Moet Dit Een Wereldbeeld Verbeelden ? Moet Dit Een Wereldbeeld Verbeelden ? Dit Boek Werd Samengesteld Onder Redactie Van Hugues C
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Moet dit een wereldbeeld verbeelden ? Moet dit een wereldbeeld verbeelden ? Dit boek werd samengesteld onder redactie van Hugues C . Boekraad Matth. Kockelkoren Frans Kusters Henk Struyker Boudier Moet dit een wereldbeeld verbeelden ? Van en over Pe Hawinkels Socialistische Uitgeverij Nijmegen Juni 1979 Dit bock is uitgegeven door de Socialistische Uitgeverij Nijmegen samen met de stichting `Tegenspraak', Nijmegen juni 1979 . Deze uitgave is tot stand gekomen mede dankzij subsidies van de Minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, de provinciale besturen van Gelderland en Limburg en de Stichting Nijmeegs Universiteits Fonds . Dit bock werd gezet op de Monophoto nit de Baskerville 169 . Het werd gezet en gedrukt door B.V. Boekdrukkerij F .E . Mac Donald, Nijmegen . Het bindwerk werd verzorgd door Boekbinderij Mathieu Geertsen B.V ., Nijmegen . De boekverzorging was in handen van Karel Martens, Evert van der Molen en Stephan Saaltink . Eerste druk, juni 1979 Tweede druk, augustus 1979 ISBN go 6168 140 5 Inhoud Hugues C. Boekraad Ten geleide 7 Biografisch Koos Hawinkels Biografica 13 Manuel Kneepkens De dichters van vijf alpha 20 Nijmeegs studentenleven Jules Hermans De ontstaanfase van de NSV Diogenes 33 Ton Regtien A tale of two cities . Een gesprek met Henk Hoeks 45 Pe Hawinkels/Ton Regtien Fragment nit een televisiegesprek 77 ,fan Bervoets Beschrijving van een engagement 79 Nijmeegs Universiteitsblad ]an Lenten Denkend aan Hawinkels 97 Henk Struyker Boudier Het NUB-werk 1 of Pl Hawinkels Vijf ulcusjes i i9 Michel van Nieuwstadt `Andere uitwegen dan de persoonlijkste . .' 131 Pe Hawinkels Twee brieven aan Michel van Nieuwstadt 143 Raam Lambert Tegenbosch Een raam voor Pe 153 Poezie & Proza Pe Hawinkels Perceptie 163 Het gezichtje 164 Op straat 169 Dichotomie 170 De Haydn Gedichten I 173 Bruegel 1 178 Bruege1 7 18o `De turn der lusten' (Achterkant zijluiken) 182 `De tuin der lusten' (Fragment linkerpaneel) 186 Het uiterlijk van de Rolling Stones V igo Karel Meeuwesse Over Pe Hawinkels 193 Thomas Verbogt Bij de gebundelde poezie van Pe Hawinkels 208 Ton Bogaard Pe Hawinkels en de varkens 213 Pe Hawinkels Autobiografische flitsen & fratsen . Twee fragmenten 218 Sjaak Hubregtse Diabolo 229 Pe Hawinkels Zes Diabolo's en een tekst over Mozart 243 Nijmeegse herinneringen Karel Renders Beste Hugues 261 Frits Robeerst '.. .een verder appeltje, dat het Opperwezen t .z.t. met mij to schillen zal krijgen' 263 Ad Kooyman Pe en de jaren zestig 281 Harrie Gerritz Een tochtje in het land van Maas en Waal 286 Groen houdt van blauw 291 Elzo Dibbets De stelling van Menelaos 297 Frans Kusters Een goede buur 317 Matth. Kockelkoren In de schaduw van de Meester 324 Jazz en pop Pe Hawinkels Magiers en Mystici 339 Bert Vu~sje Pe Hawinkels en de jazzwereld 345 Pe Hawinkels John Coltrane's Love Supreme 347 Miles Davis' Bitches Brew 351 Han Bennink Han Bennink Solo 354 Weather Report en de levenskansen van de rockjazz 357 Rudy Koopmans Ontmoetingen met Pe 365 Pierre Courbois Voor en over Pe 369 Ben Boersema Hawinkels en de ideale jazzkritiek 373 Pi Hawinkels The Beatles 386 Herman Brood Pe was mijn kameraad 403 Bert Jansen Pe Hawinkels in de pop 411 Toneelvertalingen Ton Lutz Pe Hawinkels en het Publiekstheater 419 Wim van Houten De toneelvertalingen van Pe Hawinkels voor Globe en de Haagse Comedie 425 Cornelis Verhoeven Oefenen voor het meesterschap 437 W. Bronzwaer De Shakespeare-vertalingen van Pe Hawinkels 442 Bijbel- en andere vertalingen Plus Drijvers Bijbel vertalen 455 Willem Grossouw Pe Hawinkels als vertaler van de bijbel 461 Jan Beex Pe Hawinkels : een gewijde schrijver? 465 Pieter Mostert Nietzsche in Nederland 473 Hans Ester Pe Hawinkels en Theodor Fontanes Effi Briest 478 Uitgevers Herman P ers Alles heeft zijn tijd 485 Martin Ros Pe Hawinkels : afscheid van een profiel 488 Pieter Hagers Pe : bet juiste aantal spaties inspringen 503 Bijlagen Sjoerd van Faassen/Piet Mooren Verantwoording van de bibliografie 510 Bibliografie van Pe Hawinkels 511 Biografische gegevens over de auteurs 527 Hugues C . Boekraad Ten geleide 7 Het overlijden van Pe Hawinkels in augustus 1977 heeft velen geschokt . Dit plotselinge einde kontrasteerde scherp met zijn onstuimig leven . In die eerste verbijstering vindt dit boek zijn oorsprong . In zoverre geldt hier wat Jan Romein zegt van de biografie: zij werd geboren in het 'fakkellicht om de doodsbaar' : de vrienden verzamelen zich in een kring om een laatste huldebetoon to brengen en de herinnering aan de overledene door to geven . Een ander traditioneel motief voor de biografie is, een beeld van de overledene to schetsen dan wel hem als voorbeeld to stellen . De intentie van de samenstellers van deze bundel was evenwel, niet toe to geven aan de neiging tot het geven van het synthetisch oordeel, waartoe elk afgebroken leven uitnodigt . Het beeld van Pe Hawinkels is even weinig afgerond als dat van wat hij representeerde . Zij wilden zijn leven laten zien in zijn verbrokkelde veelheid . Pe Hawinkels is in den lande allereerst bekend om zijn letterkundig oeuvre en als vertaler van meesterwerken uit de Europese literatuur . Aan beide aspecten van zijn literaire activiteit wordt in dit boek ruime aandacht besteed . Van zijn poezie, creatieve en kritische proza wordt bier een representatieve keuze geboden . Toch heeft de redactie hem niet primair als schepper van een letterkundig oeuvre in beeld willen brengen . Aan zijn rol als personage op het Nijmeegs toneel in de jaren zestig kon niet worden voorbijgegaan. Meer dan van de Studentenvakbeweging, die er naar streefde de maatschappelijke plaats van de studenten tot gelding to brengen, was Pe Hawinkels woordvoerder van een generatie jongeren die experimenterend een nieuwe levensstijl in praktijk bracht . Zijn optreden mocht naar de mening van de samenstellers dus niet worden verengd tot zijn schriftelijke uitingen, in welk geval bijvoorbeeld de verhouding van eigen werk en vertalingen, van zijn scheppend en herscheppend vermogen op de voorgrond zou komen to staan . Is de benadering om hem enkel als literator to beschrijven verworpen, dan lijkt het alternatief het levensverhaal van een opvallend personage to doen, een verhaal dat uiteenvalt in anecdotes, markante gezegden en kleurrijke gebaren . Wel vindt de lezer bier literatuurwetenschappelijke beschouwingen en worden er episoden uit het leven van de hoofdpersoon geschetst, petites histoires over de opvallende persoon die Pe Hawinkels was . De opzet van de redactie was evenwel hem in kaart to brengen in zijn Moet dit een wereldbeeld verbeelden? 8 ontwikkeling als intellectueel, vanaf zijn eerste opstel in het schoolblad tot aan zijn laatste vertalingen en songteksten . De betekenisveran- deringen die dit begrip de afgelopen twintig jaar heeft ondergaan, wor- den hier zichtbaar gemaakt aan de hand van de intellectuele activiteiten die Pe Hawinkels achtereenvolgens of gelijktijdig ontplooide . Als intellectueel verkeerde Pe Hawinkels steeds in het spanningsveld van betrokkenheid bij een beweging - Studentenvakbeweging, subcultuur van de jongeren -, en werkzaamheid in dienst van het culturele apparaat - radio, literaire bladen, uitgeverijen, toneelgezelschappen, enz . In dat spanningsveld ontplooide hij zijn literaire bedrijvigheid. Zijn eigen produktie nam na 197o of en kwam tenslottc bijna geheel tot stilstand . Onzinnig zou bet zijn Pe Hawinkels om die reden to schetsen als een mislukt literair intellectueel . Deze `mislukking' namelijk ging gepaard met een verschuiving in zijn arbeid : met zijn afwending van de democratiseringsbeweging van 1968 profileerde hij zich als literair vakman . De opbouw van het boek dat voor u ligt, volgt deze lijn : het ontrolt zich vanaf het 'Nijmeegs studentenleven' van 1958 tot 1967, tot aan `de uitgevers' . De persoonlijke herinneringen, in een hoofdstuk bijeengebracht, bestrijken beide polen, die ook in de tijd uiteenliggen . Zijn leven zo to inventariseren betekende zijn relatie na to gaan met de studentenbeweging in Nijmegen tot 1967, en de subcultuur der jongeren zoals deze met name tot uitdrukking kwam in de rol die jazz en popmuziek in hun leven ging spelen . Ten tweede vroeg bet om een kritisch oordeel over zijn werk als vakman van de taal . Dat Pe Hawinkels hier allereerst gevolgd wordt in zijn ontwikkeling als intellectueel betekent niet, dat niet-talige aspecten van zijn leven uit het gezichtsveld verdwijnen . Zijn levenswijze verdiende, ook in de hier gekozen benaderingswijze, to worden behandeld, omdat met het karakter van zijn intellectuele arbeid ook de verhouding van arbeid en leven veranderde . Pe Hawinkels wordt in dit boek niet beschreven aan de hand van zijn innerlijke ontwikkeling, maar vanuit de verschillende omgevingen waarin hij is opgetreden . In de meeste gevallen gebeurt dit ook door personen die zelf een rol speelden en spelen in die omgevingen . Hun vroeg de redactie een bijdrage over een afgebakend onderwerp . Het licht dat zij op een en dezelfde persoon die zich op verschillende tonelen bewoog laten vallen, onthult van hem telkens een ander facet . Inzicht in zijn leven lijkt zo mogelijk door de breuken, de overgangen ervan voelbaar to maken, het ontstaat uit de herhalingen, tegenspraken en verspringingen tussen de teksten . Levert de hier gekozen benadering niet meer op dan een gefragmenteerd portret van Pe Hawinkels, tegelijk brengt zij met zich nice dat dit bock meer omvat dan alleen zijn portret . Veel artikelen kunnen gelezen worden als bijdragen tot een lokale Boekraad Ten geleide cultuurgeschiedenis . 'Lokaal' heeft dan betrekking