Tokat Valiliği Çevre Ve Şehircilik Il Müdürlüğü

T.C. TOKAT VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ

TOKAT İLİ 2015 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU

TOKAT-2016

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

T.C. TOKAT VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ

TOKAT İLİ 2015 ÇEVRE DURUM RAPORU

HAZIRLAYANLAR

İl Müdürü :Hikmet KAYA İl Müdür Yardımcısı :Mehmet ŞAHİN ÇED Hiz. ve İzin İşl. Şb. Müdürü :Demet AKDAĞLI Çevre Mühendisi :Havva Mecdude DUYUM Maden Mühendisi :Sadullah KILIÇ Jeoloji Yük. Mühendisi :Ünal ERTÜRK Jeoloji Mühendisi :Şükrü ÇEVİK Çevre Mühendisi :Yasemin İSPİRLİ GÖKREM Çevre Mühendisi :Tuba SÜRENER Çevre Mühendisi :Ayşin CAN Çevre Mühendisi :Pınar ALKAŞ DERE Jeoloji Mühendisi :Halim ENSARİ

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

TOKAT 2016

“Eğer vatan denilen şey kupkuru dağlardan taşlardan ekilmemiş sahalardan çıplak ovalardan şehirlerden ve köylerden ibaret olsaydı, onun zindandan hiçbir farkı olmazdı”

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

İÇİNDEKİLER

SAYFA NO

Takdim…………………………………………………………………………………………………. 11 Önsöz…………………………………………………………………………………………….…….. 12 GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………… 13 A. Hava ……………………………………………………………………………………………….. 17 A.1. Hava Kalitesi ………………………………………………………………………………. 17 A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar………………………………………………… 20 A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar …………………………………….. 24 A.4. Ölçüm İstasyonları…………………………………………………………………………. 25 A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü…………………………………………………………….. 29 A.6. Gürültü……………………………………………………………………………………… 30 A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar………………………… 31 A.8. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………… 31 Kaynaklar………………………………………………………………………………………. 31 B. Su ve Su Kaynakları……………………………………………………………………………… 32 B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli………………………………………………………….. 32 B.1.1. Yüzeysel Sular……………………………………………………………………….. 32 B.1.2. Yeraltı Suları………………………………………………………………………… 40 B.1.3. Denizler…………………………………………………………………………… 43 B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi…………………………………………………………………. 43 B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu………………………………………………………… 49 B.3.1. Noktasal kaynaklar……………………………………………………………….. 49 B.3.2. Yayılı Kaynaklar…………………………………………………………………… 50 B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri………………………………………... 51 B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu……………………………………………………………. 51 B.4.2. Sulama……………………………………………………………………………… 54 B.4.3. Endüstriyel Su Temini……………………………………………………………. .. 55 B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı…………………………………………….. 55 B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı………………………………………………………… 57 B.5. Çevresel Altyapı……………………………………………………………………………... 57 B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve hizmeti alan nufus …………………………….. 57 B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri………. 60 B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri……………………………………………… 60 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması…………………………….. 60 B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü……………………………………………………………….. 64 B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar……………………………………………….. 64 B.6.2. Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı…………………………………………….. 64 B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden………………………. 64 kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmala B.6.4. Tarımsal faaliyetler ile oluşan toprak kirliliği………………………………………… 65 B.7. Sonuç ve Değerlendirme……………………………………………………………………. 65 Kaynaklar……………………………………………………………………………………….. 65

C. Atık…………………………………………………………………………………………………. 66 C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri)……………………………………………. 66 C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları……………………………………………….. 68 C.3. Ambalaj Atıkları…………………………………………………………………………….. 68 C.4. Tehlikeli Atıklar……………………………………………………………………………… 69

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. C.5. Atık Madeni Yağlar………………………………………………………………………….. 70 C.6. Atık Pil ve Akümülatörler…………………………………………………………………… 71 C.7. Bitkisel Atık Yağlar………………………………………………………………………… 72 C.8. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)……………………………………………………… 73 C.9. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar……………………………………………………… 73 C.10. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar……………………………………………………. 74 C.11. Tehlikesiz Atıklar…………………………………………………………………………… 74 C.12.1. Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları…………………………………………… 75 C.12.2. Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül…………………………………………. 75 C.12.3. Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları……………………………………………………… 76 C.12. Tıbbi Atıklar………………………………………………………………………………… 76 C.13. Maden Atıkları……………………………………………………………………………… 77 C.14. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………… 78 Kaynaklar………………………………………………………………………………………... 78

Ç. Kimyasalların Yönetimi…………………………………………………………………………… 79 Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar………………………………………………………………… 79 Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………… 79 Kaynaklar……………………………………………………………………………………… 79 D. Doğa Koruma ve Biyolojik Çeşitlilik…………………………………………………………… 80 D.1. Flora………………………………………………………………………………………. 80 D.2. Fauna……………………………………………………………………………………… 90 D.3. Ormanlar ve Milli Parklar………………………………………………………………… 96 D.4. Çayır ve Mera……………………………………………………………………………….. 98 D.5. Sulak Alanlar ………………………………………………………………………………. 101 D.6. Tabiat Varlılarını Koruma Çalışmaları……………………………………………………… 104 D.7. Sonuç ve Değerlendirme……………………………………………………………………. 112 Kaynaklar………………………………………………………………………………………… 112

E. Arazi Kullanımı…………………………………………………………………………………….. 113 E.1. Arazi Kullanım Verileri……………………………………………………………………… 113 E.2. Mekânsal Planlama………………………………………………………………………….. 116 E.2.1. Çevre düzeni planı…………………………………………………………………… 116 E.3. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………….. 117 Kaynaklar……………………………………………………………………………………….. 117 F. ÇED, Çevre İzin ve Lisans İşlemleri…………………………………………………………….. 118 F.1. ÇED İşlemleri………………………………………………………………………………… 118 F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri……………………………………………………………….. 119 F.3. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………….. 121 Kaynaklar……………………………………………………………………………………….. 121

G. Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları ………………………………………….. 122 G.1. Çevre Denetimleri…………………………………………………………………………… 122 G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi………………………………………………………………. 123 G.3. İdari Yaptırımlar………………………………………………………………………………. 124 G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları………………………………… … 127 G.5. Sonuç ve Değerlendirme……………………………………………………………………… 127 Kaynaklar………………………………………………………………………………………….. 127

H. Çevre Eğitimleri…………………………………………………………………………………… 127

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. I. İl Bazında Çevresel Göstergeler………………………………………………………………….. 130 1. Genel…………………………………………………………………………………………… . 130 1.1. Nüfus……………………………………………………………………………………… . 130 1.2. Sanayi……………………………………………………………………………………… . 132 2. İklim Değişikliği……………………………………………………………………………… 147

3. Hava Kalitesi…………………………………………………………………………………… 149 4. Su-Atıksu……………………………………………………………………………………… .. 150

5. Arazi Kullanımı………………………………………………………………………………… 156 6. Tarım………………………………………………………………………………………… 157 7. Orman…………………………………………………………………………………………. 161 8. Balıkçılık……………………………………………………………………………………… 162 9. Altyapı ve Ulaştırma…………………………………………………………………………. 162 10. Atık……………………………………………………………………………………………. 164 11. Turizm ………………………………………………………………………………………… 171

EK-1: İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanteri Araştırma Formu…………………………………… 173

Açıklamalar……………………………………………………………………………………… 173 Bölüm I.Hava Kirliliği………………………………………………………………………… 174 Bölüm II.Su Kirliliği…………………………………………………………………………… 175 Bölüm III.Toprak Kirliliği……………………………………………………………………… 181 Bölüm IV.Öncelikli Çevre Sorunları…………………………………………………………… 182

ÇİZELGELER LİSTESİ

A.HAVA Çizelge A.1- Ulusal hava kalite indeksi kesme noktaları ………………………………………. 17 Çizelge A.2 – Epa hava kalitesi indeksi …………………………………………………… 17 Çizelge A.3– Geçiş dönemi uzun vadeli ve kısa vadeli sınır değerleri ve uyarı eşikleri ……………… 18 Çizelge A.4 –İlimizde 2014 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler ……………………………………………………… 21 Çizelge A.5 – İlimizde 2014 Yılında Sanayide Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler …………………………………….. 22 Çizelge A.6- İlimizde 2014 Yılında Kullanılan Doğalgaz Miktarı …………………..….. 22 Çizelge A.7- İlimizde 2014 Yılında Kullanılan Fueloil Miktarı …………… …………… 22 Çizelge A.8- İlimizde Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yerleri ve Ölçülen Parametreler… ………. 23 Çizelge A.9-İlimizde 2014 Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama Değerleri ve Sınır Değerin Aşıldığı Gün Sayıları ……………………………………………………………………………….. 27 Çizelge A.10–İlimizde 2014 Yılı Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı ………………………………………………………………………………………… 29 B. SU VE SU KAYNAKLARI Çizelge B.11 –İlimizin Akarsuları………………………………………………………………….. 37 Çizelge B.12-İlimizdeki Mevcut Sulama Göletleri………………………………………………… 39 Çizelge B.13– İlimizin Yeraltısuyu Potansiyeli……………………………………………………. 41 ÇizelgeB.14 –Reşadiye ve Sulusaray Jeotermal Kaynakların Özellikleri …………………………. 42

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge B.15 - İlimizde 2014 Yılı Yüzey ve Yeraltı Sularında Tarımsal Faaliyetlerden Kaynaklanan Nitrat Kirliliği İle İlgili Analiz Sonuçları ………………………………………… 43 Çizelge B.16.Arazi Dağılımı…………………………………………………………………………. 47 Çizelge B .17-Tarım Alanlarının Dağılımı…………………………………………………………… 47 Çizelge B.18. Belediye Su İstatitikleri (içme suyu)……………………………………………….. 48 Çizelge B.19 İlçelere ve kaynaklarına göre belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi dağıtılmak üzere çekilen su miktarı…………………………………………………… 49 Çizelge B.20 İlçelere göre içme ve kullanma suyu şebekesi ve arıtma tesisi ile ……………….. 50 hizmet verilen belediye sayısı Çizelge B.21. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli…………….. 51 Çizelge B.22 sulanan ve kuru tarım arazileri dağılımı …………………………………………… 52 Çizelge B.23 işletmede olan barajlar göletler……………………………………………………… 54 Çizelge B.24 Belediye su istatistikleri (kanalizasyon)………………………………………… 55 Çizelge B.25 İlçelere göre kanalizasyon şebekesi ve arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye sayıları ve nüfusu……………………………………………………………. 56 Çizelge B.26 İlçeler ve alıcı ortamlarına göre kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen atıksu miktarı………………………………………………………………………… 56 Çizelge B.27 – İlimizde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu……………… 45 Çizelge B.28 Meteorolojik Veriler………………………………………………………………… 60 Çizelge B.29 Depo Gazı ve Sızıntı Suyunun Kontrolü ve İzlenmesi……………………………… 60 Çizelge B.30- 2014 Yılı Tokat İli Bitki Besin Madde Kullanım Miktarları……………………… 64 Çizelge B.31-2014 Yılı Tokat İlinde Kullanılan Tarımsal İlaç Miktarları……………………… 64

C. ATIK Çizelge C.32 – İlimizde 2014 Yılı İçin İl/İlçe Belediyelerince Toplanan ve Birliklerce Yönetilen Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu …………………………………………………….. 66 Çizelge C.33 – İlimizde 2014 Yılı İl/İlçe Belediyelerde Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Tesis Kapasiteleri………………………………………………. 67 Çizelge C.34- İlimizde 2014 Yılında Birliklerce Yürütülen Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf İşlemlerine İlişkin Bilgi ………………………………………………………... 68 Çizelge C.35- İlimizdeki 2014 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları……………… . 69 Çizelge C.36 – İlimizdeki 2014 Yılında Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikeli Atıklarla İlgili Veriler.. 71 Çizelge C.37 – İlimizdeki Atık Yağ Geri Kazanım ve Bertaraf Miktarları……………………………… 73 Çizelge C.38 – İlimizdeki 2014 Yılı İçin Atık Madeni Yağlarla İlgili Veriler………………………… 74 Çizelge C.39 – İlimizde Atık Yağ Geri Kazanımı Sonucu Elde Edilen Ürün Miktarları ………………… 74 Çizelge C.40 – İlimizde 2014 Yılında Oluşan Akümülatörlerle İlgili Veriler ……………………… 74 Çizelge C.41 -İlimizde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Kazanım Miktarı ………………………….. 75 Çizelge C.42-İlimizde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Miktarı …………………………………… 75 Çizelge C.43- İlimizde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı …………………………………… 75 Çizelge C.44- İlimizde Taşıma Lisanslı Araçların Yıllara Göre Gelişimi ………………………………… 76 Çizelge C.45 -İlimizde 2014 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler……………………….. 76 Çizelge C.46 -İlimizde 2014 Yılı İçin Bitkisel Atık Yağ Taşıma Lisanslı Araç Sayısı …………………. 76 Çizelge C.47 – İlimizde 2014 Yılında Oluşan Ömrünü Tamamlamış Lastikler İle İlgili Veriler ………. 62 Çizelge C.48- İlimizde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları …………………………………………………………………….. 77 Çizelge C.49 – İlimizdeki 2014 Yılı AEEE Toplanan ve İşlenen Miktarlar ……………………… 63 Çizelge C.50 – İlimizde 2014 Yılı Hurdaya Ayrılan Araç Sayısı ………………………………….. 78 Çizelge C.51 – 2014 Yılı İçin Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikesiz Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Edilmesi İle İlgili Verileri ………………………………...... 64 Çizelge C.52– Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar Listesi ……………………… 79 Çizelge C.53- İlimizdeki 2014 Yılı İldeki Demir ve Çelik Üreticileri

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Üretim Kapasiteleri, Cüruf ve Bertaraf Yöntemi ………………………………………………………..... 65 Çizelge C.54 – İlimizde 2014 Yılı Termik Santrallerde Kullanılan Kömür Miktarı Ve Oluşan Cüruf - Uçucu Kül Miktarı …………………………………………………… 66 Çizelge C.55– Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğe göre Termik Santral Atıkları……. 79 Çizelge C.56– 2014 Yılında İlimiz İl Sınırları İçindeki Belediyelerde Toplanan Tıbbi Atıklar ……. 80 Çizelge C.57– İlimizde Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı ………………………………………………… 80 Çizelge C.58– Maden Atıklarının Sınıflandırılması…………………………………………………. 81 Çizelge C.59–İlimizde 2014 Yılı Maden Zenginleştirme Tesislerinden Kaynaklanan Atık Miktarı …. 81 Ç. KİMYASALLARIN YÖNETİMİ Çizelge Ç.60 – İlimizdeki 2014 Yılı SEVESO Kuruluşlarının Sayısı……………………………………… 82 D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Çizelge D.61 Ormanlık alanların dağılımı ……………………………………………………………… 68 Çizelge D.62 2013 Yılı Sonu Mera Çalışmaları………………………………………………………… 70 Çizelge D.63 Tamamlanan Mera Islah ve Amenajman Projeleri………………………………………… 72 Çizelge D.64 Kaz Gölü Sulak Alanı…………………………………………………………………… 74 Çizelge D.65 Tokat Florasında Yer Alan Türler…………………………………………………………… 75 Çizelge D.66 Tokat Faunasında Yer Alan Türler………………………………………………………… 80 Çizelge D.67 Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Yerli Kuşların Listesi………………………… 84 Çizelge D.68 Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Göçmen Kuşların Listesi…………………… 84 Çizelge D.69. İlimizde bulunan Tabiat varlıklarına ait bilgiler………………………………………… 85

E. ARAZİ KULLANIMI Çizelge E.71-İlimizde 2014 Yılı İtibariyle Arazilerin Kullanımına Göre Arazi Sınıflandırılması ……… 118 Çizelge E.72-İlimizde 2014 Yılı Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanım Durumu ……………… …… 120 F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ Çizelge F.73 – İlimizde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından 2014 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı ………………………………... 123 Çizelge F.74 –İlimizde 2014 Yılında ÇŞİM Tarafından Verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi Sayıları ……………….. 124 G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI Çizelge G.75 -İlimizde 2014 Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı……………………………………………………………………………………… 127 Çizelge G.78 – İlimizde 2014 Yılında ÇŞİM’e Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları………………………………………………………………………………. 130 Çizelge G.79 – İlimizde 2014 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı……………………………………………………………………………… 131 Çizelge G.80 – İlimizde 2014 Yılında Tokat Valiliği tarafından Verilen faaliyeti durdurma/kapatma Kararları sayısı……………………………………………………….. 132

ŞEKİLLER DİZİNİ

A.HAVA Şekil A.1-İlimizde bulunan Hava Kalitesi İzleme İstasyonu PM10 ve SO2 Parametreleri Günlük Ortalama Değer Grafikleri ………………………………………………………………… 24 Şekil A.2-İlimizde 2014 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikayetlerin Dağılımı …...... 26 B. SU VE SU KAYNAKLARI Şekil B.3-İlimizde 2014 Yılı Mavi Bayrak Almış Plaj ve Marinaların Sayısı ……………………… 36 8

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Şekil B.4- İlimizde 2014 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı ……………………………………… 36 Şekil B.5-İlimizde 2013 Yılında Belediyelerin Kullandığı Suyun Kaynaklara Göre Dağılımı ………. 53 Şekil B.6- İlimizde 2014 Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı…. 57 Şekil B.7- İlimizde 2014 Yılı Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Edilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı………………………………………………………………………... 44 Şekil B.8-İlimizde 2013 Yılı Belediyelerden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi …………… 57 Şekil B.9- İlimizde 2013 Yılı Sanayiden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi ……………. 63 C.ATIK Şekil C.10-İlimizde 2014 Yılı Atık Kompozisyonu ………………………………………………… 66 Şekil C.11- İlimizde 2014 Yılı Kayıtlı Ambalaj Üreticisi Ekonomik İşletmeler …………………… 70 Şekil C.12- TABS Göre İlimizdeki Tehlikeli Atık Yönetimi………………………………………. …. 71 Şekil C.13-İlimizdeki Atık Yağ Toplama Miktarı……………………………………………………… 73 Şekil C.14-Yıllar İtibariyle Atık Akü Toplama ve Geri Kazanım Miktarı…………………………… 75 Şekil C.15-İlimizde 2014 Yılı Bitkisel Atık Yağlardan Geri Kazanılan Ürün Dağılımı …………… 60 Şekil C.16-İlimizde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları …………………………………………………. 60 Şekil C.17-İlimizde 2014 Yılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Toplama Miktarları ………………… 60 Şekil C.18-İlimizde 2014 Yılı AEEE İşleme Tesis Sayıları………………………………………… 60 Şekil C.19-İlimizde 2014 Yılı Kül Atıklarının Yönetimi ………………………………………… 60 Şekil C.20-İlimizde 2014 Yılı Madencilikte Proses Atıklarının Bertarafı……………………… 60 E. ARAZİ KULLANIMI Şekil E.21-İlimizde 2014 Yılı Arazi Kullanım Durumu …………………………………………….. 118 F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ Şekil F.22-İlimizde 2014 Yılı ÇED Olumlu Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı ………… 123 Şekil F.23- İlimizde 2014 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı …… 124 Şekil F.24-İlimizde 2014 Yılında Verilen Çevre İzni veya Çevre İzni ve Lisans Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı ……………………………………………………………….. 125 Şekil F.25-İlimizde 2014 Yılında Verilen Lisansların Konuları………………………………………. 126 G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI Şekil G.26-İlimizde ÇŞİM Tarafından 2014 Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı …………………………………………………………. 128 Şekil G.27-İlimizde ÇŞİM Tarafından 2014 Yılında Gerçekleştirilen Plansız Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı …………………………………………………………. 128 Şekil G.28-İlimizde ÇŞİM Tarafından 2014 Yılında Gerçekleştirilen Planlı ve Ani Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı ……………………………………………………. 129 Şekil G.29-İlimizde ÇŞİM Tarafından 2014 Yılında Gerçekleştirilen Tüm Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı …………………………………………………………. 129 Şekil G.30-İlimizde 2014 Yılında ÇŞİM Gelen Şikâyetlerin Konulara Göre Dağılımı ……………… 130 Şekil G.31-İlimizde 2014 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan İdari Para Cezalarının Konulara Göre Dağılımı …………………………………………………………. 131 Şekil G.32- Yıllara Göre Müdürlüğümüz tarafından Çevre Kanunu Uyarınca İlimizde Uygulanan İdari Para Cezaları miktarları…………………………………………………………… …………… …… 132

HARİTALAR DİZİNİ

Harita A.1 – İlimizde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazlarının Yerleri………………………….. 23 Harita E.1 Tokat – Samsun – Çorum 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni Planları (Tokat H-36,H-37)……………………………………………………………. 122 9

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. FOTOĞRAFLAR DİZİNİ

Fotoğraf 1:Tokat Kalesinden Görünüm……………………………………………………………………. 13 Fotoğraf 2: İlimizde faaliyete gösteren HES’lerden görünüm……………………………………………... 56 Fotoğraf 3: İlimizde bulunan bazı bitki türleri………………………………………………………… 89-90 (Yaban Çiriş,Etekli Çivi Otu,Ebemterliği) Fotoğraf 4: Kaz Gölünden Görünümler…………………………………………………………………… 102 Fotoğraf 5: İlimizde Bulunan Doğal Güzelliklerden Görünümler………………………………………… 105 (Almus Orman Evleri, Zinav Gölü) Fotoğraf 6: Ballıca Mağarasından Görünüm……………………………………………………………... 106 Fotoğraf 7: Evrenköy Mağarasından Görünüm…………………………………………………………... 107 Fotoğraf 8: Efkerit Vadisinden Görünüm………………………………………………………………… .107 Fotoğraf 9: Zinav Gölünden Görünüm …………………………………………………………………… 108 Fotoğraf 10:Tokat İlinde Tescil Edilen Anıt Ağaçlar …………………………………………… 109-110-111 Fotoğraf 11:Yapılan Çevre Eğitimlerine Ait Fotoğraflar………………………………………………… 128 Fotoğraf 12: 5 Haziran Dünya Çevre Günü Etkinlikleri…………………………………………………… 129

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

TAKDİM

Gelişen teknolojinin yaşamımıza getirdiği rahatlık yanında, bu gelişmenin tabiata ve çevreye verdiği kirliliğin boyutu her geçen gün hızla artmaktadır. Yaşamı daha mükemmel hale getirmek, daha sağlıklı ve uzun bir ömür sağlayabilmek amacına dönük bu gelişmelerin, gerek kırsal, gerek kentsel alanlarda olsun, doğal kaynakları bozduğu su, hava, toprak kirlenmesine yol açtığı, bitki ve hayvan varlığına zarar verdiği son yıllarda inkâr edilemez bir gerçek haline dönüşmüştür

Çevre sorunlarının artması çevre kirliliğinin boyutlarının katı atık kirliliği olarak şekillenen yerel kirlilikten, asit yağmurları olarak şekillenen bölgesel kirliliğe ve küresel ısınma ve ozon tabakasının delinmesi olarak ortaya çıkan küresel kirlenmeye genişletmiştir.

Çevre sorunlarının sebep olduğu bazı sonuçlarının evrenselliği anlaşıldıktan sonra da Dünya’da global anlamda bir çevre bilinci uyanmaya başlamıştır. Yapılan araştırmalar Dünyadaki mevcut çevre kirliliğinin % 50 'sinin, son 35 yılda meydana geldiğini ortaya koymaktadır. Hızlı nüfus artısı, çevre sorunlarına önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Birleşmiş milletlerin yaptığı nüfus tahminlerine göre, Türkiye nüfusunun 2025 yılında 92 milyona yükselmesi beklenmektedir. Bu durum ülkemizin bugün olduğu kadar, gelecekte de çevre sorunları ile karsılaşacağının bir göstergesidir. Yasadığı çevreyle bütünlesen ve onu koruyan bireyler, sağlıklı çevre koşullarının oluşturulabilmesinin anahtarıdır. Canlıların yaşamasına ve türlerini sürdürmelerine olanak sağlayan doğal ortamın korunması, insanlığın geleceği yönünden büyük önem taşımaktadır.

Bu yüzden her insan çevreci olmak ve gelecek kuşaklara sağlıklı bir çevre bırakmanın sorumluluğunu taşımak zorundadır.

Hazırlanan “Çevre Durum Raporu” nun ilimizin çevresel yönden tanıtılmasında önemli bir kaynak olacağı düşüncesindeyim. Raporun hazırlanmasında emeği geçen, katkı sağlayan tüm kişi, kurum ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü personeline teşekkür ederim.

Cevdet CAN Tokat Valisi

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ÖNSÖZ

Çevre; insan da dâhil olmak üzere doğadaki bütün canlı ve cansız öğelerle bu öğeler arasındaki karşılıklı ilişkilerin oluşturduğu bir bütündür. Hızlı kentleşme, çarpık yapılaşma, arazinin kabiliyet sınıflarına göre kullanılmayışı, endüstrinin hızla gelişmesi, hızlı nüfus artısı, dünya ekosistemi üzerinde olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Evsel ve endüstriyel katı atıklar, sıvı atıklar, hava kirliliği, gürültü kirliliği ve trafik kirliliği gibi olumsuzluklar hepimizin beden ve ruh sağlığını etkilemektedir. Çevre sorunları bölgesel olmaktan çıkıp ulusal ve hatta uluslararası sorunlar haline gelmiştir. Sağlıklı bir cevre ve yasam kalitesi yüksek bir toplum oluşturulmasının, ancak cevre sorunlarının çözülmesi ile mümkün olacağı bugün dünyada kabul görmüş bir gerçektir. Bu nedenle öncelikle toplumda cevre bilincinin oluşturulması gerekmektedir. Yaşayabileceğimiz başka bir dünyanın olmadığı gerçeğinden hareketle; yasam alanlarının gitgide azaldığı düşünülürse, çocuklarımızı geleceğe hazırlarken yaşanabilir bir dünya bırakmak için cevre bilincini de ihmal etmememiz gerekmektedir Çevre sorunlarıyla mücadelede ortak katılım ve ortak sorumluluk şarttır. Bedeli fiyatla ifade edilemeyecek çevresel değerlerin tahrip edilmesini önlemek, bunlara sahip çıkmak, gerekli çabayı sarf etmek ülkemizin geleceği için en faydalı yatırım olacaktır.

İl Müdürlüğümüz; ilimizdeki çevre sorunları ile ilgili olarak, ilgili yönetmelikler çerçevesinde ekolojik sistemin korunması ve iyileştirilmesi, her türlü çevre kirliliğinin önlenmesi, ilimizin doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerin korunması ve kamuoyunda çevre bilincinin oluşması için bir çok kurum ve kuruluş ile işbirliği içerisinde çalışmalarını sürdürmektedir. İlimizdeki çevresel bilgilerin yer aldığı bir kaynak olan bu raporun hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ediyorum.

Hikmet KAYA Çevre ve Şehircilik İl Müdürü

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

GİRİŞ 1-TOKAT İLİ: (İlin nüfusu, iklimi, coğrafik durumu, sanayi, tarım, turizm vb.)

Fotoğraf 1:Tokat Kalesinden Görünüm

Tokat, 39° 52' - 40° 55' kuzey enlemleri ile 35° 27' - 37° 39' doğu boylamları arasında, Karadeniz Bölgesi'nin Orta kesiminde yer alan ve kuzeyinde Samsun, kuzeydoğusunda Ordu, güney-güneydoğusunda Sivas, güneybatısında Yozgat ve batısında Amasya’nın yer aldığı bir İldir. İlin yüzölçümü 998.242 km²' olup. Karadeniz Bölgesindeki toplam 18 İl içerisinde, yüzölçümü bakımından en büyük 4’üncü İldir. Yüzölçümü 9.982 km² olup, Türkiye topraklarının % 1,3’ünü kaplayan İl merkezinin rakımı 608 m'dir. Tokat ili 1. derece deprem bölgesinde bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı, İlimize bağlı Reşadiye, Niksar ve Erbaa İlçelerinden geçmektedir. Kelkit Çayı Vadisi, Kuzey Anadolu fay hattı boyunca gelişmiştir. Tokat M.Ö 4000 yıllarından başlayarak, 14 devlet ve birçok beyliğin yaşadığı ve egemen olduğu Yeşilırmak havzası içinde yer alır. İç Anadolu’nun geniş ve kuru alanlarından, dağ sıralarıyla kendini doğal olarak ayıran Tokat, geniş ve sulak vadiler ile bunlar arasındaki geçitlerden oluşan bereketli alanların orta yerinde bulunmaktadır. İlin tarihi devirlerini; Hatti, Hitit, Frig, Med, Pers, Büyük İskender, Roma, Bizans, Arap, Danişmend, Anadolu Selçuklu, Moğol, İlhanlı, Osmanlı Devlet ve İmparatorlukları oluşturmaktadır. 6000 yıldan bu yana yaşamış uygarlıkların kültür sentezleri Anadolu’nun sadece bu bölgesinde görebileceğimiz çok ilginç ve orijinal örnekleri oluşturmuştur. Selçuklular zamanında Anadolu’nun sadece bu bölgesinde görebileceğimiz çok ilginç ve orijinal örnekleri oluşturmuştur. Selçuklular zamanında Anadolu’nun 6. büyük kenti olan Tokat’ta ekonomi ve ticaret gelişmiş, doğu batı yönündeki büyük ticaret kervanlarının konakladığı hanlar, kervansaraylar, düzenli yol ve köprüler inşaa edilmiştir.12. yy. Haçlı ve Bizans ordularını 1243 yılından itibaren de Moğol baskısında olmasına rağmen İlhanlı egemenliği sonuna kadar gelişmelerini sürdürmüştür. 14.yüzyıl sonunda Osmanlı egemenliğine giren Tokat, yükselme döneminde tarım ve sanayi merkezlerinden biri olmuştur. Evliya Çelebi’nin uzun uzun 13

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. anlattığı bağ bahçe ve ovaları Osmanlı ordularının konaklama ve gıda ambarı olmuş, bakırcılık, ipekçilik, pamuklu dokuma ile çeşitli sanayi ve el sanatları gelişmiş, iş hanları ve çarşıları, Bağdat, Bursa ve Halep’tekilerle yarışır olmuştur.

17.yüzyılın bitimiyle birlikte gerileyen imparatorluk döneminde Tokat olumsuz etkilenmiş, gelişme ve canlılığını yitirmiştir. 1863’den sonra Sivas’a bağlı bir bucak, 1878’de mutasarrıflık (sancak beyliği ), 1920’de müstakil liva ve nihayet Cumhuriyetin ilanıyla beraber il olmuştur. İlimiz Merkez ilçe dahil Almus, Artova, Başçiftlik, Erbaa, Niksar, Pazar, Reşadiye, Sulusaray, Turhal, Yeşilyurt, Zile olmak üzere toplam 12 (on iki ) ilçe ile Orta Karadeniz Bölgesinde yer alır. İlimizin il ve ilçe sınırlarını gösteren harita aşağıda sunulmuştur.

Çok eski ve köklü bir geçmişi olan İlimizde, sanayileşme hareketi ilk olarak 1934 yılında faaliyete geçen ve bir kamu kuruluşu olan Turhal Şeker Fabrikasının kurulması ile başlamıştır. Yer altı zenginlik kaynağımız olan Turhal Antimuan, Kuş oturağı mermer ocağı ve Artova kömür işletmeciliğinin 1930’lu yıllarda başladığı bilinmektedir. 1954’te Turhal Makine Fabrikası kurulmuştur. Gelişen bu yapıya paralel olarak 1978 yılında Tokat Organize Sanayi Bölgesinin Kuruluşu Bakanlar Kurulunda kabul edilmiş ve çalışmalarına başlanılmıştır. Tokat 1984’te Bakanlar Kurulu kararı ile II. Derecede Kalkınmada Öncelikli Yöreler kapsamına alınmış ve teşvik tedbirleri sonucunda İlimizde özel sektör yatırımlarında hızlı bir artış gözlenmiştir. Özellikle taş ve toprağa dayalı imalat sanayi sektöründen tuğla ve kiremit, gıda sektöründen un ve yem sanayinden, ağaç ve orman ürünleri sanayinden parke ve kereste fabrikaları hızla artmış, sanayide özel sektörün ağırlığı hissedilmeye başlanmıştır. İlimizde 2012 yılı itibariyle, Merkez ve Niksar, Erbaa, Turhal ve Zile ilçelerinde olmak üzere 5 adet Organize Sanayi Bölgesi ve Merkezde 2, Niksar, Erbaa, Turhal, Zile ve Reşadiye ilçelerinde 5 adet olmak üzere toplam 7 adet küçük sanayi sitesi mevcut olup faaliyetlerine devam etmektedir. Ayrıca 2012 yılı itibariyle büyük sanayi olarak Artova İlçemizde Çimento fabrikası, Turhal ilçemizde Şeker fabrikası ve merkezde Meyve suyu işleme, süt ve süt ürünleri üretimi ve şarap üretim fabrikası bulunmaktadır.

İlimiz yeraltı maden kaynakları olarak değişik cins ve kalitede yüksek rezervde mermer, kömür, antimona, bentonit ve maden yataklarına sahiptir. Antimuan ve bentonit ülke 14

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. içinde pazarlanmakta ve ihraç edilmektedir. Dünyadaki mermer kalitesi ile yarışacak konumda bulunan ve siyah - yeşil renkli diyabaz yatakları mevcuttur. Tokat, tarihi ve kültürel mirası ile doğal güzellikleri koruyarak bugüne taşıyan ender bir Anadolu kentidir. Anadolu’nun saklı tarihinin izlerini bugün Komana ve Sebastopolis antik kentlerinde, Merkez, Niksar, Zile ve Pazar ilçelerinde sürmek mümkündür. Baş burcu ile görkemli ve ürkütücü bir kayanın tepesine oturmuş yaklaşık 1500 yaşındaki Tokat Kalesi bugünkü şehir merkezinin ilk yerleşim alanıdır. Türklerin Anadolu’ya gelişinden itibaren, mimarlık adına ortaya koyulan eserlerin ve kentin geçmişte yaşadığı kültürel ve ekonomik hayatının izleri 900 adımda 900 yıl yolculuğu ile görülebilmektedir. 12. yüzyılda yapılan Çukur (Yağıbasan) Medrese; Türkmen bölgesinde yapılan ilk kapalı avlulu Anadolu Medreselerinden biridir. Bu bölgede bulunan Taşhan, Devecihan, Paşahanı, Yazmacılar Hanı ve Arastalı Bedesten; tarih boyunca kentin yaşadığı ekonomik canlılığın kanıtları arasındadır. Bu yapılar arasında Taşhan, Anadolu’nun en büyük şehir hanları ve Türkiye’nin en güzel beş hanı arasında gösterilmektedir. Kent merkezinde ayrıca Anadolu’nun en eski camisi olan Garipler Camii, Anadolu’nun 15. yüzyıla ait en güzel camilerinden birisi olan ve Sultan II. Bayezıd tarafından annesi adına inşa ettirilen Gülbahar Hatun Camii bulunmaktadır. Halit Sokak ve Bey Sokak’ta günümüze ulaşan geç Osmanlı dönemi geleneksel konutlarını görmek mümkündür. Dünyada tüm müştemilatıyla ayakta kalmış tek ve en güzel ahşap mevlevihanesi bugün Mevlevihane Müzesi olarak hizmet vermektedir. Roma döneminde doğu-batı ve kuzey-güney yol güzergâhında Karadeniz’in beş büyük kentinden biri ve para basma yetkisine sahip zengin antik kenti Sebastopolis ile Kuzey Anadolu’da Mitridat Krallığı’nın din ve ticaret merkezi statüsündeki Helenistik dönemin özerk kenti olan Komana antik kenti kalıntıları günümüze dek ulaşabilmiştir. Zile Anadolu’nun en eski yerleşimleri arasında gösterilmektedir. Anadolu’nun bilinen tek dolgu kalesi olma özelliği taşıyan Zile Kalesi’nde Sezar, Zela Savaşı sonrası tarihi sözünü (veni-vidi-vici) söylemiştir. 3600 yapının bir arada olduğu geleneksel Türk konut dokusunu koruyarak; Zile, bugün Türkiye’nin en çok geleneksel Türk konutuna sahip ilçesi olmuştur. Ünlü coğrafyacı Strabon’a göre Anadolu tarihinde bilinen ilk su değirmenleri Mitridat Krallığı döneminde Kelkit Çayı üzerinde Niksar’da inşa edilmiştir. Anadolu’daki ilk Türk Beyliklerinden olan Danişmendoğulları Beyliği’ne başkentlik yapmış Niksar’a, 17. yüzyılda, Evliya Çelebi’ “Cennet Niksar'ın ya altında, ya üstünde” sözleriyle iltifat etmiştir. Niksar’ın günümüze dek ulaşabilmiş en eski yapısı yalçın bir kayalık üzerine kurulmuş olan ve Türkiye’nin en büyük ikinci kalesi olma özelliğini taşıyan Niksar Kalesi’dir. İçinde pek çok eseri barındırmakla birlikte bu eserler arasında Anadolu’nun ilk tıp medresesi olma özelliğini taşıyan Yağıbasan Medresesi ön plana çıkmaktadır. Henüz çok kirlenmemiş bir bölgede yer alan Tokat, alternatif turizmin geliştirilebilmesi için, mağara ve göl gibi doğal oluşumlara, termal kaynaklara, yaban hayatı koruma sahası alanlarına sahiptir. Dünyanın en büyük mağaraları arasında gösterilen Ballıca Mağarası, Türkiye’nin 28 jeolojik miras alanı arasında yer almaktadır. Turizm Merkezi ilan edilen Reşadiye Zinav Gölü ve Yaban Hayatı Koruma Sahası Kaz Gölü yanı sıra Almus Baraj Gölü Tokat’ta bulunan keşfedilmemiş bir doğa harikalarıdır. Tokat İli Orta Karadeniz bölümünün iç kısımlarında yer almaktadır. Bu nedenle İlimiz hem Karadeniz iklim özellikleri hem de İç Anadolu'daki step (kara) ikliminin etkisi altındadır. 15

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Bu özelliği ile Bölgemiz ikliminin, Karadeniz ve İç Anadolu'daki step iklimleri arasında geçiş özelliği taşıdığı ifade edilebilir. İlimizde genel olarak yaz mevsimi alçak alanlarda sıcak- kurak, yüksek yerlerde serin yer yer yağışlı, kış mevsiminde soğuk ve kar yağışlıdır. İklim özelliklerinin belirlenmesinde denize olan uzaklık ve yüksekliğin etkisi önemlidir. Bu nedenle iklim özellikleri açısından, İlimiz kuzeyi ile güneyi arasında yükseltinin artması nedeniyle önemli farklılıklar görülür. İlin Karadeniz iklim tipine sahip olup yıllık ortalama sıcaklık değeri 12,4 °C’dir. Son 10 yılın sıcaklık değişimine bakıldığında ilde ortalama sıcaklıkta büyük değişiklik olmadığı görülmektedir. Türkiye İstatistik Kurumundan elde edilen verilere göre İlimizin 2012 yılı adres kayıt sistemine dayalı nüfusu 613.990 ( il, ilçe, belde ve köyler dâhil),nüfus artış hızı ise % 0,93556 olarak belirlenmiştir. Tokat İli CORİNE istatistik verilerine göre; 2000–2006 yılları arasında arazi kullanım değişikliği yapay bölgelerde artış, orman yeri ve yarı doğal alanlar ile tarımsal alanlarda azalma şeklinde tespit edilmiştir. Sulak alanlarda ve su kütlelerinde ise herhangi bir değişiklik meydana gelmemiştir. Yapılaşmanın etkisiyle Tokat ilinde tarımsal alanlar ile orman yeri ve yarı doğal alanlarda azalmalar olmuştur. Tarımsal alanlar içinde değerlendirilen mera alanları 2000 yılında 4.715,30 ha iken 2006 yılında 4.676,90 ha olarak tespit edilmiştir. Ayrıca Türkiye İstatistik Kurumundan elde edilen verilere göre İlimizin 2012 yılında Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilebilir alanı 2.461.608,70 dekar, meyveler, içecek ve baharat bitkileri için 148.397,00 dekar olarak tespit edilmiştir.

2-TOKAT ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ:

Tokat Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünde Çevre kısmı ÇED ve Çevre İzinleri, Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü 2 adet şube (tek şube müdürü) ve toplam da 10 personelle hizmet yürütmektedir. Personele ait bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Ayrıca İl Müdürlüğümüz personeli olup başka Kurumlarda geçici görevli olarak çalışan 3 personel bulunmaktadır.

ÇED ve Çevre İzinleri, Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlükleri Şube Müdürü (1) Çevre Mühendisi (5) Jeo.Yük.Mühendisi (1) Jeo.Mühendisi (2) Maden Mühendisi (1) Toplam: 10

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

A. HAVA

A.1. Hava Kalitesi

Türkiye’de özellikle kış sezonunda bazı şehir merkezlerinde meteorolojik şartlara da bağlı olarak hava kirliliği görülmektedir. Kış aylarında ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin temel sebepleri; düşük vasıflı yakıtların iyileştirilme işlemine tabi tutulmadan kullanılması, yanlış yakma tekniklerinin uygulanması ve kullanılan yakma sistemleri işletme bakımlarının düzenli olarak yapılmaması şeklinde sıralanabilir. Ancak ısınmada doğal gazın ve kaliteli yakıtların kullanılması sonucu özellikle büyük şehirlerde hava kirliliğinde 1990’lı yıllara göre azalma olmuştur.

Şehirleşme ile sanayi tesislerinin yakın çevresindeki bölgelerdeki konutlaşmaların artması hava kirliliğinin olumsuz etkilerini artırmaktadır. Kömüre dayalı termik santrallerde kullanılan yerli linyitlerin yüksek kükürt oranı ve bazı tesislerde arıtma sistemlerinin olmaması nedeniyle kükürt dioksit (SO2) emisyonları problem oluşturmaktadır. Çevre Mevzuatının kirletici vasfı yüksek tesisler olarak nitelendirdiği enerji üretim tesisleri için mevzuatta özel emisyon sınır değerleri bulunmaktadır. Söz konusu tesislerin kurulması ve işletilmesi için gerekli izinler, tesisten çıkan emisyonlar ve tesisin etki alanı içerisinde hava kirliliğinin tespitine ilişkin usul ve esaslar Çevre Mevzuatında belirlenmiştir. Katı, sıvı ve gaz yakıt kullanan bu tesisler için ilgili baca gazı sınır değerlerinin sağlanması yanında tesis etki alanlarında hava kalitesi sınır değerlerinin de sağlanması gereklidir. Bu nedenlerle söz konusu tesislerden kaynaklanan özellikle toz, kükürt dioksit (SO2) ve azotoksit (NOX) emisyonlarının giderilmesi ve azaltılması konusundaki tekniklerinin uygulanması gereklidir. Söz konusu azaltım teknikleri son yıllarda tesislerden kaynaklanan emisyon yüklerini önemli ölçüde azaltılabilmektedir. Söz konusu azatlım tekniklerinin hayata geçirilmesi ve yaygın olarak kullanılabilmesi içinde Çevre Mevzuatında bazı değişiklikler yapılmıştır.

Şehirlerde yaşanan hava kirliliğine, artan motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları da katkı sağlamaktadır.*

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Hava kalitesine ilişkin hava kalite indeksi karşılaştırması da Çizelge A.1’ de verilmektedir.

Çizelge A.1- Ulusal Hava Kalite İndeksi Kesme Noktaları

SO2 [µg/m³] NO2 [µg/m³] CO [µg/m³] O3 [µg/m³] PM10 [µg/m³] İndeks HKİ 1 Sa. Ort. 1 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 24 Sa. Ort. İyi 0 – 50 0-100 0-100 0-5500 0-120L 0-50 Orta 51 – 100 101-250 101-200 5501-10000 121-160 51-100L Hassas 101 – 150 251-500L 201-500 10001-16000L 161-180B 101-260U Sağlıksız 151 – 200 501-850U 501-1000 16001-24000 181-240U 261-400U Kötü 201 – 300 851-1100U 1001-2000 24001-32000 241-700 401-520U Tehlikeli 301 – 500 >1101 >2001 >32001 >701 >521 L: Limit Değer B: Bilgi Eşiği U: Uyarı Eşiği

Çizelge A.2 - EPA Hava Kalitesi İndeksi

Hava Kalitesi Sağlık Endişe İndeksi Renkler Anlamı Seviyeleri (AQI) Değerler

Hava Kalitesi ..hava kalitesi ..bu renkler ile İndeksi bu aralıkta ..ve renkler bu anlama gelir. koşulları.. sembolize edilir.. olduğunda..

Hava kalitesi memnun edici ve hava kirliliği az riskli veya hiç risk teşkil 0 - 50 İyi Yeşil etmiyor.

Hava kalitesi uygun fakat alışılmadık şekilde hava kirliliğine hassas olan 51 - 100 Orta Sarı çok az sayıdaki insanlar için bazı kirleticiler açısından orta düzeyde sağlık endişesi oluşabilir.

Hassas gruplar için sağlık etkileri oluşabilir. Genel olarak kamunun 101- 150 Hassas Turuncu etkilenmesi olası değildir.

Herkes sağlık etkileri yaşamaya başlayabilir, hassas gruplar için ciddi 151 - 200 Sağlıksız Kırmızı sağlık etkileri söz konusu olabilir.

Sağlık açısından acil durum oluşturabilir. Nüfusun tamamının etkilenme 201 - 300 Kötü Mor olasılığı yüksektir.

301 - 500 Tehlikeli Kahverengi Sağlık alarmı: Herkes daha ciddi sağlık etkileri ile karşılaşabilir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge A.3 - Geçiş Dönemi Uzun Vadeli Ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri Ve Uyarı Eşikleri (Hava Kalitesi Değerlendirme Ve Yönetimi Yönetmeliği) Kirletici Ortalama süre Sınır değer Sınır değerin yıllık azalması Uyarı eşiği 3 SO2 Saatlik 900 µg/m İlk seviye: 500 -KVS- 400 µg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde başlayarak µg/m3 24 saatlik 1.1.2014 tarihine kadar 250 µg/m3 (sınır % 95 /yıl değerin %62,5’u) olana kadar her 12 ayda İkinci seviye: 850 -insan sağlığının korunması bir eşit miktarda yıllık olarak azalır µg/m3 için- Üçüncü seviye: 3 Kış Sezonu Ortalaması 250 µg/m³ Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde başlayarak 1.100 µg/m

(1 Ekim – 31 Mart) 1.1.2014 tarihine kadar 125 µg/m3 (sınır

değerin %50’si) olana kadar her 12 ayda Dördüncü seviye: 3 -insan sağlığının korunması bir eşit miktarda yıllık olarak azalır 1.500 µg/m için- Hedef Sınır Değer (Verilen değerler 24 (Yıllık aritmetik ortalama) 60 µg/m³ saatlik ortalamalardır.) Hedef Sınır Değer 120 µg/m³ Kış Sezonu Ortalaması (1 Ekim – 31 Mart)

-UVS- yıllık -insan sağlığının korunması 150 µg/m3 için-

-UVS- Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde başlayarak yıllık 60 µg/m3 1.1.2014 tarihine kadar 20 µg/m3 (sınır değerin %33’ü) olana kadar her 12 ayda -hassas hayvanların, bitkilerin bir eşit miktarda yıllık olarak azalır ve nesnelerin korunması için- 3 NO2 -KVS- 300 µg/m

24 saatlik % 95 /yıl

-insan sağlığının korunması için- -UVS- 100 µg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde başlayarak yıllık 1.1.2014 tarihine kadar 60 µg/m3 (sınır değerin %60’ı) olana kadar her 12 ayda -insan sağlığının korunması bir eşit miktarda yıllık olarak azalır için-

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Kirletici Ortalama süre Sınır Değer Sınır değerin yıllık azalması Uyarı eşiği PM101 -KVS- 300 µg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde başlayarak 1.1.2014 tarihine İlk seviye: 260 µg/m3 24 saatlik kadar 100 µg/m3(sınır değerin % 95/yıl %33’ü) olana kadar her 12 ayda bir İkinci seviye: 400 eşit miktarda yıllık olarak azalır µg/m3 -insan sağlığının korunması için- Kış Sezonu Ortalaması 200 µg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde Üçüncü seviye: 520 (1 Ekim – 31 Mart) başlayarak 1.1.2014 tarihine kadar 90 µg/m3 µg/m3 (sınır değerin %45’i) olana kadar her 12 ayda eşit bir miktarda Dördüncü seviye: 650 -insan sağlığının korunması için- yıllık olarak azalır µg/m3

-UVS- 150 µg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde

yıllık başlayarak 1.1.2014 tarihine kadar 60 µg/m3 (sınır değerin %40’ı) olana (Verilen değerler 24 -insan sağlığının korunması için- kadar her 12 ayda eşit bir miktarda saatlik ortalamalardır.) yıllık olarak azalır Kurşun -UVS- 2 µg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde yıllık başlayarak 1.1.2014 tarihine kadar 1 µg/m3 (sınır değerin %50’si) olana kadar her 12 ayda eşit bir miktarda -insan sağlığının korunması için- yıllık olarak azalır 24 saatlik 30 mg/m3 Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde CO başlayarak 1.1.2014 tarihine kadar 10 % 95/yıl mg/m3(sınır değerin %33’ü) olana kadar her 12 ayda eşit bir miktarda -insan sağlığının korunması için- yıllık olarak azalır yıllık 10 mg/m3

-insan sağlığının korunması için-

A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar

Hava kirliliği, doğrudan veya dolaylı olarak insan sağlığını etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir. Günümüzde hava kirliliği nedeniyle yerel, bölgesel ve küresel sorunlar yaygın olarak yaşanmaktadır.

Yoğun şehirleşme, şehirlerin yanlış yerleşmesi, motorlu taşıt sayısının artması, düzensiz sanayileşme, kalitesiz yakıt kullanımı, topoğrafik ve meteorolojik şartlar gibi nedenlerden dolayı büyük şehirlerimizde özellikle kış mevsiminde hava kirliliği yaşanabilmektedir.

Bir bölgede hava kalitesini ölçmek, o bölgede yaşayan insanların nasıl bir hava teneffüs ettiğinin bilinmesi açısından çok büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, önemli bir nokta da, bir bölgede meydana gelen hava kirliliğinin sadece o bölgede görülmeyip meteorolojik olaylara bağlı olarak yayılım göstermesi ve küresel problemlere de (küresel ısınma, asit yağmurları, vb) sebep olmasıdır.

Renksiz bir gaz olan kükürtdioksit (SO2), atmosfere ulaştıktan sonra sülfat ve sülfürik asit olarak oksitlenir. Diğer kirleticiler ile birlikte büyük mesafeler üzerinden taşınabilecek damlalar veya katı partiküller oluşturur. SO2 ve oksidasyon ürünleri kuru ve nemli depozisyonlar (asitli yağmur) sayesinde atmosferden uzaklaştırılır.

1 PM10, asılı partikül madde – siyah duman olarak da ölçülebilir. Siyah duman değerlendirmesi ve gravimetrik birimlere çevrimi için, hava kirliliğini ölçme metotları ve anket teknikleri üzerine çalışan OECD grubunun standartlaştırdığı metot (1964), referans metot olarak alınır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Azot Oksitler (NOX), Azot monoksit (NO) ve azot dioksit (NO2), toplamı azot oksitleri (NOX) oluşturur. Azot oksitler genellikle (%90 durumda) NO olarak dışarı verilir. NO ve NO2’din ozon veya radikallerle (OH veya HO2 gibi) reaksiyonu sonucunda oluşur. İnsan sağlığını en çok etkileyen azot oksit türü olması itibari ile NO2 kentsel bölgelerdeki en önemli hava kirleticilerinden biridir. Azot oksit (NOX) emisyonları insanların yarattığı kaynaklardan oluşmaktadır. Ana kaynakların başında kara, hava ve deniz trafiğindeki araçlar ve endüstriyel tesislerdeki yakma kazanları gelmektedir.

İnsan sağlığına etkileri açısından, sağlıklı insanların çok yüksek NO2 derişimlerine kısa süre dahi maruz kalmaları, şiddetli akciğer tahribatlarına yol açabilir. Kronik akciğer rahatsızlığı olan kişilerin ise bu derişimlere maruz kalmaları, akciğerde kısa vadede fonksiyon bozukluklarına yol açabilir. NO2 derişimlere uzun süre maruz kalınması durumunda ise buna bağlı olarak solunum yolu rahatsızlıklarının ciddi oranda arttığı gözlenmektedir.

Toz Partikül Madde (PM10), partikül madde terimi, havada bulunan katı partikülleri ifade eder. Bu partiküllerin tek tip bir kimyasal bileşimi yoktur. Katı partiküller insan faaliyetleri sonucu ve doğal kaynaklardan, doğrudan atmosfere karışırlar. Atmosferde diğer kirleticiler ile reaksiyona girerek PM’yi oluştururlar ve atmosfere verilirler. (PM10- 10 μm’nin altında bir aerodinamik çapa sahiptir) 2,5 μm’ye kadar olan partikülleri kapsayacak yasal düzenlemeler konusunda çalışmalar devam etmektedir. PM10 için gösterilebilecek en büyük doğal kaynak yollardan kalkan tozlardır. Diğer önemli kaynaklar ise trafik, kömür ve maden ocakları, inşaat alanları ve taş ocaklarıdır. Sağlık etkileri açısından, PM10 solunum sisteminde birikebilir ve çeşitli sağlık etkilerine sebep olabilir. Astım gibi solunum rahatsızlıklarını kötüleştirebilir, erken ölümü de içeren çeşitli ciddi sağlık etkilerine sebep olur. Astım, kronik tıkayıcı akciğer ve kalp hastalığı gibi kalp veya akciğer hastalığı olan kişiler PM10’a maruz kaldığında sağlık durumları kötüleşebilir. Yaşlılar ve çocuklar, PM10 maruziyetine karşı hassastır. PM10 yardımıyla toz içerisindeki mevcut diğer kirleticiler akciğerlerin derinlerine kadar inebilir. İnce partiküllerin büyük bir kısmı akciğerlerdeki alveollere kadar ulaşabilir. Buradan da kurşun gibi zehirli maddeler % 100 olarak kana geçebilir.

Karbonmonoksit (CO), kokusuz ve renksiz bir gazdır. Yakıtların yapısındaki karbonun tam yanmaması sonucu oluşur. CO derişimleri, tipik olarak soğuk mevsimlerde en yüksek değere ulaşır. Soğuk mevsimlerde çok yüksek değerler ulaşılmasının bir sebebi de inversiyon durumudur. CO’in global arka plan konsantrasyonu 0.06 ve 0.17 mg/m3 arasında bulunur. 2000/69/EC sayılı AB direktifinde CO ile ilgili sınır değerler tespit edilmiştir.

İnversiyon, sıcak havanın soğuk havanın üzerinde bulunarak, havanın dikey olarak birbiriyle karışmasının engellenmesi durumudur. Kirlilik böylece yer seviyesine yakın soğuk hava tabakasının içerisinde toplanır

CO’in ana kaynağı trafik ve trafikteki sıkışıklıktır. Sağlık etkileri, akciğer yolu ile kan dolaşımına girerek, kimyasal olarak hemoglobinle bağlanır. Kandaki bu madde, oksijeni hücrelere taşır. Bu yolla, CO organ ve dokulara ulaşan oksijen miktarını azaltır. Sağlıklı kişilerde, daha yüksek seviyelerdeki CO’e maruz kalmak, algılama ve gözün görme gücünü etkileyebilir. Hafif ve daha ağır kalp ve solunum sistemi hastalığı olan kişiler ve henüz doğmamış ve yeni doğmuş bebekler, CO kirliliğine karşı en riskli grubu oluşturur.

Kurşun (Pb), doğada metal olarak bulunmaz. Kurşun gürültü, ışın ve vibrasyonlara karşı iyi bir koruyucudur ve hava yoluyla taşınır. Kurşun, maden ocakları ve bakır ve tunç (Cu+Sn) alaşımı işlenmesi, kurşun içeren ürünlerin geriye dönüştürülmesi ve kurşunlu petrolün yakılmasıyla çevreye yayılır. Kurşun içeren benzin ilavesi ürünlerinin de kullanılması, atmosferdeki kurşun oranını yükseltir. 21

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Ozon (O3), kokusuz renksiz ve 3 oksijen atomundan oluşan bir gazdır. Ozon kirliliği, özellikle yaz mevsiminde güneşli havalarda ve yüksek sıcaklıkta oluşur (NO2+ güneş ışınları = NO+ O => O+ O2 = O3). Ozon üretimi uçucu organik bileşikler (VOC) ve karbon monoksit sayesinde hızlandırılır veya güçlendirilir. Ozonun oluşması için en önemli öncü bileşimler NOX (Azot oksitler) ve VOC’dır. Yüksek güneş ışınlarının etkisiyle ozon derişimi Akdeniz ülkelerinde Kuzey-Avrupa ülkelerinden daha yüksektir. Sebebi ise güneş ışınlarının ozon’un fotokimyasal oluşumundaki fonksiyonundan kaynaklanmasıdır.

Diğer kirleticilere kıyasla ozon doğrudan ortam havasına karışmaz. Yeryüzüne yakın seviyede ozon karmaşık kimyasal reaksiyonlar yoluyla oluşur. Bu reaksiyonlara NOX, metan, CO ve VOC’ler (etan (C2H6), etilen (C2H4), propan (C3H8), benzen (C6H6), toluen (C6H5), xylen (C6H4) gibi kimyasal maddelerde eklenir. Ozon çok güçlü bir oksidasyon maddesidir. Birçok biyolojik madde ile etkileşimde bulunur. Tüm solunum sistemine zarar verebilir. Ozonun zararlı etkisi derişim oranına ve ozona maruziyet süresine bağlıdır. Çocuklar büyük bir risk grubunu oluşturur. Diğer gruplar arasında öğlen saatlerinde dışarıda fiziksel aktivitede bulunanlar, astım hastaları, akciğer hastaları ve yaşlılar bulunur.*

İlimizde evsel ısınmada ve sanayide kullanılan yakıt miktarları ve cinsi aşağıdaki tablolarda gösterilmektedir.

Çizelge A.4 – Tokat ilinde 2015 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Yakıtın Özellikleri Temin Tüketim Yakıtın Alt Isıl Uçucu Toplam Toplam Edildiği Miktarı Kül Cinsi (*) Değeri Madde Kükürt Nem Yer (ton) (%) (kcal/kg) (%) (%) (%)

Yerli Kömür(Sosyal Çorum 22300 4800 - 2,3 25 25 Yardımlaşma Vakfı kömürü)

Rusya

İthal Kömür G. Afrika 81887,48 6400 12-31 0,9 10 16

Mozambik

(*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge A.5– Tokat ilinde 2015 Yılında Sanayide Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Yakıtın Özellikleri Temin Tüketim Yakıtın Alt Isıl Uçucu Toplam Toplam Edildiği Miktarı Kül Cinsi (*) Değeri Madde Kükürt Nem Yer (ton) (%) (kcal/kg) (%) (%) (%) Erzurum

Yerli Kömür Amasya 2968 42 2,23 29,98 39,09 74500,22 Çorum

Rusya

İthal Kömür G. Afrika 5752 31 0,42 11,86 14,76 21276,38 Mozambik

Petrokok ABD, 112622,23 7500 12,38 4,2 8,82 084 Venezuela

(*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi.

Çizelge A.6 –Tokat ilinde 2015 Yılında Kullanılan Doğalgaz Miktarı (Aksa Tokat-Amasya Doğalgaz Dağıtım A.Ş. Yıl:2016)

Tüketim Miktarı Yakıtın Kullanıldığı Yer Isıl Değeri (kcal/kg) (sm3)

Konut 57498454 9155

Sanayi 29964623 9155

Çizelge A.7 – Tokat ilinde 2015 Yılında Kullanılan Fuel-oil Miktarı (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Yakıtın Kullanıldığı Tüketim Miktarı Isıl Değeri (kcal/kg) Toplam Kükürt (%) Yer (m3) Konut 772,54 9800 0,90 Sanayi 934,1 9800 0,90

Egzoz gazı emisyonlarının kontrolüne yönelik ilimizdeki faaliyetler A.5. Bölümünde verilmektedir. 23

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar

İlimizde hava kalitesinin kontrolü konusunda 2015 yılı içerisinde Hava Kalitesi İzleme İstasyonu aracılığıyla sürekli ölçümler yapılmakta ve gerekli yakıt kalitesi denetimleri gerçekleştirilmektedir. Hava Kalitesi İzleme İstasyonunun yeri aşağıda gösterilen haritada gösterilmektedir.

Harita A.1 – Tokat ilinde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazlarının Yerleri

Çizelge A.8- Tokat ilinde Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yerleri ve Ölçülen Parametreler (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

İSTASYON KOORDİNATLARI HAVA KİRLETİCİLERİ YERLERİ (Enlem-Boylam) SO2 NOX CO O2 HC PM Tokat 40° 19' 34"- 36° 33' 18" X - - - - X Tokat Meydan 40° 19' 07"- 36° 33' 07" - X X - - X Erbaa 40° 40' 18"- 36° 33' 41" X X - - - X Turhal 40° 23' 08"- 36° 04' 58" X X - - - X

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. A.4. Ölçüm İstasyonları

İlimizde 2015 yılındaki kirletici parametreler için günlük ortalama değerlerini içeren grafik ve çizelge, KVS aşım sayıları, uyarı eşiği aşım sayıları aşağıdaki Grafik A.1’de gösterilmiştir.

Şekil A.1- Tokat ili merkez İstasyonu PM10 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Şekil A.1- Tokat ili merkez İstasyonu SO2 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Şekil A.1- Tokat ili Meydan İstasyonu PM10 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Şekil A.1- Tokat ili Erbaa İstasyonu PM10 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Şekil A.1- Tokat ili Erbaa İstasyonu SO2 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Şekil A.1- Tokat ili Erbaa İstasyonu PM10 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Şekil A.1- Tokat ili Erbaa İstasyonu SO2 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği

Çizelge A.9- Tokat İli Merkez İstasyonu 2015 Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama Değerleri ve Sınır Değerin Aşıldığı Gün Sayıları (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

TOKAT- SO2 AGS PM10 AG CO AGS N AGS NO AGS NO AGS OZO AGS* Merkez * S* * O * 2 * X * N Ocak 27 0 72 8 Şubat 18 0 44 2 Mart 14 0 40 1 Nisan 10 0 38 0 Mayıs 7 0 35 0 Haziran 5 0 27 0 Temmuz 4 0 35 0 Ağustos 3 0 37 0 Eylül 4 0 43 1 Ekim 5 0 34 1 Kasım 14 0 64 4 Aralık 13 0 61 5 ORTALAMA 10 44 *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

TOKAT- SO2 AG PM10 AG CO AG N AG NO AGS NO AGS OZO AGS* Meydan S* S* S* O S* 2 * X * N Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos 34 0 125 9 22 0 30 40 0 Eylül 43 1 851 18 95 0 113 126 19 Ekim 49 2 239 34 61 0 95 38 0 Kasım 88 15 2258 71 101 0 119 22 0 Aralık 90 12 1893 62 139 0 77 17 0 ORTALAMA 65 1143 44 67 111 49 28

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

TOKAT- SO2 AG PM10 AG CO AG N AGS NO AGS NO AGS OZO AGS* Erbaa S* S* S* O * 2 * X * N Ocak 47 0 64 0 12 30 0 39 Şubat 34 0 78 5 8 29 0 37 Mart 21 0 72 4 7 23 0 30 Nisan 12 0 51 1 5 19 0 24 Mayıs 6 0 39 0 4 16 0 20 Haziran 2 0 28 0 3 14 0 17 Temmuz 3 0 36 0 4 16 0 21 Ağustos 5 0 41 0 3 15 0 18 Eylül 14 0 43 0 6 40 0 46 Ekim 13 0 42 0 6 39 0 46 Kasım 27 0 119 13 33 40 0 74 Aralık 19 0 165 23 55 41 0 96 ORTALAMA 15 71 15 27 42 *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

TOKAT- SO2 AG PM10 AG CO AG N AGS NO2 A NO AGS OZO AGS* Turhal S* S* S* O * GS X * N * Ocak 53 0 142 1 33 91 0 58 Şubat 27 0 54 1 7 37 0 31 Mart 15 0 44 2 8 35 0 27 Nisan 8 0 36 0 5 29 0 25 Mayıs 5 0 36 0 3 25 0 22 Haziran 3 0 24 0 2 20 0 18 Temmuz 3 0 25 0 3 24 0 21 Ağustos 7 0 46 0 2 24 0 22 Eylül 25 0 215 1 7 78 0 84 Ekim 20 0 17 0 17 65 0 83 Kasım 35 0 168 8 53 138 0 190 Aralık 49 0 75 9 27 86 0 112 ORTALAMA 18 52 14 53 62 *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü

İlimizde toplam 14 adet egzoz emisyon ölçüm istasyonu bulunmaktadır. Ayrıca, 2015 yılında toplam 45.650 adet egzoz emisyon ölçüm pulu verilmiştir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge A.10 2015 Yılında (TOKAT) İlindeki Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı (TÜİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2016) Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı Araç Sayısı

Binek Otomobil Hafif Ticari Ticar Ağır Diğerleri TOPLAM Binek Otomobil Hafif Ticari Ticari Ağır Diğerleri TOPLAM

67589 26220 5584 56373 155766 20963 16401 2739 611 46783

*İlimizde toplam 14 adet egzoz emisyon ölçüm istasyonu olup bunlardan 2 tanesi ölçüm yaptıkları araçlara ilişkin bilgileri toplam olarak belirttiği için bu değer toplama eklenmiştir.

A.6. Gürültü

İl Müdürlüğümüze ulaştırılan sözlü ve yazılı şikâyetleri değerlendirmek üzere 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği” kapsamında denetimler yapılmaktadır. Şikayete esas yapılan denetimlere ilişkin Grafik A.2 hazırlanarak aşağıda verilmiştir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Eğlence Şantiye Tafik İşyeri Diğer

Şekil A.2– İlimizde (2015) Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikayetlerin Dağılımı

A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar

İklim Değişikliği Eylem Planı’nda bulunan sektörel hedefler kapsamında ilimizde içme suyu ve yağmur suyu kullanımı ile ağaçlandırma çalışmaları yapılmaktadır.

A.8. Sonuç ve Değerlendirme

2015 yılı içinde Tokat-Merkez, Tokat-Meydan, Tokat-Erbaa ve Tokat-Turhal Hava Kalitesi İzleme İstasyonlarında ölçülen PM10, SO2, ve NO2 Parametreleri doğrultusunda bir değerlendirme yapıldığında, İlimizde HKDYY Erbaa ilçesi dışında yıllık ortalama bazında sınır değerlerin aşılmadığı, ancak özellikle Kasım ve Aralık aylarında havaların soğumasına bağlı olarak ısınma amaçlı katı yakıt kullanımının artması, şehirlerin coğrafi yapısı ile meteorolojik şartlara bağlı olarak PM10 değerlerinde yükselmeler ve aşımlar gözlenmektedir. Erbaa İlçesindeki PM10 ortalama değerlerinin yüksek çıkma nedeni olarak ilçe merkezi ve çevresindeki tuğla fabrikalarının etkili olduğu düşünülmektedir.

(Kaynaklar: Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. B. SU VE SU KAYNAKLARI

B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli

B.1.1. Yüzeysel Sular

B.1.1.1. Akarsular

Tokat ilinin tamamı, Yeşilırmak havzası içerisinde yer almaktadır. Yaklaşık olarak 519 km uzunluktaki Yeşilırmak Koyulhisar ile Zara arasında Köse, Tekeli, Asma, Dumanlı Dağlarından inen derelerle gelişir. Batıya doğru akarak Tokat‘tan geçer, Pazar yakınında Kazova düzlüğünü sulayıp kuzeye yönelir. Turhal‘dan sonra tekrar batıya iner. Çekerek Suyu ile birleşir, yeniden kuzeye doğru akarak Amasya‘ya varır. Burada biraz kuzeyde Tersakan Çayı ile birleşir. Doğuya döner. Erbaa‘nın kuzey batısında en önemli kolu olan Kelkit Çayı ile birleşir. Sarp Canik Dağları arasında yol alır kuzeye yönelir. Dağlar arasından çıkıp Çarşamba‘da beşli deltasını yayar. Civa Burnu‘nda Karadeniz‘e dökülür. Deltasında Simenit, Dumanlı, Semenlik, Akarcık, Kocagöl gibi alüvyon set gölleri bulunmaktadır. Yerüstü sularının ortalama akımı yaklaşık 4,153 milyar m3 ve ilin yıllı güveniler yeraltı suyu potansiyeli 4,498 milyar m3/yıl’dır. Yeşilırmak’ın debisi Almus Baraj çıkışında ortalama 42 m3/s, Tokat çıkışında 5m3/s’dir. Yeşilırmak Nehri‘nin 3 önemli kolu bulunmaktadır. Bunlar Tersakan Çayı, Kelkit Çayı ve Çekerek‘dir.

Kelkit Çayı: Gümüşhane-Erzincan arasındaki dağlardan inen derelerin birleşmesiyle doğar. Gümüşhane Dağları arasında doğudan batıya yol alır. Kelkit‘ten Şebinkarahisar ve Koyulhisar yakınlarından Niksar‘dan geçer, Erbaa Ovasında Yeşilırmak‘a katılır. Kılıçkaya Barajı, Çamlıgöze Barajları, Koyulhisar HES, Reşadiye HES, Akıncı HES, Köklüce HES bulunmaktadır. Çekerek Çayı: Çamlıbel Dağları‘ndan doğar. Artova’yı kat ederek önce güneybatıya sonra kuzeydoğuya doğru akar. Mecitözü Deresi‘ni alarak Amasya‘nın 15 km güneyinde Yeşilırmak‘a karışır.(DSİ) (Havza Koruma Eylem Planı-Final-Yeşilırmak Havzası)

Diğer akarsular ise, bunların yan kollarıdır.

Tokat – Merkez – Geyraz Deresi: Tokat il merkezinin güney vadisi içerisinden geçerek, il merkezinde Yesilırmak nehrine birleşmektedir. Geyraz deresi, membada Behzat deresi ve Gökçe deresinin Kızıliniş mevkiinde birleşiminden oluşmaktadır. Tokat il merkezi içerisindeki yeşilırmak ile birleştiği yerde, yağış alanı A= 250 km2’dir. Geyraz deresinin yağış alanı, membada 1750 m’ye kadar yükselen kotlarda Çekerek Irmağının yağış alanı ile sınırlanmaktadır. Yeşilırmak birleşimindeki mansap kotu ise 598 m’dir.

Geyraz Deresinin yağış ve kaynak sularından oluşan akımın yılık ortalaması yaklaşık 70 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 2,2 m3/s kadardır. Aylık ortalama debisi ise, yaz ve sonbahar aylarında 0,3 m3/s ye kadar azalmaktadır. Geyraz deresinin, şehir içindeki 250 km2 yağış alanı için hesaplanan 3 3 3 taşkın pik debileri Q100 = 185 m /s , Q500 = 247 m /s ve Q1000 = 273 m /s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Merkez – Çamlıbel - Kızık– Miçöz Deresi: Yukarı Çekerek Havzasının doğusunda yer almaktadır. Kızık Barajı yerinde Miçöz deresinin yağış alanı 88 km2 ve akarsu boyu L = 12,5 km’dir. 32

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Barajın aks kotu 1165 m olup, yağış alanı membaında Gürün tepe (1951 m), Sığırsivrisi tepe (2053 m) ve Karaziyaret tepe (1933 m) yer almaktadır.

Tokat – Merkez – Çamlıbel - Güzelce– Büyük Dere : Yukarı Çekerek havzasının kuzey-doğusunda yer almaktadır. Güzelce Barajı yerinde derenin yağış alanı 102 km2 ve talveg kotu 1170 m’dir. Yağış alanının yüksek kesimlerindeki Karakuz tepe ve Boztepe tepesi mevkilerinde kotlar 1800 m’yi bulmaktadır.

Büyük Dere deresinin baraj yerindeki yıllık ortalama akımı 31,4 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise 1,10 m3/s’ dir. Aylık ortalama debi, eylül ayında 0,096 m3/s’ ye kadar azalmaktadır.

Tokat – Merkez – Çamlıbel – Bedirkale – Hazan Deresi : Yukarı Çekerek Havzasının güneyinde yer almaktadır. Bedirkale köyündeki yağış alanı 74 km2 ve talveg kotu 1127 m dir. Yağış alanının güneyindeki en yüksek kesimlerinde yer alan Karlık ve Kireçlialan tepelerinde yükseklik 1800 m yi aşmaktadır.

Aynı yerde derenin yıllık ortalama akımı 15,4 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise, 0,49 m3 / s dir. Akımın en az olduğu ağustos ayında aylık ortalama debi 0,056 m3 / s dir. Bedirkale Barajının 3 yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 50 m / s ve 500 yıl 3 yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 71 m / s dir.

Tokat – Merkez – Gökdere – Çilkoru Deresi : Yeşilırmak nehri vadisinin kuzey kesiminde yer almaktadır. Almus Barajı ile Tokat il merkezi arasında Yeşilırmak nehrine birleşmektedir. Çilkoru Deresinin, Gökdere – Musullu yolu üzerinde ve 780 m kotundaki yağış alanı 78 km2 dir.

78 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akım 23,3 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise 0,74 m3 / s dir. Yılın en kurak ayı olan eylül ayının ortalama debisi ise 0,145 m3 dir. Çilkoru 2 3 deresinin 78 km lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 96 m / s 3 ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi ise Q500 = 129 m / s dir. Çilkoru deresinin Yeşilırmak Nehrine birleşim yerindeki yağış alanı ise 122 km2 dir.

Tokat – Artova – Sarsı Deresi : Yukarı çekerek Havzasının kuzey kesiminde yer almaktadır. Sarsı Deresinin Artova Barajı membaındaki yağış alanı 21,5 km2 ve talveg kotu 1234 m dir.Yağış alanının yüksek kesimlerinde kot 1550 – 1600 m ye kadar ulaşmaktadır.

Sarsı Deresinin 21,5 km2 ‘lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 4,0 hm3 ve buna göre derenin yıllık ortalama debisi 0,127 m3 / s ‘dir. Aylık ortalama debisi ise 0,026 m3 / s’ ye kadar azalmaktadır. Sarsı Deresinin 21,5 km2 lik yağış alanından Artova barajına gelebilecek 100 yıl 3 3 yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 27 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 35 m / s dir.

Sarsı Deresi, Artova Barajı çıkışından sonra, Karasu Deresine birleşmektedir. Karasu deresi ise, Kunduz mevkiinde Çekerek Irmağına birleşmektedir. Karasu Deresinin Çekerek Irmağına birleşim yerindeki toplam yağış alan 144 km2’ dir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Tokat – Sulusaray – Alpudereköy – Alpu Deresi : Yukarı Çekerek Havzasının kuzey kesiminde yer almaktadır. Yağış alanı 70 km2 ve talveg kotu 1095 m dir Yağış alanının yüksek kesimlerindeki kotlar ise, 1600 m’ ye ulaşmaktadır.

Alpu Deresinin 70 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı, 16,3 hm3 ve buna göre derenin yıllık ortalama debisi ise 0,517 m3 / s dir Aylık ortalama debisi ise eylül ayında 0,073 m3 / s’ ye kadar azalmaktadır. Alpu deresinin 70 km2 lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli 3 3 taşkın pik debisi Q100 = 33 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi ise Q500 = 42 m / s dir. Alpu Deresinin Çekerek Irmağı birleşimindeki yağış alanı 98 km2 dir.

Tokat – Sulusaray – Dereköy Deresi : Yukarı Çekerek Havzasının güney kesiminde yer almaktadır. Yağış alanı 70,3 km2 ve talveg kotu 1050 m dir.Yağış alanının yüksek kesimlerindeki kot ise, 1550 – 1600 m ye kadar ulaşmaktadır.

Dereköy Deresinin 70,3 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 13,9 hm3 ve buna göre derenin yıllık ortalama debisi, 0,441 m3 / s dir. Aylık ortalama debisi ise eylül ayında, 0,077 m3 / s ye kadar azalmaktadır. Dereköy Deresi, Sulusaray ilçe merkezinde Çekerek Irmağına birleşmektedir. Birleşim yerindeki yağış alanı ise 77 km2 dir.

Tokat –Sulusaray - Çime – Öz Deresi : Yukarı Çekerek Havzasının güney kesiminde yer almaktadır. Çime köyü içerisindeki yağış alanı 27 km2 ve talveg kotu 1090 m dir. Yağış alanının yüksek kesimlerindeki kotlar ise, 1450 m’ ye kadar ulaşmaktadır. Çekerek Irmağı birleşimi yerindeki yağış alanı ise 33 km2 dir.

Tokat – Sulusaray – Dutluca – Sapoğlu Deresi : Yukarı Çekerek Havzasının kuzey kesiminde yer almaktadır. Dutluca Barajı yerindeki yağış alanı 22 km2 ve talveg kotu ise,1142 m dir. Yağış alanının yüksek kesimlerdeki kotları ise 1600 m ye kadar ulaşmaktadır.

Sapoğlu Deresinin baraj yerindeki yağış alanından gelen yıllık ortalama akım 3,7 hm3 ve buna göre derenin yıllık ortalama debisi ise 0,117 m3 / s dir Derenin aylık ortalama debisi ise ağustos ve eylül aylarında 0,022 m3 / s ye kadar azalmaktadır.

Tokat – Yeşilyurt – Özdere Deresi : Yukarı Çekerek Havzasının güney kesiminde yer almaktadır. Yeşilyurt ilçesi merkezinde Çekerek Irmağına birleşmektedir. Birleşim yerindeki yağış alanı ise 157 km2 dir. Artova – Yıldızeli demiryolu dere vadisi içinden geçmektedir. Yağış alanının büyük bölümü Sivas ili sınırları içerisindedir.

Tokat – Yeşilyurt – Çırdak – Çekerek Irmağı : Çekerek Irmağının Çırdak köyünde yağış alanı 1033 km2 ve kotu 1040 m dir. 1033 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akım 139 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise, 4,41 m3 / s dir. Yılın en kurak ayı olan ağustos ayının aylık ortalama debisi 0,65 m3 / s dir.

Tokat – Almus – Gölgeli – Özdere Deresi : Yeşilırmak – Almus Barajı Havzası içerisinde yer almaktadır. Derenin baraj gölü girişinde kotu 800 m ve yağış alanı 54,4 km2 dir. Yağış alanının yukarı kesimlerinde yükseklik 1900-2000 m kotlarına kadar ulaşmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 2 Derenin 45,4 km lik yağış alanından gelebilecek, 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 154 3 3 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q 500 =215 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Almus – Çevreli – Bani Deresi : Yeşilırmak–Almus Barajı Havzası içerisinde yer almaktadır. Derenin baraj girişindeki kotu 800 m ve yağış alanı 321 km2 dir. Yağış alanının yukarı kesimlerinde yükseklik 1600-1700 m kotlarına kadar ulaşmaktadır.

Bani Deresinin yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 58 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 1,85 m3 / s dir. Akımın en ay olduğu eylül ayındaki ortalama debisi ise 0,27 m3 / s dir.

2 Derenin 321 km lik yağış alanından gelebilecek, 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 3 3 246 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 353 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Almus – Köroğluyurdu – Kara Dere : Yesilırmak – Almus barajı Havzası içerisinde yer almaktadır. Derenin 870 m kotundaki köprüde yağış alanı 68 km2 dir.

68 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 38,5 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 1,22 m3 / s dir. Akımın en az olduğu ay olan eylül ayında aylık ortalama debisi ise 0,37 m3 / s dir.

Derenin baraj girişindeki kotu 800 m ve yağış alanı 84,5 km2 dir. Yağış alanının yukarı kesimlerinde yükseklik 2100 m kotlarına kadar ulaşmaktadır. Derenin 84,5 km2 lik yağış alanından gelebilecek, 3 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 128 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 187 m3 / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Almus – Çilhane (Gömeleönü) – Yeşilırmak Nehri : Sivas ili sınırları içerisinden gelen Yeşilırmak Nehrinin ana kolu ile Tozanlı Çayının bileşiminden sonra ve Almus barajına girmeden önce (Çilhane köprüsündeki) yağış alanı 1608 km2 dir. Yeşilırmak Nehrinin Çilhane köprüsündeki kotu 865 m dir.

1608 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 598 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise,18,95 m3 / s dir. Yeşilırmak Nehri debisinin en az olduğu eylül ayında aylık ortalama debisi 3,81 m3 / s dir .Yeşilırmak Nehrinin 1608 km2 lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın 3 3 pik debisi Q100 = 358 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi ise, Q500 = 434 m / s dir.

Tokat – Reşadiye – Yolüstü – Zinav Çayı : Aşağı Kelkit Havzasın da yer almaktadır. Derenin Yolüstu kasabasındaki Zinav gölü çıkışında yağış alanı 221 km2 ve kotu 945 m dir. Yağış alanının yukarı kısımlarında, yükseklik 1750 m kotlarına kadar ulaşmaktadır.

2 Zinav Çayının 221 km lik yağış alanından gelebilecek, 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q 100 = 3 3 168 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 235 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Reşadiye –Kuzbağı (Aydoğmuş) – Delice Deresi : Aşağı kelkit havzasında yer almaktadır. Yerleşim yerindeki yağış alanı 185 km2 ve kotu 830 m dir. Yağış alanının yukarı kesimlerinde yükseklik 1800 m kotlarına kadar ulaşmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 2 3 Derenin 185 km lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 172 m 3 / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 238 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Niksar - Çanakçı Deresi : Aşağı Kelkit Havzasında yer almaktadır. Çanakçı Deresinin Niksar ilçesi merkezinde yağış alanı 92,5 km 2 ve kotu 315 m dir. Yağış alanının yukarı kısımlarında yükseklik 1750-1800 m kotlarına kadar ulaşmaktadır.

Çanakçı Deresinin 92,5 km2 lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi 3 3 Q100 = 160 m / s ve Q = 213 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Niksar – Fatlı – Kelkit Irmağı : Kelkit Irmağının Fatlı köprüsündeki yağış alanı 10 049 km2 ve kotu 375 m dir.

Kelkit Irmağının 10 049 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 2 300 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 72,9 m3 /s dir. Yılın en kurak ayı olan ağustos ayında aylık ortalama debisi ise, 15,6 m3 / s dir. Kelkit Irmağından (Fatlıda) gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkının pik debisi 3 3 Q100 = 1 070 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkının pik debisi ise Q500 = 1 304 m / s dir.

Tokat – Niksar – Gökçebayır – Karakuş Çayı : Karakuş Çayının Gökçebayır köprüsündeki yağış alanı 363 km2 ve kotu 900 m dir. Karakuş Çayı, Tokat ve Ordu il sınırında yer almaktadır.Yağış alanının yukarı kesiminde yükseklik 1800 m ye kadar ulaşmaktadır.

363 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 193 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise, 6,12 m3 / s dir.

Aynı akarsu üzerindeki Şahinkaya barajı yerinde yağış alanı 679 km2 ve kotu 571 m dir.Yıllık ortalama akımı 330 hm3 ve yıllık ortalama debisi ise 10,5 m3 / s dir. Karakuş Çayının Ayvacık (Hasan Uğurlu) Barajına birleştiği Gülderepazarı mevkiinde yağış alanı 960 km2 ve kotu 200 m 2 3 dir 960 km lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 760 m / s 3 ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 1020 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Erbaa – İmbat Deresi : Erbaa ilçe merkezinin güneyinde İmbat Deresinin yağış alanı 93 km2 ve kotu 290 m dir. Yıllık ortalama akımı 12,3 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 0,40 m3 / s dir.Yılın en kurak ayı olan eylülde aylık ortalama debisi 0,056 m3 / s dir.

Tokat – Erbaa – Değirmenli – Tanoba Deresi : Tanoba Dersinin Değirmenli kasabası merkezindeki yağış alanı 65 km2 ve kotu 255 m dir.

Derenin 65 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 21,9 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 0,70 m3 / s dir. Derenin aylık ortalama akımı, yılın en kurak ayı olan eylül ayında ise 0,19 m3 / s dir.

Tokat – Turhal – Bahçebaşı - Bahçebaşı Deresi : Bahçebaşı deresi membada Silisözü deresi olarak adlandırmaktadır. Silisözü deresi akımlarının önemli bölümü Kuşkayası regülatörü ile Belpınarı Barajına alınmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Derenin Bahçebaşı köyündeki yağış alanı 180 km2 ve kotu 616 m dir. 180 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 18,2 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi ise 0,56 m3 / s dir. Yılın en kurak ayı olan eylülde aylık ortalama debisi ise 0,072 m3 / s dir. Bahçebaşı Deresi, Pazar ilçe merkezi mansabında Yeşilırmak nehrine katılmaktadır.

Tokat – Turhal – Çivril Deresi : Çivril Deresinin membaında Ulutepe kaynağı yer almaktadır. Çivril Deresi, Turhal ilçesi merkezinde Yeşilırmak Nehrine birleşmektedir.

Derenin Turhal ilçesi merkezindeki yağış alanı 147 km2 ve kotu 540 m dir. 147 km2 lik yağış 3 alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 103 m / s ve 500 yıl yinelenmeli 3 taşkın pik debisi ise Q500 = 134 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Turhal - Dazya Deresi : Dazya Deresi, membaındaki Gülüt ve Keten derelerinin birleşiminden sonra Yazıtepe (Dazya) deresi adı ile Turhal ilçe merkezinden Yeşilırmak nehrine birleşmektedir.

Derenin, Turhal ilçe merkezi içindeki yağış alanı 410 km2 ve kotu 530 m dir. 410 km2 lik yağış 3 alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q100 = 204 m / s ve 500 yıl yinelenmeli 3 taşkın pik debisi ise Q500 = 270 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Turhal – Sütlüce – Yeşilırmak Nehri : Yeşilırmak Nehrinin Sütlüce mevkiindeki yağış alanı 5 409 km2 ve kotu 470 m dir.

5 409 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 887 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 28,1 m3 / s dir. Akımının en az olduğu ay olan Temmuz ayında aylık ortalama debisi ise 15,3 m3 / s dir. Yeşilırmak Nehrinin 5 409 km2 lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli 3 3 taşkın pik debisi Q100 = 287 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 378 m / s olarak hesaplanmıştır.

Tokat – Zile – Hasanağa – Hotan Çayı : Hotan Çayı membasında Tokat – Zile –Boztepe ve Belpınarı barajları yer almaktadır. Hotan Çayının Hasanağa köyündeki yağış alanı 272 km2 ve kotu 677 m dir.

272 km2 lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 18,2 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 0,57 m3 / s dir. Yılın en kurak ayı olan eylüldeki aylık ortalama debisi ise 0,085 m3 / s dir. Hotan Çayı, Zile ilçe merkezinden gelen Dereboğazı Deresi ile birleşiminden sonra, Turhal ilçesi- Hamide köyü mevkiinde Yeşilırmak Nehrine birleşmektedir.

Tokat – Zile – Akçakeçili - Çekerek Irmağı : Çekerek Irmağının, Akçakeçili köprüsü mevkiindeki yağış alanı 5 268 km2 ve kotu 732 m dir.

5 268 km2’lik yağış alanından gelen yıllık ortalama akımı 612 hm3 ve buna göre yıllık ortalama debisi 19,4 m3 / s dir. Akımın en az olduğu ay olan eylül ayının aylık ortalama debisi ise 3,35 m3 / s dir. Çekerek Irmağının 5 268 km2 lik yağış alanından gelebilecek 100 yıl yinelenmeli taşkın pik 3 3 debisi Q100 = 401 m / s ve 500 yıl yinelenmeli taşkın pik debisi Q500 = 535 m / s olarak hesaplanmıştır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Akarsu Uzunluğu Maksimum Minimum Ortalama debisi Yıllık toplam (Km) debisi debisi (m3/s) akım (m3/s) (m3/s) (m3) Yeşilırmak 519 1914 1,83 121 5,707*109 Nehri Kelkit Çayı 400 905 47 70,5 2,526**109 Çekerek Çayı 200 362 0,09 20 0,8*109

Çizelge B.11 –İlimizin Akarsuları(DSİ 7.Bölge Müdürlüğü,2016)

Toplam Yağış Alanı Debisi Kolu Olduğu AKARSU İSMİ Uzunluğu Kullanım Amacı 2 (Q m3/s) Akarsu (km) (km ) 100 Almus Dikili Köy Deresi 6.1 8.2 32.9 - Almus Çayönü Taşardı Deresi 6.12 6.84 33.5 25.3 211 142 Almus Çevreli Bani (Paşabükü) Deresi 6.6 14.6 45.4 Almus Çilehane Değirmendere 18 115 79.1 Artova Kunduz Karasu Deresi Artova 5.22 5.42 9.4 Merkez Aşağıpınar Deresi Artova 6.40 10.7 21.3 Ovacık Isırganlı Deresi Başçiftlik 6.56 8.39 23.4 70.5 626.0 Kuman Deresi 25.24 118 146 Almus Tozanlı Çayı Çatköy 7.63 6.84 16.0 Erbaa İmbat Deresi Merkez 4.72 4.49 12.5 Ağcaköy Deresi 8.27 18.6 24.6 16.8 96.1 71.7 Merkez Altıntaş Kayasuyu Deresi 8.98 24.0 25.4 Merkez Batmantaş Değirmendere 13.4 48.1 42.5 Merkez Çamlıbel Çermik Deresi Merkez 198 109 124.6 Çamlıbel Küçükçayır Deresi Merkez 8.71 11.6 23.7

Çamlıbel Miçoz Deresi Merkez Gökdere 9.53 17.6 30.3 7.00 11.2 25.5 Çilkoru Deresi Merkez İnderesi 3.2 3.8 15.0 Merkez Karşıyaka Geksi Deresi 6.76 12.7 23.6 Merkez Kılıçlı Kılıçlı Deresi Merkez 6.87 11.8 22.6 Killik Çermik Deresi 5.48 4.20 9.4 9.63 15.1 25.5 Merkez Kızılkaya Gavurören Deresi 5.75 10.01 28.1 Merkez Kızılkaya Keşenlik Deresi 7.91 9.71 20.0 Merkez Kocacık Büyük Dere Merkez 7.81 6.91 13.7 Şenköy Şenköy Çayı Niksar Gökçeli Selim Deresi 3.21 6.05 36.0 3.0 2.43 16.6 Niksar Merkez Aydınlıkevler Kargalı 43.0 193 73.6 Deresi 4.85 6.57 15.0 Niksar Merkez Bahçelievler Tekeli 11.6 16.3 42.2 Deresi 8.37 10.9 19.6 Niksar Serenli Karafatma Deresi Niksar 4.58 6.49 19.0 Serenli Kızılkırık Deresi Pazar 14.2 66.0 108.0

Bahçebaşı (Kestavur) Deresi Pazar 3.79 8.96 24.8 Ovacık Isırganlı Dere 38.0 263.2 207 Pazar Üzümören Deresi 7.72 18.5 47.4 Reşadiye Altıparmak Sakarinek Deresi Reşadiy e Bereketli Çavşak Deresi Reşadiye Bereketli Hebüllü Deresi Reşadiye Çayırpınar Bük Mah. Killik Deresi 38 Reşadiye Delice Çayı Reşadiye Gündoğdu Keçiköy Mah. Deresi

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Reşadiye Karaağaç Köyü Çağlayan 5.69 7.73 29.7 Deresi Reşadiye Umurca Dereboğaz Deresi 4.12 4.89 21.8 Sulusaray Alpudere Köyü Alpu Deresi 16.5 82.3 53.5 Sulusaray Ilıcak Çimenboğazı Deresi 14.3 31.5 35.5 Sulusaray Ilıcak Kayalıpınarı Deresi 5.40 8.45 19.3 Sulusaray Köy Deresi 19.3 70.3 43.6 Sulusaray Ortayol Deresi 7.61 5.23 10.9 Sulusaray Söğütlü Deresi 6.03 6.46 11.5 Sulusaray Tekkeyeni Deresi 5.40 7.25 17.2 Yeşilyurt Çıkrık Köyü Bakır Deresi 4.08 2.87 7.3 Yeşilyurt Çıkrık Köyü Sarıhamza 4.37 6.69 20.4 Deresi Yeşilyurt Çıkrık Köyü Büyük Dere 5.18 3.43 10.3 Yeşilyurt Doğanca Köyü Keklikpınar 5.0 5.18 13.4 Deresi Yeşilyurt Kuşçu Köyü Aryerin Deresi 8.68 8.31 17.0 Zile Alıçözü Köyü İnderesi 12.5 65.6 101.0 Zile Merkez Atışankaya Deresi 23.0 81.5 98.1 Zile Karacaören Karacaverenözü 5.08 6.57 24.2 Deresi Zile Kuruçay Çay Deresi 5.65 11.1 34.3 Zile Kuruçay Köy Deresi 3.23 5.0 16.5 Zile Özyurt Köy Deresi 8.99 15.3 42.0 Zile Yücepınar Köyü Kamışlı Deresi 6.49 5.05 18.6 Yeşilyurt Karamıklı Dere 31.0 156.0 96.2

İlimiz akarsularında balık çiftlikleri bulunmamaktadır.

B.1.1.2. Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar Göller Tokat ilindeki en önemli göller Zinav, Göllüköy ve Kaz Gölü‘dür. Zinav Gölü; Reşadiye ilçesinin 12 km dışında suyu tatlı bir göldür. 1,5 km² yüzeyindedir. Gölden boşalan sular Kelkit Irmağına dökülmektedir. Ortalama derinliği 10-15 m olup, Orman ve Su İşleri Bakanlığının Orman İçi Dinlenme Tesisleri kapsamında koruma altındadır. Gölde kızılkanat adıyla bilinen çok lezzetli bir balık türü mevcuttur. Göllüköy Gölü; Reşadiye ilçesinin aynı isimle anılan köyündedir. 165.000 m² alanı kaplamaktadır. Yan derelerden gelen sularla beslenmektedir. Ortalama derinliği 7 m‘dir. Kaz Gölü; Pazar-Zile karayolu üzerinde Üzümören mevkiindedir. 7.000 da alana sahip ve tamamına yakını sazlarla kaplı olan bu gölde bir çok türde yaban kuşları barınmaktadır. Bu gölü “Kuş Cenneti Haline Dönüştürme Projesi” sürdürülmektedir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge B.12-İlimizdeki Mevcut Sulama Göletleri (D.S.İ. 7. Bölge Müdürlüğü,2016)

TOKAT İLİNDEKİ MEVCUT SULAMA GÖLETLERİ Göletin Adı Tipi Göl Sulama Sulamaya Kullanım Hacmi(max) Alanı verilen Amacı (m3) (Net) Su Miktarı (ha) (m3) KIZIK Kil 7 110 000 1 900 2 700 000 Sulama Çekirdekli Yarı Geçirimli Dolgu DUTLUCA Homojen 3 300 000 1 500 1 290 000 Sulama Toprak Dolgu ARTOVA Homojen 3 070 000 1 000 385 000 Sulama Toprak Dolgu AKBELEN Kil 1 430 000 236 775 000 Sulama Çekirdekli Yarı Geçirimli Dolgu BÜYÜKAKÖZ Kil 820 000 150 - Sulama Çekirdekli Kaya Dolgu

ULUÖZ Homojen 1 040 000 136 265 000 Sulama Toprak Dolgu

B.1.2. Yeraltı Suları

Yeşilırmak Havzası’nda kalkerli araziler çok olduğundan bunlar çok yerde büyük akifer özelliğine sahiptirler. Yer yer bu akiferler karstik ve kompakt kaynakları ihtiva ederler. Havzada kullanılan içme sularının çoğu bu çeşit kaynaklardır.DSI VII. Bölge Müdürlüğü tarafından Tokat İli’nde hidrojeolojik etüdü yapılan ovalar Çamlıbel Ovası, Kazova, Erbaa Ovası ve Zile Ovası’dır. Tokat İli’nin tamamının yer altı suyu rezervi 346,00 hm3/yıl’dır. Tahsis edilen su miktarı ise 85,40 hm3/yıl’dır. Kazova, yeraltı suyu isletmesine elverişli olan Yeşilırmak Nehri’nin sağ ve sol sahilinde şerit halinde uzanan alüvyon malzemesinin meydana getirdiği geniş düzlük içinde yer almaktadır. DSI VII. Bölge Müdürlüğü tarafından yeraltı sularından alınan su örneklerinde birçok fizikokimyasal ve bakteriyolojik parametrelerin analizlerin yapılmaktadır. Fakat ağır metal analizleri yapılmamaktadır.DSI VII. Bölge Müdürlüğü tarafından açılan sondaj kuyuları, elektrifikasyonu tamamlanarak ve pompası monte edilerek isletmeye hazır halde Sulama Kooperatifi yönetimine teslim edilmektedir. Terfi hattı, ana kanallar ve tarla içi kanalları inşaatları İl Özel İdaresi tarafından gerçekleştirilmektedir.

Yeşilırmak Havzası içinde kalan Tokat ili, hidrojeolojik özellikler dikkate alınarak Çamlıbel Sulusaray, Zile, Tokat-Turhal, Almus Çevresi, Niksar ve Erbaa olmak üzere 6 ova/alt havzaya ayrılmıştır. Bu ova/alt havzaların toplam yeraltısuyu rezervleri, sulama kooperatiflerine tahsis edilen yeraltısuyu miktarları ve yeraltısuyu kullanma belgesi verilerek yeraltısuyu tahsisi yapılmış belgeli kuyulara ait toplam tahsis miktarları aşağıdaki Çizelge B.3’te verilmiştir

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Tokat ilindeki önemli yeraltısuyu akiferleri (yeraltısuyu havzaları), bölgenin en büyük akarsuları olan Yeşilırmak, Kelkit ve Çekerek Irmakları ile bunların ana kolları olan derelerin içinde aktığı vadi yataklarında oluşturduğu alüvyon akiferlerden ve kireçtaşı kaynaklı karstik akiferlerden oluşmaktadır. Alüvyal akiferler yayılım ve yeraltısuyu rezervi açısından, ildeki en büyük ve verimli yeraltısuyu havzalarını oluşturmaktadır. Karstik akiferler ise daha lokal olup yayılım, rezerv ve kullanım olarak alüvyal akiferlere göre daha küçüktür. Kumtaşı, killi kireçtaşı ve konglomera seviyelerinden oluşan fliş serileri ile aglomera, bazalt, andezit ve tüf gibi volkanik kayaçlardan oluşan volkanik seriler de, bünyelerindeki kırık ve çatlak sistemleri içinde yeraltısuyu taşımaktadırlar. Bu fliş ve volkanik kayaçlardan oluşan seriler, alüvyal akiferler ile karstik akiferlerden sonra ildeki en önemli diğer akifer grubunu oluşturmaktadır.(DSİ)

Çamlıbel Ovası Yeraltı Suyu Kaynakları Çamlıbel Ovası’nda özellikle drenaj yetersizliğinden dolayı Tuzla Çayırı’nda mevcut kuyunun etrafındaki alanda oluşan tuzluluk, ovanın yeraltı suyu kalitesine tesir edecek miktar ve çapta değildir. Bodurga ve Çubuklu Köyleri arasında, Çekerek Çayı boyunca uzanan alandan, 10-15 cm derinlikteki sığ kuyularla yer altı suyu temin edilebilir. Çamlıbel Ovası çevresindeki kuyuların pH değerleri 7,2 ile 8,4 arasında değişmektedir. Çoğu kuyu suyunda organik madde saptanmamıştır. Organik madde mevcut olan kuyu sularında ise 1 mg O2/L konsantrasyonunda organik madde mevcuttur. Sertlik genellikle 20 FS0 _ 30 FS0 arasında değişmektedir. Sadece tuzla kuyusunda sertliğin 152,00 FS0 olduğu saptanmıştır. Çamlıbel Ovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S1 sınıfına girmektedir. C2S1 sınıfı, orta tuzlu ve az sodyumlu suları karakterize ederler. Toprak uygun olduğu taktirde tuza çok hassas bitkilerin haricinde sulama suyu amacıyla kullanılmaya uygundurlar.

Kazova Yeraltı Suyu Kaynakları Kazova’da mevcut yeraltı sularının kimyasal analizleri sonucu pH değerlerinin 7,5_8,4 arasında 0 değiştiği, organik madde içeriğinin 1,5 mgO2/L civarında olduğu, sertlik değerinin ise 16,5_30 FS arasında olduğu saptanmıştır. Kazovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S sınıfına girmektedir.

Erbaa Ovası Yeraltı Suyu Kaynakları

Erbaa Ovası mevcut olan sondaj kuyu sularının içerdiği tüm kimyasal maddelerin konsantrasyonları bakımından içme amacına uygun olduğu saptanmıştır. Erbaa Ovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S1 sınıfına girmektedir. Mevcut kuyuların pH değerleri 7,4 –8,4 arasında değişmektedir. Sertlik değerleri 20 FS0’dir. Organik madde içeriği ise 1,5 mgO2/L konsantrasyonuna sahiptirler.

Zile Ovası Yeraltı Suyu Kaynakları

Zile Ovası’nda mevcut olan kuyu sularının pH değerleri 7,4-8,7 arasında değişmektedir. Sertlik 0 ortalama 20 FS ’dir. Organik madde içeriği 2 mgO2/L civarındadır. Nitrit ve Amonyak bulunmamaktadır. Zile Ovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S1 sınıfına girmektedir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge B.13– İlimizin Yeraltısuyu Potansiyeli(DSİ 7.Bölge Müdürlüğü,2016)

TOKAT İLİ YERALTISUYU POTANSİYELİ VE KULLANMA DURUMU

TAHSİS EDİLEN YERALTISUYU MİKTARI (hm3/yıl) TOPLAM YERALTISUYU YERALTI KULLANMA BELGESİ SIRA OVA-HAVZA SULAMA İL SUYU VERİLEN KUYULARA NO ADI KOOPERATİLERİNE TOPLAM REZERVİ YAPILAN YAPILAN TAHSİSLER TAHSİS (hm3/yıl) TAHSİSLER İÇME- SANAYİSULAMA KULLANMASUYU SUYU ÇAMLIBEL- 1 20,00 0,40 3,11 0,26 0,12 3,89 SULUSARAY 2 ZİLE 40,00 0,56 2,38 0,12 0,46 3,52 T TOKAT – 3 78,00 2,51 31,30 10,16 5,96 49,93 O TURHAL K ALMUS 4 8,00 0,07 0,00 0,00 0,07 A ÇEVRESİ 5 T NİKSAR 150,00 3,49 4,72 0,85 0,77 9,83 6 ERBAA 25,00 4,35 5,56 0,20 1,60 11,71 TOPLAM 321,00 11,31 47,14 11,59 8,91 78,95

Jeotermal Sahalar Reşadiye Kaplıca suyu, ilçenin hemen kenarında bulunup Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın oluşturduğu Kelkit Vadisi içinde yer almaktadır. Bu suyu besleyen kaynağın rezervuar kayacı Zinav Kireçtaşı olarak belirlenmiş ve Kuzey Anadolu Fay Hattı boyunca yüzeye çıktığı anlaşılmıştır. Toplam 31.5lt/sn debi ve 480 C sıcaklığa sahiptir.

Sıcak su, Batı Alman kaplıcalar birliği sınıflamasına göre sodyumlu, kalsiyumlu, bikarbonatlı, klorlu, karbonik asitli olup A ve C grubu şifalı sular grubuna girmektedir. Turizm Bakanlığı standartlarına göre, sondajda elde edilen 30 lt/sn debideki su ile günde 7400 kişinin kaplıca ihtiyacı karşılanmaktadır. Sıcak su kireçlenmeye neden olmaktadır. Kuyunun uzun süre kullanımını sağlamak için düşük debide üretim yapılması ya da kirece karsı inhibitör maddeler kullanılması gerekmektedir. İstanbul Üniversitesi Tıbbı Ekoloji ve Hidro-Klimatoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin 10.09.1990 tarihinde hazırladığı tıbbı tahlil raporunda; 48ºC sıcaklıkta ve oldukça yüksek miktarda mineral (4g/lt’nin üzerinde ) madde içerdiği belirtilmekte, sıcaklığın yüksek olmasından dolayı suyun; gerek banyo (37-38ºC), gerekse hareketli, egzersiz ve rehabilitasyon havuzlarında (27-28ºC) belirli derecede soğutularak kullanılması gerektiği ifade edilmekte, her türlü romatizmal hastalık, ortopedik ve ameliyat sonrası sekellerin rehabilitasyonu ve tedavisinde kullanılması mümkün olduğu belirtilmektedir.

Reşadiye’de jeotermal kaynaktan faydalanmak amacıyla yapılmış ve faaliyet göstermekte olan 40 yataklı ve 10 banyolu bir adet Kaplıca Oteli bulunmaktadır. Ayrıca bu tesiste 8 adet bungalov tipi ev tamamlanarak hizmete sokulmuştur. Kaplıca Tesisleri kapsamında, 15.50 m x 8.50 m ebatlarında yarı olimpik bir yüzme havuzu bulunmaktadır.

Jeotermal kaynaklardan faydalanılarak ilçenin ısıtılmasını sağlamak amacıyla Merkezi Isıtma Sistemi Projesi hazırlanmış ve ihale aşamasına tamamlanmıştır. Jeotermal enerjiden daha etkin faydalanmayı sağlamak amacıyla Termal Turistik Otel Projesi hazırlanmış ve uygulamaya konulmuştur. Toplam 6.000 m² inşaat alanına sahip olan proje kapsamında

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 3 yıldızlı ve 110 yataklı otel inşaatı devam etmektedir. Otelde, kür merkezi, lokanta, oturma salonu, spor salonu, dinlenme salonu, toplantı salonu, bir kapalı ve iki açık yüzme havuzu bulunmaktadır.

1994 yılında Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü öğretim elemanları tarafından yapılan bir araştırma sonucuna göre Sulusaray ve Reşadiye’deki jeotermal su kaynaklarının sera ısıtmasında rahatlıkla kullanılabileceği tespit edilmiştir. Araştırma, Reşadiye’ yıl boyu, Sulusaray’da Mart, Nisan, ve Mayıs ayında aylarında ilk turfanda yetiştiriciliğinin yapmanın mümkün olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde vejetasyon süresinin 1-2 ay uzatılmasının mümkün olduğu tespit edilmiştir.

Çizelge B .14 Reşadiye ve Sulusaray Jeotermal Kaynaklarının Özellikleri Sıcaklık(°C) Debi (lt/sn) Debi (lt/sn) Sulusaray 44.3 2.56 Elektrikle Reşadiye 48.0 31.5 Doğal

B.1.2.1. Yeraltı Su Seviyeleri

Tokat İli, hidrojeolojik özellikler dikkate alınarak Çamlıbel-Sulusaray, Zile, Tokat- Turhal, Almus Çevresi, Niksar ve Erbaa olmak üzere 6 ova/alt havzaya ayrılmıştır. Bu ova/alt havzaların toplam yeraltısuyu rezervleri, sulama kooperatiflerine tahsis edilen yeraltısuyu miktarları ve yeraltısuyu kullanma belgesi verilerek yeraltısuyu tahsisi yapılmış belgeli kuyulara ait toplam tahsis miktarları ekte Çizelge B.3’de verilmiştir.

Tokat ilindeki yeraltısuyu akiferleri ( yeraltısuyu havzaları ), bölgenin en büyük akarsuları olan Yeşilırmak, Kelkit ve Çekerek Irmakları ile bunların ana kolları olan derelerin içinde aktığı vadi yataklarında oluşturduğu alüvyon akiferlerden ve kireçtaşı kaynaklı karstik akiferlerden oluşmaktadır. Alüvyal akiferler yayılım ve yeraltısuyu rezervi açısından, ildeki en büyük ve verimli yeraltısuyu havzalarını oluşturmaktadır. Karstik akiferler ise daha lokal olup yayılım, rezerv ve kullanım olarak alüvyal akiferlere göre daha küçüktür.

Tokat İlindeki akiferlerde, bazı yıllardaki yağış azlığına bağlı olarak oluşan lokal ve küçük ölçekli yeraltısuyu seviye değişimleri dışında, yeraltısuyu rezervini ve açılan kuyulardaki pompaj debilerini etkileyecek çapta yeraltısuyu seviye değişimleri olmamaktadır. Yıllık yeraltısuyu kullanımı ve çekim miktarları ile ilgili olarak kesin ve net bilgiler bulunmamaktadır. Ancak, genel bir veri olması açısından, “yeraltısuyu çekim” değeri olarak Çizelge B.3’de gösterilen “yeraltısuyu tahsis” miktarları alınabilir.

B.1.3. Denizler Tokat ilinin denize kıyısı bulunmamaktadır.

B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi

1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Yönetmeliği gereği (Su Ürünleri Üretiminde devamlılığı sağlamak amacıyla) üretim sahalarını korumak su kirliliğini önlemek ve su ürünleri avcılığını düzenleme çalışmaları içerisinde su kirliliği çalışmaları Yeşilırmak, Kelkit ve Çekerek 16 noktada yılda 4 kez 14 değer açısından numune alınarak izlenmektedir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge B.15-İlimizde 2015 Yılı Yüzey ve Yer altı Sularında Tarımsal Faaliyetlerden Kaynaklanan Nitrat Kirliliği ile İlgili Analiz Sonuçları Su Adı Kullanım Amacı ve Analiz Yapılan İstasyonun Koordinatları Yıllık Kaynağını Kullanılan Miktar (YAS İçin) Ortalam n a Cinsi İçme Enerj Sulam End. Akım Anali Yeri (İlçe, Köy) Nitrat ve i a Su Gözlem z Değeri Kul. Üret. Suyu Temin İsta. Sonu Suyu i Konu ç. SKK Y

Yer Altı Zile Yapalak Köyü Sondaj X 60-037 II Zile Yapalak Köyü 40199430 7,20 35626140 Yer Altı Zile Kireçli Köyü İçme X 60-038 II Zile Kireçli Köyü 40312970 9,35 Suyu 35957890 Yer Altı Artova Salu Köyü X 60-039 I Artova Salu Köyü 40051520 4,56 (Meydan Çeşmesi) 36347270 Yer Altı Tokat Merkez Ulaş Köyü X 60-040 II Tokat Merkez Ulaş Köyü 40335010 6,20 Mera Çeşmesi 36423180 Yer Altı Niksar Sarıyazı Köyüın X 60-041 I Niksar Sarıyazı Köyüın 40580420 2,95 sondajı sondajı 36862480 Yer Altı Merkez taşlıçiftlık köyü X 60-002 III Merkez taşlıçiftlık köyü 40334402 10,03 36469655 Yer Altı Yer altı suyu songüt köyü X 60-003 II songüt köyü merası 40318663 6,13 merası 36386468 Yer Altı Merkez-Çamağzı S.KAYA X X 60-01- I Merkez-Çamağzı 40422691 4,50 Çiftliği 056 S.KAYA Çiftliği 36693901 Yer Altı Merkez-Karakaya Şeyh X 60-01- I Merkez-Karakaya 40413304 3,15 Mehmet Köp. 057 36713668 Yer Altı Merkez-Çöreğibüyük X 60-01- I Merkez-Çöreğibüyük 40373411 4,96 058 36693439

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Yer Altı Kızık Köyü Girişi X 60-01- III Kızık Köyü Girişi 40049996 10,35 52-GEF 36518666 Yer Altı Kat Köyü- Mezarlık X 60-01- IV Kat Köyü- 40341756 37,23 53-GEF 36320662 Yer Altı Söngüt Köyü-TOPİ X X 60-01- I Söngüt Köyü- 40307398 3,38 55-GEF 36388224 Yer Altı Niksar Mahmudiye Köyü X 60-020 II Niksar Mahmudiye Köyü 40605606 5,55 içme suyu 36855124 Yer Altı Erbaa Karayaka (DSİ X 60-022 I Erbaa Karayaka (DSİ 40724812 2,93 kuyusu) yer altı kuyusu) 36603204 Yer Altı Yatmış köyü-Kervansaray X 60-023 I Yatmış köyü-Kervansaray 40114429 3,05 yolu yer altı 36485431 Yer Altı Çamlıbel kasabası X 60-024 I Çamlıbel kasabası 40083142 2,38 Değirmen yer altı Değirmen 36473225 Yer Altı Ekinli (Buğet) köyü ptrol X 60-025 II Artova Ekinli (Buğet) 40028567 6,90 ofisi yer altı 36303410 Yer Altı Dökmetepe Kasabası yer X 60-026 II Dökmetepe Kasabası yer 40311925 5,50 altı altı 36298483 Yer Altı Üzümören kasabası- X 60-027 III Üzümören kasabası 40267751 11,70 Turkuaz Petrol 36188668 Yer Altı Korucak köyü (Hasan X 60-028 II Korucak köyü (Hasan 40162083 8,80 ÇEÇE) yer altı ÇEÇE) 35826416 Yer Altı Zile Derin kuyu içme suyu X 60-029 II Zile Derin kuyu içme 40285500 9,73 (Belediye) suyu 35894143 Yer Altı Zile Reşadiye içme suyu X 60-031 III Zile Reşadiye içme suyu 40209165 16,25 yer altı yer altı 35675984 Yer Altı Zile Yalınyazı Kasabası X 60-034 IV Zile Yalınyazı Kasabası 40145289 27,28 Bahçesi Bahçesi 35683594 Yer Altı Niksar Köklüce(Fatlı X 60-035 III Niksar Köklüce(Fatlı 40472024 13,58 Köyü) Köyü) 36958008 Yer Altı Niksar Kümbetli Köyü X 60-036 III Niksar Kümbetli Köyü 40530502 10,98

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. İçme Suyu 36738281

Yer Altı Erbaa-Çalkara Enver X 60-05- I Erbaa-Çalkara Enver 40739008 4,50 Üstün 059 Üstün 36428512 Yer Altı Erbaa-Çevresu Ahmet X 60-05- II Erbaa-Çevresu Ahmet 40745680 5,45 Öcal 060 Öcal 36484258 Yer Altı Erbaa-Tosunlar İçme Suyu X 60-05- II Erbaa-Tosunlar İçme 40703327 7,95 061 Suyu 36542458 Yer Altı Merkez-Çamağzı S.KAYA X X 60-056 II Merkez-Çamağzı 40424963 5,23 Çift. S.KAYA Çift. 36697407 Yer Altı Merkez-Karakaya Şeyh X 60-057 I Merkez-Karakaya 40414614 2,77 M.Kuyusu 36712771 Yer Altı Erbaa-Çalkara E.ÜSTÜN X 60-059 I Erbaa-Çalkara E.ÜSTÜN 40737445 4,30 36440144 Yer Altı Erbaa-Çevresu A.ÖCAL X 60-061 II Erbaa-Çevresu A.ÖCAL 40747379 5,30 36484182 Yer Altı Ertbaa-Tosunlar İçme X 60-062 II Ertbaa-Tosunlar İçme 40705235 7,07 Suyu Suyu 36541982 Yüzey Merkez Gümenek X X 60-001 I Merkez Gümenek 1,94 Regülatörü yüzey Regülatörü Yüzey Kurutma kanalı Songüt 60-004 II Merkez-Songüt köyü altı 7,17 köyü Yüzey Merkez Kat Köprüsü 60-005 I Merkez Kat Köprüsü 3,19 Yeşilırmak yüzey Yüzey Merkez Kurut. kanalı kat 60-006 I Merkez Kurut. Ka. kat 3,50 köprüsü altı köprüsü Yüzey Merkez Çamlıbel Çekerek 60-007 I Merkez Çamlıbel 3,78 Çayı Yüzey Turhal-Çaylı Vasfi Diren 60-008 I Turhal-Çaylı 3,65 Tar. İşl.Kar. Yüzey Turhal Amasya İl Sınırı 60-009 I Turhal Amasya Kuruçay 2,89 Kuruçay 46

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Yüzey Reşadiye Bentonit(Kil) 60-010 I Reşadiye Bentonit 0,28 Fabrikası Üzeri Fabrikası Yüzey Niksar Köklüce Köyü X 60-011 I Niksar Köklüce Köyü 0,68 Regülatörü Yüzey Niksar Mahmudiye 60-012 I Niksar Mahmudiye kuru. 2,98 kurutma kanalı kanalı Yüzey Erbaa Tepe Kışla Köyü X X 60-013 I Erbaa Tepe Kışla Köyü 0,37

Yüzey Erbaa kızılçubuk kurutma 60-014 I Erbaa kızılçubuk kuru. 2,66 kanalı kanalı Yüzey Erbaa Kale Köyü köprüsü 60-015 I Erbaa Kale Köyü 0,30 yüzey Yüzey Kızık Göleti X 60-01- I Kızık Göleti 0,06 50-GEF Yüzey Kızık Kurutma kanaı 60-01- I Kızık Kurutma kanaı 1,94 51-GEF Yüzey Kat Kurutma Kanalı 60-01- II Kat Kurutma Kanalı 5,04 54-GEF Yüzey Yeşilyurt yağmur köyü 60-016 I Yeşilyurt yağmur köyü 3,10 köprüsü yüzey köprüsü Yüzey Yeşilyurt çırdak Köyü 60-017 I Yeşilyurt çırdak Köyü 2,56 köprü yüzey köprü Yüzey Sulusaray ılıcak köyü 60-018 I Sulusaray ılıcak köyü 2,40 yüzey yüzey Yüzey Karakaya Köp. 60-03- I Karakaya Köp. 0,43 047 Yüzey Merkez Akın Köyü Göleti X 60-032 I Merkez Akın Köyü Göleti 2,85

Yüzey Merkez Bedirkale Köyü X 60-033 I Merkez Bedirkale Köyü 0,60 Göleti Göleti Yüzey Pazar Kaz Gölü 60-042 I Pazar Kaz Gölü 0,32

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Yüzey Artova Göleti X 60-043 I Artova Göleti 1,16

Yüzey Almus Barajı X X 60-044 I Almus Barajı 0,20

Yüzey Zile Boztepe Göleti X 60-045 I Zile Boztepe Göleti 2,11

Yüzey Reşadiye Zinav Gölü X X 60-046 I Reşadiye Zinav Gölü 0,91

Yüzey Almus-Şendere 60-048 I Almus-Şendere 2,23

Yüzey Turhal-Elalmış-Dazya 60-049- I Turhal-Elalmış-Dazya 1,87 Deresi GEF Deresi Yüzey Zile-Korucak Köprüsü 60-05- I Zile-Korucak Köprüsü 2,48 062 Yüzey Zile-Hacıboz Köprüsü 60-09- I Zile-Hacıboz Köprüsü 1,28 063 Yüzey Zile-Acısu Köprüsü 60-09- I Zile-Acısu Köprüsü 0,71 064

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu

B.3.1. Noktasal kaynaklar

B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar Tokat ilinin ekonomik yapısında sanayi, tarım, hayvancılık sektörü önemli rol oynamaktadır. Başta gıda sanayi olmak üzere, taş ve toprağa dayalı sanayi, orman ürünleri sanayi ve son yıllarda tekstil dokuma ve hazır giyim sektörü, Tokat ekonomisinin bel kemiğini oluşturmaktadır. Şeker pancarı, tütün, yaş sebze ve meyve ile diğer endüstriyel tarım ürünleri, buğday ve diğer tahıl ürünleri, İlde bulunan kamu ve özel sektör kuruluşlarında değerlendirilmektedir. Sanayi kuruluşlarının büyük çoğunluğu Merkez, Erbaa ve Niksar ilçelerinde yer almaktadır. Bu işletmeler içerisinde gıda, tekstil, konfeksiyon ,tuğla ve orman ürünlerine dayalı sanayi yer tutmaktadır. Gıda ve maden sektörlerinden kaynaklanan atıksulara ait atıksu arıtma tesisleri yer almaktadır. İl genelinde Tokat OSB, Erbaa OSB, Turhal OSB, Niksar OSB ve Zile OSB kurulmuş olup, Tokat OSB ve Erbaa OSB’nin atıksuları Tokat ve Erbaa Belediyelerine ait atıksu arıtma tesislerinde(AAT) arıtılmaktadır. Diğer organize sanayi bölgelerinde AAT bulunmamaktadır. Tokat‘ın Turhal ilçesinde faaliyet gösteren şeker fabrikasında hammadde olarak kullanılan şeker pancarının fabrika içi nakliyesi ve yıkanması sırasında oluşan çamurlu su, fiziksel arıtma yöntemi ile arıtılmakta olup; bu amaçla toprak havuzlar kullanılmaktadır. Ön çöktürme ve dengeleme havuzu görevi gören stabilizasyon havuzlarından gelen proses atıksuları hidroliz, anaerobik arıtma, plakalı dekantör, azot giderimine yönelik nitrifikasyon ve denitrifikasyon ünitelerini içeren aerobik tank ve çökeltme ünitelerinden oluşan atıksular arıtma tesisinde arıtılmaktadır. İşletmenin SKKY‘ne göre sektör kodu 5.11.a‘dır. AAT kapasitesi 180 m3/sa olup, şu anda üretilen atıksu miktarı 150 m3/sa olup, fabrikanın kampanya dönemi 3 ay olduğundan atıksu miktarı 324.000 m3/yıl‘dir. Arıtma çamuru analiz sonuçlarına göre bertaraf edilmektedir. Susuzlaştırma yöntemi olarak kurutma havuzu kullanılmaktadır. Deşarj noktasının koordinatları enlem:40,39558333 boylam:36,08191667’dir. Arıtma tesisinden çıkan sular Yeşilırmak‘a deşarj edilmektedir.

Tokat ili Taşlıçiftlik köyünde faaliyet gösteren muhtelif sebze, meyve suyu, alkollü ve alkolsüz içecekler üretimi yapan fabrikada SKKY‘ne göre sektör kodu 5.9‘dur. Kademeli aktif çamur sistemi ile işletilen AAT‘nin kapasitesi 432.000 m3/yıl’dır. Arıtma çamurları beton havuzlar içerisinde tutulmaktadır. Çamur susuzlaştırma yöntemi olarak bant filtre kullanılmaktadır. Deşarj noktasının koordinatları enlem:40,33116667 boylam:36,45405556’dır.Deşarj izin belgesinin geçerliliği 28.07.2013 tarihine kadardır. Tesiste arıtılan sular ihtiyaca göre tekrar kullanılmakta, fazlası Yeşilırmak‘a deşarj edilmektedir. Tokat ili Turhal ilçesi sınırları içinde antimuan madeni çıkaran tesis, bünyesinde cevher zenginleştirme faaliyeti yürütmektedir. Metal üretimi yıllık 600 ton‘dur. SKKY‘ne göre sektör kodu 7.1‘dir. Çöktürme havuzlarının kapasitesi 12500 m3/gün olup, şu anda üretilen atıksu miktarı 162.000 m3/yıl’dır. İşletmeden kaynaklanan atıksu ve proses çamurları bertaraf amacıyla atık toplama havuzlarında bekletilmektedir. Havuzun üst suyu Yeşilırmak Nehri‘ne deşarj edilmekte, havuzda biriken susuzlaştırılmış çamurlar havuzun dolmasını takiben havuz dışına çıkarılmakta ve tesis sahasında bekletilmektedir. Deşarj noktasının koordinatları enlem:40,42355556 boylam:36,11397222’dir. Geçici Faaliyet Belgesini (GFB) 16.12.2014 tarihinde almıştır. Arıtma tesisinden çıkan sular Yeşilırmak‘a deşarj edilmektedir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

B.3.1.2. Evsel Kaynaklar

İlimizde evsel ve sanayi atıksuları birarada arıtıldığından su kaynakları üzerine evsel kirlilik baskısından söz edilememiştir.

B.3.2. Yayılı Kaynaklar

B.3.2.1.Tarımsal Kaynaklar Çizelge B.16.Arazi Dağılımı Şekil B.3 Arazi Dağılımı

Tarımsal Çayır- ARAZİ DAĞILIMI ALAN Oran Arazi Mer'a (ha) (%) 36,82% Arazileri 12% Tarım Arazisi İşlenen 372.303 36,81 Çayır-Mer'a Arazileri 121.313 12 Orman Arazisi 408.895 40,44 Diğer Araziler 108.717 10,74 İLİN YÜZÖLÇÜMÜ 1.011.228 100 Orman Diğer Arazisi Araziler 40,44% 10,74%

(Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü,2016)

Çizelge B .17 Tarım Alanlarının Dağılımı Şekil B.4 Tarım Alanlarının Dağılımı

TARIMSAL FAALİYETLEREKİLİŞ EKİLİŞ Seri 1; Seri 1; (ha) Oran TAR.ELV. TARLA;69; 69% (%) BOŞ ALAN; 14 ; 14% TARLA 257.923 69 NADAS 31.444 8 SEBZE 15.372 4 Seri 1; MEYVE 8.344 2 KAVAK VE BAĞ 6.218 2 SÖĞÜTLÜK; 1Seri ; 1% 1; KAVAK VE SÖĞÜTLÜK 2.048 1 BAĞ; 2 ; Seri 1; TAR.ELV. BOŞ ALAN 51.437 14 2% Seri 1; Seri 1; NADAS; 8 MEYVE; SEBZE;2 4 ; 8% GENEL TOPLAM 372.886 100 ; 2% ; 4%

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge B .18 2015 Yılı Arazi kullanım kabiliyet sınıflarına göre arazi dağılımı

(Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Verileri)

Arazi Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfı (ha) Toplam Kullanım Türü I II III IV V VI VII VIII

Toplam İşlenen Arazi

72742 63356 72866 51251 1631 74985 31978 368809

Nadaslı Kuru Tarım

6627 30443 54933 40246 1631 63524 30803 228207

Nadassız Kuru Tarım 558 - 2463 1385 - 625 906 5967

Kuru Tarım Toplamı

7185 30443 57396 41631 1631 64149 31709 7185 602983

B.3.2.2. Diğer İl içerisinde vahşi depolama sahaları olmakla birlikte bunlar yeraltı ve yerüstü suları etkilenmektedir.

B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri

B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu

B.4.1.1 Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge B.19 Belediye Su İstatitikleri (TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Tokat,2016)

İçme suyu ve Belediyelerde Belediyeler İçme suyu Belediyeler kullanma kişi başına tarafından arıtma tesisi tarafından suyu şebekesi çekilen günlük arıtılan ve ile hizmet içme ve ile hiz. verilen su miktarı kullanma suyu verilen kullanma suyu TOKAT belediye Belediyeler Lt/kişi-gün miktarı belediye şebekesi ile nüfusunun tarafından (bin m3/yıl) nüfusunun dağıtılan su toplam çekilen su toplam miktarı belediye miktarı belediye (m3/yıl) nüfusuna (bin m3/yıl) nüfusuna oranı(%) oranı(%)* 2004 99 61.064 284 219 1 15165733 2006 99 58.393 341 142 1 17857698 2008 99 46.469 273 339 1 15267355 2010 99 45.541 262 266 1 18967039 2012 99 44.106 253 253 1 17843135 2014 96 33.701 217 231 1 18963495 *Başka ildeki bir belediyenin arıtma tesisini kullanan belediyelerin nüfusları bağlı bulundukları ile dahil edilmiştir.

Çizelge B.20 İlçelere ve kaynaklarına göre belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi dağıtılmak üzere çekilen su miktarı (TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Tokat,2016) Belediye- Belediye- lerde lerde içme ve içme ve kullanma kullanm suyu a suyu Belediye- İçme ve şebekesi şebekesi lerde kişi kullanma için için başı suyu Toplam çekilen çekilen çekilen şebekesi çekilen Göl- yüzey yeraltı günlük su ile su Gölet suyu suyu miktarı hizmet miktarı Kaynak / Akars Baraj Kuyu miktarı miktarı (litre/ İlçeler verilen Deniz u kişi-gün) belediye sayısı (1000 m3/yıl)

TOKAT 76 45540 34142 - 242 - 11156 242 45298 262 Merkez 10 14059 13794 - - - 265 - 14059 258 Almus 11 2719 2719 - - - - - 2719 341 Artova 2 306 306 - - - - - 306 194 Başçiftlik 2 785 785 - - - - - 785 355 Erbaa 8 4502 3133 - - - 1370 - 4502 169 Niksar 9 5809 5699 - - - 111 - 5809 323 Pazar 3 1003 1003 - - - - - 1003 264 Reşadiye 14 3152 2533 - 242 - 376 242 2910 267 Sulusara 2 765 657 - - - 108 - 765 401 y Turhal 7 7911 1645 - - - 6265 - 7911 296 Yeşilyurt 3 1132 1102 - - - 30 - 1132 388 Zile 5 3397 766 - - - 2631 - 3397 222

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge B.21 İlçelere göre içme ve kullanma suyu şebekesi ve arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye sayısı (TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Tokat,2016) İçme ve kullanma İçme ve suyu İçme ve İçme ve kullanma İçme ve İçme ve şebekesi kullanma kullanma suyu kullanma kullanma ile hizmet suyu suyu arıtma ile suyu suyu verilen arıtma arıtma hizmet şebekesi şebekesi nüfusun tesisi ile tesisi ile verilen ile hizmet ile hizmet belediye hizmet hizmet nüfusun Toplam Toplam verilen verilen nüfusu verilen verilen belediye belediye belediye belediye belediye içindeki belediye belediye nüfusu İlçeler sayısı nüfusu sayısı nüfusu oranı(%) sayısı nüfusu içindeki oranı(%) TOKAT 76 482327 76 475462 99 3 5843 1 Merkez 10 153218 10 149412 98 - - - Almus 11 23083 11 21869 95 2 3812 17 Artova 2 4438 2 4330 98 - - - Başçiftlik 2 6061 2 6061 100 - - - Erbaa 8 74468 8 73197 98 - - - Niksar 9 49632 9 49329 99 - - - Pazar 3 10421 3 10421 100 - - - Reşadiye 14 32345 14 32345 100 1 2031 6 Sulusaray 2 5268 2 5231 99 - - - Turhal 7 73441 7 73315 100 - - - Yeşilyurt 3 7995 3 7995 100 - - - Zile 5 41957 5 41957 100 - - -

Merkez Belediye olarak su temini için çekilen suyun kaynağını temel olarak Kaynak Suları ve Yeraltından çekilen Sondaj Kuyu Suları oluşturmaktadır. Temin edilen su miktarı 14.307.840,00 m3/yıl dır. Temin edilen suyun yaklaşık %40’ı içme suyu, %30’u Kullanma Suyu, %20’si sanayide kullanım, %10’u tarımda kullanım olarak dağıtılmaktadır. İlimiz merkezinde içme suyu arıtma tesisi bulunmamaktadır.

24%

Kaynak Suyu Sondaj Kuyu Suyu 76%

Şekil B.5. Tokat Merkez 2013 Yılı İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı (Su Kan Müd. 2013)

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Tokat Merkez mücavir alan sınırlarında imar işlemleri tamamlanmamış olan yerlerde eksiklikler bulunmakla beraber imarı tamamlanmış olan yerlerin tamamı hizmet alanı içerisinde içme ve kullanma suyu hizmetinden yararlandırılmaktadır.

B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti

Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su ve kullanılan miktarları bir üst başlıkta beraber verilmiştir.

B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb.

İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb. konularından aşağıda bahsedilmiştir. Çizelge B.22. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli

Kaynak Adı: Durumu Potansiyeli Katmerkaya (Cazibeli Su) Kullanımda 70 lt/sn Çördük (Cazibeli Su) Kullanımda 20 lt/sn Marol (Cazibeli Su) Kullanımda 20 lt/sn Sondaj Kuyu Suları (13 ADET) Kullanımda 400 lt/sn

DSİ 7. Bölge Müdürlüğü tarafından Tokat ilinde içme suyu amacıyla proje yapım aşamasında olan tek Baraj Turhal Barajıdır. İçmesuyu Kaynağı, Yeşilırmak nehrinin yan kolu olan Gülüt çayı üzerinde yapılacak Turhal Barajı’dır. Turhal içesi ve civar yerleşimlerin 2065 yılı (nüfus projeksiyonu 195767) ihtiyacı olan 470 l/s suyun (yıllık 14,82 hm³) projelendirilmesi çalışmalarıdır. İşin proje yapımı ihalesi 20.01.2014 tarihinde yapılmış, 26.02.2014 tarihinde ART ÇEVRE Tekn. Ltd. Şti. ile sözleşme imzalanmıştır. Nüfus hesap ve su ihtiyaç çalışmaları devam etmektedir.

B.4.2. Sulama

Çizelge B.23 sulanan ve kuru tarım arazileri dağılımı(ha) (Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü,2016)

Toplam Tarım Alanı 3.701.194 %

Sulanan Tarım Alanı 1.311.704 35,4

Kuru Tarım Alanı 2.389.490 64,6

İldeki tarım yapılan alanlardan, bu alanların ne kadarında sulu tarım yapıldığından genel olarak yukarıdaki tabloda bahsedilmiştir. B.4.2.1. Salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı

İlimizde salma sulama yapılan alan 340.609 dekardır.

B.4.2.2. Damlama, yağmurlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı İlimizde damlama sulama yapılan alan 8.257 dekar, yağmurlama sulama yapılan alan 8.477 dekardır. 54

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Toplam sulama yapılan alan 357.343 dekardır.

TOPLAM SULAMA YAPILAN SULAMA KAYNAKLARI ALAN (DEKAR) Kuyu Akarsu Göl Gölet Baraj Diğer Kaynaklar 357.343 22.237 199.407 1.253 39.912 49.685 44.847

B.4.3. Endüstriyel Su Temini

İl genelinde sanayinin kullandığı suyun miktarından net olarak söz edilmemektedir. İçme, kullanma ve sanayi suyu miktarlarının su kaynakları belirtilerek Grafik B.3 hazırlanmıştır.

Şekil B.6- İlimizde 2015 Yılında Belediyelerin Kullandığı Suyun Kaynaklara Göre Dağılımı

B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı

Su kaynakları üzerinde enerji üretme amacıyla kurulan hidroelektrik santrallerinden, kapasitelerinden ve özelliklerinden aşağıda söz edilmiştir.

Almus Barajı

Yeşilırmak üzerinde, sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amaçlı olarak 1964 - 1966 yılları arasında inşa edilmiştir. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 3.405.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 78 m'dir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Normal su kotunda göl hacmi 950 hm³, normal su kotunda göl alanı 31,30 km²'dir. 21.350 ha‘lık bir alana sulama hizmeti vermekte, HES (hidroelektrik santralı) 27 MW'lik güç kapasitesi ile yılda 99 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamaktadır. Barajda yaşayan balık çeşitleri: Alabalık, Sazan, Yayın, Çaybalığı (Tuna), Kaya balığıdır.

Ataköy Barajı Yeşilırmak üzerinde, hidroelektrik enerji üretimi amacı ile 1975-1977 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 600.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 26 m, normal su kotunda göl hacmi 2,80 hm3, normal su kotunda göl alanı 0,50 km²'dir. Türkiye'de bir ilk olarak Ataköy Barajı nın sağladığı su ile 2 adet HES çalıştırılmaktadır. Bunlardan biri kendi adıyla anılan 5,5 MW güç kapasiteli Ataköy HES yılda 8 GWh elektrik enerjisi üretmekte, diğeri ise 5.000 m lik bir tünel ile suyun vadi atlatıldığı, Niksar da kurulu 90 MW güçteki Köklüce Barajı ve Hidroelektrik Santrali'dir. Bu santral, 400 m net düşü ile Türkiye'nin en verimli santrallerinden olup yılda 584 GWh civarında elektrik enerjisi üretmektedir.

Fotoğraf 2: İlimizde faaliyete gösteren HES’lerden görünüm

Ataköy Barajı Köklüce Barajı Almus Barajı Turkon-MNG

REŞADİYE III (TURKON- MNG )HES

Kelkit Çayı üzerinde, hidroelektrik enerji üretimi amacı ile 2007-2010 yılları arasında inşa edilmiştir. 16,800 hm3 depolama hacmine sahip olup, 150,40*106 kWh güç kapasitelidir.

Çizelge B.24 İşletmede olan Barajlar ve HES’ler (DSİ 7.Bölge Müdürlüğü,2016)

BARAJLAR VE YERİ SU AMACI KURULU ORTALAMA HİDROELEKTRİK KAYNAĞI GÜCÜ (MW) YILLIK ENERJİ SANTRALLERİ ÜRETİMİ(GWh) Almus Barajı ve Almus Yeşilırmak Sulama+Taş.Kont.+Enerji 27,00 99,00 HES Ataköy Barajı ve Tokat Yeşilırmak Enerji 5,50 8,00 HES Boztepe Barajı Tokat Boztepe Sulama - - Akarsuyu Belpınar Barajı Tokat Devrek Sulama - - Boğazı Deresi Köklüce HES Tokat-Niksar Yeşilırmak Enerji 90,00 584,00 Tuna Barajı ve Reşadiye Delice Deresi Enerji 37,19 100,780 HES Niksar HES Niksar Kelkit Çayı Enerji 41,56 247,650 Reşadiye Reşadiye Kelkit Çayı Enerji 53,86 432,510 HES(MNG) Yeşilırmak I HES Reşadiye Yeşilırmak Enerji 14,69 35,100 TOPLAM 269,80 1507,04

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge B.25 İNŞAAT AŞAMASINDA OLAN HES’LER BARAJLAR VE YERİ SU KAYNAĞI AMACI KURULU ORTALAMA HİDROELEKTRİK GÜCÜ (MW) YILLIK ENERJİ SANTRALLERİ ÜRETİMİ(GWh) SUÇATI I Almus Tozanlı Enerji 8,5 24,350 ÇİLEHANE Merkez Yeşilırmak Enerji 7,5 22,000 AKINCI Reşadiye Kelkit Çayı Enerji 100,73 439,360 ÇAMLICA Reşadiye Zinav Çayı Enerji 23,5 75,500 ONUR Reşadiye Zinav Çayı Enerji 19,57 42,850 KUTAY Reşadiye Zinav Çayı Enerji 7,48 24,620 TEPEKIŞLA Erbaa Kelkit Çayı Enerji 70,617 241,098 BARAJI DELİCE-I Reşadiye Delice Enerji 6,20 19,870 ÇEKEREK(Süreyya Zile Yeşilırmak Sulama- 14,4 50,00 Bey) Barajı ve HES Enerji-Taşkın Koruma TOPLAM 258,497 939,648

B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı

İl genelinde rekreasyonel amaçlı kullanılan su kaynakları bulunmamaktadır.

B.5. Çevresel Altyapı

B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve Hizmeti Alan Nüfus Tokat Merkez Belediyesi 2013 yılı toplam 463,39 km uzunluğunda kanalizasyon sistemine sahiptir. Kanalizasyon hizmetini alan nüfus toplam nüfus olan 132 437 Kişi’nin yaklaşık % 98 ine tekabül etmektedir. Merkez belediye olarak 2010 yılında Atıksu Arıtma Tesisi hizmete açılmış bulunmaktadır. Kanalizasyon sisteminin tamamı Atıksu arıtma tesisine bağlanmaktadır.

Çizelge B.26 Belediye su istatistikleri (kanalizasyon)(TUİK, 2016)

kanalizasyon Belediyelerde Atıksu arıtma şebekesi ile hiz. Belediyeler kanalizasyon Deşarj edilen tesisi ile hiz.verilen verilen belediye tarafından şebekesinden kişi başı atıksu belediye nüfusunun arıtılan atıksu TOKAT deşarj edilen miktarı nüfusunun toplam belediye miktarı atıksu miktarı Lt/kişi-gün belediye nüfusu nüfusuna (bin m3/yıl) (bin m3/yıl) içindeki payı(%) oranı(%) 2004 95 19941 96 - - 2006 94 29307 181 360 1 2008 96 24507 148 2627 14 2010 95 22505 134 7872 34 2012 96 20552 - 10551 45 2014 71 20616 134 13268 38,6

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge B.27 İlçelere göre kanalizasyon şebekesi ve arıtma tesisi ile hizmet verilen Belediye sayıları ve nüfusu (TUİK, Seçilmiş Göstergelerle Tokat,2016)

Kanalizasyon Arıtma şebekesi ile tesisi ile Kanalizasyon Kanalizasyon Arıtma Arıtma hizmet hizmet şebekesi ile şebekesi ile tesisi ile tesisi ile Toplam Toplam verilen verilen hizmet hizmet hizmet hizmet İlçeler Belediye Belediye nüfusun nüfusun verilen verilen verilen verilen sayısı nüfusu belediye belediye belediye belediye belediye belediye nüfusu nüfusu sayısı nüfusu sayısı nüfusu içindeki içindeki oranı(%) oranı(%) Tokat 76 482327 74 460090 95 9 164532 34 Merkez 10 153218 10 151311 99 3 95948 63 Almus 11 23083 10 21075 91 - - - Artova 2 4438 2 4438 100 - - - Başçiftlik 2 6061 2 6061 100 - - - Erbaa 8 74468 8 71436 96 1 59901 80 Niksar 9 49632 8 41883 84 - - - Pazar 3 10421 3 9585 92 - - - Reşadiye 14 32345 14 31115 96 1 2581 8 Sulusaray 2 5268 2 3719 71 1 2045 39 Turhal 7 73441 7 72237 98 2 2769 4 Yeşilyurt 3 7995 3 7142 89 - - - Zile 5 41957 5 40093 96 1 1288 3 Çizelge B.28 İlçeler ve alıcı ortamlarına göre kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen atıksu miktarı TUİK, Seçilmiş Göstergelerle Tokat,2016)

Belediyelerde kanalizasyon Deşarj şebekesinden Göle veya Diğer edilen kişi deşarj edilen Denize gölete Akarsuya Araziye Baraja ortamlara başı atıksu atıksu miktarı (1000 m3/yıl) miktarı(litre (1000m3/yıl) /kişi-gün) İlçeler TOKAT 22505 - - 20751 815 593 345 134 Merkez 7745 - - 7421 134 145 45 140 Almus 765 - - 317 - 448 - 100 Artova 235 - - 235 - - - 145 Başçiftlik 247 - - 47 - - 200 112 Erbaa 2950 - - 2846 104 - - 113 Niksar 1460 - - 1256 204 - - 95 Pazar 346 - - 346 - - - 99 Reşadiye 1443 - - 1170 223 - 50 127 Sulusaray 215 - - 215 - - - 158 Turhal 5375 - - 5240 85 - 50 204 Yeşilyurt 346 - - 321 26 - - 133 Zile 1378 - - 1338 40 - - 94

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

TÜİK verileri esas alınarak, Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı belirtilerek Grafik B.4 oluşturulmuştur.

Şekil B.7- İlimizde 2015 Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı(TUİK,2016)

Şekil B.8 – İlimizde 2015 Yılı Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Edilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı(TUİK,2016)

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri

İl genelinde Tokat OSB, Erbaa OSB, Turhal OSB, Niksar OSB ve Zile OSB kurulmuş olup, Tokat OSB ve Erbaa OSB’nin atıksuları Tokat ve Erbaa Belediyeleri’nin AAT’lerinde arıtılmaktadır. Tokat OSB ve Erbaa OSB’nin atıksuları Tokat ve Erbaa Belediyeleri’nin atıksu arıtma tesislerinde arıtıldığı ve diğer OSB’lerde atık su arıtma tesisleri bulunmamaktadır. Ayrıca, OSB’lerin atıksu arıtma tesisinden çıkan arıtma çamurunun analizi de verilememektedir. Çizelge B.29 İlimizdeki 2015 yılı kentsel atık su arıtma tesislerinin durumu (Çevre ve Şehircilik il Müdürlüğü,2016)

Belediye Atıksu Belediye Arıtılan Oluşan AAT Hizmet Arıtma Tesisi/ DenizAtıksu Arıtma Mevcut /Deşarj Deşarj Çamur Verdiği Deşarjı Olup Tesisi KapasitesiEdilen Atıksu Noktası Deniz Miktarı Yerleşim 3 Nüfus Olmadığı? Türü (ton/gün) Miktarı (m /sn)koordinatları Deşarjı (ton/gün) Yerinin Adı Var İnşa/ Yok FizikselBiyolojik İleri plan aşamasında

Tokat X X 33.120 0,294409 36.47362 D YOK 142724 11,275 40.33885 K

İl Merkezi Almus Proje aşama sında Artova Doğal arıtma

Başçiftlik Doğal arıtma

Niksar Proje aşama sında Erbaa X X 15.000 0,09 40.7077783 DM YOK 65027 9,48 36.556329 KP

Pazar Yok

İLÇELER

Reşadiye Plan aşama sında Sılusaray Yok

Turhal Plan aşama sında Yeşilyurt Yok

Zile Plan aşama sında

B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri Tesisin bulunduğu saha, 1/25.000 ölçekli Tokat H36 a4 paftada 40,5 hektar büyüklüğünde bir alan olup, proje alanı yakın çevresinde en yakın yerleşim birimleri güneyde Ütük köyü kuş uçuşu 3 km., kuzeyde Bağlarpınarı köyü 3 km. ve kuzeydoğusunda Kuşoturağı yerleşimi yine yaklaşık 3 km. mesafede yer almaktadır. ÇED Raporunda belirtilen alan büyüklü 30 ha.’dır. Şehir merkezinin yaklaşık 55 km batısındadır. Tesisin harita üzerindeki yeri ekteki haritada gösterilmiştir.

Tesis tamamen kil zemin üzerinde kurulmuş olup, geomembranlarla geçirimsizliği sağlanmıştır. Ayrıca tesis etrafında açılan tüm gözlem kuyularında yeraltı suyuna rastlanmamıştır. Düzenli Depolama sahasındaki sızıntı suyunun izlenmesi nitelik ve nicelik bakımından oldukça önemlidir. Debideki değişimler kaçak, tıkanma veya yabancı bir debinin girişi gibi tehlikelerin zamanında fark edilmesini sağlayacaktır. Sızıntı 60

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

suyu örnekleme lokasyonu olarak sızıntı suyu toplama havuzu girişi kullanılacaktır. İşletme sırasında bu ölçümler ortalama ayda bir kez, saha işletmeye kapatıldıktan sonra yılda bir kez yapılacaktır. Gereği durumunda ölçümler daha sık aralıklar ile de tekrarlanacaktır. Sızıntı suyu toplama sisteminde bir aksaklık tespit edildiği ve sızıntı sularının atık depolama sahasının altında toplandığı belirlendiği taktirde, rehabilitasyon çalışmaları gerekecektir. Bu rehabilitasyon çalışmaları, sızıntı suyu drenaj borularının temizlenmesi ve gerektiği takdirde atık depolama sahasının içine sızıntı suyu toplama kuyuları yerleştirilmesi vb. faaliyetler olacaktır. Sızıntının gözlenmesi amacıyla açılmış olan sızıntı suyu ve gözlem kuyularından faydalanılarak su örnekleri alınacaktır. İşletme sırasında ölçüm ve analiz 6 ayda bir, saha işletmeye kapatıldıktan sonra yılda 1 kez Düzenli Depolama Yönetmeliği’ne göre yapılacaktır.

Tokat İli Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinde, yüzey suyu drenaj kanallarıyla toplanan sular, doğal eğimle sahanın dışına dren edilecektir. Kütle yüzeyinden ve saha dışından drenaj kanalına akış gösteren yağış suyunun oluşturduğu yüzey suyu düzenli olarak ölçülecektir. Söz konusu ölçümler saha işletmeye kapatıldıktan sonra yılda 1 kez yapılmaya devam edecektir. Tesisteki, yüzey suyu drenaj kanalı her zaman çalışır durumda olacaktır. Bunun için kanallar her gün kontrol edilecektir. Kanallarda hasar gözlenmesi durumunda vakit kaybetmeksizin tesis sorumlusuna bilgi verilecek ve onarımı takip edilecektir. Lot içerisine girecek olan yağmur suları sızıntı suyu kapsamında değerlendirilecektir.

Yeşilırmak Belediyeleri Katı Atık Düzenli Depolama ve Bertaraf Tesisi, Tokat ili merkezinin kuzeyinde, Erbaa İlçesi sınırları içerisinde Evyaba Köyü, Yarıkaya Bodur düzü Mevkiinde, yaklaşık 7 hektarlık alandır.

Depolamanın yapılacağı Lot’ların toplam alanı ( 21.267 + 19.705 ) = 40.972 m2 yaklaşık 4 hektar büyüklüğünde olup, iki lot halinde depolama yapılacaktır.

Bu proje kapsamında; I.etap (I. işletme aşaması) için en az 9 yıl süre ile depolama yapılabilecek, yüzeydeki alanı 21.267 m2, brüt kapasitesi 353.130 m3, net kapasitesi en az 311.830 m3 olan 1 nolu depolama sahası (Lot 1),inşaatı tamamlanmıştır ve ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİNİ alarak işletmeye açılmıştır. II.etap (I. işletme aşaması ) için en az 7 yıl süre ile depolama yapılabilecek, yüzeydeki alanı 19.705 m², brüt kapasitesi 340.887 m3, net kapasitesi en az 297.437 m3 2 nolu depolama sahası (Lot 2) yapılacaktır.

Alan ilçe merkezinin 4 km. batısında, Erbaa-Taşova devlet karayolunun 1,5 km. güneyinde yer almaktadır. Sahaya en yakın yerleşim birimi kuzeyde 3 km. mesafede Evyaba Köyüdür.

Çevresel izleme ve kontrol

Katı atık depolama alanında oluşacak sızıntı sularının çevreye olumsuz etkilerini önlemek amacıyla geçirimsizliğin temini için izolasyon tabakası teşkil edilmiştir. Taban izolasyonu alttan üste doğru;

1) Geçirimsizlik tabakası Tabanda Jeosentetik yapay kil örtü, Şevlerde jeosentetik kil örtü, 2) Yüksek yoğunluklu polietilen örtü (jeomembran), 2 mm kalınlıkta 3) Koruyucu amaçlı örtü (jeotekstil) 4) Drenaj tabakası (lot tabanında 16-32 mm dere çakılı ve şevlerinde drenaj kompozit) uygulanmıştır.

Katı Atık Düzenli Depolama Sahasında, atıkların içindeki sıvılar ile yağışlar ile birlikte oluşacak olan sızıntı suyu, sızıntı suyu toplama sistemi ile toplanmaktadır. Sızıntı Suları Ana Kollektör hattı vasıtası ile Sızıntı suyu Dengeleme Havuzuna cazibeli olarak deşarj edilecek şekilde inşaa edilmiştir. Sızıntı Suyu Havuzu yaklaşık 1250 m3 kapasitelidir.

Atıksu ve Kanalizasyon Sistemi

Tesis Ünitelerinde oluşan atıksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. hükümleri doğrultusunda tasarlanan sızdırmasız tip, İdari Binalar için 33 m3 kapasiteli Betonarme Sızdırmasız Tip Fosseptik, Atık Kabul Merkezi için ise 6 m3 kapasiteli Betonarme Sızdırmasız Tip Fosseptik inşaa edilmiştir. Atık suyun basit bir kanalizasyon şebekesi ile cazibeli olarak toplanması amacıyla fosseptikler en uygun olan yerde konumlandırılmıştır. İki ayrı fosseptikte biriktirilen ve Sızıntı suyu Dengeleme Havuzunda biriken çöp suyu ile birlikte vidanjörler ile belirli aralıklarla çekilerek ve tesise 5 km mesafede bulunan Erbaa Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine götürülmektedir.

İzleme ve Kontrol İşlemlerine İlişkin Sistem

Tesis faaliyetteyken ve kapatıldıktan sonra gerekli ölçüm ve izlemeler 26.03.2010 tarihli 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik EK-4 ve Ek-5 kapsamında yapılacak ve kayıt altına alınmaktadır.. 24.01.2013 tarihi itibariyle ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİ alınmış olup her yıl analizler düzenli olarak Bakanlığa sunulmaya devam edilecektir.

Çizelge B.30 Meteorolojik Veriler Parametre İşletme Kapatma Sonrası Aşaması Aşama İzleme Sıklığı İzleme Sıklığı Yağış hacmi (mm/gün, mm/ay) Günlük Aylık ortalama Sıcaklık, en düşük, en yüksek ve yerel saatle Günlük Aylık ortalama 14:00’te (°C) Rüzgârın yönü ve hızı (m/s) Günlük - Buharlaşma (mm/gün, mm/ay) Günlük Aylık ortalama Bağıl nem Günlük -

Analiz sıklığı ve bakılan parametreler

Çizelge B.31 Depo Gazı ve Sızıntı Suyunun Kontrolü ve İzlenmesi

Parametre İşletme Aşaması Kapatma sonrası Bakım Aşaması Sızıntı suyu hacmi Aylık Sızıntı suyunun kompozisyonu Üç ayda bir Her altı ayda bir

CH4, CO2, H2S, O2 ve H2 emisyonları Aylık Her altı ayda bir

Yeraltı Suyu Rejminin ve Kalitesinin İzlenmesine İlişkin Sistem:

Atık depolama sahasının altında bulunan ve yeraltı suyu taşıyan jeolojik birimdeki suların sahadaki sızıntı sularından etkilenip etkilenmediğini kontrol etmek için sahada Lot 1 için 4 adet gözlem kuyusu yer almaktadır. Bu kuyuların yerleri, atık depolama sahasından meydana gelebilecek olası sızıntıları ve sonradan yeraltı su kalitesini etkilemesini kontrol etmek için seçilmiştir.

Üç ayda bir, her gözlem kuyusundan birer tane yeraltı su numunesi alınmakta ve analiz yapılmaktadır. Sahada ısı, iletkenlik ve pH, laboratuar da ise alkalinite, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), sertlik, klorür ve demir. Bu parametreler, sızıntı sularının varlığını belirleyecek parametrelerdir. Saha işletmeye kapatıldıktan sonra bu ölçümler yılda 1 kez yapılacaktır.

İldeki katı atık düzenli depolama tesislerinin yerleri ve suların kirlenmemesi için alınmış önlemler belirtilmelidir. Eğer mevcut ise haritada gösterilmelidir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması

Tesis içerisindeki idari ve teknik binalarda oluşacak atık sular, kanalizasyon şebekesi vasıtasıyla, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümleri doğrultusunda tasarlanmış sızdırmasız tip, 33 m3 ve 6 m3 kapasiteli iki ayrı fosseptikte biriktirilecektir. Söz konusu evsel atık sular Tokat – Turhal – Zile - Pazar Katı Atık Yönetim Birliği’nin işletmesini devretmiş olduğu Her Enerji ve Çevre Teknolojileri Elektrik Üretim A.Ş. tarafından temin edilecek vidanjörler ile belirli aralıklarla çekilecek ve Tokat Belediyesine ait atık su arıtma tesisine taşınacaktır. Atık su arıtma tesisinde deşarj standartlarına uygun şekilde arıtılıp Yeşilırmak’a deşarj edilecektir.

Yeşilırmak Belediyeleri Katı Atık Düzenli Depolama ve Bertaraf Tesisimizde , Atıksu geri kazanım yöntemleri, tarımda sulama maksatlı, yeşil alanların sulamasında, endüstriyel geri kazanım, yeraltına enjeksiyon, dinlenme maksatlı kullanılan bölgelerde (göller vb) geri kazanım, direkt olmayan (yangın suyu, tuvaletlerde vb) geri kazanım ve direkt (içme suyu olarak) geri kazanım gibi uygulama yoktur. Çöp suyunu depolama alanı içeresine geri çevrim(resirkülasyon) yapılarak hem çöp suyu azaltımı hem de atık kütlesinin biyoregradasyonunu(ayrışma) hızlandırıp anaerobik çürümeyi hızlandırmak ve atık kütlesinin kaplayacağı hacmini azaltarak depolama sahasının ömrü uzatılmış olacaktır.

Sızıntı Suyu Geri Çevrim Sistemi

Sızıntı suyunun atık kütlesinin üzerine geri çevrimi, havaya püskürtme veya yüzeye spreyleme şeklinde değil, kurt ağızı bağlantılı hortum kullanmak suretiyle yüzeysel sızdırma şeklinde yapılacaktır. Sızıntı suyu geri çevrimi için Sızıntı Suyu Dengeleme Havuzunun yan tarafında yine yüksek yoğunluklu polietilen malzemeden mamül baca içerisinde geri çevrim ünitesi kurulmuştur.Bu ünite pompa istasyonu olarak çalışacaktır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü

B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar

İlimizde “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” ve “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik Yeterlilik Belgesi Tebliği” kapsamında; akaryakıt bayileri, elektrik enerjisi iletim ve elektrik üretim tesisleri, tarım kredi kooperatifler, çimento üretimi yapan tesis ve hazır beton tesisleri, atıksu arıtma tesisleri, kereste, gıda, tekstil , plastik granül üretimi yapan tesisler, tehlikesiz atık toplama-ayırma yapan ve atık geri kazanımı yapan tesisler, hastane ve veterinerlik hizmeti veren tesisler, LPG dolum tesisleri, havalimanı ve havacılık yakıt satışı yapan tesis olmak üzere toplam 226 adet endüstriyel tesis ve çevresi ile ilgili bilgileri içeren faaliyet ön bilgi formu, Çevre Bilgi Sistemi içerisinde yer alan Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemine giriş yapılarak doldurulmuş ve İl Müdürlüğümüz tarafından onaylanmış olup bu formlar Bakanlığımıza bildirilmiştir.

B.6.2.Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı

Arıtma çamurlarının toprakta kullanımında gerekli tedbirlerin alınması esaslarını sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde belirlemeyi amaçlayan “Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik” (EKAÇTKDY) kapsamında yapılan çalışmalardan devam etmektedir.

Arıtma Çamuru Tokat AAT’den yaklaşık olarak günlük 20 ton, Erbaa AAT’den yaklaşık olarak günlük 9,4 ton çıkmaktadır. Arıtma çamuru gerekli izinler alınıncaya kadar tesiste geçici olarak bekletilmektedir.

Belediyelerden kaynaklanan arıtma çamuru hem evsel hem de sanayi kaynaklı olup, sadece Grafik B.6 oluşturulmuştur.

Geçirimsiz Zeminde Biriktirilen

Şekil B.9- İlimizde 2013 Yılı Belediyelerden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi (Erbaa belediyesi,2013)

B.6.3.Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

İlimizde “Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” kapsamında yapılan çalışmalar yoktur. Ancak 2014 yılında ÇED dosyalarının içinde bulunan Doğaya Yeniden Kazandırma Planları bulunmaktadır. B.6.4. Tarımsal Faaliyetler İle Oluşan Toprak Kirliliği

İlimizde bitki besin maddesi bazında kullanılan gübre azot (N), fosfor (P),Potasyum (K) olup, insektisit (Zararlı böceklere karşı kullanılan öldürücü madde), fungisit (Mantar (küf) öldürücü madde), herbisit (Yabanî otlara karşı kullanılan öldürücü maddeler), akarisit (Akar, kene vb. parazitlere karşı kullanılan öldürücü madde), rodentisit (kemirgen hayvan öldürücü) pestisit çeşitleri kullanılmıştır. Pestisit miktarları ile ilgili bilgiler Çizelge B.8’ de verilmiştir. Topraktaki pestisit vb tarım ilacı birikimini tespit etmek amacıyla yapılmış analizler bulunmadığından Çizelge B.9 doldurulamamıştır.

Çizelge B.32- 2015 Yılı Tokat İli Bitki Besin Madde Kullanım Miktarları

(Tokat Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü,2016)

Bitki Besin Maddesi (N,P,K) Bitki Besin Maddesi bazında İlde Ticari Gübre Kullanılarak Kullanılan Miktar (ton) Tarım Yapılan Toplam Alan (ha) Azot 122 0000,07 Fosfor 47 166,6 205 977,18 Potasyum 1 251,18 TOPLAM 170417,85 Çizelge B.33 2015 Yılı Tokat İlinde Kullanılan Tarımsal İlaç Miktarları

Kimyasal Maddenin Kullanım Amacı Miktarı (kg/lt) İlde Tarımsal İlaç Adı Kullanılarak Tarım Yapılan Alan (ha) İnsektisitler Böcek öldürücü 23 208,12 Herbisitler Yabancıot öldürücü 105 176,25 2 686 605 Fungusitler Mantar öldürücü 236 382,63 Rodentisitler Kemirgen öldürücü 13 Nematositler Nematot öldürücü - Akarisitler Akar öldürücü 2 513,12 Kışlık ve yazlık yağlar Kabuklu bit ve koşnil 5 380 öldürücü TOPLAM 372 673,12

 (Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü,2016) B.7. Sonuç ve Değerlendirme İlimizde, su kaynaklarının korunması için atıksu arıtma tesisleri yapılmış ve halen yapılmakta olup, temiz enerji üretimi için hidroelektrik santrallerinin yapım çalışmaları devam etmektedir.2872 sayılı Çevre Kanunu ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği kapsamında yapılan çalışmalar ve toplumsal çevre bilinci arttıkça sularımız daha temiz akacaktır. NOT:TÜİK 2015 verilerini yayınlamadığı için Seçilmiş Göstergelerle Tokat 2014 çevre bölümünden veriler kullanılmıştır. KAYNAKLAR TÜİK Tokat Tarım, Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğü D.S.İ. 7. Bölge Müdürlüğü Yeşilırmak Belediyeleri Katı Atık Yönetim Birliği Başkanlığı Tokat-Turhal-Zile-Pazar Katı Atık Yönetim Birliği Tokat Belediyesi Erbaa Belediyesi,Havza Koruma Eylem Planı Final notları

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

C. ATIK

C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri) Tokat İl merkezi ve ilçelerinde yazın 459,389 ton/gün, kışın 446.602 ton/gün katı atık oluşmaktadır. Tokat ilinde ve Erbaa ilçesinde olmak üzere 2 adet katı atık düzenli depolama tesisi mevcuttur. İl merkezine ait olan Tokat-Turhal-Zile- Pazar Katı atık düzenli depolama tesisi 2015 yılı başından itibaren atık kabulüne başlamış olup, il geneli toplanan atıklar mevcut 1 adet aktarma istasyonundan düzenli depolama alanına gönderilmektedir. Tesis şehir merkezinin yaklaşık 55 km batısında 30 hektar büyüklüğünde bir alan olup Zile ilçesi sınırları içindedir. Alanın 3 km. güneyinde Ütük Köyü, 3 km kuzeyinde Bağlarpınarı Köyü, kuzeydoğusunda Kuşoturağı yerleşimi mevcuttur. Tesiste çalışan personellerden kaynaklı aylık 9 ton evsel nitelikli atık su oluşmaktadır. Oluşan bu atık sular sızdırmaz foseptikte biriktirilerek birliğe üye belediyeler tarafından vidanjörlerle çekilmektedir. Katı atık düzenli depolama tesisi içerisinde oluşan sızıntı suları sızıntı suyu toplama havuzunda biriktirilerek lot içerisine geri devir hattıyla tekrar verilmektedir. Sızıntı suyunun fazla gelmesi durumunda birliğe üye belediyelere ait vidanjörlerle çekilerek Tokat Belediyesi’ne ait arıtma tesisinde arıtılmaktır. Erbaa ilçesine ait katı atık düzenli depolama tesisi Tokat ili merkezinin kuzeyinde Erbaa ilçesi sınırları içinde, Evyaba Köyü, Yarıkaya Bodur düzü mevkiinde yaklaşık 7 hektarlık alandadır. Depolama alanı 2 lottan oluşmakta olup toplam alan yaklaşık 4 hektardır. Katı atık Düzenli Depolama sahasında oluşan atık sular ve yağış sonrası oluşan sızıntı suları, sızıntı suyu toplama sistemi ile toplanarak sızıntı suyu havuzunda birikmektedir. Buradan belirli periyotta çekilerek Erbaa Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine götürülmektedir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge C.34 (Tokat) İlinde 2015 Yılı İçin İl/İlçe Belediyelerince Toplanan ve Yerel Yönetimlerce (Büyükşehir Belediyesi/ Belediye/ Birliklerce Yönetilen Belediye Atığı Miktarı ve Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri (Belediyeler, 2016)

Büyükşehir/İl/İlçe Büyükşehir Nüfus Toplanan Ortalama Kişi Başına Transfer Atık Mevcut Belediye Atığı Yönetim Tesisi Belediye veya Belediyesi/ Katı Atık Miktarı Üretilen İstasyon Yönetimi Birliğin Adı Birlik ise (ton/gün) Ortalama Katı u Hizmetleri birliğe üye Atık Miktarı Varsa ni olan (kg/gün) Sayısı belediyeler Kim Yürütüyor? Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Düzenli Ön İşlem (Mekanik Yakma Düzensiz Depolama Depolama Ayırma/ Biyokurutma/ Kompost/ Biyometanizasyon)

TOKAT-TURHAL- TOKAT BEL. 142.724 142.724 144.046 139.526 1,01 0,98 1 ÖS X _ _ ZİLE-PAZAR KATI TURHAL BEL. 61.726 61.726 66.897 64.013 1,08 1,04 1 ÖS X _ _ ATIK YÖNETİM BİRLİĞİ ZİLE BEL. 34.204 34.204 40.575 38.600 1,19 1,13 0 ÖS X _ _ PAZAR BEL. 4.837 4.837 6.188 5.995 1,28 1,24 0 ÖS X _ _ NİKSAR BELEDİYESİ 37.750 35.694 50-55 45-50 1,9 1,4 YOK BŞ _ _ DÜZENSİZ DEPOLAMA YEŞİLIRMAK BELEDİYELERİ ERBAA BELEDİYESİ 106.895 106.895 75 70 1,1 0,98 YOK ÖS X _ _ KATI ATIK YÖNETİM BİRLİĞİ

Karayaka 2842 2842 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ BelediyesiTanoba 2459 2459 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ Reşadiye 11478 11478 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ Tanoba Taşovai 11056 11056 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ GürçeşmeBelediyesi 2850 2850 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ ReşadiyeGökal 3106 3106 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ Serenli 3062 3062 _ _ _ _ YOK ÖS X _ _ Belediyesi ARTOVA BELEDİYESİ 3200 3164 5 7 1,5 2,2 _ B _ _ DÜZENSİZ DEPOLAMA Taşova Belediyesi BAŞÇİFTLİK BELEDİYESİ 8000 3000 8 6 1 2 YOK B X _ _ DÜZENSİZ DEPOLAMA Gürçeşme Beldesi YEŞİLYURT BELEDİYE Gökal Beldesi 4700 4700 3 5 0,50 1 YOK B _ _ DÜZENSİZ DEPOLAMA

ALMUS BELEDİYESİ 6500 5000 4 6 - - YOK B _ _ DÜZENSİZ DEPOLAMA Serenli SULUSARAY BELEDİYESİ Beldesi 12000 7805 13 6,5 1,08 0,83 YOK B İl Geneli 459.389 446.602 257.814 248.235 11.64 12.80

*Belediye(B),ÖzelSektör(OS),BelediyeŞirketi(BŞ)

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları Tokat il merkezinde oluşan hafriyat toprağı inşaat ve yıkıntı atıkları yılda ortalama 10.000 ton/yıl oluşmaktadır. Toplanan bu atıklar il merkezine 5 km mesafede Yeşilırmak kenarındaki alanda depolanmaktadır. Hafriyat toprağı inşaat ve yıkıntı atıkları İlçelerde ise ayrı belirlenen alanlarda depolanmaktadır. C.3. Ambalaj Atıkları

“Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında ambalaj üretimi yapan bir firma bulunmaktadır. Ambalaj üreticileri ve piyasaya sürenler takip edilip firmalara sistem üzerinden kullanıcı adı ve şifre verilmektedir.

Çizelge C.35- İlimizdeki 2015 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Ambalaj Cinsi Üretilen Piyasaya Sürülen Geri Kazanım Geri Kazanılması Geri Kazanılan Gerçekleşen Ambalaj Ambalaj Miktarı Oranları (%) Gereken Miktar Miktar (kg) Geri Kazanım Miktarı (kg) (kg) (kg) Oranı (%)

Plastik 753.902 1.519.875 48 - - - Metal - 15.541 48 - - - Kompozit - - 48 - - - Kağıt Karton - 395.302 48 - - - Cam - 54.983 48 - - - Ahşap - 167.029 5 - - - Toplam 753.902 2.152.730 48 - - -

İlde kayıt altına alınan 1 ambalaj üreticisi ve 98 piyasaya süren işletme bulunmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 120

98 100 Kayıtlı Ekonomik İşletmeler

82 83 80 76 67 61 60

40 33 30 31 32 32

0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Şekil Şekil C.10- İlimizdeki 2015 Yılı Kayıtlı Piyasaya Süren Ekonomik İşletmeler (Ambalaj Bilgi Sistemi, 2016)

C.4. Tehlikeli Atıklar İlimizde atık beyan sistemine kayıtlı 380 resmi kurum ve özel firma bulunmaktadır. 2015 yılında sisteme 110 adet yeni firma kaydı yapılmıştır. Sistemde 2015 yılında atık beyanını yapan firmaların beyanlarının incelenmesi devam etmektedir. Çizelge C.23 ve Şekil C.13’de yer alan tehlikeli atıklarla ilgili bilgiler 2015 yılına ait Atık Beyan Sisteminde onaylama işlemi yapan firmaların verilerine göre düzenlenmiştir.

140000

120000

100000

80000 2014 2015 60000

40000

20000

0 Geri Bertaraf Tesis İçi Stok İhracat Toplam Kazanım

Şekil C.11 – Atık Yönetim Uygulaması Verilerine Göre İlimizdeki Tehlikeli Atık Yönetimi

(TABS, 2016) 69

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge C.35 - (2015) ilinde atık işleme ve miktarı (TABS, 2016)

ATIK İŞLEME YÖNTEMİ KODU ATIK İŞLEME MİKTAR (R/D) YÖNTEMİ ADI (kg) D10 Bertaraf (Yakma) 25725 D10 Bertaraf (Yakma) 2530 D5 Bertaraf (Özel Mühendislik 32382725 gerektiren düzenli depolama) D9 Bertaraf (D1 ile d8 ve D10 ile 524452 D12 arasında verilen işlemlerdenherhangi biri yoluyla atılan bileşiklerin veya karışımların oluşmasına neden olanve başka biryerde ifade edilemeyen biyolojik işlemler) R1 Geri Kazanım (Enerji üretimi 10584 amacıyla başlıca yakıt olarak veya başka şekillerde kullanma) R1 Geri Kazanım (Enerji üretimi 18859 amacıyla başlıca yakıt olarak veya başka şekillerde kullanma) R3 Geri Kazanım (Solvent olarak 7975 kullanılmayan organik maddelerin ıslahı/geri dönüşümü) R4 Geri Kazanım (Metallerin metal 38360 bileşiklerin ıslahı/geridönüşümü) R9 Geri Kazanım (Yağların yeniden 37735 rafine edilmesi veya yeniden kullanımları)

R9 Geri Kazanım (Yağların yeniden 5450 rafine edilmesi veya yeniden kullanımları R12 Geri Kazanım (Atıkların R1 ila 177349 R11 arasındaki işlemlerden herhangi birne tabi tutulmak üzere değişimi) R13 Geri Kazanım (R1 ila R12 134966 arasında belirlenen işlemleden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların ara depolanması)

C.5. Atık Madeni Yağlar “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” çerçevesinde atık yağ oluşturan resmi ve özel kuruluşların denetimleri yapılarak atık yağlarını yılında uygun şekilde bertaraf etmeleri sağlanmaktadır. İlimizde 2015 yılında 50.614 ton atık madeni yağ, PETDER tarafından toplanarak geri kazanım/bertarafı sağlanmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 70.000

60.000

50.000

40.000

ATIK MADENİ YAĞ (ton) 30.000

20.000

10.000

0 2011 2012 2013 2014 2015

Şekil C.12. İlimizdeki Atık Madeni Yağ Toplama Miktarı (PETDER, 2016)

Çizelge C.36 – İlimizdeki Atık Madeni Yağ Geri Kazanım ve Bertaraf Miktarları (PETDER, 2016)

Yıl Geri kazanım Nihai bertaraf İhracat Stok Atık (ton) (ton) (ton) (ton) Minimizasyonu (Tesis İçi) (ton) - - - - 2011 65.273 - - - - 2012 48.650

2013 41.023 - - - -

2014 44.233 - - - -

2015 50.614 - - - -

C.6. Atık Pil ve Akümülatörler

İlimizde atık pillerin ayrı toplanması ile ilgili bilgilendirme çalışmaları İl Müdürlüğümüz tarafından yapılmaktadır. TAP tarafından alışveriş noktalarına ve otellere yerleştirilen pil kutuları ile atık pil toplama çalışmaları yürütülmektedir. Biriktirilen atık piller yetkilendirilmiş kuruluş olan TAP tarafından toplanmaktadır. İlimizde oluşan atık akümülatörler Bakanlığımızca lisans almış yetkili firmalar tarafından toplanmaktadır.

Çizelge C.37 – İlimizde 2015 Yılında Toplanan Pil ve Akümülatörlerle İlgili Veriler (AKÜDER, 2016)

ATIK PİL ve AKÜMÜLATÖRLER Atık Akümülatör Geçici İldeki Atık Akümülatör Geri Geri kazanım Tesislerinde İşlenen Toplanan Atık Depolama İzni Verilen Kazanım Tesisleri Atık Akümülatör Miktarı Akümülatör Miktarı Depo Kapasite Kapasitesi (ton) (ton) Sayı Miktarı (ton) % Sayısı (ton/yıl) - - 40,370 - - - -

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

300.000

250.000

200.000

150.000

100.000 24.071 18.208 23.196 21.094 40.370 50.000

0 2011 2012 2013 2014 2015

Şekil C.13 – İlimizde Yıllar İtibariyle Atık Akü Toplama ve Geri Kazanım Miktarı (ton) (AKÜDER, 2016)

İlimizde atık akü kazanım tesisi bulunmamaktadır.

Çizelge C.38 – İlimizde Yıllar İtibariyle Atık Akü Kazanım Miktarı (Ton) (Kaynak, yıl)

2012 2013 2014 2015 Kurşun Plastik Cüruf Asitli Su TOPLAM

İlimizde atık akü kazanım tesisi bulunmadığından çizelge C.27 düzenlenememiştir.

Çizelge C.39 – İlimizde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Miktarı (Kg) (AKÜDER, 2016)

2013 2014 2015

23.196 21.094 40.370

Çizelge C.40 İlimizde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı (Kg) (TAP, 2016)

2012 2013 2014 2015

2.110 1.356 1.385 3.079,59

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

C.7. Bitkisel Atık Yağlar

“Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında ilimizde işletmelerde oluşan atık bitkisel yağlar lisanslı firmalarca toplanarak geri dönüşümü sağlanmaktadır. İlimizde lisanslı Bitkisel Atık Yağ Geri Kazanım Tesisi ve Bitkisel Atık Yağ Taşıma Lisanslı Araç bulunmamaktadır. Diğer illerden gelen lisanslı araçlarla bitkisel atık yağlar toplanılmaktadır.

Çizelge C.41 – İlimizde 2015 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler (DEHA, 2016)

Toplanan Bitkisel Atık Yağ Miktarı Lisans Alan Geri Kazanım Tesisi Bitkisel Atık Yağ Ara Depolama (ton) Lisansı Verilen Tesis

Kullanılmış Kullanım Ömrü

Kızartmalık Yağ Dolmuş Yağlar Kapasitesi Sayısı Sayısı Kapasitesi (ton) (20 01 26*) (20 01 25) (ton/yıl)

38,939

C.8. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)

İlimizde “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında lisanslı bertaraf tesisi bulunmamaktadır. 2012 yılından itibaren 1 adet çimento fabrikasında ek yakıt olarak ÖTL kullanılmaktadır. İlimizde 2015 yılında çimento fabrikasında bertaraf edilen ÖTL bulunmamaktadır.

Çizelge C.42 – İlimizde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları (ton/yıl) (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER (ÖTL) ÖTL Geçici Geçici ÖTL Geri Kazanım Geri Depolama ÖTL Bertaraf Tesisi Bertaraf Depolama Tesisi Kazanılan Alanlarındaki Edilen ÖTL Alanı ÖTL Miktarı ÖTL Miktarı Miktarı (ton) Hacmi Kapasitesi (ton) Kapasitesi Sayısı (ton) Sayısı Sayısı (m3) (ton/yıl) (ton/yıl) ------

C.9. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar (AEEE)

Avrupa Birliği’nin 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifi ile elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminde kullanılan tehlikeli maddelerin kullanılmasını yasaklayan 2002/95/EC sayılı elektrikli ve elektronik eşyalarda bazı zararlı maddelerin kullanımının sınırlanmasına ilişkin direktiflerin ulusal mevzuatımıza uyumlaştırılması çalışmaları kapsamında

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. “Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği” hazırlanarak 22.05.2012 tarih ve 28300 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İlimizde bu yönetmelik kapsamında Belediyeler Tarafından Oluşturulan AEEE Getirme Merkezi, AEEE’lerin Toplanması Amacıyla Oluşturulan Aktarma Merkezi ve lisanslı AEEE İşleme Tesisi bulunmamaktadır.

Yönetmelik büyük ev eşyaları, küçük ev aletleri, bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları, tüketici ekipmanları, aydınlatma ekipmanları, elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere),oyuncaklar, eğlence ve spor aletleri, tıbbi cihazlar (emplantasyon ürünleri ve hastalık bulaşıcı temaslarda bulunan ürünler hariç), izleme ve kontrol aletleri ve otomat sınıflarına

dâhil olan elektrikli ve elektronik eşyalar ile elektrik ampulleri ve evsel amaçlı kullanılan aydınlatma gereçlerini kapsamaktadır. İlimizde atık Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalarla ilgili veri bulunmamaktadır.

C.10. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar “Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” kapsamında İlimizde 1 adet ÖTA teslim yeri bulunmaktadır. 2015 yılı içerisinde araç gelmediğinden tablo doldurulamamıştır.

Çizelge C.43- İlimizde (2015) Yılı Hurdaya Ayrılan Araç Sayısı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Oluşturulan ÖTA ÖTA Geçici ÖTA İşleme Tesisi Teslim yerleri Depolama Alanı İşlenen ÖTA Miktarı (ton) Kapasitesi Kapasitesi Sayısı Sayısı Sayısı (ton/yıl) (ton/yıl)

------

C.11. Tehlikesiz Atıklar 02 Nisan 2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren“Atık Yönetimi Yönetmelik” uyarınca tehlikesiz olarak tanımlanmış olan atıkların lisanslı işletmelerde bertarafının/ gerikazanımının sağlanması için Müdürlüğümüzce bildirim ve bilgilendirme çalışmaları yapılmaktadır. Tehlikesiz atıkların bertarafı/gerikazanımını sağlayan tesisler kayıt altına alınarak gerekli İzin/lisansları alması sağlanmaktadır. İlimizde 2 adet tehlikesiz atık gerikazanım/bertaraf tesisi bulunmaktadır.

Türkiye’de tehlikesiz atık statüsünde olan ve miktar olarak oldukça fazla olan demir çelik sektöründen kaynaklanan, cüruf atıkları; Termik santrallerden kaynaklanan, kül atıkları ve daha çok biyolojik arıtma tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurları bu atık grubunda değerlendirilmektedir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge C.44 – (2015)İlimizde Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikesiz Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Edilmesi İle İlgili Verileri (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) Atık Kodu** 2015 Atık Geri Geri Geri Bertaraf Bertaraf Bertaraf Miktarı Kazanım Kazanım Kazanım Miktarı %’ si Yöntemi (ton/yıl) Miktarı %’ si Yöntemi (ton/yıl) (ton/yıl) 020401 2.8291,100 ------020402 33050,600 ------020705 10,040 10,040 100 R12 040199 5,755 5,755 100 R12 150101 9,910 9,910 100 R12 150101 0,150 ------150102 37,900 37,900 100 R12 150102 0,250 ------160103 21,000 21,000 100 R12 160103 7,950 7,950 100 R3 160117 0,215 ------160604 0,006 0,006 100 D5 170407 106,145 106,145 100 R13 170411 73,604 73,604 100 R12 170411 5,990 5,990 100 R4 180109 0,08 0,08 100 D10 180208 0,100 200101 1,200 1,200 100 R12 200111 0,950 ------200139 0,500 0,500 100 R12 200140 5,980 5,980 100 R12

C.11.1 Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları

Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar, 02 Nisan 2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Yönetmelik”in Atık Listesinde; 10 02 koduyla, “Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar” olarak belirtilen başlık altında yer almaktadır. Söz konusu atık sınıflandırılması Çizelge C.19’de gösterilmektedir. İlimizde demir çelik sektörü bulunmamaktadır.

Çizelge C.45 – Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar Listesi

ATIK ISIL İŞLEMDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR KATEGORİ KODU 10 02 Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar 10 02 01 Cüruf işleme atıkları 10 02 02 İşlenmemiş cüruf 10 02 07* Tehlikeli maddeler içeren gazların arıtımı sonucu ortaya çıkan katı M atıklar 10 02 08 10 02 07 dışında gaz arıtımı sonucu ortaya çıkan katı atıklar 10 02 10 Haddehane tufalı 10 02 11* Soğutma suyunun arıtılmasından kaynaklanan yağ içerikli atıklar M 75

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 10 02 12 10 02 11 dışındaki soğutma suyu arıtma atıkları 10 02 13* Gaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve M filtre kekleri 10 02 14 10 02 13 dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar ve filtre kekleri 10 02 15 Diğer çamurlar ve filtre kekleri 10 02 99 Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar

C.12.2 Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül İlimizde kömürle çalışan termik santral bulunmamaktadır. Çizelge C.46 – Atık Yönetimi Yönetmeliğe göre Termik Santral Atıkları

ATIK ISIL İŞLEMDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR KATEGORİ KODU 10 01 Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar (19 Hariç) 10 01 01 (10 01 04’ün altındaki kazan tozu hariç) dip külü, cüruf ve kazan tozu 10 01 02 Uçucu kömür külü 10 01 03 Turba ve işlenmenmiş odundan kaynaklanan uçucu kül 10 01 04* Uçucu yağ külü ve kazan tozu A 10 01 05 Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı katı atıklar 10 01 07 Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı çamurlar 10 01 09* Sülfürik asit A 10 01 13* Yakıt olarak kullanılan emülsifiye hidrokarbonların uçucu külleri A 10 01 14* Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve M tehlikeli maddeler içeren dip külü, cüruf ve kazan tozu 10 01 15 10 01 14 dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan dip külü, cüruf ve kazan tozu 10 01 16* Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve M tehlikeli maddeler içeren uçucu kül 10 01 17 10 01 16 dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan uçucu kül 10 01 18* Tehlikeli maddeler içeren gaz temizleme atıkları M 10 01 19 10 01 05, 10 01 07 ve 10 01 18 dışındaki gaz temizleme atıkları 10 01 20* Saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren M çamurlar 10 01 21 10 01 20 dışındaki saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan çamurlar 10 01 22* Kazan temizlemesi sonucu çıkan tehlikeli maddeler içeren sulu çamurlar M 10 01 23 10 01 22 dışındaki kazan temizlemesi sonucu çıkan sulu çamurlar 10 01 24 Akışkan yatak kumları 10 01 25 Termik santrallerin yakıt depolama ve hazırlama işlemlerinden çıkan atıklar 10 01 26 Soğutma suyu işlemlerinden çıkan atıklar 10 01 99 Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar

C.11.3. Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları Tokat ilinde; Tokat Belediyesi ve Erbaa Belediyesine ait 2 adet evsel ve kentsel atıksuları arıtan biyolojik arıtma tesisi bulunmaktadır. Tokat Belediyesi AAT’de 4010 ton/yıl, Erbaa Belediyesi AAT’de 3090 ton/yıl arıtma çamuru oluşmaktadır. Bunun dışında 6tesiste fiziksel, biyolojik ve paket atıksu arıtma tesisleri bulunmakta olup bu tesislerde yaklaşık olarak 66 ton arıtma çamuru oluşmaktadır. 76

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. C.12. Tıbbi Atıklar İlimizde Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında sağlık kuruluşlarında oluşan tıbbi atıklar için Tokat İline hizmet verecek Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi kurulmuş olup tıbbi atık taşıyacak firma ve araç için Taşıma Lisansı 2012 yılı Şubat ayında verilmiştir.

Çizelge C.47– (2015) Yılında İlimiz Sınırları İçindeki Belediyelerde Toplanan Tıbbi Atıklar (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

İl/ilçe

Belediyesinin Adı

Planı

Tıbbi

Tesisi

Yakma

miktarı

Yönetim Bertaraf Yöntemi Bertaraf

tıbbi atıktıbbi

Atıkların

Toplanan

Taşınmas

Tıbbi Atık

Sterilizasyon

Var

Yok

Özel

Kamu

ton/yıl

Yetkili

Tesisin

Yakma

Firmanın

Belediyenin

Sterilizasyon

Bulunduğu İl

TOKAT X X 362,622 X X TOKAT NİKSAR X X 33,813 X X TOKAT ERBAA X X 52,366 X X TOKAT TURHAL X X 49,814 X X TOKAT REŞADİYE X X 7,487 X X TOKAT ZİLE X X 22,815 X X TOKAT PAZAR X X 1,222 X X TOKAT ALMUS X X 8,559 X X TOKAT ARTOVA X X 1,239 X X TOKAT YEŞİLYURT X X 1,593 X X TOKAT SULUSARAY X X 0,734 X X TOKAT BAŞÇİFTLİK X X 0,804 X X TOKAT

Çizelge C.48- İlimizdeki Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 Tıbbi Atık Miktarı 435 489 531 531 545,05 544,661 (ton) C.13. Maden Atıkları İlimizde bir adet maden zenginleştirme tesisinden metalik minerallerin fiziki ve kimyasal olarak işlenmesinden kaynaklanan maden atığı ortaya çıkmaktadır.

Çizelge C.49 - (2015)İlimizdeki Maden Zenginleştirme Tesislerinden Kaynaklanan Atık Miktarı (Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Tesis Adı İşlenen Atık Bertaraf Depolama Cevherin Miktarı Yöntemi sınıfı Adı (ton/yıl)

Özdemir Antimuan Madenleri Antimuan 23820 D15 Geçici A.Ş. Turhal Şb. depolama

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. C.14. Sonuç ve Değerlendirme

Tokat ilinde tüm atıklarla ilgili yönetmelikler çerçevesince denetimler yapılarak, atıkların uygun şekilde geri kazanım ve bertarafının yapılması sağlanmaktadır.

Kaynaklar:

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016 Tokat İl/İlçe Belediyeleri, 2016 Tokat Turhal- Zile- Pazar Katı Atık Yönetim Birliği, 2016 Yeşilırmak Belediyeleri Katı Atık Yönetim Birliği, 2016 PETDER, 2016 TAP, 2016 DEHA, 2016 AKÜDER, 2016

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Ç. KİMYASALLARIN YÖNETİMİ

Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar

İlde “Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” kapsamında yapılan çalışmalara yönelik Çizelge Ç.1 oluşturulmuştur.

Çizelge Ç.50 – İlimizdeki (2015) Yılı SEVESO Kuruluşlarının Sayısı(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

KURULUŞ SAYISI Alt Seviye 2 Üst Seviye - TOPLAM 2

Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme İlimizde Büyük Endüstriyel Tesis olarak Adoçim Çimento Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Muammer Tuksavul Turhal Şeker Fabrikası bulunmaktadır.

Kaynak : Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK

D.1. Flora Tokat İli, gerek orman arazileri,gerekse mera, yaylak ve kışlaklar, flora ve fauna bakımından oldukça zengindir. Doğal olarak yetişen birçok yem bitkisinin yanında; kuşburnu,böğürtlen,yabani armut, ıhlamur, kızılcık, alıç, menegiç, kekik, salşep,madımak, ballıbaba, yabaninane, kapari, mahlep gibi birçok bitki türleri mevcuttur. Tokat ve yöresi florasında tıbbi aromatik bitkilerden adaçayı (Salvia tomentosa), misk adaçayı (Salvia sclarea) ve diğer bazı Salvia türleri yaygın olarak bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Thymbra spicata (karabaş kekiği), Thymus spyleus (kır kekiği) ve diğer bazı kekik türleri de doğal olarak bulunmaktadır. Ayrıca, Tokat yöresinde Melisa officinalis (oğul otu), rezene (Foeniculum vulgare var. dulce), Çörek otu (Nigella sativa), Çemen (Trigonella foenum garecum) gibi türler de doğal ve kültürel olarak bulunmaktadır. Bunların yanı sıra kuşburnu, mahlep, kiraz vişne, elma armut, ahlat gibi meyvelerle ahududu, böğürtlen, karadut gibi üzümsü meyveler bakımından da Tokat yöresi zengindir. Tokat ili kaybolmaya yüz tutan, özellikle sağlık meyveleri olarak bilinen çok sayıda meyve türlerine sahiptir. Örneğin; Üvez (Sorbus domestica L.), Muşmula (Mespilus germenica L.) bunlardandır. Ayrıca Hünnap, kebere (Cappari spinoza)’nin de korunması ve kültüre alınması gerekir.

Tokat Florası; Floristik çalışmaların arazi uygulamasına geçmeden önce yapılan literatür taramalarında Türkiye Florası (Flora of Turkey) 1-11 (Davis 1965-1985, Güner vd. 2000) ve Türkiye Bitkileri Veri Servisinden (TUBİVES) istifade edilmiştir. Türkiye Florası 1-11' de Tokat iline kayıtlı olan bitki taksonları ve lokasyonları taranmıştır. Buna göre Tokat ilinde 60 familyaya ait 303 takson bulunmaktadır. Familyalara göre takson sayıları ve Tablo 1 ve Şekil 1`de verilmiştir. En fazla takson sayısı (38) Leguminosae familyasında tespit edilmiş bunu sırasıyla Compositae (Asteraceae) (28), Labiatae (Lamiaceae) (27) ve Cruciferae (24) familyaları izlemiştir. Türkiye Florası (Davis 1965-1985, Güner vd. 2000) eserinden faydalanılarak hazırlanan takson listesi ise Tablo 2`de verilmiştir. Güncel floristik düzenlemelerde meydana gelen yeni familyalar ve diğer taksonlar bu listeye (Tablo 1) yansıtılmamıştır.

Çizelge 51. Türkiye Florası`na (Davis 1965-1985, Güner vd. 2000) göre Tokat İlinde bulunan familyalara ait takson sayıları

FAMILYA Takson FAMILYA Takson FAMILYA Takson Sayısı Sayısı Sayısı LEGUMINOSAE 38 GUTTIFERAE 3 ACANTHACEAE 1 COMPOSITAE 28 OROBANCHACEAE 3 AMARYLLIDACEAE 1 (Asteraceae) LABIATAE (Lamiaceae) 27 CORYLACEAE 3 ARACEAE 1 CRUCIFERAE 24 IRIDACEAE 3 ASCLEPIADACEAE 1 GRAMINEAE (Poaceae) 18 VIOLACEAE 2 BETULACEAE 1 BORAGINACEAE 14 ACERACEAE 2 BORAGINACEAE 1 UMBELLIFERAE 12 CAPRIFOLIACEAE 2 CONVOLVULACEAE 1 CARYOPHYLLACEAE 11 SANTALACEAE 2 CUPRESSACEAE 1 LILIACEAE 11 ULMACEAE 2 GENTIANACEAE 1 ROSACEAE 10 BERBERIDACEAE 1 ILLECEBRACEAE 1 SCROPHULARIACEAE 9 CAPPARACEAE 1 JUGLANDACEAE 1 RUBIACEAE 8 RESEDACEAE 1 JUNCACEAE 1 EUPHORBIACEAE 7 POLYGALACEAE 1 JUNCAGINACEAE 1 DIPSACACEAE 6 ILLECEBRACEAE 1 MORINACEAE 1 ORCHIDACEAE 6 POLYGONACEAE 1 OLEACEAE 1 FAGACEAE 5 MALVACEAE 1 ONAGRACEAE 1 CYPERACEAE 5 GERANIACEAE 1 PLANTAGINACEAE 1 RANUNCULACEAE 4 RUTACEAE 1 PLATANACEAE 1 PAPAVERACEAE 4 ANACARDIACEAE 1 PLUMBAGINACEAE 1 CHENOPODIACEAE 3 LYTHRACEAE 1 SCROPHULARIACEAE 1 80

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Tokat Şube Müdürlüğü Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Sonuç Raporu

Şekil D.14 Türkiye Florası`na (Davis 1965-1985, Güner vd. 2000) göre Tokat İlinde bulunan takson sayılarının familyalara göre dağılımı.

İlimiz florasında yer alan türler Çizelge D.5’te gösterilmiştir.

Çizelge D.52 Tokat Florasında Yer Alan Türler

Latince Adı Familyası Türkçe Adı Acanthus hirsutus acanthaceae Ayı pençesi

Acer campestre Aceracese Sahra akçaağacı

Acer hyreanum aceracese Akçaağaç

Acer negunda aceracese Akçaağaç

chantholimon venustum plumbaginaceae Kardikeni(Kipri yastığı)

Achillea setacea Compozitae Tilki kuyruğu

Adonis auutomnalis Kan damlası

Alkanna orientalis Boraginaceae Tosbağa otu

All. panicu. ssp paniculatum Liliaceae

Alopecurus agrestis Sıçan kuyruğu

Alyssum cantemptum Cruciferae

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Alyssum hirsitum Cruciferae

Alyssum xanthocarpum Cruciferae

Amelanchier rotundifolia Rosaceae

Amygdolus orientalis Rosaceae Ahlat

Anchusa azurea Boroginaceae

Androsace maxima Primulaceae

Anthemis austriaca Compositae

Anthemis cretica Compositae Papatya

Anthemis tinetoris Compositae

Arabis cauca. Ssp caucasica Cruciferae

Arabis nova Cruciferae

Arabis sagittata Cruciferae

Arbutus androhne Sandal

Arbutus unedo Kocayemiş

Asperula arvensis Rubiaceae Yapışkan ot

Astragallus achinus Fabeceae Geven

Astragallus compactus Fabeceae Geven

Astragallus densifolıus Fabeceae Geven

Asragallus fraxinifolus Fabeceae Geven

Astropis trinius Tuzlu tokurcun

Avena fatua Poaceae Deli yulaf

Bellis perennis Compositae Koyun gözü

Briza maxima Kuş ekmeği

Bromus arvensis Poaceae Tarla bromu

Bromus tectorum Poaceae Dam bromu

Capsella bursa pastoris Çoban çantası

Carpinus betulus Betulaceae Adi gürgen

Carpinus orientalis Betulaceae Doğu gürgeni

Castenea sp. Kestane

Cedrus libani Pinaceae Lübnan sediri

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Celocia cristata Horoz ibiği

Celtis galabrata Ulmaceae Çitlembik

Latince Adı Familyası Türkçe Adı Celtis galabrata Ulmaceae Dağum, Çitlembik

Centaurea depressa Compositae Acımık

Cirsium arvense Compositae Köy göçüren

Cistus creticus Cistaceae Yapraklı ladin

Cistus laurifolius Cistaceae Laden

Colutea cilicica Fabaceae Yabani sinameki

Convulvulus arvensis Convulvulaceae Sarmaşık

Corulus avellena Betulaceae Fındık

Corulus sp. Betulaceae Yabani fındık

Cotoneaester nummularie Rosaceae Dağ muşmulası

Crataegus monogyna Rosaceae Alıç

Crataegus orientalis Rosaceae İt alıcı

Crataegus tanacetifolin Rosaceae Alıç

Crepis virens Compositae Yeşil hindiba

Cynodon dactilon Poaceae Köpekdişi ayrığı

Cyperus rotundus Topalak

Dactylis glomerata Poaceae Domuz ayrığı

Daphne oleides Thymelaceae Defne

Datura stramonium Şeytan elması

Eleagnus angustifolius Eleagnaceae İğde

Eguisetum maximum Eguisetaceae İri boğumlu at kuyruğu

Erika sp. Funda

Euphorbia amygdaloides Euphorbiaceae Sütleğen

Evonymus Europeus Celestraceae Taflan

Fagus sp. Kayın

Fraksinus sp. Dişbudak

Fumaria spicata Şahtere

Galanthus elwesii Amaryllidaceae Kardelen

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Galanthus gracilis Amaryllidaceae Kardelen

Galium aparina Yapışkan ot

Hedera helix Araliaceae Kaya sarmaşığı

Hypericum scabrum Hypericaceae Binbir delik otu

Jasmium Fruticans Oleaceae Yasemin

Juniperus excelsa Cupressaceae Boylu ardıç

Juniperus foetidissima Cupressaceae Kokar ardıç

Juniperus oxycedrus Cupressaceae Katran Ardıç

Lamicera caucasica Caprifoliaceae Hanımeli

Lamium maculatum Labiatae Ballı baba(benekli)

Laurus nobilis Defne

Legosia speculum Kadın aynası

Lolium perenne Fabaceae Çim

Lolium temutentum Fabaceae Delice

Malus sylev. Ssp orientalis Rosaceae Taşut

Medicago rigidula ssp rigidula Liliaceae Yonca

Melilotus officinalis Fabaceae Limon otu

Merzurus annua Köpek lahanası

Muscari armeniacum Liliaceae Arap sümbülü

Myosotis alpestris Boraginaceae Unutma beni

Latince Adı Familyası Türkçe Adı Paconis mascula Paeoniaceae Şakayık

Pagus orientalis Pagaceae Kayın

Paliurus aceletus Karaçalı

Papver rhoeas Papaveraceae Gelincik

Parietara judaica Urticeceae Yapışkan ot

Peganum harmala Liliaceae Üzerlik otu

Phalaris canariensis Kuş yemi

Phillyrea latifolia Oleaceae Kesme

Phragmites ramineae Taban sazı

Pinus brutia Pinaceae Kızılçam

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Pinus nigra Pinaceae Karaçam

Pinussylvestris Pinaceae Sarıçam

Pistecia terb ssp paleastina Pistaciae Melengra

Plantago lanceolata Plantaginaceae Sinir otu

Plantago majör İri sinirli otu

Platanus sp. Çınar

Polygonum aviculare Çoban değneği

Populus tremula Salicaceae Titrek kavak

Portucala oleraceae Semiz otu

Pteridium aqulinum Hypolepidaceae Eğrelti

Quercus cerris Fagaceae Saçlı meşe

Quercus macronthera Fagaceae Sapsız meşe

Quercus pubescens Fagaceae Tüylü meşe

Ranuculus arvensis Düğün çiçeği

Raphanus raphanistrum Yabani turp

Rhodedondron sp. Orman gülü

Rosa canina Rosaceae Kuşburnu

Rubus sp. Böğürtlen

Rumex acetosella Polygonaceae Labada

Salcia aethiopis Labiatae Yünlü adaçayı

Salix alba Salicaceae Ak söğüt

Salvia virgata Labiatae Ada çayı

Senecia vernalis Compositae Kanarya otu

Silena compacta Caryophyllaceae Salkım çiçeği

Sinapis arvensis Cruciferae Hardal

Solanum ducamara Solanaceae Köpek üzümü

Sorbus domestica Rosaceae Bahçe üvezi

Sorbus kusnetzovii Rosaceae Üvez

Sorbus torminalis Rosaceae Üvez

Sorbus umbellata Rosaceae Üvez

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Sorghum Kaynaş

Steria Kirpi darı

Thymus serpyllum Labiate Yabani kekik

Tilia sp. Ihlamur

Trifolium pratense Fabaceae Üçgül

Vaccinium sp. Ayı üzümü

Verbascum arvensis Scrophulariaceae Sığır Kuyruğu

Verbascum glomeratum Scrophulariaceae Sığır Kuyruğu

Viburnum lantana Caprifoliaceae Kartopu

Vicia Angustifolia Liliaceae Kır Fiği

Xsanthium Pıtrak

Özellikli Bitki Toplumları Göstergeler

Tokat ilinde yayılış gösteren özellikli bitki toplumları tespit edilmiştir. Bunların başında Niksar Akıncı Mevkii ve Erbaa Çatalan-Fındıcak Mevkii`nde bulunan relikt Cedrus libani (Lübnan sediri, Toros Sediri veya Katran Ağacı) toplulukları vardır. Cedrus libani, çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Anadolu Toroslarında yaygın görülen, ayrıca Kelkit ve Yeşilırmak vadilerinde kalıntı meşcereleri bulunan bir ağaç türüdür. Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde bulunur ve kışları ılık yerler ister. Tokat ilinde bu bitkiler ortalama 100 hektarlık adacıklar halinde relikt bitki toplulukları olarak sığınıp kalmışlardır. Bu nedenle Tokat ili biyolojik çeşitliliğinin korunmasında önem arz eden bitki toplulukları olup korunmaları gerekmektedir.

Rhododendron luteum (sarı çiçekli orman gülü) türü Erbaa İkizce Mevkiinde büyük bir bitki topluluğu oluşturmuştur. Erbaa Çatalan Gölü ve Tifi Deresi, Niksar Şahnalan Sulak Alanı, Niksar Çanakçı Deresi, Pazar Kazgölü, Reşadiye Zinav Gölü, Almus Baraj Gölü sulak alanlar açısından Inula helenium subsp. orgyalis, Stipa bromoides, Stipa ehrenbergiana, Stipa holosericea, Lemna minor, Typha domingensis ve Epipactis palustris gibi türleri içinde barındırmaktadır. Günümüzdeki bilgilerimize göre sulak alanlar, yeryüzünün en zengin ve en üretken ekosistemlerini oluşturmaktadır.

Bu alanlar yöre insanlarına ve ülkenin geneline geniş yelpazede hizmet veren oldukça karmaşık doğal sistemlerdir ve yeryüzündeki başka hiçbir ekosistemle karşılaştırılmayacak ölçüde işlev ve değerlere sahiptir.

Sulak alanlar, tropik ormanlardan sonra biyolojik çeşitliliğin en yüksek olduğu ekosistemlerdir. Pek çok tür ve çeşitteki canlılar için uygun beslenme, üreme ve barınma ortamı olan sulak alanlar, yalnız bulundukları ülkenin değil, tüm dünyanın doğal zenginlik müzeleri olarak kabul edilmektedir. Sonuç olarak Tokat ilinde oldukça az sayıda kalan bu sulak alanların izlenmesi ve korunması önem arz etmektedir.

Erbaa Topçam (Şehitler Mevkii), Almus Hubyar ve Mescit Yaylaları, Tokat Çamlıbel yaylası ve Reşadiye Sazak Beli`nde Alpin Subalpin özellikleri gösteren alanlar bulunmaktadır. Bu alanlarda

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Taraxacum waltheri, Satureja amani, Silene manissadjianii, Thlaspi bornmuelleri, Jurinea macrocalathia, Centaurea urvillei subsp. stepposa, Iris caucasica subsp. caucasica, Iris pseudocaucasica ve Scabiosa Lycia bitki toplulukları tespit edilmiştir. Bu türlerin dışında Turhal Yağlıalan Mevkii, Erbaa İkizce Mevkii ve Zile Uğurluören Mevkiin`de Orchis morio sbsp. picta orkide türü topluluklarına rastlanmıştır.

Bu alanlar içinde özellikle Almus Hubyar ve Mescit Yaylaları`nda tür çeşitliliği yüksektir ve önemli mera ve geofit bitki toplulukları gözlemlenmiştir. Alpin bölgeler sahip olduğu özgün habitatları ve floristik çeşitliliği ile günümüzde dikkat çeken ve korunması gereken oldukça hassas ekosistemlerdir. Dünyanın farklı bölgelerinde oldukça değişik yüksekliklerde bulunan Alpin bölgeler genellikle orman üst sınırının üzerinde oluşan ve ekstrem iklim şartlarına sahip alanlardır. Alpin bitkiler ise genel olarak bu alanların ekolojik koşullarına adapte olabilen ve doğal olarak yetişen bitki topluluklarını oluştururlar. Biyolojik çeşitlilik ve doğa koruma açısından önem taşıyan alpin alanlar endemik bitkiler yönünden oldukça zengindir. Dünyada artan çevre kirliliği ve insan baskısı nedeniyle Alpin bölgeler, ekolojik denge unsuru ve insan faaliyetlerinden uzak kalması gereken doğal bölgeler olarak önem kazanmakta ve dikkat çekmektedir. Bu nedenle sözü edilen bu alanların da izlenmesi ve korunması önem arz etmektedir.

Tokat ilinde tipik Akdeniz iklimi etkilerinin görüldüğü Tokat, Erbaa ve Reşadiye ilçelerinde yayılım gösteren ve Arbutus andrachne, Quercus coccifera, Phillyrea latifolia, Styrax officinalis, Cistus creticus, Ostrya carpinifolia, Quercus infectoria, Daphne pontica subsp. pontica, Paliurus spina-christi, Juniperus oxycedrus, Cistus laurifolius, Fumana scoparia, Polygala monspeliaca ve Petrorhagia syriaca gibi daha keşfedilmemiş birçok türünü içinde barındıran maki bitki toplulukları bulunmaktadır. Bu bitki topluluklarının ekosistemdeki rolü büyük olup izlemeye alınması ve korunması büyük önem arz etmektedir.

Niksar Muhtardüzü Mevkii, Reşadiye Sazak Beli ve Almus`ta subalpin karışık çalı özellikleri gösteren alanlar gözlemlenmiştir. Bu alanlarda Isatis undulata, Johrenia dichotoma, Verbascum oocarpum, Rubus canescens var. glabratus, Rubus hirtus, Sorbus umbellata var. umbellata, Sorbus terminalis ve Orchis punctulata bitki topluluklarına rastlanmıştır.

Turhal, Tokat-Merkez, Almus, Niksar, Erbaa, Başçiftlik, Artova, Sulusaray, Zile, Reşadiye`de (Sazak Beli) ağaçlık, orman ve diğer ağaçlandırılmış alanlar gözlemlenmiştir. Bu alanlarda Arabis abietina (Ilgaz teresi), Cirsium poluninii (An kangal), Verbascum eriorrhabdon (Anzer sığırkuyruğu), Dorycnium graecum (Ak kaplanotu), Fagus orientalis (Doğu Kayını), Carpinus orientalis (Doğu Gürgeni), Quercus coccifera (Kermes Meşesi) ve Quercus petraea subsp. iberica (Sapsız Meşe) bitki toplulukları tespit edilmiştir. Bu türlere ilaveten tüm ilçelerde bulunmakla beraber, Turhal, Merkez, Erbaa, Niksar ve Reşadiye`de göreceli olarak fazla bulunan subalpine akdeniz çam ormanı türleri gözlemlenmiştir. Bu alanlarda Pinus sylvestris var. hamata (Sarıçam) ve Pinus brutia (Kızılçam) bitki toplulukları bulunmaktadır.

Zile, Artova ve Sulusaray`da iç kesim vejetasyonsuz veya seyrek vejetasyonlu alanlar tespit edilmiştir. Bu alanlarda Verbascum spectabile var. isandrum, Verbascum myrianthum, Alyssum virgatum ve Campanula scoparia bitki toplulukları bulunmuştur. Bunlara ilaveten, Niksar Ovası, Kaz ova ve Erbaa Ovası`nda düzenli ya da son zamanlarda işlenen, tarım, bahçe ve yerli habitatlarda tespit edilen Papaver somniferum var. pullatum, Euphorbia condylocarpa, Knautia byzantina ve Echinophora tournefortii bitki toplulukları bulunmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Ekosistem Çeşitliliği

Damarlı Bitkiler: Ekosistem çeşitliliğinin pratikteki ölçümünü sağlamak önemli derecede zordur. Bu zorluklar temelde iki grupta toplanmaktadır. Bunlardan birincisi farklılığın nasıl tanımlanacağıdır. Doğada birbirinin aynı olan iki ekolojik sistem bulmak çok zor hatta imkansızdır. İkincisi ise bir ekosistemin mekansal sınırının nasll belirleneceğidir. Kavramsal düzeyde kendi iç bütünlüğü olan ekosistemlerden veya habitatlardan söz etmek mümkündür. Fakat yaşamların mekansal sürekliliği içinde bunları ayırtedecek çeşitliliğinin derecesini hesaplamak hemen hemen imkansızdır. Bu sorun genellikle pratikte yapılan çalışmanın amacının ortaya çıkardığı gözlemlerden ve göreliliklerden faydalanılarak çözülmektedir. Bu goreliliği bir yandan çalışmanın kendisine seçtiği mekansal ölçek, diğer yandan ilgisinin yoğunlaştığı konu belirlemektedir. Aynı mekanda yapılan farklı ölçekteki çalışmalar farklı sonuçlar üretebilecektir. Ölçek büyüdükçe izlenen çeşitlilik artacaktır. Bütün bunlar göz önüne alındığında Tokat ilinde orman ekosistemi, sulak alan ekosistemi, step ekosistemi ve dağ ekosistemi olmak üzere toplam dört ekosistemden bahsetmek mümkündür.

Tokat ili ormanlarını birkaç grup altında belirlemek mümkündür. İldeki ekosistemlerin karakterine göre yarı kurak ve kurak alanlarda örneğin Zile ve Artova ilçelerinde ormandan stepe geçiş zonları olduğu gibi, yağışlı alanlarda örneğin Erbaa, Niksar ve Reşeadiye`de Akdeniz ikliminin hakim olduğu alanlara ve dolayısıyla da maki ve subalpin Akdeniz ormanlarına geçiş zonları bulunmaktadır. Bu durum Tokat ilindeki bitki biyolojik çeşitliliğinin artmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmada Tokat ilindeki ormanların başta orman ağacı türleri olmak üzere biyolojik çeşitlilik ve yapısal özellikler açısından son derece önemli zenginliğe sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Sulak alanlar; doğal veya yapay, sürekli veya mevsimsel, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu tüm su kütleleri sulak alan olarak tanımlanmaktadır. Bataklıklar, sazlıklar, turbalıklar, sulak çayırlar ile denizlerin altı metre derinliğe kadar olan kesimleri de sulak alan kapsamı içerisinde yer almaktadır. Sahip olduğu biyolojik çeşitlilik nedeniyle dünyanın doğal zenginlik müzeleri olarak kabul edilen sulak alanlar; doğal işlevleri ve ekonomik değerleriyle yeryüzünün en önemli ekosistemleridir. Sulak alanlar, yeraltı sularını besleyerek veya boşaltarak, taban suyunu dengeleyerek, sel sularını depolayarak, taşkınları kontrol ederek, kıyılarda deniz suyunun girişini önleyerek bölgenin su rejimini düzenlerler. Bulundukları yörede nem oranını yükselterek, başta yağış ve sıcaklık olmak üzere yerel iklim elemanları üzerinde olumlu etki yaparlar. Tortu ve zehirli maddeleri alıkoyarak ya da besin maddelerini (azot, fosfor gibi) kullanarak suyu temizlerler. Tropikal ormanlarla birlikte yeryüzünün en fazla biyolojik üretim yapan ekosistemleri sulak alanlardır. Başta balıklar ve sukuşları olmak üzere gerek ekolojik değeri, gerekse ticari değeri yüksek, zengin bitki ve hayvan çeşitliliği ile birçok türün yaşamasına olanak sağlarlar. Yeşilırmak Havzası, kapladığı alan (40.000 km2) bakımından toplam 28 havza içinde Türkiye`nin beşinci büyük havzasıdır. Havzanın Türkiye alanına oranı % 5.15‘dir. Sivas ili, Suşehri ilçesinin güneybatısındaki Köse Dağları‘ndan doğan Yeşilırmak, 519 km uzunluğundadır. Yeşilırmak Havzası`nın kapladığı toplam alanın % 25.29`u (10.180 km2) Tokat il sınırları içinde kalmaktadır Yeşilırmak havzasının önemli bir kısmını il sınırları içinde bulunduran Tokat ilinde sadece 4 sulak alan gözlemlenmiştir. Bunlar; Kazgölü, Zinav Gölü, Çatalan Gölü ve Tifi Deresi, Şahnalan sulak alanlarıdır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Şekil D.2 Yeşilırmak Havzası`nın iller bazında kapladığı alan (km2) ve illere göre % alansal dağılımı

Tokat ilinin yarısından fazlası dağ ekosistemi içinde yer almaktadır. Dağların uzanışı ve yüksekliği, farklı bitki ve orman kuşaklarının ortaya çıkmasında önemli derecede rol oynamaktadır. Bu durum alpin ve subalpin özelliğindeki meraların örneğin Almus Mescit Yaylası (1400 m) ve Almus Hubyar Yaylası (2350 m) ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu tür özellikteki yerler özellikle mera bitkileri için de önemli gen kaynağı durumundadır.

Sonuç olarak Tokat ilinde bulunan Ekosistemler, belli bir alanda yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim içinde olan canlılar ile cansız çevrelerinin oluşturduğu bir bütün olarak tanımla¬nabilir. Bu ekosistemler başlıca cansız varlıklar (abiyotik maddeler), üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olmak üzere 4 primer öğeden oluşmaktadır. Ekosistemlerdeki zenginlik biyolojik çeşitliliğin artmasına neden olmaktadır. Bu ekosistemlerin korunması aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin korunması anlamına gelmektedi

Fotograf 3:İlimizde bulunan bazı bitki türler

Asphodeline undulata (Yabani çiriş) türünün örneği (© Hakan M. DOĞAN)

Isatis undulata Aucher Ex Boiss. (Etekli Çivi Otu) türünün örneği (© Hakan M. DOĞAN)

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Saponaria prostrata (Ebemterliği) Endemik –LC (© Hakan M. DOĞAN)

D.2. Fauna Tokat İli, fauna bakımından oldukça zengindir. Yaban domuzu, ayı, kurt, tilki, tavşan, sansar, çakal, karaca, sülün, gibi birçok yabani hayvan bulunmaktadır. Ayrıca Karayaka koyunu eti için yetiştirilen ve yapağısından da çok iyi yatak ve yorgan yapılmaktadır. İlimiz faunasında yer alan türler Çizelge D.6’da gösterilmiştir. Memeliler Bu çalışmada, Tokat ve çevresinde yayılış gösteren deniz memelileri hariç değişik ordolara ait 54 memeli türü tespit edilmiştir. Bu dağılımın yüzde oranları aşağıda Şekil D.2.1’de verilmiştir.

Şekil D.15. Tokat ve çevresi Memeli Hayvanların Yüzde Oranlarının Dağılımı (%)

Kuşlar Tokat ili Karadeniz Bölgesi’nde yer alan bir ilimizdir. Tokat ili yukarıda bahsedilen ana göç rotası üzerinde yer almamaktadır. Ancak sahip olduğu farklı habitatlar nedeniyle çok sayıda türü barındırdığı tespit edilmiştir.Tokat ili kuşları ile ilgili olarak daha önce çok kısıtlı sayıda gözlem gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle çalışmaya literatür katkısı son derece sınırlı olmuştur. Daha önce gerçekleştirilen araştırma raporları, kış ortası sukuşu sayımları raporları, gözlem kayıtları ve kitaplar ile Trakus web sayfası ve KuşBank veri tabanı taranarak ilgili literatürlerden kuş kayıtları derlenmiştir. Tokat, Amasya, Sivas ve Samsun il sınırları

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

içerisinde bulunan Kelkit Vadisi ülkemizde tanımlanan 184 ÖKA’dan biridir. Kelkit Vadisi ÖKA’sı Amasya il merkezinin doğusunda, Yeşilırmak Nehri’nin en büyük kolu olan Kelkit Çayı’nın oluşturduğu büyük ve derin bir vadidir. Karadeniz Bölgesi’nde olmasına rağmen Akdeniz mikrokliması gösterdiğinden bu bölgenin canlı topluluklarının izole topluluklarını barındırır. Kelkit Vadisi’nin ÖKA statüsü kazanmasının nedenleri üreyen Küçük orman kartalı (Aquila pomarina)(1 çift), Küçük kartal (Hieraaetus pennatus)(3 çift), Karakulaklı kuyrukkakan (Oenanthe hispanica)(Ürüme var), Maskeli ötleğen (Sylvia melanocephala)(Üreme var), Anadolu sıvacısı (Sitta krueperi)(Üreme var) türlerinin varlığıdır. Bunların yanı sıra ÖKA sınırları içerisinde Ulu doğan (Falco cherrug) ve Şah kartalın (Aquila heliaca) da ürediği tahmin edilmektedir. Bu türlerden alanda ürediği belirtilen Anadolu sıvacısı ve Küçük kartal türlerine bu proje kapsamında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sırasında rastlanmamıştır. Eken ve ark. (2006) tarafından hazırlanan Önemli Doğa Alanları (ÖDA) kitabında Kelkit Vadisi, ülkemizde tanımlanan 305 ÖDA’dan biri olarak ifade edilmiştir. ÖDA’nın büyük bir kısmı Tokat il sınırı içerisinde yer almaktadır (Şekil 2). Alana ÖDA statüsü sağlayan kuş türleri şu şekilde belirtilmiştir: Kaya kartalı (Aquila chrysaetos), Puhu (Bubo bubo), Kızıl şahin (Buteo rufinus), Çobanaldatan (Caprimulgus europaeus), Yılan kartalı (Circaetus gallicus), Ortanca ağaçkakan (Dendrocopos medius), Alaca ağaçkakan (Dendrocopos syriacus), Kirazkuşu (Emberiza hortulana), Gök doğan (Falco peregrinus), Kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio), Orman toygarı (Lullula arborea), Kara çaylak (Milvus migrans), Küçük akbaba (Neophron percnopterus). Bu türlerin hepsinin alanda ürediği belirtilmiştir. Ballıca Mağarası Tabiat Parkı Uzun Devre Gelişme Planı çalışmasında yer alan fauna bölümünde alanda tespit edilen kuş türlerine ilişkin açıklama yapılmıştır. Buna göre alanda: Atmaca (Accipiter nisus), Kızıl şahin (Buteo rufinus), Şahin (Buteo buteo), Kumru (Streptopelia decaocto), Kukumav (Athena noctua), İbibik (Ububa epops), Tepeli toygar (Galerida cristata), Sarı kuyruksallayan (Motacilla flava), Ak kuyruksallayan (Motacilla alba), Kızılgerdan (Erithacus rubecula), Kuyrukkakan (Oenanthe oenanthe), Karatavuk (Turdus merula), Benekli sinekkapan (Muscicapa striata), Büyük baştankara (Parus major), Alakarga (Garrulus glandarius), Saksağan (Pica pica), Küçük karga (Corvus monedula), Leş kargası (Corvus corone), Sığırcık (Sturnus vulgaris), İspinoz (Fringilla coelebs) türlerinin tespit edildiği belirtilmiştir. Kaz Gölü’nde çeşitli dönemlerde kuş gözlem çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 14-15 Aralık 2002 tarihinde gerçekleştirilen gözlemde 69 türden toplam 1138 kuş; 26-27 Şubat 2003 tarihlerinde gerçekleştirilen gözlemde 35 türden toplam 3119 kuş; 5-6 Nisan 2003 tarihlerinde gerçekleştirilen gözlemde ise 74 türden yaklaşık 5000 kuş gözlenmiştir. Gri balıkçıl (Ardea cinerea), Karaleylek (Ciconia nigra), Benekli sutavuğu (Porzana porzana), Angıt (Tadorna ferruginea), Sakarmeke (Fulica atra), Karatavuk (Turdus merula), Saksağan (Pica pica), Sığırcık (Sturnus vulgaris), Serçe (Passer domesticus), Yeşilbacak (Tringa nebularia), Döğüşkenkuş (Philomachus pugnax), Çıkrıkçın (Anas querguedula), Kızkuşu (Vanellus vanellus) türleri alanda bu çalışma sırasında tespit edilen türlerden bazıları olarak belirtilmiştir. Bütün gözlemlere ilişkin detaylı tür listesine ulaşılamadığından her bir gözlem gününde tespit edilen türlere ilişkin bilgi bulunmamaktadır. Yukarıda belirtilen türlerden Benekli sutavuğu, Yeşilbacak ve Döğüşkenkuş bu proje kapsamında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sırasında tespit edilememiştir. 22-23 Kasım 2008 tarihinde Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kuş Gözlem Kulübü tarafından gerçekleştirilen “Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası kuş envanter çalışması” kapsamında 60 kuş türü alanda tespit edilmiştir. Sürüngenler Bölgemizde 3 kaplumbağa, 8 kertenkele ve 4 yılan türü olmak üzere toplam 15 tür tespit edilmiştir. Testudinata (Kaplumbağalar) takımından TOSBAĞA (Testudo graeca), BENEKLİ KAPLUMBAĞA (Emys orbicularis), ÇİZGİLİ KAPLUMBAĞA (Mauremys caspica) türleri tespit edilmiştir. Squamata (Pullular) takımından ise TRABZON KERTENKELESİ (Darevskia rudis), SİVAS KERTENKELESİ (Lacerta media), TARLA KERTENKELESİ (Ophisops elegans), CÜCE KERTENKELE (Parvilacerta parva), ŞERİTLİ KERTENKELE (Trachylepis vittata), İNCE KERTENKELE (Ablepharus kitaibellii), DİKENLİ KELER (Stellagama stellio), İNCE PARMAKLI KELER (Mediodactylus kotschyi), HAZER YILANI (Dolichopis caspius), UYSAL YILAN (Eirenis modestus), YARISUCUL YILAN (Natrix natrix ) ve KAFKAS BOYNUZLU ENGEREĞİ (Vipera transcaucasiana) türleri tespit edilmiştir.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çizelge D.53- Tokat Faunasında Yer Alan Türler

Latince Adı Familyası Türkçe İsmi KUŞLAR

Accipter nisus Atmaca

Acitis hypoleucos Scolopacidae Dere düdükçünü

Alectoris chukar Keklik

Anas acuta Scolopacidae Kılkuyruk

Anas clypeata Scolopacidae Kaşıkgaga

Anas crecca Scolopacidae Çamurcun

Anas guerguedula Scolopacidae Çıkrıkçın

Anas strepera Scolopacidae Boz ördek

Anthus trivialis Motacillidae Ağaç İncirkuşu

Ardea cinera Motacillidae Gri Balıkçıl

Ardea purpurea Motacillidae Erguvani Balıkçıl

Athene noctua Motacillidae Kukumav

Aythya ferina Motacillidae Elmabaş Patka

Aythya fuligula Motacillidae Tepeli Patka

Aythya marila Motacillidae Karabaş Patka

Botaurus stellaris Ardeidae Balaban

Branta ruficollis Anatıdae Sibirya Kazı

Buteno rufinus Anatıdae Kızıl Şahin

Buteo buteo Anatıdae Şahin

Calandrella brachydactyla Anatıdae Bozkır Toygarı

Carduelis spinus Fringiladae Karabaşlı İskete

Certhia familaris Certhiidae Orman Tırmaşıkkuşu

Circus aeruginosus Certhiidae Saz Delicesi

Columba oenas Columbidae Gökçe Güvercin

Columbia livia Kaya Güvercini

Corvus frugilegus Ekin Kargası

Corvus monedula Corvidae Küçük Karga

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Coturnix coturnix Bıldırcın

Crex crex Rallidae Bıldırcın Kılavuzu

Dendrocopus leucotos Picidae Aksırtlı Ağaçkakan

Egretta alba Picidae Büyük Ak Balıkçıl

Egretta garzeta Picidae Küçük Ak Balıkçıl

Emberezia pusilla Emberezidae Küçük Kiraz Kuşu

Erithacus rubecula Turdidae Kızılgerdan

Falco biarmicus Falconidae Bıyıklı Doğan

Falco cleonorae Kara Doğan

Ficedula parva Falconidae Küçük Sinekkapan

Gavia arctia Falconidae Kara Gerdanlı Ardıç

Gavia stellata Gaviidae Kızıl Gerdanlı Dalgıç

Haematopus ostralegus Haematopididae Poyraz Kuşu

Himantopus himantopus Recurvırostridae Uzun Bacak

Hiraaentus pennatus Recurvırostridae Küçük Kartal

Irania gutturalis Recurvırostridae Taş Bülbülü

Ixobrychus minutus Recurvırostridae Küçük Balaban

Loxia curvirostra Recurvırostridae Çapraz Gaga

Luscinia megarhynchos Recurvırostridae Bülbül

Melanitta nigra Recurvırostridae Kara Ördek

Melanocorypha calandra Alaudidae Boğmaklı Toygar

Muscicapa striata muscicapidae Benekli Sinekkapan

Netta rufina muscicapidae Macar Ördeği

Oenanthe hispanica muscicapidae Karakulaklı Kuyrukkapan

Otus scops Strigidae İshak Kuşu

Parus palustris Paridae Kayın Baştankarası

Passer domesticus Ev serçesi

Pernis apivorus Accıpıtrıdae Arı Şahini

Phalacrocorax carbo Phalacrocoracidae Karabatak

Phasianus colchicus Phasianidae Sülün

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Phylloscopus Phasianidae Çıvgın

Platalea leucorodia Thereskıonıthıdae Kaşıkçı

Plectrophenax nivalis Thereskıonıthıdae Alaca Kiraz Kuşu

Prunella modularis Prunellidae Dağ Bülbülü

Puffinus yelkduvan Procellaridae Yelkovan

Pyrlhula pyrlhula Procellaridae Şakrak Kuşu

Regulus ignicapillus Procellaridae Sürmeli Çalıkuşu

Rhodopechys sanguinea Procellaridae Alamecek

Saxicola ruberta Procellaridae Çayır Taş Kuşu

Saxicola torguata Procellaridae Taş Kuşu

Sterna paradisea Sternidae Kuzey Sumrusu

Streptopelia decaoto Sternidae Kumru

Sturnus Vulgaris Sığrcık

Sylvıa atricapilla Sternidae Karabaşlı Ötleğen

Sylvıa borin Sternidae Boz Ötleğen

Sylvıa nisorıa Sylvidae Çizgili Ötleğen

Tachybaptus ruficollis Podicipediae Küçük Batağan

Troglodytes Troglodytidae Çıt Kuşu

Turdus phılomelos Troglodytidae Öter Ardıç

MEMELİLER

Tilki

Apodemus flaicollis Muridae Orman Faresi

Canis aureus Çakal

Canis lupus Kurt

Erinaceus concolor Erinaceidae Kirpi

Felis sylvestris Felidae Yaban Kedisi

Hystrix indica Hystricidae Oklu Kirpi

Lepus capensis Leporidae Kır Tavşanı

Lepus europapeus Leporidae Adi Tavşan

Martes foina Leporidae Kaya Sansarı

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Meles meles Mustelidae Porsuk

Muscardinus avellanarius Mustelidae Fındık Faresi

Myokus glis Gliridae Yedi Uyur

Pipistrellus pipistrellus Vespertilionidae Cüce Yarasa

Rattus norvegicus Vespertilionidae Göçmen Sıçan

Rattus rattus Vespertilionidae Ev Sıçanı

Spalax leucodon Spalacidae Kör Fare

Sus scrofa Suidae Yaban domuzu

SÜRÜNGENLER

Elaphe longissima Colubridae Eskülap Yılanı

Elaphe quatuorlineta Colubridae Sarı Yılan

Elaphe situla Colubridae Ev Yılanı

Lacerta mixta Lacertidae Kertenkele

Lacerta viridis Lacertidae Yeşil kertenkele

Natrix natrix Lacertidae Yarı Sucul Yılan

Typlops vermicularis Typholopidae Kör Yılan

Çizelge D.54 Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Yerli Kuşların Listesi YERLİLER YÖRESEL ADI Yeşilbaş Yeşilbaş Çil Ördek Yeşilbaş dişisi Kaşık Gaga Yeşilbaş dişisi Sakarmake Karabatak Göl horozu Karabatak Ala, ekin, küçükleş, karaleş, saksağan Karga Dalogan Karga Angıt Karga Elmabaş ördek Karga Gök balıkçıl Balıkçıl Beyaz balıkçıl Balıkçıl Balaban Balıkçıl Su çulluğu Balıkçıl Küçükbahri Balıkçıl Sığırcık Balıkçıl Atmaca Atmaca Doğan Doğan Islak kuşu Köroğkuşu Kervan kuşu 95

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge: D.55 Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Göçmen Kuşların Listesi GÖÇMENLER YÖRESEL ADI GÖÇ TARİHİ Kaz Kaz 15 Aralık Bozkaz Kaz 15 Aralık Suna Kaz 30 Eylül Kılkuyruk Hırlak 15 Ekim Çıkrıkçın Hırlak 15 Ekim Kızkuşu Kızkuşu 15 Eylül Leylek Leylek 15 Nisan Karaleylek Leylek 15 Nisan Büyükbahri Dalogan 15 Eylül Deniz Karabatak Dalogan 1 Ocak D.3. Ormanlar ve Milli Parklar Ormanlık alan , İlin % 35’ini kaplamaktadır.

Devlet Orman İşletmesi Tokat Müdürlüğünden alınan verilere göre; İl genelinde kayın, gürgen, meşe, kızılağaç, akçaağaç, dişbudak, ıhlamur, dağ kavağı, sarıçam, kızılçam, karaçam, ardıç gibi ağaç türleri bulunmaktadır. Genelde kuzey bakılarında kayın, güney bakılarında ise sarıçam, karaçam, meşe gibi asli orman ağaçları bulunmaktadır. Orman alanlarının tamamının mülkiyeti Devlete ait olup, şahıs ormanı yoktur. Orman ürünlerinden; tomruk, maden direk, yuvarlak sanayi odunu, lif-yonga odunu, sırık ve çubuk, yakacak odun üretimleri yapılmaktadır. Yıllık herhangi bir değişim olmamıştır.

Çizelge D.56 Ormanlık Alanların Dağılımı (TOKAT Orman İşletme Müdürlüğü, 2016)

İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alan (Ha.) Açıklık Alan (Ha.) Genel Alan (Ha.)

Tokat

184175,5 345714,0 529889,5

Almus

72049,5 67912,5 139962,0

Niksar 944006,2 116156,4 210562,6

Erbaa 63118,0 57531,0 120649,0

GENEL TOPLAM 413749,2 587313,9 1001063,1

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Tokat İlinde Mevcut Milli Parklar:

Tokat İli dahilinde Milli Park statülü alan bulunmaktadır. Ancak tabiat parkı statüsünde Pazar İlçesinde 483 Ha. Alanda Ballıca Mağarası, Reşadiye ilçesinde 50 Ha. Alanda Zinav Gölü ve Almus İlçesinde 5 Ha. Alanda Orman Evleri tabiat parkı olmak üzere 3 adet nadide yer bulunmaktadır.

Ormanlık alanların yıllar bazında azalması ve artması ile ilgili bilgiler:

Ülkemiz ormanlarının 2013 yılı sonu itibariyle %27,6 sı (21678134 Ha.) ormanlık alandır. 1999 yılı verilerine göreyse ülke ormanlarının %26,7 si ormanlık (20763248 Ha.) alan iken bu alanda geçen 14 yıllık süreç içerisinde %4 (914886 Ha.) artış olmuştur. Bu paralelde Tokat ili genelinde de 2013 yılı içerisinde yapılan yeni amenajman planları envanter verilerine göre ormanlık alanlarda %1-2’ lik bir artış olmuştur. İlimizin genel yüzölçümü 1015604 Ha.’dır. Toplam il alanının 417331 Ha.’ı (%40) ormanlık alanlarla kaplıdır.

Çizelge D.57 Ormanların Niteliği :

KORU BALTALIK TOPLAM İŞLETMESİ ORMANLIK ALAN (Ha.) Normal Ha. Bozuk Ha. Normal Ha. Bozuk Ha. TOKAT 34222,5 39575,0 30028,0 80350,0 184175,5 ALMUS 16505,0 18123,5 18533,5 18887,5 72049,5 NİKSAR 68876,1 25530,1 - - 94406,2 ERBAA 20238,0 34663,0 4687,0 3530,0 63118,0 GENEL TOPLAM 139841,6 117891,6 53248,5 102767,5 413749,2

Tokat ilinde ormanlık alanların % 47’lik kısmı verimli, % 53’ü bozuk vasıftadır. Son yıllarda gerçekleştirilen rehabilitasyon, ağaçlandırma faaliyetleri ve köyden kente göçün artmasıyla ormanlar üzerindeki sosyal baskının azalması, orköy desteklemeleri ile verilen güneş enerjisi sistemleri, kömür yardımı, doğalgaz kullanımının artması v.b. nedenlerle yakacak vasıfta odun hammaddesine olan ihtiyacın küçümsenmeyecek derecede azalması neticesinde ormanlarınız her geçen gün nitelik ve nicelik bakımından artmaktadır.

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

D.4. Çayır ve Mera

Türkiye meralarının % 95’i eğimli ve taban suyu derinlerde olan kıraç arazilerden oluşur. Meraların % 5’i ise taban suyu yüksek ve düz arazilerdir. Tokat’ın yüz ölçümünün %13 (131.683 ha) Türkiye’nin yüz ölçümünün %27’si (21.101.317 ha) meralarla kaplıdır.

Çizelge D.58 Arazi Varlığı

A R A Z İ V A R L I Ğ I ALAN PAYI (Ha) (%)

Tarım Arazisi 372.303 36,82

Çayır-Mer'a Arazileri 121.313 12,00

Ormanlık ve Fundalık 408.895 40,44

Diğerleri (Yerleşim Birimleri, Bataklık, Kayalıklar v.s) 108.717 10,75

TOPLAM 1.011.229 100,00

Çizelge D.59 2013 Yılı Sonu Mera Çalışmaları (Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2016)

TESPİT, TAHDİT VE TAHSİS ÇALIŞMALARI

Toplam TESPİT TAHDİT TAHSİS Mera Toplam Kalan İLÇE ADI Köy, Tespit Çalışılan Köy Belediye Edilemey Köy Sayısı en Sayısı Köy Sayısı Köy Alan Köy Alan Köy Alan Sayısı Sayısı (Ha) Sayı (Ha) Sayı (Ha) sı sı MERKEZ 110 75 8.018,90 71 7.941,80 34 4522,87 34 109 1 ALMUS * 40 37 6.837,30 20 2470,3 23 2475,2 3 40 0 ARTOVA 29 24 2.929,30 24 2.929,30 0 0 5 29 0 BAŞÇİFTLİK 11 8 5.340,30 0 0 0 0 3 11 0 ERBAA 80 62 6.496,60 39 5.861,60 1 151,3 18 80 0 NİKSAR 95 55 4.230,70 55 4.230,70 2 76,7 40 95 0 PAZAR 18 14 461,6 14 450,4 14 119,9 4 18 0 REŞADİYE 82 56 10.279,60 44 8.628,50 48 6.987,70 24 82 0 SULUSARAY 16 10 705,8 10 705,8 0 0 6 16 0 TURHAL 53 30 1.459,01 30 1.405,60 1 73,8 23 53 0 YEŞİLYURT 19 8 203,1 7 156,1 0 0 11 19 0 ZİLE 111 77 8.559,20 46 4.854,50 0 0 34 111 0 TOPLAM 664 456 55.521,41 360 39.634,60 123 14.287,57 205 663 1

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Mera Kanunu yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 664 köy ve belediyede çalışma yapılmış; bunların 456’sında 55.521,41 ha mera tespit edilmiş; 205 köyde mera tespit edilememiştir. Mera tespit ve tahdidi biten köylerden 122’sinde 14.287,57 ha meranın tahsisi yapılmıştır. 2012 ikinci 6 aylık dönemde 7 köyde toplam 430,3 ha mera ek tespit yapılmıştır. 2014 yılında ek tespit yapılarak mera olarak kaydedilen alanlar;

Merkez Ulaş 6.2 da Turhal Yeniköy 22.9 da Turhal Bahçebaşı 44.6 da Turhal Şenyurt 74.0 da Yeşilyurt Çıkrık 233.4 da Zile Çiçekpınarı 15.2 da

Diğer köylerde çalışmalar devam etmektedir. Artova, Niksar, Pazar, Sulusaray, Turhal ve Yeşilyurt İlçelerinde tespit ve tahdit çalışmaları, Erbaa, Zile, Almus, Başçiftlik ve Reşadiye İlçelerinde tespit çalışmaları tamamlanmıştır. Mera Kanunu’ nun yürürlüğe girdiği 1998 yılından 31.12.2012 tarihine kadar İlimiz mera, yaylak, kışlak, otlak ve çayır alanlarından 25 adet köy belde de toplam 4.182.845,5 m2 alanın 4342 sayılı Mera Kanunu’ nun 14. Maddesi kapsamında Tahsis Amacı Değişikliği yapılmıştır. 2014 yılında Tahsis Amacı Değişikliği (TAD) yapılarak işlemleri tamamlanan ve mera dışına çıkarılan alanlar; Reşadiye – Çavuşbeyli Köyü : 5 da. Tokat Defterdarlığı’ nın (Milli Emlak Müdürlüğü) ve İlçe Malmüdürlük’lerinin hazineye ait taşınmazların satışı işlemine esas olmak üzere Mera Kanunu kapsamında görüş istenilen köy ve beldelerde, 4342 sayılı Mera Kanunu hükümlerine göre zeminde etüt ve inceleme çalışmaları devam etmektedir. 2012 yılında 5 köyde 777,5 ha mera alanı tahdit ihalesi yapılıp arazi çalışmaları sona ermiştir. Yapılan itirazlar değerlendirilip tescil işlemi devam etmektedir.

14. MADDE KAPSAMINDA TAD. TALEP EDİLEN VE TAD. YAPILAN ALANLARIN YILLAR İTİBARİ İLE DAĞILIMI

YILI TALEP TAD. TALEP EDİLEN ALAN TAD. YAPILAN ALAN RED EDİLEN VEYA İPTAL 2 2 2 SAYISI (m ) (m ) EDİLEN ALANLAR (m ) 1999 0 0 0 0 2000 1 594.230,00 594.230,00 0 2001 1 37.500,00 38.593,00 0 2002 0 0 0 0 2003 0 0 0 0 2004 1 13.600,00 13.600,00 0 2005 5 241.816,69 171.236,48 95.796,90 2006 3 1.613.585,00 561.776,67 1.051.808,33 2007 1 5.901.277,00 1.882.514,00 4.018.763,00 2008 0 0 0 0 2009 1 101.256,00 29.513,79 71.742,21 2010 4 348.923,32 348.923,32 0 2011 5 501.376,03 493.960,32 7.415,71 2012 6 152.471,36 99.757,86 52.713,50 2013 0 0 0 0 2014 0 0 0 5.000 TOPLAM 28 9.506.035,40 4.234.105,44 5.303.239,65

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

MERA ISLAH ÇALIŞMALARI:

Köydeki bitki vejetasyonu, toprak ve diğer doğal kaynakların korunmasını ve geliştirilmesini sağlayarak, meradaki ot verimi ile tarla arazileri içindeki yem bitkileri alanı ve üretimini artırmak suretiyle devamlılık arz eden maksimum hayvansal ürün elde etmek amacıyla; İlimizde Mera Kanunu yürürlüğe girdiği 28.02.1998 tarihinden bugüne kadar toplam 28 köyde 89.252,21 da mera alanında Mera Islah ve Yönetimi Projesi yürütülmüş, 20 köyde 51.846,83 da mera ıslahı tamamlanarak Mera Yönetim Birliklerine teslim edilmiştir. 8 köy ve Belediyelere bağlı yerlerde ise 37.405,38 da mera ıslah çalışması devam etmektedir. Merkez İlçe Çerçi, Çayören, Batmantaş, Beşören ve Yayladalı köylerinde yürütülen ıslah çalışmaları 2014 yılı sonunda tamamlanmıştır. 2013 yılında başlanan Zile Şeyhnusrettin ve Çiçekpınarı Köylerinde Islah Çalışmaları devam etmektedir. 2014 yılında Sulusaray Sarıyaprak Köyünde ıslah çalışmalarına başlanmıştır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile yapılan protokol kapsamında 2014 yılı çalışmaları devam etmektedir. Çizelge D.60 Tamamlanan Mera Islah ve Amenajman Projeleri ( Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2016)

PROJENİN SIRA PROJE PROJENİN PROJENİN ADI BAŞLANGIÇ NO ALANI(Da) BİTİŞ TARİHİ TARİHİ

855,0 2001 2004 Söngüt Köyü /MERKEZ 1 2.532,4 2004 2008 Yatmış Köyü /MERKEZ 2 1.185,4 2004 2008 Kervansaray Köyü /MERKEZ 3 1.268,9 2004 2008 Dereağzı Köyü /MERKEZ 4 2007 2010 Yeşilyurt Köyü /MERKEZ 345,9 5 430,0 2006 2010 Kömeç Köyü /MERKEZ 6 6.990,0 2006 2010 Akyurt Köyü /MERKEZ 7 528,0 2006 2010 Ulaş Köyü /MERKEZ 8 3.660,0 2006 2010 Akbelen Köyü /MERKEZ 9 2010 2014 Çerçi Köyü /MERKEZ 242,7 10

Çayören Köyü /MERKEZ 8.781,0 2010 2014 11

Batmantaş Köyü /MERKEZ 2.902,0 2010 2014 12

Beşören Köyü /MERKEZ 2.279,0 2010 2014 13

Yayladalı Köyü /MERKEZ 878,3 2011 2014 14 100

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Tosunlar Köyü /ERBAA 1.513,0 2006 2010 15

Evyaba Köyü /ERBAA 1.480,0 2006 2010 16

Çimenözü Köyü /NİKSAR 760,0 2006 2010 17

Sarıyazı Köyü /NİKSAR 390,0 2006 2010 18

Kayaören Köyü /TURHAL 730,0 2006 2010 19

Dökmetepe Köyü /TURHAL 794,0 2006 2010 20

Necip Köyü / TURHAL 548,0 2006 2010 21

Çamlıkaya Köyü / REŞADİYE 9.686,3 2004 2008 22

Baydarlı Köyü / REŞADİYE 8.730,0 2006 2010 23

Bozçalı Köyü / REŞADİYE 12.549,7 2009 2013 24

Bereketli Köyü / REŞADİYE 7.938,5 2011 2013 25

Reşadiye Köyü / ZİLE 3.630,0 2006 2010 26

Kazıklı Köyü / ZİLE 5.790,0 2006 2010 27

Hatippınarı Köyü / ZİLE 1.834,2 2011 2013 28

Şeyhnusrettin Köyü / ZİLE 421,0 2013 2015 29

Çiçekpınarı Köyü / ZİLE 270,9 2013 2015 30

D.5. Sulak Alanlar

İlimiz Pazar ilçesi Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 1170 ha alana sahiptir. Kaz gölü sucul ekosistem dengesini muhafaza etmekle kalmayıp aynı zamanda su ekosistemi özelliğini de sergilemektedir. Sazlarla kaplı alan çeşitli yerli ve yabancı su kuşlarının barınma, beslenme yuvalanma ve kuluçlanma ihtiyaçlarına cevap vermesi bakımından önem arz etmektedir. Göl zaman içerisinde yaklaşık 30 yılı aşkın süredir vatandaşlarca tarım alanı olarak kullanılmaktadır. Sebebi ise D.S.İ. nin açmış olduğu tahliye kanalları nedeniyle gölden çok miktarda su çekilmiş, su seviyesinin düşmesine bağlı olarak gölde sazlanma artmış ve göl bataklaşma sürecine girmiştir.

101

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Akarsu, Göl ve Göletler:

Tokat İlinin önemli su kaynakları; Yeşilırmak ve onun ana yan kolları olan Kelkit ve Çekerek Çayları ile yeraltı suyu rezervleridir. Yeşilırmak’ın debisi Almus Baraj çıkışında ortalama 42 m3/s, Tokat çıkışında 5m3/s’dir.

Zinav Gölü: Reşadiye İlçesi’nin Yolüstü Köyü’ne 3 Km uzaklıktadır. Gölün suları tatlıdır. Göl bir dere ve küçük sularla beslenir. Ortalama 1,5 Km2 ‘lik bir alan kaplamaktadır. Göl ayağından boşalan sular Kelkit Çayına ulaşır. Kenarlarında bataklık yerler yoktur. Ortama derinlik 10-15 metredir. Gölün etrafı korunmaya alınmış orman alanıdır. Gölde Kızılkanat denilen çok lezzetli bir tatlısu balık türü yaşamaktadır.

Güllüköy Gölü: Reşadiye İlçesi’nin Güllüköy yöresindedir 165.000 m2‘lik bir alan kaplamaktadır. Yan dereler ve ilkbaharda eriyen kar suları ile beslenir. Ortalama derinliği 6 m’dir. Suları tatlıdır.

Kaz Gölü: Pazar-Zile karayolu üzerinde, Üzümören Kasabası yöresindedir. 7.000 dönümlük bir alanı kaplar. Gölün geniş bir bölümü sazlarla kaplıdır. Bu sazlıklarda yaban kazı, yaban ördeği ve birçok türde yaban kuşları barınmaktadır. Göl sularında lezzetli sazan balığı yaşamaktadır. Gölün Milli Park haline dönüştürme çalışmaları sürdürülmektedir.

Çizelge D.61. Tokat İli göletleri

Göletler Bulunduğu Yapıl. Depolama Gölet Sulama Dolgu Amacı yer yılı Hacmi (hm3) Yüksekliği (m) Alanı (ha) Hacmi (m3) Artova Göleti Artova 1988 3.069 22,55 862 486.000 Sulama Dutluca Sulusaray 1991 3.296 27,50 662 430.000 Sulama Göleti Büyükaköz Zile 1993 818 24,00 179 179.000 Sulama Göleti Uluöz Göleti Turhal 1993 1.035 25,55 160 230.000 Sulama Kızık Göleti Merkez 1996 6.595 33,50 1200 630.000 Sulama Çizelge D.62 Kaz Gölü Sulak Alanı Orman ve Su İşleri Bakanlığı XI. Bölge Müdürlüğü-Tokat Şube Müdürlüğünden elde edilen verilere göre (2016)

Arazi Kullanım Türü Alan(ha) (Kaz Gölü Yaban % Hayatı Geliştirme Sahası) Sulak Alan Toplam alanın %17,2’si sularla 1170,0 kaplı blok alandır. Fotoğraf 4:Kaz gölünden görünümler

102

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Barajlar ve Yeraltı Su Kaynakları:

Çamlıbel Ovası Yeraltı Suyu Kaynakları: Çamlıbel Ovası’nda özellikle drenaj yetersizliğinden dolayı Tuzla Çayırı’nda mevcut kuyunun etrafındaki alanda oluşan tuzluluk, ovanın yeraltı suyu kalitesine tesir edecek miktar ve çapta değildir. Bodurga ve Çubuklu Köyleri arasında, Çekerek Çayı boyunca uzanan alandan, 10-15 cm derinlikteki sığ kuyularla yer altı suyu temin edilebilir. Çamlıbel Ovası çevresindeki kuyuların pH değerleri 7,2 ile 8,4 arasında değişmektedir. Çoğu kuyu suyunda organik madde

saptanmamıştır. Organik madde mevcut olan kuyu sularında ise 1 mg O2/L konsantrasyonunda organik madde mevcuttur. Sertlik genellikle 20 FS0 _ 30 FS0 arasında değişmektedir. Sadece tuzla kuyusunda sertliğin 152,00 FS0 olduğu saptanmıştır. Çamlıbel Ovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S1 sınıfına girmektedir. C2S1 sınıfı, orta tuzlu ve az sodyumlu suları karakterize ederler. Toprak uygun olduğu takdirde tuza çok hassas bitkilerin haricinde sulama suyu amacıyla kullanılmaya uygundurlar.

Kazova Yeraltı Suyu Kaynakları : Kazova’da mevcut yeraltı sularının kimyasal analizleri sonucu pH değerlerinin 7,5_8,4 arasında değiştiği, organik madde içeriğinin 1,5 mgO2/L civarında olduğu, sertlik değerinin ise 16,5_30 FS0 arasında olduğu saptanmıştır. Kazovası’daki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S sınıfına girmektedir.

Erbaa Ovası Yeraltı Suyu Kaynakları: Erbaa Ovası mevcut olan sondaj kuyu sularının içerdiği tüm kimyasal maddelerin konsantrasyonları bakımından içme amacına uygun olduğu saptanmıştır. Erbaa Ovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S1 sınıfına girmektedir. Mevcut kuyuların pH değerleri 7,4 –8,4 arasında değişmektedir. Sertlik değerleri 20 FS0’dir. Organik madde içeriği ise 1,5 mgO2/L konsantrasyonuna sahiptirler.

Zile Ovası Yeraltı Suyu Kaynakları: Zile Ovası’nda mevcut olan kuyu sularının pH değerleri 7,4-8,7 arasında değişmektedir. Sertlik ortalama 20 FS0’dir. Organik madde içeriği 2 mgO2/L civarındadır. Nitrit ve Amonyak bulunmamaktadır. Zile Ovası’ndaki mevcut yeraltı suları ABD Tuzluluk Laboratuarı’nın hazırladığı diyagrama göre C2S1 sınıfına girmektedir.

Çizelge D.63- Tokat İli yeraltı su kaynakları

Ova Adı İşletme Tahsis Edilen Su Miktarı (hm3/yıl) Rezervi YAS Belgeli Toplam Tahsis (hm3/yıl) Sulama Kooperatifi İçm-kul. Sanayi Sulama

Çamlıbel- 20,00 13,78 1,44 - - 15,22 Sulusaray Zile 40,00 - 3,86 - - 3,86 Tokat-Turhal 78,00 - 41,79 - 0,19 41,98 Almus çevresi 8,00 - - - - -

Niksar 150,00 1,99 6,12 - 0,03 8,14 Erbaa-Taşova 50,00 4,64 5,78 - 5,79 16,21

Toplam 346,00 20,41 58,89 - 6,01 85,41

103

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

D.6. Tabiat Varlılarını Koruma Çalışmaları

İlimizde bulunan, Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünden Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Samsun Bölge Komisyonuna devredilen tabiat varlıklarına ait bilgiler aşağıda verilmiştir.

Almus Orman Evleri Tabiat Parkı; Orman ve Su İşleri Bakanlığı XI. Bölge Müdürlüğü Tokat Şube Müdürlüğü faaliyet alanındaki Tokat İli Almus İlçesi Orman Evleri Mevkiinde bulunmaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, XI. Bölge Müdürlüğü Tokat Şube Müdürlüğü uhdesinde bulunan Almus Orman Evleri Tabiat Parkı 1988 yılında mesire yeri olarak Tescil edilmiş,10.03.1995 tarihinde işletme Müdürlüğünden Baş Mühendisliğe teslim edilmiş, saha 11.07.2011 tarih ve 903 sayılı Bakanlık oluru ile Tabiat Parkı olarak tescil edilmiştir. Almus Orman Evleri Tabiat Parkı yakınında bulunan Almus Baraj gölü ve saha içerisindeki sedir ağaçları orman dokusu, kent gürültüsü ve kirliliğinden uzak temiz havası ile günübirlik ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Kentsel yapıya estetik ve işlevsel katkı sağlayan, kent insanına rekreaktif imkânlar sunan Almus Orman Evleri Tabiat Parkı, özellikle sahip olduğu doğal, rekreasyonel ve görsel değerler ile ormanlık alanlar içerisinde tercih edilen, açık hava rekreasyonel kaynaklarından biridir.

Tokat il merkezine 42 km., Almus İlçesine 7-8 km. mesafede, Sedir ormanları içinde yer alan Almus Orman Evleri Tabiat Parkı, Almus İlçesi başta olmak üzere, Almus ilçesi çevresinde bulunan köy ve belde halkına rekreasyonal acıdan hizmet vermektedir. Almus Orman Evleri Tabiat Parkına ait gelişme planı bulunmamaktadır. Alan 5 hektar olup, alanda sit alanı bulunmamaktadır. İdare tarafından işletilmektedir. Çizelge D.64. İlimizde bulunan Tabiat varlıklarına ait bilgiler (Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 2016)

NO İli İlçesi Sit Alanının Adı- Alt Adı Niteliği Derecesi Adresi (doğal, kentsel Arkeolojk, tarihi) 1 Tokat Merkez Alipaşa Camii Doğal sit Anıt ağaç ………. avlusunda yer alan 2 adet çınar ağaçı // Yenitabakhane Mah.

2 Tokat Erbaa 2 adet çınar ağacı// Doğal- Anıt ağacı ……… Cumhuriyet mah. Kentsel 3 Tokat Pazar Ballıca Mağarası// Doğal Mağara II.Derece Ballıca Köyü 4 Tokat Pazar Cumhuriyet Cad. yer Doğal Anıt ağaç …….. alan 1 adet çınar ağacı // Cumhuriyet Cad. 5 Tokat Turhal Koca Kavak anıt Doğal- Anıt ağaç ……. ağacı// Kentsel Seyfi Demirsoy Mah. Şeker Fab. Bah. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Samsun Bölge Komisyonu 104

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Fotoğraf 5:İlimizde bulunan doğal güzelliklerden görünümler:

Almus Orman Evleri: 5 ha

Zınav Gölü: 50 ha

Tokat İlinde tescil edilen Doğal Sit Alanlarına ilişkin bilgiler aşağıda yer almaktadır.

1-Ballıca Mağarası: Tokat İli, Pazar İlçesi, Ballıca Köyünde yer alan Ballıca Mağarası, Sivas Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 28.01.2009 tarih ve 1118 sayılı kararı ile 2. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir. Alan yaklaşık 131.85 hektardır. Ziyarete açılan 8 salonu 680 m. uzunluğunda ve 95 m. yüksekliğinde olan Ballıca Mağarası, deniz seviyesine göre 1.085 m. rakımda yer alıyor. Pazar ilçesinden Ballıca Mağarası'na ulaşan 8 km'lik yol, Kral Yolu'na bağlanan Selçuklu Dönemi'ne ait bir köprünün yanından geçiyor. Yapımı 1238 yılına tarihlenen ve 2006 yılında restorasyon çalışmalarına başlanan Mahperi Sultan Kervansarayı da Mağara yolu üzerinde yer alıyor. Yaşı yaklaşık 3.4 milyon yıl olarak tespit edilen Ballıca Mağarası, şimdiye kadar tespit edilen tüm mağara oluşumlarına sahip olmanın yanı sıra, özgün Soğan Sarkıtları ile de uluslararası önem taşıyor. Ortalama sıcaklığı 18 oC ve ortalama nem oranı % 54 olan mağaranın bol oksijenli havası nefes almayı kolaylaştırmaktadır. Ballıca Mağarası 1987 yılında Mağara araştırmaları Derneği tarafından araştırılmaya başlanmış jeomorfolojik –speleolojik çalışmalar 1990 yılında tamamlanarak haritalama ve raporlama gerçekleştirilmiştir. Ballıca Mağarasının ilk bilimsel incelemesini Tokat Valiliğinin talebi üzerine Ankara Üniversitesi Fen Fakültesinden Prof. Dr. Baki Canik ve Doç. Dr. Mehmet Çelik ten oluşan bir ekip 1992 yılında yapmışlardır. Ballıca Mağarasının en kapsamlı speleolojik araştırması ise MTA Genel Müdürlüğü Karst ve Mağara araştırmaları Biriminden Jeomorfolog Dr. Lütfi Nazik başkanlığındaki Bekir Aksoy, Emrullah Özel ve Hamdi Mengi den oluşan ekip tarafından 1994 yılında yapılmıştır. Tokat ili Pazar İlçesi sınırlarında yer alan Mağara, Pazar ilçe Merkezine 8 km uzaklıktaki Ballıca Köyü Yakınlarında bulunmaktadır. Ballıca Mağarası kazovanın Kuzey doğu eteklerinde bulunan bir damlataş mağarasıdır. Mağara deniz seviyesinden 1085 m yükseklikte olup,(+19m) yukarı ,(-75m) aşağı olmak üzere derinliği 94 m ‘dir.( ziyarete açılan bölümde inilen son derinlik -50m civarındadır )Yatay uzunluğu ise 680 metredir. Mağara içerisinde sıcaklık 17 ile 24 derece arasında olup, yazın serin kışın sıcak olmaktadır.

105

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Mutlak nem yüzde 40 ile 80 arasındadır. Mağara içerisindeki oksijen oranı ise yüzde 18 ile 21 arasında değişmektedir. Ballıca Mağarası 2 yönde gelişmiştir; KD-GB yönünde gelişen 1. Galeri; Havuzlu Salon, Büyük Damlataşlar Salonu, Çamurlu Salon ,Fosil ve Yarasalar Salonu, KB-GD yönünde gelişen 2.Galeri; Çöküntü Salon, Mantarlı Salon, Sütunlar salonundan oluşmaktadır. Salonlardan 8 adeti ziyarete açıktır. Ballıca Mağarası ve yakın etkileşim bölgesini kapsayan 483 hektarlık alan 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 3. Maddesine göre, Bakanlık Makamının 23.02.2007 gün ve B.18.0.DMP.0.02.01/452.01-53 sayılı OLUR’u ile “Tabiat Parkı” olarak ilan edilmiştir. Ballıca Mağarası Tabiat Parkı Tokat ili, Pazar ilçesi sınırları içinde Ballıca Köyü yakınlarında yer almaktadır. Tabiat Parkı, batıda Ballıca köyü, güneyde Kara Tepe ve Kel Tepe, kuzeyde Ballıca köyü ve Burunkuz Tepe ile sınırlanmaktadır. Ballıca Mağarası yolu asfalt yol olup, Ballıca Köyüne 2km,Pazar ilçesine 8km,Tokat –Amasya Karayoluna 14km, Tokat iline 35km,Turhal İlçesine 37km,Amasya İl merkezine 105km,Çorum İl merkezine 170km,sivas İl merkezine 145km mesafededir. Pazar İlçesine giriş yapılan dökmetepe kavşağı Tokat Havaalanına 5 km, Pazar İlçesine giriş yapılan Kalaycık kavşağı Tokat Havaalanına 8,5 km, uzaklıktadır. Ballıca Mağarası Tabiat Parkı alanında yer alan ve ana kaynak değeri oluşturan Ballıca Mağarası, tapunun 114 ada, 25 no’lu parsellerinde kayıtlı ve yaklaşık 10.000 m2 yüz ölçüme sahiptir. Sivas Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 28.01.1999 gün ve 1118 sayılı kararı ile II. Derece Doğal Sit alanı olarak belirlenmiştir. Ballıca Mağarası Tabiat Parkı işletmeciliği Galaksi Bas. Yay. Turz. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılmaktadır. 2014 yılı içerisinde Ballıca Mağarası içerisindeki Elektrifikasyon Projesi yenilenmiş ısı yaymayan mağara yapısına zarar vermeyen armatürlere sahip yeni proje kullanılmaya başlanmıştır.2015 yılında Alana ait Gelişme Planı Revize çalışmaları başlatılmıştır. Alanda bulunan kafeteryada yöresel yemekler ve Hediyelik eşya satış büfesindeki yöresel ürünlerle gelen ziyaretçilere rekreasyonal acıdan hizmet vermektedir.

Fotoğraf 6: Ballıca Mağarasından Görünüm

106

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 2-Evrenköy Mağarası: Tokat İli, Zile İlçesi, Evrenköy Kasabasında yer alan Evrenköy Mağarası, Sivas Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 04.12.2010 tarih ve 2105 sayılı kararı ile II. derece doğal sit alanı olarak tescil edilmiştir. Alan yaklaşık 6526 m² dir. Mağaranın hemen girişindeki, tabanı çöküntü kayalarla ve taşlarla kaplı ilk salon yaklaşık 8 m yükseklik, 5 m genişlik ile mağaranın en büyük salonudur. Kalan kısımlarda ise tavan yüksekliği ortalama 4- 5 m, pasajların genişlikleri ise ortalama 3-4 m civarındadır. Mağara girişten hemen sonra uzunluğu 15-20 m'yi aşmayan, birbirlerine küçük pasajlarla bağlı iki kola ayrılmaktadır. Mağarada sarkıt, dikit, akmataşı, perde gibi oluşumlar bulunmakta fakat bunların büyük bir kısmı tahrip edilmiş, üzerlerine yazılar yazılmış ve doğal yapıları bozulmuştur.

Fotoğraf 7: Evrenköy Mağarasından Görünüm

3-Efkerit Vadisi: Tokat İli, Niksar İlçesi, Direkli Köyünde bulunan Efkerit Mağarası ve Mühür Kesen Türbesi’nin yer aldığı Efkerit Vadisi, Sivas Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 25.03.2011 tarih ve 2273 sayılı kararı ile doğal ve arkeolojik sit alanı olarak tescil edilmiş olup, sit alanının derecesi ve sınırları henüz belirlenmemiştir. Alan yaklaşık 36.13 hektardır. Niksar Kent merkezine 10 km uzaklıkta bulunan vadide, irili ufaklı Tümülüsler, mezar kalıntıları, mağara ve Luvilere ait olduğu düşünülen bir tapınak yer almaktadır. Anadolu’da yaşayan ilk ırklardan olan Luviler, M.Ö. 3000 yıllarında gerçekleştiği düşünülen Nuh Tufanından kaçarak bu mağara ve tapınakları inşa ettiği genel kanaattir. Daha sonra bu mağara Nizamettin Yağıbasan tarafından askeri üs olarak kullanıldığı çeşitli kaynaklarda yer almaktadır.

Fotoğraf 8: Efkerit Vadisinden Görünüm

107

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

4-Zinav Gölü Tabiat Parkı: 1978 yılında 5 ha orman alanı 25ha göl alanı toplam 30ha olan alan Mesire yeri olarak tescil edilmiş 2008 yılında 50 hektar 21 ha Orman alanı, 29 ha göl alanı olacak şekilde alanda sınır değişikliği yapılmış 2009 yılında A tipi Mesire alanına çevrilmiş Bakanlık Makamının 11.07.2011 tarih ve 903 sayılı olurları ile mesire yeri statüsü iptal edilerek 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 3. Maddesine göre Tabiat parkı olarak ilan edilmiştir.

Mevcut Sahanın tamamı 50 ha olup, 21 ha Orman alanı (Devlet Ormanı),29 ha göl alanıdır Tokat il Merkezine 117 Km, Reşadiye ilçe Merkezine 17km uzaklıkta olup, en yakın İlçe Reşadiye ilçesidir. Tabiat Parkı alanı Nüfusu 2000 in altında olması nedeniyle kapanan köy statüsüne dönen Yolüstü sınırları içerisinde yer almaktadır. Doğusunda 2 km uzaklıkta yolüstü Köyü, Batısında 3,5 km uzaklıkta büşürüm köyü, Güney batısında3 km uzaklıkta çevrecik köyü bulunmaktadır.

Zinav Gölü Tabiat Parkının bulunduğu alanın çevresi Kültür ve Turizm Bakanlığınca 26 Temmuz 2010 tarih ve 27653 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe giren 2010/647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Tokat/Reşadiye – Zinav Termal Turizm Merkezi” ilan edilmiştir. Zinav Gölü Tabiat Parkı; Zinav Termal Turizm Merkezi olan saha içerisinde kalmaktadır.

Alana ait gelişme planı bulunmamaktadır. 2015 yılında gelişme planı yapımı hedeflenmektedir.

Fotoğraf 9: Zinav Gölünden Görünüm

108

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Fotoğraf 10:Tokat İlinde tescil edilen Anıt Ağaçlar

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus İli Tokat Bulunduğu İlçesi Merkez Köy/Mahalle Yenitabakhane Mah. (Ali Paşa Cami Avlusu) Koordinatı Y 546807 (ED50 3°) X 4464836 Taç Genişliği (m) 17,20 Boyu (m) 20,50 1,30 Çapı (cm) 195 Yaşı (Yıl) 250

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus İli Tokat Bulunduğu İlçesi Merkez Köy/Mahalle Yenitabakhane Mah. (Ali Paşa Cami Avlusu) Koordinatı Y 546788 (ED50 3°) X 4464832

Taç Genişliği (m) 21,50 Boyu (m) 21,00 1,30 Çapı (cm) 235 Yaşı (Yıl) 250

Türkçe Doğu Çınarı

Ağaç Türü Latince Platanus orientalus İli Tokat Bulunduğu İlçesi Merkez Köy/Mahalle Meydan Mah. Koordinatı Y 547083 (ED50 3°) X 4465186 Taç Genişliği (m) 19,10 Boyu (m) 21,50

1,30 Çapı (cm) 195 Yaşı (Yıl) 280

109

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus İli Tokat Bulunduğu İlçesi Merkez Köy/Mahalle Topçuoğlu Mah.

Koordinatı Y 547382 (ED50 3°) X 4463359 Taç Genişliği (m) 23,50

Boyu (m) 33,00

1,30 Çapı (cm) 270

Yaşı (Yıl) 325

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus

İli Tokat Bulunduğu İlçesi Erbaa Köy/Mahalle Cumhuriyet Mah. Koordinatı Y 548183 (ED50 3°) X 4504486 Taç Genişliği (m) 20,40 25,00 Boyu (m)

1,30 Çapı (cm) 125 Yaşı (Yıl) 120

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus

İli Tokat Bulunduğu İlçesi Erbaa Köy/Mahall Cumhuriyet Mah. e Koordinatı Y 548183 (ED50 3°) X 4504500 Taç Genişliği (m) 24,30 Boyu (m) 23,50 1,30 Çapı (cm) 135 Yaşı (Yıl) 120

110

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus İli Tokat

Bulunduğu İlçesi Pazar Köy/Mahalle Merkez Cumhuriyet Caddesi Koordinatı Y 532965 (ED50 3°) X 4460388 Taç Genişliği (m) 20,80 21,00 Boyu (m) 1,30 Çapı (cm) 165 Yaşı (Yıl) 250

Türkçe Ak Kavak (Kocakavak) Ağaç Türü Latince Populs alba

İli Tokat Bulunduğu İlçesi Turhal Köy/Mahalle Seyfi Demirsoy Mah. (Şeker Fab. Bahçesi) Koordinatı Y 506307 (ED50 3°) X 4473039 18,50 Taç Genişliği (m) Boyu (m) 22,00 1,30 Çapı (cm) 275 Yaşı (Yıl) 526

Türkçe Doğu Çınarı Ağaç Türü Latince Platanus orientalus İli Tokat Bulunduğu İlçesi Turhal Köy/Mahalle Seyfi Demirsoy Mah.

(Şeker Fab. Bahçesi) Koordinatı Y 506369 (ED50 3°) X 4472992 Taç Genişliği (m) 23,50 Boyu (m) 32,50 1,30 Çapı (cm) 95 Yaşı (Yıl) 81 NOT: Alanda, 29 adet doğu çınarı ve 2 adet ak kavak ağacı, Anıt Ağaç olarak tescillidir.

111

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

D.7. Sonuç ve Değerlendirme

Bitki türlerinin bilinçsiz toplanması, çayır mera alanlarının aşırı otlatılması, açılan yeni yollar, yerleşim alanları ve sanayi tesislerinin oluşturulması, yeni bazı kültür türlerinin tarıma girmesi ve yerel çeşitlerin üretimden kalkması çevresel sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca meraların düzensiz ve aşırı otlatması erozyona sebep olmuş , yaban hayatı ve biyolojik çeşitlilik bozulmuş toprak ve su kaybı en üst sınırına ulaşmıştır. Bu nedenle,Ülkemizin en önemli doğal kaynakları içerisinde yer alan mera alanlarını ıslah edilerek verimliliklerinin artırılması, orman alanlarını korunması ve arttırılması, gerek hayvancılığın geliştirilmesine ve gerekse toprak muhafaza ve erozyon kontrolü bakımından katkı sağlayacaktır.

Kaynaklar

Tokat Orman İşletme Müdürlüğü , 2016 Orman ve Su İşleri 11. Bölge Müdürlüğü,2016 İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,2016 Samsun Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016

112

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

E. ARAZİ KULLANIMI

E.1. Arazi Kullanım Verileri

11 37

Tarım Arazisi İşlenen Çayır-Mera Arazileri Orman Arazisi Diğer Araziler

Şekil E.16- Tokat İli (2015) Yılı Arazi Kullanım Durumu (Tokat Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2016 )

Grafik E.1 incelendiğinde Tokat ili arazi kullanım durumuna bakıldığında en yüksek paya %40 ile orman arazileri, en düşük paya ise %11 ile diğer araziler sahiptir. İşlenen tarım arazileri %37 payla ikinci sırada yer almakta, bunu %12 ile çayır-mera arazileri izlemektedir.

İlin toplam yüzölçümü 1.011.229 ha’dır. Bunun 372.303 ha’ı tarım arazisi (işlenen), 121.313ha’ı çayır-mera arazileri, 408.895ha’ı orman arazisi, 108.717 ha’ı ise kullanılamayan tarım dışı alanlarıdır. Tokat İlinde üretim desenini büyük ölçüde arazinin sulanabilirliği belirlemektedir.

Çizelge E.65- Tokat İli Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanım Durumu(Tokat Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2016 )

Arazi Dağılımı Alan (Ha) %

Tarım Arazisi İşlenen 372.303 37

Çayır-Mera Arazileri 121.313 12

Orman Arazisi 408.895 40

Diğer Araziler 108.717 11

İlin Yüzölçümü 1.011.229 100

113

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

E.1.1 Arazi Sınıfları

İklim, topografya ve ana maddelerin farklılıkları nedeniyle Tokat İlinde çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. Bu toprak gruplarının yanı sıra toprak örtüsünden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir.

Çizelge E.66-Tokat İli Arazilerinin kullanım durumlarına göre arazi sınıflandırması ( İl Özel İdaresi, Tokat İli Arazi Varlığı, 2008)

Arazi SINIFI Alanı (ha) (%) 1. Sınıf Araziler 76 7,6 2. Sınıf Araziler 66 6,6 3. Sınıf Araziler 94 9,4 4. Sınıf Araziler 76 7,6 5. Sınıf Araziler 2 0,2 6. Sınıf Araziler 145 14,5 7. Sınıf Araziler 525 52,4 8. Sınıf Araziler 10 1,0 Su Satıhlar Meskun Sahalar 8 0,8 TOPLAM 1.002 100

7,6; 8% 1; 1% 0,8; 1% 6,6; 7% 9,4; 9%

7,6; 8%

52,4; 52%

0,2; 0%

14,5; 14%

1. Sınıf Araziler 2. Sınıf Araziler 3. Sınıf Araziler 4. Sınıf Araziler 5. Sınıf Araziler 6. Sınıf Araziler 7. Sınıf Araziler 8. Sınıf Araziler Su Satıhlar Meskun Sahalar

Şekil E.17-Tokat İli Arazi Sınıflarının Dağılımı ( Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tokat İli Arazi Varlığı, 1997)

SINIF I : I. Sınıf arazilerin yayılma alanı toplam 75.766 ha olup, İl genel yüzölçümünün % 7.6’sını teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 73.29’unu alüvyal, % 3.20’sini kolüvyal, % 0.79’unu kahverengi orman, % 2.22’sini kestane rengi, % 13.27’sini kırmızı kestane rengi, % 7.23’ünü kahverengi topraklar oluşturmaktadır.Arazilerin % 99.76’sında eğim düz, % 0.24’ünde ise eğim hafiftir. Toprakların % 87.2’si

114

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. derin ve % 12.92’si orta derindir. I. Sınıf arazilerin % 9.52’si kuru tarım, % 85.71’i sulu tarım, % 0.78’i bağ- bahçe, % 0.66’sı çayır ve % 0.15’i orman ve % 3.18’i ise yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır.

SINIF II : II. Sınıf arazilerin yayılma alanı toplam 65.417 ha olup, İl genel yüzölçümünün % 6.6’sını teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 2.53’ünü alüvyal, % 30.64’ünü kolüvyal, % 20.61’ini kahverengi orman, % 0.24’ünü kireçsiz kahverengi, % 17.73’ünü kestane rengi, % 22.58’ini kırmızı kestane rengi, % 3.97’sini kahverengi ve % 1.7’sini ise kırmızı kahverengi topraklar oluşturmaktadır. Arazilerin % 46.54’ü kuru tarım, % 42.21’i sulu tarım, % 8.10’u bağ-bahçe, % 2.18’i çayır-mer’a , % 0.97’si orman-funda olarak kullanılmaktadır. Topografik olarak arazilerin % 9.19’u düz, % 90.43’ü hafif, % 0.38’i ise orta eğimlidir. Derinlik açısından ise toprakların % 37.62’si derin, % 53.92’si orta derin ve % 8.46’sı ise sığdır.

SINIF III : III. Sınıf arazilerin toplam yayılma alanı 94.101 ha olup, İl genelinin % 9.4’ünü teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 2.06’sını alüvyal, % 10.8’ini kolüvyal, % 0.04’ünü gri kahverengi podzolik, % 41.86’sını kahverengi orman, % 9.66’sını kireçsiz kahverengi orman, % 25.01’ini kestane rengi, % 9.85’ini kırmızı kestane rengi, % 1.15’ini kahverengi, % 0.19’unu ise kırmızı kahverengi topraklar oluşturmaktadır. Arazilerin % 60.99’u kuru tarım, % 11.79’u sulu tarım, % 4.66’sı bağ-bahçe, % 6.20’si çayır-mer’a, % 16.06’sı orman-funda, % 0.30’u ise yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır.Arazilerin % 2.37’si düz, % 4.07’si hafif, % 93.26’sı orta, % 0.30’u ise dik eğimlidir. Toprakların % 5.96’sı derin, % 63.79’u orta derin, % 30.25’i sığdır.

SINIF IV :IV. Sınıf arazilerin yayılma alanı toplam 75.852 ha olup, İl genel yüzölçümünün % 7.6’sını teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 0.51’ini alüvyal, % 0.51’ini kolüvyal, % 0.30’unu gri kahverengi podzolik, % 55.97’sini kahverengi orman, % 15.51’ini kireçsiz kahverengi orman, % 20.15’ini kestane rengi, % 6.80’ini kırmızı kestane rengi, % 0.20’sini ise kahverengi topraklar oluşturmaktadır.Arazilerin % 54.89’u kuru tarım, % 11.49’u sulu tarım, % 1.19’u bağ-bahçe, % 7.69’u çayır-mer’a, % 24.47’si orman-funda ve % 0.27’si ise yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır.Arazilerin % 0.51’i düz, % 1.77’si hafif, % 70.81’i orta, % 26.91’i ise dik eğimlidir. Toprakların % 0.51’i derin, % 5.40’ı orta derin, % 85.31’i sığ ve % 8.78’i ise çok sığdır. SINIF V : V. Sınıf arazilerin yayılma alanı toplam 1.631 ha olup İl genel yüzölçümünün % 0.2’sini teşkil etmektedir. Bu arazilerin tamamını kireçsiz kahverengi orman toprakları oluşturmaktadır. SINIF VI : VI. Sınıf arazilerin toplam yayılma alanı 144.695 ha olup İl genel yüzölçümünün % 14.5’ini teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 64.92’sini kahverengi orman, % 19.61’ini kireçsiz kahverengi orman, % 11.9’unu kestane rengi, % 3.57’sini kırmızı kestane rengi topraklar oluşturmaktadır. Arazilerin % 44.34’ü kuru tarım, % 6.58’i sulu tarım, % 0.91’i bağ-bahçe, % 13.20’si çayır-mer’a, % 34.97’si orman-funda olarak kullanılmaktadır. Arazilerin % 9.42’si orta, % 90.58’i ise dik eğimlidir. Toprakların % 0.73’ü orta derin, % 43.47’si sığ, % 55.28’i çok sığdır. SINIF VII : VII. Sınıf arazilerin toplam yayılma alanı 522.933 ha olup İl genel yüzölçümünün % 52.4’ünü teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 0.04’ünü hidromorfig alüvyal, % 0.01’ini kırmızı sarı podzolik, % 0.83’ünü gri kahverengi podzolik, % 81.72’sini kahverengi orman, % 14.32’sini kireçsiz kahverengi orman, % 2.35’ini kestane rengi, % 0.53’ünü kırmızı kestane rengi, % 0.2’sini kahverengi topraklar oluşturmaktadır. Arazilerin % 6.06’sı kuru tarım, % 0.05’i sulu tarım, % 23.66’sı çayır-mer’a, % 70.15’i orman-funda, % 0.08’i ise yerleşim yeri olarak kullanılmaktadır.Arazilerin % 0.34’ü düz, % 0.77’si orta, % 98.89’u dik eğimlidir. Toprakların % 1.08’i derin, % 0.17’si orta derin, % 43.47’si sığ, % 55.28’i çok sığdır. SINIF VIII, SU SATIHLARI-MESKUN SAHALAR: VIII. Sınıf arazilerin, su satıhları-meskun sahaların toplam yayılma alanı 17.847 ha olup İl genel yüzölçümünün % 1.8’ini teşkil etmektedir. Bu arazilerin % 0.41’ini kahverengi orman toprakları, % 29.36’sını ırmak yatakları, % 29.33’ünü çıplak kaya ve molozlar, % 40.

2015 Yılı için ilimizde arazilerin kullanımına göre arazi sınıflandırılması verileri bulunamamıştır.

115

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

E.2. Mekânsal Planlama E.2.1. Çevre düzeni planı Dengeli ve sürekli kalkınma amacına uygun olarak; - Ekonomik kararlar ile ekolojik değerlerin birbirine entegrasyonuna imkan veren, - Rasyonel doğal kaynak kullanımını sağlamak üzere; kalkınma planları ve bölge planlarını temel alarak arazi kullanım kararlarını ve bunlara ilişkin gelişme ve koruma hedef, politika ve stratejilerini belirleyen, - Alt ölçekli planlara esas olmak üzere, havza veya bölge bazında, 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekte hazırlanan, - Plan notları ve plan açıklama raporu ile bütün olan üst ölçekli fiziki planlar olarak tanımlamaktadır. Yasal Olarak; - 08.05.2003 Tarihli 4856 sayılı Mülga Çevre ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri hakkında Kanun’un 2’ci maddesi (h) ve 10’uncu maddesi (c) bendi ile çevre düzeni planı yapma, yaptırma ve onaylama, - 13.05.2006 Tarihli 5491/2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9’uncu maddesi (b) bendi ile havza veya bölge bazında 1/100.000 veya 1/50.000 ölçekli çevre düzeni planı yapma, yaptırma ve onaylama yetkisi Bakanlığımıza verilmiştir Tokat – Samsun – Çorum 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni planları, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yaptırılarak 20.Temmuz. 2007 ‘de onaylanmıştır. Toplam olarak planlama bölgesi, 3.793.671 ha olup, Planlama Bölgesi içinde 40 adet ilçe belediyesi, 121 belde belediyesi ve köy yerleşmeleri bulunmaktadır. Onaylı Çevre Düzeni İmar Planları 1 ay askıya çıkarılmış, askıdan sonraki düzeltmelerle 26.02.2008 tarihinde Mülga Çevre ve Orman Bakanlığınca yeni hali onaylanmıştır. Yeni onaylanan imar planında ana kararlarda fazla bir değişiklik yapılmamıştır. Planlamanın Genel Hedefleri Ve İlkeleri Planlama sürecinin analiz ve sentez aşaması sonucunda ortaya çıkan planın vizyon ve amacı dahilinde oluşturulan planlama hedefleri/ilkeleri; ekolojik sürdürülebilirlik, küresel yerel etkileşimi, iktisadi ve toplumsal gelişme, eşitlik ve sosyal adalet, yaşanabilirlik, erişilebilirlik, katılım ve yönetişim başlıkları altında geliştirilmiştir. Bu başlıklar altında belirlenen üst hedeflerden yola çıkılarak planlama alanının gerçeklerine, gereksinimlerine ve düşüncelerine uygun alt hedefler ve temel ilkeler belirlenmiştir. - Bölgedeki doğal kaynakları, çevre dengesini ve doğal eşikleri göz önünde bulundurarak korumak, sürdürülebilirliğini sağlamak - Doğal ve ekolojik eşiklerin göz önünde bulundurulduğu sürdürülebilir alt bölgesel arazi kullanım kararları geliştirmek - Bölgenin biyo-çeşitliliğini ve endemik türleri korumak üzere ekolojik hassasiyeti olan bütün alt-bölgelerin mutlak korunmasını sağlamak - İçme ve kullanma suyu kaynaklarının, su toplama havzalarının, yer üstü ve yeraltı sularının korunmasına yönelik arazi kullanım kararları geliştirmek ve korunması için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak - Madencilik, ormancılık, balıkçılık, tarım, sanayi gibi iktisadi faaliyetleri ekolojik dengeyi bozmayacak şekilde geliştirerek sürdürmek - Orman alanlarının vasfının korunması ve gelişimini sağlamak -Mutlak tarım alanlarını, sulu tarım alanlarını ve verimliliği, çeşitliliği yüksek tarım arazilerini koruma altına almak -Mera alanlarının tescillenmesini sağlamak ve koruma altına almak -Hava, toprak, deniz ve gürültü kirliliğini önleyici tedbirler almak -Kızılırmak ve Yeşilırmak’taki evsel katı ve sıvı atıkların, sanayi ve zirai kaynaklı kirliliklerin önlenmesi - Yeşilırmak akı debisinin düzenlenerek taşkın ve erozyonların önlenmesi ile akı debisindeki düzensizlikten kaynaklanan mera ıslah çalışmalarına öncelik vermek - Suni gübre kullanımından kaynaklanan toprak ve yeraltı suyu kirliliğinin havza kullanımını kısıtlamasının önüne geçilmesi ve öncelikli olarak Yeşilırmak Havzası ve Kızılırmak Deltası’nın korunması - Bölgenin tamamına hizmet edebilecek, geri dönüşüm sağlayabilecek katı atık sistemi oluşturmak

116

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. - Denizin ekolojik dengesini tehdit eden kullanımları kısıtlamak, kıyı alanlarında koruma-kullanma dengesini oluşturmak - Bölgede geleceğe yönelik ekolojik sürdürülebilirliği sağlayabilmek için alternatif enerji kaynaklarını destekleyerek bölgenin enerji ihtiyaçlarını öncelikle alternatif enerji kaynakları üzerinden karşılamak amaçlanmıştır. İlimize ait Çevre düzeni Planı 1/100000 ölçekli olup 13 paftadan oluşmaktadır. Plana ait 13 paftadan H- 36 ve H-37 paftalar aşağıda gösterilmiştir.

Harita E.1 Tokat – Samsun – Çorum 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni planları(Tokat H-36,H-37)

E.3. Sonuç ve Değerlendirme Tokat İli’nde amaç dışı arazi kullanımı çoğunlukla tarım arazilerinin yerleşim ve sanayi için kullanılması ve oldukça yüksek eğime sahip orman alanlarının tarım arazisine dönüştürülmesi şeklinde iki başlık altında incelemek mümkündür. Sürdürülebilir tarımın teşvik edilmesi amacı ile toprak ve su kaynaklarımızın daha etkin kullanımını sağlanmalıdır. Bununla birlikte arazilerinin boş bırakılması, onların su ve rüzgar erozyonuna karşı korunaksız kalmalarına neden olmaktadır.

Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü,2016 Gıda,Tarım ve hayvancılık İl Müdürlüğü,2016

117

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ

F.1. ÇED İşlemleri

2015 yılı içerisinde “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” kapsamında İlimiz sınırları içerisinde bulunan 1 adet projeye Bakanlığımız tarafından ÇED Olumlu Kararı verilmiştir. Ayrıca Tokat Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından Ek-2 Listesinde bulunan 35 adet projeye ÇED Gerekli Değildir Kararı ve 2 adet projeye de ÇED Gereklidir Kararı verilmiştir. ÇED Olumlu, ÇED Gerekli Değildir ve ÇED Gereklidir Karar sayıları ve bunların sektörel dağılımları Çizelge F.67’de verilmiştir Çizelge F.67 – Tokat İlinde Bakanlık Merkez ve ÇŞİM tarafından 2015 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ,2016)

Karar Maden Enerji Su Tarım- Atık- Ulaşım- Turizm- TOPLAM Gıda Kimya Kıyı Konut ÇED Gerekli 29 1 2 1 1 - 1 35 Değildir ÇED 2 ------2 Gereklidir ÇED Olumlu - - - 1 - - - 1 Kararı

Gıda

Gıda; 1; 100%

Şekil F.18 – Tokat İlinde 2015 Yılında ÇED Olumlu Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü , 2016) 118

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Atık; 1; 3% Turizm; 1; Gıda; 1; 3% Enerji; 1; 3% 3% Su; 2; 5%

Maden Su Enerji Atık Turizm Gıda

Maden; 29; 83%

Şekil F.19 – Tokat İlinde 2015 Yılında ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri

Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği gereği, sadece Ek-2 kapsamında yapılan 2 adet Geçici Faaliyet Belgesi başvurusu reddedilmiştir. Ek-1 ve Ek-2 kapsamında reddedilen Çevre İzni, Çevre İzin ve Lisans başvurusu bulunmamaktadır.

Çizelge F.68 – İlimizde (2015) Yılında ÇŞİM Tarafından Verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi Sayıları (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Verileri, 2016)

Ek-1 Ek-2 TOPLAM

Geçici Faaliyet Belgesi 2 12 14 Çevre İzni - 11 11 Çevre İzin ve Lisans Belgesi 1 2 3 TOPLAM 3 25 28

119

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Çevre İzin ve Lisans Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı Ek-1

Madencilik ve Yapı Malzemeleri Endüstrisi; 1; 100%

Çevre İzin Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı Ek-2

Enerji Endüstrisi; 1; 8% Diğer Tesisler; 1; 8% Gıda Endüstrisi,Tarım ve Hayvancılık; 1; 7%

Madencilik ve Yapı Malzemeleri Endüstrisi; 4; 31%

Orman Ürünleri ve Selüloz Tesisleri; 3; 23%

Maddelerin Depolanması Doldurma ve Atık Yönetimi; 2; 15% Boşaltılması; 1; 8%

Şekil F.20 – İlimizde (2015) Yılında Verilen Çevre İzin, Çevre İzin ve Lisans Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Verileri, 2016)

120

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çevre İzin, Çevre İzin ve Lisansların Konularına Göre Dağılımı Ek-1 ve Ek-2 Düzenli Depolama; 1; 7% Ambalaj Atığı Toplama ve Ayırma; 2; 14%

Atıksu Deşarjı; 2; 14% Hava Emisyonu; 9; 65%

Şekil F.21 - İlimizde (2015) Yılında Verilen Çevre İzin, Çevre İzin ve Lisansların Konuları (Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Verileri, 2016)

F.3.Sonuç ve Değerlendirme: İlimizde 2015 yılında Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği gereği verilen Çevre İzni, Çevre İzin ve Lisans sayısında ve ÇED Yönetmeliği kapsamında verilen ÇED Olumlu Kararlarında bir önceki yıla göre azalma olmuştur.

Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016

121

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI

G.1. Çevre Denetimleri

Bu rapor kapsamında denetim faaliyetleri değerlendirilirken, gerçekleştirilen denetimler planlı (rutin) ve ani (plansız-rutin olmayan) denetimler olarak ikiye ayrılmıştır. Planlı denetimler, bir ya da çok yıllık bir program çerçevesinde il Müdürlüğümüz tarafından haberli veya habersiz olarak gerçekleştirilen denetimlerdir. Plansız denetimler ise; a) izin yenileme prosedürünün bir parçası olarak, b) yeni izin alma prosedürünün bir parçası olarak, c) kaza ve olaylar sonrasında (yangın ve aniden ortaya çıkan kirlilikler gibi), d) mevzuata uygunsuzluğun fark edildiği durumlarda, e) Bakanlık ya da ÇŞİM tarafından gerek görülen durumlarda, f) ihbar veya şikâyet sonrasında ani olarak gerçekleşen ve herhangi bir programa bağlı kalınmaksızın ÇŞİM tarafından yapılan denetimlerdir.

İlimizde yapılan denetimler kapsamında Çizelge G.69, Şekil G.22, Şekil G.23, Şekil G.24, Şekil G.25 oluşturulmuştur.

Çizelge G.69 - (Tokat) İlinde 2015 Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) Kimya- Derin Birleşik Hava Su Toprak Atık Gürültü ÇED Toplam Denetimler sallar Deniz Deşarjı Planlı 12 ------12 denetimler Ani (plansız) - 66 67 - 27 10 13 - 46 229 denetimler Genel 12 66 67 - 27 10 13 - 46 241 toplam

Birleşik

Birleşik; 12; 100%

Şekil G.22- Tokat İlinde ÇŞİM Tarafından 2015 Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) 122

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ÇED; 46; 20% Hava; 66; 29% Gürültü; 13; 6%

Hava Su Atık Kimyasallar Gürültü

Kimyasallar; ÇED 10; 4%

Su; 67; 29% Atık; 27; 12%

Şekil G.23 – (Tokat) İlinde ÇŞİM Tarafından 2015 Yılında Gerçekleştirilen Plansız Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

Planlı; 12; 5%

Planlı Plansız

Plansız; 229; 95%

Şekil G.14–Tokat ilinde ÇŞİM Tarafından 2015 Yılında Gerçekleştirilen Planlı ve Ani Çevre Denetimlerinin Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

123

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Hava; 66; 27% Birleşik ; 12; 5%

Su; 67; 28%

Birleşik Su Atık Gürültü ÇED Kimyasallar Hava Kimyasallar; 10; 4%

Atık; 27; 11% ÇED; 46; 19% Gürültü; 13; 6%

Şekil G.25 – Tokat ilinde ÇŞİM Tarafından 2015 Yılında Gerçekleştirilen Tüm Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi

İlimizdeki bilgiler kapsamında Çizelge G.70, Şekil G.26 oluşturulmuştur.

Çizelge G.70 – Tokat İlinde 2015 Yılında ÇŞİM’e Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) Şikâyetler Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED TOPLAM Şikâyet sayısı 8 2 - 5 11 6 26

Denetimle sonuçlanan şikâyet 8 2 - 5 5 6 26 sayısı Şikâyetleri denetimle 100 100 - 100 46 100 100 sonuçlanma (%)

124

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. ÇED; 6; 19% Hava; 8; 25%

Su; 2; 6%

Hava Su Atık Gürültü ÇED

Gürültü; 11; 34% Atık; 5; 16%

Şekil G.26 – Tokat ilinde 2015 Yılında ÇŞİM Gelen Şikâyetlerin Konulara Göre Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016)

G.3. İdari Yaptırımlar

İldeki bilgiler kapsamında Çizelge G.71, Şekil G.27 ve Şekil G.28 oluşturulmuştur.

Çizelge G.71 – Tokat İlinde 2015 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Diğer TOPLAM

Ceza Miktarı - - - 11.619 - - 40.412 77,42 52.108,42 (TL)

Uygulanan - - - 1 - - 4 1 6 Ceza Sayısı

125

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Diğer; 1; 17%

Atık; 1; 16%

Atık ÇED Diğer

ÇED; 4; 67%

Şekil G.27 – Tokat İlinde 2015 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan İdari Para Cezalarının Konulara Göre Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) 700.000,00

600.000,00

500.000,00

400.000,00

300.000,00

200.000,00

100.000,00

0,00 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Şekil G.28 – Yıllara Göre Müdürlüğümüz tarafından Çevre Kanunu Uyarınca İlimizde Uygulanan İdari Para Cezaları miktarları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016)

G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları

2015 yılı içerisinde 2872 sayılı Çevre Kanununun 15. Maddesi gereğince, Tokat Valiliği tarafından 3 adet işletmeye faaliyet durdurma kararı verilmiştir. Ayrıca bu işletmelere Çevre Kanununun 20 (e) maddesi gereğince idari para cezası uygulanmıştır. İlimizde bulunan tesislere verilen faaliyeti durdurma/kapatma kararlarının sektörel dağılımı Çizelge G.72’de gösterilmiştir. 126

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Çizelge G.72 – İlimizde (2015) Yılında Tokat Valiliği tarafından Verilen faaliyeti durdurma/kapatma Kararları sayısı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2015)

SEKTÖR FAALİYET DURDURMA İDARİ YAPTIRIM SAYISI MADEN 2 15.MADDE ATIK 1 15.MADDE

G.5. Sonuç ve Değerlendirme 2015 Yılı içerisinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından toplam 241 adet planlı- plansız 26 adet de şikayete esas denetim yapılmıştır. Bu denetimler sonucunda toplamda 52.108,42 TL idari para cezası uygulanmış ve 3 adet projenin de faaliyeti durdurulmuştur.

Kaynaklar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016

127

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

H. ÇEVRE EĞİTİMLERİ

2015 yılı, 5 Haziran Dünya Çevre Günü çeşitli etkinliklerle kutlanmıştır. Etkinlikler kapsamında Tokat-Turhal-Zile-Pazar Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi,Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisine gezi düzenlenmiştir.Ayrıca Kaz Gölü Yaban Hayatı Geliştirme sahasında lise öğrencileriyle çöp toplama etkinliği düzenlenmiştir. 2015 yılında ayrıca Mahberi Hatun Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Rukiye Sarıer Bumin Anaokulunda çevre eğitimi verilmiştir.

Fotoğraf 11: Yapılan Çevre Eğitimlerine ait fotoğraflar

128

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

Fotoğraf 12: 5 Haziran Dünya Çevre Günü Etkinlikleri

129

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

I. İL BAZINDA ÇEVRESEL GÖSTERGELER

1. GENEL 1.1. NÜFUS NÜFUS: 593.990 kişi (2015)

GÖSTERGE: Nüfus artış hızı

TANIM: Belirli bir dönemde, İl için nüfus büyüklüğünün ortalama yıllık artışıdır.

Kaynak: TUİK, İL NÜFÜS MÜDÜRLÜĞÜ 2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: 1950-2015 dönemi İl nüfusu (kişi), nüfus artış hızı (‰),

Durum ve eğilimler;

Veri formatı

Yıllar 1950 1965 1970 1975 1985 1990 2000 2007 Nüfus (kişi) 388.923 495.352 540.855 599.166 679.071 719.251 828.027 620.722 Nüfus Artış Hızı ‰) 26,79988 16,25654 17,7319 20,6886 16,89342 11,56328 14,18318 -40,3302

Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nüfus (Kişi) 617.158 624.439 617.802 608.299 613.990 598708 597920 593990 Nüfus Artış Hızı (‰) -5,7417 11,79763 -10,62874 -15,382 9,3556 -24,88966 -1,31616 -6,57279

Nüfus artış hızı(%)

5 4 3

2 Türkiye 1 Amasya 0 Çorum

-1 Samsun

1970 1975 1935 1940 1945 1950 1965 1980 1985 1990 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 -2 Tokat -3 -4 -5

Değerlendirme ve Sonuçlar Türkiye’de nüfus artış hızı 1950-2015 yılları arasında en fazla 1965 yılında(‰27,33563) en az da 2007 yılında(‰5,76158) olarak gerçekleşmiştir. Ancak toplam nüfus artmaya devam etmiştir. 2015 yılı verilerine göre toplam nüfus 78.741.053 kişi, nüfus artış hızı ise ‰13,4 olmuştur. Toplam nüfus artmaya devam etmektedir. Nüfusun kentsel alanlarda yoğunlaşması, bu alanlarda çevre üzerinde baskının artması anlamına gelmektedir. Tokat ilinde ise nüfus artış hızı en düşük 2007 yılında (‰-40,3302) gerçekleşmiştir. 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2014 ve 2015 yıllarında toplam nüfusta düşüş olduğu görülmektedir.

130

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. NÜFUS: 593.990 kişi (2016)

GÖSTERGE: Kentsel nüfus oranı

TANIM: Belirli bir tarihte kentsel alan olarak tanımlanmış 20.001 ve üzeri nüfusa sahip yerleşim yerlerinde yaşayan nüfusun toplam nüfus içindeki oranıdır.

Kaynak: TUİK, 2016 İL NÜFÜS MÜDÜRLÜĞÜ

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: 1940-2015 yılları arasında Tokat ili kentsel ve kırsal nüfus oranları(%)

Durum ve eğilimler: Tokat ili kentsel ve kırsal nüfus oranları

İl ve İlçe merkezleri (%)(Kentsel) Belde ve köyler (%)(Kırsal) 1940 16,28 83,72 1950 17,45 82,55 1965 24,91 75,09 1970 27,11 72,89 1975 29,28 70,72 1980 32,06 67,94 1985 18,33 81,67 1990 42,86 57,14 2000 48,52 51,48 2007 56,53 43,47 2008 56,07 43,93 2009 57,05 42,95 2010 58,90 41,10 2011 58,99 41,01 2012 58,38 41,62 2013 59,82 40,18 2014 62,00 38,00 2015 63,95 36,05

Değerlendirme ve Sonuçlar İlimizde 1990 yılında %42,86 olan kentsel nüfus oranı 2000 yılında %48,52’ye yükselmiştir.2007 yılından sonra kentsel nüfus oranı, kırsal nüfus oranlarına göre artışa geçmiştir. Hızlı kentleşme ile birlikte sosyal, ekonomik, demografik ve çevresel sorunlar ortaya çıkmıştır. Plansız kentleşme ve gecekondulaşma ile hizmet sunumu bakımından sorunlu kentler oluşmuş ve çevre sorunları hızla büyümüştür. Ülkemizde artan kentsel nüfus oranına paralel olarak kentlerde yaşanan çevre sorunlarının da artması olasılığı vardır. 2015 yılı kentsel nüfus oranında artış, kırsal nüfus oranında azalış görülmektedir.

131

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 1.2 SANAYİ

SANAYİ GÖSTERGE: Sanayi Bölgeleri TANIM: Sanayinin belli alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek gibi amaçlarla mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak hizmet sunmayı amaçlayan organize sanayi bölgeleri vb. sanayi bölgelerinin sayısının, toplam alanlarının ve ildeki planlı sanayileşme oranının zaman serisinde ifade edilmesidir. Kaynak: Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, 2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Tokat ilinde bulunan OSB bölgeleri, alanları (Ha),faaliyette olan firma sayısı, küçük sanayi sitesi sayısı, işyeri sayıları ve doluluk oranı (%) 1.1. 6948 Sayılı Sanayi Sicil Kanunu Kapsamındaki Çalışmalar

SANAYİ KURULUŞLARININ İLÇELER İTİBARIYLE SEKTÖREL DAĞILIMI

SEKTOR

ALMUS ARTOVA ERBAA NİKSAR PAZAR REŞADİYE S_SARAY TOKAT TURHAL YEŞİLYURT ZİLE TOPLAM TEKSTİL, DERİ VE AYAKKABI 1 14 5 3 15 5 2 45 SANAYİ

TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 3 27 7 8 22 17 1 7 92 ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA 1 7 10 1 16 3 6 44 SANAYİ METAL EŞYA, MAKİNA VE OTO. END. 1 5 3 35 7 10 61 SAN.

KİMYA PETROL ÜRÜN. LASTİK VE 2 1 8 3 2 16 PLAS. SAN.

GIDA, İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ 2 2 10 11 4 3 1 31 14 13 91 DİĞER İMALAT SANAYİ 2 1 6 3 8 2 1 23 TOPLAM 6 6 66 42 5 18 1 13 51 1 41 372 5

132

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

SANAYİ KURULUŞLARI ÇALIŞANLARININ İLÇELER İTİBARIYLE SEKTÖREL DAĞILIMI

SEKTOR

ALMUS ARTOVA ERBAA NİKSAR PAZAR REŞADİYE S_SARAY TOKAT TURHAL YEŞİLYURT ZİLE TOPLAM Tekstil, Deri Ve Ayakkabı Sanay i 67 1.67 533 10 1.68 536 111 4.712 9 4 2 Taş Ve Toprağa Dayalı Sanay i 19 1.16 219 11 296 566 8 89 2.652 3 8 3 Orman Ürünleri Ve Mobilya Sanayi 6 128 78 22 188 28 92 542 Metal Eşya, Makina Ve Oto. End. San . 3 26 14 423 129 110 705 Kimya Petrol Ürün. Lastik Ve Plas. San. 30 13 238 5 34 320

Gıda, İçki Ve Tütün Sanay i 14 15 122 184 29 16 1 503 680 311 1.875 Diğer İmalat Sanay i 14 34 163 46 149 31 11 576 2 T o p l a m 22 21 3.18 1.19 51 29 1 3.47 1.97 8 758 11.38 9 1 7 1 2 9 5 2

133

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

İmalat Sanayi işletmelerimizin KOBİ Sınıfına Göre Dağılımı Şu Şekildedir. KOBİ İŞLETME SINIFI İŞLETME SAYISI Mikro İşletme ( 0 - 9 ) 166 Küçük İşletme (10 - 49) 146 Orta Büyüklükteki İşletme ( 50-249) 54 Büyük İşletme ( 250 ve Üzeri) 6 TOPLAM 372 İlimizdeki Türkiye’nin Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu İçinde Yer alan Firmalar 500 SIRA NO ÜRETİMDEN KURULUŞLAR 2014 2013 SATIŞLAR(NET) ( TL) 297 270 Dimes Gıda San. ve Tic. A.Ş. 340.110.542 437 408 Adoçim Çimento Beton San. ve Tic. A.Ş. 246.447.572

1.2- Organize Sanayi Bölgeleri Ve Sanayi Siteleri- 4562 Sayılı Kanun A- Organize Sanayi Bölgeleri Sanayinin dengeli, süratli ve etkin gelişimini temin etmek, çevresel tehlikelere karşı doğayı korumak ve sanayi kuruluşları arasında teknolojik entegrasyonu sağlamak üzere Organize Sanayi Bölgeleri sanayileşme sürecinde büyük bir önem arz etmektedir. 4562 sayılı OSB kanunu çerçevesinde ilimiz merkez ve ilçelerinde 5 adet Organize Sanayi Bölgesi mevcut olup faaliyetine devam etmektedir.

134

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Tokat İlindeki Organize Sanayi Bölgeleri(2015)

Toplam Kuruluş Alan Parsel Tahsis Tahsise İşyeri İşçi Organize Sanayii Bölgesi Yılı (Ha) Sayısı Edilen Hazır Sayısı Sayısı Tokat Organize Sanayi Bölgesi 1978 425 172 147 25 108 2.850

Erbaa Organize Sanayi Bölgesi 1997 136 46 23 23 11 1.575

Niksar Organize Sanayi Bölgesi 2001 210 23 5 16 1 220

Turhal Organize Sanayi Bölgesi 2000 60 33 20 13 5 128

Zile Organize Sanayi Bölgesi 2000 110 54 13 41 2 221

TOPLAM 941 328 208 118 127 4.994

135

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. B - Sanayi Siteleri: Bakanlığımız Kredi desteği ile yapılan ve faaliyette olan Sanayi Siteleri şunlardır. SANAYİ SİTELERİ S. ADI TOPLAM DOLU ÇALIŞAN NO İŞYERİ İŞYERİ SAYISI 1 Tokat Sanayi Sitesi 1.350 1.343 5.372 2 Erbaa Sanayi Sitesi 425 356 1.068 3 Zile Sanayi Sitesi 251 195 390 4 Niksar Sanayi Sitesi 354 271 542 5 Turhal Sanayi Sitesi 240 202 606 6 Tokat Merkez Yazmacılar Sanayi Sitesi 21 7 14 7 Tokat Reşadiye Sanayi Sitesi 88 70 140 8 Yeşilyurt Sanayi Sitesi 54 İNŞAAT TOPLAM 2.783 2.434 8.132

Değerlendirme ve Sonuçlar. Organize Sanayi Bölgelerinde en fazla faaliyette olan firma Tokat OSB bulunmaktadır. Küçük Sanayi sitelerinde ise en fazla doluluk oranı Erbaa İlçemizdedir. SANAYİ

GÖSTERGE: Madencilik

TANIM: Bu gösterge, İlde yer alan farklı ruhsatlandırma grubuna göre verilen bir yılda kayıt altına alınmış maden ocakları, zenginleştirme tesisleri ve depolama alanlarının miktarının yıllara göre değişimini gösterir.

Kaynak: İl Özel İdare, MİGEM,2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Tokat İlinde bulunan türlerine göre maden ocağı ve tesisi sayısı, alanları (ha),işyerinin bulunduğu yer, Ruhsat veriliş tarihi, faaliyet konusu Durum ve eğilimler; T S C İ K C RUHSAT RUHS İ İ RUHSAT ALANI MADEN MADEN YÜRÜRLÜK BİTİŞ AT İLÇE RUHSAT SAHİBİ M L SAFHASI (HEKTAR GRUBU ADI TARİHİ TARİHİ SÜRE Lİ ) Sİ K N N O O

MERKEZ Arama 975 IV. GRUP Krom MEHMET DEMİR 04.05.2005 04.05.2010 5

SOYER MAD. SAN. VE TİC. LTD. ALMUS Arama 1998 IV. GRUP 10.07.2007 10.07.2012 5 ŞTİ.

ALMUS Arama 1113,12 IV. GRUP NAHAS MAD.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ 19.09.2007 19.09.2012 5

ALMUS Arama 912,9 IV. GRUP AHMET ÖNDER 01.09.2008 01.09.2013 5

136

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 3 S MADENCİLİK SERAMİK VE ALMUS Arama 1500 IV. GRUP 31.05.2010 31.05.2015 5 İNŞ. YAPI MALZ. DIŞ TİC. A.Ş.

3 S MADENCİLİK SERAMİK VE ALMUS Arama 1500 IV. GRUP 31.05.2010 31.05.2015 5 İNŞ. YAPI MALZ. DIŞ TİC. A.Ş.

İLKE MAD. İNŞ. ALMUS Arama 1080 IV. GRUP ELEKTROMEKANİK SAN. VE TİC. 03.06.2010 03.06.2015 5 LTD. ŞTİ.

İLKE MAD. İNŞ. ALMUS Arama 1491,87 IV. GRUP ELEKTROMEKANİK SAN. VE TİC. 03.06.2010 03.06.2015 5 LTD. ŞTİ.

İLKE MAD. İNŞ. ALMUS Arama 1978,18 IV. GRUP ELEKTROMEKANİK SAN. VE TİC. 16.06.2010 16.06.2015 5 LTD. ŞTİ.

BENTAŞ BENTONİT MAD. SAN. ARTOVA Arama 1993,57 IV. GRUP 09.07.2007 09.07.2012 5 VE TİC. A.Ş.

SANTEK MADENCİLİK SAN. VE ARTOVA Arama 319,75 IV. GRUP 06.03.2008 06.03.2013 5 TİC. A.Ş.

ERKAN İNŞ. MAD. SAN. VE TİC. ERBAA Arama 593,75 IV. GRUP 14.08.2008 14.08.2013 5 LTD. ŞTİ.

MERKEZ Arama 0,8 IV. GRUP SÜLEYMAN OĞUZ

MERKEZ Arama 300,96 IV. GRUP HAYATİ SEVİNÇ 01.11.2006 01.11.2011 5

3 S MADENCİLİK SERAMİK VE MERKEZ Arama 2000 IV. GRUP 12.04.2007 12.04.2012 5 İNŞ. YAPI MALZ. DIŞ TİC. A.Ş.

SOYER MAD. SAN. VE TİC. LTD. MERKEZ Arama 1996,73 IV. GRUP 23.11.2007 23.11.2012 5 ŞTİ.

İLTAŞ YATIRIM MAD. İNŞ. SAN. MERKEZ Arama 2000 IV. GRUP 13.05.2008 13.05.2013 5 VE TİC. LTD. ŞTİ.

ALBAYRAKLAR BETON MAD. II-A MERKEZ Arama 99,24 İNŞ. NAK. TAAH. SAN. TİC. LTD. 06.06.2008 06.06.2011 3 GRUP ŞTİ.

5 AS METAL MİNERAL MADEN MERKEZ Arama 1998,73 IV. GRUP 05.08.2008 05.08.2013 5 A.Ş.

MERKEZ Arama 335,31 IV. GRUP UĞUR ÇAĞLAYAN 16.12.2008 16.12.2013 5

II-B MERKEZ Arama 67,21 İBRAHİM İKİKAT 14.09.2009 14.09.2012 3 GRUP

MERKEZ Arama 1999 IV. GRUP BURHANETTİN ERASLAN 18.02.2010 18.02.2015 5

MERKEZ Arama 1942 IV. GRUP BURHANETTİN ERASLAN 18.02.2010 18.02.2015 5

137

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. MERKEZ Arama 350 IV. GRUP DURAN DOĞAN 10.05.2010 10.05.2013 3

MERKEZ Arama 1000 IV. GRUP DURAN DOĞAN 25.05.2010 27.05.2013 3

İLKE MAD. İNŞ. MERKEZ Arama 1950 IV. GRUP ELEKTROMEKANİK SAN. VE TİC. 28.06.2010 28.06.2015 5 LTD. ŞTİ.

NİKSAR Arama 1267,56 IV. GRUP SEBAHATTİN YILDIZ 09.09.2009 09.09.2014 5

NİKSAR Arama 1713,27 IV. GRUP SEBAHATTİN YILDIZ 09.09.2009 09.09.2014 5

ÇANBENSAN ÇANKIRI BENTONİT REŞADİYE Arama 624,62 IV. GRUP 02.09.2009 02.09.2014 5 SAN. VE TİC. A.Ş.

YILDIZSAM MADENCİLİK TİC. VE REŞADİYE Arama 2000 IV. GRUP 17.06.2010 17.06.2015 5 SAN. A.Ş.

SULUSARAY Arama 600 IV. GRUP GÜLFİRAZ ALP 16.11.2006 16.11.2011 5

II-B TURHAL Arama 100 SEDAT BIYYIK 09.09.2008 09.09.2011 3 GRUP

YEŞİLYURT Arama 1371,38 IV. GRUP AHMET PARLAK 15.08.2008 15.08.2013 5

YEŞİLYURT Arama 1951,75 IV. GRUP AHMET PARLAK 15.08.2008 15.08.2013 5

YEŞİLYURT Arama 1990 IV. GRUP AHMET PARLAK 26.09.2008 26.09.2013 5

ZİLE Arama 134,13 IV. GRUP MEHMET AKYÜZ 27.12.2007 27.12.2012 5

UMİTEL MAD. İNŞ. NAK. MAK. ZİLE Arama 1972,89 IV. GRUP 23.07.2008 23.07.2013 5 TAAH. TİC. LTD.ŞTİ.

ZİLE Arama 843,33 IV. GRUP MUSA KAYGUSUZ 05.05.2010 05.05.2015 5

Detay ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL Arama 1943,44 IV. GRUP 04.07.2015 04.07.2019 4 MADENLERİ A.Ş. Dönemi

Detay TURHAL Arama 1120,22 IV. GRUP ERHAN ŞAHINOĞLU 27.10.2014 27.10.2018 4 Dönemi UZMANLAR ZİRAAT TURİZM Genel İNŞAAT MADENCİLİK SOSYAL ALMUS Arama 1999,86 IV. GRUP 23.12.2011 23.12.2013 2 HİZMETLER GIDA Dönemi İTH.İHR.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. Genel MERKEZ Arama 1704,8 IV. GRUP UMUT ALİKAŞİFOĞLU 11.07.2013 11.07.2015 2 Dönemi

138

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Genel MERKEZ Arama 1912,5 IV. GRUP ALİ ÇOBAN 12.03.2014 12.03.2016 2 Dönemi

Genel ÖZ FOÇOĞLU II-B TURHAL Arama 100 NAK.MAD.İNŞ.GIDA VE 25.01.2012 25.01.2013 1 GRUP Dönemi TURZ.SAN.TİC. LTD.ŞTİ.

Genel SİVAS DOĞA MAD. İNŞ. NAK. II-B TURHAL Arama 55,87 İMAL. İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. 13.05.2014 13.05.2015 1 GRUP Dönemi ŞTİ.

Genel TERA MADEN ARAMA SAN. VE TURHAL Arama 1986,58 IV. GRUP 21.08.2014 21.08.2016 2 TIC. A.Ş. Dönemi

Genel TERA MADEN ARAMA SAN. VE TURHAL Arama 1999,75 IV. GRUP 21.08.2014 21.08.2016 2 TIC. A.Ş. Dönemi

ZİLE İşletme 852,33 IV. GRUP Alçıtaşı MURAT OKKAN 28.05.2010 28.05.2020 10

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 633,3 IV. GRUP Antimuan 04.03.2007 04.03.2017 10 MADENLERİ A.Ş.

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 195,55 IV. GRUP Antimuan 06.04.2010 06.04.2020 10 MADENLERİ A.Ş.

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 383,55 IV. GRUP Antimuan 24.04.2010 24.04.2015 5 MADENLERİ A.Ş.

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 189,72 IV. GRUP Antimuan 23.01.2012 23.01.2022 10 MADENLERİ A.Ş.

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 3536,8 IV. GRUP Antimuan 06.06.2013 06.06.2023 10 MADENLERİ A.Ş.

ŞAHİNOĞLU MAD. SAN. VE TİC. TURHAL İşletme 506,2 IV. GRUP Antimuan 15.04.2005 15.04.2015 10 LTD. ŞTİ.

KOMANA MAD. İÇ VE DIŞ. TİC. ALMUS İşletme 525 IV. GRUP Bakır 28.05.2004 28.05.2014 10 LTD.ŞTİ.

II-A NİKSAR İşletme 99,02 Bazalt NİKSAR BELEDİYE BAŞKANLIĞI 13.06.2006 13.06.2016 10 GRUP

KARAKAYA BENTONİT SAN.VE REŞADİYE İşletme 0,8 IV. GRUP Bentonit 11.03.2013 11.03.2023 10 TİC. A.Ş.

KARAKAYA BENTONİT SAN.VE REŞADİYE İşletme 1,19 IV. GRUP Bentonit 26.12.2010 26.12.2020 10 TİC. A.Ş.

KARAKAYA BENTONİT SAN.VE REŞADİYE İşletme 824,9 IV. GRUP Bentonit 19.03.2014 19.03.2024 10 TİC. A.Ş.

REŞADİYE İşletme 4878,42 IV. GRUP Bentonit SAMAŞ SAN.MAD. A.Ş. 03.12.2014 03.12.2044 30

ÇANBENSAN ÇANKIRI BENTONİT REŞADİYE İşletme 603,75 IV. GRUP Bentonit 06.06.2007 06.06.2017 10 SAN. VE TİC. A.Ş.

139

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. ÇANBENSAN ÇANKIRI BENTONİT REŞADİYE İşletme 1429,33 IV. GRUP Bentonit 29.04.2004 29.04.2014 10 SAN. VE TİC. A.Ş.

I-B Çimento ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 50 09.11.2015 09.11.2025 10 GRUBU Kili VE TİC. A.Ş.

I-B Çimento ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 49,85 24.11.2015 24.11.2025 10 GRUBU Kili VE TİC. A.Ş.

I-B Çimento ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 38,6 09.11.2015 09.11.2025 10 GRUBU Kili VE TİC. A.Ş.

I-B Çimento ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 49 09.11.2015 09.11.2025 10 GRUBU Kili VE TİC. A.Ş.

ALBAYRAKLAR BETON MADEN II-A Diyabaz İNŞAAT NAKLİYE TAAHHÜT TURHAL İşletme 98,86 03.03.2008 03.03.2018 10 GRUP (mıcır) SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

II-A Diyabaz ÇELİKLER TAAH. İNŞ. VE SAN. TURHAL İşletme 90,5 30.09.2015 30.09.2025 10 GRUP (mıcır) A.Ş

II-A ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 95,32 Kalker 19.08.2015 19.08.2025 10 GRUP VE TİC. A.Ş.

II-A BAYRAKTAR KİREÇ SAN.VE ERBAA İşletme 49,11 Kalker 05.01.2015 05.01.2025 10 GRUP TİC.LTD.ŞTİ

II-A EMEK İNŞ. TAAH. KUM NAK. ERBAA İşletme 97,57 Kalker 27.04.2006 27.04.2016 10 GRUP HARF. TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ.

II-A ERBAA HAZIR BETON İNŞAAT ERBAA İşletme 100 Kalker 03.02.2006 03.02.2016 10 GRUP SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ

II-A ERBAA İşletme 99,6 Kalker RAMAZAN ER 09.07.2013 10.07.2023 10 GRUP

II-A AKHEL İNŞ. MAD. NAK. TAAH. MERKEZ İşletme 3,34 Kalker 21.11.2014 21.11.2024 10 GRUP TURZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

YILMAZ GELEBÜR İNŞ. NAK. II-A MERKEZ İşletme 79,97 Kalker PETROL ÜRÜN. SAN. VE TİC. 07.05.2007 07.05.2017 10 GRUP LTD.ŞTİ.

II-A BAYRAKTAROĞLU İNŞ. VE TİC. MERKEZ İşletme 99,97 Kalker 06.06.2006 06.06.2016 10 GRUP LTD. ŞTİ.

II-A MERKEZ İşletme 0,08 Kalker EKREM SANSAR 24.03.2006 24.03.2016 10 GRUP

II-A CEVİZTAŞ MAD. İNŞ. NAK. TAR. MERKEZ İşletme 100 Kalker 17.06.2014 17.06.2024 10 GRUP VE HAY. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

YILMAZ GELEBÜR İNŞ. NAK. II-A MERKEZ İşletme 99,92 Kalker PETROL ÜRÜN. SAN. VE TİC. 26.02.2016 26.02.2026 10 GRUP LTD.ŞTİ.

II-A MERKEZ İşletme 99,85 Kalker YDA İNŞAAT SAN. VE TİC. A. Ş. 05.02.2014 05.02.2024 10 GRUP

140

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. II-A MERKEZ İşletme 99,68 Kalker YDA İNŞAAT SAN. VE TİC. A. Ş. 05.02.2014 05.02.2024 10 GRUP

II-A NİKSAR İşletme 47,27 Kalker NİMSAN SAN. VE TİC. A.Ş. 13.06.2005 15.06.2015 10 GRUP

II-A NİKSAR İşletme 43,36 Kalker NİMSAN SAN. VE TİC. A.Ş. 09.06.2008 09.06.2018 10 GRUP

II-A REŞADİYE İşletme 100 Kalker FATİH ALDEMİR 16.05.2008 16.05.2018 10 GRUP

II-A HELTAŞ İNŞ. TAAH. SAN. VE TİC. REŞADİYE İşletme 98,08 Kalker 10.11.2015 10.11.2025 10 GRUP LTD. ŞTİ.

ALBAYRAKLAR BETON MADEN II-A İNŞAAT NAKLİYE TAAHHÜT TURHAL İşletme 36,81 Kalker 22.09.2014 22.09.2024 10 GRUP SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ALBAYRAKLAR TAŞ KIRMA II-A TURHAL İşletme 6,67 Kalker KİREÇ İNŞ. TAAH. SAN. VE TİC. 17.05.2006 17.05.2016 10 GRUP LTD. ŞTİ.

II-A ABDULLAH ALEMDAR İNŞ. SAN. TURHAL İşletme 43,63 Kalker 15.03.2007 15.03.2017 10 GRUP A.Ş.

II-A ZİLE TAŞEL İNŞ. TAAH. NAKL. ZİLE İşletme 99,99 Kalker 21.05.2008 21.05.2018 10 GRUP SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

II-A Kalker ( 2. ALMUS İşletme 100 NİMSAN SAN. VE TİC. A.Ş. 24.10.2005 24.10.2015 10 GRUP Grup )

II-A Kalker ( 2. DİLŞAD MADENCİLİK HAR. İNŞ. TURHAL İşletme 81,47 28.04.2015 28.04.2025 10 GRUP Grup ) NAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

II-A Kalker ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 92,27 09.12.2010 09.12.2020 10 GRUP (mıcır) VE TİC. A.Ş.

II-A Kalker ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 97,88 09.12.2010 09.12.2020 10 GRUP (mıcır) VE TİC. A.Ş.

II-A Kalker ADOÇİM ÇİMENTO BETON SAN. ARTOVA İşletme 99,37 09.12.2010 09.12.2020 10 GRUP (mıcır) VE TİC. A.Ş.

II-A Kalker VOTORANTİM ÇİMENTO SANAYİ MERKEZ İşletme 83,71 31.05.2011 31.05.2021 10 GRUP (mıcır) VE TİCARET A.Ş.

II-A Kalker HELTAN İNŞAAT TURİZM VE TİC. MERKEZ İşletme 98,48 26.02.2008 26.02.2018 10 GRUP (mıcır) LTD. ŞTİ.

SANSAROĞLU MİMARLIK İNŞ. II-A Kalker MERKEZ İşletme 100 MAD. HAF. NAK. SAN. TİC. LTD. 26.02.2009 26.02.2019 10 GRUP (mıcır) ŞTİ.

II-A Kalker TOKAT ARYIL MAD. NAK. MAK. MERKEZ İşletme 99,5 17.12.2009 17.12.2019 10 GRUP (mıcır) TURZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

II-A Kalker TOKAT ERDEM HAZ. BETON INŞ. MERKEZ İşletme 99,42 20.12.2011 20.12.2021 10 GRUP (mıcır) NAK. SAN. VE TIC. LTD. ŞTI.

141

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. II-A Kalker ARK İNŞ. MÜH. MÜŞ. SAN. VE NİKSAR İşletme 99 17.11.2008 17.11.2018 10 GRUP (mıcır) TIC. LTD. ŞTI.

KARACAN KUM ELEME NAK. II-A Kalker REŞADİYE İşletme 58,62 İNŞ. TAAH. MAD. SAN. VE TİC. 19.02.2008 19.02.2018 10 GRUP (mıcır) LTD. ŞTİ.

KARACAN KUM ELEME NAK. II-A Kalker REŞADİYE İşletme 87,8 İNŞ. TAAH. MAD. SAN. VE TİC. 19.03.2010 19.03.2020 10 GRUP (mıcır) LTD. ŞTİ.

KARACAN KUM ELEME NAK. II-A Kalker REŞADİYE İşletme 99,93 İNŞ. TAAH. MAD. SAN. VE TİC. 27.05.2011 27.05.2021 10 GRUP (mıcır) LTD. ŞTİ.

ZİLE İşletme 553,83 IV. GRUP Kömür B-ERK MAD.İNŞ.TUR.LTD.ŞTİ. 09.10.2008 09.10.2018 10

GÜZELDAL MAD. Kömür , ARTOVA İşletme 2027,05 IV. GRUP KOLL.ŞTİ.EMRULLAH 07.09.2011 07.09.2021 10 Krom GÜZELDAL-FATİH GÜZELDAL

SMS MAD.İNŞ.İTH.İHR.SAN.VE ARTOVA İşletme 729,27 IV. GRUP Krom 23.09.2003 23.09.2013 10 TİC.LTD.ŞTİ.

DKS BAKIR VE KROM MADEN ARTOVA İşletme 467,96 IV. GRUP Krom İŞLETMECİLİĞ İTH. İHR. SAN. VE 19.10.2009 19.10.2019 10 TİC. LTD. ŞTİ.

ANT İNŞAAT MADEN SANAYİ MERKEZ İşletme 645,13 IV. GRUP Krom 29.04.2011 29.04.2021 10 A.Ş.

MERKEZ İşletme 800 IV. GRUP Krom ERDAL AYYILDIZ 03.03.2008 03.03.2018 10

BORACAN MAD. İNŞ. NAK. PET. YEŞİLYURT İşletme 1473,99 IV. GRUP Manganez 22.04.2010 22.04.2020 10 SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ.

ANTEK MAD. MER. PET. NAK. ZİLE İşletme 1681,12 IV. GRUP Manganez 27.10.2009 27.10.2019 10 İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

II-B TURHAL İşletme 99,26 Mermer SÜLEYMAN ÖNAL 07.07.2010 07.07.2020 10 GRUP

II-B TURHAL İşletme 99,75 Mermer SÜLEYMAN ÖNAL 12.10.2011 12.10.2021 10 GRUP

II-B PETMA MERMER DOĞALTAŞ VE TURHAL İşletme 98,93 Mermer 12.11.2010 12.11.2020 10 GRUP MAD. SAN. VE TIC. LTD. ŞTI.

SERPA MERMER MADENCİLİK II-B TURHAL İşletme 99,43 Mermer NAKLİYE SANAYİ VE TİCARET 13.05.2011 13.05.2021 10 GRUP LİMİTED ŞİRKETİ

II-B YEŞİLYURT İşletme 250 Mermer CEVAT ATILGAN 30.01.2013 30.01.2023 10 GRUP

II-B DOĞANSOY MER. İNŞ. SAN. VE ZİLE İşletme 88,5 Mermer 26.11.2006 26.11.2016 10 GRUP TAAH. TİC. LTD. ŞTİ.

ÖZALTINTAŞ MER. II-B ZİLE İşletme 210,78 Mermer SAN.TUR.TAAH.İTH.İHR 29.06.2001 29.06.2011 10 GRUP TİC.LTD.ŞTİ

142

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. II-B ALTERNATİF ZİLE İşletme 124,87 Mermer 30.05.2011 30.05.2021 10 GRUP MER.İNŞ.TUR.SAN.TİC.A.Ş.

AKİKTAŞ II-B ZİLE İşletme 189,49 Mermer MAD.İNŞ.TAAH.TURZ.TEKS.NAK. 05.10.2008 05.10.2018 10 GRUP OTO.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ.

KOZA TEKS. İPLİK ÖRME İNŞ. II-B ZİLE İşletme 250 Mermer MER. MAD. VE GIDA SAN. TİC. 17.09.2014 17.09.2019 5 GRUP A.Ş.

II-B ÖZ APSA MAD. İNŞ. TAŞ. METAL ZİLE İşletme 48,13 Mermer 25.07.2011 25.07.2021 10 GRUP SAN. TİC. A.Ş.

II-B DOĞANSOY MER. İNŞ. SAN. VE ZİLE İşletme 187,5 Mermer 13.04.2014 13.04.2019 5 GRUP TAAH. TİC. LTD. ŞTİ.

AS MER.MAD.İNŞ.YAPI II-B ZİLE İşletme 66,28 Mermer MAL.NAK.TURZ.SAN.VE 17.07.2003 17.07.2013 10 GRUP TİC.LTD.ŞTİ.

II-B İLİK MERMER FAB.SAN.VE ZİLE İşletme 248,85 Mermer 18.07.2010 18.07.2020 10 GRUP TİC.LTD.ŞTİ.

II-B EKFAMAR MER. MAD. İNŞ. VE ZİLE İşletme 169,3 Mermer 29.06.2011 29.06.2021 10 GRUP TAAH. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

MER-MERA MERMER II-B MADENCİLİK İNŞAAT GIDA ZİLE İşletme 62,5 Mermer 09.12.2009 09.12.2019 10 GRUP HAYVANCILIK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

II-B ZİLE İşletme 84,17 Mermer MUSTAFA SARGIN 17.05.2013 17.05.2023 10 GRUP

REGAL MER. MAD. NAK. İNŞ. II-B ZİLE İşletme 99,76 Mermer İML. İTH. İHR. TİC. VE SAN. LTD. 17.09.2015 17.09.2025 10 GRUP ŞTİ.

II-B ALMEN MERMER MAD.İNŞAAT MERKEZ İşletme 218,13 Traverten 25.05.2006 25.05.2016 10 GRUP SAN.VE TİC LİM.ŞTİ

II-B ATILGAN YEŞİL ONİKS MER.SAN. MERKEZ İşletme 248,61 Traverten 01.05.2007 01.05.2017 10 GRUP VE TİC.A.Ş.

II-B KARMEN MAD. MER.SAN. VE MERKEZ İşletme 89,32 Traverten 26.06.2009 26.06.2019 10 GRUP İNŞ.TİC.LTD.ŞTİ.

II-B TURHAL İşletme 38,5 Traverten VELİ MENEKŞE 22.12.2005 22.12.2015 10 GRUP

FİMAR MERMER MAD. İNŞ. II-B AKARYAKIT TURİZM TARIM TURHAL İşletme 97,72 Traverten 09.05.2008 09.05.2018 10 GRUP SERACILIK HAYV. GIDA ÜRÜN. TİC. SAN. A.Ş. Tuğla- I-B HARUN YÜKSEL TOPRAK SAN.VE ERBAA İşletme 49,98 Kiremit 27.09.2005 27.09.2015 10 GRUBU TİC. AŞ. Kili

Tuğla- I-B HARUN YÜKSEL TOPRAK SAN. ERBAA İşletme 8,54 Kiremit 10.05.2005 11.05.2015 10 GRUBU VE TİC. A. Ş. Kili

Tuğla- I-B S.S.ERBAA TOPRAK SAN. TEMİN ERBAA İşletme 45,27 Kiremit 04.05.2015 04.05.2025 10 GRUBU VE TEVZİ KOOP. Kili

143

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Tuğla- I-B ÇENESİZLER TOPRAK MERKEZ İşletme 49,5 Kiremit 07.09.2005 07.09.2015 10 GRUBU SAN.TİC.A.Ş. Kili

Tuğla- I-B NİKSAR İşletme 46,12 Kiremit KASIM KAŞ 07.08.2006 08.08.2016 10 GRUBU Kili

Tuğla- I-B NİKSAR İşletme 9,98 Kiremit KASIM KAŞ 13.12.2006 13.12.2016 10 GRUBU Kili

Tuğla- I-B ÇENESİZLER TOPRAK TURHAL İşletme 49,85 Kiremit 05.07.2011 05.07.2021 10 GRUBU SAN.TİC.A.Ş. Kili

Tuğla- I-B ÇENESİZLER TOPRAK ZİLE İşletme 49,96 Kiremit 07.09.2005 07.09.2015 10 GRUBU SAN.TİC.A.Ş. Kili

ARTOVA İşletme 570,25 IV. GRUP İZCİ MAD.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. 11.12.2013 11.12.2023 10

ÇETİNLER AV MALZ. PAT. VE KİM. MADDE MAD. MÜH. İNŞ. TAAH. İNŞ. MALZ. BİLG. TELEK. ARTOVA İşletme 704,06 IV. GRUP 22.01.2014 22.01.2024 10 TAŞI. OTO YED. PAR. OTOM. EL. ELEKT. TIB. MALZ. İMA. İH. İTH. TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ.

I-B S.S.ERBAA TOPRAK SAN. TEMİN ERBAA İşletme 47,57 13.01.2016 13.01.2026 10 GRUBU VE TEVZİ KOOP.

MERKEZ İşletme 967,47 IV. GRUP NECMİ ALPAY 19.04.2012 19.04.2022 10

5 AS METAL MİNERAL MADEN MERKEZ İşletme 1672,39 IV. GRUP 20.08.2014 20.08.2024 10 A.Ş.

5 AS METAL MİNERAL MADEN MERKEZ İşletme 1195,33 IV. GRUP 08.05.2014 08.05.2024 10 A.Ş.

II-A MERKEZ İşletme 99,97 YDA İNŞAAT SAN. VE TİC. A. Ş. 02.06.2015 02.06.2025 10 GRUP

II-A AKHEL İNŞ. MAD. NAK. TAAH. MERKEZ İşletme 99,35 13.07.2015 14.07.2025 10 GRUP TURZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

SANSAROĞLU MİMARLIK İNŞ. II-A MERKEZ İşletme 97,49 MAD. HAF. NAK. SAN. TİC. LTD. 03.02.2016 03.02.2026 10 GRUP ŞTİ.

II-A HELTAŞ İNŞ. TAAH. SAN. VE TİC. NİKSAR İşletme 99,6 15.09.2011 15.09.2021 10 GRUP LTD. ŞTİ.

II-A NİKSAR İşletme 99,85 AŞKALE ÇİMENTO SAN. T.A.Ş. 11.02.2014 11.02.2024 10 GRUP

II-A NİKSAR İşletme 89,66 NİKSAR BELEDİYE BAŞKANLIĞI 29.12.2011 29.12.2021 10 GRUP

II-A NİKSAR İşletme 100 NİKSAR BELEDİYE BAŞKANLIĞI 16.11.2011 16.11.2021 10 GRUP

REŞADİYE İşletme 641,62 IV. GRUP FATİH ALDEMİR 21.07.2014 21.07.2024 10

144

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. II-A HELTAŞ İNŞ. TAAH. SAN. VE TİC. REŞADİYE İşletme 99,98 11.09.2013 11.09.2023 10 GRUP LTD. ŞTİ.

II-B BAHAR MADENCİLİK SAN. VE REŞADİYE İşletme 99,96 03.06.2003 03.06.2013 10 GRUP TİC. LTD. ŞTİ

ALBERK MADENCİLİK MÜHENDİSLİK PROJE YATIRIM SULUSARAY İşletme 1219,63 IV. GRUP 03.11.2014 03.11.2024 10 SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ALBAYRAKLAR TAŞ KIRMA II-A TURHAL İşletme 55,68 KİREÇ İNŞ. TAAH. SAN. VE TİC. 31.07.2006 31.07.2016 10 GRUP LTD. ŞTİ.

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 22,9 IV. GRUP 11.03.2016 11.03.2026 10 MADENLERİ A.Ş.

ÖZDEMİR ANTİMUAN TURHAL İşletme 666,23 IV. GRUP 07.11.2014 07.11.2024 10 MADENLERİ A.Ş.

II-A TURHAL İşletme 76,45 SELAHATTİN POLAT 09.11.2010 09.11.2020 10 GRUP

II-B MENSACE MER. MAD. VE TAŞ. TURHAL İşletme 99,85 26.06.2012 26.06.2022 10 GRUP SAN. VE TİC. A.Ş.

II-B TURHAL İşletme 94,13 SÜLEYMAN ÖNAL 11.03.2014 11.03.2024 10 GRUP

II-B SEBİTAŞ MADENCİLİK SAN. VE TURHAL İşletme 100 11.10.2011 11.10.2021 10 GRUP TİC. LTD.ŞTİ.

TURGÜNTAŞ TURHAL GÜNEŞ I-B TURHAL İşletme 49,71 TOPRAK VE İNŞ. MALZ. SAN. TİC. 25.10.2011 25.10.2021 10 GRUBU A.Ş. ÇETİNLER AV MALZ. PAT. VE KİM. MADDE MAD. MÜH. İNŞ. TAAH. İNŞ. MALZ. BİLG. TELEK. YEŞİLYURT İşletme 300 IV. GRUP 07.09.2011 07.09.2021 10 TAŞI. OTO YED. PAR. OTOM. EL. ELEKT. TIB. MALZ. İMA. İH. İTH. TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ.

II-B ZİLE İşletme 225,78 CEVAT ATILGAN 28.06.2005 28.06.2015 10 GRUP

II-B ZİLE İşletme 125 NESKO MADEN TİC. VE SAN. A.Ş. 05.10.2010 05.10.2020 10 GRUP

II-B ZİLE İşletme 41,51 KARAHAN ÖKSELOĞLU 29.06.2001 29.06.2011 10 GRUP

II-A BOĞAZİÇİ YAPI SAN VE TİC. LTD. ZİLE İşletme 100 10.05.2011 10.05.2021 10 GRUP ŞTİ.

BALKARA MADENCİLİK ZİLE İşletme 1156,47 IV. GRUP 27.09.2010 27.09.2020 10 NAKLİYE İNŞAAT VE TİC. A.Ş.

AKBA-TEKNO MAD. ENER. PETR. GAZ ELEKT. ELEK. İLERİ TEKN. ZİLE İşletme 900 IV. GRUP 08.11.2012 08.11.2022 10 PRO. AR-GE ÜRÜN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

Ön Arama II-B DEVPAR MAD. TAŞ. İNŞ. SAN. MERKEZ 92,45 23.10.2014 23.10.2015 1 Dönemi GRUP TİC. LTD. ŞTİ

145

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Ön Arama II-B DEVPAR MAD. TAŞ. İNŞ. SAN. MERKEZ 96,21 23.10.2014 23.10.2015 1 Dönemi GRUP TİC. LTD. ŞTİ

KAPTAN İNŞ. İNŞ. MLZ. HAF. MÜH. TAAH. MAK. TUR. EĞT. ORM. ÜR. ELK. TBBİ. MLZ. KİM. Ön Arama II-B TEKS. TAR. HAY. DAY. TÜK. MAL. MERKEZ 97,33 01.03.2016 01.03.2017 1 Dönemi GRUP CAM AMB. OTO. PET. ÜRÜN. GIDA MATB.TAŞ. MAD. VE MER. İMA. İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. KAPTAN İNŞ. İNŞ. MLZ. HAF. MÜH. TAAH. MAK. TUR. EĞT. ORM. ÜR. ELK. TBBİ. MLZ. KİM. Ön Arama II-B TEKS. TAR. HAY. DAY. TÜK. MAL. MERKEZ 94,86 01.03.2016 01.03.2017 1 Dönemi GRUP CAM AMB. OTO. PET. ÜRÜN. GIDA MATB.TAŞ. MAD. VE MER. İMA. İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

Ön Arama BENKAR MADENCİLİK SAN. VE REŞADİYE 1490,2 IV. GRUP 28.04.2015 28.04.2016 1 Dönemi TİC. A.Ş.

REGAL MER. MAD. NAK. İNŞ. Ön Arama II-B TURHAL 98,86 İML. İTH. İHR. TİC. VE SAN. LTD. 25.06.2015 27.06.2016 1 Dönemi GRUP ŞTİ.

Ön Arama ZİLE 712,5 V. GRUP MUSA KAYGUSUZ 06.05.2015 06.05.2016 1 Dönemi

REGAL MER. MAD. NAK. İNŞ. Ön Arama II-B ZİLE 99,21 İML. İTH. İHR. TİC. VE SAN. LTD. 25.06.2015 27.06.2016 1 Dönemi GRUP ŞTİ.

Ön Arama II-B ZİLE 99,34 OSMAN ALKAÇ 25.02.2016 27.02.2017 1 Dönemi GRUP

Değerlendirme ve Sonuçlar: Yukarıda bulunan çizelgeden de anlaşılacağı üzere en fazla ruhsat IV Gruba verilmiştir. İkinci sırada II-A Grubu, Üçümcü sırayı II-B Grubu, dördüncü sırayı I-B Grubu ve beşinci sırayıda V Grub maden ocakları oluşturmaktadır.

146

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

GÖSTERGE: Sıcaklık

TANIM: Gösterge, ildeki yıllık ortalama sıcaklık değişimi ve Türkiye ortalamalarıyla karşılaştırılmasını ifade etmektedir.

Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü,2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl için 1970-2015 yılları arası yıllık ortalama sıcaklık değerleri (⁰C), Türkiye Ortalama Değerleri Durum ve eğilimler;

Veri formatı 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Türkiye 3 2 2 2 2 2 2 2 3 3 2 3 2 2 2 2 3 2 2 3 2 2 1 2 3 2 3 2 3 4 3 4 3 3 3 3 3 3 3 3 4 2 3 4 4 3 ortalama , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , sıcaklık 5 8 2 6 5 6 0 8 1 6 7 3 1 3 8 8 1 5 4 0 8 5 2 1 6 9 3 5 8 1 1 2 2 3 1 3 4 7 4 6 3 5 6 9 5 4

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 İlin 3 2 1 1 2 2 1 2 2 3 2 3 1 1 1 1 2 1 2 2 2 2 0 1 3 2 3 1 3 3 2 4 2 2 2 2 2 3 2 3 4 2 3 3 5 3 ortalama , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , sıcaklığı 4 6 5 8 2 3 1 2 6 4 4 3 6 6 9 8 5 9 0 4 0 1 8 3 2 9 2 8 4 4 1 0 5 8 6 9 6 5 1 1 9 0 2 9 4 3

Değerlendirme ve Sonuçlar. 2000’li yıllardan itibaren hava sıcaklıklarında belirgin bir artış gözlenmektedir.2010 ve 2014 yıllarında Tokat ili ortalama sıcaklığı Türkiye ortalamasının üzerindeyken, 2013 ve 2015 yıllarında Türkiye ortalamasının altındadır.

147

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

GÖSTERGE: Yağış

TANIM: Birim alana düşen ortalama yağış miktarının zaman serisinde ifade edilmesidir.

Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü,2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl için 1970-2015 yılları arası yıllık ortalama yağış miktarları (kg/m2)

Durum ve eğilimler;

3 4 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 3 5 3 5 4 4 5 4 4 5 5 4 3 5 4 5 4 3 4 3 4 4 4 5 3 4 4 5 5 4 5 3 3 3 8 4 8 0 3 3 1 2 1 9 4 4 4 1 1 1 1 9 5 1 5 6 0 6 5 0 3 0 3 9 4 9 2 3 4 2 7 2 7 9 1 7 4 3 8 4 9 5 2 9 3 3 1 7 6 6 1 3 6 0 3 7 2 0 5 7 0 1 0 0 5 7 7 9 7 8 1 2 9 3 5 3 6 5 1 2 8 0 6 8 7 3 ortalama , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , (kg/m2) 5 0 0 9 0 6 5 0 9 3 9 9 2 3 0 2 5 9 7 9 5 1 4 1 3 2 0 8 7 1 7 1 6 3 4 6 8 2 9 4 2 7 0 1 0

Değerlendirme ve Sonuçlar: Birim alana düşen ortalama yağış miktarlarında yıllar arasında ciddi farklılıklar gözlenmektedir.

148

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

3.HAVA KALİTESİ

HAVA KALİTESİ

GÖSTERGE: Hava Kirleticileri

TANIM: Bu gösterge; havadaki SO2 ve PM10 konsantrasyon miktarını göstermektedir. (SO2 yakıtların doğal olarak yapısında bulunan kükürt bileşiklerinin yanma esnasında açığa çıkmasıyla oluşan kirletici, boğucu, renksiz ve asidik gazdır. Partikül maddeler, gaz halindeki emisyonların kimyasal dönüşümü ve yığın halinde şekillenmesi ile oluşur. 5-10 mikrometre çaplı partiküler, asılı partikül olarak tanımlanır. Genel olarak heterojen karışımları içerir ve karakteristikleri bir yerden bir başka yere önemli değişiklik gösterir. Çapı 10 mikrometre altındaki partiküler maddelere PM10 denir.)

Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde oluşan SO2 ve PM10 miktarları ortalamalarının yıllara göre değişimi ve yıllık olarak aşım gün sayısı değişimi (İldeki ölçüm istasyonlarının kurulma tarihinden itibaren)

Değerlendirme ve Sonuçlar. Tokat-merkez Hava Kalitesi İzleme İstasyonu verilerine göre Tokat ili hava kalitesi her geçen gün daha iyiye gitmektedir. SO2 de Yönetmeliklerde belirlenen günlük sınır değerler aşılmamaktadır.

149

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

4. SU-ATIKSU

SU-ATIKSU

GÖSTERGE: Su Kullanımı

TANIM: Bu gösterge belediye, sulama, içme ve kullanma, sanayi olmak üzere sektörel bazda kaynaklardan çekilen toplam su miktarını gösterir. Önerilen Kaynak: DSİ, TÜİK

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:

Durum ve eğilimler;

Veri Formatı 1990 2004 2008 2012 ….. 2030 1000 m3 % 1000 m3 % 1000 m3 % 1000 m3 % 1000 m3l % 1000 m3 % Toplam Sulama İçme-Kullanma Sanayi Kaynak:

Değerlendirme ve Sonuçlar. Veri elde edilememiştir.

150

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

SU-ATIKSU GÖSTERGE: Su Kullanımı

TANIM: Bu gösterge belediye içme ve kullanma için yüzey ve yeraltı kaynaklardan çekilen toplam su miktarını gösterir. Kaynak: TUİK,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Durum ve eğilimler;

YILLAR BELEDİYELERDE İÇME VE BELEDİYELERDE İÇME VE BELEDİYELERDE KİŞİ KULLANMA SUYU KULLANMA SUYU BAŞI ÇEKİLEN GÜNLÜK ŞEBEKESİ İÇİN ÇEKİLEN ŞEBEKESİ İÇİN ÇEKİLEN SU MİKTARI YÜZEY SUYU MİKTARI YERALTI SUYU MİKTARI (litre/kişi-gün) (1000 m3 /yıl) (1000 m3 /yıl)

1994 1.235 28.763 254

1995 18 36.136 249

1996 256 39.191 264

1997 199 43.095 278

1998 878 42.214 275

2001 1.057 52.905 267

2002 909 57.794 285

2003 937 59.578 289

2004 3.351 57.714 284

2006 508 57.885 341

2008 240 46.228 273

2010 242 45.298 262

2012 234 43.872 253

2014 129 33.571 217

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizde içme ve kullanma amaçlı yeraltı suyunun daha çok kullanıldığı görülmektedir. 151

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

SU-ATIKSU GÖSTERGE: Belediye İçme Kullanma Suyu Kaynakları TANIM: Belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu temin edilen baraj, kuyu, doğal kaynak, göl ve gölet olmak üzere çekilen suyun kaynaklarına göre oranını ifade etmektedir. Kaynak: TUİK,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde 1990 ve sonrasında, baraj, kuyu, doğal kaynak, göl ve göletlerden çekilen su miktarı, toplam çekilen su miktarı, (%) Durum ve eğilimler;

Veri Formatı

Belediye İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Kaynaklara Göre Çekilen Su (1000 m3/yıl)

Baraj Kuyu Kaynak Akarsu Göl-Gölet 1994 730 10.868 17.895 505 -

1995 - 15.799 20.337 18 - 1996 - 17.142 22.048 256 - 1997 - 19.113 23.982 199 - 1998 - 18.340 23.873 878 - - 26.873 26.033 347 710 2001 - 24.354 33.440 310 599 2002 2003 - 30.216 29.362 407 530 2004 - 29.883 27.831 2.646 706 2006 - 27.908 29.977 508 - 2008 - 9.913 36.315 240 - 2010 - 11.156 34.142 242 - 2012 - 17.227 26.644 234 - 2014 - 16190 17.382 129 -

Değerlendirme ve Sonuçlar. İçme ve kullanma suyu temini için son yıllarda en fazla kaynak sularının kullanıldığı görülmektedir.

152

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. SU-ATIKSU

GÖSTERGE: Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Veren Belediyeler

TANIM: Bu gösterge atıksu arıtma tesisi ile hizmet veren belediye sayısını ve atıksu arıtma tesislerine bağlı nüfusun yüzdelik oranını ifade eder.

Kaynak: TUİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ,2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İldeki 1994 yılı ve sonrası atıksu arıtma tesislerine bağlı nüfus, tüm il nüfusu, oranları (%)

Durum ve eğilimler Veri Formatı

YILLAR ARITMA TESİSİ İLE HİZMET ARITMA TESİSİ İLE HİZMET VERİLEN NÜFUSUN VERİLEN BELEDİYE SAYISI BELEDİYE NÜFUSU İÇİNDEKİ ORANI(%)

1994 - - 1995 - - 1996 - - 1997 - - 1998 - - 2001 - - 2002 - - 2003 - - 2004 - - 2006 2 0,6 2008 5 10,3 2010 9 26,6 2012 18 36 2014 14 38,6

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizde belediyeler tarafından iş termin planları çerçevesinde son yıllarda atıksu arıtma tesisleri yapımına önem verildiği görülmektedir.

153

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

SU-ATIKSU GÖSTERGE: Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayıları ve nüfusu

TANIM: Bu gösterge 1994 yılı ve sonrası kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı ve bağlı nüfus, Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%) Kaynak: TUİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İldeki 1994 yılı ve sonrası kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı ve bağlı nüfus, Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%)

YILLAR KANALİZASYON KANALİZASYON ŞEBEKESİ İLE HİZMET VERİLEN ŞEBEKESİ İLE HİZMET NÜFUSUN BELEDİYE NÜFUSU İÇİNDEKİ ORANI(%) VERİLEN BELEDİYE SAYISI

1994 27 76

1995 33 78

1996 32 80

1997 36 83

1998 47 88

2001 68 90

2002 70 67

2004 73 68

2006 71 71

2008 73 73

2010 74 74

2012 74 76

2014 36 71

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizde, yıllar içinde fosseptik kullanımından kanalizasyon şebekesi kullanımına geçiş sağlandığı görülmektedir

154

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. SU-ATIKSU GÖSTERGE: Sanayiden Kaynaklanan Atıksu ve Bertarafı TANIM: Bu gösterge yıllar itibariyle sanayi faaliyetlerinden kaynaklanan atıksu miktarları, atıksu arıtma tesisi ile hizmet veren sanayi bölgeleri ve oluşan atıksuyun arıtılma oranını ifade eder. Kaynak: TUİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre, ildeki sanayi bölgelerinden ve diğer sanayiden kaynaklanan atıksu miktarı, arıtma tesisi sayısı ve arıtılan atıksuyun kısmının toplam atıksu miktarına oranı (%) Durum ve eğilimler;

Değerlendirme ve Sonuçlar. Veri elde edilememiştir.

155

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

5. ARAZİ KULLANIMI

ARAZİ KULLANIMI GÖSTERGE: Arazi Kullanımı

TANIM: Bu gösterge CORINE Arazi Örtüsü kategorilerine göre göreceli arazi örtüsü dağılımını gösterir.

Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı ,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:1990, 2000 ve 2006 yılları arazi kullanımlarının miktarı (ha) ve değişim oranı (%).

ALAN BÜYÜKLÜĞÜ ALANDA ARTIŞ(+) 1990 2000 2006 /AZALIŞ (-) (m2)(200- km2 % km2 % km2 % Arazi Sınıfı 2006) 1. Yapay 88,8699 0,89942 95,7166 93,8368 0,94969 1879800(-) Bölgeler 0,96872 2. Tarım 3906,2803 39,53432 3897,2868 3884,9218 39,31817 12365000(-) sal Alanlar 39,44331 3. Orma n ve Yarı 5815,106 58,85297 5813,4092 5828,1570 58,98510 14747800(+) Doğal 58,83585 Alanlar 4. Sulak 2,2206 0,02247 2,2206 0,02247 2,2206 0,0247 - Alanlar 5. Su 68,2556 0,69080 72,0948 0,72965 71,5920 0,72456 502800(-) Yapıları TOPLAM 9880.7324 100 9980,728 100 9880,7282 100

Değerlendirme ve Sonuçlar. Tokat ili verilerine göre 2000–2006 yılları arasında arazi kullanım değişikliği 1,8798 km2 azalış yapay bölgelerde, 12,365km2 azalma ile tarımsal alanlarda ve 14,7478km2 artış ile orman ve yarı doğal alanlar tespit edilmiştir. Sulak alanlarda ve su yapılarında ise herhangi bir değişiklik meydana gelmemiştir.

156

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

6. TARIM

TARIM GÖSTERGE: Kişi Başına Tarım Alanı

TANIM:Toplam ekilebilir tarım arazisinin, toplam nüfusa oranı olarak ifade edilir.

Kaynak: Tokat İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Ekilebilir arazi toplamı (ha) ve toplam nüfus (kişi), kişi başına tarım arazisi (ha/kişi) Durum ve eğilimler;

ARAZİ DAĞILIMI ALAN(ha) %

Tarım Arazisi İşlenen 372.303 37

Çayır-Mer'a Arazileri 121.313 12 Orman Arazisi 408.895 40

Diğer Araziler 108.717 11 İLİN YÜZÖLÇÜMÜ 1.011.229 100 2015 Yılı TÜİK verilerine göre Tokat İli nüfusu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tokat İlinde toplam nüfusun % 63,95 i şehir, % 36,05 i köy nüfusudur. İl/İlçe Belde/Köy Toplam İlçe Sayısı Belde/Belediye Köy Nüfusu Nüfusu Nüfus Sayısı Sayısı 379.869 214.121 593.990 12 25 618

Değerlendirme ve Sonuçlar.

Toplam alan içerisinde en fazla alanı orman alanları, en az alanı ise diğer araziler oluşturmaktadır.

157

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. TARIM

GÖSTERGE: Kimyasal Gübre Tüketimi

TANIM:Tarımsal alanlarda kullanılan gübre miktarını ve hektar başına kullanılan mineral azot, fosfor ve potas miktarını gösterir.

Kaynak: Tokat Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2016

Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:Yıllık toplam gübre tüketimi (ton), toplam tarımsal alan (ha), hektar başına kullanılan gübre ve mineral azot, fosfor ve potas miktarı (ton/ha)

Durum ve eğilimler;

İLİMİZDE TÜKETİLEN KİMYEVİ GÜBRE MİKTARLARI Bitki Besin Maddesi Bitki Besin Maddesi İlde Ticari Gübre (N,P,K) bazında Kullanılan Kullanılarak Tarım Miktar (ton) Yapılan Toplam Alan (ha) Azot 122 000,07 Fosfor 47 166,6 205 977,18 Potasyum 1 251,18 TOPLAM 170417,85

Değerlendirme ve Sonuçlar.

158

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. TARIM GÖSTERGE: Tarım İlacı Kullanımı

TANIM:Toplam tarım ilacı kullanımını (ton birimiyle aktif bileşen) ve hektar başına düşen tarım ilacı miktarıdır. Kaynak: Tokat İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllık toplam tarım ilacı tüketimi (ton), toplam tarımsal alan (ha), hektar başına düşen tarım ilacı (ton/ha) Durum ve eğilimler;

ARAZİ DAĞILIMI ALAN(ha) %

Tarım Arazisi İşlenen 372.303 37

2014yılı MİKTAR(KG) Kullanılarak Tarım Yapılan Alan(ha) İNSEKTİSİT 22188,3 TT FUNGUSİT 215111,2 YA HERBİSİT 111877,5 AKARİSİT 1882 RODENDİSİT 9,2 DİĞER 5260,33 TOPLAM 356328,53

2015 yılı MİKTAR(KG) Kullanılarak Tarım Yapılan Alan(ha) İNSEKTİSİT 23208,12 TT FUNGUSİT 236382,63 YA HERBİSİT 105176,25 AKARİSİT 2513,12 2 686 605 RODENDİSİT 13 DİĞER 5380 TOPLAM 372673,12

Değerlendirme ve Sonuçlar: 2015yılında bir önceki yıla göre daha fazla tarım ilacı kullanılmıştır.

159

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. TARIM GÖSTERGE: Organik Tarım

TANIM: Toplam kullanılan tarımsal alanın oranı olarak organik tarım alanı (organik olarak ekilen mevcut alanların ve organik tarıma geçiş sürecinde olan alanların toplamı) payıdır.

Kaynak: Tokat İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Organik alanların toplam alanı (ha), Toplam tarım alanına oranı (%), Türkiye toplam organik tarım alanı içerisindeki oranı (%), Organik Tarım Alanında Toplam Üretim Miktarı (ton)

Durum ve eğilimler;

YILLAR TOPLAM ÜRETİM ÜRETİM MİKTARI

Alan Artış ( % ) Miktar Artış (%) (1000 ha) (1000 Ton)

*2002 1,93 1,50 *2003 1,85 -4,15 0,10 -1.400,00 *2004 2,25 21,69 0,72 86,11 *2005 3,00 33,33 0,07 -1.007,69 2006 0,01 -99,73 0,10 32,99 2007 0,04 348,75 0,09 -12,48 *2008 4,51 12.459,05 0,11 21,45 2009 0,36 -91,94 0,77 85,69 2010 0,38 4,13 0,62 -24,72 2011 0,67 78,15 0,85 27,39 2012 1,92 184,61 2,35 63,91 *2013 6,92 260,53 2,35 -0,03 *2014 3,90 -43,58 13,01 81,97 2015 2,13 -45,34 6,42 -102,63 Tokat 2,13 Ülke Geneli : 1011,23 Organik Tarım Ülke Payı : % 0,21

 Değerlendirme ve Sonuçlar: Yıllar içerisinde alan ve miktarlardaki değişkenlik ; emsalsiz artış yılında doğadan toplama yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır.

160

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 7. ORMAN

ORMAN(Tokat) GÖSTERGE: Ormanlık Alanlar

TANIM: Orman alanlarının toplam büyüklüğünü ve yıllara göre değişimini ifade eder.

Kaynak: Amasya Orman Bölge Müdürlüğü (Tokat,Niksar,Almus,Erbaa Orman İşletme Müdürlükleri) 2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Tokat İlimizin , orman alanı 4.783.790 dekar olup, il yüzölçümünün, 47 % 'i kaplamaktadır. Orman alanının 2.904.050 dekarı verimli (61 %), 1.879.740 dekarı verimsiz (39 %) ' dir. Durum ve eğilimler;

Orman Varlığı Orman Varlığı Toplam Orman Varlığı

Yıl Alanı (Verimli) Alanı (Verimsiz) Alanı (dekar)

(dekar) (dekar) 2003 1.720.730 2.345.690 4.066.420 2004 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2005 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2006 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2007 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2008 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2009 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2010 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2011 1.715.525 2.321.150 4.036.675 2012 2.063.680 2.109.630 4.173.310 2013 2.063.680 2.109.630 4.173.310 2014 2.063.680 2.109.630 4.173.310 2015 2.904.050 1.879.740 4.783.790

Değerlendirme ve Sonuçlar. Son 12 yılda orman varlığı %6 artış gösterek 717.370 dekar artmıştır.

161

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 8. BALIKÇILIK

BALIKÇILIK GÖSTERGE: Balıkçılık TANIM: Her yıl, denizlerde avcılığı yapılan balıklar (denize kıyısı olan iller için), kabuklu deniz ürünleri ve yumuşakçalar ile iç sularda avlanan tatlı su ürünleri ile yetiştiricilik ürünleri olmak üzere üretilen balık miktarını gösterir. Üretime ilişkin veri yakalandığı zamanki ağırlığı olan canlı ağırlık ile ifade edilir.

Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Kıyı şeridi uzunluğu (km), deniz alanı ve iç su alanı (ha), Su ürünleri üretimi (bin ton) ve yillara göre değişimi (%), Balık türlerinin dağilimi (%) Durum ve eğilimler;

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizin denize kıyısı olmadığından bu kısım doldurulamamıştır. İlimizde bulunan baraj gölü içerisinde ağ kafeslerde Alabalık yetiştiriciliği yapılmaktadır.

9. ALTYAPI VE ULAŞTIRMA

ALTYAPI VE ULAŞTIRMA GÖSTERGE: Karayolu ve Demiryolu Ağı TANIM: İldeki toplam karayolu (otoyollar, devlet yolları, il yolları) ve demiryolu gelişimi ve uzunluğunu ifade eder. Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü, TUİK Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre karayolu ve demiryolu uzunlukları (km) Durum ve eğilimler;

Yıllar 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Karayolu Ağ Uzunluğu (km) 801 801 786 705 705 705 705 705 700 701 701 703 703 Demiryolu Ağ Uzunluğu (km) 138 138 138 138 138 138 138 137 137 137 137 137 137

162

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ALTYAPI VE ULAŞTIRMA GÖSTERGE: Motorlu Kara Taşıtı Sayısı TANIM: İldeki, Otomobil (arazi taşıtı dahil), Minibüs, Otobüs, Kamyonet, Kamyon, Motosiklet, Özel Amaçlı Taşıtlar, Yol ve İş Makinaları ve Traktör toplamından ibaret motorlu kara taşıt sayısını ifade eder. Kaynak: TUİK,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre motorlu kara taşıtı sayısı, taşıt kategorileri ve toplam araç sayısı içerisindeki oranları (%), İldeki kişi başına düşen araç sayısı Durum ve eğilimler;

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Otomobil* 31018 33020 35489 37879 40373 43105 46593 50812 54644 59232 63136 67589 Minibüs 2847 3086 3305 3575 3681 3738 3759 3717 3751 3849 3905 4088 Otobüs 950 973 1030 1104 1188 1227 1273 1370 1492 1393 1316 1294 Kamyonet* 7078 8194 9483 10606 12025 13131 14648 16544 18299 19597 20664 22132 Kamyon 4230 4287 4403 4461 4396 4200 4085 4027 4139 4066 4181 4290 Motosiklet 8568 9603 12207 13139 14371 15038 15107 15597 16288 16560 16966 17285 Özel Amaçlı 154 180 233 287 278 296 340 312 277 280 298 315 Taşıt Traktör 30438 31147 32216 32814 33454 33482 33931 34976 35873 36952 37908 38773

* Arazi taşıtı dahildir. Değerlendirme ve Sonuçlar: TUİK verilerinde “Yol ve İş Makinaları” başlığı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre yeniden düzenlendiğinden, iş makinası türünden araçların, tarım kesiminde kullanılanları Ziraat Odalarınca, bunların dışında kalan iş makinaları da, üyesi oldukları Ticaret ve Sanayi Odalarınca tescili yapıldığından EGM veri tabanında kapsanmamaktadır. Bu nedenle iş makinaları kapsamında yayımlanan taşıtlar, "Kamyon" başlığı ile "Özel Amaçlı Taşıtlar" başlığı altında toplanmıştır. NOT:2015 yılına ait Karayolu ve Demiryolu Ağ Uzunluğu verileri TUİK tarafından yayınlanmadığı için eklenmemiştir.

163

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

10. ATIK

ATIK

GÖSTERGE: Belediyeler Tarafından ya da Belediye Adına Toplanan Atık ve Bertarafı

TANIM: Bu gösterge, il içinde, belediyeler tarafından ya da belediyeler adına toplanan katı atıkların miktarı ve düzenli depolama oranını ifade eder. Belediye atıklarının en önemli miktarı haneler tarafından üretilen atıklardır. Ayrıca alım-satım ve ticaret kuruluşları, ofis binaları, kurum ve küçük işyeri atıklarını da kapsamaktadır. Kaynak: TUİK,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllık olarak belediyelerce ya da belediye adına toplanan katı atıklar (Ton), Düzenli Depolanan Katı Atık Miktarı (ton) ve oranı (%) Durum ve eğilimler; Tokat il merkezi ve ilçelerinde yazın 459.389 ton/gün, kışın 444.602 ton/gün katı atık toplanmaktadır. Atık hizmeti 2014 2010 2008 2006 2004 2003 2002 2001 verilen Belediye sayısı 37 75 74 76 74 72 68 68 Belediye nüfusu 439.946 473.886 461.044 462.481 568.374 558.403 543.566 541.243 Top.nüf. 74 77 74 75 69 67 66 65 içerisindeki oranı (%) Bel.nüf. 99 98 98 98 95 93 91 90 içerisindeki oranı (%) Toplam atık 131.210 198.276 169.996 232.580 236.239 237.742 229.532 216.810 miktarı (ton/yıl) Yaz toplam atık - 82.317 75.166 121.428 124.191 124.465 120.495 90.690 mik. (ton/yıl) kış toplam atık - 115.959 94.830 111.152 112.048 113.277 109.037 126.120 mik. (ton/yıl) Kişi başı top.atık 0,82 1,15 1,01 1,38 1,14 1,17 1,16 1,10 mik.(kg/kişi/gün)

Değerlendirme ve Sonuçlar. 2015 yılında ilimizde kişi başına düşen toplam atık miktarının önceki yılın atık miktarından daha az olduğu görülmüştür.

164

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. ATIK

GÖSTERGE: Katı Atıkların Düzenli Depolanması

TANIM: İldeki katı atık tesisi sayısı ve hizmet verilen nüfus oranını ifade eder.

Kaynak: TUİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:

Atık Bertaraf Yöntemine göre atık Belediye Çöplüğünde depolama 31.082 miktarı (Bin ton/yıl) Düzenli Depolama 98.412 Diğer bertaraf 529

Atık Bertaraf Yöntemine göre Belediye Çöplüğünde depolama 26 Belediye sayısı Düzenli Depolama 10 Diğer bertaraf 2

İlimizde 2 adet katı atık düzenli depolama tesisi mevcut olup her ikiside faaliyettedir. Bu teslerin hizmet verdiği toplam nüfus 399.614’dur.İlde katı atık düzenli depolama hizmeti veren belediye sayısı 10 tanedir.

Değerlendirme ve Sonuçlar.

İlimizde katı atık düzenli depolama tesisi ve hizmet ettiği nüfus miktarında artış olmuştur.

ATIK GÖSTERGE: Tıbbi Atıklar

TANIM: İlimizde tıbbi atıklar 2015 yılı içerisinde 544,661 ton olarak evsel atıklardan ayrı olarak toplanmıştır. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: 544,661 (ton) tııbi atık, Sterilizasyon (%) ve 1 adet sterilizasyon tesisi İlimizdeki Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 Tıbbi Atık Miktarı 435 489 531 531 545,05 544,661 (ton)

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizde sağlık kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atık miktarları 2014 ve 2015 yılında artış göstermiştir.

165

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ATIK

GÖSTERGE: Atık Madeni Yağlar

TANIM: İl içinde toplanan atık yağların miktarını ve geri kazanım ya da bertaraf oranlarını ifade eder. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle ilde toplanan atık madeni yağların türlerine göre miktarı (ton), bertarafa ve geri kazanıma ilişkin oranları (%) Durum Yıl Geri kazanım (ton) İlave yakıt (ton) Nihai bertaraf (ton) - 2011 65.273 - - - 2012 48.650

2013 41.023 - -

2014 44.233 - -

2015 50.614 - -

Geri Kazanım (ton/yıl) 80.000

70.000

60.000

50.000

40.000 Geri Kazanım (ton/yıl) 30.000

20.000

10.000

0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Değerlendirme ve Sonuçlar. İl içinde 2015 yılında 50.614 ton atık yağ toplanmıştır. Bir önceki yıla oranla toplanan atık yağ miktarında artış görülmektedir.

166

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ATIK GÖSTERGE: Bitkisel Atık Yağlar

TANIM: İlimizde 2015 yılı içerisinde 38.939 ton bitkisel atık yağ toplanmıştır. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlimizde geri kazanım tesisi bulunmamaktadır. Durum ve eğilimler;

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizde lisanslı Bitkisel Atık Yağ Geri Kazanım Tesisi ve Bitkisel Atık Yağ Taşıma Lisanslı Araç bulunmamaktadır.

ATIK GÖSTERGE: Ambalaj Atıkları

TANIM: İl içerisinde oluşan ambalaj atıklarının miktarlarını ve geri kazanımına ilişkin bilgileri içerir. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre; Üretilen toplam ambalaj atık miktarı ve ambalaj cinsi (ton), geri kazanılan toplam ambalaj atık miktarı (ton), piyasaya sürülen ambalaj miktarı (ton), hedeflenen geri kazanım oranları (%), geri kazanılması gereken miktar (ton), kayıtlı ekonomik tesis sayısı ve lisanslı tesisi sayısı Durum ve eğilimler;

- İlimizdeki (2015) Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2016) Ambalaj Üretilen Piyasaya Geri Geri Geri Gerçekleşen Cinsi Ambalaj Sürülen Kazanım Kazanılması Kazanılan Geri Miktarı Ambalaj Oranları Gereken Miktar Kazanım (kg) Miktarı (%) Miktar (kg) (kg) Oranı (%) (kg)

Plastik 753.902 1.519.875 48 - - - Metal - 15.541 48 - - - Kompozit - - 48 - - - Kağıt - 395.302 48 - - - Karton Cam - 54.983 48 - - - ahşap - 167.029 5 - - - 753.902 2.152.730 48 - - - toplam

167

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. 120

98 100

82 83 80 76 67 61 60

40 33 30 31 32 32

0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Değerlendirme ve Sonuçlar. Kayıtlı ekonomik işletme sayısında yıllara göre artış görülmüştür.

ATIK

GÖSTERGE: Ömrünü Tamamlamış Lastikler TANIM:İlimizde lisanslı bertaraf tesisi bulunmamaktadır. 1 adet çimento fabrikasında ek yakıt olarak ÖTL kullanılmaktadır.

Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: 2014 yılında 0,3 ton ömrünü tamamlamış lastik ek yakıt olarak kullanılmıştır.

Durum ve eğilimler; İlimizde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları (ton/yıl) (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014)

2010 2011 2012 2013 2014 Geri Kazanım Tesisi Çimento Fabrikası - - 28 5 0,3

Değerlendirme ve Sonuçlar: 2014 yılında 0,3 ton ömrünü tamamlamış lastik bertarafı yapılmıştır.

168

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ATIK GÖSTERGE: Ömrünü Tamamlamış Araçlar TANIM: İlimizde 1 adet ÖTA Teslim yeri bulunmaktadır.

Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle hurdaya ayrılan araç sayısı bilgisi mevcut değildir.

Durum ve eğilimler;

Değerlendirme ve Sonuçlar. Yıllar itibariyle hurdaya ayrılan araç sayısı bilgisi mevcut değildir.

ATIK Atık Elektrikli -Elektronik Eşyalar TANIM: Atık elektrikli ve elektronik eşya işleme tesis bulunmamaktadır. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Atık elektrikli ve elektronik eşya toplama miktarı (ton) ve işleme tesis sayısı Durum ve eğilimler;

Değerlendirme ve Sonuçlar. İlimizde Belediyeler Tarafından Oluşturulan AEEE Getirme Merkezi, AEEE’lerin Toplanması Amacıyla Oluşturulan Aktarma Merkezi ve lisanslı AEEE İşleme Tesisi bulunmamaktadır.

169

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

ATIK Maden Atıkları TANIM: İlimizde bir adet maden zenginleştirme tesisinden metalik minerallerin fiziki ve kimyasal olarak işlenmesinden kaynaklanan maden atığı ortaya çıkmaktadır.

Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde faaliyet gösteren 1 adet maden zenginleştirme tesisinden 2015 yılında 23820 ton/yıl atık çıkmıştır. Değerlendirme ve Sonuçlar:

ATIK Tehlikeli Atıklar TANIM: :İl genelinde 2015 yılı itibariyle yaklaşık 126886,6 ton tehlikeli atık toplanmıştır. Bunun 184,2 tonu geri kazanım, 32935,4 tonu bertaraf edilmiştir.61356,2 ton atık stok olarak bulunmaktadır.

Önerilen Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Atık Yönetim Uygulaması verileri,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle, il içinde toplanan tehlikeli atıkların miktarı (ton), geri kazanım, nihai bertaraf miktarları (ton) ve stok(ton), ihracat (ton) miktarları aşağıdaki şekilde verilmiştir. Durum ve eğilimler;

140000 120000 100000 80000 2014 60000 2015 40000 20000 0 Geri Kazanım Bertaraf Tesis İçi Stok İhracat Toplam

Değerlendirme ve Sonuçlar. İl geneli tehlikeli atık beyan sistemine kayıt olan firma sayısında ve tehlikeli atık miktarında geçen yıla oranla artış gözlenmiştir. İl genelinde 2015 yılı itibariyle yaklaşık 126886,6 ton tehlikeli atık toplanmıştır. Bunun 184,2 tonu geri kazanım, 32935,4 tonu bertaraf edilmiştir.61356,2 ton atık stok olarak bulunmaktadır. Tehlikeli atık miktarında geçen yıla oranla artış gözlenmiştir.

170

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

11.TURİZM

TURİZM Yabancı Turist Sayıları TANIM: Bu gösterge, il düzeyinde bir yılda giriş çıkış yapan yerli ve yabancı turist sayısının yıllara göre değişimini ifade eder

Kaynak: TUİK, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü,2016 Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl düzeyinde 2000 yılı ve sonrasındaki yıllarda giriş yapan yerli ziyaretçi sayısı (kişi), yabancı ziyaretçi sayısı, bu sayıların yıllara göre değişimi (%), bir önceki yıl için ziyaretçi sayısının aylara göre dağılımı

Mevlevihane Vakıf Eserleri Müzesinin Yıllara Göre Ziyaretçi Sayıları, 2015

aylar ziyaretçi 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ocak Yerli 668 1021 931 2307 964 934 1509 yabancı 0 0 0 45 1 0 17 Şubat Yerli 1077 891 1127 1119 1064 1355 1158 yabancı 0 1 0 0 0 1 5 Mart Yerli 653 1287 1522 2550 1690 1714 1766 yabancı 0 3 0 0 4 21 2 Nisan Yerli 2399 2188 2612 3317 2776 2443 2434 yabancı 7 3 2 1 14 7 53 Mayıs Yerli 2950 2604 3608 3570 4704 4146 5345 yabancı 15 21 2 87 111 63 42 Haziran Yerli 1654 2075 3015 2986 5204 4859 2033 yabancı 4 9 34 27 77 55 - Temmuz Yerli 2176 2087 2564 1824 1278 1441 2252 yabancı 38 12 33 25 62 4 14 Ağustos Yerli 1767 1502 1190 1999 3653 3680 2994 yabancı 46 7 12 5 2 28 34 Eylül Yerli 1120 1378 2187 1531 1810 2555 2020 yabancı 6 4 8 0 6 34 24 Ekim Yerli 1805 2068 1999 1334 1424 2109 2319 yabancı 16 2 21 0 15 59 3 Kasım Yerli 722 1219 1489 1267 1261 1334 1491 yabancı 14 0 39 0 8 13 6 aralık Yerli 790 1205 1324 1175 860 2007 3459 yabancı 0 1 5 3 - 0 2 toplam Yerli 17781 19525 23568 25009 26688 28577 28780 yabancı 146 60 156 193 236 285 202

Değerlendirme ve Sonuçlar. Vakıflar Genel Müdürlüğü Tokat Bölge Müdürlüğüne bağlı Mevlevihane Vakıf Eserleri Müzesinin Yıllara Göre Ziyaretçi Sayıları yerli ziyaretçi olarak son yıllarda önemli ölçüde artış göstermiştir, yabancı ziyaretçi olarak artış ve azalma göstermiştir.

171

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

AYLAR Yerli Ziyaretçi Yabancı Ziyaretçi Toplam Ziyaretçi Ocak 2869 0 2869 Şubat 2404 5 2409 Mart 3544 12 3556 Nisan 4400 27 4427 Mayıs 10201 162 10363 Haziran 7726 112 7838 Temmuz 5550 123 5673 Ağustos 5895 77 5972 Eylül 4295 94 4389 Ekim 2853 26 2879 Kasım 2874 26 2900 Aralık 2903 27 2930 TOPLAM 55514 691 56205 Değerlendirme ve Sonuçlar. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Müzelerinin yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı genellikle yaz aylarında artış göstermektedir.

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Müzelerinin Aylara Göre Ziyaretçi Sayıları,2015

YILLAR Yerli Ziyaretçi Yabancı Ziyaretçi Toplam Ziyaretçi 2005 11717 650 111367 2006 116860 633 117493 2007 206563 2700 209263 2008 216814 2820 219634 2009 218426 2950 221376 2010 224178 3150 227328 2011 263727 3295 267022 2012 295729 3335 299064 2013 3 07792 3558 311350 2014 346535 5457 351992 2015 410708 1582 412290 TOPLAM 19375249 30130 19405379 Değerlendirme ve Sonuçlar. Yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı genellikle son yıllarda artış göstermiştir.

172

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

EK-1 2015 YILINA AİT İL ÇEVRE SORUNLARI VE ÖNCELİKLERİ ANKET FORMU AÇIKLAMALAR:

İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Anketi, illerimizin çevre sorunlarının ve önceliklerinin neler olduğunu ortaya koyan, aynı zamanda bu sorunların kaynaklarını, nedenlerini, sorunun çözümü için ne tür tedbirler alındığı ya da alınması gerektiğini belirten önemli bir çalışmadır. İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Anketi, çevre konusunda karar vericilere ve halka çevresel bilgi sağlamakta, böylece karar verme sürecini desteklemekte ve halkın çevresel konularda bilincini artırmaktadır.

BÖLÜM I.HAVA KİRLİLİĞİ

I.1. Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırma Hava Kalitesi İndeksi Kesme Noktaları SO [µg/m³] NO [µg/m³] CO [µg/m³] O [µg/m³] PM [µg/m³] İndeks HKİ 2 2 3 10 1 Sa. Ort. 1 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 24 Sa. Ort. 1 (İyi) 0 – 50 0-100 0-100 0-5500 0-120L 0-50 2 (Orta) 51 – 100 101-250 101-200 5501-10000 121-160 51-100L 3 (Hassas) 101 – 150 251-500L 201-500 10001-16000L 161-180B 101-260U 4 (Sağlıksız) 151 – 200 501-850U 501-1000 16001-24000 181-240U 261-400U 5 (Kötü) 201 – 300 851-1100U 1001-2000 24001-32000 241-700 401-520U 6 (Tehlikeli) 301 – 500 >1101 >2001 >32001 >701 >521 L: Limit Değer B: Bilgi Eşiği U: Uyarı Eşiği

I.1.1.Tokat iline ait yıl içindeki aylık ortalama ölçüm değerlerini yukarıdaki Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırılması

Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma

AYLAR SO2 NO2 CO O3 PM10 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 OCAK X X ŞUBAT X X MART X X NİSAN X X MAYIS X X HAZİRAN X X TEMMUZ X X AĞUSTOS X X EYLÜL X X EKİM X X KASIM X X ARALIK X X

* Hava Kalitesi İndeksi: 1 ( iyi) , 2 (orta) , 3 (hassas), 4 (sağlıksız), 5 (kötü), 6 (tehlikeli)

Çevre ve Şehircilik il Müdürlüğü,2016

173

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

I.1.2. Tokat iline ait Kış sezonu ortalama ölçüm değerlerini (2014 yılı Ekim- 2015 Mart arası 6 aylık ortalama) Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırılması.

Kış sezonu ortalama ölçüm değeri; raporu hazırlanan yılın bir önceki yılının Ekim ayı ile raporu hazırlanan yılın Mart ayı arasındaki 6 aylık ortalamayı ifade etmektedir. Söz konusu 6 aylık ortalama ölçüm değerlerini, Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırarak, aşağıdaki çizelgeye işlenmiştir.

Kış Sezonu (Ekim-Mart) 6 Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma

SO2 NO2 CO O3 PM10 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Kış Sezonu (Ekim- x X Mart) * Hava Kalitesi İndeksi: 1 ( iyi) , 2 (orta) , 3 (hassas), 4 (sağlıksız), 5 (kötü), 6 (tehlikeli)

I.1.3. Tokat iline ait Yaz sezonu ortalama ölçüm değerlerinin (2015 yılı Nisan-Eylül arası 6 aylık ortalama) Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırılması.

Yaz sezonu ortalama ölçüm değeri; raporu hazırlanan yılın Nisan ayı ile Eylül ayı arasındaki 6 aylık ortalamayı ifade etmektedir. Söz konusu 6 aylık ortalama ölçüm değerlerini, Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırarak, aşağıdaki çizelgeye işlenmiştir.

Yaz Sezonu (Nisan-Eylül) 6 Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma

SO2 NO2 CO O3 PM10 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Yaz Sezonu X X (Nisan- Eylül) * Hava Kalitesi İndeksi: 1 ( iyi) , 2 (orta) , 3 (hassas), 4 (sağlıksız), 5 (kötü), 6 (tehlikeli)

Çevre ve Şehircilik il Müdürlüğü,2016

174

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. I.2. İlinizde hava kirliliğine neden olan kaynakları önem sırasına göre rakam* ile belirtiniz.

I.2.’de İlimizde hava kirliliğine neden olan kaynakları önem sırasına göre çizelgeye işlenmişir.

ÖNEM SIRASINDA GEÇEN YILKİ BU YILKİ DEĞİŞİKLİK KAYNAK ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ SIRANIZ2 SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Evsel ısınma 1 1 b. İmalat Sanayi İşletmeleri 3 3 c. Maden İşletmeleri 4 4 d. Termik Santraller - - e. Diğer Sanayi Faaliyetleri (Çimento fabrikası,beton 5 5 santralleri,asfalt plentler vs.)…………………………. f. Karayolu Trafik 2 2 g. Diğer Kaynaklar (Belirtiniz)…………………...... - - I.3. Hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla yıl içinde il/ilçelerde alınan tedbirleri “X” ile işaretleyiniz.

I.3.’de, hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla yıl içinde, il sınırları içerisinde alınan tedbirler işaretlenmiştir.

ALINAN TEDBİR/TEDBİRLER YERLEŞİM YERİNİN ADI a b c d e f g h i

1.TOKAT x x x x x x x 2. 3. . İL MERKEZİ . 1.Turhal X x x x x x x 2.Erbaa X x x X x x x 3.Niksar X x x X x x x 4.Zile X x x X x x x

5.Reşadiye X x X x x x 6.Almus X x X x x x 7.Artova X x X x x x İLÇELER 8.Yeşilyurt X x X x x x 9.Sulusaray X x X x x x 10.Başçiftlik x x X x x x 11.Pazar x x x x x x x . Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2015

2 En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

175

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Tedbirler: a. Kaliteli katı/sıvı yakıt kullanımı b. Doğalgaz kullanımı c. Bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları d. Ağaçlandırma çalışmaları/orman alanlarının, yeşil alanların artırılması e. Motorlu taşıtların egzoz gazı ölçümleri f. Sanayi kuruluşlarının emisyon izni almaları g. Sanayi tesislerinin yerleşim yeri dışına çıkarılmaları h. Denetim i. Diğer ( Varsa yukarıya ayrılan bölümde belirtiniz). I.4. Hava kirliliğinin giderilmesinde, yıl içerisinde, il/ilçelerde karşılaşılan güçlükleri önem sırasına göre rakam ile belirtiniz.

I.4.’de hava kirliliğinin önlenmesinde, yıl içinde, İlimizdede karşılaşılan güçlüklerin önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4.... şeklinde numaralandırılmıştır.

ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK Karşılaşılan Güçlükler ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ* SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Yeterli denetim yapılamaması - - b. Ateşçilerin eğitimsiz veya bilinçsiz olması 3 3 c. Halkın alım gücünün düşük olmasından dolayı kalitesiz yakıt kullanılması 4 4 d. Kaliteli yakıt temininde zorluklar - - e. Kurumsal ve yasal eksiklikler 2 2 f. Toplumda bilinç eksikliği 1 1 g. Meteorolojik faktörler - - h. Topografik faktörler - - i. Diğer (Belirtiniz)...... - - En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız. BÖLÜM II.SU KİRLİLİĞİ

II.1. İl sınırları içerisinde bulunan su kaynaklarının kalite değerlendirmesi

Su kirliliği, II.1.1-II.1-3’de il sınırları içerisinde, yıl içinde, kirliliğe maruz kalmış su kaynaklarının (yüzey, yeraltı ve yüzme suları) adları, kalite sınıfları ile bunların çizelgede belirtilen kirlenme nedenleri dikkate alınarak işaretlenmesi istenmektedir. II.1.1. İl sınırlarında bulunan yüzey sularının kalite sınıflarını Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde belirtiniz ve muhtemel kirlenme nedenlerini işaretleyiniz.(İlimiz sınırları içerisinde bulunan yüzeysel suların Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği hükümleri çerçevesindeki kalite sınıflarına ait verilere ulaşılamamıştır.)

Kalite sınıfı Kirlenme Nedenleri a b c d e f g h i Yüzey Evsel Sanayi Zirai İlaç Suyu Adı 1 2 3 4 Evsel Sanayi Hayvan Madencilik Denizcilik Diğer Katı Kaynaklı ve Gübre Atıksular Atıkları Yetiştiriciliği Faaliyetleri Faaliyetleri (Belirtiniz) Atıklar Atıksular Kullanımı Yeşilırmak - - - - x x x x x x Kelkit çayı - - - - x x x x x Tozanlı - - - x x x Çayı 176

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,Orman ve Su İşleri Bakanlığı Havza Koruma Eylem Planı

II.1.2. İl sınırlarında bulunan yeraltı sularının kalite sınıflarını Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde belirtiniz ve muhtemel kirlenme nedenlerini işaretleyiniz.( İlimiz sınırları içerisinde bulunan yeraltı suların Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği hükümleri çerçevesindeki kalite sınıflarına ait verilere ulaşılamamıştır.)

Yeraltı Su Kalite Kirlenme Nedenleri Yeraltı Sınıfı suyunun a b c d e f g h i Yeterli bulunduğu Evsel Sanayi Zirai İlaç Deniz İyi Zayıf veri Evsel Sanayi Hayvan Madencilik Diğer bölge Katı Kaynaklı ve Gübre Suyu yok Atıksular Atıkları Yetiştiriciliği Faaliyetleri (Belirtiniz) Atıklar Atıksular Kullanımı Girişimi Çamlıbel- x x x x x Sulusaray Tokat- x x x x x x Turhal Almus ve x x x x X Çevresi Niksar x x x x x X Erbaa- x x x x x x Taşova Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, DSİ 7.Bölge Müdürlüğü,Orman ve Su İşleri Bakanlığı Havza Koruma Eylem Planı,2015

II.1.3. İl sınırlarında bulunan yüzme sularının kalite sınıflarını Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği çerçevesinde belirtiniz ve muhtemel kirlenme nedenlerini işaretleyiniz.(İlimizde yüzme suyu olmadığından tablo doldurulmamıştır.)

Mavi Yüzme Suyu Bayrak Kirlenme Nedenleri Kalite Sınıfı (*) Ödülü Yüzme a b c d e f g Suyunun Zirai İlaç bulunduğu Evsel Sanayi Evsel Sanayi ve bölge/plaj Var Yok A B C D Katı Kaynaklı Deniz/Göl Diğer Atıksula Atıkla Gübre Atıkla Atıksula Taşımacılığı (Belirtiniz) r rı Kullanı r r mı

(*) A sınıfı çok iyi/mükemmel, B sınıfı iyi kalite, C sınıfı kötü kalite ve D sınıfı çok kötü kalite/yasaklanması gereken olarak kalite kategorilerini temsil etmektedir.

Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik il Müdürlüğü,2015

177

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. II.2. Yıl İçinde, İl sınırları içindeki il/ilçelerde atık suların yol açtığı kirlenmenin nedenlerini uygun seçenekleri “X” ile işaretleyerek belirtiniz.

II.2.’de, il sınırları içerisindeki yerleşim merkezlerinde (il merkezi ve ilçelerin her biri için) atıksulardan kaynaklanan kirliliğin nedenlerinin çizelgenin altında belirtilen maddeler dikkate alınmak ve (X) koymak suretiyle işaretlenmiştir.. Çizelgede geçen “İl Merkezi” ifadesiyle, İliniz Büyükşehir Belediyesi ise, Büyükşehir Belediyesine bağlı ilçeler, değilse merkez ilçe kastedilmektedir.

Atık Sulardan Kaynaklanan Kirliliğin Nedenleri Yerleşim Yerinin Adı a b c d e f g h i j k l m 1.Tokat-Merkez x x x x x 2. 3. .

İl Merkezi . . 1.Erbaa x x x x x 2.Niksar x x x x X X X X 3.Turhal x x x x X X X X 4.Zile x x x x x X X X 5.Almus x x x x X X X X 6.Artova x x x x X X X X

7.Reşadiye x x x X X X X X 8.Sulusaray x x x X x X X X

İlçeler 9.Başçiftlik x x x X X X X X 10.Yeşilyurt x x x X x X X X 11.Pazar x x x x x x x x . . . Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,Tokat il/İlçe Belediyeleri

Kirlilik Nedenleri: a. Kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması b. Yerleşim yerlerinde evsel nitelikli atıksuların arıtılmaması c. Büyük sanayi kuruluşlarının atıksularını arıtmaması d. Küçük sanayilerde toplu arıtmanın olmaması e. Foseptik çukurların sağlıklı şekilde inşa edilmemesi f. Foseptik atıkların vidanjörlerle çekildikten sonra gelişigüzel yerlere boşaltılması g. Zirai mücadele ilaçlarının kullanımı h. Kimyasal gübre kullanımı i. Arıtma tesisi kapasite ve verimlerinin yetersiz olması j. Arıtma tesisinde görevli olan personelin yetersiz olması k. Hayvancılık atıkları l. Maden atıkları m. Diğer (Yukarıda ayrılan bölümde belirtiniz). I.3. Su kirliliğinin önlenmesi amacıyla alıcı ortamlarda aşağıdaki tedbirlerden hangilerinin alındığını çizelgede (x) işareti koyarak belirtiniz.

178

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. II.3.’de, su kirliliğinin önlenmesi amacıyla her bir alıcı su ortamı için alınacak tedbirler, çizelgenin altında belirtilen maddeler dikkate alınarak çizelgede işaretlenmiştir.

Su Kirliliğinin Önlenmesi Amacıyla Alınan Tedbirler Alıcı Ortamın Adı a b c d e f g h i Deniz 1. 2. . Göller 1-Zinav Gölü x x x x x 2.Kaz Gölü x x x x x 3.Göllüköy x x x x x . Akarsular 1.Yeşilırmak x x x x x 2.Kelkit Çayı x x x x x 3.Tozanlı Çayı x x x x x . . Havzalar 1.Yeşilırmak Havzası x x x x x x 2. 3. . . Yeraltı Suları 1.Çamlıbel-sulusaray x x x x x 2.zile x x x x x 3.tokat-turhal x x x x x 4.Almus çevresi x x x x x 5.Niksar x x x x x 6.Erbaa x x x x x Jeotermal Kaynaklar 1.Sulusaray x x x x x 2.Reşadiye x x x x x Diğer Alıcı Su Ortamları 1. 2. . Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğü,DSİ 7.Bölge Müdürlüğü

Alınan Tedbirler: a. Kanalizasyon şebekesinin yapılması ya da yenilenmesi b. Arıtma tesisi /deniz deşarjı /depolama alanları yapılması c. Yerleşim merkezinde foseptik kullanılması d. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan zirai mücadele ilacı ve gübrenin aşırı ve yanlış kullanımının önlenmesi e. Yönetmelikler çerçevesinde denetim yapılması f. Deniz araçlarının atıklarını boşaltabilmeleri için uygun yerlerin hazırlanması g. Sanayi kuruluşlarının atıksuları için deşarj izni alması

179

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. h. Toplumsal bilgilendirilme ve bilinçlendirme faaliyetleri i. Diğer (Yukarıda ayrılan bölümde belirtiniz). II.4. Su kirliliğinin giderilmesinde/önlenmesinde il sınırları içerisinde karşılaşılan güçlükleri en önemliden az önemliye doğru numara vererek (1,2,3,…) işaretleyiniz.

II.4’de su kirliliğinin giderilmesinde/önlenmesinde il sınırları içerisinde karşılaşılan güçlüklerin önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1,2,3,.... şeklinde numaralandırılarak işaretlenmiştir.

ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ* SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Yeterli denetim yapılamaması 1 1 b. Mali imkansızlıklar nedeniyle arıtma tesislerinin 3 3 kurulamaması c. Kurumsal ve yasal eksiklikler 4 4 d. Toplumda bilinç eksikliği 2 2 e. Diğer

(Belirtiniz)...... En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,…şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

BÖLÜM III. TOPRAK KİRLİLİĞİ III.1. İlinizde toprak kirliliğine neden olan kaynakları önem sırasına göre rakam ile işaretleyerek* belirtiniz. III.1’de, il sınırları içerisinde toprak kirliliğine neden olan kaynakların önem sırasına göre, en önemliden, az önemliye doğru, 1,2,3,4.... şeklinde numaralandırılarak işaretlenmiştir.

ÖNEM SIRASINDA GEÇEN BU YILKİ DEĞİŞİKLİK YILKİ Kirlenme Kaynağı ÖNEM YAPTIYSANIZ ÖNEM SIRANIZ* SEBEBİNİ SIRANIZ AÇIKLAYINIZ a. Sanayi kaynaklı atık boşaltımı 5 5 b. Madencilik atıkları c. Vahşi depolanan evsel katı atıklar 1 1 d. Vahşi depolanan tehlikeli atıklar 6 6 e. Plansız kentleşme 2 2 f. Aşırı gübre kullanımı 4 4 g. Aşırı tarım ilacı kullanımı 3 3 h. Hayvancılık atıkları 7 7 i. Diğer

(Belirtiniz)……………………………………………… En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız. 180

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

III.2. Toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla il sınırları içerisinde, aşağıdaki tedbirlerden hangilerinin alındığını önem sırasına göre rakam* ile belirtiniz.

III.2’de, toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla il sınırları içerisinde belirtilen tedbirlerden hangileri alınıyor ise, bunların önem sırasına göre, en önemliden, az önemliye doğru, 1,2,3,4.... şeklinde numaralandırılarak işaretlenmiştir.

ÖNEM GEÇEN BU YILKİ SIRASINDA YILKİ ÖNEM DEĞİŞİKLİK ALINAN TEDBİRLER ÖNEM SIRANIZ YAPTIYSANIZ SIRANIZ * SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Sanayi/Madencilik tesislerinin sıvı, katı ve gaz atıklarının 1 1 mevzuata uygun olarak bertarafının sağlanması b. Kentleşmenin Çevre Düzeni Planlarına uygun olarak 4 4 gerçekleştirilmesi c. Mevzuata uygun olarak gübreleme, ilaçlama ve 3 3 sulamanın yapılması d. Erozyon mücadele çalışmaları 5 5 e. Geri dönüşüm/yeniden kullanım uygulamaları 2 2 f. Diğer (Belirtiniz)...... En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

BÖLÜM IV.ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNLARI

IV.1. Aşağıdaki Konu Başlıklarını Dikkate Alarak, yıl sonu itibariyle, İl Sınırları İçinde Görülen Çevre Sorunlarını Önem ve Önceliklerine Göre Rakam (Önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,5,...... şeklinde numaralandırınız) Vererek Sıralayınız. Tüm sorunları numaralandırmak zorunlu olmayıp, iliniz için geçerli olan sorunları öncelik sırasına göre numaralandırmanız yeterlidir.

IV.1’de, sıralanan çevre sorunları dikkate alınarak, yıl sonu itibariyle, il sınırlarınız içerisinde, görülen bu sorunların önem ve önceliklerine göre, en önemliden en az önemliye doğru 1,2,3,4,5.... şeklinde numaralandırılması istenmektedir. Tüm sorunları numaralandırmak zorunlu olmayıp, iliniz için geçerli olan sorunları öncelik sırasına göre numaralandırmanız yeterlidir. Ayrıca çizelgede yer alan her çevre sorunu için iliniz sınırları içinde geçerli olan nedenleri işaretleyiniz. NOT: Ölçüm değerleri, göstergeler, her bölümün sonundaki sonuç ve değerlendirme kısımları, konularına göre şikayet sayısı, şikayetin ceza ile sonuçlanma oranı, konularına göre ceza sayısı, yapılan denetimler sonucu edinilen deneyimler vb. çevre sorunlarının hangi alanda yoğunlaştığı konusunda yol gösterici olabilir.

181

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK ÇEVRE SORUNLARI ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ * SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ

a. Hava kirliliği 2 2

b. Su kirliliği 3 3 c. Toprak kirliliği d. Atıklar 1 1 e. Gürültü kirliliği f. Erozyon g. Doğal çevrenin tahribatı (Orman, Mera, Sulak alan,

Kıyı, Biyolojik çeşitlilik ve habitat kaybı) En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

IV.2. İl Sınırları İçerisinde IV.1’de Tespit Edilen Her Bir Öncelikli Çevre Sorunu ile İlgili Olarak; Yukarıda IV.1’de Belirlemiş Olduğunuz Öncelik Sırasına Göre;

IV.2’de, IV.1’de sıralanan her bir öncelikli çevre sorunları dikkate alınarak;

a) Çevre sorununun nedenlerini, b) Bu nedenlerde daha çok hangi faktör veya sektörlerin etkili olduğunu, c) Çevreye vermiş olduğu olumsuz etkilerini d) Bu sorunların giderilmesinde karşılaşılan güçlüklerini, e) Bu sorunları gidermek amacıyla alınan, alınması planlanan veya alınması gereken tedbirlerin neler olduğunu, f) Ayrıca bu başlık altında yer almasını istediğiniz diğer görüşlerinizi belirten bilgi notunu,

sistematik ve yeterli seviyede açıklayınız.

182

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz. I. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU

2015 yılı ilimizin 1.Öncelikli çevre sorunu atıklar olmuştur. Evsel nitelikli Atıklar bu sorunun oluşmasındaki en büyük etkendir. İl Genelindeki Belediyelerimizin, Atık Yönetim Planlarını tam olarak hazırlayamamaları, maddi imkansızlıklar, yeterli personellerinin olmayışı, toplumsal bilincin az olması atıkların çevre sorunu olmasına sebep etkenlerden bazılarıdır. Belediyesi olan yerleşim yerlerinde atıkların bir şekilde toplanıyor olmasına karşın Köylerde atıklar önemli bir sorun haline gelmektedir. Atıkların toplanmaması gelişi güzel araziye, akarsu kenarlarına vahşi şekilde depolanması hem su kirliliğine hem de toprak kirliliğine neden olmaktadır.

İlimizde mevcut durumda Erbaa ilçemizde Yeşilırmak Belediyeleri Birliğine ait bir adet düzenli depolama sahası ve Tokat –Turhal-Zile-Pazar Belediyeleri Birliğine ait katı atık düzenli depolama sahası faaliyettedir. Ayrıca İlimizde 2012 yılında tıbbi atık sterilizasyon tesisinin faaliyete geçmesiyle tıbbi atıklar büyük oranda çevre sorunu olmaktan çıkmıştır. Belediyelerin Atık Yönetim Planları oluşturmaları, atıkların düzenli şekilde toplanması ve depolanmasının sağlanması, toplumsal bilincin arttırılarak kaynağında ayrıştırma yapılması evsel atıklarla ilgili sorunun giderilmesinde yardımcı olacaktır. Ayrıca sanayi faaliyetleri sonucu oluşacak atıklar için denetimlerin artırılarak gerekli izinleri almaları ve atık üreticilerinin atıklarını mevzuatlara uygun şekilde yapmaları sağlanmalıdır.

183

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.

II. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU 2015 yılı ilimizin 2.Öncelikli çevre sorunu hava kirliliği olmuştur. İl genelinde 2015 yılında doğalgaz kullanan konut sayısı artmıştır. Hava kalitesi ölçüm istasyonları sonuçlarına göre 2015 yılında SO2 ve PM10 miktarlarında sınır değerler değerlendirilmektedir. Hava kirliliğine sebep olan kaynaklar arasında evsel ısınma, trafikten kaynaklanan, imalat sanayi işletmeleri, maden işletmeleri ve diğer sanayi faaliyetleri yer almaktadır. Hava Kirliliğinden kaynaklanan çevresel sorunun giderilmesi için kaliteli katı yakıt ve sıvı yakıt kullanımının sağlanması, doğalgaz kullanımının yaygınlaştırılması, motorlu kara taşıtlarının egzoz ölçümlerinin yaptırılması, sanayi kuruluşlarının gerekli izinlerini almalarının sağlanması, denetimlerin artırılması gerekmektedir.

III. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU 2015 yılı ilimizin 3.Öncelikli Çevre sorunu su kirliliği olmuştur. Su Kirliliğinden kaynaklanan çevresel sorunun giderilmesi için kanalizasyon şebekesinin yapılması ya da yenilenmesi, Belediyelerimize ait tüm Arıtma tesislerinin yapılması ve faaliyete geçirilmesi, tarımsal faaliyetlerde kullanılan zirai mücadele ilacı ve gübrenin aşırı ve yanlış kullanımının önlenmesi, Yönetmelikler çerçevesinde denetim yapılması, Sanayi kuruluşlarının atıksuları için çevre izni alması ve toplumsal bilgilendirilme ve bilinçlendirme faaliyetleri yapılması gerekmektedir.

TEŞEKKÜR EDERİZ…

184

Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.

Evrak teyidine http://evrakdogrulama.csb.gov.tr adresinden Belge Num.:50227149-605.02-E.2860 ve Barkod Num.:7420840 bilgileriyle erişebilirsiniz.