De John S. Thompsonbrug
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Luisterplek 123 Grave De John S. Thompsonbrug Een lessenserie voor leerlingen van de bovenbouw van de basisschool. 123 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Lessenserie 4 Luisterverhalen 6 Les 1 7 Les 2 9 Les 3 11 Les 4 17 Bijlagen 1: Achtergrondinformatie: Tweede Wereldoorlog 19 2: Dilemmatest 23 3: Achtergrondinformatie: bevrijding van het Zuiden 26 4: Literatuur over de Tweede Wereldoorlog 29 5: Monumenten 30 6: Achtergrondinformatie luisterverhaal 33 7: Werkblad 1. Tussen vrijheid en vrede 35 8: Werkblad 2. Getuigen in het landschap 38 Bronnen 42 Colofon 43 3 Inleiding Inleiding Deze lessenserie is ontwikkeld in het kader van de Veel plekken in Noord-Brabant hebben direct te Liberation Route. maken met historische gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op verschillende plekken zijn De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden langs de Liberation Route gemarkeerde veldkeien, bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De zogeheten luisterplekken neergezet. In de directe route begint bij Normandië en loopt door Noord- omgeving van deze keien zijn dingen gebeurd die de Brabant en Gelderland richting Berlijn. De regio geschiedenis van de omgeving kleuren. Bij de veldkei Nijmegen, Zuid-Veluwe speelde aan het einde van de is door middel van een hoorspel te horen wat één Tweede Wereldoorlog een hoofdrol op het wereldto- of meerdere personen bij die plek hebben meege- neel. Ook Noord-Brabant was het toneel van heftige maakt. gebeurtenissen. De geallieerden startten in september 1944 Operatie Market Garden. Om ook scholieren te laten beleven wat er in hun Ondanks dat het één van de grootste directe omgeving zich heeft afgespeeld is deze les- luchtlandingsoperaties was uit de geschiedenis, is de senserie bij een aantal luisterverhalen ontwikkeld. operatie slechts deels geslaagd. Het lukte de gealli- De lessenserie bestaat uit vier lessen. De eerste les eerden om het zuiden van Nederland tot Nijmegen is een algemene les over de Tweede Wereldoorlog. te bevrijden, maar ze konden Arnhem niet De tweede les is facultatief en bestaat uit een bezoek behouden. In februari 1945 startte vanuit dit gebied aan een museum in de buurt, namelijk aan het de finale van de bevrijding, Operation Veritable. Liberty Park Overloon in Overloon; Museum Bevrij- Deze operatie was de start van het grote dende Vleugels in Best; of Nationaal Monument Rijnlandoffensief, een veldslag die past in het rijtje Kamp Vught. De derde les zoomt in op het regionale van Stalingrad, Normandië en Berlijn. Militairen en verhaal en op één van de luisterplekken en handelt burgers waren de deelnemers in de onberekenbare over datgene wat er in de directe omgeving van de oorlogsroulette die draaide om overleven of sterven, leerling gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. om vreugde en verdriet. Uitein-delijk werd de Ook de vierde les is facultatief: tijdens deze les ma- vrijheid in heel Nederland herwonnen. ken de leerlingen n.a.v. de informatie uit de vooraf- gaande lessen hun eigen monument. Wij horen graag wat u van deze lessenserie vindt. Lees meer over hoe u dat ons kunt laten weten op bladzijde 6. 4 Lessenserie Lessenserie Doelgroep: landelijke introductie zoomen de leerlingen in de vol- De doelgroep van dit project zijn jongeren tussen 10 gende lessen steeds verder in op de oorlogsverhalen en 12 jaar. Het project is geschreven voor leerlingen uit hun eigen omgeving. van groep 8 van het basisonderwijs. De tweede les is facultatief en bestaat uit een bezoek aan een museum. In het Liberty Park Overloon in Doel: Overloon; Museum Bevrijdende Vleugels in Best; of De doelstellingen van het project zijn: Nationaal Monument Kamp Vught maken de leer- De leerlingen kennen de hoofdlijnen van Opera- lingen kennis met de geschiedenis van de Tweede tie Market Garden. Wereldoorlog. De leerlingen maken kennis met lokale verhalen Na dit bezoek volgt de derde les waarin het regionale over de bevrijding. en lokale oorlogsverhaal centraal staat. Op de luis- De leerlingen ervaren hoe lastig het is om in terlocaties van de Liberation Route zijn de plaatse- oorlogstijd keuzes te maken. lijke verhalen te beluisteren. Na afloop van deze les weten de leerlingen hoe de lokale geschiedenis zich De geschiedenismethoden richten zich op het lan- verhoudt ten opzichte van de regionale en landelijke delijke verhaal over de Tweede Wereldoorlog. Het geschiedenis. project rond de Liberation Route vertelt zowel het re- In de vierde les verwerken de leerlingen de informa- gionale als het lokale oorlogs- of bevrijdingsverhaal. tie uit de voorafgaande lessen in een ontwerp voor een oorlogsmonument waarin elementen uit het Opzet van de lessenserie: landelijke, regionale en/of lokale verhaal verbeeld Het project bestaat uit vier lessen en start met worden. De leerlingen kunnen zich op de website het teruggrijpen naar het landelijke verhaal uit de www.liberationroute.nl en/of met een bezoek geschiedenismethode. Tijdens de eerste les wordt de aan een plaatselijk oorlogsmonument laten inspire- kennis van de leerlingen over de Tweede Wereldoor- ren door het bekijken van bestaande monumenten. log aan de hand van de methode opgefrist. Na deze Opbouw in schema: Les Focus Onderwerp Lesmateriaal 1: introductie Landelijk Tweede Wereldoorlog Lesmethode geschiedenis / www.liberationroute.nl 2: museumbezoek Landelijk/ regionaal De bevrijding Educatie museum 3: verdieping Regionaal/ lokaal Verhaal bij luisterplek www.liberationroute.nl 4: verwerking Kunstzinnig Monumenten www.liberationroute.nl 5 Lessenserie Kerndoelen 53 De leerlingen leren over de belangrijke histori- De lessen sluiten aan bij de volgende kerndoelen: sche personen en gebeurtenissen uit de Neder- landse geschiedenis en kunnen die voorbeeld- Mondelinge taalvaardigheid: matig verbinden met de wereldgeschiedenis. 1 De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, Kunstzinnige oriëntatie: mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te 54 De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel geven. en beweging te gebruiken, om er gevoelens en 2 De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit ervaringen mee uit te drukken en om er mee te te drukken bij het geven en vragen van informa- communiceren. tie, het uitbrengen van verslag, het geven van 55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. anderen te reflecteren. 3 De leerlingen leren informatie te achterhalen in 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en informatieve en instructieve teksten, waaronder krijgen waardering voor aspecten van cultureel schema’s, tabellen en digitale bronnen. erfgoed. 4 De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studie- Kosten teksten en andere instructieve teksten, en bij De lessenserie is gratis te downloaden van systematisch geordende bronnen, waaronder www.liberationroute.nl digitale bronnen. Voor het bezoek aan het museum is wel entreegeld 5 De leerlingen leren informatie en meningen te verschuldigd. vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. Spreiding lessen: 6 De leerlingen leren informatie en meningen De activiteiten zijn door de leerkracht zelf in te delen. te ordenen bij het schrijven van een brief, een Alleen voor het museumbezoek dient een afspraak verslag, een formulier of een werkstuk. Zij be- gemaakt te worden. steden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, Dat kan met: eventueel beeldende elementen en kleur. Liberty Park Overloon 7 De leerlingen krijgen plezier in het lezen en tel: +31 (0)478-641250 schrijven van voor hen bestemde verhalen, e-mail: [email protected] gedichten en informatieve teksten. website: www.libertypark.nl Oriëntatie op jezelf en de wereld: Museum Bevrijdende Vleugels Best 51 De leerlingen leren gebruik te maken van een- tel: +31 (0)499-329722 voudige historische bronnen en ze leren aandui- e-mail: [email protected] dingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. website: www.wingsofliberation.nl 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van het volgende tijdvak: wereldoorlogen en Nationaal Monument Kamp Vught Holocaust. tel: +31 (0)73-6566764 e-mail: [email protected] website: www.nmkampvught.nl 6 Luisterverhalen Luisterverhalen Bij deze lessenserie Liberation Route Brabant zijn zeven luisterverhalen geselecteerd. De verhalen van die plekken zijn te beluisteren via de website www.liberationroute.nl. Ook zijn de luisterfragmenten ter plekke te horen door bij de veldkeien te bellen naar 0900 54 23 728 of door de QR-code te scannen. De geselecteerde verhalen kunt u vinden door bij 'Ontdek de geschiedenis' te klikken op 'luisterverhalen’. Luisterverhalen: Nummer Verhaal gemeente 103 Dankzij de ondergrondse Bladel 109 Een paratrooper in Eindhoven Eindhoven 114 De burg of je leven Son 118 Vluchteling Holthees 122 De kleine Elft Reek 123 De John S. Thompsonbrug Grave 126 Luchtarmada boven Vught Vught Uw mening telt! Wanneer u gebruik heeft gemaakt van deze lessenserie horen wij graag wat u er van vindt. Daarvoor hebben we een korte vragenlijst samengesteld. Wij zouden het bijzonder op prijs stellen als u deze vragenlijst invult. De vragenlijst kunt u vinden op www.enqueteviainternet.nl/liberationroute Alvast bedankt! 7 Les 1 Algemene les over de Tweede Wereldoorlog De geschiedenismethode behandelt de Tweede We- wat je doet als je niet meer bij die overheid terecht reldoorlog. Een aanvulling hierop is deze les waarin kunt. de vraag centraal staat: Wat zou jij doen? Inleiding: Duur: U legt de leerlingen de volgende vraag voor.