałabym, (Głos z sali: Właśnie. Ile razy, ile razy...) pani minister, zapytać o umowę polsko-ukraińską …a powinien być zainteresowany wizją polityki w sprawie zabezpieczenia społecznego, która jeszcze zagranicznej, którą przedstawia najważniejsza partia nie weszła w życie. Ona jest niezwykle ważna dla opozycyjna. osób, które były zatrudnione częściowo czy przez Ale chciałbym zacząć od czegoś innego. Na począt- jakiś okres na Ukrainie, a mogłyby pobierać zabez- ku XIII w. w Anglii panował król Jan bez Ziemi. Na pieczenie społeczne, gdyby taka umowa była. To jest początku XXI w. w Polsce mamy ministra spraw za- bardzo ważna rzecz dla ludzi. Z takich drobnych granicznych bez polityki zagranicznej. Polska nie rzeczy, podejmowanych i załatwianych, składa się prowadzi własnej, samodzielnej, suwerennej polityki również polityka zagraniczna państwa. A państwu, zagranicznej. Przykładów na to jest bez liku. Jeden którzy tak mocno krytykujecie, powiem: więcej po- z ostatnich: zawieramy z Rosją umowę gazową skraj- kory. (Oklaski) nie dla Polski niekorzystną i broni nas przed tymi niekorzystnymi rozwiązaniami Unia Europejska, Wicemarszałek Marek Kuchciński: dlatego że te zapisy zagrażały również krajom unijnym. Ale nie we wszystkich kwestiach będzie nas Dziękuję. Unia Europejska broniła. My nie walczymy o interes (Poseł Jan Kulas: Weźcie sobie to do serca.) Polski w ramach Unii Europejskiej. Pytanie zadaje poseł Tomasz Głogowski, Platfor- Obecnie najbardziej istotną sprawą, bez względu ma Obywatelska. (Dzwonek) na opcję polityczną, jest kwestia polskiej 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 60 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Zbigniew Dolata Wicemarszałek Marek Kuchciński: prezydencji i priorytetów tej prezydencji. Wśród tych Dziękuję. priorytetów brakuje spraw polskiego rolnictwa, co Pytanie zadaje pan poseł Wojciech Kossakowski, jest ogromnym zaniedbaniem. Jak już tutaj mówiono, Prawo i Sprawiedliwość. polski rolnik nie będzie w stanie konkurować na rynku unijnym, mając dopłaty rzędu 187 euro do hektara, z rolnikiem niemieckim, który ma blisko 350 euro Poseł Wojciech Kossakowski: do hektara. Dlatego my jako Prawo i Sprawiedliwość domagamy się od polskiego rządu, od ministra spraw Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! zagranicznych, żeby walczył o polskie interesy. Do- Polityka zagraniczna państwa powinna stać na stra- magamy się tego, żądamy tego w imieniu Polaków. ży interesu narodowego, ale także dobrego imienia Dziękuję bardzo. (Oklaski) państwa. W związku z tym chciałbym zapytać: Jakie (Poseł Jan Kulas: Rząd pracuje w tej sprawie.) działania są aktualnie podejmowane wobec coraz częstszego używania przez zagraniczne media sfor- mułowań „polskie obozy koncentracyjne” lub „pol- Wicemarszałek Marek Kuchciński: skie obozy pracy”? Wyraźnie widać, że z tym problemem polski MSZ sobie nie radzi. W efekcie mamy Prosiłbym jednak, żeby zakończyć wystąpienie sytuację, w której używanie tego typu sformułowań pytaniem, bo to jest czas zadawania pytań, a nie czas przez najbardziej liczące się media w Europie Za- debaty, wystąpień klubowych. chodniej, Izraelu czy Stanach Zjednoczonych dopro- Pan poseł Ryszard Galla, niezależny. wadziło do utrwalenia błędnego poglądu, że Polacy Proszę. byli współtwórcami obozów koncentracyjnych oraz współsprawcami zagłady Żydów i innych zbrodni po- pełnionych w tych obozach. Oczywiście wiemy, że MSZ kataloguje przykłady użycia błędnych sformu- Poseł Ryszard Galla: łowań, a nasi ambasadorzy wysyłają protesty. Jak widać, wszystko to jest bez rezultatu. Przed chwilą Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! pan minister powiedział: „Mimo okazjonalnych wy- W czerwcu bieżącego roku będziemy obchodzili bryków, które fałszują naszą historię, Polska ma do- 20-lecie polsko-niemieckiego traktatu o dobrym są- brą prasę”. Zjawisko ma charakter narastający. siedztwie i przyjaznej współpracy. Od wielu miesięcy W samym tylko roku 2009 było to aż 103 razy. Sfor- pracuje polsko-niemiecki okrągły stół, w skład któ- mułowania te są wyjątkowo fałszywe i dezinformu- rego wchodzą przedstawiciele rządów oraz przedsta- jące i należy je niestety postrzegać jako przejaw an- wiciele mniejszości niemieckiej w Polsce i Polaków typolonizmu. W jednym z czołowych dzienników zamieszkujących w Niemczech. Okrągły stół, pracu- amerykańskich, „Los Angeles Times”, w ubiegłym jąc w trzech zespołach roboczych, dokonał podsumo- roku użyto nawet sformułowania „nazistowska Pol- wania realizacji traktatu oraz wyznacza także zada- ska”. Chciałbym zapytać pana ministra: Gdzie tutaj nia na przyszłość w obszarze funkcjonowania mniej- jest dobra prasa? W listopadzie 2008 r. ówczesny wi- szości narodowych – mniejszości niemieckiej w Polsce ceminister spraw zagranicznych w rządzie Donalda i Polaków zamieszkujących w Niemczech. Chciałbym Tuska zapowiedział wytaczanie procesów sądowych zapytać pana ministra, panią minister: Jak oceniacie mediom używającym sformułowania „polskie obozy”. państwo realizację traktatu o dobrym sąsiedztwie Niestety do dziś Polska jednak nie wytoczyła żadne- oraz jakie obszary tematyczne w stosunkach polsko- go tego typu procesu. -niemieckich powinny być realizowane w latach na- Szanowni państwo, zaistniała sytuacja wymaga stępnych? stanowczych działań ze strony MSZ, w przeciwnym Drugie moje pytanie dotyczy projektu, bardzo wypadku będzie nam coraz trudniej walczyć z tym konkretnego, budowy korytarza transportowego przekłamaniem historycznym. Być może radykalny wzdłuż Odry i Dunaju. Projekt taki został przedsta- krok w postaci drogi sądowej i wysokiego odszkodo- wiony przez stronę niemiecką w Berlinie na posiedze- wania jest jedynym sposobem na ukrócenie tego niu Polsko-Niemieckiej Grupy Parlamentarnej z proś- w zaistniałej sytuacji. Dziękuję bardzo. (Oklaski) bą o poparcie przez Polskę w Brukseli tego projektu. Chciałbym zapytać: Jakie jest stanowisko pana ministra, polskiego rządu w sprawie tak ważnej inwe- Wicemarszałek Marek Kuchciński: stycji, która mogłaby się znaleźć bezpośrednio w programie Unii Europejskiej, a która dotyczy budowy Dziękuję. korytarza transportowego (Dzwonek) wzdłuż Odry Pytanie zadaje pan poseł Piotr Polak, Prawo i Dunaju? Dziękuję. i Sprawiedliwość. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 61

Poseł Piotr Polak: i są podejrzani o współpracę z dawną agenturą. Na przykład pan Turowski. Kim on jest, panie mini- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! strze? Robi się czarną listę osób z emigracji, które Na spotkaniu w Brukseli z polskimi europosłami zasłynęły z wielkich osiągnięć w promowaniu Polski w debacie nad priorytetami polskiej prezydencji pan i utrzymaniu polskości za granicą. Ostatnie skanda- minister Sikorski pochwalił się, że jest także rolni- le typu komiks chopinowski, ciągle pojawiające się kiem, bo ma 14 ha ziemi. To jak na polskie realia, w zagranicznych mediach hasła „polskie obozy kon- Wysoka Izbo, sporo, więcej niż wynosi średnia krajo- centracyjne” utwierdzają, że Ministerstwo Spraw wa. Jako rolnik powinien pan minister wiedzieć, że Zagranicznych pod rządami Sikorskiego wręcz szko- problemy, z jakimi się na co dzień spotykają polscy dzi Polsce (Dzwonek), zamiast chronić jej interesy. rolnicy, a jest w Polsce ponad 1,5 mln właścicieli go- Gdyby był pan człowiekiem honoru, już dawno zszedł- spodarstw rolnych, są bardzo poważne. Mam tutaj by pan ze sceny politycznej. Czyżby coś na pana mie- na myśli dopłaty rolnicze do hektara, w szczególności li, że się pan tak zachowuje? niesprawiedliwy system tych dopłat. Rolnicy z krajów A pani poseł Skowrońskiej powiem: Niech pani starej Unii mają około dwa razy większe dopłaty od nie poucza posłów PiS-u, tylko niech pani jedzie do rolników państw nowo przyjętych. Przez pierwszych swojego okręgu, posłucha wyborców. Oni panią po- 10 lat naszej obecności w Unii Europejskiej z powodu uczą. Dziękuję. (Oklaski) tej nierówności polscy rolnicy stracili, o czym już mó- (Poseł Jan Kulas: To było nieeleganckie.) wiono, 120 mld zł. Jeśli to się przez kolejne lata utrzy- (Poseł Janusz Cichoń: Ma pan z czego się cieszyć.) ma, to stracą jeszcze ponad 70 mld zł. Co pan minister zrobił i co zamierza zrobić, aby te niesprawiedli- wości zlikwidować i dopłaty rolnicze wyrównać? Wicemarszałek Marek Kuchciński: I drugie pytanie. W swoim dzisiejszym exposé stwierdził pan, panie ministrze, że „bliska współpra- Proszę państwa, odnośmy się do tematu debaty, ca z Niemcami pomaga w oddziaływaniu na Rosję”. a nie przedstawiajmy uwag personalnych. Poproszę pana ministra o uszczegółowienie tego W jakim trybie, pani poseł? stwierdzenia. W jakim to oddziaływaniu na Rosję (Poseł Krystyna Skowrońska: Sprostowanie.) pomogli nam Niemcy? Może chodzi tutaj na przykład Proszę bardzo, pani poseł Skowrońska w trybie (Dzwonek) o pomoc czy współpracę Niemiec w od- sprostowania. działywaniu na Rosję w kwestii wyjaśnienia tragedii smoleńskiej? Dziękuję. (Oklaski) Poseł Krystyna Skowrońska:

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Szanowny panie pośle, pan nie zrozumiał mojego wystąpienia. Chciałabym panu powiedzieć, że bardzo Dziękuję. mocno się wsłuchuję, ale pan widocznie mojej wypo- Teraz pytanie zadaje poseł Marek Matuszewski, wiedzi nie zrozumiał. Jeżeli chodzi o te argumenty, Prawo i Sprawiedliwość. to musi pan chyba mieć dłuższy czas na możliwość ich rozważenia. Dziękuję. (Oklaski)

Poseł Marek Matuszewski: Wicemarszałek Marek Kuchciński: Panie Marszałku! Posłanki i Posłowie! Wysoka Izbo! Polskie rolnictwo w Europie to świetna zdrowa Dziękuję bardzo. i duża produkcja – pierwsze miejsce w produkcji Pani poseł Joanna Fabisiak jeszcze nie nadeszła. ziemniaków, niektórych zbóż, owoców miękkich; dłu- Pan poseł Sławomir Worach, Prawo i Sprawiedli- go by można było wymieniać – mimo kilkakrotnie wość. mniejszych dopłat niż tzw. stare państwa Unii. Żyw- Proszę bardzo. ność na świecie będzie już niedługo produktem strategicznym. Według analiz brytyjskich za 20 lat bę- dzie potrzeba na świecie 70% żywności więcej. Dla- Poseł Sławomir Worach: czego, panie ministrze, priorytetem numer jeden zbliżającej się prezydencji nie jest rolnictwo? Dlacze- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realne zbliżenie go wyrównanie dopłat bezpośrednich dla polskiego z naszymi sąsiadami z Europy Wschodniej, tak wy- rolnika nie jest dla pana ważną sprawą? raźnie obecne w polityce zagranicznej rządu Prawa Międzynarodowe sukcesy II Rzeczypospolitej były i Sprawiedliwości, dawało nam możliwość realizacji możliwe tylko dzięki oparciu się na polskich elitach naszej racji stanu, dawało nam konkret. To wtedy emigracyjnych. Dzisiaj pan minister Sikorski akcep- kanclerz Niemiec Angela Merkel zmuszona była za- tuje bytowanie w niektórych placówkach ambasad deklarować w obecności Władimira Putina, że wszyst- ludzi, którzy współpracowali z dawnym systemem kie kraje Unii Europejskiej stanowią jedność w kon- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 62 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Sławomir Worach (Poseł Jan Kulas: Jest pani minister.) Co prawda, bardziej życzyłbym sobie wystąpienia taktach i relacjach z Rosją. To wtedy twardo posta- merytorycznego. Natomiast w tym wystąpieniu były wiono postulat prowadzenia rozmów z Rosją w spra- wątki, które ja uznaję za niebezpieczne, dlatego że wach tak strategicznych jak na przykład energetyka było to wystąpienie hurraoptymistyczne. Ono wła- na szczeblu unijnym, a nie przez poszczególne kraje. ściwie nie zawierało żadnych elementów, w których To wówczas byliśmy partnerem, a nie jak dziś peten- Ministerstwo Spraw Zagranicznych, pan minister tem. A zatem jakie teraz cele przyświecają polskiej Sikorski widzieliby jakieś niebezpieczeństwa dla pol- polityce wschodniej? Spolegliwość wobec Rosji, zupeł- skiej polityki zagranicznej. Jest to bardzo niebez- ny brak ambicji, brak polityki wobec krajów Europy pieczne, dlatego że pokazuje, że Ministerstwo Spraw Środkowej. Nasuwa się pytanie: Co z naszymi rela- Zagranicznych, pan minister osobiście tracą kontakt cjami z Gruzją, z Ukrainą, z państwami bałtyckimi? z rzeczywistością. Dlaczego, panie ministrze, godzi się pan na tak ab- A ja chciałbym panu ministrowi przypomnieć surdalną spolegliwość wobec Rosji? Czy naprawdę pewne fakty i o pewne fakty zapytać. Myślę, że uzy- uważa pan, że Polska jako jeden z największych kra- skam odpowiedź. Panie ministrze, w roku minionym jów w Europie Środkowej może pozwolić sobie na miały miejsce pierwszy raz w historii wolnej Polski, taką politykę spolegliwości i na taką politykę konfor- pierwszy raz w historii szkół przy ambasadach ma- mistycznej niemocy? Jakie więc cele przyświecają sowe strajki – w szkole w Atenach, w Brukseli, dziś prowadzonej przez pana polskiej polityce wschod- w Paryżu, w Berlinie. Co minister spraw zagranicz- niej (Dzwonek), o ile w ogóle ona istnieje? Dziękuję. nych w tej sprawie zrobił? One się ciągnęły przez dwa (Oklaski) miesiące. Mam wrażenie, że minister spraw zagranicznych nic w tej sprawie nie zrobił. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Druga kwestia, pan minister powołuje się na per- fekcyjne stosunki z Niemcami. W związku z tym Dziękuję. pytanie, które nasuwa się samo: Co my z tego jako Poseł Andrzej Jaworski, Prawo i Sprawiedliwość. Polska mamy? Panie ministrze, w dalszym ciągu nie jest załatwiona sprawa polskiej mniejszości w Niem- Poseł Andrzej Jaworski: czech. (Dzwonek) Polacy mieszkający w Niemczech nie mają statusu mniejszości. Co pan w tej sprawie Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym za- zrobił konkretnego? Polskie dzieci nie mogą się uczyć dać panu ministrowi bardzo ważne i bardzo krótkie w szkołach języka polskiego. Gdzie symetria? W pol- pytanie. Niestety nie ma pana ministra. Mam na- skich szkołach mniejszość niemiecka uczy się i korzy- dzieję, że pani minister w jego zastępstwie będzie sta z tych przywilejów. Dlaczego tak nie jest, jeżeli w stanie na to pytanie odpowiedzieć. A pytanie doty- chodzi o Polaków mieszkających w Niemczech? czy Polaków, którzy zrzekli się polskiego obywatel- Ostatnia już kwestia, która jest bardzo bolesna stwa. Wiele mówiono na tej sali o polskiej racji stanu. dla Związku Polaków w Niemczech. Co pan minister Mam pytanie: Jak MSZ, jak polski rząd traktuje oso- zrobił, ażeby Związek Polaków w Niemczech miał by, które, niezmuszone do tego, będąc Polakami, na- zwrócony majątek zabrany przez III Rzeszę? Prze- gle ni stąd, ni zowąd przed urzędnikami niemieckimi wodniczący tego związku zdany jest, wydaje się, sam wyrzekają się polskiego obywatelstwa? Czy takie oso- na siebie w upominaniu się o ten majątek zabrany by powinny zasiadać w polskich instytucjach, powin- przez III Rzeszę. Co minister spraw zagranicznych ny pełnić ważne funkcje w naszym kraju? Pytanie to zrobił w tym kierunku, aby Związek Polaków w Niem- krótkie, czekam na konkretną odpowiedź. Dziękuję. czech wesprzeć? Wiem, że bardzo łatwo jest się chwa- (Oklaski) lić, zwłaszcza w kontekście politycznym, i prowoko- wać Prawo i Sprawiedliwość, bo 1/3 tego samochwal- stwa to było atakowanie Prawa i Sprawiedliwości. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Chodzi tutaj o konkrety. Co ministerstwo w tej sprawie zrobiło? Dziękuję. Dziękuję. (Poseł Jan Kulas: Nie na temat.) Pytanie zadaje poseł Sławomir Kłosowski, Prawo (Poseł Janusz Cichoń: Jeszcze łatwiej pleść trzy i Sprawiedliwość. po trzy.) (Poseł Jan Kulas: Poseł nie czytał materiału.) Poseł Sławomir Kłosowski: Wicemarszałek Marek Kuchciński: Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pana ministra nie ma, obraził się, jak słyszałem. Dziękuję bardzo. Szanowni państwo, rozumiem, że wystąpienie pana Pan poseł Kłosowski pewnie wie, że to jest pro- ministra Sikorskiego miało charakter polityczny. blem, który istnieje od 1990 r., ale przypominam 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 63

Wicemarszałek Marek Kuchciński czuje się zwolniony z ich realizacji. Widać wyraźnie, że pana ministra przerastają jakiekolwiek poważne państwu, że mamy debatę na temat informacji mini- sprawy w polityce zagranicznej, na przykład Nord stra spraw zagranicznych o założeniach polskiej po- Stream, gdzie lekceważą Polskę, jako członka Unii lityki zagranicznej w 2011 r., więc prosiłbym, żeby Europejskiej, zarówno nasz sąsiad z Unii, czyli jednak zadawać pytania w tej sprawie. Niemcy, jak i nasz sąsiad pozaunijny – Rosja. Jest Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Tomaszewski. jeszcze przykład tarczy antyrakietowej, przykład Nie ma pana posła. Łukaszenki, gdzie minister Sikorski skompromito- Pan poseł Miron Sycz, Platforma Obywatelska. wał się próbą polityki miłości, a teraz jest obśmie- wany w telewizji białoruskiej. Przykład smoleński również jest kompromitacją polskiego Ministerstwa Poseł Miron Sycz: Spraw Zagranicznych. Chciałbym jednak zapytać o konkretną sprawę, Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! na którą skarżą się przez cały okres kadencji tego W ubiegłym roku rozpoczął działalność pierwszy rządu miłości w stosunku do Rosji przedsiębiorcy i jedyny, jak dotąd, konsul honorowy Rzeczypospoli- stojący na granicy polsko-rosyjskiej. Czemu nie sły- tej w Żytomierzu na Ukrainie. Jest to pierwszy taki chać w wystąpieniach pana ministra, nie mówiąc już konsulat w krajach byłego Związku Radzieckiego, o jakiejkolwiek działalności, i nie widać zaintereso- poza krajami unijnymi. Z mojej wiedzy wynika, że wania tym problemem. Polscy biznesmeni są infor- konsul Woderacki doskonale sobie radzi, szczególnie mowani przez rosyjskie służby celne, że czekają na tam, w Żytomierzu, gdzie jest największa społeczność skutek decyzji politycznej strony rosyjskiej za takie polska. Mam pytanie, czy planowane jest otwarcie czy inne zachowanie Polaków. Czemu nie ma reakcji innych konsulatów honorowych na Ukrainie, tym polskiego MSZ, czemu nie jest podnoszony taki pro- bardziej że w Polsce, o ile mi wiadomo, jest co naj- blem, że łapówkarstwo na granicy polsko-rosyjskiej mniej pięć konsulatów honorowych Ukrainy. jest prawie zalegalizowane? Przy braku reakcji stro- Pytanie drugie, które przewijało się już dzisiaj ny polskiej wygląda to tak, jakbyśmy też się na to w pewnym sensie. Dotyczy ono małego ruchu gra- godzili. Uważam, że to są sprawy, które powinny być nicznego. Otóż po wdrożeniu małego ruchu granicz- podnoszone w stosunkach polsko-rosyjskich. nego z Ukrainą obroty handlowe, szczególnie po Pan minister w dzisiejszym wystąpieniu stwier- stronie polskiej, wzrosły kilkakrotnie. Tylko w jed- dził, że trzeba kochać swój kraj. nym kwartale wzrosły o około pół miliarda złotych. (Poseł Jan Kulas: I szanować polski rząd.) Dzisiaj pan minister poinformował, że został już wy- Mam pytanie do pana ministra. Czy nie uważa negocjowany mały ruch graniczny z obwodem króle- pan minister, że największym dowodem miłości do wieckim Federacji Rosyjskiej. Wobec tego jest pyta- swojej ojczyzny jest walka o polską rację stanu za nie, kiedy możemy spodziewać się faktycznego, ﬁ- granicą, a nie polityka klientyzmu? Dziękuję bardzo. zycznego wdrożenia tego małego ruchu granicznego (Oklaski) z obwodem kaliningradzkim i czy to może być realne jeszcze w tym roku. Dziękuję bardzo. (Oklaski) (Poseł Jan Kulas: Bardzo ważne pytanie.) Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Dziękuję. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Pytanie zadaje poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość. Dziękuję. Pytanie zadaje pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość. Poseł Krzysztof Lipiec:

Dziękuję bardzo. Poseł Łukasz Zbonikowski: Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tej ważnej debacie na temat polityki zagranicznej państwa war- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze wystą- to zwrócić szczególną uwagę na uprawianą przez nas pienie ministra Sikorskiego, jak i jego już prawie politykę, która tak naprawdę dotyczy naszych są- czteroletnia działalność jako szefa dyplomacji pol- siedzkich stosunków, a więc z Unią Europejską, skiej, pokazuje, że pan minister żyje w bardzo wiel- szczególnie z Niemcami, w kierunku wschodnim z Ro- kich ogólnikach, w świecie wirtualnym i oderwanym sją, ale również w kierunku dalekosiężnym, czyli ze od rzeczywistości. Nie sposób na podstawie jego dzia- Stanami Zjednoczonymi. W wystąpieniu pana mini- łalności i wystąpień ustalić, jakie priorytety, jakie stra, które raczej przypominało styl propagandy suk- cele ma pan minister do zrealizowania. Można nawet cesu zamierzchłych czasów, zabrakło mi pewnych zauważyć, że pan minister oczekuje braku próby roz- konkretnych danych i informacji na temat działań liczania go, ponieważ on celów nie stawia, a więc rządu, które ewentualnie mogłyby zapobiec niezbyt 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 64 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Poseł Krzysztof Lipiec rza się włączyć w proces ustawowy? Czy ministerstwo koordynuje działania, jeśli chodzi o współpra- dobrej sytuacji dla naszego państwa, dla Polski. cę z MSWiA i ze Strażą Graniczną? Czy ustawowo Przede wszystkim chodzi o politykę wobec Unii Eu- będą poprawione działania służące temu, żeby móc ropejskiej. Powstał przecież elitarny klub, który tak lepiej i skuteczniej odzyskiwać polskich obywateli? naprawdę dokonał podziału Unii Europejskiej na Przede wszystkim, jak mówię, chciałbym dopytać kraje dwóch prędkości: te bardziej elitarne, które o tę kartę identyfikacyjną, bo wiemy, że dzisiaj usta- wprowadziły walutę euro, i te, które akurat tego nie wa o ochronie danych osobowych chyba nie pozwala są w stanie uczynić. Mieliśmy to zrobić szybko, ale to jej wywozić z kraju. Dziękuję bardzo, panie marszał- jest odrębny problem. ku. (Oklaski) Moje pytanie jest bardzo konkretne: Co rząd, co pan minister spraw zagranicznych zrobił w tej materii, aby nie dzielić już Europy, która umiała się zjed- Wicemarszałek Marek Kuchciński: noczyć, aby wspólnie można było osiągać te cele, które dla polityki europejskiej są najistotniejsze? To Dziękuję panu posłowi. jest rzecz niedopuszczalna. Brakuje konkretnych Ostatnie pytanie zada pan poseł Ireneusz Raś, działań ze strony ministra spraw zagranicznych, aby Platforma Obywatelska. temu podziałowi Europy zapobiec. Jeśli chodzi o politykę związaną z kierunkiem wschodnim, to prowadzi ona do tego, że w stosun- Poseł Ireneusz Raś: kach bilateralnych, szczególnie z Rosją, tak napraw- dę nie mamy nic do powiedzenia. Gramy pod dyktan- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Koleżanki do Rosji zarówno w stosunkach gospodarczych, jak i Koledzy Posłowie! Wysoki Sejmie! Na wstępie i politycznych. Można o tym sporo mówić. Jaki jest chciałbym podziękować panu ministrowi za wypo- bilans obrotów gospodarczych z Rosją? Czy otworzy- wiedziane na początku exposé słowa: od Paderew- ły nam się rynki za wschodnią granicą? To są bardzo skiego do Sikorskiego nie zmieniła się polska racja konkretne pytania, a nie było na nie odpowiedzi. stanu (Oklaski) i polityka zagraniczna jest prowadzo- Jeśli chodzi o Amerykę, to mam konkretne pyta- na w myśl tych pryncypiów, które przyświecały tym, nie, które od wielu, wielu lat jest stawiane z tej try- którzy po I wojnie światowej budowali po zaborach buny: Kiedy wreszcie Amerykanie zniosą wizy dla zręby niepodległości. Polaków? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Chciałbym też, wykorzystując tę debatę, zwrócić się z wnioskiem do pana ministra w imieniu moich koleżanek i kolegów, pań i panów posłów z Klubu Wicemarszałek Marek Kuchciński: Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej – myślę, że do tego wniosku mogliby się dzisiaj przyłączyć Dziękuję. przedstawiciele wszystkich stronnictw politycznych Pytanie zadaje poseł Dariusz Seliga, Prawo i Spra- – aby wykorzystać... może to jest złe sformułowanie, wiedliwość. aby uwzględnić w działalności dyplomacji polskiej ten niezaprzeczalny fakt, na który czekamy w tym roku, bo nie tylko na prezydencję, ale na ogłoszenie Poseł Dariusz Seliga: błogosławionym wielkiego nie tylko Polaka, ale czło- wieka świata – Jana Pawła II – Karola Wojtyły. Uwa- Dziękuję bardzo. żam, że za pośrednictwem kanałów dyplomatycznych Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie można stosunkowo łatwo dotrzeć do najważniejszych Ministrze! Kilka lat temu jako polski obywatel i ko- osób na świecie po to, by przybliżyć jeszcze raz respondent wojenny bywał pan w rejonach działań w przeddzień beatyfikacji ten wspaniały życiorys czło- wojennych w Somalii i w Afganistanie. Podawał to wieka pokoju (Dzwonek), człowieka humanizmu. Pro- generał Izydorczyk, były szef WSI, panie ministrze, siłbym o odniesienie się do tego, bo jest mało czasu, cytuję z posiedzenia komisji. pana ministra osobiście i zadbanie o to, by jeszcze raz (Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor- słowa o tym wspaniałym człowieku i jego życiu, jako ski: Jestem zszokowany, że pan to źródło uważa za przykład, dały się słyszeć na całym świecie, żeby Pol- wiarygodne.) ska tym się pochwaliła. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Tak jest w dokumentach. Panie ministrze, wtedy nie było procedur odzyskiwania naszych obywateli. Chciałbym się dowiedzieć, czy teraz są te procedury, Wicemarszałek Marek Kuchciński: czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych je kontynuuje. Chodzi też o kartę identyfikacyjną, która też Dziękuję bardzo. temu służy, a dzisiaj ustawowo w zasadzie nie wolno Doszedł jeszcze pan poseł Arkadiusz Mularczyk, jej wywozić z kraju w rejony działań w ramach pro- który był wcześniej zapisany na liście. wadzenia akcji ratunkowej. Czy ministerstwo zamie- Proszę bardzo, panie pośle. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 65

Poseł Arkadiusz Mularczyk: narodowej umożliwi nam osiągnięcie naszych celów. Dziękuję panu posłowi Halickiemu za życzenie mi Dziękuję bardzo. Doszło do kolizji komisji, dlatego powodzenia. nie mogłem przyjść. Dziękuję, panie marszałku. Pan poseł Stanisław Rakoczy ze sprzymierzonego Panie Ministrze! Mam pytanie. Moje pytanie ma z Platformą Obywatelską Polskiego Stronnictwa Lu- związek z interpelacją, z którą kiedyś wystąpiłem, dowego mówił o potrzebie większego konsensusu. Nie w sprawie udziału i roli Rzeczypospolitej Polskiej wiem, czy to jest wykonalne, bo wydaje mi się, że ten oraz polskich obywateli w organizacjach między- konsensus nas spajał wtedy, gdy jeszcze dochodzili- narodowych na tle składek ponoszonych przez bu- śmy do instytucji Zachodu, a dzisiaj, gdy już te dżet państwa, a w konsekwencji udziału polskich wszystkie cele osiągnęliśmy, zachowujemy się tak jak przedstawicieli w tych organizacjach. Otóż z tej wszystkie inne kraje demokratyczne. W Stanach interpelacji wynika – to jest może ciekawa infor- Zjednoczonych, w Niemczech, w Wielkiej Brytanii, macja – że Polska należy do 369 organizacji mię- we Francji, tam sprawy zagraniczne też budzą emo- dzynarodowych, z tytułu czego ponosi składki cje, też są przedmiotem dyskusji politycznej, więc w wysokości 834 575 tys. zł. Nie dotyczy to udziału uważam, że jest to coś naturalnego. w Unii Europejskiej, gdzie nasz udział to 14 082 mln zł. Jak już mówiłem w swoim wystąpieniu, polityka Moje pytanie dotyczyło liczby polskich przedstawicie- rolna była przedmiotem troski zarówno w dniu wczo- li. Chodzi mi o polskich urzędników, którzy pracują rajszym Rady Ministrów, jak też będzie silnie przez w tych instytucjach. Statystyka jest dla nas dosyć nas podnoszona. Pan minister Sawicki bardzo dyna- niekorzystna. Okazuje się, że w tych instytucjach micznie i kompetentnie działa na rzecz jej sensownej ogółem pracują 2472 osoby, z tym że w samej Unii reformy. Europejskiej pracuje 2199 osób. To oznacza, że Co prawda pan prezes Jarosław Kaczyński nie w przypadku tych 369 organizacji międzynarodo- zaszczycił nas swoją obecnością, ale zwołał konferen- wych raptem pracuje 170 Polaków. To pytanie zada- cję prasową, której odzwierciedleniem była wypo- łem rok temu i otrzymałem odpowiedź, że nastąpi wiedź pana przewodniczącego klubu Mariusza Błasz- przegląd udziału Polski w tych instytucjach pod ką- czaka, więc odniosę się do tez szefa PiS. tem wnoszonych przez (Dzwonek) budżet państwa Pan prezes Kaczyński mówił, że stosunki z Rosją składek oraz udziału jakby interesów Polski, które są nierównoprawne, wykorzystywane przez Federa- tam są reprezentowane. Moje pytanie jest więc za- cję Rosyjską do obniżenia rangi naszego kraju. Nie sadnicze: Jaki jest wynik tego przeglądu? Czy zmniej- rozumiem, co ma na myśli. Umowa gazowa, jak szono ilość ponoszonych składek? Czy zmniejszono twierdzi, jest niekorzystna. Ja uważam, że jest bar- liczbę naszej reprezentacji w tych organizacjach? To dzo korzystna, bo państwowa polska spółka uzyska- zapytanie było sformułowane rok temu. Dziękuję ła zarząd nad wspólnym polsko-rosyjskim gazocią- bardzo. (Oklaski) giem i wywołuje to niezadowolenie strony rosyjskiej. Co więcej, po to, aby ten zarząd uzyskać, uzyskali- śmy wsparcie Komisji Europejskiej. Nie potraﬁę się Wicemarszałek Marek Kuchciński: odnieść, już antycypując inne wypowiedzi, do kwestii cen gazu, bo rząd tego bezpośrednio nie negocjuje. Dziękuję bardzo. Wiem tylko to, że one się zmieniają w różnych krajach Wysoki Sejmie! Lista posłów zapisanych do głosu na podstawie bardzo skomplikowanego algorytmu została wyczerpana. kroczącego w stosunku do cen ropy naftowej, a to, że Pozostaje nam wystąpienie minstra spraw zagra- się wahają pomiędzy jednym a drugim krajem w róż- nicznych pana Radosława Sikorskiego. nych okresach roku, nie oznacza, że umowa jest nie- Proszę bardzo. korzystna. Polska jest pod względem energetycznym bezpieczna. Mamy dość własnego gazu na potrzeby wszystkich naszych gospodarstw domowych. Przy- Minister Spraw Zagranicznych pominam, że to nasz rząd przyznał 86 licencji na Radosław Sikorski: poszukiwanie gazu łupkowego, co oczywiście miałoby kapitalne znaczenie dla naszych zdolności energe- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czas mamy tycznych. ograniczony, zainteresowanie moimi odpowiedziami, Ławrow na spotkaniu ambasadorów – przykład o czym świadczy obecność, wyraźnie też, więc będę ekscesów polityki rządu; nie wiem, o co chodzi panu mówił skrótowo. prezesowi Kaczyńskiemu. Minister spraw zagranicz- Chciałbym podziękować panu posłowi Andrzejowi nych Rosji to ważna osoba, przemawiał u nas wobec Halickiemu za jego wystąpienie. Zgadzam się z tym, naszych ambasadorów. Ambasadorowie zadawali mu że debata powinna odbywać się w oparciu o fakty, dogłębne, czasami twarde pytania, a ja szczerze i do- analizy i reﬂeksje, a nie insynuacje i obelgi. Potwier- bitnie prezentowałem polskie stanowisko. dzam, że kierunek i cel naszej polityki się nie zmie- Zarzutem kolejnym jest to, że władze Warszawy nia, że jesteśmy konsekwentni i że tylko realistyczne proszą Rosję o zgodę na przeniesienie pomnika. Pod- ocenianie naszych zasobów i naszej sytuacji między- pisaliśmy umowę o szacunku dla grobów. Jeśli o to 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 66 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Minister Spraw Zagranicznych rem Steinhoffem, który przedstawia to zupełnie in- Radosław Sikorski aczej, ale rzeczywiście nie jesteśmy w stanie zabronić krajom trzecim budowy czegoś na wodach międzyna- samo chodzi, to w przypadku potrzeby ekshumacji, rodowych. Kolejne polskie rządy próbowały wstrzy- rzeczywiście, o ile pamiętam, wymaga to uzgodnień mać tę inwestycję, ale z takim samym rezultatem. ze stroną, której obywatele są pogrzebani. Nie widzę Natomiast nie jest prawdą, jakoby... w tym niczego niestosownego, a wydaje mi się, że my, (Poseł Marek Suski: Nie z takim samym.) Polacy, zawsze mieliśmy szacunek do grobów, nawet Z takim samym, panie pośle, z takim samym re- jeśli są to groby wrogów, a rozumiem, że chodzi zultatem. Nord Stream niestety jest budowany, na- o żołnierzy, którzy zginęli w Polsce w czasie II wojny tomiast nieprawdą jest, jakoby blokował dostęp do światowej. Świnoujścia. Cała wasza argumentacja jest oparta na Obsadzanie stanowisk w instytucjach międzyna- tym, że żerujecie na tym, iż nie wszyscy wiedzą, że rodowych – klęska. Sikorski w NATO – klęska... do portu w Świnoujściu są dwa tory podejścia. Tor (Poseł Marek Suski: A czyja?) zachodni i nieużywany dzisiaj dodatkowy tor północ- Chciałbym przypomnieć prezesowi Kaczyńskie- ny. Po torze zachodnim, gdzie rurociąg jest czy będzie mu, że Polskę na szczycie NATO w Kehl reprezento- zakopany, wszystko, co do tej pory wpływało do Świ- wał prezydent Lech Kaczyński. Jeżeli więc nie zawal- noujścia, nadal będzie wpływało do Świnoujścia, czył o polskiego kandydata na szefa Sojuszu Północ- w szczególności gazowce LNG. Dyskusje dotyczą tyl- noatlantyckiego albo jeśli nie uzyskał jakichś innych ko ewentualnych korekt, jeśli chodzi o zapasowe po- korzyści, tak jak Turcja, w zamian za rezygnację dejście północne. Przestańcie straszyć i przestańcie z polskiej kandydatury, to, dalibóg, nie do nas można wprowadzać polską opinię publiczną w błąd. mieć o to pretensje. Jeśli chodzi o naszą wspólną ulubienicę, panią Mógłbym powiedzieć panu prezesowi Kaczyńskie- Erikę Steinbach, to chciałbym przypomnieć, że dzię- mu, że Polska rzeczywiście właśnie straciła jedno ze ki działaniom pana ministra Władysława Bartoszew- stanowisk międzynarodowych, szefa jednej z frakcji skiego i rządu pani Erika Steinbach nie weszła do parlamentarnych w Parlamencie Europejskim, ale to fundacji, która ma budować muzeum w Berlinie, i to też chyba nie nasza wina. Tu trzeba widzieć belkę we jest sukces, a nie porażka. własnym oku. Jeśli chodzi o CO , to chciałbym też przypomnieć Prezes uważa, że Polacy są niedostatecznie repre- 2 zentowani w dyplomacji europejskiej. Zresztą pan Prawu i Sprawiedliwości jeden podstawowy fakt, przewodniczący Błaszczak nieprawidłowo cytował mianowicie to, iż na ten cel redukcyjny Unii Euro- liczbę unijnych ambasad. Twierdził, że jest to liczba pejskiej o 20% do 2020 r. zgodził się prezydent Lech bodajże 180. Wedle naszych danych jest ich znacznie Kaczyński. Mogliśmy negocjować już tylko jak najmniej: około 130. większe zamortyzowanie, ograniczenie strat, jakie Sprawa była wielokrotnie wyjaśniana i chciał- mogły wyniknąć z jakiejś nadmiernie ambitnej inter- bym podzielić się moją frustracją, panie marszałku. pretacji tej zgody prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jeśli wyjaśnia się coś kilka razy z trybuny sejmowej Pakt na rzecz konkurencyjności sprzeczny z ukła- do protokołu, a są powtarzane te same argumenty, dem europejskim, Polska w klasie B. Radziłbym się to naprawdę nie wiem, jak można sensownie prowa- zdecydować. Przede wszystkim to nie jest prawda, że dzić debatę publiczną. W zeszłym roku obsadzono jak ktoś nie jest w strefie euro, to jest w klasie B. 29 reprezentacji unijnych. Z tego 2 przypadły Pola- W strefie euro nie są takie kraje jak Wielka Brytania, kom plus 1 spośród 4 stanowisk na samym szczycie jak Szwecja, jak Dania i nikt nie mówi, że one są Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych przypa- w jakiejś klasie B. Są kraje, które są w strefie Schen- dło Polsce. To jest osiągnięcie, którego inni nam gen, tak np. jak my, a Wielka Brytania w strefie zazdroszczą. Europejska Służba Działań Zewnętrz- Schengen nie jest i też nikt nie mówi, że to jest nych jest zarządzana przez Angielkę, Francuza, umieszczenie jej w klasie B, chociaż tego żałujemy. Niemkę i Polaka – jest nim Maciej Popowski, były (Poseł Marek Suski: Ale oni sami nie chcieli.) pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych. To Zdecydujcie się panowie. Jeżeli chcecie, żeby Pol- są rzeczy, które są dostępne w domenie publicznej. ska była w centrum decyzyjnym strefy euro, to trze- Bardzo łatwo je sprawdzić i nie formułować niepo- ba po prostu przystąpić do strefy euro, a wy się temu trzebnych zarzutów. przeciwstawiacie. Wybierzcie więc: albo rybka, albo Zgadzam się z prezesem Kaczyńskim, że rurociąg akwarium. Nie jesteśmy też w organizacji OPEC, bo Nord Stream to inwestycja, która jest niepotrzebna, nie mamy ropy, nie jesteśmy w Organizacji Konfe- bo taniej byłoby zbudować drugą nitkę gazociągu rencji Islamskiej, bo nie jestem państwem muzuł- jamalskiego... mańskim, i nie jesteśmy w organizacji państw afry- (Poseł Tadeusz Iwiński: A kto odmówił, niech pan kańskich. Jak wejdziemy do strefy euro, to będziemy powie. Niech pan minister powie, kto odmówił tej w grupie euro. budowy.) (Poseł Tadeusz Iwiński: Już dawno nie ma takiej Nie my. Myślę, że to jest bardziej skomplikowane. instytucji. Pan minister powinien to wiedzieć. To jest Rozmawiałem w tej sprawie chociażby z wicepremie- Unia Afrykańska.) (Wesołość na sali) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 67

Minister Spraw Zagranicznych Dlaczego nadal wysyłamy żołnierzy do Afganista- Radosław Sikorski nu? Jakie Polska czerpie korzyści z tej misji, pytają posłowie Gałażewski i Kotkowska z SLD. To SLD Unia Afrykańska. Rzeczywiście organizacja rozpoczęło naszą misję w Afganistanie. Teraz jest państw afrykańskich przekształciła się w Unię Afry- ona oczywiście znacznie większa. Już w tym roku, kańską. Pan poseł Iwiński czujnie mnie skorygował. ale pod koniec, zaczniemy ją redukować i, jak dekla- Dziękuję bardzo. rowałem w exposé, razem z Sojuszem wycofamy się Polska powinna była przeszkadzać Stanom Zjed- do 2014 r. Jednak zależy nam na wizerunku kraju, noczonym w polepszaniu ich relacji z Rosją. Bardzo który, jeśli współdecyduje z NATO o podjęciu jakiegoś ryzykowna teza. A więc powinniśmy to robić, i to zadania, to razem z sojusznikami je kończy. jeszcze w sytuacji, w której premier Kaczyński przy- Wizy amerykańskie dla Polaków, pytali poseł Stec, znaje, że najprawdopodobniej byłoby to nieskuteczne. poseł Kotkowska, poseł Gadowski. Wszyscy wiemy Myślę, że jest to pewna kwintesencja podejścia poli- – za naszej kadencji załatwiliśmy zniesienie wiz do tycznego: rozpędzić się i walnąć głową w mur, nawet Kanady. Niezmiennie namawiamy władze amery- jeśli nie ma najmniejszych szans na osiągnięcie cze- kańskie do zmiany stanowiska, ale też i naszych oby- gokolwiek. Gdyby Polska przeszkadzała w resecie wateli do przestrzegania prawa amerykańskiego. amerykańsko-rosyjskim, mielibyśmy jednocześnie Polacy dzisiaj mogą podróżować, pracować w całej gorsze stosunki i z Rosją, i ze Stanami Zjednoczony- Unii Europejskiej. Sprawa jest mniej pilna, niż była mi. Gratuluję koncepcji prowadzenia odpowiedzialnej kiedyś. Pan poseł Błaszczak i poseł Ćwierz z PiS pytali polityki zagranicznej. o brak ratyfikacji umowy o tarczy antyrakietowej. W wielu wypowiedziach posłów padało pytanie Trudno mi się do tego odnieść, panie marszałku, bo o priorytety polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. umowa o tarczy antyrakietowej została ratyfikowa- Mam wrażenie, że mówiłem o nich dosyć długo i pre- na. Została ratyfikowana po zmienieniu jej wspólnie cyzyjnie. Jeśli ktoś nie dosłyszał, bardzo proszę ze Stanami Zjednoczonymi. Nie doprowadziliśmy do o sięgnięcie do stenogramu. Prawdą natomiast jest, ośmieszenia Polski, którym byłoby ratyfikowanie umo- że nie ma jeszcze ostatecznych priorytetów. Rada wy po to, żeby potem nie mogła być realizowana, bo Ministrów przyjęła wczoraj wstępne priorytety, ale wycofałaby się z niej druga strona. Wbrew temu, co wszyscy wiemy, że świat zmienia się bardzo szybko mówił prezes Kaczyński, nie byłoby to żadnym argu- i każda poprzednia prezydencja miała jakieś nieprze- mentem, jeśli chodzi o uzyskanie jakichkolwiek ustępstw widziane wydarzenie: czy to wojnę rosyjsko-gruziń- ze strony amerykańskiej, byłoby to wystawienie na ską, czy kryzys gazowy, czy teraz rewolucję na Bli- szwank powagi Sejmu. Tego nie chciałem robić i dla- skim Wschodzie. A więc tak jak wszystkie inne kraje tego do ratyfikacji rząd tę umowę przedstawił wtedy, ostateczną listę priorytetów ogłosimy kilkanaście gdy uzyskaliśmy pewność, że strona amerykańska dni przed rozpoczęciem prezydencji. naprawdę tej instalacji sobie życzy. Pan poseł Mariusz Błaszczak też kierował się fak- Nie rozumiem, dlaczego nie podoba się posłowi tem publicystycznym, chodzi o porzucenie polityki Błaszczakowi stacjonowanie rakiet Patriot w Polsce. jagiellońskiej. Nigdy nigdzie nie mówiłem o porzuca- One rzeczywiście podczas niektórych rotacji są niu polityki jagiellońskiej. Jeśli ktoś tak uważa, to uzbrojone, podczas innych – nie są uzbrojone, ale chcę niech znajdzie odpowiedni cytat. Bardzo proszę, żeby przypomnieć, to za kadencji naszego rządu po raz nie wprowadzać w błąd opinii publicznej. pierwszy w historii w Polsce stacjonują amerykańscy Pan premier Donald Tusk już mówił, jak się gra żołnierze. W związku z tym wszystkim, co mówili- sprawą podziału obchodów dotyczących Katynia. ście, powinniście być zadowoleni, a nie jesteście. Przypomnę tylko, że publicznie prosiłem prezydenta (Poseł Marek Suski: Z czego?) Lecha Kaczyńskiego, aby tym razem, skoro do Katy- Nie wiem, jak wam dogodzić. Zapewniam pana, że gdyby to zależało od polskiego rządu, bateria by- nia jedzie premier, on sam zechciał uhonorować pol- łaby nie tylko cały czas uzbrojona, ale i wpięta w nasz skich oficerów pomordowanych w Charkowie. Bardzo system obrony przeciwrakietowej. żałuję, że tej prośby nie spełnił. (Poseł Marek Suski: To zadbajcie o to.) Wielu z państwa posłów pytało o ochronę prześla- Proszę reklamacje kierować do rządu Stanów dowanych na świecie chrześcijan. Przypomnę, że ra- Zjednoczonych. zem z Francją i Włochami byliśmy autorami oświad- (Poseł Marek Suski: Do rządu.) czenia Rady Europejskiej w tej sprawie. To wymagało Jak pan widzi, panie pośle, rząd Stanów Zjedno- nie lada jakich zabiegów. Niestety nie jesteśmy władni, czonych nie jest dobrym wujaszkiem, który spełnia aby ochronić chrześcijan, ostatnio w Pakistanie nawet wszystkie nasze zachcianki. Dlatego akty strzeliste chrześcijańskich ministrów czy gubernatorów opowia- oddania bezpieczeństwa Polski jakiemukolwiek inne- dających się za tolerancją, możemy tylko nazwać mu krajowi nie są rozsądne. Stany Zjednoczone są zbrodnie zbrodniami i protestować. Działamy w tej sojusznikiem, ale są też partnerem, z którym trzeba sprawie nie tylko z Włochami, ale także w bliskiej negocjować, i tak właśnie to prowadziliśmy. współpracy ze Stolicą Apostolską. (Poseł Marek Suski: Marnie wam to wyszło.) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 68 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Minister Spraw Zagranicznych (Poseł Marek Suski: Ale to było pytanie do pana.) Radosław Sikorski Pani posłanka Anna Sikora z Prawa i Sprawiedli- wości powiedziała, cytuję: Sam bączek nie wystarczy, Przypominam, panie pośle, że rząd Prawa i Spra- żeby być dobrą prezydencją. Zgadzam się z panią po- wiedliwości po moim odejściu z niego miał siedem seł Anną Sikorą: Sam bączek nie wystarczy. miesięcy na negocjację umowy o tarczy antyrakieto- (Głos z sali: A co?) wej ze Stanami Zjednoczonymi. Dlaczego wam się nie Pan poseł Tadeusz Iwiński pytał o działalność udało? Trzeba było to zrobić. Fronteksu, z którym, jak pan wie, bliżej współpracu- (Poseł Marek Suski: A wy już 43.) je Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administra- cji. Skoro mamy tę agencję w Warszawie, a jej rola (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek będzie rosła, to starałem się od początku zapewnić Sejmu Stefan Niesiołowski) jej jak najlepsze warunki działania. Mogę odpowie- dzieć na piśmie, ale wydaje mi się, że minister spraw Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: wewnętrznych będzie miał informacje ze źródła. Pani poseł Marzena Dorota Wróbel pyta, czy Darowałby pan sobie te komentarze, panie pośle, podczas grudniowej wizyty na Białorusi Guido We- bo pan przeszkadza. sterwelle spotykał się z Polakami i w jakiej formie (Poseł Marek Suski: Pan też by sobie darował ko- protokolarnej. Mam nadzieję, że chodzi o to, czy ja mentarze.) się spotykałem. Tak, spotkałem się z przewodniczą- Przeszkadza pan, panie pośle, proszę nie prze- cą Związku Polaków na Białorusi, a co do formy szkadzać. protokolarnej, było to normalne spotkanie w amba- Upominam pana posła Suskiego – proszę o uspo- sadzie. kojenie się. Pan poseł Sylwester Pawłowski pyta o współ- (Poseł Marek Suski: Pan to siebie może upominać. pracę z eurodeputowanymi. Spotykam się regular- Powinien pan złożyć dymisję z funkcji marszałka, bo nie z eurodeputowanymi, ostatnio trzy tygodnie to wstyd.) temu w Strasburgu, w trakcie przygotowań przed Czy pan jest człowiekiem dobrze wychowanym czy prezydencją. prostakiem? Zdaje się, że to drugie. Jeśli chodzi o Afganistan, mam wrażenie, że już (Poseł Marek Suski: Od pana się uczę.) odpowiedziałem pani poseł Kotkowskiej. Proszę mówić, panie ministrze, bo pan poseł Su- Pan poseł Henryk Gołębiewski postuluje bezpo- ski ma jakiś atak szału. (Wesołość na sali) średnie połączenia z Warszawy do Pekinu. Pełna zgo- (Poseł Marek Suski: Mam dobrego nauczyciela.) da. O ile wiem, LOT ma takie plany, ale nie zależy to od rządu. Pan poseł Jan Szyszko uważa, że nie godzi się, aby Minister Spraw Zagranicznych minister spraw zagranicznych, sługa narodu, obrażał Radosław Sikorski: się na reprezentantów narodu. Pełna zgoda, ja się nie obrażam. Stoję tu przed państwem, a prezes Prawa Nie, jak na niego to jest dosyć spokojny. (Wesołość i Sprawiedliwości po raz czwarty nie przyszedł na na sali) exposé ministra spraw zagranicznych, więc osądźcie (Poseł Edward Siarka: Teraz to już pan przesa- państwo sami, kto się obraża. dził.) (Poseł Marek Suski: Nie jest ministrem, nie musi Pytał pan poseł Andrzej Ćwierz: Dlaczego tuż po tu być.) katastrofie w Smoleńsku twierdził pan, że to polscy Pan poseł Jan Rzymełka pyta o to, jak działają piloci byli winni katastrofie? Dlatego, że nie powinni mobilne konsulaty. Nasi konsulowie są wyposażeni nawet próbować wchodzić na wysokość decyzyjną bez w laptopy, które mają szyfrowaną łączność bezprze- widoczności. To jest rzecz oczywista. Gdy otrzyma- wodową nie tylko z ich konsulatami, ale także z cen- łem raport od ambasadora, który był na miejscu, przy tralą w Warszawie, dzięki którym mogą przyjąć apli- dymiącym wraku, w tej mgle, jasne było, że nie po- kacje i wystawić prawie wszystkie dokumenty. Ozna- winni byli nawet próbować wykonywać tego manew- cza to, że w wielu miejscach konsulowie mogą za- ru we mgle. wczasu ustalić dyżur konsularny, np. w jakimś mie- Pan poseł Adam Lipiński pytał o portal Karta 97 ście, zarejestrować interesantów elektronicznie, po wspierający Białoruś, dlaczego został przeniesiony na czym pojechać tam, odbyć dyżur, wystawić dokumen- Litwę. Nie wiem, skąd został przeniesiony, i nie wiem, ty, pobrać opłaty konsularne. To wielkie udogodnie- dlaczego na Litwę, po prostu w tej chwili nie potrafię nie dla naszych rodaków, którzy mieszkają na róż- na to odpowiedzieć. nych kontynentach, czasami w miejscach oddalonych Jeśli chodzi o pana Tomasza Turowskiego, przy- o tysiące kilometrów od naszych placówek. Uważam, pominam, że było to kwestią interpelacji pana prze- że takim samym przełomem jest możliwość elektro- wodniczącego Mariusza Błaszczaka, na którą otrzy- nicznego rejestrowania się na listach wyborczych, mał wyczerpującą odpowiedź. Mam wrażenie, że go a od tych wyborów parlamentarnych możliwość od- usatysfakcjonowała, kieruję więc państwa do tekstu dania głosu za pośrednictwem poczty. W Egipcie, jak odpowiedzi na tę interpelację. już wspomniałem w exposé, wystawialiśmy różne 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. 69

Minister Spraw Zagranicznych ska już realizuje, to wręcz zastosowanie na szczeblu Radosław Sikorski europejskim naszego przepisu na stabilność ﬁnanso- wą. Nie przypadkiem Polska przez kryzys przeszła dokumenty w kurortach. Konsul przyjeżdżał do ro- lepiej niż inne kraje, więc jeśli inni się od nas uczą, daków, a nie rodacy do konsula. Robiliśmy to nie np. tego, aby pułap długu publicznego zapisać w kon- tylko dla naszych obywateli, ale także dla obywateli stytucji, to powód do satysfakcji, a nie do strachów. wielu innych krajów Unii Europejskiej, co świadczy (Poseł Marek Suski: On to mówił z troską.) o tym, że jesteśmy w czołówce, jeśli chodzi o wyposa- Pan poseł Aleksander Chłopek, PiS. Rzeczywi- żenie naszej służby konsularnej. stość jest inna od tego, co pan ma na myśli, mówiąc: Pani poseł Anna Sobecka twierdzi, że polska po- Polska idzie w dół. Martwi mnie to, że niektórym lityka sprowadza się do wykonywania poleceń Pary- parlamentarzystom takie stwierdzenia dają widocz- ża i Berlina. ną satysfakcję. Gdybym naprawdę uważał, że Polska (Poseł Marek Suski: I ma rację.) idzie w dół, martwiłbym się, a nie cieszył. (Głos z sali: I Moskwy.) Panie Marszałku! Ponieważ mija czas mojej wy- Pan poseł uważa, że jeszcze Moskwy. Bardzo mą- powiedzi, pozwolę sobie na tym zakończyć. Jeśli są drze, panie pośle. Apelowałem, aby powstrzymać jakieś kwestie, których nie poruszyłem, chętnie emocje. Szkoda, że pan tego apelu nie wysłuchał. (Poseł Marek Suski: To był żart, ale pan nie ma udzielę odpowiedzi na piśmie. poczucia humoru.) A poza tym, panie marszałku, uważam, że Pałac Pani poseł Gabriela Masłowska pyta, czy Polska Kultury i Nauki powinien zostać zburzony. prowadzi badania na temat ewentualności rozpadu (Poseł Tadeusz Iwiński: O, i to jest dopiero mą- Unii Europejskiej. Chciałbym zapytać, czy stanowi- dre.) sko Prawa i Sprawiedliwości jest takie, że powinni- śmy to badać i przygotowywać się do ewentualności rozpadu Unii. Obejmiemy prezydencję już za trzy Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: miesiące. Uważamy, że Unia dobrze służy Europej- czykom w ogólności, a Polakom w szczególności. Nie Dziękuję bardzo panu ministrowi. czekamy na jej rozpad ani jej do niego nie zachęcamy, Proszę bardzo. ale widzę, że to kontrowersyjny pogląd. Chciałbym zapytać, na ile reprezentuje stanowisko partii. Pani poseł Masłowska z Prawa i Sprawiedliwości Poseł Tadeusz Iwiński: pyta, czy obecna fala młodzieżowego eurosceptycyzmu w Europie dotrze do Polski. Nie wiem, mam Panie marszałku, ja w sprawie formalnej. nadzieję, że nie; ale widać, że dotarła już do Prawa Nie wiem, według jakiego kryterium pan minister i Sprawiedliwości. – który w swojej niemądrej chęci zniszczenia Pałacu Pani poseł Beata Mazurek z PiS pyta o dyskry- Kultury i Nauki uparcie trwa do dzisiaj – selekcjono- minację mniejszości polskiej na Litwie, o działania wał pytania, on czy jego współpracownicy, ale chcia- dyplomacji. Takie działania są prowadzone. O Li- łem, po pierwsze, wyrazić zdumienie, że odpowiadał twie mówiłem sporo w exposé. Mamy nadzieję, że na jakieś pytania szczegółowe, drugo- czy trzecio- stosunek władz litewskich do naszych rodaków się rzędne… polepszy. (Poseł Marek Suski: Jest nadzieja, ze coś zrobicie?) Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: Pan prezydent Lech Kaczyński, jak pan poseł wie, był na Litwie 16 razy. I nawet jemu nie udało się To nie jest wniosek formalny, panie pośle. uzyskać tego, aby Litwa uchwaliła wreszcie prawo o pisowni polskich nazwisk. Jak pan pamięta, w dniu 8 kwietnia zeszłego roku, dwa dni przed tragiczną Poseł Tadeusz Iwiński: katastrofą smoleńską, podczas pobytu prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Wilnie litewski Sejm odrzucił To jest kwestia formalna. projekt takiej ustawy, więc sam pan widzi, jak trudna to sprawa. (Poseł Marek Suski: Pytałem, czy wy coś zrobicie. Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: Prezydent był tam 16 razy.) Pan poseł Szymon Stanisław Giżyński pyta, dla- Nie, nie jest, panie pośle, przepraszam. czego Polska się nie sprzeciwiła paktowi na rzecz konkurencyjności, skoro Czechy i Wielka Brytania się sprzeciwiły. Nie rozumiem, dlaczego musimy mał- Poseł Tadeusz Iwiński: pować inne kraje, mamy własne stanowisko. Uważa- my, że pakt dla konkurencyjności jest czymś, co Pol- Nie, to jest… 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 70 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.

Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:

To jest komentarz. Być może, panie pośle, ale pan łamie regulamin.

Poseł Tadeusz Iwiński: Poseł Tadeusz Iwiński: To jest niegodne… Proszę mi pozwolić…

Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: To nie jest wniosek formalny, odbieram panu Nie pozwolę, proszę zgłosić wniosek formalny. głos.

Poseł Tadeusz Iwiński: Poseł Tadeusz Iwiński: Dlaczego pan nie odpowiedział na pytanie doty- Dlaczego pan minister nie udzielił odpowiedzi na czące konsultacji z poprzednim tercetem... To nie zasadnicze pytania zawarte w moim wystąpieniu? przystoi profesorowi uniwersytetu, naprawdę. (Poseł Mirosław Sekuła: No, nie przystoi.) Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: Proszę kończyć, to jest kolejne pytanie, a pytania się wyczerpały, skończyliśmy je. Panie pośle, pan też jest profesorem uniwersytetu i pan doskonale wie, że to, co pan robił, było jaskra- wym złamaniem regulaminu. (Poruszenie na sali) Poseł Tadeusz Iwiński: (Głos z sali: Nieprawda.) (Poseł Tadeusz Iwiński: Ale pan był recydywistą, Nie, nie. jeżeli chodzi o naruszanie...) Dlaczego nie odpowiedział pan na zasadnicze py- Dziękuję panu. tania dotyczące obecności premiera i potrzeby deba- Zamykam dyskusję*). ty w tej sprawie oraz zawarcia porozumienia między W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie infor- opozycją i koalicją w tej kwestii? I dlaczego nie odpo- macji ministra spraw zagranicznych. wiedział pan na drugie… Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań. Ogłaszam przerwę do godz. 16. Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: (Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 56 do godz. 16 min 02 ) Ma pan 5 sekund, panie pośle.

Marszałek: Poseł Tadeusz Iwiński: Wznawiam obrady. Panie marszałku, już raz dał pan popis tego typu Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 3. zachowania i… i 4. porządku dziennego: 3. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń spo- łecznych (druk nr 3946). Dziękuję, panie pośle. 4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o organizacji i funkcjo- Poseł Tadeusz Iwiński: nowaniu funduszy emerytalnych (druk nr 3915).

Pan jest recydywistą. (Wesołość na sali, oklaski) *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- (Głos z sali: Brawo, brawo.) łączniku nr 1. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 71

Marszałek miał miejsce w ostatnich trzech latach. Widać to wy- raźnie jak na dłoni, że bez bezpiecznej sytuacji finan- O zabranie głosu proszę prezesa Rady Ministrów sowej danego państwa nie można mówić o bezpiecz- pana Donalda Tuska, a później ministra – członka nym systemie wypłat emerytur. Rady Ministrów pana Michała Boniego w celu przed- To była dla nas sprawa numer jeden – aby pań- stawienia uzasadnienia projektu ustawy zawartego stwo polskie mogło wywiązać się ze swoich zobowią- w druku nr 3946. zań wobec emerytów, żeby państwo polskie mogło Bardzo proszę, panie premierze. zagwarantować wypłaty emerytur: czy teraz, w marcu, kiedy waloryzujemy świadczenia, czy w przyszłym roku, czy za 10 i za 20 lat. Dotyczy to zwłaszcza I fi- Prezes Rady Ministrów lara, który z definicji jest najbezpieczniejszą częścią Donald Tusk: systemu emerytalnego. Jak państwo wiecie, nie podlega on swoistemu hazardowi wynikającemu z cha- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj w parla- rakteru lokat, jest nie tylko gwarantowany przez mencie bierzemy udział w kolejnej odsłonie debaty państwo, ale także waloryzowany. w sprawie zmian w systemie emerytalnym. Podkre- W czasie tej debaty pojawiały się dwojakiego ro- ślam, że to kolejna odsłona, ponieważ od wielu mie- dzaju argumenty czy podpowiedzi. Pierwsze sugero- sięcy nie mamy w Polsce gorętszego tematu niż ten, wały rządowi, aby wybrać rozwiązanie radykalne – li- który dotyczy zmian w systemie emerytalnym. Poja- kwidację tego systemu. Podawano przykłady państw wiły się dziesiątki argumentów. Trwa debata, w któ- – przykład węgierski jest chyba najbliższy, jeśli cho- rą zaangażowały się wszystkie możliwe autorytety, dzi o czas i przestrzeń – przykłady takich zmian, eksperci, politycy. Dzisiaj nadszedł czas na parla- które w swojej konsekwencji bezdyskusyjnie przyno- ment, na przedstawienie w parlamencie przez rząd szą efekt, jakim jest likwidacja II filara, a więc likwi- głównych powodów, dla których decydujemy się na dacja tego systemu, jaki wypracowaliśmy 11 lat temu. propozycje zmian w systemie emerytalnym. Uznaliśmy, że ze względu na przewidywalność dzia- Warto chyba zwrócić uwagę na poziom tej debaty. łań państwa, bezpieczeństwo emerytów, bezpieczeń- Wbrew obawom niektórych osób, Polaków stać na stwo systemu finansowego, w tym aktywność fundu- merytoryczną dyskusję. Jestem przekonany, że te szy emerytalnych na polskiej giełdzie, celem naszych ostatnie miesiące pokazały, iż ludzie w Polsce na- prac nie może być likwidacja tego systemu, tylko jego prawdę przejmują się poważnymi sprawami, potrafią, naprawa. (Oklaski) Są także inne powody, o których przejmując się, podchodzić do problemu w sposób me- będzie mówił minister Boni. Było wystarczająco dużo rytoryczny. Podczas pierwszej części debaty każdy powodów, aby tak uznać. Z kolei podpowiedzi drugiej przedstawił swoje racje. Szanuję wszystkich uczest- kategorii nawoływały do zachowania status quo: nie ników tej debaty, głęboko wierząc – nie jest to kokie- zmieniajmy niczego, ten system jest optymalny, za- teria – że każdy, kto brał udział w tej debacie, robił miast naprawy tego systemu zróbmy coś, co mogłoby to bezinteresownie, troszcząc się o emerytury dzisiej- być substytutem, ekwiwalentem tego, czego oczeku- szych i przyszłych emerytów, a także o stabilną sy- jemy po zmianie systemu. tuację finansową państwa. Wierzę, że nie było żad- Chciałbym powiedzieć, że po 11 latach doświad- nych innych motywacji. czeń nie mogło być wątpliwości – po tej wielomie- W czasie tej dyskusji, która momentami przera- sięcznej debacie, w czasie której pojawiały się argu- dzała się w bardzo ostry spór – od początku nie ukry- menty uzasadnione liczbami rozumianymi nie jako waliśmy, że debata ta miała dość ostry przebieg tak- prognozy mówiące o tym, co zdarzy się w przyszłości, że w łonie rządu – szukaliśmy najlepszego rozwiąza- ale liczbami, które nie były wyłącznie prognozami, nia, nie zaś kompromisu, który dałby cząstkową sa- tylko obrazowały twarde fakty 11 lat funkcjonowania tysfakcję uczestnikom tej debaty. Przecież efektem tego systemu. tego ma być satysfakcja emerytów, a nie aktorów ży- Musimy mieć odwagę powiedzieć dzisiaj, że ten cia publicznego. Dlatego zdecydowaliśmy się na wa- system nie jest doskonały. Nie ma dzisiaj w Polsce riant w naszej ocenie najbezpieczniejszy z punktu nikogo, kto mógłby z czystym sumieniem powie- widzenia dzisiejszych i przyszłych emerytów. Najbez- dzieć, że ten system od samego początku był dobry, pieczniejszy, bo stabilny. Nie naraża on państwa na ale też nikt z czystym sumieniem nie może powie- perturbacje finansowe, które uniemożliwiłyby wypła- dzieć, że w czasie ostatnich 11 lat, kiedy miał wła- tę emerytur w przyszłości. Ktokolwiek zabiera głos dzę, reagował skutecznie i szybko, aby ten system w tej dyskusji, musi mieć świadomość tego – i nie jest naprawić. My podjęliśmy to wyzwanie naprawy sys- to tylko polskie doświadczenie, to doświadczenie temu i jednocześnie ochrony systemu przed radykal- wszystkich państw, w których funkcjonują systemy nym demontażem. emerytalne – że ostatecznie prawdziwym gwarantem Pojawia się często argument, pada on, czego mo- wypłaty emerytur jest tak czy inaczej państwo. Do- głem się spodziewać, z ust co bardziej niecierpliwych tyczy to też tej części z OFE, która w tak dużym posłów PiS-u: że jedynym powodem, dla którego za- stopniu zabezpieczana jest poprzez zakup obligacji. jęliśmy się naprawą systemu emerytalnego, jest sy- Z całą mocą pokazał nam to kryzys finansowy, jaki tuacja budżetu państwa. Jest to w dużej mierze prawda. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 72 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Prezes Rady Ministrów Donald Tusk czy że będziemy finansować emerytury teraz, jutro i pojutrze i równocześnie z podatków będziemy finan- Musimy jednak wyjaśnić sobie, co jest źródłem tego sować inny typ emerytur w przyszłości. Dlatego klucz zadłużenia, aby z czystym sumieniem, mając odpo- do naprawienia tego systemu jest w proporcji. Podam wiednie kompetencje, znaleźć metodę zapobiegającą przykład Szwecji, która ma podobny system emery- dalszemu radykalnemu zadłużaniu się państwa. To talny, a która jednak przez ostatnich kilkadziesiąt nie schematy, porywcze wystąpienia czy ideologie, lat była krajem bezdyskusyjnie stabilniejszym. Tam tylko dokładna i rzetelna analiza pokazała, że system przyjmowano podobny system, z góry zakładając, że OFE skonstruowany w taki sposób, jak zapropono- składka na II filar w wysokości 2,5% ogranicza ryzy- wano to w roku 1999, jest w jakimś sensie odpowie- ko zwiększania deficytu i ryzyko systemu emerytal- dzialny za 200 mld zł długu w ramach tych 700 mld nego. zł długu, który państwo polskie dźwiga dzisiaj na My debatujemy dzisiaj o tym, aby składka wyno- swoich barkach. Łatwo się domyślić, że w ciągu na- siła na początek, w związku z trudną sytuacją budże- stępnych 10 lat tego długu przyrośnie mniej więcej tową, 2,3% i by doszła do poziomu 3,5%. Nie wydaje drugie tyle. się, że to jest wariant zbyt ryzykowny z punktu wi- Nie tylko Polska ma ten problem. Wszystkie kra- dzenia trwałości tego systemu, a na pewno jest to je w Europie, które przyjęły podobne, bo analogicz- wariant bezpieczny z punktu widzenia zdolności pań- nych nie ma, rozwiązania do tych, jakie my przyjęli- stwa do świadczenia emerytalnego dzisiaj i w przy- śmy w roku 1999, mają potrzebę zmiany tego syste- szłości. Bardzo ważne jest to, żebyśmy nie operowali mu, a niektóre, jak już wspomniałem, od tego syste- w tym wypadku kategorią winy, bo nie sądzę, aby mu odchodzą. Na samych odsetkach od obligacji twórcy tej reformy w roku 1999 mieli złą wolę. Nic Skarbu Państwa tracimy, bo chyba można użyć tego na to nie wskazuje, wręcz przeciwnie, ta reforma słowa, miliardy złotych rocznie. Jak wyliczyli niektó- emerytalna przyniosła kilka znakomitych skutków. rzy, ten fragment obsługi systemu, który wiąże się Przede wszystkim fundament systemu emerytalne- z zakupem obligacji Skarbu Państwa, kosztuje rocz- go, jakim jest I filar, zyskał zindywidualizowany chanie 350 zł na osobę. Ze względu na przyjęcie dalekich rakter, co wyraźnie zwiększa odpowiedzialność pań- od ideału elementów tego systemu, pewnych kryte- stwa za świadczenia i wiedzę przyszłego emeryta riów, doszło do tego, że państwo polskie pożycza pie- o tym, ile pieniędzy znajduje się na jego koncie. Sys- niądze, i to dość drogo, po to, żeby z tego długu fi- tem kont zindywidualizowanych jest jednym z naj- nansować przyszłe zobowiązania emerytalne wyni- większych osiągnięć tej reformy. kające z zobowiązań II filara. Twórcy tej reformy nie ukrywają też, że szukali W jakimś sensie zafundowaliśmy sobie, poprzez sposobu finansowania części przyszłych świadczeń nie najlepsze skonstruowanie podstawowych kryte- poprzez inwestowanie w proces prywatyzacji, poprzez riów, system, który doprowadził do tego, że wszyscy giełdę, licząc na to, że uzyska się podwójny efekt. – podkreślam, wszyscy, a więc i dzisiejsi emeryci, Uważam, że te kalkulacje wcale nie były takie dale- i dzisiejsi młodzi i najmłodsi – finansują, w postaci kie od racji, to znaczy że z jednej strony polskie pie- podatków, bardzo drogi system emerytalny, który niądze będą inwestowane w polskie przedsiębiorstwa przyniesie pewne profity przyszłym pokoleniom. Mu- i że beneficjentami prywatyzacji – w jakimś sensie simy myśleć o tym, jak zabezpieczyć przyszłe pokole- symbolicznie, ale też faktycznie – będą przyszli eme- nia, jeśli chodzi o świadczenia emerytalne, ale nie ryci. Równocześnie daje to szansę – nie pewność, ale możemy w związku z tym nakładać przesadnych cię- szansę – że ta część emerytury, która będzie odbiciem żarów na dzisiejszych obywateli, w tym emerytów, ale tego, co jest lokowane w akcje, może być wyższa także tych, którzy liczą na wysokie emerytury w przy- i może być miłą niespodzianką dla emeryta. Oczywi- szłości. Czasami jest takie złudzenie – i ono pojawia ście zawsze będzie to obarczone pewnym ryzykiem, się także w debacie – że rząd, władza, ma jakieś swo- dlatego nie używałem mocnych słów w czasie tej de- je pieniądze, których skąpi, a przecież tu, na tej sali, baty, mimo że często sam byłem obiektem mocnych dobrze wiemy i dobrze rozumiemy, że dyskutujemy sformułowań, i to z różnych stron, także ze strony i podejmujemy decyzję o tym, w jaki sposób dzielić tych, którzy konstruowali tę reformę, ale wiedziałem pieniądze, które tak czy inaczej wyciągamy z kiesze- dobrze, że zarówno intencja, jak i zręby tej reformy ni podatnika i składkowicza. miały głęboki sens. Natomiast to, co było złe, to W związku z tym musimy dzisiaj uczciwie powie- z całą pewnością milczenie przez 10 lat na temat dzieć Polakom, że dzielimy ich pieniądze, jak również tego, do czego doprowadza utrzymanie tego systemu musimy uczciwie powiedzieć Polakom, że bezpieczeń- w kształcie, jaki obowiązuje dzisiaj. Chcę powiedzieć, stwo dzisiejszych i przyszłych emerytur wymaga że przegląd tego, jakie skutki przynosi funkcjonowa- podtrzymania tej elementarnej solidarności między- nie systemu, powinien odbyć się nie później niż 5 lat pokoleniowej, to znaczy nie da się zrzucić na barki po wprowadzeniu tego systemu w życie, bo już wtedy podatników zobowiązania wobec dzisiejszych emery- było widać, że niektóre parametry są źle dobrane, źle tów i tych, którzy będą emerytami za rok, za dwa lata skonstruowane i że ta spirala długu zaczyna powsta- i za pięć lat, i żyć w złudzeniu, że jesteśmy w stanie wać właśnie w związku z zobowiązaniami państwa dźwignąć ten wysiłek w podwójnym wymiarze, to zna- wobec OFE. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 73

Prezes Rady Ministrów Donald Tusk dzieć, komu zabrać, i to nie 1/10, tak jak podpowia- dają dzisiaj, ale dokładnie tyle, o ile dzisiaj ograni- Na pewno ważną dla nas sprawą jest poczucie sta- czamy wpłaty do OFE. (Oklaski) Mówiąc bardzo bilności. Wydaje się, że ma także znaczenie ograni- brutalnie, jest jednak pytanie, czy my ograniczamy czenie składki do OFE i tworzenie subfunduszy, któ- wpłaty do OFE, a więc także, jakby nie patrzeć, bar- re są umieszczone pomiędzy ZUS a OFE, ponieważ dzo solidne – mówię ostrożnie – zyski wielu instytucji państwo jest w stanie gwarantować w 100% tę część finansowych, czy też, dbając o ich interes, ich pozycję, emerytur, którą nazywamy ZUS-owską. Jak dobrze będziemy szukali radykalnych cięć po kieszeniach wiecie, niedługo OFE będzie mogło – taki przewidu- ludzi. Jeśli będzie taka potrzeba w przyszłości, aby jemy werdykt Trybunału Sprawiedliwości – inwesto- podejmować radykalne – radykalne, to znaczy dotkli- wać pieniądze składkowiczów za granicą. Samo we dla ludzi, nie dla władzy – decyzje, to będziemy w sobie nie musi to być złe, być może część z tych je podejmować. Nie zgadzam się z filozofią – i dlate- akcji czy inwestycji zagranicznych przyniesie lepszy go szukaliśmy takiego sposobu rozwiązania tej kwe- efekt dla polskich emerytów, ale na pewno zwiększa stii – która nakazywałaby sięgać do kieszeni ludzi, także ryzyko tego systemu. W naszej ocenie system mimo że Polska jest w niezłej sytuacji. Tego typu ar- zbudowany jest ze stabilnej, przewidywalnej, części gumenty w tej debacie często się bowiem pojawiały: ZUS-owskiej i z obarczonej pewnym ryzykiem i bar- Wykorzystajcie ten moment, kiedy Polska jako tako, dzo drogiej części OFE-owskiej. Chcemy dzisiaj do- całkiem nieźle wygląda na tle innych krajów w czasie prowadzić do tego, aby była ona nie tak droga i żeby kryzysu, bo to jest ta chwila, kiedy można rzeczywi- ryzyko związane z jej funkcjonowaniem nie było tak ście podjąć radykalne decyzje. Otóż wielokrotnie z tego duże (Oklaski). Chcemy równocześnie utrzymać miejsca mówiłem, że z punktu widzenia mojego i na- szansę przyszłych emerytów, a dzisiaj ludzi młodych, szej koalicji, jeśli Polska jest w dobrej sytuacji finan- na ten bonus wynikający z faktu, że część składki sowej, to powinno oznaczać, że ludzie mieszkający jest inwestowana bardziej dynamicznie w akcje. w naszym kraju są w niezłej sytuacji finansowej. Pol- Jeśli wszystko dobrze będzie się działo w Polsce ska to nie jest abstrakcja. (Oklaski) I dlatego uwa- i w Europie, i na świecie, to ta część OFE-owska bę- żam, że to, co jest możliwe, dzisiaj niewiele jest moż- dzie nie tyle miłą niespodzianką – może to za dużo liwe, ale to, co jest możliwe – tutaj do rangi symbolu powiedziane – ile pewnym bonusem wtedy, kiedy bę- urosły wynagrodzenia nauczycieli, podwyżki, które dziemy stawać się emerytami. Nie ukrywam jednak, wprowadziliśmy – i równocześnie konieczne, jeśli że fakt, iż OFE zarządzają w dużej mierze zagranicz- chodzi o pieniądze dla ludzi, powinniśmy starać się ni zarządzający, że w grę wchodzą zagraniczne kapi- realizować. I to robimy. Bardzo otwarcie mówiłem tały, a niedługo będzie także możliwość lokowania też o tym, że dla mnie rzeczą ważniejszą niż komfort pieniędzy za granicą, zmniejsza poczucie pewności, niektórych instytucji finansowych albo twórców re- stabilności przyszłych świadczeń emerytalnych za- formy jest możliwość zapewnienia waloryzacji rent leżnych od części ulokowanej w II filarze. Chcę też i emerytur w marcu tego roku, ale też w marcu przy- bardzo wyraźnie podkreślić, że skala zadłużenia, szłego roku, kiedy w związku ze wzrostem inflacji ta która jest efektem tak skonstruowanego systemu waloryzacja będzie większa. Tylko państwo, które emerytalnego, nie jest do opanowania poprzez szu- dysponuje środkami i jest stabilne finansowo, będzie kanie alternatywnych rozwiązań przy zaniechaniu w stanie te zobowiązania wobec najsłabszych grup tego rozwiązania. Słyszeliśmy różne podpowiedzi, na nie tylko przyjąć na siebie, ale je spełnić. Istotą tych przykład takie, aby zachować OFE w takim kształcie, zmian, które proponujemy, jest nasze przekonanie, jaki jest dzisiaj, a w zamian za to zlikwidować ulgę że ta solidarność międzypokoleniowa musi przekła- rodzinną, ulgę internetową, becikowe, ograniczyć dać się na wrażliwość państwa wobec tych najsłab- zasiłki chorobowe. Te radykalne rozwiązania... (Po- szych grup. ruszenie na sali) Dokumentacja tego typu publicz- Wielokrotnie zwracałem się do młodych ludzi, bo nych podpowiedzi jest obfita. oni być może czują się dzisiaj najbardziej zdezorien- (Poseł Grzegorz Napieralski: Na szczęście nie na- towani propozycjami dotyczącymi zmiany OFE, po- sza.) (Oklaski) nieważ żyli w przekonaniu, że OFE daje im niezależ- Nie sugeruję tego. Tak jak powiedziałem, nie ność finansową – im, przyszłym emerytom – od pań- mam najmniejszego zamiaru obarczać nikogo nad- stwa, większą gwarancję bezpieczeństwa. Pomijam mierną odpowiedzialnością. Oczywiście ludzie odpo- fakt, że chyba nie jest to do końca prawda. Równo- wiedzialni brali udział w tej debacie. Chcę tylko cześnie muszę zwrócić się do wszystkich, także do uświadomić, że pomysły, aby zostawić OFE w spoko- mojej i młodszej generacji, z takim gorącym apelem, ju, a równocześnie spełnić kryteria bezpieczeństwa żebyśmy ani przez moment nie chcieli zrzucić z siebie finansowego, a więc zejść na przykład z deficytem odpowiedzialności za tych, którzy dzisiaj nie mają już budżetowym do upragnionych przez nas i przez Eu- żadnych możliwości nacisku, żadnych możliwości ropę 3%, wymagają działań na kieszeni zwykłych zarabiania samodzielnie, to znaczy za najstarszych ludzi. Nie jest tak, że możemy zostawić OFE i ludzi i najsłabszych. System emerytalny musi uwzględniać w spokoju. Ci, którzy mówią: zostawcie OFE w spo- tę elementarną solidarność i dbałość o najstarszych. koju, dajcie im więcej, muszą równocześnie powie- Jestem przekonany, że jak wszyscy się tak na serio 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 74 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Prezes Rady Ministrów Donald Tusk i to jest także w interesie tych, którzy myślą o sobie, że w przyszłości będą rządzili. To jest naprawdę po- zastanowimy, czemu ma służyć system emerytalny trójny interes, warto go wspólnie tutaj zrobić. Dzię- i czemu mają służyć te zmiany, to wszyscy zrozumie- kuję. (Oklaski) ją, że głównym zadaniem jest zabezpieczyć tych, któ- rzy dzisiaj mogą polegać wyłącznie na państwie. (Oklaski) Marszałek: Nie wyłącznym, ale jednym z powodów, dla któ- rych ten system okazał się nieefektywny i zaczął Dziękuję bardzo panu premierowi. wytwarzać czy współtworzyć tę spiralę zadłużenia, O zabranie głosu bardzo proszę pana ministra jest to, że po drodze, wtedy, kiedy system budowano, Boniego. także później, kiedy ten system już działał, nie zrobiono niczego, aby on był bardziej efektywny, albo zrobiono tak, aby on stał się mniej efektywny. Dzisiaj Minister – Członek Rady Ministrów toczy się również dyskusja, czy po tych zmianach Michał Boni: będziemy także gotowi zmieniać te elementy systemu, które nie należą do systemu powszechnego, a więc Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! chodzi tu na przykład o emerytury mundurowe. Rozpoczynamy dzisiaj w parlamencie bardzo ważną Przypominam, że to tutaj, w tej Izbie, na tej sali wie- dyskusję, debatę dotyczącą tematu, na którym sku- lokrotnie podejmowano decyzje, nikt z nas nie ma do piała się uwaga Polaków, środowisk opiniotwórczych końca czystego sumienia... w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Ta debata (Głos z sali: Mamy czyste sumienie.) dotyczy przyszłości polskich emerytów. Ponieważ ...które ten system czyniły jeszcze mniej efektyw- racjonalna korekta systemu, jaką proponujemy, musi nym. Partnerów... być jasna i zrozumiała, dobrze byłoby, abyśmy pod- Słyszę tutaj głosy po prawej stronie, że niektórzy czas tej debaty umieli powiedzieć, dlaczego tych mają tutaj czystsze sumienie. Przypominam, że na zmian dokonujemy. Ta debata jest trudna i ważna przykład kwestia górniczych emerytur to jest ta sfe- dlatego, że dotyczy niesłychanie istotnych kwestii ra, gdzie nie macie czystego sumienia. Nie ma co, to związanych z finansami publicznymi, jest ważna dla- wszystko przecież jest... (Oklaski) Dlatego tym bar- tego, że trzeba zmniejszyć zagrożenie stałym przyro- dziej wszyscy powinniśmy być współodpowiedzialni stem długu publicznego i stałą obecnością tego ele- za to, żeby ten system naprawić. Jeśli pojawią się mentu emerytalnego w deficycie sektora finansów propozycje, aby razem z nami współpracować na publicznych. Jest ona jeszcze trudna dlatego, że nas rzecz zmiany w systemie emerytur mundurowych, dzieli, patrząc bardzo szeroko, wedle różnych kryte- będę zobowiązany. Sami także przedstawimy takie riów, nie zawsze takich, które związane są z prostymi propozycje jeszcze w czasie tej kadencji. Tak jak o tym podziałami politycznymi. wspomniałem w rozmowie ze środowiskami służb Pan premier mówił o generalnych przesłankach mundurowych, będziemy szukali rozwiązań, które zmian, które dzisiaj proponujemy. Warto oczywiście będą szanowały obecne uprawnienia, choćby ze wzglę- jeszcze raz powiedzieć, że gdyby tej reformy nie wpro- du na dotychczasowe werdykty Trybunału Konsty- wadzono, stalibyśmy przed takimi dylematami, przed tucyjnego, ale które w przyszłości spowodują, że ten jakimi będą stały różne kraje europejskie, mając roz- element systemu, jakim są emerytury mundurowe, wiązania mniej odporne na zmiany demograficzne, będzie sprawiedliwszy i nie będzie wyłomem w tym rozwiązania, które nie tworzą wzajemnego ubezpie- solidarnościowym, powszechnym systemie emerytal- czenia, I i II filar, poprzez dywersyfikację ryzyk, i wresz- nym. Ta dyskusja jest przed nami, do niej także ser- cie generując różnego rodzaju zagrożenia na przy- decznie zapraszam. szłość. Nie podważamy sensu tej reformy, tym bar- Na koniec będę miał prośbę do wszystkich, którzy dziej że 11 lat jej istnienia jasno pokazuje, iż stopa biorą udział w tej debacie, siłą rzeczy ograniczonej zwrotu, jaką się osiąga w istniejącym II filarze, jest w czasie. Ponieważ utrzymywanie tego systemu, co dobra i wyższa od stopy zwrotu, jaką nawet przy wa- wyliczyliśmy, oznacza miesięcznie blisko 2 mld zł do- loryzacjach można osiągnąć w I filarze. Ale ten sys- datkowego wypływu pieniędzy, więc szkoda każdego tem od samego początku wniósł ze sobą różnego ro- miesiąca. Wzięliśmy na siebie ciężar tej zmiany i zwra- dzaju słabości. Największa z nich wiązała się z bra- cam się w imieniu koalicji rządzącej do PiS-u i do kiem wyobraźni dotyczącej sposobu sfinansowania SLD. Skorzystajcie z tej szansy, skoro to my za to bie- tej reformy. Po 11 latach widać, że, myśląc o rozwo- rzemy odpowiedzialność. Każdy następny rząd, kto- ju kraju, nie można unieść w takiej skali przyrostu kolwiek będzie go tworzył, będzie miał dużo, dużo długu publicznego, jaki generowany jest przez skład- łatwiej, jeśli my dzisiaj przeprowadzimy te zmiany. kę w wysokości 7,3% przekazywaną do otwartych Łatwiej, to znaczy nie będzie musiał podejmować de- funduszy emerytalnych. Widać, że w odpowiednim cyzji z krzywdą czy z bólem dla ludzi. Dlatego pomóż- momencie nie dokonano przeglądu i nie wprowadzo- cie dzisiaj w przeprowadzeniu szybko tej zmiany, bo no nowocześniejszych narzędzi zarządzania w otwar- to jest w interesie ludzi, to jest w interesie państwa tych funduszach emerytalnych, za co pewnie bardziej 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 75

Minister – Członek Rady Ministrów długoterminowo, tak jak i w długim terminie, do Michał Boni 2060 r., zmniejsza ten wielki przyrost długu publicznego. Zadania, jakie przed sobą postawiliśmy: spro- powinniśmy winić siebie, sprawując różne funkcje, stać wymaganiom związanym z obniżeniem zagro- niż same fundusze emerytalne. I widać, mówił o tym żeń długiem publicznym, nie zagrozić przyszłym również pan premier, że w ciągu tych 11 lat w róż- emerytom, musiały wiązać się także z głębokim prze- nych dziedzinach bliskich systemowi ubezpieczenio- konaniem, iż należy utrzymać w tym projekcie inte- wemu wprowadziliśmy rozwiązania albo nie wpro- gralność II filaru. To oznacza, że z punktu widzenia wadziliśmy rozwiązań, które mogłyby mieć pozytyw- przyszłego emeryta przekazywane środki, 7,3%, będą ny charakter dla bilansowania się całego systemu w części lokowane gotówkowo w funduszach emery- ubezpieczeniowego. Widać też, że te lata wysiłków w talnych, a w części ewidencjonowane na subkoncie rozmowach z Komisją Europejską, aby inaczej klasy- Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, subkoncie in- fikować dług, też nie przyniosły w pełni oczekiwa- dywidualnym. Po dyskusjach i sporach uznaliśmy, że nych rezultatów. To jest ważna przesłanka decyzji najlepszym sposobem waloryzowania środków tam trudnych, ale ważnych i potrzebnych Polsce, jakie ewidencjonowanych będzie waloryzacja PKB nomi- podejmujemy dzisiaj. nalnym, czyli realne plus inflacja, z okresów pięcio- Ten spór, który będziemy przecież kontynuowali letnich i to przy założeniu nieujemnego charakteru w parlamencie, ma swoje dwie ściany. Pierwsza ścia- wzrostu PKB. To oznacza, że gdybyśmy porównali, na – niczego nie zmieniać, utrzymać status quo, dru- jak ta waloryzacja na subkoncie wyglądałaby dzisiaj, ga ściana – zniszczyć, zdestruować to rozwiązanie, w dniu wprowadzenia tego projektu, to wedle nasze- nie za bardzo wiadomo w imię jakich racji. Kiedy go projektu byłaby to waloryzacja na poziomie 7,5%, patrzyłem na spot telewizyjny Prawa i Sprawiedliwo- a obligacyjna waloryzacja wynosiłaby 4,85%. ści – na wszystkie uruchomione tam postacie, na prze- Utrzymując integralność II filara, jest ważne, i na słankę tego spotu mówiącą z jednej strony: zabieracie to zwracano uwagę w dyskusji, aby wszystkie ele- pieniądze, z drugiej strony mówiącą: możecie wybie- menty funkcjonujące dotychczas w II filarze, czyli na rać bez wzięcia odpowiedzialności przez tych, którzy przykład te związane z dziedziczeniem, dalej funk- to sugerują, za to, czy system dalej będzie miał cha- cjonowały w podobny sposób. Po dyskusjach, po ana- rakter publiczny – miałem głębokie przekonanie, że lizach, także tych związanych z ryzykami, które może warto kontynuować, z mojego punktu widze- mogłyby nas spotkać ze strony Eurostatu, wybrali- nia, ten projekt w parlamencie. śmy ostatecznie wariant mówiący o pełnej reproduk- Celem ustawy jest zmniejszenie przyrostu długu cji, o pełnym powieleniu mechanizmów dziedziczenia i deficytu, to jest skala 0,7% PKB w 2011 r., ok. 1% w dzisiejszym rozwiązaniu proponowanym przez nas w latach nadchodzących i później troszeczkę mniej, w stosunku do tego, które było zawarte dotychczas bo ta składka po 2017 r. przechodzi na poziom 3,5%. i funkcjonowało w II filarze. Wreszcie co do niepeł- Ale osiągnięcie tego celu musiało być powiązane nych rozwiązań, jakie mamy w odniesieniu do syste- z tym, aby warunki dla wzrostu przyszłej emerytury, mu wypłat, wpisujemy wypłaty z dwuczęściowego te które tworzone są w II filarze, były utrzymane. II filara jako wypłaty określone, charakteryzowane Stąd decyzja kluczowa dla tego projektu, aby uwolnić w przyszłej emeryturze kapitałowej. limity inwestycyjne, robić to bezpiecznie dla rynku Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! kapitałowego krok po kroku – w roku 2020 limit in- Ta odpowiedź na trudne wyzwania i troska o to, aby westowania w akcje na poziomie 62%, dzisiaj do 40%, przyszłe emerytury nie były mniejsze, wiąże się z wiel- z czasem do 90%. To jest istotne rozwiązanie, ponie- ką dyskusją dotyczącą stóp zastąpienia (stopa zastą- waż ono daje szansę rozwoju rynku kapitałowego. pienia, czyli relacja wysokości emerytury do ostat- Jeśli dzisiaj, w 2010 r., w akcjach z aktywów, jakimi niego wynagrodzenia). Te spory pokazywały, że nie- dysponują fundusze emerytalne – 220 mld zł, w ak- kiedy „walczymy” podczas dyskusji o to, aby stopa cjach jest 80 mld zł, to przy tych ruchach i działa- zastąpienia dzięki naszym rozwiązaniom była wyż- niach aktywa ulokowane na giełdzie, ulokowane sza na przykład o niecały 1 punkt procentowy, ale w akcjach mogą liczyć ponad 300 mld zł, czyli prawie niecały 1 punkt procentowy stopy zastąpienia więcej czterokrotnie więcej. To proste przeliczenie zbija ar- to prawie 5% więcej gotówkowo emerytury. Dlatego gument, że to rozwiązanie wpływa negatywnie na tak ważne było to, aby te wszystkie rozwiązania rozwój rynku kapitałowego w Polsce. To rozwiązanie, w sposób spójny można było tutaj wprowadzić. I nie przesunięcie składki na poziom 2–3%, w 2017 r. na ma takiego przykładu przy założeniach, które przy- 3,5%, powoduje, że będą mniejsze potrzeby pożycz- jęliśmy, że ktokolwiek otrzymałby w przyszłości eme- kowe do roku 2020, w skali 195 mld zł. To jest olbrzy- ryturę z tej części kapitałowej niższą w stosunku do mia kwota. Nasz roczny budżet, całego państwa, liczy tego, jak te rozwiązania wyglądają przy dzisiejszych ok. 300 mld zł. O tyle mniej, o tyle słabiej będzie za- parametrach: 7,3% składki, bo tutaj zaczyna działać ciskała się pętla zadłużenia na naszych szyjach, na ten nowy element, czyli uwolnione możliwości inwe- możliwościach rozwoju Polski. stowania w akcje. Bardzo ważne jest także to, że ta operacja popra- Uznaliśmy również, że poważna dyskusja o przy- wia saldo Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i to szłych emeryturach musi prowadzić do tego, aby pu- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 76 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Minister – Członek Rady Ministrów Po debacie rządowej 24 stycznia projekt został Michał Boni przedstawiony opinii publicznej i partnerom społecz- nym. Wbrew obawom i wbrew wielu dzisiejszym su- blicznie dzisiaj powiedzieć, iż warto uruchomić do- gestiom, że nie było czasu na konsultacje, chcę bar- datkowe możliwości oszczędzania na przyszłą sta- dzo mocno podkreślić, że rzadko się zdarza, by któ- rość, rozwijając III filar. Stąd oferta zawarta w tym rykolwiek z projektów rządowych był tak dokładnie, projekcie, aby można było oszczędzać dodatkowe tak wszechstronnie, w tak bogaty sposób konsulto- środki w III filarze na przyszłą emeryturę, płacąc wany. Przeszło 20 godzin pracy zespołu ubezpiecze- składkę, wobec której zastosowana będzie preferen- niowego Komisji Trójstronnej, wiele spotkań z róż- cja podatkowa polegająca na tym, że do 4% dochodu nego rodzaju środowiskami – wszystko to zaowoco- do opodatkowania nie będzie brane pod uwagę przy wało tym, że partnerzy instytucjonalni i społeczni tych górnych limitach 30-krotności. Ci, którzy znają mogli przedstawić swoje uwagi. W wyniku 182 uwag się na systemie ubezpieczeniowym, wiedzą, że powo- zgłoszonych przez partnerów instytucjonalnych i prze- duje to, iż spłaszczamy wpłaty do trzeciego filara szło 200 uwag od partnerów społecznych dokonaliśmy i przy zachęcie od dołu – to znaczy jeśli na przykład kilku istotnych zmian w stosunku do wyjściowej wer- ktoś ma niższe dochody niż najniższa emerytura – sji projektu. Przypomnę o nich, bo one pokazują, że będzie mógł płacić składkę do III filara na poziomie konsultacje społeczne miały realny charakter, chociaż 4% 12-krotności płacy minimalnej w taki sposób, chcemy trzymać się istoty, osi naszej propozycji. czyli z tą zachętą, swoistą preferencją podatkową. Po pierwsze, w stosunku do pierwotnego projektu Zatem w III filarze wprowadzamy rozwiązanie, składka w III filarze rośnie od razu, preferencja po- które nawiązuje do istniejących dzisiaj indywidual- datkowa w III filarze rośnie od razu do 4%, a nie nych kont emerytalnych, tylko że te konta są obecnie zaczyna się od 2, dochodząc w 2017 do 4%. Po drugie, dla osób, które mają nadwyżkę gotówkową i mogą nie ma przymusu przynależenia do IKZE we wła- przeznaczyć dodatkowe środki już po opodatkowaniu snym OFE, tylko jest swoboda wyboru IKZE. Po na dodatkowe ubezpieczenie. W IKZE – bo tak nazy- trzecie, nie ma obowiązku tworzenia przez OFE in- wa się ta propozycja: indywidualne konto zabezpie- dywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego, bo czenia emerytalnego – proponujemy, aby skorzystać wtedy musiałyby one podlegać tym wszystkim rygo- z tej preferencji podatkowej i zacząć wpłacać pienią- rom, którym podlega OFE, łącznie z gwarancjami dze do III filara. Podmioty oferujące dotychczas in- Skarbu Państwa, lecz powstaje nowy produkt, dobro- dywidualne konta emerytalne, takie jak banki, domy wolny fundusz. Po czwarte, jest pełne dziedziczenie, maklerskie, firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwe- czego dopominało się wielu partnerów społecznych. stycyjne, będą także mogły proponować swoim klien- I po piąte, dyskusja doprowadziła nas nie tylko do analiz ekonomicznych, ale też do tego, że w stosun- tom nową ofertę IKZE. Uznaliśmy również, że aby kowo krótkim czasie powinniśmy dyskutować, roz- istniała symetria i równość na rynku ofert dodatko- mawiać o ustawie dotyczącej efektywności funduszy wego ubezpieczenia w III filarze, otwieramy towarzy- emerytalnych, subfunduszy i być może w związku stwom emerytalnym możliwość oferowania zarówno z tym pytać, jaka składka będzie potrzebna w celu IKE, jak i IKZE, na zasadach opisanych w projekcie optymalizacji ich funkcjonowania. Nie ma dzisiaj ustawy. Ta propozycja to otwarcie takiej opcji. Sły- pełnej zgody co do tego rozwiązania, ale część part- szymy argumenty, że obecnie bardzo wiele rodzin, nerów społecznych – chcę to przypomnieć gwoli ści- wielu Polaków nie ma możliwości, żeby dodatkowo słości historycznej – złożyła taką propozycję, mówiąc zacząć oszczędzać na starość, na przyszłą emeryturę. o powrocie do składki w wysokości 5%. Ale rozumiejąc te argumenty, uważamy, że jak naj- Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! szybciej trzeba zacząć wprowadzać tę zachętę, uczy- Kiedy patrzymy na porównanie, jak by wyglądała nić ten krok. przyszła emerytura, gdyby istniał tylko I filar, gdyby W omawianym projekcie porządkujemy również istniało dzisiejsze rozwiązanie 7,3% do OFE i limity kilka dziedzin, także mechanizmów związanych inwestycyjne do 40%, i gdy mówimy o dzisiejszym z wypłacaniem rent, tak żeby nie odwoływać się do projekcie z mniejszą gotówkowo składką, ale odpo- starych przepisów prawnych, tylko nowych. Wprowa- wiednią waloryzacją tego, co jest ewidencjonowane dzamy także całkowity zakaz akwizycji dla otwar- na subkoncie, i uwolnionymi limitami inwestycyjny- tych funduszy emerytalnych, po dyskusji nie tylko mi, to efekt jest oczywisty: stopa zastąpienia najwyż- na rynku wtórnym, ale i na pierwotnym. To będzie sza jest w tym trzecim rozwiązaniu i daje wzrost oczywiście wymagało od nas, władzy publicznej, emerytur. A gdybyśmy chcieli patrzeć na całościową przygotowania dobrego zestawu informacji dla tych, stopę zastąpienia, czyli wyższą emeryturę dla osób, którzy będą wybierali OFE, jakie można, powinno które ubezpieczą się dodatkowo, to wydaje się, iż się wybierać. Wydaje się, że Zakład Ubezpieczeń Spo- z punktu widzenia przyszłych emerytów jest to naj- łecznych, może wspólnie z Komisją Nadzoru Finan- lepsze rozwiązanie. sowego, powinien przygotować maksymalnie szybko Stoimy przed bardzo ważnymi decyzjami. Podczas taki system obiektywnej i rzetelnej informacji o wy- debaty pojawiały się głosy – powtórzę – że należy nikach OFE. wrócić do składki 7,3%. Nie ma takiej możliwości, nie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 77

Minister – Członek Rady Ministrów leźć rozwiązania dotyczące systemu wypłat. Po piąte, Michał Boni ponieważ w tym rozwiązaniu, zachęcając do udziału w III filarze, ominęliśmy pracownicze programy eme- ma takiej opcji. Kraje, które dokonywały zmian wy- rytalne, trzeba również je przejrzeć i zobaczyć, czy sokości składki na II filar, także nie wracają do tego one mogłyby być dostosowane do nowych zachęt. rozwiązania w pełen sposób, gdyż dostrzegają przy- Ostatnia sprawa jest taka, że należy dokonać analiz szłe zagrożenia związane z długiem publicznym. Jed- w zakresie różnych elementów systemu emerytalne- nak naszym zdaniem nie ma także żadnej potrzeby, go, tak żeby zaniechania, które są widoczne, jeśli aby wprowadzać dobrowolność wyboru. To jest roz- chodzi o ostatnich 11 lat, mogły być w najbliższych wiązanie destrukcyjne dla dzisiejszego dwufilarowe- latach poprawione. go systemu emerytalnego. Gdyby ta dobrowolność Wnoszę o rozpoczęcie debaty nad tym projektem. miała objąć osoby, które miały prawo wyboru wtedy, Proszę państwa posłów ze wszystkich klubów o to, kiedy wchodziła reforma, gdyby była ona pełna, co żeby maksymalnie sprawnie i szybko nad tym pro- jest pewnie mało prawdopodobne, oznaczałaby zmia- jektem pracować, bo każdy dzień czy każdy miesiąc nę usytuowania wartości rzędu 100 mld zł – bo taka się liczy. Nie trzy dni, panie pośle. Jesteśmy na kolej- jest wartość aktywów, jakimi dysponują osoby, które nych posiedzeniach Sejmu, czasu będzie dosyć, myślę, miały prawo wyboru aktywów w dzisiejszych otwar- że komisje będą intensywnie pracowały. Przystępu- tych funduszach emerytalnych. jemy do tej debaty, przecież nie zaczynając temat na Chcę też powiedzieć, że propozycja PiS możliwości nowo, tylko kontynuując dyskusję, która w dużej ska- wyboru co 2 lata wysokości składki kierowanej do li toczy się już publicznie. Dziękuję. (Oklaski) OFE i w ogóle tego, czy należy się tylko do ZUS, czy także tam, ze względu na zmienność parametrów niszczyłaby publiczny charakter tego systemu eme- Marszałek: rytalnego, niszczyłaby możliwość gwarancji, rodzi- łaby zagrożenie o niebywałej skali ze względu na to, Dziękuję panu ministrowi. że zmiany co 2 lata mogą wypadać w okresie hossy Proszę o zabranie głosu panią poseł Małgorzatę czy bessy i w związku z tym osoby podejmujące te Sadurską w celu przedstawienia uzasadnienia pro- decyzje zwiększałyby ryzyka na rynku finansowym. jektu ustawy zawartego w druku nr 3915. Jesteśmy zdecydowanie przeciwni temu rozwiąza- Bardzo proszę. niu, co nie oznacza, że tak jak nad każdą propozycją, którą będziecie państwo zgłaszali w dyskusji, nie będziemy nad nim dyskutowali w ramach prac ko- Poseł Małgorzata Sadurska: misji, chcąc przeprowadzić ten projekt maksymalnie szybko. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata, która Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem zwolen- dzisiaj toczy się w parlamencie, jest jedną z ważniej- nikiem reformy emerytalnej wprowadzonej w 1999 r. szych, jeżeli spojrzymy na tematykę. Bo co może być i uważam, że jako kraj postąpiliśmy mądrze, wpro- ważniejsze niż proponowanie rozwiązań dotyczących wadzając tę reformę. Uważam także, że jest mądro- kilkunastu milionów Polaków? Co może ważniejsze ścią, kiedy co pewien czas dokonuje się przeglądu i ana- niż debatowanie nad rozwiązaniami mającymi na lizy wprowadzanych rozwiązań, patrzy się na ich celu zapewnienie bezpieczeństwa emerytalnego? efektywność i możliwość ich istnienia w takim kształ- W końcu co może być istotniejsze niż przyjmowanie cie, w jakim były wprowadzone wyjściowo. Ten prze- rozwiązań dotyczących zasobów finansowych, które gląd, którego dokonaliśmy w dyskusji pełnej emocji, docelowo mają wynosić 0,5 bln zł, a na koniec lutego prowadzi nas w stronę racjonalnej korekty, którą 2011 r. wyniosły ponad 160 mln zł? chcemy wprowadzić sprawnie i jak najszybciej. Rów- Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia nocześnie chcemy, żebyście państwo wiedzieli, iż Wysokiej Izbie projektu ustawy o zmianie ustawy mamy świadomość, że w najbliższym czasie powin- o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o or- niśmy wszyscy, reprezentując parlament, rząd, przy- ganizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, szły rząd, podjąć kilka zadań ważnych dla systemu zgłoszonego przez klub Prawo i Sprawiedliwość. Cho- emerytalnego w Polsce. Po pierwsze, tak jak jest za- dzi o projekt ustawy, której przyjęcie jest oczekiwane pisane w projekcie tej ustawy, powinnyśmy przygo- przez Polaków, projekt, który był pisany dla wszyst- tować w odpowiednim czasie kolejny przegląd tego kich ubezpieczonych, ale przede wszystkim z myślą systemu. Po drugie, musimy przygotować się do roz- o nich. Projekt ten po raz pierwszy traktuje polskich wiązań dotyczących efektywności, innego benchmar- ubezpieczonych podmiotowo, przywracając im za- ku, innego sposobu konkurowania, może zrezygno- gwarantowane konstytucyjnie prawa równości i wol- wania z prowizji na rzecz opłat za wyniki. Po trzecie, ności, których zostali pozbawieni przez przyjętą powinniśmy przy sporach dotyczących parametrów przed laty, a obowiązującą dotychczas, reformę eme- makroekonomicznych dyskutować nad wprowadze- rytalną. niem instytucji aktuariusza krajowego. Po czwarte, Pan minister Boni powiedział, że jest zwolenni- maksymalnie szybko musimy podjąć dyskusję i znakiem reformy emerytalnej, ja jestem jej krytykiem 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 78 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Małgorzata Sadurska mówi nam, że emerytury mają być wysokie. System emerytalny oparty na idei wolnego rynku charakte- i zanim przejdę do dokładnego omówienia projektu ryzuje się taką oto zasadą, że każdy jest kowalem Prawa i Sprawiedliwości, przedstawię okoliczności, własnego losu, że to od nas samych zależy, czy w ogó- które skłoniły nas, posłów, do przygotowania tej no- le i w jakiej wysokości będziemy mieli wypłacaną welizacji. emeryturę. To twierdzenie oczywiście mogłoby być Po pierwsze, była to krytyczna ocena reformy słuszne, jeżeli przyjęlibyśmy założenie, że wszyscy emerytalnej narzuconej wielu milionom Polaków, Polacy cieszą się doskonałym zdrowiem, mają dobrze której przyjęcie było oparte – dziś możemy to powie- płatną pracę, tak że nawet stać ich na oszczędzanie dzieć – na wprowadzeniu nas, Polaków, w błąd, gdyż w dobrowolnym III filarze i to czynią, pracują do przez chwytliwie brzmiące hasło „Bezpieczeństwo osiągnięcia pełnego wieku emerytalnego, a w społe- dzięki różnorodności” pozbawiono nas szans na god- czeństwie nie występują takie zjawiska jak ubóstwo, ną emeryturę. Bo właśnie w myśl tej reformy nastą- bezrobocie, niezdolność do pracy czy niezaradność piło odejście od systemu emerytalnego opartego na życiowa. Tylko że to jest utopia. Rzeczywistość jest zasadzie solidarności i wzajemności i przejście do sys- całkiem inna. W Polsce jest wysokie bezrobocie – temu liberalnego, opartego na przymusie oszczędza- w styczniu wynosiło ono 13,1%. Zatrważające jest nia w systemach kapitałowych zarządzanych przez 50-procentowe bezrobocie wśród młodzieży, a więc prywatne firmy. Nie musiały one i nadal nie muszą wśród tych, którzy przecież powinni zacząć praco- zabiegać o klienta, bo każdy ubezpieczony urodzony wać na swoją przyszłą emeryturę. Ale problem bezpo 1 stycznia 1969 r., czy chce, czy nie chce, musi robocia to jedno. Druga rzecz to niskie płace, a ni- przynależeć do funduszu. Są to instytucje, które nie skie wynagrodzenia to niskie składki przekazywane muszą zabiegać o dochody, bo państwo i tak przeka- do OFE, co w konsekwencji doprowadza do jeszcze że im określoną składkę za każdą ubezpieczoną oso- niższych emerytur. Szacuje się, że ok. 60% Polaków bę. W 2010 r. była to kwota 22,5 mld zł. Życie poka- żyje poniżej minimum socjalnego, a więc może to zuje, że firmy te nie muszą nawet ze sobą konkuro- oznaczać, że taki odsetek polskich obywateli będzie wać, bo pobierają taką samą prowizję, mają podobnie otrzymywał bardzo niską emeryturę – świadczenie, liczoną stopę zwrotu. które nie będzie im wystarczać na pokrycie niezbęd- W wyniku reformy nastąpiło odejście od systemu nych kosztów utrzymania i przeżycia. A przecież zdefiniowanego świadczenia na rzecz zdefiniowanej system emerytalny stworzony został po to, aby za- składki. Co to oznacza? To, że wiemy, ile odprowa- pewnić Polakom bezpieczeństwo emerytalne. Ale dzamy, wiemy, ile wpłacamy, bo składka jest znana, czy Polacy czują się bezpieczni, czy czują się zabez- natomiast nie znamy wysokości naszej przyszłej eme- pieczeni na starość? To kolejne pytanie retoryczne. rytury. Informacje o hipotetycznej emeryturze Nie wymagam na nie odpowiedzi, bo wszyscy wie- wszystkich nas po prostu przerażają. Można więc my, jak jest. postawić pytanie: Dla kogo była tworzona ta refor- Po czwarte, zapisy projektu rządowego, który ma? Dla Polaków czy dla kilkunastu prywatnych przedstawił pan minister Boni, a na temat którego podmiotów – otwartych funduszy emerytalnych? toczyła się wielomiesięczna debata medialna, znowu Po drugie, nie zgadzamy się z dokonanym przez traktują Polaków w sposób przedmiotowy. Tak jak reformę emerytalną podziałem Polaków. Art. 32 kon- reforma emerytalna w 1999 r. nie była tworzona z my- stytucji stanowi, że wszyscy Polacy są równi wobec ślą o emerytach, tylko z myślą o firmach emerytal- prawa. Wszyscy mają także prawo do równego trak- nych, tak samo jest i teraz. Celem projektu rządowe- towania przez władze publiczne. Tylko że tak jest go nie jest zapewnienie przykładowemu Kowalskie- w ustawie, na papierze. Twórcy reformy emerytalnej mu bezpieczeństwa emerytalnego, tylko ratowanie zdecydowali inaczej, podzielili Polaków. Inne prawo budżetu. Tak jak reforma emerytalna zmusiła nas, dali osobom urodzonym do 31 grudnia 1948 r., które czy tego chcieliśmy, czy nie, do uczestnictwa w OFE, musiały pozostać w ZUS. Inne prawo przyznali oso- tak nowelizacja zmusza Polaków, znowu nie pytając bom urodzonym w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31 ich o zdanie, do oddania swoich pieniędzy po to tylko, grudnia 1968 r., które miały prawo wyboru: mogły żeby ratować budżet. Tak jak wtedy nie informowano wybrać OFE lub pozostać w ZUS. Inaczej jeszcze po- nas rzetelnie, jak będą wyglądać nasze emerytury, traktowano osoby urodzone po 1 stycznia 1969 r., nie tak i teraz rząd podejmuje decyzję wygodną dla sie- dając im żadnej możliwości wyboru, żadnej możliwo- bie, nie patrząc na Polaków, którzy chcieliby mieć ści zdecydowania o swojej przyszłości, nakazując nadzieję, że będzie ich stać na lekarstwa, żywność, obowiązkową przynależność do kapitałowego syste- na opłatę mieszkań. mu emerytalnego. Biorąc te wszystkie sprawy pod uwagę, Klub Par- Po trzecie, 11 lat po przyjęciu reformy okazało się, lamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył projekt że tak naprawdę nic nie zostało z szumnych obietnic, ustawy, którego głównym celem jest przywrócenie a sztandarowe hasło bogatej starości ma się nijak do zasad wolności i równości, dając tym samym Pola- rzeczywistości. Dziś już wiemy, że emerytury kapi- kom prawo zdecydowania, czy chcą pobierać emery- tałowe będą bardzo niskie, i powiem szczerze, że nie turę z OFE, czy wolą być ubezpieczeni w ZUS-ie. wiem, na jakiej podstawie pan minister Boni znowu Prawo to przyznajemy wszystkim ubezpieczonym, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 79

Poseł Małgorzata Sadurska zjawisko zmowy między funduszami, bo będą one musiały, tak jak powiedziałam wcześniej, konkuro- którzy nie mieli prawa wyboru, za których jedno- wać również pomiędzy sobą po to, żeby przyciągnąć stronnie zdecydowano. Ale prawo powrotu do ZUS-u albo nie stracić klienta. przyznajemy również tym osobom, które, omamione Panie i Panowie Posłowie! Przyjęcie proponowanej wizją wysokiej emerytury – a więc palm, ciepłego przez Prawo i Sprawiedliwość nowelizacji dającej piasku i niebieskiego morza – dokonały błędnego wy- ubezpieczonym prawo wyboru między OFE a ZUS ma boru i tego są dzisiaj świadome. Nie zmuszamy na również ogromny i pozytywny wpływ na finanse pu- siłę do przechodzenia do ZUS-u. My przyznajemy bliczne, gdyż dzięki temu jest możliwe zmniejszenie uprawnienie, możliwość samodzielnego podejmowa- bieżących dopłat do systemu emerytalnego, a także nia decyzji przez samych ubezpieczonych – decyzji zmniejszenie tempa naliczania długu publicznego oraz przemyślanej, podejmowanej bez nacisku, bez ma- wysokości deficytu sektora finansów publicznych. mienia. Przecież nie wszyscy muszą zmieniać system. Przeprowadziliśmy dwuwariantową symulację i dziś Na pewno są tacy, którym otwarte fundusze emerytalne odpowiadają i którzy chcą w nich oszczędzać na wiemy, że gdyby rząd przed dwoma laty, kiedy to pro- swoje emerytury. Takim osobom, które ufają OFE, ponowaliśmy nasze rozwiązania, podchwycił nasz dajemy możliwość pozostania w systemie kapitało- pomysł, zaoszczędziłby od 0,5 do 1,5 mld zł. Minęły wym, co więcej, przyznajemy im również prawo do 2 lata i wiemy, że rząd tego nie zrobił. samodzielnego określenia wysokości składki, co do Obecnie toczy się medialny spór na temat zmian której chcą, żeby była lokowana na kontach OFE. w OFE, spór na osi rząd – towarzystwa emerytalne. W swoim projekcie rząd określa za ubezpieczonych, Jedni szukają oszczędności budżetowych, szukając jaką częścią składki mają zarządzać powszechne to- tym samym szansy na przetrwanie, drudzy walczą warzystwa emerytalne, a jaką ZUS. My dajemy w tym o dalsze nieograniczone uwłaszczanie się na pienią- zakresie Polakom prawo decydowania, czy chcą, żeby dzach Polaków. Ale jedni i drudzy zapominają o naj- ich składka odprowadzana do OFE była na poziomie ważniejszym – o ubezpieczonym, o przyszłym emery- 2, 3, 4, 5, 6, czy w pełnej wysokości, tj. 7,3%. Prawo cie. Dla nich nie jest ważna osoba, ważny jest cel. Ale ubezpieczonego do dowolnego wyboru – czy chce odnie możemy się zgodzić, żeby w systemie emerytal- prowadzać swoje składki do ZUS, czy OFE – czy też nym została po raz kolejny zastosowana zasada Ma- prawo ubezpieczonego do określenia wysokości prze- chiavellego: „cel uświęca środki”. Polacy, ich oszczęd- kazywanej składki do OFE ograniczamy tylko jed- ności, ich gwarancje na godne życie na emeryturze nym zapisem, a mianowicie swoje decyzje ubezpieczo- w żadnym wypadku nie mogą być środkiem do osią- ny będzie mógł zmieniać nie częściej niż co 2 lata. gnięcia założonego przez rząd celu – załatania dziury Kolejnym nowatorskim rozwiązaniem, które za- budżetowej. proponowaliśmy w naszym projekcie, jest odejście od Moje słowa potwierdza fragment uzasadnienia pro- instytucji losowania członkostwa w OFE. Obecnie jektu rządowego. Potwierdza on to, że projekt nie był jest tak, że jeżeli ubezpieczony z różnych powodów pisany z myślą o Polakach, a jedynie z myślą o zyskach nie wybierze w terminie otwartego funduszu emery- czy korzyściach budżetowych. Pozwolę sobie go odczy- talnego, do którego chciałby przynależeć, to i tak tać: „Po dekadzie jej funkcjonowania należy jednak zostanie do któregoś z nich przypisany. Odbywa się to w drodze losowania. Prawo i Sprawiedliwość pro- zauważyć, iż kształt reformy…” (Gwar na sali) ponuje następujące rozwiązanie. Jeżeli ubezpieczony Panie marszałku, bardzo mnie rozprasza hałas w terminie 2 miesięcy nie zawrze umowy z otwartym na sali. funduszem emerytalnym, wówczas Zakład Ubezpie- czeń Społecznych ma obowiązek zawiadomić taką osobę o przysługujących jej prawach, tzn. że ma moż- Marszałek: liwość zawarcia umowy z OFE, a także że ma możli- wość określenia wysokości składki do niego odpro- Proszę o ciszę. wadzanej, lub też ma prawo do niezawierania umowy z OFE i pozostania w ZUS-ie. Takie rozwiązania pobudzą otwarte fundusze Poseł Małgorzata Sadurska: emerytalne do aktywności. Wyciągną je z uśpienia, wymuszając na nich konkurencyjność. I ta konku- Zareagował pan, tak? Myślałam, że pan marsza- rencyjność będzie musiała być większa, i to na róż- łek głośniej zareaguje, ale, niestety... Gdyby to był nych płaszczyznach: na płaszczyźnie OFE – ZUS oraz inny poseł, myślę, że tak by się stało. pomiędzy samymi funduszami. Przyjęcie takich roz- wiązań stworzy warunki, w których OFE wynikami inwestycyjnymi będą zmuszone przekonywać przy- Marszałek: szłych emerytów, że warto w nie inwestować, że są na przykład bardziej atrakcyjne niż ZUS. Przyjęcie Zaraz zmieni mnie marszałek Niesiołowski, on takich zapisów wyeliminuje też występujące obecnie będzie reagował. (Wesołość na sali, oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 80 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Małgorzata Sadurska: Fedak tak naprawdę doskonale pozytywnie ocenia- ją nasz projekt i pokazują realne korzyści, jakie bę- Panie marszałku, powiem tak: toczy się zbyt waż- dzie miał, po pierwsze, ubezpieczony, a po drugie, na debata, żeby posłów straszyć, tak jak niegrzeczne budżet państwa. dzieci, marszałkiem Niesiołowskim, bo jaki marsza- Panie i Panowie Posłowie! Dziś debata, która łek Niesiołowski jest, to każdy widzi. (Oklaski) Nie- przez wiele miesięcy toczyła się w mediach, przenio- mniej przejdźmy do kwestii systemu emerytalnego. sła się do Sejmu. Teraz na nas, parlamentarzystach, A więc zacytuję fragment uzasadnienia projektu ciąży obowiązek zdecydowania o przyszłości Pola- rządowego, który potwierdza moje słowa o tym, że ków. A tego nie możemy zrobić pochopnie, pod przy- projekt rządowy nie był pisany z myślą o emerytach, musem, bez dogłębnej dyskusji, bo komuś na czymś ale z myślą o korzyściach budżetowych. „Po dekadzie zależy, bo ktoś ma w tym jakiś interes. Przy podej- jej funkcjonowania (chodzi o reformę) należy jednak mowaniu tak ważnych decyzji powinniśmy przede zauważyć, iż kształt reformy wymaga racjonalnej wszystkim myśleć o ubezpieczonych, o wysokości ich korekty. Korekta ta powinna dotyczyć przede wszyst- przyszłych świadczeń, tak aby nie popełnić tych sa- kim kwestii związanych z narastaniem długu pu- mych błędów, co przed laty popełnili twórcy reformy blicznego, który jest spowodowany koniecznością emerytalnej. Dlatego dziwią mnie słowa pana pre- pokrywania niedoborów FUS w wyniku przekazywa- miera Tuska – słyszałam je dzisiaj w mediach – któ- nia części składki emerytalnej do OFE. Powoduje to ry stwierdził, że projekt ustawy powinien przejść wzrost potrzeb pożyczkowych i narastanie długu pu- bez żadnych poprawek. Panie premierze, gdzie tutaj blicznego. Obniżanie potrzeb pożyczkowych jest waż- rola Sejmu? Gdzie tutaj ciążący na posłach obowią- ne dla podtrzymania stabilności i wiarygodności zek pracy nad każdym projektem ustawy? I co to sytuacji fiskalnej. Jest to kluczowe zadanie w kontek- znaczy, że ma to być przyjęte szybko? Szybko to nie ście zwiększania możliwości finansowania wydatków znaczy dobrze. (Oklaski) Nad każdym projektem rozwojowych, koniecznych dla podjęcia wyzwań mo- naprawdę trzeba się bardzo dogłębnie zastanowić, dernizacyjnych w kraju”. Gdzie tu jest mowa o eme- a już szczególnie nad projektami dotyczącymi sys- rycie? (Oklaski) To jest fragment z pierwszej strony temu emerytalnego. Dlatego proszę panie i panów uzasadnienia rządowego. posłów o refleksję nad naszym projektem i przyjęcie Projekt Prawa i Sprawiedliwości, tak jak powie- zaproponowanych w nim rozwiązań. Rozwiązań działam wcześniej, pisany był z myślą o Polakach uczciwych, a przede wszystkim korzystnych dla i dla Polaków i dlatego popiera go ogromna większość emerytów, ale także dla budżetu państwa. Dziękuję społeczeństwa. Aż 75% polskich obywateli chce mieć bardzo. (Oklaski) prawo do samodzielnego wyboru, chce mieć prawo do decydowania, gdzie będzie lokować swoją składkę emerytalną – w ZUS czy w OFE. O samej idei dobro- Marszałek: wolności przychylnie wypowiadała się również pani minister Jolanta Fedak. W jednym z wywiadów po- Dziękuję, pani poseł. wiedziała: „Chcielibyśmy, żeby każdy miał wybór, czy Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punk- chce, aby jego emerytura była waloryzowana za po- tami porządku dziennego wysłucha 15-minutowych mocą instrumentów rynku kapitałowego, czy raczej oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych powinna być waloryzowana w ZUS. Uważamy, że oświadczeń w imieniu kół. wolny obywatel w gospodarce wolnorynkowej powi- Otwieram dyskusję. nien mieć możliwość dokonania świadomego wybo- Proszę o zabranie głosu pana posła Sławomira ru: czy w ogóle chce brać udział w rynku kapitało- Neumanna w imieniu Klubu Parlamentarnego Plat- wym, a następnie: jak inwestować – kupować akcje? forma Obywatelska. obligacje? na jak długo?”. Pan minister Boni wypo- Bardzo proszę, panie pośle. wiada się o naszym projekcie. Rozumiem, że pan minister przedstawia własne zdanie, bo jakoś nie zauważyłam stanowiska rządu wobec naszego pro- Poseł Sławomir Neumann: jektu, mówi coś o destrukcji. A ja znowu zacytuję wypowiedź pani minister Fedak. W odpowiedzi na Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! pytanie, czy masowe przechodzenie ubezpieczonych Na początek, pani poseł, chcę powiedzieć, że można z OFE do ZUS nie spowoduje w przyszłości załama- pracować i szybko, i dobrze, jedno drugiemu nie prze- nia się systemu emerytalnego, pani minister Fedak szkadza. (Oklaski) wówczas powiedziała: „Moim zdaniem będzie wręcz (Głos z sali: No panowie już macie rezultaty...) odwrotnie. Sytuacja finansowa Funduszu Ubezpie- Od ponad roku w Polsce toczy się debata o ko- czeń Społecznych podobnie jak budżetu państwa niecznych zmianach w systemie emerytalnym. W ostat- poprawi się. Zmniejszą się dług publiczny oraz kosz- nich miesiącach nabrała ona znacznego przyspiesze- ty jego obsługi. Zmniejszając zaś koszty funkcjono- nia i niestety stała się, jak widać nawet na tej sali, wania systemu emerytalnego, podniesiemy wyso- bardziej emocjonalna niż merytoryczna. Biorą i bra- kość emerytury”. (Oklaski) Słowa pani minister li w niej udział politycy, eksperci, media, a także Po- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 81

Poseł Sławomir Neumann setki, ale także o wartość kapitałową? To są realia, które w gospodarkach również się zdarzają. lacy, którzy w ostatnich miesiącach przeszli szybki, Ostatnio towarzystwa emerytalne wystąpiły do ale bardzo pożyteczny kurs dotyczący polskiego sys- Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o ustale- temu emerytalnego. nie, czy ograniczenie możliwości dla inwestowania W wyniku tej wielomiesięcznej dyskusji rząd za- tylko w polskie papiery skarbowe jest zgodne z pra- proponował projekt zmian w systemie emerytalnym. wem unijnym. Z dużym prawdopodobieństwem, moż- Projekt, który utrzymuje system kapitałowy emery- na powiedzieć, graniczącym z pewnością, można tur przyjęty 12 lat temu. Modyﬁkowana zostaje tylko przypuszczać, że Trybunał wskaże, że to jest nie- jedna jego część, która nie przynosi emerytom obec- zgodne z prawem unijnym. Niedługo w portfelach nym i przyszłym żadnych dodatkowych korzyści, ale OFE mogą znaleźć się obligacje Grecji, Islandii, Ir- prowadzi do ogromnego zadłużenia państwa, zadłu- landii, Hiszpanii czy innych krajów europejskich. żenia tego i przyszłych pokoleń. Tę nieracjonalną Mogą one być atrakcyjne dla OFE, bo teoretycznie część zmieniamy, jednocześnie wzmacniając tę część dają większe zyski, ale także niosą znacznie większe emerytur kapitałowych, które dają w przyszłości ryzyko. Dodatkowo kraje Unii Europejskiej ze strefy szansę – choć nie pewność – uzyskania z inwestycji euro chcą wprowadzić tzw. klauzulę wspólnego dzia- OFE w akcje wyższych emerytur poprzez zwiększe- łania. Powoduje ona automatyczne obniżenie warto- nie limitów tych inwestycji dla OFE. Likwidujemy ści obligacji rządowych kraju, który wpadnie w tara- natomiast nieracjonalny mechanizm polegający na paty i będzie korzystał z pomocy Unii Europejskiej. przekazywaniu przez państwo do OFE pieniędzy, za To niepotrzebne ryzyko zamieniania gotówki na ob- które to pieniądze OFE kupują od państwa obligacje. ligacje chcemy tą ustawą zlikwidować. Państwo uzyskane z obligacji pieniądze znowu prze- Czy nie jest już oczywiste, że system, który ma kazuje do OFE jako składkę, a OFE kupują kolejne wadę, wymaga naprawy? Wydaje się, że tak. Ta część obligacje i tak system od 12 lat trwa. To nie jest dobra systemu emerytalnego nie działa tak, jak założyli to część naszego systemu emerytalnego. sobie autorzy ustawy. W tej chwili, mając taki system, (Poseł Anna Paluch: Wasi sztandarowi koledzy generujemy dług, który właściwie nie ma granic wymyślili to.) w przyszłości. Najlepiej świadczą o tym liczby. Od To jest raczej niezwykle sprawna maszynka do początku reformy, to jest od 1999 r., do 2010 r. prze- robienia długu publicznego. My ten system propono- kazaliśmy z budżetu do OFE 162 mld zł, które wcze- waną ustawą korygujemy. Nie będziemy dalej bezsen- śniej musieliśmy pożyczyć poprzez emisję obligacji. sownie pożyczać pieniędzy od OFE, żeby założyć Przez te lata koszt odsetek od tych obligacji wyniósł w nich lokatę. Na takiej operacji nigdy nikt nie zara- 61,5 mld zł. Razem daje to kwotę 223,5 mld zł, które bia. Wie o tym każdy, kto chociaż raz miał kontakt kosztuje ten system. Szanowni państwo, w OFE na z bankiem i próbował wziąć kredyt, żeby założyć lo- koniec 2010 r. były aktywa o wartości 221,3 mld zł. katę. Nigdy się nie udało, żeby na tym zarobić, spła- (Głos z sali: Co z tego?) cić kredyt i zarobić. Ponad 2 mld mniej niż koszt, jaki poniósł budżet W debacie publicznej pojawił się zarzut, że pienią- państwa na ten system. To pokazuje, że ten system dze w OFE istnieją realnie, leżą, a w ZUS-ie są tylko wymaga naprawy. I tej naprawy się podjęliśmy. Czy zapisem wirtualnym. Jest to zarzut całkowicie bez- chcemy, żeby nadal na słynnym liczniku, zainstalo- podstawny. W OFE mamy na swoich kontach zaksię- wanym w Warszawie przez jednego z poważnych eks- gowane jednostki uczestnictwa, czyli, obrazowo mó- pertów, rosła kwota długu publicznego i tempo, wiąc, nasze składki tam przekazane zainwestowane w jakim się zadłużamy? Przecież ten dług obciąża są w akcje i obligacje Skarbu Państwa. Gotówki tam nas wszystkich dzisiaj, ale także będzie obciążał za nie ma, są za to między innymi obligacje Skarbu Pań- 5, 10, 20 lat. To całkiem niedawno pomysłodawca stwa – tak samo gwarantowane jak zapis na naszym tego licznika apelował o podjęcie działań mających koncie w ZUS-ie. Jeden i drugi zapis na naszych kon- obniżyć przyrost długu. A przecież dzisiaj prawie 1/3 tach jest gwarantowany przez Skarb Państwa. Czym sumy, która na tym zegarze się wyświetla, to dług się one różnią? Różnią się tym, że w przypadku obli- generowany przez wadliwy system transferów do gacji płacimy towarzystwu emerytalnemu 3,5% pro- OFE. Aż 1/3. Jeżeli nie podjęlibyśmy tej reformy, to wizji od razu i potem 0,5% prowizji od całej kwoty przyrastałby ten dług jeszcze szybciej. jako wynagrodzenie za zarządzanie. Różnią się też Jeżeli to jeszcze kogoś nie przekonuje, że trzeba jeszcze jedną ważną cechą, o której warto powiedzieć. nad tym systemem się zastanowić, to warto może Zobowiązanie zapisane w ZUS-ie dla emeryta jest rozejrzeć się wkoło, jak inni reagują na podobne pro- zapisem mocniejszym niż obligacja Skarbu Państwa. blemy. Otóż Chile, na którym wzorowaliśmy się Jeżeli chcecie państwo na to dowód, to przypomnijcie w 1998 r., wprowadzając tę reformę, dawno już ją sobie państwo: Czy kiedykolwiek w Polsce nie było zmieniło. Łotwa całkowicie zawiesiła przekazywanie wypłaconych przez ZUS emerytur i czy to były pie- składek do swojego systemu OFE. Węgry ten system niądze wypłacane żywą gotówką, czy też były wirtu- zupełnie skasowały i wszystko wróciło do budżetu, alnym zapisem? A czy były przypadki także w Polsce, nawet składki odłożone już w OFE. Szwecja, która że obligacje były obcinane, nie tylko jeśli chodzi o od- razem z Polską wprowadzała podobną reformę, od 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 82 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Sławomir Neumann niż oprocentowanie obligacji i niewątpliwie po wej- ściu Polski do strefy euro oprocentowanie obligacji razu miała składkę na poziomie 2,5%, a na początku jeszcze bardziej spadnie. Dlatego z dużą dozą pewno- reformy zgromadziła fundusz wartości wielu miliar- ści można powiedzieć, że ta część naszej przyszłej dów koron, który miał być uzupełnieniem środków emerytury będzie wyższa, niż w sytuacji gdyby nadal tej reformy emerytalnej, braków powstałych z jej ty- tę część składki przekazywać do OFE, które kupo- tułu. Natomiast Niemcy, Francja, Wielka Brytania wałyby za nią obligację. i inne bogate kraje Zachodu nie zdecydowały się na Wprowadzamy także możliwość dodatkowych do- wprowadzenie takiej reformy ze zwykłej obawy, że browolnych ubezpieczeń, by mieć wyższe emerytury. ich na to nie będzie stać. Dzięki uldze podatkowej może to być mocny impuls Podczas tej debaty pada wiele argumentów, w du- do dodatkowego oszczędzania na przyszłą emeryturę, żej mierze zakłamujących rzeczywistość, przeinacza- a składka ta jeszcze zasili strumień pieniędzy, który jących fakty lub przypisujących złe intencje rządowi w ramach emerytur kapitałowych będzie mógł być i koalicji Platformy i PSL, które podjęły próbę kon- inwestowany na giełdzie. tynuowania reformy emerytalnej sprzed dwunastu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu lat. Straszy się Polaków, że tą ustawą zabieramy ich Platformy proszę o skierowanie tego projektu do ko- pieniądze zgromadzone w OFE i zasypujemy jakąś misji merytorycznych i szybkie prace w komisjach. dziurę budżetową. To oczywista nieprawda. Dziękuję bardzo. (Poseł Anna Paluch: Ale to święta prawda.) Pieniądze zgromadzone w OFE tam pozostaną (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stefan Niesiołowski) i będą nadal pracować na część kapitałową naszych emerytur. (Poseł Anna Paluch: W uzasadnieniu można to Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: przeczytać, panie pośle.) Dzięki proponowanej ustawie będzie można więk- Dziękuję panu posłowi. szą część środków inwestować na rynku kapitało- Pan poseł Mirosław Sekuła, Platforma Obywa- wym, a wydatki budżetowe, które są planowane telska. w tym roku, mają pokrycie finansowe. I powinniście państwo doskonale o tym wiedzieć, bo ustawę budże- tową przyjęliśmy w tej Izbie kilka miesięcy temu. Poseł Mirosław Sekuła: W debacie podnosi też się często kwestię złamania Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini- umowy społecznej. Jako przykład podaje się reformę strze! Wysoki Sejmie! Kontynuując wystąpienie klu- z 1999 r. Zmieniamy ustawę i warunki II filara, a tak, bowe, chciałbym przypomnieć kilka faktów z historii jak twierdzą krytycy, nie powinno być. To jest także ubezpieczeń emerytalnych. Dekretem z 25 czerwca nieprawdziwy argument. Przy wprowadzeniu reformy 1954 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników w 1999 r. nikt nie pytał Polaków w referendum, czy i ich rodzin w art. 104 zlikwidowano pracownicze chcą takiej zmiany. Parlament przyjął zaproponowane kasy emerytalne, a w 1955 r. zlikwidowano Zakład rozwiązania, a my jako obywatele musieliśmy je zaak- Ubezpieczeń Społecznych. Jednak odtworzono go już ceptować. Jest mnóstwo przypadków, kiedy to nie py- w 1960 r. i utworzono wprawdzie państwowy, ale od- tając o zgodę, w drodze losowania przydzielono dane- rębny od budżetu państwa fundusz emerytalny, któ- go obywatela do danego funduszu. Ta reforma została rego dysponentem został ZUS. Nadwyżki finansowe uchwalona w normalnym trybie jak wiele innych. z tego funduszu lokowano w budżecie państwa lub Twórcy tych zmian zapisali nawet w tzw. zielonej księ- w Narodowym Banku Polskim jako oprocentowane dze, dokumencie, który opisywał tę reformę, że raz na lokaty. Pamiętam, że na tzw. pasku wypłaty mojego trzy lata powinien być przeprowadzony przegląd jej ojca była pozycja potrąceń w wysokości 12% na fun- funkcjonowania i wprowadzone powinny być ewentu- dusz emerytalny. W latach siedemdziesiątych, gdy alne korekty, tak żeby ją poprawić. Dopiero rząd Plat- narastały problemy finansowe państwa, fundusz formy i Polskiego Stronnictwa Ludowego poważnie emerytalny włączono do budżetu państwa. W dłuż- potraktował to przesłanie i dzięki temu mamy dzisiaj szym okresie nie rozwiązało to problemów budżeto- projekt ustawy, która poprawia ten system. wych, a nierozważna polityka emerytalna i zmiany W debacie często słychać również głosy straszące demograficzne w naszym narodzie spowodowały Polaków, że emerytura będzie niższa. To nawet dzi- ostry kryzys systemu emerytalnego. Obciążenie pen- siaj słyszeliśmy z państwa ust. Proponowana w usta- sji składką na ZUS ciągle wzrastało, osiągając w 1981 r. wie waloryzacja składek na indywidualnym koncie 25% oraz 45% w latach osiemdziesiątych. W 1998 r., w ZUS o nominalny wzrost PKB w Polsce z ostatnich wtedy kiedy wprowadzono reformę, składka ta po- pięciu lat daje gwarancję, że kwota z tego tytułu bę- winna wynosić już 48%, a faktyczny średni wiek dzie większa, niż gdyby były one indeksowane o opro- przechodzenia na emeryturę wynosił wtedy dla męż- centowanie obligacji, jak to jest obecnie. Na prze- czyzn 59 lat i 55 lat dla kobiet. strzeni ostatnich lat wzrost PKB plus inflacja, to jest Dopiero reforma przeprowadzona w 1998 r. przez nominalny wzrost PKB, był zawsze znacząco wyższy koalicję Akcji Wyborczej „Solidarność” i Unii Wolno- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 83

Poseł Mirosław Sekuła Poseł Mirosław Sekuła:

ści zmieniła tę nadzwyczaj niebezpieczną dla finan- Jestem przekonany, że będzie to z korzyścią dla sów państwa i kieszeni emerytów sytuację. Chcę Polski, jej finansów publicznych i przyszłych emery- podkreślić tutaj z całą mocą, że reforma emerytalna tów. Dziękuję za uwagę. (Oklaski) z 1998 r. była konieczna i jest do dzisiaj wielkim osią- gnięciem państwa polskiego. Jednak nie jest ona do- skonała, a obowiązkiem każdego następnego rządu Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: po ekipie Jerzego Buzka i Leszka Balcerowicza było jej monitorowanie i ewentualne poprawianie. Za- Dziękuję panu posłowi. miast tego ówczesna większość parlamentarna psuła Pani posłanka Beata Szydło, Prawo i Sprawiedli- tę reformę, wyłączając z systemu poszczególne grupy wość. pracowników, a to służby mundurowe, a to prokura- torów, czy też górników. Tak samo beztrosko i nieodpowiedzialnie postępował każdy następny rząd, SLD Poseł Beata Szydło: i PiS. Polsce jest potrzebna odpowiedzialna i wprowa- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowym dzona bez zbędnej zwłoki reforma finansów publicz- atrybutem emerytury powinien być jej stały, przewi- nych. Jej częścią musi być poprawienie i dokończenie dywalny poziom. Emerytura ma być pewnikiem dla reformy emerytalnej. Niezrozumiałe są te głosy i opi- każdego, kto wchodzi na rynek pracy, oraz dla każ- nie, że konieczna jest naprawa finansów publicznych, dego, kto już zakończył aktywność zawodową. Nie ale od reformy emerytalnej i otwartych funduszy może być, jak mówił pan premier, niespodzianką. emerytalnych wara. Właśnie w logikę działania wpi- Emerytura nie jest jałmużną ani nie bierze się z ni- suje się tu rozpoczęcie ich naprawy od spraw oczywi- czego. Każdy pracujący odkłada na przyszłość, kiedy stych – od zmniejszenia niepotrzebnych wydatków nie będzie już zarabiał, nie wirtualne pieniądze, bo związanych z obsługą systemu emerytalnego i zli- co miesiąc z jego pensji są odprowadzane do systemu kwidowania swoistej karuzeli pieniężnej występują- konkretne składki. I każdy pracujący przekonuje się cej obecnie w systemie emerytalnym, a generującej o tym, otrzymując swoje wynagrodzenie i widząc, jak niepotrzebny dług publiczny i dającej niezasadny za- duża część tego wynagrodzenia odprowadzana jest robek OFE. Dlatego właśnie przystępujemy do na- do systemu. Potencjalny emeryt mógłby, zliczając prawy finansów publicznych, rozpoczynając od po- odprowadzone składki, być przekonany, że może być prawy systemu emerytalnego. spokojny o swoją emerytalną przyszłość. Rozczaro- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie jesz- wanie spotka go, gdy po latach otrzyma po raz pierw- cze odnieść się do projektu zgłoszonego przez posłów szy emeryturę. Wówczas okazuje się, że nie tak mia- Prawa i Sprawiedliwości, zawartego druku nr 3915. ło być. Szanowni wnioskodawcy, jestem przekonany, że Zasadą solidarności społecznej jest pokoleniowe gdyby premierem był któryś z odpowiedzialnych po- zabezpieczenie emerytalne. Osoby pracujące wypra- lityków PiS, to zablokowałby was z takim projektem, cowują zabezpieczenie emerytalne dla osób, które już bo jest to projekt nierealizowalny w proponowanym nie są aktywne zawodowo. Ta zasada musi być gwa- przez wnioskodawców terminie wejścia w życie, a gdy- rancją systemu. System emerytalny jest niezmiernie by, nie daj Boże, miał być realizowany, to doprowa- wrażliwy społecznie i jako taki powinien być przede dziłby do całkowitego chaosu w systemie emerytal- wszystkim szczególnie przez państwo pielęgnowany. nym, z zagrożeniem wypłat emerytur łącznie. Nie- Zmiany w nim zachodzące muszą uwzględniać wraż- stety nie jest to projekt naprawiający państwo lub liwość społeczną, poszanowanie dla pracy osób, które jakąś jego instytucję. Został on zgłoszony raczej dla już nie są aktywne zawodowo, oraz dla tych, które pomieszania dobrego i złego. (Dzwonek) Chyba nawet aktualnie pracują. Jak żaden inny wiąże ze sobą po- niektórzy z posłów wnioskodawców, którzy znają się kolenia, wiąże przeszłość z teraźniejszością, a może przecież na finansach publicznych i ubezpieczeniach jeszcze bardziej z przyszłością. Nie może być trakto- społecznych, mają nadzieję, że ich projekt zostanie wany jak doraźny instrument rozwiązywania aktu- odrzucony. alnych problemów. Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska w po- Reforma emerytalna wprowadzona w Polsce czuciu odpowiedzialności za państwo nie poprze tego wzbudza wiele emocji. Po latach okazało się, że wizje projektu i apeluje o jego wycofanie. Skupimy się na- roztaczane przed Polakami w czasie, gdy ją wprowa- tomiast na dopracowaniu przedłożenia rządowego dzano, okazały się mirażami. Oczywiście możemy zawartego w druku nr 3946. dyskutować o historii, ale istotniejsze jest, żeby z historii wyciągać wnioski. Co łączy rok 1999 z rokiem 2011? Sądzę, że kluczem jest kolejny miraż. Wówczas Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: twórcy reformy przekonywali nas, że czeka nas raj emerytalny, że starość Polacy będą spędzać, podró- Proszę kończyć, panie pośle. żując po świecie i żyjąc beztrosko, bo będzie ich na to 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 84 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Beata Szydło trzebne są zmiany. Tyle, że nie doraźne i nie takie, które zamiast poprawić sytuację i ustabilizować sys- stać. Dzisiaj rząd próbuje nas przekonać, że nasze tem emerytalny, wprowadzają niepewność większą emerytury będą bezpieczne, że będą wyższe i stabil- niż obecnie. ne, mimo że teraz musi tym systemem zachwiać. Na Co Polacy wiedzą o proponowanych przez rząd jakiej podstawie mamy w to wierzyć? Czy nasza wia- zmianach? Z badań sondażowych wynika, że niewie- ra ma być tak samo bezwzględna, oparta na przeko- le. Czy mamy szansę na spokojną debatę na temat naniu ministra Rostowskiego i premiera Tuska o zie- zmian systemu emerytalnego proponowanego przez lonej wyspie? Sądzę, że obecne kłopoty biorą się wła- rząd? Nie. Mamy pośpiech, tempo zaiste sprinterskie, śnie stąd, że zbyt długo obaj panowie na owej zielonej tylko że w tym przypadku pośpiech jest złym dorad- wyspie przebywali. (Oklaski) Oczywiście można od- cą, a stare polskie przysłowie mówi, że co nagle, to dać się marzeniom, można jak Piotruś Pan ciągle roić po diable. Warto może, panie premierze, wydłużyć o Nibylandii, tyle że kiedy się marzy, warto jednak dystans, żeby dać czas na wprowadzenie takich mieć w portfelu pieniądze na czynsz, energię, żyw- zmian, które przyczynią się do zwycięstwa na mecie, ność, lekarstwa. a zwycięstwo nie będzie odebrane po jakimś czasie Zielona wyspa okazała się wydmuszką, która pęka za stosowanie dopingu. na naszych oczach. Ceny rosną, inflacja rośnie, bez- Politycy Platformy Obywatelskiej wymyślili nowy robocie rośnie – takie są fakty z ostatnich trzech argument. Ich zdaniem debata toczyła się przecież miesięcy. Deficyt budżetu przekroczył w lutym 35% w mediach od dawna. To właśnie w mediach spierali planowanego na ten rok, a marcu ma osiągnąć 45%. się ministrowie, to tam sobie zaprzeczali, zmieniali Dynamika imponująca. Oczywiście zaraz usłyszymy, zdanie. Ten szum medialny, chaos konsekwentnie że to normalne, że nic się nie dzieje i że na koniec wprowadzany przez rządowych specjalistów od PR roku znowu będziemy zieloną wyspą. Już mamy tłu- miał jeden cel: chodziło o to, żeby Polacy już w ogóle maczenia, że to normalne, że na początku roku ceny nie wiedzieli, w jakim kierunku zmierzają te zmiany rosną, że przecież są problemy w Afryce Północnej, i co ich czeka, i żeby przestali się nad tym wszystkim a teraz trzęsienie ziemi w Japonii. I tak płynie opo- zastanawiać, ponieważ i tak rząd zrobi swoje. Bo wieść rządu o tym, że nasz statek jest stabilny, ale w to, że naszym kapitałem na przyszłość ma być za- wokół nas burza, więc jak statek się rozbije, to cóż, pis księgowy, panie ministrze, to raczej, Polacy już kapitan powie, że to nie jego wina. I powie: A wy nie nie uwierzą. Ich wiara została też mocno wystawiona macie innego wyjścia, bo trzeba płynąć dalej, więc na próbę, kiedy przekonywał pan, że mimo większych złóżcie się wszyscy na naprawę rozbitego statku. wpłat do OFE będą mieć większe zyski, a zupełne Warto jednak zapytać, czy kapitan i załoga dobrze szczęście czeka nas w roku 2060. (Oklaski) ustawili kompas, wyruszając w ten rejs. Szukanie O zmianach w systemie emerytalnym trzeba roz- winnych wszędzie poza sobą jest złym sposobem na mawiać. Nie w pośpiechu, dostając zadyszki, nie po- rządzenie i, jak się okazało, brak samorefleksji ze przez stosowanie zabiegów marketingowych, ale strony załogi statku albo doprowadzi nas wszystkich konkretnie. Miejscem do tego właściwym jest Sejm, na mieliznę, albo spowoduje, że rozbijemy się na ska- forum komisji sejmowych. Tymi kwestiami powinny łach. Rządzenie polega między innymi na przewidy- się zajmować i komisja finansów, i komisja spraw spo- waniu, jak omijać burze i mielizny, żeby bezpiecznie łecznych. I nie w takim tempie, jakby ostatni pociąg dowieźć pasażerów do portu. Natomiast ta załoga ma właśnie odjeżdżał, a trzeba do niego dobiec i wsko- dla nas już tylko jedną propozycję: zrzuca tratwy ra- czyć. A że z koleją macie nie najlepsze doświadczenia, tunkowe, rozdaje kapoki i martwi się, jak dopłynąć może zaprzestańcie tego eksperymentu. (Oklaski) do portu o nazwie: wybory parlamentarne. Nasuwa Mam pytanie: Czy projekt, który trafił do Sejmu się tylko pytanie, czy dla wszystkich tego sprzętu i w tej chwili jest nam przedstawiany, jest tym sa- wystarczy i czy jest to port, o który Polakom chodzi- mym, który był poddany konsultacjom społecznym, ło, kiedy wsiadali na ten statek. bez zmian? W kwestii projektu rządowego i projek- System emerytalny nie może być doraźnym na- tu Prawa i Sprawiedliwości potrzebne jest wysłu- rzędziem przy łataniu dziury budżetowej. Jego fun- chanie publiczne. Prawo i Sprawiedliwość takie damentem musi być stabilność. Mam wrażenie, że wnioski złożyło. Polacy mają prawo wiedzieć, co bę- w roku 2011 rząd popełnia ten sam błąd, co w roku dzie się działo z ich emeryturami, jakie propozycje 1999, łudząc się, że bezrefleksyjne zmiany można ma rząd i jakie to przyniesie skutki w przyszłości. wprowadzać bez żadnych konsekwencji. Właśnie re- To wy, panowie, mówicie już bez ogródek, że chodzi forma z 1999 r. jest najlepszym dowodem, że zmiany o ratowanie finansów, że to jest rzeczywisty cel systemu emerytalnego muszą być przeprowadzone zmian, a nie poprawa systemu emerytalnego. Oczy- z głębokim namysłem i zastanowieniem, analizą wiście stabilizacja budżetu może nastąpić na rok, tego, co nas czeka w przyszłości, a nie w myśl zasady dwa, ale prawda jest taka, że wcześniej czy później tak lubianej przez pana premiera: tu i teraz. zapisy księgowe w ZUS będą musiały być wypełnio- Poprawa systemu jest konieczna, z tym zgadzają ne żywą gotówką, kiedy przyjdzie wypłacać emery- się wszyscy. Demografia, finanse publiczne, sytuacja tury. Pytanie: Skąd wziąć na to pieniądze? Odpo- gospodarcza to czynniki wyraźnie wskazujące, że po- wiedź: Z budżetu. Pytanie: Czy wówczas to nie bę- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 85

Poseł Beata Szydło bezpieczny, stabilny system, dać jasną o nim infor- mację, dbać o zabezpieczenie emerytalne swoich oby- dzie problem finansów publicznych? Odpowiedź: To wateli. Natomiast to każdy sam ma mieć prawo de- będzie problem finansów publicznych. Rząd dzisiaj cydowania o tym, gdzie jego pieniądze na przyszłe wie, że to już nie będzie jego problem. (Oklaski) Pra- emerytury będą lokowane. Prawo i Sprawiedliwość wo i Sprawiedliwość mówi: To będzie problem Pola- domaga się prawa do szerokiej i rzeczowej debaty nad ków, panie premierze, i naszego państwa. zmianami systemu emerytalnego w imię solidary- (Poseł Tomasz Tomczykiewicz: A wykup obligacji?) zmu społecznego, w imię poczucia odpowiedzialności Kolejne pytania z tym związane. Na jakich prze- za przyszłość wszystkich Polaków żyjących tu i teraz, słankach rząd opiera pogląd, że sytuacja finansowa ale i przyszłych pokoleń. w roku 2017 będzie na tyle dobra, aby zwiększyć Na zakończenie, panie premierze, odniosę się do składkę do OFE, skoro, po pierwsze, twierdzi, że sy- pana apelu, aby PiS poparł projekt, który przedkła- tuacja gospodarcza na świecie pogarsza się i nie wia- dacie, bo załatwiacie za nas problem, kiedy po wybo- domo, co nas czeka, a po drugie, nie ma żadnych rach będziemy rządzić. Problem w tym, panie pre- propozycji reformy finansów publicznych? Jak pań- mierze, i to nas od was różni, że Prawo i Sprawiedli- stwo będzie kształtowało sytuację? Jak będzie się wość nie dba o własny interes, ale o interes Polski kształtowała sytuacja na giełdzie, skoro znajdzie się i Polaków. na niej mniej środków do inwestowania? Skoro tak, (Głos z sali: Jeszcze ktoś pomyśli, że to prawda.) to jak się będzie rozwijał rynek pracy? Na jakim po- Dlatego nie możemy poprzeć ustawy, która nie daje ziomie są szacowane wpływy dochodów do budżetu? Polakom pewności stabilnego systemu emerytalnego Jak będzie się kształtowała w związku z tym kon- ani pewności stabilnych finansów publicznych. sumpcja wewnętrzna, która jest jednym z podstawo- W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra- wych czynników naszego wzrostu PKB? Wreszcie wiedliwość składam wniosek o odrzucenie rządowego jakie rozwiązania proponuje rząd w związku z pogar- projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo. szającą się dramatycznie sytuacją demograficzną (Oklaski) naszego kraju? O rok 2060 nie pytam, bo rozumiem, że musielibyśmy rozmawiać na dużym poziomie abs- trakcji, stosując modele teoretyczne, które mają to do Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: siebie, że często rzeczywistość je przerasta, a na fu- turologię szkoda czasu. Dziękuję, pani poseł. Projekt ustawy, który przedłożył rząd, można Pan poseł Grzegorz Napieralski, Sojusz Lewicy uznać za tymczasową prowizorkę, z tym że w naszym Demokratycznej. kraju, niestety, prowizorki trzymają się najdłużej. Niestety, każe to już inaczej patrzeć na te proponowane zmiany. Projekt należy ocenić negatywnie mię- Poseł Grzegorz Napieralski: dzy innymi ze względu na niedostosowanie go do pogarszającej się sytuacji demograficznej, ryzyko nie- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałoby się po- możności wywiązania się państwa w przyszłości wiedzieć: panie premierze, ale nie ma pana premiera z zaciąganych dziś zobowiązań, zwiększenie ryzyka w czasie tak ważnej debaty. (Oklaski) inwestycyjnego ponoszonego przez członków OFE, (Głos z sali: Normalka.) ograniczenie konkurencji między OFE, zwiększenie Nie ma również ministra finansów w czasie tak komplikacji systemu poprzez wprowadzenie subkont ważnej debaty. w ZUS, indywidualnych kont zabezpieczenia eme- (Głos z sali: Jego z zasady nie ma.) rytalnego oraz dobrowolnych funduszy emerytal- Premier przed chwilą mówił do nas, że to jest naj- nych, negatywny wpływ na polski rynek kapitałowy. ważniejsza debata. My uważamy, że to jest najistot- Tych nieścisłości można by wymienić jeszcze więcej. niejsza, najważniejsza debata, mówiąca o fundamen- Przytaczam tu zaledwie kilka najbardziej wątpli- cie naszego bezpieczeństwa, bo mówimy o emerytu- wych kwestii, aby wskazać, że pośpiech, jak już rach. (Oklaski) Wszyscy jesteśmy emerytami, pozo- wcześniej mówiłam, nie jest przy tej ustawie wska- staje tylko kwestia, kiedy. Pytam dzisiaj pana pre- zany. miera, gdzie jest szacunek do Polaków, gdzie jest Poza tym, nawiązując do wypowiedzi pana mini- szacunek do tej Izby, gdzie jest szacunek do własnego stra Boniego, który wymienił 6 punktów, które jeszcze klubu parlamentarnego, który dzisiaj wypowiadał się muszą być w niedalekiej przyszłości wprowadzone do w tej kwestii, gdzie szacunek premiera i ministrów systemu emerytalnego, postawię punkt 7. Dlaczego do opozycji, bo w tak ważnej debacie najistotniejsze nie teraz, dlaczego nie w tej ustawie, skoro już w tej rzeczy to dialog i rozmowa. chwili zaczynamy dyskusję nad zmianą systemu? (Głos z sali: Właśnie należy rozmawiać.) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawa systemu Premier powiedział ostatnio w mediach, że odno- emerytalnego w naszym kraju, dążąca do jego stabi- si wrażenie, iż dogada się z lewicą. Pan premier od- lizacji, jest konieczna. Prawo i Sprawiedliwość złoży- nosi takie wrażenie, tylko że pan premier z nami nie ło 5 stycznia projekt ustawy, który daje Polakom rozmawiał. Pan premier nie chciał przyjść na posie- możliwość wyboru. Państwo ma za zadanie stworzyć dzenie klubu i rozmawiać z posłankami i posłami 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 86 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Grzegorz Napieralski eksperyment się powiedzie, odpowiedzcie nam. Dzi- siaj premier mówił na tej sali, że raz na jakiś czas Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nie chciał z nami trzeba dokonać przeglądu, korekty, że jednak system rozmawiać, ale nie wiem, dlaczego. Nie miał czasu, jest zły. Premier mówi: system jest zły. Tylko pytam: być może grał w piłkę, być może pisał artykuł do Dlaczego pan premier nie mówił tego, dlaczego pań- „Gazety Wyborczej”. (Oklaski) stwo nie mówiliście tego trzy lata temu, kiedy prze- (Głos z sali: Głupstwa pan plecie.) jęliście władzę? Dlatego się nie spotkaliśmy. (Głos z sali: Mówiliśmy.) (Poseł Jakub Rutnicki: Może do rzeczy.) Dlaczego nie mówiliście tego rok po objęciu swoich Dzisiaj w debacie dostajemy po 15 minut, żeby rządów, kiedy tak pięknie podsumowaliście okres rozmawiać w Sejmie o tak ważnej kwestii. To jest 15 swojego rządzenia? minut wstydu dla was, posłanki i posłowie Platformy (Poseł Jakub Rutnicki: A co Sojusz zrobił?) Obywatelskiej, i dla waszego premiera. (Oklaski) Dlaczego o tym nie mówiliście? W jednym z mediów pan premier mówił: Zapytam (Poseł Jakub Rutnicki: A wy to co?) lewicę, zapytam liderów lewicy, czy ważniejszy jest Jesteśmy odpowiedzialną opozycją i nie mamy interes OFE, czy dla nich ważniejszy jest interes wy- zamiaru bawić się w czarnowidztwo. (Poruszenie na płacanych dzisiaj emerytur. sali, oklaski) (Poseł Jakub Rutnicki: Do rzeczy, panie pośle.) (Poseł Jakub Rutnicki: Jeszcze raz niech pan po- Myślałem, że hipokryzja i arogancja mają swoje wie, co zrobiliście. Jest pan premier, niech pan powie granice. Kto powołał do życia OFE, Sojusz Lewicy wszystko jeszcze raz.) Demokratycznej? Powołały AWS i Unia Wolności. (Głos z sali: Nie, nie.) (Oklaski) Bardzo mnie to cieszy. (Głos z sali: Brawo.) Jesteśmy odpowiedzialną opozycją i nie mamy Powołaliście OFE, panie i panowie, tylko inaczej zamiaru bawić się w czarnowidztwo. Nie zamierzamy się nazywaliście. Nazywaliście się Akcja Wyborcza jednak siedzieć cicho. Zwłaszcza, że rząd w tej spra- Solidarność i Unia Wolności. (Oklaski) To wy tak wie nie traktuje obywateli poważnie. Merytoryczną naprawdę broniliście tego, aby interes OFE był cały i spokojną debatę zastąpiono bowiem taką grą w podczas zagwarantowany, bo przez trzy lata blokowali- chody. Przez trzy miesiące trzech ministrów cały ście ustawę, dobrą ustawę Sojuszu Lewicy Demokra- czas prowadziło ze sobą spór. Nie wiedzieliśmy w ogó- tycznej, która zmniejszała prowizje do OFE. (Okla- le, jakie jest stanowisko rządu. Polacy nie wiedzieli ski) Zarabiali te miliardy dzięki wam, posłanki i po- tego, o co w tej całej kłótni chodzi. (Oklaski) Aż tu słowie z Platformy Obywatelskiej i z koalicji rządzą- nagle dochodzi teraz do przyspieszenia. Ale takie cej, również z partii Polskie Stronnictwo Ludowe. Nie przyspieszenie już raz przerabialiśmy. Przerabiali- zapominajmy o tym. Powołaliście tego potworka, sza- śmy wtedy, kiedy była omawiana ustawa hazardowa, nowni państwo. kiedy walczyliśmy z dopalaczami. Takie triki pojawi- (Poseł Jakub Rutnicki: A teraz pan przewodniczą- ły się również w słowach pana Donalda Tuska, kiedy cy broni tego potworka.) mówił o kasacji pedoﬁlii. Pytam, dlaczego nie chcecie rozmawiać, dlaczego (Poseł Jakub Rutnicki: A może by tak coś o eme- proponujecie zmiany dotyczące naszych emerytur ryturach.) właśnie dziś. Premier przed chwilą mówił z tej mów- Pan premier chce, abyśmy w ciągu 10 dni roz- nicy... (Gwar na sali) strzygnęli o wysokości naszych emerytur, emerytur Panie marszałku, może trochę ciszej. naszych dzieci i wnuków. W tak błyskawicznym tempie, przy tylu niewiadomych mamy zdecydować dzisiaj o losie 190 mld zł, które mają zmniejszyć przez Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: 10 lat potrzeby pożyczkowe budżetu państwa. Taki tryb procedowania jest nie tylko kpiną z 460 posła- Proszę mówić, panie pośle, sam pan sobie przery- nek i posłów. Przede wszystkim jest kpiną z Polaków, wa. (Wesołość na sali) którzy powierzają państwu swoje oszczędności. Nie mogę zrozumieć intencji koalicji, nie mogę zrozu- mieć, dlaczego dzisiejsza debata jest nieograniczona Poseł Grzegorz Napieralski: czasowo w odniesieniu do przedstawicieli rządu, ale jest ograniczona w odniesieniu do opozycji (Oklaski) Trochę ciszej, jeżeli można. i daje opozycji… (Głos z sali: Jesteś w słabej formie.) (Poseł Jakub Rutnicki: Skoro opozycja nie ma nic Dzisiaj mamy rozmawiać o emeryturach i o kolej- do powiedzenia.) nym eksperymencie. Ci sami ludzie, którzy przeprowadzili ten eksperyment ponad 10 lat temu, dzisiaj mówią, że to zły eksperyment. Ci sami ludzie dzisiaj Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: znowu mówią o nowym eksperymencie. Pytam więc dzisiaj, jakie mamy gwarancje, że za 20–30 lat ten To regulamin, panie pośle, regulamin tak stanowi. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 87

Poseł Grzegorz Napieralski: o tropikach. Rząd bez żenady ogłasza, że przyszłe emerytury będą stanowiły zaledwie 30% ostatnich ...tylko 45 minut czasu. zarobków. Zastanawiamy się, czy przyszłe emerytury Już dzisiaj koalicja PSL–Platforma Obywatelska wystarczą nam na chleb, który drożeje w tempie za- mówi „nie” wysłuchaniu publicznemu. I znów zadaję straszającym. Jeśli w ogóle ten system się nie zawali. pytanie. Przecież w nazwie macie Platforma Obywa- To, panie i panowie, jest kpina. telska, obywatelska, a wysłuchanie publiczne jest (Poseł Jakub Rutnicki: To jakie jest rozwiązanie?) przejawem obywatelskości. Zastanawiam się, dlacze- Kpiną jest również to, że ludzie, którzy do tej eme- go tak robicie. Czy dlatego, żeby nie popsuć dobrego rytalnej katastrofy się przyczynili, dziś znów maj- samopoczucia premierowi Tuskowi i premierowi strują przy naszych kieszeniach. Naprawdę pamięć Pawlakowi? Czy też się czegoś obawiacie? Pozwólcie macie krótką, nie tylko w kwestii OFE. debatować i pozwólcie mówić. Dziś premier krytykuje przywileje emerytalne dla Szanowni Państwo! Powiedzmy sobie uczciwie: mundurówek i nie pamięta, że sam głosował za ich powodem całego zamieszania, majstrowania przy wprowadzeniem. (Wesołość na sali, oklaski) Pan pre- naszych emeryturach są rażące zaniedbania. Rażące mier przegrywa zakład z Moniką Olejnik. I co mówi? zaniedbania, które skutkują tym, że dzisiaj balansu- Dobrze, że to nie były duże pieniądze. Panie premie- jemy na granicy 55% długu. Zielona wyspa, którą rze, ale w sprawie OFE chodzi o gigantyczne pienią- mydlił nam oczy minister Rostowski, to wyspa stra- dze. Chodzi o bezpieczeństwo i spokojną przyszłość chu, ale dobrze przypudrowana taką kreatywną księ- milionów Polaków. Tu nie można zasłaniać się nie- gowością. Tylko że dzisiaj już wiemy, że to pudrowa- pamięcią. nie nic nie da. (Oklaski) I rząd doskonale sobie zdaje Dziś pierwszoplanową rolę w pracach nad nowym sprawę z tego, wreszcie przejrzał na oczy. I co robi? systemem emerytalnym odgrywa Jan Krzysztof Bie- W geście rozpaczy rzuca się na składki emerytalne lecki. Każe nam wierzyć, że będzie dobrze. Mówi ubezpieczonych. Ten ruch jest efektem 3,5 roku nic- wszędzie, w mediach, że nie musimy się martwić o przy- nierobienia. To jest 3,5 roku zaniedbań, to jest 3,5 szłe emerytury. Pan Bielecki rzeczywiście nie musi roku braku dobrych decyzji, ale za to rozrostu admi- się martwić o swoją emeryturę. On jest milionerem, nistracji. Dzisiaj Platforma Obywatelska… on ma przyszłość zapewnioną. I tu pojawia się pro- Głos z sali ( : Rychu, Zdzichu i Miro.) blem. Dzisiaj Platforma Obywatelska demontuje sys- (Poseł Krystyna Skowrońska: A jakie są propozy- tem, który sama wymyśliła i, co najgorsze, wprowa- cje?) dziła w życie. Sojusz Lewicy Demokratycznej mówił Bo mówicie państwo, że gwarantujecie przyszłe „nie” temu systemowi. emerytury, że jest papier. (Poseł Teresa Piotrowska: Najlepiej nie robić nic, (Głos z sali: A nie ma?) jak wy.) I tu pojawia się problem, bo papier co prawda Sprzeciwiał się takiemu kształtowi tej reformy. wszystko przyjmie, ale… Dziś, 10 lat po tym, jak AWS z najgorzej ocenianym Głos z sali premierem w dziejach po 1989 r. został odsunięty od ( : Wy tak robiliście?) władzy… ...tych dzieci i wnuków nie będzie wystarczająco (Poseł Jakub Rutnicki: Jest przewodniczącym dużo, aby płaciły na przyszłe emerytury. Parlamentu Europejskiego.) Nie jest też tak, że ratowanie budżetu i finansów …wciąż zmagamy się z demonami przeszłości, państwa wymaga złożenia na ołtarzu ofiary w posta- cały czas zmagamy się z pomysłami Akcji Wyborczej ci pieniędzy na emerytury. Po prostu Donald Tusk Solidarność, z waszymi reformami… wraz z Waldemarem Pawlakiem zdecydowali, że za- (Głos z sali: Brawo.) miast cofnąć radykalne obniżki podatków dla najbo- …za które dzisiaj płacimy. gatszych, zamiast odchudzać administrację, lepiej (Poseł Jakub Rutnicki: To jakie macie rozwiąza- zabierać ludziom pieniądze składane na emerytury. nie?) Fakty mówią za siebie. Minister finansów, strażnik Przez 11 lat słyszeliśmy, po pierwsze, że wprowa- państwowej kasy robi wszystko, by nie powiedzieć dzony system będzie odporny na starzenie się społe- nam prawdy o stanie finansów publicznych państwa. czeństwa; po drugie, że rentowność środków groma- Dziś jednak wiemy, że 5 lat rządów prawicy, nieza- dzonych przez OFE jest wyższa niż rentowność ZUS. leżnie czy to spod znaku Platformy, czy PiS, dopro- Słyszeliśmy: ile wpłaciłeś, tyle otrzymasz. wadziło do zapaści budżetu państwa. Jak wyliczyli (Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, ale ekonomiści, jeszcze niedawno sympatyzujący z Plat- gdzie wasze...) formą Obywatelską, Donald Tusk zadłuża Polskę… Mamiono nas emeryturą pod palmami w tropi- (Poseł Jakub Rutnicki: 12 minut mówisz i nic, zu- kach. Teraz słyszymy, że ZUS posiada gwarancję pełnie zero.) Skarbu Państwa i dlatego jest bezpieczniejszy niż …szybciej niż Gierek. Tyle że Gierek za pożyczone OFE. Tylko kiedy mówicie prawdę? Czy wtedy mó- pieniądze budował m.in. przedsiębiorstwa i szpitale, któ- wiliście prawdę? W co mają wierzyć Polacy? Gdzie się re teraz wy sprzedajecie. (Wesołość na sali, oklaski) podziała wasza wiarygodność? Nikt już nie mówi (Poseł Jakub Rutnicki: Jezus Maria, Boże!) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 88 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Grzegorz Napieralski zycja rządowa nie zawiera żadnych, ale to żadnych zmian likwidujących wynaturzenia tego systemu. Jesteśmy odpowiedzialną siłą polityczną i w tej A takim wynaturzeniem jest choćby 3,5-procentowa dramatycznej sytuacji chcemy wziąć odpowiedzial- opłata za przelew środków do OFE. ność za ratowanie budżetu. Nie dlatego, że chcemy pomóc koalicji PSL–Platforma Obywatelska. Im ra- (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek chunek za 6 miesięcy wystawią wyborczy. Chcemy Sejmu Ewa Kierzkowska) ratować budżet tylko dlatego, że mamy świadomość naszej odpowiedzialności wobec ludzi, wobec Pola- ków. Nie możemy dopuścić do bankructwa państwa, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: nawet gdyby to bankructwo miało pomóc wygrać nam wybory. Wierzę, że ludzie w październiku będą Dziękuję uprzejmie, panie pośle. pamiętali o tym, kto doprowadził ﬁnanse publiczne do agonii. (Poseł Jakub Rutnicki: Doktryna Gierka, doktry- Poseł Grzegorz Napieralski: na Napieralskiego.) Będą pamiętali o tym, dlaczego więcej płacą za Opłata w tej wysokości to haracz, którym mają kar- żywność i z coraz większym trudem wiążą koniec mić się otwarte fundusze emerytalne. Naszym zdaniem z końcem. Jesteśmy odpowiedzialną opozycją, dlate- te koszty nie powinny przekraczać 1 zł czy tzw. 1 zł, go mamy bardzo konkretne propozycje. czyli powinno być 5–10 razy mniej niż obecnie. W za- (Poseł Jakub Rutnicki: Jakie?) proponowanych przez koalicję założeniach nie ma co Pierwsza propozycja… (Poruszenie na sali) szukać propozycji zmieniających ten stan rzeczy. (Głos z sali: Ojej, ojej.) (Poseł Jakub Rutnicki: Jakie wreszcie?) Wiem, panie pośle, że to, co mówię, to was bardzo Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: boli, bo to prawda. Wiem, że puszczają wam nerwy, ale kultura polityczna wymaga, żeby pan wysłuchał Dziękuję, panie przewodniczący. tego, co jest do powiedzenia. Jeżeli pan będzie chciał (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Pani marszałek, posło- zadać pytanie albo się wypowiedzieć, to jest mówni- wie przeszkadzali.) ca, więc proszę nie przeszkadzać. Wiem, że pan jest zdenerwowany, ale proszę wysłuchać. (Oklaski) Ner- wy to zły doradca, chciałbym panu powiedzieć. Uwa- Poseł Grzegorz Napieralski: żamy, że dzisiejsi 30-latkowie, czyli osoby urodzone w roku 1980 i później, przechodząc na emeryturę, Pani marszałek, jeszcze 2 minuty. doświadczą największych problemów demograﬁcz- nych. Mówiąc wprost, na ich emerytury nie będzie miał kto pracować. Jeśli teraz nie pozwolimy im od- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: kładać więcej pieniędzy, to ich świadczenia będą gło- dowe. Na to Sojusz Lewicy Demokratycznej zgodzić Nie, panie przewodniczący, nie. Dziękuję uprzejmie. się nie może. Są to osoby, które najbardziej wierzą w to, że efekty działalności rynkowej są jednak pozytywne, mają bardzo długą perspektywę czasu na Poseł Grzegorz Napieralski: zebranie tych efektów. Dlatego proponujemy, aby te osoby przekazywały do OFE 5%, a nie, jak proponu- Dokończę propozycje. je rząd, 2,3%. Według naszych wyliczeń inne potrak- towanie tej grupy, niż przewiduje rząd, zmniejszy wpływy do budżetu o ok. 1,5 mld zł. To są takie pie- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: niądze, które tego pomysłu rządowego nie zniszczą. (Dzwonek) Dziękuję panu uprzejmie, panie przewodniczący. Druga propozycja jest równie konkretna. Otóż naszym zdaniem należy bezwzględnie szanować prawa nabyte. W przeciwnym razie cały projekt może Poseł Grzegorz Napieralski: stać się niekonstytucyjny. Dlatego uważamy, że osoby, które w momencie wejścia w życie reformy mogły Już kończę, pani marszałek. Oczywiście może zdecydować: zostać w ZUS czy przejść do OFE, po- pani wyłączyć mi mikrofon. winny mieć możliwość zachowania tamtej decyzji: zostać na warunkach, w jakich podejmowali decyzję, tzn. 7,2%. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Paradoksem, znamiennym paradoksem jest fakt, że poza skokiem na nasze przyszłe emerytury propo- Pana czas wypowiedzi upłynął. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 89

Poseł Grzegorz Napieralski: prosił. Spełniam pana prośbę i wyłączam mikrofon. (Oklaski) Dziękuję uprzejmie. Proszę to zrobić. Wtedy zejdę. (Wesołość na sali) O głos poprosił prezes Rady Ministrów pan Do- Po dekadzie doświadczeń możemy nie tylko chi- nald Tusk. rurgicznym cięciem rozstać się z wynaturzeniami Bardzo proszę, panie premierze. systemu, ale też sprawić, by stał się wreszcie czytel- ny i – jakkolwiek to zabrzmi – sprawiedliwy. Co to oznacza? Otóż OFE muszą konkurować z rynkiem, Prezes Rady Ministrów a nie ze sobą nawzajem. Obecnie nikt nie ma żadnej Donald Tusk: motywacji, by wypracować większe zyski. Powiem więcej: opłata za zarządzanie powinna być powiąza- Przepraszam, panie przewodniczący. na z wynikami. I wreszcie OFE zarabiają tylko wte- Pani marszałek, poprosiłem teraz o głos, bo wy- dy, gdy zarabiają przyszli emeryci. daje mi się, że kilka tez pana przewodniczącego Na- Trzeba również zmienić filozofię inwestowania pieralskiego wymaga sprostowania, żeby nie pozo- naszych pieniędzy w fundusze. Po ostatnich doświad- stało nam w pamięci coś, co nie jest do końca zgodne czeniach i wahaniach na giełdzie wiemy, że pieniądze z prawdą. młodych uczestników muszą być inwestowane głów- Panie przewodniczący, przyjmuję tę sympatyczną nie w akcje, bo to w dłuższym okresie daje szanse na aluzję do mojej pamięci, ale wie pan, jestem już gru- dobre wyniki i w efekcie wyższą emeryturę. Jednak bo po pięćdziesiątce, więc w moim wieku czasami wraz ze zbliżaniem się do emerytury coraz większa zdarza się zapomnieć, co się robiło 8 lat temu, ale pan część musi być inwestowana w sposób bezpieczny, jest, na miłość Boga, 17 lat młodszy ode mnie, więc głównie w obligacje. Tylko w ten sposób możemy za- pańska pamięć powinna być wyraźnie lepsza. pewnić stabilność emerytur i bezpieczeństwo… (Głos z sali: Ale bezczelny.) Pan tutaj z całą mocą podkreślił, że autorami ustawy o otwartych funduszach emerytalnych – jak rozumiem, to system, którego pan nie akceptuje – są Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: byli parlamentarzyści AWS i Unii Wolności... (Poseł Beata Mazurek: A Cimoszewicz to co?) Panie przewodniczący, 2 minuty, o które pan pro- ...i uczynił pan z tego główny argument, funda- sił, już minęły. ment swojego wystąpienia. Nie chce mi się wierzyć, Dziękuję bardzo. że pan tego nie pamięta… (Głos z sali: Za młody.) …bo atutem młodości jest dobra pamięć, ale au- Poseł Grzegorz Napieralski: torami ustawy o otwartych funduszach emerytalnych – prosiłbym lewą stronę o odrobinę spokoju, …przyszłym emerytom, a to jest, a przynajmniej nie będę używał argumentów, że teraz będziecie się powinno być, dla nas wszystkich na tej sali sprawą bali albo że prawda będzie was bolała – była więk- najważniejszą. szość SLD, inicjatorem był rząd SLD w roku 1997. Szanowni Państwo! Panie Premierze! Wiem, że (Oklaski) jesteście przerażeni stanem finansów publicznych. (Głos z sali: Uuu!) (Wesołość na sali) Ustawa jest z dnia 28 sierpnia 1997 r. (Głos z sali: Pani marszałek, wyłączyć go.) (Głos z sali: Ale inicjatywa jest wcześniejsza.) Tak, tak, ale w dokumentach mam rok 1997. Wolę Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: opierać na dokumentacji. (Głos z sali: A jak było?) To nie była propozycja, panie przewodniczący. Uważam, że dyskusja wymaga rzeczywiście nadzwyczajnej rzetelności, bo rozmawiamy o pieniądzach ludzi, że interes publiczny, o którym dyskutujemy, Poseł Grzegorz Napieralski: nie znosi hipokryzji czy pustej retoryki. (Oklaski) Może pan, panie przewodniczący, wygłosić tutaj 20 Dzisiaj, szanowni państwo... pięknie brzmiących zdań albo sprytnych osobistych (Głos z sali: Dosyć!) wycieczek, ale nie zmienia to faktu, że początki sys- ...potrzebna jest rzetelna i spokojna debata tutaj, temu OFE to jesteście wy. w polskim parlamencie... Pozwoliłem sobie w moim wystąpieniu nikomu nie czynić zarzutu z tego, co kto robił z systemem emerytalnym w Polsce w ostatnich kilkunastu latach, bo Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dobre wyjście wymaga rzetelnej i lojalnej wobec siebie i przede wszystkim wobec emerytów i przyszłych eme- Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, dziękuję rytów współpracy, a nie retorycznych sztuczek, bo od panu uprzejmie. Dodałam panu czas, o który pan nich zawsze na końcu samemu się ginie. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 90 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Prezes Rady Ministrów Donald Tusk (Poseł Stanisław Kalemba: To nie jest wniosek formalny.) Już pomijam przewrotny argument w ustach Chciałbym pani przypomnieć, że powinnością pana przewodniczącego SLD o tym, że jakaś partia każdego członka Prezydium Sejmu jest nie tylko… nazywała się kiedyś inaczej. Pan jest ostatnią osobą, (Głos z sali: Pani marszałek, pan poseł zwraca która powinna tego argumentu na tej sali używać. uwagę.) (Oklaski) Chciałbym pani marszałek przypomnieć, że po- (Głosy z sali: A inicjatywa?) winnością każdego z nas, członków Prezydium Sej- Ja bym sobie na to nie pozwolił, a miałbym chyba mu, jest nie tylko spoglądanie na zegarek i mówienie, więcej powodów, żeby wyzłośliwiać się na ten temat. że czas minął, ale zapewnienie przemawiającemu I ostatnia rzecz, jeśli mówimy o rzetelności. W tym możliwości swobodnej, nieskrępowanej wypowiedzi. miejscu też zwracam się do przedmówcy. Naprawdę Obojętnie, kto przemawia, czy pan premier… warto bardzo dokładnie opisać przedsięwzięcia, jakie podejmowały poszczególne ekipy, nie po to, żeby w kogoś rzucać kamieniem, ale po to, żeby opisać, kto Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: doprowadził do tego, o czym już wspominałem w pierwszym wystąpieniu, że ten system jest nieefektywny. Dziękuję uprzejmie, panie marszałku. Muszę więc powiedzieć, że decyzje, jakie podejmowa- liście – mówię o lewicy – w sprawie systemu emerytalnego od czasu, kiedy został on powołany do życia, Poseł Jerzy Wenderlich: wszystkie decyzje, jakie proponowaliście wtedy, kiedy mieliście większość, dewastowały ten system. …czy pan przewodniczący Napieralski, czy pan (Oklaski) Jeśli ten system dzisiaj jest nieefektywny, przewodniczący Żelichowski. to głównie dlatego, że wy jako współautorzy tego systemu psuliście go później rok po roku swoimi decyzjami. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Zgadza się: przegrałem zakład, przeprosiłem z powodu przegranej, tak jest, mój klub w jednym przy- Powinnością marszałka… padku, w sprawie mundurowych głosował tak, jak proponował wówczas lewicowy rząd. I powiem szczerze, że nie mam z tego powodu osobistej satysfakcji, Poseł Jerzy Wenderlich: wręcz przeciwnie, tylko że dzisiaj naszym zadaniem nie jest wypominanie, bo będzie długa kolejka. A od Proszę o tym pamiętać. (Oklaski) pana oczekiwałbym szczególnie, też ze względu na (Głos z sali: To nie był wniosek formalny.) aspiracje, żeby rzetelność stała się pana pierwszą cechą (Poruszenie na sali, oklaski), bo w takich sprawach, kiedy mówi się o emerytach, o pieniądzach Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ludzi, rzetelność jest głównym argumentem, żeby pozyskiwać ludzkie zaufanie. Dziękuję bardzo. To nie był wniosek formalny. (Oklaski) Powinnością marszałka Sejmu, jako członka Pre- zydium Sejmu, pan to wie, jest przestrzeganie regulaminu, a zatem i limitu czasowego. (Oklaski) Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Pan przewodniczący chce zabrać głos w trybie sprostowania. Dziękuję uprzejmie. Proszę bardzo. Pierwszy zgłosił się z wnioskiem formalnym pan marszałek Wenderlich. Panie przewodniczący, pan pozwoli, dobrze? Naj- Poseł Grzegorz Napieralski: pierw pan marszałek Wenderlich zgłosił się z wnioskiem formalnym. Panie Premierze! Osią, głównym wątkiem mojego Bardzo proszę. wystąpienia było zwrócenie uwagi, że to, co zapropo- nowaliście w polskim parlamencie, czyli takie eks- presowe procedowanie nad najważniejszą ustawą tej Poseł Jerzy Wenderlich: kadencji, a może ostatnich kadencji, jest moim zdaniem niesprawiedliwe, niesłuszne i godzi w interes Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym w try- Polaków. Zwróciłem uwagę na to, że przez trzy mie- bie formalnym przypomnieć, że miejscem zabierania siące trwał spór między pana ministrami, aby wy- głosu na tej sali jest ta mównica, a nie tamte miejsca, pracować wspólne stanowisko, że nie toczyła się żad- skąd pozwalała pani na odkrzykiwania, przekrzyki- na rzetelna debata, a ta debata mogłaby się odbyć wania. w polskim parlamencie, tu, w Sejmie i Senacie, ale skró- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 91

Poseł Grzegorz Napieralski tej ustawy i nie niszczą różnych propozycji. Ważny jest dialog, panie premierze. (Oklaski) ciliście ją maksymalnie. To pierwsza oś tego wystą- pienia. (Poseł Rafał Grupiński: To nie było merytoryczne Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: wystąpienie.) Drugie, panie premierze, też posługuję się podpo- Dziękuję uprzejmie. wiedzią, żeby nie popełnić błędu, i widzę jedną rzecz Pan przewodniczący Stanisław Żelichowski zabie- absolutnie pewną, że reformy systemu emerytalnego rze głos w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Lu- w takiej postaci nie wprowadził Sojusz Lewicy De- dowego. mokratycznej, ale wprowadziły ją Akcja Wyborcza Bardzo proszę, panie pośle. Solidarność i Unia Wolności. (Oklaski) Zarzuca mi pan, że nie pamiętam jakiejś innej partii, nie wiem jakiej (Wesołość na sali), a wtedy, w latach 1993–1997, Poseł Stanisław Żelichowski: był klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w latach 2001–2005 był klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie i jest klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nad gło- Premierze! Również chciałem zacząć od tego aspek- sowaniami, które odbywały się w tamtym czasie, tu, zabierając głos w imieniu klubu parlamentarnego pochyliłem się i one jasno mówią, kto jak głosował. PSL, wypowiedzi pana przewodniczącego Napieral- (Poseł Rafał Grupiński: Czas demagogii już się skiego, który, jak zrozumiałem, sugerował, że PSL skończył.) był w Akcji Wyborczej Solidarność. Nigdy nas tam Sprawa dotycząca zakładu z panią redaktor i de- nie było, natomiast jeżeli chodzi o krytyków reformy baty o emeryturach mundurowych. Zwracałem, pa- sprzed lat albo obecnego rozwiązania rządowego, to nie premierze, uwagę na to, że użył pan moim zda- największym krytykiem jest wicepremier z waszego niem bardzo złego sformułowania, szczególnie że rządu pan profesor Jerzy Hausner (Oklaski), to gwo- słuchali tego Polacy, bo pan powiedział, wypomina- li sprawiedliwości. jąc, że mam taką czy inną pamięć, pan też może (Głos z sali: Brawo!) mieć taką czy inną pamięć, że na szczęście nie za- Pan przewodniczący namawiał do debaty publicz- łożył się pan o duże pieniądze. Odniosłem to do tej nej, patrzyłem na zegarek, 14,5 minuty, to był wstęp, dzisiejszej debaty, gdyż dzisiaj rozmawiamy o ol- z 15 minut czasu na wystąpienie. (Oklaski) 0,5 mi- brzymich pieniądzach, i to o pieniądzach Polaków, nuty to były argumenty merytoryczne. Gdybyśmy dlatego do tego nawiązałem, dlatego o tym, panie w takim tempie prowadzili debatę publiczną, to 10 premierze, mówiłem. lat by trwało, zanim wszystkich… (Oklaski) To jest Zwracałem również w swoim wystąpieniu uwagę niemożliwe. Podzielam opinię, że rozmawiamy o bar- na to, i to była kolejna ważna teza, do której pan się dzo ważnej sprawie, debatują o niej politycy, eksper- odnosił, że brakuje dialogu między panem a poszcze- ci, dziennikarze. Debata odbywa się również w wielu gólnymi siłami politycznymi. Zapowiedział pan roz- polskich domach. Wypowiedzi są ostre, kontrower- mowę. Mamy swoje przemyślenia i chcemy ratować syjne, nie ulega wątpliwości, że często debata wpisu- budżet. Byliśmy jedynym klubem opozycyjnym, któ- je się w walkę polityczną przed zbliżającymi się wy- re na swoje spotkanie zaprosił panią minister Fedak borami. Mieliśmy to dzisiaj. Najgłośniej reagowali na i pana ministra Boniego. Tylko problem polegał na rządowy projekt ci, którzy byli autorami obecnego tym… (Poruszenie na sali) Problem polegał na tym, systemu OFE. Wynika to zapewne z faktu, że czasa- że dwóch ministrów miało rozbieżne zdania, panie mi trudno uderzyć się we własne piersi i przyznać do premierze. Gdyby przed dzisiejszą debatą odbyło się popełnionych błędów, a są zapewne i tacy, którzy wal- spotkanie Klubu Poselskiego SLD z panem, panie czą o utrzymanie posiadanych proﬁtów. premierze, gdyby pan przekonywał nas do swoich Pan premier wspominał, że nie posądza twórców racji, a my do swoich poprawek… reformy o złą wolę, ja również nie posądzam, ale (Głos z sali: Może już starczy tych bzdur.) przypominam, że robotnikowi płaci się na przykład za wykonane jednostki pracy, a politykowi za zdol- ność przewidywania. Tej zdolności zabrakło twórcom Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: reformy, w wielu sprawach ona jest nie taka, jak być powinna. Dziękuję uprzejmie, panie przewodniczący. Przygotowując się do dzisiejszej debaty, przejrza- łem wypowiedzi posłów mojego klubu sprzed 11 lat, kiedy był tworzony obecny system emerytalny. Za- Poseł Grzegorz Napieralski: stanawiali się oni, jak to jest możliwe, by bardzo de- likatny, bardzo ważny społeczny problem, jakim są …być może ta dyskusja nie byłaby tak emocjonal- emerytury Polaków, mógł być rozwiązywany przez na. Panie premierze, jesteśmy gotowi na dialog, mamy kapitał, którego naturalne cele są inne niż rozwiązy- cztery fundamentalne poprawki, które nie demontują wanie problemów społecznych. Zastanawialiśmy się 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 92 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Stanisław Żelichowski przewidziane prawem demokratycznego państwa. Tak dalej być nie może. Przemilcza się fakt, że wsku- wówczas, co się stanie, jeżeli w wyniku przyjęcia wy- tek kryzysu światowego ubytek potencjalnych docho- sokiej stawki odpisu do OFE dojdzie do sytuacji, że dów OFE przekroczył 20 mld zł. Nie chcę rozwijać tej inne będą interesy kapitału, inne ubezpieczonych, a kwestii, mówiłem o tym przedtem. inne państwa. Po czyjej stronie stanie w przyszłości Wysoki Sejmie! Zdaniem klubu PSL wysokość polski rząd? emerytur bieżących i w dalszej przyszłości uzależnio- Dziś z satysfakcją stwierdzamy, że rząd stanął po na będzie od siły naszej gospodarki. W okresie naj- stronie polskich emerytów. Zdaniem PSL-u praprzy- większego kryzysu, co było wyśmiewane, byliśmy czyną obecnych problemów, kłopotów związanych z zieloną wyspą na tle Europy i dziś również nasza go- tą ustawą, był fakt, że generalne założenia tej refor- spodarka należy do najlepiej rozwijających się w Eu- my nie były konsekwentnie realizowane. Żaden z ropie. Odpowiedzialny rząd analizuje sytuację po to, poprzednich rządów nie może stwierdzić, że jest bez aby likwidować zagrożenia i stan wzrostu utrzymać winy. W tej sytuacji szczególne słowa uznania kieru- w przyszłości, między innymi dlatego, aby były wyż- ję do pani minister Fedak, która pierwsza zwróciła sze emerytury. Poszczególne kraje, w zależności od uwagę na problem, w jakimś sensie spowodowała dzi- własnych zasobów, przyjmują różne drogi wychodze- siejszą dyskusję i decyzję, która zostanie podjęta. nia z kryzysu. Rząd brytyjski na przykład tnie wy- Mówiłem o tym, że winę za obecny stan ponoszą datki społeczne, zwalnia policjantów, urzędników itd. poprzednie rządy, ale uderzmy się też we własne pier- Polacy są społeczeństwem na dorobku, więc nie mo- si. Parlament też nie jest bez winy. Zawierzyliśmy żemy sobie pozwolić na pójście drogą brytyjską. Dzi- trochę w ciemno, bez głębszych analiz, twórcom re- siaj jedną z dźwigni naszego rozwoju jest popyt we- formy i stworzyliśmy prawo, które, obiektywnie trze- wnętrzny, który powinien być utrzymany w najbliż- ba przyznać, nie jest przez zarządy OFE łamane. szej przyszłości. Nie stać nas jest ani na radykalne Prawo jest po prostu wadliwe. Warto przyjrzeć się podnoszenie podatków, ani na cięcie wydatków spo- wielu rozwiązaniom na nowo. Na przykład, zdaniem łecznych. Jeżeli niczego nie zmienimy, to prawdopo- naszego klubu, skandalem można nazwać z góry wy- dobna jest droga grecka, gdzie już dziś koszty długu znaczoną pulę środków na wynagrodzenia w otwar- publicznego w skali roku wynoszą 12%. tych funduszach emerytalnych. Premie i płace winny W debacie publicznej szermuje się hasłem zerwa- być ściśle uzależnione od osiąganych wyników. OFE nia umowy społecznej. Nie mamy w polskim systemie nie ponoszą konsekwencji tego, czy inwestują dobrze, prawnym dookreślonego, co można rozumieć przez czy źle. Konsekwencje ponoszą ewentualnie przyszli umowę społeczną. Zatrzymalibyśmy jednak całkowi- emeryci. Kolejne rządy nie kontrolowały działalności cie rozwój kraju, usprawnienie państwa, gdybyśmy OFE, stąd naszym zdaniem olbrzymie koszty funk- każdą zmianę ustawy, czyli nowelizację nazwali ze- cjonowania funduszy, takie jak koszty prowizji, re- rwaniem umowy społecznej. Dla klubu PSL zapew- klamy, akwizycji, to teraz będzie zmienione, ale tak nienie godziwych emerytur, a na początek nie niż- to wyglądało. Prowizje wprawdzie spadły z 10 do szych, jak wynika z obecnego systemu, jest właśnie 3,5%, ale mimo wszystko wygenerowały potężne dotrzymaniem umowy społecznej. Propozycje rządo- koszty, a te były wydatkami budżetu państwa. Nie we zmierzają, naszym zdaniem, w tym kierunku. ma również efektów w zakresie konsolidacji i dywer- Klub PSL będzie pracował w komisji tak, aby za- syﬁkacji funduszy. wsze stać po stronie emerytów, a nie po stronie kapi- Największy jednak zarzut, jaki stawia mój klub, tału, który być może nie zawsze ma interes wspólny dotyczy tego, że system w sposób całkowicie nieuza- z interesem ubezpieczonych. Dziękuję. (Oklaski) sadniony nakręca dług publiczny, ze szkodą dla obecnych i przyszłych emerytów. Aby nie było żadnych wątpliwości, mój klub nie jest za likwidacją systemu. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Nie możemy obwiniać się za to, że stworzyliśmy, czy uwierzyliśmy na słowo twórcom reformy, system, któ- Dziękuję panu przewodniczącemu. ry nie był, a powinien być, modernizowany w zależ- W ramach czasu przeznaczonego dla klubu Pol- ności od wyzwań wewnętrznych i zewnętrznych na- skiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł szej gospodarki. Trzeba dać szansę OFE, ale musimy Jan Łopata. naprawić system. Z uwagi na fakt, że nie było sku- Bardzo proszę, panie pośle. tecznej kontroli, zarządy OFE mogły sobie pozwolić na tani populizm. Tak było wówczas, kiedy w spotach telewizyjnych pokazywano bardzo młodych emerytów Poseł Jan Łopata: pod palmami, i tak jest obecnie, kiedy w skandaliczny sposób informuje się społeczeństwo, że rząd kradnie Bardzo dziękuję, pani marszałek. pieniądze emerytów. (Oklaski) Nawiasem mówiąc, Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! panie premierze, klub PSL oczekuje, że ci, którzy Z wielką uwagą przysłuchuję się prowadzonej dysku- twierdzą, że rząd kradnie pieniądze emerytów, udo- sji i choć debata tocząca się tu i teraz w tej Wysokiej wodnią to przed sądem bądź poniosą konsekwencje Izbie, a jeszcze bardziej intensywnie prowadzona 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 93

Poseł Jan Łopata tym przypadku, wygenerowany przez system dług publiczny. Tak na marginesie, ile trzeba mieć pew- w różnych wydaniach publicystycznych i dyskusjach ności siebie, wręcz doktrynalnej pewności, by głosić kameralnych, nasycona jest niestety dużą dawką de- hasło: dług publiczny równa się wróg publiczny. Tak magogii i czysto politycznych odniesień, to i tak chciał- samo sprawa ma się ze stawianiem ogromnego licz- bym wyrazić ogromną satysfakcję, że wreszcie zajmu- nika długu i bezpodstawnym atakowaniem ludzi, jemy się tematem, sprawą w sposób jednoznaczny którzy próbują zmienić system generujący w tak dotykającą podstaw funkcjonowania polskiego pań- oczywisty sposób deficyt i dług publiczny. stwa i warunków życia jego obywateli. Jako człowiek Jeśli chodzi o szkodliwy wpływ deficytu, długu zajmujący się całe dorosłe życie realną stroną funkcjo- publicznego na procesy gospodarcze, jest pełna zgo- nowania społeczeństwa przeżywałem to i doświadcza- da. Koszty obsługi długu to wręcz niewyobrażalna łem dużego dyskomfortu, wysłuchując kolejnych debat kwota 38 mld zł. Trzeba to zmieniać, trzeba zmniej- o sprawach nieistotnych, trzeciorzędnych. szać obciążenia tymi wydatkami i nie tylko dlatego, Dyskusja dotycząca tej istotnej sprawy zatacza że przekraczamy wskaźniki zapisane w polskim czy coraz szersze kręgi, coraz więcej Polaków zaczyna europejskim ustawodawstwie. Można to robić, rozumieć, w jaki interes życia – mówiąc slangiem zmniejszając wydatki lub zwiększając dochody. Ile tu młodzieżowym – zostali wkręceni. Wkręceni, tak, to na tej sali było i jeszcze zapewne będzie krytyki od- adekwatne słowo do stanu rzeczy. Posługiwanie się noszącej się do podwyżki podatku VAT? Jest to bo- określeniem umowy społecznej jest, moim zdaniem, wiem rzeczywiście powszechny podatek i w sytuacji absolutnym nadużyciem. Umowa to, według mnie, istnienia obiektywnych kosztów dokłada element dobrowolnie zawarte porozumienie podmiotów, z wzrostu kosztów życia. Może spójrzmy na to trochę szansą na pozytywne efekty – korzyści dla umawia- inaczej, czyli przyjrzyjmy się propozycjom cięć zapro- jących się stron. W którym miejscu te kryteria zosta- ponowanych przez słynnego profesora. Otóż tniemy ły spełnione, by można nazwać to umową społeczną? środki na zasiłki rodzinne, zasiłki pogrzebowe, na To podstawowe pytanie. Okoliczności wprowadzania becikowe, podnosimy wiek emerytalny kobiet i męż- systemu – coraz wyraźniej prezentowane, ale jeszcze czyzn, prywatyzujemy w ciągu roku, czyli sprzedaje- bardziej dotyczy to efektów, o tym za chwilę – każą my szybko 4, 5 firm... jednoznacznie to ocenić. Ta zmiana systemu zabez- (Poseł Zbigniew Babalski: Część już zrobiliście.) pieczenia emerytalnego dokonana w 1999 r. niestety (Poseł Tadeusz Iwiński: Ale czy to jest mowa o jest niedobra. Można to nazwać – i niektórzy tak to obecnym rządzie?) nazywają – wręcz nadużyciem zaufania społecznego. Nazwiska słynnego profesora nie przytoczę. Pan Tu niewątpliwie przeciwnicy zmian mają rację. Polacy profesor też dokładnie to wie. Nie o tym profesorze to nie stado, to nie bezkształtna masa, to inteligentni jest mowa, który się o to upomniał. ludzie, mądrzy obywatele, wśród których coraz więk- Mówimy o nędzy intelektualnej. W tym wszyst- szy procent orientuje się, co im, co nam zgotowano. kim jest jakaś paranoja. Jak już jestem przy wpływie Zdają sobie oni jednak sprawę również z tego, dlacze- otwartych funduszy emerytalnych na polski dług go ten szkodliwy system jest z taką zażartością bro- publiczny, to proszę posłuchać następujących wyli- niony. Wiedzą, że na promocję i reklamę wykorzysty- czeń. W ciągu 10 lat, jeśli porównamy kwotę przeka- wane są środki dziesięciokrotnie wyższe niż te prze- zanych składek do otwartych funduszy emerytalnych znaczane na finansowanie w ciągu roku wszystkich z aktywami OFE, działalność II filaru przyniosła partii politycznych, wszak to podstawa demokracji. jedynie 4,5 mld zysku. W tym czasie towarzystwa Jednak konieczności zmian i logiki wyliczeń nie zasy- emerytalne zarządzające otwartymi funduszami popie najbardziej krzykliwa propaganda. brały w formie opłat – są to wartości z 2010 r. – 19,4 W tym miejscu ukłon w stronę rządu pana pre- mld zł. Oznacza to, że każdy 1 zł zysku wypracowa- miera Tuska i mojej koleżanki klubowej pani mini- nego dla przyszłych emerytów kosztował ponad 4 zł ster Jolanty Fedak za projekt zmian i za dużą deter- przychodu dla towarzystwa emerytalnego. Powtórzę, minację. Myślę, że to jest pewien pomysł uregulowań żeby to było jednoznaczne: 1 zł zysku – 4 zł przycho- systemowych mogący odnosić się nie tylko do tej du dla towarzystwa emerytalnego. ustawy. Sądzę, że warto w polskim ustawodawstwie, Spójrzmy jeszcze przez moment na inne doktry- w szczególności dotyczącym zmian systemowych, nalne zaklęcia: ograniczenie wpłat do OFE zaszkodzi wprowadzać jako zasadę obowiązek przeglądu funk- Giełdzie Papierów Wartościowych, a na akcjach w cjonowania danej ustawy, na przykład co 3 lata, jak długim terminie zawsze się zyskuje. Co do pierwszej to jest w tym przypadku. Wczoraj zaproponowaliśmy tezy można postawić pytanie: To dlaczego, mając – i taka będzie poprawka w imieniu klubu – by taką ustawową możliwość inwestowania do 40% kapitału, zasadę ustalić również w odniesieniu do pakietu otwarte fundusze z tego nie korzystały? Po wtóre, co ustaw zdrowotnych, chodzi o przegląd na przykład najistotniejsze, padało to już z tej trybuny. Nie co 3 lata funkcjonowania tego systemu. Nie byłoby umniejszając, oczywiście pozytywnej roli, wpływu, może tej sytuacji, jaką mamy dzisiaj w Polsce i pew- jaki giełda wywiera na rozwój polskich przedsię- nie w wielu innych krajach. Nie byłoby pewnie tych biorstw, to czy szanowni państwo posłowie broniący błędów, czasem wręcz nieodwracalnych. Tak jak w idei OFE mają świadomość, że państwu polskiemu 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 94 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Jan Łopata wiedliwości stało się zadość, czyli nastąpiła obniżka z 7% do 3,5%, ale ja nie przypominam sobie by wtedy, grozi pozew o to ustawowe uregulowanie, chodzi o te te dwa czy trzy lata temu, padły tak ostre słowa, któ- 5%, o ryzyko, o możliwość inwestowania w znacznie re miałyby sugerować bardzo poważną zmianę w sys- większym stopniu na zagranicznych rynkach. Jeśli temie emerytalnym, którą dzisiaj państwo nazywacie trybunał to orzeknie, co jest jednak bardzo prawdopo- reformą, a z czym ja nie mogę się zgodzić. dobne, to czy nadal będziecie bronić tego chorego sys- Co więcej, w 2010 r. Bank Światowy jednoznacznie temu, że tak to określę. pozytywnie wyrażał się o reformie emerytalnej, która Na zakończenie powiem, że wiem, że projekt rzą- została przeprowadzona w Polsce. Zacytuję: By zapo- dowy jest efektem wielu dyskusji i w rezultacie kom- biec niskim emeryturom, należy podnieść składkę do promisów, ale brakuje mi tu zapisów – dopóki tak musi OFE i poprawić ich działanie, np. wprowadzając w być – ograniczających marżę i inne koszty funkcjono- każdym OFE specjalne fundusze z polityką inwesty- wania systemu. To jest tak samo pilna sprawa… cyjną dopasowaną do wieku oszczędzających. Myślę, że pan minister Boni wyjątkowo dokład- nie pamięta ten raport, bo przecież na jego podsta- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: wie zaczynał przygotowywać reformę otwartych funduszy emerytalnych. (Oklaski) I nagle wydarzy- Dziękuję panu posłowi. ło się coś takiego, że przestaliście mówić, że otwarte fundusze emerytalne i pewna równowaga pomiędzy systemem ZUS-owskim a kapitałowym są dobre, Poseł Jan Łopata: tylko okazało się, że wszystko jest złe. Wytłumaczyć to można na dwa sposoby: albo zależy to od nastroju …jak ustalenie sposobu wypłacania emerytury z ministra finansów, że jest albo tak, albo w drugą tego właśnie filaru. Reformatorzy z roku 1999 zadba- stronę, albo jednak stało się coś takiego, co wymu- li o to, by kasa obowiązkowo płynęła szerokim stru- siło na was zmianę sposobu myślenia na temat mieniem, ale, o ironio, jeśli chodzi o wypłatę naszych otwartych funduszy emerytalnych. Ja jednak wierzę pieniędzy, to zabrakło im paragrafów. Dziękuję bar- w racjonalność ministra finansów i uważam, że pod- dzo. (Oklaski) stawowym powodem, dla którego dzisiaj się tutaj spotykamy, jest wielki problem związany z finansami publicznymi, a nie kwestia tego, czy OFE są do- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: bre, czy złe, czy system zaproponowany w 1997 r. jest dobry, czy zły, po prostu katastrofalny jest stan fi- Dziękuję panu posłowi. nansów publicznych. Głos zabierze pani posłanka Joanna Kluzik-Rost- Nie rozumiem jeszcze jednej rzeczy. Dzisiaj pań- kowska w imieniu klubu Polska jest Najważniejsza. stwo tłumaczycie, że dla dobra naszych przyszłych emerytur – bo tak naprawdę rozmawiamy również o naszych emeryturach, wszystkich tych, którzy dzi- Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska: siaj są na rynku pracy – trzeba zmniejszyć składkę do OFE z 7,3% do 2,3% i że to jest optymalne roz- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro- wiązanie. Przypuśćmy na chwilę, że się z tym zga- wie! Pan minister Rostowski przemawiał ostatnio dzam, chociaż się nie zgadzam. Dlaczego w takim bardzo twardo, że II filar to rak na reformie, że to razie państwo proponujecie za kilka lat podniesienie beczka bez dna i wielki ciężar dla finansów publicz- tej składki do 3,5%? Czy jak będzie 3,5% to będzie nych. Otóż chciałam przypomnieć, że nie zawsze tak gorzej, niż jak jest 2,3%, czy będzie lepiej? Znaczy, było. Cofnijmy się do września 2008 r., kiedy do par- panie ministrze, to się po prostu nie trzyma kupy, to lamentu trafiły projekty opozycji, pierwsze postulaty jest nielogiczne. mówiące o tym, żeby obniżyć prowizję z 7% do 3,5%. Dlaczego tak ostro o tym mówię? Ano dlatego, że Wtedy stanowisko rządu wobec tych projektów było podstawowym pytaniem, na które dzisiaj powinniśmy negatywne. Przypomnę, jak to wtedy brzmiało: Błę- sobie odpowiedzieć, jest: W jaki sposób przeprowadzić dem jest postrzeganie tego systemu jednowymiarowo reformę finansów publicznych państwa, żeby była ona i podejmowanie decyzji o ingerencji ustawowej. Dale- jak najbardziej efektywna? Ta debata powinna być o ko idącym uproszczeniem, na które w systemie ubez- tym i główne pytanie powinno być następujące: Czy pieczeń społecznych nie można sobie pozwolić, jest zmiana w systemie emerytalnym zaproponowana stwierdzenie, że im niższe będą opłaty od składki, przez rząd jest najlepszym sposobem reformowania tym wyższy będzie stan oszczędności zgromadzonych finansów publicznych, czy też najgorszym? Klub Pol- na indywidualnym rachunku członkowskim OFE. ska jest Najważniejsza uważa, że rząd wybrał najgor- Pół roku później, w 2009 r. – jak rozumiem w myśl szą z możliwych dróg reformowania finansów publicz- idei, że wszystkie projekty są dobre, pod warunkiem nych i proponuje zmiany w systemie emerytalnym że są nasze – z podobną propozycją zmniejszenia pro- zamiast przeprowadzenia poważnej debaty na temat wizji z 7% do 3,5% wyszedł rząd. Tym razem spra- reformy finansów publicznych państwa. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 95

Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska biorąc pod uwagę demografię, nie spełnią się, bo nie mogą się spełnić. Deficyt budżetowy za 2010 r., mówię ostrożnie, bę- Wrócę do tego, co powiedziałam parę minut temu. dzie wynosił 100, być może 110 mld zł. Wprowadzając Potrzebna jest głęboka reforma finansów publicz- w tym roku ustawę, bardzo szybko, którą dzisiaj pań- nych. Panie premierze, panie ministrze, klub Polska stwo przedstawiacie, zasypujecie dziurę budżetową na jest Najważniejsza uważa, że nie możemy czekać z poziomie 10 mld zł, więc biorąc pod uwagę głębokość poważnymi reformami. Przed nami dwieście dwa- reformy finansów publicznych, jaka dzisiaj jest pań- dzieścia kilka dni do następnych wyborów. Albo będą stwu potrzebna, jest to tylko kosmetyka. to dni bardzo pracowite, wykorzystane dla dobra Pol- Przy okazji okazuje się, że zatrudnienie w admi- ski, albo będą to dni i tygodnie zmarnotrawione w nistracji publicznej ciągle rośnie, zamiast maleć. Kie- imię wyborów. dy porównano kilka dni temu pieniądze, które zosta- Mamy odwagę i mówimy wprost: porozmawiajmy ły wydane na administrację w ciągu ostatnich dzie- o wydłużeniu wieku emerytalnego, o likwidacji eme- sięciu lat, okazało się, że było to ponad 1 bilion zło- rytur mundurowych. Mówił o tym dzisiaj pan pre- tych, czyli kilkakrotnie więcej pieniędzy niż zgroma- mier Tusk. Będziecie mieli w nas partnerów do roz- dziliśmy w OFE. Powinniśmy rozmawiać na temat mowy o likwidacji emerytur mundurowych. Rozma- reformy finansów publicznych. wiajmy o funkcjonalności i zasadności istnienia Chciałabym tutaj odnieść się do wypowiedzi pana Karty Nauczyciela. Rozmawiajmy o tym. Rozmawiaj- premiera Tuska. Przyznam szczerze, że z ubolewa- my o głębokich reformach, jakie powinny mieć miej- niem przyjęłam to, że on wyszedł, że jakby nie do- sce w ministerstwie pracy, jeżeli chodzi o świadczenia trwał, że zabrakło premierowi cierpliwości i nie do- rodzinne, pomoc społeczną itd. To są dziedziny, któ- czekał do końca przemówień klubowych, ale mam re wymagają rewolucji. Mamy odwagę o tym mówić, nadzieję, że pan minister te sugestie mu przekaże. A mamy odwagę powiedzieć: panie premierze, jeżeli więc premier Tusk, przedstawiając stanowisko rzą- przyjdzie pan dzisiaj z odważnymi propozycjami, bę- du, powiedział tak: Najważniejsze są emerytury tych dzie pan miał w nas sojuszników. Ale tej odwagi nie emerytów, którzy dzisiaj są w systemie, najważniej- ma dziś po stronie Platformy Obywatelskiej. Tej od- sze jest to tu i teraz. Otóż nie. My się z tym nie zga- wagi brakuje Donaldowi Tuskowi. Jeżeli premier dzamy, fundamentalnie. Od każdego rządu należy Tusk znajdzie odwagę, by to zrobić, będzie miał w wymagać patrzenia w przyszłość, i to nie w perspek- nas sojuszników. Będziemy popierać wszystkie bar- tywie pół roku, roku, kolejnych wyborów, ale właśnie dzo odważne i niezbędne reformy z punktu widzenia w perspektywie piętnastu, dwudziestu, trzydziestu polskiej racji stanu, z punktu widzenia polskich fi- lat, bo tak planuje się reformę emerytalną. Absolut- nansów publicznych. Odwagi – tego życzę rządowi. nie nie zgadzamy się z tym, że trzeba się zatrzymać Jeżeli państwu tej odwagi zabraknie, to mamy przed tu i teraz i mieć na myśli wyłącznie tych emerytów, którzy dzisiaj nimi są. Nie można patrzeć w przy- sobą 220 straconych dni, a debata na temat reformy szłość wyłącznie pod katem tego, że za pół roku będą finansów publicznych zacznie się od nowa w przy- kolejne wybory. Nie zgadzamy się z tymi propozycja- szłym parlamencie. mi rządu, dlatego że uważamy, że jest to dewastacja Panie ministrze, od samego patrzenia, że ta dziu- dzisiaj funkcjonującego systemu emerytalnego, jest ra, która jest długiem publicznym, deficytem, jest to zabranie żywej gotówki, która dzisiaj m.in. jest na większa, od samego patrzenia w głąb tej dziury, rze- giełdzie, a w zamian za to jest księgowanie poboż- czywistość się nie zmieni. Wie pan o tym równie do- nych życzeń, które miałyby się ziścić w przyszłości. brze jak ja. Ponieważ uważamy, że przedstawiany Dwie bardzo ważne sprawy. Zabranie pieniędzy, dzisiaj przez rząd projekt dewastuje system emery- które dzisiaj pracują, znajdują się na rynku, to jest talny, nie dając nic w zamian, księguje pobożne ży- nie tylko kwestia wypracowywania pieniędzy, na- czenia, których za 20–30 lat nie da się spełnić, wnio- szych przyszłych emerytur, ale to jest również bardzo skujemy o odrzucenie tego projektu ustawy w pierw- ważna kwestia dla pracodawców, którzy tworzą miej- szym czytaniu. sca pracy albo nie mają możliwości tworzenia miejsc Będziemy podejmować kolejne kroki, ponownie pracy. Więc zabranie tych pieniędzy z rynku, z giełdy zwrócimy się do pana prezydenta Komorowskiego. ma znaczenie zarówno dla naszych przyszłych eme- Zaproponowaliśmy, że jeżeli będzie zgoda na dwu- rytur, jak i dla rynku pracy, dla rozwoju Polski. To dniowe wybory, mówimy: tak. Im więcej demokracji, jedna rzecz. tym lepiej. Wykorzystajmy tę demokrację jeszcze le- Pan, panie ministrze, dobrze wie i pani minister piej, sięgnijmy po ten instrument, który istnieje w Fedak też to wie, że prawa demografii są nieubła- polskiej demokracji, a po który do tej pory sięgaliśmy gane. Za 20 lat będzie nas o 2 mln mniej, będzie niezmiernie rzadko, sięgnijmy do instytucji referen- znacznie więcej osób w wieku poprodukcyjnym, któ- dum. Jeżeli chcemy zmieniać system emerytalny, to re będą sięgały po wypracowane świadczenia eme- nie róbmy tego kolanem, szybko przebiegając z tą rytalne, a na rynku pracy będzie mniej pracowni- ustawą przez Sejm. Zapytajmy Polaków, jak wyobra- ków. Tak więc to, co chcecie dzisiaj państwo zaksię- żają sobie te zmiany, bo to jest sytuacja, to jest zmia- gować, jest księgowaniem pobożnych życzeń, które, na, która będzie dotyczyła 15 mln Polaków. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 96 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska Bożego Narodzenia, kiedy tacy jak pani poseł myśle- li, że Polsce grozi wielki kryzys finansów publicznych. Wystosujemy list otwarty do premiera Tuska, Może pani nie słyszała, że nasze działania uzgodnio- żeby nie miał żadnych wątpliwości, że ma w nas so- ne są z Komisją Europejską i bardzo precyzyjne obli- juszników do przeprowadzenia tych poważnych czenia, które przez 3 tygodnie uzgadnialiśmy z Komi- zmian, które są przed nami. Jeszcze jedna rzecz. Ra- sją Europejską, wyniosą 4,4 punktu procentowego zem z panem marszałkiem Ludwikiem Dornem wnie- PKB w tym roku i w przyszłym. I na skutek tego w śliśmy do Komisji Finansów Publicznych projekt tym roku i w przyszłym Polska będzie absolutnym uchwały. Z jednej strony zobowiązywałaby ona rząd, liderem, jeśli chodzi o konsolidację finansów publicz- żeby wrócić na forum europejskie i rozmawiać o innych w całej Europie. nym sposobie patrzenia na nasz dług, a z drugiej (Poseł Zbigniew Girzyński: Kreatywna księgo- strony dawałaby, jeśli o to chodzi, dobry instrument. wość.) Jest projekt uchwały. To był dobry pomysł w sierpniu Zarzut mówiący o kreatywnej księgowości proszę zeszłego roku, niestety państwo skapitulowaliście w wysłać do Komisji Europejskiej, bo ewidentnie oni w grudniu. Trzeba wziąć pod uwagę wszystkie instru- tej kreatywnej księgowości uczestniczą. Gratuluję menty, które można wykorzystać do naprawy finan- panu posłowi odwagi. A więc ewidentne jest to, że sów publicznych. Akurat ten, po który państwo się- wszyscy dzisiaj wiedzą, iż tak jak w 2009 r. i 2010 r. gnęliście, jest najgorszy z możliwych. Mam też apel. byliśmy liderami albo w ścisłej czołówce i jeśli chodzi Nie bałamućcie państwo, że jest to głęboka reforma, o wzrost gospodarczy, będziemy także w ścisłej czo- która nie ma nic wspólnego z długiem publicznym i z łówce w całej Europie, jeśli chodzi o wzrost gospodar- deficytem. Spotykamy się dzisiaj dlatego właśnie, że czy, w tym roku... mamy ten długi i deficyt. Dziękuję bardzo. (Oklaski) (Poseł Anna Paluch: Proszę zejść na ziemię.) ...to w tym roku i przyszłym będziemy w ścisłej czołówce, jeśli chodzi o konsolidację finansów pu- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: blicznych. Dlatego dzisiaj nie ma sensu dalej mówić o kryzysie finansów publicznych. Już nikt w to nie Dziękuję uprzejmie. wierzy. Wszyscy czytali list rządu polskiego do komi- O głos poprosił minister finansów. sarza Rehna. A wczoraj, mogę pani powiedzieć, Rada Bardzo proszę, panie ministrze. Europejska przyjęła wstępną analizę Komisji Euro- pejskiej potwierdzającą nasze obliczenia. Takie wypowiedzi nie mają więc absolutnie żadnego sensu. Minister Finansów Teraz jeśli chodzi o to, dlaczego ten ruch – bardzo Jan Vincent-Rostowski: prosto, w dwóch zdaniach. Część składki do OFE, która do dziś szła na zakup akcji, po 2015 r. będzie Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym udzie- zwiększona. Ta część, która będzie przesunięta na lić odpowiedzi, powiedzieć kilka słów, bo niestety subkonta w ZUS, to jest ta część, która była przeka- pani poseł Kluzik-Rostkowska w swoim wystąpieniu zywana do OFE, przez OFE ponownie przekazywana w wielu punktach minęła się z prawdą. Powiedziała do budżetu, żeby budżet przekazywał te pieniądze do na przykład, że Bank Światowy oznajmił, że trzeba ZUS na wypłatę bieżących emerytur. Ale po drodze podnieść składkę do OFE. Pani poseł powinna wie- tworzyła dodatkowy gigantyczny dług publiczny. Jest dzieć, że Bank Światowy zamieścił w „Gazecie Wy- to część składki niemająca absolutnie żadnego uza- borczej” sprostowanie. Było tam jasno powiedziane, sadnienia. Ze wszystkich wydatków państwowych że mówili o takiej możliwości, ale miałoby to nastąpić jest to najbardziej bezsensowny możliwy wydatek. za 15 albo 20 lat, kiedy w I filarze w ZUS-ie będzie, Oczywiście jak przychodzi do konsolidacji finansów według obliczeń Banku Światowego, nadwyżka. To, publicznych, naturalne jest to, że rząd patrzy, jakie że za 15–20 lat będzie w I filarze nadwyżka, jest naj- wydatki są najbardziej uzasadnione. Ze wszystkich lepszym dowodem na to, że to, co pani poseł mówiła wydatków jest to wydatek najmniej uzasadniony i o zagrożeniach demograficznych, jest pewnym nie- najbardziej szkodliwy. Skumulowany skutek tych porozumieniem. wydatków, pani poseł, to zwiększone zadłużenie pań- Pani poseł pytała, dlaczego teraz obniżamy skład- stwa polskiego – o 4 tys. zł na każdego Polaka, każdą kę do 2,3%, a potem wzrośnie ona do 3,5%. Pani po- Polkę i każde polskie dziecko, a więc czas było z tym seł zauważyła może, że Polska podlega procedurze skończyć. Co się tyczy tej insynuacji, że to nie jest nadmiernego deficytu. Mamy zobowiązania wobec reforma. To jest reforma, bo przestaliśmy marnować Unii Europejskiej, wobec Rady Europejskiej, aby z pieniądze, które niepotrzebnie i bezsensownie były tym deficytem zejść i zlikwidować go do 2012 r. Dla- przekazywane do OFE i tylko obciążały Polaków dłu- tego właśnie przez krótki czas ta składka będzie tro- giem publicznym. (Oklaski) chę niższa niż docelowe 3,5%. Te pytania są proste, Jeżeli chodzi o troskę o budżet, to nie chodzi o bardzo łatwo jest na nie odpowiedzieć. troskę o budżet tylko tu i teraz, ale jeszcze bardziej Pani poseł ma informacje sprzed 6 tygodni... 2 o budżet w przyszłości – o przyszłe budżety, o przy- miesięcy. Pani poseł ma jeszcze tę świadomość sprzed szłych podatników. Ten mechanizm obciążający Po- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 97

Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski wą zaczęłam jeszcze ja – tylko cóż z tego, że macie dobrą wolę, jeśli na te żłobki i na te przedszkola nie laków ciężkim i narastającym zadłużeniem, jeśli go daliście pieniędzy. Dzisiaj premier Tusk mówił: Dla- nie ukrócimy, doprowadzi do dodatkowego długu pu- czego wymagacie od nas takich krwawych reform, na blicznego równowartego 80% PKB. I w przyszłości tak przykład likwidacji becikowego? To my mówimy tak: właśnie będzie. I to z myślą o naszych dzieciach oraz drugie becikowe jest niepotrzebne, było niepotrzebne ich dzieciach właśnie ten mechanizm wyłączamy, tę od samego początku. 416 mln w tym roku, od począt- maszynkę do tworzenia długu. A więc nie jest to żad- ku istnienia becikowego, czyli od 2006 r. 2 mld zł – to na dewastacja systemu, tylko wprost przeciwnie – ko- są 2 mld zł, które naprawdę skutecznie mogły praco- nieczna naprawa i uzdrowienie tego systemu. wać jako inny instrument polityki rodzinnej. Jeśli chodzi o pracodawców i tworzenie miejsc pracy, dodatkowy dług wynikający z tego systemu powoduje, że Polska według agencji ratingowych ma Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: niższy rating, niż miałaby. Gdybyśmy tego długu nie mieli, mielibyśmy lepszy rating, gdybyśmy mieli lep- Dziękuję uprzejmie, pani poseł. szy rating, to koszt kapitału dla przedsiębiorców był- by niższy i pracodawcom łatwiej byłoby tworzyć nowe miejsca pracy. Jest to ABC ekonomii, pani poseł. Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska: Oczywiście nie będzie to ostatni krok. Konieczna bę- dzie dalsza reforma ﬁnansów publicznych i bardzo Jeżeli państwo dalej nie będziecie wprowadzać się cieszę, że pani poseł zgłasza chęć uczestnictwa w polityki rodzinnej, to problemy demograﬁczne będą tej wielkiej pracy także w przyszłej kadencji. Tylko jeszcze większe bez względu na to, jak pan, panie niestety obawiam się, iż nie będziemy mogli skorzy- ministrze, będzie próbował nas tu czarować i czaro- stać z tej propozycji. Dziękuję. (Oklaski) wać całą scenę polityczną. Takie są fakty. Dzisiaj na jednego emeryta pracują cztery osoby, a za 20 lat będą to dwie osoby. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję panu posłowi. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: W trybie sprostowania pani poseł Joanna Kluzik- -Rostkowska. Dziękuję, pani poseł. Głos zabierze pan poseł Marek Borowski w imieniu koła Socjaldemokracja Polska. Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska: Bardzo proszę, panie marszałku. Pani Marszałek! Rozumiem, panie ministrze, że w przyszłej kadencji po prostu nie będzie pan ministrem finansów i stąd to pożegnanie. (Oklaski) Poseł Marek Borowski: (Głos z sali: Brawo, brawo!) Dziękuję. Panie ministrze, dziękuję za tę wypowiedź. Muszę powiedzieć, że tłumacząc, dlaczego teraz jest 2,3%, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim a w przyszłości będzie 3,5%, tak naprawdę potwier- chciałbym zapytać, cóż jest złego w tym, że próbuje dził pan moją tezę, iż nie chodzi o reformę systemu się zlikwidować deficyt finansów publicznych. To kie- emerytalnego, tylko o problemy budżetu państwa. ruję do pani poseł Rostkowskiej, to kieruję do kole- Chodzi bowiem o procedury nadmiernego deficytu, żanek i kolegów z PiS, do innych wypowiadających chodzi o to, żeby z niej zejść, czyli mamy problem z się, którzy nierzadko mówią: zasypują dziurę budże- długiem, mamy problem z deficytem. Dziękuję bar- tową, łatają budżet. To są takie określenia, które dzo za tę wypowiedź. mają zohydzić tę czynność. A przecież tu chodzi po Co do kwestii Banku Światowego – nie powiedzia- prostu o likwidację deficytu finansów publicznych. łam, że Bank Światowy stwierdził, iż mamy to zrobić (Oklaski) I jeżeli będziemy utrzymywali taki deficyt jutro. Mówił rzeczywiście o 2025 r., bo w przeciwień- finansów publicznych, to nie ma co marzyć o tym, że stwie do tego rządu ma perspektywę dłuższą niż 220 ten system emerytalny, jakikolwiek system emery- dni do następnych wyborów, chyba 223 zostało do 23 talny zapewni dobre emerytury. A więc to, iż dążymy października. Panie ministrze, proszę sięgnąć do eks- do zrównoważonego budżetu – żeby sprawa była ja- pertyz. Będzie nas coraz mniej. Żeby niekorzystna sna, ja nie uważam, żeby te kroki były wystarczające, demografia odwróciła się, to musimy mieć przyrost na ale to jest inny temat – że dążymy do likwidacji defi- poziomie 2,1 dziecka na dorosłego Polaka. W tej chwi- cytu budżetowego, to jest również w interesie eme- li, póki co, jest 1,4. Państwo robicie takie półkroki, bo rytów. Przestańmy już zatem mówić o łataniu, o na przykład w końcu szczęśliwie udało się uchwalić zasypywaniu dziury i takim chytrym przyglądaniu ustawę o żłobkach i przedszkolach – pracę nad tą usta- się rządowi: co też on takiego podstępnego robi. Ni- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 98 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Marek Borowski druku, to mam tekst wydrukowany i służę. Wnioski są następujące. Po pierwsze, nasuwa się pytanie, czy czego podstępnego nie robi. Właśnie to powinniśmy system ZUS-owski jest bezpieczny i czy daje gwaran- zrobić i to jak najszybciej. To jest sprawa pierwsza. cję wypłat. Tak, jest bezpieczny i daje gwarancję wy- Sprawa druga – włączę się trochę do sporu między płat o tyle, o ile gospodarka będzie bezpieczna i bę- kolegą Grzegorzem Napieralskim a panem premie- dzie się rozwijała. System, który funkcjonuje obecnie, rem o to, co, kiedy było uchwalone. Wprawdzie przyj- został zmieniony, to już nie jest stary system. Nie mując logikę pana premiera, który stwierdził, że nalicza się już emerytur metodą: 1,3% razy staż pra- Grzegorz Napieralski jako młody człowiek powinien cy, czyli niezależnie od składek (Dzwonek), nalicza wszystko pamiętać, a on jako starszy o 17 lat już tylko się je zupełnie inną metodą. Nie chcę w tej chwili tego trochę, to ja powinienem pamiętać tylko datę mojego rozwijać, jest to opisane w artykule. urodzenia, ale pamiętam trochę więcej. (Oklaski) O przesuwaniu obligacji mówił pan minister, a (Głos z sali: Jaki młody?) więc nie będę tego powtarzał. Niestety, stało się to Rzeczywiście w roku 1997 uchwaliliśmy ustawę perpetuum mobile, za które wszyscy płacimy. ramową, kierunkową bez parametrów. Dzisiaj zmie- Wreszcie, wnioski końcowe, które zostały zania się nie system, tylko parametry systemu, a pa- mieszczone w artykule, które chciałbym tu przyto- rametry systemu zostały uchwalone w kolejnej ka- czyć, jako że uważam, iż są ważne. Trwa bardzo ostry dencji, więc w tym sensie Grzegorz Napieralski ma spór, który dzieli ekonomistów – i to nie według sym- rację. Trzeba natomiast zdecydować się, czy general- patii dla rządu, generalnie rzecz biorąc – oraz część nie traktujemy ten system jako pozytywny, ale ma- społeczeństwa, która próbuje się w tym zorientować, jący pewne wady, które trzeba usunąć, czy też od a także nas tutaj. Proszę państwa, jak już mówiono, początku był on z gruntu zły. Są wypowiedzi stwier- wszyscy będziemy lub jesteśmy emerytami. Trzeba dzające, że od początku był z gruntu zły i że OFE to potraktować ponadpartyjnie. Proponuję następu- trzeba zlikwidować. Kiedy słucham od czasu do cza- jące wnioski. Po pierwsze, należy przyjąć, że propo- su pani minister Fedak, to odnoszę takie wrażenie. zycje rządowe nie stanowią zagrożenia dla wysokości Może się mylę. przyszłych emerytur, przeciwnie, niektóre elementy Proszę państwa, tego nie można wykluczyć, akcje tych propozycji mają na celu wzrost stopy zastąpie- są instrumentem niepewnym, jednak historia poka- nia. Czy to się uda, nie wiem, ale to, co miało być, to zuje, że w długim czasie w gospodarkach, które dzia- minimum, będzie. Po drugie, prognozowane zmiany łają dobrze – a temu służy między innymi zlikwido- demograficzne oddziałują bardzo negatywnie na wy- wanie deficytu finansów publicznych – na akcjach sokość przyszłych emerytur. Można znacząco je pod- zarabia się. Wobec tego zrodził się pomysł, żeby w wyższyć, co wymaga różnych zgodnych działań rządu sytuacji niskich emerytur, które były nieuniknione, i odpowiedzialnej opozycji. Program powinien obej- dlatego że powodowała to demografia, znaleźć sposób mować politykę pronatalistyczną, szersze otwarcie na dołożenie określonej ilości złotych do przyszłych drzwi dla imigracji zarobkowej, żeby miał kto praco- emerytur. Stąd idea OFE. Oczywiście nałożono na to wać. Nie bójmy się rozpropagować potrzeby indywi- 7-procentową prowizję, później doszły do tego, jak się dualnego oszczędzania emerytalnego. Zmarnowali- okazało, kwestie przesuwania pieniędzy z OFE do śmy w tej sprawie już 10 lat. ZUS poprzez budżet itd., to wszystko jest do korekty. Wreszcie, nie przeprowadzono reform – o czym już mówiono – które miały zapewnić pieniądze na finan- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: sowanie tego systemu. Chcę powiedzieć jasno, że So- cjaldemokracja Polska – jak również ja osobiście – Dziękuję, panie marszałku. uważa, że co do samej idei pomysł był dobry, w związ- ku z tym proponuję, i kieruję to także do koleżanek i kolegów z SLD, aby go nie krytykować, tym bardziej Poseł Marek Borowski: że pojawiła się propozycja, którą zgłosił Grzegorz Napieralski, aby w przypadku młodych ludzi, urodzo- Pani poseł Kluzik-Rostkowska zostawiła do dys- nych po roku 1980, można było kierować większą pozycji dwie minuty, tak że jeśli można… część składki do OFE i lokować te środki w akcje. Sama ta propozycja oznacza, iż zakłada się, że to coś im da, a jeżeli tak, to nie można krytykować tego Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: systemu, jedno z dwojga. Mam bardzo mało czasu na wypowiedź, w związ- Niecałe 30 sekund, panie marszałku. ku z tym trudno zgłębić ten temat w ciągu paru minut. Przewidując to, jako że wiem, ile mam czasu do dyspozycji, zamieściłem wszelkie przemyślenia w Poseł Marek Borowski: tekście, który ukazał się w poniedziałek w „Gazecie Wyborczej”, i nieskromnie go państwu rekomenduję. Zmarnowaliśmy 10 lat. Gdyby w roku 1999 powie- Jeśli natomiast ktoś nie lubi czytać takiego drobnego dziano jasno i publicznie, że stopa zastąpienia płacy 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 99

Poseł Marek Borowski ciw najżywotniejszym interesom państwa i obywateli, a polityk, który jest za, jest politykiem odpowie- emeryturą będzie wynosiła 30%, to myślę, że więcej dzialnym i rozumie, co nam grozi. Otóż zastanawiam ludzi oszczędzałoby na tych kontach, ale tego nie zro- się, jak można nazwać to, co zaproponowano, reformą biono. Trzeba to zrobić dzisiaj i stopniowo wydłużać systemu emerytalnego. Już nawet pan minister, ale wiek emerytalny. Na tym zarobi się nawet więcej niż i pan minister Boni, mówił o tym, że celem ustawy na akcjach. Wreszcie proponuję czasowo zawiesić jest zmiana poziomu przyrostu długu publicznego. spór o to, czy OFE dadzą, czy nie dadzą, ile dadzą itd. Można się z tym zgodzić. Tak jak pan marszałek Bo- oraz jaka powinna być składka, i zamieścić w usta- rowski powiedział, jest to rzecz niezbędna, tylko że wie, że co 3 lata jest dokonywana… przy tej okazji rzeczywiście można przeprowadzić (Głos z sali: Jest w ustawie.) reformę systemu emerytalnego. Jest w ustawie, bardzo dobrze. Rząd Jerzego Buzka miał odwagę przeprowadzić 5 ważnych reform. Każdej z tych reform można za- rzucić szereg błędów, ale nie można zakwestionować Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: kierunku tych reform. Tymczasem zamiast elimino- wać to, co złe, co błędne, i zachować sens tych reform, Dziękuję bardzo. kolejne rządy wysadzają w powietrze dokonania swoich poprzedników i zaczynają od nowa. Przykładem jest reforma systemu zdrowia. Premier Leszek Miller Poseł Marek Borowski: wysadził w powietrze kasy chorych, powołał Narodo- wy Fundusz Zdrowia i nadal jest źle. Wśród reform, Za 3 lata należy dokonać publicznej oceny sytuacji które przeprowadzał premier Jerzy Buzek, jest też na rynkach kapitałowych, efektywności OFE, sytu- reforma emerytalna. Polski system emerytalny od acji finansów państwa. Wtedy należy rozważyć moż- lat funkcjonuje tak samo. Płacimy składkę emerytal- liwość zwiększenia części składki transferowanej do ną nie po to, aby uzbierać na swoją emeryturę, ale po OFE. Sądzę, że jednocześnie premier powinien jasno to, by dzisiejsi emeryci otrzymali należną im kwotę przeciąć spekulacje, jakie się pojawiają… emerytury. Tak było też w 1999 r., gdy wprowadzano wspomnianą reformę. Błędem przy wprowadzaniu tych zmian było wy- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: jęcie z ogólnej puli składek finansujących bieżące emerytury części składki przeznaczonej na II filar. Panie marszałku, teraz już stanowczo panu dzię- Powodowało to dodatkową lukę między kwotą nie- kuję. zbędną do realizacji zobowiązań ZUS wobec emerytur, bo emerytury zostały przecież takie same, a środki, które dotychczas wpływały na konta ZUS, Poseł Marek Borowski: zostały oczywiście pomniejszone. Plan sfinansowania tej luki z dochodów z prywatyzacji nie mógł się udać …że celem wprowadzanych zmian jest stopniowe i nie udał się. To oczywiście powiększa dług publicz- zdemontowanie reformy z 1999 r. Powinno być jasne, ny. Należało budować II filar albo w oparciu o dodat- że nie taki jest cel rządu. Dziękuję bardzo. (Oklaski) kową składkę, być może płaconą przez przyszłych emerytów w wysokości, która była przecież do ustalenia, niekoniecznie w takiej, jaka obowiązuje obec- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: nie, lub jednocześnie zdecydować się na dalej idącą reformę całego systemu, tylko że ten błąd trzeba sta- Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lisa rać się naprawić, zamiast cofać cały system do lat w imieniu Demokratycznego Koła Poselskiego Stron- sprzed reformy, a wszystko wskazuje na to, że poru- nictwa Demokratycznego. szamy się właśnie w tamtym kierunku. Bardzo proszę. Można naprawić ten błąd, podejmując działania w kilku płaszczyznach. Nie chodzi tu o decyzje radykalne, ale chodzi o racjonalne decyzje. W grę wcho- Poseł Bogdan Lis: dziła decyzja co do tego, że w II filarze składka jest składką odrębną, dodatkową, i wtedy rzeczywiście Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! ma charakter kapitałowy, ale można równocześnie Po raz kolejny w tej kadencji mamy podejmować de- podjąć decyzję o odciążeniu całego systemu, czyniąc cyzję w sprawie, która jest przedstawiana tak, jakby go jednocześnie – celowo to mówię – bardziej sprawie- była elementem niezbędnym dla ochrony polskiej ra- dliwym, bo dzisiaj nie jest on sprawiedliwy. Nie ma cji stanu. Nie zgadzam się z takim stawianiem spra- żadnego powodu, abyśmy finansowali emerytury wy, bo to zaburza pewną normę przy prowadzeniu młodzieńcom w wieku 35 lat udającym się na zasłu- tego rodzaju dysputy. Dzisiaj wygląda to tak, że ten, żony odpoczynek tylko dlatego, że noszą mundur. To kto jest przeciwko tym propozycjom, występuje prze- nie jest tak, że w służbach mundurowych praca jest 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 100 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Bogdan Lis Poseł Ludwik Dorn: tylko dla tych, którzy zachowują sprawność fizyczną Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słyszeliśmy tutaj, 30-latka, a chwilę później zamieniają się we wraki w że mamy do czynienia z ustawą, która zasadniczo ludzkiej skórze. Tak nie jest. Przecież ogromna więk- reformuje system emerytalny w kierunku proefek- szość tych młodych ludzi, młodych emerytów podej- tywnościowym, zaś zasadniczą motywacją jest troska muje dodatkową pracę i nie narzeka na brak spraw- o wypłaty emerytalne przyszłych emerytów. Do tego ności. Pracują w firmach detektywistycznych, ochro- dochodzą w uzasadnieniu różne obliczenia. Nie lubię niarskich, na bramkach w różnych dyskotekach i sformułowań brutalnych, w związku z tym zacytuję sterane zdrowie im w tym nie przeszkadza. tylko kogoś, kto do takich nie zwykł sięgać: jeśli cho- Kolejna rzecz. Według wszystkich badań żyjemy dzi o intelektualno-merytoryczny poziom uzasadnień dłużej. Co stoi na przeszkodzie, by przesunąć granicę rządowych, to mamy do czynienia z nagromadzeniem wieku emerytalnego, ale także zrównać ją dla męż- nieprawd, fałszów, demagogii i manipulacji. I to mó- czyzn i kobiet? Utarło się przekonanie, że w ten sposób wił wczoraj prof. Leszek Balcerowicz. W związku z odbiera się obywatelom jakiś wcześniej zagwaranto- tym, jak sądzę, kwestię rzetelności tego, co mówi wany przywilej, prawa nabyte, a ja jestem przekonany, rząd, w sensie intelektualnym i faktycznym mamy już załatwioną. że większość Polaków chciałaby być aktywna zawodo- Dzisiaj, a także w ciągu ostatnich 2 miesięcy mia- wo jak najdłużej. Emerytura jest dla nich pewną gra- łem uczucie déjà vu. Ja to kiedyś słyszałem, kiedyś nicą bezpieczeństwa, przede wszystkim dlatego, że to przeżywałem. Tylko wtedy ten spór, ta debata nie starsze osoby są zagrożone zwolnieniem z pracy. Jeśli przebiła się na poziom parlamentu. Otóż ona toczyła takie poczucie bezpieczeństwa przed utratą pracy, a się wewnątrz rządu Jarosława Kaczyńskiego, kiedy co za tym idzie, możliwości utrzymania, potrafimy byłem premierem. Przypominam sobie wypowiedzi zagwarantować, to będzie można na poważnie rozma- pani minister Anny Kalaty, pana premiera Andrzeja wiać o przesunięciu wieku emerytalnego. Leppera, pana premiera Romana Giertycha, całko- Czemu utrzymujemy dwa systemy emerytalne: wicie spójne, współbrzmiące z tym, co mówił pan jeden, w którym jest większość z nas, i drugi, dla premier Donald Tusk, pani minister Fedak i pan mi- rolników. Stworzenie wspólnego nie musi oznaczać, nister Rostowski. (Oklaski) że sytuacja rolników się pogorszy, pozwoli jedynie Wysoka Izbo, nowe wróciło. Z tym że jeżeli odrzu- wyeliminować bezsensowne dodatkowe koszty oraz, cimy ten genetycznie czy piarowo modyfikowany lep- mam nadzieję, patologie. Tych wszystkich działań peryzm pod hasłem: Balcerowicz musi zamilknąć, zaniechano. Donald Lepper wiecznie żywy, to możemy sięgnąć do Oczywiście można o to mieć pretensje do wszyst- istoty rzeczy, do bezspornych faktów. Jakie to są fak- kich poprzednich rządów, ale dzisiaj to wy rządzicie ty? Wysoka Izbo, po pierwsze, lawinowy przyrost i wy proponujecie nam zwrot w kierunku, z którego długu publicznego poprzez bieżące deficyty finansów przyszliśmy. Myślę, że trzeba podjąć decyzje, o któ- publicznych. Przypominam: 2007 r. – 6 mld, bez kosz- rych tutaj mówiłem, bo finanse same się nie ustabi- tów refundacji składki na OFE; 2010 r. – 90 mld. To lizują, deficytu też nie zaczarujecie, aby się zmniej- jest ten przyrost. W związku z tym jest tak, że nie szał. Podnieśliście podatek VAT, ograniczacie inwe- rząd, lecz wszyscy, Polska, Polacy mają nóż na gardle. stycje w infrastrukturę drogową i kolejową, a teraz Im mniej mają nóż na gardle – tu się po części z pa- chcecie w systemie emerytalnym cofnąć się do końca nem ministrem Rostowskim zgodzę – z powodu procedury nadmiernego deficytu, tym bardziej mają nóż lat 90. Dokąd to nas ma zaprowadzić? (Dzwonek) na gardle. Wszyscy mamy nóż na gardle w wyniku Zmiany, które proponujecie, mają dać na szybko ok. nieodpowiedzialnej finansowo polityki rządu, z po- 11 mld zł. Proponuję, abyście przyznali się w tej spra- wodu 55-procentowego progu ostrożnościowego. To wie do błędu. Cofnijcie obniżkę składki emerytalnej, z waszej inicjatywy w 2009 r. – i to jest niepodważal- którą zaakceptowaliście – mówię o drugim etapie – bo ny fakt – zaostrzono sankcje wobec Polaków za przewy to wdrażaliście, mimo ostrzeżeń i protestów opo- kroczenie tego progu. Tu jest istota rzeczy: nie to, co zycji. To powinno dać właśnie kwotę 11 mld zł. Na- będzie za 3 lata, tylko to, co będzie w tym roku. Bo stępnie trzeba się zabrać za reformę całego systemu. wszyscy twierdzą, że tych ok. 12 mld, które dzielą Nie wierzę, że wybór Donalda Tuska na premiera na nas od przekroczenia 55-procentowego progu, wygo- kolejne 4 lata spowoduje, że będzie realizował reformy, spodarować się w budżecie nie da, stąd skok na łatwe o których dzisiaj mówi. Dziękuję. (Oklaski) pieniądze. Bo pieniądze z OFE to pieniądze łatwe. I trzeci niepodważalny fakt, wywieszenie przez pana premiera białej flagi w kwestii metody oblicza- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: nia długu publicznego przez Eurostat. Wywiesił tę białą flagę w grudniu w Brukseli. Dziękuję panu posłowi. Tu przechodzimy do pewnej konkluzji. Dlaczego Głos zabierze pan poseł Ludwik Dorn, poseł nie- rząd robi to, co robi? Robi, bo ma – ale wszyscy Pola- zależny. cy mają, z tym że rząd i Platforma Obywatelska 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 101

Poseł Ludwik Dorn Poseł Ludwik Dorn: przed wyborami – nóż na gardle, mianowicie 55-pro- Uspokójcie Polskę, przez takie zobowiązanie mo- centowy próg ostrożnościowy z wszystkimi konse- żecie uspokoić Polskę i co więcej, możecie dać tym kwencjami. Ponieważ Platforma Obywatelska liczy, trzydziesto- i czterdziestoparolatkom znakomity, głę- że będzie rządzić także po 23 października tego roku, boki, egzystencjalny powód, by nie głosować na Plat- skoro musi to zrobić teraz, a musi, to chce zrobić tak, formę Obywatelską i PSL w najbliższych wyborach. żeby było lżej i żeby te łatwe pieniądze były dostępne Dziękuję. (Oklaski) także przez następną kadencję. To nie żadne zmiany systemowe, tylko łatwy pieniądz ze składek obywateli na utrzymanie pozycji politycznej Platformy Oby- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: watelskiej i PSL. Dziękuję panu posłowi. To jest polityka tu i teraz, kiedy w imię dobrej O głos poprosił minister – członek Rady Mini- teraźniejszości partii rządzących likwiduje się przy- strów pan Michał Boni. szłość Polaków i wprowadza najaktywniejszą ich Bardzo proszę, panie ministrze. część, tych trzydziestoparo-, czterdziestoparolatków (Poseł Anna Sobecka: Czy pan minister nie może w stan ciężkiego strachu. Bo oni się boją i mają się odpowiedzieć po pytaniach?) czego obawiać. To jest tego rodzaju transakcja, tego (Głos z sali: Właśnie.) rodzaju umowa społeczna. Pan premier Tusk do- wiódł niedawno, że lubi odwołania i aluzje alkoho- lowe. Ale to jest tak: szampana ma pić Platforma Minister – Członek Rady Ministrów Obywatelska, a kaca mają mieć Polacy. (Wesołość Michał Boni: na sali, oklaski) Ja tego rodzaju biesiady nie popieram i nie chcę w niej uczestniczyć, w innych i Bardzo króciutko. owszem. (Wesołość na sali) Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście po py- W związku z tym, Wysoka Izbo, pozostaje pyta- taniach również będę przedstawiał swoje uwagi, taki nie: Co robić? Bo niestety, z powodu tego, co działo jest mój obowiązek. Nie ukrywam, że jest mi bardzo się przez ostatnie 3 lata… (Dzwonek) trudno ustosunkować się do wszystkich wymiarów tej Liczę na pewną względność, pani marszałek, kon- bardzo wszechstronnej dyskusji. Najbardziej skonfun- dowała mnie wypowiedź pana ministra Rostowskiego, kluduję. wtedy kiedy mówił o tym, iż właściwie nie mamy spe- ...55-procentowego progu nie możemy przekro- cjalnych problemów z finansami publicznymi. I myślę, czyć. W związku z tym jest tutaj pewne rozwiązanie. że to było przejęzyczenie. (Oklaski) Tym rozwiązaniem – taką poprawkę będę zgłaszał Celem tego projektu, co już dzisiaj przestawiałem – jest zmiana rozwiązania systemowego na czasowe. państwu i co jest zapisane w uzasadnieniu, jest to, że Tak, redukujemy składkę do OFE, ale z mocy usta- chcemy uniknąć zagrożeń stałym przyrostem długu wy na 3 lata, a potem ona automatycznie wzrasta. publicznego i zmniejszyć element tworzący deficyt Namawiam opozycję, Sojusz Lewicy Demokratycz- strukturalny w finansach publicznych, związany z nej, PiS i Polska jest Najważniejsza nie tylko do po- przekazywaniem składki do OFE. Myślę, że takie parcia tej poprawki, bo ona przepadnie w głosowa- formułowanie celu oraz pokazywanie, że staraliśmy niu, ale też do głębokiego zobowiązania wyborczego się w tym trudnym projekcie z jednej strony odpowie- i politycznego, że niezależnie od tego, jaki będzie dzieć na wyzwania finansów publicznych, a z drugiej wynik wyborów, kto będzie w Sejmie, a kogo nie bę- strony zadbać o to, żeby stopa zastąpienia nie pogor- dzie, posłowie tych trzech partii zgłoszą w nowej szyła sytuacji przyszłych emerytów, a także nawet kadencji taką ustawę, która zlikwiduje systemowe poprzez uwolnienie limitów inwestycyjnych, o czym sięganie po łatwy pieniądz ze składek emerytalnych mówił pan poseł Marek Borowski, dała szansę na na rozwiązanie czasowe. Chodzi o to, aby niezależnie poprawę, to jest zadanie tego projektu. To nie jest od tego, kto gdzie będzie w przyszłym Sejmie, w ko- projekt nastawiony tylko i wyłącznie na problemy alicji czy w opozycji, wolą nowego rządu i nowej więk- finansów publicznych. To jest projekt, który równo- szości sejmowej było określenie reformy finansów cześnie jest nastawiony na to, aby generować lepsze publicznych, której do wyborów absolutnie nie bę- warunki, jeśli chodzi o przyszłe, wyższe emerytury, dzie, domknięcie niedomkniętej reformy emerytalnej poprzez to, czego przez lata nie zrobiono. Nie uwol- i przegląd i reformy tego, co już jest, ale nie kosztem niono limitów inwestycyjnych, co wpędziło nas zresz- bezpieczeństwa przerażonych trzydziesto- i czter- tą w karkołomną pułapkę mówiącą o tym, że limity dziestolatków. mogą być wykorzystywane do 40%. Na koniec 2010 r. 36% aktywów było w akcjach. Na koniec 2010 r. aktywa funduszy emerytalnych wynosiły przeszło Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: 220 mld zł przy 156 mld zł przekazanych w ramach składki, co oznacza, że fundusze zarobiły 64 mld zł Dziękuję bardzo. na nasze przyszłe emerytury. To są fakty, a nie to, że 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 102 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Minister – Członek Rady Ministrów zapisach ustawowych. To nie jest tak, że giełda zmniej- Michał Boni szy swoje obroty i powstaną zagrożenia dla rynku kapitałowego, bo przy tych limitach inwestycyjnych ktoś, nie znając się na rzeczy, mówi, że dla przyszłych rosnących z dzisiejszych 80 mld zł w roku 2020 giełda, emerytów fundusze zarobiły ledwie 4,5 mld zł. Było- w sensie udziału w akcjach, może być na poziomie 320 by więc bardzo dobrze, gdyby w tej debacie zaczął mld zł, czyli jest to czterokrotny wzrost. pomału, krok po kroku, zwyciężać realistyczny ton, Co do sporów dotyczących tego, czy to AWS, czy bo wtedy nie będziemy mieli kłopotów z tym, czy SLD, to proszę mi pozwolić na osobistą wypowiedź. oszukujemy Polaków, czy nie. (Oklaski) Bez względu na to, kto wprowadził tę reformę, SLD Rząd Donalda Tuska z pełną świadomością ryzy- czy AWS, chciałbym podziękować tym, którzy to zro- ka, także jeśli chodzi o słowa, które padły dzisiaj na bili, ponieważ miało to swój głęboki sens. Ta reforma tej sali, chce wprowadzić racjonalną korektę reformy dalej będzie miała swój głęboki sens, jeśli w odpo- emerytalnej. Nie po to, żeby wygrać wybory, bo raczej wiednim momencie dokonamy odpowiedniej korekty. może się okazać, że część młodych ludzi uzna, że w Ona naprawdę ubezpiecza nas bardziej niż sam I filar ich interesie leżało zupełnie inne rozwiązanie, ale po w przypadku wyzwań demograficznych. Ta reforma to, żeby długoterminowo ochronić nas przed najwięk- rzeczywiście daje zabezpieczenia ze względu na różne szym zagrożeniem, czyli pętlą długu publicznego, a stopy zwrotu i dywersyfikację ryzyk. Myślę, że o tym także po to, żeby równocześnie rozpocząć dyskusję o cały czas trzeba pamiętać. efektywności. Bo jeśli uruchamiamy wyższe limity Ta korekta, którą proponujemy – te słowa są skie- inwestycyjne, to następnym krokiem, o czym już dzi- rowane do pani poseł Kluzik-Rostkowskiej – nie jest siaj państwo mówiliście, musi być również to, że bę- dewastacją reformy emerytalnej. Uważam, i mówię dziemy zaczynali dyskusję na temat tego, jak kon- to po dramatycznych dyskusjach, że jest racjonalną struować portfele inwestycyjne dla wszystkich osób, korektą. Nie ma powrotu do składki 7,3%, bo jeśli które oszczędzają. naprawdę myślimy o solidarności międzypokolenio- Nie chciałbym odnosić się do wszystkich szczegó- wej, to nie możemy powiedzieć, że w imię mniejszych łów. Chcę tylko powiedzieć panu posłowi przewodni- obciążeń na przyszłość dzisiaj zwiększymy je tak, że czącemu Napieralskiemu, że miałem takie wrażenie, pętla zadłużenia nie pozwoli Polsce rozwijać się przez iż ta skądinąd ważna merytorycznie część zajęła mu najbliższych 10–15 lat. Tu jest ten dylemat. (Oklaski) 1/15 wypowiedzi. W związku z tym nie do końca moż- Trzeba pogodzić racje młodego pokolenia z racjami na zrozumieć, jaki jest sens tej propozycji. Bo z tej starszego pokolenia i z racjami Polski. I dlatego nie prezentacji zrozumiałem, że chodzi o to, aby osoby, dokonujemy „wywrotki” tej reformy – tego chcieliby które urodziły się w roku 1980 i później miały od razu niektórzy, chociaż dzisiaj mówią, że też na pewno są wyższą składkę, miały 5% składki płaconej gotówko- wo do funduszy emerytalnych. Pytanie, jakie stoi za jej utrzymaniem – tylko racjonalnej korekty. Pro- przed Wysoką Izbą, nie wchodząc w polemiki politycz- pozycje, które są tutaj przedstawione, pani poseł, ne, jest takie, czy to jest konstytucyjnie możliwe, żeby pani przewodnicząca, to nie są pobożne życzenia na jedna grupa miała jeden rodzaj składki, a inna grupa przyszłość, dlatego że ta zaewidencjonowana składka ze względu na wiek – inny. Nie mówiąc już o tym, że ma swój model waloryzacji i ona oczywiście będzie do tej pory, przez 11 lat nie było zastrzeżeń dotyczą- wymagała zmaterializowania pieniężnego w momen- cych konstytucyjności, tak? Nie mówię, że jest to nie- cie wypłaty – i to wszyscy też wiemy – tylko różnica konstytucyjne, mówię o potrzebie sprawdzenia tego. między przyrostem długu, ostrożnie licząc, mniej Chcę też powiedzieć, że to nie jest propozycja, którą więcej o 50% w relacji do PKB, a tym, co będzie wią- da się tak łatwo rozłożyć na czynniki, że to kosztuje zało się ze zmaterializowaniem w formie wypłat z 1,5 mld zł, bo jej efekt skumulowany przy założonych subkonta, to jest różnica między 50% przyrostu a w projekcie zmniejszonych potrzebach pożyczkowych 14% przyrostu, czyli 36%. O tyle mniej będzie dług na poziomie 195 mld zł do 2020 r. – mówię do koleża- przyrastał, a więc tak na tym przedsięwzięciu zara- nek i kolegów z SLD – to jest minus 44 mld zł. Czyli biamy – zarabiamy w potocznym sensie tego słowa. chodzi nie o potrzeby pożyczkowe zmniejszone o 195 Pełna zgoda, że jeśli myślimy o całości systemu eme- mld zł, tylko 195 mld zł minus 44 mld zł i w tej deba- rytalnego, to oczywiście i ta lista, którą pani poseł cie musimy to również brać pod uwagę. przedstawiła, i lista, którą przedstawił pan poseł Nie chcę mówić o tym, co zostało już powiedziane, Bogdan Lis, jest do realizacji, ale tylko wtedy, kiedy a dotyczy opcji dobrowolności dla osób, które miały wszyscy będziemy do tego gotowi. Myślę też, że nie prawo wyboru, dlatego że tak jak już powiedziałem wywiesiliśmy białej flagi w Brukseli, bo debata na w wystąpieniu wprowadzającym, to jest spora grupa temat tego, jak to będzie liczone, będzie się dalej to- osób, to są aktywa wartości 100 mld zł, więc tech- czyła i moim zdaniem bez względu na to, jakie sta- nicznie i merytorycznie taka operacja przeprowadzo- nowisko w tej debacie będzie zajmował polski mini- na powtórnie nie jest łatwa. ster finansów, Unia Europejska w perspektywie Chciałbym również zwrócić szczególną uwagę na najbliższych 8–10 lat dojdzie i tak do wniosku, że kwestie, które się pojawiały, a w związku z którymi prawdopodobnie ten segment kapitałowy trzeba bę- umknęło to, co było zawarte w prezentacji, co jest za- dzie wprowadzić po to, żeby unieść ciężar zagrożeń pisane także w uzasadnieniu do ustawy i w samych demograficznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 103

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dzieć to jasno. A więc chcę państwa zapytać, czy to nie jest tak, że państwo chcecie załatać dziurę budże- Dziękuję uprzejmie. tową pieniędzmi z OFE, bo tam jest najłatwiej po nie Do zadania pytań zapisało się 96 chętnych. sięgnąć. Trudniej jest sięgnąć do KRUS-u, gdy ma Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się zapisać do się takiego koalicjanta, jakiego się ma, i trudniej jest zadania pytania? ten KRUS zlikwidować. Jeśli będziecie w koalicji z Nie widzę. Zamykam listę... przedstawicielami partii funduszy emerytalnych, to (Głos z sali: Jest, jest.) wtedy się weźmiecie za KRUS, a będziecie bronili Proszę bardzo. Tak, mamy 97. Może jeszcze ktoś? reformy emerytalnej. Tak to rozumiem, tak to będzie (Głosy z sali: Następni. Następni.) wyglądało. Trzeba jasno powiedzieć: sięgacie pań- Ja tego nie powiedziałam. Zamykam listę. stwo po pieniądze z OFE dlatego, że tam jest najła- Czas na zadanie pytania... twiej po nie sięgnąć, a my jasno mówimy: należy (Głos z sali: 2 minuty.) podjąć trudne reformy, trzeba zlikwidować KRUS. (Głos z sali: Półtorej.) Pan marszałek Niesiołowski mówił wczoraj w wywia- ...półtorej minuty. dach telewizyjnych, a uważam go w jakiejś mierze za Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Anna rzecznika Platformy Obywatelskiej: niech pan powie Sobecka, Prawo i Sprawiedliwość. 100 tys. ludzi, że zamiast reformy systemu emerytalnego należy ich zwolnić z pracy. No, jeśli w ostatnim czasie znacznie wzrosło zatrudnienie w administra- Poseł Anna Sobecka: cji, to trzeba tę administrację zredukować, trzeba zrównać wiek emerytalny, trzeba podnieść wiek eme- Dziękuję. rytalny, trzeba wprowadzić emerytury mundurowe Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Politycy Platformy do powszechnego systemu emerytalnego. To przede Obywatelskiej twierdzą, że celem reformy OFE jest wszystkim trzeba zrobić i my jako klub Polska jest zatrzymanie mechanizmu zadłużania państwa. Czy Najważniejsza chętnie to poprzemy. A dlaczego? w reformie OFE proponowanej przez premiera i rząd Uważam, że państwo o tym wiecie – państwo wiecie nie chodzi o to, że dotacja do ZUS nie zalicza się do o tym, że ten system jest dobry, i tylko sięgacie długu publicznego, a refundacja jak najbardziej? Czy- (Dzwonek) po to dlatego, że łatwiej jest sięgnąć po te li faktyczny dług nie maleje, tylko jest inaczej księ- pieniądze. Ten raport Banku Światowego to jedno, gowany, a my ponosimy koszty tej operacji pomnożo- ale (Dzwonek) druga rzecz... ne przez wysokie prowizje OFE. Nie ma gwarancji Jeszcze sekundkę, pani marszałek. wyższych emerytur, lecz perspektywa ich realnej ob- niżki. Nie ma obniżki kosztów obsługi systemu, lecz ich wzrost. Nie ma zmniejszenia deficytu finansów Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: publicznych, lecz przesunięcie części tego deficytu w inne miejsce, na zobowiązania wobec ZUS. Czy pro- Dziękuję uprzejmie, panie pośle. pozycje rządu dotyczące reformy OFE nie są w istocie działaniem zmierzającym ku pełnemu zniszczeniu tego systemu? Czy rząd ma prawo do zabierania Poseł Jan Filip Libicki: znacznej części składki kierowanej do OFE? Utwo- rzenie OFE oznaczało bowiem, że część naszej skład- Dobrze, przepraszam. Dziękuję. (Oklaski) ki emerytalnej została zdenacjonalizowana, trafiając na nasze prywatne konta emerytalne. Przyjęte przez rząd rozwiązanie oznacza ponowną nacjonalizację tej Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: części składki. Jeśli rząd się na to decyduje, to czy nie powinno być w tej sprawie przeprowadzone refe- Głos zabierze pani posłanka Gabriela Masłowska, rendum? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo proszę.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Gabriela Masłowska: Dziękuję, pani poseł. Głos ma pan poseł Jan Filip Libicki, Polska jest Dziękuję, pani marszałek. Najważniejsza. Zarząd giełdy zapowiedział ostatnio wprowadzenie opłat za udostępnianie informacji o cenach ofert. Przez analogię można określić to następująco – to tak, jakby Poseł Jan Filip Libicki: za informacje o cenach na targowisku trzeba było pła- cić. Istnieje więc obawa, że i tak mała rentowność Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro- funduszy emerytalnych zostanie pomniejszona wsku- wie! Ja myślę, że trzeba wziąć byka za rogi i powie- tek wzrostu kosztów – koszt uzyskania informacji 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 104 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Gabriela Masłowska Poseł Krystyna Grabicka: o cenach ofert – poprzez wzrost opłat transakcyjnych. Dziękuję. Twórcy projektu podkreślają, że jednym z osiągnięć Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro- tego projektu jest uruchomienie wyższych limitów in- wie! Rząd Platformy Obywatelskiej mówi, że reforma westycyjnych. W tej chwili około 76 mld traﬁa z OFE emerytalna wprowadzona 12 lat temu jest zła. Przyj- na giełdę. Jest to ok. 10% obrotów giełdowych. Wobec mując to twierdzenie za słuszne, chciałabym spytać, tego decyzja zarządu giełdy będzie miała znaczny czy rząd Donalda Tuska wystąpi z wnioskiem o po- wpływ na zmniejszenie przychodów funduszy oraz – stawienie przed Trybunałem Stanu pana Jerzego tym samym – przyszłych emerytur. Czy pracujący nad Buzka, który ponosi odpowiedzialność za przeprowa- tym projektem, projektodawcy wzięli ten fakt pod dzenie tej reformy. Jeśli reforma emerytur przepro- uwagę i czy państwo zamierzacie pochylić się nad tym wadzona przez Unię Wolności, AWS czy też SLD, jak problemem w trakcie prac nad projektem, aby tych chce tego pan premier Donald Tusk, jest zła, to dla- konsekwencji uniknąć? czego rząd nie zlikwiduje OFE jako szkodliwego i Otwarte fundusze emerytalne oczywiście (Dzwo- niepewnego sposobu ﬁnansowania emerytur, tak jak nek) powinny ulec reformie, nie ma co do tego wąt- zrobiono to na Węgrzech? pliwości. Jest to system drogi, wprowadza przymus Mam pytanie: Czy rząd wie, ile pieniędzy prze- oszczędzania dla kapitalizacji w rękach funduszy chwyciły towarzystwa emerytalne z odkładanych prywatnych, nie są waloryzowane wpłaty, a mówienie składek na emerytury poprzez system prowizyjny? o dziedziczeniu to są oczywiście bajki. Następne: Czy rząd ma dane, ile stracili emeryci wskutek krachów na giełdzie, tak jak na przykład w Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: 2008 r.? I ostatnie: Jaka jest gwarancja utrzymania pieniędzy w OFE w polskim systemie w związku z tym, że towarzystwa zaskarżyły do trybunałów eu- Dziękuję, pani poseł. ropejskich dotychczasowe rozwiązanie ograniczające inwestowanie na giełdach zagranicznych? Dziękuję. Poseł Gabriela Masłowska: (Oklaski)

Pani marszałek, jedno zdanie. Od 1 stycznia br. do 9 lutego OFE otrzymały 2170 Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: mln zł, z tego za zarządzanie dostały 124 mln – za miesiąc z kawałkiem... Dziękuję, pani poseł. Głos ma pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Spra- wiedliwość. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję bardzo. Poseł Antoni Błądek:

Poseł Gabriela Masłowska: Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dzisiaj debatujemy nad dwoma ustawami dotyczący- ...niezależnie od tego, czy wypracowały zyski, czy mi sprawy niezwykle ważnej, to jest stabilnej przy- też poniosły straty. Czy projekt, panie ministrze, wpro- szłości emerytalnej milionów Polaków. Jedna z tych wadza takie rozwiązania, aby powiązać kwoty wyna- ustaw, przygotowana przez mój klub, klub Prawo i grodzeń za zarządzanie z wynikiem ﬁnansowym? Sprawiedliwość, broni się sama, ponieważ jej fundamentem jest wolność wyboru obywateli pomiędzy ZUS a OFE, a ta wolność powinna być podstawą każ- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dego nowoczesnego państwa prawa. Druga ustawa, rządowa, jest nie tyle zaprzeczeniem wolności i prawa Dziękuję bardzo, pani poseł. wyboru obywateli, ile jest przede wszystkim antyoby- watelska, ponieważ polega na wyciąganiu ręki przez rządzących po pieniądze przyszłych emerytów i łata- Poseł Gabriela Masłowska: niu nimi olbrzymiej dziury budżetowej. Proponowa- na ustawa, sposób jej przeprowadzenia, brak dialogu, Oczywiście nie wprowadza, a więc trudno mówić podawanie przez rząd niepełnych danych – to nie jest tutaj o reformie tego systemu. Dziękuję. (Oklaski) Platforma Obywatelska, to jest bardzo zła forma obywatelska. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: (Poseł Jan Kulas: Do rzeczy.) Przechodzę do pytań. Głos zabierze pani posłanka Krystyna Grabicka, Z raportu Instytutu Badań Strukturalnych wyni- Prawo i Sprawiedliwość. ka, że proponowane przez rząd zmiany uderzą szcze- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 105

Poseł Antoni Błądek Poseł Beata Mazurek: gólnie w emerytury ludzi słabiej sytuowanych i gorzej Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! zarabiających. Najdotkliwiej odczują te zmiany w swo- Mówimy o pieniądzach ludzi, o wysokości ich przy- jej emeryturze kobiety. Bardzo proszę o ustosunkowa- szłych emerytur. Skoro temat jest poważny, to trak- nie się do wyliczeń, z których wynika, że dla najsłab- tujmy go poważnie. Pan doskonale wie o tym, co szych grup społecznych, w tym szczególnie kobiet, mówią Polacy na temat szybkości, bo pan mówił o zmniejszenie składki do OFE będzie oznaczać spadek szybkim procedowaniu. Szybkość i pośpiech są wska- oczekiwanych emerytur i stóp zastąpienia o ok. 1/5. zane przy łapaniu pcheł, a nie przy omawianiu usta- Czy proponowane przez rząd przesunięcie części wy, na podstawie której ludzie będą mieli wypłacane składki z OFE na subkonto w ZUS nie przyczyni się emerytury. Jak pan chce procedować szybko i wpro- do zdecydowanego wzrostu wrażliwości systemu eme- wadzić tę ustawę od 1 maja br., skoro ZUS w opinii, rytalnego, a tym samym oczekiwanej wysokości eme- która jest przy naszym projekcie, mówi, że do jego rytur, na zmiany tempa rozwoju gospodarczego Pol- wprowadzenia potrzebuje pół roku czasu? Czy to ski? (Dzwonek) Z wyliczeń ekonomistów wynika, że oznacza, że w przypadku rządowego projektu żadne- im wolniejszy jest wzrost gospodarczy, tym większe go czasu nie potrzebuje? A może już te zmiany wpro- znaczenie dla wysokości emerytury ma filar kapitało- wadza, a my o tym nie wiemy? Pan słusznie powie- wy. Środki przekazane na ZUS będą natomiast wprost dział o finansach, że pan jest zawstydzony tym, co na uzależnione od wahań wzrostu gospodarczego kraju. temat finansów powiedział pana kolega rządowy, też Czy Ministerstwo Finansów celowo nie założyło zbyt minister, minister Rostowski. A ja też jestem zawsty- optymistycznej prognozy gospodarczej Polski… dzona tym, w jaki sposób wy chcecie procedować moją przyszłą emeryturę, moją i moich rówieśników, którzy mając wybór, zaufali wam i zdecydowali się Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: na wejście do otwartego funduszu emerytalnego. Kolejne pytanie. Jakie były koszty wprowadzenia Dziękuję panu posłowi. reformy dziś funkcjonującego systemu emerytalnego? Jaką pożyczkę wzięliśmy z Banku Światowego, na jaki okres i na jakiej zasadzie musimy ją spłacać? Poseł Antoni Błądek: Czy prawdą jest, że w okresie funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych ZUS przetransfe- …i wzrostu tempa PKB z jednoczesnym pomniej- rował do nich ponad 162 mld zł? I czy prawdą jest, że szeniem rentowności rynku akcji względem rentow- jedna złotówka odprowadzana do OFE przez okres ności obligacji? 10 lat dała nam, przyszłym emerytom, zysk w wyso- I ostatnie pytanie, pani marszałek. Bardzo proszę kości 8 gr? (Dzwonek) o szczegółowe uzasadnienie założonej dwudziestolet- W 2008 r. OFE straciły 24 mld zł w związku z niej prognozy makroekonomicznej proponowanych kryzysową sytuacją, która miała miejsce na rynkach zmian z uwzględnieniem trwałego zmniejszenia finansowych. Uważam, że ta sytuacja dzisiaj też nie składki do OFE… jest stabilna, i chciałabym wiedzieć, ile naszych pie- niędzy straciły OFE przez ostatnie 10 lat i czy praw- dą jest, że nasze i przyszłych Polaków emerytury Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: będą wynosiły, jak dobrze pójdzie, 25–30% naszego dzisiejszego wynagrodzenia. Dziękuję. (Oklaski) Dziękuję, panie pośle.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Antoni Błądek: Dziękuję, pani poseł. …w zderzeniu z wysokością wypłat emerytur dla Głos ma pan poseł Robert Telus, Prawo i Spra- osób urodzonych po roku 1980... wiedliwość.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Robert Telus:

Dziękuję uprzejmie, panie pośle. Dziękuję panu Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministro- serdecznie. (Oklaski) wie! Debatujemy nad bardzo ważną ustawą i nad Głos zabierze pani posłanka Beata Mazurek, Pra- bardzo ważną sprawą dla nas, Polaków. Rząd po raz wo i Sprawiedliwość. kolejny, próbując ratować budżet, sięga do naszych, (Poseł Antoni Błądek: Inni przeciągają po 3 mi- Polaków, kieszeni. Podsumujmy to, co rząd dokonał nuty, po 10 minut.) do tej pory. Zaczęło się od sprzedaży 740 spółek, póź- Bardzo proszę, pani poseł. niej jest chęć sprzedaży Lasów Państwowych, później 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 106 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Robert Telus Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: mówi się o prywatyzacji energetyki, ostatnio mówimy Dziękuję. o bardzo strategicznej spółce Cukier Polski. Drodzy Głos zabierze pan poseł Zbigniew Babalski, Pra- państwo, jaką mamy gwarancję, że te pieniądze, któ- wo i Sprawiedliwość. re zabieracie Polakom, zapewnią, że nie sięgniemy modelu greckiego? Jaką mamy gwarancję, my, Pola- cy, moje pokolenie, że na tym się skończy? A jeżeli Poseł Zbigniew Babalski: nie, co następne? Gdzie chcecie szukać pieniędzy? I jak zagwarantujecie nam, żebyśmy my, Polacy, mieli Dziękuję bardzo. swoje emerytury, skoro mamy takie doświadczenie z Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! tym rządem, bo w tym rządzie są tacy jak Misiak Panie ministrze Boni, zwracam się do pana. Chcę (Dzwonek), bo w tym rządzie mamy doświadczenie panu powiedzieć, że dobrze też pamiętam ten czas. jednorękich bandytów, bo w tym rządzie mamy do- To nie AWS, nie SLD, tylko Bank Światowy dał go- świadczenie kupowania ustaw na cmentarzu czy w towy projekt i pan był osobą, która dostała zadanie, CPN-ie? Dziękuję bardzo. (Oklaski) żeby ten projekt wprowadzić w życie. Myślę, że się nie mylę, bo wtedy byłem funkcjonariuszem publicznym i pamiętam nasze dyskusje, w których tak in- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: tensywnego udziału nie brałem, ale byłem w pewnym sensie wykonawcą. Nie neguję tego po dzień dzisiej- Dziękuję panu posłowi. szy. Tylko sytuacja jest taka, że państwo umówiło się Głos zabierze pani posłanka Jolanta Szczypińska, z obywatelami co do tego systemu liczącymi na to, że Prawo i Sprawiedliwość. pewne umowy będą dotrzymywane. Mało tego, powiem, że ten system, jak mi się wydaje, jest na tyle dobry, że był do dnia dzisiejszego poza zasięgiem po- Poseł Jolanta Szczypińska: lityków, co było w tym wszystkim niezwykle ważne. Był on poza zasięgiem polityków i nie służył tak zwanej doraźności politycznej do dnia dzisiejszego wła- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debatujemy dzi- ściwie, bo dzisiaj mamy tę debatę. I ja się obawiam siaj nad bardzo ważnym projektem ustawy emery- pewnych rzeczy. Obawiam się, że kiedy się skończyła talnej, chyba najważniejszym dla wszystkich Pola- ta kwarantanna polityczna, mówię w liczbie mnogiej, ków. System emerytalny przed reformą był syste- o nas wszystkich myśląc, to po prostu po 10 czy 11 mem solidarnościowym. Składka emerytalna wyno- latach znowu coś, przepraszam za wyrażenie, zba- si obecnie ok. 45% wynagrodzenia. Ze względu na brzemy. Ale wtedy była odwaga, panie ministrze, niekorzystne tendencje demograficzne, aby utrzy- żeby określić (Dzwonek) wiek. mać finansowanie starego systemu emerytalnego, w Już kończę, pani marszałek. 2020 r. składka musiałaby wzrosnąć do ok. 70% wy- Nie pamiętam dokładnie, chyba dla urodzonych nagrodzenia. Celem reformy emerytalnej z 1999 r. do 1968 r. było prawo wyboru, czy OFE, czy ZUS. było rozwiązanie tego problemu. Dzisiaj nie daje się Polakom żadnej możliwości. Py- W związku z proponowanymi przez rząd zmianami tanie jest zasadnicze: Dlaczego nie możemy dzisiaj w podziale składki pomiędzy ZUS i OFE proszę o od- zapytać o to Polaków albo określić części Polaków – a powiedź na następujące pytania: Czy pan premier 10 lat już minęło od wprowadzenia tego systemu – dokonał analizy, o ile w perspektywie najbliższych 20 która będzie korzystała z OFE bądź też zostanie w lat będzie musiała wzrosnąć składka emerytalna, aby ZUS? Dziękuję bardzo. (Oklaski) zapewnić finansowanie systemu emerytalnego? Na podstawie jakich prognoz pan minister finansów twierdzi w mediach, że emerytury po zmianach w Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: OFE będą wyższe lub co najmniej nie niższe niż przed proponowaną zmianą? Czy te tajemnicze prognozy Dziękuję uprzejmie. zostaną udostępnione nam i opinii publicznej? Głos ma pan poseł Marek Ast, Prawo i Sprawie- Kończąc, pragnę przypomnieć, że pan premier w dliwość. swoim exposé mówił: „Zamiast toczyć długotrwałe i paraliżujące spory o sens polskiej reformy emerytalnej, chcemy ją jak najszybciej dokończyć”. Widząc, co Poseł Marek Ast: dzisiaj proponuje pan, pana rząd, panie premierze, sądzę, że pan premier się przejęzyczył. (Dzwonek) Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! Pan nie chciał dokończyć reformy emerytalnej. Pan Wysoka Izbo! Mam pytanie o konstytucyjność propo- ją chciał wykończyć. I to się dzisiaj dzieje. W związku nowanych przez rząd zmian. Wszyscy jesteśmy zgod- z powyższym – już kończę – zwracam się do pana ni co do tego, że prawidłowo działający system OFE premiera z jeszcze jednym pytaniem: Ile warte są powinien pomnażać pieniądze jego uczestników, i pana obietnice i czy naprawdę pan jeszcze w nie wie- wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że OFE źle za- rzy? Dziękuję. (Oklaski) rządzają naszymi pieniędzmi. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 107

Poseł Marek Ast Poseł Krzysztof Sońta:

Chciałbym przypomnieć to, o czym przed momen- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! tem mówił poseł Babalski. Kiedy system startował Do niedawna rząd epatował nas, Polaków, że Polska w 1998 r., Polacy w moim wieku mieli prawo wyboru: jest krajem miodem i mlekiem płynącym, jest zieloną mogli pozostać w ZUS, a mogli się zgodzić na to, że wyspą na mapie Europy. Dzisiaj dowiadujemy się, że część składek będzie odprowadzana na otwarte fun- deficyt budżetowy ma ogromne rozmiary, że dług dusze emerytalne. Myśmy zawierali określone umo- publiczny wynosi tyle, ile wynosi, jest największy w wy z OFE, a dzisiaj państwo w te umowy ingeruje, historii Polski, przerażony profesor Balcerowicz wy- innymi słowami, wprowadza stan, w którym prawo wiesza w centrum Warszawy zegar bijący codziennie zaczyna działać wstecz, a to jest w sposób oczywisty i liczący nam to zadłużenie, wyczerpane są możliwo- niekonstytucyjne. Konstytucyjną propozycję przed- ści, jeżeli chodzi progi ostrożnościowe, i w takim oto stawia Prawo i Sprawiedliwość, bo daje prawo wybo- klimacie rząd przedstawia nam projekt reformy OFE, ru Polakom pomiędzy OFE a ZUS, mobilizując jed- czyli sięga po pieniądze emerytów, a więc w najprost- nocześnie OFE do bardziej efektywnego zarządzania szy sposób próbuje ratować sytuację, a sytuacja ta naszymi środkami. Dlatego mam pytanie do strony powstała wskutek nieróbstwa tego rządu. Trzeba to rządowej: Dlaczego proponuje się niekonstytucyjne sobie jasno powiedzieć (Oklaski), że te cztery lata rozwiązania? Dziękuję bardzo. (Oklaski) były po prostu czasem nieróbstwa. (Poseł Beata Mazurek: Racja.) (Poseł Jan Kulas: Nieprawda.) I dzisiaj musimy za to zapłacić. Płacą za to przy- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: szli emeryci, ci, którym obiecywano złote góry. Ja jestem jednym z tych, których nabrano, bo miałem wolność wyboru. Nabrałem się na te zdjęcia, obrazki, Dziękuję panu posłowi. przyznaję się, naiwny byłem. I dlatego wypada zadać Głos zabierze pan poseł Czesław Hoc, Prawo pytanie: Dlaczego nie chcecie się zgodzić na propozy- i Sprawiedliwość. cję Prawa i Sprawiedliwości? (Dzwonek) Wy macie w nazwie Platforma „Obywatelska”. Ten projekt (Dzwo- Poseł Czesław Hoc: nek), projekt Prawa i Sprawiedliwości, jest obywatel- ski. Zgódźcie się na niego, dajcie obywatelom prawo Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka wyboru. Ten projekt im to daje. Nie decydujcie za Izbo! Przy studiowaniu rządowego projektu ustawy nich... o systemie ubezpieczeń społecznych mimowolnie na- (Poseł Jan Kulas: Ale demagogia.) suwa się słynne Gombrowiczowskie zakończenie: „Koniec i bomba, a kto czytał, ten trąba!” Oto z jednej strony dramatyzm wynikający z bijącego licznika Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: zadłużania publicznego, zapowiedź czarnej księgi w sprawie OFE, wreszcie propozycja zbiorowego pozwu Dziękuję uprzejmie sądowego wobec premiera, a z drugiej strony pan premier zdaje się mówić: Koniec i bomba. Ważne jest tylko tu i teraz. Po nas choćby i PO-top. Zatem skok Poseł Krzysztof Sońta: na pieniądze emerytów ma pozwolić Platformie Oby- watelskiej przetrwać i nadal tworzyć pozory. Słynne ...bo wy już przez blisko cztery lata za nich decy- zakończenie „Ferdydurke” podsunęła służąca Gom- dowaliście i doprowadziliście do tego, że finanse pu- browiczów. Zaiste, ale kto podsunął pomysł, by za- bliczne są na skraju przepaści. Dziękuję. (Oklaski) miast gruntownej reformy finansów publicznych, która powinna być rozpoczęta 3,5 roku temu, zamiast tworzenia budżetu zadaniowego, kosztem emerytów Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ratuje się dzisiaj budżet państwa, i to na krótko. Jest jeszcze szansa, by w imię solidarności społecznej w Głos zabierze pani posłanka Bożena Kotkowska, obliczu autentycznej troski o przyszłość polskich Sojusz Lewicy Demokratycznej. emerytów pochylić się nad projektem Prawa i Spra- wiedliwości. Czy tak się stanie, panie ministrze? Dziękuję. (Oklaski) Poseł Bożena Kotkowska:

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Dzisiaj pan premier był uprzejmy powiedzieć, że nie będziemy sięgać do kieszeni podatnika, redukując de- Dziękuję panu posłowi. ﬁcyt budżetowy. Przedstawiam dane: jeśli chodzi o Głos zabierze pan poseł Krzysztof Sońta, Prawo zamrożenie funduszu wynagrodzeń – z tego będą ko- i Sprawiedliwość. rzyści w 2011 r. w wysokości 7930 mln zł; niższe wy- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 108 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Bożena Kotkowska Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: datki Funduszu Pracy, czyli na bezrobotnych – 4200 Dziękuję panu posłowi. mln zł; obniżenie zasiłku pogrzebowego – 898 mln zł; Głos ma pan poseł Stanisław Stec, Sojusz Lewicy pomostówki – 5500 mln zł; wzrost VAT o 1% to jest Demokratycznej. korzyść w wysokości 5700 mln zł i składki do OFE to 10 800 mln zł. Moje pytanie jest następujące: Czyim kosztem się to dzieje? Przede wszystkim kosztem po- Poseł Stanisław Stec: datnika, i to biednego podatnika, taka jest zasada. Drugie moje pytanie dotyczy tego, że w 2008 r. Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Unia Pracy wystąpiła do rządu z pismem, w którym Twierdzi pan, że to jest racjonalna korekta reformy przedstawiła swoje obawy co do OFE, zasad ich funk- ubezpieczeniowej ze względu na narastanie długu cjonowania. Otrzymała odpowiedź, że nie powinna publicznego, i trudno się z tym nie zgodzić. Moje py- się martwić. Niestety okazuje się, że jest inaczej i tanie jest takie, czy trzeba było czekać aż 10 lat, żeby dzień dzisiejszy wskazuje na to. się zorientować, że ta reforma generuje dług publicz- I ostatnia sprawa – składam wniosek w imieniu ny i że jej założenie, czyli przekazywanie 7,3% skład- klubu parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycz- ki do otwartych funduszy emerytalnych, było niere- nej, którego jestem członkiem, o skierowanie projek- alne. Miało to być uzupełnione prywatyzacją majątku tu ustawy do Komisji Polityki Społecznej. Dziękuję narodowego, ale chyba w żadnym roku nie uzyskano bardzo. (Oklaski) 22 mld zł ze sprzedaży tego majątku. W związku z tym powstaje pytanie, dlaczego dopiero teraz. Druga rzecz. Dlaczego pan się tak broni przed Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: prawem wyboru dla tych, którym tego wyboru ustawa ubezpieczeniowa nie daje? Spróbujmy zabezpie- Dziękuję, pani poseł. czyć to prawo wyboru i zobaczymy, jaki będzie efekt, Głos ma pan poseł Henryk Gołębiewski, Sojusz tym bardziej że dotychczasowa efektywność fundu- Lewicy Demokratycznej. szy emerytalnych jest bardzo niska. Jeden z funduszy przez 11 lat swojej działalności wygenerował zysk w postaci niecałych 3%. Chciałbym, żeby pan Poseł Henryk Gołębiewski: minister był uprzejmy powiedzieć, jaka jest efektyw- ność w pozostałych funduszach. Dziękuję bardzo. Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! (Oklaski) Pragnę zacząć od złożenia panu serdecznych podzię- kowań za to, co pan zaprezentował w ostatniej pana wypowiedzi, i przekazania panu gratulacji, podkre- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ślając, że pana wypowiedź posłowie opozycji skwito- wali brawami. Gdy wysłuchiwaliśmy bowiem dzisiaj Dziękuję panu posłowi. wypowiedzi pana ministra Sikorskiego, a później Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Sojusz pana ministra Rostowskiego, to odnosiliśmy wraże- Lewicy Demokratycznej. nie, że jesteśmy w innym świecie, bo to, co prezentowali wspomniani panowie, to Arkadia, kraina szczę- śliwości. Poseł Tadeusz Tomaszewski: Panie ministrze, ponad 2 mln osób w Polsce to osoby zadłużone. To, co dostrzegamy, będąc na spo- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jednym z postu- tkaniach z samorządowcami w naszych biurach, po- latów wynikających z konsultacji społecznych jest zostaje w szalonym kontraście do tego, czego dzisiaj możliwość wprowadzenia prawa wyboru dla ubezpie- wysłuchiwaliśmy. Panie ministrze, mówił pan o pro- czonych urodzonych w latach 1949–1968, aby mogli porcji, jeśli chodzi o wypowiedź pana przewodniczą- oszczędzać albo w OFE, albo w ZUS. Pan minister, cego Napieralskiego. Pan minister Sikorski w jednej wypowiadając się przed chwilą, wspomniał o tym, że trzeciej swojej wypowiedzi na pięciu stronach eufo- chodzi o wahnięcie kapitału wartości około 100 mld rycznie odnosił się do sytuacji. Dlatego przywołam zł i że jest to pewne niebezpieczeństwo, które mogło- jedno bardzo szczególne stwierdzenie: Marszem po- by zachwiać systemem. Czy rzeczywiście jest tak, że dążamy w kierunku przepaści demograficznej. Za 25 ta grupa stanowi dzisiaj w OFE taką wartość kapi- lat, oby tak nie było, Polska będzie liczyła 36 mln tału? Czy nie można jednak rozważyć stworzenia mieszkańców. Maleje liczba mieszkańców. Pochylmy tym osobom właśnie takiej możliwości wyboru, czy się wspólnie nad tym, żeby zmienić ten niepokój de- chcą ewentualnie wrócić do ZUS? mograficzny. Ścierają się różne poglądy, ale jedno Drugie pytanie dotyczy skutków wprowadzenia stwierdzenie jest zasadnicze: System emerytalny IKZE dla samorządów. Te 4% od podstawy opodat- można uzdrowić poprzez wzrost populacji. Dziękuję. kowania, które będzie można odliczyć, wpłacając na (Oklaski) ten III filar, ma później swoje skutki, jeśli chodzi 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 109

Poseł Tadeusz Tomaszewski Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: o podatki, które wpływają, i w efekcie na naliczenia Dziękuję panu posłowi. dla jednostek samorządu terytorialnego. Przedsta- Zapraszam pana posła Jacka Kasprzyka, Sojusz wiciele samorządów terytorialnych na każdym spo- Lewicy Demokratycznej. tkaniu podkreślają, że rząd i parlament wprowadza- Proszę, panie pośle. ją coraz więcej obowiązków, nie przekazując środków finansowych. To jest kolejne zmniejszenie wpływów dla samorządów terytorialnych. Jakie będą tego Poseł Jacek Kasprzyk: skutki w najbliższych dwóch latach i w perspektywie czasu? Mówi się, że z czasem, kiedy będą wypłacane Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że na tej te środki z IKZE, ten stan środków się wyrówna, ale sali pada wiele fajnych słów, ale też trochę niepraw- obecnie, w kontekście zaostrzonych kryteriów wobec dziwych, zakrawających na fałszywą troskę o przy- samorządów z ustawy o finansach publicznych, każ- szłych obywateli i przyszłych emerytów. Rozumiem de zmniejszenie środków finansowych ogranicza ich ratowanie budżetu, panie ministrze, ale nie rozumiem tonu, w którym mówi się o pieniądzach Skarbu rozwój. Dziękuję. (Oklaski) Państwa, a nie zwraca się uwagi, że rozmawiamy głównie o składkach płaconych przez pracowników. Dlatego też brakuje mi w całej tej dyskusji pewnej Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: opinii i o to chciałbym zapytać. Jaka jest opinia part- nerów społecznych, opinia Komisji Trójstronnej, na Dziękuję uprzejmie. temat całej zmiany i jakie są ewentualne uwagi do Głos zabierze pan poseł Sylwester Pawłowski, So- tego procesu? jusz Lewicy Demokratycznej. Jeżeli natomiast chodzi o drugą część, o ten system kapitałowy, to chciałbym się dowiedzieć, czy ktokolwiek w rządzie policzył, jak będzie wyglądała Poseł Sylwester Pawłowski: przyszła emerytura, i to nie średnia przyszła emerytura, tylko emerytura w określonych przypadkach, Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pań- jak to może wyglądać. Czy przypadkiem nie będzie- stwo Ministrowie! Gdyby nie kryzys finansów pu- my mieli takiej oto sytuacji, że już dzisiaj będzie wia- blicznych, którego autorem jest głównie rząd koali- domo, że do przyszłych emerytur będzie trzeba do- cyjny Platformy Obywatelskiej i PSL, nie byłoby płacać z budżetu państwa? Czy taki wariant również dzisiaj dyskusji o systemie funduszy emerytalnych. jest szacowany i rozpatrywany? Czy to zagrożenie Emeryci nie byliby przywiązani do telewizorów i ra- występuje? Bardzo proszę o odpowiedzi na te pyta- dioodbiorników, wsłuchani i wpatrzeni w naszą dys- nia. Dziękuję bardzo. (Oklaski) kusję. Cóż takiego się stało przez dziesięć lat, że Komisja Nadzoru Finansowego, której kompetencje są określone w ustawie o organizacji i funkcjonowa- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: niu funduszy emerytalnych w kilkunastu artyku- łach, nie sygnalizowała tych mankamentów, o któ- Dziękuję panu posłowi. rych dzisiaj mówią przedstawiciele rządu? Prosiłbym Głos ma pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewi- pana ministra albo panią minister o informację w cy Demokratycznej. tej sprawie. Jakie sygnały z Komisji Nadzoru Finan- sowego, dotyczące funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych, wpływały do Ministerstwa Poseł Tadeusz Iwiński: Finansów i do rządu? Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Świadomie rzecz Drugie pytanie wiąże się z tym, co będzie nas cze- upraszczając, można by powiedzieć, że mamy do czy- kało po 1 maja, jeśli ustawa zostanie przyjęta i wej- nienia z chorobą. Nie wiadomo, czy to jest choroba dzie w życie. Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych państwa, czy to jest choroba tylko jakiegoś systemu jest organizacyjnie, logistycznie, kadrowo i finanso- państwa. Otóż używając terminologii medycznej, w wo przygotowany do tak dużej operacji? Przypomnę, przypadku choroby trzeba się skoncentrować z jednej że kiedy otwarte fundusze emerytalne rozpoczynały strony na etiologii, a z drugiej strony na terapii. Moje swoją działalność, był olbrzymi problem z logistyką pytanie dotyczy więc tego, czy przyczyną tej choroby Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. jest rzeczywiście zły stan finansów państwa, a jeżeli Wreszcie ostatnie pytanie. Panie ministrze, dla- tak, to czym jest on spowodowany, czy też zły system czego nie zmniejsza się kosztów obsługi otwartych emerytalny, który był wybrany, czy też oba te ele- funduszy emerytalnych i pozostają one na dotych- menty, a jeżeli tak, to w jakiej proporcji. czasowym poziomie? Dziękuję, pani marszałek. Jeżeli chodzi o terapię, to chciałbym zapytać, czy (Oklaski) rząd rozważał powrót do obniżonej nieracjonalnie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 110 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Tadeusz Iwiński czonemu, żeby sam decydował o tym, której instytucji przekaże swoje pieniądze, wprowadzając pewien przez PiS i PO składki emerytalnej. Czy rząd rozwa- mechanizm konkurencji? W ostatecznym rozrachun- żał możliwość wprowadzenia wyższego progu podatku to właśnie państwo będzie musiało dostarczyć kowego? Jeżeli chodzi o ten nowy system emerytalny, środków na utrzymanie tej grupy obywateli, którym który jest in statu nascendi, to pytam pana ministra, się nie powiodło, jak nie ze środków z ZUS, to ze który reprezentuje najbardziej społeczne podejście w środków na pomoc społeczną, czyli ostatecznie per tym dość egzotycznym trójkącie czy tercecie mini- saldo z podatków. strów konstytucyjnych: pani Fedak, pan Rostowski, Szanowni Państwo! Pani Marszałek! Wysoka numer jeden propagandzista tego rządu, i pan, pan Izbo! Rząd (Dzwonek) nareszcie dostrzegł, że trzeba ma to wyczucie społeczne (Wesołość na sali), czy ten równoważyć budżet i rozpaczliwie usiłuje znaleźć na model, czy pan zna taki model systemu emerytalne- to pieniądze. Wobec piruetów, które w tej Izbie wygo... 20 lat temu były popularne modele (Dzwonek) czyniał pan minister Rostowski, żeby ukryć ten de- latynoamerykańskie: chilijski, argentyński, chyba do ﬁcyt budżetowy, to i tak jest duży postęp. Ale, sza- Europy przeniesiono wiele z nich, ale w świecie są dzi- nowni państwo, panie premierze nieobecny na tej siaj rozmaite modele. Nie jestem ekspertem, pan się debacie, mam ostatnie pytanie. Pani marszałek, już pewnie na tym lepiej zna, ale ludzie uczą się dziesiątki kończę. Co złego zrobiło wam pokolenie 30-latków, że lat i często na błędach. Kończąc pytam: Czy system skazujecie je na ponoszenie ﬁnansowych konsekwen- emerytalny, który powstanie z tego chaosu, będzie cji waszej niefrasobliwej budżetowej polityki? To przypominać jakiś model? przecież są, szanowni państwo, wasi wyborcy. (Poseł Anna Paluch: Dramatyczny.) Czy ktoś ten system już wypróbował? Czy po prostu będziemy skakali do basenu, nie wiedząc tego, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: jak jest głęboka woda i czy w ogóle jest tam woda? (Oklaski) Dziękuję uprzejmie.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Anna Paluch:

Dziękuję bardzo. Nie bardziej nasi, lecz bardziej wasi. (Oklaski) Głos zabierze pani posłanka Anna Paluch, Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo proszę, pani poseł. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Głos zabierze pani posłanka Ewa Malik, Prawo Poseł Anna Paluch: i Sprawiedliwość.

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od czasu wdroże- nia reformy systemu ubezpieczeń w 1999 r. mamy do Poseł Ewa Malik: czynienia z sytuacją, w której państwo ponosi ryzyko ubezpieczania się w otwartych funduszach emerytal- Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Panie Mini- nych. Jeżeli w wyniku koniunktury gospodarczej strze! Na czym ma się opierać wiara Polaków, odpro- środki gromadzone w OFE ulegną pomnożeniu, be- wadzających dziś solidnie i bez zwłoki swoje składki neﬁcjentem jest ubezpieczony. Zawsze korzyści osią- do systemu emerytalnego, w stabilne i rzetelne zabez- gają OFE, bo koszty zarządzania środkami groma- pieczenie ich prawa do posiadania emerytury? Najwię- dzonymi na kontach emerytalnych są rażąco wyso- cej bowiem emocji wśród przyszłych emerytów budzi kie. W czasach poprzedniego systemu popularne było kwestia bezpieczeństwa wypłat oraz ich wysokość. Nie takie powiedzenie: czy się stoi, czy się leży, dwa ty- słyszałam w tej debacie głosu przedstawiciela Platfor- siące się należy. Otóż, o zgrozo, instytucja powołana my Obywatelskiej, który dotyczyłby najistotniejszego do życia w wyniku wdrożenia liberalnego projektu dla Polaków problemu, czyli kwestii wysokości przy- podpowiadanego przez Bank Światowy, instytucja szłego świadczenia emerytalnego. Wobec tego mam funkcjonująca w następstwie podważenia racji bytu pytanie: Czy w ramach rządu w ogóle dyskutowano systemu repartycyjnego, czyli otwarte fundusze eme- nad kwestiami zapewnienia na odpowiednim poziomie rytalne pobierają prowizję właśnie w myśl tej zasady: świadczenia emerytalnego, które uchroniłoby w przy- czy się stoi, czy się leży, bo to one zawsze osiągają szłości emeryta przed ubóstwem? Z powodu trudności zysk i to najczęściej w oderwaniu od efektów. A tylko na rynku pracy może być tak, iż bardzo duża grupa państwo ponosi ryzyko ubezpieczania się w otwar- pracujących nie zarobi nawet na minimalną emerytu- tych funduszach emerytalnych, chociaż nie ma wpły- rę. W związku z tym mam pytanie, panie ministrze: wu na gospodarowanie gromadzonymi tam pieniędz- Dlaczego podczas dyskusji o zmianie systemu nie mi. Czy zatem nie lepiej pozwolić każdemu ubezpie- przedstawiliście państwo żadnych szacunków dotyczą- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 111

Poseł Ewa Malik Poseł Marzenna Drab: cych wysokości przyszłych emerytur w relacji do płac? Pytanie: Dlaczego? I ostatnie pytanie: Jakie dzia- Czy prawdą jest, że nasze przyszłe emerytury spadną łania proponuje rząd, aby zwiększyć efektywność do poziomu ok. 25–30% pensji? (Dzwonek) Czy rząd OFE? Dziękuję. (Oklaski) znalazł czas na rozwiązanie kluczowego problemu Po- laków, czyli na odpowiedź na pytanie: Jak ukształto- wać emerytury, aby chroniły nas w przyszłości przed Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ubóstwem? Dziękuję. (Oklaski) Głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel, Prawo Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: i Sprawiedliwość.

Dziękuję, pani poseł. Głos zabierze pani posłanka Marzenna Drab, Pra- Poseł Waldemar Andzel: wo i Sprawiedliwość. Bardzo proszę, pani poseł. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W latach 2005– –2007, kiedy w Polsce rządziło Prawo i Sprawiedli- wość, deficyt finansów publicznych został zmniejszo- Poseł Marzenna Drab: ny z 27 mld zł w 2005 r. do niespełna 6 mld zł w roku 2007. Jednak od roku 2008 dała się zauważyć zmiana Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! kierunku i nagły wzrost deficytu, który w 2010 r. Pana premiera bowiem nie ma. Dzisiaj na tej sali pan wynosił już 89 mld zł. Nie dziwi więc fakt, iż w celu premier próbował nas znowu zaczarować i opowiadał, ratowania finansów publicznych, do których ruiny o bezpieczeństwie emerytów, o gwarancji dla emery- doprowadził ten rząd, sięgacie do kieszeni Polaków, tów, o tym, że Polakom się należą godne, wysokie eme- pozbawiając ich wiary w lepszą przyszłość. Warto rytury, że zasługujemy na to, ale minister Boni bardzo jednak w tym miejscu zwrócić uwagę jeszcze na coś. szybko rozwiał te nadzieje i przedstawił, jakie są wła- Otóż za obecny kształt polskiego systemu emerytal- ściwe cele tej ustawy. Powiedział, że celem ustawy jest nego odpowiada rząd Jerzego Buzka. Tak, tego sa- przede wszystkim zmniejszenie długu publicznego, mego Jerzego Buzka, który jest obecnie jednym z zadbanie o rynki kapitałowe, czyli o rozwój giełdy. najważniejszych polityków Platformy Obywatelskiej. Mam pytanie: Na jakiej podstawie rząd PO–PSL A kto był w tym rządzie wicepremierem i ministrem wmawia Polakom, że będą otrzymywać wyższe eme- finansów? Tak, zgadli państwo, to Leszek Balcero- rytury, czyli godne emerytury? Czy były robione wicz. Dziś prowadzicie między sobą wojnę w rodzinie. analizy? Jeżeli tak, to kiedy i gdzie możemy się z Wojnę, w której nie chodzi o dobro społeczeństwa, nimi zapoznać? tylko o partykularne, partyjne interesy, oddalenie w Dzisiaj mamy, proszę państwa, taką oto sytuację, czasie konieczności podjęcia trudnych decyzji. Skoro że szaleją ceny, szaleje bezrobocie. Fundusz Pracy jesteście tacy proobywatelscy, to dlaczego nie popie- otrzymał 70% mniej pieniędzy. Co to znaczy? To zna- racie projektu złożonego przez Prawo i Sprawiedli- czy tyle i może aż tyle, że ok. 400 tys. osób nie skorzysta z pomocy Funduszu Pracy, czyli nie będzie wość, dającego realną możliwość wyboru między dofinansowania do robót publicznych, szkoleń, inter- OFE a ZUS? Niech obywatele sami podejmą decyzję, wencji, pracodawcy nie dostaną wsparcia na tworze- komu bardziej ufają, komu chcą powierzyć swoje nie nowych miejsc pracy. 50% osób bezrobotnych oszczędności emerytalne. stanowią dzisiaj ludzie młodzi. Pytanie: Gdzie mają W związku z tym zwracam się do pana ministra pracować? W jaki sposób mają odkładać na emerytu- z prośbą o odpowiedź na następujące pytania: Kto ry, które za 20–30 lat mają być wypłacane? (Dzwo- rozpoczął reformę otwartych funduszy emerytal- nek) Pytanie: Co rząd PO–PSL zamierza zrobić, aby nych, który rząd? (Dzwonek) Czy zagwarantuje pan tę sytuację zmienić i aby młodzi Polacy nie musieli z tej trybuny Polakom, iż ich środki zgromadzone na wyjeżdżać z kraju, aby mogli tutaj pracować i odkła- tzw. subkontach ZUS będą dziedziczone, tak jak mia- dać na własne emerytury? ło to miejsce w przypadku OFE? Ile zarabiają człon- I ostatnia sprawa. Partnerzy społeczni postulowa- kowie zarządów OFE? Proszę o odpowiedź na piśmie, li m.in. wprowadzenie zmian w zakresie efektywności jeżeli nie może pan minister teraz odpowiedzieć. OFE, zapisu gwarancji minimalnej stopy zwrotu oraz W uzasadnieniu do projektu ustawy na str. 93 po- wprowadzenia ustawowej definicji stopy zwrotu. Oczy- daliście dane świadczące o tym, że 20- i 30-latkowie wiście wszystkie postulaty zostały odrzucone. otrzymają 3–4 tys. zł brutto emerytury.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję uprzejmie. Dziękuję panu posłowi. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 112 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Waldemar Andzel: szerokiej konsultacji społecznej, zmusza się do zmiany systemu, do którego wcześniej się przymuszało. A młodzi ludzie, 30-latkowie, dostali decyzję z Dlaczego rząd i koalicja odrzuca projekt Prawa i ZUS o przyszłych emeryturach w wysokości 800– Sprawiedliwości, który to projekt daje możliwość wy- –1000 zł brutto. Które w związku z tym dane są boru? (Dzwonek) Być może w ramach suwerennych prawdziwe? decyzji obywatele sami zrezygnują z OFE, choćby po to, żeby nie ponosić kosztów obsługi, a być może OFE przekonają znaczną część Polek i Polaków do odkła- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dania składek w tych funduszach. Projekt Prawa i Sprawiedliwości nie oszukuje ani państwa, ani oby- Panie pośle, dziękuję uprzejmie. wateli. Daje jedynie wolny wybór obywatelom, a wolny wybór w państwie demokratycznym jest wartością samą w sobie. Jest wartością dla wszystkich… Poseł Waldemar Andzel:

Czy chcecie w przyszłości wypłacać głodowe eme- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: rytury? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Dziękuję uprzejmie, panie pośle.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Tadeusz Woźniak: Głos ma pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość. …oprócz Platformy Obywatelskiej, która oderwała się od społeczeństwa obywatelskiego i straciła poczucie realizmu, troszcząc się jedynie o własne, politycz- Poseł Tadeusz Woźniak: ne, doraźne korzyści, nie mając wizji przyszłości.

Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo Mini- strowie! Celem działania politycznego powinna być Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: sprawiedliwość, w tym sprawiedliwość społeczna, z którą ściśle związany jest aspekt etyczny. A gdzie jest Dziękuję panu posłowi. etyka w działaniu polegającym na rozmontowywaniu Głos zabierze pan poseł… państwa, na podejmowaniu ustawicznych prób mają- cych na celu odbieranie praw nie tylko konkurentom politycznym, ale także, a może przede wszystkim, oby- Poseł Tadeusz Woźniak: watelom, i to najczęściej niestety tym najsłabszym? Nie mam czasu na wymienianie wszystkich przy- Obecnie rządzący opierają się głównie na sobie i kładów licznych zjawisk dobierania się rządu do na bezpardonowym zwalczaniu opozycji politycznej, skromnych portfeli Polek i Polaków. Dlatego zapytam nieliczeniu się z interesem obywateli, a szerzej mó- jedynie, dlaczego rząd Platformy i PSL po raz kolejny wiąc, interesem państwa polskiego. (Oklaski) dokonuje manipulacji, bo przecież nie można tego nazwać reformą, a więc manipulacji związanej z funkcjonowaniem systemu emerytalnego. Dlaczego Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: po raz kolejny dobieracie się do pieniędzy ciężko za- pracowanych i obligatoryjnie odkładanych w postaci A pan nie liczy się z regulaminem, panie pośle. składek emerytalnych? Głos zabierze pan poseł Jan Warzecha, Prawo i Tych samych obywateli, których przymuszano do Sprawiedliwość. obligatoryjnej przynależności do OFE w 1999 r., czę- Zapraszam, panie pośle. sto ci sami ministrowie przekonują dziś o konieczno- ści zabrania przez państwo pieniędzy z OFE i odkła- dania ich na kontach w ZUS. To nie jest zerwanie Poseł Jan Warzecha: umowy społecznej, ponieważ żadnej umowy nie było. Jeden przymus zastępuje się innym przymusem. A Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! gdzie etyka rządu? Dlaczego nie reformujecie ﬁnan- Czy zmiany, jakie proponuje rząd, tak niepokojące sów publicznych, ale proponujecie najprostsze i często czołowych ekonomistów, głównie mało zarabiających najgorsze rozwiązania? Dlaczego? Dlatego że nie stać Polaków, a szczególnie niepokojące młodych ludzi, na was na więcej. których spadnie większy ciężar kosztów związanych Takie działanie odbiera obecnie rządzącym mo- z utrzymaniem przyszłych emerytów, nie służą tylko ralne prawo do dalszego sprawowania władzy w na- i wyłącznie księgowemu zmniejszeniu deﬁcytu bu- szym kraju, gdyż poprzez rządy autorytarne, bez dżetowego? Proszę otwarcie przyznać wobec społe- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 113

Poseł Jan Warzecha Kończąc, dedykuję rządowi frazę ideologa z waszego obozu: nie róbcie baranów z narodu. Dziękuję. czeństwa, że tak jest. Czy w rzeczywistości w tym (Oklaski) pośpiechu i zgiełku legislacyjnym, jaki proponuje (Poseł Jan Kulas: Poniżej poziomu.) nam Platforma Obywatelska z PSL, nie ginie praw- (Poseł Małgorzata Sadurska: Panie pośle Kulas, dziwa troska o przyszłego emeryta? niech pan nie komentuje.) Panie Ministrze Boni! Proszę się wypowiedzieć, dlaczego tak krytycznie ocenia pan rozwiązania pro- (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek ponowane przez klub Prawo i Sprawiedliwość, które Sejmu Jerzy Wenderlich) są dobre zarówno dla ubezpieczonych, jak i dla bu- dżetu państwa, umożliwiające dobrowolne uczestnictwo w OFE i dające ubezpieczonym możliwość zmia- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ny decyzji w przyszłości. Czy nie są uczciwe proponowane przez nas rozwiązania dające rodakom wybór Dziękuję bardzo. co do przynależności do OFE lub do ZUS, jak i co do O zabranie głosu proszę panią poseł Halinę wysokości kierowanej do funduszu składki? Dzięku- Olendzką, Prawo i Sprawiedliwość. ję. (Oklaski) Pani poseł, uprzejmie proszę.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Halina Olendzka:

Dziękuję panu posłowi, również za dotrzymanie Panie marszałku, muszę... limitu czasu. Głos zabierze pan poseł Krzysztof Tołwiński, Pra- wo i Sprawiedliwość. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

A, panie Janie, widzi pan, teraz wskazują na Poseł Krzysztof Tołwiński: pana, że to pan jest winien. Tak więc absolutnie i panią poseł, i czcigodnego pana posła Jana Kulasa Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W trakcie tej de- uprzejmie proszę o to, żeby debata toczyła się z try- baty rząd premiera Donalda Tuska przekazał nam w buny. sposób oficjalnie ukryty prawdziwe przesłanie: eme- Proszę bardzo. ryci, zadbajcie o siebie sami, rząd oferuje głodowe emerytury, ratujcie się, jak kto może. Ponadto pry- watyzacja szpitali dodatkowo ograniczy dostępność Poseł Halina Olendzka: do lekarzy i pogorszy sytuację emerytów i przyszłych emerytów. W morzu rządowego bujania faktycznie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! jest to prawda. Wprowadzenie dodatkowych rozwiązań w obszarze Skąd wzięła się ta sytuacja? Jak rzetelnie powie- dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, przy swo- dział pan minister Boni, przestrzegając przed pętlą istym niedorozwoju czy niedowładzie IKE i PTE zadłużenia na naszych szyjach, panie i panowie z Plat- nasuwa pytanie: Czy dodatkowe komplikowanie sys- formy Obywatelskiej, wzięła się z kłamstwa o sytuacji temu emerytalnego ma sens i zachęci ubezpieczo- gospodarczej. Ta koalicja przez 3,5 roku psuje pań- nych do wzmożenia przezorności emerytalnej? Czy stwo, likwiduje źródła przychodów, stocznie, cukrow- w miejsce powołania indywidualnych kont zabezpie- nie, oddaje kolejne rynki na rzecz przeważnie państw czenia emerytalnego bardziej uzasadnione nie było- Unii Europejskiej. Skąd to olśnienie, panie premierze by rozważenie zmiany rodzaju zachęty w odniesieniu Tusk, w 2011 r.? Gdzie pan był w 2008 r., kiedy OFE do IKE, polegającej na wprowadzeniu ulgi podatko- było tak szkodliwe? Powiem: był pan w Peru, czarował wej, która polegałaby na odliczeniu wpłaty na IKE pan, a gdy skarb Rzeczypospolitej na skutek waszych od dochodu? rządów świecił pustkami, sięgnął pan po pieniądze I jeszcze jedno pytanie: Czy prawdą jest, panie zwykłych ludzi, prostych ludzi, Polaków. ministrze, iż emerytura kapitałowa w części pocho- Wysysa pan także żywy organizm gospodarki na- dzącej ze środków zaewidencjonowanych na subkon- rodowej ze środków inwestowanych przez OFE, za- tach w ZUS będzie finansowana z dotacji budżetu pisując te środki w ZUS. Wyłącza pan je więc z obie- państwa dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? gu gospodarczego. Przesunięcie środków do ZUS bez Jeśli tak, to czy proponowane rozwiązanie zakłada reformy finansów publicznych to ukryty, niejawny wyeliminowanie deficytu w funduszu emerytalnym dług, czyli, panie ministrze z kolei Rostowski, scho- będącym częścią FUS i czy proponowany mechanizm wał pan umiejętnie ten dług pod dywan, a za kilka, zakłada przywrócenie równowagi wpływów i wydat- kilkanaście lat ktoś będzie musiał ogłosić bankruc- ków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? Dziękuję. two ZUS. (Dzwonek) (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 114 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wielu ludzi, którzy nie mają żadnych własnych ak- tywów. Kilka milionów obywateli ma tylko zobowią- Dziękuję bardzo. zania, które znacznie przekraczają wartość tego, co O zadanie pytania proszę pana posła Szymona posiadają. Zaciągnęli je optymistycznie, myśląc o Stanisława Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość. skali przyszłych dochodów. Wśród 15 mln uczestni- Może dla sprawności debaty prosiłbym, żeby pań- ków OFE są ludzie, którzy nie mają żadnych innych stwo widzący swoje nazwiska, które są wyświetlane zasobów czy aktywów, stąd nie wybaczą Platformie, na tablicy, zajmowali miejsca bliżej trybuny. że wyciągnęła rękę po ich często jedyną własność i (Poseł Małgorzata Sadurska: Ale mamy czas. Noc odbiera im i ich rodzinom poczucie bezpieczeństwa jest długa.) socjalnego. Bardzo proszę, panie pośle. Przez całe drugie półrocze ubiegłego roku minister finansów i premier Tusk zabiegali w Unii Euro- pejskiej o zaksięgowanie 200 mld zł oszczędności na Poseł Szymon Stanisław Giżyński: indywidualnych kontach Polaków w OFE jako kwot pomniejszających zadłużenie państwa polskiego. Mi- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- nister finansów, premier i otoczenie nie rozumieli, strze! Przed chwilą miałem okazję powiedzieć „pań- że zabiegali przez pół roku o to, aby Unia zgodziła stwo ministrowie” i tak powiem: Czy przyznają pań- się na pomniejszanie kwot zadłużenia publicznego stwo ministrowie, iż projekt ustawy Prawa i Sprawie- kosztem prywatnych oszczędności obywateli. Do- dliwości zawiera następujące rzeczywiste, niezaprze- słownie tak, jakby chcieli księgowania depozytów i czalne i konkurencyjne wobec pomysłu rządowego lokat prywatnych osób jako kwot pomniejszających walory? Daje podstawy racjonalnego i stabilnego sys- dług publiczny. temu emerytalnego w postaci ZUS-owskiej alterna- Rząd rozrzuca na lewo i prawo zapowiedzi bez tywy jako wiarygodnej emanacji międzypokoleniowej pokrycia, szkoda, że w kluczowej sprawie deficytu i solidarności. Uwalnia system emerytalny od pokusy długu również działa nieodpowiedzialnie. Powstaje i groźby doraźnej ingerencji celem łatania budżetu. zatem pytanie, czy zamach na składki do OFE wy- Daje wolność wyboru samym zainteresowanym, czy- starczy rządowi, aby opanować narastającą spiralę li przyszłym emerytom, między ZUS i OFE. Przyno- deficytu i długu, czy jednak zagrożone są wszystkie si oszczędności dla budżetu państwa. Wprowadza aktywa, tj. 200 mld zgromadzonych w 10 lat przez mechanizmy konkurencji między ZUS i OFE. Uefek- obywateli. (Dzwonek) Czy rząd nie będzie sięgał po tywnia OFE poprzez konkurencyjność i wolność swo- nie, wprowadzając kolejną nowelę ustaw emerytal- bodnego wyboru. Wprowadza system stabilny, wpro- nych, może jeszcze w tym roku? Dziękuję bardzo. wadza system bezpieczny dla przyszłych emerytur. Przynosi istotne novum w stosunku do projektu rzą- dowego – przewidywalność konkretnej przyszłej eme- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: rytury. Elastyczność – umożliwia nieantagonizujący system zmiany raz podjętej decyzji. Oparcie systemu Dziękuję bardzo. emerytalnego na zasadach wolności i dobrowolności. O zadanie pytania proszę pana posła Stanisława Asekuracja i zabezpieczenie przed ewentualnymi zły- Ożoga, Prawo i Sprawiedliwość. mi skutkami ostrej i operującej prawie całością zgromadzonych funduszy gry prowadzonej przez OFE na giełdzie. System wolny od błędu prezentyzmu, czyli Poseł Stanisław Ożóg: ważne jest nie tylko dzisiaj, ale ważne jest także czy nawet przede wszystkim dobro i bezpieczeństwo Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! przyszłych pokoleń w duchu narodowego solidary- Na początku powiem, że przez moment byłem pod zmu. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski) wrażeniem wypowiedzi ministra finansów pana Ro- stowskiego, który nie wiedząc, co parę minut wcze- śniej powiedział pan premier, zarzucił panu premie- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: rowi kłamstwo, populizm, niewiedzę. Ładnie to wy- glądało. Jednak do rzeczy. Dziękuję bardzo. Panie ministrze, wielokrotnie z pana ust w trak- O zadanie pytania proszę pana posła Wiesława cie uzasadniania padały stwierdzenia: wydaje się Janczyka, Prawo i Sprawiedliwość. być, prawdopodobnie, być może. W związku z tym mam kilka konkretnych, precyzyjnych, szczegóło- wych pytań. Poseł Wiesław Janczyk: Jakie środki z budżetu państwa przekazano dotychczas do OFE? W uzasadnieniu pan, sądzę, że Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! pan, pisze: 162 mld zł. Natomiast trzy tygodnie temu Nasze państwo pod rządami Platformy bardzo łatwo jeden z wiceministrów finansów mówił o 232 mld zł. szafuje różnego rodzaju aktywami. W Polsce jest Przyzna pan, że różnica 70 mld zł musi robić wraże- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 115

Poseł Stanisław Ożóg Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nie. Jakie są koszty obsługi, prowizje, marże? Chodzi Dziękuję bardzo. mi o kwotową wielkość. Ile obecnie wynoszą aktywa O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza OFE, bo padają różne wielkości? Jakie straty ponio- Matusznego, Prawo i Sprawiedliwość. sły OFE w czasie kryzysu finansów, lokując fundusze Nie ma pana posła. w akcjach? Z Ministerstwa Finansów wyciekła infor- W takim razie pani poseł Teresa Wargocka, Pra- macja, w formie pisemnej, że było to ok. 24 mld zł. wo i Sprawiedliwość. Panie ministrze, co dalej (Dzwonek), jeśli chodzi o pracownicze programy emerytalne? Panie ministrze, oczekuję odpowiedzi nie tu i teraz, jak to pięk- Poseł Teresa Wargocka: nie tutaj padało, ale w formie pisemnej. Bardzo o to proszę. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata jest bardzo trudna. 10 dni na uchwalenie tak ważnej ustawy to kwestia, która pod- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: lega bardzo dużej krytyce opinii społecznej. Chciała- bym przypomnieć, że ponad 50% obywateli nie rozu- Dziękuję bardzo. mie zmian, które proponuje rząd pana Donalda Tu- Pan poseł Krzysztof Popiołek, Prawo i Sprawie- ska. Pan Donald Tusk twierdził, że musimy się spie- dliwość. szyć, bo miesięcznie uciekają… (Głosy z sali: Premier.) Pan premier, proszę bardzo, mam mało czasu, Poseł Krzysztof Popiołek: dlatego skracam. ...z budżetu państwa 2 mld. Kłótnia w rodzinie o Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! OFE trwała kilka miesięcy i tam ten pośpiech nie był Pozwolę sobie zacytować aktualnego klasyka: Budo- konieczny. Dzisiaj musimy się spieszyć, mamy 10 wa wzajemnego zaufania wymaga, by polityka gospo- dni. darcza rządu oparta była na realnych podstawach, Szanowni państwo, kłótnia skończyła się zgodą. jej horyzont wybiegał poza termin kolejnych wybo- Myślę, że interesy OFE są bardzo dobrze zabezpie- rów. Państwo, które żyje na kredyt, nie będzie dla czone, są dobrze zabezpieczone również poprzez moż- obywateli godne zaufania. Deficyt budżetu oznacza liwość ubezpieczenia w III filarze i odpisania od po- stały wzrost długu publicznego i wysokie koszty spła- datku 4% dochodów. Panie ministrze, myślę że pan ty odsetek od tego długu. I dalej cytuję: Po pierwsze, minister ma świetną orientację, jakim zagrożeniem zgódźcie się państwo ze mną, nie znajdę na tej sali dla systemu emerytalnego jest sytuacja demograficz- nikogo, kto by wstał i powiedział, patrząc ludziom w na w Polsce. Bardzo prosiłabym, żeby jeszcze raz się oczy, że chciałby na przykład podwyższyć podatki. A zastanowić, czy wszelkie ulgi z podatku dochodowe- inny klasyk z przeszłości powiedział: Mężczyznę po- go, jakie rząd może zastosować, nie powinny być skie- znaje się nie po tym, jak zaczyna, ale po tym, jak rowane do rodzin, zwłaszcza do rodzin wielodziet- kończy. O jakim zaufaniu do państwa mówił pan w nych. To będzie problem za lat 10, 20, w przyszłości. exposé, panie premierze, które zacytowałem na wstę- Dziękuję bardzo. (Oklaski) pie, jeśli po 11 latach wywracacie system emerytalny? Żył pan nieodpowiedzialnie, ponad stan, na kredyt, panie premierze. Teraz sięga pan do ludzkich Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: kieszeni, by ograniczyć dług, bo o jego spłacie na razie nie może być mowy. Dziękuję bardzo. Panie ministrze, mam pytania. Kiedy Polacy będą O zadanie pytania proszę pana posła Jacka Bo- mieli faktycznie wolny wybór, gdzie i w jakiej formie guckiego, Prawo i Sprawiedliwość. muszą obowiązkowo odkładać na swoją przyszłą eme- ryturę? Nie musi być to koniecznie OFE, bo przecież każdy potrafi kupić obligacje i nie musi tego za niego Poseł Jacek Bogucki: robić drogi pośrednik. Dlaczego nie może to być na przykład obowiązkowe oszczędzanie na lokatach Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 2,3% zamiast bankowych? Jeśli po 11 latach inwestowania OFE 7,3%, o 70% mniej. A premier mówi: to nie likwidacja zarobiły 8%, to na prostych lokatach pewnie byłoby II filara emerytalnego, tylko naprawa systemu. Nie to 80%. Dlaczego nie mogą być to jeszcze inne, obo- wiem, w jaki sposób ten system ma być naprawiany wiązkowe formy oszczędzania? (Dzwonek) Z taką – poprzez zmniejszenie o 70% pieniędzy oszczędza- troską mówicie o przyszłych emeryturach. To, co pro- nych na emerytury? Może pan minister wytłumaczy ponujecie, nie ma nic wspólnego z długofalową poli- to panu premierowi, żeby tych głupot już nie opowia- tyką emerytalną. Wam chodzi o pieniądze, a hory- dał. Chodzi tylko o zabranie pieniędzy na bieżące zontem są najbliższe wybory. Dziękuję. (Oklaski) wydatki budżetu. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 116 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Jacek Bogucki tę reformy emerytalnej albo dostrzegł w ogóle jej konieczność, gdyby nie problemy z ﬁnansami publicz- Zapowiadaliście obniżenie prowizji pobieranej nymi? Dziękuję bardzo. (Oklaski) przez OFE. Gdzie jest to obniżenie? Jak to ma się stać, że nie będziemy oszczędzać, zbierać na przyszłe emerytury, i mają być one wyższe? Kolejny cud go- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: spodarczy jest nam proponowany. W tym roku jest potrzebnych 16 mld, i to pilnie, już od maja. Nie Dziękuję bardzo. wiem, na kampanię wyborczą, na mamienie zieloną Proponowałbym może inną kolejność, bo zdarza wyspą? Emerytury po tych zmianach będą musiały się, że niektórzy z państwa rozpoczynają od oświad- wypłacić nam nasze dzieci i wnuki, to jest cała praw- czenia i dopiero później zadają pytanie, kiedy bra- da o tej reformie. kuje czasu. Jeśli mógłbym coś zasugerować, to pro- Chciałbym także panu ministrowi Boniemu zapi- ponowałbym rozpoczynać regulaminowo od pytania, a jeśli starczy czasu, to wówczas proszę o opiniowa- sać na projekcie tej ustawy 1 mln zł. Wartość tego nie, dobrze? (Oklaski) zapisu będzie identyczna z wartością pana zapisu na Uprzejmie proszę, pan poseł Jarosław Stawiar- indywidualnym koncie emerytalnym. Dziękuję bar- ski. dzo. (Oklaski)

Poseł Jarosław Stawiarski: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- Dziękuję bardzo panu posłowi. strze! Dziękuję za te cenne uwagi, panie marszałku. Proszę pana posła Dariusza Kaczanowskiego, Zaczniemy od pytania. Prawo i Sprawiedliwość. Panie ministrze, mam takie pytanie. Chyba pół roku temu premier Tusk razem z ekipą jeździli do Brukseli w sprawie zmiany sposobu liczenia polskie- Poseł Dariusz Kaczanowski: go długu. Chciano po prostu odliczyć koszty tej reformy emerytalnej od naliczania długu. Wtedy jakoś Dziękuję. nie mówiło się o reformie OFE. Była mowa o tym, że Panie Marszałku! Panie Ministrze! Debatę nad jeśli załatwimy inny sposób naliczania, OFE jest do- nowelizacją ustawy emerytalnej możemy podsumo- bre, jest wszystko OK, nie ma wysokich prowizji, nie wać tak, jak to czyni większość ekonomistów, a mia- ma wysokich pensji prezesów OFE, jest wszystko nowicie na zmiany w OFE należy patrzeć jak na w porządku. Później była sytuacja taka, że jeśli cho- działania pragmatyczne, poddanie się presji bieżą- dzi o Unię Europejską, odtrąbiono sukces, prawdo- cych okoliczności ekonomicznych, ale trudno doszu- podobnie zgodzono się na częściowe zaliczanie. Mam kiwać się w nich przejawów szczególnej dalekowzrocz- jednak pytanie, żeby już nie przedłużać. Gdyby po- nej troski o dobro przyszłych emerytów czy rzeczy- wiodła się wasza misja sprzed pół roku, czy byłaby ta wistej naprawy finansów publicznych. Biorąc pod reforma OFE i czy byłoby tylu krytyków z ław rzą- uwagę taką opinię, możemy dojść do wniosku, że jest dowych? Nie tylko bowiem minister Fedak, ale i pan, to działanie tylko ze sfery ekonomii politycznej, a nie z tego, co wiem, ma ambiwalentny stosunek do tej takiej prawdziwej ekonomii. Są jednak również po- tak zwanej reformy. zytywne aspekty propozycji poczynionych przez rząd Kolejne pytanie. Czy prawdą jest, że pierwsze wy- Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa płaty z otwartych funduszy emerytalnych po 10 la- Ludowego, a mianowicie to, że obalane są w związku tach inwestycji wyniosły średnio od 20 do 90 zł, bo chyba tak podawała wolna prasa? Dlaczego rząd nie z tym pewne mity. Po pierwsze, taki, że reforma eme- zezwala, nie przewiduje ewentualnie utworzenia (Dzwo- rytalna przeprowadzana ponad 10 lat temu szła w do- nek) państwowego funduszu emerytalnego – można brym kierunku, dlatego że emerytury wypłacane byłoby go na przykład nazwać państwowym ban- z II filara są bardzo małe. Drugi mit, który jest oba- kiem emerytalnym – który mógłby inwestować na lany, dotyczy tego, że mamy do czynienia z korektą giełdzie? Takiego rozwiązania nie widziałem w pro- reformy emerytalnej, jednak nie rozwiązuje ona pro- pozycjach. blemu tego systemu, a wręcz przeciwnie, stwarza Czy prawdą jest, że wprowadzenie II filaru w 1999 r. kolejne i je powiększa. Trzeci mit jest taki, że stan oznaczało efektywne obniżenie stopy zastąpienia polskich finansów publicznych jest dobry (Dzwonek), z 70% w przypadku ZUS do 30–40% w otwartym a chodzi tutaj o oddalenie groźby przekroczenia 55- funduszu emerytalnym? -procentowego progu ostrożnościowego, tj. konstytu- Jeszcze jedno pytanie. Jakie uzasadnienie stoi za cyjnego progu zadłużenia. tym, żeby składki emerytalne, podatki od naszych Mam pytanie, panie ministrze, w zasadzie jest wynagrodzeń przekazywać do prywatnych instytu- ono retoryczne. Czy rząd zdecydowałby się na korek- cji? Nikt nie ma nic przeciwko prywatnym... 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 117

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Aleksander Chłopek:

Dziękuję panu posłowi. ...i szczere intencje, panie premierze. Dziękuję, panie marszałku, za cierpliwość. (Oklaski)

Poseł Jarosław Stawiarski: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dobrze, w porządku. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Nie ma potrzeby powtórnego pytania, kiedy upły- nęło ponad 30 sekund. Pan poseł powiedział ad rem, czyli 30 sekund jakby mówił o czymś innym. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: (Poseł Aleksander Chłopek: To jest zasada retoryki, powtórzenie.) O zadanie pytania proszę pana posła Aleksandra .... Dobrze, mówimy o tym troszeczkę... Chłopka, Prawo i Sprawiedliwość. (Poseł Krystyna Skowrońska: Przykład przewod- niczącego Napieralskiego.) Słucham? Poseł Aleksander Chłopek: (Poseł Krystyna Skowrońska: Przykład przewod- niczącego Napieralskiego.) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ale niech pani patrzy, pani poseł, i doceni to, Tytułem pewnego wprowadzenia trzeba sobie po- w jakiej ja to robię softowej formule. (Wesołość na wiedzieć prawdę, zgodnie z tym, o czym mówiła pani sali) poseł Teresa Wargocka, że najlepszą reformą eme- Uprzejmie proszę, pan poseł Stanisław Szwed, rytalną jest inwestycja w rodzinę i troska o dobrą, Prawo i Sprawiedliwość. polską rodzinę. Gdybyśmy kontynuowali dobre, sprawdzone wzorce rodzinne i przenosili je na kolej- Poseł Stanisław Szwed: ne pokolenia, to nie dryfowalibyśmy dzisiaj ku za- gładzie. I nie myślę tylko o reformie emerytalnej. Dziękuję. Ale do rzeczy. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze moje W przypadku dzisiejszych wystąpień pana pre- pytanie chciałbym skierować do pani minister Fe- miera, a także pana ministra Boniego mogliśmy usły- dak. Pani minister nie ma, ale może gdzieś słyszy na szeć brak mocnego przekonania o ostatecznym suk- zapleczu. Dlaczego pani minister zmieniła zdanie, cesie proponowanych dzisiaj zmian, to znaczy refor- jeśli chodzi o dobrowolność przynależności do OFE? my systemu emerytalnego, pewną, powiedziałbym Pani minister była tego gorącą zwolenniczką, tak że nawet, delikatność sformułowań podkreślaną czę- mam nadzieję, że jej klub PSL poprze naszą propo- stym używaniem przypuszczających podpórek słow- zycję dotyczącą dobrowolności. nych typu: „wydaje się”, „mamy nadzieję”, „przypusz- Druga kwestia, panie ministrze. Mam tabelę czamy” czy też, i tutaj dokładny cytat z wystąpienia z uzasadnienia – pokażę ją, bo to jest fajny materiał pana premiera: forma ubezpieczeń OFE-owska jest – dotyczącą proponowanych zmian, jaka będzie wy- obarczona pewnym ryzykiem i chcemy to ryzyko sokość emerytur. Wziąłem pod uwagę swój rocznik, ograniczyć. Właśnie w związku z tym chceniem mam żeby tutaj nie przywoływać innego przykładu. Oka- pytanie. Na jakiej podstawie my, opozycja, ale także zuje się, że mam szansę zyskać na tych zmianach przede wszystkim społeczeństwo mamy panu, panie 7 zł. Oczywiście, że te tabele mają się tak, jak te ta- premierze, i pańskiemu rządowi wierzyć, w cokolwiek bele, które nam przedstawiono w 1998 r., były wów- wierzyć, nie tylko w dobre i rzetelne (Dzwonek) in- czas podobne wyliczenia. Powiem: woda w koszu, to tencje reformowania dziś systemu emerytalnego, ale jest po prostu materiał, z którego nic nie wynika. Kolejne pytanie. W projekcie ustawy jest zakaz w cokolwiek? Jaka jest bowiem pańska wiarygod- akwizycji. Dotknie to ponad 100 tys. osób. Czy jest ność? Ilu pan dotrzymał ważnych i istotnych obiet- jakiś program w odniesieniu do tych osób, gdzie nic? Kiedy pan mówił prawdę? Nie będę wyliczał, bo znajdą pracę? To jest realne ograniczenie dla ponad nie starczy czasu. Powtórnie więc pytam, kto panu 100 tys. osób, dotyczy to ich dochodów. Jeszcze ro- dziś wierzy w dobre... zumiem brak akwizycji na rynku wtórnym, ale w przypadku pierwotnego – to zupełnie jakaś bezsensowna propozycja. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Jest też kwestia dziedziczenia. Pan minister czę- sto się do tego odwołuje (Dzwonek), mówi o sukcesie, Proszę powtórnie nie pytać, skoro już pan pytał. o tym, że środki zgromadzone na subkoncie też będą Dziękuję, panie pośle. dziedziczone. Proszę wyjaśnić, na czym to dziedzi- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 118 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Stanisław Szwed niekorzystne trendy demograficzne, ale także kryzys finansowy i gospodarczy. Trzeba na pewno poszuki- czenie ma polegać. Tak naprawdę nie ma bowiem wać rozwiązań, które zapewnią stabilność finansową dziedziczenia, to jest takie quasi-dziedziczenie, bo systemu emerytalnego oraz, jednocześnie, taką wychodzi o 3-letni okres po przejściu na emeryturę, sokość świadczeń, która pozwoli emerytom na godne a nie o dziedziczenie. Wprowadza się więc opinię pu- życie. bliczną w błąd, że mamy do czynienia z dziedzicze- Śledziłam dokładnie dyskusję, a nawet spór wielu niem. Dziękuję bardzo. (Oklaski) ekspertów w sprawie propozycji zmian w OFE. Uczestniczyłam w spotkaniu z panią minister Fedak zorganizowanym przez Ogólnopolskie Porozumienie Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Związków Zawodowych. Różne stanowiska i opinie budzą mój niepokój i dlatego chciałabym, aby pan Dziękuję bardzo. minister wyjaśnił mi sprzeczne wyliczenia. Według Pytanie zada pan poseł Sławomir Worach, Prawo rządu emerytura wzrośnie średnio o 595 zł, a według i Sprawiedliwość. izby gospodarczej, funduszy emerytalnych zmaleje średnio o 565 zł. Coś tu nie gra albo coś jest nie tak z rzetelnością obliczeń, albo przyjęto różne założenia. Poseł Sławomir Worach: Które są prawdziwe? Poza tym rzeczywiście Unia Europejska szacuje, Dziękuję. że przyrost PKB brutto będzie w Polsce najwyższy Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! wśród krajów Unii Europejskiej. Moje pytanie jest Jak można, z jednej strony, mówić, że otwarte fun- następujące: Czy to mimo wszystko nie wystarczy, dusze emerytalne się nie sprawdziły, że mają za duże aby zmniejszyć deficyt finansów publicznych? Dzię- prowizje, że dużo zarabiają, a równolegle propono- kuję bardzo. (Oklaski) wać, że po załataniu dziury budżetowej będzie po- wrót do OFE w większym wymiarze? Przecież to jest zupełnie nielogiczne. Rozumiem, jeśli rząd chciałby Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zlikwidować II filar lub najlepiej, jeśli rząd przyjąłby propozycję Prawa i Sprawiedliwości, która zakłada Dziękuję bardzo. samodzielne decydowanie osób wchodzących na ry- Pani poseł Marzena Wróbel, Prawo i Sprawiedli- nek pracy co do wyboru: OFE czy ZUS, ale to, co wość. proponuje dzisiaj rząd, to łatanie niedoboru środków publicznych, łatanie dziury budżetowej pieniędzmi zgromadzonymi przez Polaków. Można to skwitować Poseł Marzena Dorota Wróbel: w zasadzie jednym stwierdzeniem: zabieracie nam państwo wszystkie oszczędności, jakie odłożyliśmy Najsmutniejsze jest to, proszę państwa, że dzisiej- od 1999 r., ale mamy się tym oczywiście nie przejmo- sza nocna dyskusja, wstydliwie skrywana przez Plat- wać, bo przecież możemy odkładać od nowa i pewnie formę, w zasadzie niczego nie zmieni, bo wszystko odłożymy jeszcze więcej niż do tej pory. Takie jest jest już przesądzone. Wiadomo, że propozycje rządo- stanowisko rządu. Pytam zatem: Dlaczego rząd nie- we zostaną bez dyskusji przegłosowane przez koalicję roztropnie ryzykuje bezpieczeństwo przyszłych eme- rządową. Platforma i PSL z parlamentem, z opozycją rytów, łudząc jednocześnie społeczeństwo, że przy- parlamentarną w ogóle się nie liczą. Panu Bogu szłe emerytury będą większe, choć dobrze wie, że świeczkę i diabłu ogarek – tak w największym skró- projekt ten nie przyniesie choćby niezamierzonego cie można określić propozycje rządu dotyczące zmian skutku w postaci wzrostu emerytur? (Oklaski) w OFE. Obserwujemy kłótnie w rodzinie, a chodzi o duże pieniądze, dodajmy: nasze pieniądze. Z jednej strony rząd pieniędzmi z OFE chce załatać dług pu- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: bliczny i ratować katastrofalną sytuację finansów, budżetu państwa, wynikającą w dużej mierze z fatal- Dziękuję bardzo. nego rządzenia Polską przez Platformę. Z drugiej Pani poseł Grażyna Ciemniak, SDPL. strony mamy też OFE, prywatne firmy, do których obligatoryjnie wpływa część naszej składki emerytalnej. Żadna z osób, które obecnie są w OFE, nie Poseł Grażyna Ciemniak: miała prawa wyboru. Jest to rozwiązanie kuriozalne w skali światowej. Obywatele niepodległego państwa Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! zostali prawnie, ustawowo zmuszeni do wpłacania Dzisiaj wszystkie państwa członkowskie stoją wobec ciężko zarobionych pieniędzy do prywatnych insty- konieczności modernizacji swoich systemów emery- tucji, które na dodatek do niedawna pobierały ogrom- talnych, aby dostosować je do nowych wyzwań, spo- ne prowizje, inwestując nasze pieniądze głównie śród których za najważniejsze uznaje się bezrobocie, w obligacje Skarbu Państwa, które sami moglibyśmy 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 119

Poseł Marzena Dorota Wróbel Poseł Józef Rojek: sobie kupić bez – najpierw 7-, a teraz 3,5-procentowej Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- – prowizji. (Dzwonek) Dlaczego nie chcecie dać Pola- strze! Pan premier Donald Tusk powiedział z tej try- kom prawa wyboru, by zdecydowali, czy chcą być buny mniej więcej tak: E, właściwie to wiedzieliśmy w ZUS, czy w systemie mieszanym? Ile pieniędzy o mankamentach tego systemu emerytalnego. To ja z tytułu dywidendy z polskich składek emerytalnych pytam, panie ministrze, dlaczego formacja Platforma wycieka za granicę do głównych udziałowców PTE Obywatelska nie zawarła tej strategicznej sprawy bez ponoszenia przez nich ryzyka finansowego? w swoim programie, w kampanii wyborczej? Dzisiaj (Oklaski) być może rządziłaby sama i miałaby bardzo duże oszczędności, np. z likwidacji KRUS. Dlaczego tego nie zrobiła wtedy, tylko robi to nagle, pod koniec ka- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dencji? Oto jest pytanie. Oczywiście odpowiedź znają wszyscy, tu nie ma się co czarować. Dziękuję, pani poseł. Po tych wyjaśnieniach, panie ministrze, właści- Pytanie zada pan poseł Jerzy Materna, Prawo wie Polacy nic nie wiedzą o reformie, o jej plusach, i Sprawiedliwość. o tym, co chcecie zrobić, a tak naprawdę to oni są jej beneficjentami. To jest ustawa nie o zmianie technologii produkcji zapałek, tylko o przyszłości pokoleń, Poseł Jerzy Materna: można tak powiedzieć. I wy dziś próbujecie czarować, tak jak czarował nas trzy miesiące temu minister Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rostowski przy okazji ustawy o VAT, jak to będzie, Debatujemy nad dwoma projektami – rządowym oraz że nawet po podwyżce VAT-u ceny niektórych arty- klubu Prawa i Sprawiedliwości – o zmianie niektórych kułów zostaną obniżone. Proszę bardzo, panie mini- ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubez- strze, niech pan idzie do sklepu i niech pan to powie, pieczeń społecznych. To, iż po jedenastu latach sprawa zresztą pana poznają. Nie wiem, co by się działo, bo OFE wymaga wprowadzenia korekt, oznacza dobry ja chodzę na zakupy. (Dzwonek) Więc kiedy pan mówi, kierunek, lecz propozycja rządu dotycząca gruntownej jaką to Polacy będą dostawać emeryturę, to od razu przebudowy systemu, i to w tak krótkim czasie, budzi zapala się czerwone światło, że coś tu jest nie tak. sprzeciw. Obecnie należy do niego 15,5 mln osób. Lu- Dobrze, że wspomniał pan o stopach zastąpienia, ale dzi powinno traktować się poważnie. Takimi działa- niech pan nie bazuje na procentach, bo tego Polacy niami powodujemy, iż społeczeństwo traci zaufanie do nie rozumieją, tylko niech pan poda przykład, jaką urzędów i do państwa. Prezes ZUS-u w uzasadnieniu emeryturę będzie miał człowiek, który zarabia 1 tys. zł. do projektu pisze, iż takie zmiany wymagają co naj- To będzie przekonywujące. Dziękuję, panie marszał- mniej rocznego vacatio legis, a nie, jak proponuje rząd, ku. (Oklaski) jednego miesiąca. (Poseł Elżbieta Rafalska: 350 zł.) Z powyższych względów projekt zaproponowany przez Prawo i Sprawiedliwość jest rozwiązaniem lepszym niż projekt rządowy, ponieważ, po pierwsze, Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: likwiduje przymus odprowadzania składek do II filaru, po drugie, wprowadza możliwość zmiany wy- Dziękuję. sokości odprowadzanej składki oraz rezygnacji Pan poseł Rojek mówił trochę za długo, ale za to przez ubezpieczonego z jej odprowadzania i ewentu- regulaminowo. Nie dość, że zadawał pytanie, to jesz- alnego powrotu do OFE, po trzecie, likwiduje insty- cze po szekspirowsku powiedział: Oto jest pytanie, tucję przymusowego członkostwa w OFE w drodze czyli jakby zaznaczył ten regulaminowy zapis. Dzię- losowania przeprowadzanego przez ZUS. Wobec kuję panu posłowi. tego, mam pytanie: Czy rząd pochyli się nad rozwią- (Poseł Józef Rojek: Panie marszałku, biorę przy- zaniami zaproponowanymi przez Prawo i Sprawie- kład z pana.) dliwość? (Oklaski) Proszę panią poseł Annę Zalewską z klubu Prawo i Sprawiedliwość o zadanie pytania. Nie ma pani poseł. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Zapraszam serdecznie panią poseł Elżbietę Witek z PiS-u. Dziękuję. Też nie ma pani poseł. Pan poseł Józef Rojek, Prawo i Sprawiedliwość. A więc teraz pan poseł Wiesław Suchowiejko, (Poseł Józef Rojek: Już stoję w bloku starto- Platforma Obywatelska. wym.) Jest pan poseł, w związku z tym pani poseł Ja- Dziękuję za to. dwiga Wiśniewska musi troszeczkę poczekać. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 120 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Wiesław Suchowiejko: alne konto emerytalne. Czy nie uważa pan, że nale- żałoby raczej wzmocnić IKE, niż tworzyć, nie wiado- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zasadzie zwi- mo po co, nowy byt? schenrufu, jak widzę, jestem jak rodzynek. Aha, jest Druga sprawa związana jest z bezpieczeń- nas już trochę potem, w dalszej kolejności. stwem środków gromadzonych w OFE. Proponu- Jeden z moich przedmówców użył tu literackiego jecie zmiany, które tak naprawdę nie wzmacniają porównania, przywołując Gombrowicza. Ja przywo- bezpieczeństwa środków gromadzonych przez oby- łam Sienkiewicza i nawiążę do pięknego opowiadania wateli. Zasadnicze, podstawowe pytanie: Dlaczego pod tytułem „Purpura”. Nie wiem, czy koleżanki Platforma, która określa się jako Obywatelska, od- i koledzy je pamiętają, dotyczyło ono statku na fa- biera Polakom prawo do decydowania o swoich lach, który symbolizował Polskę. Ja nie będę tak emeryturach? Dlaczego nie chcecie państwo zgo- górnolotny i powiem o naszym systemie emerytal- dzić się na to, żeby obywatel mógł decydować, czy nym, który niczym statek ma pewne problemy. Ano, chce ryzykować w OFE, czy chce być w ZUS-ie? przecieka pod linią zanurzenia, ma za dużo pasaże- Myślę, że chcąc doraźnie załatać ogromną dziurę rów, załoga się leni, a racje żywnościowe są rozkra- budżetową, którą stworzyliście, sięgacie państwo dane przez stewardów, których zbyt wielu kręci się do kieszeni obywateli. po pokładzie i udaje, że obsługuje pasażerów. Na koniec dygresja. Kiedy dwa lata temu propo- (Poseł Elżbieta Rafalska: A ta załoga, która się nowaliśmy obniżyć prowizje pobierane przez OFE leni, to...) z 7% do 3,5%, krytykowaliście ten pomysł Prawa Admirał Rostowski powiada: Zatamować prze- i Sprawiedliwości, nie zostawiając na nas suchej nit- ciek, płyńmy do najbliższego portu, by tam dokonać ki (Dzwonek), po czym po dwóch latach uchwaliliście niezbędnych zmian. Kontradmirał Balcerowicz mówi taką zmianę. Zauważam kompletny brak jakiejkol- tak: Ograniczmy wszystkim racje żywnościowe, wiek konsekwencji w waszych działaniach. Myślę, że zwiększmy czas pracy załogi, sprzedajmy 1/4 statku. macie państwo problem ze zdrowiem psychicznym. Część stewardów pod osłoną nocy wyrzuci się za bur- Dziękuję bardzo. (Poruszenie na sali) tę. Można skorzystać z trzeciej propozycji – PiS-u, który powiada w ten sposób: Zorganizujmy wśród pasażerów referendum, jak naprawić statek. Wysoka Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Izba wybierze. Zadaję pytanie, bo mam do tego prawo. Zaznaczam, że jest to pytanie do pana ministra: Puenta dość zaskakująca. Nie wiem, czy po- Czy polisy na życie z funduszem inwestycyjnym, któ- trzebna. re powstały wcześniej niż omawiana dzisiaj propozy- (Poseł Jadwiga Wiśniewska: Przemyślana, panie cja zmiany systemu emerytalnego, będą mogły funk- marszałku.) cjonować jako indywidualne konta zabezpieczenia Zachęcam jednak do tego, byśmy bez względu na emerytalnego? Chodzi o możliwość odliczania od po- to, co chcemy powiedzieć, zachowali wzajemny sza- datku kwot wpłacanych na te konta. Dziękuję bar- cunek. dzo. (Oklaski) Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Platforma Oby- watelska. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Proszę bardzo, pan poseł Suchowiejko mimo cy- Poseł Agnieszka Hanajczyk: tatów z Gombrowicza zmieścił się w regulaminowym Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni czasie. (Głos z sali: Z Sienkiewicza.) Państwo! Pan premier w dzisiejszej debacie powie- Z Sienkiewicza, przepraszam bardzo. Gubię się dział: To, co było złe, to m.in. 10 lat milczenia w spra- już w tej literaturze, która jest tutaj w ramach pytań wie mankamentów reformy. Uważam, że bardzo złą tak obszernie cytowana. rzeczą było również milczenie ze strony powszech- Pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawie- nych towarzystw emerytalnych, brak jakiejkolwiek dliwość. rzetelnej kampanii informacyjno-edukacyjnej. Skut- kuje to brakiem elementarnej wiedzy na temat systemu emerytalnego. Poseł Jadwiga Wiśniewska: Dzisiaj usłyszałam, że winę za zły system emerytalny ponosi m.in. protoplasta PO, czyli AWS i Unia Dziękuję bardzo. Wolności. W związku z tym muszę zapytać, co z pro- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! toplastą SLD? Jaki był jego udział w budowie obec- Chcecie utworzyć indywidualne konta zabezpieczenia nego systemu emerytalnego, skutecznego systemu, emerytalnego, a przecież już funkcjonuje indywidu- który trwa od kilkudziesięciu lat? 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 121

Poseł Agnieszka Hanajczyk wowych zasad, stąd nasi obywatele traktują system emerytalny nie jako świadomy wybór czy inwestycję, Przyznam też, że ze zdumieniem przyjęłam to, co ale jako zło konieczne. Obywatele są przy tym bom- zostało powiedziane z prawej strony: że projekt rzą- bardowani informacjami o niegospodarności i wyso- dowy był pisany nie z myślą o Polakach, tylko z my- kich pensjach, jakie otrzymują prezesi niezależnie od ślą o korzyściach budżetu państwa. Muszę zapytać: wyników finansowych towarzystw emerytalnych. Czy to oznacza, że PiS dba o Polaków, a my dbamy W tej sytuacji chciałbym zapytać: Dlaczego wyłącznie o budżet państwa? Idąc dalej: Czy jeżeli w przedłożonym dziś projekcie ustawy rząd – wbrew państwo obniżacie składkę rentową i zabieracie interesom obywateli – nie uzależnia wysokości po- z ZUS-u 30 mld zł, to jest to dobre dla Polaków? Jakie bieranych opłat i wysokości wynagrodzeń prezesów ma to znaczenie dla budżetu państwa? od wyników finansowych towarzystw emerytal- Pytanie do pana, panie ministrze, bo być może nych? Czy prawdą jest, że właściwie kupujemy w ten wszystkim nam potrzebna jest ta elementarna wie- sposób milczenie prezesów w sprawie, którą dzisiaj dza. Czym jest budżet państwa? Co to jest dług pu- omawiamy? bliczny? Czym jest spowolnienie wzrostu gospodar- Kolejna sprawa. Przedłożenie rządowe jest tylko czego lub podnoszenie kosztów rozwoju państwa? łataniem dziury budżetowej. Uczciwie trzeba powie- Czy ma to wpływ na system emerytalny? Dziękuję dzieć, że minister finansów czynił zabiegi, by kwoty bardzo. (Oklaski) odprowadzonej do OFE nie wliczać do deficytu budże- tu państwa. Tymczasem manewr ten się nie powiódł. Komisja Europejska nie zaakceptowała argumentów Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ministra Rostowskiego. Zatem rodzi się pytanie: Co minister finansów wynegocjował, o co zadbał? O czy- Dziękuję bardzo. je interesy? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Pani poseł Danuta Olejniczak, Platforma Obywa- telska. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Poseł Danuta Olejniczak: Dziękuję bardzo. O zadanie pytania proszę pana posła Józefa Rac- Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie Mi- kiego. nistrze! Zadam panu bardzo krótkie pytania, panie (Głos z sali: Nie ma.) ministrze. Jakie straty, mam na myśli wymierne Nie ma pana posła. kwoty, poniosły otwarte fundusze emerytalne tylko Pytanie zada pan poseł Kazimierz Moskal, Prawo w 2008 r. w związku z kryzysem światowym? Czy i Sprawiedliwość. w związku z tym zmniejszyły się dochody powszechnych towarzystw emerytalnych oraz, co za tym idzie, zarobki zatrudnionych tam osób? Dziękuję. Poseł Kazimierz Moskal: (Oklaski) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę może od edukacji, bo kilka osób nawiązywało do tego, że na- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: leżałoby się wyedukować. Pytam więc pana ministra Boniego: Dlaczego nie zadbano o edukację oby- Dziękuję bardzo. wateli? Przecież każdy obywatel powinien mieć to O zadanie pytania proszę pana posła Edwarda jasno i wyraźnie wyłożone, powinien wiedzieć, o co Siarkę, Prawo i Sprawiedliwość. w tym wszystkim chodzi. Z tym związane jest drugie pytanie: Czy rząd ma jednolite stanowisko w tej kwestii? Dzisiejsze wystąpienia pana ministra Bo- Poseł Edward Siarka: niego i ministra ﬁnansów wskazywały jednoznacznie, że te poglądy nie są takie same. Nie mówię już Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- o profesorze Leszku Balcerowiczu. Poza tym pewne strze! Stabilność i adekwatność dochodu emerytal- inwektywy, które tutaj padają, są nieuzasadnione. nego powinna być celem systemów emerytalnych. Rozmawiamy o ważnej reformie dotyczącej społe- Stabilność i adekwatność jest też kwestią podstawo- czeństwa, więc w ten sposób chyba nie powinniśmy wej solidarności wewnątrz- i międzypokoleniowej. To prowadzić debaty. cytat z zielonej księgi traktującej o problemach eme- Mam pytanie. Jeżeli rzeczywiście jest rak refor- rytalnych w państwach Unii Europejskiej. my, jeżeli jest maszynka do tworzenia długu – mó- Obecna propozycja rządowa i sposób wprowadza- wię o II ﬁlarze, a są to słowa, które padają z ust nia jej w życie są zaprzeczeniem tych dwóch podsta- przedstawicieli rządu – to czy w takim układzie nie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 122 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Kazimierz Moskal chcą głosować przeciwko podwyżkom płac dla nauczycieli, czy nadal chcą głosować przeciwko walory- należałoby pomyśleć o likwidacji II ﬁlara? Jeżeli zacji emerytur i rent? w ten sposób mówią przedstawiciele rządu, to jest (Głos z sali: Proszę?) to jednoznaczny przekaz, że gdyby tego ﬁlara nie Czy posłowie PiS chcą nadal głosować przeciwko było, byłoby lepiej. Czy jest to tak do końca prawdą? ulgom rodzinnym dla naszych dzieci? Czy posłowie (Dzwonek) PiS chcą nadal głosować przeciwko 51-procentowym Czy w związku z tym, że jest taka niejednomyśl- podwyżkom dla studentów, jak to miało ostatnio ność, idziecie w kierunku, który zaproponowały Wę- miejsce przy budżecie? (Poruszenie na sali) gry? Czy jest propozycja osiągnięcia...

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Przepraszam, panie pośle. Dziękuję bardzo. Panie pośle… (Gwar na sali, dzwonek) (Poseł Kazimierz Moskal: Chciałbym jeszcze na- Proszę nie liczyć tego czasu, żeby było sprawie- wiązać do Sienkiewicza.) dliwie. Do zadania pytania zapraszam posła Jana Ku- Bardzo proszę państwa o nieprzerywanie tym, lasa. którzy zadają pytanie. Panie pośle, proszę uprzejmie. (Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale jak do nas (Poseł Kazimierz Moskal: Ale, panie marszałku, mówi, dowcipy opowiada.) jeszcze…) Szanowni państwo, proszę nie cenzurować pana Dziękuję bardzo. posła Kulasa. Jeśli ktoś będzie próbować cenzurować Panie pośle, proszę uprzejmie. państwa, będę również temu przeciwny i będę pań- (Poseł Kazimierz Moskal: Chciałem nawiązać, do stwu pomagał. Miejscem do zabierania głosu w Sej- Sienkiewicza, ale pan marszałek nie pozwolił. Dzię- mie jest trybuna. kuję.) (Oklaski) Ten czas, rozumiem, nie był liczony. (Poseł Artur Górski: Nie lubi pan marszałek Sien- Panie pośle, uprzejmie proszę kontynuować. kiewicza.) (Poseł Stanisław Szwed: Do rzeczy.) Gdyby wcześniej pan poseł powiedział, że chodzi o Sienkiewicza, to rzeczywiście troszeczkę wydłużył- bym czas. Poseł Jan Kulas: Pan poseł Jan Kulas. Bardzo dziękuję. Mówiąc o nauczycielach, waloryzacjach emerytur Poseł Jan Kulas: i rent, ulgach rodzinnych, ulgach dla studentów, mó- wiliśmy o realnej polityce społecznej, która związana Platforma Obywatelska. była z tegorocznym budżetem i będzie związana pew- Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rzą- nie z budżetem na kolejny rok. Z tym ściśle wiąże się du! Wysoki Sejmie! To jest ważna i poważna debata także nowoczesny system ubezpieczeń społecznych. i w takim klimacie niewątpliwie powinna się odby- (Dzwonek) Pytanie jest o to, jakie jest stanowisko wać. Jak jest, każdy widzi. Premier Donald Tusk opozycji. Do pana ministra jest jedno tylko pytanie: zaprosił całą opozycję do współpracy nad naprawą Czy pan minister będzie dalej podejmował próby, systemu ubezpieczeń społecznych. żeby przekonać tę twardą opozycję z PiS do współ- (Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale proszę nie opo- pracy nad naprawą systemu ubezpieczeń społecz- wiadać.) nych? Dziękuję za uwagę. Takie było zaproszenie, taka była propozycja. (Głos z sali: A co ze stoczniami?) Zastanawiałem się, jak odpowiedzieli parlamenta- rzyści z Prawa i Sprawiedliwości. Agresja, epitety, pomówienia, insynuacje i, co najgorsze, także oso- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: biste próby obrażania premiera i jego ministrów. (Wesołość na sali) Parlamentarzyści PiS śmieją się Pytanie zadawać będzie pani poseł Barbara Bar- z tego, ze swojego zachowania, ale dobre wychowa- tuś, Prawo i Sprawiedliwość. (Poruszenie na sali) nie obowiązuje także w parlamencie i warto zawsze W trudnej sytuacji, panie pośle, stawia pan pana o tym pamiętać. ministra, żądając… Nie powiem już, czego. (Wesołość Dzisiaj dyskutujemy również nad nowoczesną po- na sali) lityką społeczną – to zostało wyraźnie powiedziane Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedli- – dlatego można by zapytać posłów z PiS, czy nadal wość. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 123

Poseł Barbara Bartuś: Poseł Barbara Bartuś:

Dziękuję. Panie marszałku, ta debata jest tak ważna i od- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę na począ- bywa się tak późno, że niech pan pozwoli zadać jesz- tek wyjaśnić, iż nie jestem zwolennikiem otwartych cze dwa pytania. funduszy emerytalnych, a wręcz zaliczam się do grona osób, które czują się oszukane przez rząd Jerzego Buzka, zresztą czołowego polityka Platformy Obywa- telskiej. Dla mnie najbardziej bolesny jest fakt, iż Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wszyscy pracujący muszą obowiązkowo wpłacać skład- ki do ZUS na swoje ubezpieczenie emerytalne, a na- Nie, pani poseł, bardzo proszę… stępnie 1/3 z tych składek ZUS oddaje do otwartych funduszy emerytalnych, które, dostając nasze pienią- dze, niczego nam nie gwarantują oprócz tego, że będą Poseł Barbara Bartuś: od nas ściągać opłaty. A więc jedyny pewnik to to, że prywatne ﬁrmy na nas zarobią. Chciałabym zapytać pana ministra… Dzisiaj większość młodych Polaków w ogóle nie wierzy, że za pobrane składki dostanie jeszcze eme- ryturę. Pan premier Donald Tusk, uzasadniając dziś Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: projekt rządowy, chwalił tamtą reformę i próbował nas przekonać, że przedstawiona ustawa poprawi Pani poseł, pani poseł… jeszcze system emerytalny i dzięki jego działaniom obecni emeryci będą mieli waloryzację swoich świad- czeń. I tutaj pragnę odnieść się do słów pana posła, Poseł Barbara Bartuś: który występował przede mną, sprawdziłam to, po- nieważ pan premier Donald Tusk, i Platforma Oby- …czy ktoś próbował rzetelnie policzyć, ile będą watelska, tak często chwali się tym, że daje coroczną wynosić średnie emerytury… waloryzację emerytom i rencistom. Tak, tylko pan Donald Tusk wraz ze swoim klubem Platforma Oby- watelska w 2004 r. głosował za likwidacją corocznej Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: waloryzacji emerytur i rent. Pan Donald Tusk daje emerytom waloryzację, ale tylko na tym (Dzwonek) Pani poseł… minimalnym poziomie, jaki uchwalił rząd pana Ja- rosława Kaczyńskiego. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oprócz tego fa- Poseł Barbara Bartuś: talnego projektu rządowego ten punkt posiedzenia Sejmu obejmuje również rozpatrzenie projektu Pra- …z pieniędzy z OFE, z Funduszu Ubezpieczeń wa i Sprawiedliwości, w którym proponujemy dać Społecznych. możliwość decydowania ubezpieczonym co ma być robione z ich pieniędzmi. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Czy kiedy pani troszkę, zgodnie z regulaminem, Dziękuję, pani poseł. przeszkadzam, te pytania rzeczywiście brzmią tak, jak powinny? Chyba nie. Poseł Barbara Bartuś:

Panie premierze, dlaczego nie chcecie pracować nad naszym projektem, dlaczego nie chcecie, aby Poseł Barbara Bartuś: sami Polacy mogli decydować, co będzie działo się z ich pieniędzmi? Tak.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Dziękuję serdecznie. Wszystkiego powiedzieć się nie da. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 124 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Barbara Bartuś: syjnych spraw w kraju. Każdy z klubów ma swoje wizje, każdy twardo obstaje przy swoim stanowisku. Panie marszałku, sam pan mnie sprowokował do Tymczasem jest to kwestia, która powinna być wy- rozmowy z panem posłem Kulasem. Na to poświęci- pracowana na drodze porozumień wszystkich partii, łam faktycznie kilkanaście sekund, a więc dwa krót- bo dotyczy bezpieczeństwa finansowego nie tylko kie pytania dotyczące… 16 mln ubezpieczonych, ale także przyszłych poko- leń. Tego ze strony rządu zabrakło. Projekt Prawa i Sprawiedliwości daje ludziom, Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: mówiąc kolokwialnie, wentyl bezpieczeństwa w odniesieniu do proponowanych zmian w postaci możli- Pani poseł, znam pana posła Kulasa. On zaraz do wości wyboru. Rząd chce bezwarunkowo zmniejszyć pani podejdzie, jeśli go pani zaprasza, porozmawiacie składki przekazywane z ZUS do OFE z 7,3% do 2,3%. sobie, a ja będę udawał, że tego nie widzę i że mi to To bardzo radykalna zmiana, która stawia na głowie nie przeszkadza. dotychczasowy system. Dlatego też nasz projekt daje ludziom wybór – ubezpieczony sam powinien móc Poseł Barbara Bartuś: określić, jaką część składki odprowadzi do OFE: na poziomie 2,3%, 4,5% czy 6% aż do obecnie obowiązu- Panie marszałku… jącej składki na poziomie 7,3%. Jeśli obniżymy, tak jak proponuje to rząd, obligatoryjnie, poziom przeka- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zywanej składki do 2,3%, to będzie to już tylko fikcja tego systemu. Mam wrażenie, że rząd zapomniał, iż czasy, kiedy fikcja była wykładnikiem prawdy, dawno Bardzo proszę, dziękuję serdecznie. się skończyły. Chciałbym zadać pytanie: Dlaczego rząd myśli Poseł Barbara Bartuś: tylko o sobie tu i teraz? Proszę pamiętać, że te zmiany dotkną najbardziej nas, ludzi młodych, dziś dwu- dziesto-, trzydziestoletnich. Dziękuję. (Oklaski) Może ostatnie pytanie.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dziękuję bardzo. To kompromis. Dobrze, ostatnie pytanie. Pytanie zadawać będzie pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość. Poseł Barbara Bartuś:

Stawiam pytanie: Czy budżet państwa w ogóle Poseł Piotr Polak: udźwignie w przyszłości system emerytalny, system zabezpieczenia społecznego Polaków? Teraz bowiem, Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany pro- przesuwając te pieniądze do ZUS, zobowiązujemy jekt ustawy, propozycja rządu premiera Tuska się- państwo polskie do tego, że kiedyś będzie musiało gnięcia w trudnych czasach, niestety po raz kolejny, wypłacić emerytury. Tylko czy w budżecie państwa po pieniądze emerytów, to smutne podsumowanie będą na to pieniądze? Dziękuję bardzo. (Oklaski) trzyipółletniej pracy liberalnego rządu. Pan premier (Poseł Jan Kulas: Czy chce pani poseł…) mało przekonująco zapewniał nas o celu proponowanych zmian, mówiąc o naprawie systemu. Niestety prawdziwy cel jest inny, mówił o tym pan minister Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Boni, czyli zmniejszenie skali przyrostu długu publicznego. Długu, którego po ponad trzech latach Widzicie państwo, wiedziałem, że pan poseł Jan rządów Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stron- Kulas to człowiek najwyższego taktu. Został zapro- nictwa Ludowego przybyło prawie tyle, co przez całe szony i korzysta z tego zaproszenia. 17 lat – ponad 300 mld zł. Pytanie zadawać będzie pan poseł Wojciech Kos- To, co nam proponuje rząd, to przerzucenie odpo- sakowski, Prawo i Sprawiedliwość. wiedzialności za swoje złe rządzenie na obywateli. Tylko to nie obywatele, lecz rząd pana premiera Tu- ska doprowadził do krytycznego stanu ﬁnanse pu- Poseł Wojciech Kossakowski: bliczne. Teraz, próbując ratować tę złą sytuację, proponuje się składki nieprzekazane w 5% do OFE po- Dziękuję. zostawić w ZUS, wydać je na bieżące wypłaty eme- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! rytur i jednocześnie zaksięgować na indywidualnych Od kilku tygodni jest to jedna z najbardziej dysku- kontach i nawet wyżej je oprocentować, niż wyszłoby 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 125

Poseł Piotr Polak Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: to w OFE. Do 2020 r. przez takie zabiegi będzie nie- Dziękuję bardzo. przekazanych 190 mld zł do otwartych funduszy Pani poseł Elżbieta Rafalska, Prawo i Sprawiedli- emerytalnych, ale wspomniane oprocentowanie bę- wość. dzie skutkowało tym, że trzeba będzie oddać ponad 220 mld zł. Czy to ma być (Dzwonek), panie premierze, panie Poseł Elżbieta Rafalska: ministrze, ten interes, czy to ma być ta niepewna satysfakcja emerytów, o której mówił dziś premier Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo mnie za- Tusk? Z jakich środków będzie wypłacone to dodat- intrygowały losy załogi statku, o którym mówił pan kowe ponad 30-miliardowe zobowiązanie? Dziękuję. poseł Suchowiejko. Rozumiem, że załogi PO–PSL. (Oklaski) Szczególnie zainteresowało mnie, kogo miał na my- śli, panie ministrze, mówiąc, że załoga się leni albo część załogi rozkradła racje żywnościowe. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: I przechodząc dalej, do tej nowelizacji ustawy emerytalnej, chcę powiedzieć, że po pierwsze, Polacy, Dziękuję panu posłowi. proszę państwa, czują się oszukani. Oszukani przez twórców reformy emerytalnej. Oszukani, bo tamte O zadanie pytania proszę panią poseł Krystynę obietnice okazały się bezpodstawne. Oszukani przez Skowrońską, Platforma Obywatelska. ludzi bez wyobraźni, jak to powiedział pan minister Boni. Po drugie, Polacy czują się zdezorientowani, bo mogą pogubić się w karuzeli pomysłów, w tym sporze Poseł Krystyna Skowrońska: między ministrami, między ekonomistami. I po trzecie, Polacy będą i są zupełnie nieprzygotowani do Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! życia z emerytur kapitałowych, w których stopa za- W 2002 r. rząd SLD nie przekazał w terminie 12 mld zł stąpienia będzie wynosiła ok. 30%, bo do tych eme- do otwartych funduszy emerytalnych. Sejm decydo- rytur nie można się przygotować. Będziemy krajem wał, jakim dyskontem odsetkowym przekazać należ- biednych emerytów. ne składki 12 milionom Polaków. Niestety, rząd SLD Proszę mi powiedzieć, panie ministrze, jakie mamy nie zweryfikował, jak funkcjonuje system. Okres rzą- gwarancje, że kolejne rządy, uzasadniając to – podob- dów PiS i Samoobrony. W wystąpieniach wicepremie- nie jak ten – trudną sytuacją budżetową państwa, nie ra Leppera często przewijało się hasło: Balcerowicz wycofają się z dziedziczenia, z przyjętego wzrostu musi odejść. Niestety, również w tym okresie nie we- PKB jako wskaźnika waloryzacji części II filara. ryfikowano, jak funkcjonuje system, jak działa II fi- (Dzwonek) Jak państwo gwarantuje wypłatę mini- lar, i nie podjęto żadnych działań w celu obniżenia malnej emerytury? Jakiej spodziewacie się skali zja- prowizji, które pobierały towarzystwa emerytalne. wiska, że z tych emerytur kapitałowych część nie Niektórzy eksperci, opozycja namawiali rząd Platfor- osiągnie wysokości wypłaty minimalnej? Jaka to bę- my Obywatelskiej i PSL, by nie wprowadzał obniżki dzie skala? Dlaczego wycofał się pan ze swoich wcze- składki rentowej – to kwota 24 mld zł, by nie obniżał śniejszych obietnic zapisania w konstytucji pewnych podatku PIT – 4 mld zł, nie decydował się na ulgę gwarancji zapewniających nam spokój emerytalny? prorodzinną – 3 mld zł, waloryzację rent i emerytur Dziękuję bardzo. (Oklaski) – 5,7 mld zł, podwyżki dla nauczycieli i inne świad- czenia. Razem w kieszeni Polaków w 2010 r. pozosta- ło 60 mld zł. To państwo byli przeciwni takim roz- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wiązaniom. (Oklaski) Dziękuję bardzo. Rząd uruchomił procedurę redukcji nadmiernego Pani poseł Elżbieta Rafalska, wymieniając pana deficytu, by nie wstrzymano wypłaty środków z Unii posła Suchowiejko, stworzyła mu regulaminową Europejskiej, tak potrzebnych gospodarce. szansę do sprostowania, z czego pan poseł oczywiście Pytam zatem: Dlaczego dzisiaj system emerytal- korzysta. ny nie działa poprawnie? O ile wzrośnie dług publiczny, jeżeli niniejsza ustawa nie zostanie przyjęta? Cięcia jakich wydatków są alternatywą dla propono- Poseł Wiesław Suchowiejko: wanych zmian OFE oraz ile kosztowała Polaków akwizycja prowadzona do tej pory przez fundusze? Bardzo dziękuję, panie marszałku. W jaki sposób proponowane zmiany wymuszą na Pani poseł, być może zostałem źle zrozumiany. otwartych funduszach emerytalnych bardziej efek- Mówiąc o załodze, która się leni, miałem na myśli, tywne zarządzanie pieniędzmi Polaków? Dziękuję niestety, nas wszystkich. Bo załogą statku Purpura bardzo. (Oklaski) jesteśmy my wszyscy, Polacy pracujący. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 126 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Wiesław Suchowiejko jest przygotowywany kaganiec na samorządy gmin- ne. (Dzwonek) Wszystko podporządkowane jednemu (Poseł Elżbieta Rafalska: Ale Rostowski był kapi- celowi, żeby, broń Boże, do wyborów nie okazało się, tanem.) że przekroczyliśmy 55-procentowe zadłużenie w sto- W Polsce, niestety, wydajność pracy jest ciągle za sunku do produktu krajowego brutto. niska, czas pracy za krótki, tak jak i za niski jest Pytam: Na jak długo odsunięte zostanie to zagro- wiek, w którym przechodzimy na emeryturę. I to, żenie poprzez przesunięcie tych pieniędzy z otwar- niestety, wszyscy sobie musimy uzmysłowić. Te zmia- tych funduszy emerytalnych do ZUS? Na jak długo ny nastąpią. Bardzo dziękuję. to niebezpieczeństwo zostanie odsunięte? Bo nie są- (Poseł Elżbieta Rafalska: A ci, co kradli?) dzę, że całkowicie, dlatego że brak jakichkolwiek Niestety, złodzieje... reform gospodarczych i tak spowoduje, że kiedyś ten próg zostanie przekroczony.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Już zakończmy tę debatę. Pan poseł Suchowiejko wyjaśnił, jaka jest załoga i jej skład. Pani poseł Ra- Musiałem zgodzić się na trochę dłuższą wypo- falska błędnie zinterpretowała. wiedź pana posła, bo próbowaliście państwo panu O zadanie pytania proszę pana posła Henryka posłowi przeszkadzać. Kowalczyka, Prawo i Sprawiedliwość. Dziękuję panu posłowi.

Poseł Henryk Kowalczyk: Poseł Henryk Kowalczyk:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Dziękuję bardzo, panie marszałku. (Oklaski) Państwo! Przed chwilą usłyszałem od jednej z pań posłanek Platformy Obywatelskiej – nie będę wymie- niał nazwiska, żeby nie prowokować sprostowania Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: – informacje, czemu to Prawo i Sprawiedliwość było przeciwne. A więc było przeciwne podwyżkom dla O zadanie pytania proszę pana posła Łukasza nauczycieli, obniżeniu składki rentowej, obniżeniu Zbonikowskiego, Prawo i Sprawiedliwość. podatku. Pani poseł, przecież składkę rentową obni- żył rząd Prawa i Sprawiedliwości. Faktem jest, że Platforma Obywatelska to poparła. Ale jeśli się to Poseł Łukasz Zbonikowski: – nie wiem – podoba czy nie podoba, to można było w każdej chwili to odwrócić już 3 lata temu. Również Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do podatek i progi podatkowe obniżył rząd Prawa i Spra- pana premiera Donalda Tuska, jako że dzisiaj posta- wiedliwości. I o tym trzeba pamiętać, a nie wma- nowił osobiście bronić tego pomysłu skoku na kasę wiać... (Gwar na sali) Tak więc... (Gwar na sali) Nie przyszłych emerytów. Czemu pan, panie premierze, wiem, czemu jesteśmy przeciwni... jako szef partii, już dzisiaj, myślę, wszyscy wiedzą, że tylko z nazwy obywatelskiej, tak nie ufa obywatelom? Czemu pan tak nie wierzy, że obywatele mogą Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: sami dokonać wyboru i nie wprowadza rozwiązań, które od 2 lat leżały w Sejmie, złożone do laski mar- Proszę nie odkrzykiwać z sali. szałkowskiej? Chodzi o to, aby dokonać wyboru. My- ślę, że wiele problemów finansowych można by było dzięki temu rozwiązać. Czemu rządy liberałów za- Poseł Henryk Kowalczyk: wsze kończą się tak samo? Po 4 latach dochodzimy znowu do katastrofy finansów publicznych, a w ra- To tak dla wyjaśnienia, bo z jednej strony byliśmy mach ratowania ich sięga się, skoro nie można do podobno przeciwni, z drugiej strony przez te nasze obecnych emerytów, bo już mają żałosne świadcze- działania brakuje pieniędzy w budżecie. nia, po pieniądze przyszłych. Czemu, panie premie- Oczywiście zmiany w otwartych funduszach eme- rze, jest pan tak nieodpowiedzialny, że czekał pan aż rytalnych, nie czarujmy się, to nie jest coś, co ma 2 lata, żeby zmierzyć się z problemem OFE, skoro już uzdrowić emerytów, jak niektórzy wmawiają. Pierw- 2 lata Prawo i Sprawiedliwość wyciągało rękę do tego szy raz słyszę, żeby komuś zabierać pieniądze i jesz- rządu, widząc, co się dzieje? Może pan sam osobiście cze wmawiać mu, że się z tego cieszy. A tak wygląda był oszukiwany przez swego ministra finansów i zre- reforma otwartych funduszy emerytalnych. Ale to zygnował pan z tego, co mogłoby rozwiązać problemy, jest taka filozofia: ratowanie długu publicznego za do których dzisiaj doszliśmy. Myślę, że te pytania są wszelką cenę. To jest Fundusz Pracy, to są drogi, to na miejscu, bo kończy się kadencja i stan państwa 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 127

Poseł Łukasz Zbonikowski dzie, to Platforma będzie pić szampana, a reszta bę- dzie miała kaca. Ja wam powiem, kto będzie miał żałośnie wygląda pod pana rządami. Dziękuję bar- kaca. 5 stycznia, gdy była rozpatrywana informacja dzo. (Oklaski) bieżąca na temat OFE, zadałem pytanie, które (Poseł Jan Kulas: Nieprawda.) brzmiało: Czy prawdą jest, że twórcy reformy emerytalnej uczestniczyli, i uczestniczą niektórzy, w radach nadzorczych powszechnych towarzystw emerytal- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nych lub byli zatrudnieni w grupach kapitałowych, które te towarzystwa tworzyły? Uzyskałem odpo- Dziękuję bardzo. wiedź od pana ministra Boniego, którą wziąłem na Pytanie zadawać będzie pan poseł Tomasz Latos, poważnie – że mogę sobie przeczytać czy znaleźć Prawo i Sprawiedliwość. w Internecie. Znalazłem. Otóż byli i są, i to oni mają Nie ma pana posła. w tej chwili czkawkę, a za kilka dni czy za dwa tygo- Zapraszam więc pana posła Andrzeja Orzechow- dnie będą mieli kaca, jeśli to zostanie uchwalone. skiego z Platformy Obywatelskiej. I teraz jeszcze pytanie. Czy to są prawidłowe standardy, że ci, którzy tworzyli, z tego korzystają? Widzę pana posła Sekułę, byliśmy w komisji hazardowej, Poseł Andrzej Orzechowski: gdzie bardzo mocno i tak wrażliwie napiętnowano nielegalny lobbing. Czy tego nie można puścić tą Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! samą drogą myślową? Pomimo wielu dzisiejszych apeli, żeby nie używać I teraz druga kwestia. (Dzwonek) Czy dziś ktoś sformułowań typu: OFE – skok stulecia, zabieranie powiedział o tym, czy to jest prawda, że w otwartych pieniędzy emerytom, kryzys spowodowany przez funduszach emerytalnych nie ma wcale polskiego dzisiejszą koalicję czy liberalne podejście, ciągle kapitału, a gwarantem kapitału emerytalnego jest w wypowiedziach posłów to się pojawia. Chciałbym w dalszym ciągu Skarb Państwa? I o co wy się bije- powiedzieć, że te sformułowania są nieprawdziwe. cie? O zewnętrzny kapitał, żeby po prostu nabijał Podchodzimy z pełną odpowiedzialnością do pań- sobie kieszeń? A może ja nie mam racji? A więc jesz- stwa, obecnych i przyszłych emerytów. Natomiast cze raz powtarzam: Czy wśród udziałowców po- jeśli chodzi o przypinanie łatki liberałów, to chciał- wszechnych towarzystw emerytalnych jest choć tro- bym, chyba przewrotnie trochę, powiedzieć, że to chę przedstawicieli polskiego kapitału? Dziękuję. właśnie projekt poselski zgłoszony przez posłów PiS (Oklaski) jest projektem liberalnym, powiedziałbym nawet może: do tego stopnia liberalnym, że nie do zrealizowania (Poruszenie na sali), bo proponuje zdemon- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: towanie systemu i tak naprawdę oznacza podstawie- nie nogi koalicji rządzącej. Stąd także m.in. pomysły Dziękuję bardzo panu posłowi. opóźnienia prac, wysłuchania publicznego itd. O zadanie pytania proszę pana posła Adama I moje pytanie adresowane do pani poseł przedsta- Abramowicza, Prawo i Sprawiedliwość. wicielki wnioskodawców brzmi: Czy naprawdę chcia- łaby realizować ten projekt, gdyby sama była ministrem, gdyby była premierem? Czy rzeczywiście Poseł Adam Abramowicz: w sposób odpowiedzialny chciałaby ten projekt re- alizować? Dziękuję. (Oklaski) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan Donald Tusk oświadczył, że składki odebrane OFE i gromadzone w ZUS będą dziedziczone na podobnych zasadach, Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: jak teraz składki w OFE. Problem polega na tym, że dwa lata temu PO odebrała Polakom możliwość dzie- Dziękuję bardzo. dziczenia środków gromadzonych w OFE, z wyłącze- O zadanie pytania proszę pana posła Franciszka niem przypadku gdy płacący składki umrze przed Jerzego Stefaniuka, Polskie Stronnictwo Ludowe. przejściem na emeryturę lub właśnie w tym rado- snym dniu. Zamówiłem opinię w Biurze Analiz Sej- mowych, w której czytamy: „Dziedziczenie środków Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk: przekazanych do Funduszu Dożywotnich Emerytur Kapitałowych w razie śmierci emeryta podczas wy- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja dzisiaj ze zdu- płaty dożywotniej emerytury kapitałowej następuje mieniem dowiedziałem się od posłów, polityków, do w formie jednorazowego świadczenia pieniężnego, których zawsze miałem zaufanie, że troska o ﬁnanse zwanego wypłatą gwarantowaną, jeżeli śmierć eme- publiczne to jest coś nagannego, coś, czego trzeba się ryta nastąpiła w ciągu 3 lat od dnia przekazania tutaj wstydzić. Podawaliście to w formie zarzutu. środków zgromadzonych w OFE do Funduszu Doży- Pan poseł Dorn powiedział, że jeżeli ta zmiana przej- wotnich Emerytur Kapitałowych. Gdy śmierć eme- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 128 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Adam Abramowicz Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ryta nastąpi po upływie 3 lat, prawo do wypłaty środ- No tak, dziękuję bardzo. ków znajdujących się w Funduszu Dożywotnich Eme- Pytanie zadawać będzie pan poseł Marian Sta- rytur Kapitałowych wygasa, co w praktyce oznacza, rownik, Polskie Stronnictwo Ludowe. że rodzina lub inne osoby uposażone pieniędzy nie otrzymają”. Podkreślam – rodzina i osoby uposażone Poseł Marian Starownik: pieniędzy nie otrzymają. Prof. Balcerowicz niedawno stwierdził, że rząd Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pa- uprawia kłamliwą propagandę w sprawie OFE. Py- nowie Posłowie! W dzisiejszej debacie powiedziano tam pana premiera: Dlaczego zatem pan premier bardzo dużo o kondycji otwartych funduszy emery- Donald Tusk takową propagandę uprawia także talnych. Ja chciałbym wyartykułować, czym tak w sprawie dziedziczenia gromadzonych przez lata naprawdę są dzisiaj otwarte fundusze emerytalne po składek? Dlaczego oszukuje opinię publiczną w tym 11 latach działalności. Myślę, że gołym okiem widać, względzie i kontynuuje ten proceder niechlubny iż założenia reformy z 1999 r. były raczej chybione wprowadzania w błąd zamiast mówienia prawdy? i nie do końca sprawdzają się w bieżącym funkcjonowaniu. I to jest chyba clou, które nas zobowiązuje do Dziękuję. (Oklaski) tego, żebyśmy ten system naprawili. Myślę, że dzisiejsza dyskusja ma taki wymiar. Przypomnę, że założenia, które wtedy zostały Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: stworzone, miały gwarantować przyszłym emerytom godziwą emeryturę, a dzisiaj już wiemy, że kiedy ze- Dziękuję bardzo. tknęły się one z rzeczywistością, nie do końca się Pytanie zadawać będzie pan poseł Lech Sprawka, sprawdzają. Główny grzech moim zdaniem został Prawo i Sprawiedliwość. popełniony na samym starcie, gdyż budowa kapitału OFE miała być oparta głównie na nadwyżkach finansowych budżetu oraz dochodach z prywatyzacji pol- Poseł Lech Sprawka: skich zakładów. Dziś wiemy, że rząd nie dysponował nadwyżkami finansowymi, a budowanie kapitału Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pierwsze py- OFE polegało głównie na wykupie obligacji rządo- tanie, panie ministrze: Dlaczego premier i ministro- wych, co w konsekwencji doprowadziło do zadłużenia wie permanentnie używają określenia „pieniądze i narastania deficytu budżetowego. Dziś mamy taką OFE”? Przecież te pieniądze to są pieniądze pracu- oto sytuację, że rząd, aby obsłużyć swoje zadłużenie, jących Polaków, którymi OFE tylko zarządzają. będzie musiał w tym roku wydać ok. 14 mld zł. Drugie pytanie. Czy 17 grudnia 2010 r. pan pre- I stawiam w tym kontekście następujące pyta- mier mówił prawdę, kiedy to po szczycie Unii Euro- nia. Czy rząd ma rozeznanie, ile OFE zarobiło od pejskiej obwieścił kolejny sukces polegający na tym, początku, inwestując na rynkach kapitałowych, i jaki odsetek w tych zyskach stanowią opłaty ponoszone że rzekomo Unia Europejska wyraziła zgodę, by moż- przez rząd za obsługę obligacji będących w posiada- na było odliczać od długu publicznego część transfe- niu OFE? I pytanie drugie. Czy rząd jest w stanie ru składki do OFE, za którą OFE kupują obligacje podać, chociażby w przybliżeniu, wysokość emery- Skarbu Państwa? Jeśli premier mówił prawdę, to te tury, którą otrzyma obywatel z OFE? Dziękuję bar- przyczyny, o których dzisiaj państwo tak często mó- dzo. (Oklaski) wicie, po prostu nie istnieją po stronie zewnętrznej. A jeśli chodzi o stronę wewnętrzną, mam takie pytanie: Czy rozważaliście w związku z tym państwo Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zmianę art. 72 ustawy o finansach publicznych, tego, Dziękuję, panie pośle. który definiuje dług publiczny, uwzględniając właśnie I o zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja powyższe rozwiązanie? Może by nie było wtedy pro- Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość. blemu tychże obligacji. Kolejne pytanie. Dlaczego projekt ustawy nie obejmuje zmiany ustawy o emeryturach kapitałowych? Poseł Andrzej Jaworski: W art. 7 jest zapis taki: „Ze środków zgromadzonych Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby dwa lata w otwartych funduszach emerytalnych przysługuje temu jakikolwiek poseł opozycji powiedział, że ze emerytura kapitałowa”. Przecież ta zmiana powodu- względu na kataklizm finansowy rząd Platformy je, że tych zgromadzonych środków będzie tylko 30% Obywatelskiej będzie chciał sięgnąć do publicznych (Dzwonek), natomiast 70% to będą pieniądze wpła- pieniędzy obywateli, podniosłyby się krzyki. Dzisiaj cane przez aktualnie pracujących, z zupełnie innego mamy sytuację taką, że właśnie do tego doszło. miejsca. Ta ustawa wymaga koniecznie... (Poseł Jan Kulas: Po co te złośliwości?) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 129

Poseł Andrzej Jaworski Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To było 5 lat temu. Wtedy autor tych słów przestrzegał całą Polskę Mówią o tym zresztą także liberałowie. I pytanie: przed rządzącą ekipą z Prawa i Sprawiedliwości. Wie- Panie ministrze, jak jest z tym dziedziczeniem? Dzi- cie, kto te słowa powiedział? siaj środki zgromadzone w OFE można wypłacić go- (Głosy z sali: Wiemy, wiemy.) tówkowo. W państwa przypadku właściwie nie wie- Zobaczcie, dzisiaj my to musimy czynić. Pilnujmy my, co będzie w przyszłości. Wiemy, że dziura budże- swoich portfeli, bo naprawdę tak to się dzieje. towa będzie jeszcze większa, wiemy, że pieniędzy na Jak to jest możliwe, żeby poważny człowiek, który wypłaty nie będzie i dziedziczenia prawdopodobnie kiedyś przestrzegał przed takimi działaniami, dzisiaj też nie będzie. Jeden z posłów Platformy Obywatel- takie straszne rzeczy czynił? Przecież to jest nic in- skiej dzisiaj powiedział, że Donald Tusk zaprosił do nego, jak skok na nasze pieniądze. Tak, na nasze. publicznej debaty na ten temat. Zadaję pytanie: One są publiczne, ale powstały z naszych składek. Gdzie Donald Tusk jest? Być może także, panie pośle Nie bardzo mogę pojąć, jak to się stało, że bez mała z PSL-u, korzysta z tego, za czym sam głosował. Być ojciec narodu przyszedł i rozbił każdemu ze swoich może korzysta z „Orlików”, które zostały wybudowa- dzieci taką skarbonkę, którą nam kiedyś utworzono, ne, i w tej chwili gra w piłkę, zamiast z nami rozma- abyśmy mogli w niej zaoszczędzić sobie jakieś grosze wiać. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski) na to, aby w przyszłości mieć godziwą emeryturę. Tak nam wtedy obiecywano. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Nie mogę tego pojąć i moje pytanie dotyczy kon- stytucyjności tego rozstrzygnięcia, które dzisiaj Plat- Dziękuję bardzo. forma Obywatelska przedkłada Sejmowi. Jak to się O zadanie pytania proszę pana posła Adama Ro- ma do (Dzwonek) przeróżnych zasad konstytucyj- gackiego. nych, które to zasady miały być gwarancją naszej Nie ma pana posła? wolności i naszej szczęśliwości w wykonaniu Platfor- Nie ma. my Obywatelskiej, i czy dzisiaj jest to możliwe? Dzię- Pytanie zadawać będzie pan poseł Ireneusz Raś, kuję bardzo. (Oklaski) Platforma Obywatelska. Nie ma pana posła Ireneusza Rasia? Nie ma. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Kolejny z posłów, który zapisał się do zadania py- Dziękuję bardzo. tania, to pan poseł Andrzej Biernat, Platforma Oby- Pytanie zadawać będzie pan poseł Jarosław Ru- watelska. siecki, Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo proszę. Nie ma też pana posła Biernata? Nie ma pana posła Andrzeja Biernata z Platformy Poseł Jarosław Rusiecki: Obywatelskiej. Poseł Krzysztof Lipiec ( : Nie ma, grają w piłkę.) Dziękuję, panie marszałku. Poseł Krystyna Skowrońska ( : Rozumiem, że pre- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta kłótnia zes Kaczyński też gra w piłkę.) w rodzinie o pieniądze Polaków zgromadzone w otwar- Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedli- tych funduszach emerytalnych praktycznie już się wość. zakończyła, bo doszliście państwo do porozumienia (Poseł Mirosław Sekuła: On nie gra w piłkę.) w koalicji PO–PSL. Jeszcze troszeczkę podyskutuje- A, przepraszam, skoro wymieniłem przynależ- cie, połamiecie swoje kręgosłupy liberalno-ludowe, ność partyjną i pana posła Rasia, i pana posła Bier- ale ta ustawa za chwilę zostanie uchwalona i będzie nata, to teraz, żeby było sprawiedliwie, muszę wy- realizowana przede wszystkim przez Zakład Ubez- mienić: pan poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawie- pieczeń Społecznych na 15 mln kont indywidualnych. dliwość, którego wywoływałem, a którego też nie Już w tej chwili docierają sygnały, czy to będzie real- było. Sprawiedliwie to sprawiedliwie. nie możliwe, aby w tak krótkim czasie ten proces był Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedli- zrealizowany. Zarzucacie, pan minister zarzuca pro- wość. jektowi Prawa i Sprawiedliwości destrukcję. A czy, Uprzejmie proszę. panie ministrze, realizacja państwa projektu nie doprowadzi do totalnego chaosu, o którym już kiedyś Poseł Krzysztof Lipiec: lewica mówiła, gdy zaginęły dokumenty, jeśli tak się mogę wyrazić, dotyczące kobiet będących na urlo- Dziękuję bardzo. pach macierzyńskich? Ostrzegam państwa, pilnujcie swoich portfeli. A zwracając się do pana posła (Dzwonek) Plat- Dzisiaj poważna załoga chce dobrać się do waszych formy Obywatelskiej, złotoustego Jana Kulasa, portfeli i do waszych pieniędzy. chciałbym zwrócić uwagę, że projekt Prawa i Spra- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 130 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Jarosław Rusiecki Panie ministrze, chciałbym się zwrócić… (Poseł Tomasz Latos: Racjonalizacyjne.) wiedliwości traﬁł 5 stycznia, państwa projekt 10 marca. Czy to jest obywatelskie zachęcenie do dyskusji? Odpowiedź niech sobie sam pan poseł skieruje. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: (Oklaski) Panie pośle… (Minister – Członek Rady Ministrów Michał Boni: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Niech pan lepiej nic nie mówi, bo państwo nie rozu- mieją…) Dziękuję. Panie pośle, proszę ponownie wstrzymać liczenie O zadanie pytania proszę pana posła Grzegorza czasu. Raniewicza, Platforma Obywatelska. Dodam panu jeszcze te kilkanaście sekund. Naprawdę takie odkrzykiwanie z sali nie będzie działać na korzyść odkrzykujących, bez względu na Poseł Grzegorz Raniewicz: to, z jakiej są formacji. Będę zatrzymywał czas i ten czas odliczę od wypowiedzi pana posła. W ten sposób Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka nie uzyskacie państwo żadnej przewagi. A więc pro- Izbo! szę, aby takich prób nie podejmować. (Poseł Jan Kulas: Zapraszam pana posła do siebie, Pana posła przepraszam i proszę o kontynu- ja wszystko wyjaśnię.) owanie.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Grzegorz Raniewicz:

Przepraszam, proszę wstrzymać liczenie czasu. Panie ministrze, chciałbym się zwrócić z apelem Panie pośle Janie, uprzejmie proszę, żeby ciszej o to, aby przeprowadzać jednak bardzo szeroką ak- się tutaj umawiać prywatnie na rozmowy nieoﬁcjal- cję edukacyjną w związku z tymi zmianami, gdyż ne. Dziękuję bardzo. te spoty wyborcze wiele osób wprowadziły w błąd. Pana posła proszę o kontynuowanie. Należy w tej chwili odkłamać tę szkodę, która zo- stała dokonana. Mam do pana ministra jeszcze pytanie: Czy zo- Poseł Grzegorz Raniewicz: stały wykonane – podejrzewam, że tak, ale chciałbym uzyskać do nich dostęp – symulacje wieloletnie, któ- Dziękuję, panie marszałku. re pokazują, jak te zmiany wpłyną na budżet pań- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! stwa i w jaki sposób poprawiają sytuację zarówno Jest w Polsce taka partia, która za pieniądze podat- ekonomiczną budżetu, jak i ekonomiczną przyszłych ników wykupuje płatne ogłoszenia po to, aby wywo- emerytów? łać histerię, wywołać panikę ﬁnansową. (Głosy z sali: Tak, tak.) Za pieniądze podatników wykupuje się ogłoszenia Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: po to, aby podbijać swój kapitał polityczny, nie bacząc na to, jakie to przyniesie skutki dla gospodarki, jakie Dziękuję panu posłowi. to przyniesie skutki dla przeciętnego Polaka. I to jest moment, kiedy właśnie należy trzymać się za portfele. Bo nadal ta partia żąda od Polaków tego, abyśmy Poseł Grzegorz Raniewicz: musieli uważać na nasze portfele. (Poseł Tomasz Latos: Spokojnie, panie pośle.) Panie marszałku, ostatnie pytanie, króciutkie. Tak, panie pośle. (Oklaski) To jest właśnie odpo- wiedź na to pytanie. Jest to dla mnie osobiście nie- zrozumiałe. Jak partia, która podobno w swojej na- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zwie ma prawo i sprawiedliwość, w ten sposób może działać? Trochę nadużywa pan tego czasu. Panie ministrze, jestem pełen uznania dla pana działań. Takiej determinacji, próby uzdrowienia dawno nie widziałem na scenie politycznej. (Porusze- Poseł Grzegorz Raniewicz: nie na sali) (Poseł Małgorzata Sadurska: Jeszcze kwiatki.) Czy to jest już docelowy model, czy też to jest ko- Chylę głowę, naprawdę działania ministra to jest lejny krok, który pan minister widziałby w reformie wzór do naśladowania. systemu emerytalnego? Dziękuję bardzo. (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 131

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Ale mnie pana opinia w tej sprawie nie interesuje. O zadanie pytania proszę pana posła Marka Ma- Proszę kontynuować. tuszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.

Poseł Marek Matuszewski: Poseł Marek Matuszewski:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! ...że Platforma nie kocha Polski i Polaków. Powta- Eksperci w całej Polsce od kilkunastu tygodni kry- rzam to jeszcze raz. tycznie wypowiadają się w sprawie zmian w funkcjonowaniu systemu ubezpieczeń społecznych. Wszyscy mówią jednoznacznie: emerytury dzisiejszych 20-, Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: 30-, 40-latków będą niskie, wręcz głodowe. Na te prognozy rząd Donalda Tuska jest niewrażliwy i zamiast Proszę pana, bo odbiorę panu głos, jeśli jeszcze podjąć szeroką debatę publiczną, idzie w zaparte, raz posunie się pan do takich sformułowań. próbując przeforsować niekorzystne zmiany w polskim systemie emerytalnym. Obecny rząd próbuje za pomocą przyszłych emerytów, wszystkich Polaków, załatać dziurę budżetową i ratować ﬁnanse państwa, Poseł Marek Matuszewski: które przez ostatnie 3 lata były rujnowane przez nie- odpowiednie działania obecnie rządzących. Na przy- Ale ja jeszcze raz... kład obecny rząd pobił wszelkie rekordy w zatrud- nianiu urzędników – około 70 tys. Ile na to poszło miliardów? Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: (Poseł Jan Kulas: Tak nie można.) Gdyby Platforma Obywatelska kochała Polskę Czy pan zrozumiał, co ja do pana mówiłem? i Polaków, przeznaczyłaby te pieniądze zamiast na urzędników na prawdziwą politykę prorodzinną, któ- ra pomogłaby obecnym i przyszłym rodzinom, szcze- Poseł Marek Matuszewski: gólnie wielodzietnym, i w przyszłości nie byłoby pro- blemów z wypłatą godnych emerytur, bo, jak wiemy, dzieci to przyszłość każdego narodu, a jak jest ich Panie marszałku... dużo... (Poseł Jan Kulas: To jest chamstwo.) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Czy pan zrozumiał? Jeśli raz jeszcze...

Przepraszam, panie pośle, przerwę panu na chwilę. Poseł Marek Matuszewski:

Ale niech się pan nie denerwuje. Poseł Marek Matuszewski:

Tak, proszę uprzejmie. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Proszę pana, jeśli raz jeszcze posunie się pan do takiego nieeleganckiego zwrotu, odbiorę panu Nie mogę pozwolić na to, żeby insynuował pan głos, więc proszę, niech pan rozważy to, co do pana komuś na tej sali, że nie kocha Polski i Polaków. To mówię. nieeleganckie, proszę tego nie czynić. Proszę konty- nuować. Poseł Marek Matuszewski: Poseł Marek Matuszewski: Ale, panie marszałku, po co się pan denerwuje? Ale ja uważam, panie marszałku... Ja już powiedziałem, co sądzę o Platformie... 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 132 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: że niestosowne są uwagi z ław rządowych pod adresem parlamentarzystów, obojętne jakiej opcji. Proszę pana, proszę kontynuować, a jeśli nie, to (Poseł Marzena Dorota Wróbel: Dokładnie.) proszę opuścić trybunę.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Marek Matuszewski: Dobrze. ...i kończymy, panie marszałku. Rozumiem, że Proszę zatrzymać odmierzanie czasu. pan marszałek mi doda ten czas, który mi odebrał. Panie pośle, jeśli rzeczywiście tak było, bo ja tylko Jak wiemy, dzieci... (Dzwonek) raz słyszałem takie odkrzyknięcie pana posła ministra Boniego. Panie ministrze, bardzo bym prosił, żeby się po- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wstrzymywać od tego, i innych państwa z ław rzą- dowych też prosiłbym, żeby tego nie czynić. Pan Dziękuję panu bardzo. minister... (Minister – Członek Rady Ministrów Michał Boni: Przynajmniej upomnienie, panie marszałku.) Poseł Marek Matuszewski: Dziękuję bardzo. Proszę, panie pośle, kontynuować. …to przyszłość każdego narodu, a jak jest ich dużo, to jest już pełny sukces. Poseł Tomasz Latos:

A teraz ad rem w takim razie, panie marszałku. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Panie ministrze, muszę powiedzieć, że wyjątko- wo dobrze pamiętam tę chwilę, kiedy stałem przed Niczego panu nie dodam. Dziękuję. Odbieram wyborem: OFE czy ZUS. Jestem w tym wieku, że panu głos. podejmowałem tę decyzję, i nie ukrywam, że nie podjąłem jej ot, tak, machinalnie, konsultowałem to z wieloma osobami, dzwoniłem do znajomych, zasta- Poseł Marek Matuszewski: nawiałem się, w jakim funduszu te pieniądze umie- ścić, dyskutowałem, myślałem, czy jednak nie zosta- Polska jest jednym z najgorzej rządzonych państw wić pieniędzy w ZUS. Ostatecznie zdecydowałem się Europy. Pan premier obiecał Polakom zieloną wyspę, na OFE. I oto muszę powiedzieć, że zupełnie nie a przez działania rządu będziemy mieli drugą Grecję. rozumiem, panie ministrze, przy tych wszystkich Proszę wyjaśnić, dlaczego rząd nie chce przedysku- państwa uwagach, przy tych wszystkich argumen- tować zmian systemu emerytalnego z ekspertami tach, które państwo przytoczyliście, dlaczego w tej i dlaczego nie słucha obywateli w tej sprawie, dlacze- chwili odbieracie mi to prawo, dlaczego przeprowa- go rząd nie chce poprzeć dobrego projektu Prawa dzacie swojego rodzaju nacjonalizację, bo, proszę i Sprawiedliwości, który daje prawo wyboru w odpro- wybaczyć, ale mnie przypomina to, co państwo ro- wadzaniu części składek – do OFE lub do ZUS. Dzię- bią, to, co było w czasach PRL-u, kiedy wydano ma- kuję, panie marszałku. (Oklaski) nifest PKWN, kiedy przeprowadzono nacjonalizację, kiedy odebrano Polakom ich własność. (Dzwonek) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Państwo w moim przekonaniu nie macie prawa – i mam tu również wątpliwości konstytucyjne – po- dejmować decyzji, skoro kiedyś mi tę decyzję zosta- Nie ma za co, proszę pana. Jestem zawiedziony, wiliście. Mówię: daliście jako rząd, jako państwo nawet jeśli mi pan dziękuje. polskie. A w tej chwili jestem pozbawiony wyboru. Mimo że pokrzykiwaniem, pan próbował przery- A co będzie, panie ministrze, jeżeli okaże się za wać niektórym posłom, jeśli ktoś będzie panu próbo- 10–15 lat, że jednak to wy się myliliście, że jednak wał przeszkadzać, stanę po pańskiej stronie. racja była po drugiej stronie? Jak wówczas będziemy Pan poseł Tomasz Latos. tę dyskusję prowadzić i kto będzie ewentualne stra- Uprzejmie proszę. ty pokrywać? Dziękuję uprzejmie.

Poseł Tomasz Latos: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Dziękuję, panie pośle. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pytanie zadawać będzie pan poseł Tomasz Gło- Na początku mała dygresja, panie marszałku. Myślę, gowski, Platforma Obywatelska. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 133

Poseł Tomasz Głogowski: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- Nie wiem, jak mam zareagować. strze! W mediach i dyskusji publicznej funkcjonuje wiele zwykle demagogicznych, oderwanych od rze- czywistości haseł w sprawie planowanej reformy emerytalnej, zaznaczmy, reformy technicznej, kory- Poseł Jerzy Gosiewski: gującej jedynie drobny aspekt systemu, czyli bezsensowne kupowanie przez OFE obligacji państwowych Proszę? Myślę, panie marszałku, że po prostu za pieniądze, które traﬁają poprzez ZUS do OFE trzeba... z budżetu państwa. Najbardziej absurdalnym zarzutem jest powtarzane dzisiaj chyba przez kilkunastu (Poseł Krystyna Skowrońska: My nie jesteśmy na posłów PiS stwierdzenie, że rząd zabiera kilkunasto- rykowisku.) letnie oszczędności emerytalne. Jest to teza o tyle idiotyczna, że przecież projekt nie dotyczy w ogóle środków do tej pory do OFE skierowanych. Niejedno- krotnie w mediach wykazywano, że ci, którzy najgło- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: śniej opowiadają o szkodliwości reform, są powiązani z powszechnymi towarzystwami emerytalnymi. A czas leci. Nie dodam panu nic. Panie ministrze, tworzone jest mylne wrażenie, że wszyscy ekonomiści są przeciwni reformie. Deba- ta o OFE trwa od wielu miesięcy. Chyba żadne projekty nie były przedyskutowane tak wnikliwie. Jest Poseł Jerzy Gosiewski: spore grono ekonomistów, między innymi z Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, które głosi tezę, że Ja tylko bardzo proszę o przekazanie panu pre- reforma ma uzasadnienie ekonomiczne, jest niezbęd- mierowi... nym narzędziem korekty systemu emerytalnego. Chciałbym zapytać pana ministra: Jak rozkładały się podczas tych wielomiesięcznych debat głosy w dyskusji, w szczególności ze strony jakich środowisk Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zgłaszana była aprobata dla planów rządu? Dziękuję. (Oklaski) 50 sekund. (Poseł Małgorzata Sadurska: Czas leci, panie Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: marszałku.)

Dziękuję bardzo, panie pośle. O zadanie pytania proszę pana posła Jerzego Go- Poseł Jerzy Gosiewski: siewskiego, Prawo i Sprawiedliwość. ...moich pytań, dobrze? Poseł Jerzy Gosiewski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Jest pan premier? Nie ma. Ale wydaje mi się, że... (Poseł Jan Kulas: Po co te scenki?) Jest przedstawiciel rządu wysokiej rangi, pan minister Michał Boni. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie pośle, proszę nie tracić czasu na odgrywa- nie monodramy czy pantomimy, tylko proszę zada- Poseł Jerzy Gosiewski: wać pytania. Ale projekt ustawy podpisał premier Donald Tusk, który jest upoważniony... Poseł Jerzy Gosiewski:

Ale, panie marszałku, podpatrując przyrodę, widzę, że byk stadny swojej chmary pilnuje, bo Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: inaczej pozostanie ofiara do zżarcia. Propozycje rządu... Proszę nie tracić czasu, panie pośle. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 134 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Jerzy Gosiewski: Poseł Jerzy Gosiewski:

...do pilnowania tej ustawy. Podpisał i jest upo- Dobrze, będę próbował. ważniony do tego. Propozycje rządu dotyczące (Dzwonek) otwartych funduszy emerytalnych to moim zdaniem demontaż OFE... Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: (Poseł Krystyna Skowrońska: Czas minął.) Pan premier ma prawo delegować takiego przedstawiciela rządu, jakiego sobie obmyśli. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

No i co robimy dalej? Poseł Jerzy Gosiewski:

Ale jeszcze raz, panie marszałku, przypominam, Poseł Jerzy Gosiewski: że powinien upoważnić pana ministra, a nie tak, że upoważnił siebie. ...zmierzający do pełnego zniszczenia tego systemu. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Może przejdę, panie marszałku, od razu do py- tań? 20 sekund panu zostało, panie pośle.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Jerzy Gosiewski: Dawno powinien pan przejść. Czy mogę już przejść do pytania, panie marszał- ku? (Wesołość na sali) Poseł Jerzy Gosiewski:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dlaczego, planując zmniejszenie składek przekazywanych do OFE, rząd pozostawia tak wysokie pro- W zasadzie już pan powinien kończyć, panie wizje dotychczas pobierane przez te fundusze? pośle.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Jerzy Gosiewski: No i pytanie padło. Dziękuję bardzo. Ale, panie marszałku, wiem, że pan marszałek ma zdolności aktorskie... (Wesołość na sali) Poseł Jerzy Gosiewski:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Ostatnie pytanie: Dlaczego rząd planuje samowol- nie odebrać znaczną część składki kierowanej do Pan myśli, że pan mnie rozśmieszy i ja panu coś OFE i czy bez uprzednio przeprowadzonego referen- dodam. dum proponowane rozwiązania zgodne są z konsty- tucją…

Poseł Jerzy Gosiewski: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Ale, panie marszałku, pozwoli pan mi zadać pytania, dobra? No i znak zapytania. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Jerzy Gosiewski:

5 sekund. Niech pan próbuje. Dziękuję bardzo. (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 135

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wiedliwości, bo koalicja rządząca wszystko wie. Moje pytanie będzie dotyczyło sposobu traktowania przez O zadanie pytania proszę pana posła Artura Gór- rząd PO–PSL obywateli, gospodarki i ogólnie pań- skiego, Prawo i Sprawiedliwość. stwa polskiego. Rozpocznę od obywateli. Dlaczego lekceważycie obywateli państwa polskiego? Zmieniacie zasady gry Poseł Artur Górski: w czasie tej gry. Przekonywaliście przed jedenastoma laty do wspaniałego rozwiązania, jakim jest OFE. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy Wasze zaplecze polityczne to czyniło i Polacy zaufali. nad rządową propozycją zmian emerytalnych, które Dzisiaj premier mówi, że trzeba rzetelności, bo chodzi istotnie ograniczą II filar emerytalny i postawią pod o ludzkie pieniądze. Ludzie już nie wierzą w waszą dużym znakiem zapytania wysokość przyszłych rzetelność, bo zarówno wcześniejsze uszczęśliwienie emerytur. W zamian pojawia się propozycja ulgi poprzez OFE, jak i dzisiejsze manewry w wykonaniu datkowej dla oszczędzających na indywidualnych rządu PO–PSL nie mają nic wspólnego z dbałością kontach zabezpieczenia emerytalnego, czyli w III fi- o dobro obywateli. larze. Dziś ten filar jest rachityczny, oszczędza w nim To wszystko wiąże się z waszym podejściem do około 5% obywateli czynnych zawodowo. Panuje po- gospodarki. W czasie trzyletnich rządów doprowadzi- wszechna opinia, że jest to forma oszczędzania na liście do likwidacji wielu zakładów, gdzie pracowali przyszłą emeryturę dla bogatszych, których stać na ludzie i odprowadzali składki do ZUS. Likwidując np. odkładanie dodatkowych pieniędzy. Rządowy pro- stocznie, które miały zamówienia, czy cukrownie, co jekt zmian w systemie emerytalnym przewiduje, że było bezsensowne, jak się dzisiaj okazuje, zniszczyli- wpłaty na IKZE będą odliczane od podstawy opo- ście trzon gospodarki. Co chcecie uzyskać, mówiąc datkowania podatkiem dochodowym od osób fizycz- o państwie polskim jako całości, kierując się butą nych, przy czym wysokość odliczeń została ustalona i arogancją? Pytam, bo nie chcecie nawet poważnie na 4% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie traktować propozycji Prawa i Sprawiedliwości, gdzie emerytalne. Według Izby Zarządzających Fundu- jest możliwość wyboru. szami i Aktywami ta propozycja jest tylko pozornie Pytam dzisiaj premiera Donalda Tuska wprost, atrakcyjna, gdyż wprawdzie nie zapłacimy podatku czy nie znudziła się już panu demokracja, bo te dziś, jednak zapłacimy go w przyszłości. Jak zauwa- działania dają podstawę, aby sądzić, że państwo ża izba, środki wypłacane w II filarze podlegają polskie pod pana rządami zmierza ku dyktaturze opodatkowaniu, ale wypłacane emerytury są zwol- we wszelkich przejawach życia publicznego. Dzię- nione z podatku, natomiast od emerytur z IKZE kuję. (Oklaski) trzeba będzie zapłacić podatek. Mało tego, jeżeli (Poseł Jan Kulas: Niech pan nie obraża pana pre- wysokość podatku w przypadku emerytur z IKZE miera.) będzie wyższa niż proponowana ulga podatkowa, oszczędzanie w III filarze będzie nawet mniej opła- calne niż w II filarze. Dlaczego nie mówicie całej Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: prawdy o propozycji ulgi podatkowej, która daje tylko iluzoryczne korzyści? Dlaczego rząd proponuje Pytanie zadawać będzie pan poseł Jacek Tom- wprowadzenie ulgi podatkowej dopiero od 2012 r., czak, Polska jest Najważniejsza. skoro zmiany dotyczące OFE mają wejść w życie w tym roku? Dziękuję. (Oklaski) Poseł Jacek Tomczak: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak naprawdę Dziękuję. mówimy dzisiaj nie o żadnej reformie, tylko o tech- Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława nicznym przesunięciu środków. Dlaczego właściwie Kalembę, Polskie Stronnictwo Ludowe. w tym momencie rozmawiamy o tzw. niby-reformie Nie ma pana posła. OFE? Ponieważ rząd Donalda Tuska przez cztery Pytanie zadawać będzie pan poseł Dariusz Bąk, lata nie zrobił nic w sprawie reformy finansów pań- Prawo i Sprawiedliwość. stwa. Zamiast tego zafundował nam czterokrotny wzrost deficytu budżetowego, co powoduje, że de fac- to całe państwo i my żyjemy na kredyt, doprowadza- Poseł Dariusz Bąk: jąc do kryzysu finansów państwa. Dzisiaj, żeby tę dziurę budżetową załatać, niszczy się dobrze funk- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Długa debata, cjonujący system emerytalny. Pewnie nie jest tak, że wiele osób zabierało głos, najwięcej z Prawa i Spra- nie ma on żadnych wad, na pewno trzeba go jeszcze 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 136 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Jacek Tomczak Minister – Członek Rady Ministrów Michał Boni: zmieniać i poprawiać, ale ten system w opinii wielu ekspertów Banku Światowego jest jednym z najlep- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo gorąco szych systemów w Europie. dziękuję za tę debatę, bo unaoczniła ona, jak wiele Warto też zwrócić uwagę na to, że rząd nie ma problemów wywołuje ta racjonalna korekta systemu odwagi podejmować rozmów i przez trzy i pół roku emerytalnego, jaką proponuje rząd. (Oklaski) Nie nie doczekaliśmy się żadnych istotnych dyskusji na wiem, czy uda mi się odpowiedzieć bardzo szczegóło- temat przywilejów emerytalnych czy reformy KRUS, wo na wszystkie pytania, dlatego że było ich bardzo, ponieważ ten rząd jest po prostu leniwy i ucieka od bardzo dużo. rozwiązywania istotnych dla Polski i Polaków pro- Zacznę od tego pytania, które pojawiło się jako ostatnie. Jeden z zapisów tego projektu mówi o po- blemów. trzebie dokonywania mniej więcej co trzy lata prze- Przecież jeszcze nie tak dawno, w sierpniu, pan glądu systemu emerytalnego. Kiedy dokonuje się premier nie zgadzał się na obniżenie wpłat do OFE takiego przeglądu, widać wszystkie uwarunkowania i postulował jedynie wprowadzenie większej konku- funkcjonującego systemu emerytalnego. Wydaje mi rencji między funduszami. Chciałbym zapytać, czy się, że nawet gdybyśmy dzisiaj byli w takiej sytuacji, nie uważa pan minister, że w przypadku tak funda- w której te zagrożenia dla długu publicznego nie by- mentalnej zmiany polskiego systemu emerytalnego łyby tak duże, nawet gdybyśmy byli w sytuacji bez społeczeństwo polskie powinno wypowiedzieć się kryzysu gospodarczego na świecie, to dokonując tego w referendum, a cała sprawa nie powinna zakończyć przeglądu, musielibyśmy zadać sobie pytanie, czy tę się tylko na krótkich sprawozdaniach w Sejmie. Dzię- reformę wprowadzoną z dobrymi intencjami w 1999 r. kuję. (Oklaski) w długiej perspektywie da się zrealizować w takiej skali finansowania tej składki przekazywanej do OFE poprzez dług publiczny. Twórcy reformy popełnili zasadniczy błąd, nie Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: instytucjonalizując sposobu finansowania przekazywania tej składki. Popełnili błąd – skądinąd do- Dziękuję bardzo panu posłowi. brze, że go popełnili – nie podwyższając składki Czy jest na sali – bo nie widzę – pan poseł Piotr emerytalnej w roku 1999, bo zagroziłoby to konku- Walkowski z Polskiego Stronnictwa Ludowego? rencyjności polskiej gospodarki i temu wzrostowi, Nie ma. jaki w ostatnich dziesięciu latach osiągnęliśmy, ale Ostatnie dziś pytanie zadawać będzie pan poseł to się mści. W związku z tym trzeba było w którymś Zbigniew Wojciechowski, Polska jest Najważniejsza. momencie zadać pytanie, czy składkę w takiej skali i w takiej wysokości jesteśmy w stanie unieść. Jeśli państwo popatrzycie na różne kraje, które dokonały wyboru i mają także część kapitałową, to ta składka Poseł Zbigniew Wojciechowski: jest na poziomie 4–6%. Na Łotwie albo w Estonii chyba 8%. Przepraszam, ale po tylu godzinach nie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że to py- wszystkie szczegóły pamiętam. Ktoś powie: dobrze, tanie, które zadam, może być podsumowaniem całej w Szwecji jest tylko 2,3, ale Szwecja ma stopę zastą- pienia taką, że ho, ho. To znaczy ma bardzo dobrą tej debaty, dyskusji, pytań, oświadczeń. Zastanawiam sytuację demograficzną, a ta trochę wyższa składka się tylko, czy pana premiera i rząd stać na szczerą, w tej części kapitałowej właśnie ze względów demo- krótką odpowiedź. Pytanie jest następujące. Czy pan graficznych jest potrzebna. Odpowiedź na pańskie premier rozpocząłby reformę otwartych funduszy pytanie, panie pośle, jest taka: tak, dokonując prze- emerytalnych, gdyby nie katastrofalny stan finansów glądu, myślę, że postawilibyśmy również i ten pro- publicznych? Od tego zależą moje następne pytania. blem. (Oklaski) Ale postawilibyśmy także pewnie Boję się, że nie rozpocząłby tej reformy. Dziękuję bar- szereg innych tematów i spraw, które się pojawią. dzo. (Oklaski) Kwestia polega jednak na tym, że właśnie tu, przy tym sposobie przekazywania składki, przy stanowisku Komisji Europejskiej, te zagrożenia związane z długiem i deficytem są dzisiaj największe. Wszyst- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: kie inne propozycje przynoszą efekty po wielu, wielu latach. Pierwsze efekty takiej reformy munduro- Dziękuję bardzo. wej, gdyby chcieć wprowadzić ją do systemu po- Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań. wszechnego, byłyby w 2037 r. Rozłożona w czasie O odniesienie się do plonu tej debaty uprzejmie reforma KRUS będzie dawała skumulowane efekty proszę ministra – członka Rady Ministrów pana Mi- w ciągu 20 lat. Reforma systemu emerytalnego chała Boniego. mundurowych oparta na zasadach systemu zaopa- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 137

Minister – Członek Rady Ministrów i partnerzy społeczni wielokrotnie to podkreślali. Michał Boni Chcemy mówić o tym dziedziczeniu, które wiąże się z tą fazą, kiedy jeszcze pracuję, coś się może stać trzeniowego będzie przynosiła efekty po 5–8 latach. z moim bliskim, czy będę mogła do wieku emerytal- Nie ma na dzisiaj żadnego ekwiwalentnego także nego uzyskać to dziedziczenie, żeby później mieć te w sensie wielkości wpływu na dług i deficyt rozwią- środki. To była jedna z głównych przesłanek wybo- zania. Dlatego też dokonaliśmy takiego wyboru, bo ru dokonywanego w roku 1999. Nie chodziło o dzie- to zmniejszenie potrzeb pożyczkowych kraju do dziczenie w okresie emerytalnym, tylko właśnie 2020 r. w skali 195 mld zł, to jest – jak już raz dzisiaj w okresie dochodzenia do wieku emerytalnego. To mówiłem – mniejsza pętla, ale to jest także oddech. dziedziczenie tutaj zaproponowane jest w tej chwili Ten oddech, który jest nam potrzebny, żeby doko- pełne, także z kwotą gotówkową 50%, tak jak to jest nując innych reform i innych działań, w perspekty- dzisiaj w II filarze. I nie można temu rozwiązaniu wie najbliższych lat znaleźć środki tak potrzebne na niczego zarzucić. Proszę się z tym zapisem dokład- rozwój Polski. Znaleźć te środki, które musimy do- nie zapoznać. dawać do środków unijnych, a liczymy na to, że przy Ktoś powie: dobrze, ale jakie koszty? Do 2034 r. wszystkich perturbacjach europejskich te środki te koszty, zależnie oczywiście od umieralności, nie mogą być wyższe, niż były w okresie programowa- będą przekraczały skali 1 mld zł. W 2060 r. najwyż- nia. Przypomnę, w tym okresie programowania sza skala to jest 2,5 mld zł, licząc w dzisiejszych pie- – 67 mld euro. Jeśli więc będą do 2020 r. co najmniej niądzach, co przy dziewięćdziesięciomiliarodowych takie same albo trochę większe, to musimy mieć wydatkach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w grun- nasz dodatek, nasz wkład. Dlatego jest potrzebna cie rzeczy jest bardzo małą częścią, więc nie ma tu w finansach publicznych ta przestrzeń i o tym trze- problemu. Będzie to finansowane ze środków Fundu- ba dyskutować. szu Ubezpieczeń Społecznych. Mówiliście państwo podczas tej debaty wielo- Pytaliście państwo o to ograbianie kieszeni, ale krotnie, że dobieramy się do kieszeni, że jest to skok nie wzięliście pod uwagę tego, że uwolnienie limitów na pieniądze. Po co się oszukiwać? – chcecie wydre- inwestycyjnych daje szansę na wyższą stopę zastą- nować ludzkie kieszenie. Miałem chwilami takie pienia. To przy okazji pokazuje, jak bardzo ważne wrażenie, że zwłaszcza koleżanki i koledzy z klubu jest, żebyśmy myśleli o całości tego systemu jako Prawo i Sprawiedliwość zachowywali się tak, jakby o systemie dwufilarowym. Wyobraźmy sobie przy uczestniczyli w zaprogramowanej akcji Izby Gospo- założeniach, które są w tej ustawie, że zwrot z akcji darczej Towarzystw Emerytalnych. (Oklaski) Tam jest na poziomie 2,25%, więcej niż stopa zwrotu bowiem się pojawiła ta moja rzekomo ręka, która z obligacji. Gdybyśmy mieli system bez OFE, stopa wyciąga Polakom złotówki z kieszeni, żeby było im zastąpienia, ze względu na wprowadzone w 1999 r. gorzej. Otóż spójrzcie państwo, jak ten problem zmiany polegające na tym, że mamy model zdefinio- związany z zadłużeniem poprzez płacenie składki wanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia, na część kapitałową, jest rozwiązywany w innych stopa zastąpienia całej emerytury byłaby na pozio- krajach: albo jest to zamach na prawo obywatelskie mie 31,6%, wtedy kiedy liczymy to od przeciętnego jak na Węgrzech, albo jest to kluczenie ze zmniej- wynagrodzenia, emerytura wynosiłaby 3621 zł, taką szeniem składki, zobowiązywanie się wobec obywa- projekcję wykonaliśmy. W dzisiejszym rozwiązaniu, teli, że już, już w 2011 r. ona wróci do określonego czyli OFE 7,3%, ale limity aukcyjne do 40%, to jest poziomu, i kolejne przesuwanie tego na dalsze lata. stopa zastąpienia 32,6%, w złotówkach od przecięt- Mówi się też, że skoro po 3 latach zmniejszonej nego wynagrodzenia, ale w dzisiejszych cenach, 3736 zł, składki wrócimy do wyższej, to zrekompensujemy taka byłaby ta emerytura, 115 zł więcej. I w rozwią- wam to. To jest kręcenie się w kółko wokół problemu zaniach obecnie proponowanych przez rząd: stopa zadłużenia. My zaproponowaliśmy rozwiązanie trud- zastąpienia 33,4%, w złotówkach 3827, kolejne 90 zł ne, ale moim zdaniem przejrzyste. II filar w swojej więcej. Przy efektywnościach, zakładając ostrzejsze, integralnej postaci zostaje. Ta część, która jest prze- bardziej dynamiczne finansowanie we wcześniejszych kazywana na subkonto, jest odpowiednio waloryzo- fazach, kiedyś pewnie dojdziemy do tego projektu, ta wana. Ta odpowiednia waloryzacja nominalnym stopa zastąpienia mogłaby wynosić 34,3%, czyli 3925 zł, PKB, nieujemnym, jest lepsza od tej waloryzacji, w sumie przeszło 300 zł więcej, przy relatywnie ni- jaka byłaby z samych obligacji, jest szczególnie do- skiej i bardzo ostrożnej kalkulacji dotyczącej stopy bra w najbliższych 20 latach i gwarantuje, że wyso- zwrotu z akcji. Czy to się nie opłaca? Czy ci, którzy kość przyszłych emerytur się nie zmniejszy, lecz mówią, że to jest wymierzone przeciw emerytom, może się zwiększyć. To jest bardzo ważne, bo to do- mają rację, skoro pokazujemy, że to może być 300 zł, tyczy także dziedziczenia. W tej ustawie, jeśli chodzi dokładnie 8% więcej ich przyszłej emerytury? Czy nie o dziedziczenie, odnosimy się nie do wcześniejszych, warto takiego rozwiązania wprowadzać i przekony- dawnych rozwiązań, ale do tego, co istnieje dzisiaj, wać do niego? (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 138 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Minister – Członek Rady Ministrów I proszę się z nas nie śmiać, jeśli krok po kroku Michał Boni proponujemy, aby zacząć oszczędzać w III filarze, dobrowolnym, dlatego że jeśli myśleć perspektywicznie, Bardzo szczegółowo pytaliście państwo w tej de- to ten ruch musi się kiedyś zacząć. Oczywiście nie bacie o wszystkie sprawy związane z tym, jaka była jest tak, że możemy sobie dzisiaj pozwolić na to, aby sytuacja funduszy emerytalnych, także w tym trud- składka przekazywana w tym III filarze do IKZE, nym okresie kryzysu finansowego. Istota dwufilaro- nieliczona do podstawy opodatkowania, była również wego systemu polega na tym, że część kapitałowa jest zwolniona z opodatkowania. Nie ma na świecie ta- mniej odporna na kryzys finansowy, ale wtedy dzia- kich rozwiązań poza trzema krajami, które mają ła mechanizm odpornościowy I filara, a w okresach bardziej mieszane rozwiązania. W większości krajów lepszych gospodarczo i lepszych wyników do uzyska- jest tak: zachęta podatkowa albo jest w punkcie wej- nia na rynku kapitałowym to ten II filar przynosi ścia, tak jak tutaj przy IKZE w III filarze, albo jest wartość dodaną do przyszłej emerytury. Jednostki w punkcie wyjścia. Składkę na IKE płacimy dzisiaj uczestnictwa straciły przeszło 30% na wartości w kry- po opodatkowaniu, czyli musimy być bogatsi, żeby zysie roku 2008 i głównie 2009 r., a w 2010 r. odzy- tam wejść. Nie można zatem powiedzieć, że trzeba skały swoją wartość. Dosyć szybko zostało to zrekom- rozwijać tylko IKE, a nie rozkręcać, nie rozwijać pensowane. IKZE, bo IKZE rzeczywiście jest dla tych, którzy są Jeśli państwo spojrzycie, bo były też i pytania do- ludźmi o mniejszych dochodach. tyczące tego, ile naprawdę tych pieniędzy przepłynę- Dlaczego to jest tak ważne i dlaczego nie można, ło do OFE, czy 162 mld zł, czy 230 mld zł, jak przy- tak jak pan poseł Górski cytował przedstawicieli jed- woływaliście państwo, że mówił minister Kotecki, to nej z izb, której oczywiście bardzo zależy na tym, chcę jasno powiedzieć: do OFE przekazaliśmy 162 mld żeby ludzie chcieli, bo to jest ich biznes, jeszcze więcej zł, wartość aktywów to przeszło 220 mld zł – tyle oszczędzać i oprócz tej zachęty podatkowej na wejściu zarobiły. 230 mld zł to jest dług. Zresztą tak napraw- chcieliby mieć jeszcze tę zachętę podatkową na wyj- dę powinniśmy go liczyć między 205 mld zł a 230 mld ściu... Jest to jednak o tyle skomplikowane i trudne, zł, bo w różnych okresach były różne stopy zwrotu że kosztowałoby budżet... Z tego samego powodu nie z obligacji. Nie można jednak mówić, że w związku można tego rozwiązania wprowadzić w środku roku. z tym OFE niczego nie zarobiło. Zarobiło. Mamy zaprojektowane dochody do budżetu państwa. Do tej pory płaciliśmy 1/3 składki do OFE po to, Niepłacenie czy niewliczanie do podstawy opodatko- żeby otrzymywać w przyszłej emeryturze 2/5 wyso- wania tej składki w oczywisty sposób pomniejsza przy- kości tej emerytury z tej 1/3. Po zmianie z II filara, chody do budżetu. Mamy to skalkulowane przy 10% patrząc całościowo, czyli i z subkonta, i z części bez- osób, które startują w III filarze. Przypuszczamy, że pośrednio przekazywanej do OFE, będzie tak samo: na początku prawdopodobnie będzie to tyle osób. 1/3 będzie dawała około 40% przyszłej emerytury, (Poseł Teresa Wargocka: Kwota?) czyli 2/5. Nawet gdybyśmy jednak spojrzeli na tę po- Kwota jest podana w uzasadnieniu. Przy 10% to mniejszoną składkę, czyli 1/7 całej naszej składki jest 400 mln zł rocznie, które później, w drugiej po- emerytalnej, to ona i tak będzie dawała przeszło 20% łowie dekady rośnie do 500 mln zł. Gdyby 100% osób przyszłej emerytury, czyli trochę więcej niż 1/5. zdecydowało się na uczestnictwo w III filarze, to już Po co ja to mówię? Po to, żebyśmy racjonalnie w pierwszym roku, czyli w roku 2013, bo działa to od i spokojnie, bez nienawiści i tych emocji dotyczących 2012 r., ale rozliczenie następuje w roku 2013, ten OFE... Ustawa nie jest ustawą o OFE, jest ustawą ubytek dochodów do budżetu państwa wynosiłby 3,5 zmieniającą różne parametry i różne rozwiązania mld zł. w systemie emerytalnym. OFE jest tylko narzędziem, Jeśli mówię państwu, że zmniejszenie potrzeb jak ktoś z państwa tutaj dzisiaj powiedział, narzę- pożyczkowych państwa jest na poziomie 195 mld zł, dziem, któremu z takich czy innych powodów nie to podaję efekt netto, tzn. ten biorący już pod uwagę stworzyliśmy odpowiednich rygorów, żeby to narzę- zarówno obsługę tego zadłużenia, które jest w jakiejś dzie pracowało bardziej efektywnie. Obowiązek po- części przecież dalej generowane, jak i ubytki zwią- stawienia tego następnego kroku, wprowadzenia zane z prowadzeniem tej zachęty podatkowej w III tych rygorów, tych wymagań, należy także do nas, filarze. do Wysokiej Izby, tak żebyśmy relatywnie szybko Można będzie dzisiaj, mając IKE, przejść z IKE mogli to wprowadzić. do IKZE w ciągu pierwszych 12 miesięcy funkcjono- Chcę także powiedzieć, bo część z państwa mówi- wania tego nowego rozwiązania. Bardzo byśmy ła o stopie zastąpienia, twierdząc, że wynik OFE to chcieli, żeby IKE było takie samo jak IKZE, ale to około 30%, a więc chcę powiedzieć, że gdyby tego muszą być dwa różne produkty, dlatego że mają róż- OFE nie było, to ta stopa zastąpienia z samego I fi- ne typy zachęt podatkowych. Jeśli mówimy, że chcie- lara ze względów demograficznych przy tym modelu libyśmy, aby wtedy, kiedy ktoś chciałby jednorazowo zdefiniowanej składki, a niezdefiniowanego świad- skonsumować te oszczędności w III filarze, będzie czenia byłaby jeszcze niższa. Mówimy o całościowej musiał płacić podatki, to mówimy to z odpowiedzial- stopie zastąpienia. nością za warunki do dbałości o własną starość. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 139

Minister – Członek Rady Ministrów które zaczął wasz rząd, a nasz rozwinął, żeby tak Michał Boni przyjaźnie o tym powiedzieć, dotyczące wydłużania urlopu macierzyńskiego, także sprzyjają temu, żeby Nie chodzi bowiem o to, żebyśmy tworzyli zachęty to poczucie bezpieczeństwa i stabilności u młodych do tego, żeby kupić sobie 2 samochody czy pojechać rodzin, decydujących się na pierwsze, drugie czy na 5 wycieczek zagranicznych, tylko chcemy stymu- może następne, oby, dziecko, będzie rosło. lować przez tę zachętę podatkową, czyli uszczerbki Nie mamy obaw co do konstytucyjności. Analizy w budżecie, takie rozwiązanie, które później zaowo- pokazywały, że jednym z istotnych elementów zagro- cuje albo rentą dożywotnią, albo rentą co najmniej żeń może być to, gdybyśmy w stosunku do oferty, jaka 10-letnią, uzupełniającą przyszłą emeryturę o mniej została przedstawiona w roku 1999, powiedzieli, że więcej 100–200 zł, zależnie od dochodów, co też ma różne jej parametry nie są spełnione, a jednym z waż- znaczenie w tym ciułaniu pieniędzy poprzez te różne niejszych było dziedziczenie. Jest taka forma dziedzi- zachęty, tak żeby przyszły emeryt miał w stosunku czenia, jaka jest w II filarze. Dlaczego uważamy, że do dzisiejszego rozwiązania i dzisiejszego systemu powrót dla tej generacji osób urodzonych między lepszą, wyższą emeryturę. 1949 r. a 1968 r. życia do wyboru byłby niekorzystny? Ktoś tutaj powiedział, że z jednej złotówki OFE Byłyby kłopoty techniczne ze zorganizowaniem tego uzyskało 8 gr. Nie wiem, kto panu posłowi podał ta- przedsięwzięcia. Bardzo trudno byłoby dzisiaj osza- kie dane. Jak patrzymy na ten efekt skumulowany, cować, jaka byłaby skala, także w sensie finansowym, to widzimy, że z jednej złotówki mamy 60 gr. To nie tych przepływów. Dlatego przy najgorszym scenariu- jest takie złe rozwiązanie. Jak spojrzycie na wiele szu, gdyby 100% tych osób, czyli łącznie ze mną, bo rozwiązań bankowych, to wydaje się, że może być ono też dokonałem takiego wyboru, przeniosło swoje porównywalne. środki do ZUS, to ta zmiana aktywów byłaby na po- Pytaliście państwo o zobowiązania na przyszłość. ziomie 100 mld zł. Wydaje się, że to nie jest rozwią- Ruch, który tutaj wykonujemy, zmniejsza przyrost zanie, które powinno być zastosowane, tym bardziej długu do roku 2060 o 49 punktów procentowych. Od że wtedy kierowano się nie tylko tymi reklamami, bo 2030 r. zaczną się pojawiać zobowiązania dotyczące myślę, że rozsądek Polaków jest o wiele większy, niż wypłat z II filara, z tego subkonta, na którym mamy nam się wydaje, ale takim przekonaniem, że warto, ewidencjonowane środki, ale będzie potrzebna mate- bo im człowiek jest starszy, tym ten efekt z uczest- rializacja tych środków. Poprawa salda FUS – macie nictwa w I i II filarze, efekt z II filara, jest mniejszy. państwo w uzasadnieniu do ustawy takie wykresy, To widać także po proporcji osób, które w różnym które pokazują, jak dzięki temu rozwiązaniu saldo wieku przechodziły. Jeśli państwo na to zerkniecie, FUS się poprawia – de facto przyniesie rozwiązanie, to można sobie od razu powiedzieć tak: osoby uro- które spowoduje co najwyżej, jako efekt skumulowa- dzone w 1949 r. – 10% osób z tej grupy wiekowej wy- ny wypłat w okresie po 2030 r. tego, co musi się zma- brało OFE. Jeśli chodzi o osoby urodzone w 1968 r., terializować ze zewidencjonowanych środków na to 80% z tej grupy wiekowej wybrało OFE, czyli im subkoncie, że będzie to ok. 14 punktów procentowych byli młodsi, to było oczywiste, rozumieli, mówiąc w relacji do PKB. Mówiłem już o tym dzisiaj. Efekt krótko. Nie jest tak, że nie rozumieli. W związku pozytywny to jest przeszło 35% PKB długu mniej z tym wydaje mi się, że ta dyskusja, powinniśmy wra- w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat. Gra niewąt- cać do argumentów, powinna się już pomału wyczer- pliwie warta świeczki. pywać, czy opcja dobrowolności dla tej grupy powin- Podczas prezentacji tej ustawy, także partnerom na funkcjonować. społecznym, przedstawialiśmy różnego typu progno- Chciałbym bardzo mocno podkreślić, że z bardzo zy i projekcje. Ta ustawa, jak mało która, jest bardzo wielu powodów jestem przeciwny pełnej opcji dobro- dokładnie oszacowana. Oczywiście przyjmujemy te wolności. Także z tych powodów, które mogą spowo- projekcje, które wydają nam się najbardziej wiary- dować różnego typu zawirowania w całym systemie godne. Pierwsze 20 lat to jest efekt naszego gonienia, emerytalnym. Po pierwsze, jeśli mówimy o stworze- konwergencji, doganiania Europy, w związku z tym niu warunków dobrowolności dla obywateli, to wła- tempo wzrostu gospodarczego jest większe, PKB bę- śnie w tym projekcie to robimy poprzez preferencje dzie większe i stopa zwrotu, także w wypadku akcji, podatkowe dla tych, którzy dobrowolnie chcą oszczę- może być większa. Później to się uśrednia. Proszę też dzać w III filarze. I i II filar, jeden publiczny, drugi pamiętać, że będzie większa produktywność. Proszę zarządzany przez podmioty prywatne, mają charak- też pamiętać, że jest oczywiście ileś czynników nie- ter publicznego systemu. W związku z tym wprowa- pewnych, np. jak naprawdę będzie wyglądała sytu- dzanie rozwiązania, że się jest tylko częściowo w jed- acja demograficzna. Dzisiaj stosujemy do tych lat – nym czy w drugim, byłoby zanegowaniem sensu tej 2040, 2050, 2060 – ten negatywny scenariusz demo- reformy, byłoby zanegowaniem efektu pozytywnej graficzny. W pełni z państwem się zgadzam, z tymi, synergii w postaci wzrostu emerytury. Byłoby także którzy mówią, że kluczem do myślenia o stabilności zanegowaniem tego wzajemnego ubezpieczania się systemów emerytalnych jest demografia. Te rozwią- i rozkładu możliwych zagrożeń. zania, o które walczyła pani minister Fedak, i o któ- Chciałbym powiedzieć, że gdybyście państwo za- re dalej będzie walczyła, sprzyjają. Te rozwiązania, proponowali, myślę o koleżankach i kolegach z Prawa 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 140 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Minister – Członek Rady Ministrów wiał się, po co likwidujemy akwizycję na rynku pier- Michał Boni wotnym, a należałoby ją zlikwidować tylko na rynku wtórnym. Powiedziałem już, że ważniejsze są obo- i Sprawiedliwości, takie rozwiązanie, które mówi o jed- wiązki informacyjne niż akwizycja, która notabene, norazowości wyboru, to powinniśmy je skalkulować. było takie pytanie, kosztowała od samego początku Miałbym takie samo zdanie, że nie powinno to wcho- tej reformy 3700 mln zł. Otóż chciałbym powiedzieć, dzić w grę, ale byłoby to przynajmniej spójne rozwią- że ta składka, ta prowizja zmniejszona do poziomu zanie. Rozwiązanie takie, że hulamy po całym syste- 3,5, z czego 0,8 idzie do ZUS, w momencie, kiedy mie emerytalnym jak chora amplituda, co dwa lata zmniejszamy dzisiaj przepływ gotówkowy, to i ta pro- mając możliwość zmiany, czy jestem w jednym, czy wizja od podstawy, jaką jest zmniejszona kwota, bę- w drugim, czy w jednym i w drugim, byłoby bardzo dzie o wiele mniejsza. Wydaje mi się, że wtedy, kiedy niebezpieczne dla finansów publicznych. Moim zda- będziemy pracowali nad rozwiązaniem efektywno- niem dopiero wtedy mielibyśmy pożywkę dla miliar- ściowym, w ogóle trzeba będzie zlikwidować prowi- dów wydawanych na akwizycję, żeby przekonać zję, bo to nie jest dobre rozwiązanie. Wtedy powinna klientów do tego, by zrezygnowali z ZUS. Dopiero się pojawić, tak jak państwo tutaj sugerowaliście, wtedy, zamiast skupiać się na porządnych narzę- opłata za zarządzanie i opłata za efekt – w pełni się dziach budowania rynku kapitałowego, mielibyśmy zgadzam – tylko to w tym drugim kroku, bo dzisiaj nieustanną walkę o klienta. Ta walka o klienta od- trudno byłoby szukać takiego pełnego uzasadnienia była się w roku 1999, i basta, starczy. Dlatego likwi- dla tego ruchu. Tak przy okazji, można powiedzieć, dujemy te możliwości akwizycyjne, bo one nie wpro- że oczywiście ta prowizja 3,5 minus 0,8, czyli 2,7, daje wadzały niczego dobrego. Potrzebna jest dobra infor- środki na koszty operacyjne funduszy. Koszty opera- macja, rzetelna, obiektywna, żeby ludzie mogli wy- cyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, także te brać, który z funduszy emerytalnych im najbardziej związane z operacjonalizacją tego, co przepływa przez odpowiada. Boję się, że projektem Prawa i Sprawie- ZUS, czyli składka do OFE, to jest 3,8% środków, dliwość, w takim kształcie, jaki został zaproponowa- jakimi one globalnie dysponują. Tak więc to wcale ny, rozchwialibyśmy sytuację Funduszu Ubezpieczeń nie jest mniejsza skala. To tak gwoli rzetelności fak- Społecznych, bo właściwie nigdy nie byłoby do końca tograficznej. wiadomo, ile osób i w jakiej wysokości będzie płaciło Wreszcie ostatnia kwestia. Pytacie państwo, dla- składki. Musielibyśmy zarządzać tymi ścieżkami fi- czego tak szybko. Na ten temat dyskutujemy od 1,5 nansowymi i projekcjami dotyczącymi wyliczania roku. Wszystkie racje są znane. Partnerzy społeczni przyszłych emerytur w kilku albo w kilkunastu sce- mieli możliwość długiego wypowiedzenia się, bo wy- nariuszach. Może lepiej zrobić tak: kiedy dojdziemy jątkowo, nie tak jak to się bardzo często czyni, po do dyskusji na temat efektywności i subfunduszy, zakończeniu 30-dniowego okresu konsultacyjnego może wtedy uciekniemy z tego zniewolenia, jakie nie odpisaliśmy partnerom: dziękujemy wam za uwa- nam narzuciło wyjściowe rozwiązanie systemu, to gi, idziemy z projektem, tylko zrobiliśmy jeszcze dwa znaczy że mówimy tylko i wyłącznie o akcjach i obli- spotkania dodatkowe, żeby szukać możliwego wspól- gacjach. Sięgniemy po bardziej nowoczesne narzę- nego rozwiązania. Partnerzy nie znaleźli między dzia, które będą się wiązały z instrumentami finan- sobą wspólnego rozwiązania. Trudno. To nie zmienia sowymi wspierającymi rozwój kredytu hipotecznego, naszej determinacji, żeby ten projekt realizować, tym takie, które będą się wiązały z instrumentami finan- bardziej że mam głębokie przekonanie, że pod koniec sowymi w postaci obligacji infrastrukturalnych, wca- tych debat z partnerami społecznymi wszyscy mówi- le nie generowanych ze środków publicznych, a ze li: Skoro sytuacja związana z zagrożeniem stałego, środków prywatnych, itd. Ten portfel inwestycyjny długoterminowego przyrostu długu publicznego i ne- może być o wiele bogatszy. Może wtedy największą gatywnego wpływu na deficyt z tytułu tych środków formą dobrowolności byłoby to, że, udając się do swo- przekazywanych do OFE jest tak groźna, to dokonaj- jego funduszu emerytalnego, indywidualnie praco- my tych zmian. Spór na końcu dotyczył przecież tyl- wałbym nad tym, jaki portfel inwestycyjny chciałbym ko i wyłącznie tego, czy powrócimy do składki wyż- mieć. Tak jest w Szwecji. To jest inny rodzaj dyskusji szej niż to, co rząd proponuje, 3,5%, a nie tego, czy niż to, żeby mieszać w całym systemie poprzez pełną ma wrócić do składki 7,3. Chcę przypomnieć końców- dobrowolność. kę tej debaty. Panie Marszałku! Pani Minister! Państwo Posło- Wysoka Izbo! Mamy kilkanaście dni na pracę, wie! Wiem, że nie odpowiedziałem państwu na ale mamy wszystkie argumenty w tyle głowy. Pa- wszystkie szczegółowe pytania, było ich rzeczywiście trząc na państwa, patrząc na przebieg tej dyskusji, bardzo dużo. Myślę, że starałem się odpowiedzieć na na 90 pytań, jakie państwo przedstawiliście, nie kluczowe z nich, także z pokazaniem pewnych szcze- mam żadnych wątpliwości, że jesteście najbardziej gółów. Na pozostałe pytania będziemy oczywiście zorientowaną na świecie grupą, która rozumie te odpowiadali w innym trybie. wszystkie mechanizmy i sprawnie, szybko i dobrze Było jeszcze pytanie dotyczące tego, dlaczego w tym przeprowadzi ten projekt – myślę o wszystkich klu- projekcie nie zmieniamy prowizji, likwidując możli- bach parlamentarnych – przez parlament. Dziękuję wość akwizycyjną. Zresztą jeden z posłów zastana- bardzo. (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 141

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dzieci. Dlatego takie ważne jest to, żeby w tej chwili zainwestować te pieniądze w rozwój Polski, w infra- Dziękuję bardzo panu ministrowi. strukturę, w politykę rodzinną, a nie nadmierne O zabranie głosu proszę panią minister pracy i po- kreowanie długu publicznego. Nie możemy mówić lityki społecznej Jolantę Fedak. o długu publicznym, że jest jakąś czarną dziurą czy abstrakcją. Budżet państwa nie jest abstrakcją, to jest suma wszystkich naszych podatków, to jest tro- Minister Pracy i Polityki Społecznej ska każdego z nas o to, żeby każda złotówka, która Jolanta Fedak: wpływa do budżetu, była wykorzystana z jak najlepszym pożytkiem dla przyszłych pokoleń. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Posłan- Pytaliście mnie państwo – mówił o tym pan poseł ki i Panowie Posłowie! Chciałabym serdecznie z tej Szwed z Prawa i Sprawiedliwości, również w jakimś trybuny podziękować wszystkim klubom parlamen- sensie pani poseł Sadurska – jaki jest mój pogląd na tarnym, które wzięły udział w dyskusji, którą rozpo- temat dobrowolności wybrania między systemem re- częłam dwa lata temu z tej trybuny sejmowej, prezen- partycyjnym a systemem kapitałowym. Powiem w ten tując pierwsze założenia projektu, który mówił o tym, sposób, odpowiadając jednocześnie, jakie jest stano- że należy ograniczyć składkę do otwartych funduszy wisko rządu odnośnie do poselskiego przedłożenia emerytalnych. Prosiłam wtedy wszystkich państwa Prawa i Sprawiedliwości. Chciałabym podkreślić, że o to, żebyście zabierali głos w tej dyskusji, prosiłam rząd dostrzega państwa troskę o finanse publiczne również o głosy bardzo krytyczne. Obiecałam także i o to, że system nie działa dobrze i coś z tym należy i prosiłam szefów klubów po kilka razy, mówiłam, że uczynić. Przecież właśnie o tym świadczy przedłoże- przyjdę nie tylko na posiedzenia klubów koalicyj- nie i państwa projekt. nych, Polskiego Stronnictwa Ludowego czy Platfor- Podobnie ja, jak i państwo posłowie zdajemy sobie my Obywatelskiej, ale również, że udam się do klu- wszyscy już w tej chwili sprawę, że system emerytal- bów opozycyjnych. Tak też się stało. Starałam się ny rodzi dług strukturalny nie do uniesienia, że to tłumaczyć gdzie się dało założenia tego projektu, któ- może być wyraźną barierą, jeśli chodzi o moderniza- ry w pierwszej fazie obniżał składkę. Nie unikałam cję kraju i o to, żeby kraj dobrze się rozwijał. I za tę tej dyskusji i prosiłam wręcz państwa o to, żebyście troskę oczywiście serdecznie dziękuję. wyrażali na ten temat krytyczne opinie. Czasami ta Różnie ten problem rozwiązywały kraje środko- krytyka była dla mnie osobiście bardzo bolesna. Po- wej i wschodniej Europy, gdzie ten system funkcjo- nieważ jednak kończy się to projektem, który jest nuje. Niektóre z nich zrobiły tak jak my, a więc obni- wyraźnym postępem w naprawie tego systemu, to nie żyły składkę odprowadzaną do funduszy emerytal- ma co rozdzierać tutaj szat. Czasami tak bywa, że nych. Tak uczyniły kraje bałtyckie. Inne z kolei krytyka jest niesprawiedliwa, bolesna i bardzo ostra. przyjęły rozwiązanie polegające na umożliwieniu Jeżeli jednak z tej krytyki powstaje dobry projekt, ubezpieczonym ponownego wyboru między systemem który naprawia błąd, który zrobiliśmy 11 lat temu, repartycyjnym a kapitałowym. Tak uczyniła m.in. to naprawdę nie ma co się tu ani nad sobą, ani nad dwukrotnie Słowacja, a także Węgry. Pragnę podkre- tym wszystkim specjalnie użalać. ślić, że stosowały one rozwiązania adekwatne do ich Kilkakrotnie w trakcie tej dyskusji mówiliśmy sytuacji gospodarczej. o tym, że sytuacja demograficzna wymaga od nas Proszę pamiętać, że np. na Węgrzech dług pu- innego podejścia do polityki społecznej. Za te wszyst- bliczny był 1,5 razy większy niż w Polsce, u nas bokie uwagi również serdecznie dziękuję, bo widzę, że wiem, na tle innych krajów Unii Europejskiej, ten przemawia przez państwa prawdziwa troska o to, jak dług jest stosunkowo niski. Natomiast mamy w pra- będzie wyglądała ta sytuacja, ile dzieci się urodzi wie krajowym bardzo restrykcyjne progi ostrożno- w przyszłości i jak będzie wyglądał rozwój kraju. ściowe i to dobrze, dlatego że każdy rząd, i ten, i ko- Wprowadziliśmy kilka ustaw, które są kontynuacją lejny, licząc się z tymi progami, będzie wydawaną polityki rodzinnej. Mam nadzieję, że następcy będą złotówkę obracał w palcach dwa razy, żeby zainwe- tę politykę kontynuować, bo nie da się jej zrobić w ciągu stować ją w te przedsięwzięcia, które w przyszłości 3 lat, czy nawet w ciągu jednej kadencji. Pragnę przy- dadzą nadzieję na dobrą sytuację demograficzną i pra- pomnieć, że demografia jest warunkiem sprzyjają- cę dla przyszłych pokoleń. Dlatego nasz rząd zasto- cym, ale koniecznym warunkiem jest praca dla tych, sował rozwiązanie kompromisowe. Nie ukrywaliśmy, którzy się urodzą. A zatem warunkiem do tego, żeby że również wewnątrz rządu trwała dyskusja, prezen- emerytury w przyszłości były wyższe, jest wzrost towaliśmy różnice zdań, ponieważ w stosunku do gospodarczy, płaca, przyzwoite wynagrodzenia kolej- naszej sytuacji te rozwiązania nie muszą być tak dra- nego pokolenia. Wtedy to kolejne pokolenie będzie styczne, jak w przypadku innych krajów, w których mogło utrzymać swoich rodziców i dziadków, nie po- poziom długu był dużo większy i które miały dużo nosząc nadmiernych obciążeń i robiąc tak, jak to gorszą sytuację. zawsze było w normalnych polskich rodzinach, gdzie W rezultacie zastosowaliśmy rozwiązanie, które się dbało o to, żeby niepracujący rodzice mieli zagwa- zmniejszy wysokość funduszu buforowego czy zatrzy- rantowane utrzymanie przez normalnie pracujące ma jego narastanie, czyli bardzo podobną konstruk- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 142 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Minister Pracy i Polityki Społecznej Jeszcze raz bardzo serdecznie dziękuję za tę dys- Jolanta Fedak kusję, za wszystkie konstruktywne głosy i mimo że ona była bardzo burzliwa i czasem pełna gorzkich cję do tej, jaką zastosowaliście i państwo. Takie roz- słów, to głęboko wierzę, że wynikała jednak z ogrom- wiązanie ma szansę na uzyskanie większości sejmo- nej troski państwa o to, jak będą wyglądały emery- wej w tej Izbie. Ponieważ uważam, że ono idzie w bardzo tury 15 mln ubezpieczonych, którzy je otrzymają dobrym kierunku, to proszę, żeby kluby opozycyjne w przyszłości, ale też jaka będzie waloryzacja, czyli jeszcze raz zechciały mu się przyjrzeć. Jest to rozwią- realna wartość obecnych emerytur. Głęboko wierzę, zanie adekwatne do naszej sytuacji gospodarczej że kraj osiągnie taki wzrost gospodarczy, jak to pla- i możliwe do wprowadzenia w szybkim tempie. nuje Unia Europejska. Chciałam powiedzieć, że sy- W przedłożonym projekcie jest też bardzo dobry tuacja jest dużo, dużo lepsza niż te wszystkie strachy przepis, który powinien w tej ustawie funkcjonować na Lachy. Dzięki państwa zgodzie i współpracy tu już od 11 lat. A mianowicie taki, że za dwa, trzy lata w parlamencie mamy szansę już od przyszłego mie- zobowiązuje się rząd do przyjrzenia się, jak działa siąca obniżyć narastanie długu publicznego, jaki system emerytalny, jak wpływa na finanse publiczne, wskazuje nam zegar zawieszony w centrum Warsza- czy ograniczyliśmy jego koszty, czy jest tani, przyja- wy. Dziękuję państwu. (Oklaski) zny i jasny dla obywatela. Proszę pamiętać, że w obecnych czasach sytuacja gospodarcza, również ze- wnętrzna, zmienia się bardzo szybko. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Mój wielce szanowny przedmówca pan minister Michał Boni przedstawiał państwu liczne wyliczenia Dziękuję bardzo, pani minister. i projekcje. Poświęcił temu bardzo dużą część swojej O zabranie głosu proszę przedstawiciela wniosko- wypowiedzi, ale proszę pamiętać, że są to symulacje, dawców panią poseł Małgorzatę Sadurską. które oparte są na pewnych założeniach. Te założe- nia, jeżeli sytuacja jest stabilna, mogą się sprawdzić, ale mogą się nie sprawdzić. Dynamika na rynkach Poseł Małgorzata Sadurska: finansowych jest ogromna, nie tylko jeżeli chodzi o cenę akcji, o nowe produkty, które tam funkcjonu- Dziękuję bardzo, panie marszałku. ją, o kolejne ryzyka, bardzo niestabilna jest cała sy- Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Przedstawi- tuacja gospodarcza. Jesteśmy świadkami wielu zda- ciele Rządu! W pierwszych słowach również chciała- rzeń, przenoszą się punkty ciężkości, z pewnych bym podziękować za tę dyskusję. Teraz już można tak powiedzieć, bo rozpoczęła się 7. czy chyba nawet miejsc rozwoju przenosimy się w zupełnie inne. Na- 8. godzina naszej debaty. Powiem tak: debaty po- wet obecne kataklizmy mogą spowodować ogromne trzebnej. Dziękuję za wszystkie słowa, zarówno kry- zawirowania na rynkach finansowych. To wszystko tyczne, bo one też są ważne, jak i te, które wnosiły trzeba brać pod uwagę, nasze przewidywania mogą dużo do naszej dzisiejszej debaty nad systemem eme- się spełnić, ale mogą się i nie spełnić. rytalnym. Oczywiście była ona emocjonalna, pan Natomiast już dziś wiemy i jestem tego absolutnie marszałek musiał wiele razy interweniować, ale jaka pewna, że pominięcie kosztów transakcyjnych, ogra- miałaby być, jak mogłaby nie być emocjonalna, jeżeli niczenie kosztów obsługi długów, obligacji musi dotyczy przyszłości kilkunastu milionów Polaków. Nie w przyszłości dać wyższą emeryturę, dlatego że ta wyobrażam sobie, żebyśmy nad poważnymi rozwiąza- sytuacja jest po prostu wprost proporcjonalna. Nawet niami systemowymi przechodzili do porządku dzien- jeżeli wszystkie inne założenia obarczone są ryzy- nego praktycznie bez debaty. Ta debata powinna taka kiem, to obniżenie kosztów transakcyjnych musi dać być i to, że pojawiały się emocje, akurat mi nie prze- w przyszłości wyższą emeryturę. Byłam o tym tak szkadzało. Znaczy, mnie się podobała. przekonana, że wychodziłam z tymi propozycjami, Już nie pamiętam, czy powiedział to któryś z po- zanim państwo mówiliście o osiąganiu progów 55%, słów Platformy Obywatelskiej, czy ktoś z przedsta- mówiłam o tym już na początku drugiego roku urzę- wicieli rządu, nie zapisałam sobie nazwiska, że zmia- dowania, kiedy uporaliśmy się z najszybszymi czy na proponowana przez PiS to jest demontaż systemu, z najpilniejszymi sprawami do rozwiązania w syste- natomiast zmiana proponowana przez rząd jest tylko mie emerytalnym. delikatną korektą. Nie zgadzam się z tym, bo jako A zatem nie wiem, czy to będzie ten rząd, czy inny, przedstawiciel wnioskodawców mam odwagę powie- ale każdy następny powinien przyjrzeć się tym roz- dzieć, że to, co my proponujemy jako Prawo i Spra- wiązaniom i po dwóch latach podjąć odpowiedzialną wiedliwość, jest poważną zmianą w systemie emery- decyzję, czy Polskę stać na to, żeby podnieść składkę talnym, ale uważam, że projekt rządowy to… (Gwar – być może będzie nadwyżka budżetowa, takie rzeczy na sali) mogą się zdarzyć – czy ją obniżyć, zmniejszyć, czy Panie marszałku, wiele już mówiliśmy na temat może znaleźć jeszcze inny sposób zmniejszenia fun- zachowania pana posła Kulasa, komentowania. Bar- duszów buforowych, tak jak robiły to inne kraje dzo proszę pana marszałka, żeby teraz, kiedy podsu- w Unii Europejskiej. mowujemy tę debatę... 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 143

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Mówiłam: konstytucyjnie odpowiedzialny za sprawy zabezpieczenia społecznego, panie pośle Iwiński. Tak, pani poseł, słusznie. Upominałem wszyst- Byłam precyzyjna w tym, co mówiłam. Można spraw- kich sprawiedliwie i pana posła Kulasa także uprzej- dzić w stenogramie. mie proszę. Pani poseł wnioskodawca powinna mieć Pan minister powiedział, że PiS bierze udział odpowiednie warunki, by przedstawić swoje racje. w zaprogramowanej akcji towarzystw emerytalnych. W swoim wystąpieniu bardzo wyraźnie starałam się wykazać różnice pomiędzy krytyką tego projektu Poseł Małgorzata Sadurska: rządowego, jaką przeprowadziły otwarte fundusze, powszechne towarzystwa emerytalne a krytyką po- Do wypowiedzi pana... czynioną przez Prawo i Sprawiedliwość. Opowiada- (Poseł Jan Kulas: Ale ja nie przeszkadzam.) my się za dobrowolnym wyborem. Nie mówimy, że należy całkowicie ograniczyć składkę, jaka odprowadzana jest do otwartych funduszy emerytalnych. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Chcemy każdemu Polakowi dać wybór. Jeżeli ktoś wybierze, że chce zostać w OFE, proszę bardzo, jego Panie pośle, bardzo proszę. wola. Jeżeli ktoś chce iść do ZUS-u, też ma takie prawo. W trakcie swojego wystąpienia cytowałam wypowiedzi pani minister popierające ideę dobrowolności. Poseł Małgorzata Sadurska: W drugiej cytowanej przez mnie wypowiedzi pani minister była nawet mowa o tym, iż widzi ona pły- ...posła Kulasa odniosę się w dalszej części mojej nące z tego korzyści – takie rozwiązania wymuszą wypowiedzi, ale na razie, panie pośle, niech pan spo- konkurencyjność, powszechne towarzystwa emery- kojnie czeka. talne będą musiały zabiegać o klienta. Projekt rządowy nie jest, proszę państwa, delikat- Pan minister powiedział też, zapisałam to sobie, ną korektą. Jest to dogłębna zmiana systemowa. By- że OFE budzi wielkie emocje, nienawiść. Powiem tak: łabym szczęśliwa, gdyby rząd potraﬁł się do tego starałam się w swoim wystąpieniu nie epatować nie- przyznać. Słowa krytyki pana ministra Boniego skie- nawiścią, bo takiej w sobie nie mam, chciałam tylko rowane pod adresem projektu Prawa i Sprawiedliwo- wykazać, że otwarte fundusze emerytalne, to, co one ści nie dziwią mnie, bo jak może dziwić to, że nasz robiły przez te kilkanaście lat, pokazało, że nie spraw- projekt krytykuje zwolennik reformy emerytalnej dziły się. Pan minister powiedział, że nie wszystkie z 1997 r., zwolennik otwartych funduszy emerytal- osoby, które miały możliwość wyboru i które wybra- nych? Nie mam takiego obciążenia, więc staram się ły otwarte fundusze emerytalne, kierowały się tymi podchodzić do tego zdroworozsądkowo. Słowa kryty- reklamami, które tak mamiły. Większość kierowała ki ze strony pana ministra mnie nie dziwią. Odbie- się zdrowym rozsądkiem. Uważam, że nie do końca ram je nie jako stanowisko rządu, tylko jako indywi- tak jest. Wiedza na temat powszechnych towarzystw dualne stanowisko pana ministra Boniego, ponieważ emerytalnych, otwartych funduszy emerytalnych, kiedy przygotowywałam się do tej debaty, nie zauwa- świadomość tego, na czym polega system kapitałowy, żyłam, by rząd przyjął jakieś stanowisko. Wypowiedź jest teraz dużo większa niż przed 11–12 laty. Wtedy pana ministra na temat naszego projektu traktuję ludzie podejmowali decyzję, bazując na dobrej infor- jako osobiste zdanie pana ministra. macji przekazywanej w mediach. Dobrej w cudzysło- Wracając do debaty, muszę powiedzieć, że według wie. Należy zadać pytanie: Dlaczego nikt wtedy nie mnie dzisiejsza debata była dziwna. Uważam, że pro- powiedział, że jest to nieprawda? Dlaczego przedsta- jekt rządowy dotyczący tak ważnych spraw powinien wiciele świata nauki nie mówili: słuchajcie, w tym, przedstawiać minister konstytucyjnie odpowiedzial- co podawane jest w mediach, jest trochę przesady? ny za sprawy zabezpieczenia społecznego. Pani mini- Było na to takie ogólne rządowo-akademickie przy- ster Fedak zabierała głos tylko wtedy, gdy odpowia- zwolenie. Nawet jeżeli wiele osób nie podejmowało dała na pytania posłów, bo niejako wezwaliśmy ją do decyzji na ten temat pod wpływem reklam, to podej- odpowiedzi. To dziwne, że w tak ważnych sprawach mowali ją po namowach przedstawicieli towarzystw wypowiada się wysłannik... osoba wskazana przez emerytalnych, którzy przychodzili i zachęcali do pana premiera, a nie minister konstytucyjny. Co wię- tego, obiecując złote góry. Jestem akurat z takiego cej, osoba ta, mówię tutaj o panu ministrze Bonim, rocznika, który niejako został zmuszony do tego, by w początkowej fazie prac nad projektem rządowym, przynależeć do OFE. Powiem więcej, fundusz, do któ- kiedy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej two- rego przynależę, wybrałam świadomie. Wiedziałam, rzyło plan tego projektu, krytykowała ten projekt że mam taki obowiązek i zgłosiłam się do wybranego i to w dosyć ostrych słowach. Oczywiście ludzie się funduszu. Dzisiaj z perspektywy tylu lat wiem, że też zmieniają, ludzie zmieniają poglądy. Widzę, że poglą- zostałam wprowadzona w błąd przez agenta. dy pana ministra także ewoluowały. Jeszcze o pani minister Fedak. Pani minister Fe- (Poseł Tadeusz Iwiński: Ale Boni jest ministrem dak mówiła, że wobec naszego projektu przedstawia konstytucyjnym.) stanowisko rządu. Zgodzę z panią, że może to być 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 144 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Małgorzata Sadurska takie właśnie przedstawianie różnych propozycji, symulacji danych Polacy się nabrali, bo wiadomo, że stanowisko resortu, bo stanowiska rządu, tak jak system się nie sprawdził. A więc teraz znowu mówie- powiedziałam, nie ma. Powiedziała pani, że rząd nie, że mamy rację, bo jest tutaj napisane, że emery- ograniczył opłaty dla otwartych funduszy emerytal- tury będą wyższe, tak naprawdę nie odzwierciedla nych. Częściowo się to zgadza. Pierwszy projekt, gwo- rzeczywistości. Ja sama próbowałam sobie wyliczyć li uściślenia, był projektem Prawa i Sprawiedliwości, swoją przyszłą emeryturę. Wiadomo, że jeszcze przede drugi projekt złożyła Lewica. Ponad rok czekaliśmy mną jest kilkanaście, jeśli nie więcej, lat pracy do na projekt rządowy, w końcu doczekaliśmy się. Te czasu przejścia na emeryturę, niemniej na dzień dzi- opłaty, chwała Bogu, zostały zmniejszone z 7 do 3,5%. siejszy kwota jest zatrważająca. Mówię to jako par- Można by zadać pytanie: Dlaczego nie pracowano lamentarzysta. A jeżeli się zastanowimy – jeżeli swo- nad projektami poselskimi, tylko trzeba było czekać ją emeryturę wyliczy statystyczny Polak, który zara- na projekty rządowe? bia średnią krajową lub poniżej średniej krajowej, Zgadzam się z panią minister, że jeżeli chodzi a takich osób jest bardzo wiele, to on nie będzie z tego o reformę emerytalną, bardzo ważne są następne powodu zadowolony. pokolenia, bardzo ważna dla ludzi jest praca i płaca. Pan poseł Kulas – teraz do pana posła Kulasa się Zestawmy jednak tę tezę z informacją, z takimi oto odniosę. Powiem tak: ja, panie pośle, naprawdę za- danymi, że od 1 maja 2004 r., a więc od czasu, kiedy wnioskuję do pana premiera Tuska, żeby przyznał Polska weszła do Unii Europejskiej, wyjechało z Pol- panu funkcję jakiegoś specjalisty od PR, bo żeby tak, ski, jeżeli dobrze pamiętam, ponad 2 mln 400 tys. jak pan chwalić rząd, to po prostu nie ma takiego młodych obywateli. Ci, którzy są – podoba mi się na- drugiego posła, i to mówię całkowicie poważnie. Pan wet takie określenie – atrakcyjni demograﬁcznie, mówił o wielu rzeczach. Poruszał pan kwestię walo- mogliby tutaj pracować, mogliby mieć dzieci, które ryzacji – tak, Prawo i Sprawiedliwość tę waloryzację w późniejszych latach w jakimś stopniu wpłynęłyby na wprowadziło. Poruszał pan sprawy związane z pod- poprawę tego naszego systemu emerytalnego. Należy wyżkami dla nauczycieli – tak, my jesteśmy i zawsze powiedzieć, że zmiana, którą proponuje rząd, nie uzdro- byliśmy za nauczycielami. Tak, panie pośle, byliśmy. wi tej sytuacji. Oprócz projektów dotyczących zmian To można łatwo sprawdzić. w systemie emerytalnym powinny pojawić się projekty, W podobnym tonie wypowiadała się pani poseł które poprawiłyby sytuację na rynku pracy. Skowrońska. Do tego katalogu sformułowań wypo- Nie będę wypominała słów szefa największej, wiedzianych przez panią poseł Skowrońską mogę wówczas opozycyjnej partii, pana Donalda Tuska, dodać jeszcze jedno. Tak, byliśmy przeciwni rozdmu- wówczas kandydata na posła, który w kampanii wy- chiwaniu administracji, które zafundował nam rząd borczej mówił, że Polacy będą wracać z Irlandii do Donalda Tuska i przez które tak naprawdę również Polski. Nie widzimy tych powrotów. budżet państwa popadł w kłopoty. Na zakończenie odpowiem na kilka postawio- Pan poseł Raniewicz. Trudno mi jest się odnieść nych przez posłów pytań. Tak jak powiedziałam, do słów pana posła Raniewicza, który powiedział, że dziękuję za te pytania. Zacznę od pytania pana po- nasz projekt jest zły. Jestem ciekawa, czy zły, bo sła Orzechowskiego. Powiem tak: ja to pytanie trak- PiS-u, czy zły, bo pan poseł dogłębnie się z nim zapo- tuję jako pytanie sympatyczne, bo pan poseł zapy- znał. To jest jedna sprawa. I druga – zaciekawiło tał, czy takie rozwiązanie wdrażałabym, gdybym mnie to, że pan poseł chciałby, żeby była prowadzona była ministrem czy premierem. Ja rozumiem, że pan akcja edukacyjna, jeżeli chodzi o propozycję rządową. poseł Orzechowski bardzo dobrze mi życzy, ale po- Akcja edukacyjna i promocyjna co do rozwiązań rzą- wiem państwu z tej trybuny: tak, takie rozwiązanie dowych trwała w mediach od wielu miesięcy i Polacy również bym proponowała, dlatego że uważam, iż ocenili tę propozycję rządu. W sondażu Homo Homi- ono jest dobre, bo wymusza konkurencyjność i daje ni 75% opowiedziało się przeciwko propozycji rządo- Polakom wybór. wej, popierając nasze rozwiązania. Pan poseł Stefaniuk, ale też jego pytanie łączy się Zobaczę, czy jeszcze kogoś nie pominęłam, ale z pytaniem pani poseł, nie wiem, czy dobrze zapisa- wydaje mi się, że nie. Jeszcze chwileczkę. łam nazwisko, Hajnaczyk, chyba Hajnaczyk... Hanaj- (Poseł Jan Filip Libicki: Już wszyscy.) czyk, tak? Państwo posłowie pytali, czy naganne… Ale, panie pośle Filipie Libicki, ja wolę sprawdzić. (Poseł Jan Kulas: Pani Agnieszki.) Szanowni państwo, słyszę głosy, że już wystarczy. Pani Agnieszki, tak, pani Agnieszki, zgadza się. Wystarczy czego? Wystarczy debatowania o systemie ...jest dbanie o budżet. Proszę państwa, oczywi- emerytalnym, tak ważnym dla Polaków? Wolałabym ście nie jest naganne dbanie o budżet, co więcej, uwa- mieć ten komfort psychiczny, że kiedy wrócę do swo- żam, że obowiązkiem każdego przedstawiciela rządu jego okręgu i spotkam się z przyszłymi emerytami, jest dbanie o budżet państwa, tylko to nie może być osobami pracującymi czy nawet z emerytami, ludź- czynione kosztem przyszłych emerytów. Pan mini- mi, którzy już teraz pobierają świadczenia, będę mo- ster Boni, odpowiadając na pytania państwa posłów, gła im powiedzieć: Proszę państwa, debata w Sejmie przedstawiał różne dane. Ja powiem tak: może je- się odbyła i nikt nikogo nie poganiał. Rozmawiamy stem nieufna, ale już przed kilkunastoma laty na na naprawdę bardzo ważne tematy systemowe i nie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych 145

Poseł Małgorzata Sadurska Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: można nad tym przejść do porządku dziennego. Ja Dziękuję bardzo. wiem, że jest taka sugestia ze strony premiera Tuska, W trybie sprostowania, który zafundowała panu o tym mówiłam w swoim pierwszym wystąpieniu, posłowi Kulasowi pani poseł Małgorzata Sadurska. żeby debata praktycznie odbyła się bardzo szybko, Oczywiście z tego pan poseł korzysta. żeby projekt został przyjęty bez żadnych poprawek, bez żadnych refleksji, bo jest najlepszy. Proszę pań- stwa, kolanem było to dopychane też w 1997 r. Nie Poseł Jan Kulas: powtarzajmy tego błędu w tym roku, bo chyba jeste- śmy świadomi tego, co nas czeka. Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rzą- Żeby już tak całkiem nie krytykować i żeby nie du! Wysoka Izbo! Pani poseł Małgorzata Sadurska mówiono, że tylko krytykujemy – zauważyłam pozy- zrozumiała mnie źle w dwóch sprawach. Po pierwsze, tywny efekt tej debaty, która się przetoczyła w me- mówiłem wyraźnie o polityce społecznej, o ubezpie- diach, dotyczącej zmian w systemie emerytalnym. czeniach społecznych i budżecie państwa na rok 2010. Mianowicie dla mnie takim plusem jest to, że o tym Podwyżki dla nauczycieli były wyraźnie wpisane do po prostu zaczęto mówić, bo przez wiele lat trwała budżetu państwa na rok 2011. Głosując przeciwko cisza, nikt nie rozmawiał na temat systemu emery- budżetowi, głosowała pani przeciwko podwyżkom dla talnego. Teraz przynajmniej mam świadomość tego, nauczycieli. Waloryzacja emerytur i rent też była że w jakimś stopniu Polacy są uświadomieni i wiedzą, wpisana do budżetu na ten rok. Głosując przeciwko co ich czeka. Tyle że trudno jest mówić, iż rozwiąza- budżetowi, głosowała pani przeciwko waloryzacji niem sprawy i zwiększeniem szansy na to, żeby były emerytur i rent. W drugiej kwestii pani mnie też źle większe emerytury, jest trzeci filar, bo nawet jeżeli zrozumiała, będą ulgi podatkowe, to zapraszam pana ministra na (Głos z sali: Ale to już mówiłeś.) Lubelszczyznę, żeby zobaczył, jakie tam są dochody Na tej sali, właśnie w tej Izbie obowiązują dobre i czy ludzi stać po prostu na dobrowolne oszczędza- obyczaje i zasady. nie. Już nie będę mówiła o tym tzw. trzy razy pięć, (Głos z sali: Panie marszałku, to nie jest sprosto- ale wspomnę o cukrze – 5 zł, o kaszy gryczanej, wy- wanie. A regulamin?) dawałoby się, pospolitym produkcie – 9 zł za kilo- Te wypowiedzi posłów PiS pod adresem premiera gram. A więc nie mówmy o tym, że jest szansa na i wielu ministrów rządu naprawdę urągały kulturze oszczędzanie w trzecim filarze, kiedy to ludzie nie politycznej i obyczajom. Polecam stenogram z tego mają tak naprawdę z czego żyć na co dzień. posiedzenia. I w takiej sytuacji poseł taki jak ja nie I, już na koniec, bardzo bym prosiła, szczególnie będzie nigdy milczał. Dziękuję bardzo. (Oklaski) posłów koalicji, żeby nie głosowali za wnioskiem o od- (Poseł Anna Paluch: Proszę przeczytać, jak zacho- rzucenie naszego projektu, który został złożony przez wywali się wasi ministrowie.) klub Platformy Obywatelskiej. Praca w komisji ma to do siebie, że można dyskutować nad różnymi roz- wiązaniami i wybrać wariant najlepszy, najbardziej Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: korzystny. Warto, żeby na temat naszego projektu wypowiedzieli się eksperci, którzy będą pracować Przepraszam, pani poseł. Proponowałbym, żeby w komisjach – chyba że państwo nie przewidujecie zakończyć to tak: jeśli pani poseł pozwoli, zwrócę się w trakcie procedowania nad tak ważnymi zmianami bardzo przyjaźnie do pana posła Kulasa. korzystania z rad ekspertów. Serdecznie państwa (Poseł Małgorzata Sadurska: Ale ja mam prawo.) proszę, żeby przeanalizowali to państwo – jutro Kiedy tutaj padały rzeczywiście zwroty graniczą- o godz. 9 rano będzie głosowanie w sprawie wniosku ce z wulgarnością, panie pośle, bardzo stanowczo o odrzucenie w pierwszym czytaniu. Ja uważam, że reagowałem. Ale wnikliwie słuchałem tego, co mówi- warto dać szansę i warto pochylić się nad projektem ła pani poseł Małgorzata Sadurska i to rzeczywiście dotyczącym dobrowolności, bo chociaż dzisiaj pani było bardzo subtelne, miłe, żartobliwe zwracanie się minister Fedak nie odpowiedziała na pytanie, czy do pana. Myślę, że gdybyśmy uznali tę kategorię, jest za dobrowolnością, to jednak potęga Internetu którą proponuję, byłoby to dobre dla atmosfery. jest ogromna i zawsze można w wyszukiwarkę wpi- Czy pani poseł dalej się upiera? sać, tak jak ja to zrobiłam, szukając wypowiedzi pani (Poseł Małgorzata Sadurska: Jedno zdanie.) minister dotyczącej dobrowolności, „Fedak dobrowol- Bardzo proszę. ność OFE”, i wtedy poznamy pani stanowisko. Będę zachęcała wszystkich Polaków, żeby tak właśnie uczynili. Szkoda, że pani minister to stanowisko Poseł Małgorzata Sadurska: zmieniła, bo może gdyby pani go nie zmieniła, byłaby szansa, przy poparciu klubu Polskiego Stronnictwa Panie marszałku, dziękuję serdecznie. Ludowego, na to, żeby nasz projekt trafił do prac Uważam, że żadnym swoim słowem nie uraziłam w komisji. Dziękuję państwu bardzo. (Oklaski) pana posła Jana Kulasa, natomiast chcę się teraz 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 146 Projekty ustaw dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych

Poseł Małgorzata Sadurska (Poseł Małgorzata Sadurska: Panie marszałku, ale dlaczego wyłącznie, przecież miało być do komisji odnieść do ostatniej pana wypowiedzi – jako poseł polityki społecznej. W scenariuszu było co innego, wnioskodawca mam do tego prawo. sprawdzałam.) (Poseł Mirosław Sekuła: Sprostowanie ma być.) Chwileczkę. Panie pośle Sekuła, jestem posłem wnioskodawcą, Jednak ten zapis jest dobry. To jest wniosek Plat- więc pan pozwoli. formy. Jutro wszystko rozstrzygnie się w bloku gło- (Poseł Mirosław Sekuła: Nie w tym trybie.) sowań. Dziękuję bardzo. Zarządzam pięć minut przerwy. (Głos z sali: Nie o tej godzinie.) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: (Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 21 Panowie, bardzo proszę, pan poseł… do godz. 23 min 27)

Poseł Małgorzata Sadurska: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Tryb jest… Wznawiam obrady. Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Zagranicznych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospo- Przepraszam, pani poseł, na chwilę. litej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Mi- Naprawdę, pozwólmy, żeby to był już ostatni po- nistra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań kojowy akcent tej debaty. Pan poseł Jan Kulas też sobie troszeczkę po obrzeżach hulał, jeśli chodzi o to w obronie prześladowanych chrześcijan w róż- sprostowanie, więc załóżmy, że pani poseł Małgorza- nych częściach świata (druki nr 3802 i 3927). ta Sadurska, też nie do końca regulaminowo, choć Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji prosiłbym, żeby jednak w pewnych ramach... pana posła Tadeusza Iwińskiego. Panie profesorze, uprzejmie proszę.

Poseł Małgorzata Sadurska: Poseł Sprawozdawca Tadeusz Iwiński: Panie marszałku, dosłownie jednym zdaniem. Pan poseł Kulas też nie zrozumiał mojej wypowie- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Grupa 16 podzi. Może gdyby dokładnie jej słuchał, toby zrozu- słów wnioskodawców, których reprezentował i repre- miał. Ja mówiłam o wsparciu dla nauczycieli z cza- zentuje pan poseł Jan Filip Libicki, wystąpiła na sów, kiedy było ogromne wsparcie naszego rządu. początku stycznia tego roku z projektem rezolucji Pan wtedy nie był posłem, ja byłam, więc to pamię- w sprawie… tam. A w sprawie waloryzacji rent i emerytur – żeby (Głos z sali: Rewolucji.) na tej sali była powiedziana prawda. Coroczną walo- Nie jest to rewolucyjna rezolucja. ryzację przewrócił rząd Prawa i Sprawiedliwości. …„wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej, Pre- (Oklaski) Dziękuję bardzo. zesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagra- nicznych do podjęcia działań w obronie prześladowa- nych chrześcijan w różnych częściach świata”. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Autorzy wskazywali, że w ostatnim czasie w wielu miejscach nasilają się akty nietolerancji wobec A więc, jeśli chodzi o atmosferę, jest nie najgorzej, chrześcijan, które prowadzą coraz częściej do tragicz- w związku z tym czym prędzej zamykam dyskusję*). nych skutków. Przywoływali m.in. sytuację chrześci- W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie w pierw- jan w Iraku, zamachy w Egipcie, prześladowania szym czytaniu projektów ustaw zawartych w dru- w Indiach od dawna, a także niektóre przypadki tego kach nr 3915 i 3946 oraz o skierowanie rządowego typu wydarzeń w Europie. Już po przedłożeniu tego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związa- projektu miały miejsce takie wydarzenia, które od- nych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń spo- biły się szerokim echem, jak na przykład śmierć pol- łecznych, zawartego w druku nr 3946, wyłącznie do skiego salezjanina w Tunezji, czy jeszcze później Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia. zabójstwo jedynego ministra chrześcijanina w rzą- Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy dzie 160-milionowego Pakistanu, ministra do spraw w bloku głosowań. mniejszości. Te prześladowania zresztą, o czym warto wspo- *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- mnieć, nie dotyczą generalnie tylko chrześcijan, dla- łączniku nr 1. tego że mamy liczne przypadki, że prześladowani są 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 147

Poseł Sprawozdawca Tadeusz Iwiński Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: buddyści, bahaici czy nawet muzułmanie w relacjach Dziękuję, panie profesorze. szyici – sunnici, ale projekt rezolucji odnosi się w naj- Sejm ustalił, że w dyskusji na tym punktem po- większym stopniu do chrześcijan. Już kończę. rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- Marszałek Sejmu skierował projekt rezolucji do czeń w imieniu klubów i kół. Komisji Spraw Zagranicznych, która to komisja po Otwieram dyskusję. dyskusji podjęła decyzję o powołaniu podkomisji, Zwracam się do pana posła Libickiego. Czy pan w której skład weszło po jednym przedstawicielu poseł Libicki chciałby teraz zabrać głos? każdego klubu. Zostałem przewodniczącym tej pod- (Poseł Jan Filip Libicki: To znaczy w imieniu klu- komisji i zaledwie po dwóch spotkaniach przyjęliśmy bu, a nie w imieniu wnioskodawców?) jednogłośnie dość zmieniony w stosunku do pierwot- W imieniu klubu, tak. nego tekst apelu, który później również bez głosu (Poseł Jan Filip Libicki: To ja poczekam.) sprzeciwu zaaprobowany został przez Komisję Spraw Proszę uprzejmie. Zagranicznych in pleno. W takim razie o wystąpienie w imieniu klubu pro- szę pana posła Dariusza Lipińskiego, Platforma Oby- Muszę, panie marszałku, zająć chwilę w związku watelska. z dzisiejszą publikacją na łamach jednego tabloidu tekstu pod tytułem „Tadeusz Iwiński się nawrócił”, w którym autor dziwi się, jak człowiek lewicy może Poseł Dariusz Lipiński: opowiadać się za obroną chrześcijan, a nie zajmować się drożyzną w sklepach czy kolejkami w szpitalach. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Autor zdaje się nie pojmować tego, że należy myć Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej mam za- i ręce, i nogi. O reformie służby zdrowia będziemy szczyt przedstawić stanowisko wobec projektu apelu dyskutowali jutro, a przed chwilą zakończyliśmy wie- w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześci- logodzinną debatę o systemie emerytalnym. Można jan prześladowanych w różnych częściach świata być tak jak ja agnostykiem i dbać zarazem o prze- (druki nr 3802 i 3927). strzeganie zapisów konstytucyjnych w sprawie świec- Nawiasem mówiąc, panie marszałku, mam wra- kości państwa, a także przeciwdziałać, jak wiele in- żenie, że ten tytuł, który był wyświetlony na począt- nych osób, wszelkim przejawom dyskryminacji, w tym ku naszej debaty, jest tytułem nieaktualnym, bo to na tle religijnym. To nie jest inicjatywa SLD, ale był tytuł przypisany do projektu, a w efekcie pracy obrona praw wszelkich mniejszości, od etnicznych po komisji tytuł został zmieniony właśnie na taki, jak religijne, jest wpisana w katalog podstawowych war- przed chwilą odczytałem. tości lewicy, a w istocie stanowi jeden z kanonów demokracji. Tekst apelu ostatecznie przyjętego jest spokojny Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: i wyważony. Wskazuje się w nim w czterech krótkich akapitach na tragiczne skutki aktów nietolerancji Panie pośle... i prześladowań wobec chrześcijan. Udziela się poparcia niedawnym rezolucjom Zgromadzenia Parlamen- tarnego Rady Europy w Strasburgu, a także Parla- Poseł Dariusz Lipiński: mentu Europejskiego oraz stanowisku Rady ds. Za- W każdym razie chodzi o... granicznych Unii Europejskiej. Na koniec autorzy apelu zwracają się do prezydenta, premiera i innych władz, a także do ludzi dobrej Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: woli o intensyfikację działań na rzecz obrony chrze- ścijan. Ponieważ w pierwotnym tekście rezolucji była Przepraszam. Proszę o zatrzymanie w tej chwili mowa o podjęciu działań, a szereg działań zostało już czasu, żeby nie krzywdzić pana posła Lipińskiego. podjętych, dlatego właściwsze wydaje się określenie Prosiłbym obecnych pracowników o to, żeby rze- „intensyfikacja działań”. czywiście sprawdzili zasadność uwagi, którą zgłosił Żeby to wszystko nie wyglądało dość ponuro, pan poseł Lipiński. chciałbym też powiedzieć, że w minionych tygodniach Panie pośle, uprzejmie proszę kontynuować. napłynęły do nas pozytywne sygnały. Na przykład maleńkie, himalajskie, buddyjskie królestwo Bhuta- nu, w którym inne religie poza hinduizmem przez Poseł Dariusz Lipiński: dziesiątki lat były dyskryminowane, zdecydowało o rejestracji grup chrześcijańskich. Dziękuję bardzo, panie marszałku. W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę Mało kto wie, że chrześcijanie są dziś najbardziej niniejszym o przyjęcie proponowanego apelu. Dzię- prześladowaną wspólnotą na świecie. Rocznie w róż- kuję bardzo. (Oklaski) nych atakach ginie ich 170 tys. W ostatnim okresie, 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 148 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Poseł Dariusz Lipiński ległą jej europejską służbę dyplomatyczną do wypracowania konkretnych propozycji służących wzmoc- szczególnie w wielu państwach Azji i Afryki, prześla- nieniu działań Unii Europejskiej na rzecz ochrony dowania i akty nietolerancji nasiliły się. Takie wyda- i promocji wolności religii i wyznania. Pragnę w tym rzenia, jak masakra wiernych w katedrze w Bagda- miejscu wyrazić uznanie dla pana ministra Borkow- dzie 31 października 2010 r. czy zamach bombowy skiego i podziękować za tę stanowczą postawę. w koptyjskim kościele w Aleksandrii w dzień Nowego Ponadto już dwa lata temu Ministerstwo Spraw Roku, zbulwersowały światową opinię publiczną. Zagranicznych skierowało do polskich placówek dy- Liczne są zamachy na indywidualne osoby, jak np. plomatycznych polecenie stałego monitorowania sy- zamordowany kilka tygodni temu w Tunezji polski tuacji chrześcijan oraz aktywnego podnoszenia kwe- zakonnik ksiądz Marek Rybiński. Przed dwoma ty- stii reagowania na przypadki prześladowań. Polska godniami zginął w zamachu – wspomniał o tym pan jest aktywnym uczestnikiem dyskusji w ramach me- poseł Iwiński – minister do spraw mniejszości w rzą- chanizmu powszechnego przeglądu okresowego Rady dzie Pakistanu Shahbaz Bhatti, jedyny chrześcijanin Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych. W latach w tym rządzie. Z nagranej kilka miesięcy wcześniej 2009–2010 delegacja RP wygłosiła w Genewie wystą- przez BBC jego wypowiedzi wynika, iż wiedział, że pienia odnoszące się do omawianych zjawisk, formu- przyznając się do swojej wiary, ryzykuje życiem. łując pytania i rekomendacje wobec delegacji rządo- Prześladowania chrześcijan osiągnęły taką skalę, że wych Wietnamu, Nigerii, Korei Północnej, Iraku, wspólnota międzynarodowa nie mogła ich dłużej Iranu, Egiptu i Myanmaru. ignorować. W końcu stycznia Zgromadzenie Par- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Platfor- lamentarne Rady Europy przyjęło rekomendację my Obywatelskiej z uznaniem odnotowują wszystkie nr 1957 wzywającą 47 państw członkowskich tej or- te działania. Uważamy, że nie ma bezpośredniego ganizacji do podjęcia działań mających na celu zaha- powodu do formułowania dodatkowych wezwań pod mowanie aktów nienawiści skierowanych przeciwko adresem władz Rzeczypospolitej. Poprzemy prezen- chrześcijanom. Zgromadzenie wezwało m.in. jedno towany projekt dlatego, iż uważamy, że głos polskie- z państw członkowskich Rady Europy, Turcję, do go Sejmu w obronie prześladowanych chrześcijan wyjaśnienia wszystkich okoliczności uniemożliwienia powinien zabrzmieć dobitnie i jednoznacznie. Z uwa- odprawienia pasterki we wsiach Rizokarpaso i Ayia gi na wielowiekową tradycję tolerancji wyznaniowej Triada w północnej części Cypru w Boże Narodzenie w naszym kraju Rzeczpospolita Polska jest w szcze- 2010 r. Zgromadzenie wezwało wszystkie państwa gólny sposób predestynowana do zajęcia stanowiska członkowskie Rady Europy do uwzględniania w rela- w tej sprawie. Posłowie Klubu Parlamentarnego Plat- cjach bilateralnych z państwami, których to dotyczy, forma Obywatelska będą głosowali za przyjęciem sytuacji chrześcijan i innych wspólnot religijnych. przedstawionego projektu. Dziękuję. (Oklaski) Bardzo konkretnym postulatem zawartym w tej rekomendacji jest apel do Unii Europejskiej, aby powią- zała możliwość korzystania przez państwa Bliskiego Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wschodu z instrumentów polityki sąsiedztwa, w tym z pomocy finansowej, ze stopniem przestrzegania Dziękuję bardzo. przez te państwa praw człowieka. Prześladowania Teraz zwrócę się jeszcze do pana posła Dariusza chrześcijan potępił też w rezolucji Parlament Euro- Lipińskiego. Ostrożności nigdy za wiele. Dziękuję za pejski. zgłoszenie tych wątpliwości, ale na szczęście nie ma Polska aktywnie zaangażowała się w działania na tutaj pomyłki. Po prostu wyświetla się tam tytuł, arenie międzynarodowej w obronie prześladowanych który jest zawarty w druku zapisanym w porządku chrześcijan. W gremiach unijnych Polska systema- obrad, a dopiero kiedy przegłosujemy ten apel, rze- tycznie sygnalizuje pilną potrzebę zintensyfikowania czywiście stanie się on apelem Sejmu Rzeczypospoli- działań Unii Europejskiej na rzecz ochrony praw tej w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrze- z zakresu wolności religii i wyznania. Przyjęte 21 ścijan prześladowanych w różnych częściach świata. lutego stanowisko Rady do Spraw Zagranicznych Na szczęście pracujemy bez błędu, ale dziękuję za Unii Europejskiej potępiające wszelkie przejawy nie- zgłoszenie swoich wątpliwości, które mogliśmy roz- tolerancji, dyskryminacji i przemocy wobec chrześci- wiać. jan, tzw. konkluzje na temat nietolerancji, dyskrymi- O zabranie głosu proszę pana posła Jarosława nacji i przemocy z powodu religii i wyznania, było Sellina, Prawo i Sprawiedliwość. możliwe do przyjęcia tylko dzięki inicjatywie i sta- nowczości ministrów spraw zagranicznych czterech państw członkowskich Unii: Włoch, Francji, Węgier Poseł Jarosław Sellin: i Polski. Postawa tych czterech państw doprowadziła do przełamania oporu niektórych innych państw Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano- Unii i do zawarcia w tekście bezpośrednich odniesień wie Posłowie! Za półtora miesiąca wielu z nas będzie do sytuacji chrześcijan jako ofiar ostatnich ataków. przeżywać w Rzymie lub w kraju wyniesienie na oł- W konkluzjach wezwano wysoką przedstawiciel i pod- tarze największego Polaka w historii, papieża Jana 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 149

Poseł Jarosław Sellin dzie – ministra, o którym już była tutaj mowa, a któ- ry właśnie został zabity za to, że próbował walczyć Pawła II. Warto więc na użytek obecnej dyskusji z nadużywanym przez radykalnych islamistów pra- przypomnieć, że Karol Wojtyła przez wiele lat, wła- wem o bluźnierstwie, które co jakiś czas uderza w tam- ściwie od początku swojej posługi, głosił pogląd, iż tejszych chrześcijan. Z powodu prześladowań znika- osoba ludzka właśnie jako osoba ma prawo do wolno- ją też na naszych oczach całe starożytne wspólnoty ści religijnej i że to prawo należy się człowiekowi, by chrześcijańskie w krajach Bliskiego Wschodu, zwłasz- mógł w sposób wolny poszukiwać prawdy, łącznie cza w Iraku. z prawdą najwyższą, którą jest Bóg. Prawo do wolno- W Europie nie wszyscy widzą potrzebę obrony ści religijnej, jego zdaniem, było i jest podstawą prześladowanych chrześcijan. Poprawność polityczna wszelkich innych praw do wolności, wszelakiej wol- często powoduje, że przyjmowane są bardzo ogólni- ności, w tym wolności politycznej. Dzisiaj wiemy, że kowe deklaracje o konieczności tolerancji, ale nieupo- gdy Jan Paweł II głosił te poglądy, chodziło mu w du- minające się wprost o prawa chrześcijan. Często zla- żej mierze o wolność religijną dla ludzi i całych naro- icyzowane już społeczeństwa i rządy krajów europej- dów żyjących w totalitarnych, na siłę ateizujących skich przedkładają niestety interesy nad upominanie ludzi państwach komunistycznych. Dziś na szczęście się o prawa obywateli krajów, od których kupuje się niemal nie pozostał po tych państwach ślad, ale pro- na przykład ropę. Ale świadomość potrzeby takiej blem wolności religijnej występuje ze wzmożoną siłą walki powoli się budzi, między innymi wskutek tych i jest aktualny w innych rejonach świata i z innych głośnych wydarzeń ostatnich miesięcy i ich nagło- niż wojujący ateizm powodów. śnienia. Trzeba więc tę tendencję wzmacniać. Wiek XX był wiekiem największego męczeństwa Dlatego martwi nas to, że przedstawiciele kraju, chrześcijan, pod względem skali i liczby cierpiących z którego wywodzi się Jan Paweł II, a który ma tak za wiarę nieporównywalny nawet z pierwszymi wie- piękną tradycję tolerancji religijnej i w którym reli- kami po Chrystusie, kiedy prześladowano chrześci- gijność jest ciągle żywa, nie są na pierwszej linii fron- jan. To może jest szokujące porównanie, ale to jest po tu w tej walce, tak to odczuwamy. Wyprzedzają nas prostu prawda. Za wiarę, nie z innych powodów, tyl- Włosi, Węgrzy, Niemcy, których prominentni polity- ko właśnie za praktykowanie wiary chrześcijańskiej cy czasem nawet się dziwią, że Polska w tej sprawie zabito w XX w. 45 mln chrześcijan. Ktoś wyliczył, że jest mniej od nich aktywna. Stąd projekt omawianej to jest 65% wszystkich chrześcijan zabitych w ciągu dzisiaj rezolucji. Oczekujemy, że prezydent Bronisław 20 wieków. To jest groźne memento dla naszego obec- Komorowski, premier Donald Tusk i minister spraw nego stulecia. Musimy zrobić wszystko, by XXI w. nie zagranicznych Radosław Sikorski będą wykorzysty- kończył się takim bilansem. wać każde dostępne dla nich forum dyskusji między- Chrześcijanie są dzisiaj największą grupą religij- narodowej do upominania się o prawa prześladowa- ną na świecie. Z ponad 6 mld ludzi żyjących na świe- nych chrześcijan, a okazji ku temu mają niemało. cie stanowią 1/3, ok. 2 mld. Nadal podlegają najwięk- (Dzwonek) Taki jest sens przygotowanej przez posłów szym prześladowaniom. Dotyczy to przede wszystkim rezolucji i dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Spra- krajów, gdzie dominują muzułmanie, wyznawcy hin- wiedliwość udziela tej uchwale jednoznacznego po- duizmu, ale też tych krajów, które kontynuują kultu- parcia. Dziękuję bardzo. (Oklaski) rowy eksperyment komunizmu, choć czasem mocno przekształcony, jak Chiny, Wietnam, Korea Północna czy Kuba. Dyskryminacja, prześladowanie i zabijanie Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: chrześcijan dotyczy wciąż aż co trzeciego kraju na świecie. Dziękuję bardzo. Obowiązkiem Europy, której potęga i znaczenie O zabranie głosu w imieniu Klubu Poselskiego wyrosły na bazie cywilizacji chrześcijańskiej, jest Sojusz Lewicy Demokratycznej proszę pana posła upominanie się o prześladowanych w różnych kra- Eugeniusza Czykwina. jach chrześcijan. W krajach Azji i Afryki uważnie obserwuje się, czy współobywatele chrześcijanie mają jakichś protektorów, którzy mogliby się o nich upo- Poseł Eugeniusz Czykwin: mnieć, czy nie mają. Jeśli się widzi, że ich nie ma, rozzuchwala to fanatyków antychrześcijańskich czy Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony Wy- szukających taniego poklasku rządzących tam dyk- sokiej Izbie projekt rezolucji w sprawie wezwania tatorów. Nie sądzę, że gdybyśmy w Europie w tej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady sprawie byli bardziej stanowczy, to armia egipska Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do sprowokowałaby ostatni głośny atak na kościół kop- podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześci- tyjski w Aleksandrii – bo prawda o tym, że to właśnie jan w różnych częściach świata zasługuje na jedno- armia egipska stała za tą prowokacją, została ujaw- znaczne, zdecydowane poparcie, a inicjatorom jego niona niedawno przez powstańców egipskich. Rząd powstania należą się słowa podziękowania. pakistański przy naszej stanowczości też z pewnością Dziękując za tę inicjatywę, nie możemy, ja przy- silniej chroniłby swojego ministra chrześcijanina w rzą- najmniej nie mogę, uwolnić się od poczucia wstydu 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 150 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Poseł Eugeniusz Czykwin Paweł zwrócił się do przywódców państw NATO z proś- bą. Prosił o niewiele: o wstrzymanie bombardowań za dotychczasowe milczenie i bezczynność wobec ogro- Belgradu i serbskich miast na jedną paschalną noc, mu cierpień, jakich każdego dnia, każdej godziny i mi- gdy prawosławni świętują zmartwychwstanie Pana. nuty doświadczają chrześcijanie na całym świecie. Odpowiedzią były pisane przez brytyjskich żołnierzy By uświadomić skalę tego zjawiska, powiem, że na bombach szydercze paschalne pozdrowienia. w czasie, gdy toczymy naszą debatę – tak wynika ze Od czasu gdy wojska NATO i społeczność między- statystyk – zginęło już kilkunastu chrześcijan, a w cza- narodowa, w tym oczywiście i nasze wojska, wzięły sie mojego 3-minutowego przemówienia straci życie pełną odpowiedzialność za sytuację w Kosowie, nie- kolejny wierzący w Chrystusa. znani sprawcy zniszczyli i zbezcześcili ponad 100 To, co powiedziałem, nie jest wymysłem. Z rapor- świątyń i prawosławnych monasterów. Chrześcijań- tu przedstawionego przez organizację Pomoc Ko- skie dziedzictwo Europy jest niszczone nie tylko w Ko- ściołowi w Potrzebie, a raport ten opiera się m.in. sowie. Tak dzieje się w okupowanej przez Turcję na danych Departamentu Stanu USA, dokumentach północnej części Cypru, tak dzieje się w północno- statystycznych Stolicy Apostolskiej i informacjach -wschodniej części Turcji, skąd wypędzono ludność innych kościołów, wynika, że w latach 2009 i 2010 ormiańską. każdego roku zginęło – mówił już o tym mój przed- Gwoli sprawiedliwości chcę przypomnieć, że mówca – 170 tys. chrześcijan. Z przedstawionych polski Sejm w 2004 r. w specjalnej uchwale potępił dokumentów wynika, że do dyskryminacji chrześci- barbarzyńskie akty niszczenia (Dzwonek) chrze- jan ze względu na wyznawaną wiarę dochodzi w po- ścijańskiego dziedzictwa w Kosowie, ale już nie nad 70 krajach świata, w których rocznie na całych zdołaliśmy w tej kadencji przyjąć uchwały, która świecie jest brutalnie prześladowanych 200 mln była zgłoszona z inicjatywy grupy posłów SLD, chrześcijan. a w której Sejm wyraziłby żal z powodu barbarzyń- Przytoczone liczby, dostępne, jeśli tylko chcemy, skiej akcji burzenia 140 cerkwi przez polskie woj- informacje o tragicznym losie naszych współbraci sko i polską Policję w 1938 r. na południowym Pod- w wierze powinny być dla nas, przynależących do lasiu i Chełmszczyźnie. cywilizacji stworzonej na wartościach chrześcijań- Nasz omawiany apel jest kolejnym, ale oby nie skich, swoistym wyrzutem sumienia. Powinny być, jednostkowym, aktem naszego sprzeciwu wobec nie- ale niestety, przynajmniej do niedawna, nie były. respektowania przez państwa, także te aspirujące, Powstaje pytanie dlaczego. Dlaczego fakty dyskry- jak jest to w przypadku Turcji, do struktur europej- minowania ludzi z powodu ich wiary, nękanie czy skich, prawa chrześcijan do życia w pokoju. Jest ich zabijanie tak rzadko stają się powodem publicz- naszym moralnym obowiązkiem zadawanie spraw- nej dyskusji? Dlaczego, żyjąc w krajach, gdzie wol- com… ność religijna jest czymś oczywistym, a takimi pań- stwami od ponad 100 lat są państwa Europy Za- chodniej i Ameryki Północnej, a od ponad 20 lat Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: także my w pełni korzystamy z tej wolności, ko- nieczność ochrony podstawowych praw człowieka Panie pośle... nie jest dla nas oczywistością, choć w ostatnim czasie sytuacja, jak tu już było mówione, zmienia się? Pozostają jednak aktualne pytania. Pan poseł Poseł Eugeniusz Czykwin: Sellin mówił o hekatombie chrześcijan w XX w. Jed- no z takich pytań brzmi: Dlaczego chrześcijańska Już kończę, panie marszałku. Europa milczała, a nawet nie skrywała satysfakcji …niewygodnych dla nich pytań. Jest naszym obo- wobec oﬁary ponad 40 tys. duchownych i milionów wiązkiem nazywanie niesprawiedliwości, aktów wiernych zamordowanych, uwięzionych, zesłanych przemocy i nietolerancji po imieniu. Jest naszym obo- do łagrów bolszewickiej Rosji? wiązkiem wynosić na światło dzienne krzywdy i cier- Mogłoby się wydawać, że po czasie kolonializmu, pienia. Musimy to czynić choćby ze względu na to totalitaryzmu, po Holokauście, po dwóch krwawych jedno życie, tego jednego człowieka, wyznającego wojnach światowych zachodnia cywilizacja, dysponu- wiarę w Chrystusa, który, obym się mylił, w czasie, jąc niezbędnymi środkami, będzie podejmowała sku- kiedy przemawiałem, został zabity. Dziękuję za uwa- teczne próby obrony fundamentalnych praw, a wol- gę. (Oklaski) ność religijna przynależy do podstawowych praw człowieka. Tak się nie dzieje albo dzieje się w bardzo ograniczonym zakresie. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: O rzeczywistym stosunku do chrześcijańskich wartości współczesnych europejskich elit świadczy Dziękuję bardzo. pewien może mało znany, ale znamienny fakt. Otóż O wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stron- gdy w 1999 r. lotnictwo NATO przez 80 dni bombar- nictwa Ludowego proszę pana posła Stanisława Wi- dowało Jugosławię, śp. patriarcha serbskiej Cerkwi taszczyka. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 151

Poseł Stanisław Witaszczyk: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję bardzo. W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stron- Zanim zaproszę na mównicę pana posła Jana Fi- nictwa Ludowego przedstawiam stanowisko dotyczą- lipa Libickiego, pozwólcie państwo, że powiem ce projektu rezolucji w sprawie intensyﬁkacji przez wszystkim: Dzień dobry państwu, bo to już ta pora. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Pan poseł Jan Filip Libicki, Polska jest Najważ- Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych dzia- niejsza. łań w obronie prześladowanych chrześcijan w róż- nych częściach świata. Rzeczpospolita Polska jako kraj chrześcijański, Poseł Jan Filip Libicki: w którym zawsze szanowano prawo wolności wyznania, ma w takiej sytuacji moralny obowiązek obrony Dziękuję bardzo. praw chrześcijan na całym świecie, występując jed- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu nocześnie w obronie tolerancji religijnej. Naszym Parlamentarnego Polska jest Najważniejsza mam zdaniem obecna sytuacja jest coraz bardziej niepo- przyjemność przedstawić stanowisko odnośnie do kojąca, a miejscami dramatyczna. Należy tu pod- projektu rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta kreślić, że w ponad siedemdziesięciu krajach, w tym Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów i Mi- m.in. w Egipcie, Indiach, na Bliskim Wschodzie, nistra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w Afganistanie, Somalii, Wietnamie, w wielu innych w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych krajach, dochodzi do prześladowań chrześcijan. częściach świata, druki nr 3802 i 3927. Jest mi szcze- Oznacza to, że w co trzecim kraju na świecie łamie gólnie miło to czynić, ponieważ klub Polska jest Naj- się podstawowe prawo człowieka do wolności religij- ważniejsza był inicjatorem i projektodawcą tej rezo- nej, zawarte w art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw lucji, ale oczywiście ona ma charakter otwarty, wła- Człowieka. śnie taka była idea, która nam przyświecała, żeby Z oﬁcjalnych danych agencji badających ten pro- wszystkie kluby parlamentarne poparły to przedsię- wzięcie. Cieszę się, że właśnie tak się dzieje, to wyni- blem wynika, że nawet co trzy minuty z powodu ka z wystąpień wszystkich moich przedmówców. wiary chrześcijańskiej ginie człowiek, a pozostałe Jaka była główna idea, która nam przyświecała? przypadki to więzienie, tortury i wykluczenie spo- Takim impulsem był atak na świątynię koptyjską łeczne. Według współczesnych organizacji chrześci- w Aleksandrii na początku tego roku, o czym tutaj jańskich oraz świeckich 150, 170 tys. zamordowa- była mowa. Ważnym elementem było także to, że po nych rocznie chrześcijan to liczba skromna i niedo- tym ataku w Aleksandrii minister spraw zagranicz- szacowana. Exodus chrześcijan z Iraku – jeszcze nych Republiki Włoskiej pan Franco Frattini jako kilka lat temu chrześcijan było tam blisko 1,5 mln, pierwszy postawił tę sprawę jako kwestię, którą po- obecnie jest już tylko 400 tys. Eksterminacja w In- winna zająć się Rada ds. Zagranicznych Unii Euro- diach – nieraz dochodzi tam do wyginięcia całych pejskiej. Przy okazji chciałbym podziękować Mini- wsi. Mieszkańcy tych wiosek niekiedy spędzają noce sterstwu Spraw Zagranicznych, panu ministrowi w strachu w dżungli. Zabójstwa na zlecenie w Wiet- Sikorskiemu – jak rozumiem, reprezentowanemu tu- namie. Działalność fundamentalistów egipskich taj przez pana ministra Borkowskiego – za to, że pan powiązanych z Al-Kaidą – to tylko część narastają- minister Frattini otrzymał takie wsparcie ze strony cego dramatu chrześcijan. polskiej, ze strony pana ministra Sikorskiego. Cho- W tej sytuacji istnieje konieczność, aby Sejm ciaż na początku, w pierwszej fazie, 31 stycznia ten Rzeczypospolitej Polskiej udzielił poparcia rezolu- pierwotny dokument, który wyszedł z rady ds. sto- cjom Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy sunków zagranicznych, mówił ogólnie o prześlado- i Parlamentu Europejskiego potępiającym wszelkie waniach religijnych, to jednak później został dopre- przejawy nietolerancji, dyskryminacji i przemocy cyzowany i mówił już o tym wyraźnie. Podobnie jak wobec chrześcijan. Potrzeba podjęcia w szerokim rezolucja Parlamentu Europejskiego z 20 stycznia zakresie intensywnych działań na rzecz obrony pra- tego roku, również dokument, który wyszedł z rady wa do wolności wyznania jest naszym zdaniem oczy- ds. stosunków zagranicznych, oba te dokumenty jed- wista. noznacznie wskazywały właśnie na chrześcijan jako Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klu- na tę grupę prześladowaną. Nie mówiono więc, jak bu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludo- do tej pory w dokumentach różnych instytucji Unii wego wnoszę o podjęcie niezwłocznych działań Europejskiej, ogólnie o prześladowaniach religijnych, zmierzających do przyjęcia rezolucji w sprawie we- ale właśnie wskazywano na chrześcijan. O czym mó- zwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Pre- wiła choćby rezolucja Parlamentu Europejskiego? zesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagra- Wzywała do wykrycia sprawców, zwracała się do nicznych do podjęcia działań w obronie prześlado- Rady, a także Komisji Europejskiej, co jest rzeczą wanych chrześcijan w różnych częściach świata. ważną, o zwrócenie uwagi na problem prześladowa- Dziękuję za uwagę. nia chrześcijan we wszystkich raportach dotyczących 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 152 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Poseł Jan Filip Libicki typu zainteresowanie, a Ministerstwo Spraw Zagra- nicznych w osobie pana ministra Najdera nie wnosi przestrzegania praw człowieka, które te instytucje tutaj żadnego sprzeciwu. będą przedstawiać na swoich forach. Tu trzeba sobie jasno powiedzieć i podkreślić, że wydaje się to być pewnym przełomem, że po raz pierw- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: szy chrześcijanie jako grupa wyznaniowa są poddani takiemu monitoringowi w tym sensie, czy ich prawa Dziękuję bardzo panu posłowi. nie są łamane. Myślę, że to jest bardzo duże osiągnię- cie i trzeba to wyraźnie zaakcentować. Jeżeli chodzi o samo zjawisko prześladowania Poseł Jan Filip Libicki: chrześcijan na świecie, tutaj była o tym mowa, po- Chciałem podziękować całej podkomisji za tak dam tylko kilka przykładów. Było to na przykład harmonijną pracę... zamordowanie pakistańskiego ministra do spraw mniejszości pana Shahbaza Bhattiego, czy sprawa obywatelki Pakistanu pani Asi Bibi. To jest jakby pierwsza kwestia. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Druga kwestia, na którą w sposób szczególny Dziękuję bardzo, panie pośle. chciałbym zwrócić uwagę, dotyczy Afganistanu. Trzeba tu jasno powiedzieć, że w misję w Afganista- nie zaangażowani są polscy żołnierze, którzy są w więk- Poseł Jan Filip Libicki: szości chrześcijanami, którzy przelewają krew za to, żeby sytuacja w Afganistanie unormowała się, żeby ...a panu marszałkowi za wyrozumiałość. Dzięku- panował tam względny pokój, na ile to jest możliwe. ję. (Oklaski) W tym samym czasie władze Afganistanu, które ko- rzystają z ochrony polskich żołnierzy, w większości chrześcijan, dopuszczają się aktów dyskryminacji na Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: tych swoich obywatelach, niegdyś wyznawcach isla- mu, którzy na przykład zdecydowali się przyjąć Lista posłów zapisanych do zadania pytania jesz- chrześcijaństwo. Myślę, że powinniśmy w naszych cze nie została zamknięta. relacjach z rządem afgańskim wskazywać, że jednak Czy ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze na wymagamy, jeśli nasi żołnierze składają tam daninę nią wpisać? krwi, aby to podstawowe prawo człowieka było re- Nie widzę. spektowane w stosunku do afgańskich chrześcijan. Zamykam tę listę. To jest również kwestia tego, o czym mówił także Ostatnio widziałem panią poseł Sobecką w sekto- pan poseł Lipiński, czyli prześladowania chrześcijan rze Platformy Obywatelskiej, ale teraz jej nie widzę, w Iraku. Mam tu na myśli problemy, jakie miał na a tutaj jest zapisana pani poseł. przykład arcybiskup Kirkuku Louis Sako, jeśli cho- Bardzo proszę. dzi o odprawienie w tym roku pasterki. To był też Ustalam czas zadawania pytania na jedną minutę. taki ważny element. Któryś z panów mówił też przede Czy to pani poseł wystarczy? mną o exodusie chrześcijan z Iraku między rokiem 1987 a obecnym – wyemigrowało ponad milion chrze- ścijan. Poseł Anna Sobecka: Na koniec chciałbym podziękować poszczególnym ambasadorom krajów, o których tutaj mówiliśmy, któ- No, raczej nie, bo sprawa jest ważna. rzy w momencie, kiedy dowiedzieli się, że podejmujemy taką rezolucję, poprosili o spotkanie, chcą nawiązać kontakt, chcą rozmawiać i te sprawy tłumaczyć. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Przede wszystkim chciałbym podziękować panu ambasadorowi Pakistanu, panu ambasadorowi Egiptu, Raczej nie – w takim razie półtorej minuty. a także nuncjuszowi apostolskiemu w Polsce, który też wyraził zainteresowanie naszą inicjatywą. I jeszcze jedna informacja i podziękowanie. Infor- Poseł Anna Sobecka: macja jest taka, że na poprzednim posiedzeniu Sejmu ukonstytuował się Parlamentarny Zespół ds. Prze- Proszę? ciwdziałania Dyskryminacji Chrześcijan na Świecie. Cieszy mnie fakt, że są tam przedstawiciele wszystkich klubów parlamentarnych. Mam nadzieję, że to Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: też będzie takie dobre międzyklubowe forum do spo- tkań z panami ambasadorami, którzy wyrazili tego W takim razie półtorej minuty. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 153

Poseł Anna Sobecka: Poseł Robert Telus:

Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, (Poseł Witold Pahl: Czy to dla wszystkich, czy że nareszcie w Sejmie podejmujemy taką rezolucję, tylko dla pani poseł?) dlatego że – jak to już powiedziano – sprawa prześla- dowania chrześcijan jest na świecie bardzo poważ- nym problemem. Zgodnie ze statystykami, które Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: mamy, co trzy minuty, drodzy państwo, na świecie ginie chrześcijanin za wiarę. Dlatego, że dla pani poseł… (Poseł Stanisław Witaszczyk: Co trzy sekundy.) Co trzy minuty, panie pośle, co trzy minuty. To jest bardzo poważny problem. Poseł Anna Sobecka: Drodzy państwo, przypomina mi się taka piosen- ka pielgrzymkowa: Chrześcijanie, bądźcie sobą, nie Dziękuję, panie marszałku. bójcie się. Bądźcie zawsze solidarni w walce ze złem. Dzisiaj wszystkie kluby pokazują, że jesteśmy w tej walce solidarni. Pamiętamy, jak niedawno jeszcze na Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: naszej ziemi, w naszym kraju, ginęli chrześcijanie. Mam tutaj na myśli błogosławionego księdza Jerzego …to również dla wszystkich innych. Popiełuszkę, a także wielu innych, którzy zginęli. Przychodzi mi na myśl taka reﬂeksja. Niektórzy oddają życie za bycie chrześcijaninem, za wiarę. To Poseł Anna Sobecka: straszne. Często jednak nękanie chrześcijan jest gorsze. Na pewno jest to pierwszy krok (Dzwonek) do Wysoka Izbo! Chciałabym zapytać, jaki był rezul- prześladowania chrześcijan. Mam tu na myśli dwa tat, jak została potraktowana przez obecnie rządzą- zdarzenia. cych uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia Panie marszałku, jeżeli pan jeszcze pozwoli... 18 grudnia 2008 r. w sprawie przypadków prześlado- wania chrześcijan w Indiach. To jest oczywiście nasza uchwała, przez nas redagowana, myślę tutaj Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: o Prawie i Sprawiedliwości. Sejm zwracał się do Rady Ministrów o zintensyﬁkowanie działań na forum Panie pośle, wolałbym, żeby pan już kończył, bo Unii Europejskiej, Organizacji Narodów Zjednoczo- czas regulaminowy minął. nych i innych organizacji międzynarodowych zmie- rzających do zapewnienia praw i bezpieczeństwa chrześcijan w Indiach. Pytam, bowiem skuteczne Poseł Robert Telus: działania zniechęciłyby do prześladowań chrześcijan, tymczasem mieliśmy następne takie przypadki w in- Podam tylko dwa przykłady. nych krajach. Cztery państwa europejskie: Włochy, Francja, Węgry i Polska zmobilizowały się i podjęły inicjatywę, działania w obronie prześladowanych Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: chrześcijan. Niektóre kraje wykazują większą wraż- liwość niż inne. (Dzwonek) Obserwuję niestety smut- Nie, jeden przykład proszę. Dobrze? ne zjawisko, ma miejsce tragedia, ktoś ginie, wszyscy wtedy składają deklaracje, a później mija kilka dni, uwagę dziennikarzy zajmują inne wiadomości i o prze- Poseł Robert Telus: śladowanych chrześcijanach się zapomina. Zbyt czę- sto wszystko kończy się emocjami. Powinniśmy sobie Dobrze. natomiast zdać sprawę z tego, że chrześcijanie nie są Niedawno w Unii Europejskiej został wydany ka- prześladowani od czasu do czasu, tylko są prześlado- lendarz, w którym były zaznaczone wszystkie święta, wani codziennie. Czy politykom brakuje świadomości oprócz świąt chrześcijańskich. To pierwszy krok do w tej dziedzinie, czy też woli do podjęcia działań? prześladowania. Drugi przykład, panie marszałku, Dziękuję uprzejmie, panie marszałku. (Oklaski) to słynna wypowiedź pana premiera Donalda Tuska o moherowych beretach. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dziękuję bardzo. Pytanie zadawać będzie pan poseł Robert Telus, Widzi pan, lepiej byłoby, gdyby podał pan jeden Prawo i Sprawiedliwość. przykład. Byłoby bardziej pokojowo. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 154 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

O zadanie pytania proszę pana posła Krzysztofa Dziękuję bardzo. Sońtę, Prawo i Sprawiedliwość. O zadanie pytania proszę pana posła Sławomira Nie ma pana posła. Woracha, Prawo i Sprawiedliwość. Zapraszam pana posła Tadeusza Woźniaka, Pra- wo i Sprawiedliwość. Poseł Tadeusz Woźniak:

Poseł Tadeusz Woźniak: Panie marszałku, jedno pytanie. Bardzo proszę.

Dziękuję bardzo, panie marszałku. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: strze! W czasach PRL-u w Polsce nie mówiło się o prześladowaniu chrześcijan na świecie, ponieważ Dziękuję bardzo, panie pośle. również w naszym kraju chrześcijanie byli na co Mam radę dla wszystkich innych osób zadających dzień prześladowani. Nie wspomina się dzisiaj raczej pytania. To są pytania. Proponuję, żebyście państwo o tym, że funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, rozpoczynali od zadania pytania, a jeśli starczy czasu, wówczas proszę wygłaszać opinie i postulaty. Wtedy ZOMO, członkowie formacji politycznych, w tym Pol- na pewno łatwiej będzie gospodarować czasem. skiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a także żołnie- Bardzo proszę, panie pośle. rze zawodowi nie mogli uczęszczać do kościoła, nie mogli publicznie praktykować swojej religii. Jeśli to robili, byli prześladowani. Usuwało się ich ze służby, Poseł Sławomir Worach: ze stanowisk. To przecież były realia naszego kraju. Kiedy w 1989 r. odzyskaliśmy niepodległość, przy- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt apelu szedł czas, abyśmy jasno, wyraźnie i głośno powie- Wysokiej Izby w sprawie intensyﬁkacji działań w obro- dzieli stop prześladowaniu chrześcijan w Polsce, stop nie chrześcijan dotyczy przede wszystkim aktów prześladowaniom chrześcijan na świecie. Ten nasz nietolerancji i prześladowań wobec chrześcijan w pań- głos jakoś się rozmywał. stwach Azji i Afryki. Ja jednak chciałbym zwrócić W ubiegłym roku w lutym wygłosiłem z tej trybu- Wysokiej Izbie uwagę na fakt poważnych nietoleran- ny oświadczenie, w którym wskazywałem na prze- cji, aktów nietolerancji i prześladowań chrześcijan śladowanie chrześcijan w świecie. Wezwałem wtedy na terenach Białorusi. Obecnie wśród społeczeń- polski rząd, wszystkie osoby, które mają ogromne stwa białoruskiego ateizm deklaruje 29%, chrześci- znaczenie, a także wszystkich ludzi dobrej woli do jaństwo ok. 70%, katolików jest tam ok. 1,5 mln. podjęcia działań w celu ochrony, obrony chrześcijan Wśród przepisów białoruskiego prawodawstwa szcze- przed prześladowaniami. Proszę państwa, mało kto gólnie kontrowersyjny jest przepis zakazujący gro- zdaje sobie sprawę z tego, że do dzisiaj, na naszych madzenia się na modlitwie w prywatnych domach. oczach, na przykład w Erytrei czy w Sudanie, apo- Według przepisów spotkania modlitewne są legalne statę, czyli kogoś, kto przeszedł na przykład z wiary wyłącznie wtedy, kiedy przejdą mozolną, długo- muzułmańskiej na chrześcijańską, skazuje się na trwałą procedurę rejestracyjną, co oczywiście jest karę śmierci przez ukrzyżowanie. (Dzwonek) w zasadzie niewykonalne. Kościół katolicki na Bia- łorusi liczy ponad 400 paraﬁi, 381 kapłanów i ponad Panie ministrze, ponieważ czas się kończy, chciał- 350 sióstr zakonnych. Katoliccy księża w znacznej bym zadać panu pytanie z prośbą o udzielenie odpo- mierze są polskiej narodowości. Nieustannie rosną wiedzi na piśmie. Proszę przygotować materiał, któ- problemy wizowe. Wzrasta liczba duchownych, któ- rym moglibyśmy się posługiwać, mówiący o tym, rym odmówiono wjazdu na Białoruś, a milicja bia- jakie działania podejmował i podejmuje polski rząd łoruska przeprowadza rewizje we wspólnotach chrze- w sprawie obrony chrześcijan przed prześladowania- ścijańskich. (Dzwonek) mi na całym świecie. Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jakie działania podejmie polski rząd w celu ochrony duchownych polskiej narodowości oraz Polaków chrześcijan za- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: mieszkujących tereny Białorusi? Bardzo dziękuję. (Oklaski) Dziękuję bardzo. O zadanie pytania... Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Poseł Tadeusz Woźniak: Dziękuję, panie pośle. O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza Ostatnie pytanie. Moskala. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 155

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich – ponad 45 mln chrześcijan zostało zamordowanych za wiarę. Na rok daje to prawie 0,5 mln chrześcijan, Nie ma pana posła. którzy byli mordowani. Oznacza to, że na oczach A więc o zadanie pytania proszę pana posła Artu- świata, niestety milczącego, każdego roku dokonuje ra Górskiego, Prawo i Sprawiedliwość. się ludobójstwo. Świat cywilizowany, świat zbudowa- Pan poseł Worach też zaczął zadawać pytania ny na wartościach nie tylko Europy łacińskiej, ale też w zasadzie już po czasie. Spróbujcie państwo może od- chrześcijańskiej powinien głośno zabierać głos i po- wrócić tę kolejność. Jak pytania, to pytania, a później winien podejmować działania. Dotyczy to również można już gospodarować czasem tak, jak się chce. państwa polskiego i to zarówno dlatego, o czym była mowa, że jesteśmy państwem chrześcijańskim, przez Poseł Artur Górski: większość deklarującym się jako państwo katolickie, tradycje historyczne także do tego uprawniają, jak i dla- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy tego, że Polska jest na szczęście krajem miłującym nad projektem apelu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej prawa człowieka i szanuje godność oraz życie ludzkie. w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześci- Dlatego wszyscy, łącznie z chrześcijanami i niechrze- jan prześladowanych w różnych częściach świata. ścijanami, agnostykami, powinni mocno walczyć o to, Tekst, który przyjęła Komisja Spraw Zagranicznych, aby nie dopuszczać do tego ludobójstwa, jakie na różni się od tekstu zaproponowanego pierwotnie. Nie oczach świata się odbywa. Niestety nowy XXI wiek ma wątpliwości, że obecny tekst jest uboższy. Zrezy- też się zaczyna niezbyt dobrze w tej kwestii. gnowano m.in. z przywołania przykładów prześlado- Dlatego mam pytanie do rządu: Co do tej pory wania chrześcijan w różnych krajach. A przypomnę, polski rząd w tej kwestii zrobił? Chodzi mi szczegól- że pierwotny projekt, który zresztą miał być rezolucją nie o to, czy oficjalnie już potępiał akty nietolerancji Sejmu RP, a nie tylko apelem, przywoływał skrajnie wobec chrześcijan w różnych częściach świata. Dzię- trudną sytuację chrześcijan w Iraku, zamachy bom- kuję. (Oklaski) bowe w Egipcie czy trwające od lat krwawe prześla- dowania w Indiach. Dlaczego zrezygnowano z faktów na rzecz ogólników? W apelu jest mowa o dotychczasowych reakcjach Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: świata na nasilające się zjawisko prześladowania chrześcijan na świecie. Jednak w tekście, nad którym Dziękuję. będziemy głosowali, nie znalazła się informacja o za- O zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja niepokojeniu tym haniebnym zjawiskiem ze strony Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość. papieża Benedykta XVI, który potępił prześladowa- nia chrześcijan w ostatnim orędziu na Światowy Dzień Pokoju. Uważam za porażkę moralną tego Sej- mu, iż w apelu nie będą przywołane słowa papieża, Poseł Andrzej Jaworski: który wyraził nadzieję, że: „Zwłaszcza w Europie zostanie wyeliminowana wrogość i uprzedzenia do Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wczorajszy chrześcijan”. Dlaczego zrezygnowano z odwołania się dzień zaczęliśmy od dyskusji na temat priorytetów do słów Ojca Świętego mającego niewątpliwie man- polskiej prezydencji, a właściwie ich braku, dzisiejszy dat, by w tej sprawie zabierać głos i stawać w obronie dzień zaczęliśmy od dyskusji na temat prześladowa- prześladowanych chrześcijan? Moje pytanie kieruję nia chrześcijan na całym świecie. Być może, panie do posła sprawozdawcy. Dziękuję. (Oklaski) ministrze, warto byłoby – prosiłbym o odpowiedź – właśnie w czasie polskiej prezydencji ten temat uczy- nić jednym z czołowych tematów, które Polska wnio- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: słaby do debaty publicznej. Myślę, że nie należy za- pominać także o tych prześladowaniach, o tej dys- Dziękuję bardzo. kryminacji, która dotyczy chrześcijan w samej Unii O zadanie pytania proszę panią poseł Marię No- Europejskiej. Wielokrotnie czytaliśmy informacje wak, Prawo i Sprawiedliwość. o tym, że kobiety, mężczyźni w różnych firmach pry- Nie ma pani poseł. watnych, ale także państwowych, byli zwalniani czy A więc pytanie zadawać będzie pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość. dyskryminowani za to, że np. nosili mały krzyżyk na szyi. Myślę, że to udowadnia, iż kiedy się godzimy na takie zachowania poprzez to, że nie pokazujemy, iż Poseł Łukasz Zbonikowski: jesteśmy z tymi osobami, które są prześladowane, one się natężają. I dlatego proszę pana ministra o to, Dziękuję. aby powiedział, czy ten temat może być jednym z głów- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dzisiejszej de- nych tematów polskiej prezydencji w Unii Europej- bacie były przytaczane szacunki z ubiegłego wieku skiej. Dziękuję. (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 156 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: z miejsc publicznych, ale czyż można się temu dziwić, skoro z ważnych dokumentów unijnych usuwa się Dziękuję bardzo. zaproponowane odwołania do wartości chrześcijań- Pytanie zadawać będzie pan poseł Antoni Błądek, skich? Trzeba zadać pytanie: Czy nie należy podej- Prawo i Sprawiedliwość. mować działań zmierzających do obrony wartości chrześcijańskich w Europie, aby ten proces nie po- stępował i nie zachęcał do coraz bardziej radykalnych Poseł Antoni Błądek: zachowań? Pytanie kolejne, o to, co będzie w związku ze zmia- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- ną – było już to pytanie, ale chciałbym jeszcze raz strze! Trwający obecnie okres Wielkiego Postu przy- powtórzyć – szczególnie w aspekcie zmiany rezolucji nosi nam zawsze refleksję nad krzyżem oraz nad na apel i ustalenia, że będzie intensyfikacja działań cierpieniem pierwszych wyznawców Chrystusa, któ- zamiast podjęcia działań. Jakie działania od 2008 r. rzy ginęli z rąk prześladowców. To właśnie obraz konkretnie podjął polski rząd w zakresie obrony tych pierwszych trzech wieków chrześcijaństwa kojarzy wartości, o których dzisiaj mówimy, i obywateli, szcze- nam się z prześladowaniami Kościoła, ale dzisiaj, gólnie obywateli polskich, którzy przebywają w kra- w XXI w., trzeba jasno powiedzieć: Golgota wciąż jach, gdzie są naruszane prawa i wolności religijne? trwa. Dzisiejsze prześladowania chrześcijan są kon- Dziękuję. (Oklaski) tynuacją Golgoty. Gdy demokratyczna Europa zabrania obecności krzyża w przestrzeni publicznej, w Somalii i Etiopii Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: codziennie w miejscach publicznych krzyżuje się chrześcijan. Od pierwszego Chrystusowego krzyża Dziękuję bardzo. na Golgocie do dnia dzisiejszego zamordowano ponad Pytanie zadawać będzie pani poseł Jadwiga Wi- 75 mln chrześcijan. Polski Sejm, rząd oraz prezydent śniewska, Prawo i Sprawiedliwość. powinni zdecydowanie włączyć się w obronę prześla- dowanych chrześcijan na świecie. Prześladowania dotykają również polskich obywateli, którzy jako mi- Poseł Jadwiga Wiśniewska: sjonarze na całym świecie niosą nie tylko pomoc du- chową, ale i konkretną pomoc humanitarną. Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! 18 lutego br. w Tunezji zamordowano polskiego Wysoka Izbo! W wieku XX, wieku rozwoju cywiliza- kapłana, salezjanina, księdza Marka Rybińskiego. cji, zamordowano 45 mln chrześcijan, a więc w po- W związku z tym mam pytanie: Czy podczas prac przednim stuleciu dziennie mordowano 1246 chrze- w komisji była poruszana sprawa opieki konsularnej ścijan. Z raportu ONZ wynika, że obecnie mordowa- nad polskimi misjonarzami, którzy codziennie w służ- nych jest 170 tys. chrześcijan rocznie, i choć liczba ta bie innym narodom narażają swoje życie, i czy obec- jest w zdecydowany sposób zaniżona, to i tak budzi nie przez MSZ prowadzony jest rejestr prześladowa- przerażenie. Człowiek ma prawo do wolności religijnych polskich obywateli, którzy w różnych częściach nej. Pogląd ten głosił Jan Paweł II, który w tym roku świata są represjonowani za swoją wiarę? (Oklaski) będzie beatyfikowany. Za wiarę i jej praktykowanie giną miliony ludzi. Chciałabym pana ministra zapytać: Czy kiedykol- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wiek na posiedzeniu Rady Ministrów stawał problem prześladowania chrześcijan na świecie? Ilu polskich Dziękuję bardzo. obywateli dotknęło to prześladowanie, czy mamy ta- Pytanie zadawać będzie pan poseł Kazimierz kie dane? Smoliński, Prawo i Sprawiedliwość. I kolejna sprawa, myślę, że bardzo ważna. Słyszy- my o tym, że likwidowane są polskie placówki dyplomatyczne, co wpłynie na ograniczenie opieki konsu- Poseł Kazimierz Smoliński: larnej nad polskimi misjami, zwłaszcza w Afryce i w Azji. Dlatego też chciałabym pana ministra zapy- Dziękuję bardzo. tać: W których krajach w obecnej kadencji zlikwido- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z raportu orga- wano placówki konsularne i dyplomatyczne i czy nie nizacji Open Doors wynika, że 8 z 10 krajów świata, uważacie państwo, że to zwiększy realnie zagrożenie gdzie chrześcijanie są najbardziej prześladowani, to dla polskich misjonarzy? Dziękuję bardzo. (Oklaski) państwa islamskie. Drastycznym przykładem jest tu Iran, gdzie przejście na chrześcijaństwo jest karane śmiercią, a w Arabii Saudyjskiej publiczny kult in- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nych religii niż islam jest zakazany. Z informacji wynika też, że co trzy minuty na świecie ginie chrze- Dziękuję bardzo, pani poseł. ścijanin. A co się dzieje w Europie? Prześladowanie O zadanie pytania proszę pana posła Dariusza chrześcijan rozpoczyna się m.in. od usuwania krzyży Lipińskiego, Platforma Obywatelska. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 157

Poseł Dariusz Lipiński: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję, panie pośle. W swoim wystąpieniu wspomniałem o rekomendacji Zapraszam panią posłanką Barbarę Bartuś, Pra- Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy zawie- wo i Sprawiedliwość. rającej między innymi skierowany pod adresem Unii Europejskiej postulat, aby powiązać funkcjonowanie instrumentów europejskiej polityki sąsiedztwa, Poseł Barbara Bartuś: szczególnie instrumentów ﬁnansowych, skierowanych na kierunku południowym do północnej Afryki Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszę się bardzo, i na Bliski Wschód, z przestrzeganiem w tych krajach praw człowieka. że polski Sejm zabierze głos w obronie chrześcijan na Chciałbym zapytać pana ministra – pan minister świecie. Miałam nadzieję, że głos ten będzie donośny nie jest wprawdzie Unią Europejską, ale zna pan me- oraz jednoznaczny, chociaż mam pewne obawy, bo już chanizmy w niej funkcjonujące – jak pan ocenia szan- usłyszałam ze strony Platformy Obywatelskiej pewne se na to, aby ten postulat Zgromadzenia Parlamen- zastrzeżenia do tej rezolucji, zgłoszone, wydaje mi się, tarnego Rady Europy Unia Europejska wprowadziła w imię doraźnych politycznych celów. Wszyscy wie- w życie. Chodzi o powiązanie mechanizmów polityki my, że podczas prac w komisji ta rezolucja została sąsiedztwa ze stanem przestrzegania praw człowie- bardzo złagodzona, już nie mówiąc o tym, że z rezo- ka, w tym wolności religijnej, w krajach, do których lucji zrobił się tylko apel. ta pomoc jest kierowana. Dziękuję. (Oklaski) A więc chciałabym zapytać przedstawiciela polskiego rządu, jakie działania do tej pory podjęło pań- stwo polskie w celu udzielenia pomocy prześladowa- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nym chrześcijanom na świecie, bo rozumiem, że takie Dziękuję bardzo. działania były, ponieważ zmiana zapisu z rezolucji O zadanie pytania proszę pana posła Marka Ma- na „intensyﬁkacja działań mających na celu zagwa- tuszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość. rantowanie swobody wyznania” oznacza, że polski rząd takie działania podejmował. Jeżeli pan minister mógłby nam przedstawić te działania i powiedzieć, Poseł Marek Matuszewski: z jakim skutkiem one były podejmowane. (Oklaski)

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Polscy misjonarze są na misjach na całym świecie. Są Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: to świetni ambasadorowie naszej ojczyzny. W ostatnich latach wielu z nich poniosło śmierć męczeńską. Dziękuję bardzo. Mam pytanie: Czy rząd polski w jakikolwiek sposób (Poseł Dariusz Lipiński: Sprostowanie.) daje poczucie oparcia dla polskich misjonarzy? Czy A był pan poseł wymieniany? polskie służby próbowały sprawdzić, jak te sprawy są (Poseł Dariusz Lipiński: Pani poseł powoływała wyjaśnione przez służby w tych krajach, gdzie te przypadki miały miejsce? Czy rząd polski występował do się na moją wypowiedź.) organizacji międzynarodowych w sprawie obrony Ale z imienia nie, panie pośle. Nie, nie. chrześcijan przed przypadkami prześladowań? (Poseł Dariusz Lipiński: Tylko sprostowanie.) Państwa europejskie zapewniają emigrantom Nie, panie pośle. dużą swobodę wyznaniową w odniesieniu do swojej (Poseł Dariusz Lipiński: Pani poseł zniekształciła religii. W ramach symetrii należy upominać się, aby moją wypowiedź.) chrześcijanie podobnie byli traktowani w państwach Zadawał pan pytanie, występował pan jako poseł emigrantów. Podam przykład Turcji, która aspiruje sprawozdawca. do wstąpienia do Unii Europejskiej, jej aspiracje są (Poseł Dariusz Lipiński: Proszę, dwa zdania, bo szeroko znane. Tymczasem prawa chrześcijan są tam naprawdę zniekształcono moją wypowiedź.) bardzo ograniczone. Nie można nawet wydawać Bi- Proszę, dwa zdania. blii. Chrześcijanie są prześladowani w wielu miejscach na świecie. Zobaczę, czy rzeczywiście uczciwie się dogadali- Polska w tym roku od lipca będzie sprawować pre- śmy. zydencję w Unii Europejskiej. Jakie kroki w czasie prezydencji rząd polski poczyni dla obrony chrześci- jan na świecie? Polska przez osobę Jana Pawła II, Poseł Dariusz Lipiński: który będzie beatyﬁkowany w maju tego roku, i przez swoją historię jako kraj chrześcijański i tolerancyjny Bardzo dziękuję, panie marszałku. ma szczególny obowiązek upominać się o prawa Pani poseł Bartuś źle zrozumiała moją wypo- chrześcijan. (Oklaski) wiedź… 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 158 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Jedno z pierwszych pytań, czyli pytanie pani poseł Anny Sobeckiej, odnosiło się do uchwały z grudnia Pierwsze zdanie. 2008 r., która dotyczyła prześladowań chrześcijan w Indiach. Właściwie stanowi ono punkt wyjścia do odpowiedzi na pytanie, jakie działania podejmowa- Poseł Dariusz Lipiński: liśmy. Jeśli chodzi o te najnowsze działania, w bie- żącym roku kalendarzowym, na forum Rady do …nie zgłaszałem – to po przecinku – żadnych za- Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej, to za chwi- strzeżeń do tekstu proponowanego w projekcie. lę będę o tym mówił. Wcześniej działania podejmo- Stwierdziłem tylko, że posłowie Platformy Obywatel- wały wszystkie nasze placówki na świecie, bo infor- skiej z uznaniem przyjmują dotychczasowe starania macje o wszystkich przypadkach naprawdę napły- w zakresie obrony chrześcijan podejmowane przez wają stale, a jeżeli dotyczą Polaków, to każdy indy- polski rząd, co jest zgodne z prawdą. Pani poseł źle widualny przypadek jest rejestrowany. Reprezentu- mnie zrozumiała. Jeszcze raz powtarzam: do tekstu jemy instytucje tego samego państwa, proszę to sobie projektu Platforma Obywatelska nie zgłasza żadnych uświadomić, więc zawsze zabiegamy o pojedynczego zastrzeżeń. Dziękuję. Polaka, a to ileś kosztuje, ileś pracy, ale to jest typo- wa praca konsularna, którą wykonujemy. Nie jest tak, że są to sprawy pomijane, one znajdują odbicie Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: w sprawozdaniach placówek, w bieżącym informo- waniu centrali Ministerstwa Spraw Zagranicznych No, w zasadzie dotrzymał pan poseł słowa. o każdym przypadku, który się zdarzył. Nie zawsze Teraz już sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw jest to podejmowane przez media, nie zawsze mamy Zagranicznych pan Jan Borkowski, który odniesie się okazję o tym mówić. do debaty i udzieli odpowiedzi na pytania. W lutym 2009 r., a ponownie w listopadzie 2010 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych skierowało polecenie do wszystkich placówek dyplomatycznych na Sekretarz Stanu całym świecie dotyczące wnikliwego monitorowania w Ministerstwie Spraw Zagranicznych sytuacji chrześcijan i aktywnego uczestnictwa w wy- Jan Borkowski: pracowywaniu reakcji ze strony państw Unii Euro- pejskiej, dlatego że nasza skuteczność jest na nie- Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bar- zbędnym poziomie tylko wtedy, gdy współdziałamy dzo dziękuję za tę dyskusję, która jednocześnie dała z innymi państwami. Tu chodzi o współdziałanie nam wszystkim tutaj obecnym pełniejszy obraz sy- różnych placówek, a więc przede wszystkim w gronie tuacji. Z uznaniem przyjmujemy rezolucję, która zo- przedstawicieli państw Unii Europejskiej, czyli sze- stała uzgodniona na forum Komisji Spraw Zagranicz- nych i jest dziś omawiana. Ona potwierdza znaczenie fów placówek, którzy razem uzgadniają sposób od- tego tematu, jest wsparciem dla rządu w działaniach, działywania na państwa, w których rezydują. Naj- które podejmował. Za chwilę o nich będę mówił. Za- skuteczniejsza forma to przede wszystkim nacisk na równo w komisji, jak i w podkomisji prezentowaliśmy rządy, które są odpowiedzialne za sytuację obywate- szczegółowe informacje na ten temat. Jesteśmy goto- li, to jest jedno. Poza tym są działania, które odby- wi uzupełniać szczegółowymi informacjami państwa wają się na forum organizacji międzynarodowych, wiedzę na ten temat. To jest obszerna wiedza. Mamy przede wszystkim na forum Rady Praw Człowieka z wielu lat dane na temat sytuacji chrześcijan na Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie co roku świecie, dlatego że nasza służba dyplomatyczna i tę sprawę podnosimy i należymy do tych krajów, któ- konsularna jest niezwykle aktywna. My jednak re są z tym swoim głosem słyszane i dostrzegane. mamy dużą sieć placówek dyplomatycznych i moni- Nasze placówki, ze względu właśnie na aktyw- torujemy wszystko to, co się dzieje, a co dotyczy Po- ność w tym zakresie, mają bardzo dobry kontakt ze laków, co dotyczy naszej wrażliwości. To wszystko strukturami Kościoła katolickiego i nasz ambasador jest, wymaga tylko zebrania w odpowiedniej formie, przy Stolicy Apostolskiej stale udziela konsultacji w żeby państwu udostępnić. tej sprawie, dysponuje dobrą wiedzą na temat tego, Jeśli chodzi o treść, to były uwagi co do tego, że co się dzieje w świecie. Bierzemy pod uwagę stano- nie ma ewentualnych przykładów. To jest kwestia wisko Kościoła katolickiego co do sposobu oddziały- techniczna, która jest w gestii państwa, Wysokiej wania, a więc nasze działania nie są oderwane od Izby, natomiast wydaje się, że sama istota została polityki Kościoła katolickiego co do sposobu postę- tutaj podjęta na tyle wyraźnie, że możemy mieć z powania, by nie kreować sytuacji, które pogarszały- tego powodu satysfakcję. by los chrześcijan i księży katolickich, także księży Dziękuję za te pytania, w których wskazano po- misjonarzy. trzebę odpowiedzi na piśmie, na przykład pytanie Proszę mi jeszcze dać trochę czasu, ten temat zo- pana posła Woźniaka. Odpowiadając na inne pyta- stał tak nakreślony, powinienem odpowiedzieć jesz- nia, chciałbym się skoncentrować na mechanizmach. cze na kilka kwestii. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata 159

Sekretarz Stanu w Ministerstwie wiedź, której byłem świadkiem, że to był jedynie błąd Spraw Zagranicznych Jan Borkowski techniczny, a nie świadome działanie. Czy tak te kwestie są przedstawiane na posiedze- Nasi dyplomaci są w kontakcie ze zgromadzenia- niu Rady Ministrów? Na posiedzeniu Rady Ministrów mi misjonarzy, z księżmi, którzy pracują w różnych minister spraw zagranicznych wnosi sprawę, jeżeli miejscach na świecie, jest to podstawowe działanie. nie wymaga ona decyzji Rady Ministrów, a te sprawy W niektórych krajach nasze wizyty oﬁcjalne i wizyty nie wymagają decyzji Rady Ministrów, bo pozostają robocze przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagra- w kompetencji ministra spraw zagranicznych na od- nicznych, członków kierownictwa Ministerstwa powiednich forach, tak więc jedynie w formie infor- Spraw Zagranicznych wiążą się ściśle także ze spo- macji. W protokołach Rady Ministrów z całą pewno- tkaniami; w agendzie są zaplanowane spotkania z ścią można znaleźć informacje o takich zdarzeniach, hierarchią kościelną po to, by dokładnie wiedzieć o które były sygnalizowane przez ministra i zapewne tym, jaka jest sytuacja księży, jaka jest sytuacja też przez poprzednich ministrów spraw zagranicz- chrześcijan w danym kraju. nych. Ile było przypadków prześladowania chrześci- Jeżeli chodzi o działanie na forum Unii Europej- jan, w tym także osób, które mają polskie pochodze- skiej, to to działanie nie jest łatwe, dlatego że, jak nie, nie sposób zliczyć, ale jest to, jak mówię, na państwo wiecie, inicjatywa włoska, inicjatywa mini- bieżąco monitorowane. stra Frattiniego ujawniła kwestię, że w gronie przed- Jeśli chodzi o wspomniane tutaj ewentualne kon- stawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej sekwencje likwidacji placówek na takim kontynencie jest gotowość do ogólnego podejścia do tej sprawy. jak Afryka, to fakt, że jest likwidowana ambasada Dlatego też, kiedy w styczniu br. projekt ministra czy jest likwidowany konsulat w danej stolicy, nie Frattiniego był rozpatrywany na forum Rady ds. Za- oznacza, że ten kraj nie jest objęty pracą naszych granicznych, to poparcie dla tego projektu było nie- dyplomatów. Po prostu akredytowani są na ten ob- wystarczające. Te konkluzje z posiedzenia Rady ds. szar dyplomaci, którzy rezydują w innej stolicy. Zagranicznych Unii mogły być uchwalone tylko w (Poseł Tadeusz Woźniak: Zwiększają się odległo- formie bardzo ogólnej, dlatego nasz minister spraw ści.) zagranicznych był wspierającym ministra Frattinie- Zwiększają się odległości, ale w tym zakresie go. Wspólnie uzgodnili, że ten projekt należy wycofać, współdziałamy także z konsulami honorowymi, któ- a następnie go negocjować na odpowiednich forach rzy są dość licznie rozmieszczeni, także w Afryce, i wspomagających Radę ds. Zagranicznych po to, by są oni wyjątkowo aktywni. Oczywiście że są w tym określenie, że to się odnosi do chrześcijan, znalazło zakresie pewne obiektywne trudności, bo kiedy się w tej rezolucji Rady ds. Zagranicznych. Gdyby rezolucja była przyjęta w tej formie pierwotnej w zwiększają się odległości, to z całą pewnością jest to styczniu, to następnie nie dałoby się tego w krótkim utrudnienie, ale np. wspominani tu misjonarze i księ- czasie uchwalić. Tak więc współdziałaliśmy tutaj z ża ze zgromadzeń na kontynencie afrykańskim są Włochami, a także z Francją i Węgrami po to, by często naszymi, można powiedzieć, współpracowni- dopracować się takiej rezolucji, która byłaby zadowa- kami, partnerami w realizacji naszej pomocy huma- lająca, która by wyraźnie wskazywała na problem nitarnej, pomocy rozwojowej, którą realizujemy na dyskryminacji, prześladowania i mordowania chrze- terytorium Afryki. Są to częściowo, można powie- ścijan. Wydaje mi się zatem, że te opinie, nieliczne dzieć, odbiorcy pomocy rozwojowej, czyli właściwie zresztą, które były tutaj formułowane, że my się w podmioty, nasi partnerzy w zakresie realizacji naszej tym zakresie nie wyróżniamy, to są subiektywne opi- polityki rozwojowej na terytorium Afryki. Tak więc nie. Pozwolę sobie powiedzieć, że należymy do nie- corocznie jest wyłanianych w konkursach ileś takich wielkiej grupy państw wiodących w tej sprawie, a ze projektów, które są realizowane wspólnie z przedsta- względu na naszą wiedzę o tym, co się dzieje w świe- wicielami Kościoła. cie, i na aktywność naszych placówek dostarczamy Przechodzę teraz już do jednego z ostatnich py- pełnego obrazu w tym zakresie. tań. Pan poseł Dariusz Lipiński pytał, czy jest moż- Czy MSZ potępiał akty dyskryminacji? Za każ- liwość powiązania europejskiej polityki sąsiedztwa z dym razem, kiedy mamy do czynienia z takimi zda- przestrzeganiem przede wszystkim praw człowieka, rzeniami, na portalu MSZ jest zamieszczane odpo- a jeśli mówię o europejskiej polityce sąsiedztwa, to wiednie stanowisko ministra spraw zagranicznych. mam na myśli północną Afrykę i Bliski Wschód. Z Możecie to państwo znaleźć zawsze, ilekroć jest to całą pewnością jest to możliwe. Właściwie ta euro- wydarzenie, które wymaga odpowiedniej reakcji mi- pejska polityka sąsiedztwa ma na celu m.in. kreowa- nistra spraw zagranicznych. nie takich działań państw, do których jest ona skie- Jeżeli chodzi o wspominany tutaj kalendarz, któ- rowana, by one uwzględniały europejskie standardy, ry powstał w Unii Europejskiej, w którym nie zazna- m.in. prawa człowieka. czono świąt Bożego Narodzenia. Brałem udział w A więc ten postulat czy to zalecenie Zgromadze- dyskusji toczącej się na forum Unii Europejskiej, w nia Parlamentarnego Rady Europy ma realne szanse trakcie której komisarz Reding wyjaśniała, że to był powodzenia. Komisja Europejska powinna to podjąć tylko błąd techniczny. Powołuję się na taką wypo- jako jedno z kryteriów oceny przy konkretnych pro- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów 160 oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Do głosowania nad projektem uchwały przystąpi- Spraw Zagranicznych Jan Borkowski my w bloku głosowań. Ze względu na olbrzymie opóźnienie i późną porę, jektach, które są realizowane w ramach europejskiej a przed nami jeszcze jeden punkt, dobrze by było, polityki sąsiedztwa. gdybyście państwo zechcieli rozważyć, czy wszyscy Chciałbym jeszcze wspomnieć o wymienianej tu chcieliby wygłosić oświadczenia. Zwracam się do Białorusi. Jest to jeden z krajów, w których jest wie- tych, którzy zgłosili się do wygłoszenia oświadczenia, lu księży katolickich. Zawsze jesteśmy w kontakcie i a jeśli muszą je wygłosić, uznając, że jest taka potrze- ze Stolicą Apostolską, i z księżmi w takich krajach ba, to bardzo prosiłbym o zminimalizowanie czasu jak właśnie Białoruś. Często są to indywidualne dzia- tychże oświadczeń. łania konsulów, podejmowane wtedy, kiedy chodzi o Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po- obywatela polskiego, bo wtedy mamy uprawnienia i rządku dziennego: Pierwsze czytanie senackie- wtedy korzystamy z tych uprawnień. go projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks Jeżeli chodzi o działania względem całej zbioro- postępowania cywilnego (druk nr 3901). wości, czy to księży, czy to w ogóle chrześcijan, to Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra tutaj odpowiednio prowadzimy politykę, by brać pod Zientarskiego w celu przedstawienia uzasadnienia uwagę wszystkie względy, czego nie chciałbym już projektu ustawy. tutaj szerzej rozwijać. Proszę, panie senatorze. Na pytania, które nie uzyskały pełnej odpowiedzi, odpowiemy na piśmie. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Senator Piotr Zientarski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem podjęcia Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: niniejszej inicjatywy legislacyjnej jest wprowadzenie do procedury cywilnej instytucji tzw. odwołania po- Dziękuję. ziomego, a tym samym przyznanie stronom uczest- Proszę sprawozdawcę komisji pana posła Tade- nikom postępowania prawa do zaskarżania orzeczeń usza Iwińskiego. wydanych przez sąd drugiej instancji, które w świetle obecnie obowiązujących przepisów nie podlegają we- ryﬁkacji w trybie zażalenia do Sądu Najwyższego. Poseł Tadeusz Iwiński: Dotyczy to dwóch kategorii rozstrzygnięć, mających istotne znaczenie z punktu widzenia gwarancji kon- Panie Marszałku! Bardzo syntetycznie chciałbym stytucyjnej, w tym zwłaszcza prawa do sądu, orzeczo- odpowiedzieć na pytanie, dlaczego temu apelowi zo- nego na mocy art. 45 ust. 1 konstytucji, jak również stał nadany taki, a nie inny kształt. Po dyskusji prze- wolności osobistej, o której mowa w art. 41 ust. 1 ważyło przekonanie, żeby jednak wyjść od szczegółu konstytucji, a mianowicie postanowienia oddalające- do ogółu i nadać temu dokumentowi charakter bar- go wniosek o wyłączenie sędziego oraz postanowień dziej uniwersalny, czyli nie podajemy tam przykła- o charakterze porządkowym, na przykład postano- dów żadnych państw, mówimy tylko, że dotyczy to wienia o przymusowym sprowadzeniu świadka czy głównie obszaru Azji i Afryki, choć takie przypadki też nakazującego jego aresztowanie. Zapewnienie zdarzają się również w Europie. I nie cytujemy niko- stronie możliwości zaskarżenia orzeczenia sądu drugo. W pierwotnym projekcie było odniesienie zarówno giej instancji rozstrzygającego negatywnie o potrze- do włoskiego ministra Franco Frattiniego, jak i do bie wyłączenia sędziego tego sądu stanowi zarazem papieża. To nie jest umniejszanie autorytetu papieża. wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa Wydaje mi się, że ten apel jest dostatecznie silny i jest do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 on mocniejszy poprzez to, że ma taki charakter, na czerwca 2010 r., sygn. akt SK 38/09. wyższym poziomie, paradoksalnie. Nie ma żadnych Trybunał uznał, iż rozwiązanie przyjęte na grun- 1 nazwisk, przytoczone są tylko trzy instytucje mię- cie art. 394 § 2 K.p.c., a skutkujące pozbawieniem dzynarodowe. To zostało jednomyślnie przyjęte przez strony prawa do wywiedzenia zażalenia w przypadku podkomisję i komisję. Dziękuję bardzo. (Oklaski) oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego, zgłoszone- go po raz pierwszy w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, nie odpowiada standardom konstytucyjnym, ponieważ godzi w prawo do bezstronnego Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: sądu, wynikające z art. 45 ust. 1 konstytucji. Trybu- nał zobligował zatem ustawodawcę do poszerzenia Dziękuję bardzo panu profesorowi. katalogu zaskarżalnych postanowień sądu drugiej Zamykam dyskusję.*) instancji. Projektowana ustawa dodatkowo zakłada wyeliminowanie jednej z podstaw odrzucenia wnio- *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- sku o wyłączenie sędziego, to jest przesłanki oczywi- łączniku nr 1. stej bezzasadności. Proponowana w tym zakresie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego 161

Senator Piotr Zientarski Proponowana nowelizacja procedury cywilnej może w praktyce prowadzić do wzrostu liczy środ- zmiana nie tylko uwzględnia systemowe ujęcie wska- ków odwoławczych wnoszonych od orzeczeń sądu zanej przesłanki, ale także czyni zadość postulatowi drugiej instancji, co z kolei może pociągać za sobą de lege ferenda, sformułowanemu przez Sąd Konsty- skutki finansowe dla budżetu państwa w postaci tucyjny w uzasadnieniu rozstrzygnięcia z dnia 2 zwiększenia się wydatków w części: Sądy powszech- czerwca 2010 r. ne, względnie – wymusi na dysponentach tej części Głównym założeniem projektu jest zapewnienie inny podział środków przewidzianych na finansowa- osobom, które wystąpiły z żądaniem wyłączenia sę- nie działalności sądów. dziego sądu drugiej instancji i których wniosek nie Projekt został skonsultowany z ministrem spra- został uwzględniony, prawa do wniesienia zażalenia. wiedliwości, Sądem Najwyższym, Krajową Radą Są- Podobnie ma się rzecz z przyznaniem zażalenia w downictwa, Stowarzyszeniem Sędziów Polskich „Iu- wypadku ukarania grzywną świadka, biegłego, stro- stitia”, Naczelną Radą Adwokacką, Krajową Radą ny, jej pełnomocnika lub osoby trzeciej oraz zastoso- Radców Prawnych, Helsińską Fundacją Praw Czło- wania przez sąd drugiej instancji środków przymusu wieka, a także ministrem spraw zagranicznych. Wy- mienione podmioty zaopiniowały proponowaną no- określonych w art. 274 § 1 i art. 276 § 2 K.p.c. Dla welizację przepisów K.p.c., co do zasady, pozytywnie osiągnięcia tego celu proponuje się wprowadzenie do albo też nie zgłosiły żadnych uwag. Jedynie Krajowa procedury cywilnej instytucji odwołania poziomego. Rada Sądownictwa zasugerowała przyjęcie innego Zgodnie z projektowanym przepisem art. 3942 § 1 rozwiązania na gruncie art. 531 K.p.c., a mianowicie K.p.c. zarzuty stawiane postanowieniu wydanemu na pozostawienie sądowi kompetencji do odrzucenia zasadzie art. 52 K.p.c. w związku z art. 391 § 1 zdanie oczywiście bezzasadnego wniosku o wyłączenie sę- pierwsze K.p.c. albo formułowane pod adresem po- dziego, z równoczesnym wzmocnieniem mechanizmu rządkowego orzeczenia sądu drugiej instancji rozpo- gwarancyjnego przez zobligowanie sędziego do zło- znawane będą przez inny równorzędny skład tego żenia wyjaśnienia odnośnie do zarzutów postawio- sądu. W ten sposób przywrócona zostanie symetria nych mu w takim wniosku. Dziękuję bardzo. regulacji w zakresie zaskarżalności wskazanych po- wyżej rozstrzygnięć, albowiem będą one podlegały weryfikacji niezależnie od tego, czy zapadły w postę- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: powaniu pierwszoinstancyjnym, czy też już po przed- łożeniu sprawy sądowi drugiej instancji. W obu przy- Dziękuję bardzo panu senatorowi. padkach podmiot posiadający legitymację skargową Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- – a więc strona bądź uczestnik postępowania wno- rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- szący o wyłączenie sędziego, osoba skazana na czeń w imieniu klubów i kół. grzywnę, świadek, w stosunku do którego zarządzo- Otwieram dyskusję. no przymusowe sprowadzenie lub aresztowanie, oraz Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Witold podmiot, który domaga się zwolnienia od grzywny Pahl, Platforma Obywatelska. albo wnosi o zwolnienie od przymusowego sprowadzenia – będzie mógł zainicjować kontrolę nieko- rzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Różnica polegać Poseł Witold Pahl: będzie wyłącznie na tym, że o ile postanowienia sądu pierwszej instancji w dalszym ciągu weryfikowane Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! będą przez sąd znajdujący się wyżej w strukturze W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby- watelska pragnę przedstawić stanowisko mojego organizacyjnej sądownictwa, o tyle już badanie pra- klubu w sprawie senackiego projektu ustawy o zmia- widłowości orzeczeń pochodzących od sądu drugiej nie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, druk instancji i dotyczących analogicznych kwestii będzie nr 3901. dokonywało się na tym samym szczeblu, czyli właśnie Podnoszona w projekcie ustawy problematyka, poziomo, aczkolwiek przed innym składem sędziow- omówiona już przez pana senatora Zientarskiego, skim. Sąd drugiej instancji będzie stosował przy tym dotyczy bardzo ważnej sfery, tj. ochrony praw pod- odpowiednio przepisy normujące tryb oraz sposób miotowych obywatela w części polegającej przede postępowania z zażaleniem wniesionym na postano- wszystkim na gwarancjach procesowych. Ta dostęp- wienie sądu pierwszej instancji. ność sądu, która była przedmiotem rozważań trybu- Przyjęcie proponowanych rozwiązań pozytywnie nału, w tej kwestii, wywołanej pewnym impulsem, oddziaływać będzie na budowę społecznego zaufania tj. oceną konstytucyjności braku możliwości złożenia do wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem projektodaw- zażalenia na odrzucenie wniosku w przedmiocie wy- cy, powierzenie równorzędnym składom sądów dru- łączenia sędziego, chodzi o odrzucenie oczywiście giej instancji rozpoznawania zażaleń na postanowie- bezzasadnego wniosku, spowodowała – i chyba słusz- nia tych sądów wskazane w art. 3942 § 1 K.p.c. nie nie – taki audyt, przegląd pozostałych okoliczności wywołuje obaw o brak obiektywizmu. faktycznych, które sytuują pozycję obywatela w trak- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 162 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego

Poseł Witold Pahl Poseł Barbara Bartuś: cie postępowania cywilnego przed sądem drugiej Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi za- instancji zdecydowanie niekorzystnie, bardziej nie- szczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamen- korzystnie, niż ma to miejsce w przypadku postępo- tarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczącego senac- wania przed sądem pierwszej instancji. Art. 394 daje kiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks możliwość złożenia zażalenia na wszystkie postano- postępowania cywilnego, zawartego w druku nr 3901. wienia kończące postępowanie w pierwszej instancji, U podstaw wniesienia tego projektu leżał zamiar również na zarządzenia incydentalne. dokonania nowelizacji przepisów, wynikający z orze- Nie ma z kolei takiego szerokiego katalogu przy czenia Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2010 postanowieniach, przy zarządzeniach dotyczących r. Konieczność dokonania zmiany jest bezsporna, zaś postępowania w ramach drugiej instancji. Jest to o analizie poddać można wyłącznie zasadność rozwią- tyle niedobre, że to też są postanowienia dotyczące zań ostatecznie przyjętych przez projektodawcę, a w tak ważnej sfery, jak wolność. To są kwestie dotyczą- szczególności zasadność przyjęcia koncepcji odwoła- ce tych elementów, które wynikają z zasad państwa nia poziomego. Zaznaczyć należy, że projekt regulu- prawnego, a więc również z prawa do sprawiedliwego je kwestie dotyczące postępowania przed sądem drugiej instancji. Przedmiotowe sprawy związane z i szybkiego rozpoznania sprawy. Dobrze, że projekt wyłączeniem sędziego, jak również z karami porząd- poszedł w kierunku stworzenia takiej gwarancji dla kowymi, pomimo ich niewątpliwego znaczenia dla uczestników czy stron postępowania na zasadzie, stron postępowania, nie są z reguły nacechowane która nie jest sprzeczna z elementem dwuinstancyj- znacznym merytorycznym skomplikowaniem, które ności, który wynika z konstytucji. wymagałoby wprowadzenia w odniesieniu do ich Rzeczywiście należy przyznać rację, że kwestie rozstrzygnięć kontroli instancyjnej. Wymagają one dotyczące wydania postanowienia w częściach po- raczej analizy stanu faktycznego przedstawionego rządkowych, ukarania grzywną czy też w kwestiach przez stronę lub świadka. Bezsporne jest, że kontro- dotyczących wyłączenia sędziego nie mają charakte- la instancyjna co do zasady daje większe poczucie ru sporu, a więc nie mają też charakteru sprawy w bezstronności orzekania, przynajmniej z punktu wi- rozumieniu konstytucyjnym, toteż nic nie stoi na dzenia stron postępowania. Jednocześnie zakres przeszkodzie, aby były one rozpoznawane poprzez spraw objętych projektem nie należy de facto do krę- tzw. odwołania poziome. Zresztą ta instytucja funk- gu mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia cjonuje już w prawie karnym, a więc recypowanie sprawy. Stąd należy zastanowić się, czy odstąpienie sprawdzonych rozwiązań na grunt prawa cywilnego w odniesieniu do nich od kontroli instancyjnej może wydaje się jak najbardziej uzasadnione, dopełnia stanowić realne zagrożenie dla wydawanych orze- pewną systematykę i, co ważne i na co zwrócił rów- czeń, czy też nie. nież uwagę pan senator Zientarski, umożliwia nie Istotny jest fakt, iż mając na uwadze drugoinstan- tylko szerszy dostęp do sądu, nie tylko powoduje po- cyjny charakter postępowań objętych projektem, prawę pewnej ekonomiki procesowej, ale także zwięk- wprowadzenie kontroli instancyjnej wiązałoby się z sza zaufanie obywateli do sądu. Chociażby w kwestii koniecznością przekazania ich do rozpoznania Sądo- dotyczącej wniosku o wyłączenie sędziego mamy nawi Najwyższemu. Należy więc zastanowić się, czy reszcie do czynienia z sytuacją, kiedy sąd będzie roz- angażowanie Sądu Najwyższego do rozstrzygania poznawał sprawę merytorycznie, a więc ustosunkuje takich kwestii nie stałoby w sprzeczności z zasadami działania wskazanej instytucji sądowniczej. Zmusza- się do zarzutów, które stanowią podstawę czy gwa- łoby to bowiem Sąd Najwyższy do rozstrzygania za- rancję bezstronnego, w pełni sprawiedliwego rozpo- gadnień odnoszących się w przeważającej mierze do znania. Jak już wspomniałem przy tym elemencie kwestii poczynionych przez sąd niższej instancji dodatkowym, rozpoznanie sprawy nie przez Sąd Naj- ustaleń faktycznych, a nie do badania właściwej wy- wyższy, bo z pewnością sprawy trwałyby wówczas kładni przepisów prawa. Nadto istotny jest fakt, o dłużej, ale przez inny skład sędziowski w ramach tej którym należy pamiętać, że wprowadzenie w zakre- samej instancji daje gwarancję szybkiego i sprawie- sie orzeczeń wskazanych projektem kontroli instan- dliwego rozpoznania sprawy. Te wszystkie elementy cyjnej wykonywanej przez Sąd Najwyższy prowadzi- powodują, że Klub Parlamentarny Platforma Oby- łoby do obarczenia tegoż sądu dodatkowym zakresem watelska będzie głosował za przyjęciem tego projek- spraw, co niewątpliwie wpłynęłoby na wydłużenie tu. Dziękuję bardzo. (Oklaski) okresu oczekiwania na rozstrzygnięcia stricte merytoryczne wydawane przez Sąd Najwyższy. Tego stanu rzeczy nie sposób uznać za korzystny z punktu wi- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dzenia wymiaru sprawiedliwości w ogólności. Co do zmiany art. 531 K.p.c. można wyłącznie Dziękuję. stwierdzić, że generalnie wprowadzenie do procedu- O zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Spra- ry cywilnej tak ocennej kategorii, jaką jest oczywista wiedliwość proszę panią poseł Barbarę Bartuś. bezzasadność dokonywanej czynności, i to w zakresie 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego 163

Poseł Barbara Bartuś przez pana senatora, są oczywiste. Zgadzam się cał- kowicie z argumentami przedstawionymi przez pana odnoszącym się do oceny stanu faktycznego sprawy, senatora Zientarskiego oraz kolegę Pahla poza jed- a nie kwestii związanych z wykładnią prawa, należy nym. Mianowicie co do twierdzenia, że samouregu- uznać za błędne. Takie jest moje zdanie. Pragnę rów- lowanie w ustawie tego zagadnienia może spowodo- nież zauważyć, że obecne brzmienie Kodeksu postę- wać większe zaufanie do sądów, mam poważne wąt- powania cywilnego odnosi się do oczywistej bezza- pliwości, bo zaufanie do sądów będzie wzrastało sadności wyłącznie w treści art. 531, art. 4249 i art. wtedy, kiedy one będą porządnie, prawidłowo stoso- 499, przy czym pomijając zasady odnoszące się do wały przepisy. Oczywiście przepis ma znaczenie. skargi kasacyjnej, wyłącznie treść objętego noweli- Tak się składa, panie ministrze, że w ostatnim zacją art. 531 prowadzi do możliwości zakończenia okresie ciągle nowelizujemy Kodeks postępowania postępowania lub jego części bez poddania dalszej karnego, Kodeks postępowania cywilnego, nie mó- kontroli. Rozważenie eliminacji przedmiotowego za- wiąc już o Kodeksie karnym czy Kodeksie cywilnym. pisu uznać należy za jak najbardziej uzasadnione. I zastanawiam się nad tym, bo ciągle występują takie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamen- problemy, w odniesieniu do których aż dziw, że trze- tarny Prawo i Sprawiedliwość opowiada się za pod- ba było czekać na orzeczenie trybunału. Pan senator jęciem prac nad przedłożonym projektem ustawy i przywoływał tu konsultacje z organizacjami prawni- skierowaniem go do Komisji Nadzwyczajnej do spraw czymi itd. i znów dziwne jest to, że wcześniej nikt zmian w kodyﬁkacjach. Dziękuję bardzo. (Oklaski) tych zagadnień nie dostrzegł. Oczywiście można by powiedzieć, że jeżeli pracuje komisja prawa cywilnego czy komisja prawa kar- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nego, to wtedy kiedy przedłoży propozycje pełnych projektów zmian czy nowych projektów, pewnie je Dziękuję. wyeliminuje. Ale zanim do tego dojdzie, to jeszcze O wystąpienie w imieniu klubu Sojusz Lewicy może minąć kilka kadencji Sejmu. W związku z tym, Demokratycznej proszę pana posła Witolda Klepa- panie ministrze, zastanawiam się nad jedną rzeczą. cza. Czy nie byłby to czas na to, żeby zwrócić się do tych wszystkich organizacji samorządowych, instytucji prawniczych, aby przeanalizowały te przepisy, które Poseł Witold Klepacz: właśnie wychodzą? Szczególnie chodzi o kwestie pro- ceduralne, bo pewnie można to zauważyć i spróbować Dziękuję bardzo. Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan wtedy przygotować jednolitą nowelizację niezbęd- senator, przedstawiciel wnioskodawców, bardzo do- nych przepisów. Oczywiście mam na myśli tylko ko- kładnie przedstawił założenia senackiego projektu deksy, bo w przypadku innych projektów ustaw by- ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cy- łoby to o wiele bardziej skomplikowane. Wtedy unik- wilnego, zawartego w druku nr 3901. Pora jest póź- nęlibyśmy takiej sytuacji, oczywiście chwalebnej, na, poinformuję więc tylko, że Klub Poselski Sojusz kiedy Senat podejmuje inicjatywę, wykonując orze- Lewicy Demokratycznej popiera intencję autorów czenie Trybunału Konstytucyjnego. A więc skoro projektu i wnosi o przekazanie go do Komisji Nad- mówimy, że to prawo powinno być dobrze znane spo- zwyczajnej do spraw zmian w kodyﬁkacjach. Dzię- łeczeństwu, nie tylko znane, ale właściwie stosowa- kuję bardzo. ne, to byłaby to realna pomoc. A tak, to co jakiś czas wracamy do nowelizacji, komisja ciągle ma problemy. Chodzi o zagadnienia drobne, bo przecież instytucja Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: skargi, tak jak w tym wypadku, odwołania poziomego, jest znana – koledzy mówili, że chociażby z Ko- Dziękuję bardzo panu posłowi. deksu postępowania karnego, ale nie tylko. Stąd O wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stron- myślę, panie ministrze, że warto by zastanowić się nictwa Ludowego proszę pana marszałka Józefa nad taką inicjatywą, żebyśmy po prostu praktycznie Zycha. podeszli do tego zagadnienia jeszcze przed Sejmem i Panie marszałku, uprzejmie proszę. spróbowali coś z tym zrobić. Dziękuję.

Poseł Józef Zych: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Polskiego Dziękuję bardzo panu marszałkowi Zychowi. Stronnictwa Ludowego uznaje, iż projekt ustawy o Czy ktoś z państwa chciałby zapisać się jeszcze do zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego za- zadania pytania? sługuje w pełni na poparcie. Argumenty przytoczone Nie widzę zgłoszeń. przez Trybunał Konstytucyjny, przywołane później Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minutę. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 164 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Jako pierwszy pytanie zadawać będzie pan poseł Dziękuję bardzo, panie pośle. Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedliwość, któremu Chciałbym podziękować przedstawicielowi wnio- chciałbym serdecznie podziękować za to, że, uwzględ- skodawców panu senatorowi Piotrowi Zientarskiemu niając tę porę, wręcz poranną, złożył swoje oświad- za szerokie, bardzo wnikliwe przedstawienie całości czenie do protokołu. Oczywiście to również będzie materii. wydrukowane w stenogramie. Prosiłbym o udzielenie odpowiedzi na postawione Bardzo proszę, panie pośle. pytania podsekretarza stanu w Ministerstwie Spra- wiedliwości pana ministra Zbigniewa Wronę.

Poseł Antoni Błądek: Podsekretarz Stanu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! w Ministerstwie Sprawiedliwości Proponowana przez Senat zmiana ustawy Kodeks Zbigniew Wrona: postępowania cywilnego w części wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Inicjatywa Senatu wy- Dziękuję bardzo. kracza jednak poza zalecenia zawarte w wyroku i Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od razu powiem, poszerza zakres przepisów, które w obecnym stanie że rząd popiera to przedłożenie senackie. Jest to jed- prawnym nie pozwalają na poddawanie kontroli oraz no z wielu przedłożeń, których Senat dokonuje, pro- zażaleniu wielu postanowień sądu. ponując dostosowanie prawa do standardów wyzna- Trzeba zauważyć, że prawo do zaskarżania decy- czonych przez Trybunał Konstytucyjny. Chcę powie- zji sądu powinno być standardem każdej procedury dzieć, że rząd również przygotował analogiczny sądowej, co daje obywatelom konstytucyjne gwaran- projekt, który znajduje się właśnie w fazie przed roz- cje prawa do sądu. W związku z tym mam pytanie do poznaniem przez Radę Ministrów, został pozytywnie ministra sprawiedliwości: Czy proponowana noweli- zarekomendowany przez stały komitet Rady Mini- zacja ustawy otwiera możliwość zaskarżania posta- strów, ale jest to nowelizacja szersza. Tutaj może od nowień sądu we wszystkich przypadkach, w których razu odpowiedź w kwestiach dotyczących zagadnień obecny stan prawny uniemożliwiał odwołanie lub poruszonych przez pana marszałka Zycha. Rzeczy- zażalenie na postanowienie sądu w procedurze cy- wiście przegląd prawa pod kątem standardów kon- wilnej? Dziękuję bardzo. stytucyjnych jest potrzebny i on jest dokonywany. Jest dokonywany zarówno przez właściwe departa- menty ministerstwa, jak i Komisję Kodyﬁkacyjną Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Prawa Cywilnego, tyle tylko, że staramy się – oczy- wiście nie zawsze jest to możliwe – żeby nie było tych Dziękuję bardzo panu posłowi. nowelizacji za dużo. I tak ich jest dużo, często nam Pytanie zadawać będzie pan poseł Łukasz Zboni- jest to wytykane, dlatego łączymy pewne tematy. kowski, Prawo i Sprawiedliwość. Dlatego też, wydawałoby się, oczywisty temat, który wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, właśnie tego, o którym tu była mowa, musiał troszkę Poseł Łukasz Zbonikowski: poczekać, bo tam jest cały szereg innych zmian, nie tylko konstytucyjnych, ale w ogóle modernizujących, Dziękuję. reformujących naszą procedurę. Niemniej co do za- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed chwilą wy- sady oczywiście zgadzam się z panem marszałkiem, mieniono szereg zalet wprowadzenia tego nowego że należy cały czas przeglądać prawo pod kątem kon- rozwiązania, jakim jest odwołanie poziome w sądach stytucyjności. cywilnych, niemniej chciałbym zadać pytanie: Czy Od razu odpowiadam na inne pytania. Te zmiany nie ma jednak żadnych wątpliwości, że taka możli- są konieczne ze względu na zasadę bezstronnego wość odwołania się, według właśnie zasady odwoła- sądu, bo to jest kwestia wyłączenia sędziego – to jest nia poziomego, będzie w sposób wiarygodny rozstrzy- taka delikatna instytucja, która musi być pod szcze- gała wniesione zażalenie, skoro będą je rozpatrywać gólną kontrolą. Trybunał Konstytucyjny właśnie sędziowie tego samego sądu? uznał, że ze względu na jej znaczenie dla procesu nie Wprowadzenie wyżej wymienionych zmian spo- może być tak, że tylko jedna decyzja, na przykład o woduje z pewnością wzrost wydatków na sądownic- oddaleniu wniosku o wyłączenie tego sądu, którego two, ponieważ będzie więcej odwołań od postanowień dotyczy wniosek o wyłączenie sędziego, wystarczy – sądów. W jaki sposób projektodawca proponuje zabez- musi być kontrola sądu w innym składzie. Dlatego pieczyć dodatkowe środki, czy budżet nie będzie zbyt tutaj już więcej chyba nic nie da się zrobić, jest to sąd obciążony i czy nie zostaną dokonane przesunięcia w jednak w innym składzie niż ten, którego dotyczy stosunku do innych dysponentów? Dziękuję bardzo. wniosek, i to jest wystarczająca gwarancja. Nie spo- (Oklaski) woduje to jakichś nadzwyczajnych kosztów, ponieważ 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Oświadczenia poselskie 165

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam Sprawiedliwości Zbigniew Wrona zatem za zamkniętą. Raz jeszcze informuję, że swoje oświadczenie do jest to tylko postępowanie wpadkowe, takich wnio- protokołu złożył pan poseł Antoni Błądek.*) sków nie jest dużo, to nie jest rozpoznawanie całej Oświadczenie wygłosi pan poseł Szymon Stani- sprawy. sław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość. Rzeczywiście zgadzam się z opiniami, które tutaj były prezentowane, wskazującymi na to, że nowelizacja ma troszeczkę szerszy charakter, bezpośrednio Poseł Szymon Stanisław Giżyński: nie wynika ona z orzeczenia trybunału, to znaczy, nie ma takiego obowiązku, ale charakter orzeczeń, Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W ﬁlmie Jeana- tzw. przymuszających, porządkowych, gdzie nakłada -Luca Godarda „Amatorski gang” bohater pragnie się nieprzyjemne obowiązki na uczestników postępo- poprawić rekord pewnego Amerykanina, który zużył wania, skazuje się świadka, biegłego, stronę na 9 minut i 40 sekund na zwiedzenie Luwru. grzywnę albo zarządza się przymusowe sprowadze- Miło mi państwa powiadomić, iż rekord Amery- nie lub aresztowanie świadka, albo odmawia się kanina w kategorii artystycznego happeningu został zwolnienia świadka lub biegłego od grzywny lub od- w ciągu ostatnich 4 dni, od soboty 12 marca, wielo- mawia się zwolnienia świadka od przymusowego krotnie pobity, i to u nas, w naszym kraju, w Polsce. sprowadzenia, czyli tam, gdzie wiąże się to, reasu- A to za sprawą samego pana premiera Donalda Tu- mując, z nałożeniem pewnej dolegliwości ﬁnansowej ska, który udzielając obszernej wypowiedzi „Gazecie albo z ograniczeniem na pewien krótki czas, ale jed- Wyborczej”, udowodnił ponad wszelką wątpliwość, iż nak, swobody i wolności, bo to jest sprowadzenie dokładne, wnikliwe, a nawet graniczące z pedanterią przymusowe, muszą być zastosowane pewne środki przestudiowanie osiągnięć jego rządu upływającej zapewniające bezstronność i prawidłowość orzeka- kadencji zajmuje znacznie mniej czasu niż owe 9 mi- nia. Stąd to zażalenie poziome. Analogicznie jak w nut i 40 sekund. I to także wówczas, gdyby jakikol- przypadku wyłączenia sędziego ze względu na wagę wiek badacz fascynat nieznośnie sylabizował i niemi- dla praw człowieka tych decyzji procesowych wpad- łosiernie przeciągał samogłoski. Dziękuję uprzejmie. kowych, ale jednak niezwykle istotnych. Powinny być (Oklaski) te decyzje analogicznie potraktowane jak zarządze- nie o odmowie wyłączenia sędziego. Oczywiście, tu też odpowiedź na pytanie, nie są to wszystkie decyzje Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: w procesie cywilnym, bo jest jeszcze cała masa decyzji, które nie są zaskarżane. No ale nie wszystkie Dziękuję bardzo panu posłowi. Dziękuję również decyzje mogą być zaskarżane – tylko te, które rzeczy- za takie syntetyczne, sztabowe przedstawienie wiście wiążą się z istotną ingerencją czy ogranicze- oświadczenia. niem praw uczestników postępowania. Dziękuję, Proszę pana posła Tadeusza Arkita, Platforma Wysoka Izbo. Obywatelska. Nie ma pana posła. Pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawie- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dliwość.

Dziękuję bardzo panu ministrowi. Zamykam dyskusję.*) Poseł Łukasz Zbonikowski: Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kieruje Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wy- senacki projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks głosić oświadczenie w sprawie likwidacji placówek postępowania cywilnego, zawarty w druku nr 3901, Poczty Polskiej. do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyﬁ- Dziś byliśmy świadkami protestu pracowników kacjach w celu rozpatrzenia. Poczty Polskiej z 23 organizacji związkowych wspie- Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów ranych przez mieszkańców małych miejscowości, porządku dziennego zaplanowanych na dzień 16 którzy obawiają się utraty dostępu do urzędów pocz- marca. towych. Protestujący nie zgadzają się z planowanym Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło- przez zarząd Poczty Polskiej zbyciem ok. 700 nieru- szenia oświadczeń poselskich. chomości należących do poczty w całym kraju. Ich Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze miejsce mają zająć agencje prywatne, które już za- wygłosić oświadczenie? czynają zajmować się dostarczaniem przesyłek. Jed- Nikt się nie zgłasza. nak zdaniem związków zawodowych nie będą one w

*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- łączniku nr 1. łączniku nr 1. 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 166 Oświadczenia poselskie

Poseł Łukasz Zbonikowski strukturę kolejową i wypadły tak naprawdę z krajowego programu dróg krajowych i autostrad dwie stanie zapewnić bezpieczeństwa i właściwej jakości ważne drogi, droga nr 7 i droga nr 73. usług. Pod petycją sprzeciwiającą się planom restruk- Ostatnio musieliśmy się zmierzyć z problemem turyzacji podpisało się już ponad 100 tys. osób, które nieuwzględnienia Kielc na liście polskich metropolii nie są pracownikami poczty. Likwidacja placówek w związku z projektem planu przestrzennego zago- oznacza również masowe zwolnienia. Redukcja eta- spodarowania naszego kraju. Jest w tej sprawie zło- tów przewiduje zwolnienie do października 2011 r. żona gdzieś obietnica. Zobaczymy czy zostanie do- blisko 5 tys. pracowników. Część dotychczasowych trzymana. urzędów ma zostać przekształcona w tzw. agencje Ale problem, który nas dotknął najbardziej w pocztowe. Tego typu rozwiązanie, nastręczające wie- ostatnich dniach, to publikacja w jednym z organów lu wątpliwości co do jego słuszności, spotkało się ze partii rządzącej. Chodzi o to samo pismo, które nie tak zdecydowanym sprzeciwem związków zawodowych. dawno zasłynęło z tego, że pokazało, w jaki sposób Pierwszy problem dotyczy korzystania z kont za- politycy Platformy Obywatelskiej podchodzą do pro- łożonych w Banku Pocztowym. Po wejściu w życie blemów zdrowotnych ludzi starszych. Tak, w tej samej przebudowy systemowej zostanie ono znacznie ogra- gazecie jeden z działaczy Platformy Obywatelskiej niczone, ponieważ osoby, które do tej pory umiesz- przedstawił region świętokrzyski jako typowy zaścia- czały swoje renty i emerytury na takich rachunkach, nek, województwo, które tak naprawdę może się ponie będą mogły w dalszym ciągu korzystać z tego chwalić samymi złymi rzeczami, województwo, w rodzaju usług finansowych, jeśli nie prowadzą dzia- którym jest słaba władza niepotrafiąca zadbać o inte- łalności gospodarczej. Utrudnienia będą dotyczyły resy. A przypomnę, że w tym województwie rządzi także dodatkowych kosztów i nakładów czasu wyma- przecież Platforma Obywatelska z Polskim Stronnic- ganych w związku z podróżowaniem do znacznie twem Ludowym. I to jest wielce niezrozumiałe, dla- oddalonych placówek pocztowych. czego takie artykuły, szkalujące województwo święto- Kolejnym czynnikiem wymuszającym zwiększe- krzyskie, pojawiają się w takich czasopismach. nie środków finansowych jest bowiem wymiana do- Z tego miejsca chciałbym wezwać przywódcę kumentów, pieczątek etc., jaką niesie każda zmiana Platformy Obywatelskiej do tego, aby przeprosił systemowa. Pytałem niedawno o wątpliwości doty- mieszkańców województwa świętokrzyskiego za czące restrukturyzacji w spółce ENERGA. Poczta wszelkie zło, które płynie od tej partii w kierunku Polska to kolejna instytucja, w której restrukturyza- jego mieszkańców. Bo jak można powiedzieć o prze- cja to po prostu likwidacja. Dziś manifestanci przy- pięknym mieście Wąchock, mieście z bogatą trady- nieśli pod kancelarię premiera trumnę, która ma cją, mieście, gdzie mieszkają patrioci zasłużeni dla symbolizować kondycję Poczty Polskiej. Ile jeszcze ojczyzny, że jest to miasto pijaczków i wyleniałych trzeba takich manifestacji, by rząd wreszcie zauwa- kotów. To jest po prostu rzecz skandaliczna. Jeszcze żył prawdziwe problemy Polaków? Dziękuję bardzo. (Oklaski) raz wzywam premiera Donalda Tuska, liderów regionalnej Platformy Obywatelskiej do tego, aby zdo- byli się na głęboką refleksję nad tym, co czynią wo- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: bec województwa świętokrzyskiego. Sądzę, że są winni jego mieszkańcom dobre słowo, które zmieni Również dziękuję panu posłowi Zbonikowskiemu tę sytuację, i że wreszcie partia rządząca zadba o za sztukę skondensowania oświadczenia. A mówić losy tej ziemi, ziemi świętokrzyskiej, zasłużonej dla krótko to jest rzeczywiście sztuka. Polski. O to apeluję i zapraszam pana premiera Do- Dziękuję, panie pośle. nalda Tuska, zresztą niejednokrotnie to czyniłem z Zapraszam do wygłoszenia oświadczenia pana trybuny sejmowej, aby zechciał zmierzyć się z praw- posła Krzysztofa Lipca, Prawo i Sprawiedliwość. dziwymi problemami ziemi świętokrzyskiej i wziął się za działanie, tak aby te problemy rozwiązać, bo jest ich dużo. Województwo świętokrzyskie zostało Poseł Krzysztof Lipiec: wprowadzone na ścieżkę dobrego rozwoju w latach 2005–2007 i z tej ścieżki zaczyna powolutku scho- Dziękuję bardzo. dzić. Protestują wobec takich skandalicznych zacho- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zająć wań parlamentarzyści świętokrzyscy z Prawa i Spra- się sprawą ważną dla mojego regionu, regionu świę- wiedliwości, protestuje „Solidarność” świętokrzyska tokrzyskiego, albowiem po raz kolejny mamy do czy- i wielu innych ludzi dobrej woli. nienia z próbą zdyskredytowania ziemi świętokrzy- Jeszcze raz proszę o to, aby ta sprawa została za- skiej. Najpierw spotykaliśmy się z przedziwnymi łatwiona, tak aby w przyszłości takie sytuacje nie działaniami ze strony władz rządowych polegającymi miały miejsca, bo ludzie ziemi świętokrzyskiej nie na tym, że Kielce jako stolicę regionu zaczęto odcinać zasłużyli sobie na to, aby byli w ten sposób traktowa- od świata. To było związane z tym, że były ograni- ni przez działaczy Platformy Obywatelskiej. Dzięku- czane środki na infrastrukturę drogową, na infra- ję bardzo. (Oklaski) 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Oświadczenia poselskie 167

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Tadeusz Iwiński:

Oświadczenie wygłosi pan poseł Jarosław Rusiecki, Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wybitny rosyj- Prawo i Sprawiedliwość. ski pisarz i poeta Jewgienij Jewtuszenko celnie za- uważył przed laty, że pociąg sprawiedliwości zawsze się spóźnia. Ta gorzka i smutna konstatacja sprawdza Poseł Jarosław Rusiecki: się bardzo często na wielu polach. Niezwykłym paradoksem jest jednak przypadek, w którym ów pociąg Dziękuję, panie marszałku. się wykoleja, a odpowiedzialność za to ponosi mini- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym kon- ster sprawiedliwości. Z taką sytuacją mamy właśnie tynuować te słowa rozgoryczenia, jakie wypowiedział do czynienia na Warmii i Mazurach, gdzie resort przed chwilą pan poseł Krzysztof Lipiec. Też jestem sprawiedliwości nie po raz pierwszy w ostatnich la- posłem ziemi świętokrzyskiej. Pan profesor Henryk tach przedstawia niezwykle kontrowersyjne i de fac- Samsonowicz, doctor honoris causa Uniwersytetu to nieskonsultowane projekty zmian właściwości Jana Kochanowskiego, honorowy obywatel wielu terytorialnej sądów. W praktyce utrudniłyby one znacząco dostęp obywateli do instytucji wymiaru miejscowości naszego województwa, powiedział, że sprawiedliwości. Chodzi konkretnie o mające wejść województwo świętokrzyskie to serce Rzeczypospo- w życie 1 kwietnia rozporządzenia w sprawie utwo- litej. Chciałbym z tego miejsca, jako poseł ziemi świę- rzenia sądów pracy i sądów ubezpieczeń społecznych, tokrzyskiej, wyrazić wielkie słowa oburzenia wobec a także sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i są- aroganckiego sposobu, w jaki pan redaktor Piotr dów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów Rachtan w gazecie propagandowej Platformy Obywa- właściwości. W pierwszym przypadku, bez podania telskiej „POgłos” pisał o województwie świętokrzy- sensownego uzasadnienia, miałyby ulec likwidacji skim i jego mieszkańcach. wydziały pracy w sądach rejonowych Bartoszyc, Bi- Myślę, że pan redaktor Piotr Rachtan, jako osoba skupca, Braniewa, Działdowa, Giżycka i Iławy, a zaufana byłego marszałka Sejmu pana Bronisława przecież te sądy odgrywają szczególną rolę w zabez- Komorowskiego, a obecnego prezydenta – w jego pieczeniu interesów mieszkańców będących zarówno imieniu na wykuskiej polanie odczytywał list, który pracownikami, jak też pracodawcami. W drugim wychwalał bohaterstwo żołnierzy Armii Krajowej w przypadku sądy rejonowe w Ełku, Giżycku, Olecku i czasie II wojny światowej – uczynił wielką szkodę Piszu, przy czym w nowej wersji, co dowodzi chaosu ludziom tego województwa, jego dorobkowi i wielkim decyzyjnego, tylko w Ełku i Olecku miały przejść pod zmaganiom, które czynią mieszkańcy ziemi święto- jurysdykcję Sądu Okręgowego w Suwałkach, w Pod- krzyskiej w tych trudnych czasach. Jest to niedopusz- laskiem. Powyższe propozycje spotkały się z jedno- czalne, aby w partyjnej gazecie po raz kolejny poni- znacznym sprzeciwem władz samorządowych Warmii żano ludzi. Wcześniej poniżano ludzi słabych, scho- i Mazur, mieszkańców, parlamentarzystów, a także rowanych, odbierając im możliwość leczenia, wycho- samych sędziów. Przyjęto w tej materii specjalne sta- dzenia z trudnych sytuacji zdrowotnych, a teraz cały nowiska, m.in. Zarządu Powiatu w Olsztynie, władz region zawstydza się przed Polską. Zastanawiam się, Biskupca, Działdowa, Mrągowa czy Rady Okręgowej czy te opinie, które są wygłaszane w tym piśmie, są Izby Radców Prawnych w Olsztynie skupiającej aż oﬁcjalnym stanowiskiem partii rządzącej. Niedo- 800 członków. We wszystkich jasno wskazuje się, że puszczalny jest fakt, aby aktywiści partii w swoim trudno dostrzec w projektach rozporządzeń racjonal- oﬁcjalnym organie występowali w ten sposób. ne jądro. Nie prowadziłoby to do oszczędności. Co więcej, to obywatele tych słabo rozwiniętych rejonów Jeszcze raz, tak jak parlamentarzyści Prawa i kraju, często spauperyzowani (w tym regionie prze- Sprawiedliwości, radni sejmiku, kombatanci, związ- cież poziom bezrobocia jest najwyższy w Polsce), mu- kowcy, domagamy się od władz partii, pana premiera sieliby ponosić zwiększone koszty wydłużonej drogi, Donalda Tuska, od władz lokalnych partii w woje- często blisko o 100 km, do sądu. Przytaczana niefor- wództwie świętokrzyskim słowa „przepraszam”. My- malnie przez urzędników ministerstwa argumenta- ślę, że należy się to temu doświadczonemu regionowi cja, iż do likwidacji miały pójść małe wydziały o mi- w skali historii i w obecnym czasie. Dziękuję bardzo. nimalnej obsadzie, gdzie rozpatruje się mniej niż 120 (Oklaski) spraw rocznie, nie wytrzymuje krytyki. Projekt zmian przekreśla ponadto starania wielu podmiotów o utworzenie Sądu Apelacyjnego w Olsztynie, a zara- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zem zamierzoną poprawę dostępu mieszkańców War- mii i Mazur do sądów i wreszcie starania na rzecz O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła ujednolicenia struktury sądownictwa w regionie. W Romana Kaczora. zdecydowanym stanowisku Sejmiku Województwa Nie ma. Warmińsko-Mazurskiego z 22 lutego stwierdza się O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła jasno, iż jest rzeczą niedopuszczalną, że pan minister Tadeusza Iwińskiego, Sojusz Lewicy Demokratycz- nie zechciał przedstawić samorządowi województwa nej. oraz zainteresowanym podmiotom jakichkolwiek ar- 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. 168 Oświadczenia poselskie

Poseł Tadeusz Iwiński zagranicznej w 2011 roku – debata krótka. Najpierw trudno zrozumieć, dlaczego debata krótka. Przecież gumentów odnośnie do proponowanej zmiany. Wpro- stoimy na progu przejęcia przez Polskę prezydencji wadzenie jej w życie spowoduje zaś całkowicie kurio- w Unii Europejskiej. Dobrze byłoby więc usłyszeć coś zalną sytuację, w której sądy z terenu jednego woje- więcej na temat tego, jaki polski rząd ma pomysł na wództwa znajdą się w trzech okręgach: elbląskim, politykę Unii Europejskiej. Wątpliwe dotychczasowe olsztyńskim i suwalskim, oraz pozostaną w jurysdyk- dokonania polskiego MSZ, często podkreślane przez cji dwóch sądów apelacyjnych. Obecny podział tery- posłów uczestniczących w dzisiejszej debacie, nieste- torialny sądów funkcjonuje od 10 lat, jego zmiana ty nie są politycznym programem na przyszłość Unii mogłaby doprowadzić do chaosu. Miałoby to też ne- Europejskiej. W świetle dzisiejszych jakże poważnych gatywne konsekwencje kadrowe i ekonomiczne. 4,5 wydarzeń na świecie musimy zaproponować przemy- mln zł już wydano na skoordynowanie systemów in- ślane i mądre propozycje, będące podstawą do podję- formatycznych w sądach okręgu olsztyńskiego. We- cia poważnych decyzji, które doprowadzą do pomyśl- dług informacji mediów lokalnych 10 marca wicemi- nych, głównie dla cierpiących ludzi, rozwiązań. nister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski pod- A więc nasuwają się pytania. Dlaczego słuchamy pisał rozporządzenie w sprawie zmian w podległości opowieści o wydarzeniach, których wszyscy jesteśmy terytorialnej sądów rejonowych w Ełku i Olecku. Od świadkami? Dlaczego prężymy polityczne muskuły, kwietnia ma też nastąpić likwidacja działającego w skoro szybko może się okazać, że są nafaszerowane Ełku zamiejscowego X Wydziału Ubezpieczeń Spo- intelektualnym dopingiem i mogą łatwo pęknąć jak łecznych Sądu Okręgowego w Olsztynie. Ta nowa marzenia najbardziej ufnych Polaków. sytuacja tworzy negatywny precedens w skali Polski. Nie chciałbym, aby mieszkańcy Unii Europejskiej Bez wątpienia lepiej, jeśli właściwość sądów jest zgod- zawiedli się na Polakach. Mamy jeszcze trochę czasu, na z granicami województw. Co więcej, rodzą się po- więc, panie ministrze Sikorski, niech pan sięgnie po ważne wątpliwości co do spójności regionu Warmii i potężne pokłady intelektu Polaków, które w pana Mazur. Rzeczą niezwykłą jawi się ostentacyjne nego- przekonaniu są naszą wielką wartością wnoszoną w wanie przez ministerstwo opinii społeczeństwa wo- posagu do Unii Europejskiej. Niech pan sięgnie po jewództwa. Przed miesiącem wystąpiłem z odnośną doświadczenia Polaków. Niech pan wreszcie właści- interpelacją do ministra Krzysztofa Kwiatkowskiego. wie zrozumie potrzeby narodu polskiego, któremu Domagam się m.in. odpowiedzi, dlaczego resort z polski rząd powinien służyć. Przecież potrzeby te uporem godnym lepszej sprawy podejmuje kolejne tworzą się na bazie wydarzeń, z jakimi mamy do czy- próby wyłączania sądów rejonowych ze wschodniej nienia każdego dnia. W opracowywaniu politycznego części Warmii i Mazur spod jurysdykcji sądów okrę- programu dla Europy niech pan nie zapomina o pięk- gowych w Olsztynie na rzecz swoiście reanimowane- nym kulturowym bagażu Polaków. go sądu w Suwałkach, a także ustosunkowania się Jeśli zacznie pan powyższe wartości rozumieć i (Dzwonek) do opinii, czy wpływ na to ma określona zacznie z nich korzystać, a nie tylko o nich mówić, to obsada kadrowa kierowniczych struktur resortu. wierzę, że polska misja wobec narodów Unii Europej- Apeluję niniejszym do ministra sprawiedliwości o skiej będzie dobrze wypełniona. Wierzę również, że odstąpienie od wskazanych niezbyt przemyślanych dobrze będą zabezpieczone polskie interesy gospodar- decyzji. Dziękuję bardzo. cze i polityczne, bo nigdy nie wolno nam zapominać, że dla wszystkich Polaków Polska jest najważniejsza. Taka postawa z pewnością nie będzie przeszkadzała Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: przy budowaniu dobrych stosunków z partnerami zagranicznymi. O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Jeśli uważamy, że Niemcy powinny być najważ- Krzysztofa Maciejewskiego, Prawo i Sprawiedli- niejszym partnerem Polaków w Europie, niech tak wość. będzie. Nie zgadzam się jednak na zbliżone postrzeganie sąsiedztwa w Unii Europejskiej. To postrzeganie sąsiedztwa musi być dokładnie takie samo, bo my Poseł Krzysztof Maciejewski: Polacy w swoich potrzebach jesteśmy dokładnie tacy sami jak Niemcy. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie przy- Chciałbym, aby postęp w rozwiązywaniu spraw znam, że do wygłoszenia tego oświadczenia zmobili- historycznych między Polską i Rosją nie był pustym zował mnie swoją dzisiejszą wypowiedzią pan mini- hasłem, lecz doczekał się konkretnych wniosków, a ster Sikorski, gdyż będąc nastawionym na wysłucha- bieżąca współpraca między tymi krajami satysfak- nie wartościowych założeń polskiej polityki zagra- cjonowała obydwie strony. nicznej na 2011 r., wysłuchałem informacji na temat Cały czas czekam na konkretne działania polskie- dotychczasowych osiągnięć MSZ, czyli resortu kiero- go rządu w zakresie przeciwdziałania łamaniu praw wanego właśnie przez pana Sikorskiego. człowieka na Białorusi. W dzisiejszym porządku obrad 87. posiedzenia W swoim wystąpieniu pan minister Sikorski pod- Sejmu w punkcie 2. czytamy: Informacja ministra kreślał, że jego działania są i będą oparte na wiary- spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki godności i solidarności. Trudno jest mi jakoś w to 87. posiedzenie Sejmu w dniu 16 marca 2011 r. Oświadczenia poselskie 169

Poseł Krzysztof Maciejewski Izbę ze stanowiskiem Rady Miasta Częstochowy w sprawie zamiaru likwidacji Wydziału Gospodarczego uwierzyć, ponieważ w dzisiejszym przemówieniu kil- Sądu Okręgowego w Częstochowie przy ul. Dąbrow- kakrotnie używał zwrotów „nauczcie się”, „zrozum- skiego. Oto jego treść: cie”. Nie wiem, kogo miał na myśli. W związku z pojawiającymi się informacjami na Nie chcę z takiej postawy wobec polskich parla- temat ewentualnej likwidacji Wydziału Gospodarcze- mentarzystów wyciągać zbyt daleko idących wnio- go Sądu Okręgowego w Częstochowie Rada Miasta sków. Pozostanę więc w przekonaniu, że to zwykłe Częstochowy wyraża głębokie zaniepokojenie zamia- przejęzyczenie i niesolidne przygotowanie się do pre- rem likwidacji tej bardzo ważnej instytucji. zentacji dotychczasowych dokonań MSZ. Równocze- Sąd Okręgowy – Wydział Gospodarczy pełni nie- śnie wierzę, że w niedalekiej przyszłości jeszcze usły- zwykle istotną funkcję w rozwiązywaniu sporów po- szymy prawdziwą, poważną i napawającą optymi- między miejscowymi przedsiębiorcami. Wydział Go- zmem informację ministra spraw zagranicznych o spodarczy Sądu Okręgowego rozpatruje sprawy z założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r., zakresu prawa gospodarczego w I i II instancji o pra- i to w czasie, na jaki taka debata zasługuje. Dziękuję wa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu za uwagę. (Oklaski) przewyższa 100 tys. zł. Do Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Częstochowie zgodnie ze statystykami w samym tyl- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ko 2010 r. wpłynęło aż 669 spraw. Ewentualne przeniesienie Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła do Katowic wiązać się będzie z licznymi niedogodno- Zbigniewa Wojciechowskiego, Polska jest Najważ- ściami dla częstochowskich przedsiębiorców. niejsza. Mając na uwadze powyższe uzasadnienie, liczymy, że minister sprawiedliwości wycofa się z zamiaru likwidacji Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowe- Poseł Zbigniew Wojciechowski: go w Częstochowie. Wysoka Izbo! Będąc posłem z okręgu częstochow- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, a właści- skiego, pragnę oświadczyć, że w pełni popieram wy- wie już wczoraj, zostały przedstawione w Sejmie za- żej wymienione stanowisko i apeluję do pana mini- łożenia polskiej polityki zagranicznej. Pan minister stra sprawiedliwości o pozytywne ustosunkowanie Radosław Sikorski zrobił to w sposób profesjonalny, się do prośby samorządu miasta Częstochowy w wy- czyli dyplomatyczny. Przedstawiając polską politykę żej wymienionej sprawie. Dziękuję bardzo. wschodnią, nie wspomniał jednak, że stała się ona dla Polski priorytetowa za czasów, gdy prezydentem RP był śp. prezydent Lech Kaczyński, a bezpośred- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nim jej konstruktorem i realizatorem był minister Dziękuję panu posłowi Kasprzykowi. Mariusz Handzlik, jeden z najwybitniejszych mini- ) strów spraw zagranicznych w niepodległej Polsce. Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.* W scenariuszu napisano o zarządzeniu przerwy Apeluję do obecnego prezydenta Bronisława Komo- do jutra, ale to, co miało być jutrem, jest już dziś, rowskiego, do premiera Donalda Tuska oraz do mi- czyli 17 marca. Zarządzam przerwę zaledwie na kil- nistra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego, ka godzin, do godz. 9. aby polityka wschodnia nadal była dla Polski priory- (Poseł Zbigniew Wojciechowski: Imieniny Zbignie- tetowa. Dziękuję bardzo. wów.) Dobrze wiedzieć. Skoro pan poseł przypomniał o swoich imieni- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nach, to o tej wczesnej porze składam życzenia imie- ninowe panu posłowi Zbigniewowi Wojciechowskie- Dziękuję, panie pośle. mu. Jestem absolutnie pewien, że są to pierwsze ży- O wygłoszenie oświadczenia proszę – będzie je czenia tego dnia. wygłaszać jako ostatni – pana posła Jacka Kasprzy- (Poseł Zbigniew Wojciechowski: A ja posłuchałem ka, Sojusz Lewicy Demokratycznej. apelu pana marszałka, aby wysłuchać ostatniego oświadczenia.) Dziękuję za to bardzo. Poseł Jacek Kasprzyk:

) Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W * Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- łączniku nr 1. swoim oświadczeniu chciałbym zapoznać Wysoką

(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 52) Załącznik nr 1

Teksty wystąpień niewygłoszonych

Informacja ministra spraw zagranicznych składki, która mogłaby być odprowadzana przez o założeniach polskiej polityki zagranicznej ubezpieczonego – to w odniesieniu do propozycji zmian w 2011 roku w art. 22 ust. 5? – punkt 2. porządku dziennego Skąd ograniczenie czasowe 24 miesięcy – to w odniesieniu do propozycji zmian w art. 22 ust. 9 pkt 2 i 3? Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny Dlaczego posłowie wnioskodawcy świadomie wpro- Prawo i Sprawiedliwość) wadzają Izbę w błąd, pisząc o zgodności rozwiązań z prawem Unii Europejskiej, skoro procedowana mate- W lipcu 2010 r. rząd przyjął dokument, z którego ria nie jest objęta stanem prawa Unii Europejskiej? wynika, że główne przesłania polskiej prezydencji będą dotyczyć: wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2010, stosunków ze Wschodem, rynku we- wnętrznego, wzmocnienia zewnętrznej polityki ener- Poseł Piotr Stanke (Klub Parlamentarny Pra- getycznej Unii Europejskiej, wspólnej polityki bezpie- wo i Sprawiedliwość) czeństwa i obrony oraz wykorzystania kapitału inte- lektualnego Europy. W tych priorytetach brak jest Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jedną z alter- zapisów dotyczących rolnictwa, zwłaszcza finanso- natywnych propozycji dla forsowanych przez rząd wania rozwoju obszarów wiejskich. Chodzi tutaj zmian jest wprowadzenie prawa wyboru dla ubezpie- o regiony, które najbardziej tego potrzebują, a wśród czonych i zapytanie ich, czy nadal chcą oszczędzać nich Podkarpacie. Tymczasem wicekanclerz Austrii w OFE. Propozycja ta zakłada również przywrócenie Wilhelm Molterer stwierdził, że jeżeli nie będziemy osobom urodzonym w latach 1949–1968 prawa do mieć nowej wspólnej polityki rolnej, nie będziemy podjęcia decyzji, czy chcą należeć do OFE, a także mieć mocnej Europy. Środki finansowe przeznaczone możliwości deklarowania przez ubezpieczonych, jaki na wspólną politykę rolną stanowią 43% budżetu procent składki chcą inwestować w II filarze. Unii Europejskiej, z dotacji korzysta 13,7 mln gospo- Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, uwaga darstw rolnych, a obszary wiejskie stanowią niemal taka została odrzucona. Argumentuje się to tym, 47% terytorium Unii Europejskiej. Dlatego zwracam że obecne brzmienie projektu nie narusza zasady się do pana ministra z pytaniem: Czy reforma wspól- nej polityki rolnej będzie priorytetem polskiej prezy- praw nabytych, zaś przedstawione propozycje mo- dencji? głyby prowadzić do demontażu systemu emerytalnego w Polsce. Chciałbym zapytać przedstawicieli rządu: Jak na- Pierwsze czytanie rządowego projektu usta- leży rozumieć te słowa, czy prawo wyboru i decyzji wy o zmianie niektórych ustaw związanych w sprawie własnej emerytury nazywacie demonta- z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń spo- żem systemu? Dziękuję. łecznych Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpie- czeń społecznych oraz ustawy o organizacji Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych Prawo i Sprawiedliwość) – punkty 3. i 4. porządku dziennego Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol- projektu omawianej ustawy napisano, że podstawo- skiego Stronnictwa Ludowego) wym celem proponowanych zmian jest ograniczenie tempa przyrostu długu publicznego przez zmniejsze- Ile razy ubezpieczony miałby prawo dokonywać nie kosztów wprowadzenia II filara kapitałowego zmian otwartego funduszu emerytalnego oraz czy przy jednoczesnym zachowaniu neutralności tego posłowie wnioskodawcy przydzielili górną wysokość rozwiązania dla wysokości emerytur z obowiązkowej 2 części systemu emerytalnego oraz stymulowanie Pierwsze czytanie senackiego projektu usta- wzrostu poziomu oszczędności emerytalnych, a tym wy o zmianie ustawy Kodeks postępowania samym i całkowitych stóp zastąpienia. cywilnego Jednocześnie pojawiły się stwierdzenia rządu, że – punkt 6. porządku dziennego mimo redukcji składek odprowadzanych do II filara, przyszłe emerytury będą wyższe i bardziej bezpiecz- Poseł Andrzej Bętkowski (Klub Parlamentar- ne niżby były bez tych zmian. Jeden z krytyków tych ny Prawo i Sprawiedliwość) zmian twierdzi, że w rzeczywistości zamiast tych korzyści – w porównaniu z wariantem kontynuacji Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do reformy emerytalnej – będą straty. Ponadto twierdzi omawianego projektu ustawy o zmianie ustawy Ko- on, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo wypłaty przy- deks postępowania cywilnego, chcę odnieść się do 1 szłych emerytur, wbrew zapewnieniom rządu istnie- nowego brzmienia art. 53 proponowanego przez pro- je zasadnicza różnica pomiędzy zobowiązaniami z ob- jektodawców i zapytać: Jakimi kryteriami kierowano ligacji skarbowych a zobowiązaniami wynikającymi się, wyrzucając z treści omawianego projektu ustawy z zapisów na kontach emerytalnych w ZUS. Zobowią- zapis funkcjonujący obecnie w Kodeksie postępowa- zania z obligacji skarbowych, które są przedmiotem nia cywilnego mówiący o odrzuceniu wniosku o wy- obrotu na rynku kapitałowym, są mocniejsze, a przez łączenie sędziego, także jeśli był on „rzeczywiście to bezpieczniejsze niż te, które wynikają z zapisów bezzasadny”? Czy fakt oczywistej bezzasadności na kontach w ZUS. wniosku o wyłączenie sędziego nie jest zdaniem pro- Zwracam się do rządu z prośbą o wskazanie, któ- jektodawców wystarczającym argumentem dyskwa- ra z tez rządu dotyczących wysokości przyszłych eme- lifikującym powyższy wniosek? Czy nie wpłynie to rytur jest prawdziwa? Jak rząd ocenia krytyczną niekorzystnie na czas rozpatrywania sprawy? Czy ocenę bezpieczeństwa wypłat przyszłych emerytur? wyrzucenie omawianego zapisu nie będzie sprzyjać pieniactwu procesowemu i nie spowoduje niepotrzeb- nej retardacji toczącego się postępowania? Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicz- nych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol- wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Pol- skiego Stronnictwa Ludowego) skiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obro- W jakim konkretnie stopniu wprowadzenie do nie prześladowanych chrześcijan w różnych porządku prawnego instytucji zaskarżalności posta- częściach świata nowienia oddalającego wniosek o wyłączenie sędzie- – punkt 5. porządku dziennego go wpłynie, zdaniem Senatu, na bezstronność w orzecz- nictwie? Poseł Wojciech Kossakowski (Klub Parlamen- Jakie konkretne przesłanki legły u podstaw wpro- tarny Prawo i Sprawiedliwość) wadzenia do zapisów Kodeksu postępowania cywilnego instytucji zaskarżalności postanowienia sądu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest to pierw- o przymusowym sprowadzeniu świadka bądź na- szy tekst rezolucji w obronie prześladowanych chrze- kazującym jego aresztowanie? Czy wynika to ze ścijan. Wystarczy przypomnieć chociażby rezolucję statystyk mówiących o nadmiernej ilości tego ro- z 2008 r. – wzywającą rząd do niezwłocznego podjęcia dzaju postępowań przez sądy? Czy liberalizacja działań w celu ochrony chrześcijan prześladowanych dotychczasowych przepisów nie wpłynie jeszcze w Indiach – autorstwa Prawa i Sprawiedliwości. bardziej ujemnie na toczące się latami procesy cy- Z perspektywy czasu mam jednak wrażenie, że te wilne spowodowane właśnie umyślnym niestawien- wszystkie nasze rezolucje pozostają tylko pustą de- nictwem świadków? klaracją na papierze. Dziwne i niezrozumiałe jest to, Czy w obu przypadkach będziemy mieć do czynie- że Europa, której tożsamość kształtowało chrześci- nia z „kontrolą instancyjną”, czy tylko z „weryfika- jaństwo, tak bardzo opieszale i powściągliwie reagu- cją” orzeczenia sądu I instancji? je na akty przemocy wobec chrześcijan, jak te na Proszę o przytoczenie motywów zastrzeżeń zgło- Bliskim Wschodzie. Oczywiście rezolucja to mocny szonych przez Krajową Radę Sądownictwa. sygnał, że dzieje się coś złego, ale ten impuls szybko słabnie i zanika, jeśli nie ma przełożenia na konkretne działania lub propozycje. Tu potrzebne jest wy- Oświadczenia poselskie pracowanie skutecznych instrumentów nacisku na kraje, w których chrześcijanie są prześladowani. Poseł Antoni Błądek (Klub Parlamentarny Konkludując, mam nadzieję, że niniejsza rezolucja Prawo i Sprawiedliwość) zmobilizuje rząd i MSZ do podjęcia wymiernych dzia- łań nie tylko na forum UE, ale także na zewnątrz Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trwający obec- Wspólnoty. nie okres Wielkiego Postu przynosi nam zawsze re- 3

fleksję nad krzyżem oraz nad cierpieniem pierwszych my, ile to razy każdy z nas w towarzystwie znajomych wyznawców Chrystusa, którzy ginęli z rąk prześla- nie przyznał się do swoich poglądów religijnych, oba- dowców. To właśnie obraz pierwszych trzech wieków wiając się szyderczych uwag lub uśmiechów. W So- chrześcijaństwa kojarzy nam się z prześladowaniami malii, Afganistanie, Indonezji i w wielu innych kra- Kościoła. Warto jednak pamiętać, że skala dzisiej- jach pomimo groźby śmierci lub okaleczenia chrze- szych prześladowań chrześcijan przypomina tę z po- ścijanie odważnie wyznają nasze wspólne kredo. czątku naszej ery. Dzisiaj, w XXI wieku trzeba jasno powiedzieć: Golgota wciąż trwa! Dzisiejsze prześladowania chrze- Poseł Jan Kulas (Klub Parlamentarny Platfor- ścijan są kontynuacją Golgoty, która wciąż trwa na ma Obywatelska) wszystkich kontynentach świata. Gdy demokratyczna Europa zabrania obecności krzyża w przestrzeni Moje oświadczenie poselskie poświęcam pamięci publicznej, w Somalii i Etiopii codziennie w miejscach Romana Komierowskiego (1846–1924) – ziemianina publicznych krzyżuje się chrześcijan. Od pierwszego pomorsko-krajeńskiego, nowoczesnego i skuteczne- Chrystusowego krzyża na Golgocie do dnia dzisiej- go gospodarza, orędownika pracy organicznej pod szego zamordowano ponad 75 mln chrześcijan. W sa- zaborem pruskim, parlamentarzysty z 27-letnim mym XX wieku, wieku rozwoju cywilizacji, zamordo- stażem, Polaka-katolika, zasłużonego pisarza histo- wano 45 mln chrześcijan, a więc w poprzednim stu- rycznego. leciu dziennie mordowano 1246 chrześcijan. Z raportu Roman Komierowski urodził się 15 sierpnia 1846 r. ONZ wynika, że obecnie mordowanych jest 170 tys. na Kaszubach, w Leśnie koło Chojnic. Był synem chrześcijan rocznie. I choć liczba ta jest w zdecydowa- Tomasza Komierowskiego herbu Pomian i matki ny sposób zaniżona, to i tak budzi przerażenie. Agaty z kaszubskich Sikorskich. Roman wychowy- W demokratycznym świecie, zawierającym tysią- wał się w zasłużonej dla polskości Kaszub i Pomorza ce wzniosłych deklaracji praw człowieka, brakuje rodzinie ziemiańskiej. Jego ojciec był działaczem poważnej debaty nad problemem chrześcijan na ca- Ligi Polskiej w Złotowie i Towarzystwa Rolniczego łym świecie, którzy codziennie są w brutalny sposób Ziemi Południowo-Pomorskiej, współtworzył biblio- prześladowani. Przywódcy świata dyskutują nad gi- tekę polską. nącymi chrząszczami i grzybami, zapominając, że Roman Komierowski zdobył solidne i gruntowne codziennie na naszych oczach dokonuje się ludobój- wykształcenie. Pierwszą edukację pobierał w rodzin- stwa ze względu na poglądy religijne. nym dworze. Następnie ukończył sławne gimnazjum Polski Sejm, rząd oraz prezydent powinni zdecy- w Chojnicach. Po maturze podjął studia prawnicze dowanie włączyć się w obronę prześladowanych na uniwersytetach w Bonn, Berlinie i w Lipsku. Pod- chrześcijan na świecie. Kiedy świat często milczy, czas studiów zaangażował się w życie Związku Pol- Polska powinna wyraźnie wesprzeć wszystkich prze- skich Akademików w Berlinie, dając tym samym śladowanych za wiarę. To zobowiązanie wobec ochro- świadectwo swojej wysokiej świadomości narodowej. ny wolności religijnej wynika z naszej historii, kul- W 1870 r. na uniwersytecie w Lipsku uzyskał tytuł tury, tradycji oraz tożsamości narodowej. doktora obojga praw. Prześladowania dotykają również polskich oby- Roman Komierowski pierwszą praktykę zawodo- wateli, którzy jako misjonarze niosą na całym świecie wą odbywał w Sępolnie. Pogłębiał swoje kwalifikacje nie tylko pomoc duchową, ale konkretną pomoc hu- w Łobżenicy, Wrocławiu i Berlinie. Służbę wojskową manitarną. 18 lutego br. w Tunezji zamordowano odbył w 1871 r. w pułku huzarów w Poznaniu. Osta- polskiego kapłana salezjanina Marka Rybińskiego. tecznie nie do końca wiadomo, dlaczego Komierowski Ksiądz Marek zginął bestialsko zamordowany w 34. zrezygnował z ubiegania się o karierę prawniczą. roku życia, w 6. roku kapłaństwa. Przebywając na Zapewne nie sprzyjała temu epoka kulturkampfu. misjach w Tunezji, ksiądz Marek Rybiński pisał: Roman Komierowski świadomie wybrał życiową Chciałbym wyjeżdżać stąd z przekonaniem, że byłem drogę ziemianina i polityka. Początki jego samodziel- potrzebny. Że zostawiłem po sobie coś dobrego. Bez nego gospodarowania miały miejsce w majątku Nie- wątpienia jego pragnienie, pomimo męczeńskiej śmier- żuchowo. Po śmierci (1884 r.) młodszego brata Wła- ci, się spełniło. Polski misjonarz uczył muzułmańskie dysława objął w użytkowanie rodzinny majątek w Ko- dzieci, organizował szkołę tamtej społeczności. Zosta- mierowie (ok. 675 ha ziemi ornej) k. Złotowa. Prowa- wił dobro, którego nie docenili oprawcy. Kiedy jednak dził tutaj wzorową i nowoczesną gospodarkę rolną. jego muzułmańscy towarzysze dowiedzieli się, że życie Doprowadził do uprzemysłowienia i specjalizacji ma- kapłana zostało tak brutalnie i gwałtownie przerwa- jątków. Konsekwentnie powiększał areał uprawny ne, tłumnie wyszli na ulicę, by zamanifestować swoją ziemi. W swoich majątkach posiadał m.in. gorzelnię, solidarność z jego najbliższymi. tartak, mleczarnię, suszarnię ziemniaków, uznaną Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym pod- reprodukcję ziemiopłodów, oborę zarodową i hodowlę kreślić, że ofiara życia księdza Marka Rybińskiego koni. i wszystkich prześladowanych chrześcijan powinna W roku 1879 Roman Komierowski ustabilizował być zobowiązaniem dla wszystkich wierzących, a ich swoje życie rodzinne. Ożenił się z Marią Kurnatow- przykład codziennym dla nas wyzwaniem. Pomyśl- ską z Pożarowa, reprezentantką wybitnej rodziny 4 wielkopolskiej. Niewątpliwie pani Maria była współ- tego koła. Dzieło to ma wysoką wartość źródłową i na- twórczynią sukcesów męża, szczególnie zaangażowa- ukową. IV tom dzieła zachował się jedynie w rękopi- ła się w sprawy gospodarstwa, rodziny, Kościoła i w dzia- sie. Komierowski spisał też swoje wspomnienia łalność charytatywną. Państwo Komierowscy docze- pt. „Moje pamiętniki życiowe”. kali się syna Tomasza (1885 r.) i trzech córek. Do Roman Komierowski zmarł 24 maja 1924 r. historii przeszła Maria Leonowa Janta-Połczyńska, w Poznaniu. Przeżył 78 lat. Został pochowany w pod- żona parlamentarzysty i ministra rolnictwa oraz ziemiach kościoła w Komierowie. Warto pamiętać, matka chrzestna legendarnego żaglowca „Dar Pomo- że Komierowski szczęśliwie doczekał się wolności rza”. Syn Tomasz, żonaty z Różą Zamoyską, działał Polski i powrotu Pomorza do Polski. Niestety jego w Pomorskim Związku Ziemian. 3 września 1939 r. rodzinna Krajna pozostała po 1920 r. w granicach został niestety zamordowany. Rzeszy Niemieckiej. Komierowski doczekał się za Roman Komierowski doceniał znaczenie działal- życia wielu odznaczeń i wyróżnień. W 1892 r. Leon ności publicznej. Działał jednocześnie w pruskim XIII nadał mu tytuł tajnego szambelana papieskie- samorządzie terytorialnym i w polskich organiza- go. Był również kawalerem orderu Polonia Restitu- cjach społecznych. Jako prezes kierował Towarzy- ta. W życiu codziennym pozostawał człowiekiem stwem Gospodarczym Powiatów Nadnoteckich. Jako głęboko religijnym i pracowitym oraz Polakiem od- przyjaciel księdza Stanisława Kujota był współtwór- danym sprawom narodowym i społecznym. Chociaż cą i działaczem Towarzystwa Naukowego w Toruniu w działalności publicznej nie zawsze był rozumiany, (TNT). Był także sekretarzem wydziału historycz- to cieszył się dużym szacunkiem i uznaniem. Nie- no-archeologicznego towarzystwa. Udzielał się rów- wątpliwie Komierowski dobrze zasłużył się Pomo- nież w Towarzystwie Czytelni Ludowych. Utrzymy- rzu, Krajnie i Polsce. Zajmuje on też wysokie miejsce wał kontakty z instytucjami życia naukowego w Po- w dziejach polskiego, w szczególności pomorskiego, znaniu. W latach 1885–1892 pracował w zarządzie parlamentaryzmu. poznańskiego Centralnego Towarzystwa Gospodar- czego, na którego 25-lecie wydał sprawozdanie z ogól- nego rozwoju i dokonań. W 1895 r. uczestniczył Poseł Józef Rojek (Klub Parlamentarny Prawo w Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich i Sprawiedliwość) w Poznaniu. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dnia 15 marca Główną domeną aktywności publicznej Romana Węgrzy będą obchodzić swoje święto narodowe – zwa- Komierowskiego była działalność parlamentarna. ne również dniem marcowej młodzieży. Przypomnę Wcześnie związał się z Polskim Komitetem Wybor- tylko, że upamiętnia ono wydarzenia sprzed ponad czym. W 1876 r. został wybrany po raz pierwszy 160 lat, które dały początek okupionej ogromnymi posłem polskim do parlamentu (Reichstag) Rzeszy ofiarami walce Węgrów o niepodległość. Niemieckiej. Miał wówczas zaledwie 30 lat. W latach Ten dzień winniśmy świętować razem z naszymi 1877–1881 był także posłem na sejm pruski. W ko- „bratankami”, ponieważ wielokrotnie w miarę swo- lejnych latach był wielokrotnie wybierany do parla- ich możliwości Węgrzy udzielali nam bezinteresow- mentu niemieckiego. Łącznie zasiadał w nim, jak nej pomocy. W poprzednim stuleciu miało miejsce ustalił prof. J. Borzyszkowski, przez 27 lat. Karierę wiele wydarzeń, na które nie sposób patrzeć li tylko parlamentarną zakończył w roku 1898. Trzeba pod- przez pryzmat poprawnych stosunków dyplomatycz- kreślić, że Komierowski należał do najbardziej ak- nych między sąsiadującymi państwami. tywnych polskich parlamentarzystów. Występował Kto dziś wie, że w czasie wojny polsko-radzieckiej też często w komisjach i na forum parlamentu. Na w 1920 r., gdy każdy transport broni przysyłanej łamach „Dziennika Poznańskiego” uprawiał publi- przez Francję był na wagę niepodległości Polski, po- cystykę parlamentarną. Dzielnie bronił praw pol- ciągi zatrzymywali nie tylko czekający na Armię skich w okresie kulturkampfu. W 1894 r. jako pierw- Czerwoną robotnicy niemieccy, ale nie przepuszczali szy i jedyny Polak został mianowany przez cesarza ich także Austriacy. Poza tym na jej tranzyt nie zgo- Wilhelma II członkiem Krajowego Kolegium Ekono- dzili się Czesi, a za sprawą Międzynarodówki Socja- micznego. Komierowski podczas ery Capriviego na- listycznej zablokowano port w Gdańsku i pozostały raził się polskiej opinii publicznej ugodowym kur- tylko transporty przez posiadającą bardzo słabą in- sem wobec nowego kanclerza. Była to zapewne pró- frastrukturę kolejową Rumunię. Wtedy na transport ba uprawiania bardziej realnej i skutecznej polityki broni do Polski zgodzili się Węgrzy, a ponadto rząd polskiej. Jednakże taktyka ta okazała się niesku- węgierski nakazał tamtejszej fabryce amunicji Man- teczna i wątpliwa moralnie. Jak się wydaje, ówcze- freda Weissa przekazanie wszystkich zapasów broni sny czas nie sprzyjał takiemu pragmatyzmowi poli- dla Polski i przez kolejne tygodnie produkowanie tycznemu. uzbrojenia tylko na potrzeby walczących Polaków. Po wycofaniu się z aktywnego życia politycznego Jakby tego było mało, Węgrzy wysłali nam na pomoc Roman Komierowski zajął się pisarstwem historycz- kilkutysięczny kontyngent wojska. nym. Podjął trud historyka parlamentarnego Koła Historia przyjaźni polsko-węgierskiej w czasie II Polskiego w Berlinie, w którym odgrywał jedną z waż- wojny światowej jest dobrze znana w naszym spo- niejszych ról. Opracował i wydał trzytomową historię łeczeństwie. Niemniej jednak pozwolę sobie przy- 5 pomnieć, że już we wrześniu 1939 r. ok. 140 tys. Po- Rzeszów II. W 1995 r. został protonotariuszem Sto- laków znalazło gościnę na ziemi węgierskiej. For- licy Apostolskiej, czyli infułatem. Po 55 latach posłu- malnie byli uchodźcami i internowanymi żołnierza- gi duszpasterskiej, 28 sierpnia 1994 r., ksiądz Józef mi, jednak w praktyce traktowano ich jak gości i przy- Sondej przeszedł na emeryturę w związku z osiągnię- jaciół, którym trzeba pomóc. Co więcej, Węgrzy aż ciem 80. roku życia. do 1941 r. tolerowali w Budapeszcie działalność pol- W okresie PRL był inwigilowany i szykanowany. skiego poselstwa. Co ciekawe, Węgry zdecydowały się Pomimo sprzeciwu władz z odwagą inspirował budo- na te gesty wbrew własnemu interesowi polityczne- wę nowych kościołów, rozwijając plany księdza arcy- mu. Ponadto, dzięki działalności licznych organizacji, biskupa Ignacego Tokarczuka. Rozprawy sądowe, umożliwiono przerzucenie na Zachód tysięcy oficerów przesłuchania prokuratorskie i grzywny nie złamały i żołnierzy do tworzącego się Wojska Polskiego. odważnego kapłana, który hartował swoją niezłom- Oczywiście Węgry były sojusznikami III Rzeszy, ność w czasie II wojny światowej jako kapłan placów- ale zawsze w stosunku do Polaków zachowywali się ki Armii Krajowej i po wojnie w 1946 r. jako opiekun przyjaźnie, a nawet wspierali ich w walce. Oto jakże młodzieży działającej w konspiracyjnej organizacji znamienny przykład. Na cmentarzu w podwarszaw- Demokratyczna Armia Krajowa. skim Raszynie znaleźć można grób sierżanta węgier- Jako mieszkaniec Rzeszowa, prezydent tego mia- skich honwedów i sześciu jego ludzi, którzy walczyli sta, a obecnie jako poseł mogłem podziwiać wiedzę w szeregach powstańców warszawskich. historyczną i miłość do ojczyzny wyrażane we wspa- To doprawdy niezwykłe, że trafił nam się taki są- niałych homiliach. Do dzisiaj ksiądz infułat senior siad, od którego otrzymaliśmy aż tyle serdeczności uczestniczy we wszystkich dużych uroczystościach i bezinteresownej pomocy. Te wszystkie gesty i dzia- patriotycznych. Za lata pełne poświęcenia dla rodzin- łania są tym bardziej godne najwyższego uznania, że nej ziemi i jej mieszkańców ksiądz infułat Józef Son- przelewaliśmy krew za niepodległość wielu krajów dej został uhonorowany tytułem Honorowego Oby- i niejednokrotnie nie znalazło się dla nas miejsce na- watela Rzeszowa. 1 marca 2008 r., w 94. urodziny, wet w ich opracowaniach historycznych. ksiądz infułat Józef Sondej został odznaczony Krzy- żem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi dla Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny niepodległości oraz kształtowanie moralnej i patrio- Prawo i Sprawiedliwość) tycznej postawy młodzieży. Z okazji 97. urodzin składam czcigodnemu księ- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje oświad- dzu infułatowi serdeczne słowa podziękowania za czenie poselskie chcę poświęcić księdzu infułatowi wszystko, co zrobił dla Kościoła i ojczyzny, w tym dla Józefowi Sondejowi, kapłanowi niezłomnemu, zasłu- mojego rodzinnego miasta Rzeszowa. Życzę z gmachu żonemu dla Kościoła Katolickiego, dla Podkarpacia polskiego Sejmu czcigodnemu księdzu infułatowi i dla Polski, w 97. rocznicę jego urodzin. dalszego dobrego zdrowia i tej wielkiej gorliwości Ksiądz infułat Józef Sondej urodził się w miej- i miłości do Boga i ojczyzny, które są dla młodego scowości Mazury na Podkarpaciu 1 marca 1914 r. pokolenia Polaków nauką i drogowskazem, jak god- Cztery klasy szkoły powszechnej ukończył w ro- nie i uczciwie żyć. Za to wszystko z tego miejsca ser- dzinnej miejscowości, a piątą w Sokołowie Małopol- decznie dziękuję. skim. Naukę kontynuował w I Gimnazjum w Rzeszo- wie. Po zdaniu matury w 1934 r. rozpoczął studia w Wyższym Instytucie Teologicznym w Przemyślu. Święcenia kapłańskie otrzymał 25 czerwca 1939 r. Poseł Jan Warzecha (Klub Parlamentarny Prawo z rąk biskupa Franciszka Bardy. Rozpoczął posłu- i Sprawiedliwość) gę duszpasterską jako wikariusz we Frysztaku. Pracował tam przez całą wojnę, do sierpnia 1945 r. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświad- W latach 1945–1949 był wikariuszem i katechetą czenie poselskie pragnę poświęcić rodzinie Łubień- w Szkole Podstawowej i Liceum Handlowym w Strzy- skich. W 1879 r. Witold Łubieński herbu Pomian stał żowie. się właścicielem Zasowa w powiecie dębickim. Zało- W 1949 r. ksiądz Józef Sondej został przeniesiony żył tu szkółkę drzew owocowych. Rozpowszechnił do Rzeszowa na posadę katechety do II Liceum Ogól- uprawę drzew owocowych wśród chłopów do takiego nokształcącego. Pracował tam tylko dwa miesiące, stopnia, że szkółka dała im zatrudnienie, stając się ponieważ ze szkoły tej, jako pierwszej w Rzeszowie, do chwili obecnej podstawowym źródłem dochodów. usunięto lekcje religii. W związku z tym biskup Bar- Uczył mieszkańców sadownictwa i pomagał emigran- da przeniósł go do szkół budowlanych do Jarosławia. tom zasowskim w znalezieniu pracy w Ameryce. Na- Po ostatecznym usunięciu religii ze szkół był kate- stępnie zarówno wieś, jak i szkółkę przejął jego syn chetą przy jarosławskiej kolegiacie. W 1955 r. został Tadeusz, który przyczynił się do powstania Związku proboszczem parafii Chrystusa Króla w Rzeszowie Zawodowego Rolników i Spółdzielni Rolniczo-Han- i pełnił tę funkcję przez 39 lat. W tym okresie zorga- dlowej. Tadeusz Łubieński prowadził gospodarstwo, nizował sześć nowych punktów duszpasterskich. ale oddawał się sprawom społecznym, m.in. aktywi- W 1966 r. został mianowany dziekanem dekanatu zował chłopów, organizował dla nich pielgrzymki do 6

Częstochowy. Małżeństwu Tadeusza z Marią Popiel człowieka dobrego serca służącego pomocą miesz- urodziło się pięciu synów i dwie córki. kańcom Zasowa. Łubieńscy dobrze traktował ludzi, Wszyscy synowie mieli w swoich życiorysach pięk- którzy pracowali w ich posiadłości. ne karty żołnierskiej chwały, a stało się to dzięki pie- Najmłodszym z braci Łubieńskich był Konstan- lęgnowaniu w rodzinnym domu patriotycznych tra- ty, który ukończył studia na Uniwersytecie Jagiel- dycji. Według wspomnień, w ich domu panował szcze- lońskim. Podobnie jak jego brat, uczestniczył w wal- gólny sentyment do twórczości Sienkiewicza. Matka kach zbrojnych przeciwko okupantowi. Został zaprzy- czytała czwórce starszych braci i trójce młodszego siężony do kontynuowania walki w Związku Walki rodzeństwa „Trylogię” i „Krzyżaków”. Znała osobi- Zbrojnej. Od 1944 r. przez rok był więziony przez wła- ście Henryka Sienkiewicza, który był przyjacielem jej dze sowieckie. Po wojnie, w latach 1945–1952 pełnił rodziców. W towarzystwie pisarza zwiedzała wraz funkcję naczelnika wydziału planowania finansowe- rodzicami zabytki rzymskie w czasie, kiedy zbierał go, a następnie pracował w Ministerstwie Skarbu i Mi- on materiały do „Quo vadis”. nisterstwie Finansów. Był również posłem na Sejm. Najstarszy syn Łubieńskich – Witold – zginał W 1976 r. został wybrany na przewodniczącego Koła w wojnie polsko-bolszewickiej, wracając spod Kijowa Poselskiego Znak i członka Rady Państwa. Był wi- w 1920 r. Następny syn będący imiennikiem ojca – ceprzewodniczącym Ogólnopolskiego Komitetu Fron- Tadeusz – walczył w kampanii wrześniowej, a później tu Jedności Narodu, jak również przewodniczącym trafił do niewoli. Po wojnie wrócił do Polski, pracował Rady Naczelnej Towarzystwa Przyjaciół KUL. Zmarł w Warszawie i zmarł w 1961 r. Trzeci syn Tadeusza w 1977 r., a jego ciało spoczywa w Alei Zasłużonych – Henryk – zaciągnął się do polskiej armii we Fran- na Powązkach. cji. Po II wojnie światowej pracował dla radia Głos Po wojnie nastąpiła parcelacja i oddanie chłopom Ameryki. Był również korespondentem Radia Wolna ziemi należącej do Łubieńskich. Potomkowie rodziny Europa w Berlinie. Zmarł w 1960 r. Łubieńskich (Teresa Łubieńska, córka Alfreda, i Kon- Syn Tadeusza – Alfred – był prawdziwym bohate- stanty Łubieński) zamieszkali w Warszawie. Mieli rem, który walczył o Polskę i o swoją małą ojczyznę, zakaz zbliżania się do swojego dworu. Miejscowość jaką stanowił dla niego rodzinny Zasów. Ukończył Zasów w Gminie Żyraków k. Dębicy zawdzięcza swo- Wydział Rolny na Uniwersytecie Jagiellońskim w Kra- je tradycje szkółkarskie – kontynuowane z sukcesem kowie, a później studiował ogrodnictwo w Genewie. do dnia dzisiejszego – rodzinie Łubieńskich. Tu kon- Odbył zagraniczne praktyki w Wersalu. W Zasowie centruje się jedno z dwóch największych skupisk stworzył największą na terenie Małopolski szkółkę szkółek w Polsce. Mieszkańcy Zasowa nie mają wąt- drzew owocowych i ozdobnych oraz uprawę róż. Został pliwości, komu zawdzięczają zaszczepienie tej trady- zapamiętany jako człowiek uprzejmy, życzliwy i słu- cji. Aktualnie działa tu z dobrym skutkiem ok. 100 żący pomocą każdemu potrzebującemu. Bardzo sobie większych, kilku hektarowych gospodarstw szkół- cenił więzi rodzinne. W 1920 r. zgłosił się do wojska, karskich zajmujących się uprawą drzewek owoco- a za bohaterską walkę z bolszewikami został odzna- wych, krzewów ozdobnych i róż. Dziękuję. czony Krzyżem Walecznych. Astma i epilepsja stały się przeszkodą w jego dalszej służbie i z tego powodu w 1939 r. został przeniesiony do rezerwy. W 1940 r. Poseł Elżbieta Zakrzewska (Klub Poselski So- przedostał się na Węgry, a stamtąd do Francji. Wraz jusz Lewicy Demokratycznej) z kuzynem Popielem zgłosił się do dywizji Prugara– –Ketlinga. Z powodu odniesionych ran w nogę, a tak- Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie i Pa- że wystąpienia ponownych ataków epilepsji dostał się nowie Posłowie! Wysoka Izbo! Sytuacja w urzędach do szpitala i po niedługim czasie wrócił do rodzinnego pracy w Polsce jest tragiczna. Środki finansowe, któ- Zasowa. Od grudnia 1940 r. Alfred Łubieński pseudo- re otrzymują urzędy pracy na aktywną formę walki nim Iwo był jednym z głównych współorganizatorów z bezrobociem, są zdecydowanie za małe. Na przykła- Placówki Związku Walki Zbrojnej pod kryptonimem dzie PUP w Jeleniej Górze przedstawię powstałą tam „Zapalnik”, która działała na terenie wsi i okolic. sytuację. Pełnił obowiązki zastępcy dowódcy III zgrupowania w czasie akcji „Burza”. Prowadził odziały w celu Powiatowy Urząd Pracy w Jeleniej Górze udzielenia odsieczy dowództwu. Został ranny w udo Sytuacja na lokalnym rynku pracy i skierowany do szpitala polowego. Z zabandażowaną Według danych GUS stopa bezrobocia wynosiła raną wyruszył na zachód wraz z dwoma kolegami ze (w %): zgrupowania. Ukrywał się w leśnej ziemiance blisko Kałużówki k. Dębicy – późniejszego miejsca krwa- 31.12.2009 r. 31.12.2010 r. 31.01.2011 r. wych walk z Niemcami. W dniu 9 września 1944 r. podczas przeczesywania lasu przez Niemców Alfred w Jeleniej Górze 9,5 10,7 11,0 w powiecie i jego kompan, ppor. Adam Czerpak, stoczyli z nimi 19,1 21,6 22,1 nierówną walkę. Nie chcieli dostać się do niewoli, jeleniogórskim w województwie więc zginęli jak bohaterowie. Ciało Alfreda Łubień- 12,5 13,0 13,7 skiego spoczywa w grobie rodziny Łubieńskich w Za- dolnośląskim sowie. Do dziś, tak jak i za życia, jest uznawany za w kraju 11,9 12,3 .... 7

W Powiatowym Urzędzie Pracy w Jeleniej Górze, W styczniu i lutym br. zarejestrowały się 54 osoby zgodnie ze stanem na koniec lutego 2011 r., zareje- zwolnione z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. strowanych było 8952 bezrobotnych: W 2011 r. zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przy- — z Jeleniej Góry – 4259 osób, czyn dotyczących zakładu, w ramach zwolnień gru- — z powiatu jeleniogórskiego – 4693 osoby. powych zgłosiły: Prawo do zasiłku posiadało 1742 bezrobotnych. — Poczta Polska SA – zwolnieniem zostanie obję- W ogólnej liczbie zarejestrowanych było 8190 tych 27 osób z Jeleniej Góry i 7 osób z powiatu jele- osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pra- niogórskiego, cy, w tym: — Przedsiębiorstwo „ECO Jelenia Góra” – zwol- — osób do 25. roku życia – 1081, nienie grupowe nastąpi w okresie od 1.04.2011 r. do — długotrwale bezrobotnych – 4075, 31.05.2011 r. i dotyczyć będzie 91 pracowników. — kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodze- Powiatowy Urząd Pracy w Jeleniej Górze posiada niu dziecka – 732, również informacje o zamiarze przeprowadzenia — osób powyżej 50. roku życia – 2929, zwolnień grupowych w: — osób bez kwalifikacji zawodowych – 2868, — Dolnośląski Zakład Spółki PKP CARGO SA, — osób bez doświadczenia zawodowego – 1758, — Telekomunikacja Polska SA, — osób bez wykształcenia średniego – 5848, — AIG Bank Polska SA, — osób samotnie wychowujących co najmniej jedno — RUCH SA, dziecko do 18. roku życia – l199, — Zakład Ubezpieczeń na Życie SA, — osób, które po odbyciu kary pozbawienia wol- — EnergiaPro SA, oddział Jelenia Góra. ności nie podjęły zatrudnienia – 227, Szczegóły dotyczące ilości osób zwolnionych, w tym — niepełnosprawnych – 648. informacja o liczbie osób z terenu działania tutejsze- Styczeń i luty br. również były kolejnymi miesią- go urzędu zgłoszonych do zwolnienia grupowego, cami, w których odnotowano wzrost liczby bezrobot- zostaną przekazane przez powyższe przedsiębiorstwa nych w Jeleniej Górze oraz we wszystkich gminach w późniejszym terminie. powiatu jeleniogórskiego. Tendencja wzrostu liczby Niezwykle istotną sprawą w możliwościach ogra- osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych niczania bezrobocia jest nie tylko liczba bezrobot- w urzędzie utrzyma się, dopóki nie poprawi się ogól- nych, ale także ich struktura, według różnych kry- ny stan gospodarki, co ma bezpośrednie przełożenie teriów, tj. wieku osób bezrobotnych, poziomu wyna rozwój firm i tworzenie nowych miejsc pracy. kształcenia, stażu pracy oraz okresu pozostawania Ponadto na niekorzystną sytuację na rynku pracy bez pracy. Wszystkie te czynniki mają wpływ na czas wpływa wzrost napływu (rejestracji) absolwentów, pozostawania w ewidencji urzędu pracy. zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i procentowo. W rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy przewa- Ma to związek ze zwiększoną liczbą osób kończących żają osoby w wieku 25–34 lat – 26,7% oraz 45–54 lat studia wyższe, szkoły średnie, spowolnieniem gospo- – 25,9%. darczym oraz restrukturyzacją wielu gałęzi i branż Liczba bezrobotnych we wszystkich grupach wy- gospodarczych, które przekładają się na znikome za- odrębnionych według wykształcenia sukcesywnie potrzebowanie na nowych pracowników. wzrasta. Jednak najwięcej osób zarejestrowanych W najbliższych latach należy liczyć się z dalszym legitymuje się wykształceniem gimnazjalnym i niż- wzrostem bezrobocia w tej grupie. W 2011 r. szkoły szym oraz zasadniczym zawodowym – 65,8% ogółu wyższe w Jeleniej Górze ukończą 998 osoby. Przewi- bezrobotnych. Niepokojący jest znaczny wzrost liczby duje się, iż co najmniej 1/3 stanowią mieszkańcy Je- bezrobotnych posiadających ponad 30 letni staż pra- leniej Góry i powiatu jeleniogórskiego, którzy zasilą cy. Wśród nich dominują osoby, z którymi w 2010 r. lokalny rynek pracy. rozwiązano umowy o pracę z przyczyn dotyczących Niepokojące jest również to, że w 2010 r. w tutej- zakładu pracy. Jest to grupa osób, której bardzo trud- szym urzędzie przybyło bezrobotnych rejestrujących no ponownie wrócić na rynek pracy. Pracodawcy, się do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, nie po- pomimo wsparcia proponowanego przez tutejszy siadających kwalifikacji zawodowych (wzrost do urząd, nie byli zainteresowani zatrudnieniem tej 17,7% ogółu bezrobotnych w tej grupie). grupy bezrobotnych ze względu na ich wiek (więk- W 2010 r. zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przy- szość stanowią osoby powyżej 50. roku życia). czyn dotyczących zakładu, w ramach zwolnień gru- W konsekwencji powiększa się liczba bezrobot- powych, zgłosiło 8 pracodawców. Zgłoszenie dotyczy- nych pozostających powyżej 12 miesięcy w rejestrach ło 733 pracowników, z czego 557 osób z terenu obję- urzędu. Co czwarta osoba bezrobotna zarejestrowana tego działaniem tutejszego urzędu. w tutejszym urzędzie pracy oczekiwała na pracę po- Wśród rejestrujących się w 2010 r. było 650 osób wyżej 12 miesięcy. zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy Zestawienie środków przeznaczonych na aktywne (5,1% ogółu zarejestrowanych w 2010 r.), w tym: programy przeciwdziałania bezrobociu w latach z Jeleniej Góry – 285 osób, z powiatu jeleniogórskie- 2008–2011 oraz zaktywizowanych osób zarejestro- go – 365 osób. wanych 8

Środki wydatkowane Środki wydatkowane Środki wydatkowane Środki przyznane LIMIT w 2008 r. (w zł) w 2009 r. (w zł) w 2010 r. (w zł) w 2011 r. (w zł)

Środki FP 16 373 191,74 21 081 170,02 21 458 386,07 7 992 700 Liczba osób zaktywizowanych 3580 3836 3408 1 554

Tak małe w 2011 r. środki finansowe na aktywi- cia, w tym głównie programami staży, jednorazowy- zację osób zarejestrowanych budzą duże zaniepoko- mi środkami na podjęcie działalności gospodarczej, jenie wśród samych bezrobotnych, a także pracodaw- szkoleniami i przekwalifikowaniami. Również przed- ców, w tym gmin organizujących roboty publiczne na siębiorcy, ze szczególnym uwzględnieniem mikro- i ma- rzecz utrzymania czystości m.in. szlaków turystycz- łych przedsiębiorców, są zainteresowani dofinanso- nych, ścieżek rowerowych oraz poboczy dróg gmin- waniem tworzenia dodatkowych miejsc pracy dla nych, powiatowych i wojewódzkich. Rejon działania skierowanych bezrobotnych. Powiatowego Urzędu Pracy w Jeleniej Górze obejmuje tereny pozbawione zakładów przemysłowych oraz Środki przyznane w 2011 r. są stanowczo niewy- innych dużych firm. Jest to w dużej mierze region, starczające dla pokrycia chociażby częściowych po- który nastawiony jest na usługi, głównie w zakresie trzeb lokalnego rynku pracy. gastronomii i obsługi ruchu turystycznego. W związ- Apeluję do rządu RP o zapoznanie się z przedsta- ku z powyższym odnotowuje się wśród osób bezro- wioną sytuacją i doprowadzenie do zwiększenia środ- botnych bardzo duże zainteresowanie formami wspar- ków finansowych dla PUP w Jeleniej Górze.