ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF ENGINEERING AND SCIENCES

PRINT ISSN: 2148-4783 - ONLINE ISSN: 2149-2484

(SAYI: 10 YIL: 2017 - ISSUE: 10 YEAR: 2017)

I İMTİYAZ SAHİBİ “Bu Dergi Türk Patent Enstitüsü Tarafından Marka Tescili İle Tescillidir” (2015/04066- 2015-GE-17837)

www.guvenplus.com.tr

II DERGİ YÖNETİMİ

www.istanbulbilimveakademisyenlerdernegi.org

III UHMFD DERGİMİZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1 Dergimiz hakemli ve uluslararası indeksli bir dergidir. Her yayın en az iki alan uzmanı hakem tarafından değerlendirilmektedir. İki alan hakemi tarafından olumlu “yayınlanabilir” yönünde rapor almayan yayınlar dergimizde yayınlanmaz. Bu durum karşısında hiçbir yazar(lar) der- gimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. Dergimizde yayınlanmaya hak kazanan “Etik Kurul Raporu” bulunan yayınlara dair etik kurul bilgileri yazılı olarak editörlüğe gönderilmesi ve sisteme yayın yüklenirken sisteme yüklenmesi zorunludur. Etik kurul raporu olan ve sisteme bilgisi girilmeyen ya da yazılı olarak editörlüğe bilgileri ulaştırılmayan çalışmalardan doğan her türlü sorumluluk yazar(lar)’a aittir. Dergimizin hiçbir kurulu ve yetkilisi bu konuda maddi ve manevi sorumluluk kabul etmez. Dergi kurul ve üyeleri “yetkilileri” Hukuki yükümlülük altına alınamaz. Her yazar ve yazarlar bu durumu peşinen kabul etmiştir.

2 Dergi hakem ve kurullarında yer alan akademisyen ile diğer yetkililer hakkında yazar(lar) dergi sistem işleyişi sürecine dair bir talepte bulunamaz. Bulunsalar bile herhangi bir bilgi kendilerine verilmez, sistem süreci değiştirilmez. Dergimiz ile ilgili her türlü bilgi derginin web sayfasında www. hmfdergisi.com adresinden edinilebilir.

3 Dergimiz yılda ÜÇ sayı şeklinde çıkmakta her yılın “Nisan – Ağustos – Aralık” aylarının son günü derginin sayısında bulunan tüm makaleler tek cilt halinde dergi web sistemine yüklenir. Dergi web sisteminden makaleler tüm okuyucular tarafından indirilir ve ilgili eser “makale” ve dergimize atıf yapılmak koşulu ile kullanılabilir. Dergimizin tüm sayılarına okuyucular ücretsiz olarak ulaşmaktadır.

4 Dergimizde yayınlanan tüm makaleler ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090- 13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) kalite belgeleriyle ve (2015/04066 / 2015-GE-17837) Marka patent ile güvence altına alınmıştır. Yayınlanmış olan makaleler kalite, marka patent ve doi bilgileri ile ilgili çalışmanın yazarlarına eserleri hakkında her türlü hukuki hak ve uluslararası güvence sağlamaktadır.

5 Dergimiz basılı ve e dergi olarak yayınlanmaktadır. Print: 2148-4783 / Online: 2149-2484 numarası ile T.C. Kültür Bakanlığından dergimiz hakkında her türlü bilgiye ulaşılabilir.

6 Metin içinde (Yılmaz, 2015: 1) veya (Yılmaz ve diğ., 2015:1) şeklinde kaynak gösterimi, kay- nakçada ise YILMAZ, M., (2015). Ergonomi ve Sporda Ergonominin Kulanım ve Öneminin İncelenmesi, UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi”, Sayı: 5, Cilt: 3, ss.1-2 şeklinde gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel sayılarını takip ederek ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi çalışmalarında uygulayabilir.

IV İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi ve son ulaşılabilen internet linkinin tamamının başta kaynakça ve metinin kullanıldığı sayfa altında numaralandırılarak gösterilmesi bir zorunluluktur.

7 Kaynakça Türkçe alfabe sıralamasına göre düzenlenir. Tüm yazarlar için derginin son sayısındaki yazım formatı dikkate alınmak zorundadır.

8 Dergimiz uluslararası indeksli bir dergi olup dergimizde yayınlanan tüm çalışma ve makaleler derginin yayınlandığı tarih itibariyle ilgili indekslere mail yolu ile ulaştırılır.

9 Dergimizde özgün araştırma, inceleme, derleme, olgu sunumu, proje ve kitap tanıtımı “makale formatında olmak zorundadır” türünde yayınlara yer verilmektedir.

10 Dergimize gönderilen tüm çalışmalar sisteme yüklendiği şekil ve an itibariyle başka bir dergide yayınlanmamış, değerlendirmeye alınmamış ve red edilmemiş olması gerekir. Tüm sisteme yüklenen makaleler yazar(lar) tarafından bu kurallara uyulduğunu kabul etmiş sayılır. Aksi du- rumda ilgili yazar(lar) hakkında dergimiz hukuki haklarını saklı tutar. Oluşabilecek olumsuzluk karşısında maddi ve manevi tüm sorumluluk ilgili yazar(lar)’a aittir. Dergimiz T.C. Kanunlarına göre hareket eder.

V GENERAL INFORMATION ABOUT UHMFD JOURNAL

1 Our journal is a refereed and internationally indexed journal. Each paper is evaluated by two referees who are field experts. The articles not reported as “issuable” positively by two field referees aren’t published in our journal. None of the author(s) can lay a claim on our journal in this case. Data, concerning the ethics committe of the studies, approved to be published in our journal, having the Ethics Committee Report, should be submitted to the editors in written and uploaded to the system with the article. Author(s) should take the responsibility of their articles, having the Ethics Committee Report, which were not submitted to the editors in written and were not uploaded to the system. None of the committes and the authorities in our journal are responsible for pecuniary and non-pecuniary damages. The committes and the authorities in our journal do not have any legal obligations. Author(s) have accepted this situation beforehand.

2 Author(s) cannot make a demand for the journal’s procedure concerning the academicians in journal’s referee board and other boards and other authorities. Even if so, they aren’t given any information, system process cannot be changed. Necessary information about our journal can be obtained from the website of the journal www.hmfdergisi.com

3 Our journal publishes three times a year, all articles in the relevant volume of journal are up- loaded to the web system of the journal in one volume on the last day of the months “April / August and December” All readers can download the articles from the journal’s web system and the relevant paper “article” can be used on condition that our journal is cited. Readers can download all volumes of our journal for free.

4 All articles published in our journal are assured with certificate of quality ISO 18001-OH-0090- 13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002- CM-0090-13001706) and trademark patent (2015/04066 / 2015-GE-17837). Articles published provide their authors with all kinds of legal rights and international assurance regarding their articles with quality, trademark, patent and doi information.

5 Our journal has both printed and online versions. Necessary information about our journal can be obtained from the T.R. Ministry of Culture with the number Print: 2148-4783 / Online: 2149-2484

6 Reference within the text should be (Yılmaz, 2015: 1) or (Yılmaz et al. 2015:1), in the reference part YILMAZ, M., (2015). Analysis Of Ergonomics And The Use And Importance Ergonomics In Sports, UHMFD “International Refereed Journal of Engineering And Sciences”, Issue:5, Volume:3, pp.1-2. All authors must follow the latest volumes of our journal and apply the print format of the published articles in their own papers. It is an obligation to indicate the access

VI date of the internet sources and the last accessed full internet link in the references and below the page by giving numbers.

7 References are arranged by the Turkish alphabet. The printing format in the last volume of the journal should be taken into account by all authors.

8 Our journal is an internationally indexed journal, and all articles and papers published in our journal are sent to relevant indices via e-mail by the publication date of the journal.

9 Original research, analysis, compilation, case study, project and book introduction “have to be in an article format” and these publications are also included.

10 All papers sent to the journal and uploaded to the system shouldn’t be previously published, not evaluated and not rejected. All articles uploaded to the system are acknowledged that author(s) conform to these rules. Otherwise, our journal keeps its legal rights reserved. All material and moral responsibility regarding a negative situation belong to author(s). Our journal acts in line with the T.R. Law.

VII İÇİNDEKİLER

ARAŞTIRMA ve UYGULAMA

THE WATER POLLUTION AND PHYTOPLANCTONIC ALGAL FLORA IN THE GOKSU RIVER (SİLİFKE/ MERSİN) 1-25 Esra ZAİM AKIN

VİLLEMİT ESASLI KRİSTAL SIR SİSTEMLERİNDE LİTYUM OKSİTİN ETKİSİ 26-41 Keriman PEKKAN, Yalçın GÜN

FARKLI TİCARİ FİRİTLERİN DEĞİŞEN SICAKLIK ARALIKLARINDA FOSFORESANS IŞIMAYA ETKİSİ 42-58 Yalçın GÜN, Eda TAŞÇI, Keriman PEKKAN, Bekir KARASU

YÜKSEKÖĞRETİMDE ÖZEL YETENEK SINAVLARI İÇİN WEB TABANLI KAYIT SİSTEMİ OLUŞTURULMASI (AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ) 59-69 Okan ORAL, Şefik AFYONCU

DERSLİK VE LABORATUVARLAR İÇİN RFID & BLUETOOTH KONTROLLÜ İKLİMLENDİRME SİSTEMİ 70-79 Mustafa ÇAKIR, Okan ORAL

VIII BAŞ EDİTÖR GIDA MÜHENDİSLİĞİ LİF ve KAĞIT TEKNOLOJİSİ Bülent EKER Aslı UÇAR Derya USTAÖMER Mümin ŞAHİN Bedia ŞİMŞEK Şerafettin ÇELİK GEOTEKNİK MÜHENDİSLİĞİ BAŞ EDİTÖR YARDIMCISI Bayram YURT İnan KESKİN Ercan ŞAHBUDAK MADEN MÜHENDİSLİĞİ BİYOMÜHENDİSLİĞİ GENEL YAYIN YÖNETMENİ Çağatay PAMUKÇU Bilge Hilal ÇADIRCI Hakan AÇIKGÖZ Ece KILINÇ AKSAY YAYIN KURULU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ Ayhan AYTAÇ Ali Serdar YÜCEL Beşir DANDIL Aslı UÇAR Ayşegül AKDOĞAN EKER Deniz KORKMAZ Ayşegül ÜNAL TEKNİK EDİTÖR Av. Fevzi PAPAKÇI Ozan KARABAŞ MOLEKÜLER ve GENETİK Av. İbrahim DURSUN MÜHENDİSLİĞİ Av. Nazmi ARİF İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ Ömür BAYSAL Av. Onur BAYKAN Gökşen ARAS Ayşegül ÜNAL Bilge Hilal ÇADIRCI Gülten GÖKDEMİR Sevgi GEZİCİ Bedia ŞİMŞEK Sinem HERGÜNER Bülent EKER ORMAN ENDÜSTRİ Cem ÇETİNARSLAN TÜRKÇE DİL EDİTÖRÜ MÜHENDİSLİĞİ Çağatay PAMUKÇU Gülsemin HAZER Hülya KALAYCIOĞLU Derya USTAÖMER Mustafa TALAS Doğuş ONUR YER BİLİMLERİ MÜHENDİSLİĞİ / Hidayet TAKÇI EKONOMİ EDİTÖRÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Hülya KALAYCIOĞLU Ayhan AYTAÇ Hüseyin YALÇIN Hakan AÇIKGÖZ Mustafa KUMRAL İzzettin TEMİZ HUKUK EDİTÖRLERİ İnan KESKİN Av. Fevzi PAPAKÇI BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ Mehtap ERŞAN Av. İbrahim DURSUN İbrahim Taner OKUMUŞ Mustafa KUMRAL Av. Nazmi ARİF Hidayet TAKÇI Mehmet BAKİ KARAMIŞ Av. Onur BAYKAN Recep BENZER Mümin ŞAHİN Oya PAMUKÇU ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ Osman KARA Saliha ALTIPARMAK Abdullah KEÇECİLER Orhan ÇAKIR Gökhan DELİCEOĞLU Tamer EREN Ömer YILDIRIM Işık BAYRAKTAR İzzettin TEMİZ Ömür BAYSAL Ülker Aslı GÜLER Şeraffettin ÇELİK İLETİŞİM ve MEDYA EDİTÖRÜ / HARİTA MÜHENDİSLİĞİ Tamer EREN SEKRETERLİK Anıl AKIN Veli SÜME Michael KUYUCU Elif TOPALOĞLU Güler YALÇIN ULUSLARARASI BİLİM KURULU ALAN EDİTÖRLERİ Ömer YILDIRIM Arvind ATREYA BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ Ackerman MARK Oktay ERDOĞAN JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ Angela NORWOOD M.Cüneyt BAĞDATLI Oya PAMUKÇU Abney STEVEN Alfredo GISHOLT ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ Billy WU Ülker Aslı GÜLER Mehtap ERŞAN Carolyn HAYLES Sakine UĞURLU Alireza HEIDARI Dirk PATTINSON KARAAĞAÇ Daniel ADLER MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Eric ARMSTRONG ELEKTRİK ve ELEKTRONİK Ayşegül AKDOĞAN EKER Erika BATDORF MÜHENDİSLİĞİ Cem ÇETİNARSLAN Ellen ARRUDA Mustafa ŞEKKELİ Mehmet Baki KARAMIŞ Graham B. CAMPBELL Mahit GÜNEŞ Orhan ÇAKIR Peter CHILDS Ahmet GÜNDOĞDU Pete WALKER İsrafil KARADÖL İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ Jory HANCOCK Erdoğan ÖZBAY Jake ABERNETHY ELEKTRONİK ve HABERLEŞME Erkan KANTAR Josef KNOTT MÜHENDİSLİĞİ İnan KESKİN Lain PHILIPS Hakan AÇIKGÖZ M.Hayrullah AKYILDIZ Marco AURISICCHIO Ö.Fatih KEÇECİOĞLU Nikos CHRONIS Ömer Faruk ALÇİN ZİRAAT MÜHENDİSLİĞİ Panos PARPAS Ahmet GÜNER Alev AKDOĞAN KAYMAZ Rayhaneh AKHAVAN Rebecca CAINES Mehmet ÜSTÜNDAĞ Bülent EKER Robert SIGNORILE Elmas ERDOĞAN Richard BALL ENERJİ SİSTEMLERİ Korkmaz BELLİTÜRK Samantha DALY MÜHENDİSLİĞİ Murat YAVUZ Sergio A. ALVAREZ Resul ÇÖTELİ Öner DEMİREL Tory FAIR Sami EKİCİ Şerafettin ÇELİK

IX YAYIN KABUL ETTİĞİMİZ ALAN VE DİSİPLİNLER

• Atmosfer ve Meteoroloji Mühendisliği • Lif ve Kağıt Teknolojisi • Bilgisayar Mühendisliği • Maden Mühendisliği • Biyomühendisliği • Makine Mühendisliği • Biyosistem Mühendisliği • Matematik Mühendisliği • Çevre Mühendisliği • Mekatronik Mühendisliği • Diğer Mühendislik Dalları • Metalurji ve Malzeme • Elektrik ve Elektronik • Mimarlık • Endüstri Mühendisliği • Moleküler ve Genetik • Fizik Mühendisliği • Nükleer Mühendisliği • Gemi Mühendisliği • Orman Endüstri Mühendisliği • Geoteknik Mühendisliği • Petrol Mühendisliği • Gıda Mühendisliği • Tekstil Bilimleri Mühendisliği • Harita Mühendisliği • Yer Bilimleri Mühendisliği • Havacılık ve Uzay Mühendisliği • İnşaat Mühendisliği • Jeofizik Mühendisliği • İşletme Mühendisliği • Jeoloji Mühendisliği • Kimya Mühendisliği

X DISCIPLINES

• Atmosphere and Meteorology • Fiber and Paper Technology Engineering • Mining Engineering • Computer Engineering • Mechanical Engineering • Bioengineering • Mathematical Engineering • Biosystems Engineering • Mechatronics Engineering • Environmental Engineering • Metallurgical and Materials • Other Engineering • Architecture • Electrical and Electronics • Molecular and Genetic • Industrial Engineering • Nuclear Engineering • Physics Engineering • Forest Industry Engineering • Marine Engineering • Petroleum Engineering • Geotechnical Engineering • Textile Science and Engineering • Food Engineering • Engineering Earth Sciences • Geomatics Engineering • Civil Engineering • Aerospace Engineering • Business Engineering • Geophysical Engineering • Agricultural Engineering • Geological Engineering • Chemical Engineering

XI DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER

XII DİĞER DERGİLERİMİZ

1. ULUSLARARASI HAKEMLİ İLETİŞİM VE EDEBİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www.uhedergisi.com 2. ULUSLARARASI HAKEMLİ KADIN HASTALIKLARI VE ANNE ÇOCUK SAĞILIĞI DERGİSİ www.jacsdergisi.com 3. ULUSLARARASI HAKEMLİ PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www.uhpdergisi.com 4. ULUSLARARASI HAKEMLİ BESLENME ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www.dbhadergisi.com 5. ULUSLARARASI İŞ GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞAN SAĞLIĞI DERGİSİ www.isguvenligivecalisansagligidergisi.com 6. IIB INTERNATIONAL REFEREED ACADEMIC SOCIAL SCIENCES JOURNAL www.iibdergisi.com 7. UHBAB INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCIENCES www.uhbabdergisi.com 8. SSTB INTERNATIONAL REFEREED ACADEMIC OF SPORT HEALTH AND MEDICAL SCIENCES www.sstbdergisi.com 9. ULUSLARARASI HAKEMLİ PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMARALI DERGİSİ www.uhpadergisi.com 10. ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www.uheyadergisi.com 11. ULUSLARARASI AİLE ÇOCUK VE EĞİTİM DERGİSİ www.aceddergisi.com 12. ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www.uhmadergisi.com 13. ULUSLARARASI HAKEMLİ HEMŞİRELİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www. khsdergisi.com 14. ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM MİMARLIK DERGİSİ www.mtddergisi.com 15. ULUSLARARASI HAKEMLİ ORTOPEDİ TRAVMATOLOJİ VE SPOR HEKİMLİĞİ DERGİSİ www. otshdergisi.com 16. ULUSAL MULTİDİSİPLİNER HAKEMLİ SOSYAL BİLİMLER VE ARAŞTIRMALAR DERGİSİ www.msbadergisi.com 17. ULUSLARARASI HAKEMLİ TARIM EKONOMİ VE ENERJİ YÖNETİMİ DERGİSİ www.teeydergisi.com 18. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKTİF YAŞLANMA VE KUŞAKLARARASI DAYAŞINMA DERGİSİ www.aktifyaslanmadergisi.com 19. ULUSLARARASI HAKEMLİ VETERİNER HEKİMLİĞİ VE HAYVAN HAKLARI DERGİSİ www.hhvhdergisi.com

XIII Prof. Dr. Bülent EKER Baş Editör

Değerli Okurlar.,

Dergimizin bu sayısında toplam 5 Makaleye yer vermiş bulunmaktayız. Her sayıda olduğu gibi bu sayının sizlerle buluşmasında emeği geçen başta hakem ve bilim kurulumuza, editör ve yayın kurulumuza teşekkür ediyoruz. Kıymetli okurlar ve değerli yazarlar; dergimizin web sitesi artık güncellenmiş ve daha kullanışlı bir hale getirilmiştir. Artık dergimizin web sitesine yayın yüklerken kullanılan sistem bilgileri daha güncel olacak ve tüm yazarlarımıza kolaylık sağlayacaktır. Her geçen gün güncel teknolojinin sağladığı tüm faydalardan yararlanmak için elimizden geleni yapmaktayız. Dergimizin daha saygın indeksler tarafından taranması konusundaki çalışmalarımızda yine devam etmektedir. 20 Haziran 2017 Tarihi itibariyle ULAKBİM indeks yönetimi tarafından ODIS sistemine tanımlı tüm dergilerde yayın yapan yazarlara yönelik ORCID ID numarası talebi dergi yönetim grubuna ulaşmıştır. Bu nedenle artık dergimizde yayınlanan her makaledeki yazarların tamamından ORCID ID numarası talep edilmektedir. Bu bilgilere dergimizin web ana sayfasında bulunan ORCID linkinden rahatlıkla ulaşılabilmektedir. Orcid ıd numarası her yazara ait güncel ve daimi kullanılan bir kod numarası olup ulusal ve uluslararası ilgili yayına yönelik yapılan atıfların takip edilmesi, aynı isimdeki diğer yazarlarla karıştırılmasının önüne geçilmesi maksadıyla uluslararası oluşturulmuş bir bilgi sistemidir. Dergimizin bir sonraki sayısı Aralık 2017 Tarihinde sistemdeki yerini alacaktır. Şimdiden destek, katkı ve görüşlerinizi bekliyor tüm okur ve yazarlarımıza teşekkür ediyoruz. Saygılarımızla….

(Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya da oluşacak bir sorunda problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir).

Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur.

XIV Dear Readers,

In the current issue of our journal we have included 5 articles in total. We would like to thank firstly our arbitration and science board and editorial board members who contributed to sharing this issue with you as in every issue. Our valued readers and authors, the website of the journal has been updated and become more functional. From now on, system information used in uploading a publication to the website will be more up-to-date and provide convenience for all our authors. Each passing day, we do our best to reap all benefits of the current technology. We have also been working towards ensuring that our journal is indexed by more esteemed indices. As of June 20, 2017, ORCID ID number requirement by the management of ULAKBİM index for authors who publish in all the journals that are defined in Online Journal Monitoring System (ODIS) was received by the journal’s management group. In this regard, the authors of every article published in our journal are required to have an ORCID ID. Related information can be easily reached using ORCID link on our website’s homepage. ORCID ID number is a current and persistent code used by an author, which is an information system created worldwide with intent to follow attributions to the related publication nationally and internationally and to avoid confusions caused by authors with same names. Next issue of the journal will be in the system in December 2017. We would appreciate your support, contributions and feedback and thank all our readers and authors in advance. Regards,

(In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)).

As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m-13-14 unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don’t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. In case of a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition. In this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication.

XV ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ UHMFDACED International Refereed Journal of Engineering And Sciences

THE WATER POLLUTION AND PHYTOPLANCTONIC ALGAL FLORA IN THE GOKSU RIVER (SİLİFKE/ MERSİN) (1)

GÖKSU NEHRİ’NDEKİ ((SİLİFKE/ MERSİN) FİTOPLANKTONİK ALG FLORASI VE SU KİRLİLİĞİ

Esra ZAİM AKIN Silifke Ertan Cüceloğlu Anatollian High School, Silifke, Mersin / Turkey ORCID ID: 0000-0001-8824-5130

Öz: Amaç: Arastırma, ekolojik öneme sahip Göksu Abstract: Aim:The research was contucted to investi- Deltası’nı besleyen Göksu Nehri algleri ve bunların gate the relationship between Goksu River algae which nehir kirliliği ile ilşkisini incelemek amacıyla yapıl- has ecological importance and the river’s pollution. mıştır. Yöntem: Mart 2013- Şubat 2014 tarihleri ara- Method: The composition, density, and seasonal vari- sında Göksu Nehri’nin Akdeniz’e döküldüğü alandan, ations of the phytoplanktonic algal flora were studied yüzeyden ve 1metre derinlikten alınan örneklerle fitop- using samples taken 1.0 m depths from the elected sta- lanktonik alglerin kompozisyon, yoğunluk ve mevsim- tion in the area where River Goksu reach to Mediter- sel değişimleri incelenmiştir. Bu çalışmada ekolojik ranean Sea between March 2013 and February 2014. öneme sahip Göksu Deltasını besleyen Göksu Nehri The algae of Goksu River which supplies the ecolo- algleri çalışılmıştır. Bulgular: Göksu Nehri’nden alı- gically important Goksu Delta were studied. Results: nan su örnekleri ile özellikle kirlilik indikatörü olan Particularly, the pollution indicating species were de- türler tespit edilmiştir. Bacillariophyta (50 takson), tected by water samples from Goksu River. A total of Chlorophyta ( 14 takson), Cyanophyta (8 takson) Eug- 74 taxa from 4 divisia which are Bacillariophyta (50 lenophyta( 2 takson) olmak üzere toplam dört divisioya taxa), Chlorophyta (14 taxa), Cyanophyta (8 taxa), ait 74 takson tespit edilmiştir. Sonuç: Taksonların bö- Euglenophyta (2 taxa) were determined. Conclusion: lümlere göre dağılışından ve suyun kimyasal analizle- The river was detected to be under pollution process ri sonucunda nehir suyunun kirlenme sürecine girdiği depending on the division of taxa into divisia and the tespit edilmiştir. results of chemical analyses of water.

Anahtar Kelimeler: Göksu Nehri, İndikatör Algler, Key Words: Goksu River, Indicator algae, Seasonal Mevsimsel Değişim, Mersin, Türkiye Variations, Mersin, Turkey

Doi: 10.17366/uhmfd.2017.2.1

(1) Sorumlu Yazar: Esra ZAİM AKIN, Silifke Ertan Cüceloğlu Anatollian High School, Silifke, Mersin / Turkey, zaim. [email protected] Geliş Tarihi / Received: 21.03.2017 Kabul Tarihi/ Accepted: 27.07.2017 Makalenin Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”

1 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

INTRODUCTION cord on Goksu River which supplies the delta and its algae. With this study, it is possible to Because they are the first step on food chain make contribution to the studies which aim to of ecosystems, variety and density of algae conserve Goksu River and its delta. are considerably affected by physical and che- mical changes in water. Environmental chan- This study was carried out to determine the ges also effect the flora and the fauna which pollution level and type of Goksu River which adapted to rivers. Water pollution can be de- is a very important wetland, and which speci- termined by analysing the aquatic organisms, es of algae tolerate and survive in this condi- in addition to the examination of physico- tions. Furthermore, it was aimed to contribu- chemical properties of water. Therefore, the te to the knowledge of freshwater algae flo- algae can be used as pollution indicators of ra of Turkey and environmental sciences by rivers. Water supplies, which have a critical through theseis data on the composition and importance for organisms, are being polluted density of algae flora of Goksu River and its by means of human activities, domestic, in- physical and chemical properties. dustrial and agricultural wastes, nitrogen flow CONTENT to water by diffusion, material transport by drainage. It is important to know water pro- This study is related to the compositional perties and physiological effects of aquatic density of Goksu River alg flora and the rela- organisms living there in order to sustain the tionship between pollution and physical and biotic activities to sustain, and to preventing chemical water data. the water pollution. METHOD Goksu River which is the main supply for Goksu Basin is located in No. 17 “Eastern wetland ecosystem of Goksu Delta is the life Mediterranean Hydrologic Basin”. The main source for the humans and the other orga- running water of the Goksu Basin, Goksu Ri- nisms living around both in an ecological and ver, is the most important river which flows a socio-economical perspective. Goksu River into the Mediterranean Sea in Mediterrane- is one of the 12 different habitats (biotopes) in an Region after Seyhan and Ceyhan Rivers. Goksu Delta (Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Goksu River, which supplied by the waters of Çevre Koruma Kurumu, 2009: 50). There are Geyik Mountains, passes through Taşeli Pla- an important number of studies concerning teaus and flows through deep canyons, has a Goksu Delta, particularly on its fauna and ve- drainage area of 10 400 km2, a length of 260 getation, however, there is not a detailed re-

2 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 km, and an average flow of 3671 hm3/year. Ilı- Data Collecting su from the north-eastern part of Hadi district, The water samples were taken seasonally Pirincsuyu from northern part of Mut district, using one-litre sized plastic bottles from an Ermenek small stream near Mut district, and average of 50 cm depth at the study station Kurtsuyu from southern part of Mut district chosen from the area where the river flows flows into Goksu River. The river intersects into the sea. the Goksu Delta and flows in to the sea. The river is supplied by the streams and running Evaluation of data waters, and its regime is irregular. (Çevre ve Dissolved oxygen, electrical conductivity Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kuru- and chemical components of water were ana- mu, 2009: 26) lysed at the laboratories of the Chemistry De- It has the lowest water level in September and partment of METU Marine Sciences Institute January, and reaches the maximum water lev- (Erdemli-Mersin). The samples were taken el in April by melting snow. Being supplied to the laboratory on the same day, and a few by the underground water and streams, the drops of 4% of formaldehyde solution was river catchesthe water of high rainfall zones added into the samples after they were shak- at high elevations, and it has an average flow en properly. Subsequently, the samples were rate of 110 m3/sec. The average amount of shaken again, and then they were filtrated by water carried by the Goksu River is 3,456 m3/ using ISOTERM branded filter paper in a wa- per year. A large amount of this water sup- ter trompe. A large number of temporal slides plies the underground water lines of the delta of plankton samples which obtained by filtra- by infiltrating from the riverbed( Figure 1). tion were prepared. The algae were examined and identified by using YU JIE XSP-121 B The study site is between the latitudes of N 36 and Bresserbiolux LCD microscopes. They 31 30’ and the longitudes of E 34 03 35’, and were photographed by using Sony camera. the altitude is 12 m. During the study, tem- The following references were used for iden- perature and pH of the water were measured. tification (Belcher and Swale, 1998), (Güner and Aysel, 1987), (Prescott, 1979).

3 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 1. Geographical Location of the Study Area and Research Stations

Problem of Research and lose their value, and vary in terms of bi- ological properties. Therefore, knowing the Goksu River is important in terms of the di- various features of the area, to preserve the versity of living organisms hosting. The river value of the environment and ecological im- is an important river that feeds the Goksu portance of having estimation of the dama- Delta and this area is used as irrigation water ge of pollutants is very important. Therefore in agriculture is an important water potential. be protected as necessary in determining the In particular, the town center and agricultural physical and chemical parameters. land in the Goksu River, physical, chemical

4 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Restrictions of Research FINDINGS

Some problems have been encountered du- Physical Parameters ring this study such as providing river trans- The temperature of Goksu River during the portation to the area where water sample is study was measured as 20.7°C in summer, taken at desired times, and the lack of labora- and 12.9°C in winter (Table 1). tory facilities in the research area.

Table 1. Seasonal Changes on the Temperature of the River

Temperature Seasons ( oC ) (Station) Spring 18.1 Summer 20.7 Autumn 16.8 Winter 12.9

The minimum pH value was measured in au- tumn as 8.0, and the maximum pH value was measured in spring as 8.3 (Table 2).

Table 2. Seasonal Changes on pH Values of The River

Seasons pH(Station) Spring 8.3 Summer 8.2 Autumn 8.0 Winter 8.2

The maximum dissolved oxygen level was mum dissolved oxygen level was measured recorded in winter (10.6 mg/lt), and the mini- in spring (8.9 mg/lt) (Table 3).

5 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Table 3. Seasonal Changes on Dissolved Oxygen Level of the River

Dissolved oxygen (mg/ Seasons lt)(Station) Spring 8.9 Summer 9.2 Autumn 9.8 Winter 10.6

During the study, electrical conductivity of µS/cm in autumn, and a minimum 345 µS/cm the river was measured as a maximum 460 in summer (Table 4).

Table 4. Seasonal Changes on the Electrical Conductivity Values of the River

Electrical conductivity Seasons ( µS/cm) Spring 417 Summer 345 Autumn 460 Winter 405

Chemical Parameters During the study of river water chemical analyzes were carried out seasonally (Table 5).

Table 5. Results of Chemical Analysis of the River

Parameters Spring Summer Autumn Winter

PO4 0.26 0.24 0.24 0.39

NO2+ NO3 86.47 24.9 17.67 62.05

NO2 0.68 0.33 0.48 0.46 Si 80.98 40.69 39.05 100.95

NH4 1.90 1.37 3.14 2.68

Algaeolojik Features Goksu River Flora of planktonic algae Bacil- lariophyta, Chlorophyta, Cyanophyta and was

6 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 determined to consist of Euglenophyta secti- taxa) were determined (Table 6.) Located in on. A total of 74 taxa from 4 divisia which are Round flora taxa listed by the system. Flora Bacillariophyta (50 taxa), Chlorophyta (14 is represented by the percentage composition. taxa), Cyanophyta (8 taxa), Euglenophyta (2

Table 6. List of Identified Species From Goksu River

Spring Summer Autumn Winter BACILLARIOPHYTA CENTRALES Coscinodiscaceae Cyclotella meneghiniana Kütz. X X X Aulocoseira granulate (Ehr.) Simonsen X Aulocoseira italica (Ehr.) Kütz. X Melosira varians C.Agardh X PENNALES Achnanthaceae Cocconeis placentula (Ehr.)Cl. X X Rhoicosphenia curvata (Kütz.) Grun. X X Cymbellaceae Amphora ovalis Kütz. X X Cymbella affinisKütz. X Cymbella cymbiformis (Agardh ? Kütz.)Van Heurck X Cymbella helvetica Kütz X X X Cymbella sp. X Cymbella tumida (Breb.)Van Heurck X X Cymbella ventricosa Kütz. X X Epithemiaceae Epithemia argus Kütz X Epithemia sorex Kütz X Epithemia zebra (Ehr.) Kütz. X Rhopalodia gibba (Ehr.) O.Müller X X

7 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Spring Summer Autumn Winter Fragilariaceae Asterionella formosa Hassall X X Diatoma vulgarisBory X Diatoma hiemale (Ehrenberg) Kirchner X X Diatoma tenuis G. Agardh X X Fragilaria vaucheriae (Kütz.) Petersen X Synedra acus Kütz. X Synedra affinis Kütz. X Synedra rumpens Kütz. X Synedra ulna (Nitzsch) Ehr. X X X X Synedra ulna var. biceps Kütz. X X X X Gomphonemaceae Gomphonema gracile Ehr. X X Gomphonema longiceps Ehr. X X Gomphonema parvulum (Kütz.) Grunow X Naviculaceae Anomoeoneis sphaerophora (Kütz.) Pfitzer X Caloneis amphisbaena (Bory) Cl. X Gyrosigma acuminatum (Kütz.) Rabh. X X X Navicula cryptocephala Kütz. X Navicula cuspidata Kütz. X Navicula exigua (Gregory) O.Müller X X Navicula gothlandica Grun. X Navicula radiosa Kütz. X X Navicula salinarum Grunow X Pinnularia globiceps Gregory X Nitzschiaceae Hantzschia amphioxys ( Ehr.) Grun. X Nitzschia acuta Hantzsch X X

8 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Nitzschia amphibia Grun. X X Nitzschia hungarica Grun. X Nitzschia palea (Kütz.) W.Smith X Nitzschia sigma (Kütz.) W.Smith X X X Nitzschia sigmoidea (Her.) W.Smith X X X Surirellaceae Cymatopleura solea (Breb.)W.Smith X X Surirella ovata Kütz. X X CHLOROPHYTA Cladophorales Cladophoraceae Cladophora sp. X Oedogoniales Oocystaaceae Ankistrodesmus acicularis (Braun) Korshikov X Oocystis borgei J.W.Snow X Spring Summer Autumn Winter Ulothrichales Ulothrichaceae Gloetilopsis sp. X Ulothrix tenuissima Kuetzing X X Volvocales Chlamydomonadaceae Chlamydomonas sp. X Volvox sp. X Zygnematales Desmidiaceae Cosmarium leave Rabenhorst X Cosmarium subprotumidum (Nordstedt) X Zygnemataceae X

9 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Mougeotia scalaris Hassall X X Spirogyra collinsii (I.F.Lewis) Printz X Spiroyra communis (Hassall) Kützing X Spiroyra fluviatilis Hilse in Rabenhorst X Spiroyra reflexa Transeau X CYANOPHYTA Hormogonales Nostocaceae Aphanizomenon floss-aquae (L.) Ralfs X Anabaena affinisLemm X X Anabaena sp. X Oscillatoriaceae Oscillatoria agardhii Gomont X X Oscillatoria Bornetii Zukal X Oscillatoria limnetica Lemm. X X X Oscillatoria sp. X Spirulina major Kütz. X EUGLENOPHYTA Euglenales Euglenophyceae Euglena sp. X X Phacus caudatus Huebner X X X

10 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Table 7. The Most Species-Rich Genera in Goksu River

Amounts no (%) The most species- rich genera Spring Summer Autumn Winter Cymbella 9 8 7 13 Synedra 47 78 38 44 Navicula 15 12 35 15 Nitzschia 29 4 19 28

Table 8. Seasonal Findings About the Presence of the Most Individual-Rich Species

Seasonal findings about the presence of the most individual-rich species Spring Summer Autumn Winter

Asterionella formosa X X Navicula radiosa X Nitzschia sigma X X X Oscillatoria agardhii X X Rhoicosphenia curvata X Rhopalodia gibba X Synedra acus X X X Synedra ulna X

DISCUSSION taxa was found to be dominant comparing with the other divisia, and found to be followed by The planktonic algae flora of the Goksu River Chlorophyta (19%), Cyanophyta (10%) and was investigated for 9 months using the sam- Euglenophyta (3%). ples taken from an average of half a-meter depth of the area where the river flows into The division Bacillariophyta was detected as the sea. A total of 67 taxa from 4 divisia which a dominant group on previous studies conduc- are Bacillariophyta, Chlorophyta, Cyanophyta ted in Ankara small stream (Atıcı and Ahıska, and Euglenophyta on the flora of the river. 2005:57)., Sakarya River (Atıcı, 1997:32), Delice River (Atıcı et al., 2003:12) and Isparta Considering the number of taxa, the division Stream (Kalyoncu, 2006:17). of Bacillariophyta which has the 68% of all

11 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

The pennate diatomes were observed to be dominant species in all seasons, and Synedra more common relatively centric diatomes. The acus especially in spring. The genus Synedra most species-rich genera in Goksu River was was observed in excessive numbers in polluted found to be Cymbella, Synedra, Navicula and areas of Ankara (Atıcı and Ahıska, 2005:58) Nitzschia. Although the genera Nitzschia, Na- and Sakarya (Atıcı, 1997:31) small streams. vicula and Cymbella usually prefer epipelic, Being known as a pollution indicator, Synedra epiphytic, epilithic, and epipsammic habitats, ulna and Synedra acus were found to be com- here they were detected as planktonic. These mon in Delice River (Atıcı et al., 2003:12). groups, which were found in river plankton, Asterionella, which was recorded to be domi- were considered not to be true planktonic or- nant especially in summer in the study area, ganisms, but indeed they were dragged away was indicated to appear when the agricultu- depending on water flow, water flow velocity, ral leakage and under-forest materials mixed and the other factors. The diatomes were more in water by erosion, and it is a characteristic common when the current is lower. phytoplankton of mesotrophic lakes. Here In the study area, Asterionella formosa, Na- also, it was considered to mix in Goksu River vicula radiosa, Nitzschia sigma, Oscillatoria by erosion from agricultural areas. agardhii, Rhoicosphenia curvata, Rhopalodia The species from the genus Nitzschia, which gibba, Synedra acus, and Synedra ulna were present common and abundantly especially dominnat species which are found seasonally in spring and winter in Goksu River, are seen (Table 8). in waters which are warm and highly-tolerant The species from the genus Synedra are high to organic pollution. The Nitzschia species, pollution-tolerant algae (Atıcı and Ahıska, which have high-tolerance to pollution, grow 2005:58). The Synedra species are distributed well in Ankara small stream (Atıcı and Ahıs- in the eutrophic environments (Hutchinson, ka, 2005:58), and they are represented by the 1967:115). most number of species in Isparta stream (Kal- yoncu, 2006:19). The genus Synedra is an indicator for domes- tic and industrial wastes, and is the determi- Especially in Goksu River, the species Nitzs- nant plankton of eutrophic lakes. In Goksu Ri- chia sigma was found to be common in every ver, the species from the genus Synedra were season. On the other hand, Nitzschia sigmoi- found in numerous numbers in every season. deae was found to be common in spring and Particularly, Synedra ulna was found to be the summer. It also grows well in polluted areas

12 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 of Ankara small stream (Atıcı and Ahıska, found to be the most individual-rich species in 2005:58). autumn and winter. This may be because the autumn was dry, and the water was still due to The genus Navicula is another group of algae the low amount of rainfall. which has highly-tolerant to pollution, and it also presents in Goksu River. The species from Indicator algae in different water qualities were the genus Navicula were found to be common grouped as below (Hellawell, 1989: 546): also in Ankara small stream (Atıcı and Ahıska, Polysaprobic zone: Euglena, Oscillatoria, 2005:58), Sakarya River (Atıcı, 1997:32) and Phormidium Isparta Stream (Kalyoncu, 2006:20). Mesosaprobic zone: Ulothrix, Oscillatoria, Particularly, Navicula radiosa is very sensi- Stigeclonium tive to organic pollution, and it can be found in numerous numbers in spring and winter. It Mesoarrobic zone: Cladophora, Phormidium, shows that the water is not polluted so much Scenedesmus, Pediastrum, Ulothrix, Vouche- in these seasons. ria

Rhoicosphenia curvata is among the most out- Oligoabrobic zone: Meridion, Lemanea, Bat- numbering species in Goksu River especially rachospermum in winter. This species also grows well in pol- Accordingly, Goksu River is a mesosaprobic luted areas of Ankara small stream (Atıcı and zone considering its algae components. Ahıska, 2005:58). Nitrogen and phosphate compounds which The most species-rich genus in Goksu River resulted from the aerobic and anaerobic deg- is the Cymbella, however it is less common radation of organic wastes are important food in individual number. The genus Cymbella sources for the algae. Although the growth of is also the most species-rich group in Isparta algae is decreased in the areas which higly- Stream (Kalyoncu, 2006: 20). polluted with organic wastes, some species The genus Ulothrix from Chlorophyta divisi- are more tolerant to the pollution, and Goksu on was found in numerous number in Goksu River hosts these tolerant species abundantly. River especially in autumn and winter. The nitrogen presents in various forms in ri- vers. These are dissolved molecules as nitro- Particularly the genus Oscillatoria from the gen (N), undissolved humic compounds as division Cyanophyta is a common genus es- ammonium (NH ), nitrite (NO ), and nitrate pecially in autumn. Oscillatoria agardhii was 4 2

13 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

(NO3). Many algae utilize the ammonium and shows seasonal fluctuation along the river nitrates in alcaline waters. The high level of (Tanyolaç, 1993:125). The major source of nitrogen from the ammonium shows the water the phosphate pollution in water was reported is polluted (Atıcı and Ahıska, 2005:59). to be from the industrial and phoseptic waste waters with a share of 83%. It was also re- Because only a certain amount of fertilizers, ported that 32-70% of the phosphate in urban which used in agricultural activities, were uti- phoseptic waters comes from the detergents. lized by plants, the remaining diffuse around According to the data, it can be said that the the rivers, drinking and underground waters, phospate transport from agricultural resources and it threatens the health of plant, human and is proportionally much less than contributi- the other animals. Nitrogenous manure is a on from the other pollution resources. It was major part of the fertilizer sector, and the was- known that the high level of lakes and seas te waters of the facilities which produce them (Özpınar, 2007: 39). contains much more higher levels of nitrogen from ammonium and nitrate than the amount Goksu River compeering to general quality which stated by law (Özpınar, 2007: 40). criteria (Girgin and Kazancı, 1992:49) of clas- sical continental inland water sources were Also in Goksu Delta, the main reasons of pol- determined (Table 9). lution are the unregulated agricultural activiti- es with sewer, fertilization, and disinfestation. The bicarbonate components and pH of water Use of fertilizers and pesticides more causes depend on the water flow, biological proces- them to concentrate in soil. These remnants ses and the chemical structure of substrate. arrive in underground and surface waters (Öz- The pH of streams is usually between 6.5- 8.5 pınar, 2007: 36). Agricultural fertilizers which (Tanyolaç, 1993:123). Goksu River is slightly used in Goksu Delta were detected to be 2 alkaline, and therefore the algae grows well. folds of the average of Turkey. This is because The nitrogen level from ammonium is the hig- of the agronomic practices which aims to get hest in autumn (3.14 mg/l), and the lowest in highest efficiency from the delta which yields the summer (1.37mg/l) in Goksu River. Rising 5 products in 2 years (Çevre ve Orman Bakan- of the amount of nitrogen effects the increase lığı Özel Çevre Koruma Kurumu, 2009:162). of the amount of algae. The amount of phosp- Nitrogen products are derived from chemical hate in Goksu River was detected to be in ave- and biological processes along the river. Nit- rage levels. Goksu River is in 2nd and 3rd rogen concentration increases in summer due class of quality considering the average pH, to the biological activities. Nitrogen content NH4-N and PO4-P.

14 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Table 9. Comparison of Goksu River With the Parameters of Water Quality

Parameters Water Quality Classes Goksu River (Average value) I II III pH 6.6- 8.8 6.5- 8.8 6.0- 9.0 8.17

NH4-N (mg/l) 0.2 1 2 2.5

PO4-P (mg/l) 0.03 0.20 0.50 0.28

Normally, rivers have high oxygen levels re- River was determined as 460 µS/cm in autum. aching the saturation level. However, there are The reason for this is thought to be high ion also some factors which decrease the oxygen amounts in water due to excessive evaporati- level in certain amounts. The primary ones on that is caused by a season which is war- can be summarized as turbulence, respiration, mer and drier than the normal conditions. The lack of photosyntesis, temperature, atmosp- species found in our research and the results here pressure, inorganic reactions and mixing were generally consisitens with other studies with the streams which have low-oxygen le- on stream in Turkey. vels. The yearly oxygen cycle of streams is CONCLUSION closely related to the temperature. Increasing in temperature decreases the oxygen level of The results show that an organic pollution has water. High temperatures limits the growth of begun in Goksu River. The reasons of this phytoplankton (Tanyolaç, 1993:126). Tempe- pollution was thought to be the domestic was- rature values are between 16.8- 20.7 °C across tes because the river passes through the city, the study area. The oxygen solubility was de- chemical fertilizers and pesticides used in ag- tected as 8.9- 10.6 mg/l. Accordingly, the oxy- ricultural areas near the riverside. Because, gen level of river has reduced in summer, and in general throughout the Goksu River and it has increased in winter due to the air tempe- particularly in the region close to the station rature. This was thought to be the reason for where samples were collected, there are wi- the low number of types and individual mem- despread agricultural activities of greenhouse, bers of these algae during the summer months. rice and grain and more commonly strawberry The highest electrical conductivity of Goksu and citrus fruits gardens. Additionally, waste

15 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 water was observed to mix into the river while ATICI, T., AHISKA, S., (2005). Pollution it passes through the city centere. In addition, Algae of Ankara Stream. G.U. Journal of ashes and smoke particles from the accidental Science, 51:(59) or controlled fires in order to open space for BELCHER, H., SWALE, E., (1998). A agricultural activities in Goksu Delta and river Beginner’s guide to Freshwater Algae. side and to clear out the harvest remnants are London thought to be one of the causes of excess orga- nic materials in the river. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU (2009). RECOMMENDATIONS Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Böl- Algae which is in the Goksu River constitute gesi II. Dönem Yönetim Planı, Ankara the first step of the food chain in this environ- GİRGİN, S., KAZANCI, N., (1992). Ankara ment. They affect directly living beings in the Çayı’nda Su Kalitesinin Fiziksel, Kimya- aquatic environment due to being the source sal ve Biyolojik Yöntemlerle Belirlenme- of oxygen. si. Türkiye İç Suları Araştırmaları Dizini Therefore, several precautions can be impie- 1. , Ankara,49-50 mented in this river, which are ecological and GÜNER, H., AYSEL, V., (1987). Algeoloji taxonomic studies, non usage of chemical fer- Laboratuvar Uygulama Kitabı. Ege Üni- tilizer and medicine, and increasing society’s versitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü enviromental knowledge. Also, both coopera- Botanik Anabilim Dalı, Bornova, İzmir tion and coordination should be provided bet- ween institutions and organizations which are HELLAWELL, M. J., (1989). Biological In- related to this issue. dicators of Freshwater Pollution and En- vironmenthal Manegement Elsevier App- REFERENCES lied Science. London and Newyork. p.546 ATICI, T., (1997). Sakarya Nehri Kirliliği HUTCHİNSON, G. E., ( 1967). Atreatise on ve Algler. Ekoloji ve Çevre Dergisi, 6 limnology. Vol. II. Introduction to take (24):(28–32) Biology and the Limnoplankton, John ATICI, T., YILMAZ, M., GÜL, A., KURU, Willey, USA, p. 115 M., (2003). The algae of Delice Stream, KALYONCU, H., (2006). Isparta Deresi Su . Gazi University Journal of Science, 16 Kalitesinin Fizikokimyasal Parametrelere (1): (9–17)

16 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

ve Epilitik Diyatomelere Göre Belirlen- PRESCOTT, G. W. ,(1979). Freshwater Al- mesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fen gae Brown Comp. Pub, Dubugue, Lawa, Dergisi (e-dergi) 1(1-2): 14-25 p. 293

ÖZPINAR, Z., (2007). Göksu Deltası’nda Su TANYOLAÇ, J., (1993). Limnoloji (Tatlı Kalitesinin Fotometrik Yöntemlerle Be- Su Bilimi). Cumhuriyet Üniversitesi Fen lirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, An- Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çev- kara, 123- 127 re Mühendisliği Anabilim Dalı, Mersin

17 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

ADDITIONAL

18 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 2. (a) Amphora ovalis, (b) Anabaena sp., (c) Ankistrodesmus acicularis, (d) Aphanizomenon floss- aquae, (e) Asterionella formosa, (f) Caloneis amphisbaena, (g) Chlamydomonas sp. , (h) Cladhophora sp., (i) Cocconeis placentula, (j) Cosmarium botryti

19 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 3. ( a) Cosmarium subprotumidum, (b) Cyclotella meneghiniana, (c) Cymatopleura solea, (d) Cymbella affinis, (e) Cymbella cymbiformis, (f) Cymbella helvetica, (g) Cymbella tumida, (h) Cymbella ventricosa, (i) Diatoma hiemale, (j) Diatoma tenuis, (k) Diatoma vul- garis

20 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

21 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 4. (a ) Epithemia argus, (b) Epithemia sorex, (c) Euglena sp., (d) Fragilaria vaucheria,(e) Gloeotilopsis sp., (f) Gomphonema longiceps, (g) Gomphonema parvulum, (h) Hantzcshia amphioxys, (i ) Gyrosigma scalaris, (j) Aulocoseira granulata, (k) Melosira vari- ans, (l) Mougeotia acuminatum

22 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 5. (a) Navicula exigua, (b) Navicula gothlandica, (c) Navicula radiosa, (d) Navicula salinarum, (e) Nitzschia sigma, (f) Nitzschia sigmoidea, (g) Oocystis borgei, (h) Oscillato- ria agardhii, (i) Oscillatoria bornetii, (j) Oscillatoria limnetica , (k) Oscillatoria tenuis, (l) Phacus caudatus

23 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 6. (a) Pinnularia globiceps, (b )Pleurosigma acuminatum, (c) Rhoiocosphenia curvata, (d) Rhopalodia gibba, (e ) Spirogyra collinsii, (f) Spirogyra fluviatilis,(g) Spirogyra reflexa, (h) Spirogyra weberi, (i) Surirella brebissoni, (j) Synedra acus

24 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:82 K:175 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 7. (a) Synedra ulna, (b) Synedra ulna var. biceps, (c) Ulothrix tenuissima (Scale 10µm.)

25 ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ UHMFDACED International Refereed Journal of Engineering And Sciences

VİLLEMİT ESASLI KRİSTAL SIR SİSTEMLERİNDE LİTYUM OKSİTİN ETKİSİ (1)

THE EFFECT Li2O IN WILLEMITE BASED CRYSTALLINE GLAZES

Keriman PEKKAN1, Yalçın GÜN2

1 Dumlupınar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik ve Cam Bölümü, Kütahya / Türkiye 2 Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Anabilim Dalı, Kütahya / Türkiye ORCID ID: 0000-0002-2153-99401, 0000-0002-4855-61342

Öz: Amaç: Seramik sırları genel olarak bileşimine, üretim yöntemine, Abstract: Aim: Ceramic glazes are classified according to their com- ham veya firitli oluşuna, optik özelliklerine ve yüzey efektlerine göre position, production method, being raw or fritted, optical properties, sınıflandırılabilirler. Bu sırlar içerisinde en fazla dikkat çeken ve etki- and surface effects. Amongst these glazes most attractive and impres- leyici bir yüzey görüntüsüne sahip olan kristal sırlardır. Kristal sırların sive one is crystalline glazes. The most distinctive properties of these başlıca özelliği cam fazı içerisinde veya yüzeyinde mikro veya makro glazes is consisting of micro or macro crystals in or on the glassy phase. kristaller içermesidir. Bu sırların oluşmasında en önemli faktörlerden In the production process, one of the most important factor is the low biri akışkanlığının olabildiğince fazla olması, yani viskozitenin düşük viscosity of the glaze. Li2O containing glazes have relatively low ther- olmasıdır. Na2O ve K2O içeren alkali sırlara oranla Li2O’li sırlarda mal expansion coefficient when compared to alkaline glazes including genleşme katsayısı daha düşüktür. Lityum oksit pişirim sırasında vis- Na2O and K2O in their chemical composition. Li2O is an effective kozite üzerinde önemli bir rol oynayarak akışkanlığa ve kristal oluşuma and strong flux for raw glaze compositions. It plays a critical role on katkıda bulunur. Bu çalışmada villemit esaslı bir kristal sır sistemine the viscosity of the glassy phase during firing and contributes to the ergitici olarak ilave edilen Li2O’in kristal oluşumunu ne derece etkile- fluidity and crystal formation.Method : In this study, the effect of Li2O diği incelenmiştir. Yöntem: Geliştirilen sırlar özel bir pişiirm rejimine is determined in a willemite based macro crystal glaze system. Newly tabi tutulmuş ve numunelerin yüzeyinde oluşan kristaller polarize optik developed glaze compositions are fired according to a special heat tre- mikroskop yardımı ile gözlemlenmiştir. Sırlarda oluşan kristal fazlar atment program and then glaze surfaces are characterized with polari- x-ışını difraktometresi (XRD) ile belirlenmiştir. Mikroyapı incelemele- ze optical microscopy, x-ray diffractometer (XRD), scanning electron ri taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve enerji saçınımlı x-ışını dif- microscope (SEM) attached with energy dispersive x-ray analyzer raksiyonu (EDX) kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: H1 kodlu numu- (EDX). Results: According to XRD results, H1 glaze has willemite ne yüzeyinde büyük kristaller bulunmasa da XRD analizine göre ville- crystallization although the crystals are not large enough. When the mit kristalizasyonu gerçekleşmiştir. H2, H3 ve H4 kodlu numunelerde lithium oxide amount is increased in H 2, H 3 and H4 glaze, respecti- lityum oksit ilavesindeki artışa bağlı olarak villemit kristallerinin gözle vely; it is observed that willemite crystallization is much larger and the görülür oranda büyüdüğü ve camsı yüzeyin parlaklılığının arttığı tespit glaze is glossier. Conclusion: In this study lithium oxide enhanced the edilmiştir. Sonuç: Bu çalışmada lityum oksit genel olarak çalışılan sır willemite crystallization. H 4 glaze exhibited the highest peak intensity sistemindeki villemit kristallerinin büyümesine katkıda bulunmuştur. with the Seger ratio of 0.328 in glaze composition. Seger formülasyonunda lityum oksit değerinin 0,328 olduğu H4 kodlu sırda göreceli olarak en yüksek pik şiddetine sahip olan villemit kris- Key Words: Goksu River, Indicator algae, Seasonal Variations, Mer- talleri elde edilmiştir. sin, Turkey

Anahtar Kelimeler: Kristalizasyon, Lityum Oksit, Villemit

Doi: 10.17366/uhmfd.2017.2.2

(1) Sorumlu Yazar: Keriman PEKKAN, Dumlupınar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik ve Cam Bölümü, 43000, Kütahya / Türkiye, [email protected] Geliş Tarihi / Received: 12.04.2017 Kabul Tarihi/ Accepted: 23.08.2017 Makalenin Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”

26 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

GİRİŞ Seramik sırları günümüzde birçok çeşide sa- hiptir. Bileşimine ve üretim yöntemine göre, Isıl işlem sonrasında seramik bünye yüzeyin- ham veya firitli gibi ya da genelleme yaparak de eriyerek ince bir camsı tabaka oluşturan, tüm bu grupların hepsini kapsayabilecek şe- hijyenik, kolay temizlenebilir, ürüne teknik kilde akışkan veya az akışkan sırlar olarak sı- ve estetik değer kazandıran yüzey kaplama- nıflandırılabilirler. Aynı zamanda tek pişirim, sına sır denir. Sırlar, uygulandıkları yüzeyleri çift pişirim sırları ve farklı pişirim atmosfer- kimyasal olarak temizlenebilir, sıvı ve gaz ge- lerine göre sınıflandırmak da mümkündür. Şu çirmez, düzgün, aşınmaya ve çizilmeye karşı an mevcutta kullanılmakta olan çeşitli renk dayanıklı, mekanik olarak güçlü, dekoratif ve yüzey özelliklerine sahip sırlar bulunmak- ve estetik kılarlar. (Pekkan, 2009: 1). Sırların tadır (Şölenay, 2012: 10-20; Arcasoy, 1983: erime noktaları üzerine uygulanan bünyeler- 162-163; Er ve Goodridge, 2014: 13-26). En- den genel olarak daha düşüktür (Sacmi, 2005: düstriyel sırlara kıyasla çok daha yüksek gör- 130; Arcasoy, 1983: 162). sel etkiye sahip olan artistik sırlar günümüzde Seramik sırları endüstriyel olarak kullanıla- endüstriyel ürünler üzerine de kullanılmaya caksa teknik ve estetik açıdan hatasız olmalı- başlanmıştır (Pekkan, 2015: 7881-7889; Pek- dır. Gövdeyi aşındırıcı sıvı ve gazlardan koru- kan, Taşçı ve Gün, 2015a: 281-287; Pekkan, yup, yalıtmak, gövdenin kendisine etki eden Gün, Taşçı ve Gülaçtı, 2015b: 450-455; Pek- çeşitli mekanik güçlere karşı koyma direncini kan, Taşçı ve Uz, 2015c: 110-115). Bu sırlar arttırmak, gövde üzerinde parlak ve kaygan içerisinde en fazla dikkat çeken ve etkileyici bir yüzey oluşturmak, renkli pişen gövdelerin bir yüzey görüntüsüne sahip olanlar kristal üzerinde örtücü bir tabaka oluşturmak, sera- sırlardır. mik bünyelere renk ve doku özellikleri ka- Soğuma aşamasında amorf matriks içerisin- zandırarak, estetik değerini arttırmak, ürüne de kristaller içeren sırlar kristal sırlar ola- elektriksel, optik ve kimyasal özellikler ka- rak adlandırılır. Bu kristaller opaklık, matlık zandırmak, sır altı dekorlarıyla da ortam ko- veya görsel etkiler verirler (Hamer ve Hamer, şullarının vereceği zararlara karşı ürünü sıvı- 2004: 99). Kristal sırların başlıca özelliği cam lara ve gazlara karşı geçirmez kılmak, temiz- fazı içerisinde veya yüzeyinde mikro veya lenebilir bir yüzey elde etmek, sırın önemli makro kristaller bulundurmalarıdır. Başlan- görevleri arasında yer almaktadır. Kullanım gıç harmanında kristalleşmeyi sağlayıcı ele- yerine göre sırların uzun yıllar boyunca bu manlar içeren sır, olgunlaştıktan sonra yavaş özelliklerini kaybetmemeleri istenir (Yeşilay yavaş soğurken kristalleşir. Bu kristaller sa- Kaya ve Karasu, 2012: 94-99).

27 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 yesinde sır tabakasında şeffaf, opak, parlak, ve Bull, 1986: 18-19; Pekkan, 2015: 7881- saten gibi pek çok farklı estetik dokunun elde 7889). edilmesi sağlanarak seramik ürüne görsel ve Çekirdeklendirici eleman katkısı gibi bile- estetik açıdan büyük bir katma değer sağlanır şimsel faktörler ve kristallerin birim süre (Knowles ve Freeman, 2004: 257-270; Kara- içerisindeki büyüme hızı gibi kinetik faktör- su ve Turan, 2002: 1447-1455; Karasu, Çakı ler kristal sırların oluşmasındaki önemli pa- ve Turan, 2000: 2225-2231; Wattanasiriwech, rametrelerdir (Callister ve Rethwisch, 2011: Polpuak, Danthaisong ve Wattanasiriwech, 344-348; Lewis, 1989: 284-286). Kristal sır 2008; Escardino Benlloch, 1996: 455-460; uygulamalarında yüksek sıcaklıklar kullanıl- Göncü, 2006: 4-5). dığı için sır çok akışkan hale geleceğinden Sırda kristalleşmenin ortaya çıkmasında, çe- sırın uygulandığı bünye üzerinden akmama-

şitli faktörler rol oynar. Sır bileşiminde TiO2, sına dikkat edilmelidir. Kristal sırlarla ilgili

ZnO, Cr2O3, Fe2O3, BeO, vb kristal oluştur- yapılan çalışmalara bakıldığında özel bir pi- maya yatkın çeşitli elemanların ve kalsiyum, şirim rejimine gereksinim duyulduğu görül- magnezyum silikatlar gibi bileşiklerin bulun- mektedir. Bu durum, özellikle hızlı pişirim ması önemli bir parametredir. Kristal olu- sırları ile kıyaslandığında kristal sırlar için şumunun sağlanmasında sırın akışkanlığının daha yavaş bir pişirim sürecinin gerektiğini olabildiğince fazla olması, yani viskozitenin ortaya koymaktadır (Pekkan ve diğ., 2015b: düşük olması da kristal sır eldesindeki diğer 450-455). etkenlerden biridir (Arcasoy, 1983: 233-234; Artistik sırlar endüstriyel sırlar ile karşılaştı- Göncü, 2006: 4-5). Kimyasal kompozisyona rıldığında yüzey özellikleri ve pişirim rejimi bağlı olarak yüksek viskoziteye sahip olan bakımından farklılık gösterseler de endüstri- sırlarda sinterleme sırasında camsı fazın ha- yel pişirim şartlarına uygun hale getirilerek reketliliği engellendiği için kristalizasyonun endüstriyel ürünler üzerinde farklı bir etki oluşması zorlaşır ve kristal oluşumu engel- yaratabilir ve alternatif olarak kullanılabilir- lenir (Eppler ve Eppler, 2000: 20,30-31). Sis- ler (Knowles ve Freeman, 2004: 257-270; tem içerisinde CaO, Al O , MgO, ZrO ve 2 3 2 Karasu ve Turan, 2002: 1447-1455; Karasu, SnO gibi oksitlerin yüksek miktarda bulun- 2 Çakı ve Turan, 2000: 2225-2231; Wattana- maları pişirim sürecinde sırların viskozitele- siriwech, Polpuak, Danthaisong ve Wattana- rini artırarak kristal oluşumunu baskılarlar. siriwech, 2008; Escardino Benlloch, 1996: Bu tür oksitler kristal sır reçetelerinde bulun- 455-460). Büyük makro kristaller oluşturan maz veya minimum düzeyde tutulur (Taylor sırlar kimyasal bileşimine göre uygun sır sis-

28 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

temleri kullanılarak elde edilir. Soğutma aşa- sırlara oranla daha düşüktür. Na2O ve K2O masında yeniden kristallenme potansiyeline içerikli sırlar ile kıyaslandığında hava koşul- sahip olan bu sistemler çekirdeklenme hızı larına ve asitlere karşı direnci daha yüksek- ve cam büyüme eğrileri üst üste çakışan sis- tir. Lityum oksit sırın viskozitesini düşürerek temlerdir. Genel olarak camların yapısındaki akışkanlığa etki eder ve kristal oluşumu- ve hacimsel miktarlarındaki değişimler nihai nu olumlu yönde etkiler (Eppler ve Eppler, sırın teknik özelliklerini de etkilemektedir 2000: 17,19,29; Taylor ve Bull, 1986: 21-23). (Taylor ve Bull, 1986: 3; Holand ve Beall, Bu çalışmanın amacı, villemit esaslı bir kris- 2002: 52,54,222; Strnad, 1986: 53,142-143). tal sır sistemine ergitici olarak ilave edilen lityum oksitin kristal oluşumunu ve camsı Villemit (2ZnO.SiO ) esaslı kristal sırlar, 2 fazı ne derece etkilediğinin araştırılmasıdır. camsı matriks içinde belirgin bir şekilde göz- le görülebilir seviyede büyük kristallerden KAPSAMI oluşan artistik sırlardandır. Villemit kristali- Bu çalışma artistik bir sır çeşidi olan kristal nin büyüme süreci genel olarak pişirim reji- sırın kimyasal kompozisyonuna bağlı olarak mine ve sırın kimyasal kompozisyonuna bağ- ne derece etkilendiğinin araştırılmasına yöne- lıdır. Kristal fazlar kontrollü çekirdeklenme lik çalışmaları kapsamaktadır. Lityum oksit ve büyüme prosesi sonucu oluşurlar. Çinko cam ve sır sistemleri için güçlü bir ergiticidir. oksit, silika ve ergitici oksitler makro kristal Çalışmanın amacı, villemit esaslı bir kristal sır sisteminin temel bileşenleridir. Kristal sır sistemine ergitici olarak ilave edilen- lit oluşumu ZnO ve SiO ile sağlanır ve camsı 2 yum oksitin kristal oluşumunu ve camsı fazı faz kristallerin büyüme sürecini etkiler (Pek- ne derece etkilediğinin araştırılmasıdır. Sırda kan ve diğ., 2015a: 281-287; Creber, 1997: kristalleşmenin ortaya çıkmasında, çeşitli pa- 24; Bailey, 2004: 10-12). Yeniden ısıtma sı- rametreler etkendir. Villemit kristalinin oluş- rasındaki kristalizasyon mekanizmasının bi- ma ve büyüme süreci genel olarak pişirim linmesi önemlidir ve eriyik halden soğumaya rejimine ve sırın kimyasal kompozisyonuna geçtiği sıradaki davranışlar, bileşimin cam göre değişir. Kristal fazlar kontrollü çekir- oluşturabilme yeteneği açısından belirleyici deklenme ve büyüme prosesi ile meydana ge- olmaktadır (Lewis, 1989: 159). lirler. Kimyasal olarak sır bileşiminin niteliği, Ergime noktası 1700 oC’nin üzerinde olan pişirim rejimi ve sinterleme süreci, camsı faz

Li2O ham sır kompozisyonlarında güçlü bir içerisinde kristallerin çekirdeklenme ve bü- ergitici olarak etki göstermektedir. Li2O içe- yüme hızının etkisi bu araştırmanın kapsamı ren sırların genleşme katsayısı diğer alkali dahilinde incelenen konulardır. Elde edilen

29 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 veriler alternatif kristal sır üretimine ışık tuta- firmasından temin edilen porselen yer karosu cak niteliktedir. üzerine akıtma yöntemiyle uygulanmış ve 1295 oC tepe sıcaklığına sahip olan özel bir YÖNTEM pişirim rejimine tabi tutulmuştur. Pişirim son- Bu çalışmada daha önceki araştırmalardan rasında numunelerin yüzeylerinde oluşan kris- elde edilen veriler ışığında (Pekkan, 2015: taller polarize optik mikroskop yardımı ile 7881-7889; Pekkan ve diğ., 2015a: 281-287; gözlemlenmiştir. Sırlarda oluşan kristal faz- Pekkan ve diğ., 2015b: 450-455) 4 fark- lar x-ışını difraktometresi (XRD; PANALY- lı kristal sır formülasyonu geliştirilmiştir TICAL–EMPYREAN) ile tayin edilmiştir. (Tablo 1). Kristal sır reçeteleri 100 gram üze- Mikroyapı incelemeleri taramalı elektron rinde tartılarak her bir reçete alümina bilye mikroskobu (SEM) ve enerji saçınımlı x-ışını içeren porselen sır değirmenlerine yüklenmiş difraksiyonu (EDX) (FEI NANO SEM 650) ve 30 dak süreyle yaş öğütmeye tabi tutul- kullanılarak yapılmıştır. muştur. Sırlar Kütahya Seramik Porselen A.Ş.

Tablo 1. Çalışmalarda Kullanılan Sırların Seger Formülasyonları

K2O Li2O CaO MgO ZnO Al2O3 SiO2 Reçeteler H1 0,103 - 0,173 0,021 0,703 0,103 1,566 H2 0,094 0,071 0,166 0,028 0,641 0,094 1,312 H3 0,074 0,154 0,149 0,018 0,605 0,074 1,203 H4 0,073 0,328 - - 0,599 0,073 1,246

Araştırmanın Problemi rindeki etkileri ve camsı faz kompozisyonun pişirim esnasında gösterdiği viskozite özel- Bu araştırmadaki problem, kristal sır üreti- liği araştırma konusunun diğer problemleri mindeki kısıtlamalar dahilinde belirlenen sır arasında yer almaktadır. Her bir kristal sır sistemi içerisinde üretilen villemit kristali reçetesinin kendine özgü bir pişirim rejimine esaslı sırın kimyasal kompozisyondan etki- sahip olması ve sadece kendi rejiminde oluş- lenmesine yönelik etkiler üzerinedir. Kristal ması başlıca problemlerden bir diğeridir. sır üretiminde seçilen kimyasal bileşenlerin, lityum oksit ilavesine bağlı olarak birbiriyle olan etkileşimleri sonucu sinterleme sırasın- da gösterdikleri davranışların nihai ürün üze-

30 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Araştırmanın Sınırlılıkları de büyümesine yol açmıştır. Sırlı numune yü- zeylerinde oluşan kristal fazları XRD analizi Cam sistemlerinin kristallenmesindeki en ile incelenmiştir. Sonuçlara göre geliştirilen önemli parametreler çekirdeklendirici ele- sırlarda oluşan kristal faz villemittir (Şekil 2). man ilavesi, bu elemanın niteliği ve mikta- H1 kodlu numune yüzeyinde belirgin ölçüde rı ile kimyasal bileşimdeki metal oksitlerin büyük kristaller bulunmasa da XRD analizine özellikleridir. Ayrıca pişirim sıcaklığı, camsı göre villemit kristalizasyonu gerçekleşmiştir. fazın viskozitesi, bünye-sır uyumu ve doğru Bununla birlikte H2, H3 ve H4 kodlu numu- fırın rejiminin belirlenmesi gibi faktörlerin nelerde lityum oksit ilavesindeki artışa bağ- hepsi kristal sır üretimindeki kısıtlamalar ara- lı olarak villemit kristallerinin gözle görülür sındadır. Bu kısıtlamalara neden olan faktör- oranda büyüdüğü ve camsı yüzeyin parlaklı- ler kristal gelişiminin bu parametrelere bağ- ğının arttığı tespit edilmiştir. lı olarak değişim ve gelişim göstermesidir. Kristal sırların 1200 oC ve üzeri gibi yüksek Sırların uygulandığı numunelerin hepsinde sıcaklıklarda çalışılması kısıtlamalar arasında pişirim sonucu villemit kristalinin oluştuğu yer alabilir. Buna bağlı olarak yüksek sıcaklı- XRD analiz sonuçlarına göre belirlenmiş- ğa dayanıklı ve kristal sırlar ile uyumlu bün- tir. Bunun yanında, en düşük pik şiddetine yelerin kullanılmasındaki gereklilik de araş- sahip sır lityum oksit içermeyen H1 kodlu tırmanın kısıtlarındandır. sırdır. Lityum oksit oranının artması ile pik şiddetinde artış tespit edilmiştir. Lityum ok- BULGULAR sit oranının en yüksek olduğu H4 kodlu sırın Pişirim sonrası numunelerden çekilen optik pik şiddeti göreceli olarak en yüksek değere mikroskop görüntüleri ile yüzey özellikle- sahiptir. Bu sırdaki villemit kristalleri gözle ri incelenmiştir (Şekil 1). Reçetelere artan ayırt edilebilecek seviyede büyüme göster- oranlarda ilave edilen Li2O, yüzeydeki sırın miştir (Şekil 1). parlamasına ve kristallerin camsı faz içerisin-

31 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Şekil 1. Sırlı Pişirimi Yapılan Numunelerin Yüzey Görüntüleri

H1 ve H4 kodlu numunelerin yüzeyinde olu- analizinde ise Si oranının yüksek olduğu tes- şan kristaller SEM ve EDX analizleri ile ince- pit edilmiştir (Şekil 3,4). H4 kodlu sır yüze- lenmiştir. Analiz sonuçlarına göre H1 kodlu yinde de benzer şekilde kristallerin oluştuğu sır yüzeyinde çubuksu ve geometrik şekilli ve kristaller üzerinden alınan EDX analizinde kristaller oluştuğu tespit edilmiştir. H1 kodlu yüksek oranda Zn ve Si, camsı faz yüzeyin- sır yüzeyindeki çubuksu şekilli kristaller üze- den alınan EDX analizinde ise yüksek oranda rinden alınan EDX analizinde Zn ve Si oran- Si bulunmaktadır (Şekil 5,6). larının yüksek olduğu görülmektedir. Camsı fazın bulunduğu alandan elde edilen EDX

32 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Şekil 2. Geliştirilen Sırların XRD Desenleri

Şekil 3. H1 Kodlu Sırın SEM Mikroyapı Görüntüsü ve Kristallerin Dağılımı

33 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

x x

Şekil 4. H1 Kodlu Sırın EDX Analizleri

Şekil 5. H4 Kodlu Sırın SEM Mikroyapı Görüntüsü ve Kristallerin Dağılımı

x x

Şekil 6. H4 Kodlu Sırın EDX Analizleri

34 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

TARTIŞMA larını destekler nitelikte Si ve Zn oranlarının yüksek olması, villemit fazının oluştuğunu Lityum oksit, pişirim esnasında sır sistem- göstermektedir. H1 kodlu sır yüzeyinin SEM lerinde viskozite üzerinde önemli bir rol görüntüleri ile H4 kodlu sır yüzeyinin görün- oynayarak akışkanlığı ve yüzey parlaklığını tüleri karşılaştırıldığında H4 kodlu sırda olu- artırmıştır (Lewis, 1989: 284-286; Eppler ve şan kristallerin daha düzenli ve yoğun olduğu Eppler, 2000: 17-19-29). Lityum oksit ilave- görülmektedir. H1 kodlu sırda ise kristaller si olmayan H1 kodlu sırda villemit oluşumu camsı faz içerisinde düzensiz bir şekilde da- meydana gelse de, makro kristal oluşumu ğınık haldedir. Bu bağlamda reçete bileşimi- için gerekli olan koşullar H4 kodlu sırda Li2O ne ilave edilen Li2O’in camsı fazı artırarak miktarının 0,328 olduğu durumda gerçekleş- oluşan kristallerin bir araya gelmesinde ve miştir. Çekirdeklendirici ilavesi ve pişirim düzenli bir yapı oluşturmasında olumlu etkisi rejiminin optimizasyonu ile doğal, gözle olmuştur (Pekkan, 2015: 7881–7889; Pekkan görülebilir boyutlarda ve karmaşık kristal ve diğ., 2015b: 450-455). efektlerinin elde edilmesi mümkündür (Gön- cü, 2006: 45; Gozalbo ve diğ., 2006: 2; Ka- SONUÇ rasu ve diğ., 2000: 2225-2231; Pekkan, 2015: Bu çalışmadaki sır reçeteleri K2O, Li2O, 7881–7889). Bu çalışmada her hangi bir çe- CaO, MgO, ZnO, Al2O3, SiO2 içeren bir sis- kirdeklendirici metal oksit katkısı olmadan, temi içerisinde çalışılmıştır. Reçetelere artan camsı fazın kimyasal kompozisyonu Seger oranlarda ilave edilen Li2O, sırın parlaklığını formülasyonuna göre ayarlanarak pişirim arttırmıştır. Lityum oksit genel olarak çalı- sonrasında makro boyutta villemit kristalleri şılan sır sistemindeki villemit kristallerinin elde edilmiştir. H4 kodlu sırın XRD analizin- büyümesine olumlu katkıda bulunmuştur. Se- de pik şiddetinin göreceli olarak en yüksek ger formülasyonunda lityum oksit değerinin değere sahip olması ve optik mikroskop gö- 0,328 olduğu H4 kodlu sırda göreceli olarak rüntülerinden yola çıkılarak bu sırdaki ville- en yüksek pik şiddetine sahip olan villemit mit kristallerinin gözle ayırt edilebilecek se- kristalleri elde edilmiştir. viyede büyüme göstermesi, lityum oksit mik- ÖNERİLER tarının Seger formülasyonunda 0,328’e kadar artırılmasının villemit oluşumuna olumlu etki Bu çalışma sonucu elde edilen verilere daya- yaptığını göstermektedir. Sırların yüzeylerin- nılarak yeni kristal sır sistemleri geliştirile- de oluşan çubuksu kristallerden alınan EDX bilir. Pişiririm rejimi uyarlamaları yapılarak analizleri sonuçlarında XRD analizi sonuç- villemit kristallerinin boyutları değiştirilebi-

35 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 lir ve farklı metal oksitlerin etkileri araştırıla- ER, A.C., GOODRIDGE, P., (2014). Deney- rak çalışma konusu genişletilebilir. Geliştiri- sel Tuz Fırını Uygulaması. Uluslararası len yeni sır sistemleri uygulandıkları seramik Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, bünyeye göre farklı etkileşimlerde bulunaca- 3(1), İstanbul, 13-26 ğından seramik altlığın çeşidine göre kapsamlı EPPLER, R.A., EPPLER, D.R., (2000). Gla- araştırmalar yapılabilir. Lityum oksit villemit zes and Glass Coatings. The American kristallerinin gelişimine olumlu katkıda bu- Ceramic Society, Westerville, Ohio, 17, lunmuştur. Bu etkisi dikkate alınarak, diğer 19-20, 29, 30-31 artistik sır kompozisyonlarında lityum oksitin etkisi araştırılabilir. ESCARDINO BENLLOCH, A., (1996). Crystalline Glazes. Conferencia Plena- TEŞEKKÜRLER ria Presentada en Qualicer’96. Castellón Bu çalışmanın gerçekleşmesinde sağlamış ol- (España), 10-13 de Marzo, Ceramic Acta, duğu destekten dolayı Dumlupınar Üniversite- 8(4-5), 5-35 si İleri Teknolojiler Merkezi (İLTEM) çalışan- GÖNCÜ, Y., (2006). ZnO İçeren Atıkların larına teşekkür ederiz. Kristal Sırlarda Kullanımının İncelenme- KAYNAKLAR si. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim ARCASOY, A., (1983). Seramik Teknolojisi. Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fa- kültesi Seramik Ana Sanat Dalı Yayınları/ GOZALBO, A., ORTS, M. J., MESTRE, İstanbul, 162-163 S., GÓMEZ, P., AGUT, P., LUCAS, F., BLANCO, C., (2006). Ceramic Glazes BAILEY, M., (2004). Oriental Glazes. Uni- with Aventurine Effect. Qualicer 2006. IX versity of Pennsylvania Press, 10-12 World Congress on Ceramic Tile Quality, CALLISTER, W. D., RETHWISCH, D. G., 2 (2011). Materials Science and Engine- HAMER, F., HAMER, J., (2004). The ering. (Vol. 5). NY: John Wiley & Sons, Potter’s Dictionary of Materials and Tech- 344-348 niques. University of Pennsylvania Press, CREBER, D., (1997). Crystalline Glazes. 99 Harwood Academic Publishers, 24 HOLAND, W., BEALL, G. H., (2002). Glass Ceramic Technology. The American Cera-

36 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

mic Society, 735 Ceramic Place, Wester- PEKKAN, K., GÜN, Y., TAŞÇI, E., GÜLAÇ- ville, Ohio, 52, 54, 222 TI, N., (2015b). Large Individual Crystals for Floor Tile Bodies. International Poro- KARASU, B., ÇAKI, M., TURAN, S., (2000). us Powder Materials Symposium and Ex- The Development and Characterization of hibition, 450-455 Zinc Crystal Glazes, Used for Amakusa- like Soft Porcelains. Jounal of The Euro- PEKKAN, K., TAŞÇI, E, GÜN, Y., (2015a). pean Ceramic Society, 20(12), 2225-2231 Kristal Sır Uygulamalarında Zno’in Kris- tal Sır Gelişimine Etkisi. Gazi Üniversi- KARASU, B., TURAN, S., (2002). Effects of tesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Der- Cobalt, Copper, Manganese and Titanium gisi, 30(2), 281-287 Oxide Additions on the Microstructures of Zinc Containing Soft Porcelain Glazes. J. PEKKAN, K., TAŞÇI, E., UZ, V., (2015c). Eur. Ceram. Soc. 22, 1447–1455 Production of Metallic Glazes and The- ir Industrial Applications. Journal of KNOWLES, K.M., FREEMAN, F.S.H.B., The Australian Ceramic Society Volu- (2004). Microscopy and Microanalysis me, 51(1), 110-115 of Crystalline Glazes. Journal of Micros- copy, 215(3) September, 257-270 SACMİ, I., (2005). Uygulamalı Seramik Tek- nolojisi. Part 2. ISBN 88-88108-48-3, LEWIS, M.H., (1989). Glasses and Glass Ce- Imola, Italy, 130 ramics. Chapman and Hall, New York, 159, 284-286 STRNAD, Z., (1986). Glass--Ceramic Materi- als: Liquid Phase Separation, Nucleation PEKKAN, K., (2009). Zirkonsuz Opak Firit and Crystallization in Glasses. Elsevier Üretimi ve Hızlı Pişirim Duvar Karosu Science Publishers, P. O. Box 211, 1000 Sırlarının Geliştirilmesi. Anadolu Üni- AE Amsterdam, The Netherlands, 142, versitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik 143 Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Eskişehir ŞÖLENAY, E., (2012). Seramik Sanat Eğiti- minde Sırlama ve Pişirme Yöntemleri El PEKKAN, K., (2015). “The Thermal and Kitabı. Murat Kitapevi/Ankara, 10-20 Microstructural Behavior of 2 aR O–RO–

(ZnO)–Al2O3–(TiO2)–SiO2 Based Macro- TAYLOR, J. R., BULL, A. C., (1986). Cera- Crystalline Raw Glaze System. Ceramics mics Glaze Technology. Oxford, Perga- International 41(2015) 7881–7889 mon, 3, 18-19, 21, 23

37 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

WATTANASIRIWECH, D., POLPUAK, N., YAZAR NOTU: Bu çalışma, DANTHAISONG, P., WATTANASIRI- 2. Uluslararası Mühendislik Mimarlık WECH, S., (2008). Use of Rice Husk Ash ve Tasarım Kongresi, 12-13 Mayıs 2017 for Quartz Substitution in Stoneware Gla- tarihinde, Kocaeli’de Sözel Bildiri olarak zes. Journal of Scientific & Industrial Re- sunulmuştur. search, 67, June, 455-460

YEŞİLAY KAYA, S., KARASU, B., (2012). Glass and Ceramics with Phosphorescent Ability. Ceramics Technical, 34, 94-99

38 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

EXTENDED ABSTRACT

Definition and Importance: Glaze is a thin glassy surface coating which gives technical and aesthetic value to the product by melting on the base on which it is applied during firing. Glazes make the surfaces they coat chemically cleanable, liquid- and gas-tight, smooth, and resistant against abrasion and scratch, mechanically strong, decorative and aesthetic. Ceramic glazes should be technically and aesthetically flawless if they are going to be used industrially. Pro- tecting and sealing the body against abrasive liquids and gases, enhancing resistance to vari- ous mechanical forces acting on the body, forming a glossy and smooth surface on the body, creating a covering layer on the coloured bodies that are fired, enhancing the aesthetic values of ceramic structures by giving them colour and texture properties, providing electrical, optical and chemical properties to the product, making the product resistant to liquids and gases against damages from ambient conditions through underglaze decorations and obtaining a cleanable surface are among the important functions of the glaze. It is required that the glazes do not lose these properties for long years, depending on the area of use. Today, ceramic glazes have many different types. Glazes containing crystals that grow during cooling after the firing process are called crystal glazes. Crystal glaze, which is an artistic glaze type, consists of micro and macro crystals dispersed within the glaze during the firing process. Thanks to these crystals, a great deal of added value is provided to the ceramic product in visual and aesthetic terms by provid- ing a variety of different aesthetic textures in the glaze layer, from transparent to opaque and from glossy to satin. Various factors play a role in the crystallization within the glaze. The most prominent of these factors is the fact that the liquidity of the glaze can be as high as possible, i.e. the viscosity is low. Since the mobility of the glassy phase is limited in a glaze with high viscosity, formation of a regular structure (crystallization) becomes difficult and crystal forma- tion is inhibited. The rate of crystallization, i.e. the rate of growth of crystals within a unit of time, is one of the important factors in the formation of crystal glazes. As the glaze will be very viscous during crystal formation, care must be taken to not let the glaze flow over the base on which it is applied. As a result of the combination of appropriate firing technique and nucleat- ing elements, glamorous, natural and complex crystal effects may be achieved. Although the artistic glazes applied on the artistic ceramics differ from the industrial glazes according to the effect and the firing atmosphere reflected on the surface, they can be an alternative for giving a different texture and aesthetic value to the industrially-manufactured products by adapting to

39 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 the industrial firing conditions. The glazes that form large macro crystals are produced using appropriate glazing systems. Having a recrystallization potential at the cooling stage, these are systems in which the nucleation rate and the glass growth curves overlap. In addition, changes in the structure and volumetric amount of the glass also affect the technical properties of the glazing according to the area of use. Willemite-based (2ZnO.SiO2) crystal glazes are artistic glazes consisting of large crystals at a level clearly visible in the vitreous matrix. The growth process of the willemite crystal is generally dependent on the firing regime and on the chemical composition of the glaze. Crystal phases occur as a result of controlled nucleating and growth process. Zinc oxide, silica and melting oxides are the basic components of the macrocrystalline glaze system. The crystal formation is provided by ZnO and SiO2 affects the growth process of the glassy phase crystals. In order to control the willemite crystals, it is necessary to control the diffusion speed of silicon and zinc from the starting centre until the end of the acicular willemite crystal in which it grows. In this way, the growth rate of the willemite crystals in the spherical areas can be determined. According to the literature, it is necessary to slowly fire artistically- manufactured, zinc-containing crystal glazes and to subject it to a special firing regime. This results from the fact that crystallization in such systems requires a slower process, especially compared to other fast firing glazes. Li2O is an effective and powerful oxide in raw glaze com- o positions. Although the melting point of Li2O is above 1700 C, it acts as a very strong melter in glazes. Compared to alkali glazes containing Na2O and K2O, the coefficient of expansion is lower in glazes with Li2O. In comparison to the same alkalis, lithium glazes have higher glossi- ness and resistance against weather conditions and acids. Lithium oxide contributes to viscosity and crystal formation by playing an important role on viscosity during firing.Aim: In this study, the effect of lithium oxide in willemite-based macrocrystalline glaze systems was investigated. Four different crystal glaze formulations were developed during the studies. Method: Crystal glaze recipes was weighed over 100 grams, loaded on the porcelain glaze mills containing carboxymethylcellulose (CMC) and sodium tripolyphosphate (STPP) addition as well as alu- mina balls, and subjected to wet grinding for 30 minutes. The glazes prepared according to the specified recipes were applied on the bases using the pouring method and made ready for firing by being dried in the oven at 94 oC for 2 hours. Samples were sintered by being subjected to a special firing regime. Findings: When the final surfaces are evaluated, it was found that the glaze glossiness increased and the surface became smooth due to the increased ratio of lithium oxide. The surface properties were examined via optical microscope taken from samples after firing. When the effect of 2Li O added to the recipes at an increasing rate is observed, there are

40 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:95 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 no crystals visible to the eye on the surface of the sample coded H1 according to the images taken from the optical microscope. However, it was determined that increasingly-growing crys- tals are formed in samples coded H2, H3 and H4, respectively, due to the addition of lithium oxide at increasing rates. After photographing the surfaces, the characterization of the glaze was performed by x-ray diffractometry (XRD), scanning electron microscopy (SEM) and energy- dispersive x-ray analysis (EDX). Conclusion: As a result, it was determined that the main crys- tal phase formed in the developed glaze system is willemite. The largest macrocrystals were obtained on the glaze surface where the amount of Li2O was the highest.

41 ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ UHMFDACED International Refereed Journal of Engineering And Sciences

FARKLI TİCARİ FİRİTLERİN DEĞİŞEN SICAKLIK ARALIKLARINDA FOSFORESANS IŞIMAYA ETKİSİ (1)

THE EFFECT OF VARIOUS COMMERCIAL FRITS ON PHOSPHORESCENCE RADIATION IN VARIABLE TEMPERATURE RANGES

Yalçın GÜN1, Eda TAŞÇI2, Keriman PEKKAN3, Bekir KARASU4

1 Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Anabilim Dalı, 43000, Kütahya / Türkiye 2 Dumlupınar Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü, 43000, Kütahya / Türkiye 3 Dumlupınar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik ve Cam Bölümü, Kütahya / Türkiye 4 Anadolu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü, 26000, Eskişehir / Türkiye ORCID ID: 0000-0002-4855-61341, 0000-0003-3346-88332, 0000-0002-2153-99403, 0000-0002-7769-98634

Öz: Amaç: Bir ışık kaynağının etkisi altında bekletilerek uyarılan malzemeler uya- Abstract: Aim: Materials excited under the effect of a source of light show lumi- rılma bitince ışıma (fosforesans etki) gösterirler. Işıldama olayını uzun süre devam nescence (phosphorescence effect) when excitation is over. Pigments with phosp- ettiren fosforesans özelliğe sahip pigmentler soğurduğu belirli dalga boyundaki horescent properties that maintain the luminescence for a long period of time emit a ışığı, ışık kaynağı kendilerinden uzaklaştırıldığında (karanlık bir ortamda) etrafa certain wavelength of light that they absorb when the source of light is moved away yayarlar. Fosforesans malzemelerin bu ışıma özelliğinden faydalanılmak üzere; from them (in a dark environment). By making use of luminescence of phosp- çini bünyeler üzerine fosforesans pigment katkılı sırlar uygulanarak dekoratif ve iş- horescent materials, novel decorative and functional ceramic products are aimed levsel yeni seramik ürünlerin elde edilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada to be obtained by applying phosphorescent pigment-added glazes on glazed tile sarımsı-yeşil fosforesans pigment ilaveli sırlar 4 farklı sıcaklıkta pişirilmiştir. Daha constructions. Method: In this study, yellowish-green phosphorescent pigment- sonra, fosforesans pigmentin nihai sırlı ürünler üzerindeki ışıldama (fosforesans added glazes are fired at 4 different temperatures. Afterwards, the luminescence etki) etkisi incelenmiştir ve firitlerin sır bileşimlerine olan etkisini göstermek ama- effect (phosphorescence effect) of the phosphorescent pigment on the final glazed cıyla ısı mikroskobu analizi yapılmıştır. Nihai ürünlerin ışıldama dalga-boyu ara- products was examined and heat microscope analysis was performed to show the lıklarını ve şiddetlerini belirlemek için emmission/excitation (yayınım/uyarılma) effect of the frits on the glaze compositions. Emission/excitation analyses were analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Numunelere aydınlık ortamda bakıldığın- conducted to determine luminescence wavelength ranges of the final products. da, sır-bünye ısıl genleşme uyumu neticesinde yüzeyde gözle görülür bir hataya Results: When the samples were examined in a bright environment, no visible rastlanmamıştır. Pişirim sıcaklığına bağlı olarak sırlı numunelerde artan sıcaklık ile defect was found on the surface as a result of the glaze-structure thermal expan- ışıma etkisinin azaldığı görülmüştür. Emisyon (yayınım) sonuçlarına göre ACVS sion compatibility. Depending on the firing temperature, glaze samples showed kodlu sistemde 870 oC ve 880 oC’lerde pişen numunelerin 365 nm dalga boyunda a decrease in luminescence effect with increased temperature. According to the uyarılması ile yaklaşık 520 nm dalga boyunda pik verdiği görülmüştür. Sonuç: 870 emission results, it was observed that the samples fired at 870 oC and 880 oC under oC ile 880 oC’lerde pişirilen sır sistemlerinde ışıldamanın en iyi olduğu, 900 oC ile ACVS-coded system peaked at a wavelength of approximately 520 nm after being 910 oC’lerde pişirilen sır sistemlerinde ise pigmentin bozunuma uğraması sonra- excited at a wavelength of 365 nm. Conclusion: In addition, it was observed that sında ışıldama özelliklerinin azaldığı görülmüştür. En iyi sonuçlar alt sır olarak C the luminescence was best in glaze systems fired at 870 oC to 880 oC, whereas firitinin kullanıldığı CCVS sisteminden elde edilmiştir. the luminescence properties decreased after the pigments were degraded in glaze systems fired at 900 oC to 910 oC. The best results were obtained from the CCVS Anahtar Kelimeler: Fosforesans Pigment, Firit, Sıcaklık, Işıldama system where frit C is used as the bottom glaze.

Key Words: Goksu River, Indicator algae, Seasonal Variations, Mersin, Turkey

Doi: 10.17366/uhmfd.2017.2.3

(1) Sorumlu Yazar: Keriman PEKKAN, Dumlupınar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik ve Cam Bölümü, 43000, Kütahya / Türkiye, [email protected] Geliş Tarihi / Received: 22.03.2017 Kabul Tarihi/ Accepted: 25.07.2017 Makalenin Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”

42 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

GİRİŞ süre ışıma yapabilen malzemelerdir. Uyarılma sırasında tuzaklanan elektronlar ya da boşluk- Oda sıcaklığında bir uyarma kaynağının etki- lardan kaynaklanan bu etki uzun ışımadır. Ka- si altında belirli bir süre bekletilen bazı mal- lıcı fosforlar, uzun ışımalı fosforlar şeklinde zemeler (pigmentler) kaynağın etkisi ortadan de adlandırılır. Kalıcı fosforesans mekaniz- kalktıktan sonra ışımaya (fosforesans) devam ması aktif elektron için basitleştirilmiş olarak ederler. Işıldama olayını uzun süre devam temel durum, uyarılmış durum ve yarı kararlı ettiren fosforesans özelliğe sahip pigmentler tuzaklama durumunu içeren 3 seviyeli enerji soğurduğu belirli dalga boyundaki ışığı, ışık diyagramı Şekil 1’deki görsel ile açıklanabil- kaynağı kendilerinden uzaklaştırıldığında mektedir (Karasu ve diğ., 2010). Uzun ışıma (karanlık bir ortamda) etrafa yayarlar (Yen, yapabilme kabiliyeti genellikle uyarılmış hal- Sionoya ve Yamamoto, 2007: 1,4-6,11; Yen, deki malzemenin ömründen daha uzun olup Jia, Lu ve Yuan, 2000; Clabau, Rocquefelte, tuzak derinliği ile tuzaklama-yayılma hızına Jobic, Deniard, Whangbo, Garcia ve Le Mer- bağlıdır. cier, 2005: 3904-3912). Kalıcı fosforlar uzun

Şekil 1. Kalıcı Fosfor Mekanizmasını Gösteren 3 Seviyeli Enerji Modeli, Cs ve Ct Sıra- sıyla Tuzaklanma ve Salınma Oranını, A ve B Uyarılma ve Yayınım Oranını İfade Et- mektedir Luitel, 2010: 4

43 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Birçok alanda kullanılan fosfor ışıldamalı az miktarda alümina içerir (Bengisu, 2006: pigmentler son zamanlarda düşük sıcaklıkta 538-542; Chavarria, 1998: 16-17). Firit, sır- gelişen çini sırlarında değerlendirilmektedir ların daha düşük sıcaklıklarda gelişmesini (Pekkan, Gün, Taşçı ve Karasu, 2015a: 249- sağlayan yardımcı bir ara ürün olmakla bir- 259; Pekkan, Gün, Taşçı, Kaymak ve Karasu, likte çini sırlarında % 90-95 gibi çok yüksek 2015b: 102; Pekkan, Gün, Taşçı ve Karasu, oranlarda kullanılan önemli bir sır bileşenidir 2016: 640-646). Kaolen (özsüz kil), bentonit (Karaveli, 2009: 1-5). Seramik sırlarının en- (özlü kil), kalsit ve kuvars gibi hammadde- düstriyel bazda hatasız olmaları ve kullanım lerin belirli oranlarda hazırlanan kompozis- amacına göre uzun yıllar özelliklerini yitir- yonu ile üretilen çamurun şekillendirilmesi, memeleri istenmektedir. Bu çalışmada da çini kurutulması, pişirilmesi, dekorlanması ve bünyeler üzerine uygulanacak sırlar 870-910 sırlanarak pişirilmesi sonucu çini olarak ad- oC’de gelişebilen düşük sıcaklık firiti olarak landırılan sanatsal ürünler elde edilmektedir adlandırılan ticari firitlerden hazırlanmıştır. (Işık, 2010: 42-45). Bu çalışmada çini bünye üzerine uygulana- cak sır denemelerinde, daha önceki çalışma- Isıtıldığında kısmen camlaşan, uygulandığı larda kullanılmış ve olumlu sonuçlar elde altlığı kaplayan yaklaşık 0,15-1,00 mm ka- edilmiş olan düşük sıcaklık firitleri ve ticari lınlığındaki malzemelere sır denilmektedir. firitler kullanılmıştır (Pekkan ve diğ., 2015a: Sırlar kimyasal olarak temizlenebilmekle bir- 249-259; Pekkan ve diğ., 2015b: 102; Pekkan likte, kaplandıkları yüzeylerin sıvı ve gaz ge- ve diğ., 2016: 640-646). Temin edilen mevcut çirmez özellikte olmasını da sağlamaktadır. ticari firitlerden sırlar hazırlanarak 870 oC, Ayrıca uygulandıkları yüzeylere aşınmaya 880 oC, 900 oC ve 910 oC’lerde pişirilmiş ve ve çizilmeye karşı dayanım, dekoratiflik ve nihai ürünlerin fosforesans ışımaya olan etki- estetik gibi özellikler de kazandırır. Dekor si incelenmiştir. ve renk, sır yüzeyinin görünümünü etkileyen önemli bir parametredir (Karaveli, 2009-1). KAPSAMI Araştırmalara bakıldığında yaklaşık 900-950 Bu çalışma sır ve fosforesans pigment etki- oC aralığında olgunlaşan sırlar “düşük sıcak- leşimine yönelik araştırmaları kapsamakta- lık sırı”, 1200-1300 οC aralığındakiler ise dır. Bu çalışmanın amacı farklı ticari firitle- “yüksek sıcaklık sırı” olarak adlandırılmak- rin değişen sıcaklık aralıklarında fosforesans tadır. Pişirim sıcaklığı sırın kimyasal kompo- ışımaya olan etkisinin araştırılmasıdır. Elde zisyonuna göre değişir. Genelde bu tarz sırlar edilen nihai sırlar karakterize edilerek reçete düşük sıcaklık ergiticileri, silika, pigment ve uygulamalarına ait yayınım/eksitasyon dalga

44 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 boyu ve şiddeti ölçümlerinin yapılması ve esaslı iki farklı sır sistemi geliştirilmiştir. Bu uygun pişirim sıcaklığının belirlenmesinin sistemlerin ticari firit içeriğine göre kodlama- hedeflenmiştir. Belirli dalga boyundaki (gö- ları Tablo 1’de verilmiştir. Uygulama alt sır rünür aralık) ışığı absorbe ederek (soğurarak) ve üst sır olmak üzere iki şekilde yapılmış- karanlıkta yayınım yapan, yüksek şiddette tır. Reçete bileşenleri olarak Tablo 2’de ve- ve uzun ışıldama süreli fosforesans özelliğe rilen kaolen, karboksil metil selüloz (CMC) sahip sarımsı-yeşil pigmentin düşük sıcaklık ve sodyum tripolifosfat (STPP) ilave edilerek firitlerine ilave edilmesi sonucu farklı sıcak- elde edilen karışım bilyalı değirmende 30 da- lıklarda gösterdiği ışıma şiddeti belirlenmiş- kika yaş olarak öğütülmüştür. Öğütmenin son tir. Böylece, çini bünyeler için geliştirilen 3 dakikasında sarımsı yeşil fosforesans pig- fosforesans etkili sır sistemlerinde pişirim sı- ment ağırlıkça % 9 oranında değirmene ilave caklığının nihai ürün üzerindeki etkisi tespit edilmiştir. Öncelikle C ve A kodlu firitlerden edilmiştir. iki ayrı sır hazırlanmış ve bu sırlar alt sır uy- gulamalarında kullanılmıştır. Altın Çini ve Bu doğrultuda fosforesans pigmentin sırlar Seramik A.Ş.’nin astarlı çini bünyelerine ilk ile karıştırılması sonrasında hazırlanan sır olarak pigmentsiz alt sır, daha sonra da CVS sistemlerinin pişirim sıcaklığı parametresi kodlu pigment içeren üst sır akıtma yolu ile belirlenmiştir. Pişirim sonrasında elde edilen uygulanmıştır. Böylelikle alt sır 1609, üst sır nihai ürünlerin ışıldama özelliklerine etki- Colorobbia – Vetroza ve sarımsı yeşil pig- sinin ne yönde geliştiğini yapılan analiz ve mentli olan sistem kısaca ‘ACVS Sistemi’ uygulama yöntemleri ile belirlenmiştir. Bu olarak ve alt sır Colorobbia, üst sır Colorob- doğrultuda elde edilen veriler fosforesans bia – Vetroza ve sarımsı-yeşil pigmentli olan pigment ilavesi ile üretilen sırların kullanım sistem ise ‘CCVS Sistemi’ olarak belirlen- sıcaklıklarının belirlenmesine katkı sağlaya- miştir. cak niteliktedir. Firitlerin ergime davranışları Misura ODHT YÖNTEM HSM 1600-80 marka ısı mikroskobu ile ince- Çalışmalarda kullanılan pigmentler Fosfortek lenmiştir. Sırlı çini bünyeler laboratuar orta- San. Tic. Ltd. Şti.’den, firitler ise Colorob- mında Protherm marka HLF60 model fırında bia Kimya Sanayi A.Ş., Altın Çini ve Sera- 870 oC, 880 oC, 900 oC ve 910 oC’de pişi- mik A.Ş. ve Fosfortek San. Tic. Ltd. Şti.’den rilmiştir. Sırların karanlık ortamda fotoğraf temin edilmiştir. Sıcaklığın fosforesans ışı- çekimleri Canon 650D marka fotoğraf maki- maya etkisini gözlemlemek amacıyla firit nesi ile gerçekleştirilmiştir. Parlaklık değer-

45 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 leri ise Minolto Multi-Gloss 268 model par- koşullarına ve laboratuar koşullarındaki fırın laklık ölçüm cihazı ile belirlenmiştir. Reçete rejimine uyumu ve ışıldama performansının uygulamalarına ait yayınım/eksitasyon dalga bozulmadan kalabildiği sıcaklığın belirlen- boyu ve şiddeti ölçümleri Perkin Elmer mar- mesi de araştırmanın diğer problemleri ara- ka LS55 model fosforesans spektrofotometre sındadır. cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın Sınırlılıkları Araştırmanın Problemi Bu çalışmadaki araştırma ve uygulama ça- Bu araştırmanın problemi kullanılan fosfo- lışmalarında araştırmanın kısıtları sıcaklık resans pigmentlere uygun firit bileşimlerinin olmuştur. Bunun kısıtlamanın sebebi, kulla- belirlenebilmesidir. Pigmentler sadece uygun nılan pigmentlerin yüksek sıcaklıklarda bo- firit bileşimleri ve sıcaklık kullanıldığında zunması ve ışıldamayı olumsuz şekilde etki- ışıldama sergilemektedirler. Kullanılan sa- lemesidir. rımsı yeşil fosforesans pigmentlerin pişirim

Tablo 1. Kısaltmalar

Ürün Kısaltma Colorobbia C Vetroza V 1609 A Sarımsı Yeşil Pigment S Sistem Kısaltma

Alt sır colorobia, Üst sır CCVS colorobia + vetroza+pigment

Alt sır 1609, Üst sır ACVS colorobia + vetroza+pigment

46 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Tablo 2. Sır Bileşeni Oranları

Malzeme Ağırlıkça % Firit 95 Kaolen 5 Su 50 Karboksil metil selüloz (CMC) 0,15 Sodyum tripolifosfat (STPP) 0,25

BULGULAR Geliştirilen iki farklı sırın pişirim sonrası yü- zey özellikleri aydınlık ve karanlık ortamda Bu çalışmada kullanılan düşük sıcak- gözlemlenmiştir. Buna göre numunelere ay- lık ticari firitlerinin çekme eğrileri dınlık ortamda bakıldığında, sır-bünye ısıl Şekil 2’de, ısı mikroskobu verileri ise Tablo genleşme uyumu neticesinde yüzeyde gözle 3’de sunulmuştur. C firitinin ergime sıcaklı- görülür bir hataya rastlanmamıştır. Elde edilen ğının 936 oC olduğu, V firiti ile karıştırıldı- numunelerin pişirim sonrası yüzey görüntüleri ğında ergime sıcaklığının 892 oC’ye düştüğü Şekil 3-4’deki görsellerde sunulmuştur. görülmektedir (Tablo 3). A yerine C firitinin alt sır olarak kullanıldığı uygulamalarda daha olumlu sonuçlar elde edilmiştir.

47 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Şekil 2. C, A, CV, CVS Kodlu Firitlerin Isı Mikroskobu Görüntüleri

Tablo 3. C, A, CV, CVS Kodlu Firit Bileşimlerinin Isı Mikroskobu Verileri

Sıcaklık ( oC ) C A CV CVS Sinterleme 710 626 686 696 Yumuşama 794 714 776 798 Küre 840 768 830 826 Yarı Küre 896 822 862 862 Erime 936 866 892 894

48 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Şekil 3. ACVS Kodlu Sistemin 870 OC (a), 880 OC (b), 900 OC (c), 910 OC (d) Sıcaklıkla- rındaki Aydınlık Ortam Yüzey Görüntüleri

Şekil 4. CCVS Kodlu Sistemin 870O C (a), 880 OC (b), 900 OC (c), 910 OC (d) Sıcaklıkla- rındaki Aydınlık Ortam Yüzey Görüntüleri

49 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Elde edilen sonuçlar gün ışığında 30 dk bek- ranlık ortam yüzey görüntüleri Şekil 5-6’daki letildikten sonra karanlık ortamdaki ışıma görsellerde sunulmuştur. Farklı sıcaklıklarda özelliği gözlemlenmiştir. Pişirim sıcaklığına pişirilen fosforesans pigment katkılı sırlı nu- bağlı olarak sırlı numunelerde artan sıcaklık munelerin ölçülen parlaklık değerleri Tablo ile ışıma etkisinin azaldığı görülmüştür. Ka- 4’de gösterilmiştir.

Şekil 5. ACVS Kodlu Sistemin 870 oC (a), 880 oC (b), 900 oC (c), 910 oC (d) Sıcaklıkların- daki Karanlık Ortam Yüzey Görüntüleri

Şekil 6. CCVS Kodlu Sistemin 870o C (a), 880 oC (b), 900 oC (c), 910 oC (d) Sıcaklıkların- daki Karanlık Ortam Yüzey Görüntüleri

50 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Tablo 4. ACVS Ve CCVS Sırların Parlaklık Testi Sonuçları

Sistemler Parlaklık Sıcaklık °C

870 oC 880 oC 900 oC 910 oC ACVS 60o 64,8 66,8 76,3 67,4 CCVS 60o 68,3 73,2 75,1 83,2

Farklı sıcaklıklarda pişirilen fosforesans pig- tarama (pre-scan) ile 200-400 nm dalga boyu ment katkılı ACVS ve CCVS kodlu sır numu- aralığında uyarım ve 400-800 nm dalga boyu nelerinin yayınım/eksitasyon dalga boyu ve aralığındaki yayınım grafikleri incelenmiştir. şiddeti ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Genel Analiz sonuçları Şekil 7-8’de sunulmuştur.

Şekil 7. ACVS Sisteminin 870 oC, 880 oC, 900 oC ve 910 oC’ de Pişirim Sonucu Emisyon (Yayınım) Dalga Boyu ve Şiddeti Ölçümü

51 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Şekil 8. CCVS Sisteminin 870o C, 880 oC, 900 oC ve 910 oC’ de Pişirim Sonucu Emisyon (Yayınım) Dalga Boyu ve Şiddeti Ölçümü

TARTIŞMA Fosforesans etkili malzemelerde rengin ka- rarlılığı, indeksi ve sürekliliği gibi özellikler Isı mikroskobu analizine göre alt sır olarak kullanılan fosforun türüne bağlı olarak değişir kullanılan A firitinin erime sıcaklığı C firiti (Fulmek ve diğ., 2017: 82-91). Bu çalışma- ve CV firit karışımına göre düşüktür. Buna da kullanılan sarımsı yeşil fosforesans pig- göre düşük ergime sıcaklığına sahip A firi- mentlerin kararlı olduğu sıcaklık aralığının ti, üzerinde bulunan pigmentli sırın ergime 870-880 oC olduğu söylenebilir. Sıcaklığın sı- ısısını aşağıya çekerek ve fosforesans etkili rasıyla 900 ve 910 oC’lere yükseltilmesi renk pigmentin pigment yapısını bozunmaya uğ- kararlılığını bozmaktadır. ratmaktadır. Böylece fosforesans etkili pig- ment pişirim sıcaklıklarında bozunup ışık de- Sonuçlar incelendiğinde, sıcaklığın artmasıyla polama karakterini kaybetmektedir (Karasu CCVS sisteminde parlaklığın da arttığı görül- ve diğ., 2010). Bu sebeple ACVS kodlu sır- mektedir. Parlamanın artışı camsı faz mikta- lardaki ışımada düşüş söz konusu olmuştur. rının artışına bağlı olduğundan, daha parlak

52 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 sırlar üretildiğinde karanlıkta ışıldama özelli- stronsiyum alüminat sistemindeki fosforlar ğinin de arttığı söylenebilir. ACVS sisteminde sahip oldukları birçok üstün özellikleri saye- ise benzer sonuçlar gözlemlense de sıcaklığın sinde yoğun ilgi görmektedirler. Klasik kükürt 910 oC’ye çıkmasıyla parlaklık değerinin düş- fosforları ile karşılaştırıldıklarında, yüksek tüğü görülmüştür. Bu düşüş, ACVS sisteminde ışıma şiddeti, renk saflığı, uzun ışıma süresi, pigmentin 900 oC’den sonra bozulmaya başla- kimyasal kararlılık, güvenli olmaları ve zarar- ması ile açıklanabilir (Karasu ve diğ., 2010). lı radyasyon yaymamaları bakımından daha üstündürler (Bem ve diğ., 2009: 4504-4508). Emisyon (yayınım) sonuçlarına göre ACVS ZnS: Cu fosfor, uzun sureli yeşil ışık yayan kodlu sistemde 870 oC ve 880 oC’de pişen nu- bir malzeme türüdür fakat parlaklık ve sü- munelerin 365 nm dalga boyunda uyarılması rekliliği oldukça sınırlıdır. Görünür fosfor et- ile yaklaşık 520 nm dalga boyunda pik verdiği kisi ve parlaklık çok hızlı bozulmaktadır. Bu görülmüştür. Literatüre göre ~520 nm dalga malzemelerin dezavantajını ortadan kaldıran boyuna ait bölge sarımsı yeşil renge ait bölge stronsiyum alüminat pigmentler 365-520 nm aralığıdır (Callister ve Rethwisch, 2011: 842). dalga boyu aralığında mor ötesi ışık altında 900 oC ve 910 oC’de pişen numunelerde ise tutulmaları sonucu karanlıkta fosforesans ışık herhangi bir dalga boyuna ait pik gözlemlen- yayabilme özelliğine sahiptir (Clabau ve diğ., memiştir. CCVS kodlu numunelerde benzer 2005: 3904-3912; Fu, Ochi ve Uehara, 2001; şekilde 870 oC ve 880 oC’lerde sarımsı yeşil Yen ve Weber, 2004: 9). renk bölgesi olan yaklaşık 520 nm dalga boyu değerinde pik gözlemlenirken 900 oC ve 910 Bu çalışmada kullanılan stronsiyum alüminat oC’de pişirimi yapılan numunelerde pik elde esaslı sarımsı yeşil pigment de 365 nm dalga edilememiştir. ACVS ve CCVS sistemlerinin boyunda uyarıldığında yaklaşık 520 nm dal- ışıma şiddetleri göreceli olarak kıyaslandığın- ga boyunda sarımsı yeşil renk bölgesinde pik da CCVS sisteminin daha yüksek pik şidde- vermiştir ve sır içerisinde kararlılığını koru- tine sahip olduğu saptanmıştır. Rengin belir- muştur. lenmesindeki diğer önemli etkenlerden biri SONUÇ fosfora doplanan nadir elementin türüdür. Ay- rıca pigmentin morfolojisi, yüzey pürüzlülü- ACVS ve CCVS sır sistemlerinde genellikle ğü, tane boyutu ve kullanım sıcaklığı gibi pa- sırlar olgunlaşmış ve düzgün bir yüzey elde rametreler de rengin şiddetini etkilemektedir edilmiştir. Bunun yanında her iki sistem için (Zhang ve diğ., 2017: 302-310). Evropiyum de 870 oC ile 880 oC’de pişirilen sır sistemle- (Eu) ve disprosyum (Dy) ile aktive edilmiş rinde ışıldamanın en iyi olduğu, 900 oC ile 910

53 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 oC’de pişirilen sır sistemlerinde ise pigmentin CALLISTER, W. D., RETHWISCH, D. G., bozunuma uğraması sonrasında ışıldama özel- (2011). Materials Science and Enginee- liklerinin azaldığı görülmüştür. En iyi sonuç- ring, 5, NY: John Wiley & Sons, 842 lar alt sır olarak C firitinin kullanıldığı CCVS CHAVARRIA, J., (1998). Ceramic Class: Gla- sisteminden elde edilmiştir. zing Techniques, Barcelona, Spain, 16-17 ÖNERİLER CLABAU F., ROCQUEFELTE X., JOBIC Bu çalışmada kullanılan sistemler dışında farklı S., DENIARD P., WHANGBO M.H., firit bileşimleri ile pigment etkileşimi araştırı- GARCIA A., LE MERCIER T., (2005). labilir. Daha düşük sıcaklıklar kullanılarak fos- Mechanism of Phosphorescence Approp- foresans pigmentlerin ışıldama özelliklerinde riateforthe Long- Lasting Phosphors Eu2+- 3+ iyileştirilme sağlanması muhtemeldir. Doped SrAl2O4 With Codopants Dy and B3+. Chem. Mater., 17, 3904-3912 TEŞEKÜRLER FULMEK, P., NICOLICS, J., NEMITZ, W., Bu çalışmanın gerçekleşmesinde 3001–Baş- WENZL, F. P., (2017). On The Impact langıç Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı of The Temperature Dependency of The kapsamında 114M135 numaralı projeye sağ- Phosphor Quantum Efficiency on Correla- lamış olduğu destekten dolayı TÜBİTAK’a ve ted Color Temperature Stability in Phosp- Kübra Kaymak’a teşekkür ederiz. hor Converted Leds. Materials Chemistry KAYNAKLAR and Physics, 196, 82-91

BEM, D. B., LUYT, A. S., DEJENE, F. B., FU, J., OCHI, Y., UEHARA, S., (2001). Long- BOTHA, J. R., SWART, H. C., (2009). lasting phosphorescent glasses and glass- Structural, Luminescent and Thermal ceramics. U.S. Patent, Washington, DC: 2+ 3+ Properties of Blue SrAl2O4: Eu , Dy U.S. Patent and Trademark Office, No. Phosphor Filled Low-density Polyethyle- 6,287,993 ne Composites. Physica B: Condensed IŞIK, İ., (2010). Kütahya Çiniciliği. Seramik Matter, 404(22), 4504-4508 Türkiye Dergisi. 34, İstanbul 42-45 BENGİSU, M., (2006). Seramik Bilimi ve KARASU, B., YEŞİLAY KAYA, S., KARACA- Mühendisliği. Doğu Akdeniz Üniversitesi OĞLU, E., ÇAKI, M., ÖZEL, E. KAYA, Endüstri Mühendisliği Bölümü, Gazima- G., (2010). Fosforesans Özelliğe Sahip ğursa, KKTC, 538-542 Mavimsi-Yeşil, Sarımsı-Yeşil Pigmentle-

54 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

rin Üretimi ve III. Pişirim (Dekor Pişiri- PEKKAN, K., GÜN, Y., TAŞÇI, E., KAY- mi) Duvar Karosu Sırlarında ve Vetroza MAK K., KARASU, B., (2015b). Farklı Uygulamalarında Kullanımı. TÜBİTAK Renk Veren Fosfor Işıl Pigmentler Açı- 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma sından Düşük Sıcaklık Sır Bileşimlerinin Projelerini Destekleme Programı, Proje Belirlenip Çini Bünyelerde Uygulanma- Son Raporu, 108M464 sı. IX. Seramik Kongresi Sempozyumu, Afyon, 102 KARAVELİ, K., (2009). Zirkonsuz Opak Firit Üretimi ve Hızlı Pişirim Duvar Ka- YEN, M.W., SHIONOYA S., YAMAMOTO rosu Sırlarının Geliştirilmesi. Anadolu H., (2007). Fundamentals of Phosphors. Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Se- CRC Pres, Taylor & Francis Group, 1,4- ramik Mühendisliği Anabilim Dalı, Dok- 6,11 tora Tezi, Eskişehir YEN, W.M., JIA, W., LU, L. YUAN, H., LUITEL, H.N., (2010). Preparation and (2000). Long persistence blue phoshors.

Properties of Long Persistent Sr4Al14O25 United States Patent, No: 6117362 Phosphors Activated by Rare Earth Metal YEN, W. M., WEBER, M. J., (2004). Inorga- Ions. Saga University, Graduat School of nic phosphors: compositions, preparation Science and Engineering, Department of and optical properties. The CRC Press La- Energy and Materials Science, Doctor of ser and Optical Science and Technology Philosophy, Saga, 4 Series, 9 PEKKAN, K., GÜN, Y., TAŞÇI, E., KA- ZHANG, H., ZHANG, H., LIU, Y., LEI, B., RASU, B., (2015a). Mavimsi-Yeşil ve DENG, J., LIU, W. R., ZHAO, M., (2017). Sarımsı-Yeşil Fosforesans Pigmentlerin Color-tunable and highly thermal stable Çini Sırında Değerlendirilmesi. IX. Ulus- Sr MgAl O : Tb3+ phosphors. Materi- lararası Pişmiş Toprak Sempozyumu, Es- 2 22 36 als Chemistry and Physics, 193, 302-310 kişehir, 249-259 YAZAR NOTU: Bu çalışma, PEKKAN, K., GÜN, Y., TAŞÇI, E., KARA- 2. Uluslararası Mühendislik Mimarlık SU, B., (2016). Fosforesans Etkili Sırla- ve Tasarım Kongresi, 12-13 Mayıs 2017 rın Fiziksel Özelliklerinin Işımaya Etkisi. tarihinde, Kocaeli’de Sözel Bildiri ola- IX. Uluslararası Pişmiş Toprak Sempoz- rak sunulmuştur. yumu, Eskişehir, 640-646

55 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

EXTENDED ABSTRACT

Definition and Importance: Certain materials (pigments), which are kept under the influ- ence of an excitation source at room temperature for a certain period of time, continue to glow after the effect of the source has subsided (phosphorescence). Pigments with phosphorescent properties that maintain the luminescence for a long period of time emit a certain wavelength of light that they absorb when the source of light is moved away from them (in a dark environ- ment). Persistent phosphors are materials that can illuminate for a long time. This effect, caused by gaps or electrons trapped during excitation, is called persistent luminescence. Persistent phosphors are also referred as the phosphors with persistent luminescence. The mechanism of permanent phosphorescence can be explained simply by a 3-level energy diagram for the active electron, consisting of the basic state, the excited state and the semi-steady state of trap- ping. The ability to provide persistent luminescence is generally longer than the lifetime of the excited material and depends on trap depth and trapping-distribution speed. Pigments with phosphorescent luminescence, which are used in many areas, have recently been evaluated in tile glazes that develop at low temperatures. Artistic products called tiles are obtained by shap- ing, drying, firing, decorating and glaze-firing the mud produced from the composition of the raw materials such as kaolin, bentonite, calcite and quartz in specific ratios. Materials with a thickness of approximately 0.15-1.00 mm, which vitrify partially when heated and coat the base on which they are applied, are called glazes. Although the glazes can be chemically cleaned, they also ensure that the surfaces they are coated with are liquid and gas-tight. In addition, they provide properties such as abrasion and scratch resistance, decorativeness and aesthetics on the surfaces they are applied. The decor and colour are important parameters affecting the appear- ance of the glaze surface. According to the studies, glazes that mature within the interval of ap- proximately 900-950 oC are called “low temperature glazes”, whereas those that mature within the interval of 1200-1300 οC are called “high temperature glazes”. Frit is an important glaze component that is used at a very high rate of 90-95% in tile glazes as an auxiliary intermediate product that allows the glaze to develop at lower temperatures. Ceramic glazes are required to be flawless on industrial basis and to maintain their properties for many years according to their intended use. Aim: In this study, the glazes to be applied on glazed tile structures were prepared from commercial frits called low temperature frits which can be formed at 870-910 oC. In this study, low temperature frits and commercial frits, which were used in previous studies

56 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 and obtained positive results, were used in the glazing experiments to be applied on glazed tile structures. Method: Glazes were prepared from the existing commercial frits procured, fired at the temperatures of 870 oC, 880 oC, 900 oC and 910 oC and the effect of the final products on phosphorescent luminescence was examined. In this direction, yellowish-green phosphores- cent pigment-added glazes are fired at 4 different temperatures. Afterwards, the luminescence effect (phosphorescence effect) of the phosphorescent pigment on the final glazed products was examined and heat microscope analysis was performed to show the effect of the frits on the glaze compositions. Emission/excitation analyses were conducted to determine luminescence wavelength ranges of the final products. Pigments used in the studies are procured from Fos- fortek San. Tic. Ltd. Şti. and the frits are procured from Colorobbia Kimya Sanayi A.Ş., Altın Çini ve Seramik A.Ş. and Fosfortek San. Tic. Ltd. Şti. Two different frit-based glaze systems were developed to observe the effect of temperature on the phosphorescent luminescence. The application is made in two forms as the bottom glaze and the upper glaze. The mixture obtained by adding frit, kaolin, carboxymethylcellulose (CMC) and sodium tripolyphosphate (STPP) as recipe components was grinded as wet for 30 minutes in the ball mill. In the last 3 minutes of grinding, yellowish green phosphorescence pigment was added to the mill at a rate of 9% by weight. First, two separate glazes were prepared from frits coded C and A and these glazes were used in bottom glaze applications. First, the non-pigmented bottom glaze and then the top glaze containing CVS-coded pigment is applied on the primed glazed tile construction of Altın Çini ve Seramik A.Ş. using the pouring method. Therefore, the system having 1609 as the bottom glaze and having the Colorobbia – Vetroza and yellowish green pigment as the top glaze is abbreviated as ‘ACVS System’, whereas the system having Colorobbia as the bottom glaze and Colorobbia – Vetroza and yellowish green pigment as the top glaze is designated as ‘CCVS System’.Findings: According to the heat microscope analysis, the melting temperature of frit A, which is used as the bottom glaze, is lower compared to the mixture of frit C and frit CV. According to this, frit A with low melting temperature lowers the melting temperature of the pigmented glazing on it and degrades the pigment structure of the pigment with phospho- rescence effect. Thus, the pigment with the phosphorescence effect degrades at the firing -tem perature and loses its light storing characteristics. For this reason, there was a decrease in the luminescence of glazes coded ACVS. It was observed that the melting temperature of frit C is 936 oC, whereas the melting temperature drops to 892 oC when mixed with frit C. More positive results were obtained in applications where C is used as a bottom frit instead of A. Properties of luminescence in dark are observed after the obtained results are kept under daylight for 30

57 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:96 K:209 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 minutes. Depending on the firing temperature, glaze samples showed a decrease in lumines- cence effect with increased temperature. Conclusion: As a result, in ACVS and CCVS glazing systems, glazes matured and a smooth surface has been obtained in general. In addition, it was observed for both systems that the luminescence was best in glaze systems fired at o870 C to 880 oC, whereas the luminescence properties decreased after the pigments were degraded in glaze systems fired at 900o C to 910 oC. The best results were obtained from the CCVS system where frit C is used as the bottom glaze.

58 ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ UHMFDACED International Refereed Journal of Engineering And Sciences

YÜKSEKÖĞRETİMDE ÖZEL YETENEK SINAVLARI İÇİN WEB TABANLI KAYIT SİSTEMİ OLUŞTURULMASI (AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ) (1)

CREATING A WEB BASED REGISTRATION SYSTEM FOR SPECIAL TALENT EXAMS IN HIGHER EDUCATION (AKDENIZ UNIVERSITY SAMPLE)

Okan ORAL1, Şefik AFYONCU2

1 Akdeniz Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Mekatronik Mühendisliği Bölümü, Antalya / Türkiye 2 Akdeniz Üniversitesi, Rektörlük, Antalya / Türkiye ORCID ID: 0000-0002-6302-45741, 0000-0003-4256-09302

Öz: Amaç: Bu çalışmada; Akdeniz Üniversitesi özel yetenek Abstract: Aim:In higher education, special talent registration sınavını gerçekleştiren birimlerin süreci kolaylıkla yönetebil- operations are usually done by filling printed “analog” forms. meleri, sınava girmek isteyen öğrencilerin kayıt işlemlerini This increases the chances of error, creates the need for high üniversiteye gelmeden kolaylıkla gerçekleştirebilmeleri için work force and creates problems such as lack of information web tabanlı özel yetenek sınavı kayıt sistemi geliştirilmiştir. and unnecessary waste of resources. These problems are redu- Yöntem: Sistem web tabanlı olarak ASP.NET nesne yöne- ced by using an online registration system. In this study, a web limli programlama özelliğine sahip HTML içerisine gömü- based special talent exam registration system was developed lebilen kodlar ile birlikte geliştirilmiş, veritabanı işlemleri in order the exam units to manage the process with ease and için ORACLE kullanılmıştır. Bulgular: Geliştirilen sistemin students to register easily without coming to university. Met- kullanımı, özel yetenek sınavı planının hazırlanması, uygulan- hod: The system is developed with codes that are able to em- ması, aşamalarının izlenmesi ve duyurulması, geri bildirim- bed in HTML (Hyper Text Markup Language) that has ASP. lerin alınması, gerekli düzenlemelerin gerçekleştirilmesi gibi NET object oriented programming and ORACLE was used süreçlerin etkin ve hızlı bir şekilde yürütülmesini sağlamakta- for database operations. Results: Using the system enables dır. Sistem sınava girme koşullarını sağlamayan öğrenciler ile preparing and applying a special talent examination plan, ob- kayıt ücreti yatırmamış öğrencilerin kayıt olmalarına izin ver- servation and announcement of stages, getting feedback, ma- memektedir. Sonuç: Yaklaşık 2000 öğrencinin katıldığı özel king necessary regulations and so on easily. The system does yetenek sınavının organizasyonunun ve bankaya yapılan sınav not permit students who do not meet exam requirements and kayıt ücreti ödemelerinin internet üzerinden sağlanması baş- who did not pay the examination fee to register. Conclusion: vuruda yaşanan yığılmaları önlemekte, dokümantasyondan Providing the special talent organization and examination fee kaynaklanan maliyetleri ve kullanılan iş gücünü azaltmak- deposit in an online fashion prevents piling up and reduces tadır. Bunun yanında web tabanlı bir kayıt sistemi etrafında costs of documentation and work force. Also, since aweb birçok kullanıcının bilgiyi aynı anda veya değişik zamanlarda based registration system enables users to share information ve yerlerde paylaşmaları olanaklı olacağından bilginin önemi simultaneously or at different times, the importance and effec- ve etkinliği artmaktadır. tiveness of information increases.

Anahtar Kelimeler: Yükseköğretim, Özel Yetenek Sınavı, Key Words: Higher Education, Special Talent Examination, Web Tabanlı Yazılım, Etkinlik Web Based Software, Efficiency

Doi: 10.17366/uhmfd.2017.2.4

(1) Sorumlu Yazar: Okan ORAL, Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Mekatronik Mühendisliği Bölümü, Antalya / Türkiye [email protected], Geliş Tarihi / Received: 27.02.2017 Kabul Tarihi/ Accepted: 23.08.2017 Makalenin Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”

59 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

INTRODUCTION costs. These problems are being reduced by an online registration system. (Gürbüz, 2001, Selection of students in Turkey is made by a Karahoda, 2009, Eraslan, 2013). two phase examination consisting of Transi- tion to Higher Education Exam (YGS) and The web-based system term refers to “app- Undergraduate Placement Exam (LYS) by lications or services on a server that are ac- Assessment Selection and Placement Center cessible from anywhere in the world on the (OSYM). Also, the selection of students for web using a web browser”. Information on programs that require special talent is made by the internet through web based applications; non-standardized exams of related universiti- are shared, controlled, the data are made me- es together with YGS (Kumova and Demirba- aningful by listing, and decisions are taken tır, 2012). These exams are evaluating talents in the direction of what is achieved (Satman, and applications differ in terms of the diffe- 2011). Web based applications are becoming rences between programs. (Ece, 2006). These more common with modern technology. The exams are made and the results are announced main reasons for this are the increasing inter- on the dates determined by the faculties, de- net access speed, increasing security in web partments, schools that include the program. based applications and the decreasing disad- The number of students to be accepted, exam vantage of web based applications compared calendar, general terms (base score and type), to form based applications (Samur, 2008, place of application and exam, documents re- Sinan, 2008). Universities have started to quired for pre-registration and requirements provide services related to student affairs by for exam are announced by the related units. developing web based systems (Özcan, 2003, The process is managed by the student affairs Çıbuk, 2009, Tecim, 2009, Menemencioglu, chair. Special talent exam registration process 2013, Karaş, 2007, Geymen, 2005). When is usually carried out using an almost primiti- Web-based systems are used, the procedures ve way that is filling printed “analog” forms. that cause cluttering, slowing down activities, After the candidates make the necessary pay- and complaints of students will go to automa- ment to the bank, they collect the necessary tion. Thus, it will be largely relaxed. Quality, documents and apply for the department they will increase in terms of service, speed, cost want to study. This process creates unneces- and management (Harmanşah, 2011, Mendi, sary work force, problems in process, waste 2016, Karaş, 2006). of time, the risk of damaging or losing prin- In this study, a web based registration system ted documents, lack of information and high is developed for the departments to organize

60 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 the exam registrations and to inform and regis- talent exams. The system developed for exam ter the applying candidates in Akdeniz Uni- registration is developed with codes that are versity. Using this system enables online stu- able to embed in HTML (Hyper Text Markup dent registration, online queries with autho- Language) that has ASP.NET object orien- rization, transfer of lists into digital files and ted programming and ORACLE was used storing them, creating and analyzing exam for database operations. Software model is lists and documenting and reporting to users. established on unit access page with candida- te registration form. Unit employees (normal SPECIAL TALENT EXAMINATION user) can interfere with the software under REGISTRATION SYSTEM the supervision of presidency student affairs Universities have special talent exams with chair (super user). different sub-disciplines. Akdeniz University You can see the web page of the system in Fi- Faculty of Fine Arts (Gfs), Physical Educati- gure 1. The website has descriptions for exam on and Sports School (Besyo), Antalya State registration, workflow chart, exam instructi- Conservatory (Adk) units are accepting stu- ons of units, announcements, contact form, dents to their sub-departments using special unit access page and system homepage.

Figure 1. Registration System Web Page View and Entry Form

The system addresses three different groups of didates do not have passwords. Super users users. These are, unit super user, unit normal can use all the options, whereas normal users user and exam candidate. First, super users can only see the screen they are authorized define the normal users and create user names and they can use the data there. Candidates and passwords for system access. Exam can-

61 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 can only see their information registered in apply for the exam in the application sheet. the system. The contents of the forms other than personal information change according to this choice Candidate Registration Form because each unit has different information For registration, candidates first enter the requests. YGS score, last graduated school, system using their ID numbers. The number department/type/field and contact informati- of registered people and the number of visi- on are required at the end of the form (Figure tors are shown on the homepage. After ente- 2). ring the system, candidates choose the unit to

Figure 2. Personal Information Form

When one of the unit field options are cho- System calculates the cost of exam according sen, after completely filling the information to the number of departments and sends an on the form (Figure 3), candidates choose the e-message to the bank at 09:00, 11:00, 13:00, departments they want to be examined. Ma- 15:00 and 17:00 during the day. ximum of 3 departments can be chosen here.

62 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

(a)Besyo (c)Adk

Figure 3. Forms Opened According to the Chosen Department Names

After the candidate information is sent to the bank, candidates can deposit the appli- cation fee. Payment information is sent as an e-message to the registration program at 09:00, 11:00, 13:00, 15:00 and 17:00 during the day. After the registration program re- ceives payment information, registration is (b)Gsf completed. After the registration program re- ceives payment information “PRINT” button is activated for the candidate to have a print out. When the candidates revisit the system, they get a message that reads “your registra- tion has been completed successfully” and they can click the “PRINT” button to get a print out of the exam entry document. This document has information about the exams they applied and their personal information.

63 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Candidates can participate in the exam with this document and other required documents.

Unit Access Page

The screen shown in Figure 4 is used to access unit access page. There are 2 accounts being super user who has all the authorizations and Figure 4. Unit Access Page normal user who can only access lists. Sessi- on information, IP, entry and change times, After logging into the system, users see the changed table and field are saved and logged. screen shown in Figure 5. On the left hand side, the menus for the management panel are shown. On this screen, users can see student registration information and payment rece- ipts.

64 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

65 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 5. Homepage

When users click on bank’s link, they auto- and also can be received in the same manner. matically see the data sent, will be sent and In this screen, the number of people who re- incoming data (Figure 6). On the same scre- gistered and the amount of money deposited en, when users click the button, data can be can be listed in detail. sent to the bank immediately without waiting

66 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Figure 6. Bank Information Screen

By clicking on the student information link, CONCLUSION users can access the information of all the re- It is significant that the processes in educa- gistered students. In this screen, candidates tional institutions are carried out using web can be searched using personal information based software in today’s world because web and unit and department lists can be saved to based software enable reliability, evaluati- the driver as Word and Excel documents. All on, reduced costs and time and productive registered candidates or the candidates who management. In this study, a web based re- made payment can be listed and lists can be gistration system was created to be used in printed (Figure 7). Akdeniz University’s special talent exam re- gistration process. The software developed is

67 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 being used in Akdeniz University since 2006. Yönelik Bir Araştırma Gümüşhane Üni- System helps units and candidates and ma- versitesi İletişim Fakültesi Elektronik kes the process easier. Each year almost 2000 Dergisi Cilt 4 S.1 students are participating in the exam and by ÇIBUK, M., (2009). e-Journal of New World organizing the exam on the web, it is possible Sciences Academy Volume: 4, Number: 4, to coordinate time consuming work. By ma- Article Number:1A0057 ISSN:1306-3111 naging the special talent registration using a web based system, phases can be monitored, ECE, A. S., (2007). Özel Yetenek Sınavla- feedback can be provided, and information rında Yerleştirmeye Esas Olan Puan ve can be kept in a database. By digitalizing the Katsayıların Alan ve Alan Dışından Ge- procedures that cause complaints from candi- len Adaylara Yansıması (Karşılaş tırmalı dates, process management is optimized. By Durum Saptaması), Mehmet Akif Ersoy registering and informing candidates and cre- Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, ating lists using web technologies optimizes a Online Dergi, yıl:8, sayı:13, (1-13) complex and costly process and it reduces the ECE, A. S., SAZAK, N., (2006). Özel Yetenek costs of money time by facilitating candidates Sınavlarında Öss puanı ile Yetenek Puan- and faculty members and uses technology in ları (İşitme Alanı, Ses Alanı, Çalgı Alanı) an effective way. This way, work processes Arasındaki İlişkilerin İncelen mesi, Trak- are carried out in an effective and rapid man- ya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ner in organizations. Dergisi, Cilt 8, sayı:1, (133-144)

REFERENCES ERASLAN, C., (2003). İnternet Tabanlı Yıl- dız Teknik Üniversitesi Bilgi Sistemi, KARAŞ, R. A., GEYMEN, İ. B., (2005). Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üni- Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kam- versitesi, İstanbul püs Bilgi Sistemi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türki- GÜRBÜZ, T., (2001). Değişen Anlamıyla ye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Bilgisayar Okuryazarlığı, Bilişim Tek- Ankara nolojileri Işığında Eğitim (BTIE) Konfe- rans ve Sergisi Bildiriler Kitabı, ODTÜ, MENDİ, B., AKYAZI, E., (2016). Kurum- Ankara, ss.163-168 sal İletişim Aracı Olarak Web Bilişim Sistemlerinin Kullanılabilir-liğinde Tek- HARMANŞAH, C., SEYLAN, N., SÖZER, İ., noloji Kabulü Hastane Web Sitelerine (2011). Web Tabanlı Derslik Yerleştirme

68 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:93 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Sistemi. XVI. Türkiye’de İnternet Konfe- SAMUR, M. K., YARDIMSEVER, D., ransı, Ege Üniversitesi İzmir, 363-371 (2008). Teknokentler için Web Tabanlı Proje Başvuru ve Takip Sistemi Örneği: KARAHOCA, A., KARAHOCA, D., GÜ- NOĞLU, S., (2009). Web Tabanlı Sınav Antalya Teknokenti, Akademik Bilişim Otomasyon Sisteminin Kullanılabilirlik Konferansı, Çanakkale Onsekiz Mart Analizi 4. Ulusal Yazılım Mühendisliği Üniversitesi, 59-64 Sempozyumu- UYMS’09 İstanbul SATMAN, G., REİS, Z. A., KARATAŞ, E. KARAŞ, İ. R., BAZ, İ., (2007). Üniversite K., (2011). Online Ödev Teslim Süreci Bölüm Bilgi Sistemi. Akademik Bili- Uygulaması. Akademik Bilişim’11- XIII. şim’07- IX. Akademik Bilişim Konfe- Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri ransı Bildirileri Dumlupınar Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Malatya, 737–740 Kütahya, 473-480 SİNAN, Y., ERKUT, D., (2008). Web tabanlı KARAŞ, İ. R., BAZ, İ., (2006). “CBS Taban- uzaktan eğitim sistemi ve Çukurova üni- lı Bir E-Devlet Uygulaması: Konumsal versitesi öğretim elemanlarının yatkın- Bazlı Resmi Belgelerin Otomatik Üre- lıkları. Journal of Chemical Information timi Ve İnternetten Sunulması”, Yapı ve and Modeling, 53(9), 1689-1699 Kentte Bilişim ‘06 IV. Kongresi, Ankara TECİM, V., GÖKŞEN, Y., (2009). The Effec- KUMOVA, P. A., DEMİRBATIR, R. E., tive Use of Information Technologies At (2012). Müzik Öğretmenliği Programları Universities, 4(14), 2237-2256 Kapsamında Özel Yetenek Sınavlarının Karşılaştırılarak İncelen- mesi, GEFAD / WANG, C., WANG, D., LİN, J., (2010). GUJGEF 32 (1): 103-127 ADAM:An adaptive multimedia content

MENEMENCİOGLU, O., SONUÇ, E., KA- description mechanism and its applicati- RAŞ, İ. K., ORAK, M. I., (2013). Aka- on in web-based learning, Expert Systems demik Özgeçmiş Tabanlı Fakülte Bilgi with Applications, 37 (12), 8639-8649 Sistemi. Akademik Bilişim, 1123-1127 AUTHOR NOTE: This paper was presented ÖZCAN, E., (2003). Türkiye’ deki Üniversite- as a brief paper at the 2nd Global Con- lerde İnternet Tabanlı Akademik Kayıt ve ference on Computer Science, Software, Not Takip Sistemleri. Akademik Bilişim Networks & Engineering.

69 ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ UHMFDACED International Refereed Journal of Engineering And Sciences

DERSLİK VE LABORATUVARLAR İÇİN RFID & BLUETOOTH KONTROLLÜ İKLİMLENDİRME SİSTEMİ (1)

RFID & BLUETOOTH CONTROLLED AIR CONDITIONING SYSTEM FOR CLASSROOMS AND LABORATORIES

Mustafa ÇAKIR1, Okan ORAL2

1 İskenderun Teknik Üniversitesi, İskenderun MYO Elektronik & Otomasyon Bölümü, Hatay / Türkiye 2 Akdeniz Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Mekatronik Mühendisliği Bölümü, Antalya / Türkiye ORCID ID: 0000-0002-1794-92421, 0000-0002-6302-45742

Öz: Amaç: İklimlendirme, okul ortamlarında öğren- Abstract: Aim: Air conditioning has a great impor- ci ile öğretim elemanı sağlığı ve eğitimin verimliliği tance for the health and productivity of instructors and açısından oldukça büyük bir öneme sahiptir. Derslik ve also for the students in the school environment. Air laboratuvarların iklimlendirmesi için çoğu kez klimalar conditioners (ACs) are often preferred for air condi- tercih edilmektedir. Klimaların yüksek enerji tüketimi tioning of classrooms and laboratories. High energy eğitim kurumları için ciddi bir maliyet oluşturmakta- consumption of these ACs raises costs to educational dır. Kapatılması unutulmuş klimaların dersliklerde institutions. Forgetting to turn off the ACs at nights or saatlerce gereksiz yere çalışması enerji kullanımını weekends also causes high energy waste and motor arttıran unsurlardan biridir. Bir diğer unsur ise uygun failures. Another factor rising costs is to run the ACs dış ortam sıcaklığına rağmen klimaların yine gereksiz while outside temperature is adequate and there is no yere çalıştırılmasıdır. Bu gereksiz harcamaların akıllıca need to run the ACs. Method-Results: To overcome yaklaşımlar ile kısıtlanması Arduino kontrol kartları ile these situation, Arduino based control systems may be mümkün olabilmektedir. Yöntem-Bulgular: Bu çalış- used. Conclusion: In our study, an HVAC is controlled mada salon tipi 3 fazlı bir klima, RFID kart ve Blueto- via the Arduino platform. We used RFID and Bluetooth oth teknolojisi ile iç ve dış ortam sıcaklık değerini öl- technology to prevent unauthorized access to the unit çen sensörler yardımıyla Arduino platformu üzerinden controls while checking indoor and outdoor tempera- kontrol edilmiştir. Sonuç: Bu sayede klimanın kontrolü ture to decide whether it is really necessary to run the RFID kartı veya mobil cihazı kullanan öğretim elemanı ACs to avoid the unneeded startup. tarafından yapılabilmekte ve gereksiz enerji harcama- larının önüne geçilebilmektedir. Key Words: Arduino, RFID, DHT-22, Air Conditio- ning, RemoteXY Anahtar Kelimeler: Arduino, RFID, DHT-22, Klima, RemoteXY

Doi: 10.17366/uhmfd.2017.2.5

(1) Sorumlu Yazar: Okan ORAL, Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü Antalya / Türkiye, [email protected] Geliş Tarihi / Received: 28.02.2017 Kabul Tarihi/ Accepted: 21.08.2017 Makalenin Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”

70 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

INTRODUCTION in is more or less than the comfort temperatu- re that should be, it can cause complaints such Air conditioning is a system for controlling as throat instability and burning in the eyes. the humidity, ventilation, and temperature in Similarly, excessive moisture can cause a fe- a building or vehicle, typically to maintain a eling of sweating and overwhelming warmth cool atmosphere in warm conditions. Air con- (Tezcan M.K, 2010: 16). ditioners (ACs) are machines; provide hea- ting, cooling, air cleaning, air circulation and Because of these reasons, ACs are frequently keeping the amount of moisture at a certain used in educational institutions. It is impor- level. Starting with primitive solutions in the tant to keep the air of the classrooms and the years of 1500, air-conditioning has been an in- laboratory environments where the students dispensable climate solution for people with and the instructors are in the comfort conditi- different forms and working methods. ACs dif- ons, as well as the lecturers and the lecturers fer according to their working environment as who teach the course (Uludağ Z. and Odacı indicated in the following; 1- Wall type split, H. 2002: 2). 2- Saloon type split, 3- Ceiling type split, 4- Because of the comfort they provide, the Floor type Split and 5- Window type split as high-powered saloon type split causes serious shown in Figure 1 (Anonymus, 2007: 8). electricity costs due to their long-term opera- tion. Forgotten turn ACs off at the end of the lesson and working in classrooms for hours and hours unnecessary is one of the elements that increase energy consumption at educatio- nal institutions. In order to prevent energy was- tage, it is necessary that the air conditioners can be operated by teaching staff during the course of the lesson. However, this situation Figure 1. Air Conditioners Type (Anony- can be achieved with the sensitivity of the te- mus, 2007:8) aching stuff. In schools with many classrooms According to globally accepted standards, the and laboratories, it is very difficult to follow comfort environment for humans is 20-27 °C this situation. Especially in universities where temperature and 30% - 60% humidity range. the class times are flexible, the follow-up be- If the temperature of the environment we are comes even more difficult.

71 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

Another factor that causes energy waste is mate zone. In this study, an approach called that the air conditioners are operated unne- “Multi Point Temperature Measurement” is cessarily even though there is a suitable am- presented to increase ambient temperature bient temperature. With the opening of the comfort in air conditioning. In the climate, windows, the fresh air to enter will make the the PIC18F452 processor is used as a control- lesson more efficient because it will provide ler and it communicates with radio frequency oxygen enrichment for the brain. (RF) modules with temperature measurement modules at distant points. Functions such as The two problems mentioned above provide programmability, sleep, auto tuning, fan spe- the motivation for this study. A control card ed and blowing angle control can be perfor- needs to be designed to get over the problems med via an infrared (IR) communicating re- involved. The controller unit at the heart of mote control, and status information can be the control board must have the ability to displayed on a liquid crystal display (LCD) communicate with the peripheral units and on the air conditioner. produce a specific result after evaluation. This can be achieved with the program to be Automatic control of air conditioning for ve- installed on the controller chip. hicles was discussed by (Tezcan M.K., 2010). In this study, the automatic control design for PREVIOUS STUDIES vehicle’s air conditioners were examined by In the work done by (Yakar R. & Köklükaya using a programmable microcontroller ins- E., 2001), PIC16F84 (manufactured by Mic- tead of mechanically controlled. In order to rochip) microcontroller was used to control overcome the adverse conditions arising from the devices by telephone. The control card meteorological factors in most of today’s ve- circuit and the operation of the program were hicles, a combination of heating (heating) and explained in their study. cooling (air conditioning) systems are used. The SHT-11 humidity and temperature sen- (Sefa İ. and Kahraman H. T., 2007) have sor measures the temperature in the vehicle, focused on providing energy saving and en- the DS1820 temperature sensor measures the suring the comfort of the environment at a temperature outside the vehicle, and the re- higher level. The existing climate control ceived data is processed by the PIC18F452 systems detect the ambient temperature with microcontroller. In addition, the measured the temperature sensor on the air conditioner. values and other parameters can be displayed With a point measurement, it is not possible on the LCD screen and the fan speed setting, to establish an equal comfort in a whole cli-

72 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 air direction control and indoor / outdoor air rol card. However, microprocessor systems control can be electronically controlled. require many external components, such as an input / output (I/O) unit, memory (RAM, An air conditioning system was control- ROM, EEPROM, etc.), oscillator, supply and led by programming a PIC microcontroller reset unit along with a microprocessor. When with a fuzzy logic system at (Erkaymaz H., these units are received separately, they oc- and Çayıroğlu İ., 2010) studies. The system cupy space on the control card and increase keeps the temperature of its environment at the cost of the control card. Microcontroller 19-23°C. As input variables, humidity and based control cards are often preferred due to temperature values are taken from outside by their low cost. For this reason, a microcont- SHT11 sensor and transferred to PIC 16F876 roller control card may be preferred instead programmed with fuzzy logic system. Depen- of a microprocessor control card. ding on the output values, the heater heats up and the cooling fans are operated to provide Since I/O units and memory units of micro- the necessary air conditioning. controller systems are located in the micro- controller chip, the system design will benefit In Turhan E. S. et. al. (2014) study, a univer- both from the area covered by the electronic sal controller connected to the Arduino (a control board and from the cost side (Altınba- microcontroller platform) was controlled via şak O., 2000: 16). However, a programming the web interface. In this way, it was possible card is needed to program microcontrollers. to control any device found in the room from This means additional system cost. However, a different place. Internet connection and an the use of Arduino platforms instead of using Arduino were used in the venue to adapt the a microcontroller alone provides advantages study to the existing devices. An example of both in terms of space and cost. In addition to an application is the reference to the operati- the microcontroller on Arduino platforms, the on of an air conditioning system. presence of units such as programming, serial MATERIALS and METHOD communication, power supply, and reset cir- cuits facilitate the design of the control card It is necessary to design a control card to get from the point of view of the designer and over the problems mentioned in the introduc- reduces the cost of the control card design tion. Several different structures can be used (Banzi M., 2011: 17-19). For these reasons, as controllers in the control card design. The Arduino platform is preferred as controller first is to design a microprocessor-based cont- unit in control card design.

73 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

The appropriate program for the microcont- te during the class time. In the other method, roller on Arduino platform is installed. This the authorized person provides a Bluetooth program means system software. The Arduino connection between the mobile device and platform, which will communicate with envi- the control card and thus controls the energy ronmental units, will need sensors to transmit of the mobile device via the RemoteXY soft- the temperature and humidity information of ware. With the help of sensors that measure the internal and external atmosphere. Beca- the outdoor humidity and temperature values, use of this perception, the Arduino platform it is decided that the same platform air condi- will decide whether the outdoor temperature tioner should work. is suitable for operating the air conditioner. In The climate control card we developed uses addition, it is also necessary for an authorized the Arduino nano platform, the RC522 RFID person to inspect a control element so that card reader, the DHT-22 sensor to measure the air conditioner can operate. RFID (Radio humidity and temperature, the single channel Frequency IDentification) reader is preferred relay board to supply contact energy, and the because of the low cost of the control element HM-10 module to establish a Bluetooth con- that will activate the air conditioner and it can nection with mobile devices. be carried easily by the authorized teaching staff. Authorized teaching staff not located Arduino Nano Platform beside RFID card can control the air conditi- The Arduino Nano platform is an open so- oner with his/her mobile device. It is enough urce hardware platform with dimensions of that the mobile device that provides the cont- 19x43mm and has the Atmega328 microcont- rol has the bluetooth connection feature. roller. On this platform there are oscillator Energy control of a saloon type air conditio- circuit which determines the operating frequ- ner, 13.000W cooling and 14.060W heating ency of the microcontroller, supply regulator capacity and 3 phase powered, is provided by circuit that provides the operation and neces- a developed Arduino based control card. This sary circuit for serial communication with control is provided with two methods. The the computer. The existence of these circuits first method uses an RFID card and the other helps the user to develop the project easily method uses a mobile device with a Blueto- without having advanced electronic know- oth connection. In the first method, the aut- ledge (Banzi M., 2011: 17-19) horized person reads the RFID card control The Arduino Nano platform has 13 digital in- panel and allows the air conditioner to opera- put / output ports (pins starting with D) and 8

74 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484 analog input ports (pins starting with A) (Fi- logistics, security, health, animal husbandry, gure 2). library, education and so on. It is a feasible technology in many fields (Marasli F. and Çı- buk M. 2015: 1).

The RC522 RFID reader, mifare card and keychain module we use in our work are shown in Figure 3. The RC522 RFID reader is used to transfer the ID information from the Mifare card or keyring module to be read via the SPI (Serial Peripheral Interface) com- munication protocol to the Arduino Nano.

Figure 2. Arduino Nano Platform Pin-Up Top View

RC522 RFID Reader - Mifare Card – Key Figure 3. RC522 RFID Reader-Mifare Cahin Module Card–Key Cahin Module

RFID (Radio Frequency Identification) tech- The RC522 RFID module is capable of com- nology is a technology that can be applied municating with the Arduino Nano platform in many sectors and is rapidly developing in via SPI, I2C and UART communication pro- wireless communication technologies. This tocols (Figure 4). technology basically consists of a reader, a tag and an antenna connected to them. The information on the label is read or written via radio frequency. In this way, the tags that are placed or carried in the objects are used to store and control the information in many areas. RFID technology can be integrated with other wireless technologies. If we look at its development, there is hope for the fu- ture. RFID is used mainly in supply chains, Figure 4. RC522 RFID Reader Pinout

75 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

DHT-22 Sensor can be used in short-circuit in case of trigger or open circuit in case of trigger. It can switch The DHT-22 sensor (Figure 5) consists of two the current up to 10 Amperes at 220VAC vol- parts; capacitive humidity sensor and thermis- tage (Figure 6). tor. Thanks to the embedded chip, analog sig- nals are converted into digital signals. Thus, During the trigger signal coming through the the generated digital signals can be easily Arduino Nano platform, a current of 20mA is read by microcontrollers. DHT-22, a simple drawn and the coil is energized to change the but slow-running sensor, is often preferred position of the contacts. Thus, the three-phase due to its low cost by hobbyists (https://learn. contactor which will give way to the saloon adafruit.com/dht). type split air conditioner is energized.

The DHT-22 sensor is used to obtain humi- dity and temperature information for indoor and outdoor environments.

Figure 6. Single Channel Relay Board

HM-10 Bluetooth Module

Although the HC-05 and HC-06 bluetooth modules are popular, they are ineffective in providing control over mobile devices with Figure 5. DHT-22 Sensor Android and IOS operating systems. These Single Channel Relay Board modules use the Bluetooth 2.0 standard and are only able to pair with mobile devices run- The single channel relay control card is a re- ning the Android operating system. However, lay card that can be used with Arduino or ot- the new generation of mobile devices support her microcontrollers where the contacts can Bluetooth 4.0 (Bluetooth Low Energy- BLE). be controlled by 5V. For the relay, pins are For this reason, the HM-10 Bluetooth module taken out NC (Normally Closed), NO (Nor- shown in Figure 7, which uses the Bluetooth mally Open) and COM (Common). Thus, it 4.0 standard, is preferred in our project.

76 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

In order to the user to provide climate cont- rol, it is necessary to establish a connection between Bluetooth on the mobile device and the HM-10 bluetooth module on the climate control card. After the bluetooth connection has established, the air conditioner power can Figure 7. Bluetooh Module (HM-10) be controlled via the mobile device.

CONCLUSION The mobile user interface, shown in Figure Using the above-mentioned electronics mate- 9a, is intended to inform the user how to use rials, the control card with the circuit diagram the control program when the program is run. shown in Figure 8 is designed. The 3 phase supply of the air conditioner is connected to a 3 phase fuse. Then the 3-phase contactor is con- nected and the control is provided with the relay so that the energy path is opened or closed.

Figure 9a. Explanation About the Control Program

The image shown in Figure 9b is added so that the user can see the temperature, humi- dity, and operating time of the environment.

Figure 9b. View the Temperature and Figure 8. Control Card Scheme Humidity Values of the Environment and Remaining Time

77 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

The image shown in Figure 9c provides the ERKAYMAZ, H., ÇAYIROĞLU, İ., (2010). user with the ability to energize the climate Bulanık Mantık ve PIC Kullanılarak Bir and determine the duration of the operation. Klima Sisteminin Kontrolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. Cilt:1, Sayı:2, Sayfa: 167-180

MARAŞLI, F., ÇIBUK, M., (2015). RFID Teknolojisi ve Kullanım Alanları. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. Cilt:4, Sayı:2. Sayfa:249-275 Figure 9c. Determination of air Conditio- ÖNAL, M., ŞAHİN, M. S., (2013). RFID Mi- ning Operating Time marisi ve Programlama. ISBN: 978-605- REFERENCES 5201-210

ADA, L., (2015). DHT Sensor Overview. SEFA, İ., KAHRAMAN, H. T., (2007). Kli- http://learn.adafruit.com/dht Access date: malar için Yeni Bir Kontrol Sistemi. Gazi 24.03.2016 Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fa- kültesi Dergisi. Cilt:22, Sayı:3 ALTINBAŞAK, O., (2000). Mikrodenet- TEZCAN, M. K., (2010). Programlanabilir leyiciler ve PIC Programlama. ISBN: Mikrodenetleyici Kullanarak Mekanik 9758834096 Kumandalı Araç Klimalarının Otomatik ANONYMOUS., (2007). Klima Çeşitleri ve Kontrollü Olmalarını Sağlatacak Bir Sis- Seçimi. MEGEP modülü temin Tasarımı ve Deneysel Araştırıl- ması. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üni- ANONYMOUS., (2016). Proteus VSM for versitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Arduino. http://www.labcenter .com/ products/vsm/arduino.cfm Access date: ULUDAĞ, Z., ODACI, H., (2002). Eğitim 24.03.2016 Öğretim Faaliyetlerinde Fiziksel Mekân. Milli Eğitim Dergisi. Sayı: 153-154. Kış- BANZI, M., (2011). Getting Started with Bahar 2002. http:// dhgm.meb.gov.tr/ Arduino. https://goo.gl/uYkrBX Access yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergi- date: 02.06.2017 si/153-154/uludag.htm

78 UHMFD www. hmfdergisi.com Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos İlbahar Yaz Dönemi Sayı: 10 Yıl:2017 International Refereed Journal of Engineering And Sciences May / June / July / August Spring Summer Issue: 10 Year: 2017 ID:109 K:208 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/04066- 2015-GE-17837) Issn Online: 2148-47-83 Online: 2149-2484

YAKAR, R., KÖKLÜKAYA, E., (2001). PIC ALIEV, K., RUGIANO, F., PASERO, E., 16F84 Mikrodenetleyicisi Kullanılarak (2016). The Use of Bluetooth Low Energy Cihazların Telefon ile Kontrolüne Bir Uy- Smart Sensor for Mobile Devices Yields gulama. Sakarya Üniversitesi Fen Bilim- an Efficient Level of Power Consumpti- leri Enstitüsü Dergisi. Cilt:5, Sayı:2 on. In Proceedings of the 1st International Conference on Advances in Sensors, Ac- TURHAN, E. S., BORU, B., KAYA S., ATA- tuators, Metering and Sensing (ALLSEN- LI, G., (2014). Arduino Kullanarak Web SORS’16) (pp. 5-9) Üzerinden Klima Kontrolü. 2nd Internati- onal Symposium on Innovative Technolo- BANZI, M., SHILOH, M., (2014). Getting gies in Engineering and Science. Karabük started with Arduino: the open source Üniversitesi. ISSN: 2148-7464 electronics prototyping platform. Maker Media, Inc EVGENY, S., (2017). How it Works. https:// remotexy.com/en/help/ Access date: AUTHOR NOTE: This article was presented 02.07.2017 as oral paper at the 5th International Vo- cational Schools Symposium (UMYOS).

79 DERGİ HAKKINDA

UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi” 2014 yılı itibariy- le yayın hayatına girmiştir. Dergimizde literatüre kaynak sağlayacak nitelik ve değerde olan yayınlara yer verilmektedir. Dergimiz uluslararası hakemli bir dergi olup, yılda ÜÇ sayı çıkar- maktadır. Dergimizin sayıları NİSAN, AĞUSTOS ve ARALIK aylarında sistem üzerinden yayınlanmaktadır. Dergimiz gerek basılı, gerekse de internet üzerinden ulaşılabilen bir dergidir. Dergimizde Mühendislik ve Fen Bilimleri alanı içerisinde değerlendirilebilecek her türlü yayına yer verilebilmektedir. Dergimizin baş editörü Prof. Dr. Bülent EKER ve Prof. Dr. Mümin ŞAHİN olup, dergi yönetim kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda faaliyetlerini ger- çekleştirilmektedir. Yönetim kurulu başkanı derginin o anki en üst unvana sahip hocamız olup yönetim kurulunun %51’ inin aldığı kararlar uygulanmaktadır. Gönderilen her yayın kendi ala- nında uzman iki hakemin onayından geçmeli ve hakemler tarafından yayınlanabilir görüşüne sahip olmalıdır. Aynı sayı içerisinde yazarın bir yayınına yer verilir. Birden fazla hakem ve yö- netim kurulu onayından geçen çalışmalar sıraya alınarak ilerleyen sayılarda yayınlanır. Hiçbir yazar hakem ve yönetim kurulu üyeleri üzerinde etkili değildir. Dergimizde yayınlanmak üzere sisteme yüklenen çalışmalar için yayın telif hakkı sözleşmesi istenmez. Sisteme yüklenen ça- lışmalar dergiye devredilmiş olarak kabul edilir. Yazar ya da yazarlar bu durumu kabul etmiş ve derginin yayın kabul şartlarına uygun hareket etmeyi teyit ederek bu sisteme dahil olmuştur.

Dergimiz hakem ve bilim kurullarında yer almak isteyen akademisyen ve bilim araştırmacı- larının mutlaka Dr. unvanı almış ve alanında uzman olması gerekmektedir. Ayrıca bilimsel çalışmalar yapmış olması şartı aranır. Dr. ya da Uzman unvanına sahip olmayan ve alanında yayın yapmayan hiç kimse bilim, danışma ve hakem kurullarında yer alamaz. Dergi yönetim kurulu derginin en üst karar ve yürütme mekanizmasını oluşturur. Yönetim kurulunun aldığı her türlü karar kesin ve değiştirilemez niteliktedir. Yönetim kurulu kararı olmaksızın hiçbir koşul ve şartta dergi üzerinde işlem gerçekleştirilemez ve uygulamaya gidilmez. Dergi baş editörü hakem onayına gönderilmeyen çalışmaların dergide kabul edilip edilmeyeceğine, hakem süre- cine gönderilip gönderilmeyeceğine karar verebilir. Bu karar sürecinde yönetim kuruluna bilgi vermek zorunda değildir. Dergimiz bünyesinde hakem, bilim ve danışma kurulunda yer almak isteyen bilim insanlarının katılımına ancak yönetim kurulu karar verebilir.

Dergimizde bazı ulusal ya da uluslararası kongrelerde yayınlanmış sözlü ve hakem onayından geçmiş çalışmalar için özel sayılar şeklinde çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Bu tip özel sayılar ancak anlaşma yapılan kongrelerde sunulmuş sözlü bildiriler için geçerlidir. Bu bildiri- lerin mutlaka kongre bilim kurulundan onay almış hakem değerlendirmesi yapılmış olmalıdır. Hakem değerlendirilmesi yapılmamış hiçbir çalışma yayına alınmaz. Yayınlanmak için gön- derilen çalışmalar dergi hakem onayına gönderilir. Her iki hakemden olumlu dönüş alan çalış- malar ancak yayına alınır. Ayrıca sözlü sunulan bildirilerin mutlaka basılı materyali ile hakem onay raporları dergimiz yönetim kuruluna ve baş editörüne sunulmuş olmalıdır. Bu bilgi ve materyallere sahip olmayan bildirilere dergimizde yer verilmez. Dergimizde işlem sürecine dair bilgiler yazar ve yazarlara yazılı olarak dergi internet adresinden bildirilir. Ayrıca dergimize üye olup sisteme giriş yapan her bir yazar süreç ile ilgili bilgileri derginin web sayfasından kendisi izleyip gelişmeleri takip edebilir. Dergimizdeki koşul ve şartlar her bir yazar ve yazarlar için aynıdır. Hiçbir kimse için bu kurallar ve koşullar değiştirilmez. Farklılık sağlanması istenemez talep edilemez. Dergimiz bünyesinde yayınlanması istenen eserlerin mutlaka derginin yayın kabul ettiği alanlardan olması şartı aranır. Bu özellikleri taşımayan hiçbir yayına dergimizde yer verilemez. Hakem sürecine dair işleyiş baş editör kontrolünde gerçekleştirilir. Baş editör yayı- nın dergide hakem sürecine dair işleyişine yönelik bilgi ve karar verme yetkisine sahip bulunur. Baş editörün uygun bulmadığı ya da kabul etmediği bir yayın dergide sürece dahil edilmez. Bu konuda yazar ya da yazarlar dergi ile diğer organlar üzerinde bir yükümlülük oluşturamaz. Hakem onayından geçse bile editörler ya da yönetim kurulu mevcut çalışmanın yayınlanmasına olumlu görüş bildirmemesi veya makale sistemde yayına alınsa bile kurulların kararı ile iptal edilebilir. Böyle bir durumda yazar ya da yazarlar dergiye bir yaptırım uygulamaz. Her türlü yetki tek taraflı olarak dergi yönetim ve editörler kuruluna aittir.

Dergimiz T.C. hukuk kuralları çerçevesinde “5846” sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanun ve Hükümleri’ne tabi hareket eder. Bu kanunun gerekliliklerini yerine getirmeyen yazar ya da yazarlar hakkında dergimiz tek taraflı olarak hukuki haklarını korumaya sahiptir. Dergimizde yayınlanması amacıyla gönderilen çalışmalarda yapılan ilgili kanunlara uygun olarak gerçek- leştirilmeyen alıntılar, intihal gibi konularda yazar ya da yazarlar tek taraflı olarak sorumludur. Dergimiz basılı ve online olarak hareket eden bir yayın organıdır. Akademik alanda hazırlanan çalışmaların yer aldığı bir materyal olarak bilimsel araştırma yapan kurum ve kişilere fayda sağlamak amacıyla toplumsal hizmet sunan sosyal bir organdır. Dergimiz paralı bir dergi ol- mayıp, hiçbir yazara ya da yazarlara basılı materyal göndermek zorunda değildir. Dergimizde kabul edilen ve basıma hak kazanan çalışmalar dergi yayın kabul şartları ve yazım kurallarına uygun olarak mizanpajı yapılır ve sisteme yüklenir. İhtiyacı olan yazar ya da yazarlar ile oku- yucular sistemden bu sayıyı indirerek ihtiyacını giderebilir. Mizanpaj yazar tarafından örnek makale baz alınarak yapılmaktadır. ABOUT

“International Refereed Journal of Engineering and Natural & Applied Sciences” (UHMFD) has started to publish articles as of 2014. Our journal includes valuable and qualifi- ed articles which will provide sources for the literature. Our journal is an international refereed journal, and published three times in a year . The issues of our journal are published in APRIL, AUGUST and DECEMBER. Both online and hard versions of the journal are available. Our journal welcomes all types of articles with respect to Engineering and Natural & Applied Sciences. Editor-in-Chief of the journal is Professor Bülent EKER (Ph.D.) and Professor Mümin ŞAHİN (Ph.D.) who carries out their activities in accordance with the decisions taken by the Executive Board of the journal. Editor-in-Chief is the member of the board who has the highest rank, and decisions taken by 51% of executive board are implemented. Each submitted article is approved by two referees who are experts in their fields, and is expected to be granted with positive opinions of referees as to being eligible for publishing. Within the same issue, single article of the author is published. If the author has more than one article which is appro- ved by referees and the executive board, those are lined up for the following issues. No author has any kind of power on referees and executive board. Copy right agreement is not demanded for articles which have been uploaded to the system for publishing. Rights of articles which have been uploaded to the system are considered to be transferred to the journal. Author or aut- hors are regarded to have agreed on this and have been included in this system by committing to act in accordance with the publishing conditions of the journal.

Academicians and researchers who would like to become a member of referees and scientific boards of the journal are required to hold Ph. D. degree and be granted with the title of Doctor and to be experts in their fields. In addition, one of the conditions is to have carried out scienti- fic studies. No one who has not published works in his/her field and does not have the titles of Doctor or Expert cannot become a member of referees and advisory boards. Executive board of the journal is the senior decision and executive mechanism of the journal. Each and every de- cision of the executive board is absolute and irreversible. Without the decision of the executive board, nothing can be carried out or performed under no circumstance. The Editor-in-Chief of the journal can decide on whether works which have not been sent to the approval of refere- es can be accepted or not, whether they can be included in the process of referees’ approval. Editor-in-Chief does not have to inform the executive board on this process. Executive board is the single body which takes decisions regarding the participation of scientists in the referees, scientific and advisory boards of the journal. In our journal, special issues can be prepared for works which have been presented orally in some national or international congresses and which have been approved by a referee. Such special issues are just valid for oral presentations in agreed congresses. Such works have to be approved by scientific board of the congress and evaluated by referees. No work can be publis- hed without referee assessment and approval. Works which are sent for publishing are submit- ted to referees for their approvals. Works which are evaluated positively by the two referees are published. In addition, printed versions of the orally-presented works and their referee approval reports should be submitted to executive board of the journal as well as editor-in-chief. Works lacking this information and printed material cannot be accepted for our journal. Information regarding the process are provided for author and authors in a written format in the web page of the journal. Each author who registers to our journal and logins the system can follow up the process on the web page of the journal. All conditions and principles are eligible and same for each and every author. These conditions and rules cannot be changed for anyone. Any change or difference cannot be requested. Works sent to be published in the journal have to be related to the fields that the journal accepts. If a work does not hold such features, it is not published in the journal. Procedure regarding refereeing process is under the control of editor-in-chief. Editor- in-chief has the authority to decide on the procedure of refereeing process for a work. A work which has not been found appropriate or not been accepted by the editor-in-chief cannot be included in the refereeing process of the journal. Under such circumstances, author or authors cannot form any liability for the journal and other bodies. Even if a work is approved by a re- feree or accepted in the system to be published, its publication can be cancelled due to negative opinion of editors or executive board regarding the publication of the work or related decision of the boards. Under such cases, author or authors cannot impose sanctions on the journal. Any kind of authority belongs unilaterally to the executive and executive boards of the journal.

Our journal acts in accordance with Law numbered “5846” on Intellectual and Artistic Works and its provisions within the frame of Turkish Republic legal rules. Our journal has the right to protect its legal rights unilaterally against author or authors who do not fulfil the necessities of this law. Author or authors are held responsible unilaterally regarding quotations which are not in accordance with related rules, and plagiarism. Our journal does not charge any fee thus does not have to send printed material to author/authors. Page-setting of the works which have been accepted and granted to be published in our journal is carried out according to the journal’s publication and writing rules, and then uploaded to the system. Works can be downloaded from the system by author/authors and readers so that their needs are met. Page-setting is performed by authors based on the sample work provided for them. YAYIN İLKELERİ

1 Dergimizde yayınlanması istenilen çalışmalar daha önce bir yerde yayınlanmamış ve de- ğerlendirilmesi amacıyla dahi olsa farklı bir dergiye gönderilmemiş olması gerekir. İlgili yazar(lar)ın dergimize yüklemiş olduğu makale farklı bir dergiden RED olmuş veya değer- lendirilmesi amacıyla gönderilmiş olduğunun tespit edilmesi durumunda ilgili yazar(lar) hakkında her türlü hukuki haklarımızı saklı tutarız.

2 Dergimizin yayın kabul ettiği disiplin ve alanlar dışındaki çalışmalar kabul edilmemekte- dir. Bu bilgiler dergimizin “BİLİM DALLARI” başlığı altında yayın kabul ettiği alanlar belirtilmiştir. Bu alanların dışındaki hiçbir yayın dergimizde yayınlanamaz yayınlanması talep edilemez.

3 Hiçbir koşul ve şart altında dergimiz yapılan çalışmaların içerik ve bilimsel sorumlulu- ğunu yüklenmemektedir. Yapılan ve yayımlanan çalışmaların her türlü sorumluluğu ilgili yazar(lar) a aittir.

4 Birden fazla yazarın bulunduğu çalışmalarda ilk sırada yer alan 1. yazar muhatap kabul edi- lir. Ya da makalenin dergimize yükleyen ilgili üye bu sorumlulukları kabul eder ve etmek zorundadır.

5 Çalışmalarda özet hem İngilizce hem Türkçe olarak düzenlenmeli, 150 ile 250 kelime ara- sında olmalıdır. Konu başlığı hem Türkçe hem de İngilizce olarak hazırlanmalıdır. Türkçe ve İngilizce çalışmalar içerisinde çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi, araştırmanın kısıt- ları, bulguları ve sonucu yer almalıdır.

6 Hazırlanan çalışma tez, kitap v.b. organlardan hazırlanmış ise mutlaka ilk konu başlığına başvuru yapılarak kaynakça kısmının son sırasında “Yazar Notu” şeklinde bu çalışmanın nereden türetildiği belirtilmelidir. Ayrıca eğer bu çalışma yüksek lisans veya doktora tezin- den türetilmiş ise mutlaka çalışmada danışmanın ismi ikinci sırada yer almak zorundadır. Tez danışmanı ilgili çalışmada isminin olmasın istemiyor ise bu durum belge ile dergi- miz yönetimine bildirilmelidir. Belge mutlaka ıslak imzalı olmalıdır. Tez ya da farklı bir çalışmadan türetilen makalelerde dergimiz ve yönetimi asla yazar(lar) dan bu çalışmanın nereden türetildiğini sorgulamak gibi bir yükümlülüğe sahip değildir. Sorumluluk tamamen yazar(lar) a aittir. Bu koşulları yazar(lar) kabul etmiştir.

7 Kullanılan kaynaklar dergimiz yayın kurallarına uygun şablona göre hazırlanmalıdır. Bu şablon dergimizin web sayfasında Word dosyası olarak tüm yazar(lar) a sunulmuştur. Ay- rıca dergimizin her zaman son sayısı dikkate alınmalıdır. Dergimiz ve yönetimi kendi ta- lepleri doğrultusunda bu kriterleri tek taraflı olarak değiştirme hakkına her zaman sahiptir.

8 Değerlendirilmeye alınan her bir çalışma mutlaka iki alan hakeminin onayını almış olmalı- dır. Hakemlerden birisi red birisi kabul vermiş ise dergi editörü bunun üçüncü bir hakeme yönlendirilmesini sağlar. Üçüncü hakemden gelen görüş ve öneriler doğrultusunda editör kendi yetkisi doğrultusunda hareket eder. Dergimiz baş editör(ler) i tek taraflı olarak ilgili çalışma hakem onayından geçmiş bile olsa RED etme hakkına sahiptir. Bu durumda hiçbir yazar(lar) bir hak iddiasında ve talepte bulunamaz. Her türlü yönetim, uygulama ve işleyiş dergimiz baş editörüne aittir. İngilizce hazırlanan çalışmalarda ilgili çalışma dergimizin İngilizce dil editörü tarafından değerlendirilir. Ayrıca her çalışma dergimizin teknik editörü tarafından dergimizin yazım kurallarına uygun olup olmadığı yönünde değerlendirilir. İngi- lizce dil editörü çalışmanın dergimiz açısından uygun olmadığı yönünde bir karar verir ise bu kararın RED ya da düzeltilmesi konusundaki yetkili baş editördür. Dil editörü ve teknik editörün RED etme hakkı bulunmamaktadır. Önerilerini dergi baş editörüne iletir, talep ve öneriler doğrultusunda baş editör ilgili kararı tek taraflı olarak işletir. Dergimizde alan edi- törleri ilgili sisteme yüklenen çalışmaları alan açısından dergimizde değerlendirilmesi ya da yayınlanması konusunda görüşlerini ilgili baş editöre iletir. Baş editör alan editörlerinin görüş ve önerileri doğrultusunda kendi yetkisi ile hareket eder.

9 Gelen çalışmaların incelenmesi sonucunda majör ya da minör düzeltme yapılabilir. Yazar(lar) dan makale ile ilgili sadece ÜÇ defa düzeltilmesi istenir. Her ÜÇ düzeltmede de istenilen düzeltmeler gerçekleştirilmemiş ise yayın sistem editörü tarafından baş editöre bilgi verilerek makale reddedilir. Dergimiz web sitesine yüklenen çalışmalar öncelikli ola- rak sistem editörü ya da teknik editör tarafından hakeme gönderilmeden önce incelenir. Bu inceleme yazım kuralları çerçevesinde yapılır. Sistem ya da teknik editör ilgili yazar(lar) a gerekli taleplerini iletir. Bu talepler yerine getirilmez ise sonuç baş editöre iletilir. İletilen bilgiye göre dergimizin baş editör(ler) i nihai kararı verir. Bu karar tek taraflı olarak olumlu ya da olumsuz yönde dergimiz baş editörüne aittir. Çıkan karar üzerinde hiçbir kurum ve kişi yaptırım hakkına sahip değildir.

10 İngilizce ve Türkçe özet yazı karakteri 12 punto Times New Roman karakterli olmalıdır. Tüm yazar(lar) dergimizin web sayfasındaki örnek makale formatına göre hareket etmek ve çalışmalarını düzenlemek zorundadır.

11 Yazar ve yazarların kurum isimleri 12 punto hazırlanmalı ve sağa doğru italik şekilde Ti- mes New Roman yazı karakteri ile hazırlanmalıdır. Örnek makale formatında bu durum belirtilmiştir.

12 Çalışmanın tamamı olmak üzere satır aralığı 1 olarak belirlenmelidir. 13 Kaynakçada kaynak gösterimi sağa italık olmak üzere ilgili kaynak ismini veya yazarı- nın soyadı başta olmak koşulu ile yine örnek makalede belirtildiği şekilde düzenlenme- lidir. Örnek; YILMAZ, A., GÜVEN, M., (2017). İşletmelerde Sağlık Yönetiminin Öne- mi, …………………………… Dergisi, Sayı: 53(2):1-2 Doi: 10.17371/UHD.2016823286 şeklinde olmalıdır. Metin içi kaynak gösterimi (Yılmaz, 2017: 1-2) veya (Yılmaz, ve diğ., 2017: 1-2) şeklinde olmalıdır. Metin içinde asla internet kaynakları kullanılamaz. Kullanı- lan internet kaynakları numaralandırılarak sayfa altında gösterilmelidir. Bilimsel geçerliliği olmayan wikipedia gibi internet kaynaklarından yapılan alıntılar asla kullanılmamalıdır. Bu tip kaynak kullanımı tespit edildiğinde ilgili çalışma tek taraflı olarak RED edilir. Hiçbir yazar(lar) bu konuda dergimiz üzerinde yaptırım uygulayamaz ve talepte bulunamaz.

14 Çalışmalarda kullanılan internet kaynakları kaynakçada “İNTERNET KAYNAKLARI” başlığı altında verilmelidir. İnternet kaynaklarında mutlaka internet linki yer almalı ve eri- şim tarihi “E.T. 01.01.2017) şeklinde link sonunda verilmelidir.

15 Düzenleme ve çalışmanın dizgisi dergimizin web sitesindeki örnek makale formatına uy- gun olarak hazırlanmalı, çalışma içerisinde kaynak gösterimi de örnek formata göre düzen- lenmelidir.

16 Mevcut çalışmalar sisteme üye olan yazar tarafından adım adım yol izlenerek çalışma sis- teme yüklenir. Yüklenen çalışma sistem yöneticisi tarafından ilgili alan editörüne gönderi- lerek hakem değerlendirmesi için onay istenir. Makalede birden fazla yazar ismi bulunuyor ise bu bilgiler hem yazar ismi sıralaması hem de yazar(lar) a ait olan kurum bilgileriyle birlikte makale sisteme yüklenirken sisteme girilmelidir. İlerleyen süreç içerisinde makale ile ilgili yazar ismi ve kurum bilgisine yönelik oluşabilecek sorunlarda dergimiz ve yöneti- mi asla sorumluluk kabul etmez. Sisteme bu bilgiler tek taraflı olarak yazar(lar) tarafından girilmek zorundadır. Sisteme yüklenen Word dosyası üzerindeki yazar ve kurum bilgilerini dergimiz ve yönetimi sisteme girmekle yükümlü değildir. Dergimiz ve yönetimi sadece yazar(lar) tarafından sisteme yüklenen bilgileri dikkate alır.

17 Dergimizin yayın dili Türkçe ve İngilizcedir. Fakat farklı durumlarda ve prensiplerde hazır- lanan çalışmalar İngilizce ve diğer dillerde kabul edilmektedir. Bu durumda yayın kurulu insiyatif kullanma hakkına ya da ret hakkına tek taraflı hakka sahiptir. İlgili yazar(lar) bu konuda dergimiz üzerinde etkili olamaz ve yaptırım uygulayamaz. Türkçe hazırlanan çalış- malarda kaynakça sonrasında 750 kelimeden az olmamak üzere genişletilmiş İngilizce özet olmak zorundadır. Bu geniş özet içerisinde çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi, araştırma- nın kısıtları, bulguları ve sonucu şeklinde hazırlanmalıdır. İngilizce hazırlanan çalışmalarda genişletişmiş İngilizce özete gerek bulunmamaktadır. 18 Hiçbir çalışma hakkında yazar hangi hakem tarafından çalışmanın değerlendirileceğine ka- rar veremez veya değerlendirme yapan hakem bilgisini göremez. İlgili çalışma hakkında yapılan hakem değerlendirmesi sonrasında makalenin dergimize yüklenmesinde sorumlu- luğu kabul eden makale yazarlarından üye bilgisi sistemde bulunan yazara yine dergimiz web sistemi üzerinden gerekli bilgiler gönderilir. Dergi sistemindeki mail bilgisi güncel ve doğru olmalıdır. Güncel ve doğru üyelik bilgisi olmayan çalışmalar konusunda oluşan gecikme ve diğer her türlü sorundan tek taraflı olarak üye yazar sorumludur. Dergimiz makalede ismi bulunan diğer yazarları muhatap kabul etmez. Sisteme makaleyi yükleyen üye yazar muhataptır ve sorumluluk ilgili üye yazara aittir. Makalede ismi bulunmayan bir başkası tarafından makalenin dergi sistemine üye olunarak yüklenen çalışmadan yine ilgili üye sorumludur. Oluşan ya da oluşabilecek sorunlardan dolayı dergimiz ve dergi yönetimi asla sorumlu değildir. İlgili makale ile alakalı olan her türlü yazışma ve bilgilendirme üye yazara yönelik gerçekleştirilir. Diğer yazar(lar) a dergimiz ve yönetimi bilgi vermek zorun- da değildir.

19 Hiçbir yazara ait bilgi ve iletişim konusundaki materyaller sistem yöneticisi ve editör dışın- da bilinemez. Bu nedenle yazarların hakem değerlendirmesi ya da farklı bir talepte bulun- ması gibi bir hakkı yoktur. Hakem ve yazar bilgileri sistem editörü, teknik editör, baş editör ve alan editörü dışında kimse tarafından paylaşılmaz.

20 Sisteme yüklenen çalışmaların sayfa sayısı 20 sayfadır. Bu sayfa miktarı yine çalışmanın konusuna göre artış gösterebilir. Ek ve tablolar bu sayının dışında tutulabilir. Fakat ilgili durum hakkında yayın kurulu başta olmak üzere alan editörü ve baş editör olumlu veya olumsuz değerlendirme yapma hakkına tek taraflı olarak sahiptir. Bu konuda yazar ya da yazarlar bir hak iddiasında bulunamaz.

21 Dergimiz “e” elektronik sistemle çalışan bir dergi olup, basılı olarak çıkarılmaktadır. Basılı yayın almak isteyen kişilerin dergi bedelini ilgili basım yapan firmaya ödemesi karşılığında temin etme hakkı bulunmaktadır. Dergimiz hiçbir yazar(lar) a, bireye ve kuruma basılı der- gi vermek zorunda değildir. Yine dergimize gönderilen çalışmalar için yıllık üyelik ücreti ilgili basım firmasına ödenmelidir. Hiçbir yazar(lar) dergimize yıllık üye olmak zorunda değildir. Dergimizde gönderilen makaleler günün koşulla ve şartlarına göre dergi giderleri doğrultusunda cüzi bir rakam yayınlanmaya uygun bulunan çalışmalar için makale başı- na ilgili sorumlu yazardan talep edilir. İlgili sorumlu yazar tarafından ödenen bu miktar karşılığında ilgili yazara ya da ödemeyi yapan kişi ile kuruma dergi imtiyaz sahibi firma tarafından fatura gönderilir.

22 Sisteme yüklenen çalışmaların değerlendirme süresi üç aydır. Bu süre içerisinde- değer lendirilmeyen ve hakkında ilgili bilgi rapor alınmayan çalışmalar farklı bir hakeme daha gönderilir. Bu oluşan aksaklık ve uzayan zaman süreci içerisinde yazar(lar) dergimiz ve yönetimi üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. Hakem süreci devam eden çalışmalar her ne koşul ve şart olursa olsun asla dergimizde geri çekilmesi söz konusu olamaz.

23 Dergimiz yılda üç sayı çıkarmaktadır. Bu sayı derginin yayın kurulu veya özel durumlarda ara dönem içerisinde de yayın çıkarma hakkı bulunmaktadır. Bu durum yine dergi yöneti- min insiyatifine bağlıdır.

24 Yayımlanan çalışmaların yayın ve telif hakkı dergimize aittir. Sisteme yüklenen her bir ça- lışmanın yayın hakkı yazar tarafından otomatik olarak dergiye devredilir. Dergimiz sistemi üzerinde makale dergi web sitesine yüklenirken oluşturulan devir hakkı sözleşmesi butonu ilgili sorumlu yazar tarafından onaylanır. Bu işlem için hiçbir yazardan telif hakkı sözleş- mesi imza etmesi istenmez. Gerekli durumlarda dergi yönetimi ıslak imzalı devir sözleş- mesi talep etme hakkına sahipdir. Hakem sürecine alınmış çalışmalar yayından çekilemez. Çekilmek istenen çalışmalar için mutlaka geçerli bir neden ve sebep gösterilmesi gerekir. Aksi durumda ilgili yazar(lar) hakkında hukuki işlemler tek taraflı olarak başlatılır. Sisteme yüklenen çalışma için yazar(lar) bu şartları peşinen kabul etmiştir. Hiçbir yazar(lar) ın İtiraz hakkı bulanmamaktadır.

25 Dergimize yüklenen çalışmalarda etik kurul ya da kurum izninin gerekli olduğu durum- larda ilgili yazar(lar) bu çalışmaya ait olan etik kurul ya da kurum izin bilgilerini makale sisteme yüklenirken yüklemekle yükümlüdür. Olası bir olumsuzluk durumunda etik kurul veya kurum izni gerektiren çalışmalara ait olan bilgilerin dergimiz sistemine girilmemiş veya ilgili dergi yönetimine bu bilgiler verilmemiş ise tüm sorumluluk tek taraflı olarak ilgili yazar(lar) a aittir. Dergimiz hiçbir koşulda bu tip sorumluluğu kabul etmez etmesi istenemez. Dergimiz ve yönetimi bu bilgileri istemek ya da takip etmek zorunda değildir.

• YUKARIDA BELİRTİLEN 25 MADDELİK YAYIN İLKESİ VE BİLGİLERİ SİSTEME DÂHİL OLAN YAZAR veya YAZARLAR TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ SAYILIR. HİÇ BİR YAZARIN BU YAYIN İLKELERİNE İTİRAZ ETME HAKKI YOKTUR. DER- GİMİZ YAYIN İLKELERİ ve ÇALIŞMALARIN YAYINLANMASI, DEĞERLENDİRİL- MESİ veya RED EDİLMESİNDE TEK TARAFLI HAKKA SAHİPTİR. BU HAK HİÇ BİR KOŞUL ve ŞARTA BAĞLI OLMAKSIZIN DEĞİŞTİRİLEMEZ. İLGİLİ İLKELER veya KURALLAR ÇERÇEVESİ DIŞINDA HAREKET EDEN YAZAR/YAZARLAR HAKKINDA DERGİMİZ İLGİLİ KANUN VE YÜKÜMLÜKLER ÇERÇEVESİNDE KANUNİ HAKKINI TEK TARAFLI OLARAK KULLANMA HAKKINA SAHİPTİR. SİSTEME DÂHİL OLAN HERKES BUNLARI PEŞİNEN KABUL ETMİŞTİR. PUBLICATION PRINCIPLES

1 Papers which are submitted to the journal for publication are expected not to have been published somewhere else, not to be in the evaluation process of another publication organ. If it is determined that the manuscript uploaded by the relevant author(s) has been sent for evaluation or REJECTED by another journal, we reserve all kinds of legal rights about the relevant author(s).

2 Papers outside the accepted disciplines and fields in our journal are rejected. The accepted fields are stated under the “DISCIPLINES” title of our journal. None of the papers outside these fields can be published or requested to be published in this journal.

3 The content and scientific responsibility of the papers cannot be imposed on the journal under any circumstances. The whole responsibility belongs to relevant author(s).

4 In articles with more than one author, the correspondent author is the one who ranks first. Or the member uploading the paper to the journal accepts and has to accept the whole res- ponsibility.

5 The abstract should be prepared both in Turkish and English and between 150 and 250 words. The title should also be both in Turkish and English. The purpose of the paper, sco- pe, method, limitations of research, findings and conclusion should be included in Turkish and English parts.

6 If the paper has been prepared from such organs as thesis, book etc., it should be stated at the end of references part with “Author’s Note” by referring to the first title. If the paper has been prepared from a master’s or doctoral thesis, the name of the advisor should be ranked in the second place. If the thesis advisor doesn’t want to see her/his name in the relevant paper, our journal should be informed about this situation with a document. It should be a document with wet signature. Our journal and management doesn’t have such a liability to question author(s) about the source of papers reproduced from thesis or another paper. The whole responsibility belongs to author(s). The author(s) already accept these conditions.

7 Sources used in the works must be prepared according to the appropriate template of the jo- urnal. This template is presented to all author(s) as a Word file on our website. Besides, the last volume of our journal should always be taken into account. Our journal and manage- ment unilaterally belongs the right to change these criteria in line with their own demands.

8 Every paper evaluated should get the approval of two referees. If one of the referees has rejected and the other one has approved, the editor sends the paper to the third referee. In line with the opinions and suggestions of the third referee, editor acts in accordance with her/his own authority. Chief Editor of the journal unilaterally reserves the right to REJECT even if the paper has been approved by referees. In this case, none of the author(s) can cla- im a right or demand. All kinds of management, practice and procedure belong to the chief editor of the journal. The relevant paper prepared in English is evaluated by the English language editor. Also, every paper is evaluated in terms of the writing rules of our journal by the technical editor. If the English language editor decides that the paper is inappropriate for our journal, the authorized person who will REJECT or amend this decision is the chief editor. Language editor and technical editor don’t have the right to REJECT. They transmit their suggestions to the chief editor and the chief editor unilaterally applies the decision in line with the demands and suggestions. Field editors transmit their opinions regarding eva- luation and publication of the papers uploaded to the system to the chief editor. The chief editor acts with her/his own authority in line with the opinions and suggestions of field editors. Major or minor corrections can be made after the evaluation of papers. Author(s) are requested for corrections THREE times. If the corrections aren’t made after three de- mands, the article is rejected after the chief editor is informed by the system editor. The manuscripts uploaded to the website are first analyzed by system editor or technical editor before sending to the referee. This analysis is performed within the framework of spelling rules. System or technical editor informs author(s) about the necessary demands. If these demands aren’t satisfied, the chief editor is informed about the result. Chief Editor makes the final decision according to the information. This decision is unilaterally up to the chief editor either in a negative or positive way. None of the institutions and individuals has the right to impose sanction on the decision made.

9 English and Turkish abstracts should be written in Times New Roman with 12 pt.All author(s) are obliged to act and arrange their papers in accordance with the sample article format on our website.

10 The names of the institutions of author(s) should be written in 12 pt. and italic with Times New Roman. It is stated in the sample article format.

11 The paragraph spacing of the whole manuscript should be single spaced.

12 The references should be stated in a way that the reference is italic and the name and author’s surname rank at the first place just like in the sample article. For example; YILMAZ, A., GÜVEN, M., (2017). İşletmelerde Sağlık Yönetiminin Önemi, …………………………… Dergisi, Sayı: 53(2):1-2 Doi: 10.17371/UHD.2016823286. The references should be in- dicated within the text as (Yılmaz, 2017: 1-2) or (Yılmaz, ve diğ., 2017: 1-2). Internet resources are never used within the text. These sources are numbered and indicated at the bottom of the page. The citations made from such internet resources as Wikipedia should never be used. If such use of resources is determined, the manuscript is unilaterally RE- JECTED. None of the author(s) can impose a sanction and raise a demand on our journal in this matter.

13 The internet resources should be indicated in the references part under the title of “INTER- NET RESOURCES”. The link should be included in the resources and the Access date should be after the link like “E.T. 01.01.2017).

14 Typesetting and editing of the paper should be in accordance with the sample article format on the website and the references within the text must be prepared as per the sample article.

15 The current papers are uploaded to the system by the author being the member ofthe system step by step. The paper uploaded is sent to the relevant field editor by the system manager and asked for approval for referee evaluation. If there are more than one author name in the paper, this information should be inserted in the system together with the na- mes and institutions of author(s) while uploading the paper to the system. Our journal and management never accepts responsibility regarding the problems that may arise about the names and institutions of authors related to the article. This information must be unilate- rally inserted in the system by author(s). Our journal and management aren’t responsible to insert this information to the system. Our journal and management only take into account the information uploaded to the system by author(s).

16 The language of our journal is Turkish and English. However, the papers prepared in diffe- rent situations and principles are accepted in other languages. In this case, the publication board unilaterally reserves the right to use initiative or reject. Relevant author(s) cannot be effective or impose sanction on our journal in this matter. An extended English abstract no fewer than 750 words is required after the references part of the paper prepared in Turkish. The purpose of the paper, scope, method, limitations of research, findings and conclusion must be included in this extended abstract. There is no need for extended English abstract for the papers in English.

17 The author cannot decide on which referee will evaluate the paper and won’t know the in- formation of the referee making the evaluation. After the referee evaluation of the relevant paper, the correspondent author who accepts the responsibility in uploading the paper to the system is informed via the web system. The e-mail address in the journal system should be valid and correct. The member author is unilaterally responsible for any delay and problem that may arise about the authors whose membership information isn’t valid and correct in the system. Our journal doesn’t address comments to other authors. The member author who uploads the paper to the system is the addressee and the responsibility belongs to the relevant author. If the paper is uploaded to the system by someone else whose name isn’t in the paper, the relevant member becomes responsible for this situation. Our journal and management are never responsible for possible problems. All kinds of correspondences and information related to the article are directed to the member author. Our journal isn’t supposed to inform other author(s).

18 Information about the authors and the materials of communication are confidential and it is only known by system manager and the editor. Therefore, authors don’t have such a right to ask for referee evaluation or any other demand. Information on referees and authors are only shared with the system editor, technical editor, chief editor and the field editor.

19 The number of pages uploaded to the system is 20. This number can increase according to the subject of the paper. Annexes and tables can be excluded from this number. However, publication board, field editor and the chief editor unilaterally reserve their right to make a positive or negative evaluation. Author(s) cannot claim a right in this matter.

20 Our journal is an “e” electronic journal but is also published in paper version. Individuals who would like to get printed version of the journal can obtain it by paying the necessary fee to the relevant printing company. Our journal does not have to provide printed version of the journal to any author or individual. Annual membership fee should also be sent to re- levant printing company for works sent to our journal. A reasonable amount of fee is reques- ted from the author of the paper approved for publication considering the journal expenses and according to the conditions of that time. The relevant author or the person who makes the payment is sent a receipt about the payment by the beneficiary company.

21 Evaluation process of works uploaded to the system is two months. Works which are not evaluated within this period of time and about which information report is not received are sent to a different referee. Author(s) cannot claim a right on our journal and management because of this delay. It is out of question for the papers being in the referee evaluation process to be withdrawn from the journal under any circumstances.

22 Our journal publishes three times a year. The journal and publication board has a right to publish special issues. This is up to the initiative of journal management.

23 Publication and copyright of published papers belong to our journal. Publication right of every paper uploaded to the system is automatically transferred to the journal. The respon- sible author approves the transfer contract created at the same time with the button on the website while uploading the paper to the system. None of the authors are requested to sign the copyright agreement for this procedure. Journal management has the right to demand transfer agreement with wet signature if required. The papers being in the referee evalua- tion process cannot be withdrawn from the publication. A valid reason should be indicated for the papers that are withdrawn. Otherwise, legal action is unilaterally taken against the relevant author(s). Author(s) approve these conditions in advance for the paper uploaded to the system. None of the author(s) have a right to object.

24 Relevant author(s) are supposed to insert the ethics board or institutional approval whi- le uploading the paper to the system if necessary. The whole responsibility unilaterally belongs to author(s) in case of a possible problem if the information of papers for which ethics board or institutional approval is required isn’t inserted in the system or the journal management isn’t informed. Our journal is never asked to accept such a responsibility. Our journal and management doesn’t have to ask or monitor this information.

IT IS CONSIDERED THAT ABOVEMENTIONED 24 ITEMS OF PUBLICATION PRINCIP- LES GUIDELINE ARE ACCEPTED BY AUTHOR OR AUTHORS WHO ARE INVOLVED IN THE SYSTEM. NO AUTHOR HAS THE RIGHT TO OBJECT TO THESE PRINCIPLES. OUR JOURNAL HAS UNILATERAL RIGHT IN TERMS OF PUBLICATION PRINCIPLES, AND PUBLISHING, EVALUATION OR REFUSAL OF WORKS. THIS RIGHT CANNOT BE CHANGED UNDER ANY CIRCUMSTANCES AND CONDITIONS. OUR JOURNAL HAS THE RIGHT TO USE ITS LEGAL RIGHTS WITHIN THE FRAMEWORK OF RELE- VANT LAWS AND LIABILITIES IN CASE OF AUTHOR/AUTHORS WHO DO NOT ACT IN ACCORDANCE WITH RELEVANT PRINCIPLES AND RULES. EVERYBODY WHO IS INVOLVED IN THE SYSTEM HAS AUTOMATICALLY AGREED ON THESE POINTS IN ADVANCE. YAZARLARA BİLGİ

1 Dergimizin yazım dili Türkçe ve İngilizce’dir. Dergimizde özgün araştırma, inceleme, der- leme, olgu sunumu, proje ve kitap tanıtımı “makale formatında olmak zorundadır” türünde yayınlara yer verilmektedir.

2 Farklı dillerde hazırlanan yayınlar ve çalışmalar editör başta olmak üzere derginin yönetimi onay vermesi durumunda kabul edilir. Bu durum tek taraflı olarak dergimize aittir.

3 Dergimiz e dergi ve basılı dergi olarak yayınlanmaktadır. Dergi web sisteminden makale- ler tüm okuyucular tarafından indirilir ve ilgili eser “makale” ve dergimize atıf yapılmak koşulu ile kullanılabilir. Dergimizin tüm sayılarına okuyucular ücretsiz dergi web sitesi üzerinden ulaşmaktadır.

4 Dergimiz sistemine üye olmadan yayın kabul edilmez.

5 Hiçbir yazar dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz.

6 Yapılan her bir çalışmanın etik ve biyoistatistiksel sorumluluğu tek taraflı olarak yazara/ yazarlara aittir. Dergimiz bu konuda bir yükümlülük altına alınamaz, sokulamaz. Etik kurul veya kurum onayı gerektiren çalışmalar için mutlaka yazar(lar) ilgili izinleri alarak dergi yönetimine bildirmek zorundadır. Ve etik kurul ve kurum izni olması gereken çalışmalara ilişkin bilgiler ilgili sorumlu yazar tarafından makale sisteme yüklenirken bu bilgiler siste- me sorumlu üye yazar tarafından girilmelidir. Olası bir sorunda tek yönlü olarak yazar(lar) sorumlu tutulur. Dergimiz hiçbir konuda yükümlülük kabul etmez.

7 Dergimiz bünyesinde değerlendirilmek koşulu ile gönderilen çalışmaların, her hangi bir ne- denle bir başka yerde kullanılmamış veya değerlendirmeye gönderilmemiş olması gerekir. Ayrıca dergimize gönderilmiş ve işleme alınmış bir çalışmanın farklı bir dergide de paralel olarak yayın sürecine alınmış olduğu tespit edildiği anda ilgili yazar(lar) hakkında dergimiz tek taraf olarak hukuki haklarını saklı tutar. Böyle bir olumsuzluk ile karşılaşılması duru- munda tekzip yayınlanması koşulu ile çalışma reddedilir ve yazar hakkında hukuki işlem başlatılır.

8 Her bir çalışma, alanında uzman iki hakem tarafından değerlendirilip, iki hakemden olumlu görüş alan çalışmalar sıraya alınmak koşulu ile yayına alınır. Dergimizin yayınları değer- lendirme süresi hakemlerden gelen dönüşlere göre üç aydır. Üç ay içerisinde dönüş alına- mayan çalışmalar bir başka hakeme yönlendirilir. Bu durumda süre uzayabilir ve bir talep oluşturulamaz. Yazar bu durumda hiçbir hak iddiasında bulunamaz, makaleyi sistemden çekemez. Hakem sürecine alınan çalışmalar mutlaka intihal taramasından geçirilmiş olması ve bilimsel etik kurallara uygun olarak dergimize gönderilmiş ya da yüklenmiş olmalıdır. Dergimizde yayınlanan çalışmalar üzerinde bilimsel etik kurallarına uygun olmayan bir durum ile karşılaşıldığında ilgili yazar(lar) hakkında hukuki haklarımızı saklı tutarız.

9 Hiçbir çalışmanın bir başka çalışmadan farklılığı veya üstünlüğü yoktur. Her bir yazar ve çalışma aynı hak ve eşitliğe sahiptir. Her hangi bir ayrıcalık tanınmaz.

10 Yazarlar çalışmalarının hangi hakemler tarafından değerlendirildiğini bilemez ve bilmeyi isteme hakkına sahip olamaz. Bu durum sadece sistem yöneticisi ve editörler tarafından bilinir ve gizli tutulur.

11 Sisteme yüklenen yayınlar öncelikle editör tarafından değerlendirilir. Yazım kurallarına uymayan yayınlar için editörlüğümüzce düzeltme talebinde bulunulmaktadır. Yazım ku- rallarına uygun düzenlenen makaleler hakem değerlendirmesine gönderilmektedir. Hakem tarafından istenen düzeltmeler sistemden ilgili sorumlu yazar tarafından üyelik bilgilerini kullanarak görülebilmekte ve iletişimden sorumlu yazara sistem tarafından mail yolu ile bilgi verilmektedir. Her bir hakem, yayın için üç kez düzeltme isteme hakkına sahiptir. Her üç talep doğrultusunda istenen düzeltmenin yapılmaması durumunda çalışma otomatik ola- rak “RED” alır. Hakem önerileri doğrultusunda düzenlenen yayınlar tekrar editör tarafın- dan değerlendirildikten sonra “KABUL” ya da “RED” kararı verilir. Bu durum sistemden ve mail yolu ile iletişimden sorumlu yazara iletilir. Hakem onayından geçmiş olsa dahi baş editör kararı ile ilgili çalışma RED edilebilir. Bu konuda tüm haklar baş editöre aittir. Baş editör kararlarına hiçbir yazar(lar) bir yaptırım uygulayamaz her hangi bir talepte buluna- maz.

12 Tez, sunum ve bildiri şeklinde daha önce kullanılmış çalışmalar makaleye dönüştürülüyor ise mutlaka daha önceki kullanımına yönelik bilgi makalenin kaynakça sonunda dipnot şeklinde bulundurulmalı ve açıklanmalıdır. Aksi durumda intihal olarak kabul edilir ve der- gimiz bu yükümlülüğü kabul etmez.

13 Dergimizin yayın kabul ettiği alanları dışında yapılan çalışmalar ilgili yönetim veya editör tarafından tek taraflı olarak kabul edilir veya red edilir. Bu durumda yazar(lar) bir hak id- diasında bulunamaz.

14 Dergimize yüklenen çalışmaların her türlü hakkı yazar(lar) tarafından dergiye devredilmiş- tir. Bu işlem için yazardan bir imza ve onay bilgisi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar her hakkı ile dergimize devredilmiş olur. Gerekli durumlarda yazar(lar) dan ıslak imzalı devir sözleşmesi talep edilebilir. 15 Dergimiz bünyesinde değerlendirmeye alınan çalışmalarda, iletişimden sorumlu yazar mu- hatap alınır, diğer yazarlarla bir ilişki içerisinde bulunulmaz ve bilgi verilmez, bilgi verme zorunluluğu yoktur.

16 Çalışmaları değerlendiren hakemler tamamen bağımsız hareket ederler. Bu konuda dergi- mizin hakemler üzerinde bir yaptırımı ve özel talebi oluşmaz, oluşturulamaz.

17 Dergimizin yayın süresi yılda üç defa olmak üzere; Nisan, Ağustos ve Aralık aylarına gelen süredir. Bu süreler derginin yayın sistemine bağlı olarak kaymalar oluşturabilir. Bu nedenle dergimiz hiçbir talep ve sorumluluk altında bulunmaz.

18 Yayın değerlendirmesine ilişkin hakem görüş raporu, sistem üzerinden görülebilir ve ile- tişimden sorumlu yazara sistemden mail yolu ile bildirilir. Her iki hakem değerlendirmesi tamamlandıktan sonra, sistem üzerinden ve mail yolu ile düzeltme talebinde bulunulur. Bundan önce yapılacak düzeltmelerin sisteme yüklenmesine izin verilmez. Düzeltilmiş ma- kalenin kayıtlı olduğu ID numarası üzerinden tekrar yüklenmesi gerekmektedir. Düzeltme istenen çalışmaların düzeltme süresi 15 gündür. Bu süre içerisinde düzeltmesi yapılmayan çalışmalar sistemden çıkarılıp reddedilir. Bu durumda yazar dergimiz hakkında bir yaptırım hakkına sahip olamaz. DERGİMİZİN YAZIM KURALLARI

• Kaynakça, Türkçe alfabe sıralamasına göre düzenlenir. Makalelerin yazım kuralları ve ha- zırlanma şekline ilişkin örnek makale Word formatı dergimizin web sitesinde bulunmakta- dır. Tüm yazarlar için derginin son sayısındaki yazım formatı dikkate alınmak zorundadır.

• Dergiye gönderilecek yazılar, MS Word Programı kullanılarak, Times New Roman karak- terinde, ana metin 12 Punto, özet, abstract, tablolar, dipnotlar 12 punto olmalı ve tüm içerik 1 satır aralığında yazılmalıdır.

• Sayfanın üst, alt, sol ve sağ taraflarında 3’er cm’lik boşluklar olmalıdır.

• Yazılar 15-20 sayfa aralığında olmalı, toplam 20 sayfayı geçmemeli ve alt ortada sayfa numarası verilmiş olmalıdır. Sayfa sayısına ekler, tablo, şekil, grafik ve buna benzer mater- yaller dahil değildir.

• Sayfa yapısı, başlıklar, özet, abstract ve tablolar tek sütun, ana metin ve kaynaklar iki sü- tun halinde, metin iki yana yaslı, satır başı verilmeden, başlık ve paragraf sonlarında 12nk aralık bırakılarak, Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended English Abstract) kaynaklardan sonra 12 punto ve tek sütun olacak şekilde hazırlanmalıdır.

• İlk sayfada, Türkçe başlık altında yapılandırılmış Özet ve Anahtar Kelimeler, İngilizce baş- lık altında yapılandırılmış Abstract ve Key Words bölümleri bulunmalıdır. Özet ve Abs- tract, 150-200 kelimeyi geçmeyecek şekilde ve 12 punto olarak hazırlanmalıdır. Özet, Amaç, Yöntem, Bulgular, Sonuç ve Anahtar Kelimeler şeklinde yapılandırılmalıdır. Abs- tract, Aim, Method, Results, Conclusion ve Key Words alt başlıklarından oluşmalıdır. Özetlerin altında 3-7 arasında Anahtar Sözcük(Ler)/Key Words ilk harfleri büyük olacak şekilde yer almalıdır. Ayrıca, anahtar kelimelerin sistemdeki ilgili bölüme, ilk harfleri bü- yük ve aralarında virgül olacak şekilde girilmesi gerekir. Türkçe Anahtar kelimelerin “Tür- kiye Bilim Terimleri”ne, İngilizce anahtar kelimelerin “Index Medicus Medikal Subject Heading (MeSH)” standartlarına (http://www.bilimterimleri.com) uygun olarak seçilmesi gerekmektedir.

• Makale bir kongrede bildiri olarak sunulmuş ise, kaynakçadan sonra “Yazar Notu” başlığı altında sunum yapılan kongre, tarihi, yeri ve bildiri türü belirtilmelidir. Örnek: Yazar Notu: Bu çalışma, 1.Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi, 19-20 Aralık 2014, İzmir’de sözel bil- diri olarak sunulmuştur.

• Metin üzerinde başlıktan sonra yazar adları ve kurumları belirtilmemeli, bu bilgiler web üzerinden kayıtlı olunan sisteme girilmelidir. • Araştırma makaleleri için bilimsel etik ilkelere uyulduğu belirtilmiş olmalı ve etik kurul rapor bilgisi (Rapor alınan kurum adı, tarihi ve rapor sayı numarası) sisteme eklenmelidir. Ayrıca etik kurul raporu ve kurum izni belgesinin taranıp mail yolu ile editörlüğümüze ile- tilmesi gerekmektedir. Etik kurul izni olmayan yayınlar için etik kurul izni olmadığına dair imzalı belgenin mail yolu ile editörlüğümüze iletilmesi gerekmektedir.

• Ana Metin kısmı, Giriş, Yöntem, Bulgular, Tartışma, Sonuç, Kaynaklar, Teşekkür (eğer var ise araştırmaya katılmamış, ancak destek sağlamış olan kişi ve kuruluşlara burada teşek- kür edilebilir) ve Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended English Abstract) bölümlerinden oluşmalıdır. Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended Abstract), 750 kelime ve üzerinde ola- cak şekilde, Türkçe özet dışında hazırlanmalıdır. Kaynakçadan sonra makaleye eklenmeli- dir. Başlık (Extended English Abstract) büyük harflerle, bold ve ortalı, metin iki yana yaslı, satır başı verilmeden, 12 punto ve tek sütun olacak şekilde hazırlanmalıdır. Genişletilmiş İngilizce Özet içerisinde; Definition and Importance (sadece bu bölümde kaynakça yer ala- bilir), Aim, Method, Findings, Results and Conclusion başlıkları altında makaleye ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.

• Tablo ve figürler metin içinde olması gereken yere yerleştirilmelidir. Tablo/figür numara ve başlıkları tablonun üstünde, kelimelerin ilk harfleri büyük olacak şekilde, 12 punto, kalın (bold), iki yana yaslı hazırlanmalıdır. Tablo numarası ve başlık arasına nokta konmalıdır. Tablolar sadece yatay çizgi içermelidir. Metin içinde her bir tabloya atıf yapılmış olmalı- dır. Tablo içi 1 satır aralığında ve 12 punto olmalıdır. Tabloya ait açıklamalar ve kaynak gösterimi, tablonun altında 10 punto ve başına * işareti konularak belirtilmelidir. Örnek: *Saraçoğlu, 2004:416-21. Kısaltmalar ile ilgili açıklamalar tablo ve figür altında “*,**” ya da “a, b” kullanılarak 12 punto ile açıklanmalıdır. Tablo ve figür sayısı 6’yı geçmemelidir.

• Derleme yazıları Türkçe ve İngilizce Başlıklar, Özet, Abstract, Metin, Kaynaklar ve Geniş- letilmiş İngilizce Özet (Extended English Abstract) bölümlerini içermelidir. Sayfa yapısı Başlıklar, Özet ve Abstract bölümleri 12 punto ve tek sütun; Metin, Kaynaklar 12 punto ve iki sütun, metin iki yana yaslı, satır başı verilmeden, başlık ve paragraf sonlarında 12nk ara- lık bırakılarak hazırlanmalıdır. Metin amaç çerçevesinde bir yapı içermeli, Sonuç bölümü ile tamamlanmalıdır. Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended English Abstract) 750 kelime ve üzerinde olacak şekilde yazılmalıdır. Genişletilmiş özet, Türkçe özet dışında hazırlan- malıdır. Kaynakçadan sonra makaleye eklenmelidir. Başlık (Extended English Abstract) büyük harflerle, bold ve ortalı, metin iki yana yaslı, satır başı verilmeden, 12 punto ve tek sütun olacak şekilde hazırlanmalıdır. Genişletilmiş İngilizce Özet içerisinde; Definition and Importance, Aim, Results and Conclusion başlıkları altında makaleye ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir. İngilizce hazırlanan çalışma ve dergi dilinin İngilizce olması durumunda genişletilmiş İngilizce özete gerek bulunmamaktadır. İngilizce genişletilmiş özetler sadece Türkçe hazırlanan çalışmalar için zorunluluktur.

• Olgu sunumları Türkçe ve İngilizce Başlıklar, Özet, Abstract, Giriş, Olgu Sunumu, Tar- tışma, Kaynaklar ve Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended English Abstract) verilerek yazılmalıdır. Sayfa yapısı Başlıklar, Özet ve Abstract bölümleri 12 punto ve tek sütun; Gi- riş, Olgu Sunumu, Tartışma, Kaynaklar 12 punto ve iki sütun halinde, metin iki yana yaslı, satır başı verilmeden, başlık ve paragraf sonlarında 12nk aralık bırakılarak hazırlanmalıdır. Genişletilmiş İngilizce Özet (Extended English Abstract), 750 kelime ve üzerinde olacak şekilde Türkçe özet dışında hazırlanmalıdır. Kaynakçadan sonra makaleye eklenmelidir. Başlık (Extended English Abstract) büyük harflerle, bold ve ortalı, metin iki yana yaslı, satır başı verilmeden, 12 punto ve tek sütun olacak şekilde hazırlanmalıdır. Genişletilmiş İngilizce Özet içerisinde; Definition and Importance, Aim, Method, Findings, Results and Conclusion başlıkları altında makaleye ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir. Olgu sunumu fotoğraf ve akış şemaları ile desteklenebilir. Fotoğraf ve akış şemaları için gerekli izinler alınmalı ve altında “*” simgesi eklenerek 10 punto olacak şekilde kaynak belirtilme- lidir. Örnek: *Saraçoğlu, 2004:416-21. MAKALE İÇİ REFERANSLAR

• Yazılarda referans gösterim yöntemi olarak yalnızca dergi sistemimizde yer alan örnek ma- kale kullanılır. Yani kullanılan kaynakçalar ana metinin yanında, parantez içinde, yazarın adı, basım yılı ve sayfa numarası ile belirtilir. (Soyad, Yayın Yılı: Alıntı Yapılan Sayfa Numarası)

• İçeriğe ilişkin ekstra açıklamaların dipnotları ve diğer açıklamalar sayfa altında verilmeli- dir. Metnin içinde numaralandırılan notlar, sayfa altında numara sırası ile ve yanında açık- laması ile yerini alır.

• Bir kaynaktan yapılan alıntılar metin içinde çift tırnak içinde gösterilir.

• Alıntılar 30-40 kelimeden uzun olduğunda, tırnak kullanılmadan girintili (indent) paragraf olarak verilir.

• Referans gösterirken, yazar ismi metin içinde geçmiyorsa paragraf sonunda parantez içinde yazarın soyadı, yayın tarihi ve alıntı yapılan sayfa numarası belirtilir: (Korkmaz, 2007: 23- 45)

• Yazar ismi metin içinde geçiyorsa, parantez içinde yalnızca kaynağın yayın tarihi ve alıntı yapılan sayfa numarası yazılır: Oskay ve ark.’nın (2005: 36) çalışmasında ……….

• İki yazarlı kaynaklarda, her iki yazarın soyadı da kullanılır. Türkçe yayınlarda “ve”, İngi- lizce yayın ise “and” ile ayrılır (Morley and Robins, 2007: 20)

• İkiden fazla yazarlı kaynaklarda Türkçe ise “vd.” ibaresi yer alır: (Yücel vd., 2012: 236).

• İkiden fazla yazarlı kaynaklarda İngilizce ise “et al., ” ibaresi yer alır: (Hossain et al., 2007:156).

• Aynı yazarın, aynı yıl yayınlanmış birden fazla eseri kullanılıyorsa, basım yılına a, b, c, gibi harfler eklenerek birbirinden ayrılır: (Ortaylı, 1999a:25) (Ortaylı, 1999b:43) gibi.

• Metin içinde aynı konuda birden çok kaynağa referans verilecekse kaynaklar birbirinden noktalı virgül ile ayrılır: (Geray, 2005: 33; Moran, 2006:36)

KAYNAKÇA YAZIM METODU

• Kaynaklar listesinde sadece yazıda göndermede bulunulan kaynaklara yer verilmeli ve bu kaynaklar yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralanmalıdır. Bir yazarın birkaç çalışması kaynakçada yer alacaksa, yayın tarihine göre (eskiden yeniye doğru) bir sıralama yapılma- lıdır.

• Makalede bulunan yazar sayısı 6 ve daha az ise tüm yazarlar belirtilmeli, 7 veya daha fazla ise ilk 6 isim yazılıp yayın Türkçe ise “vd.”, İngilizce ise “et al.,” İbaresi yer almalıdır. Son yazardan sonra,”vd.” veya “et al.,” şeklinde hazırlanmalıdır.

• İnternette yazarı belli olmayan yazılar kaynak olarak gösterilmemelidir.

* KİTAP KAYNAKLARDA

SEVİL, Ü., YANIKKEREM, E., (2006). Kadına yönelik aile içi şiddet. İzmir, Türkiye: İzmir Güven Kitabevi, ss.36-66

*KİTAP BÖLÜMÜ

TAŞKIN, L., YANIKKEREM, E., (2014). Aile planlaması. İçinde Kadın Sağlığı Hemşireliği, 12. Baskı, Ankara, Türkiye: Özyurt Matbaacılık, ss.527-545

SEVİL, Ü., YANIKKEREM, E., (2008). Adölesan dönemi. İçinde A. Şirin (Ed.), Kadın Sağlığı, İstanbul, Türkiye: Bedray Basın Yayıncılık, ss.57-90

BAYIK, A., SEVİL, Ü., (2004). Hemşirelik disiplini ve araştırma. İçinde İ. Erefe (Ed.), Hemşi- relikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri, 3. Baskı, İstanbul, Türkiye: Odak Baskı Ofset, ss.13-26

* MAKALE KAYNAKLARDA

EGELİOĞLU, N., MUSLU, G.K., ŞEN, S., GÜNERİ, S.E., BOLIŞIK, B., SARUHAN, A., (2014). Ege Bölgesinde doğum sonu dönemde uygulanan geleneksel uygulamalar. Ulus- lararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi (UHD), 1(1):22-35. Doi: 10.17371/ UHD.2014018935

ÖZCAN, B., KOCAMAN, H., (2016). Eşler Arasındaki Yaş Farkının Boşanmalar Üzerindeki Etkisi, ACED Dergisi, 10:1-17 Doi: 10.17359/ACED.20161024262

ŞEN, E., GÜNERİ, S.E., YANIKKEREM, E., HADIMLI, A., KAVLAK, O., ŞİRİN, A., et, al., (2012). Determination of knowledge requirements and health practices of adolescent pregnant women. International Journal of Caring Sciences, 5(2):171-178 GUIDELINES FOR THE AUTHORS

1 The language of the journal is Turkish and English. Original researches, analyses, compi- lations, case studies, projects and book launches are accepted (they must be in an article format).

2 If the editorial board and the administrative board approve the papers prepared in different languages, it is accepted. The journal acts unilaterally.

3 The journal has a printed and electronic version. The articles are downloaded from the web- site and the relevant manuscript can be used on condition that it is referred to our journal and “article”. The readers can have an access to all volumes of the journal for free on the website.

4 Papers are accepted on condition that the author is registered to be a member of the journal.

5 None of the authors can assert legal rights on the journal.

6 The journal cannot be held ethically and biostatistically responsible for the papers; ho- wever, the author himself/herself is unilaterally responsible for the articles. Our journal cannot be put under an obligation. Author(s) must get the relevant approvals and inform the journal management for the articles requiring ethics board or institutional approval. The in- formation of the papers requiring ethics board and institutional approval should be entered into the system by the responsible member author while uploading the article. In case of a problem, author(s) are unilaterally held responsible. Our journal never accepts liability in any matters.

7 The papers, submitted to the journal, should not have been sent to another journal previo- usly and under consideration of another journal for publication simultaneously. Also, if it is determined that an article sent and processed in our journal has been in the publication pro- cess at the same time, our journal unilaterally reserves its legal rights against the relevant author(s). If such cases occur, the article is rejected on condition that refutation is published and the journal imposes the required sanctions on the author(s).

8 Each study is evaluated by the two referees, and the approved papers by the two referees are saved to be published in the following issues. Evaluation period of papers is three months according to the responses of referees. The papers that don’t yield any response regarding the evaluation within three months are directed to another referee. In this case, a time ex- tension is in question and a demand cannot be raised. The author cannot claim any right or withdraw the article from the system. The manuscripts in the referee evaluation process must be analyzed in terms of plagiarism and they should be sent to us and uploaded to the system in line with the scientific ethical rules. In case it has been determined that the artic- les published in our journal don’t comply with the scientific ethical rules, we reserve our legal rights against the relevant author(s).

9 None of the studies and authors has privileges in the journal. Each author and study has the same rights and they’re equal. No privilege is granted.

10 The names of the referees-experts in their fields will not be revealed to the authors. Infor- mation concerning the authors is known only by the system manager and the editor. It is kept confidential.

11 The papers uploaded to the system are first evaluated by the editor. A correction demand can be raised by our editorial board for the manuscripts not complying with the spelling rules. The articles edited in line with the spelling rules are sent to referee evaluation. The corrections demanded by the referee can be seen on the system by the relevant responsible author with the membership information and the correspondent author is informed via the system by e-mail. Every referee has the right to claim correction three times for a paper. If the correction isn’t still made after three demands, the paper is automatically “REJEC- TED”. The papers corrected in accordance with the referee suggestions are “ACCEPTED” or “REJECTED” after being evaluated by the editor again. The correspondent author is informed via the system by e-mail. The paper can be REJECTED with the decision of chief editor even though it has gone through the referee approval. All rights belong to the chief editor in this matter. None of the author(s) can impose a sanction on the decisions of chief editor or raise any demand.

12 If the article is produced from the thesis, presentation, and so on, it should be stated and explained in the footnote. Otherwise the author is accused of plagiarism. In that case, the journal cannot be held responsible for this situation.

13 If the paper is not within the scope of the journal, it is the editors and the administrators who will accept or reject the paper unilaterally. The author cannot assert any legal rights.

14 The uploaded study belongs to the journal with its exclusive rights by author(s). For this re- ason, it is not necessary for the author(s) to sign any other documents. The studies uploaded to the system are regarded as being transferred to our journal with all rights. If necessary, author(s) can be demanded a transfer contract with wet signature.

15 In the articles evaluated in our journal, the correspondent author is regarded as the addres- see; other authors are not communicated and informed. The journal is not supposed to give information to other authors. 16 The referees act independently in the journal. Authors cannot exercise power over the refe- rees or cannot demand anything from the referees.

17 The journal publishes three times a year as April, August and December. However, there might be changes in the periods depending on the publication process. The journal cannot be held responsible for this.

18 Following the evaluation process of the papers, the referee report can be seen on the system and sent to the correspondent author by e-mail. After completing the two-referee evaluation process, correction demand can be made via the system by e-mail. The corrections made before that cannot be allowed in the system. The edited paper should be uploaded again with the registered ID number. The authors should make the required corrections in 15 days. If the corrections are not made within 15 days, the article is rejected by the system automatically. None of the authors can impose sanctions on the journal in this case.

WRITING RULES OF THE JOURNAL

• The bibliography is arranged according to the Turkish alphabet order. The sample article for the writing rules and preparation of papers can be found on our website in Word format. All authors are required to take into account the writing format in the last volume of the journal.

• The main text of papers, abstract, tables and footnotes that will be sent to the journal must be written in MS Word Program, with Times New Roman in 12 pt. and single spaced.

• Page layout must be with 3 cm margin in the top, bottom, left and right.

• Texts must be between 15-20 pages, they must be no longer than 20 pages and page number must be indicated at the bottom of the page. Annex documents, tables, figures, charts and similar materials aren’t included in the number of pages.

• Page layout must include the titles, abstract and tables written in one column, the main text and the references should be given in two columns, justified and without indentation, spacing 12nk below the titles and paragraphs. Extended English Abstract must be provided after the references in 12 pt. and one column.

• On the first page, Özet and Anahtar Kelimeler in Turkish must be below the Turkish he- ading, Abstract and Key Words must be below the English heading. Abstract in Turkish and English must be no longer than 150-200 words in 12 pt. Sub-headings must include Abstract, Aim, Method, Findings, Conclusion and Key Words. Anahtar Sözcük(Ler)/Key Words must be given in 3-7 words below the Abstracts by capitalizing the first letters of each word. In addition to this, key words must be written in the space provided by the system by capitalizing the first letters of each word and by separating each word by comma.

• If the article has been presented in a conference, the title of the conference, the date and the place of the conference and the type of the presentation must be provided below the “Author’s note,” after the References part. For example, Author’s Note: This study has been presented at “1.Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi,” on 19-20 December 2014, in İzmir as an oral presentation.

• The names and the affiliations of the authors must not be given on the text below the title; this information must be uploaded to the system on the website.

• It should be stated that research articles have been prepared according to the scientific et- hical principles and ethical board report information (Name of the institution from which report is received, its date and the serial number of report) must be added to the system. It is also necessary to scan the ethical board’s report and the institution’s permit document and to send to our editorial office via e-mail. For the papers without ethical board report, a signed document indicating that it doesn’t have the ethical board report must be sent to the editorial board via e-mail.

• The main text must include such parts as Introduction, Method, Findings, Discussion, Conclusion, References, Acknowledgement (persons and institutions not participated in the study but contributed to the development of the study should be acknowledged here) and Extended Abstract. Extended English Abstract must be 750 words and more. Extended abs- tract must be prepared apart from Turkish abstract. It must be added to the paper after the references. The title (Extended English Abstract) must be written in capital letters, bold and centered, and the text must be justified without indentation, in 12 pt. and one column. Be- low the titles of Definition and Importance (references can be given only in this part), Aim, Method, Findings, Results and Conclusion, data concerning the article must be provided.

• Tables and figures must be placed in the text appropriately. Numbers and headings of tab- les/figures must be above the table; sentence case must be used in 12 pt., bold and justified. There must be a full stop between the table number and heading. Tables must only contain horizontal line. Each table must be referred to within the text. Items in the table must be in 1 line spacing and 12 pt. Explanations of the tables must be indicated below the table in 10 pt. and by putting * before it. E.g.: *Saraçoğlu, 2004:416-21.. Explanations about the abbreviations must be stated below the table and figure by using “*,**” or “a, b” in 12 pt. The number of tables and figures must be no longer than 6.

• Reviews must incorporate Turkish and English Headings, Abstract, Text, References and Extended English Abstract. Text should include a structure within a purpose, Conclusion parts must be completed. Headings, Abstract must be in one column; Text, References and Extended English Abstract must be in two columns, justified without indent and with 12 nk spacing in heading and at the end of the paragraph. Extended English Abstract must be 750 words and more. Extended abstract must be prepared apart from Turkish abstract. It must be added to the paper after the references. The title (Extended English Abstract) must be written in capital letters, bold and centered, and the text must be justified without indentati- on, in 12 pt. and one column. Below the titles of Definition and Importance, Aim, Method, Findings, Results and Conclusion, data concerning the article must be provided within the Extended English Abstract.

• Case reports must include Turkish and English headings, Abstract, Introduction, Case Re- port, Discussion, References and Extended English Abstract. Headings and Abstracts must be 12 pt. and in one column; Introduction, Case Report, Discussion, References must be 12 pt. and in two columns justified without indent and with 12 nk spacing in heading and at the end of the paragraph. Extended English Abstract must be 750 words and more. Extended abstract must be prepared apart from Turkish abstract. It must be added to the paper after the references. The title (Extended English Abstract) must be written in capital letters, bold and centered, the text must be justified without indentation, in 12 pt. and one column. Be- low the titles of Definition and Importance, Aim, Method, Findings, Results and Conclusi- on, data concerning the article must be provided. Reports can be supported with photos and flow charts. Necessary permissions must be taken for photos and flow charts and references must be indicated in 10 pt. with “*”. E.g.: *Saraçoğlu, 2004:416-21.

REFERENCES WITHIN PAPER

• The sample article in the system must be used for citation rules. In other words, references are indicated with the name of author, the year of publication and page numbers in parent- heses beside the main text (Surname, Year of Publication: Cited Page Number).

• Footnotes of extra explanations about the content and other explanations must be given below the page. Notes numbered in the text are located below the page by numbers with the explanations.

• Citations made from a source are indicated between double quotes in the text.

• Citations longer than 30-40 words are given as an indented paragraph without using quotes.

• While providing references, if the name of the author isn’t within the text, the surname of the author and date of publication and the cited page are indicated in parenthesis: (Kork- maz, 2007: 23-45).

• If the name of the author is in the text, only the publication date of source and page number is given in parenthesis: Oskay et al.. (2005:36) in his/her study……….

• In sources with two authors, the surnames of both authors are indicated. If it is an English publication, it is separated with “and” (Morley and Robins, 2007:20).

• If it is Turkish, in sources with more than two authors, “vd.” is indicated: (Yücel vd., 2012:236).

• If it is English, in sources with more than two authors, “et al.” is indicated: (Hossain et al., 2007:156).

• If more than one study from the same author published in the same year must be used, the sources are separated by adding the letters like a, b, c: Such as (Ortaylı, 1999a:25) (Ortaylı, 1999b:43).

• If more than one source about the same subject is cited within the text, sources are separa- ted with a semicolon: (Geray, 2005:33; Moran, 2006:36).

WRITING REFERENCES

• Only the sources cited in the text must be included in the references and those sources must be put in order alphabetically by the surnames of authors. If more than one study belonging to the same author is included in the references, it must be sorted by the date of publication (from old to new).

• If the number of the authors is 6 or less, all the authors must be listed, if it is 7 or more, the first 6 authors must be listed and “vd.”, for Turkish articles and “et, al.” for English articles must be used. After the last author, “&” must be used before “vd.” or “et al.”

• Anonymous writers from Internet sources must not be cited.

* BOOKS

SEVİL, Ü., YANIKKEREM, E., (2006). Kadına yönelik aile içi şiddet. İzmir, Türkiye: İzmir Güven Kitabevi, ss.36-66

*CHAPTERS IN A BOOK

EGELİOĞLU, N., MUSLU, G.K., ŞEN, S., GÜNERİ, S.E., BOLIŞIK, B., SARUHAN, A., (2014). Ege Bölgesinde doğum sonu dönemde uygulanan geleneksel uygulamalar. Ulus- lararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi (UHD), 1(1):22-35. Doi: 10.17371/ UHD.2014018935

ÖZCAN, B., KOCAMAN, H., (2016). Eşler Arasındaki Yaş Farkının Boşanmalar Üzerindeki Etkisi, ACED Dergisi, 10:1-17 Doi: 10.17359/ACED.20161024262

ŞEN, E., GÜNERİ, S.E., YANIKKEREM, E., HADIMLI, A., KAVLAK, O., ŞİRİN, A., et, al., (2012). Determination of knowledge requirements and health practices of adolescent pregnant women. International Journal of Caring Sciences, 5(2):171-178 SIK SORULAN SORULAR

1 Derginiz hakemli ve uluslararası nitelikte bir dergi midir? Dergimiz uluslararası nitelikte olup hakemli bilimsel bir dergidir. Uluslararası birçok indeks tarafından taranmaktadır.

2 Derginize hangi alandan yazılar kabul edilmektedir? Dergimize yalnızca derginin yayın kabul ettiği alanlarda yapılan çalışmalar kabul edilmektedir.

3 Derginiz ücretli bir dergi midir? Dergimiz bazı masraflar karşılığında yayınlanmaya hak kazanmış makale başına belirli kısmı bir ücret almaktadır. Red olan makaleler için bir talep söz konusu değildir.

4 Derginize üye olmadan sayıları ya da ilgili talep edilen makalelere erişim iznimiz var mı? Dergimize üye olmaksızın bütün sayıları web sitemizden pdf formatında indirebilirsiniz.

5 Derginizin yayın aralığı nedir? Dergimiz yılda üç sayı şeklinde çıkmaktadır. Nisan, Ağustos ve Aralık ayları sonunda sisteme tam metinlerin yer aldığı sayılar yüklenmektedir. Ancak bazı durumlarda özel sayılar da çıkarılabilmektedir.

6 Derginizde yayınlanan makaleler hakkında yazarlara bilgi verilmekte midir? Dergimiz web tabanlı olup, yazarlar yayınları ile ilgili her türlü bilgiyi sistemden üyelik panelinden takip edebilmektedir. Ayrıca süreyle ve işleyişle ilgili olarak ortaya çıkan bilgiler ve durumlar yazarlara bildirilmektedir.

7 Bir yayın kaç hakem tarafından incelenmektedir? Dergimize gelen çalışmalar öncelikli olarak alan editörleri tarafından incelenip, uygun bulunanlar hakemlere alan editörleri tarafından gönderilmektedir. Alan editörleri uygun gördükleri iki disiplin hakemine çalışmayı gönderip hakem değerlendirme sürecini başlatır. Süreç hakemlerin incelemesine göre en fazla üç ay sürer. Bu süre içerisinde dönüş alınamayan çalışmalar üçüncü bir hakeme yönlendirilir. Bu süreç de de bir sonuç alınamaz ise ilgili alan hakemi ve editörler kurulu çalışmayı kendi arasında değerlendirip sonuca bağlar. 8 Gelen çalışmalara dair “yazar ve yazarlara” ait bilgiler gizli mi tutulmaktadır? Dergimizde ve hakemli bilimsel yayın yapan dergilerde yazar bilgileri sadece sistem editörleri, alan editörleri, baş editör ve baş editör yardımcıları tarafından bilinmektedir. Bu bilgiler tamamen gizli tutulmaktadır. Hiçbir hakem ve diğer kurul üyeleri bu bilgilere erişim sağlayamaz.

9 Derginizin herhangi bir sayısında belirli bir yayın yapma oranı veya sayısı var mıdır? Dergimizde belirli bir makale sayısı söz konusu değildir. Hakem onayını ve sürecini tamamlayan yayın kurulu tarafından yayınlanması uygun görülen çalışmalar hiç bekletilmeksizin yayına alınmakta ve son aşama olan mizanpaj çalışmasına gönderilmektedir.

10 Aynı yazar ya da yazarlar aynı sayıda birden fazla yayın yayımlayabilmekte midir? Etik açıdan böyle bir durum söz konusu değildir. Fakat yayın kurulu ve editörler kurulunun özel onayı ile aynı yazara ait birkaç makale belirli sayılarda ya da aynı sayıda yayımlanmak üzere işleme alınabilmektedir. Bu durum sadece özel durumlar ve insiyatif gerektiren durumlarda geçerlidir.

11 Derginizin yayın kabul ettiği bütün alanlarda ya da disiplinlerde yeterli hakem bulunmakta mıdır? Dergimize gönderilen tüm çalışmalar alanında uzman akademisyen ve bilim insanları tarafından değerlendirmeye tabii tutulmakta olup hakemler yaptıkları incelemeden herhangi bir ücret almamaktadırlar. Tamamen gönüllü bir şekilde inceleme ve rapor oluşturma işlemleri gerçekleşmektedir.

12 Bilim ve danışma kurulunuzun görevi nedir? Bilim ve danışma kurulu bazı çalışmalarda hakemlerin uzlaşamadığı durumlarda baş editör ve alan editörlerini ilgili bilim dallarında hizmet veren ve bilgisi ile bu oluşan olumsuzlukları ortadan kaldırıp bağımsız karar veren kişilerden oluşmaktadır. Bilim kurulu üyeleri oluşan bu sorunların çözümünde aktif görev almaktadır. Bilim ve danışma kurulunun verdiği kararlar hiçbir yorum ve değerlendirme yapılmaksızın kabul edilmektedir. Verilen kararlar aynen uygulanmaktadır. Değişiklik yapılmaz ve değiştirilmesi teklif edilemez.

13 Olumsuz bir durumda yazar bilim ve danışma kuruluna çalışmasının gönderilmesini isteyebilir mi? Böyle bir durum söz konusu olmaz olamaz. Bilim danışma kurulunun işlevselliği ancak baş editörün onayı ile gerçekleştirilir. 14 Yazar derginize gönderdiği bir çalışmasını aynı anda başka bir dergiye gönderir ise ve o dergide de yayını kabul edilip yayımlanmak isterse işlemler nasıl gerçekleştirilir? Bu gibi durumlarda yönetim ve editörler kurulu karar vermektedir. Genellikle yayın kurulu bu tip davranışları etik bulmadığından ilgili çalışma yayınlanmış olsa bile tekzip yayımlamak ve ilgili kurumlara bilgi verilmek koşulu ile tüm hukuki haklar saklı tutulmak üzere yayını sistemden kaldırır. Fakat bu gibi durumların oluşmaması adına yayın kabul şartlarının yazarlar tarafından okunarak ilgili çalışmaların gönderilmesi daha uygun olacaktır. Dergimiz bu gibi oluşabilecek olumsuzluklarda Türk Ticaret Kanunu ve Fikri Sinai Haklar Kanunu çerçevesinde dergi hukuk müşavirlerinin yönlendirmesi ile her türlü hakkını saklı tutar. Oluşan olumsuzluklarda maddi ve manevi haklarını Türkiye Cumhuriyeti Kanunları Çerçevesinde savunur.

15 Derginizin de birden fazla dilde yayın kabul edilmekte midir? Şu an için dergimizin dili Türkçe ve İngilizce’dir. Fakat İngilizce ve farklı dillerde hazırlanan çalışmalar da kabul edilmektedir.

16 Yazar kendisine ait çalışmanın hangi hakemler tarafından değerlendirildiğine dair bilgi edinmek isteyebilir mi? Böyle bir şey söz konusu olamaz. Hiçbir çalışmanın değerlendirilmesine ilişkin hakem bilgisi istenemez, istense bile verilmez. Yazar göndermiş olduğu yayınına yönelik hakem önerisinde bulunamaz. Buna ancak baş editör, editör yardımcıları, alan editörü ve sistem editörü karar verebilir. Bu kurulların içinde yer alan yetkililer dışında hakem tayini yapılması ve bilgisinin dışarıya verilmesi söz konusu değildir.

17 Yazar yaptığı çalışmasının bazı hakemler tarafından değerlendirilmesini istememe hakkına sahip midir? Böyle bir durum söz konusu ise değerlendirilmesi gereken çalışmanın disiplin çerçevesinde yer alan hakemler dergimiz bünyesinde ise bütün bilgiler saklı tutulmak üzere yazarın çalışmasının değerlendirilmesini istemediği hakem bilgileri baş editöre gerekli açıklamalar ve nedenler belirtilmek koşulu ile üst yazıyla bildirilir. Bu durum baş editör tarafından uygun görülür ise işleme alınır. Baş editör bu durumu uygun bulmaz ise normal işlemler ve standart çalışma şekli devam eder.

18 Yazar çalışmanın değerlendirilmesi için hakem tayin edilmesine katkı sağlayabilir mi? Böyle bir şey söz konusu değildir. Bu tip durumlar ancak alan editörlerince ve sistem editörlerince yapılır. Yazar bu konulara müdahale edemez. 19 Yazar yayını için devir ya da yayın devir sözleşmesi imzalamak zorunda mıdır? Bu durum dergimizin ana sayfasında yayın kabul şartlarında belirtilmiştir. Dergimize yüklenen her yayın tüm hakları ile birlikte dergimize devredilmiş kabul edilmektedir. Yazardan yayınına ilişkin bir belge imzalaması istenmez. Fakat bu durum bazı durumlarda alan editörleri ya da ilgili yönetim üyeleri tarafından talep edilmesi durumunda yazar bu belgeyi imzalayarak resmi yolla baş editörlüğe göndermek zorundadır. Aksi durumda çalışması yayımlanamaz yayınlanması yazar tarafından istenemez.

20 Yazar yayınını istediği anda dergiden çekme hakkına sahip midir? Hakem süreci başlamış bir çalışmanın dergimizden çekilmesi söz konusu olamaz. Ancak bu durum intihal ve bilimsel niteliklere uygunsuzluğu söz konusu olduğunda yazarın üst yazı ile durumu açıklayıcı olarak baş editöre bildirmesi durumunda işleme alınır. Yine bu durum dergi yönetimi tarafından tek yönlü olarak işletilir.

21 ETİK KURUL onayı veya raporu gerektiren çalışmalarda işleyiş nedir? Ulusal ve Uluslararası dergilerde “Yayın Organlarında” olduğu gibi; “VAKA, DENEYSEL, KURUM ve RESMİ” anlamda yapılan ETİK KURUL onayı ve raporu gerektiren çalışmalarda mutlaka “Raporun Adı”, “Rapor Tarihi”, “Rapor Protokol Numarası”, “Raporun Alındığı Kurum ve Onay Bilgisi” ve “Raporun Diğer Bilgileri” dergimiz yayın yükleme sayfasında belirtilen “ETİK KURUL RAPOR BİLGİSİ” kısmında yer alan yere bu bilgileri girmek zorundadır. Etik kurul raporunun aslını baş editör gerekli gördüğü durumda resmi kurum onaylı olarak isteme hakkına sahiptir. Bu gibi durumlarda baş editör istediği halde etik kurul raporunun gelmemesi durumunda yayın hakem onayından geçmiş ve yayına alınması tamamlanmış olsa bile sisteme dahil edilmez basım aşamasına sokulmaz. Yayın baş editör ve editörler kararı ile red edilir. Bu durumda yazar(lar) bir hak iddiasında bulunamaz. Etik kurul raporu gerektirmeyen çalışmalarda ve etik kurul raporu alınmamış çalışmalarda bu bilgiye gerek yoktur. Fakat etik kurul gerektiren ve etik kurul raporu alınmış çalışmalarda bu bilgiler yazar(lar) tarafından sisteme girilmek zorundadır. Bu durum yazar(lar) a ait bir yükümlülüktür. Dergimiz bu konuda hiçbir yükümlülük ve sorumluluğu kabul etmez. Hukuki bir süreçte tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir. Aksi bir durumda dergimiz hiçbir hukuki, manevi ve maddi anlamda sorumluluk altına sokulamaz. Dergi yönetimi ve hakemler bu konuda bir yükümlülük yüklenmez. Olası bir olumsuzluk durumunda dergimiz tek taraflı olarak hukuki haklarını saklı tutar. FREQUENTLY ASKED QUESTIONS

1 Is your journal a refereed and international journal? Our journal is a refereed, scientific and international journal. It is indexed by many international indices.

2 Which fields are accepted in your journal? Only the papers in the fields accepted by the journal are approved.

3 Does your journal charge any publication fee? A certain amount of fee is requested per the manuscript accepted for publication in return for some expenses. There is no such demand for the rejected papers.

4 Are the readers allowed to access to the volumes and the articles without being a member of the journal? All the volumes can be downloaded from our website in pdf format without being a member.

5 What is the publication frequency of the journal? The journal publishes three times a year; the volumes with full texts are uploaded to the system at the end of April, August and December. However, some special issues can be published in some cases.

6 Are the authors informed about the evaluation process of the submissions? The journal is web-based, and the authors can follow all kinds of information concerning their submissions from the membership panel of the system. The authors will also be provided with the necessary information about the process and procedure.

7 How many referees evaluate a manuscript? Manuscripts are firstly evaluated by the field editors and then the ones found appropriate are sent to the referees by the field editors. Field editors send the approved papers to two field referees and referee evaluation process begins. This process takes two months at most according to the referee evaluation. If evaluation reports are not received within three months, the article is sent to the third referee. If there is still not any progress, field referee, and the editorial board decide on the publication process.

8 Is any information concerning “the author and authors” confidential? In this journal and all the international refereed journals, information, concerning the author(s) is known only by the system editors, field editors, chief editor and assistant chief editors. This information is completely kept confidential. The referees or members of the journal are not allowed to access to the relevant information.

9 Are there a certain number of articles to be published in the journal? There are not a certain number of articles in the journal. Each article, approved by the referees and the editorial board, is accepted to be published in the journal without delay and sent for the layout process which is the final stage.

10 Is an author allowed to submit more than one paper in the same issue? It is out of the question in terms of ethics. However, more than one manuscript of the same author can be published in the same journal or the following issues if the publication and editorial board approve the articles. But this situation is only valid for specific cases and those requiring initiative. This case is only valid for special conditions and those requiring initiative.

11 Is there sufficient number of referees in all the fields that the journal accepts articles? All the submissions sent to our journal are subjected to evaluation by expert academicians and scientists and referees are not getting paid for the evaluation they make. Evaluation and reports are only on a volunteer basis.

12 What is the duty of the science and advisory board? The science and advisory board is responsible for solving the incompatibility problems that the referees experience; the board gives the final decision independently, and they act actively to solve such problems. The decisions of the science and advisory board are accepted without questioning. The decisions are applied accordingly. Their decisions cannot be changed and offered to be changed.

13 Is an author allowed to submit his/her paper to the science and advisory board in a negative situation? This situation is out of the question. Functionality of science and advisory board occurs only with the approval of the editor-in-chief.

14 If an author submits her/his paper simultaneously to another journal for consideration, and the paper is accepted in that journal too, what kind of procedures is taken? The executive board and editorial board give the final decision in such cases. As the publication board does not regard such attitudes as ethical, even if the paper has been published, it is removed from the system on condition that refutation is published, necessary institutions are informed, and the rights are reserved. However, in order to avoid such problems, the guidelines for the authors should be read carefully and the appropriate papers should be submitted. Our journal’s all rights are kept reserved under the guidance of journal’s legal advisors within the framework of Turkish Commercial Law and Law on Intellectual and Industrial Rights in such negative conditions. It defends its material and moral rights within the framework of Laws of Turkish Republic.

15 Does your journal accept papers from other languages? Currently, the language of our journal is Turkish and English. However, studies in English and other languages are also accepted.

16 Is an author allowed to get information about referees evaluating her/his paper? It is out of question. The names of the referees will never be revealed to the authors even if they want to learn. The author cannot recommend a referee for the paper s/he sent. Only the editor-in-chief, assistant editors, field editor and system editor can decide on this. It is also out of the question to assign a referee outside those boards and to give information.

17 Is an author allowed to give a name of a referee that s/he does not want her/his paper to be evaluated by? If such a problem occurs, and the referee is in the journal list, on condition that the process is confidential, the author should submit the necessary explanations and reasons in an official document to the editor-in-chief. If this is approved by the chief editor, necessary steps are taken; otherwise, common procedures and standard working are carried out.

18 Is an author allowed to suggest a referee to contribute to the evaluation process? It is out of question. The field and system editors decide on the issue. Authors cannot interfere in this process.

19 Are the authors to sign the transfer agreement or publishing transfer contract? This situation is stated on the main page of the journal in the section titled publication principles. All the submitted papers are accepted to be transferred to the journal with exclusive rights. The author is not asked to sign the document concerning the submission. However, in some cases the author should sign the contract, required by the field editors or administrative board and submit it to the chief editor officially. Otherwise the paper will not be published.

20 Is an author allowed to withdraw his/her paper when desired? If the evaluation process has started, papers cannot be withdrawn. The paper can only be withdrawn in case of plagiarism and scientific disquality and if the author sends an official letter, explaining the situation to the chief editor. The journal acts unilaterally in this issue.

21 What is the process in papers requiring the approval and report of ETHICS BOARD? As in “Media Organs” of National and International journals, author(s) has to upload “Date of Report”, “Report Information-Report Number” to “Ethics Board Report Information” part of the publication sub­mission system of the journal in “EXPERIMENTAL, CASE STUDY and INSTITUTIONAL” works requiring ETHICS BOARD approval and report. The chief editor has the right to ask for the original report if deemed necessary with an official approval of the institution. In such cases, if the chief editor doesn’t get the ethics board report despite the request made, the manuscript cannot be included in the system and published even if it has obtained referee approval and completed the publication process. The paper is rejected with the decision of chief editor and other editors. In this case, author(s) cannot make a demand for right. This information isn’t necessary for the papers not requesting ethics board report or being lack of this report. However, this information should be uploaded to the system by author(s) for the papers requesting and having the ethics board report. Author(s) are held responsible for this situation. Our journal doesn’t accept any liability and responsibility regarding this matter. The whole responsibility in legal process belongs to author(s). Otherwise, our journal cannot bear any legal, spiritual and material responsibility. Journal management and referees cannot be imposed any liability in this matter. In case of a possible negative condition, our journal unilaterally reserves its legal rights. UHMFD - Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Kayaşehir Mah. Evliya Çelebi Cad. Başakşehir Emlak Konutları 1/A D Blok Kat: 4 Daire: 29 Başakşehir, İstanbul, Türkiye Tel: +90 212 801 40 61 Fax: +90 212 801 40 62 [email protected]