Clearing Lakes

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Clearing Lakes ClearingLake s anecosystem approach tothe restoration and managementof shallow lakes in theNetherlands CENTRALE LANDBO UW CATALO GU S 0000 0751 3092 Promotor: dr. L. Lijklema hoogleraar in het Waterkwaliteitsbeheer ^„^Ol.ûa-SH ClearingLake s an ecosystem approach tothe restoration and managementof shallow lakes in theNetherlands HarryHosper Proefschrift terverkrijgin g van degraa d van doctor op gezagva n derecto r magnificus van deLandbouwuniversiteit Wageningen, dr. C.M. Karssen, in het openbaar te verdedigen op 13 mei 1997 desnamiddag s tevie r uur in deAula . Ministry ofTransport , PublicWork s andWate r Management Institute for Inland Water Management andWast eWate r Treatment (RIZA) P.O. Box 17820 0A A Lelystad,th e Netherlands. ISBN 90-5485-682-3 Cover design: Harry Hosper 8cCarlo s Seguel BIBLIOTHEEK LANDBOUWUNIVERSITEIT WAGENINGEN ffiJot^o^ ÎASH Stellingen 1. Hoeweldiscussie sron d het Nederlandse mestbeleid wellichtander sdoe n geloven,i s de strijd tegen de 'groene soep' ind e Nederlandse meren en plassen nog niet verloren. 2. Bloeiva n draadvormigecyanobacterië n (zoals Oscillatoria agardhii) en overmaat aan planktivoree n benthivore vis,zij n degrootst e blokkadesvoo r ecologisch herstelva n meren en plassen, nadat deextern efosfaatbelastin g eenmaal isgereduceerd . 3. Hetster k uitdunnen van devisstan d inee n eenmalige wintervisserij, isvoo rkleinere , afgesloten plassen een effectieve en efficiënte maatregel voor bestrijding van algen- bloei,zelf s bijrelatie f hoge fosfaatgehalten. 4. Ingrot e meren- en plassengebieden kunnen reguliere wintervisserijen, gerichto p het verlagen van destan d aan planktivoree n benthivore vis,ee n bijdrage leveren aan de bestrijding van algenbloei. 5. pe Ecologische Hoofdstructuur (EHS) verdient tenminste dezelfde publiekee n politieke aandacht alsander e grote infrastructurele projecten, zoalsd e Betuwelijn, de Hoge Snelheidslijn (HSL)e nee n tweede Schiphol. 6. Deleu s 'Lelystad,ee n dijk vanee n stad'zo u sterk aan geloofwaardigheid winnen,e n waarschijnlijk zelfs overbodigzij n geweest, alsdez e stad aan dedij k was gebouwd. 7. Inee n 'open plan proces' maakt 'Jutlandisering' een goede kans hett e winnen van 'Nederland-Distributielan d' . 8. Voorkennismanagemen t geldtda the tfeitelijk e leiderschapza lligge n bijdiegen edi ed e relaties in een netwerk van mensen op de meest aantrekkelijke wijze weet te voeden. JosephW.M .Kessels ,He tCorporat eCurriculum ,Inaugurel eRed e2 3februar i 1996,Rijk sUniversitei tLeiden . 9. Voord eontwikkelin gva n de Europesegedacht e isee n 'eurotaai' belangrijker dan een 'euromunt'. 10.Symptoombestrijdin g wordtaantrekkelijker , alsd e oorzaken alzij n weggenomen. Stellingenbi jhe tproefschrif t 'Clearinglakes ,a necosyste mapproac ht oth erestoratio nan dmanagemen t ofshallo w lakesi nth eNetherlands' . HarryHosper ,Wageningen , 13me i 1997 Contents Abstract 6 1. General introduction 7 2. Shallowlake si n the Netherlands: searching for lake restoration objectives 15 3. Multi-lake studies: external nutrient loading and lakerespons e 25 4. Whole-lake studyo fVeluwemeer : lake flushing for control of Oscillatoriabloom s and internal phosphorus loading 47 5. Biomanipulation in shallowlakes : concepts,cas estudie s and perspectives 73 6. Whole-lake study of Wolderwijd: biomanipulation for promoting the clearwate r state 95 7. Guidinglak erestoratio n and management 117 References 135 Summary 153 Samenvatting 159 Met dank aan 165 Over deauteu r 167 Abstract Eutrophication of lakes isa major problem for water management in the Netherlands. Lake restoration has been focused on the control of external P loading from point sources. However, this approach did not result in the water quality desired. The algae-dominated turbid water state may be extremely stable, and then additional measures are necessary to remove certain 'blockages', such as: the persistent bloom of Oscillatoria algae, the bloom- mediated P release from the sediments, and the abundance of fish, preventing zooplankton and submerged macrophytes from developing. This thesisaddresses : (1) the lake conditions prior todisturbance , (2)th erelationship sbetwee nnutrien t loadingan dlak eresponse , (3) the control of P release from the sediments and Oscillatoriabloom s bylak e flushing and (4) the perspectives offis h stockmanagemen t for the restoration of shallowlakes . .. we have presented a version of eutrophication and of ecosystembehavior devoid of all assumptionsbut one, that phosphorus is important. Well, whatis the answer? Theanswer is that wetoo mustplugour ears andsail past theSirens. We must learn tojuggle all of the balls, ifnot atonce, thena few ata time... Joseph Shapiro (1979) Chapter1 . General introduction Identification of the problem Lake restoration is one of the major issues in water management in the Netherlands. Hundreds of millions of guilders are being spent yearly for nutrient control and additional lakerestoratio n measures (Anonymous, 1995).I nth efirs t halfo fthi scentury ,th emajorit y of shallow lakes was clear and the lake bottom was covered with vegetation. Now, most lakes lookmurk y andgree nbecaus eo fa nexcessiv ealga lgrowt han d theresuspensio n of sediments by fish and wind. Wildlife and recreational values have been severely negatively affected. Submerged plants have disappeared and the fish stock is characterized by large numbers of onlya fe wspecie so fpre yfish ,lik ebrea m and roach,an d relativelylo wnumber so f predatory fish,suc ha spike ,pike-perc h andperch .Eutrophication ,i.e .increase d nutrient loading,i sth e main cause for the deterioration of the lake ecosystems. Other perturbations, such as chemical pollution toxic to zooplankton, and the loss of lake-marginal wetlands, will have reinforced theeffect s ofnutrien t enrichment.Th elak erestoratio n strategyi n the Netherlands has been focused on reduction of the external phosphorus loading. However, so far the control of external loading has not resulted in the water quality desired (Van Liere &Gulati , 1992;D eDecker e etal, 1996). Theturbi d lakeecosyste m tendst ob eresistan tt orecover yan d solelyreducin go fexterna l nutrient loading seemed tob einsufficien t for attaining clearwate r conditions. A comprehensive approach to lake ecosystem functioning may provide additional tools for lake restoration. General concepts and scopeo f this thesis The development of the lake restoration strategy started with the 'Vollenweider approach', which aimed at criteria for external nutrient loading from the analysis of large numbers of different lakes (multi-lake studies) (Vollenweider, 1968). It then became clear that lake sediments, where most of the phosphorus (P) had accumulated, could act as a source of P, once the external loadingha d been reduced (Golterman, 1977).So ,th ereductio n in external loading may be counteracted by (enhanced) internal loading, giving a marginal response in water quality. Additionally, ecologists argued that the biotic structure of the turbid water ecosystem (e.g. large numbers of zooplankton-eating and benthos-eating fish and no submerged macrophytes) also contributes to the resistance of the lake to recovery (Shapiro, 1980;Moss , 1983). Shapiro etal.(1975 )ha d alreadyemphasize d thenecessit yo ftreatin glake s asecosystems ,rathe r than 'containers ofalga ean d phosphorus'. For understanding the algal dynamics and the mechanisms causing resistance in lakerecovery , an ecosystem approach is needed. Fig. 1.1 shows a simple model ofphytoplankto n biomass, as a result of production and loss processes. Production by photosynthesis is controlled by external and internal nutrient loading and the availability of sunlight. Loss processes are consumption by filter- Chapter 1 feeders (such as zooplankton and mussels), mortality (due to factors such as limiting resourceso r parasites),an d sinkingo falga et oth e sediments. Inflow and outflow are omitted in this model. nutrients Fig. 1.1Algal biomass isthe net result of production and lossprocesses. The algaear e part of the lakeecosyste m and the feedback from this ecosystem to the algaei s lackingi n the above model.Alga eaffec t the physical (e.g.wate r turbidity),chemica l (e.g.p H and oxygen levels) and biological lake conditions (e.g. food web structure, abundance of submerged macrophytes) and this effect is dependant on both the species composition and biomasso fth ealgae .Th echange dlak econdition s may,i n turn,promot e thealgae ,leadin g to a self-perpetuating process ofincreasin g algalbloom s (Fig. 1.2). © lake algae ecosystem Fig. 1.2 Interaction ofalgae and thephysical, chemicaland biologicalconditions of the lake ecosystem. Finally, light availability, which depends on lake depth (or mixing depth for stratified lakes) and non-algal turbidity, determines the upper limit of algal biomass. Understanding these feedback mechanisms iso f primary importance for restoration and management of shallow lakes,a sca n beillustrate d byth e following examples: General introduction Physical conditions Algae make the water turbid. Beyond a certain threshold of lake turbidity, populations of submerged macrophytes in shallow lakes collapse, and with that the 'clearing effects' of the submerged vegetation. Providing refuge to grazing zooplankton, competition for nutrients between macrophytes and algae,an d protecting the sediments against wind- or fish-induced resuspension, areamon g themajo r mechanismsb ywhic hvegetatio n makesth ewate r clearer. Chemical conditions Algal production leads to a high sediment oxygen
Recommended publications
  • Beleidsnota Toerisme En Recreatie
    BELEIDSNOTA TOERISME EN RECREATIE DRONTEN, september 2008 COLOFON Gemeente Dronten Afdeling Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling Postbus 100 8250 AC Dronten Website: www.dronten.nl Telefoon: 0321-388911 Gemeente Dronten - Beleidsnota Toerisme en Recreatie, september 2008 2 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen ........................................................................................................................... 4 1. Inleiding ........................................................................................................................................... 5 2. Algemene context ........................................................................................................................... 6 2.1 Definitie toerisme en recreatie .................................................................................................... 6 2.2 Trends toerisme en recreatie...................................................................................................... 6 2.3 Overige trends en ontwikkelingen............................................................................................... 8 3. Dronten ‘Wat zijn we’? .................................................................................................................. 10 3.1 Dronten..................................................................................................................................... 10 3.2 Huidig aanbod toerisme en recreatie Dronten .........................................................................
    [Show full text]
  • Heavily Modified Water Bodies (HMWB)
    Revised Terms of Reference [28/11/2000] Heavily Modified Waters in Europe Case Study on the Veluwerandmeren C.M. Lorenz of W+B In association with RDIJ RIZA W+B Deventer Post box 233 7400 AE Deventer tel. 0570-697272 Fax 0570-697344 Email: [email protected] Table of Contents page PART I 4 1 Preface [to be drafted by project managers] 5 2 Summary Table 6 3 Introduction 1 3.1 Choice of Case Study 1 3.2 General Remarks 2 4 Description of Case Study Area 3 4.1 Geology, Topography and Hydrology 3 4.2 Socio-Economic Geography and Human Activities in the Catchment 4 4.3 Identification of Water Bodies 5 4.4 Discussion and Conclusions 7 PART II 9 5 Physical Alterations 10 5.1 Pressures and Uses 10 5.2 Physical Alterations 11 5.3 Changes in the Hydromorphological Characteristics of the Water Bodies and Assessment of Resulting Impacts 12 5.4 Discussion and Conclusions 13 6 Ecological Status 15 6.1 Biological Quality Elements 15 6.2 Physico-Chemical Elements 19 6.3 Definition of Current Ecological Status 22 6.4 Discussion and Conclusions 23 7 Identification and Designation of Water Bodies as Heavily Modified 26 7.1 Provisional identification of HMWB 26 7.2 Necessary Hydromorphological Changes to Achieve Good Ecological Status 26 7.2.1 Required hydromorphological changes and required measures to achieve the Good Ecological Status 26 7.2.2 Impact on water uses and significant adverse effects 27 7.2.3 Impacts on the wider environment 27 7.3 Assessment of Other Environmental Options 28 7.3.1 Identification and definition of the beneficial objectives served
    [Show full text]
  • Case Study Title and # (Heading 2)
    NETHERLANDS - INTEGRATED PLANNING FOR THE VELUWE RANDMEREN REGION. CASE # 89 ABSTRACT Description With the construction of the Afsluitdijk (IJsselmeer dam) in 1932, the Zuyderzee in the Netherlands was closed off from the sea. Over the years, the salinity of the newly formed lake declined. In the period 1956 – 1967, the polder Flevoland was constructed. After completion, four lakes, located between the polder and the “old land”, were formed. These four lakes are called the Veluwe Randmeren (Veluwe border lakes). In the 1960s and 1970s, it became clear that the discharge of phosphates and nitrates from agriculture and household use was having a negative impact on the water quality in the lakes. In 1986, a group consisting of national and local authorities undertook a project, which gradually increased the water quality. In the 1990s, the lake region started attracting more and more people, thus posing new threats to the sustainable development of the region. To balance the natural and recreational functions in and around the Veluwe border lakes, a coalition of 19 authorities, interest groups, industries and individuals, joined forces and agreed to work on an integrated planning project for the Veluwe Randmeren. Both the communication between all parties involved and the technical issues played an important role in this project. In total about 300 people helped define the problems in the Veluwe Randmeren. On the bases of the results of these meetings, experts defined strategies for the development of the region. One of these strategies has been elaborated into a regional plan, containing 36 measures. These will be executed within the period 2002 – 2010.
    [Show full text]
  • Milieueffectrapport Waterfront Harderwijk
    Milieueffectrapport Waterfront Harderwijk 12 januari 2010 Milieueffectrapport Waterfront Harderwijk Deel A Kenmerk R012-4637590LBE-evp-V01-NL Verantwoording Titel Milieueffectrapport Waterfront Harderwijk Opdrachtgever Gemeente Harderwijk Projectleider Rien Prinsen Auteur(s) Lex Bekker en Andrea Dijkstra Projectnummer 4637590 Aantal pagina's 100 (exclusief bijlagen) Datum 12 januari 2010 Handtekening Colofon Tauw bv afdeling Ruimte Handelskade 11 Postbus 133 7400 AC Deventer Telefoon (0570) 69 99 11 Fax (0570) 69 96 66 Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001. Milieueffectrapport Waterfront Harderwijk - deel A 5\100 Kenmerk R012-4637590LBE-evp-V01-NL 6\100 Milieueffectrapport Waterfront Harderwijk - deel A Kenmerk R012-4637590LBE-evp-V01-NL Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 5 Samenvatting ............................................................................................................................... 11 1 M.e.r. voor Waterfront Harderwijk.............................................................................
    [Show full text]
  • Hotels (Source
    Hotels (Source: https://www.hotelspecials.nl/nl/gelderland/ermelo) Van der Valk hotel Harderwijk Address: Leuvenumseweg 7, 3847 LA Harderwijk, The Netherlands Website: www.hotelharderwijk.com E-mail: [email protected] Phone number: 0031 341 801010 Hotel Hof van Putten Address: Harderwijkerstraat 14, 3881 EH Putten, The Netherlands Website: https://www.hofvanputten.nl/ Phone number: +31 341 461 850 Hotel de Heerlickheijd van Ermelo Address: Staringlaan 1 3852 LA Ermelo The Netherlands Phone number: +31 341 568 585 Website: https://heerlickheijdvanermelo.nl/ Bilderberg Hotel 't Speulderbos Address: Speulderbosweg 54 3886 AP Garderen The Netherlands Website: https://www.bilderberg.nl/garderen/hotel-t-speulderbos/ Phone number: +31 577 461 546 Hotel Marktzicht Address: Markt 8 3841 CE Harderwijk The Netherlands Website: https://hotelmarktzicht.nl/ Phone number: +31 341 413 032 Kasteel de Vanenburg (BW Premier Collection) Address: Vanenburgerallee 13 3882 RH Putten The Netherlands Website: https://www.vanenburg.nl/ E-mail: [email protected] Postillion Hotel Amersfoort Veluwemeer Address: Strandboulevard 3 3882 RN Putten The Netherlands Website: https://www.postillionhotels.com/nl-nl/postillion-hotel-amersfoort-veluwemeer-nl Bilderberg Résidence Groot Heideborgh Address: Hogesteeg 50 3886 MA Garderen The Netherlands Phone number: 0031 577462 700 Website: https://www.bilderberg.nl/garderen/residence-groot-heideborgh/ Golden Tulip Ampt van Nijkerk Address: Berencamperweg 4 3861 MC Nijkerk The Netherlands Website: https://www.amptvannijkerk.nl/
    [Show full text]
  • Information Sheet on Ramsar Wetlands Categories Approved by Recommendation 4.7 of the Conference of the Contracting Parties
    Information Sheet on Ramsar Wetlands Categories approved by Recommendation 4.7 of the Conference of the Contracting Parties. NOTE: It is important that you read the accompanying Explanatory Note and Guidelines document before completing this form. 1. Date this sheet was completed/updated: FOR OFFICE USE ONLY. 12-09-2002 DD MM YY 2. Country: the Netherlands Designation date Site Reference Number 3. Name of wetland: Drontermeer 4. Geographical coordinates: 52º30’N - 05º51’E 5. Altitude: (average and/or max. & min.) NAP -3 – -1 m 6. Area: (in hectares) 600 7. Overview: (general summary, in two or three sentences, of the wetland's principal characteristics) A freshwater "border" lake bounded by the dike of polder Oostelijk Flevoland (reclaimed 1957) in the west and the mainland in the east. It is adjacent to Lake Ketelmeer and Lake Vossemeer in the north and to Lake Veluwemeer in the south (separated by sluices). 8. Wetland Type (please circle the applicable codes for wetland types as listed in Annex I of the Explanatory Note and Guidelines document.) marine-coastal: A • B • C • D • E • F • G • H • I • J • K inland: L • M • N • O • P • Q • R • Sp • Ss • Tp • Ts • U • Va • Vt • W • Xf • Xp • Y • Zg • Zk man-made: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 Please now rank these wetland types by listing them from the most to the least dominant: O 9. Ramsar Criteria: (please circle the applicable criteria; see point 12, next page.) 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 Please specify the most significant criterion applicable to the site: 6 10.
    [Show full text]
  • MER Verdiepingen Veluwemeer En Wolderwijd
    MER Verdiepingen Veluwemeer en Wolderwijd Hoofdrapport Datum 29 juli 2009 Status Definitief MER Verdiepingen Veluwemeer en Wolderwijd Hoofdrapport Datum 29 juli 2009 Status Definitief MER Verdiepingen Veluwemeer en Wolderwijd | 29 juli 2009 Colofon Witteveen+Bos Uitgegeven door Witteveen+Bos Informatie drs.ing. P.T.W. Mulder Telefoon 0570 69 75 10 Fax 0570 69 71 55 Uitgevoerd door Witteveen+Bos Opmaak ing. J.M. Faber Datum 29 juli 2009 Status definitief Versienummer MER Verdiepingen Veluwemeer en Wolderwijd | 29 juli 2009 Inhoud 0 Samenvatting 8 0.1 De achtergronden 8 0.1.1 Aanleiding 8 0.1.2 Gewenste verbeteringen 8 0.1.3 Waarom een MER? 9 0.1.4 Het m.e.r.-proces 9 0.1.5 Doorstart m.e.r.-proces 11 0.1.6 Wat hierna nog volgt 11 0.2 De plannen 12 0.2.1 Het voornemen 12 0.2.2 De alternatieven 12 0.3 De effecten 13 0.3.1 De effecten van de alternatieven 13 0.3.2 Effecten met het oog op de ontwikkeling van het MMA 16 0.4 Leemten in kennis 20 Deel A: Kern 22 1 Achtergronden 23 1.1 Aanleiding 23 1.2 Voorgeschiedenis 26 1.2.1 M.e.r.-procedure ‘Zand boven water 2’ 27 1.2.2 Beleidswijziging Ministerie Verkeer en Waterstaat 28 1.2.3 Doorstart m.e.r.-procedure ‘Zand boven water 2’ 28 1.2.4 Resterend deel m.e.r.-procedure 30 1.3 Opbouw van het MER 31 2 Doelstellingen, beleidskader en te nemen besluiten 34 2.1 Huidig gebruik en gewenste verbeteringen 34 2.1.1 Huidig gebruik en gewenste verbeteringen watersport 34 2.1.2 Huidig gebruik en gewenste verbeteringen beroepsscheepvaart 37 2.1.3 Huidig werkwijze en gewenste verbeteringen zandwinning 40 2.1.4
    [Show full text]
  • Ontwerpnota-Zandwinning-Ijsselmeer-En-Randmeren.Pdf
    . .. postbus KO ri]kswate~sia8? Iri,.~otheekr 3-.? 4; u8203 AP Lelystad directie ztrir?erz,j%v~eikcri Lelystad, maart 1978, Prijs: f SO,--. ; .; INHOUD . Voorwoord I Inleiding I1 Kwaliteitseisen voor zand I11 Zandbehoefte IV Geohydrologische aspecten v Veiligheid VI Milieu-aspecten VII VIII IX X Samenvattingen XI Slotconclusie Lijst van bijlagen Lijst van tabellen Lijst van fiquren Lijst van geraadpleegde lite- ratuur 13 Bijlagen Voorwoorc?. De behoefte aan een vi.sie voor het ontgrondingenbeleid in het natte IJsselmeergebied is voor de Directie Zuiderzeewerken van de Rijkswaterstaat aanleiding geweest een werkgroep samen te stellen, welke zoveel rcogelijk relevante gegevens diende te verzamelen om een visie voor hot te voeren ontgrondingenbeleid te kunnen ontwikkelen en deze samen te brengen in een nota. De werkgroep begon mei 1976 met haar werkzaamheden in de volgende samenstelling: Ir. J. Middelburg (voorzitter) Ir. J.P.A. Luiten (secretaris) Ing. A. Beekhuis Ing. F. ~oekstka 1 H.W.B. van der Molen Ing. A.C. Schilpzand Ir. G.P.M. Weerdesteyn Na het plotseling overlijden van de heer Ing. A. Beekhuis, heeft de heer Ing. H. Zondervan zitting genomen in de werkgroep. De werkgroep heeft zich op velerlei gebied laten bijstaan door deskundigen van binnen en buiten de Rijkswaterstaat. Bet hoofdstuk betreffende de milieu-aspecten werd in nauwe samenwerking met het Rijksinstituut voor Zuivering van Af- valwater opgesteld. oktober 1977. I. Inleidine. In Nederland bestaat een grote behoefte aan zand voor 0.a. weg- en waterbouwkundige werken, stadsuitbreidingen, grondstof voor industrie. Deze behoefte zal, naar verwacht 11 wordt voorlopig blijven bestaan, zodat een continue stroom aanvragen van ontgrondingsvergunningen te verwachten is.
    [Show full text]
  • Noord-Holland & Flevoland Gratis Epub, Ebook
    NOORD-HOLLAND & FLEVOLAND GRATIS Auteur: Onbekend Aantal pagina's: 120 pagina's Verschijningsdatum: 2005-06-18 Uitgever: ANWB EAN: 9789018020231 Taal: nl Link: Download hier Regio Noord-Holland / Flevoland - Locaties Voor meer informatie over onze activiteiten kun je altijd terecht bij één van onze regioteamleaden. Cor Damman noordwest stomavrijwilliger. Tineke Plessen noordwest stomavrijwilliger. Word lid of doneer. Voorbereiding op de operatie Na de operatie Stoma Zorgwijzer Problemen met stoma Problemen met stoma Info over lekkage, huidproblemen en meer Afwijkingen aan de stoma Fistel Huidproblemen Lekkage Problemen met een continent ileostoma Problemen met een continent urinestoma en neoblaas Problemen met de pouch Prolaps Stomabreuk Verzonken stoma Voeding Voeding Alles over voeding bij een stoma Voeding bij een colostoma Voeding bij een continent ileostoma Voeding bij een ileostoma Wat te doen bij high output? Zout aanvullen bij ileostoma Voeding bij een pouch Voeding bij een urinestoma Voedingstips van mensen met een stoma Dagelijks leven Dagelijks leven Alles over kleding, werk, studie en meer Kleding Kleding kopen als je een stoma hebt Badkleding Werk, studie en school Terugkeer op werk Aanpassingen op werk Seksualiteit Seksualiteit Alles over stoma, seks en zwangerschap Invloed op intimiteit Minder opwinding Invloed op je relatie Tips bij seks met stoma of pouch Hulp zoeken bij seksuele problemen Zwangerschap Vruchtbaarheid en anticonceptie Voorbereiding zwangerschap Tijdens zwangerschap Tijdens de bevalling Op reis Op reis Alles
    [Show full text]
  • Vergunning Voor Verdiepingen in Het Veluwemeer (WS.1)
    Postbus 55 8200 AB Lelystad Telefoon (0320)-265265 Fax (0320)-265260 E-mail [email protected] Cooperatie Gastvrije Randmeren Website www.flevoland.nl Postbus 271 3840 AG HARDERWIJK *1818775* Verzenddatum Bijlagen Uw kenmerk Ons kenmerk 9 december 2015 5 1818775 Onderwerp Natuurbeschermingswet: vergunning voor verdiepingen in het Veluwemeer (WS.1) Geachte Op 9 januari 2014 hebben wij uw aanvraag voor een vergunning voor het verdiepen van een drietal gebieden in het Veluwemeer tot een diepte van -1,80 m NAP in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 ontvangen. Een passende beoordeling voor alle nog uit te voeren IIVR- projecten (waaronder project WS.1) opgesteld door Bureau Waardenburg (Heunks, 2013) maakt onderdeel uit van de aanvraag. Op 2 juli 2014, kenmerk 1578065, hebben wij vergunning afgegeven voor de verdiepingen in het Veluwemeer. Tegen dit besluit is beroep aangetekend bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State door Vogelbescherming Nederland, Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe en de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, Afdeling Noordwest Veluwe. Op 11 maart 2015 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State ons besluit van 2 juli 2014 vernietigd. Naar aanleiding van de uitspraak dienen wij met inachtneming van de uitspraak een nieuw besluit te nemen op de aanvraag. Naar aanleiding van de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over ons oorspronkelijke besluit hebben wij de heer R. Noordhuis van onderzoeksinstituut Deltares opdracht gegeven om aan de hand van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen na te gaan of de voorgenomen ingreep de instandhoudingsdoelen van de Veluwerandmeren voor brilduiker en tafeleend in gevaar kan brengen (rapport Trends en ontwikkelingen in ecologie en draagkracht voor Tafeleend en Brilduiker in de Veluwerandmeren, R.
    [Show full text]
  • VAARROUTES Inhoud
    VAARROUTES Inhoud Deel 1: Hollandse Plassen - Friesland Deel 2: Limburg - Friesland Tip 1: PDF bestand downloaden; Klik linksboven op tabblad <bestand> (1). Daarna op <Downloaden> (2). Tip 2: Hele pagina op het scherm, klik op (1) Zet ‘Bookmarks’ (2) aan om eenvoudig door het document te kunnen navigeren. <start> Limburg - Hollandse Plassen - Friesland routes laatst bijgewerkt december 2011 Page 1 of 86 Deel 1: Hollandse Plassen - Friesland Welke mogelijkheden zijn er om van de Hollandse Plassen naar Friesland te varen? Hoe lang ben je onderweg? Zijn er alternatieven? Vragen die op komen als je voor het eerst deze route wil gaan maken. Ik heb getracht hierop een antwoord te geven aan de hand van mijn ervaringen en heb daarom een doel gesteld. Doel van deze vaarroute - Een beeld verkrijgen welke mogelijkheden er zijn. - Wat de eigenschappen van deze wateren zijn. - Wat voor afstanden en vaartijden gaan er in zitten. - Wat zijn de mogelijke alternatieven. - Zijn er bijzonder bepaling van toepassing. - Zijn er afwijkende vaaraanwijzingen van toepassing. Er wordt niet ingegaan op de toeristische aspecten, daar zijn voldoende (vaar)gidsen voor. Algemeen Als centraal punt voor vertrek/aankomst Hollands Plassen gebied heb ik gekozen voor de buitenhaven van Muiden. Muiden ligt op het knooppunt aan de zuidzijde van deze route. Als centraal punt voor Friesland heb ik Terhorne aan het Sneekermeer gekozen, zeg maar het hart van de Friese wateren. Geografie Geografisch gezien zijn er 3 hoofdroutes, je kunt deze door hun ligging onderscheiden in; - Openwater route ; IJsselmeer route voor meer ervaren zeil en motor jachten. - Meest beschutte route ; Polder route, ook wel de slechtweer route genoemd.
    [Show full text]
  • Informatiebrief Werkzaamheden N306 Harderdijk 16 Maart Tot En Met 17 April
    Informatiebrief Werkzaamheden N306 Harderdijk 16 maart tot en met 17 april In het voorjaar werkt Provincie Flevoland 4 weken aan de N306 Harderdijk. We gaan het asfalt vervangen. Tijdens de werkzaamheden is de weg gesloten voor alle verkeer van 16 maart tot en met 9 april. Het verkeer, inclusief het openbaar vervoer wordt omgeleid. Het fietspad blijft open. TRAJECT Werkzaamheden Het traject waar gewerkt wordt, ligt tussen de De N306 Harderdijk is toe aan groot onderhoud. rotonde met de Bremerbergweg en de Harderbos­ Het hele traject wordt voorzien van nieuw asfalt. weg (de weg naar Watersportvereniging De Harder Ook wordt de rijbaan voorzien van ribbelstroken en Buitenplaats Veluwemeer). De rotonde met de en reflecterende glasbollen voor extra veiligheid. Bremerbergweg blijft open en ook de afslag naar Met deze werkzaamheden moet de weg weer 15 de Harderdijk is open. jaar vooruit kunnen. De lange parkeerstrook wordt verwijderd en in PLANNING plaats daarvan komen op verschillende locaties De werkzaamheden worden uitgevoerd van maan­ langs de dijk een aantal kortere parkeerstroken. dag 16 maart tot en met 17 april 2020. De weg is gesloten tot en met 9 april. Tijdens het paasweek­ end verwachten we geen hinder voor het verkeer. Van dinsdag 14 april tot en met 17 april is de weg open maar kan het verkeer nog wel hinder hebben van de werkzaamheden. Lelystad Omleidingsroutes Hoge Vaart N309 Biddinghuizen Doorgaand verkeer Elburgerweg N709 Elburg Elburg - Harderwijk/Zeewolde Baan Verkeer vanuit de richting Elburg naar N708 Alikruikweg Harderwijk/Zeewolde wordt omgeleid via de N305 Kokkelweg N306 Biddingringweg N309 Elburgerweg en N305 Biddingringweg/ Bremerbergweg Gooiseweg en omgekeerd.
    [Show full text]