Tokat İli Patates Ve Patlıcan Üretimi Yapılan Alanlarda Patatesböceği
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Suleyman Demirel University Journal19 of Natural-1 , 2015 and Applied Science (2), 184 89 Tokat İli Patates ve Patlıcan Üretimi Yapılan Alanlarda Patatesböceği (Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824)) (Coleoptera: Chrysomelidae)’nin Yayılışı, Doğal Düşmanları ve Popülasyon Değişimi Zeynep UYGUN1, İsmail KARACA*1 1Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, 32200, Isparta .03.2015 .2015) (Alınış Tarihi: 06 , Kabul Tarihi: 05.06 Anahtar Kelimeler Özet: Leptinotarsa decemlineata Entomopatojen fungus popülasBu çalışmada Tokat ili patates alanlarında patatesböceğiArtova, ( Erbaa, LeptinotarsaDoğal düşman decemlineata Merkez, Niksar,) (Coleoptera: Chrysomelidae)’nin yayılışı, doğal düşmanları ve Patates yon değişimi araştırılmıştır. Bu amaçla, Tokat ili; Başçiftlik, Yeşilyurt, Zile ilçelerinde patates ve patlıcan tarlalarından patatesböceği bireyleri toplanmış ve kayıt altına alınmıştır. Ayrıca Tokat ilinde Tokat patatesböceğininafta popülasyon değişiminin belirlenmesi amacıyla, Tokat ili Reşadiye (yumurta,İlçesi, Hasanşeyh larva, ergin Kasabası’nda iki patates tarlası örnekleme alanı olarak seçilmiştir. H lık periyotlar halinde, belirlenen alanlarda bulunan patatesböceği bireyleri ) toplanarak kayıt altına alınmıştır. Ayrıca atrap kullanılarak patates tarlasında bulunan diğer böcekler toplanmıştır. Yine her iki tarladan olası entomopatojen fungusları saptamak amacıyla 1 kg’lık toprak örnekleri alınmıştır. İlçelerde yapılan çalışmalarda Zile ilçesinde kimyasal mücadelenin yoğun olarak uygulandığı patates alanlarında patatesböceği bireylerine rastlanmamıştır. Başçiftlik ilçesinde 6 Temmuz 2013 tarihinde yapılan çalışmada, 1263 patatesböceği yumurtası bulunmuştur. Niksarki iki ilçesinde patates patlıcan tarlasında yapılan örneklemelerde 580 larva elde edilmiştir. Reşadiye ilçesi Hasanşeyh kasabasında tarlasında yapılan arazi çalışmalarında patatesböceğinin popülasyonBeauveria dalgalanmaları sp. belirlenerek. grafikler halinde ifade edilmiştir. Hasanşeyh kasabasında seçilen her iki araziden alınan toprak örneklerinde entomopatojen fungus izole edilmiştir Dispersal, Natural Enemies and Population Fluctuation of Colorado Potato Beetle (Leptinotarsa decemlineata) (Coleoptera: Chrysomelidae) in Tokat Province Keywords Abstract: Leptinotarsa Natural enemy decemlineata E In this this study, the invasion of potato beetles ( Leptinotarsa decemlineata ) (Coeoptera: Chrysomelidae, ) in the province of Tokat, including their Potatontomopathogen fungi natural enemies and population change has been investigated. For this purpose, certain districts in Tokat the central district, Yeşilyurt, Zile, Artova, Niksar, Başçiftlik, Erbaa, were visited and the potato beetles were collected and recorded Tokat byfrom butterfly the prespecified net. potato and eggplant fields. In addition to the soil samples, the other insects except the potato beetles, collected with 100 times sweeping Besides, two potato fields in Hasanşeyh Town in the district of Reşadiye were settled as the sampling area so as to determine the population change of potato beetles in Tokat. Every week, potato beetles (eggs, larvae, pupa) were collected from these fields and recorded. In addition, the other organisms in the potato field were collected using the butterfly net. As applied in the other fields, 1 kg of soil was collected from both fields to detect the existence of entomopathogenic fungus. In Zile, as a result of the studies carried out in the prespecified districts, no potato beetles were detected in the potato fields. In the research carried out on the 6th of July in 2013, in Başçiftlik, 1263 potato beetle eggs were encountered. With the * İlgili yazar: [email protected] studies applied in the district of Niksar, 580 larvae were found. Z. Uygun, İ.Karaca, Tokat İli Patates ve Patlıcan Üretimi Yapılan Alanlarda Patatesböceği (Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824)) (Coleoptera: Chrysomelidae)’nin Yayılışı, Doğal Düşmanları ve Popülasyon Değişimi Beauveria sp. Fluctuations of potato beetles were observed in two fields choused in Hasanşeyh town in Reşadiye, Tokat. was detected in both of the soil samples scooped out from the two chosen fields in Hasanşeyh Town. 1. Giriş ve ergin öncesi döneminlerine ait bireyleri oluşturmaktadır. Patatesböceğinin patlıcan bitkisinde Dünya ülkelerinin %79'unda patates yetiştirilmekte,ve ark., 2000). de zararlı olması nedeniyle arazi çıkışı yapılan üretilen miktar olarak buğday, mısır ve pirinçten alanlara yakın olan patlıcan tarlalarında da patates,sonra 4. sırada yer almaktadır (Onaran örneklemeler yapılmıştır. Çalışmalarda üretim sezonu Dünyada 18.6 milyon hektar alanda yetiştirilen boyunca her ilçeye en az bir kez gidilmiştir. dünyanın hemen her yerinde üretilmesi Popülasyon takibinin yapıldığı tarlalardan ise her nedeniyle ihracat ve ithalatta fazla konu hafta örnekler alınmıştır. olmamaktadır. Dünya patates ticareti taze olmaktan çok, işlenmiş patates şeklinde yapılmaktadır. Patates Tokat ili ve çevresinde patatesböceğinin yayılışı ve üretiminde Çin, Hindistan, ABD, Rusya önemli ülkeler popülasyon değişimini belirlemek amacıyla yapılan arasında bulunmakta ve Türkiye 12. sırada yer 2çalışmalar.1. Tokat iki aşamalıil ve ilçelerindeolarak yürütülmüştür. patatesböceğinin almaktadır (Anonim, 2012). yayılışı Buğday, pirinç, mısır gibi insan beslenmesinde kullanılan temel besin maddeleri(Arslan, arasında 2002). yer Patates alan patates tropik bölgeler hariç Dünya’nın birçok Patatesböceğinin Tokat ili ve ilçelerindeki yayılışı bölgesinde yetiştirilmektedir örneklemelerbelirlemek amacıylaatrap, elle örneklemelertoplama ve gözleyapılmıştır. kontrol doğrudan besin olarak değerlendirilebildiği gibi, yöntemleriÖrneklemeler kul için her ilçe ziyaret edilmiş olup, sanayi alanında da işlenerek tüketilmektedir (Arıoğlu ve Onaran, 2002). lanılarak yapılmıştır. Tokat ilinin Turhal, Pazar, Almus, ilçelerinde patates üretimi az Ülkemiz patates üretimine baktığımızda, hemen her olduğundan, Sulusaray ilçesinde ise üretim Boluilde patatesve üretimi yapılmaktadır. Üretim in yoğun yapılmadığı içinzelge bu alanlarda 1 örnekleme çalışmaları olarak yapıldığı iller sırasıyla; Niğde, Nevşehir, İzmir, yapılmamıştır. Ayrıca örnek alınan tarlalar ile ilgili Afyonkarahisar’dır (DİE, 1998). detay bilgiler Çi ’de verilmiştir. örneklemeler üretim sezonu boy Patates üretiminde önemli illerimizden birisi de Tokat PatatesÇizelge ve 1’de verilen üretim alanlarındaki vurgulaolup, Tokat ili patates(Anonim, üretim 2011a). miktarının 3.025 ha unca devam etmiştir. alanda, 79.916 ton civarında olduğu Demirel Üniversitesipatlıcan tarlalarının Bitki Koruma her Böbirindelümü, 100 Biyolojik atrap nmaktadır Tokat ilininlerin sallanarak bu alanda toplanan böcekler Süleyman Niksar Ovası, Kazova, Artova patates üretimi yapılan alanlarının başında gelmekte olup, bu yöreve ark., Mücadele Araştırma ve Uygulama Laboratuvarına potansiyelinin ortaya çıkarılması için bir dizi getirilerek teşhisi eserin ikinci yazarı tarafından çalışmaların yapıldığı bildirilmektedir (Yılmaz Çizelgeyapılmıştır. 1 patates 2006). Örnekleme çalışmaları nın yapıldığı Patates bitkisinde verimLeptinotarsa kayıplarına decemlineataneden olan ve patlıcan tarlarının koordinatları ve yükseklik birçok hastalık ve zararlı bulunmaktadır. Bu zararlılar değerleriİlçe adı (GoogleKöy adı Earth, 2014)Koordinatları Yükseklik arasında patatesböceği, Ekinli köyü (patates) (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae) önemli bir yer Yeşilyurt 40˚01 ̍ 7.61 ̎K 1085m tutmakta olup, gerek yüksek sıcaklıklara, gerekse Zile (patates) 36˚17 ̍49.08 ̎D düşük sıcaklıklara toleransı nedeniyle patates Artova Kabatepeİstasyon Mah. köyü 40˚17 ̍24.63 ̎K 1195m693m yetiştiriciliğinin yapıldığı tüm bölgelerde (patates) 35˚54 ̍51.74 ̎D görülmektedir (Worner, 1988). ve Niksar 40˚10 ̍38.52 ̎K 311m (patates) 36˚26 ̍03.99 ̎ D Şahinli köyü 40˚35 ̍12.95 ̎K Bu çalışmada, patatesböceğinin Tokat ili patates Niksar 357m a seçilen iki 36˚56 ̍49.61 ̎D patlıcan yetiştirilen alanlarındaki dağılımı, doğal Merkez MerkezŞahinli köyü 40˚35 ̍23.80 ̎K düşmanları ve Hasanşeyh kasabasınd (patates)(patlıcan) 36˚56 ̍49.61 ̎D 2.tarlada Materyal popülasyon ve Yöntem değişimi ele alınmıştır. Merkez 40˚20 ̍28.06 ̎K 1399m609m (patates) 36˚ 32 ̍01.12 ̎D ErbaaBaşçiftlik 40˚32 ̍10.40 ̎ K 297m ve ( ) 37 ˚09 ̍53.84 ̎D Tepekışla köyü 40˚40 ̍02.27 ̎K Çalışmanın ana Leptinotarsamateryalini, decemlineataTokat ili patates patlıcan 36˚ 46 ̍36.30 ̎D patlıcan tarlalarından toplanan Chrysomelidae familyasına bağlı ’nın ergin 185 Z. Uygun, İ.Karaca, Tokat İli Patates ve Patlıcan Üretimi Yapılan Alanlarda Patatesböceği (Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824)) (Coleoptera: Chrysomelidae)’nin Yayılışı, Doğal Düşmanları ve Popülasyon Değişimi 3. Araştırma Bulguları ve Tartışma 3.1. Patatesböceğinin Tokat ili ve ilçelerindeki Ayrıca örnekleme yapılan tarlaların(yaprak ileköşegenleri birlikte dağılımı boyunca bitkiler gözle kontrol edilmiş ve toplpatatesböceğinin yumurta S örneklenmiştir), larva, pupa ve ergin dönemleri Yaprakanarak örnekleri kayıt altına ile birliktealınmıştır. toplanan yumurtalar, örvey çalışmalarınınr yapıldığı). Tokat’ın Merkez ilçesi hariç tüm ilçelerinde patatesböceğinin bulunduğu laboratuvara getirilerek takip görülmektedi (Şekil 1 içinde nemlendirilmiş kurutma kağıtı bulunan petri kaplarına konularak yumurta edilmiş ve bölgeler yumurta açılma oranları açısından incelenerek açılma oranları kaydedilmiştir. Üniversitesi,Bu çalışmaya ilavBitkie olarakKoruma örnekleme Bölümü, tarlalarından Biyolojik toprak