L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

435 m LES BORDS DU RHIN ET LA VALLÉE DE ALLEMAGNE 90 LA km LAUTER - Von den Rheinufern ins Lautertal / From the banks of the into the valley of the Lauter 10 Langs de Rijn enLa Lauterdoor het dal van de Lauter / Altenstadt ALLEMAGNE 11 D3 D3 Rott D3 Wissembourg Hippodrome Oberhoffen- de la Hardt lès-Wissembourg La Lauter er D186 Altenstadt aut L Parcours cyclable de la Lauter / Lautertal Radweg a 11 D240 D3 L Rott D244 D3Cleebourg HippodromeD3 Oberhoffen- de la Hardt lès-Wissembourg er D186 D240 Scheibenhardt Neulauterburgaut Geitershof L Parcours cyclable de la Lauter / Lautertal Radweg L545 a EV Drachenbronn- Steinseltz D34 L D240 15 Birlenbach D244 D248 D244 D264 IngolsheimRiedseltz D240 SeebachSchleithal Scheibenhardt NeulauterburgD3 Geitershof L545 D34 EVLe Rhin Drachenbronn- Scheibenhard D468 15 D245 Lauterbourg Birlenbach Neewiller-près- D248 D34 SiegenSalmbach LauterbourgD244 A35 D264 Niederlauterbach D3 Seebach Schoenenbourg Niederseebach D468 D248 Le Rhin D245 D645 Neewiller-près- KeffenachRetschwiller D34 Siegen Mothern Trimbach Lauterbourg A35 CroettwillerOberlauterbach MemmelshoffenSoultz-sous-Forêts Aschbach Hunspach Niederseebach Schoenenbourg Eberbach- MunchhausenD248 StundwillerD645 D34 Wintzenbach Mothern Oberroedern Trimbach Leiterswiller Buhl Croettwiller Soultz-sous-ForêtsDépart du circuit / Start der Tour / Aschbach Schaffhouse- Start of trail / VertrekpuntD263 Le Seltzbach NiederroedernEberbach-Seltzprès-Seltz Munchhausen Hoffen La Sens du circuit / Richtung der Tour / D34 Direction of trail / Rijrichting OberrD28oedern Leiterswiller Hatten Seltz Buhl D297 DépartRoute du circuit / Straße / Start / Road der /Tour Verharde / weg Schaffhouse- D28 Start of trail / VertrekpuntD263 Le Seltzbach Niederroedern près-Seltz Plittersdorf (D) Voie à circulation restreinte/ La Sauer Sens StraßeduS circuitau miter eingeschränktem/ Richtung der Tour Verkehr / / DirectionRestricted of trail access / Rijrichting road / Weg met beperkt verkeer D28 Hatten Seltz Rittershoffen D297 SurbourgRouteParcours / Straße cyclables/ Road / Verharde en site propre/ weg D28 Radweg im Gelände / Voie à circulation restreinte/Betschdorf Plittersdorf (D) S Separate cycle track / Fietspad FORÊT DE Straßeau miter eingeschränktem Verkehr / Le Rhin ALLEMAGNE RestrictedBandes access cyclables road / Weg / Radweg met beperkt auf der verkeer Straße / La Sauer Cycle lanes / Fietsstrook Kesseldorf Parcours cyclables en site propre/ D468 RadwegGare im SNCF Gelände / Bahnhof / / D87 SeparateRailway cycle station track // FietspadTreinstation FORÊT DE HAGUENAU EV 9 Le Rhin 3 Beinheim15 ALLEMAGNE BandesAutres cyclables tours / AndereRadweg Touren auf der / Straße / La Sauer CycleOther lanes trails / Fietsstrook / Andere tochten Forstfeld D468 D4 0 2,5 5 km Gare BacSNCF gratuit / Bahnhof / Kostenlose / Rheinfähre / Kauffenheim D87 Légendes Cartographie RailwayFree station ferry // GratisTreinstation pont RoeschwoogEV 9 15 3 N63 Autres tours / Andere Touren / Roppenheim Other trails / Andere tochten Leutenheim D4 0 2,5 5 km Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / Free ferry / Gratis pont Roeschwoog Légendes Cartographie N63 PFALZ (D) auf dem Hoch- wasser- Deich am Rhein entlang auf Le Rhin canalisé prend fin à Beinheim où il retrouve der EuroVelo 15 fahren. Hierbei durchquert man Beinheim son cours naturel. On longe le fleuve sur la digue des unterschiedliche Wälder und Naturreservate bis auf hautes eaux par l'EuroVelo 15 en traversant forêts Höhe von Lauterbourg. Die Fauna und Flora dieser rhénanes et réserves naturelles jusqu'à Lauterbourg, Gegend weist eine große Artenvielfalt auf: Graureiher, pointe orientale de l'Alsace. La route prend ensuite la BADEN Wildgänse und Sperber, aber auch Sommereichen SCHWARZWALD (D) direction de l'ouest et emprunte l'ancien talus de la und Feldulmen. Auf dem Weg von Lauterbourg nach LORRAINE voie ferrée Lauterbourg-Wissembourg pour atteindre Wissembourg findet man noch einige Erdöl-Pumpen, la capitale du Nord de l'Alsace via l'hippodrome de la die von der bis zur Mitte des 20. Jahrhunderts in dieser Colmar Hardt. Le retour vers Beinheim permet de découvrir Gegend florierenden Erdölindustrie zeugen. Zwischen des villages fort typiques, parmi les plus beaux que Wissembourg und Beinheim erschließen sich dem Mulhouse compte l'Alsace. Fahrradfahrer zahlreiche typisch elsässische Dörfer, die De Beinheim à Munchhausen, les abords du Rhin zu den schönsten Dörfern des Elsaß überhaupt zählen. sont riches de sites naturels préservés. La héronnière BÂLE (CH) de Beinheim au biotope si fragile est particulièrement surveillée. Munchhausen et le delta de la Sauer forment The canalised Rhine river ends in Beinheim where un paysage étonnant peuplé d'oiseaux migrateurs : it returns to its natural course. We can ride along the hérons cendrés, oies sauvages ou éperviers. La forêt river on the high-waters embankment on the EuroVelo De gekanaliseerde Rijn voegt zich bij Beinheim est unique en Europe où frênes, chênes pédonculés 15 while going through the Rhineland forests and weer bij de natuurlijke Rijn. U fietst op de hoge dijk et ormes champêtres grimpent jusqu'à trente mètres. natural reserves up to Lauterbourg. The animal and langs de rivier via de EuroVelo 15 door natuurgebieden À l'ouest de Lauterbourg, à Niederlauterbach, on plant lives are really diversified: grey herons, wild geese, en bossen tot aan Lauterbourg. De streek heeft een rijke découvrira des pompes à balancier, derniers témoins sparrowhawks, peduncle oaks, and English elms. On the flora en fauna: essen, zomereiken, gladde iepen en blauwe d'une industrie pétrolière qui prospéra dans la région circuit leading from Lauterbourg to Wissembourg, the reigers, wilde ganzen, sperwers. Tussen Lauterbourg en jusqu'au milieu du XXe siècle. petrol pumps represent the remnants of a petrol industry Wissembourg vindt u ook oude jaknikkers, de laatste that was prosperous in the region up to the middle of the getuigen van de oliewinning die tot halverwege de twentieth century. From Wissembourg to Beinheim, the twintigste eeuw een bloeiende business was in de streek. Der Rhein fließt bis auf Höhe von Beinheim in cyclist will discover some of the most beautiful typical Tussen Wissembourg en Beinheim volgen typische einem künstlichen Kanalbett; ab Beinheim fließt er villages of Alsace. Elzasdorpen zoals Seebach elkaar op. weiter in seinem natürlichen Flußbett. Man kann

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/4 L’ ALSACE À VÉLO LES BORDS DU RHIN ET LA VALLÉE DE LA LAUTER 435 m Radwandern im Elsass 90 km - Von den Rheinufern ins Lautertal / From the banks of the Rhine into the valley of the Lauter Cycling in ALsace Langs de Rijn en door het dal van de Lauter / Fietsen in de Elzas 10

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Seltz • PC/D28(BC) 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Bac Seltz/Plittersdorf D28(BC)/PC 1 2,4 km 2,4 km Munchhausen • PC 1 4,8 km 7,2 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be Mothern • PC 1 4,6 km 11,8 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Lauterbourg • PC/D3(BC)/D248 1 8,7 km 20,5 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Neulauterburg (D) N63/PC 0,7 km 21,2 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo Scheibenhardt (D) PC 3,4 km 24,6 km ◆ ◆ Be Scheibenhard PC 0,7 km 25,3 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ Niederlauterbach PC 51 3,6 km 28,9 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ Salmbach PC 51 2,9 km 31,8 km ◆ ◆ Schleithal PC 51 3,5 km 35,3 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ Altenstadt PC/D3(BC) 51 10,5 km 45,8 km ◆ ◆ ◆ Wissembourg • D3 51 2,5 km 48,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Steinseltz D264/C1 4,3 km 52,6 km ◆ Riedseltz • D240 2,7 km 55,3 km ◆ Be Geitershof D240/D34 2,7 km 58 km Seebach D34/D245 2,0 km 60 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Niederseebach D245/D645 3,0 km 63 km Trimbach D645 2,5 km 65,5 km ◆ Be-Bo Croettwiller D34 1,1 km 66,6 km ◆ Niederroedern D34 4,0 km 70,6 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo Kesseldorf D34/D297/D87 4,8 km 75,4 km Beinheim D87/D468 2,2 km 77,6 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Bac Seltz/Plittersdorf D87/PC 9,9 km 87,5 km Seltz • PC/D28(BC) 2,4 km 89,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen / Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Buitenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Binnenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Café Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Lunchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / "B" road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N Route nationale / Schnellstraße / "A" road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/4 L’ ALSACE À VÉLO LES BORDS DU RHIN ET LA VALLÉE DE LA LAUTER 435 m Radwandern im Elsass 90 km - Von den Rheinufern ins Lautertal / From the banks of the Rhine into the valley of the Lauter Cycling in ALsace Langs de Rijn en door het dal van de Lauter / Fietsen in de Elzas 10

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN

Comment s’y rendre ■■SEEBACH (67160) Que visiter Munchausen. Entdeckung der Flora ■■SCHEIBENHARD Wie erreicht man Besichtigungen und Fauna im Lauf der Jahreszeiten, How to get there 2 chambres d’hôtes 2 épis Visits Fête du Pont Bereikbaarheid chez M. et Mme LUTZ Te zien Wanderungen durch die Natur und 1er week-end de Juin Veranstalungen im Norden des 03 88 94 77 74 ■ Brückenfest SNCF 36 35 (0,34 € / minute) www.seebach-chambres-anna.fr ■SELTZ Departements Bas-Rhin, zwischen 1. Wochenende im Juni Strasbourg und Wissembourg, sowie www.sncf.fr ■ Centre historique et culturel de Bridge festival ■NIEDERROEDERN (67470) am deutschen Ufer des Rheins. st Ligne/Linie/Line/Lijn la ville de Seltz / Historisches 1 week-end of June Au Cheval Noir** H/R 7 ch. Located just 100 metres from Strasbourg-Lauterbourg Kulturzentrum Seltz / Historical 03 88 86 52 91 the Rhine on the Sauer Delta, the Frans-Duits Bruggenfeest : • Seltz and cultural centre of the town 1e weekend van juni www.au-cheval-noir.fr of Seltz / Historisch en cultureel Nature House marks the gateway • Munchhausen to the largest nature reserve in ■ • Mothern ■■BEINHEIM (67930) centrum van Seltz ■WISSEMBOURG 03 88 05 59 79 the plain of Alsace – the Seltz • Lauterbourg 3 chambres d’hôtes 3 clés Ville labellisée / Stadt mit Le musée fait partie du Parc Munchhausen reserve. Nature Auszeichnung / Town listed Ligne/Linie/Line/Lijn Côté Lucie Rhénan Pamina. C’est notamment rambles and discovery of the flora as / Stad met label ‘De Mooiste Strasbourg-Wissembourg 09 33 80 77 84 le seul à présenter un aspect and fauna according to the season. Omwegen in Frankrijk’ :« Les • Wissembourg fortement historique retraçant The activities offered concern the plus beaux détours de » • Riedseltz Où réparer une bicyclette les époques celtique, romaine et north of Alsace, from Strasbourg Fahrrad-Reparaturen to Wissembourg, and the German Where to get a bicycle fixed médiévale. Il est situé dans le sous- Où se loger Fietsreparatie sol d’une ancienne maison bour- bank of the Rhine. Unterkünfte geoise qui abrite en son sein une Het natuurhuis ligt in de delta Where to stay ■ Accommodatie ■SELTZ (67470) bibliothèque et médiathèque. van de Sauer op 100 meter afstand Cycles WURTZ Das zum Pamina Rheinpark van de Rijn, aan de rand van het ■■SELTZ (67470) 03 88 86 88 57 gehörende Museum zeigt den grootste natuurreservaat van de Abbatiale Saints-Pierre et Paul Des Bois ** H 15 ch. historischen Aspekt der Zeit der vlakte van de Elzas: het natuur- / Peter-und-Paul Abteikirche / ■■NIEDERLAUTERBACH reservaat van Seltz-Munchhausen. 03 88 05 56 10 (67630) Kelten, Römer und des Mittelalters. Saint Peter and Paul’s Abbey / http://hoteldesbois.free.fr Es befindet sich im Untergeschoß Kennismaking met de flora en fauna Abdijkerk Saints-Pierre-et-Paul Cycles PFLUG in elk seizoen, natuurwandelingen... 03 88 94 10 11 Camping municipal eines ehemaligen Bürgerhauses, das 03 88 53 68 21 auch eine Bibliothek und Mediathek De voorgestelde activiteiten beslaan www.ot-wissembourg.fr «Salmengrund»** het noorden van het departement Style gothique (XIIIe s.), vitraux (1/4 -> 30/9) ■■WISSEMBOURG (67160) beherbergt. The museum is part of the Pamina Bas-Rhin (van Straatsburg tot remarquables (XIe au XVIe s.), 06 20 03 84 51 Espace Cycles Wissembourg) en de Duitse oever rosaces (XIIe s. et XIIIe s.), cloître www.campings-seltz.fr 03 88 54 33 77 Rhine Park. It is particularly nota- ble for its strong historical bent, van de Rijn. (XIVe s.), tourclocher romane (XIe s.). ■■MUNCHHAUSEN (67470) recounting the Celtic, Roman and ■ Gotischer Baustil (13. Jh.), bemer- Où louer une bicyclette ■MOTHERN Gîte de séjour (46 lits) 1 épi Mediaeval eras. It is located in the kenswerte Buntglasfenster (11. und Fahrrad-Vermietung Musée de la Maison de la Wacht 16. Jh.), Rosetten (12. und 13. Jh.), chez Famille BAUMANN Where to rent a bicycle basement of a former bourgeois / Museum / Museum / Museum Fietsverhuur Kreuzgang (14. Jh.), romanischer 03 88 86 11 99 house which houses a library and Maison de la Wacht http://gite.rhenan.pagesperso- media centre. Glockenturm(11. Jh.). ■■SELTZ (67470) 03 88 94 86 67 Gothic style (18th c.), remark- orange.fr/ Het museum valt onder het www.mothern-tourisme.fr Cycles WURTZ able stained glass windows (11th Camping Rijngebied Pamina. Het is de enige Exposition permanente «Il était 03 88 86 88 57 plek waar de historische aspecten and 16th c.), rose windows (12th «Au Rhin et à la Sauer»* une fois le Rhin» ; elle raconte le and 13th c.), cloisters (14th c.), (1/4 -> 30/9) ■■MUNCHHAUSEN (67470) van de Keltische, Romeinse en mid- Rhin à travers les imaginaires liés deleeuwse tijdperken uitgebreid Romanesque bell tower (11th c.). 03 88 86 11 80 Gîte d’accueil au fleuve. Gotische stijl (13e eeuw), opmer- 03 88 86 51 81 aan de orde komen. Het museum Ausstellung „Il était une fois le 03 88 86 11 99 is gevestigd in de kelder van een kelijke glas-in-loodramen (11e-16e ■■MOTHERN (67470) ■ Rhin“ (es war einmal der Rhein) mit eeuw), roosvensters (12e en 13e ■WISSEMBOURG (67160) voormalig herenhuis, waar zich ook Geschichten über den Fluß. A l’Ancre ** H/R 18 ch. Espace Cycles de bibliotheek en de mediatheek eeuw), kloostergang (14e eeuw), “Once upon a time on the romaanse torenspits (11e eeuw). 03 88 94 81 99 03 88 54 33 77 bevinden. Rhine”, a permanent exhibition tell- www.ancremothern.com ■■MUNCHHAUSEN ing the story of the Rhine through Musée Westercamp / Museum / Museum / Westercampmuseum ■■LAUTERBOURG (67630) Offices de Tourisme Maison de la Nature du Delta de the imagination of the ages. Verkehrsämter 3, rue du Musée la Sauer / Haus der Natur des Permanente expositie ‘Er was Camping «Les Mouettes» *** T Tourist Offices 03 88 54 28 14 - 03 88 94 10 11 Sauerdeltas / Nature House of eens... de Rijn’: over de Rijn, via legen- (15/3 -> 15/11) VVV www.ot-wissembourg.fr the Sauer Delta / Natuurhuis des die aan deze rivier verbonden 03 88 54 68 60 ■■SELTZ * Reflet du passé de la ville de Delta van de Sauer zijn. www.camping-lauterbourg.fr.st 03 88 05 59 79 Wissembourg et de sa région, + 33 (0)3 88 86 51 67 ■■NIEDERLAUTERBACH www.ot-seltz.fr Cortège carnavalesque le musée est installé dans un www.nature-munchhausen.com Dimanche avant Mardi-Gras magnifique bâtiment Renaissance (67630) ■■MOTHERN * Située à 100 mètres du Rhin, Faschingsumzug au cœur de la cité. Section 2 chambres d’hôtes 3 épis 03 88 94 86 67 sur le delta de la Sauer, la Maison Sonntag vor Fastnacht archéologique (stèles romaines, chez Mme Fernande BEYL www.mothern-tourisme.fr de la Nature marque l’entrée de Carnival parade sculptures du Moyen Âge, etc.). Vie 03 88 94 36 76 la plus grande réserve naturelle ■■WISSEMBOURG ** Sun. before Shrove Tuesday quotidienne et imagerie populaire http://che.nou.free.fr de plaine d’Alsace, la réserve de 03 88 94 10 11 Carnavalsoptocht : (mobilier et costumes en usage Seltz Munchhausen. Découverte ■■WISSEMBOURG (67160) www.ot-wissembourg.fr Zondag voor Vastenavond dans la région du XVIIIe au début de la flore et de la faune en du XIXe s.), etc. Au Cygne *** H/R 16 ch fonction des saisons, randonnées ■■LAUTERBOURG Attention : fermé pour travaux 03 88 94 00 16 naturalistes... Les animations jusqu’en 2015. www.hostellerie-cygne.com proposées concernent tout le Als Spiegel der Geschichte Citôtel d’Alsace ** H 41 ch. nord du Bas-Rhin, de Strasbourg Cortège carnavalesque der Stadt Wissembourg und 03 88 94 98 43 à Wissembourg, ainsi que la rive 2e dimanche avant Mardi-Gras ihrer Umgebung, ist das www.hotel-alsace.fr allemande du Rhin. Faschingsumzug Museum in einem prachtvollen Nur 100 Meter vom Rhein 2. Sonntag vor Fastnacht Moulin de la Walck Renaissancegebäude im Herzen der entfernt steht das Naturhaus im Carnival parade H/R 25 ch. Stadt untergebracht. Archäologische Sauerdelta. Hier finden Sie Eingang 2nd Sun. before Shrove Tuesday 03 88 94 06 44 Abteilung (römische Grabsteine, in das größte Naturschutzgebiet www.moulin-walk.com Carnavalsoptocht : mittelalterliche Skulpturen, usw.). des elsässischen Rheintals : Seltz 2e zondag voor Vastenavond

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/4 L’ ALSACE À VÉLO LES BORDS DU RHIN ET LA VALLÉE DE LA LAUTER 435 m Radwandern im Elsass 90 km - Von den Rheinufern ins Lautertal / From the banks of the Rhine into the valley of the Lauter Cycling in ALsace Langs de Rijn en door het dal van de Lauter / Fietsen in de Elzas 10

Tägliches Leben und volkstümliche ■■STEINSELTZ aménagées avec du matériel, de incorporated by force into the army This casemate (1931) is one of Bildkunst (Mobiliar, Kostüme, die im l’armement et des uniformes fran- of the Third Reich. the numerous ones built to give 18. und zu Beginn des 19. Jh. in dieser çais, allemands et américains. À Dit werk van de Maginotlinie the Maginot Line a continuous fire Gegend üblich waren), usw. Marché du terroir : 1er mercredi l’extérieur, matériel et engins mili- bestaat uit 28 ruimtes en werd gere- of infantry arms. In June 1940, an Achtung: bis 2015 geschlossen. du mois (après-midi) / Markt taires anciens et récents en font un noveerd in 1994. De originaliteit van attempt to break through the Line The museum is housed mit regionalen Produkten : musée de plein air sur 4 ha de ter- deze bunker ligt niet alleen in de tal- got stopped thanks to the resist- in a magnificent Renaissance 1. Mittwoch im Monat rain. Une “maison des maquettes” loze zalen (keuken, slaapzalen, put, ance of these casemates. From building in the historic center présente sur une surface de 100 filterzalen...), maar ook in de exposi- January 7th to 21st, 1945, fights (Nachmittag) / Regional pro- 2 of Wissembourg. Its collections duce market : 1st Wednesday m , une superbe collection de tieruimtes waar materieel, wapens between Germans and Americans mirror the history of the town and in the month (afternoon) / maquettes de forts de la Ligne en Franse, Duitse en Amerikaanse in Hatten were very violent. The its region. Archeological section Streekmarkt: 1e woensdag van Maginot. En 2002, deux nouveaux uniformen getoond worden. Buiten Esch casemate fell several times (Roman stelae, sculptures of the de maand (middag) halls d’exposition ont été aména- staat oud en recent oorlogstuig uit- into the enemy’s hands and was Middle-Ages, etc…). Everyday life gés : l’un illustrant la bataille de gestald in een soort openluchtmu- taken back by the Americans. and popular imagery (furniture, ■■SEEBACH Hatten de janvier 1945 et l’autre seum op een terrein van 4 hectaren. Kazemat uit 1931. Een van de tal- costumes in use in the region relatant l’histoire des incorporés de Een ‘maquettenhuis’ presenteert loze kazematten van de Maginotlinie in the 18th and beginning of the force, les Malgré-Nous op een oppervlakte van 100 m² een die constant infanterievuur moesten 19th c.) etc. Dimanche après le 14 juillet : Dieses 28 Räume umfassende fraaie collectie van maquettes van geven. In juni 1940 werd een poging Careful: closed until 2015. « Steisselhochtzeit » Mariage Werk der Maginot-Linie wurde forten van de Maginotlinie. In 2002 tot doorbraak van de linie gestopt Blik op het verleden van de traditionnel au bouquet 1994 renoviert. Die Innenraüme zijn twee nieuwe expositiezalen door de weerstand van de infante- stad Wissembourg en omgeving. Sonntag nach dem 14. Juli : zeigen, was zu einer Festung der ingericht: één over de slag bij Hatten riekazematten. Van 7 tot 21 januari Het museum is gevestigd in een „Streisselhochtzeit“ : traditio- damaligen Zeit gehörte: Küche, in januari 1945 en de andere over 1945 waren de gevechten tussen prachtig renaissancegebouw in de nelle elsässische Hochzeit Zimmer, Brunnen, Filtrierstation… de geschiedenis van de ‘Malgré- Duitsers en Amerikanen in Hatten binnenstad. Archeologische afde- Seine Originalität besteht jedoch in Nous’, inwoners van de Elzas die bitter en bloedig. De kazemat van ling (Romeinse zerken, beelden uit Sunday after the 14th of July : der Ausstellung von Kriegsmaterial gedwongen arbeid verrichtten voor Esch wordt meerdere malen geno- de middeleeuwen, enz.). Dagelijks “Streisselhochtzeit” traditional sowie französischen, deutschen und de Duitsers. men en teruggenomen door beide wedding ceremony leven en volksprenten (meubilair en amerikanischen Uniformen. Auf Casemate d’Infanterie Esch - tegenstanders. klederdracht uit de streek van de 18e Zondag na 14 juli : dem vier Hektar großen Gelände, Ligne Maginot (casemate et Musée Agricole - La Cour tot begin 19e eeuw), enz. ‘Streisselhochzeit’ - Traditionele das den Bunker umgibt, befindet musée) / Die Esch Kasematte de Marie / Landwirtschafts- Let op: gesloten wegens verbouwing bruiloft sich ein Freilichtmuseum, wo und Museum / Esch pillbox and Museum/ Agricultural museum tot in 2015. ■■NIEDERSEEBACH verschiedenes Kriegsmaterial und museum / Infanteriekazemat / Landbouwmuseum - La Cour militärische Fahrzeuge ausgestellt Marché du terroir : samedi A proximité à / In der Nähe in / van Esch - Maginotlinie (kaze- de Marie matin / Markt mit regiona- sind. Im Modellhaus auf 100 qm mat en museum) 03 88 80 13 39 Nearby in / In de buurt : eine wunderbare Sammlung von len Produkten : Samstag OBERROEDERN 03 88 80 05 07 www.lacourdemarie.fr Vormittag / Regional produce Modellen der Bauten längs der www.lignemaginot.com Dans ce petit musée agricole, market : Saturday morning / Casemate d’Oberroedern-Sud Maginot Linie. Seit 2002 zwei neue Construite en 1931, elle est présentation de vieux tracteurs Streekmarkt : zaterdagochtend - Ligne Maginot / Kasematte Ausstellungshallen: in einer wird l’une des innombrables casemates et moissonneuses « Porsche, Oberroedern Süd – Maginotlinie die Schlacht von Hatten Januar Week-end de Pentecôte : chargées de donner à la Ligne Hanomag, Massey ou Massey- / Oberroedern-South 1945 nachgebildet, und in der Maginot un feu continu d’armes Ferguson » ainsi que des collec- Festivités de Pentecôte Blockhouse - Maginot Line / anderen ist die Geschichte der / Pfingstwochenende : d’infanterie. En juin 1940, une tions d’objets d’après guerre. Kazemat van Zuid-Oberroedern Zwangseingezogenen zu sehen, der tentative de percée de la Ligne a In dem kleinen Landwirtschafts- Pfingstfestlichkeiten / Whit - Maginotlinie sogenannten „Malgré-Nous“. week-end : Whitsun festi- été arrêtée par la résistance des Museum, Ausstellung von alten 03 88 80 01 35 This 28 rooms’ Maginot Line casemates d’infanterie. Du 7 au Traktoren und Mähmaschinen der vities / Pinksterweekend: www.casemate-rieffel.com bunker was renovated in 1994. Pinksterfeesten 21 janvier 1945, les combats entre Marken „Porsche, Hanomag, Massey ■■NIEDERROEDERN Beside genuine rooms (kitchen, Allemands et Américains à Hatten oder Massey-Ferguson“ sowie dormitories, wells, filters’ room…), A proximité à / In der Nähe in / furent d’une violence inouïe. La Sammlungen von Objekten der the museum’s originality consists casemate Esch sera plusieurs Nachkriegszeit. Nearby in / In de buurt : in its exhibition rooms with equi- HATTEN fois prise et reprise par les deux In the small Agricultural pement, arms as well as French, adversaires. Museum, exhibition of old trac- Musée de l’Abri de Hatten / German and American uniforms. 1931 gebaut, ist sie eine der tors and harvesters produced by Das Großunterstandsmuseum / An open-air museum located next vielen Kasematten, die die Aufgaben “Porsche, Hanomag, Massey or Shelter museum / Museum van to the bunker displays old and hatten, der Maginot-Linie kontinu- Massey-Ferguson “ and collections de Bunker van Hatten more recent military equipment ierliches Feuer, aus Infanteriewaffen of objects of the post-war era. 03 88 80 14 90 and engines. A house holding a zu verleihen. Im Juni 1940, blieb der In dit kleine museum vindt u www.maginot-hatten.com superb collection of scale models Versuch die Linie durchzubrechen im ouderwetse trekkers en maaima- Cet ouvrage de la Ligne of forts making up the Maginot zumsammengefassten Abwehrfeuer 2 chines (Porsche, Hanomag, Massey, Maginot, composé de 28 pièces, Line over a surface area of 100 m . der Infanteriekasematten liegen. Massey-Ferguson) en collecties van a été rénové en 1994. À côté de In 2002, two new exhibitions rooms Vom 7. bis zum 21. Januar 1945 voorwerpen van na de oorlog. nombreuses salles d’époque were opened – the first illustrating lieferten sich deutsche und amerika- ■■BEINHEIM (cuisine, chambres, puits, salle the Battle of Hatten of January 1945 nische Verbände schwere Gefechte in des filtres…), son originalité and the second recounting the Hatten. Die Kasematte Esch wechsel- réside dans ses salles d’exposition story of the “Malgrés-Nous” soldiers te mehrmals ihren Besitzer.

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/4