L’ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

Grands itinéraires DES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Hauptradwege Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Major Cycle trails 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road lange tochten 131 km - 1920 m alsaceavelo.fr Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas

D77 Parc MOSELLE Naturel D152 D27 D77 D77 D51 Parc MOSELLE D677 Lembach D1062 D28 Naturel D28 D152 Régional Wingen-sur-Moder Sauer D27 D919 des Vosges D77 D51 Mo der D677 D56 D28 du Nord D1062 D1062 D28 Zinsel D1063 Moder D28 SoufflenheimRégional Surbourg N61 Pfaffenhoffen Betschdorf D14 Bouxwiller Schweighouse- Wingen-sur-Moder Wimmenau Sauer sur-Moder D919 22 des Vosges er od Mo D133 D1340 M der D28 A35 D56 Mertzwiller duBischwiller Nord A4 D1062 D219 A4 Zinsel Gries 2 Hochfelden Greffern (D) D1063 Moder D1004 Soufflenheim hin N61 Pfaffenhoffen u R rn e a o D14 Schweighouse- Canal de la Marn Z Bouxwiller sur-Moder 2 Haguenau rn Zo 22 r de D102 Hœrdt o D133 D1340 M

Marmoutier D263 A35 A35 A4 D219 A4 D117 Gries Drusenheim A4 Greffern (D) Le Rhin 2 Hochfelden Ill Dettwiller D229 D1004 D1004 Herrlisheim Monswiller n MOSELLE Rhi n au Brumath r arne Zo Bischheim Canal de la M Offendorf 2 Weyersheim rn Zo D1004 A351 Gambsheim D102 Hœrdt Wolfisheim D263 A35 Ill Kilstett 2 Bru che La Wantzenau A35 D117 A4 Illkirch- Le Rhin Ill Graffenstaden D229 D1004 Mundolsheim A352 MOSELLE D1420 Bischheim ALLEMAGNE Eschau ALLEMAGNE A35 Ittenheim Schiltigheim D35 che D216 Bru D1004 A351 Wolfisheim STRASBOURG I D709 ll u D1083 la 2 nd Br Holtzheim Lingolsheim A uch D1420 e A35 Entzheim Duppigheim Illkirch- Sand Duttlenheim Graffenstaden lau Urmatt Geispolsheim And Kertzfzeld A352 A35 D1420 Epfig Lipsheim Eschau ALLEMAGNE D1083 A35 PFALZ (D) e D35 D35 D1422 h D216 Villé Bruc Départ du circuit / Start der Tour / Hindisheim Start of trail / Vertrekpunt ll I Kappel (D) Schirmeck Ebersheim Sens du circuit / Richtung der Tour / Meistratzheim BADEN Direction of trail / Rijrichting SCHWARZWALD (D) Château de l’Ortenbourg D709 Route / Straße / Road / Verharde weg D1083 BAS-RHIN lau Strasbourg nd Erstein Voie à circulation restreinte/ A N59 D1420 Sélestat Straße mit eingeschränktem Verkehr / 2 Restricted access road / Weg met beperkt verkeer Osthouse D35 LORRAINE in Château du Haut-Kœnigsbourg h Westhouse R Parcours cyclables en site propre/ u a Radweg im Gelände / Separate cycle track / Fietspad SandColmar Gerstheim A35 e n dlau D1083 ô An Kertzfzeld h Stotzheim Fribourg (DE) R Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / Benfeld u Cycle lanes / Fietsstrook A35 d Obenheim l Huttenheim a Mulhouse HAUT-RHIN n Gare SNCF / Bahnhof / a Epfig HAUT-RHIN C Railway station / Treinstation D1083 Autres tours / Andere Touren / D35 Kogenheim 0 2,5 5 km Other trailsVillé / Andere tochten D1422 BÂLE (CH) Rhinau Départ du circuit / Start der Tour / Légendes Cartographie Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / Start of trail / Vertrekpunt ll Free ferry / Gratis pont I Kappel (D) Ebersheim Sens du circuit / Richtung der Tour / Direction of trail / Rijrichting Château de l’Ortenbourg Route / Straße / Road / Verharde weg Muttersholtz Voie à circulation restreinte/ N59 Sélestat Straße mit eingeschränktem Verkehr / 2 Restricted access road / Weg met beperkt verkeer D35 n i JANVIERChâteau 2016 du Haut-Kœnigsbourg - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.comh 1/8 R Parcours cyclables en site propre/ u a Radweg im Gelände / Separate cycle track / Fietspad

A35 e n D1083 ô h R Bandes cyclables / Radweg auf der Straße /

u Cycle lanes / Fietsstrook d

l a HAUT-RHIN n Gare SNCF / Bahnhof / a C Railway station / Treinstation Autres tours / Andere Touren / 0 2,5 5 km Marckolsheim Other trails / Andere tochten Légendes Cartographie Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / Free ferry / Gratis pont L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m

Au départ de la cité médiévale de Wissembourg, Ab Wissembourg, der nördlichsten Stadt De fietstocht vertrekt in het middeleeuwse la plus septentrionale d'Alsace, l'itinéraire traverse des Elsaß mit ihrem herrlichen mittelalterlichen Wissembourg, het meest noordelijke stadje van le Parc Naturel des Vosges du Nord et épouse Stadtkern, führt die Tour entlang der Vorläufer der de Elzas, en gaat door het Regionale Natuurpark dans sa première partie le piémont des Vosges. De Vogesen durch den Regionalnaturpark Nördliche van de Noordelijke Vogezen. Het eerste stuk rijdt à Niederbronn-les-Bains en passant par Vogesen. Die Strecke führt durch Cleebourg, das für u op de uitlopers van de Vogezen. De tocht gaat Merkwiller-Pechelbronn, le parcours progresse en seine Weinberge berühmt ist, und anschließend am door Cleebourg, beroemd om zijn wijngebied, en lisière de forêt. Au-delà de la cité thermale, la route Waldrand entlang bis nach Niederbronn-les-Bains, vervolgens fietst u langs de rand van het bos naar se fait plus ondoyante, ponctuée par les vallées de einem berühmten Thermalkurort. Anschließend het elegante kuurstadje Niederbronn-les-Bains. Van la Zinsel du Nord, de la Moder, de la Zinsel et de folgt ein hügeliger Abschnitt durch das Tal der Zinsel daaruit wordt de route wat meer heuvelachtig met la Zorn. Les vergers et pâturages abondent vers du Nord (nördlichen Zinsel), durch das Moder-Tal, af en toe een dal: de noordelijke Zinsel, de Moder, l'Est tandis qu'à l'Ouest, la montagne et les forêts durch das Zinsel-Tal und schließlich durch das Tal de Zinsel en de Zorn. In oostelijke richting sieren occupent le paysage. À , on quitte le Parc der Zorn . In östlicher Richtung erstrecken sich boomgaarden en weilanden het landschap. In het Naturel des Vosges du Nord. Après le passage du weitläufige Obstanbau- und Weidegebiete, währ westen liggen de met bossen bedekte bergen. canal de la Marne-au-Rhin, le long duquel chemine end das westliche Landschaftsbild von Bergen Vervolgens trekken in Neuwiller-lès-Saverne, Saint- l’EuroVelo 5 - Via Romea Francigena, les Vosges und Wäldern geprägt ist. Unterwegs kann man Jean-Saverne en wat verder in Marmoutier enkele moyennes accompagnent le randonneur jusqu'au mehrere bemerkenswerte Kirchen romanischen fraaie romaanse kerken uw aandacht. In Saverne, terme du parcours. Les villages pittoresques, blottis Baustils erblicken: Neuwiller-lès-Saverne und Saint- dat een deel van zijn bekendheid dankt aan het au pied de la montagne, se succèdent jusqu'au col Jean-Saverne. Ein Stück weiter des Wegs folgt die kasteel van de familie Rohan, verlaat de route het de . La vigne fait alors son apparition et romanische Kirche von Marmoutier . In Saverne, Natuurpark van de Noordelijke Vogezen. Na de dominera le paysage jusqu'à Colmar. dem Sitz des Schlosses «Château des Rohan», verläßt passage over het Marne-Rijnkanaal, waarlangs de Posée sur le cours de la Lauter, Wissembourg est der Weg den Regionalnaturpark. Er überquert den EuroVelo 5 - Via Romea Francigena gaat, bereikt u hérissée de tours et de clochers. Son patrimoine Marne-Rhein-Kanal, und die EuroVelo 5 - Via Romea via de Midden-Vogezen het eind van de tocht. De historique est remarquable : ancienne abbatiale Francigena und führt weiter durch die mittleren Wijnfietsroute van de Elzas begint bij Saint-Pierre-et-Paul, Maison du Sel, Musée Vogesen. Bis zum Paß von Westhoffen bieten sich en gaat via Colmar naar Thann. Westercamp. Cleebourg est célèbre pour son dem Fahrradfahrer zahlreiche malerische, an die vignoble et ses rues bordées d'un bel ensemble Hänge der Vogesenausläufer geschmiegte Dörfer de maisons basses à colombages. Plus loin, la dar. In Marlenheim beginnt der Radweg der route permet d'apercevoir les anciens sites de elsässischen Weinstrasse. Er führt sie nach Thann production pétrolière de Merkwiller-Pechelbronn über Colmar. et les champs de bataille de 1870 à Woerth. La cité thermale de Niederbornn-les-Bains est réputée After leaving the medieval town of pour ses eaux qui sont embouteillées, son casino et Wissembourg, the most northerly in Alsace, the les nombreuses excursions qui s'offrent au départ trail goes through the Northern Vosges Nature de la ville. Vers la vallée de la Zorn, les silhouettes Reserve and its first part follows the piémont of the d'églises romanes comme à Neuwiller-lès-Saverne, Vosges. From Cleebourg, famous for its vineyards, Saint-Jean-Saverne et plus loin Marmoutier to Niederbronn-les-Bains, the thermal spa town, the retiendront l'attention du visiteur. La ville de trail runs along the edge of the forest. The road then Saverne doit en partie sa renommée au Château becomes more hilly , punctuated by the valleys of des Rohan mais aussi à la Maison Katz, l'une des the North Zinsel, the Moder , the Zinsel and the plus jolies demeures d'Alsace et au couvent des Zorn. Orchards and pastures are in abundance Récollets. À , le vieux centre a retrouvé in the East, whereas in the West, mountains son cachet des XVIe et XVIIe siècles. À Marlenheim and forests occupy the countryside. As he goes débute la Véloroute du Vignoble d’Alsace qui se by, the visitor will notice the silhouettes of the termine à Thann via Colmar. Romanesque churches of Neuwiller-les-Saverne, Saint-Jean-Saverne and further on, Marmoutier . In Saverne, site of the château of the Rohans, we leave the Northern Vosges Nature Reserve. After crossing the Marne-Rhine canal and the EuroVelo 5 - Via Romea Francigena, the cyclist is accompanied by the middle Vosges. Picturesque villages, huddling at the foot of the mountains, succeed one another until the Westhoffen pass. Then the vineyards appear and dominate the scenery. From Marlenheim, the Alsace Wine Road cycle trail takes you down to Colmar and Thann.

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Landau/Bad Bergzabern (D) - 0 km 0 km Wissembourg - 25 km 25 km

Wissembourg • - 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Rott D77 3,5 km 3,5 km ◆ Ep-Be Cleebourg D777/D77 3,7 km 7,2 km ◆ Drachenbronn D777 3,9 km 11,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ Birlenbach D152 1,3 km 12,4 km ◆ ◆ ◆ D152 2,2 km 14,6 km D170 1,0 km 15,6 km D170 2,0 km 17,6 km ◆ ◆ Soultz-sous-Forêts • D246 2,2 km 19,8 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ D51 4,4 km 24,2 km ◆ ◆ D77 2,8 km 27,0 km D77 2,6 km 29,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ Mitschdorf D677 2,8 km 32,4 km Goersdorf D677 1,6 km 34,0 km ◆ ◆ ◆ Be Woerth D677 2,8 km 36,8 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Froeschwiller D28 2,0 km 38,8 km ◆ ◆ • D28 4,9 km 43,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Niederbronn-les-Bains • C/PC 3,4 km 47,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ D28 3,2 km 50,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ ◆ D28 2,9 km 53,2 km ◆ ◆ Ep-Be D28 3,8 km 57,0 km ◆ ◆ Ep-Bo D28 1,4 km 58,4 km ◆ ◆ Be • D28 6,3 km 64,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ D56 4,5 km 69,2 km ◆ ◆ D56 3,5 km 72,7 km ◆ Be-Bo Neuwiller-les-Saverne D14 3,8 km 76,5 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ Dossenheim-sur-Zinsel PC 22 2,7 km 79,2 km ◆ ◆ ◆ Ep-Bo ◆ ◆ Ernolsheim-les-Saverne D219 2,5 km 81,7 km ◆ ◆ Be St-Jean-Saverne D219/D716/D619 4,4 km 86,1 km ◆ ◆ Bo D115 0,4 km 86,5 km D115 2,2 km 88,7 km ◆ ◆ Saverne • D15/D1004 2,3 km 91,0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ D102 4,0 km 95,0 km ◆ ◆ Rheinhardsmunster IC DRS 5,9 km 100,9 km Be D117 2,3 km 103,2 km Birkenwald IC DRS 1,9 km 105,1 km ◆ ◆ ◆ D229 1,9 km 107,0 km ◆ ◆ ◆ D817 1,5 km 108,5 km ◆ D817 30 1,7 km 110,2 km D817/D917 30 2,9 km 113,1 km ◆ ◆ ◆ Be-Bo ◆ Wasselonne PC 30 3,3 km 116,4 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Marlenheim PC 30 4,5 km 120,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Kirchheim PC 30 2 km 122,9 km ◆ ◆ PC 30 1 km 123,9 km Be Scharrachbergheim PC 30 1 km 124,9 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo Soultz-les-Bains PC 30 2,5 km 127,4 km ◆ ◆ Be ◆ ◆ PC 30 1,5 km 128,9 km ◆ Molsheim • PC 30 2,5 km 131,4 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen /Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Binnenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Buitenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Bistro Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Luchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / «B» road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N Route nationale / Schnellstraße / «A» road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN

Comment s’y rendre Où se loger ■■LOBSANN (67250) Muller*** H/R 46 ch. À proximité, à Wie erreicht man Unterkünfte 03 88 63 38 38 How to get there Where to stay Refuge Club Vosgien (67340) Bereikbaarheid Accommodatie Soultzerkopf (38 lits) www.hotelmuller.com 3 chambres d'hôtes 3 épis ■■WISSEMBOURG (67160) 03 88 80 73 25 Bristol*** H/R 26 ch. + table d'hôtes SNCF 36 35 (0,40 € / minute) http://perso.orange.fr/markrei/ 03 88 09 61 44 chez Mme Emmannuelle www.sncf.fr Au Cygne *** H/R 23 ch. www.lebristol.com LOHMULLER 03 88 94 00 16 ■■PREUSCHDORF Ligne/Linie/Line/ Lijn 03 88 89 22 57 www.hostellerie-cygne.com À proximité, à Le Parc*** H/R 42 ch. Strasbourg-Wissembourg www.sburehiesel-schillersdorf.fr MERKWILLER PECHELBRONN 03 88 09 01 42 • Wissembourg Moulin de la Walk *** www.parchotel.net 5 chambres d’hôtes (4 épis) H/R 25 ch. (67250) • Soultz-ss-Forêts Centre A. Schweitzer (62 lits) chez Serge JUNG 03 88 94 06 44 L'Étoile ** H/R 40 ch. 03 88 89 42 80 Ligne/Linie/Line/ Lijn www.moulin-walk.com 03 88 80 81 27 Strasbourg-Niederbronn-les- 03 88 80 71 80 www.cas-niederbronn.org 06 70 76 79 61 Citôtel d'Alsace ** H 41 ch. www.hotel-restaurant-etoile.com www.freydbarry.com Bains Gîte de séjour Villa le Riesack (42 • Reichshoffen-Ville 03 88 94 98 43 1 chambre d’hôtes 2 épis ■■NEUWILLER-LES-SAVERNE www.hotel-alsace.fr lits) 3 épis • Niederbronn-les-Bains chez Mme Annie HAUSHALTER chez Mme Rachel (67330) Ligne/Linie/Line/ Lijn ■■CLEEBOURG (67160) 03 88 80 90 87 LIPS-ERDMANN www.gitehaushalter.com Au Herrenstein ** H/R 13 ch. Strasbourg-Sarreguemines Le Cleebourg *** H/R 22 ch. 06 80 20 38 39 03 88 70 00 53 • Ingwiller 03 88 54 94 80 ■■GOERSDORF (67360) www.leriesack.fr www.herrenstein.fr Ligne/Linie/Line/ Lijn www.lecleebourg.com À proximité, à ■■OBERBRONN (67110) ■■DOSSENHEIM-SUR-ZINSEL Strasbourg-Saverne 4 chambres d'hôtes 3 épis LIEBFRAUENTHAL (67360) Maison des Sœurs du Très Saint (67330) • Saverne + table d'hôtes Liebfrauenberg (126 lits) Sauveur (100 lits) chez Mme Anne KLEIN Camping Plage Loisirs ** L Ligne/Linie/Line/ Lijn 03 88 09 31 21 03 88 80 84 59 (1/4 -> 30/9) Strasbourg--St Dié 03 88 94 50 95 www.liebfrauenberg.com http://soeurs-stsauveur.cef.fr www.chez.com/cleebourg 03 88 70 01 64 • Molsheim ■■REICHSHOFFEN (67110) Camping L'oasis *** T www.camping-dossenheim.com ■ Ligne/Linie/Line/ Lijn ■DRACHENBRONN- (31/3 -> 31/10) ■ BIRLENBACH (67160) 3 chambres d'hôtes 3 épis ■ST JEAN SAVERNE (67700) Strasbourg-Molsheim-Sélestat chez Anny et Jean BUNDSCHUH 03 88 09 71 96 5 chambres d'hôtes 3 épis www.oasis-alsace.com Kleiber ** H/R 17 ch. 03 88 80 31 06 03 88 91 11 82 chez M. Claude FINCK www.mittelbuehl.com ■■INGWILLER (67340) 03 88 94 50 90 www.kleiber-fr.com www.auberge7fontaines.com ■■NIEDERBRONN-LES-BAINS Aux Comtes de Hanau ** ■■SAVERNE (67700) (67110) H/R 11 ch. 5 chambres d'hôtes 2 épis Villa Katz *** H/R 8 ch. Grand-Hôtel Filippo **** 03 88 89 42 27 chez M. Philippe FINCK www.aux-comtes-de-hanau.com 03 88 71 02 02 03 88 94 50 90 H 59 ch. www.villakatz.com www.auberge7fontaines.com 03 88 80 84 48 www.grand-hotel-filippo.net Chez Jean *** H/R 23 ch. 03 88 91 10 19 www.chez-jean.com

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m

e Europe*** H 28 ch. ■■SOULTZ-SOUS-FORÊTS ■■MARMOUTIER ** Abteilung (römische Grabsteine, 3 dimanche de septembre : 03 88 71 12 07 (67250) 03 88 71 46 84 mittelalterliche Skulpturen, usw.). Fête des vendanges /3. Sonntag www.hotel-europe-fr.com LIEGEOIS Roland www.paysdemarmoutier.com Tägliches Leben und volkstümliche im September : Weinlesefest / Bildkunst (Mobiliar, Kostüme, die im 3rd Sunday of September : Grape Auberge de Jeunesse (87 lits) 03 88 80 41 14 ■■WASSELONNE * e 03 88 59 12 00 18. und zu Beginn des 19. Jh. in dieser harvest festival / 3 zondag van 03 88 91 14 84 ■■REICHSHOFFEN (67110) Gegend üblich waren), usw. september: Wijnoogstfeest www.fuaj.org/aj/saverne www.suisse-alsace.com MC BIKE Christian MEYER Achtung: bis 2017 geschlossen. ■■LAMPERTSLOCH Camping Les Portes d’Alsace*** 03 88 09 91 67 ■■MARLENHEIM The museum is housed 03 88 87 75 80 Marché du terroir : 2e samedi du (1/4 -> 30/9) ■ in a magnificent Renaissance 03 88 91 35 65 ■INGWILLER (67340) www.laporteduvignoblealsace.fr building in the historic center mois (matin) Markt mit regiona- www.vacances-seasonova.com Cycles ■■MOLSHEIM ** of Wissembourg. Its collections len Produkten : 2. Samstag im 03 88 89 41 09 mirror the history of the town and Monat (Vormittag) / Regional ■■BIRKENWALD (67440) 03 88 38 11 61 nd its region. Archeological section produce market : 2 Saturday Chasseur*** H/R 22 ch Garage LEDIG www.ot-molsheim-mutzig.com 03 88 89 45 02 (Roman stelae, sculptures of the in the month (morning) / 03 88 70 61 32 Middle-Ages, etc…). Everyday life Streekmarkt: 2e zaterdag van www.chasseurbirkenwald.com ■■SAVERNE (67700) Que visiter de maand (‘s ochtends) Besichtigungen and popular imagery (furniture, Vosges *** H/R 11 ch. Ohl Cycles Sàrl Visits costumes in use in the region in Dernier week-end de juin : Fête 03 88 70 61 06 03 88 91 17 13 Te zien the 18th and beginning of the 19th du cheval / Letztes Wochenende www.hotelrestaurantdes ■■WASSELONNE (67310) ■■WISSEMBOURG c.) etc… im Juni : Pferdefest / Last week- vosges.com Careful: closed until 2017. end of June : Horse festival Regel Cycles Ville labellisée / Stadt mit Blik op het verleden van de / Laatste weekend van juni : ■■DIMBSTHAL (67440) 03 88 87 03 93 Auszeichnung / Town listed as/ Stad met label : « Les plus beaux stad Wissembourg en omgeving. Paardenfeest 4 chambres d’hôtes 2 épis ■■MARLENHEIM (67520) Het museum is gevestigd in een Ferme auberge détours de » ■■PREUSCHDORF Vélo Passion prachtig renaissancegebouw in de chez M. Marc Wolbert A proximité à / In der Nähe in / 03 88 62 95 58 binnenstad. Archeologische afdeling 03 88 70 60 34 Nearby in / In de buurt : ■ (Romeinse zerken, beelden uit de ■■WASSELONNE (67310) ■MOLSHEIM (67120) middeleeuwen, enz.). Dagelijks leven MERKWILLER-PECHELBRONN Relais de Wasselonne** CTT en volksprenten (meubilair en kle- Musée du Pétrole de H/R 20 ch. 03 88 38 23 76 derdracht uit de streek van de 18e tot Pechelbronn / Erdölmuseum 03 88 87 29 10 Garage KRANTZ Abbatiale Saints-Pierre et Paul begin 19e eeuw), enz. / Petroleum Museum / www.relais-wasselonne.com 03 88 38 11 57 / Peter-und-Paul Abteikirche / Let op: gesloten wegens verbouwing Oliemuseum van Pechelbronn Saint Peter and Paul’s Abbey/ tot in 2017. 4, rue de l'École Camping municipal *** T Abdijkerk Saints-Pierre-et-Paul 03 88 80 91 08 (15/4 -> 15/10) Où louer une bicyclette Marché du terroir : Fahrrad-Vermietung Tél. 03 88 94 10 11 samedi matin www.musee-du-petrole.com 03 88 87 00 08 Where to rent a bicycle www.ot-wissembourg.fr Histoire du pétrole en Alsace www.wasselonne.fr Fietsverhuur Style gothique (XIIIe s.), vitraux Markt mit regionalen Produkten : depuis 1498 jusqu'à la fermeture ■■MARLENHEIM (67520) ■■WISSEMBOURG remarquables (XIe au XVIe s.), Samstag Vormittag de la raffinerie en 1970. Visite e e Le Cerf **** H/R/ 17 ch. Espace Cycles rosaces (XII s. et XIII s.), cloître Regional produce market : d'installations extérieures et de la e e 03 88 87 73 73 03 88 54 33 77 (XIV s.), tourclocher romane (XI s.). Saturday morning source thermale "Les Hélions II". Gotischer Baustil (13. Jh.), bemer- Geschichte des Petroleums www.lecerf.com ■■REICHSHOFFEN Streekmarkt : kenswerte Buntglasfenster (11. und zaterdagochtend in Elsass von 1498 bis zur Reeb *** H/R 28 ch. MC BIKE Christian MEYER 16. Jh.), Rosetten (12. und 13. Jh.), Stillegung der Raffinerie im Week-end de Pentecôte : 03 88 87 52 70 03 88 09 91 67 Kreuzgang (14. Jh.), romanischer Jahre 1970. Besichtigung von Festivités de Pentecôte www.hostellerie-reeb.fr Glockenturm(11. Jh.). Außeneinrichtungen und von der ■■SAVERNE / Pfingstwochenende : 1 chambre d’hôtes 3 épis Gothic style (18th c.), remark- Thermalquelle "Les Hélions II". Pfingstfestlichkeiten / Whit chez Véronique MONNEY- Cycles OHL able stained glass windows (11th History of petroleum in Alsace week-end : Whitsun festi- SCHLEWITZ 03 88 91 17 13 and 16th c.), rose windows (12th from 1498 to the closing down vities / Pinksterweekend: 06 38 82 04 01 ■■MOLSHEIM and 13th c.), cloisters (14th c.), of the refinery in 1970. Visit of the th Pinksterfeesten [email protected] Office de Tourisme Romanesque bell tower (11 c.). outside installations and of the 3 chambres d’hôtes 2 épis Gotische stijl (13e eeuw), opmer- Festival International "Hélions II" hot spring. Vélos à assistance électrique de musique : chez M. Paul GOETZ 03 88 38 11 61 kelijke glas-in-loodramen (11e-16e Geschiedenis van de oliewinning 03 88 87 52 94 eeuw), roosvensters (12e en 13e fin août - début septembre in de Elzas van 1498 tot aan de eeuw), kloostergang (14e eeuw), sluiting van de raffinaderij in 1970. ■■MOLSHEIM (67120) Offices de Tourisme Internationales Musik Festival : Verkehrsämter romaanse torenspits (11e eeuw). Ende August - Anfang September Bezoek aan de installaties buiten en Diana *** H/R 60 ch. Tourist Offices Musée Westercamp / Museum / International Music Festival : de kuurbron ‘Les Hélions II’. 03 88 38 51 59 VVV Museum / Westercampmuseum End of August - Beginning of ■■WOERTH www.hotel-diana.com ■ ■WISSEMBOURG ** 03 88 94 10 11 September Musée de la Bataille du 6 Août Bugatti *** H 45 ch. 03 88 94 10 11 www.ot-wissembourg.fr 1870 / Museum der Schlacht 03 88 49 89 00 www.ot-wissembourg.fr Internationaal Muziekfestival : Reflet du passé de la ville de eind augustus - begin september vom 6. August 1870 / Museum www.hotel-le-bugatti.com ■■MERKWILLER- Wissembourg et de sa région, ■■CLEEBOURG of the 6th August 1870 Battle Centre ** H 26 ch. PECHELBRONN le musée est installé dans un Commemorative Museum / 03 88 38 54 50 03 88 80 72 36 magnifique bâtiment Renaissance Visite de cave voir / Museum van de Slag van 6 www.hotelducentre-alsace.fr www.tourisme-nordalsace.fr au cœur de la cité. Section Weinkellerbesichtigung siehe / Augustus 1870 archéologique (stèles romaines, Camping L&M ** T Visit of wine-cellar / Bezoek aan Château de Woerth ■■NIEDERBRONN-LES-BAINS sculptures du Moyen Âge, etc.). Vie (avr. -> oct) wijnkelder 2, rue du Moulin ** quotidienne et imagerie populaire www.vinsalsace.com 03 88 49 82 45 03 88 80 89 70 03 88 09 30 21 (mobilier et costumes en usage www.woerth-en-alsace.com www.niederbronn.com e dans la région du XVIII au début Ce musée évoque la sanglante Où réparer une bicyclette ■ du XIXe s.), etc. Fahrrad-Reparaturen ■INGWILLER ** journée du 6 août 1870 qui vit l'af- Where to get a bicycle fixed 03 88 89 23 45 Attention : fermé pour travaux frontement entre les troupes fran- Fietsreparatie www.tourisme-hanau-moder.fr jusqu’en 2017. 1er dimanche d’août : Fête du çaises et allemandes (documents, ■■WISSEMBOURG (67160) ■■SAVERNE ** Als Spiegel der Geschichte uniformes, armes blanches, armes der Stadt Wissembourg und Crémant /1. Sonntag im August : Espace Cycles 03 88 91 80 47 Cremant-fest /1st Sunday of à feu, peintures, etc.). Un grand www.tourisme-saverne.fr ihrer Umgebung, ist das diaporama de 4000 figurines en 03 88 54 33 77 Museum in einem prachtvollen August : Festival of sparkling Cremant wine / 1e zondag van étain, peintes à la main, retrace les Renaissancegebäude im Herzen der péripéties de la bataille. Stadt untergebracht. Archäologische augustus: Crémantfeest

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m

Das Museum erinnert an den blu- Marché du terroir : jeudi matin / ■■OFFWILLER nente d'interprétation du site. Europa kämpfte. tigen Zusammenstoß deutscher und Markt mit regionalen Produkten : Überreste einer befestigten Art and history museum (reli- La Maison du Village d'Offwiller th französischer Truppen, am 6. August Donnerstag Vormittag / Regional / Heimatsmuseum / Country Fluchtstätte aus dem Mittel-Alter. gious sculptures from the 15 and 1870 (Dokumente,Uniformen, Stoß- produce market : Thursday Sichtbar sind die Zellen wo die 16th c., furniture and decorative Museum / Het Dorpshuis van th und Schußwaffen, Gemälde, usw…). morning / Streekmarkt : donder- Offwiller Einwohner ihre Güter und Proviant arts from the 19 c., paintings from Ein großes Diaporama von 4000 dagochtend lagerten. Dauerausstellung über die the 18th and 19th c., lapidaries from 42, rue de la Libération th th handgemalten Zinnfiguren zeigt den ■■NIEDERBRONN-LES-BAINS 03 88 89 31 31 Geschichte des Ortes. the 12 to the 18 c., aso…) and Verlauf der Schlacht. Musée d'arts et traditions Remains of fortifications of archeological museum (Gallo- This museum commemorates populaires (traditions celtiques). the Middle Ages built around the Roman funeral monuments and the glory battle fought between church in which the dwellers were votive stelae, etc…). Louise Weiss' Maison de l'Archéolo- Museum der volkstümlichen Kunst French and German troops on und Tradition (Keltische Traditionen). keeping their goods and supplies. exhibition rooms who dedicated August 6th, 1870 (documents, gie des Vosges du Nord / Permanent explanatory exhibition her life as a journalist to the build- Archäologisches Haus der Museum of popular arts and uniforms, side-arms, fire-arms, traditions (Celtic traditions). about the site. ing of Europe. paintings, etc…). Noteworthy is Nordvogesen / Archeological Resten van een schuilplaats uit Kunst- en historisch museum house of the Northern Vosges Museum over Volkskunst en e e the large diaporama representing Volkstradities (Keltische tradities). de middeleeuwen waar de inwoners (religieuze beelden - 15 en 16 the battle and containing 4,000 / Archeologiemuseum van de hun spullen en levensmiddelen vei- eeuw, meubels en sierkunst - 19e hand-painted tin soldiers. Noordelijke Vogezen Le dimanche suivant les ligstelden. Permanente expositie met eeuw, schilderijen - 18e en 19e eeuw, Dit museum beschrijft de 44, avenue Foch Mardi Gras: lancer de disques uitleg over de plek. edelsteenslijperij - 12e tot 18e eeuw, 03 88 80 36 37 enflammés «Schieweschlawe»/ bloedige gevechten tussen Franse ■■SAINT-JEAN-SAVERNE enz.) en Archeologisch Museum en Duitse troepen op 6 augustus www.musee-niederbronn.fr Sonntag nach Fastnacht : (grafmonumenten, Gallo-Romeinse 1870 (documenten, uniformen, Collections d'archéologie „Schieweschlawe” Werfen von Église Saint-Jean-Baptiste / votiefstenen, enz.). Zalen gewijd aan steekwapens, vuurwapens, schilde- locale : préhistoire, époques gallo- glühenden Holzscheiben/ Kirche / Church / de journaliste Louise Weiss, actief rijen, enz.). De gebeurtenissen van romaine et médiévale. Production Sunday after Shrove Tuesday: Kerk Saint-Jean-Baptiste voorstandster van een verenigd de slag worden uitgelegd in een des usines De Dietrich du début ”Schieweschlawe” throwing 32, rue de l'Église Europa. diavertoning waarin vierduizend de l'ère industrielle. Organise éga- of glowing wooden discs / De 03 88 91 02 60 lement des chantiers de fouilles. zondag na Dolle Dinsdag : wer- Ancienne abbatiale romane Roseraie / Rosengarten / Rose- handbeschilderde tinnen soldaatjes garden / Rosarium de hoofdrollen spelen. Sammlungen von pen van brandende schijven d'un couvent de Bénédictines fon- Lokalarchäologie der Vorgeschichte, ‘Schieweschlawe’ dée au XIIe s., avec un des premiers 03 88 71 83 33 ■■REICHSHOFFEN www.roseraie-saverne.fr gallo-römischen und mittelalter- ■■INGWILLER voûtements d'ogives en Alsace et lichen Zeiten. Von den De Dietrich un bel ensemble de tapisseries du Jardin de 1,5 ha avec 8800 Werken am Anfang der Zeit der Marché du terroir : samedi début du XVIe s. rosiers de 450 variétés différentes. Musée du Fer / Eisen-Museum / Industrialisierung hergestellten matin / Markt mit regiona- Ehemalige romanische Abtei- Garten von 1,5 ha mit 8800 Iron Museum / IJzermuseum Geräten. Organisiert auch archäolo- len Produkten : Samstag Kirche eines Benediktinerinnen Rosensträuchern von 450 verschie- 9, rue Jeanne d'Arc - 03 88 80 34 49 gische Ausgrabungen. Vormittag / Regional produce Klosters im 12. Jh. gegründet. denen Spielarten. Un ancien presbytère du Local archeological collections: market : Saturday morning / Bemerkenswertes Kirchenschiff Garden of 4 acres with 8,800 XVIIIe siècle abrite des collections prehistory, Galloroman and medi- Streekmarkt : zaterdagochtend mit Stützenwechsel und einem rose-trees of 450 different varieties. illustrant l'archéologie et la vie eval ages. Equipment produced ■■NEUWILLER-LES-SAVERNE Kreuzrippengewölbe, Wandteppiche Tuin van 1,5 hectaren met économique et industrielle de la by the De Dietrich factories at vom Anfang des 16. Jh. 8.800 rozenstruiken van 450 ver- Abbatiale St-Pierre et St-Paul schillende soorten. région de Reichshoffen. Le musée, the beginning of the industrial / Abteikirche / Abbey-church / Former abbey-church of a dont la spécificité est la métallur- era. Organizes also archeological Benedictine convent founded in Tour de l'Ancien Télégraphe Abdijkerk St-Pierre et St-Paul th gie du fer, reflète particulièrement excavations. 5, Cour du Chapitre the 12 c. Interesting alternated Chappe / Turm des ehemaligen les activités des établissements Collecties plaatselijke vondsten: piles and cross-ribbed vaults in the Chappe Telegrafen / Chappe 03 88 70 00 51, Presbytère th De Dietrich et Tréca et l'évolution prehistorie, Gallo-Romeinse tijd www.tourisme-hanau-moder.fr nave, tapestries of beginning 16 . c. Telegraph Tower / Semafoor van industrielle, du haut-fourneau de en middeleeuwen. Productie van Église (VIIe - XVIIIe s.) ayant une Voormalige romaanse abdijkerk Chappe 1767 au TGV de 1986. de fabriek De Dietrich aan het grande diversité de styles : du van een benedictijnenklooster uit 03 88 52 98 99 Ein aus dem 18. Jh. stammendes, begin van het industriële tijdperk. roman primitif au baroque. Dans la de 12e eeuw met een van de eerste www.shpta.com ehemaliges Pfarrhaus, beherbergt Organiseert ook archeologische chapelle, tapisseries du Moyen Âge spitsbooggewelven in de Elzas. Cette tour s'élève au pied du Sammlungen, die die Archäologie, opgravingen. relatant la vie de Saint Adelphe. ■■SAVERNE rocher du Haut-Barr, 200 m avant sowie das ökonomische und d'arriver au château. Elle faisait Mini-Golf Die Kirche (7. - 18. Jh.) hat man- Musée de la ville de Saverne / industrielle Leben der Gegend 03 88 80 35 03 nigfältige Stile: von der Frühromanik partie de la ligne qui joignit Paris à von Reichshoffen illustrieren. Das Museum der Stadt Saverne / Strasbourg de 1798 à 1852. Ce site 03 88 80 89 89 bis zum Barock. In der Kapelle Museums of the city of Saverne/ Museum, dessen Spezialität die befinden sich mittelalterliche permet la découverte de la télé- Eisenindustrie ist, beleuchtet beson- Marché hebdomadaire : ven- Musea van de stad Saverne graphie Chappe qui fut le premier dredi matin / Wochenmarkt : Wandteppiche, die dem Leben von Château des Rohan ders die Arbeit von Betrieben wie De Saint Adelphe gewidmet sind. réseau de télécommunications au Dietrich und Tréca sowie die industri- Freitag Vormittag / Weekly mar- 03 88 91 06 28 monde. ket : Friday morning / Wekelijkse Abbey-church with a large vari- www.ot-saverne.fr elle Entwicklung vom Hochofen von ety of styles (7th-18th c.): from the Am Fusse des Felsens des Haut- 1767 bis zum TGV von 1986. markt: vrijdagochtend Musée d'art et d'histoire Barr, 200 Meter von der Burg, erhebt early Romanesque to the Baroque. e A former 18th c. presbytery con- Avant dernier samedi de juillet : (sculptures religieuses des XV et sich der Turm. Er war ein Teil der In the chapel are tapestries from e tains collections dealing with the Nuit artisanale XVI s., mobilier et arts décoratifs Telegraphielinie, welche, zwischen the Middle Ages, presenting Saint e e archeology, economy and indus- du XIX s., peintures des XVIII et 1798 und 1852 Paris mit Strasbourg Vorletzter Samstag im Juli : Adelphe's life. e e e try of the Reichshoffen region. XIX ., lapidairie du XII au XVIII s., verband. Entdeckung der Chappe- Abend der Handwerkskunst Kerk (7e-18e eeuw) met een etc.) et musée archéologique Dedicated to iron metallurgy, the grote diversiteit aan stijlen: van pri- Telegrafentechnik, die das erste museum is particularly informative The second last Saturday of (monuments funéraires, stèles Fernmeldenetz der Welt darstellte. July : Craft evening mitief romaans tot barok. In de kapel votives gallo-romaines, etc.). Salles on the De Dietrich and Tréca fac- wandkleden uit de middeleeuwen At the foot of the crag on Een na laatste zaterdag van juli: consacrées à la journaliste Louise tories (iron-melting processes) and over het leven van de heilige Adelfus. which stands the Haut-Barr castle, on the industrial evolution, from Ambachtennacht Weiss qui a œuvré pour l'idée 200 meters before one reaches ■ européenne. the 1767 blast-furnace to the TGV ■■OBERBRONN ■DOSSENHEIM SUR ZINSEL the castle itself, stands the tower. It (high speed train) in 1986. Refuge fortifié / Befestigter Museum für Kunst und was part of the line linking up Paris 3e dimanche d’octobre : Fête de Archeologische collecties in een Kirchhof / Fortified shelter / Geschichte (religiöse Skulpturen and Strasbourg between 1798 la châtaigne oude pastorie uit de 18e eeuw. Het Versterkte schuilplaats der 15. und 16. Jh. Mobiliar and 1852. This site gives visitors museum beschrijft de nijverheid en 3. Sonntag im Oktober : 80, cour de l'Église und Kunstgewerbe des 19. Jh., the opportunity to discover the bestaansmiddelen uit de omgeving Kastanienfest 03 88 70 04 45 Gemälde der 18. und 19. Jh., Chappe telegraphy system, the van Reichshoffen. Het hoofdthema rd 03 88 70 00 04 Steinschneidekunst vom 12. bis first telecommunications network 3 Sunday of October : Sweet zum 18. Jh., usw.) und archäolo- van het museum is de bewerking van chestnut festival www.tourisme-hanau-moder.fr in the world. ijzer, met aandacht voor de bedrijven gisches Museum (gallo-römische Deze toren staat aan de voet 3e zondag van oktober : Vestiges d'un habitat-refuge De Dietrich en Tréca en de industriële Grabdenkmäler und Votivtafeln, van de rots van Haut-Barr, op 200 Kastanjefeest remontant au Moyen Âge dans revolutie - van de hoogoven uit 1767 lequel les habitants gardaient leurs usw.). Säle über Louise Weiss, meter voor de burcht. De sema- tot de TGV uit 1986. biens et vivres. Exposition perma- Journalistin die für das Ideal von foor stond van 1798 tot 1852 op

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 6/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m de telegraaflijn Parijs-Straatsburg. Einer der bemerkenswertesten Halftimbered house of the organ console with two keyboards ■■MARLENHEIM th U ontdekt er het functioneren Monumenten im Elsass. Romanische 16 c. equipped and furnished and pedal-board so that you can Visite de cave voir / van de optische telegraaf van Fassade (Anfang des 12. Jh.), (kitchen, living-room), painted make up your own tune, etc. th Weinkellerbesichtigung siehe / Chappe, het eerste telecommuni- gotische Kirchenschiff und Vorhalle ceiling end 16 c., earthen moulds, Presentation of organs around Visit of wine-cellar see / Bezoek catienetwerk ter wereld. (13. Jh.), Pietà (15. Jh.), Steinkanzel souvenirs from the Jewish com- Alsace and the Upper Rhine. Don't aan wijnkelder : Jardin Botanique / Botanischer (1561), Silbermannorgel (1710), munity, arts and crafts, etc… miss: the Silbermann pedal-board www.vinsalsace.com Garten / Botanical garden / Fenster-Rose (18. Jh.). Vakwerkhuis uit de 16e eeuw, (1709), piano organ (1825), set of Botanische tuin Archäologische Krypta unter dem volledig ingericht (keuken, ‚Stub‘, Silbermann 16 foot pitch bom- 03 88 91 80 47 Querschiff und dem Chor (Eingang polychroom plafond eind 16e eeuw, bardes (1746), etc. Jardin de 2,5 ha situé à 3 km du im rechten Querschiff), einzigartiges bakvormencollectie, herinnerin- - "Flutes around the World" exhibi- centre-ville, en bordure de la RN4, Beispiel von Überresten, die erlauben, gen aan de joodse gemeenschap, tion: samples from a collection of dans le Col de Saverne. Rocailles die ganze Geschichte der aufein- ambachten, enz. 1,000 flutes gathered over a period Marché du terroir : samedi matin / Markt mit regiona- fleuries, prairie avec orchidées, tour- anderfolgenden Abteikirchen von Centre Européen de l’Orgue of 40 years by flute collector len Produkten : Samstag bière avec plantes insectivores, arbo- Marmoutier zu verfolgen: Gebäude - Les Flûtes du Monde / Charles Tripp. Display of flutes from Vormittag / Regional produce retum, collection de fougères, etc. aus den Merowinger-, Karolinger- Europäisches Orgelzentrum the 5 continents since Prehistoric market : Saturday morning / Garten von 2,5 ha., 3 km vom und Ottoner-Zeiten. Vorführung – Flöten aus aller Welt / Times, diversity of materials used, Streekmarkt : zaterdagochtend Stadtzentrum entfernt, am Rande durch beschreibende und erklärende European Organ Centre - Flutes decoration, how the instruments der RN4 Strasse, im Paß von Saverne. Tafeln. Ausstellung der ausgegra- around the World / Europees work, etc. 14 et 15 août : Mariage de l’Ami Fritz Twee permanente interactieve Steine mit Blumen geschmückt, benen Gegenstände: Sarkophage Orgelcentrum - Wereldfluiten 14. und 15. August : Hochzeit exposities : Orchideenwiese, Torfmoor mit (darunter ein seltener Einbaum)… 50, rue du Couvent des „Ami Fritz“ Insektenfressende Pflanzen, One of the most remark- - Europees Orgelcentrum: de 03 88 03 21 34 14th and 15th of August : Arboretum, Farn Sammlung, usw. able monuments in Alsace. duizendjarige geschiedenis van http://pagesperso-orange.fr/ Wedding of “Old Fritz “ Garden of 6 acres located 3 Romanesque façade (beginning of het orgel. Videozuilen met films th th ceorgue km away from downtown, along the 12 c.), nave and narthex (13 en animaties over de muzikale en 14 en 15 augustus : Bruiloft van th Deux expositions permanentes the RN4 road, in the Saverne Pass. c.), Pietà (15 c.), pulpit in stone interactives : technische bijzonderheden, virtuele l’Ami Fritz Flowery rock-garden, grass-land (1561); Silbermann organ (1710), speeltafel met twee toetsenborden e th - Le Centre Européen de l’Orgue : 3 dimanche d’octobre : Fête des with orchids, turf-moor with insect- rosewindow (18 c.). découverte de la civilisation mil- en voetklavier om zelf een melodie vendanges eater plants, arboretum, collection of Archeological crypt under the lénaire de l'orgue. Bornes vidéo te maken, enz. Presentatie van orgels transept and the choir (entrance uit de Elzas en de Boven-Rijn. Te 3. Sonntag im Oktober : ferns, etc… avec films et animations retraçant Weinlesefest Tuin van 2,5 hectaren op 3 kilo- in the right transept), unique les spécificités musicales et tech- zien: Silbermann voetklavier (1709), rd meter afstand van de binnenstad example of remains, showing the niques, console d'orgue "virtuel" pianoforte/orgel (1825), Silbermann 3 Sunday of October : Grape langs de N4 bij de pas van Saverne. complete history of successive à deux claviers et pédalier per- bombarde 16’ (1746), enz. harvest festival Rotstuinen met bloemen, orchi- abbey-churches in Marmoutier mettant de créer soi-même une - Expositie ‘Wereldfluiten’ : selectie 3e zondag van oktober : deeënveld, veen met insec- dating back to the Merovingian, mélodie, etc. uit de collectie van duizend fluiten Wijnoogstfeest Carolingian and Ottonian eras. die de onderzoeker Charles Tripp in tenetende planten, arboretum, Présentation des orgues d'Alsace ■■SCHARRACHBERGHEIM varencollectie. Explanatians and description et du Rhin Supérieur. À voir : péda- 40 jaar verzamelde. Fluiten van vijf displayed on boards. Exhibition of lier Silbermann (1709), piano forte continenten sinds de prehistorie, Visite de cave voir / Marchés du terroir : Jeudi the excavated objects: sarcophagi diversiteit in gebruikte materialen, Weinkellerbesichtigung siehe / / Märkt mit regionalen organisé (à la fois piano et orgue (with a rare hollowed trunk)… - 1825), jeu de bombarde 16 pieds versiering en functioneren van de Visit of wine-cellar see / Bezoek Produkten : Donnerstag / Een van de meest opmerkelijke instrumenten, enz. aan wijnkelder : Regional produce market : Silbermann (1746), etc. monumenten in de Elzas. Romaanse - Exposition "Flûtes du Monde" : ■■WASSELONNE www.vinsalsace.com Thursday / Streekmarkten: gevel (begin 12e eeuw), gotisch kerk- donderdag sélection issue de la collection Marché hebdomadaire : lundi schip en voorhal (13e eeuw), piëta de 1000 flûtes réunies durant 40 3e dimanche de juin : Fête des (15e eeuw), stenen preekstoel (1561), matin / Wochenmarkt : Montag années par le chercheur de flûtes Vormittag / Weekly Market : roses / 3. Sonntag im Juni : Silbermann-orgel (1710), roosvenster Charles Tripp. Présentation de Rosenfest / 3rd Sunday of June : (18e eeuw). Monday morning / Wekelijkse e flûtes des 5 continents depuis la markt : maandagochtend ■■SOULTZ-LES-BAINS Rose festival / 3 zondag van Archeologische crypte onder de Préhistoire, diversité des matériaux Sentiers des Casemates / juni : Rozenfeest dwarsbeuk en het koor (toegang utilisés, décoration et fonctionne- Dernier vendredi de juillet : Kasematten Weg / Pillbox way / ■■DIMBSTHAL via de rechter dwarsbeuk), unieke ment des instruments, etc. Marché nocturne du terroir Kazemattenpad manier om via de overblijfselen de Zwei interaktive Ausstellungen: et de l'artisanat / Letzter A proximité à / In der Nähe in / Rue du Fort geschiedenis van de opeenvolgende - Das Europäische Orgelzentrum: Freitag im Juli : Nächtlicher Nearby in :/ In de buurt : 03 88 38 11 61 abdijkerken van Marmoutier te Die tausendjährige Geschichte Markt Handwerkskunst und MARMOUTIER www.ot-molsheim-mutzig.com volgen: Merovingisch, Karolingisch der Orgel. Videosäulen mit Filmen Regionalprodukte / Last Friday Sur un parcours de 6 km, ce Église abbatiale de Marmoutier en Ottonisch. Presentatie en uitleg über die musikalischen und tech- in July : Nightly crafts and local sentier permet de découvrir des / Abteikirche / Abbey-church / van opgegraven voorwerpen op nischen Besonderheiten, virtuelle produce market / Laatste vrijdag vestiges de la Première Guerre Abdijkerk van Marmoutier panelen: sarcofagen (waaronder een Orgelkonsole mit zwei Tastaturen und van juli : avondmarkt met streek- Mondiale. Les Allemands avaient 03 88 71 46 84 die uit één stuk hout is vervaardigd). Pedalen zum Komponieren, usw. producten en ambachten contruit dès le début de la guerre www.marmoutier.net Musée d'arts et traditions Die Orgeln im Elsaß und in der Dernier dimanche d’août : une importante position fortifiée L'un des monuments les plus populaires / Museum für volks- Oberrheinebene. Sehenswert: Ein Festivités de la foire / entre Strasbourg et le Fort de remarquables d'Alsace. Façade tümliche Kunst und Tradition Pedal von Silbermann (1709), Piano Letzter Sonntag im August : e Mutzig «Feste Kaiser Wilhelm II». romane (début XII s.), nef et nar- / Museum of Popular Art and Forte (gleichzeitig Klavier und Orgel, Veranstaltungen der Stadt e e Die 6 km lange Strecke ist von thex gothiques (XIII s.), Pietà (XV Traditions / Museum voor 1825), 16-Pedal Spiel von Silbermann Wasselonne / Last Sunday in Überresten aus dem Ersten Weltkrieg s.), chaire en pierre (1561), orgues Volkskunst en Volkstradities (1746), usw. August : Fair festivities / Laatste e gesäumt. Von deutscher Seite wurde Silbermann (1710), rosace (XVIII s.). 03 88 71 46 84 - Ausstellung Flöten aus aller Welt: zondag van augustus : feeste- schon Anfang des Krieges eine große Crypte archéologique sous le www.marmoutier.net Eine Auswahl der in 40 Jahren von lijkheden rond de jaarmarkt Festung zwischen Strasbourg und transept et le chœur (entrée dans Maison à colombages du XVIe Charles Tripp gesammelten tausend Lundi suivant le dernier Mutzig gebaut: die Feste Kaiser Wilhelm II. le transept droit), exemple unique s. équipée et meublée (cuisine, Flöten. Flöten der fünf Kontinente seit dimanche d’août : marché On this 6 km trail, you will de vestiges permettant de suivre Stub), plafond polychrome fin XVIe, der Vorgeschichte aus allen erdenk- annuel discover vestiges from the First toute l'histoire des églises abba- collection de moules, souvenirs lichen Materialien. Dekore und World War. The Germans built a tiales successives de Marmoutier : de la communauté juive, artisanat, Funktion der Instrumente, usw. Montag nach dem Letzten large fortified position between mérovingienne, carolingienne et etc. Two permanent interactive Sonntag im August : Jährlicher Strasbourg and Mutzig Fort called ottonienne. Présentation à l'aide Fachwerkhaus aus dem 16. exhibitions: Markt “Feste Kaiser Wilhelm II” right at the de panneaux signalétiques et Jh., eingerichtet und ausgestattet - The European Organ Centre: Monday after the last Sunday in beginning of the War. explicatifs des objets dégagés : (Küche, Stube), gemalte Decke Ende discovering the thousand-year his- August : Yearly market sarcophages (dont un monoxyle 16. Jh., Backformensammlung, tory of organs. Video stations with Maandag na de laatste zondag rare)… Andenken an die jüdische films and activities tracing musical van augustus : jaarmarkt Gemeinschaft, Handwerker, usw. and technical features, a virtual

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 7/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / 131 km - 1920 m

Pad van 6 kilometer langs de Église des Jésuites / Jesuiten Installé dans la maison du Train de jardin de Molsheim Marché hebdomadaire : lundi resten van verdedigingswerken uit Kirche / Jesuit Church / Prieur de l’ancienne Chartreuse / s’Molshemer Bähnele / / Wochenmarkt : Montag / de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers Jezuïetenkerk de Molsheim (1598-1792), le Molsheim garden train / Weekly market : Monday / hadden vanaf het begin van de oor- Rue Notre-Dame musée présente l’histoire de la Treintje van Molsheim Wekelijkse markt: maandag log een machtige stelling gebouwd 03 88 38 11 61 ville et de sa proche région, des Cour arrière de l’hôpital local de week-end avant le 15 sep- www.ot-molsheim-mutzig.com tussen Straatsburg en Fort Mutzig: origines à nos jours. Collections Molsheim tembre /Wochenende vor ‘Feste Kaiser Wilhelm II’. Style gothique tardif (1615- archéologiques, arts et traditions 03 88 04 86 71 1617). Eléments remarquables : dem 15. September / weekend ■■AVOLSHEIM populaires, documents et 2 voi- www.trainmolsheim.com before September 15 th : Festival fresques, peintures, stucs et tures Bugatti. À l’extérieur : vestiges Des amoureux de l’histoire dorures dans les chapelles du tran- Bugatti / Weekend vóór 15 sep- Dompeter / Kirche / Church / de l’église des Chartreux, cloîtres et du chemin de fer ont pérennisé tember : Bugattifestival / Kerk sept. Grande Croix des Chartreux cellules restaurées. à l’échelle 1/20e le train qui relia 03 88 38 11 61 (XVe s.), Vierge à l’Enfant (XVIe s.), 2e week-end d’octobre / 2. e Im Haus des Priors der ehe- autrefois Saverne à Molsheim en nd www.ot-molsheim-mutzig.com bancs (XVII s.). Orgue prestigieux maligen Kartause von Molsheim reproduisant de nombreux bâti- Wochenende im Oktober / 2 e de J.A.Silbermann (1781). Église romane du X s. Nef (1598-1792) untergebracht, stellt das ments et ouvrages d’art se trou- weekend of October : Fête du Späte Gotik (1615-1617). consacrée en 1049 par le pape Museum die Geschichte der Stadt vant sur la ligne. C’est une balade Raisin / Weinfest / Wine festival Sehenwürdigkeiten: Fresken, e Léon IX. Lieu de culte dès l’époque dar, Archäologische Sammlungen, dans le passé et une petite leçon / 2 weekend van oktober: mérovingienne. Baptistère du IXe Gemälde, Stuck und Vergoldungen Druivenfeest in den Kapellen des Querschiffs. volkstümliche Kunst und Tradition, d’histoire qui s’offrent aux visiteurs. s. avec fresques remarquables. Archiven der Bugatti Zeit und Bugatti Nachbau im Maßstab 1/20 der Romanische Kirche des 10. Jh. Großes Kartäuser-Kreuz (15. Jh.), Jungfrau mit Kind (16. Jh.), Bänke Kfz. Draußen: Ruinen der Kartauser Eisenbahn, die früher zwischen Kirchenschiff eingeweiht 1049 vom (17. Jh.). Wunderbare Orgel von J.A. Kirche, Kreuzgang und restaurierte Saverne und Molsheim fuhr. Rund Papst Leon IX. Gottesdienste seit den Silbermann (1781). Zellen. herum zahlreiche Bauten, die längs merowingischen Zeiten. Taufkapelle Late Gothic style (1615-1617). The museum building was the der Bahnlinie standen. Ein wun- des 9. Jh. Mit merkwürdigen Remarkable elements: frescoes, Prior’s house in the town’s former derschöner Rundgang durch die Wandmalereien. Carthusian monastery (1598-1792). Vergangenheit. th paintings, stucco and gilding Romanesque church of the 10 in the transept chapels. Great Archeological collections, popular Enthusiasts of the history of c. Nave consecrated in 1049 by Carthusian-Cross (15th c.), Virgin arts and traditions, documents of the railways have immortalised the Pope Leon IX. Mass was celebrated and Child (16th c.), benches (17th Bugatti and Bugatti cars. Outside: train that used to run from Saverne in this church since Merovingian c.). Prestigious organ by J.A. remains of the Carthusian church, to Molsheim on a scale of 1:20, by times. Baptistery of the 9th c. with Silbermann (1781). cloister and restored cells. reproducing numerous buildings remarkable frescoes. Laatgotische stijl (1615-1617). Het museum is gehuisvest and bridges along the line. This Romaanse kerk uit de 10e eeuw. Opmerkelijke elementen: muur- in het huis van de prior van het journey into the past offers a short Kerkschip in 1049 ingewijd door schilderingen, schilderijen, stucwerk voormalige kartuizerklooster van history lesson for visitors. paus Leo IX. Gebedsplaats sinds de en goudwerk in de kapellen van de Molsheim (1598-1792) en beslaat de Liefhebbers van de geschiedenis Merovingische tijd. Doopkapel uit dwarsbeuk. Groot kartuizerkruis (15e geschiedenis van de stad en nabije van de spoorwegen hebben op een de 9e eeuw met opmerkelijke muur- eeuw), madonna (16e eeuw), kerk- omgeving van het begin tot heden. schaal van 1:20 de spoorlijn van schilderingen. banken (17e eeuw). Fraai orgel van Archeologische collecties, volkskunst Saverne naar Molsheim nagemaakt, ■■MOLSHEIM J.A. Silbermann (1781). en -tradities, documenten en 2 inclusief de gebouwen, bruggen en viaducten langs dit spoor. Een Visite de cave voir / Musée de la Chartreuse et de la Bugatti‘s. Buiten: resten van de kar- ware tocht door het verleden en Weinkellerbesichtigung siehe / Fondation Bugatti / Kartause- tuizer kerk, gerestaureerde klooster- een levende geschiedenisles voor de Visit of wine-cellar see / Bezoek und Bugatti Stiftung Museum gangen en kloostercellen. bezoekers. aan wijnkelder : / Carthusian and Bugatti www.vinsalsace.com Foundation Museum /Kartuizer- en Stichting Bugattimuseum 03 88 49 59 38 www.chartreuse-molsheim.info

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 8/8