licht op de langste dag radio kamer filharmonie régis campo pascal dusapin misato mochizuki matijs de roo Info CREDITS ·hoorn / horn PROGRAMMA Laurens Otto, Rebecca Grannetia, Rolf Verbeek datum / date muziek / music ·trompet / trumpet Misato Mochizuki (1969) vr 21 juni 2013 Régis Campo, Pascal Dusapin, Misato Rik Knarren, Raymond Rook L’heure bleue (2007) Fri 21 June 2013 Mochizuki, Matijs de Roo ·trombone Nederlandse première locatie / venue dirigent / conductor Cassiel Anton Domènech, Santiago Casalta Dutch premiere Muziekgebouw aan ’t IJ James MacMillan Ripolles aanvang / starting time viool / violin ·tuba Régis Campo (1968) 20.30 u Renaud Capuçon David Kutz Lumen 11 (2001) 8.30 pm orkest / orchestra ·pauken Nederlandse première duur / running time Radio Kamer Filharmonie Maarten Smit Dutch premiere 1 uur 45 minuten, inclusief een pauze ·1e viool / 1st violin ·slagwerk 1 hour 45 minutes, including one interval Elisabeth Perry, Maria Escarabajal, Josje ter Mark Haeldermans, Vincent Cox, Bart Matijs de Roo (1977) inleiding / introduction Haar, Julija Hartig, Miyuki Konoe, Karina Jansen Tutti (2013) door by Jacqueline Oskamp Korevaar, Pedja Milosavljevic, Joan Mooney, ·harp In opdracht van commissioned by Holland 19.45 u Gerrie Rodenhuis, Sergiy Starzhynskiy, Saskia Rekké, Kerstin Scholten Festival 7.45 pm Peter Thoma ·piano wereldpremière radio ·2e viool / 2nd violin Nora Mulder world premiere Rechtstreekse uitzending op Radio 4 Heleen Hulst, Wouter Groesz, Zofia Balcar, video Live video webstream www,radio4.nl Esther de Bruijn, Esther Kövy, Marjolijn Visual Kitchen pauze interval websites Oonk, Renate van Riel, Frits Wagenvoorde, coproductie / coproduction www.radiokamerfilharmonie.nl Maartje Kraan Holland Festival, ntr, Muziekcentrum van Pascal Dusapin (1955) www.misato-mochizuki.com ·altviool / viola de Omroep Aufgang (2011-12) www.matijsderoo.com Hannah Shaw, Maurits Wijzenbeek, Sabine met steun van / with support by In opdracht van commissioned by Duch, Ben Joles, Lotte de Vries, Frank Fonds Podiumkunsten Westdeutschen Rundfunk, Fondation de Goossens, Stanislava Stoeva wereldpremière / world premiere l’Orchestre de la Suisse Romande, Holland ·cello L’heure bleue, Grenoble, 9.6.2007 Festival Naftali Gurevich, Winnyfred Beldman, Lumen 11, Besançon, 27.9.2006 Nederlandse première Gé Bartman, Sebastiaan van Eck, Angela Aufgang, Keulen, 8.3.2013 Dutch premiere Stevenson Tutti, Amsterdam, 21.6.2013 ·contrabas / double bass Lichtpreludes prelude of light György Schweigert, Boris Kozlov, Norma Visual Kitchen Brooks, Marijn van Prooijen ·fluit / flute Ingrid Geerlings, Ellen Alberts, Nola Exel ·hobo / oboe Aisling Casey, Frauke Elsen ·klarinet / clarinet Arjan Woudenberg, Esther Misbeek, Jesse Faber ·fagot / bassoon Hajime Konoe, Annet Karsten

2 3 Licht op de langste dag (2006), de opvolger van Lumen voor groot componist bij een revalidatiecentrum Na de pauze besluit het programma met orkest uit 2001, geeft daar blijk van, met een muziekles geef aan blinde en slechtziende Aufgang (2012), het nieuwe concert voor viool stralende orkestratie waarin hoge klanken volwassenen, ken ik ook verhalen van men- en orkest van Pascal Dusapin (1955) dat op Aan het eind van dit seizoen valt het doek de boventoon voeren. Voor dit concert heeft sen die licht als heel vervelend en negatief 8 maart 2013 in Keulen zijn wereldpremière voor de Radio Kamer Filharmonie, een Campo het werk volledig gereviseerd, op ervaren. Daarnaast roept licht meteen de beleefde. Sinds het succes van zijn Passion en van de topensembles van het Nederlandse dusdanig ingrijpende wijze dat hij deze uit- tegenstelling met duister op. Deze tegen- Medea in 2009 is Dusapin een graag geziene orkestbestel. Vandaag, op de langste dag voering als een wereldpremière beschouwt. stellingen vormden het compositorische gast in het Holland Festival. Dusapin schrijft van het jaar, speelt de rkf een van haar De definitieve versie vanLumen 11, langer uitgangspunt; solo staat tegenover tutti, luid in een toelichting op Aufgang: allerlaatste concerten. De jarenlange suc- en voor een groter orkest, is opgedragen tegenover zacht en snel tegenover langzaam. cesvolle samenwerking tussen het orkest aan programmamaker en componist Robert “Ik houd van het Duitse woord ‘Aufgang’, en het Holland Festival – met in 2012 nog Nasveld. “Het tweede uitgangspunt is technischer omdat het een oprijzende beweging sug- een uitverkocht concert met werk van Pärt, van aard en heeft betrekking op het noten- gereert. De Franse vertaling – échelle (‘op- Schnittke en een wereldpremière van Toivo Hoewel hun werk verschillend van karakter materiaal. Licht bestaat uit lichtgolven. Als gang’) of escalier (‘trap’) – is noodzakelijker- Tulev – wordt bekroond met een programma is, beschrijft Campo zijn compositie in alle golflengtes van het zichtbare deel van wijs een benadering, die meer een concept dat niet alleen een zwanenzang is, maar dat vergelijkbare termen als Mochizuki, als “een het spectrum in min of meer gelijke mate dan een beweging uitdrukt. Het woord ‘Auf- met twee compositieopdrachten ook nadruk- soort overpeinzing tussen licht en schaduw”. aanwezig zijn, zien we de kleur wit, terwijl gang’ kwam tijdens het componeren haast kelijk iets voor de toekomst achterlaat. De Campo vervolgt: “Lumen 11 begint met de- alle complementaire kleuren in het witte vanzelf op, toen ik maar geen toegang vond donkere tijding krijgt repliek in de vorm van zelfde motieven als zijn voorganger licht zijn terug te vinden. Dit idee gebruik tot de ruimte die het verlangen naar deze een concert met vier werken over licht. Lumen: een aantal grote en kleine tertsen. ik door alle mogelijke samenklanken (van concertante vorm had geopend. Ik vind het Het werk is een lang adagio met een uitge- drieklanken tot negenklanken) voorbij te extreem lastig om te verwoorden wat ik wilde Misato Mochizuki (1969) ontleende de titel sponnen melodie, voornamelijk gespeeld laten komen. Daarnaast maak ik gebruik van met dit concerto en waar het mij om te doen van L’heure bleue (2007) aan een term van de door de strijkers. In Lumen 11 wordt deze ritmische modulaties, vooral in het midden- was. Ik ben eraan begonnen in 2008. Ver- Franse insectenkundige Jean-Henri Fabre grote melodie doorsneden door twee stati- gedeelte, om naar de climax toe te werken. volgens heb ik het weg moeten leggen. Het (1823-1915): ‘het blauwe uur’ is het moment sche harmonische secties; een derde, verge- Deze techniek houdt in dat verschillende was de eerste keer dat zoiets me overkwam. tussen het einde van de nacht en het begin lijkbare sectie met alle musici van het orkest tempi naadloos in elkaar overgaan. Ik wilde er niks meer mee te maken hebben van de dag waarop nachtdieren en insecten voert het werk in een groot crescendo naar en ik heb het project opgegeven. Dankzij zwijgen en de eerste vogels ontwaken. Wan- zijn climax. Een coda herneemt vervolgens “Het stuk moet kracht en intensiteit uitstra- het genereuze en enthousiaste initiatief van neer de duisternis plaats maakt voor licht is de sfeer van de opening, om tot rust te ko- len en het opent met de nodige power, snelle Renaud Capuçon heb ik het enige jaren later blauw de eerste kleur die verschijnt; blauw men, als in een gebed.” loopjes en repeterende akkoorden. Het mid- weer opgepakt en in 2011 voltooid. Daarvoor is in feite de schakel tussen licht en donker. dengedeelte kenmerkt zich door een ritmi- moest ik enerzijds helemaal opnieuw begin- Mochizuki noemt haar werk een overpein- Matijs de Roo (1977) is nog geen gevestigde sche opbouw naar een climax die uitkomt op nen, maar anderzijds ook alles voortzetten. zing van dit moment, dat rond de wereld naam, maar hij maakte vorig jaar indruk met het “Todesschrei-akkoord” van Alban Berg, reist en zich voortdurend ergens anders zijn voor de Toonzettersprijs 2012 genomi- een akkoord dat alle twaalf tonen bevat. Dit “Het was in wezen allemaal erg somber en ik voordoet. Haar toonzetting is kleurrijk en neerde dubbelconcert voor viool en blokfluit gaat over in een volledig diatonisch akkoord, stond voor de taak een helderheid te herove- poëtisch op een manier die herinnert aan het Im grossen schweigen (2010). De Roo is ge- zodat de tegenstelling tussen leven/dood of ren. Op die manier werd het licht een soort impressionisme. L’heure bleu werd in 2008 knipt voor dit thematische programma over licht/donker ontstaat. Twee slagwerkers spe- geheim motief. Uiteraard laat zich met licht onderscheiden tijdens het unesco Internati- licht: niet alleen is hij een getalenteerd com- len een belangrijke rol met stuwende maar niets expliciet muzikaals formuleren; het is onal Tribune of Composers. ponist, daarnaast werkt hij als muziekdocent ook complexe ritmiek. Aan het einde hebben een metafoor. Maar tijdens het componeren met visueel gehandicapten. Matijs de Roo zij een zeer luide en ritmische solopassage, worden wij soms zo overstelpt door onze Régis Campo (1968) zei ooit dat het over- zegt over zijn nieuwe compositie Tutti: die overgaat in liggende, zachte noten op eigen duisterheid dat de worsteling met de vloedige licht in zijn woonplaats Nice een viool en contrabas.” muzikale materie verweven raakt met de positieve invloed heeft op zijn werken, die “Bij licht denk ik in eerste instantie aan iets zoektocht naar het kleinste schijnsel, de vaak optimistisch van toon zijn. Lumen 11 positiefs. Maar omdat ik naast mijn werk als kleinste fonkeling.

4 5 “Je zou het schrijven voor viool en orkest Light on the Longest Day Lumen 11 (2006), the follow-up to Lumen kunnen vergelijken met de vreemde strijd for large orchestra written in 2001, gives tussen duister en licht. Aanvankelijk speelt At the end of this season, the curtain will evidence of this with a radiant orchestration de viool in de hoogte, het orkest in de laagte. fall for good on the Netherlands Radio in which high notes predominate. For this Beide zingen. Het orkest is somber, de viool Chamber Philharmonic, one of the top en- concert, Campo has completely revised the klinkt verloren, met een roep zo klaaglijk en sembles in the Dutch orchestra world. Today, piece – so radically that he considers this ingehouden dat hij als een reflectie licht lijkt on the longest day of the year, the Radio performance a world premiere. The defini- uit te stralen. Het is alsof de zon tegelijker- Chamber Philharmonic is playing one of its tive version of Lumen 11, longer and for an tijd opgaat en ondergaat. Dat beeld herinner very last concerts. The many years of suc- even larger orchestra, is dedicated to the ik me nog goed van toen ik begon te schrij- cessful collaboration between the orchestra programme maker and composer Robert ven. Het gaat in wezen over de versmelting and the Holland Festival – just recently, Nasveld. van het een met het ander, als gevolg van een in 2012, a sold-out concert with works by toenemende en subtiele verwarring. Pärt, Schnittke and a world premiere of Although the character of their work is dif- Toivo Tulev – are being crowned with a ferent, Campo describes his composition in “En zo is Aufgang geboren: door het verlan- programme that not only is a swansong but terms similar to Mochizuki’s, as “a kind of gen de tegendelen tegenover elkaar te zetten also expressly leaves something behind for contemplation between light and shadow”. en ze onophoudelijk in een stroom te vereni- the future in the form of two commissioned Campo continues, “Lumen 11 begins with gen. Gedurende het compositieproces werd compositions. In response to dark tidings, the same motifs as Lumen, its predecessor: a steeds duidelijker dat de vermenging van the Radio Camber Philharmonic is giving a number of major and minor thirds. The work verduistering en opheldering het motorisch concert with four works about light. is a long adagio with a drawn-out melody, principe van de partituur zou worden. primarily played by the strings. In Lumen 11, Misato Mochizuki (b. 1969) derived the title this large melody is transected by two static “Je kunt je verwonderen over het gebruik of L’heure bleue (2007) from a term used by harmonic sections; a third, analogous sec- van deze beelden. Je kunt muziek immers the French entomologist Jean-Henri Fabre tion with all of the musicians in the orchestra met literaire representaties ontwerpen, maar (1823-1915): ‘the blue hour’ is the moment be- carries the piece in a huge crescendo to its je weet dat het verwoorden van muziek een tween the end of the night and the beginning climax. A coda then resumes the atmosphere utopie blijft. Toch is het niet minder waar dat of the day in which night animals and insects of the opening in order to end in quietude, in het geval van Aufgang een ‘opgang van het go silent and the first birds awaken. When like in a prayer.” licht’ (Aufgang des Lichts) mijn bedoeling het darkness makes way for light, blue is the beste weergeeft.” first colour that appears; blue is in fact the Matijs de Roo (b. 1977) is not yet an estab- link between light and dark. Mochizuki calls lished name as a composer, but last year her piece a contemplation on this moment, he made an impression with his double which travels around the world and continu- concerto for violin and recorder, Im grossen ously appears elsewhere. The composition is schweigen (2010), which was nominated for colourful and poetic in a manner reminiscent the Toonzetters Award 2012. De Roo is just of Impressionism. L’heure bleu received an the right person for this programme on the award in 2008 during the unesco Interna- theme of light: not only is he a talented com- tional Tribune of Composers. poser, he also works as a music teacher with the visually handicapped. Matijs de Roo says Régis Campo (b. 1968) once said that the about his new composition, Tutti: abundant light in his place of residence, Nice, has a positive influence on his pieces, “With light, I first of all think of something which often have an optimistic tone. positive. But because I teach music to blind

6 7 and visually impaired adults at a rehabilita- (b. 1955) which had its world premiere on dark and light. At first the violin plays in the tion centre in addition to composing, I also 8 March 2013 in Cologne. Since the success upper register, the orchestra in the low. Both have heard stories from people who experi- of his Passion and Medea in 2009, Dusapin is sing. The orchestra is dark, the violin sounds ence light as very annoying and negative. a welcome guest in the Holland Festival. In a lost, with a cry so plaintive and subdued that Besides that, light immediately brings to note on Aufgang, Dusapin writes: it seems to radiate light like a reflection. It mind the contrast with darkness. These is as though the sun simultaneously rises opposites were the departure point of the “I like the German word ‘Aufgang’, because and sets. I remember having that image very composition: solo in contrast to tutti, loud in it suggests a rising movement. The French clearly when I started to write. In essence it’s contrast to soft, and fast in contrast to slow. translation – échelle (‘scale’) or escalier about the merging of the one into the other, (‘stairway’) – is necessarily an approach that as the result of an increasing and subtle con- “The second departure point is more techni- expresses more of a concept than a move- fusion of the two. cal and has to do with the notes. Light con- ment. The word ‘Aufgang’ came to me rather sists of light waves. If all wavelengths of the spontaneously while I was composing, when “And that’s how Aufgang was born: through visible part of the spectrum are present in I couldn’t find a way into the space that the the desire to set opposites across from one more or less equal measure, we see the colour desire for this concerto form had led to. I another and to continuously unite them in white, even though all complementary col- find it extremely difficult to express what a stream. During the process of composing, ours can be found in white light. I reflect this I wanted with this concerto and how I was it became increasingly clear that the mixing idea by using all possible combinations of trying to go about it. I started working on it of darkening and brightening would be the tones, from triads to chords with nine tones. in 2008. Then I had to put it away. It was the motoric principle of the score. In addition, I use rhythmic modulations, first time that something like that had hap- particularly in the middle section, in order pened to me. I didn’t want to have anything “You could wonder about the use of these to work toward a climax. This technique more to do with it and I gave up the project. images. After all, you can design music with enables seamless transitions from one tempo Several years later, thanks to the gener- literary representations, but you know that to another. ous and enthusiastic initiative of Renaud putting music into words is a utopia. But it’s Capuçon, I picked it up again and completed just as true that, in the case of Aufgang, ‘ris- “The piece has to exude strength and inten- it in 2011. To do that, on the one hand I had ing of the light’ (Aufgang des Lichts) is what sity and it opens with the requisite power: to start all over again, but on the other hand best reflects my intention.” fast runs and repeating chords. The middle carry on with everything. section is characterized by a rhythmic build- up to a climax that ends with Alban Berg’s “It was basically all very dark and I was ‘death scream’ chord, which contains all faced with the task of recapturing a certain twelve tones. This resolves into a completely clarity. In that way, light became a sort of diatonic chord, thus generating the antith- secret motif. Of course, something explicitly esis between life/death or light/dark. Two musical cannot be formulated with light; it percussionists play an important role with is a metaphor. But when we are composing, propelling but also complex rhythms. At sometimes we are so overwhelmed by our the end, they have a very loud and rhythmi- own darkness that struggling with the musi- cal solo passage, followed by sustained, soft cal material becomes interrelated with seek- tones on violin and double bass.” ing the smallest gleam of light, the smallest sparkle. After the interval, the programme concludes with Aufgang (2012), the new concerto for “You could compare writing for violin and violin and orchestra by Pascal Dusapin orchestra with the strange conflict between

8 9 BIOGRAFIEËN Régis Campo (1968) is een van cœur-Charles Cros als de Grand Asko Ensemble, de New Music residence bij het Grafenegg voorliefde voor microtonaliteit, de meest vooraanstaande Franse Prix Lycéen in 2006. Tot zijn Players, het Quator Diotima, Festival 2012, dat ook een van het opeenstapelen van ato- componisten van zijn generatie. recente werk behoren het Vierde pianoduo Post en Mulder, duo de opdrachtgevers was voor zijn nale complexen en variaties van Misato Mochizuki (1969) is Hij studeerde compositie en Strijkkwartet Energy/Fly (2010) Bosgraaf & Elias en het Doelen Credo voor koor en orkest. In Griekse tetrachorden. Dusapin een Japanse componiste. In 1992 contrapunt bij Georges Bœuf en Color! (2011) voor orkest. Ensemble. het huidige seizoen staat zijn heeft een uitgesproken voorkeur behaalde ze haar masterdiploma aan het conservatorium van muziek bovendien centraal in de voor instrumenten die de men- compositie aan de Tokyo zijn geboortestad Marseille en Matijs de Roo (1977) studeerde Het werk van de componist en Spektrum Artist-serie van het selijke stem kunnen imiteren, University of the Arts. Ze filosofie aan de universiteit van klassiek piano bij Benno dirigent James Macmillan is Radio-Sinfonieorchester Stutt- zoals blazers en strijkers, en hij vervolgde haar studie bij Paul Aix-en-Provence. Hij vervolgde Pierwijer en Cristo Iliev en sterk verbonden met zijn Schot- gart des swr. Veel werken legde heeft opvallend weinig geschre- Méfano en Emmanuel Nunes zijn studie bij Gérard Grisey compositie bij David Rowland se achtergrond, het katholieke James MacMillan vast op cd ven voor piano. Hij heeft in drie aan het Conservatoire national aan het Conservatoire national aan het conservatorium van geloof, zijn sociale bewogenheid – zo ook zijn Vioolconcert ‘A Deep decennia een groot oeuvre opge- supérieur de musique in Parijs, supérieur de musique in Parijs, Enschede. In 2002 rondde hij en de Keltische volksmuziek, die but Dazzling Darkness’ en Ve n i , bouwd, dat opera, kamermuziek, waar ze in 1995 haar studie waar hij in 1995 de eerste prijs zijn pianostudie af, waarna hij hij vermengt met invloeden uit Veni, Emmanuel (met Colin koormuziek en orkestmuziek voltooide met een eerste prijs in compositie won. In 1996 won zijn studie compositie vervolgde de muziek uit het Verre Oosten, Currie) en de Radio Kamer bestrijkt. Inmiddels heeft hij in compositie. In 1996-1997 hij de Gaudeamus Prijs voor bij Diderik Wagenaar en Martijn Scandinavië en Oost-Europa. Filharmonie. Andere recente een groot aantal prijzen op zijn nam ze deel aan de cursus Commedia en drie prijzen tijdens Padding aan het Koninklijk Internationale bekendheid ver- opnamen zijn een lso live-cd naam staan, waaronder een Compositie en computermuziek het Henri Dutilleux Concours. Conservatorium in Den Haag. wierf hij met het succes van zijn met zijn St John Passion met het studieverblijf in de Villa Medici van Tristan Murail aan het In 1999 ontving hij de Hervé Vanaf 2003 volgde hij de twee- The Confession of Isobel Gowdie London Symphony Orchestra in Rome (1981-1983), de Prijs van ircam. Haar werk is bekroond Dugardin Prijs en kende de jarige masteropleiding compo- tijdens de bbc Proms in 1990. onder Sir Colin Davis, een de Académie des Beaux-Arts met verschillende Japanse en Académie des Beaux-Arts hem sitie bij Klaas de Vries aan het Zijn bekendste werken zijn het live-registratie van zijn opera The (1993), de Grand Prix National internationale onderscheidin- de Pierre Cardin Prijs toe, en in conservatorium van Rotterdam; inmiddels ruim 400 maal uit- Sacrifice (vastgelegd tijdens de de Musique (1995) en de Victoi- gen, waaronder een Fellowship 2005 ontving hij de Sacem Prijs bij zijn eindexamen ontving hij gevoerde slagwerkconcert Ve n i , première bij de Welsh National re de la Musique (1998) voor de Award van de Internationale voor jonge componisten en de een speciale ‘prijs voor compo- Veni, Emmanuel, een Celloconcert Opera in 2007) en het met een Montaigne-opname van onder Ferienkurse für Neue Musik in Georges Bizet Prijs. Van 1999 sitie’. Daarnaast volgde De Roo voor Mstislav Rostropovitsj, Grammy-nominatie bekroonde meer zijn ‘operatorio’ La Melan- Darmstadt voor Si bleu, si calme tot 2001 was hij componist in masterclasses bij onder anderen het omvangrijke Quickening schijfje met Sun-Dogs en Visitatio cholia. In 2002 werd hij uitgeroe- in 1998, de publieksprijs van het residence in de Villa Medici van Pascal Dusapin. In 2000 won de (voor koor en orkest) en zijn drie Sepulcri met de Radio Kamer pen tot Componist van het Jaar. festival Ars Musica in Brussel in de Académie de France in Rome. Roo de nog-jonge componisten- symfonieën. Onder zijn recente Filharmonie en het Groot In 2006 ging zijn Engelstalige 2002 voor Chimera en de Otaka Campo’s oeuvre bestaat uit prijs voor zijn orkestwerk Lines composities zijn de St John Pas- Omroepkoor. James MacMil- opera Faustus, the last night in pre- Award voor het beste Japanse werken voor orkest, koor, kamer- concerning the unknown soldier, sion, het Vioolconcert en zijn Derde lan werd in 2004 geëerd met de mière in Berlijn. In 2005 werd hij symfonische werk in 2005 voor ensemble en solo-instrumenten. uitgevoerd door het Nederlands pianoconcert ‘Mysteries of Light’. benoeming tot Commander in benoemd tot Commandeur des Cloud nine. In 2008 werd L’heure Lumen voor orkest werd in 2001 Ballet Orkest in de Beurs van Als dirigent maakte MacMillan the Most Excellent Order of the Arts et des Lettres en in 2007 bleue bekroond door het unesco in première gebracht door het Berlage. Sinds 1999 werkt De naam met uitvoeringen van zijn Britsh Empire. ontving hij de Dan David Prize. International Tribune of Com- Berkeley Symphony Orchestra Roo veel samen met blokfluitist eigen muziek, maar ook andere Hij doceert aan het Collège de posers, dat in 1999 al La chambre o.l.v. Kent Nagano. Lumen 11 Erik Bosgraaf. Toen Bosgraaf nieuwe werken, naast het stan- Pascal Dusapin werd in 1955 France in Parijs. In 2009 was claire voor die eer genomineerd voor orkest werd in 2006 voor in 2011 de Nederlandse Muziek- daard repertoire. Hij is vaste geboren in Nancy en wordt in- Dusapin een centrale componist had. In 2010 ontving zij de Hei- het eerst uitgevoerd door het prijs won, componeerde De Roo gastdirigent van de Radio Kamer middels gerekend tot de belang- in het Holland Festival, met de delberger Künstlerinnenpreis. kamerorkest Pelléas o.l.v. Ben- speciaal voor die gelegenheid Filharmonie en was als vaste rijkste levende componisten van Nederlandse premières van La In haar vaak kleurrijke muziek jamin Levy tijdens het Festival Im grossen Schweigen, een dubbel- componist/dirigent tussen 2000 Frankrijk. Net als zijn leermees- Melancholia (1992), Medea (2007) brengt Mochizuki de westerse Besançon. Campo’s Tweede Sym- concert voor blokfluit, viool en en 2009 verbonden aan het bbc ter Iannis Xenakis heeft hij een en Passion (2008). en Aziatische muziektradities op fonie ‘Moz’art’ ging in 2005 in orkest, dat werd uitgevoerd door Philharmonic. Hij dirigeerde grote belangstelling voor tech- originele wijze samen. Haar oeu- première in Théâtre des Champs Erik Bosgraaf, Gordan Nikolic verder orkesten als het Baltimore niek en exacte wetenschap, en Renaud Capuçon (1976) vre beslaat werken voor orkest Elysées door het Ensemble en het Nederlands Kamer Symphony, het Rotterdams in de jaren 70 studeerde hij aan is een Franse violist. Op en voor ensemble, een opera en Orchestral de Paris o.l.v. John Orkest. Im grossen Schweigen was Philharmonisch Orkest, de de Sorbonne niet alleen kunst veertienjarige leeftijd ging hij muziek voor drie films. Nelson. In 2008 maakte hij een geselecteerd voor de Toonzet- Münchner Philharmoniker, het en esthetica, maar ook natuur- naar het Conservatoire national Mochizuki heeft compositie orkestratie van Erik Satie’s Sports tersprijs 2012 en werd dat jaar City of Birmingham Symphony wetenschappen. Daar volgde hij supérieur de musique in Parijs, gedoceerd in Caracas, Darm- et divertissements voor het Mon- tijdens het Holland Festival Orchestra, de radio-orkesten van 1974 tot 1978 ook de cursus- waar hij studeerde bij Gérard stadt, Takefu, Royaumont en aan tréal Symphony Orchestra o.l.v. gespeeld door het Residentie van Wenen en Denemarken, de sen van Xenakis. Zijn vroege Poulet. Hij maakte deel uit het Conservatorium van Am- Nagano. Ook werkte hij met de Orkest o.l.v. Reinbert de Leeuw, symfonieorkesten van werken schreef Dusapin sterk van het Jeugdorkest van de sterdam. Sinds 2007 geeft ze les Engelse sopraan Felicity Lott, met als solisten Erik Bosgraaf Götenburg en Toronto, het Los onder de invloed van Donatoni Europese Unie en vanaf 1997 aan de Meiji Gakuin University dirigent Marc Minkowski en de en Simone Lamsma. De Roo’s Angeles Philharmonic en het en Xenakis, maar op den duur was hij op uitnodiging van in Tokio. Musiciens du Louvre. Zijn cd muziek is uitgevoerd door onder nhk Symfonieorkest. ontwikkelde hij een geheel eigen Claudio Abbado drie seizoenen Pop-art won zowel een Coup de meer het Nieuw Ensemble, het MacMillan was composer in stijl, die zich kenmerkt door een concertmeester van het Gustav 10 11 Mahler Jeugdorkest. Als solist Gemert en Sam Vanoverschelde. Radio Kamer Filharmonie première eerder dat jaar van treedt hij sindsdien wereldwijd Aanvankelijk traden zij vooral per augustus 2013 ophouden Richard Rijnvos’ NYConcerto. op met de grote orkesten, onder op als vj’s op Belgische dance- en te bestaan. Van 2005 tot 2010 In 2011 speelde de Radio Kamer dirigenten als Pierre Boulez, undergroundfeesten, met een was Jaap van Zweden chef- Filharmonie onder leiding Daniel Barenboim, Bernard vaste basis in het Cybertheatre dirigent en artistiek leider; van. Jaap van Zweden het Haitink en Gustavo Dudamel. in Brussel. In 2003 hadden met ingang van het seizoen Koninginne-dagconcert in Paleis Als kamermusicus speelde hij zij een residency in het 2010-2011 is de Deense Noordeinde. met onder anderen Nicholas Concertgebouw in Brugge, dirigent Michael Schønwandt De cd met muziek van James Angelich, Jérôme Ducros, Frank wat een keerpunt bleek in hun aangetreden als chef-dirigent MacMillan uit 2012 werd door Braley, Hélène Grimaud, Gérard artistieke aanpak. Ze maakten en heeft James MacMillan de Duitse klassieke-muzieksite Caussé en met zijn broer, de onder meer visuele interpretaties zich bij de vaste gastdirigenten Klassik Heute gewaardeerd met cellist Gautier Capuçon. In 1996 van avant-gardistische van het orkest gevoegd. De driemaal een 10. richtte hij in La Ravoire, nabij werken als Pole van Karlheinz andere vaste gastdirigenten zijn geboorteplaats Chambéry, Stockhausen en Laborintus 11 van zijn Frans Brüggen, sinds het kamermuziekfestival Luciano Berio. Visual Kitchen 2007 tevens eredirigent, en Rencontres Artistiques de omschrijft zichzelf als “een Philippe Herreweghe. De Radio Bel-Air op. Tot de opheffing audiovisuele kunstenfabriek Kamer Filharmonie levert van het festival in 2010 traden met vele gezichten” en een belangrijk aandeel aan de hier talloze gerenommeerde verlegt de grenzen van de series ZaterdagMatinee, het musici op, zoals Jean-Pierre audiovisuele live-performance Zondagochtend Concert, de Wallez, Michel Dalberto, en videokunst. Tegenwoordig Robeco Zomerconcerten in het Martha Argerich, Emmanuel opereert het collectief als een Amsterdamse Concertgebouw, Pahud, Mischa Maisky en draaischijf in een netwerk De Vrijdag van Vredenburg in Marielle en Katia Labèque. In van samenwerkingen. Als Utrecht en de serie ntr maakt 1995 ontving Capuçon een prijs productiehuis heeft Visual hoorbaar in het Muziekgebouw van de Akademie der Künste Kitchen videoclips, liveshows aan ’t IJ. Al deze concerten in Berlijn. In 2000 werd hij en commercials gerealiseerd en worden uitgezonden via tijdens het prijzengala Victoires meegewerkt aan de organisatie Radio 4. Verder is het orkest de la Musique uitgeroepen tot van audiovisuele evenementen. regelmatig te horen in de nieuw talent van het jaar en in Visual Kitchen programmeert educatieve serie De Magische 2005 werd hij onderscheiden en boekt vj’s en werkt samen met Muziekfabriek in Vredenburg, als instrumentaal solist van het een breed gamma van eigentijdse de Gaudeamus Muziekweek in jaar. In 2006 bekroonde Sacem muzikanten; van de Belgische Utrecht en het Holland Festival. hem met de Georges Enesco jazzmusicus Marc Moulin tot In het Muziekgebouw aan ’t IJ Prijs voor viool. In 2011 werd hedendaagse componisten. Ook verzorgde het orkest onder hij benoemd tot ‘chevalier’ in maakt het collectief deel uit van andere wereldpremières van de Ordre national du mérite. de artistieke organisatie van het werken van Pete Harden, Florian Met het Mahler Chamber Cimatics festival. Visual Kitchen Maier, Peter Adriaansz, Bob Orchestra o.l.v. Daniel Harding werkte mee aan verschillende Zimmerman en Peter Maxwell nam hij vioolconcerten op van Holland Festivalproducties, Davies. Daarnaast speelt de Schumann en Mendelssohn zoals Mortuos plango, vivos voco Radio Kamer Filharmonie ook op en in 2012 verscheen zijn van Jonathan Harvey in 2010 meer traditioneel repertoire. De cd met de vioolconcerten van en Kraanerg van Iannis Xenakis veelzijdige cd-catalogus van Brahms en Berg, met Harding in 2011. de Radio Kamer Filharmonie en de Wiener Philharmoniker. omvat werken van onder Capuçon speelt op de ‘Panette’, De Radio Kamer Filharmonie anderen Beethoven, Tristan een viool van Guarneri uit is een flexibel orkest dat in ver- Keuris, Haydn, Stravinsky, 1737 die aan Isaac Stern heeft schillende bezettingen kan op- Henk Badings en Otto toebehoord. treden, variërend van barok- Ketting. Tijdens het festival ensemble tot ensemble voor Toonzetters 2008 ontving de Visual Kitchen werd eind jaren hedendaagse muziek. Als gevolg Radio Kamer Filharmonie de 90 opgericht door Jurgen van van de bezuinigingen zal de Muziekgebouwprijs voor de 12 13 BIOGRaphies tory of his home town Marseille Matijs de Roo (1977) studied James MacMillan is one of season, MacMillan’s music is has written markedly little for the and philosophy at university in classical piano with Benno Pier- today’s most successful living the focus of the Stuttgart Radio piano. Over three decades he has Aix-en-Provence. He continued wijer and Cristo Iliev and compo- composers and is also interna- Symphony Orchestra’s Spektrum created a large body of work which Misato Mochizuki (1969) is a his studies with Gérard Grisey at sition with David Rowland at the tionally active as a conductor. Artist series. includes opera, chamber music, Japanese composer. In 1992 she the Conservatoire national supéri- conservatory of Enschede. After His musical language is flooded James MacMillan has directed choral music and orchestral music. received her Masters in composi- eur de musique in Paris, where gruadation in 2002, he continued with influences from his Scottish many of his own works on disc, He has received many prizes in tion at the Tokyo University of the he won first prize in composi- his studies in composition with heritage, Catholic faith, social most recently a disc featuring his career, including a residency at Arts. She continued her studies tion in 1995. In 1996 he won the Diderik Wagenaar and Martijn conscience and close connection MacMillan’s violin concerto A the Villa Medici in Rome (1981- with Paul Méfano and Emmanuel Gaudeamus International Prize Padding at the Royal Conserva- with Celtic folk music, blended Deep but Dazzling Darkness and 1983), the Prize of the Académie Nunes at the Conservatoire natio- for Composition for Commedia tory in The Hague. From 2003 with influences from Far Eastern, percussion concerto Veni, Veni, des Beaux-Arts (1993), the Grand nal supérieur de musique in Paris, and three prizes at the Henri he followed the two year Masters Scandinavian and Eastern Emmanuel with Colin Currie and Prix National de Musique (1995) graduating in 1995 with a first pri- Dutilleux Concours. In 1999 he programme with Klaas de Vries European music. MacMillan first the Netherlands Radio Kamer Fil- and the Victoire de la Musique ze in composition. In 1996-1997 received the Hervé Dugardin at the conservatory of Rotterdam. became internationally recognised harmonie. Other recent releases (1998) for his CD recording of, she attended Tristan Murail’s Prize and was awarded the Pierre At his graduation he received a after the extraordinary success of include an LSO Live disc of his St amongst other pieces, his ‘opera- programme for Composition and Cardin Prize by the French Aca- special ‘prize for composition’. The Confession of Isobel Gowdie John Passion with the London torio’ La Melancholia, published Computer Music at ircam. Her démie des Beaux-Arts. In 2005, De Roo also attended master- at the bbc Proms in 1990. Symphony Orchestra under Sir by Montaigne. In 2002 he was work has been awarded various Campo was granted the Sacem classes by Pascal Dusapin and His major works include percussi- Colin Davis, a live recording of his voted Composer of the Year. In Japanese and international prizes, Prize for young composers and other composers. In 2000 De on concerto Veni, Veni, Emmanuel, opera The Sacrifice from its pre- 2006 his English language opera including a Fellowship Award of the Georges Bizet Prize. From Roo won the Dutch ‘NOG- which has received more than 400 miere performance by the Welsh Faustus, the last night premiered the Internationale Ferienkurse 1999 until 2001 he was composer jonge’ composer prize for his performances, a cello concerto for National Opera in 2007, and a in Berlin. A year before, in 2005, für Neue Musik in Darmstadt in residence at the Villa Medici orchestral work Lines concerning Mstislav Rostropovich, large scale Grammy-nominated disc of Sun- he was made a Commandeur des for Si bleu, si calme in 1998, the of the French Academy in Rome. the unknown soldier, performed by choral-orchestral work Quickening, Dogs and Visitatio Sepulchri with Arts et des Lettres; and in 2007 Audience Prize at the festival Ars Campo’s oeuvre consists of works the Netherlands Ballet Orchestra and three symphonies. Recent the Netherlands Radio Kamer he received the Dan David Prize. Musica in Brussels in 2002 for for orchestra, choir, chamber at the Beurs van Berlage in major works include his St John Filharmonie and Choir. Dusapin lectures at the Collège Chimera and the Otaka Award ensemble and solo instruments. Amsterdam. Since 1999 de Roo Passion, the Violin Concerto and MacMillan has received the de France in Paris. In 2009 he was for best Japanese symphonic work The orchestral work Lumen was has been working frequently with his Piano Concerto No 3, Myster- Commander of the Most Excel- ‘composer in focus’ at the Holland in 2005 for Cloud nine. In 2008 premiered in 2001 by the Berkeley recorder player Erik Bosgraaf. On ies of Light. lent Order of the British Empire Festival, with the Dutch premieres L’heure bleue won an award at the Symphony Orchestra under Kent the occasion of Bosgraaf winning MacMillan enjoys a flourishing (CBE) in January 2004. of La Melancholia (1992), Medea unesco International Tribune of Nagano. Lumen 11 for orchestra the Nederlandse Muziekprijs career as conductor of his own (2007) and Passion (2008). Composers, for which her work was first performed in 2006 at the (Dutch Music Award) in 2011, music alongside a range of Pascal Dusapin was born in La chambre claire had already Festival Besançon by the chamber De Roo composed Im grossen contemporary and standard reper- Nancy in 1955. He is regarded Renaud Capuçon (1976) is a been nominated in 1999. In 2010, orchestra Pelléas under Benjamin Schweigen, a double concert for toire. He is Principal Guest Con- as one of the most important French violinist. At the age of she received the Heidelberger Levy. Campo’s Second Symphony recorder, violin and orchestra, ductor of the Netherlands Radio living French composers. Like fourteen he entered the Conser- Künstlerinnenpreis. In her often ‘Moz’art’ premiered in 2005 at which was performed by Erik Kamer Filharmonie and was his former teacher Iannis Xenakis vatoire National Supérieur de colourful music Mochizuki com- the Théâtre des Champs Elysées Bosgraaf, Gordan Nikolic and the Composer/Conductor of the bbc he takes great interest in science Musique in Paris, where he stu- bines western and Asian music with the Ensemble Orchestral Netherlands Chamber Orchestra. Philharmonic from 2000-2009; and engineering. In the 1970’s died with Gérard Poulet. He was traditions in an original way. Her de Paris led by John Nelson. In Im grossen Schweigen was selected he has conducted orchestras such he studied arts and aesthetics as a member of the Youth Orchestra oeuvre covers orchestral works 2008, Campo composed an for the Dutch Toonzettersprijs as the Baltimore Symphony, well as physics at the Sorbonne. of the European Union and from and works for ensemble, an opera orchestration of Erik Satie’s Sports 2012 and was performed later Rotterdam Philharmonic, Munich He also attended the seminars of 1997, at the invitation of Claudio and music for three films. Mo- et divertissements for the Montréal that year at the Holland Festival Philharmonic, City of Birming- Xenakis there. Both Xenakis and Abbado, he was concertmaster chizuki lectured in composition Symphony Orchestra under Na- by The Hague Philharmonic ham Symphony Orchestra, Donatoni had a deep influence at the Gustav Mahler Youth in Caracas, Darmstadt, Takefu, gano. He has also worked with led by Reinbert de Leeuw and Vienna Radio Symphony, Danish on Dusapin’s early works, but Orchestra for three years. As a Royaumont and at the conserva- the English soprano Felicity Lott, with soloists Erik Bosgraaf and Radio Symphony, Gothenburg he gradually developed his own soloist he has since performed tory in Amsterdam. Since 2007 conductor Marc Minkowski and Simone Lamsma. De Roo’s music Symphony, Toronto Symphony, unique style characterised by a with the major orchestras in the she has been teaching at the Meiji the Musiciens du Louvre. For his has been performed by, amongst Los Angeles Philharmonic and passion for microtonality, the world under conductors including Gakuin University in Tokyo. CD Pop-art he won a Coup de others, the Nieuw Ensemble, NHK Symphony Orchestra superposition of atonal complexes Pierre Boulez, Daniel Barenboim, cœur-Charles Cros as well as the the Asko Ensemble, the New among others. and variations on Greek tetra- Bernard Haitink and Gustavo Régis Campo (1968) is one Grand Prix Lycéen in 2006. His Music Players, Quator Diotima, MacMillan is Composer in chords. Dusapin has a definite Dudamel. As a chamber musi- of the most prominent French recent works include the Fourth piano duo Post and Mulder, duo Residence at the 2012 Grafenegg predilection for instruments that cian he has played with Nicholas composers of his generation. He String Quartet Energy/Fly (2010) Bosgraaf & Elias and the Doelen Festival, the co-commissioners can imitate the human voice, such Angelich, Jérôme Ducros, Frank studied composition with and Color! (2011) for orchestra. Ensemble. of his new choral-orchestral as wind instruments and bowed Braley, Hélène Grimaud, Gérard Georges Boeuf at the conserva- piece Credo. During the 2012/13 string instruments, whereas he Caussé and with his brother, the 14 15 cellist Gautier Capuçon. In 1996 audiovisual art factory with many series of the ZaterdagMatinee, he founded the chamber music faces’, pushing the boundaries of the Zondagochtend Concert and festival Rencontres Artistiques audiovisual live performance and the Robeco Summer Concerts at de Bel-Air in La Ravoire, near his video art. Today, the collective the Amsterdam Concertgebouw, home town of Chambéry. Until its operates as a turning wheel in a the Vrijdag van Vredenburg in demise in 2010, many renowned network of collaborations. The Utrecht and NTR maakt hoorbaar musicians performed here, inclu- production department of Visual (NTR makes audible) at the ding Jean-Pierre Wallez, Michel Kitchen has created music videos, Muziekgebouw aan ‘t IJ. All these Dalberto, Martha Argerich, Em- live shows and commercials, and concerts are broadcast via Radio 4 manuel Pahud, Mischa Maisky contributed to the organisation of in the Netherlands. The orchestra and Marielle and Katia Labèque. audiovisual events. Visual Kitchen also frequently performs in the In 1995 Capuçon received an programmes and books vjs and educational series De Magische award from the Akademie der collaborates with a broad range of Muziekfabriek (The Magic Künste in Berlin. In 2000 he was contemporary musicians, from the Music Factory) in Vredenburg, voted new talent of the year at Belgian jazz musician Marc Mou- the Gaudeamus Music Week in the awards festival Victoires de lin to contemporary composers. Utrecht and the Holland Festival. la Musique, and in 2005 he was The collective is also part of the At the Muziekgebouw aan ’t IJ the voted instrumental soloist of the artistic organisation of the Ci- orchestra played world premieres year. In 2006, Sacem awarded nematics festival. Visual Kitchen including works by Pete Harden, him the Georges Enesco Prize contributed to various Holland Florian Maier, Peter Adriaansz, for violin. In 2011 he was raised to Festival productions, including Bob Zimmerman and Peter ‘chevalier’ in the French National Jonathan Harvey’s Mortuos plango, Maxwell Davies. The Netherlands Order of Merit. He has recorded vivos voco in 2010 and Kraanerg by Radio Chamber Philharmonic violin concertos by Schumann and Iannis Xenakis in 2011. also plays more traditional reper- Mendelssohn with the Mahler toire. Their varied cd catalogue Chamber Orchestra under Daniel The Netherlands Radio includes works by Beethoven, Harding and in 2012 he released a Chamber Philharmonic is a ver- Tristan Keuris, Haydn, CD of violin concertos by Brahms satile orchestra that can perform Stravinsky, Henk Badings and and Berg, with Harding and the with varying instrumentations, Otto Ketting. At the Toonzetters Wiener Philharmoniker. Capuçon ranging from a baroque ensemble festival in 2008, the orchestra re- plays on the ‘Panette’, a violin to an ensemble for contemporary ceived the Muziekgebouwprijs for built by Guarneri in 1737, which music. Due to budget cuts the the premiere of Richard Rijnvos’ belonged to Isaac Stern. Netherlands Radio Chamber NYConcerto earlier that year. Philharmonic will sadly cease to In 2011 the Netherlands Radio Visual Kitchen was founded exist from 1 August 2013. From Chamber Philharmonic perfor- in the late 1990’s by Jurgen 2005 to 2010 Jaap van Zweden med the Queen’s Day Concert at van Gemert and Sam Vanover- was chief conductor and artistic the Royal Palace Noordeinde led schelde. Initially, they performed director. Since the start of the by Jaap van Zweden. Their 2012 predominantly as VJs at dance 2011-2012 season the Danish CD with music by James and underground parties in conductor Michael Schønwandt MacMillan was awarded 10 out Belgium, with the Cybertheatre has taken over and James of 10 three times by the German in Brussels as their base. In MacMillan has joined as one of classical music website Klassik 2003 they had a residency at the the permanent guest conduc- Heute. Concertgebouw in Bruges, which tors of the orchestra. The other proved a turning point in their permanent guest directors are artistic approach. There, they Frans Brüggen, who from 2007 created visual interpretations has also been honorary conductor, of avant-garde works such as and Philippe Herreweghe. The Karlheinz Stockhausen’s Pole and Netherlands Radio Chamber Laborintus 11 by Luciano Berio. Philharmonic makes an important Visual Kitchen call themselves ‘an contribution to the programme

16 17 HOLLAND FESTIVAL 2013 Slavernijverleden 2013, Houdt, H. Wolfert en R. Hoogendijk, J. Hopman, Het Holland Festival van het festival verwelkomen we The Brook Foundation, Fonds M. Brinkman A. Huijser, E. Hummelen, heeft ook uw steun u graag op speciale gelegen- Podiumkunsten, Prins Claus G. van der Hulst, P. Jochems, nodig: word Vriend heden en geven we u een blik directie Fonds, Prins Bernhard hartsvrienden Jan de Kater, J. Keukens, achter de schermen. Pierre Audi, artistiek directeur Cultuurfonds, Pro Helvetia, S. van Delft-Vroom, H. Doek, A. Ladan, M. Le Poole, Annet Lekkerkerker, zakelijk Goethe Institut, Institut W.M.M. van Ierschot, M. Leenaers, K. Leering, Help mee de bijzondere program- geefwet directeur Français France, Institut K. Kohlstrand, J. en M. Kuiper- T. Liefaard, A. Ligeon, mering mogelijk te maken. Dan Sinds 1 januari 2012 is het nog Français des Pays-Bas, Gerlach, M. Plotnitsky, T. Lodder, D. van der Meer, maakt ook u het Holland Festival! aantrekkelijker om het Holland bestuur Réseau Varèse P. Voorsmit, P. van Welzen en E. van der Meer-Blok, A. Mees- Festival te steunen vanwege de Martijn Sanders, voorzitter C. Lafeber Lubberman, A. de Meijere, liefhebber Geefwet die tot 1 januari 2018 van Renze Hasper, penningmeester hf business J. Melkert, E. Merkx, (vanaf € 45 per jaar) U ontvangt kracht is. De Geefwet houdt in Marjet van Zuijlen, secretaris Beam Systems, De Nederlandsche beschermers A. Nieuwenhuizen, dit programmaboek gratis, u dat giften aan culturele ANBI’s Mavis Carrilho Bank N.V., G&S Vastgoed, Lodewijk Baljon en Ineke R. Nieuwpoort, La Nube, krijgt voorrang bij de kaartver- met 25% verhoogd mogen worden Joachim Fleury ING Groep, Schut van de Ven Hellingman, A. van de Beek en Kay Bing Oen, B. Oremus, koop en korting op tickets. tot een maximum aan schenkin- Ben Noteboom Notariskantoor, Ten Have S. van Basten Batenburg, E. Overkamp en A. Verhoog, gen van € 5.000 per jaar. Schenkt Change Management, WPG S. Brada, Frans en Dorry C. van de Poppe, P. Price, begunstiger u meer dan € 5.000, dan kunt u Het programma van het Holland Uitgevers B.V. Cladder-van Haersolte, Kommer F. Racké, S. van de Ree, (vanaf € 250 per jaar of € 21 het resterende bedrag voor het Festival kan alleen tot stand en Josien Damen, J. Docter en Wessel Reinink, Thecla Renders, per maand) Uw bijdrage komt reguliere percentage (100%) komen door subsidies, bijdragen mediapartners E. van Luijk, H. Doek, L.M. Remarque-Van Toorn, rechtstreeks ten goede aan de aftrekken van de inkomsten- van sponsors en fondsen en door NTR, VPRO L. Dommering-van Rongen, M. Robben, B. Robbers, internationale programmering belasting. De voordelen van de gewaardeerde steun van u, E. Flores d’Arcais, E. Granpré A. Schneider, H. Schnitzler, van het Holland Festival. Als de Geefwet gelden voor alle ons publiek. donaties Moliere, E.H. Horlings, G. Scholten, C. Schoorl, Begunstiger heeft u recht op belastingplichtigen (particulieren De genereuze, meerjarige ver- J. Houwert, Luuk H. Karsten, E. Schreve-Brinkman, vrijkaarten en andere aantrek- en bedrijven) en zijn van toepas- subsidiënten bintenis van de Governors is van R. Katwijk, R. Kupers en C.W.M. Schunck, P. Smit, kelijke privileges. sing op zowel eenmalige als Ministerie van Onderwijs, groot belang voor de internatio­ H. van Eeghen, J. Lauret, G. Smits, I. Snelleman, periodieke schenkingen. Cultuur en Wetenschap nale programmering van het A. van der Linden-Taverne, A. Sonnen, C. Teulings, jonge begunstiger Gemeente Amsterdam Holland Festival, met name de H. en I. Lindenbergh-Sluis, H. Tjeenk Willink, I. Tjoa, (vanaf € 250 per jaar of € 21 per voordeel van een Europese Commissie Programma internationale coproducties. F. Mulder, G. van Oenen, H.B. van der Veen, R. Verhoeff, maand) Voor Jonge Begunstigers periodieke schenking Cultuur (2007-2013) Ook de belangrijke bijdrage van H. Pinkster, H. Sauerwein, C. van der Vlies, F. Voorsluis- selecteren we drie voorstellingen Een eenmalige gift is beperkt de Vrienden van het Holland R. van Schaik en W. Rutten, Spanhoff, A. Vreugdenhil, die je niet mag missen. We organi- aftrekbaar voor de belasting. Het Het Holland Festival is lid Festival en HF Business komt K. Tschenett, P. Wakkie, W. Vroom, A. Wertheim, seren ontvangsten waar je andere totaal van de giften op jaarbasis van Réseau Varèse, Europees rechtstreeks ten goede aan de R.R. Walstra, A. van Wassenaer, M. Willekens, M. van Wulfften Jonge Begunstigers, maar ook dient hoger te zijn dan 1% netwerk voor de creatie en internationale programmering. T. Winkelman, O.L.O. en Palthe, M. Yazdanbakhsh, kunstenaars en Governors van (drempel) en kan tot maximaal promotie van nieuwe muziek, Tineke de Witt Wijnen-Jansen P. van der Zant, P. van Zwieten het Holland Festival ontmoet. 10% (plafond) van het inkomen gesubsidieerd door het Culturele governors Schoonhoven en N. Aarnink worden afgetrokken. Een perio- Programma van de Europese G.J. van den Bergh en C. van den beschermer dieke gift is een gift waarbij voor Commissie. Bergh-Raat, R.F. van den Bergh, begunstigers jonge begunstigers (vanaf € 1.500 per jaar of € 125 een periode van ten minste vijf W.L.J. Bröcker, J. van den Broek, M. Beekman, I. van den Bercken, Kai Ament, J.A. de Groot, per maand) Als dank voor uw opeenvolgende jaren een gelijke hoofdbegunstiger Jeroen Fleming, J. Fleury, E. Blankenburg, Co Bleeker, G. Schunselaar, David van Traa, aanzienlijke bijdrage aan de uitkering wordt gedaan, vastge- SNS REAAL Fonds V. Halberstadt, H.J. ten Have en A. Boelee, K. de Bok, Jan Bouws, H. Verhagen, Vivian van der internationale programmering legd in een perio­dieke akte. De G.C. de Rooij, J. Kat en E. Bracht, G. Bromberger, Weide, M. van Zijll Langhout van het Holland Festival ont- gift is volledig aftrekbaar zonder sponsors en fondsen B. Johnson, Irina en Marcel van D. de Bruijn, M. Daamen, vangt u een uitnodiging voor de aftrekdrempel of aftrekplafond. Rabobank Amsterdam, Poecke, Ton en Maya Meijer- J. Dekker, J. Drupsteen, anonieme schenkers openingsvoorstelling en voor Stichting Ammodo, Bergmans, Sijbolt Noorda en Chr. van Eeghen, J. van der Ook dankt het Holland Festival exclusieve bijeenkomsten, naast Wilt u ook Vriend van het Clifford Chance LLP, Mieke van der Weij, Robert Jan Ende, Ch. Engeler, E. Eshuis, anonieme schenkers. vrijkaarten en andere privileges. Holland Festival worden? Ga DoubleTree by Hilton, en Mélanie van Ogtrop- E. Goossens-Post, E. de Graaff- voor meer informatie en een Westergasfabriek/ Quintus, Françoise van Van Meeteren, D. Grobbe, liefhebbers hartsvriend aanmeldformulier naar MeyerBergman, Automobiel- Rappard-Wanninkhof, A. Ruys J. Haalebos, J. Hennephof, Het Holland Festival dankt (vanaf € 5.000 per jaar) Als www.hollandfestival.nl/ steun bedrijf Van Vloten, Turing en M. Ruys-van Haaften, M. Henriques de Castro, 646 Liefhebbers voor hun steun Hartsvriend van het Holland HF / hfvrienden of neem Foundation, Stichting M. Sanders, A.N. Stoop en G. van Heteren, L.D.M.E. van en bijdrage. Festival nodigen we u uit om vrijblijvend contact op Leonie Dioraphte, VSBfonds, S. Hazelhoff, Tom de Swaan, Heteren, B. van Heugten, dichter bij de makers te komen. Kruizenga, hoofd development Stichting Herdenking S. Tóth, Elise Wessels-van S. Hodes, Herma Hofmeijer, Met gelijkgestemden en gasten op 020 – 788 21 18. 18 19 colofon / colophon meer muziek / more music

Holland Festival Piet Heinkade 5 Mahlerlieder 1019 BR Amsterdam Gustav Mahler, Franui tel. +31 (0)20 – 7882100 za 22 juni Sat 22 June fax +31 (0)20 – 7882102 Muziekgebouw aan 't IJ [email protected] www.hollandfestival.nl tekst / text Joep Stapel vertaling / translation Jane Bemont eindredactie en opmaak / editorial and lay-out Holland Festival ontwerp omslag / design cover Maureen Mooren druk / printing Tuijtel, Hardinxveld- Giessendam

© Holland Festival, 2013 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Holland Festival. No part of this publication may be reproduced and/or published by any means whatsoever without the prior written permission of the Holland Festival. 20