Lwów I Wilno W Matematyce Międzywojennej Polski

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Lwów I Wilno W Matematyce Międzywojennej Polski Przegląd Wschodni, t. XIV, z. 1 (53), s. , ISSN 0867–5929 © Przegląd Wschodni 2015 Roman Duda Wrocław LWÓW I WILNO W MATEMATYCE MIĘDZYWOJENNEJ POLSKI Wstęp dzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. wyzwoliło falę entuzjazmu i wolę wyróżnienia się na każdym polu, także Onaukowym. Międzywojenna Polska powołała 5 uniwersytetów i 3 politechniki, w tym Uniwersytet Jana Kazimierza i Politechnikę we Lwowie oraz Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, co oznaczało, że blisko 40% akademickiego stanu posiadania mieściło się na Kresach Wschodnich. Nie było to mało, ale i wkład uczelni kresowych do nauki też okazał się niemały. Przedwojenna matematyka polska, oparta o tych 8 uczelni, szyb- ko zyskała międzynarodowe znaczenie, a jej ówczesne osiągnięcia należą do największych osiągnięć nauki polskiej w całym okresie jej dziejów. Śmiało można powiedzieć, że matematyka polska była wówczas trampoliną torującą drogę całej nauce polskiej do uznania w świecie. Celem tego artykułu jest przedstawienie roli ośrodków matematycznych Lwowa i Wilna w międzywojennym życiu matema- tycznym Polski i świata. Początki Sytuacja wyjściowa w obu miastach, Wilnie i Lwowie, była skrajnie różna. Oba szczyciły się wprawdzie parowiekową tradycją uniwer- sytecką (uniwersytet wileński powołał król Stefan Batory w 1579 r., a uniwersytet lwowski król Jan Kazimierz w 1661 r.), ale w Wilnie tradycja ta została brutalnie przerwana, kiedy władze carskie po zdławieniu powstania listopadowego zamknęły tamtejszy uniwersy- tet, natomiast uczelnia lwowska miała wprawdzie trudne okresy, ale 2 ROMAN DUDA była czynna niemal bez przerwy, a od jej repolonizacji w 1870 r. rola uniwersytetu lwowskiego w polskim życiu narodowym szybko rosła1. W przededniu I wojny światowej sytuacja w obu tych miastach była więc różna. Wilno było już osiemdziesiąt lat z górą pozbawione wyższej uczelni, a w konse- kwencji i środowiska naukowego, dla którego taka uczelnia stanowiłaby instytu- cjonalne i kadrowe oparcie. Pojawiło się tam wprawdzie w 1907 r. Towarzystwo Przyjaciół Nauk2, ale miało ono orientację humanistyczno-przyrodniczą, a jego działalność skupiała się na tworzeniu zaplecza humanistyczno-przyrodniczego w postaci biblioteki i muzeum. W gronie członków Towarzystwa nie było ani jednego naukowo czynnego matematyka, fizyka czy astronoma3. Nowoczesny uniwersytet nie może jednak istnieć bez matematyki, kiedy więc w 1919 r. został tam powołany Uniwersytet Stefana Batorego (dalej USB), był na nim osobny Wy- dział Matematyczno-Przyrodniczy. Osobny, bo na pozostałych uniwersytetach polskich, podobnie zresztą jak na wielu uniwersytetach w ówczesnym świecie, matematyka, nauki ścisłe i nauki przyrodnicze były kierunkami studiów na wydziałach filozoficznych. Kadry matematyczne dla tego Wydziału i programy nauczania trzeba było jednak ściągać z zewnątrz, a także od podstaw tworzyć bibliotekę matematyczną. Inaczej było we Lwowie. Tam też był stary uniwersytet, ale jego historia, chociaż długo trudniejsza, biegła jednak inaczej i nie została trwale przerwana. W czasach I RP uniwersytet ten pozostawał w cieniu Krakowa i Wilna (aktywnie zresztą był wówczas zwalczany przez Akademię Krakowską), a kiedy po I rozbio- rze znalazł się w rękach austriackich – długo pozostawał uczelnią prowincjonalną, na parę dekad nawet zdegradowaną do rangi gimnazjum czy liceum. Jednakże uzyskanie przez Galicję autonomii w 1870 r. i wprowadzenie na uniwersytecie polskiego języka wykładowego zapoczątkowało okres jego szybkiego rozwoju4. 1 Dzieje obu uczelni były wielokrotnie opisywane, m.in. J. B i e l i ń s k i, Uniwersytet Wileński (1579–1831), 3 tomy, Kraków 1899–1900; L. P i e c h n i k, K. P u c h o w s k i (red.), Z dziejów Almae Matris Vilnensis. Księga Pamiatkowa ku czci 400-lecia założenia i 75-lecia wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, Kraków 1996; L. F i n k e l, S. S t a r z y ń s k i, Historya Uniwersytetu Lwowskiego, 2 części, Lwów 1894; Universitati Leopoliensi in memoriam. Trecentesimum quinquagesimum anniversarium suae fundationis celebrandi, Kraków 2011. 2 Por. H. Ilgiewicz, Societas Academiae Vilnensis. Towarzystwo Przyjaciół Nauk i jego poprzednicy (1907-1939), Warszawa 2008. 3 Nawiasem mówiąc, podobna sytuacja była w Poznaniu, gdzie w 1919 r. powołano Uniwersytet Poznański, ale miejscowe Towarzystwo Przyjaciół Nauk też nie miało w swoim gronie matematyków, fizyków czy astronomów. 4 Por. S. D o m o r a d z k i, The Growth of Mathematical Culture in the Lvov Area in the Autonomy Period (1870–1920), Praha 2012. LWÓW I WILNO W MATEMATYCE MIĘDZYWOJENNEJ POLSKI 3 Pierwszym matematykiem polskim na spolonizowanym uniwersytecie lwow- skim był Wawrzyniec Żmurko (1824–1889)5, jego zaś utalentowany uczeń Józef Puzyna (1856–1919) rozwinął już bardzo aktywną działalność dydaktyczną i or- ganizacyjną. Za sprawą Puzyny w 1908 r. przyszedł do Lwowa Wacław Sierpiński (1882–1969), który się tam habilitował i stworzył aktywne naukowo seminarium z nowej wtedy dziedziny matematyki: teorii mnogości i jej zastosowań. Prócz li- dera wśród uczestników tego seminarium byli znani później matematycy Zygmunt Janiszewski (1888–1920), Stefan Mazurkiewicz (1888–1946) i Stanisław Ruzie- wicz (1889–1941). Grupę tę rozproszył wprawdzie wybuch I wojny światowej, ale w jej trakcie Puzyna zdołał jeszcze ściągnąć do Lwowa Hugona Steinhausa (1887–1972), który też tam się habilitował, i założyć Towarzystwo Matematyczne 6 (oba wydarzenia miały miejsce w 1917 r.). Co więcej, coraz lepsza matematyka na uniwersytecie lwowskim (nazwanym w 1918 r. Uniwersytetem Jana Kazimierza, dalej UJK) miała silne wsparcie ze strony miejscowej uczelni technicznej, której początki sięgają 1844 r. i która po polonizacji w 1870 r. szybko zyskała status uczelni akademickiej, a w 1919 r. została nazwana Politechniką Lwowską (dalej PL)7. Obie te uczelnie, uniwersytet i politechnika, stanowiły solidne oparcie dla żywego w przededniu I wojny światowej ośrodka matematycznego we Lwowie, zapewniając kadry, programy i zaplecze. W 1919 r. Kresy Wschodnie, a na nich Wilno i Lwów, były jeszcze ogarnięte wojnami: polsko-litewską na Wileńszczyźnie, polsko-ukraińską w Galicji i pol- sko-bolszewicką na całym ich obszarze. Odradzająca się Polska budziła jednak powszechny entuzjazm polskiego społeczeństwa, tak że mimo tych wojen trwała praca organiczna, a w szczególności praca nad powstaniem wyższych uczelni w Polsce i rozwinięciem polskiego życia naukowego. Normalne warunki dla po- kojowego rozwoju przyniosło jednak dopiero zawarcie rozejmu z bolszewikami w 1920 r. i podpisanie traktatu pokojowego w Rydze w 1921 r. Pierwsza dekada we Lwowie Na początku dekady 1919–1929 Lwów był jeszcze ogarnięty wojną, najpierw polsko-ukraińską, a potem polsko-bolszewicką. Mimo to myślano o przyszłości, w tym o wznowieniu działalności uniwersytetu i politechniki. 5 Przy pierwszym pojawieniu się nazwiska polskiego matematyka podajemy jego lata życia. Niemal wszyscy wspomniani w tym artykule matematycy polscy mają swoje biogramy w książce: R. D u d a, Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską, Wrocław 2012. 6 S. D o m o r a d z k i, Towarzystwo Matematyczne we Lwowie, [w:] Dzieje matematyki polskiej, red. W. Więsław, Wrocław 2012, s. 31–43. 7 Politechnika Lwowska 1844–1945, red. R. Szewalski, Wrocław 1993. 4 ROMAN DUDA Szybciej odrodziła się PL, bo we Lwowie pozostała niemal cała przedwojenna kadra. I katedrę matematyki piastował prof. Placyd Dziwiński (1851–1936), który miasta nie opuścił. II katedrę matematyki zajmował prof. Zdzisław Krygowski (1872–1955), ale ten w 1919 r. przyjął zaproszenie do objęcia katedry na nowo powstałym uniwersytecie w Poznaniu, przeniósł się do Poznania i stał się orga- nizatorem poznańskiej matematyki. Katedrę po nim objął rodowity lwowianin Antoni Łomnicki (1881–1941). Na politechnice były także dwie katedry geo- metrii wykreślnej. Pierwszą z nich zajmował od 1914 r. prof. Kazimierz Bartel (1882–1941), który w czasie polsko-ukraińskich walk o Lwów dowodził obroną dworca kolejowego, a potem był aktywnym politykiem (ministrem, premierem i senatorem), a także rektorem PL. Druga katedra geometrii wykreślnej powstała w 1921 r., a objął ją wychowanek Szkoły Politechnicznej (poprzedniczki PL) prof. Antoni Plamitzer (1889–1954)8. Na uniwersytecie sytuacja była trudniejsza. Nie żył Puzyna (zmarł 1919), a pierwszą nominację na profesora uniwersytetu otrzymał w 1919 r. przybysz z Kijowa, Eustachy Żyliński (1889–1954). Wykształcony w Kijowie, odbył jeszcze studia uzupełniające za granicą, a pod koniec wojny znalazł się w wojsku polskim i do Lwowa trafił z Warszawy. Drugim profesorem, mianowanym w 1920 r., został Hugo Steinhaus, a trzecim rodowity lwowianin Stanisław Ruziewicz (1889–1941), mianowany 1 stycznia 1921 r.9 Tak więc na początku pierwszej międzywojennej dekady obie lwowskie uczel- nie rozpoczęły działalność z obsadzonymi pięcioma katedrami matematycznymi i dwoma z geometrii wykreślnej. Dobrze się to wpisywało zarówno w tradycję miejsca jak i w ambicję społeczeństwa, które otrzymało wymarzoną przez poko- lenia własną państwowość. Był to solidny fundament instytucjonalny, kluczowy natomiast miał się okazać czynnik ludzki. Jeszcze w 1916 r. Steinhaus odkrył talent młodego studenta lwowskiej Szkoły Politechnicznej Stefana Banacha (1892–1945). Idąc raz Plantami w Krakowie usłyszał rozmowę o mierze Lebesgue’a. Było to wówczas w matematyce pojęcie nowe, a w parku tak nieoczekiwane, że Steinhaus zatrzymał się, podszedł do ła- weczki, na której siedzieli młodzi ludzie i przedstawił się. Jednym z tych młodych ludzi był właśnie Banach i tak się zaczęła znajomość Steinhausa
Recommended publications
  • L. Maligranda REVIEW of the BOOK by ROMAN
    Математичнi Студiї. Т.46, №2 Matematychni Studii. V.46, No.2 УДК 51 L. Maligranda REVIEW OF THE BOOK BY ROMAN DUDA, “PEARLS FROM A LOST CITY. THE LVOV SCHOOL OF MATHEMATICS” L. Maligranda. Review of the book by Roman Duda, “Pearls from a lost city. The Lvov school of mathematics”, Mat. Stud. 46 (2016), 203–216. This review is an extended version of my two short reviews of Duda's book that were published in MathSciNet and Mathematical Intelligencer. Here it is written about the Lvov School of Mathematics in greater detail, which I could not do in the short reviews. There are facts described in the book as well as some information the books lacks as, for instance, the information about the planned print in Mathematical Monographs of the second volume of Banach's book and also books by Mazur, Schauder and Tarski. My two short reviews of Duda’s book were published in MathSciNet [16] and Mathematical Intelligencer [17]. Here I write about the Lvov School of Mathematics in greater detail, which was not possible in the short reviews. I will present the facts described in the book as well as some information the books lacks as, for instance, the information about the planned print in Mathematical Monographs of the second volume of Banach’s book and also books by Mazur, Schauder and Tarski. So let us start with a discussion about Duda’s book. In 1795 Poland was partioned among Austria, Russia and Prussia (Germany was not yet unified) and at the end of 1918 Poland became an independent country.
    [Show full text]
  • W Ladys Law Orlicz
    WLADYS LAW ORLICZ Born: 24 May 1903 in Okocim, Galicia, Austria-Hungary (now Poland) Died: 9 August 1990 in Pozna´n,Poland W ladyslaw Roman Orlicz was born in Okocim, a village in the district of Brzesko, province of Cracow. His parents, Franciszek and Maria n´ee Rossknecht, had five sons. Father died when he was only four years old. In 1919 Orlicz's family moved to Lw´ow,where he completed his secondary education and then studied mathematics at the Jan Kazimierz University in Lw´owhaving as teachers Stefan Banach, Hugo Steinhaus and Antoni Lomnicki. In the years 1922-1929 he worked as a teaching assistent at the Depart- ment of Mathematics of Jan Kazimierz University. In 1928 he received doctor's degree upon presenting a thesis \Some prob- lems in the theory of orthogonal series" under the supervision of Eustachy Zyli´nski.In_ the same year he married Zofia Krzysik (born: 26 Sept. 1898, Foca, Bosnia { died: 5 Nov. 1999, Pozna´n). In the late twenties and early thirties Orlicz worked as a teacher in private secondary schools and in a military school. Academic year 1929/30 Orlicz spent at the G¨ottingenUniversity on a scholarship in theoretical physics, not in mathematics. During his stay in G¨ottingenhe started his collaboration with Zygmunt Wilhelm Birnbaum (also from Lw´ow). They published two papers in Studia Mathematica in 1930 and 1931 whose results became a starting point for Orlicz to consider and investigate in 1932 and 1936 function spaces more general than Lp spaces which later on became known as Orlicz spaces.
    [Show full text]
  • The Legacy of Jozef Marcinkiewicz: Four Hallmarks of Genius
    The legacy of Jozef´ Marcinkiewicz: four hallmarks of genius Nikolay Kuznetsov In memoriam of an extraordinary analyst This article is a tribute to one of the most prominent Pol- ish mathematicians Jozef´ Marcinkiewicz who perished 80 years ago in the Katyn´ massacre. He was one of nearly 22000 Polish officers interned by the Red Army in Septem- ber 1939 and executed in April–May 1940 in the Katyn´ forest near Smolensk and at several locations elsewhere. One of these places was Kharkov (Ukraine), where more than 3800 Polish prisoners of war from the Starobelsk camp were executed. One of them was Marcinkiewicz; the plaque with his name (see photo at the bottom) is on the Memo- rial Wall at the Polish War Cemetery in Kharkov.∗ This industrial execution was authorized by Stalin’s secret order dated 5 March 1940, and organised by Beria, who headed the People’s Commissariat for Internal Affairs (the interior ministry of the Soviet Union) known as NKVD. Turning to the personality and mathematical achieve- ments of Marcinkiewicz, it is appropriate to cite the article [24] of his superviser Antoni Zygmund (it is published in the Collected Papers [13] of Marcinkiewicz; see p. 1): Considering what he did during his short life its proceedings, L. Maligranda published the detailed article and what he might have done in normal circum- [9] about Marcinkiewicz’s life and mathematical results; 16 stances one may view his early death as a great pages of this paper are devoted to his biography, where one blow to Polish Mathematics, and probably its finds the following about his education and scientific career.
    [Show full text]
  • Solution, Extensions and Applications of the Schauder's 54Th Problem In
    Mathematica Moravica Vol. 20:1 (2016), 145–190 Solution, Extensions and Applications of the Schauder’s 54th Problem in Scottish Book Milan R. Tasković∗ Abstract. This paper presents the Axiom of Infinite Choice: Given any set P , there exist at least countable choice functions or there exist at least finite choice functions. The author continues herein with the further study of two papers of the Axiom of Choice in order by E. Z e r - m e l o [Neuer Beweis für die Möglichkeit einer Wohlordung, Math. An- nalen, 65 (1908), 107–128; translated in van Heijenoort 1967, 183–198], and by M. Ta s kov i ć [The axiom of choice, fixed point theorems, and inductive ordered sets, Proc. Amer. Math. Soc., 116 (1992), 897–904]. Fredholm and Leray-Schauder alternatives are two direct consequences of the Axiom of Infinite Choice! This paper presents applications of the Axiom of Infinite Choice to the Fredholm and Leray-Schauder the- ory. In this sense, I give a solution and some extensions of Schauder’s problem (in Scottish book, problem 54). This paper presents some new mathematical n-person games. In the theory of n-person games, there have been some further developments in the direction of transversal games and mathematical alternative theory. 1. History and origins We shall first discuss an assumption that appears to be independent of, and yet consistent with, the usual logical assumptions regarding classes and correspondences, but whose absolute validity has been seriously questioned by many authors. This is the so-called Axiom of Choice, which has excited more controversy than any other axiom of set theory since its formulation by Ernst Zermelo in 1908.
    [Show full text]
  • Lwowscy Uczeni Wymienieni W Przesłuchaniach Banacha Z 1944 Roku
    Wiad. Mat. 49 (1) 2013, 29–66 c 2013 Polskie Towarzystwo Matematyczne Lech Maligranda (Lule˚a), Jarosław G. Prytuła (Lwów) Lwowscy uczeni wymienieni w przesłuchaniach Banacha z 1944 roku W pracy [14] przedstawiliśmy trzy protokoły przesłuchań Stefana Banacha z września i października 1944 roku, natomiast tutaj zebraliśmy informacje o siedemnastu osobach wymienionych przez Banacha w tych protokołach. Osobami tymi są: Herman Auerbach, Meier Eidelheit, Kazi- mierz Kolbuszewski, Juda Kreisler, Maurycy Mosler, Józef Pepis, Antoni Raabe, Stanisław Ruziewicz, Stanisław Saks, Juliusz Schauder, Mawrikij Sperling, Marceli Stark, Ludwik Sternbach, Kazimierz Vetulani, Bruno Winawer, Menachem Wojdysławski i Miron Zarycki. Dane uzupełnili- śmy informacjami, które zdołaliśmy ustalić w trakcie badań archiwów i kontaktów prywatnych. O osobach tych piszemy w kolejności, w której wystąpiły w protoko- łach Banacha. Losy Auerbacha, Ruziewicza, Saksa, Schaudera i Starka są stosunkowo dobrze znane i opisane w wielu artykułach, więc w od- niesieniu do tych matematyków poprzestaniemy na podaniu stosownej bibliografii. Inaczej rzecz się ma z pozostałymi osobami wspomnianymi przez Banacha, o których dotąd mało wiadomo. Przedstawimy tutaj sze- reg faktów dotyczących tych osób, jakie udało nam się dotychczas ustalić. Będziemy bardzo wdzięczni za przesłanie nam wszelkich dodatkowych informacji na temat poniżej wymienionych ofiar nazizmu. W dalszej części używać będziemy następujących skrótów: PSB – Polski Słownik Biograficzny, SBMP 2003 – Słownik Biograficzny Matema- tyków Polskich pod redakcją S. Domoradzkiego, Z. Pawlikowskiej-Brożek i D. Węglowskiej, Tarnobrzeg 2003, PWM 1965 – Poczet Wielkich Ma- tematyków pod redakcją W. Krysickiego, Nasza Księgarnia, Warszawa 1965, PWM 1989 – Wyd. III (rozszerzone), Warszawa 1989, PWM 2001 – Wyd. V, Wydawnictwo Kleks, Bielsko-Biała 2001, DMP 2012 – R. Duda, Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską, Wydawnictwo Uniwer- 30 L.
    [Show full text]
  • Józef Marcinkiewicz–His Life and Work
    J´ozefMarcinkiewicz–his life and work on the occasion of his 110th birthday anniversary and the 80th anniversary of his death by Roman Sznajder Department of Mathematics Bowie State University Bowie, MD 20715 [email protected] March 19, 2020 ** Picture of Marcinkiewicz from the Collected Papers (Pic #1) 1 Introduction In this survey article we outline the life and mathematics of J´ozef Marcinkiewicz, one of the most brilliant analysts of the pre-WWII era. We present his important results which started new direc- tions in analysis in the late 1930–ties and in the period after the WWII. The main source of information on J. Marcinkiewicz’s mathematical achievements is the volume, J´ozefMarcinkiewicz. Collected Papers [48], edited by Professor Antoni Zygmund who also wrote an informative Introduction section, and a recent exhaustive monograph [46] by Lech Maligranda. The latter author highlighted Marcinkiewicz’s connections to the contemporary analysis to the greatest extent and provided the up-to-date list of references. We placed the complete bibliography of Marcinkiewicz’s work (between items [49] and [105]) in this paper. These articles also bear the same pagination as in [48]; the idea of double numbering was borrowed from [46]. In recent times various articles appeared on Marcinkiewicz. Among them [13], [27] and, very recently, [41]. 2 The life of J´ozefMarcinkiewicz J´ozef Marcinkiewicz was a mathematician of phenomenal talent, one of the best ever born in Poland. The influence of his research activities on mathematics, and most of all–on mathematical analysis– 1 is difficult to overestimate. During his very short life (at the time of his death he was barely thirty), within the period of merely 6 years of working in academia, including one-year period of military training, he authored and co-authored 55 seminal research papers.
    [Show full text]
  • A Tribute to Juliusz Schauder1
    ANTIQUITATES MATHEMATICAE Vol. 12(1) 2018, p. 229–257 doi: 10.14708/am.v12i0.6400 Jean Mawhin (Louvain) A tribute to Juliusz Schauder1 Dedicated to Wojciech Kryszewski for his sixtieth birthday anniversary Abstract. An analysis of the mathematical contributions of Juliusz Schauder through the writings of contemporary mathematicians, and in particular Leray, Hadamard, Banach, Randolph, Federer, Lorentz, Ladyzhenskaya, Ural’tseva, Orlicz, G˚ardingand Pietsch. 2010 Mathematics Subject Classification: 01A60, 01A70, 01A73. Key words and phrases: Juliusz Schauder, . 1. Introduction I feel as happy and honored here than embarrassed. Some of the work of Juliusz Schauder has been of such fundamental importance in my mathematical life, that I should be awarding a medal to Schauder, instead of receiving the one bearing his name. I feel embarrassed to have enjoyed an already long and eventless life, when Schauder lived only forty-four years, including two World Wars, two changes of citizenship, twelve years of publication, several years of clandestinity and a racist assassination. During his tragic and short destiny, Schauder has always given much more than received. He has left to the mathematical commu- nity a deep and wide legacy, which produces new fruits every day and everywhere. The mathematical community of his time, although aware of his genius and of the deepness of his contributions, and his own country, although aware of the patriotism shown after World War One, remained unable, in the political and the cultural environment of the time, to provide him an academic position. Ironically, Schauder had to wait 1Expanded version of the lecture given at Nicolas Copernicus University at Tor´un, On May xx 2013, when receiving the Schauder Medal 230 A tribute to Juliusz Schauder to see his region invaded by Soviet troops and annexed to the Ukrainian Republic to become a university professor for a couple of years.
    [Show full text]
  • From Banach to Plichko Organizing Institutions
    Banach Spaces and their Applications International Conference dedicated to the 70th birthday of Anatolij Plichko _______________ 26-29 June 2019 Lviv, Ukraine A sketch of the History of Abstract Functional Analysis in Ukraine: from Banach to Plichko Organizing Institutions Ivan Franko National University of Lviv Vasyl Stefanyk Precarpathian National University Pidstryhach Institute for Applied Problems of Mechanics and Yurii Fedkovych Chernivtsi Mathematics of National Academy of Sciences of Ukraine National University Kyiv Lviv Kharkiv Ivano-Frankivsk Chervona Kamyanka Chernivtsi In XIX century and till the end of the IWW, Lviv and Chernivtsi were important cities of the Austro-Hungarian Empire, being capitals of Galicia and Bukovina provinces Lemberg Czernowitz The Lviv University is the oldest university in Ukraine, which traces its history from Jesuit Collegium founded in 1608. In 1661 the Polish King Jan Kazimierz granted the title of University to the Collegium. The building of the former Jesuit convictus was given to the Lviv university in 1851. In 1920, the Lviv University moved to the former building of the Galician Parliament. In times of Banach, mathematicians worked in this building. Many brilliant mathematicians worked at the Lviv University during its long history. The most famous is of course Stefan Banach. But the phenomenon of Banach and Lwów mathematical school could not appear without intensive preliminary work of mathematicians of Austrian time. Stefan Banach (1892 – 1945) A key role in development of Lviv mathematics in Austrian time belongs to Józef Puzyna, professor of mathematics, brilliant lector and organizer of science, Rector of the Lviv university in 1905. K. Kuratowski wrote that J.
    [Show full text]
  • Legacies from a Holocaust of the Mind
    Review of European Studies; Vol. 11, No. 1; 2019 ISSN 1918-7173 E-ISSN 1918-7181 Published by Canadian Center of Science and Education Legacies From a Holocaust of the Mind Joanna Diane Caytas Correspondence: Joanna Diane Caytas, University of Oxford, St. Catherine's College, Manor Road, Oxford, Oxfordshire OX1 3UJ, United Kingdom. E-mail: [email protected] Received: December 26, 2018 Accepted: January 22, 2019 Online Published: February 1, 2019 doi:10.5539/res.v11n1p86 URL: https://doi.org/10.5539/res.v11n1p86 Abstract In the Molotov-Ribbentrop Pact, Hitler and Stalin devised to partition Poland for all future. Toward their goal of enslaving the nation, the Nazis systematically exterminated the Polish intelligentsia and prohibited tertiary education to create a nation of serfs. Still, the Soviets and their lieutenants continued a policy with similar if largely non-lethal effects for another 45 years under the banner of social engineering. The fate of the Lwów School of Mathematics is a prominent example of brute atrocities but also of great resilience, enduring creativity and irrepressible revival. Among the world‟s most advanced biotopes of mathematics in the interwar period, the Lwów School suffered debilitating losses from Hitler‟s genocide, wartime emigration, and the post-war brain drain of defections inspired by communism. The Scottish Café was perhaps the best-known liberal scholarly hotbed of cutting-edge mathematical ideas east of Göttingen, the caliber of its patrons reflective of the most noteworthy mine of mathematical talent outside of Oxford, Cambridge, Paris and Moscow in its day. It is a conclusion strikingly evidenced by the Scottish Book: three-quarters of a century later, a quarter of the mathematical challenges described therein is still awaiting resolution.
    [Show full text]
  • The Lvov School of Mathematics
    The Global and the Local: The History of Science and the Cultural Integration of Europe. nd Proceedings of the 2 ICESHS (Cracow, Poland, September 6–9, 2006) / Ed. by M. Kokowski. Roman Duda * The Lvov School of mathematics IN THE ANCIENT POLISH CITY OF LWÓW (in other languages Leopolis, Lvov, Lemberg, Lviv) there was an old university, founded 1661 by the king Jan Kazimierz (1609–1672). During the period 1772–1918, when Poland has been partitioned by Russia, Prussia and Austria, the city came under Austrian domination and the university was temporarily closed. Reopened, with the German language of instruction (previously it was Latin), it did not enjoy high reputation. Only after Lvov became the capital of Galicia and the province was granted autonomy in 1860s (within Austro-Hungarian empire), the significance of the university has begun to raise. In 1871 Polish has been admitted as the language of instruction and soon some research has also started. In those times there were two chairs of mathematics at the university and two more at the Academy of Technology (Lvov Polytechnic since 1918). In 1910 university chairs of mathematics were occupied by Józef Puzyna (1856–1919) and Wacław Sierpiński (1882–1969), both already known by their achievements. They became leaders of a group of talented youngsters, including Zygmunt Janiszewski (1888–1920), Stefan Mazurkiewicz (1888–1945), and Stanisław Ruziewicz (1889–1941), who later made their name in mathematics, and some others. Members of the group received results of some value, subsequently published in Polish, French and German journals, but the group itself has dispersed in 1914 after the outbreak of World War I: Puzyna became ill and died soon, Sierpiński was interned in Russia, Janiszewski volunteered for Polish military troops and died young, Mazurkiewicz moved to Warsaw; only Ruziewicz has remained in Lvov.
    [Show full text]
  • Distinguished Graduates in Mathematics of Jagiellonian University in the Interwar Period
    TECHNICAL TRANSACTIONS CZASOPISMO TECHNICZNE FUNDAMENTAL SCIENCES NAUKI PODSTAWOWE 2-NP/2015 STANISŁAW DOMORADZKI*, MAŁGORZATA STAWISKA** DISTINGUISHED GRADUATES IN MATHEMATICS OF JAGIELLONIAN UNIVERSITY IN THE INTERWAR PERIOD. PART I: 1918‒1925 WYBITNI ABSOLWENCI MATEMATYKI NA UNIWERSYTECIE JAGIELLOŃSKIM W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM. CZĘŚĆ I: 1918‒1925 Abstract In this study, we present profiles of some distinguished graduates in mathematics of the Jagiellonian University from the years 1918‒1925. We discuss their professional paths and scholarly achievements, instances of scientific collaboration, connections with other academic centers in Poland and worldwide, involvement in mathematical education and teacher training, as well as their later roles in Polish scientific and academic life. We also try to understand in what way they were shaped by their studies and how much of Kraków scientific traditions they continued. We find strong support for the claim that there was a distinct, diverse and deep mathematical stream in Kraków between the wars, rooted in classical disciplines such as differential equations and geometry, but also open to new trends in mathematics. Keywords: history of mathematics in Poland, Jagiellonian University, Cracow Streszczenie W niniejszym artykule przedstawiamy sylwetki niektórych wybitnych absolwentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w zakresie matematyki z lat 1918‒1925. Omawiamy ich drogi zawodowe i osiągnięcia naukowe, przykłady współ- pracy naukowej, związki z innymi ośrodkami akademickimi w Polsce i na świecie, zaangażowanie w nauczanie matematyki i kształcenie nauczycieli oraz ich późniejsze role w polskim życiu akademickim. Próbujemy także zrozumieć, w jaki sposób zostali oni ukształtowani przez swoje studia i na ile kontynuowali krakowskie tradycje naukowe. Znajdujemy mocne dowody na poparcie tezy, że w Krakowie międzywojennym istniał wyraźny, zróżni- cowany i głęboki nurt matematyczny, zakorzeniony w dyscyplinach klasycznych, takich jak równania różniczko- we i geometria, ale również otwarty na nowe trendy w matematyce.
    [Show full text]
  • Download Download
    Математичнi Студiї. Т.55, №2 Matematychni Studii. V.55, no.2 O. G. Storozh, G. I. Chuyko, T. S. Kudryk, Ya. V. Mykytyuk, N. S. Sushchyk Vladyslav Elijovych Lyantse (in honour of the 100th anniversary of birth) O. G. Storozh, G. I. Chuyko, T. S. Kudryk, Ya. V. Mykytyuk, N. S. Sushchyk. Vladyslav Elijovych Lyantse (in honour of the 100th anniversary of birth, Mat. Stud. 55 (2021), 214–222. Some pages of biography and main scientific achievements of professor Vladyslav Elijovych Lyantse, a famous mathematician, are presented. The famous Soviet and Ukrainian mathematician Professor Vladyslav Elijovych Lyantse (written also as W ladys law Lance or W ladys law Lyantse), the founder of modern Lviv school of functional analysis, born 19 November, 2020 in Warszawa, Polska and died 29 March 2007 in Lviv, Ukraine. Starting from the school years his life was connected with Lviv. In the 1930- ies Lyantse’s family lived on Kleparivska street. Vladyslav attended Gymnasium No. 9 on Khotynska street and later the natural and mathematical lyceum of Gymnasium No. 12 on Sheptytskykh street. He got interested in mathematics already in school. Vladyslav tried to self-study functional analysis from S. Banach’s textbook on differential and integral calculus and praised that textbook as an outstanding example of pedagogical masterpiece. In January 1940, V. Lyantse was enrolled in the Faculty of Physics and Mathematics of Lviv Universi- ty, which was a world-renowned mathematical center. V. Lyantse attended lectures of Myron Zarytski (a course of mathematical analysis), W ladys law Orlicz (a course of algebra), Stanis law Mazur (a course of differential geometry), Juliusz Schauder (a course of theoretical mechanics).
    [Show full text]