Tam Metin.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI PİRİMİDİN TÜREVİ BİLEŞİKLERİN KALKONLARDAN MİKRODALGA YÖNTEMİ İLE SENTEZİ VE BİYOLOJİK AKTİVİTELERİ DOKTORA TEZİ Yüksek Kimyager Seda FANDAKLI ŞUBAT 2016 TRABZON KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI PİRİMİDİN TÜREVİ BİLEŞİKLERİN KALKONLARDAN MİKRODALGA YÖNTEMİ İLE SENTEZİ VE BİYOLOJİK AKTİVİTELERİ Yüksek Kimyager Seda FANDAKLI Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünce “DOKTOR (KİMYA)” Unvanı Verilmesi İçin Kabul Edilen Tezdir. Tezin Enstitüye Verildiği Tarih : 29.12.2015 Tezin Savunma Tarihi : 12.02.2016 Tez Danışmanı : Prof. Dr. Nurettin YAYLI Trabzon - 2016 ÖNSÖZ Doktora Tezi olarak sunduğum bu çalışma Karadeniz Teknik Üniversitesi Araştırma Fonu (FHD-2016-5395) tarafından desteklenmiş olup, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı’nda ve K.T.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Eczacılık Fakültesin’de değerli hocam Sayın Prof. Dr. Nurettin YAYLI’nın araştırma laboratuarlarında gerçekleşmiştir. Doktora tez danışmanlığımı üstlenen, çalışmalarımın yürütülmesinde ve sonuçların değerlendirilmesinde benden tecrübe ve bilgilerini esirgemeyen ve bir doktora öğrencisi olarak sürekli bana araştırmanın, çalışmanın ve okumanın önemini vurgulayan değerli hocam Sayın Prof. Dr. Nurettin YAYLI’ya sonsuz teşekkürlerimi ve saygılarımı sunuyorum. Tez çalışmalarımı takip eden ve önerileri ile bana yol gösteren Sayın Prof. Dr. Şule BAHÇECİ ve Sayın Prof. Dr. Olcay BEKİRCAN hocalarıma teşekkür ederim ve saygılarımı sunarım. Biyolojik aktivite çalışmaları için Sayın Prof. Dr. Şengül Alpay KARAOĞLU ve Sayın Doç. Dr. Serdar ÜLKER hocalarıma teşekkür eder, saygılarımı sunarım. Çalışmalarımda; bilgi ve deneyimlerini benimle paylaşan Sayın Doç. Dr. Nuran KAHRİMAN, Sayın Doç. Dr. Ahmet YAŞAR ve Sayın Yrd. Doç. Dr. Asu Usta hocalarıma teşekkür ediyorum ve saygılarımı sunuyorum. Lisans, Yüksek lisans ve Doktora eğitimim boyunca bana emeği geçen Kimya Bölümü’nün değerli öğretim üyelerine, asistan arkadaşlarıma ve Eczacılık Fakültesi’nde beni yalnız bırakmayan bütün büyüklerime ve küçüklerime teşekkürlerimi ve saygılarımı sunuyorum. Kardeşliklerinden ve arkadaşlıklarından ötürü Arş. Gör. Büşra YAYLI, Arş. Gör. Nevin ULAŞ ve yüksek lisans öğrencileri Zeynep Ş. HAŞİMOĞLU, Vildan SERDAROĞLU ve Kıvanç PEKER’e teşekkür ediyorum. Maddi ve manevi sürekli desteklerini gördüğüm canım annem Havva FANDAKLI’ya, ablam Zeynep FANDAKLI’ya ve küçüğüm Eda FANDAKLI’ya ve tüm akrabalarıma sonsuz minnetlerimi sunuyorum. Yüksek Lisans ve Doktora eğitim kararını beraber aldığımız, hayatım boyunca kendisini her zaman saygıyla hatırlıyacağım, kanatsız bir melek olan rahmetli babam Mustafa FANDAKLI’ya yüce Allah’tan rahmet diliyorum. Seda FANDAKLI Trabzon, 2016 III TEZ ETİK BEYANNAMESİ Doktora Tezi olarak sunduğum “Pirimidin Türevi Bileşiklerin Kalkonlardan Mikrodalga Yöntemi İle Sentezi ve Biyolojik Aktiviteleri” başlıklı bu çalışmayı baştan sona kadar danışmanım Prof. Dr. Nurettin YAYLI’nın sorumluluğunda tamamladığımı, verileri kendim topladığımı, analizleri ilgili laboratuarlarda yaptığımı, başka kaynaklardan aldığım bilgileri metinde ve kaynakçada eksiksiz olarak gösterdiğimi, çalışma sürecinde bilimsel araştırma ve etik kurallara uygun olarak davrandığımı ve aksinin ortaya çıkması durumunda her türlü yasal sonucu kabul ettiğimi beyan ederim. 12/02/2016 Seda FANDAKLI IV İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ ................................................................................................................................ III TEZ ETİK BEYANNAMESİ .............................................................................................. IV İÇİNDEKİLER ..................................................................................................................... V ÖZET ................................................................................................................................... XI SUMMARY ....................................................................................................................... XII ŞEKİLLER DİZİNİ .......................................................................................................... XIII TABLOLAR DİZİNİ ........................................................................................................ XIV SEMBOLLER DİZİNİ ..................................................................................................... XVI 1. GENEL BİLGİLER ............................................................................................ 1 1.1. Giriş .................................................................................................................... 1 1.2. Pirimidin ............................................................................................................. 2 1.2.1. Pirimidin Türevi Bileşiklerin Biyolojik Aktiviteleri .......................................... 3 1.2.2. Pirimidin Türevi Bileşiklerin Sentez Yöntemleri ............................................. 12 1.3. Kalkonlar .......................................................................................................... 14 1.3.1. Pirimidin Türevi Bileşiklerin Kalkon Bileşiklerinden Sentez Yöntemleri ........................................................................................................ 17 1.4. Mikrodalga ........................................................................................................ 25 1.4.1. Mikrodalganın Tarihçesi ................................................................................... 26 1.4.2. Mikrodalganın Teorisi ...................................................................................... 27 1.4.3. Mikrodalga Isıtma Mekanizmaları ................................................................... 28 1.4.3.1. Dipolar Polarizasyon ........................................................................................ 29 1.4.3.2. İyonik İletim Mekanizması ............................................................................... 29 1.4.4. Mikrodalga Destekli Reaksiyonlar ................................................................... 30 1.4.4.1. Çözücü Varlığında (Polar ya da Apolar ) Gerçekleşen Reaksiyonlar .............. 30 1.4.4.2. Geri soğutucu Altında Gerçekleşen Reaksiyonlar ............................................ 30 1.4.4.3. Basınç Altında Gerçekleşen Reaksiyonlar........................................................ 31 1.4.5. Katı-Faz Reaksiyonları ..................................................................................... 32 1.4.5.2. Çözücü, Katalizör ya da Mineralin Kullanılmadığı Reaksiyonlar.................... 34 1.4.5.3. Faz Transfer Katalizörleri (FTK) ile Gerçekleşen Reaksiyonlar ...................... 34 1.4.6. Mikrodalga Reaksiyonlarında Kullanılan Açık ve Kapalı Kaplar .................... 34 V 1.4.8. Mikrodalga Reaksiyonlarda Sıcaklık ve Zaman ............................................... 35 1.4.9. Mikrodalga Destekli Organik Sentezlerin Klasik Yöntemden Üstünlükleri ...................................................................................................... 36 1.5. Spektroskopi ..................................................................................................... 37 1.6. Kromatografi .................................................................................................... 38 1.6.1. PİTK (Preparatif İnce Tabaka Kromatografisi) ................................................ 38 1.6.1.1. Preparatif İnce Tabaka Kromatografisinin Uygulanması ................................. 38 1.6.2. Kolon Kromatografisi ....................................................................................... 39 1.6.2.1. Kolon Kromatografisinin Uygulanması ........................................................... 40 1.7. Antimikrobiyal Etki .......................................................................................... 41 1.8. Enzimatik İnhibitörler ....................................................................................... 42 1.8.1. Lipaz ................................................................................................................. 42 1.8.2. Alfa-Glukozidaz ............................................................................................... 42 2. YAPILAN ÇALIŞMALAR .............................................................................. 44 2.1. Çözücüler ve Kimyasallar ................................................................................ 44 2.2. Enstrümentasyon .............................................................................................. 44 2.3. 166-184 Nolu Bileşiklerin Sentezlenmesi ........................................................ 45 2.3.1. (2E)-1-(2-Metoksifenil)-3-fenilprop-2-en-1-on (166) Nolu Bileşiğinin Sentezi .............................................................................................................. 45 2.3.2. (2E)-1,3-Bis(2-metoksifenil)prop-2-en-1-on (167) Nolu Bileşiğinin Sentezi .............................................................................................................. 46 2.3.3. (2E)-1-(2-Metoksifenil)-3-(3-metoksifenil)prop-2-en-1-on (168) Nolu Bileşiğinin Sentezi ............................................................................................ 47 2.3.4. (2E)-1-(2-Metoksifenil)-3-(4-metoksifenil)prop-2-en-1-on (169) Nolu Bileşiğinin Sentezi ............................................................................................ 48 2.3.5. (2E)-3-(2,3-Dimetoksifenil)-1-(2-metoksifenil)prop-2-en-1-on