Czasopismo pracowników Grupy FCA w Polsce • Rok XIX/2 • Numer 115 • Maj 2015 As w rękawie As lidera rynku CZASOPISMO PRACOWNIKÓWGRUPYFCA•MAJ2015 Historia modeli 500 Mediolan 2015 Plakat

ZMIANA NAZW SPÓŁEK GRUPY

FIAT POLSKA POWERTRAIN SERVICES GROUP PURCHASING Konsolidacja i integracja

Grupa Chrysler Automobiles zamknęła 2014 rok, plasując się na siódmym na świecie miejscu wśród producentów samochodów, z liczbą wyprodukowanych egzemplarzy 4,6 mln. 2015 jest pierwszym pełnym rokiem, w którym FCA działa na rynku jako nowa grupa globalna. Wyniki za pierwszy kwartał, między innymi wzrost przychodów oraz ciągła poprawa pozycji w Europie, wykazują, że obrana droga jest właściwa. Konsolidacja i integracja. To słowa najlepiej określające pierwsze miesiące 2015 roku. Wiele spółek zmieniło swoje nazwy oraz wymieniło lub zamierza w najbliższym czasie wymienić w swoich zakładach i biurach elementy związane z identyfikacją wizualną firmy, od poczty elektronicznej przez wizytówki, strony internetowe i intranetowe, po znaki informacyjne i wewnętrzną grafikę użytkową. GDlatego też w tym numerze „FCA Wokół Nas” po raz pierwszy publikujemy nowy wykaz polskich spółek Grupy (patrz trzecia strona okładki). Od teraz mamy bowiem: Fiat Chrysler Polska, FCA Poland, FCA Powertrain Poland, FCA Services Polska i FCA Group Purchasing Poland. Rozpoczął się tym samym nowy rozdział w naszej historii, w którym wszyscy będziemy brać udział.

3

w numerze MAJ 2015 10

rok XIX/2 3 Zmiana nazw polskich spółek Grupy FCA numer 115 maj 2015 6 FCA i CNH Industrial partnerami Expo 2015

Wydawca 8 Razem na rzecz środowiska Fiat Polska Sp. z o.o. 10 Polska premiera Fiata Doblò Odpowiedzialny za edycję w Grupie Fiat 14 Rekordowy Motor Show 2015 Claudio D’Amico

Redaktor Naczelny 18 695 biposto – do biura i na tor Filippo Gallino 20 Centralki elektroniczne z Electronics Z-ca Redaktora Naczelnego Francesco Novo 22 Roboty – szybkie i precyzyjne

Redakcja Satiz Poland Sp. z o.o. 26 Abarth ściga się w Niemczech Mirosława Malich 14 28 Testy Jeepa Renegade i Fiata 500X na kole ul. Sempołowskiej 19, 43-300 Bielsko-Biała podbiegunowym www.satiz.pl e-mail: [email protected] 30 Fiat Likes U Studio graficzne 32 – sukces o smaku retro Irena Nycz-Imielska Maciej Feodorów 36 BCube, biznes do potęgi trzeciej Reklama Gabriela Kolonko 38 „Maluchem” po Czarnym Lądzie tel.: 33 8132761 [email protected] 42 Newsy

Opracowanie, łamanie 46 Tadeusz Modrzejewski – skryptor z Bielska-Białej i przygotowanie do druku Satiz Poland 58 Książki Bielsko-Biała 60 Nowości Druk Dimograf 28 Bielsko-Biała 62 Kuchnia

Nakład 64 Cennik samochodów 11.600 egz.

Oddano do druku: 14 maja 2015 r. Danie specjalne Biegiem po górach 52 32 38 Expo kraina czarów Po 128 latach Włochy ponownie goszczą Wystawę Światową. W Mediolanie prezentuje się 150 krajów z całego świata, których ekspozycje związane z sektorem rolno-spożywczym odwiedzi od 1 maja do 31 października ponad 20 milionów ludzi. Hasłem przewodnim tegorocznej wystawy jest bowiem „Wyżywienie planety. Energia dla życia”. Włochy mają w tej kwestii wiele do powiedzenia dzięki bogatej i wielowiekowej kulturze, która silnie oddziałuje zarówno na charakterystyczną dla każdego regionu kuchnię, jak i na troskę o żywność i przetwórstwo spożywcze. Zagadnienie to jest na tyle ważne i wpływające na ekonomię i społeczeństwo, iż właśnie na nim bazuje tegoroczne EXPO. Nikogo nie powinno też dziwić, że Oficjalnymi Globalnymi Partnerami Expo 2015 są FCA i CNH Industrial. FCA przekazało na Wystawę Światową 105 specjalnie przygotowanych samochodów, zaś CNH Industrial zaprasza do swojego pawilonu New Holland, w którym uczestnicy mogą odbyć interaktywną podróż pozwalającą poszerzyć wiedzę na temat zrównoważonego rolnictwa czasów obecnych i przyszłych.

Paola Ravizza i Francesca Rech

6 OGÓLNOŚWIATOWA KSIĄŻKA KUCHARSKA ponad 20 milionów osób. 20milionów ponad Mediolanie odwiedzi tegoroczneExpo2015w że 2020rokunaDubai. Przewiduje się, przyjdzie w 1889roku. Po Mediolaniekolej okazjiExpow właśnie z Paryżu tymprzypadku Wieża Eiffla, w zbudowana w stanowi historiidanejepoki: doskonałyprzykład i symbolami kultury trwająmaksymalniesześćmiesięcy, stałysięprawdziwymi i lat te, wystawy biegiemlat któreodbywająsięcopięć artystyczne. Z ruchy technologiczne, odkrycia, projektyarchitektonicznei przezczłowieka:najambitniejsze celeosiągane innowacje Było towielkiewydarzeniepokazującepubliczności 1851roku. w Londynie Pierwsza odbyłasięw Światowa Wystawa DWUSTULETNIA aplikacji. specjalnieprzygotowanej w Expoworldrecipesdostępnesąrównież Wszystkie przepisyz przepis. globalną książkękucharską, oryginalny przesyłającswój 2015. możeposzerzyćtę Każdy EXPO się znaczenietematu nawykresie, obaparametry przedstawia dziękiczemupodkreśla i odżywczą składników, oceniaichwpływśrodowiskowy www.worldrecipes.expo2015.org/it/ systemobliczawartość przepisu zamieszczonegonaportaluinternetowym konsorcjów. Dlakażdego kuchni,szefów i stowarzyszeń społecznościwydawców,międzynarodowej blogerów, 700autorów, przedstawicieli przez opublikowanych angielsku, 160tysięcy powłoskui przepisów zgromadzono ponad której „Expo worldrecipes” toksiążkakucharskaon-line, w do2020roku. 50% jedzeniao marnotrawienie rozwoju,zrównoważonego którepozwoląograniczyć Ki-Moonowi. Jegocelemjestodnalezienieśrodków Ban generalnemuONZ, sekretarzowi zostanie przekazany 2015roku, dokumentten 14października tego wydarzenia, tj. do redakcjiktórejprzyczyniasiętakżeCNHIndustrial. Pod koniec rozwiązania mająsięznaleźćnatakzwanejKarcieMediolańskiej, konkretnejego 2015, a EXPO pawilonach w będzie sięmówić tymwłaśnieproblemie marnujejedzenie?O drugiejjestotyłai w a głodu, jednejczęściumieraz Jak wyżywićplanetę, któraw KARTA MEDIOLAŃSKA HISTORIA

SHUTTERSTOCK ZRÓWNOWAŻONA emisji CO najbardziejpraktycznerozwiązaniewpływającenaograniczanie i najtańsze stanowią zasilanegazemnaturalnym Obecnie samochody produkcyjnych”. procesów i jak produktów, zarówno ograniczająwpływśrodowiskowy i silników rozwójtechnologii, sprawność którepoprawiają znaczne zasobyw Altavilla, OfficerEMEARegion–inwestujemy ChiefOperating Automobiles żadnąnowością: –jaktłumaczy „Oddawna Alfredo niesąprzecieżdlaspółkiFiat Chrysler środowisko dbałośćo i pełnieniafunkcjireprezentacyjnych. rozwój Zrównoważony do Lancie V GrandCherokee, nichFCAudostępniła6Jeepów dwie Oprócz elektrycznym, któresąwykorzystywanenatereniewystawy. napędem 500e z przezpersonelExpo,używanych oraz10Fiatów 35modeli wystawiającychpawilony,krajów swoje atakże zasilaniabiometanem), dotrybu również któresłużądelegacjom Power (przystosowanych 500LNatural pięćdziesięciuFiatów się z 2015. Jestwśródnichtakzwana„zielona” flotaskładająca Milano jakie FCA, Partner jakoOficjalny Globalny, dostarczyłanaEXPO 105samochodów, floty cechzrównoważonej zasilania. To jednez mobilność,Zrównoważona niskieemisje, tryby alternatywne uemHsoyzetjmriwArese. tejmarkiw Muzeum Historyczne otworzy drzwiponownie tegosamegodniaswoje , a model nowy 24czerwcazostaniezaprezentowany Alfa Romeo. marki obchodzonebędą105urodziny czasietrwaniawystawy W marekFiat Chrysler Automobiles”. przoduznaczekjednejz z ma Europie, gazem naturalnym, corokuw któresąsprzedawane – kontynuuje Altavilla. napędzanych –Ponad samochodów połowa SHUTTERSTOCK oyager i 2 Jsem iketooay iee tejdziedzinie . lideremw „Jesteśmyniekwestionowanym dwa Quattroporte, które są używane FLOTA FCA 7 Razem na rzecz środowiska

o kolejny krok w działalności na rzecz eko- Spółki FCA, rozwoju. Spółki FCA, Iveco i Magneti Marelli Tpodpisały z rządem Izraela porozumienie o i Magneti Marelli współpracy na rzecz rozwoju technologii wyko- rzystujących gaz naturalny. To niewiążące porozu- mienie jest następstwem woli wspólnego promo- nawiązały partnerską wania badań i współpracy nad paliwami alterna- tywnymi dla przemysłu motoryzacyjnego wyrażonej współpracę z Izraelem, przez rządy Włoch i Izraela w grudniu 2013 roku, a także włosko-izraelskiej umowy o współpracy na która promuje rozwój rzecz badań i rozwoju przemysłowego. Porozu- mienie zostało podpisane w ramach Israel Fuel technologii i pojazdów Choices Initiative, dziesięcioletniego programu za- rządzanego bezpośrednio przez biuro izraelskiego zasilanych metanem. premiera, który powstał w celu ograniczenia zależności branży transportowej od ropy. Program zrea- Stefania Castano lizowany będzie do 2020 roku, kiedy paliwa alternatywne będą stosowane przez większy odsetek poruszających się po dro- gach samochodów. Zgodnie z wyznaczonym przez rząd Izraela celem państwo to miałoby stać się centrum doskonałości dla paliw alternatywnych. Tak ambitny cel wymaga jednak partnerstwa sprzyjającego stosowaniu na szerszą skalę technologii bazujących na tego typu paliwach w sektorze transportowym kraju. FCA, dzięki swej gamie samochodów i lekkich pojazdów dostawczych, a Iveco za sprawą swej bogatej oferty ciężarówek i autobusów na gaz, występują tutaj w roli doświadczonych firm będących liderami pod względem rozwoju, produkcji i dystrybucji sa- mochodów zasilanych sprężonym gazem ziemnym (CNG), a na dodatek wyposa- żonych w zaawansowane technologie wielopaliwowe, jak choćby rozwiązania z za- kresu sterowania silnikiem opracowywane przez Magneti Marelli. SHUTTERSTOCK

8 PODMORSKI METAN Co można zrobić z prawie 270 miliardami metrów sześciennych gazu naturalnego? Włochy zużyłyby tę ilość w przeciągu około 4 lat, według danych o zapotrzebowaniu z 2013 roku. Izrael natomiast mógłby korzystać z niej przez pół wieku. Jedno jest pewne. Potężne podmorskie złoża metanu u wybrzeży tego kraju, jakie odkryto w ciągu ostatnich lat, powodują, że Izrael staje się ważnym graczem na rynku energetycznym w regionie basenu Morza Śródziemnego. Pierwsze złoże „Tamar” odkryto w 2009 roku. W 2013 roku zaczęto tam wydobycie i wówczas Izrael postanowił przeznaczyć 40% produkcji na eksport. Jeszcze większe obszary „błękitnego paliwa” – „Leviathan” – odkryto w 2010 roku, a jego eksploatacja ma rozpocząć się w 2017 roku. NAJWIĘKSZE ŚWIATOWE REZERWY Liczby mówią same za siebie: zasoby gazu naturalnego systematycznie rosły w ciągu ostatnich dziesięcioleci i przekroczyły już zasoby ropy naftowej. Według danych ENI, jednej z największych firm sektora energetycznego, w 2010 roku ich liczba sięgała około 191 tys. miliardów metrów sześciennych. Największymi posiadaczami są: Rosja (dysponująca według oszacowanych przez World Factbook CIA danych ze stycznia 2013 roku 47 800 mld metrów sześciennych), Iran, Katar, Turkmenistan i USA. Stany Zjednoczone są natomiast największym producentem, wytwarzającym 681 mld metrów sześciennych gazu. I będą nim aż do 2030 roku, jak wynika z wydanego przez Biały Dom „Trzeciego raportu narodowego” na temat klimatu, który jest podsumowaniem wyników w dziedzinie energetyki i walki ze zmianami klimatycznymi. Unia Europejska jest na 20. miejscu pod względem rezerw i na 3. wśród producentów gazu ziemnego. Z danych wynika, że nie wszystkie istniejące Porozumienie z Izraelem jest swego rodzaju po- Dwa samochody zasoby gazu naturalnego są obecnie możliwe do twierdzeniem zaangażowania firm FCA i CNH In- z gamy FCA zastosowania. Niektóre z nich muszą jeszcze dustrial w produkcję pojazdów mających ograni- i Iveco zasilane poczekać na eksploatację, dopóki nie zostaną metanem. opracowane nowe techniki wydobycia i nie czony wpływ na środowisko. A nie wyklucza się, U góry: że zakres tej umowy zostanie rozszerzony o ba- podpisywanie zwiększy się opłacalność kosztów produkcji dania i opracowywanie innych technologii, które porozumienia względem cen rynkowych. Istnieją także złoża wykraczają poza aspekty związane z gazem natu- gazu nazywanego niekonwencjonalnym, tzw. ralnym. Strony porozumienia dyskutowały bowiem „shale gas”, czyli pozyskiwanego z łupków, również o możliwości wprowadzenia programu w których gaz znajduje się w formie niewielkich współpracy, w którym udział miałyby wziąć izrael- pęcherzyków zagnieżdżonych między warstwami skie firmy działające w branży inteligentnej mobil- skalnymi na głębokości kilku kilometrów. ności oraz innych sektorach związanych z sekto- Olbrzymie zasoby gazu z łupków posiadają rem paliw alternatywnych. Stany Zjednoczone.

9 Jeszcze bardziej uniwersalny

Fiat Doblò w czwartej już edycji polską premierę miał 16 marca w Łodzi. Pokazano tam dwie „odsłony” modelu – Doblò w wersji osobowej oraz Cargo, czyli dostawczej.

Anna o del Doblò jest zna ny i do staw czej, świadczy licz ba mo de lu na pol skim ryn ku. Pod - Borsukiewicz kie row com już od 15 1 mi lio na 400 tysię cy tych samo - czas jazd próbnych po uli cach Mlat. Przez ten czas au to cho dów za re je stro wa nych na Ło dzi mogli sprawdzić, ja kie zdjęcia zmie nia ło się. Je go ko lej ne ge - całym świecie. Dwu krotnie też – ulep szenia wprowa dzono w po- I. Kaźmierczak ne ra cje, wpro wa dza ne do sprze - w la tach 2006 oraz 2011 – jaz dach. Na kon fe ren cji pra so wej daży w 2005 i 2010 roku, ewo- Doblò Car go zwycię żało w pre- spo tka li się też z Markiem Ki - lu owa ły, by jesz cze le piej zas- sti żo wym kon kur sie Van of the szem, dyrek to rem handlo wym po ka jać po trze by klien tów i speł - Year, zdoby wa jąc ty tuł samo - FCA Poland, Leszkiem Su kien ni- niać wy ma ga nia do ty czą ce mo - chodu Dostaw czego Roku. kiem, coun try mana ge rem ma- bil no ści, kom for tu oraz po sza no - Czwar ta gene ra cja Fia ta Doblò rek Fiat i Abarth oraz przed sta wi- wania śro do wiska. O po pu lar no- ma szansę na powięk sze nie tej cie la mi Fiata Professional – co- ści tego mo de lu, a wła ści wie listy sukce sów – twierdzi li dzien- un try ma na ge rem Pio trem dwóch, bo wy stę pu je on w róż - ni ka rze moto ry zacyj ni, uczestni - Ko lejwą i marke ting mana gerem nią cych się wer sjach oso bo wej czą cy w pre mie ro wej pre zen ta cji Se we rynem Szczepan kiem.

10 W NO WEJ Klien ci wybie ra ją spośród jed nak na nowy model bar dzo Od lewej: STY LI STY CE dwóch jedno stek benzy no wych: atrakcyj ne ceny promo cyj ne. Za Józef Kulczyk, Tłem pre zen ta cji by ły sto ją ce na 1.4 o mo cy95 KM i 120-konnej Doblò z wy po sa że niem Pop Piotr Kolejwa, estra dzie dwa Fiaty Doblò poka - 1.4 T-JET, a także dwóch turbo - klien ci pła cą obec nie 53900 zł, Marek Kisz i Leszek zują ce ich obie wersje: osobo wą die sli – 1.6 Mul ti Jet ma ją ce go au ta wypo sa żo ne na po zio mie Sukiennik i Car go. „Już z da le ka wi dać, jak moc 105 KM i 2.0 Mul ti Jet Easy kosztu ją – w za leż ności od zmieni ło się auto – mówił Leszek o mo cy 135KM. ro dzaju silni ka – od 57900 zł do Sukien nik. – Styli ści zapro jek to - Do wybo ru są także trzy pozio - 70900 zł, a w wer sjach Lounge wa li nowe nad wo zie, któ re go my wypo sa że nia Fia ta Doblò: od 68900 zł do 80900 zł. przód wyróż nia się opły wo wą ma ską i od mie nio nym zde rza - kiem. Inne są też re flek to ry i tyl - ne lam py, usytu owane nie co wy- żej niż po przed nio, co chro ni je przed uszko dze nia mi podczas drob nych stłu czek. Zmie nio - na zosta ła rów nież kla pa ba- gaż ni ka. We wnę trzu moż na za uwa żyć nową deskę roz - dzielczą z inny mi niż dotych czas ze gara mi, kie row ni cą i na wie wa - mi, a tak że no we pa ne le drzwio - we. Za deską umieszczo no do- dat ko we wy głu sze nie, dzię ki cze mu w sa mo cho dzie bę dzie mniej sły chać pra cę sil nika, za to lepiej progra my radio we, muzy - kę czy inne in for ma cje z sys te - mów multi me dial nych”. Do blò to ide al ne auto dla du - żych rodzin, osób pro wa dzą - cych aktyw ny tryb życia ilubią - cych wy pra wy tu ry stycz ne wy - ma gają ce naj róż niej sze go sprzę tu, lub np. dla przed się - bior cy za bie ra ją ce go do pra cy Doblò pomieści swo ją eki pę. Sa mo chód mo że DOBLÒ DLA RODZIN po mie ścić aż sie dem osób aż 7 osób w trzech rzędach sie dzeń I MAŁYCH FIRM (opcja), a gdy nie będzie aż tak lub przewiezie wie lu pa sa że rów, po zwa la prze - mnóstwo W 2014 roku Polacy kupili 1635 Fiatów Doblò, wieźć mnó stwo ba ga żu. Stan - z czego 1/3 stanowiły auta w wersji osobowej. dardo wa pojem ność bagaż ni ka bagażu „Wprowadzenie czwartej generacji tego modelu to 790 li trów, ale bez trze cie go powinno się przyczynić do większego rzę du fo te li i po po ło że niu tyl nej podsta wo wy Pop, Easy – który zainteresowania tą wersją, nie tylko z powodu jej ka na py moż na ją po więk szyć do we dług oce ny dyr. Sukien ni ka lepszego wyposażenia i większego komfortu 3200 litrów. Dodat ko wym udo- będzie najpo pu larniej szy wśród użytkowania – informował podczas konferencji god nieniem jest pół ka za tyl ny mi klien tów, i to po wa wersja dyr. Leszek Sukiennik. – Nowe przepisy sie dze nia mi wy trzy mują ca cię żar Lounge. Ce ny aut (wg obowią - podatkowe są korzystne dla osób prowadzących aż 70 kg, którą można umiesz- zu ją ce go cen ni ka) za czy na ją się działalność gospodarczą i używających Doblò czać na róż nych po zio mach. od 62 tys. zł (wer sja Pop zsil ni - do celów służbowo-prywatnych. Sta bilność jazdy ipewność pro - kiem 1.4, 95 KM), co, jak pod - Kupując samochód mogą odliczyć 50% podatku wadze nia auta zapew nia unika - kre ślił Le szek Su kien nik, ozna - VAT, podobnie za wydatki związane z jego to we tylne za wie sze nie Bi -link. cza tyl ko półtora tysiąca zł dro żej eksploatacją (serwisowanie, części). Doblò może być na pę dza ne niż przy poprzed niej wersji mo - Od lipca zaś będą mieli możliwość odliczenia jed nym z czte rech silni ków. de lu. FCA Po land wprowa dził 50% VAT-u przy zakupie paliwa”.

11 WYMIANA GAMY SAMOCHODÓW DOSTAWCZYCH

„Wśród 45,5 tysięcy samochodów dostawczych sprzedanych w ub. r. na polskim rynku Fiaty miały pozycję dominującą – powiedział Piotr Kolejwa, country manager Fiata Professional. – Obecnie następuje wymiana gamy modelowej dostawczych samochodów Fiat. Zapoczątkowało ją wprowadzenie w 2014 r. nowego Ducato. Teraz prezentujemy nowe Doblò Cargo, a w przyszłym roku planowane są kolejne odnowione modele: Scudo, Fiorino i nowy, 1-tonowy pick-up”.

NAJ LEP SZY DO skiej dwa miej sca siedzą ce o po jem ności 1.3 i 1.6 l, w któ - PRA CY obok fo te la kie row cy. rych po pra wio no moment ob ro- U góry: Ta kim ha słem re kla mu je się no - Au to ma też lepsze osiągi za - to wy, a także nie za wod ność Doblò Cargo wy Doblò Cargo. I rze czy wi ście pew nia ne przez boga ty wybór sprzę gieł iskrzyń bie gów. oraz nowa – je go ładow ność przekra cza jed no stek na pę do wych (4 die- Ga ma do staw czych Fiatów deska to nę, au to ma pojem ność do sle, 2 benzy no we i silnik zasi la ny Doblò skła da się zczte rech wer- rozdzielcza 3 modelu 5.4 m , w części ła dun ko wej CNG), nieza leż ne, dwuwa ha - sji nad wo zia (Cargo, Kom bi, o ku bicz nym kształ cie mieści czo we tyl ne zawie szenie Bi-link, Work up i platfor ma do zabu do - 2 eu ro pa le ty, a tyl ne drzwi za pew nia ją ce kom fort jazdy wy), dwóch warian tów wyso ko - otwie ra ją się bar dzo sze ro ko i do sko na łe pro wa dze nie we ści da chu idwóch dłu go ści roz- (pod ką tem 180°). Do te go do - wszyst kich wa run kach dro go - sta wu osi. „Klienci mają więc cho dzą ergo no micz ne klamki, wych. Do przyjem no ści jazdy, moż li wość stwo rze nia po jaz du uchyl ny dach nad prze strze nią zwłasz cza po mie ście, przy czy - do staw cze go dopa so wa ne go ła dun ko wą, licz ne uchwyty nia się też zmody fi ko wana cha - do swych in dy wi du al nych po - i schow ki, a w czę ści pasa żer - rak te ry sty ka sil ników tur bo die sel trzeb, również dzięki mo dy fi ka -

12 cjom po przez za sto so wa nie róż - czą się tam wy god nie. Mają sze za wie sze nie i pre cy zyj niej nych zabu dów – pod kre ślał wie le miejsca nie tylko na nogi, dzia ła ją cy układ zmia ny biegów. pod czas pre zen ta cji Se we ryn ale i nie do ty ka ją się ra mio na mi. Uwa żam, że Doblò w wersji 7- Szcze pa nek, Fiat Profes sio nal To zale ta niewy stę pu ją ca w po- oso bo wej będzie mógł skutecz - mar ke ting ma na ger. – Aby nie jaz dach seg men tu B. War to też nie konku ro wać na ryn ku ze gro zi ło to utra tą homo lo gacji, wspo mnieć o ob szer no ści ba - znacz nie droż szy mi mi ni va na mi. w czę ści ba ga żo wej Car go nie gaż ni ka. Po po ło że niu tyl nych Po do ba mi się też po mysł wpro - do ko na no żadnych zmian od siedzeń staje się wprost „prze- wa dze nia w Doblò Cargo trzy- 2010 roku”. past ny”. Za ska ku ją ca jest płyn - miej sco wej ka biny, w któ rej pa - Sa mo chód dostaw czy nie musi ność ukła dów stero wa nia sa- Zdzisław sa że ro wie mieszczą się swo - jednak tylko pra cować. Atu ta mi mo cho dem – kie rowni cze go, Podbielski, bodnie, nie ograni cza jąc ruchów Wojciech Doblò Car go są za rów no atrak - dźwi gni zmiany biegów, prze - kierow cy. Oczywi ście nie jest to Karwas. cyj ny wygląd auta zod no wio - łącz ni ków, a tyl ne zawie szenie Poniżej: roz wią za nie na bar dzo długie nym nad wo ziem i wnętrzem, jak Bi -link bardzo wpływa na pod - Wojciech tra sy, ale powin ni je doce nić np. i komfort zapew nia ny kierow cy. nie sie nie wy go dy jaz dy Doblò”. Sierpowski wła ści cie le małych firm wożą cy Pro wa dząc je, bę dzie się czuł swo ich pra cow ni ków”. jak w au cie osobo wym. Osią- „Doblò Cargo był, jest ibę dzie gnię to to m. in. dzię ki le piej wy- bar dzo do brym samo cho dem – głu szo nej ka bi nie z nową de ską to opinia Woj cie cha Kar wa sa, rozdziel czą, zesta wem wskaźni - re dak to ra na czel ne go por ta lu ków, kie row ni cą i ta pi cer ką fo- „Va nEk stra.pl.” – W obecnej te li, no wo cze snym sys te mom wer sji Fiat zro bił to, cze go au tu mul ti me dial nym (w tym rów - bra ko wa ło, czyli wpro wa dził nież in no wa cyj nym sys te mem trzy oso bo wą ka bi nę. To świet ny Gateway ułatwia ją cym za rzą - ar gu ment marke tin go wy, roz- dza nie flo tą). wią zanie, które robi karie rę. Po- za tym trze ba wy róż nić po jem ną ZDA NIEM „Bar dzo udał się Fiato wi fa ce - „pakę” Cargo, mieszczą cą 2 eu- DZIEN NI KA RZY -lifting Doblò – mówi Wojciech ro pa le ty, najwięk szą ładow ność Po pre zen ta cji „sta tycz nej” Sier pow ski, wydaw ca i redak tor w klasie i możli wość ciągnię cia Doblò dzien ni ka rze wy bra li się naczel ny maga zy nu „Auto Rok”, przy cze py, nawet dwu osio wej. na jaz dy testo we po uli cach Ło- członek jury konkur su Car of the No i ważne są względy ekono - dzi. Popro si li śmy kil ku z nich Year. – Dzię ki zmia nie przo du micz ne, przede wszyst kim ni skie o pierw sze oceny sa mo cho du sa mo chód ma te raz „uśmiech - zu ży cie pa li wa. Auto zsil ni kiem po tych przejażdż kach. „To bar - nię tą twarz” i do brze się 1.6 Mul ti Jet jest bar dzo ta nie dzo funkcjo nal ny sa mo chód ko ja rzy. Poza tym w eks plo ata cji, a to się li czy o du żej po wierzch ni użyt ko wej – przy jem niej sza jest w sa mo cho dach uży wa - ocenia Doblò Zdzisław Podbiel - je go deska roz - nych do pra cy”. ski, autor tysię cy arty ku łów i licz- dziel cza i, co jest nych ksią żek po świę co nych waż ne dla kierow - moto ry za cji. – Pasa że ro wie sie- cy, auto jest lepiej dzą cy na tyl nej ka na pie miesz - wyci szo ne, ma lep-

TRUDNA UKŁADANKA

„To nie było łatwe zadanie – przyznał red. Jacek Bieniaszkiewicz (zdj. po prawej) z Polskiego Radia Lublin uczestniczący w konkursie przygotowanym przez organizatorów prezentacji nowego Fiata Doblò. – 16 plansz pokazujących różne fragmenty samochodów należało podzielić tak, by pasowały do czterech generacji tego modelu, a na dodatek zadanie to wykonywało się na czas”. Do konkurencji przystąpiło kilkunastu dziennikarzy. Najlepszymi okazali się Sławomir Rummel z miesięcznika „Ciężarówki”, Mateusz Żuchowski z magazynu motoryzacyjnego „KMh”, a trzecie miejsce zajął Robert Bielecki, dziennikarz, juror konkursu „Engine of the Year”. Zwycięzcy otrzymali nagrody ufundowane przez FCA Poland.

13 Rekordowy Motor Show 2015 Anna Lubertowicz W ciągu czterech dni tegoroczne targi Motor -Sztorc,

zdjęcia Show w Poznaniu odwiedziła nadzwyczaj Ireneusz Kaźmierczak duża liczba zwiedzających – 113 tysięcy. To znacznie więcej niż w ubiegłym roku.

e go rocz ne Motor Show W tym roku wPo zna niu by ło aut, ta kich ma rek jak: Fiat, Audi, przy ciągnę ły media ifa - wie le no wych mo de li, któ re za - Volkswagen, Porsche, Skoda, Tnów moto ry za cji z całej le d wie miesiąc temu miały swo- Seat, Mercedes, Jaguar, Land Pol ski bo ga tą ofertą pre mie ro - je świa to we pre mie ry na pre sti - Rover, DS, Hyundai, , wych mode li samo chodów, mo- żo wym sa lo nie sa mo cho do wym KIA, Nissan, Rolls- Royce, to cy kli i kampe rów. Było również w Ge ne wie. Targi Motor Show Maserati, BMW, Aixam, wie le no wo ści z za kre su ak ce - były też okazją do zapre zen to - Renault, Chatenet. Po za tym so riów i usług. Mi ło śni kom moc - wa nia tych mo de li tak że pol - w Po zna niu po ka za no tak że kil - nych wrażeń spodo ba ły się skim mi ło śni kom mo to ry zacji. ka aut koncep cyj nych, które bu - emo cjo nu ją ce po ka zy i możli - Już od pierwsze go dnia targów, dzi ły ogrom ne zain te reso wa nie. wość te sto wa nia najnow szych tzw. dnia praso we go, oprócz Suk ces sa lo nu, wzrost jego pre - mo de li na specjal nie przy go to - licz nych kon fe ren cji praso wych, sti żu i znacze nia to przede wa nych to rach. mia ły miejsce polskie pre mie ry wszyst kim obecność li de rów

14 Po raz pierw szy wPol sce poja - emo cje. A to wszystko za pre - wił się w Po zna niu Fiat 500 zen to wa no w spe cjal nie przy go - w sty li zo wa nej wer sji Vinta ge to wa nej wy jąt ko wej sce ne rii '57. Ce chą szczegól ną te go au - pięk ne go pla cu to skań skiej miej - ta jest niebie ski, pa ste lo wy la - sco wo ści, któ ra zachę ca ła do kier, biały dach oraz cie ka wie spo czynku, zadu my i podzi wia- wy glą da ją ce fel gi. We wnętrzu nia pięk nych wło skich aut.

świa to wych ma rek, któ rzy za- W Po zna niu nie mo gło za brak - dbali o to, by ich ekspo zy cje by- MOTOR SHOW 2015 nąć no we go Fia ta Doblò – ły atrak cyj ne. W LICZBACH czwar tej ge ne ra cji mo de lu do - Gru pa Fiat Chrysler Au to mo bi les stępnej w wersjach: „Acti ve Fa - za pre zen to wa ła na swo im atrak - mi ly Spa ce” (ak tyw na prze strzeń 200 wystawców cyj nym stoisku wy jąt ko wą pre - dla rodzi ny). Mo del na2015 rok 12 pawilonów plus teren zewnętrzny zen tację wie lu mode li samo cho- cechu je zapro jek to wa ne na no- 50000 m2 powierzchni wystawienniczej dów. Przy go to wał je POL -CAR wo nadwo zie i wnę trze oraz 113337 osób odwiedziło targi przy współudzia le dwóch innych wzbo ga cony zakres wypo sa że- po znań skich deale rów Au to - nia tech no lo gicz ne go. Wer sja -Cen trum i Voyager Club. oso bo wa, prezen to wa na po raz Gwiaz dami tej inte re su jącej eks- Tłem stoiska był uwagę przycią ga również wiele pierw szy w Pol sce szero kiej pu- po zy cji był Re ne gade m.in. malowniczy ele men tów re tro m. in. bia ła de- blicz no ści, ofe ru je ogrom ną mo - i Fiat 500X, któ re od nie daw na plac toskańskiego ska roz dziel cza czy też skó rza na du lar ność wewnętrz nej prze - ofe ro wa ne są na na szym ryn ku. miasteczka. dwu barw na ta pi cer ka z cie ka - strze ni, z moż li wo ścią aran ża cji Na tę okazję na stoisku marek Po prawej: wymi wstawka mi. Fiat 500 Vin- wnę trza aż do sied miu sie dzeń, wnętrze Fiata '57 Grupy FCA, w centralnej jego Vintage ta ge '57 to tę sk nota za moto ry - po kaź nym, 790-li tro wym prze - części powstał... las z płynącym za cją sprzed lat i po wrót do ko - dzia łem ba ga żo wym (naj więk - przez środek strumykiem, który rze ni, a dla mi ło śni ków daw ne go szym w segmen cie), mnóstwem rozdzielał dwa premierowe mo - stylu prawdzi wa gratka. Mode - schow ków oraz dzielo ną tylną dele, wspomnianego Fiata 500X lem tym Fiat po raz ko lej ny od - ka na pą (60/40). Wię cej ono- oraz Jeepa Renegade. Fiat 500X wo łu je się do 1957 ro ku, kie dy wym mode lu moż na przeczy tać jest ofe ro wa ny w dwóch wer - miał miejsce debiut tego au ta, na str. 10-13. sjach – bar dziej „miej skiej” ona- któ re na tych miast stało się hi - Prestiż salonowi Motor Show zwie City Look oraz bar dziej tem wło skiej moto ry za cji. Na zapewniły samochody klasy agre syw nej z wie lo ma de ta la mi, sto isku trudno było też nie za- Premium, np. Maserati. Produ - ale również te re no wy mi do dat - uwa żyć pięk nej Al fy Romeo 4C, cent z Modeny zaprezentował kami Off-Road Look. któ rej uroda zawsze budzi du że na swoim stoisku takie modele,

15 Oferta FCA jak GranCabrio, Quat t ro porte, była bardzo Ghibli czy sportowy GranTu ris - urozmaicona: mo z silnikiem V8 4.7 l. od Jeepów po Fa nów mo to ry za cji przy cią gnę ła Fiata 500 nie tylko cieka wa targo wa eks- pozy cja, ale także liczne wyda - rze nia, poka zy i spotka nia. Organizatorzy tego rocz nych tar- gów za pro po no wa li zwie dza ją - cym inte re su ją ce i nierzad ko eks tre mal ne atrak cje. Wybie ra no więc najład niej szy tunin go wa ny pojazd z tak zwanej „wagi cięż- kiej”, odbył się konkurs dla ko- biet, któ re ko cha ją mo to ry za cję i ame ry kań ski styl lat 50. Można by ło sko rzy stać z Aka de mii Au to Świat – no wo czesnej trzem Polski Ro ber tem Her bą. szko ły nauki jazdy, spotkać się Jak za wsze tar gom to wa rzy szy - z 4-krot nym Rajdo wym Mis - ła wysta wa oldti me rów zorga ni - zo wa na przez Au to mo bil klub Wiel ko pol ski. Sa lon mo to cy klo - wy zorga ni zo wał poka zy Stuntu – czy li kaska der skie wyczy ny mo to cy kli, a także Globe of Death – naj bar dziej ekstre mal ną rewię mo tocy klo wą wEu ropie. Po znań skie tar gi Mo tor Show to naj więk sza impre za moto ry za - cyj na od by wa ją ca się w tej czę- ści Euro py. Ostat nia edycja zakończyła się w niedzie lę 12 kwiet nia o godzi nie 18:00 i od niosła duży sukces. Kolej na oka zja do po dzi wia nia pięk na mo to ry za cji za rok.

16 ROZMOWA Z PREZESEM ZARZĄDU FIRMY POL-CAR ka za nia ich razem na wzgó rzu wśród drzew, z pły ną cym stru - Z POZNANIA, ZYGMUNTEM GARSTECKIM mykiem. Tuż obok prezen to wa- li śmy mo de le, któ re by ły do stęp - FWN: Od kilku lat jest pan skim. Z pew no ścią prze kła da się ne dla zwie dza ją cych – moż na podczas Motor Show to nie tylko na popu la ry za cję sa- by ło do nich wsiąść, zo ba czyć, w Poznaniu gospodarzem mo cho dów marek Fiat, Abarth, zapy tać o deta le. Space ru jąc po i organizatorem stoiska Al fa Ro meo, Je ep czy , na szym stoisku zwie dzają cy Grupy FCA. Skąd taka ale także na bliższe po zna nie mie li moż li wość doj ścia do pięk - decyzja? tych mo de li przez poten cjal nych nego pla cu toskań skiego miasta Zyg munt Gar stec ki: Gru pa FCA, klien tów. Poza tym do Po zna nia Lucca z latar nia mi i ławecz ka mi, po dob nie jak pozo sta łe du że przy jeż dżają ludzie niemal zca - które tworzy ły klimat miastecz - koncer ny moto ry za cyj ne, bierze łej Pol ski. Zpunk tu wi dze nia ko - ka. Można było usiąść, za trzy - udział w naj więk szych mię dzy - rzy ści mar ke tingo wych uwa ża - mać się na chwilę ipodzi wiać na ro do wych tar gach mo to ry za - my, że jest to im pre za, w któ rej pięk no wło skiej moto ry za cji. cyj nych, np. w Detro it, Gene wie trze ba uczest ni czyć. Z dru giej strony wy jąt ko wa sce - czy Pa ry żu. Na tar gach re gio nal - nych, a za ta kie uwa ża się Po - znań Mo tor Show, wiel cy pro du - cen ci sa mo cho do wi pre zen tu ją się zazwy czaj za pośred nic twem swo ich kon ce sjo na riu szy. Aby więc poka zać na szą ofer tę ibyć obec nym w Po zna niu, pod ję li - śmy de cy zję o orga ni za cji i udzia le wim pre zie. W tym roku oprócz Pol-Caru współorganizatorem byli inni dealerzy FCA Group: Auto-Centrum i Voyager Club. Jak układa się między wami współpraca? Czy jest to konkurencja, czy bardziej wzajemna pomoc? Od wie lu lat eks po zycję tar go wą Skąd pomysł na stoisko Organizatorem ne ria lasów dopa so wa na do sa- or gani zu ją i współpra cu ją przy podczas tegorocznych i gospodarzem mo cho dów Jeep nie była przy - niej FCA Poland iPol-Car wspól - targów w Poznaniu? tegorocznego pad ko wa. Te sa mo cho dy do - nie z Au to -Centrum. W tym ro ku Wyglądało ono stoiska FCA był sko na le spi su ją się pod czas poznański dealer do łą czył Voyager Club. Na sze imponująco… Pol-Car przy jaz dy po każ dej dro dze. Pomysł kon tak ty są sym pa tycz ne i twór - Każ de go ro ku pro jek tu je my in ną współudziale ta kiej aranża cji po wstał wdziale cze, a zwie dza ją cych – po ten - aran ża cję sto iska. Te raz mieli - Auto-Centrum mar ke tin gu Pol -Ca ru. cjalnych klientów jest tak dużo, śmy 2 nowo ści – był to Jeep i Voyager Club Którą z marek z Grupy FCA że nie ma mo wy owza jemnej ry - Re ne ga de i Fiat 500X. To po - lub który model darzy pan wali za cji. Te najwięk sze w Polsce krewne konstruk cje, ze „zdolno - szczególnym sentymentem? tar gi moto ry za cyj ne przycią ga ją ścia mi” do jazdy wte re - A może któryś z nich z roku na rok coraz więcej fanów nie. Stąd po mysł po - przynosi znacznie większe mo to ry za cji. Te go rocz ną im prezę zyski niż pozostałe? od wie dziło po nad110 tys. osób Z pewnością ogromnym senty - – to kolej ny re kord w po rów na- mentem darzę samochody marki niu z lata mi ubiegły mi. Jeep. Są one wyjątkowe – moc - Uczest nic two w Mo tor ne, piękne, eleganckie, dające Show daje moż li wo ści poczucie wolności i bez pie czeń - za pre zen to wania naszej stwa. Przecież Jeep to słowo ofer ty ogrom nej rze szy magiczne, często przypi sy wane ludzi, co nie jest możli - innym markom, które nie mają we w salo nie dealer - z tą legendą nic wspólnego.

17 Abarth 695 biposto - do biura i na tor

Zaprezentował się w Genewie podczas tegorocznego salonu samochodowego, a niedawno, w ruchu, na położonym niedaleko Parmy torze „Riccardo Paletti” w Varano de’ Melegari. Abarth 695 biposto to samochód sportowy, który może być używany na co dzień.

18 odel odpowiada dewizie spojler, a testy na torze umożliwiły „Niedziela na torze, po- maksymalne odprowadzanie Mniedziałek w biurze” wy- ciepła z układu hamulcowego. znawanej przez Carla Abartha, Abarth 695 biposto otrzymał bar- założyciela firmy Abarth, który dzo lekkie, 18-calowe obręcze chciał zwykłym użytkownikom kół firmy OZ. aut umożliwić realizację ich spor- W wyścigowym charakterze towych pasji – sprawić, że po- utrzymane jest też wnętrze auta czują się jak kierowcy wyścigowi. z poszyciem o kolorze i fakturze 695 biposto (biposto to po asfaltu. Tylny, tytanowy pałąk włosku dwumiejscowy), najnow- bezpieczeństwa wykonała firma sze auto Abartha spełnia wszyst- Poggipolini, słynąca z rozwiązań kie wymagania stawiane pojaz- konstrukcyjnych stosowanych dom poruszającym się po dro- w bolidach F1 i przemyśle lotni- gach publicznych, a jednocześ- czym. Do pałąka przymocowane nie ma cechy samochodów wy- są siatka ochronna zabezpiecza- ścigowych. Pod jego maską jąca bagaż oraz czteropunktowe znajduje się turbodoładowany, pasy bezpieczeństwa o wyści- 16-zaworowy, 4-cylindrowy silnik gowym wzornictwie. Wyprodu- o pojemności 1368 cm³ i mocy kowała je firma Sabelt, będąca 190 KM – ten sam, który był za- partnerem technicznym wielu montowany w samochodzie 695 sportowych zespołów i kierow- Assetto Corsa podczas Pucharu ców. Jest ona również produ- Abartha oraz w bolidzie For- centem zastosowanych w 695 muły 4. Dzięki tej jednostce na- biposto siedzeń samochodu skiego lidera w dostarczaniu dy- Również pędowej oraz wadze auta wy- typu racing, pokrytych tapicerką namicznych rozwiązań do pojaz- wnętrze auta noszącej zaledwie 997 kg Abarth powstałą z Alcantary i skóry dów startujących w wyścigach – utrzymane jest 695 biposto osiąga prędkość w kolorze tytanu. Projektując wy- od Formuły1aż po WTCC. Szyby w wyścigowym charakterze 230 km/h i przyspiesza do kończenie auta, pomyślano o ta- przednie auta, stałe z przesuw- „setki” w 5,9 sekundy. kich drobiazgach jak czerwone nymi panelami z poliwęglanu, „Najmniejszy wśród supersamo- klamki wewnętrzne, wykonane wykonała firma Isoclima. Kie- chodów” – takie zyskał miano – z tego samego materiału co pasy rowcy po raz pierwszy mogą wy- jest produkowany w turyńskim bezpieczeństwa, czy siatka na brać sportową skrzynię biegów warsztacie Officine Abarth. To drobne przedmioty, będąca do- (opracowaną we współpracy tam rzemieślnicza precyzja i dba- pełnieniem paneli drzwi przed- z firmą Bacci Romano), połą- łość o szczegóły, typowe dla naj- nich. Na tabliczce znamionowej czoną z samoblokującym me- bardziej ekskluzywnych samo- auta, umieszczonej na środko- chanizmem różnicowym, co chodów Abartha, spotykają się wej konsoli, jest miejsce na per- gwarantuje maksymalne osiągi z najlepszą technologią samo- sonalia właściciela auta. dynamiczne pojazdu. chodów wyścigowych. Partnerów technicznych współ- Część z tych rozwiązań znajduje Wygląd Abartha 695 biposto pracujących przy tworzeniu Abar- się w pakietach tuningowych. podkreśla jego sportowy charak- tha 695 biposto jest wielu. Ze Możliwość indywidualizacji Abar- ter. Nadwozie w szarym, mato- świata wyścigów pochodzi układ tha 695 biposto powiększa też wym kolorze „wyraża moc” auta. hamulcowy Brembo, amortyza- oferta firmy zapewniająca Podobnie jego zderzaki – solidny tory hydrauliczne z możliwością nie tylko kontrakty serwisowe, przedni z dużą wstawką z włókna regulacji wysokości są dziełem ale nawet specjalne kolekcje węglowego umożliwiającą ma- firmy Extreme Shox, europej- odzieży przygotowane dla na- ksymalny przepływ powietrza bywców tego samochodu. i tylny, też wykonany z włókna Chętnych do jego kupna jest węglowego, obejmujący wydech Wygląd Abartha wielu. Od czerwca ub. r., kiedy firmy Akrapovic (produkującej rozpoczęto zbieranie zamówień układy wydechowe wykorzysty- 695 biposto na Abartha 695 biposto, ich wane podczas Moto GP, Super- liczba przekroczyła możliwości bike, Supersport, Supermotard, podkreśla jego produkcyjne firmy na 2014 rok. Motocross, Enduro i rally raid). Część klientów musi więc po- Po próbach w tunelu aerodyna- sportowy czekać na wymarzony sportowy micznym przeprojektowano tylny charakter samochód.

19 Tak powstaje „inteligencja” samochodów

Magneti Marelli Electronics z Corbetty produkuje centralki elektroniczne i zestawy wskaźników dla głównych marek motoryzacyjnych.

racownicy nazywają to miejsce „Białą ko- Równie rygorystycznie kontrolowana jest wilgot- morą”. Białe jest otoczenie, białe są ma- ność i temperatura powietrza. Dlatego każdy, kto Pszyny, białe kombinezony, nakładki na buty wejdzie do tego pomieszczenia, ma wrażenie, że i nawet słuchawki ochronne na uszy, które musi trafił na salę operacyjną lub do jakiegoś laborato- założyć każdy, kto chce wejść do tej sali. Wrogiem rium NASA. A tak naprawdę znajduje się w fabryce numer jeden jest tutaj bowiem zanieczyszczenie, Magneti Marelli Electronics w miejscowości Cor- Stefania które – jeśli nie będzie nad nim kontroli – może betta, kilka kilometrów od Mediolanu, która spe- Castano mieć nieodwracalny wpływ na komponenty, a tym cjalizuje się w projektowaniu i produkcji elektroniki samym uszkodzić produkt. Dlatego przy wejściu dla branży samochodowej. zdjęcia każdy musi przejść przez powietrzną śluzę, Powstają tutaj trzy rodziny produktów: centralki ste- Alessandro w środku której działa zaawansowany system fil- rowania silnikiem, skrzynią biegów i przepustnicą, Lercara trujący eliminujący nawet mikrocząsteczki pyłu. zestawy wskaźników, centralki wnętrza nadwozia.

20 Obok: jeden z etapów serigrafii zestawu wskaźników. Gotowy poliwęglan to suma kilku różnych sitodruków wykonanych jeden po drugim, trochę jak w przypadku druku czterobarwnego. Corbetta jest jednym z liderów w serigrafii i w trójwymiarowym termoformowaniu poliwęglanów, Na liniach tego zakładu produkuje się około 24 tys. kie elementy poddawane są automatycznej kontroli stosowanym centralek dziennie (tysiąc sztuk na godzinę), a tra- wzrokowej poprzez kamery i test elektryczny. w sytuacji, gdy fiają one do samochodów na całym świecie, od Następnie centralki trafiają na linie kompletacji me- w zestawie po Maserati, od modeli grupy FCA po po- chanicznej. Centralki sterowania silnikiem otrzymują wskaźników jazdy użytkowe Iveco, od Audi/VW po GM-PSA. pokrywę ochronną, natomiast centralki zestawów wymagane są Otrzymują je też motocykle marek Aprilia czy Ducati. wskaźników łączone są z plastikowymi podsta- elementy 2 wypukłe. Zakład zajmuje powierzchnię 300 tys. m , z czego wami i z modułami podświetlającymi (produkowa- Na stronie obok: 41 tys. jest zadaszone, a pracuje w nim ok. 850 osób. nymi w innym obszarze zakładu), a także z poli- Clean room lub Dyrektorem zakładu od stycznia tego roku jest Si- węglanowymi wyświetlaczami wykonanymi przez tak zwana Biała mone Mazza, który doświadczenie w Magneti Ma- maszyny do serigrafii. komora, w której relli zdobywał przez ostatnie dwadzieścia lat, naj- Zestaw wskaźników może mieć nawet 400-600 produkuje się pierw w R&D, później na produkcji. „Corbetta – komponentów elektronicznych i od 25 do 40 me- elektronikę mocy opowiada – to „główny zakład” centralek układów chanicznych. Maszyna zawsze sugeruje operato- napędowych, ale też nowych, ważnych rozwiązań, rowi, co robić i po każdej fazie sprawdza, czy dana jak elektronika mocy w pojazdach hybrydowych”. operacja została wykonana poprawnie. „Tolerowana Prawdziwą dumą tego mediolańskiego zakładu wadliwość – mówi Mazza – to średnio około stu jest właśnie wspomniana wcześniej Biała Komora. zestawów na milion wyprodukowanych. A w przy- Jest to jedyna fabryka Magneti Marelli, która taki padku centralek wadliwość jest jeszcze niższa, bo Clean Room posiada. Przeprowadza się tam tak wynosi od 9 do 10 na milion”. zwany „bonding”, czyli w pełni automatyczny pro- Zakład produkujący kompletny zestaw wskaźni- ces, który pozwala na podłączanie krzemowych ków, od komponentów plastikowych i estetycz- chipów bezpośrednio do ceramicznego podłoża nych po elektronikę, to dodatkowa gwarancja dla poprzez bardzo cienkie przewody ze złota i alumi- jakości. Ale takich rezultatów by nie osiągnięto, nium. Jest to niezwykle precyzyjna technologia, gdyby nie idealna organizacja logistyki wewnętrznej dzięki której powstają centralki sterujące odporne i wydajny, niezawodny oraz zgodny ze na bardzo wysokie temperatury. „Właśnie w tej standardami proces. Sporym wspar- sali – objaśnia Mazza – tworzone są kompo- ciem w ugruntowywaniu takich kon- nenty elektroniczne „Invertera” stosowanego cepcji, jak „safety first”, „quality al- w modelu „LaFerrari” – urządzenia pozwa- ways” i „customer first” jest program lającego odzyskiwać energię kinetyczną pod- World Class Manufacturing: „W Mag- czas hamowania i magazynować ją w aku- neti Marelli wprowadziliśmy go jako mulatorach, by ten – mający 963 KM mocy – pierwsi, w 2007 roku – opowiada Gio- „bolid” mógł korzystać z dodatkowej mocy”. vanni Zampetti, szef WCM & Know Na terenie zakładu znajduje się także strefa How Engineering – i jesteśmy montażu elektroniki, w której na 21 au- w tej kwestii zakładem tomatycznych liniach komponenty wzorcowym. W 2012 Dyrektor elektroniczne montowane są do ob- roku zdobyliśmy Srebro, zakładu wodów drukowanych w procesie a w 2016 zamierzamy w Corbetcie, lutowania rozpływowego. Wszyst- zdobyć Złoto WCM”. Simone Mazza

21 Ro boty Comau - szybkie i precy zyj ne Jesteś szybszy niż Racer? Podejmij wyzwanie! Takie hasło zachęcało odwiedzających stoisko firmy Comau Poland do współzawodnictwa z robotem na Targach Automaticon.

Anna hętnych do sprawdze nia „mknął robot”, a po drugiej o czym po in for mo wał nas Da niel Borsukiewicz swo je go re flek su w po je - człowiek. Kto szybciej nacisnął Nie psuj z Dzia łu Mar ke tin gu Co - Cdyn ku z Ra ce rem 7-1.4 przycisk – zdobywał punkt. mau Poland. Racer7-1.4 o ła - zdjęcia by ło mnó stwo. Gra po le ga ła na I nikogo nie dziwiło, że w tym dow no ści 7 kg i zasię gu1,4 m Jerzy wci ska niu kolorowych lampek pojedynku głów nie robot wy gry - to naj szyb szy ro bot na świecie Kozierkiewicz zapalających się losowo – wał z czło wie kiem, mi mo te go, w swo jej ka te go rii, ide al ny do wówczas do zapalonej lampki że był usta wio ny tyl ko na 70% zasto so wań wyma ga ją cych du- po jednej stronie stanowiska swo jej szyb ko ści dzia ła nia, żej szyb ko ści oraz pre cy zji.

22 NAJMNIEJSZY, DU ŻE I O DU ŻYCH NAJNOWSZY MOŻ LI WO ŚCIACH Stoisko Comau I NAGRODZONY Efektow ne prezen ta cje to nie je- Rów nie wielkie zain te re so wa nie dyne atrakcje, jaki mi wyróż nia ło łączyło rozrywkę na sto isku Co mau Poland się sto isko Co mau Po land. Tłu - wzbu dzał Ra cer999 – dru gi my go ści przy cią gały tak że ma - z prezentacją z robo tów nale żą cych do tej ro - te ria ły wy świe tla ne na ekra nach możliwości dzi ny. Bardzo pre cy zyj nie pro - te le wi zo rów, ukazu ją ce możli - wa dził on sa mo cho dzik po mo - wo ści zasto sowa nia ro bo tów robotów firmy de lu to ru wyści go we go i był go - w praw dzi wej pra cy, ta kich jak tów zmie rzyć się zkaż dym, kto mon taż, przemiesz cza nie ele - chciał z nim wy grać. mentów, spa wanie łu kowe, kle - bę dą cy mi własną kon struk cją Ra cer 999 jest naj now szym je nie czy obsłu ga ma szyn. fir my Co mau. „Ro bo ty te znaj- „dziec kiem” fir my Co mau, pre - Z pew no ścią spore wraże nie na du ją się w naszej ofercie od kil - zen to wa nym po raz pierw szy na zwie dza ją cych wywar ły również ku lat. Są zain stalo wa ne w za- war szaw skich Tar gach Au to ma - – spawal ni czy Smart ARC 4 kła dzie FCA Po land wTy chach, ty ki i Po mia rów. Jego sym bol, (za sięg 1,95 m i udźwig 5 kg) pra cu ją rów nież wZa kła dzie czyli 999, oznacza999 mm za- służą cy do spawa nia łuko we go Wy ro bów Me ta lo wych Stru met, się gu, a udźwig, stan dar do wo oraz NJ4 ze zinte gro wany mi gdzie pro du ko wa ne ele men ty, wy no szący 7 kg, po za sto so wa- klesz cza mi zgrzewal ni czy mi, wy ko rzy sty wa ne są do trans- niu apli ka cji Pick&Place mo że być pod nie sio ny do10 kg. Ro bot, bę dą cy młod szym „bra - tem” Ra ce ra 7-1.4 powstał w od po wie dzi na po trze by ryn - ku. Może, tak jak on, praco wać przy monta żu i przemiesz cza niu elemen tów, spawa niu łuko wym, kleje niu oraz obsłu dze maszyn, ale wyma ga mniej powierzch ni do swoje go działa nia. Jego dy- na mi kę, zwin ność ipre cy zję wi - dać w naj drob niej szych szcze - gó łach: w kształcie ramie nia, spe cjalnych za krzy wieniach kra - Nagrodzeni przez wę dzi za pew nia ją cych wy ko ny - miesięcznik wa nie ru chu znajwyż szą pręd - PRODUKT ROKU Control ko ścią, nieosią gal ną dla więk - Engineering DLA RACERA 999 Polska szo ści in nych ro bo tów obec nych przedstawiciele na rynku. Właśnie Racer 999 zo- firm oferujący stał w tym roku wyróż niony tytu - Control Engineering Polska, miesięcznik wydawany u nas od innowacyjne łem Produkt Roku wXII edy cji września 2003 roku i zajmujący się automatyką przemysłową, jest produkty. kon kur su or ga ni zo wa ne go przez polską edycją (jedną z siedmiu ukazujących się w różnych krajach) W środku: ma ga zyn Con trol En gi ne ering amerykańskiego magazynu obecnego na rynku światowym już 65 lat. Roberto Rossi, Polska. Pod czas uro czy stości je - Konkurs Produkt Roku redakcja zorganizowała po raz dwunasty. dyrektor Comau Poland wraz go za koń czenia dyplom za zwy - W tym roku napłynęło na niego około 200 zgłoszeń od producentów z dyplomem cię stwo w kate go rii Robo ty wyrobów i rozwiązań, które mają szansę przyczynić się do rozwoju Produkt Roku dla Prze my sło we ode brał Ro ber to przedsiębiorstw różnych branż. Wszystkie były oceniane robota Racer 999 Rossi, dyrek tor Comau Poland. i selekcjonowane przez jury złożone z ekspertów współpracujących „To już trze cia zrzę du na gro da z redakcją magazynu, a następnie poddane internetowemu przy zna na na sze mu pro duk to wi głosowaniu czytelników. – powie dział. – Dla nas jest tym Głosów było rekordowo dużo, bo ponad 1500. Na ich podstawie cen niej sza, że kon kurs jest ple bi - w plebiscycie przyznano tytuły Produkt Roku i dyplomy scy tem wśród czy tel ni ków, a są w 15 kategoriach. W kategorii Roboty Przemysłowe, oni praw dzi wy mi fa chow ca mi określonej przez organizatorów jako najbardziej widowiskowa, w dzie dzinie robo tyki”. tytuł zdobył robot Racer 999 firmy Comau.

23 AUTOMATICON

Ponad 300 firm prezentujących swoje najnowsze rozwiązania dla branży automatyki przemysłowej zapełniło hale Warszawskiego por tu to wa rów w seg men cie Centrum EXPO XXI podczas Międzynarodowych Au to mo ti ve – mó wi Roland Targów Automatyki i Pomiarów Automaticon. Ku la nek, in ży nier sprze da ży Od 20 lat są one największym w Polsce w Co mau Po land. – Ro bo ty profesjonalnym forum, na którym spotykają się NJ4 z klesz cza mi zgrze wal ni - producenci i odbiorcy urządzeń oraz rozwiązań czy mi mon tują nad wo zia sa mo- w dziedzinie automatyki przemysłowej. cho do we w ty skiej fa bry ce. Targi pozwalają wystawcom zaprezentować Pod czas ope ra cji zgrze wa nia swoje osiągnięcia w dziedzinach automatyki, punkto we go wyko ny wa nej pomiarów i robotyki. Firmy oraz goście na jednym sta no wi sku odwiedzający Automaticon mogą też przy powsta wa niu uczestniczyć w spotkaniach, seminariach karo se rii pracu je18 i dyskusjach, podczas których są omawiane ro botów. Nada ją się rozwiązania dla różnorodnych sektorów one również do gospodarki. Impreza jest też licznie zgrze wa nia in nych odwiedzana przez specjalistów ele men tów z blach, poszukujących nowych rozwiązań ta kich jak skrzy nie, technicznych, jak również po jem ni ki czy pudeł ka”. jest bogatym źródłem „Ten ro bot na zy wa ny jest informacji dla przez na szych kon tra - projektantów oraz hen tów „the spot we - integratorów lding machi ne”, czyli systemów. ma szyną do zgrze wa nia

– do da je Michał Ochmań ski, kie row nik Działu Han dlo we go Co mau Po land. – Trze ba rów - nież do dać, że ja ko je dy ni wy - sta wi li śmy na naszym sto isku du że ro bo ty do zgrze wa nia punk to we go, za co zosta li śmy do ce nie ni przez or ga ni za to rów i go ści targów Au to ma ti con”. PROMOWANIE MARKI Tar gi to oka zja do za de mon stro - wa nia urzą dzeń, atak że do roz- mów na tema ty technicz ne i biz- ne so we z wie lo ma go ść mi im - pre zy. „Mamy dużo za py tań ofer to wych i to więk szość od firm spoza grupy FCA – mó wi Mi chał Ochmań ski. – To ozna - cza, że mar ka Co mau jest co raz

24 bardziej rozpo zna walna i cenio - na na polskim rynku, uzna wa na Targi są okazją za konku rencję przez in nych do demonstracji świa towych pro du cen tów ro bo - tów prze my sło wych. Wi dać też urządzeń, re zul ta ty na sze go pro mo wa nia się w prasie branżo wej i właśnie ale też do na im pre zach tar go wych”. Ele men tem te go pro mo wa nia nawiązania by ło m. in. atrak cyj ne sto isko fir - my Co mau Po land. Po łą cze nie kontaktów w nim roz ryw ki z pre zen ta cją moż li wo ści ro bo tów prze my sło - wych przy cią ga ło mło dzież, a na Auto mati con przy cho dzi i przy jeż dża, rów nież spo za War sza wy wie lu uczniów i stu - den tów szkół tech nicz nych. „Mło dzi ludzie nie tylko gra ją z Ra ce ra mi, ale również zbie ra - ją nasze folde ry i ulotki, rozma - wia ją z na szy mi fachow ca mi obec ny mi na sto isku – pod kre - śla Michał Ochmański. – To nasi przyszli klienci. Zapamiętają markę Comau i po skończeniu nauki, gdy wejdą na rynek pracy, będą mogli wdrażać jej rozwiązania w swoich firmach i branżach”. NAGRODZONY W CZECHACH

W zaledwie dwa miesiące po premierze rynkowej nowy kompaktowy robot firmy Comau odnotowuje na swoim koncie kolejne wyróżnienie. Czeska edycja czasopisma Control Engineering przyznała 6-osiowemu Racerowi 999 tytuł Produkt Roku w kategorii „Roboty i manipulatory”. Model doceniono za jego osiągi, dynamikę i styl z jakim go wykonano. Podobnie jak w polskiej edycji, początkowo niezależne jury złożone ze specjalistów z dziedziny automatyki przemysłowej wyłoniło grono produktów do etapu finałowego, a następnie o wyborze zwycięzcy zadecydowali czytelnicy magazynu Control Engineering Česko. Wręczenie nagrody miało miejsce 25 marca podczas obywających się w Brnie Międzynarodowych Targów Amper. Nagrodę odebrał Roberto Rossi Dyrektor Comau Czech s.r.o. (na zdjęciu wraz z redaktorem naczelnym magazynu Control Engineering Česko – Milanem Katrušákiem). Abarth ściga się w Niemczech

Giorgio Gianuzzi Po Włoszech również automobilklub niemiecki wybrał silniki marki Abarth do bolidów biorących udział w Mistrzostwach Formuły 4. Sezon rozpoczął się w kwietniu.

26 ierwsze mistrzostwa roz- grywane w Europie dzięki Pwspółpracy z ACI i WSK Promotion stały się przykładem dla innych krajów, między innymi Niemiec. Sukces ubiegłorocznych mist- rzostw Italian Formula 4 Cham- pionship Powered by Abarth, w których udział wzięło 28 mło- dych kierowców pochodzących z 12 krajów, przyczynił się do za- inaugurowania podobnej im- prezy w Niemczech. Nowe bo- lidy ADAC Formula 4, czyli auto- mobilklubu niemieckiego, są wy- posażone w silniki Abarth T-Jet. ADAC wybrał na niemieckie mistrzostwa Formuły 4 włoski sil- nik w konfiguracji 160-konnej po długiej serii testów. Zawody w Niemczech zajęły miejsce aktualnej Formuły ADAC, a ich zamiarem jest kon- tynuowanie sportowej polityki, dzięki której niemieccy kierowcy mają możliwość przygotowania się do następnych kategorii, zwłaszcza do Formuły 1. Drogę taką przeszli m.in.: czterokrotny mistrz świata i nowy kierowca Ferrari Sebastian Vettel, Nico Rosberg, Ralf Schumacher i Nico Hulkenberg. Również Mar- tin Tomczyk, Pascal Wehrlein i Timo Glock, którzy ścigają się bilklub zyskuje w ten sposób cierpliwie czekam na wyścigi na- Bolid Formuły 4 w serii wyścigowej DTM, wywo- cennego partnera, którego silniki szej Formuły 4 ADAC». wyposażony dzą się z mistrzostw organizo- zdobyły uznanie we włoskich Formuła 4 powstała z inicjatywy w silnik marki Abarth. Powyżej: wanych przez ADAC. mistrzostwach Formuły 4. Za- prezesa Międzynarodowej Fede- samochód ze «Jesteśmy szczęśliwi, że „wyści- równo dla zespołu jak i dla Fe- racji Jeana Todta, by oferować znakiem gowy duch” marki ze znakiem deracji to duża przyjemność». młodym kierowcom kartingo- automobilklubu Skorpiona nadal przekłada się wym możliwość zasiadania za ADAC. Na na tak prestiżowe wyścigi, jakimi kierownicą prawdziwego bolidu stronie obok jest Formuła 4 ADAC», powie- Wybrano silniki i by „wyławiać” młode talenty do silnik wybrany dział Marco Magnanini, szef przyszłych mistrzostw świata. na niemieckie mistrzostwa Abartha na region EMEA. «Z jed- w konfiguracji Niemieckie mistrzostwa Formuły nej strony marka dostarcza klien- 4 rozpoczęły się 24 kwietnia tom z całego świata produkty 160-konnej w Oschersleben, a ostatni wy- o doskonałej jakości i o dużym ścig w sezonie odbędzie się 2 stopniu zaawansowania techno- «Na początek nowego sezonu października w Hockenheim. logicznego, z drugiej nadal za- ADAC Formuły 4 przygotowa- Włoska Formuła 4 w 2015 roku chowuje swoją misję biorąc liśmy wspólnie solidny „pakiet” – została podzielona na siedem udział w wyścigach». dodał Lars Soutschka, dyrektor imprez, po trzy wyścigi każda. «Cieszymy się, że możemy po- ADAC Motorsport i Classic. – Początek miał miejsce 3 maja witać Abartha w rodzinie ADAC Dostawcą bolidów został Tatuus, w Vallelunga; sezon zakończy – powiedział prezes ADAC Sport silników Abarth, opon Pirelli, się natomiast 4 października Hermann Tomczyk. – Automo- a obręczy kół firma Motec. Nie- w Misano.

27 Test na lodzie Giancarlo Riolfo Jeep Renegade i Fiat 500X wzięły udział w próbie na kole podbiegunowym, gdzie FCA ma jedyne na świecie centrum testowe.

r je plog to miejsco wość w północ nej Szwe- W lu tym spółka FCA zapro si ła w to miejsce dzien- cji, w samym sercu La po nii, 90 km od ko ła nika rzy do prze testo wa nia nowych mo de li Je ep Apodbie gu no we go. To re gion onie zwykle Rene ga de i Fiat 500X. Próby na śniegu ilodzie niskiej gęsto ści zalud nie nia, z dużą ilością lasów wyka za ły za le ty na pę du 4x4 dwóch mo de li pro du - i je zior, które przez wiele mie się cy w roku są skute kowa nych w Mel fi ipełnię bezpie czeń stwa, jakie lo dem. Tutaj Fiat Chrysler Au tomo bi les pod daje samo cho dy te mo gą zapew nić na wet wtak gra- swo je nowe mode le eks tremal nym te stom nicz nych wa run kach przy czepno ści kół do pod ło- w skraj nie trud nych wa run kach. ża, jak podczas jazdy po lodzie.

28 RENEGADE I 500X NICZYM KRÓLOWE ŚNIEGU

Śnieg i lód to idealne warunki, by docenić zalety Jeepa Renegade’a i Fiata 500X AWD. Są to dwa samochody o różnych „osobowościach”, ale na wspólnej platformie i z tym samym wyszukanym systemem napędu na cztery koła. Jego cechą jest to, że łączy w sobie wysoką zdolność przenoszenia napędu z maksymalną sprawnością. Gdy przyczepność kół do podłoża jest dobra, napęd przenoszony jest na przednie koła i mechanizmy napędowe kół tylnych są całkowicie odłączone, aby ograniczyć zużycie paliwa. Gdy tylko którekolwiek z kół zacznie się choć trochę ślizgać, układ natychmiast podejmuje działanie, przekazując moment napędowy na koła tylne, w zależności od potrzeb. Jest to inteligentny system, który wyciągnie każdego z opresji na każdym typie nawierzchni, ale też poprawi trzymanie się drogi i bezpieczeństwo jazdy na śniegu. Inną nowinką technologiczną jest dostępność w obu modelach rewolucyjnej automatycznej, 9-stopniowej skrzyni biegów.

„FCA Swe den Pro ving Gro und zaj mu je po wierz - „Na lodzie – mówi Ric car do Del laval le, Test Ma na - Jeep Renegade ch nię 800 hekta rów”, ob ja śnia Gu gliel mo Ca vias - ger w szwedz kim cen trum – samo cho dy można i Fiat 500X so, szef EMEA ds. roz wo ju osią gów sa mocho - dopro wa dzić do osiągnię cia granic możli wo ści przed znakiem informującym dów. „Znaj du je się tam 18 torów: nie któ re przy go - przy roz sąd nej pręd ko ści. Dzięki temu moż liwe o przekroczeniu towa no w te renie, a nie któ re na po kry tej lo dem jest bez piecz ne wy kona nie eks tremal nych ma - koła powierzch ni jezio ra. Jest tam też w peł ni wypo sa - new rów i testów. Na asfal cie w Baloc co mo gli by - podbiegunowego żo ny warsztat, kilka biur iniewiel ki pen sjonat. śmy to ro bić tyl ko przy du żo wyż szych pręd ko - (66°33” Kil ka budyn ków z drew na, poma lo wa nych zgod- ściach”. Tak więc to dzięki Lapo nii moż li we jest szerokości nie z lo kal ną tra dycją, któ re ide alnie wpa so wu ją okre śle nie bez pie czeń stwa pro wa dze nia i ha mo- geograficznej się w tam tej szy kra jo braz. Jest to wy jąt ko we miej - wa nia sa mo cho dów FCA. północnej) sce, ja kim nie wie le grup sa mocho do wych mo że „Zwy kle – konty nu uje Del laval le – ma my tu się po chwa lić”. w Szwecji około czterdzie stu teste rów i techni ków, Te sty prze prowa dza ne na ko le pod biegu no wym któ rzy zmienia ją się w zależ no ści od progra mów ma ją przede wszystkim dwa cele. Jednym jest testów. W Arje plog praca za czyna się w li sto pa - spraw dzenie czy każdy kompo nent ideal nie działa dzie i trwa aż do wio sny”. w ekstre mal nych wa run kach kli matycz nych. Na FCA Swe den Pro ving Gro und, czy li arktycz ne śniegu, lo dzie czy na wet przy30° poni żej ze ra sil- Balocco, to – wg Ca vias so – stra tegicz ny za sób nik po wi nien uru cha miać się bez wa ha nia, a układ fir my. „Glo bal na kon ku ren cja wy mu sza na nas bar - ogrzewa nia w kilka minut od szro nić szyby iogrzać dzo krótki czas roz woju nowych mo deli. Wszyst - kabi nę do komfor to wej tempe ra tu ry. Inny, ważny kie testy muszą być zre alizo wa ne w ciągu kil ku cel, to od powied nie ze stroje nie za wie szeń, ukła du mie się cy, nie mo że my czekać aż zmienią się po ry kierow ni cze go, ha mul ców i wszyst kich elek tronicz - roku. Dlate go na przy kład wlu tym jedno cze śnie nych syste mów stero wa nia, któ re wpływa ją na to, prowa dzi li śmy testy na pro toty pach no we go mo - jak samo chód trzy ma się dro gi, ija ki jest poziom delu na kole podbie gu nowym i w tropi kal nym upa- bez pie czeń stwa czyn ne go. łach bra zy lij skiej Ama zo nii”.

29 FCA stawia na polskich studentów

„Fiat Likes U” to autorski program Grupy FCA. W tym roku po raz pierwszy realizowany jest w Polsce.

30 by wypro mo wać w Pol- sce euro pej ski program A„Fiat Likes U”, FCA zde - cy do wał się na współ pra cę z Po litech ni ką Wro cław ską. Uczel nia ta uważa na jest bo- wiem za jed ną z naj lep szych aka demii technicz nych w kraju. Ten uni kal ny na skalę euro pej - ską projekt współ pracy kon cer- nu mo to ry za cyj ne go ze spo łecz - nością akade micką ma zachę cić mło dych ludzi do pogłę bia nia wie dzy zdzie dzi ny mo to ry zacji. Pro gram, który powstał we Wło szech w 2012 roku, opie ra się na kilku ele men tach. W ra- mach pierw sze go stu den ci mo - gą korzy stać z bezpłat nej usługi „car sha ring”, któ ra oferu je U góry, od lewej: moż li wość wypo życze nia na Rafał Grzanecki całą dobę sa mo cho du mar ki i Bogusław Fiat. Do dys po zy cji wro cław skiej Cieślar (drugi od uczelni przezna czo no pięć mo- prawej) z grupą de li: 500 1.3 Mul ti Jet, 500L studentów Politechniki 0.9 TwinAir, 500L Trek king 1.6 Wrocławskiej MultiJet oraz Pan da 0.9 Twi nA ir i Pun to 1.3 Mul ti Jet. Atutem progra mu są stypen dia dla młodzie ży oraz płatne sta że za wo do we w za kła dach Gru py FCA, z moż li wo ścią dal sze go za trud nie nia. Uro czy sta prezen ta cja pol skiej edy cji progra mu odbyła się 4 ma ja. Władze wro cław skiej uczelni repre zen to wa li: prof. Zbi- blisko 280 tys. studen tów, z któ- gniew Sroka, prorek tor ds. stu- Unikalny rych 10 tys. wysła ło wnioski denc kich, oraz Jo an na Pa jąk, elek tro nicz ne o jazdy prób ne, kie rownik dzia łu współ pracy mię - projekt a 2 tys. skorzy sta ło z bezpłat ne - dzy na ro do wej. W imie niu FCA go „car sha ring”; przepro wa dzo - Poland wystę pował Ra fał Grza- współpracy no ponadto osiem wy kła dów necki, szef biu ra PR ikomu ni ka- ze światem dla 1,5 ty s. studen tów w uczel- cji oraz Bo gu sław Cie ślar, kie - nia nych aulach, a ko lej nych rownik biura pra so wego i rzecz- akademickim 5 tys. śle dziło wy kła dy przez nik spółki. streaming inter ne towy; zorga ni - Na te renie uczelni nad spraw - któ ry na pi sze naj cie kaw szą zo wa no też 12sta ży. nym prze bie giem pro jek tu czu - pra cę magi ster ską na te mat Dru ga edycja pro jek tu, oprócz wa wyło niony w konkur sie Am- zwią za ny z bran żą mo to ry za cji, Wro cła wia i dzie się ciu wło skich ba sa dor Fia ta. We Wrocła wiu cze ka pół rocz ny płat ny staż wyż szych szkół tech nicz nych, został nim student4. roku Wy- w FCA Po land. re alizo wa na jest również wDa- dzia łu Mecha niczne go, Paweł Już pierw sza edy cja poka za ła nii, Holan dii, Hiszpa nii i Niem- Kaź mier czak, który za za rzą - ogrom ny suk ces pro jek tu: w la - czech. W każdym ztych kra jów dzanie progra mem otrzyma wy- tach 2012-2013 w program za- w projekcie bie rze udział jed na na gro dze nie w wyso ko ści2000 an gażo wanych by ło osiem wło - uczel nia. Pol ska edy cja „FIAT euro. Dodat ko wo, na studen ta, skich po li tech nik kształcą cych Li kes U” za koń czy się31 lip ca.

31 Sukces o smaku retro

Filippo Gallino Prezentując w 2007 r. nowy model marka Fiat nie chciała zaprojektować samochodu, który przypominałby dawną 500-kę, ale byłby nową 500-ką. Stąd sukces modelu.

o wyjąt ko wy po czą tek ro ku dla pro du ko wa - 500 to w rze czy wi sto ści samo chód po nad cza so - ne go od dzie wię ciu lat głów ne go mo de lu wy, ist nie je bowiem w zbio ro wej wy obraź ni już Tz tyskie go za kła du. W marcu Fiata500 za ku - od 1957 ro ku al bo na wet jesz cze bar dziej odle głe - pi ło ponad23300 Euro pej czy ków. W analo gicz - go ro ku 1936. Pierw sza z tych dat od no si się do nym okre sie lat wcześniej szych ni gdy nie by ło ich mode lu „Nu ova500”, któ rym wspo sób bez po - tak wielu. Jest to tym samym najle piej sprzeda ją cy śred ni za in spi rowa na była wersja dzisiej sza, dru ga się w Euro pie sa mo chód w swoim segmen cie. to prekur sor ka wszyst kich500-tek, nieza po mnia - Rok 2014 zamknię to produk cją na pozio mie 198 ny mo del To po li no, najmniej szy samo chód produ - tysię cy eg zempla rzy, niemal tyle, co re kordo wy wy - ko wa ny se ryj nie przed dru gą woj ną świa to wą. nik z 2008 roku. Czy model zTych przeży wa obec- Fiat 500 jest pro du ko wa ny od 2007 roku wPol - nie swoją drugą młodość? sce, a od 2010 roku także wza kła dzie To luca w Mek sy ku. Sprzeda wa ny jest w ponad100 kra- jach na świecie, kilka lat temu sta no wił także sym - bol powro tu mar ki do Sta nów Zjedno czo nych.

32 rzył gr ten, dzię ki ni skiej ce nie, po to ryzacjima Nie by ły tojesz cze cza sy mo wer ce nianaprzezklien tów by eg zem pla 1955r. po do świe cie pro czas naj na sto ki 5k/ zu km/hi 85 569cm³,osią sko kowej gałpręd wyż no sa żonaw wysil nik, któ ry ge 1948 ro W ku po możnych. mniejza tych rów nież co sa mochódza ne roz sa mo cho Dla wszyst kich mi ejestracji. lionar 1,5mi licz bę 5l10k) 99r,wa po 1949r., wrazz l/100km).W (5 jed noczesnymniż szym zu gnąć pręd kość mak Po czątkowoau to ofe NU 500(1957r.) OVA mia r.)1936 torok mo (1936 TOPOLINO 500 Jest to więc mo del glo (pręd pojemnościsko o Mo iat. mar kęF niej: porazpierw szy sto wer my z naj tańszymsa więź no bli kowaćmi nież po za gra ka binysa en tuzjastów. Suk ces jed nak nadbyłspek szedł i spar tań cha nice.Nauwa gę za kę PolAu ski Fiat,w strii–SteyrNiem -Puch, w z ro ro z historii,odTo w wa Wiel czech –NSU In -Fiat Nec diach –Pre w kar, a owt opond5 s sztuk. ys. 50t onad po wstałop sę byłdwu ne przezSim ca, któ la rych w del „T nem „To j C,na sji j otwie sja z u2014. ku z KM moc, po 3 szą o ki suk ces od l mniejza ślą o oćmk.85km/h).Na kość maks. zwa pod o potencjalnychklien o no mia ski wy gląd nieprzy we mniej o lo metrów. Był to wów uwśrod du w ku ga uiod mo chodui rzy. Szcze po lino”pro yiprzy ry i go mo du kowanyse de po lino”zewzglę du naje go ogra ni plakatzewszyst so ży oso bo pro jektowa iWoh Pol ni camiWłoch.W sceprzezspół szy sa wsta szły ko ra a 6li wał trów pa mo chodemFia ta. Stwo wej, alemo oz1936ro po linoz ku poFia wsta nym da de nio moż de cią gającąwzrok li nię. Pierw ło śnikówte go sym ko o510tys. ło u500,szyb lu ko okrzyk gól wy, miałsil po nik o sły wer sje fran mo ą95km/hprzy sy malną uz500-ką„To lu z ła wer sja Bwy du kowa lej e 7 m mo 479cm³i wej ro ro nych klien tach, aleje go zbyt nie do bal ne zmiaka ny w słu giwałukładogrze chód na pa chem. wa ny przezDan te Gia ze ryj nie: ro ro zwa lającą osią ny, któ ry już prze spo so wanyse ty po ło dwamiejsil sca i wy waniaszy by przed ła sze del - ny byłnali - tów, rzył mupo ży li wa ki - - sta no wi li ciu pa mi mo ne ah1937-1950 tach cu ja wieniemsię po ro ro skie pro po lino”,czy wał kość - ryj pa tycznego jem ności ro ro i500 de lami cen y1 KM 13 cy li wa nie przez cząt kowo rzo se śmy opu - a500X ta kre ślała nię tego i me rii i cji rów kro czył - no go ni czo- wa nia du ko- mier. szy nik ta - - li - - - - - 0 95r zod 1965r. (z Fz 500 wia sa usri owj Zelandii). Nowej i Au strii ZAKŁAD lu wpro Fia126(mo sil594cm³z ta wy posażonaw nik 1972r. ostat500Rz (jak „luk1968r. i nia– sus”) z , mlneg 3,9 na leżydo da po cm³ i 499,5 zwięk szającpo ku larny, gdyFiatsię gnął pośrod ki za wa ku pierw szej se 18la nia 1975r., po tachod rii. Fiatwy tak a 1960 r. (pierw 500 Giar z sza wer r. (105 km/h), sja czte 1958 z yima ży i 655 11116 nych nali że wpro mi mo owtymsa wa dzonegow mymro ku dosprze łą 201 542 ko ją cegow zem plarzyte go sa czyć kil izprzopóź co wanymiz du),a cen wa dzającno we wer500Sport sje: pra wia jąc osią gi oraz wy

1848 143 cji po za Wło jem ka ność sko wró conymidrzwiaza mi, tj.z set ty PRODUKCJA FIATA 500 – 185 105 lej Ostat nych la tach za li nie pro się cha mo cho

157 232 500-kaopu nia cy sztukwy pro dukowałoko ja wieniasięnaryn ko mi (w e1sierp duk cyjne1 ai50D 500 di niera i 151 364 wą sil du, doktó ro miejscowa), Niem czech, t i 500). stą pić po sa że nie, ij50L 500 niej pro duko-

1822 695 ni rad cze, ka do ści ła rych

198 287 de - ło - - - - Abarth500C i Abarth 500 Fiat 500Coraz także wersje uwzględniono W wykresie końca 2014r. do szt. 1127197 wyprodukowano Ogółem Tychy. Zakładzie w Fiata 500 produkcja Poniżej: i Nuova 500. między Topolino Dante Giacosa Projektant 33 1936-1948 1957-1975 1960-1965 1965-1972 500 A TToTopolinoopolino NuovaNuovvaa 500 500 D 500 F PierwszywszwszPier y model w rrodzinieodzinie Silnik z tyłu, dwucylindrowy,dwucylindrowy, WzmocnionyWzmocniony silnik PrPrzeniesionezeniesione zzawiasyawiasy 500, dwumiejscdwumiejscowy,owy, 479 cm3, 13 KM, pierwszypierwszy 499 cm3, 17 KM, osiągaosiąga drdrzwirzzwi z tylnetylnegogo słupksłupkaa na 569 cm3, 8 KM. Do 19555 r.r. chłodzonychłodzony popowietrzem.trwieony zem. prędkośćędkprędkość ponad 95 km/h. prprzedni.rzzedni. WWzmocnionazmocniona (razemem z wwersjamiwaz(r errssjami 500 B i C) TToo legendalegenda motmotoryzacji:orenda yyzzacji: FFoteleotele przednieprrzzednie ze ze skrzyniaskrrzzynia biebiegów,óg wó , osiągi powstałowstwstpo ało 519 tys. sztszt.. powstałoało prwstpo prawieawie 4 mln sztsztuk.uk. składanym opoparciem.ciem.arciem. silnika besilnik bezz zmian.zmian.a

1949-1955 1957-19711957-19711957-1971 1960-1977 1968-19721968-19721968-1972 500 CTC ToTTopolinoopolino Abarth 500 5000 Giar Giardinierarddinierraa 500 LussoLusso500 NowaNow kkaroseria,ara oseria, silnik ToTo samo nadwnadwozieozie ccoo Silnik ułoułożonyżony poziomo,poziomo, BardziejBar dopracowanedopracdziej ac wo ane z głogłowicąwicz wicą aluminioaluminiową.wą. w modelu NuoNuovava 500, bbyy maksymalnie wnętrzewnętrrzze i nadwozie,nadwozie, PoP rrazaz pierwszypiero pierwszaz y ale z usportusportowionąowioną zwiększzwiększyćyć przestrzeńprrzzestrrzzeń wew e winylowawinylowa deskdeskaa ra rozdzielcza,zo dzielcza, zastosowanoz osoastosowano mechanikmechaniką.ą. PrProdukowanyoduką. wo any wnęwnętrzutrrzzu samochodu. zestawz aw wskaźnikówwskest aźników układ ogrzewaniaogr z we ania do 1971 rrokuokdo u w wielu Od 11966966 rr.. pod markąmarką z modelu 850, szerokasz oker a i odparowywania odpparowywania szszyb.yb wwersjacherrssjach silnikowych. silnikowych AAutobianchi.uttobianchi ggamaama kolorystyczna. kolorysttyczna

34 1972-1975 200920009 2013 20144 500 R (Rinnovata)(Rinnovvaattaa) 500C ((Convertible)(ConvConvveertible) 500L TrTrekkingTrreekking 500X Z silnikiem FiataFiata 126 Z elektrycznieelektrZ ycznie otwierotwieranymanym Duży,Duży rrodzinnyodzinny crossovercr, ossover Nowywy crcrossovercrNo ossowy ver z napędem o parametrach: p tramearo ach: dachem. ZastosowaneZ osoast wane w stylu „off-roadowym”„offff--roadowym” na 2 lub 4 kkoła.oła. WersjaWerrssja 4x4 594 cm3, 18 KM, 100 km/h, innowacyjneinnowacyyjjne r rozwiązanieozwiązanie z układem kontrolik oli trakcjitrtrontr akoli cji z silnikiem 2.0 MultiJeMultiJett 140 KM bezz zsynchronizowanejzsynchrbe oniz wo anej pozwalaala zachowaćzzwpo zachoala wać wymiarwymiaryy Traction+.rT action+. współpracujewspółpracuje z automatycznąautomatyczną skrzyniskrrzzyni biebiegów. g wwó . modelu podstawowego.podstaw ewo g o . 9-stopniowąopnioopnio9-st wą skrskrzyniązynią biebiegów.g wó .

2007 2008 2012 2013 500 500 Abarth 500L 500L Living ProdukowanyodukPr wo any w TTychachychach UsportowionaUsportowiona wersjawerrssja KompaktowyK akomp ot wy minivan, minivan, TTo kkompaktowe,ompo akomp t wo ale bbardzodzare, dzo model zaprezentowanozaprmodel ze zent wo ano 500 spod znakuznaku którytk interpretujeintór erpry te uje styl przestronneprrzz onne kestr kombi kombi 4 lipca,lipca, czylicz4 yli dokładnie SkorpionaSkorpiona powracapo acwr a do 500-tki w rozmiarzerozmiarze „Large”.„Lar ”eg . z bbagażnikiemagz ażnikiem o poj. 640 l. 50 lat po wprowadzeniuwprowo adzeniu tradycjicji spradytr sprsprzedzed 50 latlat.. KultowaKult wo 500-k500-kaa ststa stajeaje się Liczbę miejsc momożnażna na rynekrynek jegojena go protoplasty.pr oplastyoto . Silnik 1.4 T-TT-Jet,-Jet, markąmarką w marce,marce, synonimem zwiększzwiększyćyć do siedmiu, dzięki o mocy moccy do 180 KM. włoskiegowłoskiego stylu. dodatkdodatkowemuowo emu rzędowirzrzędowi foteli.fo fo eli.ot

35 BCube, biznes do potęgi trzeciej

Filippo Gallino Dzięki fuzji firm Argol i Villanova – zdjęcia BCube strategicznych partnerów FCA w kompleksowej logistyce – powstała grupa BCube (B3), której część stanowi Sistema Poland.

aj więk sze fir my polsko - wą daje ona ogromne możli wo - ców kę ma gazy no wą. Mówi o -wło skie ze Ślą ska spo - ści inwe sty cji zarów no z punk tu tym między inny mi dyrek tor fir- Ntkały się z amba sa do rem widze nia po zy cji strate gicz nej, my, En ri co Baz zi. Włoch Alessan dro De Pedy sem. jak i in frastruk tur. To wła śnie Jak po wsta ła gru pa BCu be? W kon fe ren cji, która odby ła się w tym miejscu cztery lata temu BCu be po wsta ła dzięki fuzji pod ko niec mar ca w sie dzi bie spół ka Si ste ma Poland na le żą ca dwóch spółek, Argol i Vil la no va, Siste ma Poland wBieru niu Sta- do grupy BCube posta no wi ła które dzia łały w tym sa mym sek- rym, uczest niczy ły także lo kalne przekształ cić „zie lo ną łąkę” to rze biz neso wym, czy li lo gisty - wła dze, między in ny mi bur mistrz w swo ją siedzi bę i waż ną pla- ce, ale w różnych bran żach Bieru nia, prezy dent Tychów, sta- o róż nych kom pe ten cjach. Do - rosta powia tu bieruń sko -lę dziń - kona li śmy praw dzi wej in tegra cji skiego i woje wo da śląski. Wroz- dzia łań uzu pełnia ją cych, dzię ki mo wach podkre ślo no silną któ rym mo że my patrzeć z en tu - obecność Włoch na Ślą sku, któ- zja zmem w przyszłość, licząc na re na tym tere nie zajmu ją drugie dal szy roz wój na sze go biz ne su. miejsce pod względem in westy - Jak grupa ta wygląda cji zagra nicz nych. w liczbach? Du ży im puls dla roz wo ju re gionu BCube za trudnia obec nie 4300 wniosła Spe cjalna Stre fa Eko no- pra cow ni ków, a jej roczne przy - micz na Ka towi ce. Po za ulga mi cho dy to ponad550 mi lionów na no wą za bu do wę prze my sło - eu ro. 50% z nich gene rowa nych

36 jest we Wło szech,28% w in- ła i wciąż dużo in westu je w ten szych klientów, ale symbo li zu je nych kra jach euro pej skich (mię- klu czo wy czynnik. Nasze sek to - tak że pre cyzyj ny wy bór stra te - dzy inny mi w Polsce, któ ra jest ry odnie sie nia to mię dzy inny mi gicz ny, nasta wio ny na roz wój dla nas dru gim ryn kiem) i22% mo to ryza cja, ener gia, prze mysł bizne su, ma my na dzie ję, że w in nych zakąt kach świata. mecha nicz ny i elektro me cha ni - szyb ki... Dyspo nu je my 88 stre fa mi ope - ka, ae ro spa ce&de fen ce, con su - Ist nie je pro gram WCM dla racyj ny mi – 33 we Wło szech mer i air car go. lo gi sty ki? i 6 w Pol sce. W su mie zarzą dza - Wybraliście dosyć Nazy wa się WCL (World Class my ob szara mi zaj mują cy mi specyficzną nazwę dla tej Lo gi stics) i jest od mia ną pro gra - 2,8 mln metrów kwa drato wych nowej grupy. mu WCM. My jeste śmy jedną powierzch ni, z cze go1,1 mln Po mysł za su ge ro wał nam wło ski z pierwszych firm w branży, któ- jest naszą wła sno ścią. W Pol sce foto graf Oli vie ro To sca ni, zna ny ra bie rze wnim udział. Misją grupa BCu be jest obec na wTy - na ca łym świe cie ze swych kre - WCL jest identy fi ko wa nie, mie- chach, Biel sku-Bia łej, Ło dzi, acji re klamo wych. „B” od no si się rzenie i elimi no wa nie wszelkie go Bieru niu, So snow cu, Świdni ku do słowa „bu si ness”, ale jest też marno traw stwa w pro ce sach lo - i Żyw cu. W sumie za trudnia pierw szą li te rą na zwi ska Bon za - gistycz nych, za pewnia jąc wła - oko ło 1500 os ób. no, rodzi ny będą cej głównym snym pracow ni kom bezpiecz ne Ja ki je st za kres lo gi sty ki akcjo na riu szem grupy. „Cu be” środo wi sko pra cy idziała jąc zin te gro wa nej BCu be? nato miast od no si się do ilo ści, z mi ni mal nym wpływem na eko- Z pew no ścią BCube nie jest naj- jaki mi za rządza my na rzecz na - sys tem. większym opera to r em logi stycz - nym na świecie, ale za ra zem ma pra wo określać siebie mia nem jedne go z najbar dziej komplek - so wych, czy li oferu ją cych naj - szer szy wa chlarz usług swym klien tom. Często termin „lo gisty - ka” jest mylo ny z „transpor tem”, a w rzeczy wi sto ści jest to dzia - łal ność dużo szersza ibar dziej skom pli ko wa na. Najlep szym ob- ra zem te go jest fakt, że nasze przy cho dy są zwią za ne z trans - por tem i wysył ka mi tyl ko w 27%. Od tzw. fazy inbo und , czy li otrzy ma nia i wpro wadze nia mate ria łów do sys te mu, aż po fazę outbo und , czy li wy sył kę, je - steśmy w sta nie za rządzać ca - łym sze re giem działań wopar ciu o konkret ne wy mo gi klien tów. Za rzą dza my maga zy na mi i plat- W Polsce BCube forma mi lo gistycz ny mi. Je ste - oferuje szeroką śmy w sa mym cen trum działań gamę usług, naszych klien tów, ponie waż re- nie tylko alizu je my lo gisty kę za kłado wą, związanych czy li na bieżą co zasi la my li nie z Automotive. Na zdjęciach: produk cyj ne, a w pew nych przy - plac pad kach wy ko nu je my spe cjal ne samochodowy proce sy pro dukcyj ne. Zaj muje - Zakładu Tychy my się również pa kowa niem, FCA Poland włącz nie z in żynie rią i pro dukcją. i magazyn By nad zo rować ten skom pliko - wysokiego wa ny łań cuch, trze ba dys pono - składowania w Bieruniu wać solid ną inży nie rią i dzia łem Starym ICT. Nasza grupa zain we sto wa -

37 „Maluchem” podbił Czarny Ląd

Przejechał 17 tys. kilometrów i ani razu się nie zepsuł! Arkady Paweł Fiedler jest dumny ze swojego Fiata 126p, którym pokonał bezdroża Afryki.

Anna Arka dy Paweł, wnuk słyn nego go Lą du. „Afryka towa rzy szy Szafrańska proza ika i przy rodni ka Arka de go mi od urodze nia. Wy cho wy - Fiedle ra, o wypra wie do Afryki wa łem się w Puszczy ko wie, zdjęcia opo wiedział bielsz czanom pod - gdzie mieści się mu zeum arch. czas spotka nia, któ re w po łowie poświę co ne dziad kowi, A. Fidlera mar ca odby ło się w „Ma luch a w nim mnó stwo ekspo na - Ca fe”. Oka zją by ły pierw sze uro- tów z Afryki. To był mój dzi ny tego nie wielkie go mu - pierwszy i ulubio ny plac za- zeum, które mieści się na biel - baw. Od małe go słu chałem skim Ryn ku. Wy strój wnętrza opo wie ści o Afryce, oglą da łem ka wiar ni stano wią elemen ty kul- fo to gra fie, zro bione przez dziad- towe go sa mocho du PRL -u – ka podczas egzo tycz nych wy- Fia ta126p. praw. Od za wsze marzy łem więc, aby odwie dzić ten re jon ŻYCIE ZPASJĄ świa ta” – opo wia da z uśmie - Set ki zdjęć, film i nieza po mnia ne chem wnuk pol skie go po dróżni - wra żenia. Arka dy Paweł Fie dler ka. Marze nie speł nił w ubiegłym po swoim wielkim dziad ku ro ku. 33 lata po tym, jak je go odzie dzi czył nie tyl ko imię – tak- dzia dek od był ostat nią podróż że miłość do przygód iCzar ne- do Afry ki Za chod niej.

38 FIA TEM W DRO GĘ Ar kady Pa weł Fie dler od po cząt - ku pla no wa nia po dró ży wie dział, że odbę dzie ją Fia tem126p. To wła śnie „malu cha” do stał od ro- dzi ców na 16 urodzi ny. W 2009 ro ku, gdy miesz kał jesz cze w Londy nie, posta nowił małym Fia tem wy ru szyć na wyciecz kę wzdłuż granic Polski. Wy pra wa się uda ła, ale sa mo chód nie wy - trzy mał próby czasu. Dla te go w po dróż po Afryce Ar ka dy udał się innym Fiatem126p, wypro - du ko wa nym w 1998 roku, w któ rym znala zły się jednak podze spo ły z poprzed nie go sa- mo cho du. Aby „ma luch” spraw - dził się w da le kiej wy pra wie, Fie - dler Ju nior wprowa dził kilka ulep szeń. Wie lu mecha ni ków odmó wi ło mu jednak przygo to - Afrykańskie bezdroża, Fidler junior a także wyboje, koleiny i błoto przejechał były dla „malucha” Maluchem wielkim 11 państw wyzwaniem Afryki wa nia po jaz du do tak dale kiej po dró ży. Wprost mó wi li, że nie ma szans, aby auto poko na ło kon ty nent. „A ja chciałem, aby ten Fiacik był jak najbar dziej zbli - żo ny do wersji fa brycz nej. W końcu znalazł się specja li sta, któ ry za mon to wał mocniej sze usterkę. Na szczę ście towa rzy- „CRA ZY MZUN GU” prze gu by, więk szą, alu mi nio wą szył mi Ku ba Dąbrow ski, który mi skę ole jo wą oraz prostszą jest zdolnym me cha ni kiem – Pod czas po dró ży po Czar nym prze kładnię kierow ni czą z Fiata ama torem. W Egipcie na wy da - Lądzie po dróżnik w swoim zie - BIS” – wy ja śnia Ar ka dy P. Fie - nie sa mo cho du cze ka li śmy dwa lon ka wym „malu chu” odwie - dler. I kie dy wszystko było już ty go dnie. Za raz po od ho lo wa niu dził 11 państw: Egipt, Su dan, za pięte na ostatni guzik, zie lo ny go z por tu wKa irze zna leź li śmy Ke nię, Ugandę, Rwandę, Tan za - „ma luch” po sta no wił spra wić stację benzy no wą, na której wy- nię, Zambię, Nami bię, Botswa - wła ścicie lo wi nie spo dzian kę. ciągnę li śmy z auta silnik. Okaza - nę, skąd powró cił do Nami bii, „Po psuł się 1 sierp nia, dzień ło się, że skrzywi ła się tar cza a na stęp nie do je chał do Przy - przed wyjaz dem do Gdyni. Od- sprzę gła. Po jej wy mia nie ma - ląd ka Do brej Na dziei, gdzie za - ho lo wa łem go więc do por tu luch ruszył wdrogę inie spra - koń czył wy pra wę. Ze swo im po - izrę ką na sercu wy sła łem do wiał już więcej większych kłopo - jaz dem wszędzie wzbu dza li Egip tu. Nie wiedzia łem, co na- tów” – pod kre śla w uśmie chem ogrom ne za in te re so wa nie. Dzie - wa li ło i czy uda się napra wić Fie dler. ci woła ły na nie go „Cra zy Mzun-

39 gu”, czy li „sza lo ny bia ły czło - wiek”. „Ma luch ła mał wszystkie ba rie ry mię dzy ludź mi. Tury ści w swoich wielkich, te re no wych, kli maty zo wa nych sa mo cho dach by li osa mot nie ni. Wokół mnie natych miast poja wia li się zacie - ka wie ni lu dzie. Pyta li skąd je - stem, co to za samo chód. Nie - któ rzy myśle li, że to now sza wer sja in dyj skie go „Tuk, tu ka”- trzy ko ło wej rik szy! Prze ko na łem się pod czas tej wy pra wy, że Fiat 126p to fanta styczne narzę - dzie do zwie dza nia świata. Je - dzie się wolniej ibardziej chło nie ota cza jącą przyro dę” – przeko - nu je Ar ka dy Fie dler. Maluch wzbudzał duże „Ma luch” pod bił ser ca afry kań - zainteresowanie skich męż czyzn. Rekor dzi sta nie tylko chciał za pła cić za auto aż1,5 afrykańskich tys. do la rów. Mo to ry za cyj na le - dzieci gen da PRL -u wzbu dza ła tak że

spo ro emocji wśród ko biet. „Na - MALUCH CAFE – WYJĄTKOWE MIEJSCE zy wa ły go prze słod kim pojaz - dem i chcia ły, abym im go po da- Ta przytulna kawiarnia jest jednocześnie muzeum. Wystrój miejsca, jak rował” – śmie je się po dróż nik. wskazuje nazwa, nawiązuje do Fiata 126p. We wnętrzu lokalu na każdym kroku spotkać można oryginalne elementy malucha: tył ZIE LO NA „BE STIA” samochodu – z którego została zrobiona kanapa dla gości, a także silnik, Ar ka dy Fie dler o swo im „ma lu - który służy jako podstawa stolika w oranżerii, lub fragment karoserii, chu” mó wi zpodzi wem. Przy - zdobiący jedną ze ścian. W gablotach wiszą archiwalne zdjęcia z budowy zna je, że w Afry ce by wa ły mo - fabryki FSM w Bielsku-Białej, a także oryginalny talon na Fiata 126p menty, gdy do dal szej dro gi do- i talony na benzynę, jakie obowiązywały w czasach PRL-u. „Maluch pin go wał go słowa mi „da my Cafe” otwarto 15 marca ubiegłego roku.

40 Je stem wy so ki, więc od sie dze - ną róż no rod no ścią” – wy ja śnia nia za kie row ni cą za czę ły mnie wnuk pisa rza. Z kilku set go dzin bo leć plecy. Na do da tek pod su - ma te ria łu, któ ry po wstał w trak - fit ka za czę ła opadać imu sia łem cie po dró ży, zre ali zo wa ny zo sta - przy trzy my wać ją gło wą. Ale do - nie serial, liczą cy kilka na ście od- tar li śmy do celu izmie ści li śmy cin ków. Wi dzo wie będą mo gli się w cza sie, któ ry wy zna czy łem zo ba czyć nie tyl ko bajko wą so bie na po cząt ku po dró ży” – przy ro dę Afry ki. Wfil mie znaj dą mó wi zdu mą. się tak że uję cia, na których W malu chu Arka dy Paweł Fiedler ma luch pę dzi zprędko ścią je chał sam, ale drugim samo - 105 km/go dzi nę po dro gach chodem podą żała eki pa filmo wa Czar ne go Lą du. i… części za mien ne do au ta. „Za bra łem wła ści wie ca ły dru gi silnik, hamul ce, dwa zesta wy za- wie sze nia, linki, mnóstwo róż - nych śrubek, cztery za pa so we opony i 12-ca lowe fel gi. Przy go- to wa ny by łem na róż ne nie spo - dzian ki. Osta tecz nie skoń czy ło się na nie groź nych uster kach. Złapa łem tylko dwie gumy, dwa ra zy wymie nia łem łoży sko i raz pa sek kli no wy. Wiele razy utkną - ra dę, je steś zie lo na be stia”. Sy - łem w błocie imieszkań cy mu - tu acji, gdy „be stia” mo gła po lec, sie li mnie wy py chać, ale dzię ki by ło sporo. Wielkim sprawdzia - na pę do wi na tyl ne ko ła Fiat nem by ło przeje cha nie Sa ha ry. 126p bar dzo do brze ra dził so bie „Tem pe ra tu ry sięga ły 50 stop - nawet w trudnych momen tach” ni C, a prze cież sil nik w„ma lu - – opowia da wnuk pisa rza. Na chu” chłodzo ny jest powie trzem. Przy lą dek Do brej Na dziei do- Ba łem się, że wybuch nie! tarł 12 grud nia ubie głe go ro ku. SŁYNNY DZIADEK Ogrom nym wyzwa niem była Fia cik do Pol ski powró cił w lu- Etio pia, gdzie maluch mu siał tym. Obecnie prze cho dzi re - PODRÓŻNIKA wdra pać się na wyso kość mont, bo wnuk Ar ka de go Fie dle - 3500 m n.p.m. Na takich pod - ra nie za mie rza zrobić zsa mo - Arkady Fiedler urodził się 28 listopada 1894 roku jazdach trzeba było zredu ko wać cho du mu ze al ne go eks po na tu. w Poznaniu. W latach 1918-1919 brał udział bieg do dwójki ipo kilku set me- „Myślę, że odbę dzie my jeszcze w powstaniu wielkopolskim. Debiutował w 1917 trach wjeż dża li śmy na szczyt. nie jed ną, cie ka wą podróż” – mó - roku cyklem wierszy „Czerwone światło ogniska” Wspi na li śmy się tak na odcin - wi z uśmiechem. na łamach poznańskiego dwutygodnika „Zdrój”. kach liczą cych kilka na ście, a na- W 1926 wydał pierwszą książkę „Przez wiry wet kil ka dzie siąt ki lo me trów” – PO DRO DZE i porohy Dniestru”. W 1927 wyjechał w pierwszą opo wia da Ar ka dy Fie dler. AFRY KA podróż do południowej Brazylii. Sześć lat później Zde cydo wa nie naj trud niej by ło Ar ka dy Pa weł Fie dler w swo jej wyruszył do Amazonii. Gdy wybuchła II wojna po ko nać odci nek 850 kilo me - po dró ży na Czar ny Ląd nie po - światowa był na Tahiti. W 1940 roku dotarł do trów wzdłuż jezio ra Tanga ni ka. dą żał ślada mi słynne go dziadka. Wielkiej Brytanii, gdzie poznał polskich lotników Do dat ko wym wy zwa niem by ła Au tor m. in. „Bia łe go Bi zo na” walczących w Bitwie o Anglię. Fiedler napisał też słynna, afrykań ska tarka, wy- i „Bia łe go Ja gu ara” or ga ni zo wał o nich słynną książkę „Dywizjon 303”. Do Polski bo je, ko le iny, kurz i błoto. Po ko - bo wiem wy pra wy do Afry ki Za - powrócił w 1946 roku. Zamieszkał na nie 200 ki lo me trów zaj mo wa - chod niej. „Ja odwie dzi łem w Puszczykowie pod Poznaniem. W sumie, ło w tych trudnych wa run kach wschod nią część kon ty nen tu, w swoim życiu odbył 30 wypraw i podróży. na wet 12 go dzin. Filtr powie trza ale tak jak dziadek, który dzielił Napisał 32 książki, które ukazały się w 23 w sa mo cho dzie był tak za pcha - się w książkach swo imi od kry - językach i przeszło 10 milionowym nakładzie. ny, że Fiedler zmie niał go co cia mi, chcę tak że zro bić zwy - Zmarł 7 marca 1985 roku w Puszczykowie, drugi dzień. „Bywa ły momen ty, pra wy film do ku men tal ny i po ka - gdzie do dziś funkcjonuje Muzeum – Pracownia że ma luch da wał ra dę, aja nie. zać ludziom Afrykę zjej ogrom- Literacka Arkadego Fiedlera.

41 NEWSY

AMBASADOR WŁOCH Z WIZYTĄ W ZAKŁADZIE TYCHY Pod koniec marca Zakład Tychy odwiedził ambasador Włoch Alessandro De Pedys. Okazją do wizyty było spotkanie ze spółkami polsko-włoskimi działającymi na terenie Śląska, które odbyło się w siedzibie Sistema Poland. De Pedys zwiedzając Zakład Tychy w towarzystwie dyrektora Antoniego Grenia powiedział: „Relacje przemysłowe pomiędzy Włochami i Polską zawsze były i nadal są niezwykle silne. Zwłaszcza na Śląsku, gdzie Włochy są drugim po USA największym inwestorem. Polska dla Włoch jest ważna zarówno pod względem projektów infrastrukturalnych – nasze firmy są bowiem na jednym z pierwszych miejsc pod względem budowania wielkich przedsięwzięć publicznych, np. autostrad, szpitali i kolei – oraz z punktu widzenia placówek produkcyjnych, jak ta w Tychach, która jest jednym z najlepszych motoryzacyjnych zakładów w Europie”. POSZERZENIE GRUPY WYNIKI FCA SIX SIGMA GREEN BELT ZA I KWARTAŁ 23 kwietnia ceremonią wręczenia certyfikatów zakończono 4 edycję W pierwszym kwartale przychody wyniosły 26,4 mld prowadzonego przez FCA programu szkoleniowego Six Sigma Green Belt. euro, więcej o 19% (+4% przy uwzględnieniu stałych Certyfikaty (i prawdziwe zielone pasy...) dyrektor Zakładu Tychy Antoni Greń kursów walut) w porównaniu z analogicznym wręczył czterem pracownikom z Tychów i trzem z Bielska-Białej, którzy okresem 2014 r. Na wynik ten składa się z jednej pomyślnie ukończyli kurs i prowadzony równolegle projekt poprawy, stosując strony wzrost w regionach NAFTA (+38%; +13% w nim wiedzę zdobytą w trakcie szkolenia. Metodologia Six Sigma pozwala na przy uwzględnieniu stałych kursów walut) i EMEA efektywne rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem zaawansowanych (+8%; +6% przy stałych kursach) oraz w sektorze narzędzi statystyki. Odkąd w 2014 roku uruchomiono program Six Sigma Green komponentów (+17%; +12% przy stałych kursach), Belt Zielone Pasy zdobyło 38 osób w 7 zakładach FCA (Cassino, Melfi, AGAP, a z drugiej spadki zarejestrowane w obszarze GB Vico, , Tychy, Bielsko-Biała). LATAM (-21%; -24% przy stałych kursach) i przez Na zdjęciu od lewej: Arkadiusz Forenda, Tomasz Ksybek, Ewelina Karolus-Pyka markę Maserati (-19%; -29% przy stałych kursach). pracownicy FCA Powertrain Poland, Antoni Greń dyr. Zakładu Tychy, Paolo De „Adjusted EBIT” (z wyłączeniem nietypowych Blasi koordynator programu, Andrea Boarino trener oraz Magda Jans, Michał pozycji) wyniósł 800 mln euro, więcej o 145 mln Lach, Zbigniew Pająk i Łukasz Czarnowski pracownicy FCA Poland. euro (+22%) dzięki wzrostowi w regionie NAFTA i ciągłej poprawie w EMEA, w którym progres ma miejsce już trzeci kwartał z rzędu. Grupa potwierdza cele wyznaczone na rok 2015, czyli sprzedaż na poziomie od 4,8 do 5 mln samochodów, przychody wynoszące około 108 mld euro, EBIT od 4,1 do 4,5 mld euro, a zysk netto między 1 a 1,2 mld euro.

42 PIERWSZY CAMP JEEP PL ZMIANA WŁADZY W dniach 4-7 czerwca w malowniczej scenerii Jury Krakowsko- Częstochowskiej odbędzie się pierwszy w historii Camp Jeep PL. W FCA POWERTRAIN Organizatorem zlotu jest nowo powstały klub Jeep Owners POLAND Group (JOG) – największa społeczność zrzeszająca właścicieli aut z kultowym, siedmioszczelinowym grillem. Camp Jeep Nowym dyrektorem generalnym PL to impreza skierowana do osób, dla których Jeep to nie tylko FCA Powertrain Poland został marka samochodów, ale też poczucie wolności i pasji Davide Guerra. Zastąpił on na rozbudzane z każdym przejechanym kilometrem. tym stanowisku Angelo Sallustio, Dla uczestników tej trzydniowej imprezy zostaną specjalnie który powrócił do Włoch, do VM Motori, gdzie powierzono mu funkcję dyrektora zakładu. Davide Guerra ma czterdzieści lat, pochodzi z Ferrary, jest żonaty, ma dwoje dzieci (7i4lata). Ukończył Inżynierię mechaniczną w Bolonii, specjalizacja Automatyka przemysłowa i robotyka. Ścieżkę zawodową rozpoczął w VM Motori w 2001 roku jako kierownik działu Obróbki mechaniczne. W 2009 roku, mając zaledwie 34 lata, został dyrektorem zakładu i swoim zaangażowaniem przyczynił się do wytyczone trasy turystyczne oraz terenowe o zróżnicowanym wyprowadzenia firmy z jednego z najtrudniejszych w jej historii stopniu trudności. Na trasie uczestników będą wspierać okresów. Pełniąc funkcję menedżerską miał w tych czasach okazję doświadczeni instruktorzy, którzy nie tylko zadbają współpracować z tak wielkimi firmami jak Detroit Diesel, o bezpieczeństwo, ale też podpowiedzą, jak wykorzystać , Chrysler, Ferrari, Lamborghini i Ducati. niepowstrzymany potencjał Jeepów. Szczegóły imprezy W roku 2014, po nabyciu VM Motori przez grupę Fiat Chrysler dostępne są na stronie www.campjeep.pl. Automobiles, przeszedł do FCA. FABRYKA W MELFI W INTERNECIE Od kwietnia, dzięki programowi Google Maps Business View, można od środka poznać zakład produkcyjny FCA w Melfi. Google Maps poprzez wirtualną wycieczkę pokazuje cały proces produkcyjny Fiata 500X i Jeepa Renegade'a, najnowszych modeli FCA. Wirtualna podróż dostępna jest również poprzez oficjalną stronę Grupy fcamelfiplant.fiat.it, która pozwala zajrzeć KIELCE w każdy zakątek zakładu FCA w Melfi, jednej z największych GRAND PRIX i najbardziej zaawansowanych fabryk samochodowych 55 dziennikarzy spotkało się 8-9 maja na Torze Kielce, by rywalizować w Europie, także dzięki ostatniej inwestycji wynoszącej ponad w Grand Prix FCA Poland. W tym roku dziennikarze ścigali się miliard euro, przeznaczonej na rozpoczęcie produkcji nowych samochodami Alfa Romeo Giulietta 1.4 TB MultiAir o mocy 170 KM samochodów. Odwiedzający mogą, dzięki bogatemu wyborowi (z automatycznymi skrzyniami biegów TCT) i Fiat 500 0.9 TwinAir filmów i zdjęć, dokładnie poznać poszczególne fazy produkcji. o mocy 105 KM. Najszybszym dziennikarzem w klasyfikacji generalnej został Marcin Matus z tygodnika Auto Świat, który najlepiej poradził sobie z próbami wykorzystując możliwości Alfy Giulietty i Fiata 500. Wśród dziennikarek najszybsza okazała się Katarzyna Frendl z portalu Motocaina. pl, a w klasyfikacji drużynowej zwycięskie Puchary Grand Prix FCA Poland otrzymała reprezentacja magazynu Auto Świat w składzie: Marcin Matus, Adam Mikuła, Janusz Borkowski, Piotr Karczmarczyk. Grand Prix FCA Poland to także okazja do zaprezentowania dziennikarzom nowości. W tym roku był to nowy Fiat 500X.

43 FCA PONOWNIE NA PODIUM „BEST CARS 2015”

Miesięcznik „Auto Motor i Sport” ogłosił zwycięzców 21. plebiscytu „Best Cars 2015”. Konkurs odbył się równocześnie w 12 krajach europejskich, a także 60 LAT MODELU, w Chinach, Meksyku i Brazylii. W polskim głosowaniu na „Najlepsze Samochody Roku” wzięło udział 6721 KTÓRY ZMOTORYZOWAŁ WŁOCHY czytelników, którzy wybierali spośród 386 modeli seryjnych. Polacy wyróżnili aż siedem samochodów marek z grupy Wszystko zaczęło się, gdy Vittorio Valletta, ówczesny prezes Fiata, FCA. Zwycięzcą Plebiscytu w Grupie FCA została marka powierzył Dantemu Giacosie, odpowiedzialnemu za projekty Alfa Romeo, której czytelnicy przyznali pierwsze miejsce samochodów, zaprojektowanie samochodu małego, ale przestronnego, w kategorii „Stylowy Wygląd”. Piąty rok z rzędu Alfy Romeo oszczędnego pod względem zużycia paliwa i wyposażonego w silnik, Giulietta znalazła się na podium w kategorii „Samochody który „nigdy się nie zatrzyma”. Ojciec Topolino, zamknięty w jednym Kompaktowe”. W kategorii „Samochodów Sportowych” pokoju, skonstruował pierwszy na świecie samochód miejski z czterema za najlepsze auto z modeli przystępnych cenowo uznano miejscami, produkowany w wielkiej serii przez markę Fiat. Wyposażono Alfę Romeo 4C. Wielkim sukcesem jest też wyróżnienie dla go w silnik chłodzony cieczą o pojemności 633 cm³ (stąd nazwa), Alfy Romeo 4C Spider, która choć jeszcze nie trafiła do a prędkość, jaką osiągał, to 95 km/h. Miał zawieszenia niezależne na oficjalnej sprzedaży, stanęła już na podium w kategorii obu osiach, nadwozie samonośne i – po raz pierwszy w Fiacie – cały „Kabriolety”. Uznanie polskich czytelników od lat zdobywa układ mechaniczny umieszczony z tyłu. Podczas gdy silnik i układ też rodzina Fiata 500. W tegorocznej edycji sportowy napędowy znalazły się z tyłu samochodu, w komorze przedniej Abarth 500 ponownie zajął drugie miejsce wśród umieszczono zbiornik i koło zapasowe. „Samochodów Najmniejszych”. W segmencie „Auta Klasy W ciągu 15 lat wyprodukowano prawie 2,7 mln egzemplarzy. Średniej Wyższej” Maserati Ghibli uplasowało się na Według oficjalnych danych wyróżnia się Fiaty 600 „pierwszej serii”, najwyższym stopniu podium, a topowy Maserati produkowane w latach 1955-1960 oraz „drugiej serii” (lub Fiaty 600 D), Quattroporte, napędzany silnikami o mocach od z silnikiem wzmocnionym do 29 KM (pojemność 767 cm³), 410 do 530 KM, zachował trzecie miejsce w kategorii a produkowane między rokiem 1960 i 1969. Najbardziej poszukiwane „Samochody Luksusowe”. Z kolei najmocniejsze (963 KM) przez kolekcjonerów Fiaty 600 to modele z roku '55 i najszybsze drogowe Ferrari w historii – LaFerrari z kierunkowskazami umieszczonymi na błotnikach oraz wersja znalazło się na drugim miejscu w kategorii z płóciennym dachem z roku '56. „Samochodów Sportowych”. PANORAMA LAUREATEM „FLEET AWARDS POLSKA”

Już po raz 14. największy miesięcznik branżowy „Fleet” ogłosił laureatów „Fleet Awards Polska”, branżowego plebiscytu cieszącego się największym uznaniem managerów flot, producentów i importerów samochodów oraz firm usługowych w Polsce. Zwycięzcą „Fleet Awards Polska” w kategorii „Minibus” został samochód Fiat Ducato Panorama, wersja przeznaczona do przewozu osób. Model, produkowany nieprzerwanie od 1981 roku w fabryce Sevel we włoskiej Val di Sangro, doczekał się pięciu generacji, 5 milionów wyprodukowanych egzemplarzy i pozostaje liderem w branży i wzorcem w swojej kategorii. W plebiscycie nagrodzona została także, spośród importerów, Grupa FCA, która zdobyła tytuł „Firmy przyjaznej fleet managerowi”.

44 SEVEL – 5 MLN SAMOCHODÓW Największa europejska fabryka produkująca lekkie pojazdy użytkowe wyprodukowała 5 mln samochód. Jest nim nowy Fiat Ducato, bestseller marki Fiata Professional, który od 34 lat i pięciu już generacji jest najlepszym towarzyszem podróży i pracy dla ponad 2,6 mln osób. Z kamperów na bazie Ducato korzysta ponad 500 tysięcy rodzin. Pojazd z „jubileuszowym” numerem został zakupiony przez klienta włoskiego i jest to wersja do przewozu osób Panorama z silnikiem 2.3 Multijet II o mocy 130 koni. Wyprodukowano go w miejscowości Atessa, w zakładzie Sevel, który powstał w 1978 roku po zawiązaniu spółki joint venture pomiędzy FCA i PSA . ULUBIONY SAMOCHÓD Produkcja rozpoczęła się w 1981 roku. Obecnie dzienna BRAZYLIJCZYKÓW zdolność produkcyjna to ponad tysiąc egzemplarzy. jest w Brazylii najlepiej sprzedającym się samochodem. W 2014 roku zarejestrowano prawie 184 tysiące egzemplarzy tego modelu (jego udział w rynku to 5,5%). Jest on produkowany w zakładzie w Betim, a w rankingu sprzedaży nie wygrał z nim nawet Volkswagen Gol (to nie pomyłka, tak bowiem nazywa się samochód produkowany przez tę niemiecką grupę w Ameryce Południowej). Pierwszy model Palio został wprowadzony na rynek w 1996 roku. Od tamtego momentu w samej tylko Brazylii, gdzie jest produkowany, sprzedano ponad 3,1 mln jego egzemplarzy, a ponad 200 tys. wyeksportowano do innych krajów świata. Sukces Palio jest również sukcesem marki Fiat, która jest od 13 lat liderem w Brazylii zarówno w przypadku samochodów osobowych, jak i pojazdów użytkowych. W 2014 roku Fiat sprzedał tam niemal 700 tys. samochodów, o ponad 119 tys. więcej niż pierwszy z konkurentów marki. NIE ŻYJE JANUSZ KANIEWSKI

Pracował przy Ferrari California, Ferrari 458 Italia, a ostatnio także przy wnętrzu najnowszego 488 GTB. Współtworzył Alfę Mito i Giuliettę oraz Lancię Delta. Specjalizował się w motoryzacji, jak twierdził – w nadawaniu samochodom ładunku emocjonalnego – ponieważ po ukończeniu Wydziału Architektury na Politechnice Warszawskiej studiował na Wydziale Projektowania Samochodów Istituto di Design w Turynie. W swoim portfolio miał jednak także projekty RENEGADE DWOI SIĘ I TROI niezwiązane z motoryzacją, jak chociażby buty narciarskie. Brał udział również Model Renegade, pierwszy Jeep produkowany wyłącznie poza w projektowaniu aktualnego logo marki Fiat. Stanami Zjednoczonymi, wytwarzany jest obecnie we włoskim O swojej pasji i pracy opowiadał w numerze zakładzie w Melfi. By stawić czoła popytowi z całego świata, 84 FWN (luty 2010 r.). Janusz Kaniewski, jeden do tej linii montażowej dołączą wkrótce dwie inne linie: jedna z najbardziej cenionych projektantów młodego w Pernambuco, gdzie niedawno w otwarciu tego brazylijskiego pokolenia, zmarł 9 maja, w wieku 41 lat. zakładu uczestniczył , a druga w chińskim Guangzhou, gdzie produkcja modelu Renegade rozpocznie się w 2016 roku. Uczeń Anna Szafrańska, zdjęcia Satiz Poland i mistrz

W beznadziei jest nadzieja – to życiowe motto Tadeusza Modrzejewskiego – skryptora z Bielska-Białej.

46 ylko z pozo ru kamie ni ca przy ul. Pankie wi - o du żym go spo dar stwie rol nym jej sy na wKo za - cza 1 nie różni się niczym od innych bu dyn - ko wi cach Dol nych ko ło Gole szo wa, w któ rym po- Tków sto ją cych w re jo nie biel skie go Ryn ku. trzeb na jest pomoc przy żniwach. „Miałem być ty - Wy star czy jed nak prze kro czyć jej próg, by zna leźć dzień – zo sta łem rok. To by li wykształ ce ni lu dzie. się w innym świecie, wypeł nio nym boha tera mi po- Uczyli mnie podstaw rysun ku i malar stwa. Pew- wieści Włady sława Stani sława Reymon ta. Pieczę ne go dnia przy je chał jednak mój ojciec iza brał nad tym ma gicz nym miej scem peł ni je den czło - mnie do domu. Ojciec chciał, abym wyuczył się wiek – je go twór ca i ku stosz – Ta de usz Mo drze - po rząd ne go za wo du. Tra fi łem więc do szko ły włó - jew ski, człowiek wie lu ta len tów. kien ni czej i zosta łem tka czem” – opowia da. W biel skich fa bry kach włó kien ni czych Mo drze jew - WIO SNA ŻY CIA ski prze pra co wał25 lat. Ta histo ria rozpo czyna się w Cygań skim Lesie po- nad pół wie ku te mu. Są siad ka pań stwa Mo drze - SNY PRZE ZNA CZE NIA jew skich wyrzu ca na śmiet nik pudeł ka z niepo - Ta de usz Mo drze jew ski wie, że w je go ży ciu nic nie trzebny mi rzecza mi. W jednym znich kilku na sto - dzie je się przy pad kiem. Już w wieku ośmiu lat let ni Ta de usz znaj du je zu ży te pędz le ifar by olej ne. mie wa nie zwy kłe sny. Wi dzi wnich bra mę, aw niej Mo drze jew ski do dziś pa mię ta po stać ubraną wsurdut. Według bielsz cza ni na chwi lę, gdy odurzył go za pach jest to Wła dy sław Sta ni sław Rey - farb. „Wcześniej wi dzia łem dzie ła mont. „Mistrz pod szedł do mnie, Vin cen ta van Go gha ipo my śla - łem, że też spróbu ję coś nama - lo wać” – wspo mi na. Pierw sze je go ob ra zy po wsta ją na łonie na tury. Tadziu maluje je w tra wie, ukryty za krza ka mi agre - stu. Je den z są sia dów Mo drze jew skich po sta - nawia sprawdzić, dla cze go chłopak ciągle się ukry wa. „Kiedy wkroczył do mojej kry jów ki bar dzo się zdzi wił, że ma lu ję. Powie dział, abym przy szedł do niego na drugi dzień, to dosta nę ja kąś robo tę i za ro bię na lep sze far by. To by ła mo ja pierw sza pra ca. Do sta łem wia dro le pi ku, pę dzel ipo ma lo - wa łem płot. Za otrzy ma ne pie nią dze ku pi łem swo - je pierwsze przybo ry malar skie” – opowia da Mo- drze jewski. Ży cie młode go Tade usza różo we nie jest. Ma sied- mio ro rodzeń stwa. W do mu liczy się każ dy grosz, więc nasto la tek czę sto dora bia, by po móc zapra - co wa nym ro dzi com. „Pra co wa łem u ogrod ni ka, sa dzi łem sa ła tę lub rzod kiew ki. Zbie ra łem tak że Brama ze snów Tadeusza chry zan temy. Czasa mi za miast pie niędzy dosta łem Modrzejewskiego wo rek ziem nia ków al bo ja kieś wa rzy wa. We so ło przy ulicy nie było, bo wdomu się nie przele wa ło. Jak boha - Pankiewicza tero wie „Chłopów” od młodo ści związa ny byłem z zie mią” – przy zna je. TRUD NY WY BÓR Ostat niego polskie go skry bę od dziec ka fascy nu - ją ko nie. Dla nie go żad ne in ne zwie rzę nie po sia da ty le wro dzo nej gra cji. Dla te go czę sto je ma lo wał i ma lu je. Ma ło brako wa ło, a został by zawo do wym dżoke jem. W wieku16 lat wyjeżdża do Warsza wy, gdzie na to rach wy ści go wych Słu żew ca może ob- ser wo wać ko nie zbli ska. Po pół ro ku mu si jednak wró cić do ro dzin ne go Biel ska. Wte dy pomoc ną dłoń wy cią ga do nie go są siad ka. Opo wiada mu

47 Malowidło wziął za rę kę iprze pro wa dził przez bra mę. Mó wił, ścienne że bę dę żył wdwóch świa tach – rze czy wi stym Do tej pory prywatne Muzeum Literatury wykonane przez i epokę wcześniej. Zapo wia dał, że jak odnaj dę tę odwiedziło ponad 150 tysięcy osób. Modrzejewskiego, bra mę snów i ma rzeń, to już nie bę dzie odwro tu” przedstawiające Wśród nich goście z najdalszych zakątków – mó wi Ta de usz Mo drze jew ski. ślub Boryny świata: RPA, Chin, Maroka, Japonii, Tajlandii, z Jagną Kiedy więc 26 lat temu Modrze jew ski staje przed Malezji. Po każdej z wizyt pozostał ślad kamie ni cą przy ul. Pankie wi cza wie, że to miejsce w księgach pamiątkowych, które Tadeusz jest mu prze zna czo ne. To wła śnie tu znaj du je się Modrzejewski skrupulatnie gromadzi. bra ma, przy któ rej w snach re gu lar nie spo ty ka swo jego mi strza (sce nę ze snów zoba czyć można wśród obra zów, któ re wi szą wmuzeum). Lo kal, przy zna ny Mo drze jew skie mu przez biel ski ZGM -u był za nie dba ny, skryba wy re mon to wał go wła sny mi rę ka mi i na własny koszt. Wszystkie ma - lo wi dła na ścianach to jego dzieła. Każdy detal, ob raz, ozdoba na drew nia nym stropie ma swój sens. O tym jak bardzo był zdeter mi no wa ny, by stwo rzyć swoje mu zeum, świadczy tak że ogró - dek, do które go prowa dzi jeden zmuze al nych ko- ry tarzy. „Wynio słem w wiadrach gruz, który zała - do wa łem na czterna ście cięża rówek! Po tem przy- no si łem tu zie mię – każ de go dnia po kil ka ki lo gra mów. Dzię ki ogrom ne mu wy sił ko wi kwit ną w mo im ogródku m.in. pier wiosn ki, fiołki iprze bi - śnie gi. Jest tu pięknie” – mówi zuśmiechem Ta - de usz Mo drze jew ski. Przy wej ściu do ogród ka stoi ogrom ny ka mień, na któ rym wy rył mot to, któ - re do dziś po zwa la mu prze trwać naj trud niej sze chwi le: „W bez na dziei jest na dzie ja…”.

48 ŻY CIE MNI CHA WY BÓR MI STRZA Od 1989 roku Tade usz Modrze jew - ski przepi sał i zilu stro wał ponad 112 Na py ta nie, dla cze go znaczną część swo je go ży - dzieł. Więk szość znich, w najważ - cia poświę cił Włady sła wo wi Reymon to wi, odpo - niejszym pomiesz cze niu w muzeum – wiada bez waha nia: „To on mnie wybrał!”. Dlate - skryp to rium. W nie wiel kiej wnę ce stoi go naj waż niej szym z prze pi sa nych dzieł są dla Ta - krzesło i stolik, ana nim świeczki. Na ścianie de usza Modrze jew skie go „Chło pi”. Aw wy da nych wi si lustro, opra wio ne w drew nia ne ramy, zdo bio - przez nie go rę ko pi sach spo ro jest ilu stra cji. „Kie - ne przez biel skie go skrybę. Przez ponad20 lat co - dy kupo wałem powie ści Reymon ta w anty kwa ria- dzien nie, po kil ka go dzin, sie dział wtej swo jej sa- tach albo poży cza łem je z biblio tek zauwa ży łem, motni i praco wał. Osiem lat poświę cił na przepi sa - że nie ma w nich ry sun ków. Dla te go po sta no wi - nie „Chłopów” WładysławaStanisława Rey mon ta, łem po wieść uroz ma icić. „Mam swo je za sa dy: je - a pięć na „Zie mię Obieca ną”. 13 lat pra co wał nad den rozdział – jedna minia turka” – wy jaśnia bielski wy da niem „Krzyża ków” Henry ka Sienkie wi cza. Po skry ba. Uważa, że prze pi su jąc twórczość pi sa rza, raz dru gi „Chło pów” prze pi sywał lat pięć. od da je mu hołd. Kil ka lat te mu do Biel ska -Bia łej Pa trząc na własno ręcz nie wyda ne przez Modrze - przyje chał z Pary ża wraz z rodzi ną poto mek pisa - jew skie go dzie ła, któ re w mu zeum prze cho wy wa - rza. Goście nie mogli uwierzyć, że jeden czło wiek ne są w spe cjal nych ga blo tach, trud no uwierzyć, po świę cił tyle pracy ich przodko wi. Naj więk sze że jest… dyslek ty kiem. „Pamię tam jak w szkole wra że nie zro bił na nich wy ko na ny przez Mo drze - pod sta wo wej na- jew skie go wi traż zpo do bi zną pi sa rza. Od pierw - uczy ciel ka ję zy ka Rękopisy sze go dnia wio sny do ostatnie go dnia la ta pada - pol skie go czy ta ła ją przez niego pro mie nie słoń ca. Skryptorium. opi sy przyro dy skryptora Mo drzejew ski często od wie dza Lipce Rey mon tow - Tadeusz z „Pana Tade usza” skie. To właśnie tu polski no bli sta umieścił ak cję Modrzejewski Adama Mic kie wi - można spotkać „Chło pów”. Dla bielsz cza ni na każ dy wy jazd do tej w czasie pracy. Powyżej: cza. W głowie ukła- niewiel kiej wsi, poło żonej w woje wództwie łódzkim, witraż da ły mi się go to we w galeriach na to wiel kie prze ży cie. Do tej po ry był tam 80 ra zy. Po z podobizną ob ra zy, ale jak sam raz pierw szy w 1984 r. – 12 lat po emi sji se ria lu Reymonta wzią łem książkę do całym świecie „Chłopi”, w re ży se rii Jana Rybkow skiego. Wyjąt ko- autorstwa rę ki, nie byłem się wstanie skupić” – opo wia - wą atmos fe rę tego miejsca Modrze jew ski Modrzejewskiego da. Wtedy posta nowił przepi sać jakiś utwór. sta rał się od dać m.in. w malo wi dłach, Pierwszym było „Brzydkie kacząt ko” Hansa które zdobią jego muzeum. Na jednej ze Chri stia na An der se na. „Pi sa łem du ży mi ścian wid nie je sce na ślu bu Ma cie ja Bo ry - i ma ły mi li te ra mi. Ro bi łem takie za wi ja sy, że ny z mło dą i pięk ną Ja gną Pa cze siów ną. dziś sam nie potra fię siebie odczy tać. Po- tem zaczą łem stoso wać już tylko lite ry dru- ko wa ne. Wszystkie wy da ne przeze mnie Władysław Stanisław Reymont – właściwie książki mają jedną wielkość liter – na Stanisław Władysław Rejment urodził się trzy mili me try” – wyja śnia Modrze jew - 7 maja 1867 roku w Kobielach Wielkich, ski. Pi sze cze skim piór kiem ma cza - w rodzinie organisty. Rodzice chcieli, aby został nym w tuszu. Kiedyś na szarym pa- organistą, ale on miał inne plany. Odmówił pie rze, obecnie na bry sto lu. uczęszczania do szkół, często zmieniał zawody, Rę ko pi sy autor stwa Modrze jew - miejsca zamieszkania, dużo podróżował po skiego spotkać można wgale riach Polsce i Europie. W latach okresie 1884-1888 na ca łym świe cie m.in. wChi- był aktorem w wędrownych grupach nach i Ka na dzie. Każ dy ma wy - teatralnych, następnie w latach 1888-1893 jąt ko wy cha rak ter, ozdo bio ny dzięki protekcji ojca znalazł zatrudnienie jest au tor ski mi ilu stra cja mi. jako niskiej rangi funkcjonariusz Kolei Książ ki wy glą dem przy po mi na ją Warszawsko-Wiedeńskiej. Z twórczości śre dnio wiecz ne manu skryp ty. literackiej utrzymywał się od 1894 roku. „Pro jek tu ję okład ki i od po wied nio 13 listopada 1924 roku Reymont otrzymał je opi su ję. Na każdej są słowa: Wy - Nagrodę Nobla za powieść „Chłopi”. Dzieło da nie Do mo we MT – Modrze jew ski prezentuje życie społeczności zamieszkującej Tade usz, a także rok, w którym za- wieś Lipce, w trakcie czterech pór roku. Pisarz czą łem przepi sy wać i da ta, kiedy umarł 5 grudnia 1925 roku w Warszawie. skoń czy łem” – pod kre śla.

49 Poniżej: Po stacie są wielko ści doro słego człowie ka. ców rodzin nego mia sta, któ rzy pozdra wiają go na Stary Rynek uli cy sło wa mi: Cześć, Rey mont! w Bielsku-Białej, CZEŚĆ, „REY MONT” URZĘD NI CZE RA CJE w pobliżu Tade usz Modrze jew ski ma uczucio wy stosu nek do Tade usz Mo drze jew ski wie rzy, że w przy szło ści je - którego znajduje każ dej książki, którą wydał. Nie chce ich sprzeda - go spu ści zną za opie ku je się biel ski ma gi strat. Do się muzeum wać, choć kilka krot nie został do tego zmuszo ny, tej po ry jed nak nie uda ło mu się po ro zu mieć bo mu zeum cią gle bory ka się z pro ble ma mi finan - z urzęd ni ka mi. Przed sta wi cie le Urzędu Mia sta so wy mi. W ka mie ni cy od kil ku na stu lat nie ma prze ko nu ją, że chęt nie po mo gą Mo drze jew skie - ogrze wania. Zi mą tempe ra tura spa da tu do kilku mu. Musi jednak spełnić pewne warun ki. „Modrze - stop ni powy żej ze ra. „Re kord zim na padł kil ka lat jew ski jest bez wąt pie nia barwną po sta cią, a je go temu, gdy w budyn ku było -18 stopniC. Woda hob by jest nie spo ty - w rurach za mar zła i przez dwa mie siące nie mo- Aż trudno ka ne i inte re su ją ce – głem na wet umyć rąk. Po tem wyłą czo no także wy ja śnia To masz Fi - prąd” – opo wia da Ta de usz Mo drze jew ski. uwierzyć, coń, rzecznik pra so - Te raz pra cu je w do mu, choć wmu zeum by wa co - wy biel skie go Urzę du dzien nie, z wy jąt kiem po nie dział ków. Pla ców kę że można Mia sta w Biel sku -Bia - z tru dem utrzymu je z dobro wol nych datków od- łej. – Jego dzia łal ność wie dza ją cych. Zda rza się, że wcią gu miesią ca poświęcić tyle nie ma jednak żadnej uzbie ra kil ka dzie siąt zło tych, by wa, że nic, choć for my prawnej. „Mu - od wie dza ją cych nie bra ku je. Kil ka ra zy muzeum pracy jednemu zeum Li te ra tu ry” to grozi ło za mknię cie. Mo drze jew ski nie ma bo wiem pisarzowi je dy nie na zwa uży - na opłace nie rachun ków za ogrze wa nie i prąd. wa na przez niego sa - Wciąż jednak wierzy wludz ką życz li wość. Zda rza me go. W rze czy wi sto ści obiekt, w którym pre zen - się, że lu dzie wysy ła ją mu pienią dze pocz tą. Nie- tuje własno ręcz nie przepi sa ne przez siebie książ- daw no otrzy mał pacz kę od pol skie go pro du cen - ki, nie jest wpi sa ny do Państwo we go Reje stru ta świec, dzięki temu nie musi siedzieć tu po Mu zeów. Ta deusz Mo drze jew ski – ja ko oso ba fi - ciem ku. Może też liczyć na gorą cą her ba tę czy zycz na – nie mo że li czyć na po moc fi nanso wą ze ciepłą zupę od sąsia dów. I na sympa tię mieszkań - stro ny gmi ny. Nie po zwa la ją na to prze pi sy pra wa.

50 Jed nak na przestrze ni ostat nich lat wła dze miasta wie lo krot nie pró bo wa ły po móc pa nu Mo drze jew - skiemu. Propo no wa li śmy mu zało że nie stowa rzy - szenia lub połą czenie sił z jakimś funkcjo nu ją cym już sto wa rzy sze niem. Wtedy mógł by li czyć na kon kret ne wspar cie ze stro ny mia sta. Nie ste ty od - rzucił taką możli wość. Dostał również propo zy cję pra cy, ale jej nie przy jął. W od po wie dzi na ar gu men ty mia sta Mo drze jew ski mówi: „Zawio dłem się już na funda cjach. Chciał- bym, aby to miejsce zosta ło w przyszło ści zacho - wane. Przecież ja tego wszystkie go nie robię dla sie bie. Czę sto lu dzie pyta ją mi się, co wspólne go z Bielskiem -Bia łą ma Wł. St. Rey mont? Od po - wiedź jest pro sta – mnie i swo je mu zeum” – pod - kre śla Ta de usz Mo drze jew ski. PRZED NIM WIELE PRACY Ta de usz Mo drze jew ski po trze bu je jesz cze sied miu lat, aby prze pi sać kom plet dzieł swo je go mi strza, a tak że te książki, które musiał sprzedać. Ostat nie czte ry la ta po świę cił na wy da nie „Ko me diant ki” Modrzejewski Rey mon ta. Wkrót ce za cznie prze pi sy wać „Fer - sam menty”, dalszą część opowie ści o Jance Orłow - wyremontował skiej, głównej boha terce „Kome diant ki”. Przygo to - i urządził wnętrze wał już nawet specjal ną ga blo tę, w której umiesz- muzeum czo ne bę dą wszyst kie dzie ła pisa rza, których literatury im. ak cja dzie je się wte atrze. W. St. Reymonta Tade usz Modrze jew ski, marzy ciel z Bielska -Bia łej stwo rzył coś niepo wta rzal ne go. Czaru ją cy świat słów i obra zów. To miej sce, wktó rym każ dy uda- je się w po dróż do prze szło ści.

51 52 Biegiem po górach Czy w ciągu 50 minut można wbiec na Kasprowy Wierch z Ronda Jana Pawła II w Zakopanem? Dla wytrawnych biegaczy górskich nie stanowi to problemu. Wśród nich są bowiem i tacy, którzy biegiem zdobywają o wiele wyższe szczyty, jak na przykład: Mont Blanc, Kilimandżaro, Elbrus czy nawet Mont Everest! Szybki rozwój tej dyscypliny sportu sprawia, że zawodnicy, zarówno w Polsce jak i za granicą, poszukują coraz bardziej różnorodnych tras i coraz większych wyzwań. A to czyni biegi górskie niezwykle fascynującym hobby.

Anna i Robert Celińscy

zdjęcia: Fotolia

53 iegi górskie są pasjonującą i piękną w swej prostocie dyscypliną sportu. Organizowane Bw naturalnym otoczeniu, pozwalają biega- czom na bezpośrednią bliskość z przyrodą. Zna- czącym walorem jest również ich aspekt este- tyczny. Wiele biegów odbywa się w przepięknym, panoramicznym terenie, co nie tylko wpływa po- zytywnie na samopoczucie, ale również pozwala „zabić” monotonię biegu i w znacznym stopniu go umilić. O nudzie trudno mówić również ze względu na zróżnicowanie tras: podbieg, zbieg, bezustanna zmiana nawierzchni czy widoków, przyczyniają się do ich różnorodności. Wielką zaletą biegania po górach jest dodatkowo możliwość przebywania na świeżym powietrzu, co korzystnie wpływa na zdrowie. Warta podkreślenia jest również miła atmosfera panująca podczas im- prez górskich oraz ich kameralność wynikająca naj- częściej z ograniczonej liczby uczestników biegów. Dużą satysfakcję czerpie się z pokonywania rekor- dów czasowych wyznaczonych na poszczególnych szlakach turystycznych i z tego, co jest chyba naj- piękniejsze – osiągnięcia linii mety na szczycie góry! HISTORIA BIEGÓW GÓRSKICH Za genezę biegów górskich uznaje się zdarzenie, jakie miało miejsce w 1068 roku w Szkocji, kiedy król, chcąc wyłonić najlepszych posłańców, nakazał każdemu aplikującemu młodzieńcowi wbiec i zbiec z pobliskiego wzgórza. Posadę otrzymywał naj- lepszy z nich. Pierwszy udokumentowany bieg górski odbył się w Anglii w 1868 roku w miejscowości Green- wood. Za ikonę biegów górskich, a zarazem za jedną z najstarszych tego typu imprez, która organizowana jest nieprzerwanie od 1895 roku do dnia dzisiejszego, uważa się Ben Nevis Race. Bieg odbywa się w formule an- glosaskiej, a jego nazwa pochodzi od najwyższego szczytu Wielkiej Brytanii (1344 m n.p.m.), którego zdobycie jest celem biegaczy. Rozwój tej dyscypliny sportu nastąpił w drugiej po- łowie XX wieku. Poza Wielką Brytanią biegi odno- towały duży rozkwit przede wszystkim we Wło- szech. Ich wzrastająca popularność spowodowała powstanie w 1984 roku federacji dedykowanej właśnie tej dziedzinie sportu. W efekcie biegi gór- skie, decyzją IAAF, zostały włączone do działu Lek- kiej Atletyki. Aktualnie Federacja WMRA (World Mountain Running Association) co roku organizuje imprezy o randze Mistrzostw Świata i Europy oraz Puchar Świata w biegach górskich. Imprezy tej rangi gościły już w Polsce czterokrotnie – Mistrzo- stwa Europy Seniorów w Międzygórzu (2000 r.) oraz w Korbielowie (2004), natomiast Mistrzostwa Świata Weteranów odbyły w Ustroniu (2001) i w Korbielowie (2010).

54 W 2013 roku Polska była wręcz światową stolicą biegów górskich. W sierpniu, w ramach Maratonu Karkonoskiego odbyły się Mistrzostwa Świata na długim dystansie, a we wrześniu, w Krynicy, miały miejsce Mistrzostwa Świata Seniorów (styl anglo- saski). W 2014 roku w kalendarzu biegów górskich znalazły się z kolei m.in. Mistrzostwa Europy We- teranów (Bieg na Wielką Sowę). Obecność takich imprez w polskich górach z pewnością pozytywnie wpływa na popularyzację tej dyscypliny sportu w naszym kraju. ROZWÓJ BIEGÓW GÓRSKICH W POLSCE Za miejsce narodzin biegów górskich w Polsce można uznać Zakopane. W 1925 roku Towarzy- stwo Gimnastyczne „Sokół” zorganizowało tam tatrzański bieg górski. Do dziś ten prężnie działa- jący klub jest współorganizatorem m.in. Mistrzostw Polski w Skyrunningu. Pierwszy prawdziwy bieg górski odbył się w Kar- konoszach oraz na Babią Górę w 1985 roku na dystansie półmaratońskim. Natomiast najstarszą i zarazem najbardziej kultową imprezą jest Bieg Śnieżnicki, rozgrywany nieprzerwanie już od 23 lat w Międzygórzu. Warto również wspomnieć o dwóch innych, organizowanych od lat zawodach: Biegu na Ślężę (w tym roku odbędzie się 22. edy- cja) oraz Biegu na Magurkę. Prawdziwy rozkwit natomiast miał miejsce w 2009 roku, kiedy na te- renie naszego kraju odbyły się 42 biegi. W 2010 i 2011 było ich już około 50, w 2013 roku – 66, a w 2014 roku – 150. Portal www.biegigorskie.pl od pięciu lat prowadzi Ligę Biegów Górskich, czyli ranking najlepszych biegaczy. W ciągu całego sezonu zawodnicy zbie- rają punkty, których liczba uzależniona jest głównie od zajętego miejsca, rangi imprezy czy też liczby wana jest przeważnie na jakimś szczycie. Nato- Wielką zaletą osób startujących. Na koniec roku wyłaniani są miast w biegu anglosaskim trasa biegnie raz pod biegania po najlepsi zawodnicy w klasyfikacji generalnej, ale górę, raz w dół – często wbiega się na jakiś szczyt, górach jest również w każdym stylu. Biegi górskie honorowane a następnie trzeba z niego zbiec do mety. możliwość przebywania są przez Polski Związek Lekkiej Atletyki i można W imprezach o randze mistrzowskiej trasa wyzna- na świeżym uzyskać w nich klasy sportowe. czana jest najczęściej na zamkniętej, kilka razy po- powietrzu konywanej, relatywnie niedługiej pętli. W czasie za- CHARAKTER BIEGÓW GÓRSKICH wodów trzeba zaliczyć zarówno podbieg, zbieg, Bieg górski musi spełniać dwa warunki: musi od- jak i odcinek płaski. Taka konfiguracja jest bardzo bywać się w górach, natomiast suma przewyższeń interesująca dla kibiców, którzy mogą cały czas nie może stanowić mniej niż 5% w stosunku do obserwować rywalizację, ponieważ zawodnicy długości dystansu, a w przypadku biegu długiego przebiegają kilka razy w tym samym miejscu. (od półmaratonu wzwyż) nie mniej niż 3%. Zatem Biegi górskie dzielą się również ze względu na dys- do tej dyscypliny sportu zaliczany będzie przykła- tans. Biegi o długościach między 21-42 km uzna- dowo bieg, który ma długość 5 km z sumą prze- wane są za długodystansowe, a bieg powyżej wyższeń minimum 250 metrów. 42 km definiowany jest jako bieg ultra. W konkurencji tej rozróżnia się dwa style – alpejski Warto również wspomnieć o najmłodszej, ale nie- oraz anglosaski. Zasadniczą różnicą pomiędzy nimi zwykle szybko rozwijającej się odmianie biegów jest to, że w biegu alpejskim trasa w przeważającej górskich, jaką jest Skyrunning. Odbywają się one części dystansu biegnie pod górę, a meta usytuo- tam, gdzie spotyka się ziemia z niebem, a pomysł

55 Wiele biegów ten narodził się w głowie młodego Marino Giaco- odbywa się mettiego, włoskiego alpinisty, który z grupą wspi- w przepięknym, naczy urządzał pionierskie wyścigi na Mont Blanc panoramicznym oraz Monte Rosa. W 1993 roku Marino zaczął or- terenie, co wpływa ganizować biegi po Himalajach, meksykańskich pozytywnie na wulkanach, na Mount Kenya. W 1995 roku założył samopoczucie, fundację, która istnieje do dziś pod nazwą Interna- a także tional Skyrunning Federation (www.skyrunning.com) pozwala „zabić” i zajmuje się promocją oraz dalszym rozwojem bie- monotonię biegu gów wysokogórskich. Skyrunning powinien odbywać się na poziomie 2000 m n.p.m., a przewyższenie musi stanowić minimum 30% w stosunku do długości dystansu. W Polsce kryteria te spełniają jedynie Tatry, gdzie od 2012 roku odbywają się Mistrzostwa Polski w Skyrunningu w ramach Biegu im. Druha Fran- ciszka Marduły. Trasa liczyła ponad 25 km, a suma przewyższeń – ponad 3000 m. W tym roku trasa została jeszcze wydłużona. Przy tak ogromnych przewyższeniach czasami trudno mówić o biegu. Nawet czołowi zawodnicy wielokrotnie korzystają z tzw. stylu pirenejskiego, który polega na mocnym w domu. W miarę zbliżania się do sezonu należy podchodzeniu. Dyscypliną tą zainteresowane są skoncentrować się na trenowaniu bardziej specy- zwykle osoby, które chcą połączyć pasję biegania ficznego elementu, czyli siły biegowej. Podstawo- z pasją wspinania się po górach, bo granica między wymi jednostkami do jej budowania są: długie tymi aktywnościami czasami się zaciera. (800-1000 m) lub krótkie (100-200 m) podbiegi, Biegi typu skyrunning są trudne technicznie. które powtarza się od 4-12 razy w zależności od Strome podbiegi i niebezpieczne zbiegi wymagają stopnia wytrenowania. Dobrym elementem przy- od zawodników bardzo dobrego przygotowania gotowawczym są wieloskoki (lepiej robić je pod fizycznego oraz dobrej adaptacji do wysokości. górę – mniej obciążają kręgosłup), skipy, bieg ciągły lub interwałowy pod górę oraz krosy. Oczywiście JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO nie można zapominać o szybkości, tj. o interwałach STARTÓW W BIEGACH GÓRSKICH? szybkościowych na płaskim terenie. Nie należy Podczas treningu należy pracować nad wszystkimi również zaniedbywać wytrzymałości i raz w tygod- elementami, czyli siłą (na którą kładzie się najwięk- niu wybrać się na dłuższą wycieczkę biegową, naj- szy nacisk), wytrzymałością, szybkością oraz lepiej po górach (2-4 godz.). sprawnością ruchową. Rozpoczynając trening, warto najpierw zbudować bazę biegową, tj. starać TECHNIKA I TAKTYKA BIEGANIA się biegać dużo kilometrów, w spokojnym tempie, W biegach górskich bardzo ważna jest technika najlepiej w terenach górskich. W okresie przygo- zarówno podbiegania, jak i zbiegania. Zawodnicy towawczym wolny czas powinno się spędzać na mają najczęściej do czynienia z bardzo zróżnico- siłowni lub wykonywać samemu ćwiczenia wanym terenem (ostre lub lekkie podbiegi, odcinki płaskie, zbiegi) oraz zmienną nawierzchnią. Jeśli chodzi o podbieg, wykonać go należy najczęściej krótkim krokiem, na lekko ugiętych kolanach, w po- zycji półsiedzącej. Kiedy biegacz ma do czynienia z bardzo stromym podbiegiem, może skorzystać z tzw. „podejścia pirenejskiego”, czyli mocnego podchodzenia długimi krokami z trzymaniem rąk na udach. Czasami warto zastosować również podbieganie bokiem, na przemian – raz lewym, raz prawym. Dzięki tej technice odpoczywają mięś- nie czworogłowe, których ból jest najbardziej od- czuwalny podczas biegu na wprost pod górę. W czasie kiedy zbiegamy, mięśnie muszą się jed- nocześnie rozciągać i kurczyć, co powoduje ich duży ból. Należy wówczas przyjąć sylwetkę lekko

56 nim jeszcze poczuje się pragnienie. Nie można także zapominać o odpowiednim obuwiu dopa- sowanym do rodzaju biegu. GDZIE MOŻNA BIEGAĆ W BESKIDACH? Beskidy oferują amatorom biegów górskich świetne warunki. Organizowanym w tym paśmie wielu zawodom sprzyja także umiarkowany klimat górski. W promieniu 60 km od Bielska-Białej co roku, między marcem a listopadem, organizowane są następujące biegi: Magurka (2 biegi), Hrobacza Łąka, Żar (2 biegi), Groń Jana Pawła II, Szyndziel- nia, Błatnia, Klimczok, Skrzyczne, Maraton Beskidy (m.in. Skrzyczne), Kros w Węgierskiej Górce, Rów- nica, Czantoria (2 biegi), Stożek (2 biegi), Grojec, Tyniok, Rysianka, Hala Miziowa, Pilsko, Wilcze Gro- nie (m.in. Sucha Góra), Ultramaraton Chudy Waw- rzyniec (m.in. Wielka Racza), Babia Góra (kilka bie- gów), cykl maratonów Beskidy Ultra Trail, Be- Odmianą biegów górskich jest skidzka 160 Na Raty. Szczegółowy kalendarz bie- Skyrunning. pochyloną do przodu, wykonywać raczej małe gów można znaleźć na www.biegigorskie.pl. Jeżeli Odbywają się kroki, a całe ciało powinno być zrelaksowane i ela- chodzi o trasy do treningów, to można się posił- one tam, gdzie styczne. Przy bardzo stromych zbiegach najczę- kować wyszukiwarką tras górskich na stronie: ziemia spotyka ściej stosuje się zbieg zakosami za pomocą kroku http://www.annacelinska.com/index.php?go=trasy się z niebem... dostawnego. Noga, która pierwsza wykonuje krok będzie atakującą, a druga dostawną. Należy zbie- gać wtedy bardzo małymi krokami i starać się za- chować równowagę ciała. Bardzo ważnym elementem w biegach górskich jest również taktyka. Tutaj jest zupełnie inaczej niż w biegach płaskich, w których najlepiej jest utrzy- mywać stałe tempo. W górach trzeba brać pod uwagę ukształtowanie terenu, długość trasy czy wy- sokość n.p.m. i do nich dostosować tempo biegu. W biegach górskich ważną rolę odgrywa również ubiór. Pogoda w górach może się diametralnie zmienić nawet w ciągu kilku minut, na co powin- niśmy być zawsze przygotowani. Biegi górskie po- chłaniają mnóstwo energii, dlatego zawsze warto zabierać ze sobą baton energetyczny lub żel dla sportowców. Pamiętać trzeba również o odpo- wiednim nawadnianiu. Podczas podbiegu orga- nizm bardzo mocno się poci i traci dużo wody. Dlatego na- leży pić, za-

KOLEJNE ZWYCIĘSTWO Autorka tekstu Anna Celińska zdobyła złoty medal Mistrzostw Polski w Długodystansowym Biegu Górskim. W odbywającym się 25 kwietnia w Szczawnicy biegu ustanowiła nowy rekord trasy w czasie 4.25:16, wyprzedzając kolejną na mecie zawodniczkę o blisko 30 min.

57 RUBRYKI Joanna Lasek Słoneczne lektury

„Bractwo-piractwo. Przygoda matematyczna” „Bractwo” to przezabawna historia zwariowanej rodziny, która z dnia na dzień porzuca wygodne życie w mieście, aby zacząć pełną przygód egzystencję pirackiej ferajny. Pewnego dnia dziadek, który jest dyrektorem banku, stwierdza, że ma dość swego dotychczasowego zajęcia, rodzina sprzedaje więc swe doczesne dobra, kupuje kąpielówki oraz statek o nazwie Krowa Morska, członkowie przyjmują pirackie imiona, zaopatrują się w mnóstwo ręczników i zaczynają awanturnicze życie. Mały czytelnik śledzi losy familii, natykając się na ciekawe zagadki matematyczno- logiczne. Rozwiązywanie ich przyniesie dzieciakom mnóstwo frajdy. „Przekroje. Owoce i warzywa” Natalia Usdenko: Bractwo-piractwo. „Nela i tajemnice świata” Agnieszka Sowińska miała świetny pomysł, Przygoda matematyczna. Nasza Program „Nela-mała reporterka” to jak spróbować zachęcić niejadków do Księgarnia 2015. ulubiony program telewizyjny tysięcy zainteresowania się warzywami dzieci, teraz także dostępny w formie i owocami. Książki, w których główną rolę książkowej. Słusznie, dziewczynka jest odgrywają działające na wyobraźnię duże rezolutna, kontaktowa i mądra. Nela ilustracje bogate w szczegóły, są miała 5 lat, gdy zaczęła jeździć po naprawdę wyśmienitym pomysłem. świecie i kręcić programy (oczywiście Przekroje warzyw i owoców są pełne towarzyszy jej cała rzesza dorosłych). pozytywnych bohaterów – Pektyna cały Jej idolem jest zmarły tragicznie Steve dzień uwija się jak w ukropie, Witamina B Irwin (zginął niekonwencjonalnie – całymi nocami ślęczy nad książkami, płaszczka ukłuła go podczas Witamina A lubi pięknie wyglądać, a Białko nurkowania prosto w serce). Razem Roślinne to prawdziwy siłacz, ale czasem z Nelą możemy zwiedzić różne lubi także poleniuchować. Jeśli dzięki egzotyczne kraje, poznać ciekawe „przekrojom” uda się zachęcić choć zwierzęta w nich żyjące, a także jednego dzieciaka do jedzenia warzyw tradycje ich mieszkańców. To i owoców, praca autorów nie poszła na kapitalny sposób na zarażenie dzieci marne. Może znajdą się także wdzięczni ciekawością świata. Seria składa się rodzice, których pociechy będę chciały z trzech części, jedna ciekawsza od zbadać przekroje „na żywo”. drugiej. Agnieszka Sowińska: Przekroje. Owoce Nela i tajemnice świata. i warzywa. Nasza Księgarnia. Wydawnictwo National Geographic. Warszawa 2015. Warszawa 2015.

58 Reportaż o Polakach Jak zmienić swoją szafę żyjących na Wyspach i sposób myślenia o modzie

Ewa Winnicka kilka lat temu Książka porusza modny napisała świetnie przyjętą ostatnio temat, jak kupować książkę „Londyńczycy”, świadomie i nie ginąć która opowiadała o losach w nadmiarze ubrań, a przy polskiej emigracji tym pozostać etycznym powojennej. i ekologicznym „Angole” to swoista konsumentem. Wydaje się, kontynuacja, która skupia iż jest to problem trywialny, się jednak na Polakach, wystarczy jednak przeliczyć, którzy opuścili kraj ile pieniędzy wydajemy w latach ostatnich. rocznie na nieudane zakupy Bohaterowie reportaży są „ciuchowe”, aby zmienić bardzo zróżnicowani – od podejście do tematu. biznesmenów z City, Książka jest jednocześnie poprzez pielęgniarki, aż instruktażem mówiącym, do robotników. Tekstowi co i w jakiej ilości powinno towarzyszą świetne się znaleźć w naszej szafie, aby wykorzystać zdjęcia Mariusza Śmiejka, dosłownie każdy element garderoby. Autorka udziela także dzięki czemu opisywane historie biegną pożytecznych rad, jak sprawić, aby nasze ubrania zachowały jak niejako dwutorowo. Autorka powstrzymuje się od komentowania, najlepszą kondycję przez długie lata. dzięki czemu reportaż zyskuje na szczerości. Joanna Glogaza: Slow fashion. Jak kupując mniej, zyskać Ewa Winnicka: Angole. Wydawnictwo Czarne. Wołowiec 2015. wyjątkowy styl. Wydawnictwo Znak. Kraków 2015. Najbardziej spektakularne Opowieść o artyście akcje służb specjalnych Izraela i wielki koncert na wiolonczelę

Autor wsławił się Powieść porównywana książkami opisującymi z „Cieniem wiatru”. Kiedy życie polskiej mafii, pod koniec XIX wieku teraz wziął się za w miasteczku Campo Seco rozpracowywanie rodzi się chłopiec, nikt nie najlepiej działających przypuszcza, że stanie się tajnych służb na on najwybitniejszym świecie. Przeprowadził wiolonczelistą w historii wywiady z byłymi Hiszpanii. Akcja toczy się komandosami, na tle dramatycznych twórcami Krav Magi, wydarzeń, kiedy to agentami czy synem hiszpański dwór upada, konstruktora Uzi. Wziął a władzę przejmują udział w szkoleniach, faszyści. Bohater, aby które uchodzą za uratować swoich najbardziej najbliższych, będzie mordercze zaraz musiał zhańbić swoje obok szkoleń odbywanych przez Navy nazwisko, do tego Seals. Książka Artura Górskiego to gratka nie tylko dla wielbicieli zakochuje się w pięknej żydowskiej skrzypaczce. „Hiszpański tematyki wojskowej, to świetna wakacyjna lektura, którą smyczek” to historia wzruszająca i chwytająca za serce, spodoba się czytelnik z pewnością się nie znudzi. wielbicielom epickich opowieści okraszonych nutą romantyzmu. Artur Górski: Pięść Dawida. Tajne służby Izraela. Andromeda Romano-Lax: Hiszpański smyczek. Nasza Wydawnictwo Znak. Kraków 2015. Księgarnia. Warszawa 2015.

59 RUBRYKI Joanna Lasek

PIELĘGNACJA DŁONI NA WIOSNĘ

Wiosna zmusza panie do zadbania o dłonie, warto sięgnąć więc po lakiery i kosmetyki pielęgnacyjne marki Orly. Lakiery mają bezpieczną i trwałą formułę, z pewnością każda kobieta znajdzie też dla siebie odpowiedni odcień. Godna polecenia jest zwłaszcza linia kosmetyków do pielęgnacji skóry dłoni. Opiera się na modnym ostatnio olejku arganowym, którego cudowne działanie jest znane do dawna. W skład serii wchodzą między innymi profesjonalna oliwka do pielęgnacji skórek i paznokci oraz luksusowy nawilżający krem do rąk BIEGANIE i paznokci. Z MALUCHEM Z myślą o aktywnych rodzicach powstał także wózek Britax Bob Revolution Pro. Dostał on wyróżnienie na Międzynarodowych Targach Zabawek i Artykułów dla Matki i Dziecka Kids’Time. Świetnie nadaje się do manewrowania w miejskiej dżungli, jeżdżenia po wiejskich wertepach itp. Został pomyślany jako wózek, z którym można uprawiać biegi czy jeździć na rolkach, nie ma więc potrzeby rezygnowania z aktywności fizycznej. Przednie koło blokuje się, zapewniając maksymalną stabilność. Wózek jest lekki, łatwy w prowadzeniu i przewożeniu, a o to przede wszystkim chodzi rodzicom ceniącym sobie komfort.

ŻYWE KOLORY DLA DZIECI

Marka Reserved przygotowała na lato specjalną ofertę ubrań dla dzieci. Inspiracją do powstania kolekcji były sport, pozytywna energia i zabawa w mieście. Kolorystyka jest raczej odważna, dominują jaskrawe odcienie zieleni, żółci i turkusu. Są one jednak połączone z tradycyjną czernią czy szarością. Dla chłopców przewidziano modnie skrojone spodnie w nietypowych barwach i ciekawe bluzy w fantazyjne desenie. Dziewczynkom z pewnością spodobają się modne tuniki nawiązujące do stylistyki lat osiemdziesiątych czy miękkie marynarki. Ubrania wykonane są głównie z bawełny. Graficzne motywy przewodnie to obrazki nawiązujące do fast foodów, estetyki reklam czy gadżetów technologicznych.

60 CZTERY LINIE ODZIEŻOWE OD 4F PASTELE

W ostatnim czasie znacznie wzrosło zainteresowanie Polaków sportem, całe rodziny biegają, jeżdżą na rowerach czy po prostu spacerują. Firma SĄ TRENDY 4F w najnowszej kolekcji na wiosnę/lato prezentuje całą gamę odważnych i futurystycznych stylizacji. Kolekcja składa się z czterech linii Dorośli z kolei znajdą z pewnością coś dla siebie w nowej odzieżowych, które odpowiadają dedykowanym rodzajom aktywności: kolekcji firmy Benetton. W propozycjach Benettona na fitness, running, bicycle i lifestyle. Linia przeznaczona do biegania wiosnę/lato 2015 odbijają się globalne tendencje na ten charakteryzuje się monochromatycznymi nadrukami, a topy wykonano sezon. Nadal w modzie będą odcienie pastelowe, techniką bezszwową. Nowością są bluzy i superlekkie softshelle. Linia a prawdziwym hitem wszystkich sieciówek są motywy fitness to przede wszystkim fluorescencyjne kolory i antybakteryjne kwiatowe. Jak zwykle u tego producenta, mnóstwo jest wykończenia. Linia rowerowa wyposażona jest w odblaski, a nowością nawiązań do kolorów ziemi, wykorzystano jak najwięcej jest spódniczka z wbudowanymi szortami. Linia lifestyle nadaje się do naturalnych tkanin, a w oczy rzuca się wielki powrót chodzenia na co dzień, a jej hitem są dzianinowe dżinsy. Piękne zdjęcia koszulki polo – unowocześniono ją nieoczywistymi do kampanii reklamowej powstały w Kapsztadzie. deseniami, na przykład motywem tzw. „łączki”. MĘŻCZYZNA W KUCHNI Marka Freggia wykazała się olbrzymią odwagą, swoją kampanię reklamową adresując głównie do panów, ponadto singli. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, iż produkuje ona kuchenki i piekarniki. Nowe zjawisko, jakim jest obecność mężczyzn w kuchni została przez firmę zauważona i wykorzystana. Freggia reklamuje swe produkty jako kompaktowe – mieszczące się nawet w maleńkich kuchniach i aneksach kuchennych. Produkty cechuje także nowoczesność i atrakcyjny wygląd. Elektryczny piekarnik OEME45X ma tylko 45 cm szerokości, przy jednocześnie powiększonej objętości wnętrza, dzięki czemu można używać standardowych naczyń do pieczenia. 5 funkcji działania (w tym turbo grill i termoobieg) zapewni potrawom pyszny smak. Do kompletu jest mała dwupalnikowa płyta ceramiczna HCE32E1B oraz kompaktowy okap podszafkowy CHBE5X.

61 Restauracja Terra Mare RUBRYKI Agnieszka Kudłacik Katowice, ul. Roździeńskiego 191A zdjęcia: Monika Kubecka www.terramare.pl

Morze na talerzu

Ilość produktów wykorzystywanych W związku ze zbliżającym się latem,  POLPO E CHAMPIGNON. w kuchni włoskiej jest przeogromna. postanowiłam podać kilka przepisów Sałatka z ośmiornicy i pieczarek. Każdy region ma swoje specjały opartych na jednym składniku 1 kg ugotowanej ośmiornicy, charakterystyczne tylko dla niego. głównym. Będzie to polpo, czyli 300 g ugotowanych i pokrojonych Jest to zależne przede wszystkim ośmiornica. Wbrew pozorom nie jest w kostkę ziemniaków, od położenia geograficznego to droga ryba. Oczywiście świeża nie 200 g ładnych pieczarek, i klimatu. Mieszkańcy regionów będzie tania, ale bez problemu czosnek, cytryna, północnych mający kontakt przede możemy wykorzystać tę mrożoną. świeżo pokrojona natka pietruszki wszystkim z dobrodziejstwami Najważniejszą rzeczą jest i mięty, gór i lasów, będą zwłaszcza opierać odpowiednie przygotowanie oliwa z oliwek, sól, pieprz. się na darach oferowanych przez te ośmiornicy będącej później bazą do Ośmiornicę kroimy na kawałki, miejsca. Przeważają więc tutaj wszystkich dań. Należy usunąć oczy a pieczarki w plasterki, które od razu potrawy bazujące na dziczyźnie, i tzw. zęba, a następnie obtłuc skrapiamy obficie cytryną. Łączymy polencie i przede wszystkim ośmiornicę zwykłym tłuczkiem do wszystkie składniki w salaterce. grzybach. Natomiast mieszkający na mięsa uważając przy tym, by nie Przygotowujemy sos: pokrojony południu kraju i na wybrzeżach, uszkodzić mięsa. Tak przygotowany drobno czosnek, zieleninę w swojej kuchni wykorzystują produkt gotujemy do miękkości mieszamy z oliwą, solą głównie produkty oferowane przez w lekko osolonej wodzie z liściem i pieprzem. Łączymy z resztą morze. Klimat ma też wiele do laurowym. Czas gotowania zależy od składników i pozostawiamy powiedzenia. Nikt we Włoszech, wielkości ośmiornicy. Po ugotowaniu w lodówce przez przynajmniej w okresie letnim, nie będzie przecież zostawiamy ją w wywarze przez godzinę. Podajemy z crostini. objadał się gorącymi zawiesistymi ok. 10 minut, po czym wyciągamy zupami czy ciężkimi potrawami delikatnie i studzimy. mięsnymi. Wszystkie dania są na 4 osoby.

62  POLPO IN CREMA DI SCALOGNO Ośmiornica na kremie z szalotki. 500 g ugotowanej ośmiornicy, 500 g szalotki, 1 l wywaru warzywnego, główka sałaty rzymskiej (jest bardziej krucha), oliwa z oliwek, sól, pieprz, zielona pietruszka. Na oliwie szklimy szalotkę, a następnie podlewamy ciepłym wywarem i dusimy ok. 30 minut. Przyprawiamy i miksujemy. Kroimy na paski sałatę, a ośmiornicę na kawałki. Część ośmiornicy dodajemy do kremu. Krem wylewamy na talerz, posypujemy sałatą i dekorujemy resztą ośmiornicy. Dla lepszego smaku, a także dekoracji, dwa ramiona ośmiornicy możemy wcześniej zgrillować i położyć na wierzchu kremu.

To tylko kilka propozycji. Ośmiornicę można przecież także grillować, a nawet przygotować z niej wyśmienite carpaccio. Ale o tym może następnym razem. Chciałabym bowiem przybliżyć Państwu tzw. frutti di mare w taki sposób, aby niekoniecznie kojarzyły się tylko ze smażonymi krewetkami, czy małżami. Życzę więc buon appetito e a presto!

 POLPO E MELANZANE. Sałatka z ośmiornicy i bakłażanów. 1 kg ugotowanej ośmiornicy, 1 bakłażan, kapary, czarne oliwki, czosnek, 4 pomidory, peperoncino, sól, pieprz, świeże bazylia i zielona pietruszka, biały ocet winny, oliwa z oliwek. Bakłażana kroimy w plastry i grillujemy. Przygotowujemy zalewę: na oliwie podgrzewamy drobno pokrojony czosnek i peperoncino, dodajemy pietruszkę i 1 szklankę ciepłego octu. Tym zalewamy bakłażany i pozostawiamy na 3 godziny. Ośmiornicę kroimy na kawałki i łączymy z pokrojonym w paski marynowanym bakłażanem. Czarne oliwki i kapary miksujemy dość grubo i dodajemy do reszty. Doprawiamy oliwą, solą i pieprzem oraz dekorujemy cząstkami pomidorów i bazylią.

63 CENNIK RABATOWY DLA PRACOWNIKÓW GRUPY FIAT Oferta dotyczy samochodów z roku produkcji 2015

WYMIARY (cm) BAGAŻNIK WYMIARY (cm) BAGAŻNIK Nowa Panda 365/164/156 225 LITRÓW 500L 415/178/167 400 LITRÓW RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca RABAT 15% PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 1.2 EASY 33 320 1242 69 164 5,2 4/5 1.4 16V POP STAR 53 550 1368 95 178 6,2 5 1.2 EASY + PACK 37 570 1242 69 164 5,2 4/5 1.4 16V T-JET POP STAR 60 350 1368 120 189 6,9 5 1.3 MJET 16V EASY 42 670 1248 75 168 3,9 4/5 0.9 8V TWINAIR POP STAR 56 950 875 105 180 4,8 5 1.3 MJET 16V EASY + PACK 46 920 1248 75 168 3,9 4/5 1.4 16V LOUNGE 59 500 1368 95 178 6,2 5 1.2 LOUNGE 37 570 1242 69 164 5,2 4/5 1.4 16V T-JET LOUNGE 66 300 1368 120 189 6,9 5 0.9 TWINAIR S&S LOUNGE 44 370 875 85 177 4,2 4/5 0.9 8V TWINAIR LOUNGE 62 900 875 105 180 4,8 5 1.3 MJET 16V S&S DPF 4X4 57 120 1248 75 159 4,7 4/5 0.9 TWINAIR 90KM CROSS 4X4 62 220 875 85 167 4,9 4/5 1.3 MJET 16V S&S DPF CROSS 4X4 64 770 1248 75 160 4,7 4/5

WYMIARY (cm) BAGAŻNIK 500L Trekking 427/180/167 400 LITRÓW WYMIARY (cm) BAGAŻNIK RABAT 15% PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 355/163/149 185 LITRÓW 500 1.4 16V TREKKING 60 350 1368 95 165 6,4 5 RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 1.4 16V T-JET TREKKING 67 150 1368 120 183 7,0 5 1.2 POP 38 760 1242 69 160 5,1 4 0.9 8V TWINAIR TREKKING 63 750 875 105 173 5,1 5 1.2 LOUNGE 45 560 1242 69 160 5,1 4 1.6 MJET II 16V TREKKING 105KM 73 950 1598 105 175 4,7 5 1.2 LOUNGE + TFT 46 410 1242 69 160 5,1 4 1.4 16V T-JET TREKKING BEATS 72 250 1368 120 183 7,0 5 0.9 SGE S&S LOUNGE 85KM 50 660 875 85 173 4,1 4 0.9 SGE S&S LOUNGE 85KM + TFT 51 510 875 85 173 4,1 4 0.9 SGE S&S LOUNGE 105KM 52 360 875 85 188 4,2 4 0.9 SGE S&S LOUNGE 105KM + TFT 53 210 875 85 188 4,2 4 1.3 MJET 16V S&S DPF LOUNGE 56 610 1248 75 180 3,7 4 1.3 MJET 16V S&S DPF LOUNGE + TFT 57 460 1248 75 180 3,7 4 WYMIARY (cm) BAGAŻNIK 1.2 SPORT 46 410 1242 69 160 5,1 4 500X 424/179/160 350 LITRÓW 0.9 SGE S&S SPORT 85KM 51 510 875 85 173 4,1 4 RABAT 12% PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 0.9 SGE S&S SPORT 105KM 53 210 875 85 188 4,2 4 1.6 E-TORQ 4X2 POP STAR 62 392 1598 110 180 6,4 5 1.2 CULT 52 360 1242 69 160 5,1 4 1.4 MULTIAIR II 16V 4X2 POP STAR 70 312 1368 140 180 6,0 5 0.9 SGE S&S CULT 105KM 59 160 875 85 188 4,2 4 1.6 MJET II 16V 4X2 POP STAR 72 952 1598 120 186 4,1 5 1.6 E-TORQ 4X2 LOUNGE 71 192 1598 110 180 6,4 5 1.4 MULTIAIR II 16V 4X2 LOUNGE 79 112 1368 140 180 6,0 5 1.6 MULTIJET II 16V 4X2 LOUNGE 81 752 1598 120 186 4,1 5 1.4 MULTIAIR II 16V 4X2 CROSS 73 392 1368 140 180 6,0 5 1.6 MJET II 16V 4X2 CROSS 76 032 1598 120 186 4,1 5 2.0 MJET II 16V 4X4 CROSS 82 192 1956 140 190 5,5 5 WYMIARY (cm) BAGAŻNIK 2.0 MJET II 16V 4X4 AT9 CROSS 90 992 1956 140 190 5,5 5 500L Living 435/178/145 168/638 L 2.0 MJET II 16V 4X4 CROSS PLUS 90 992 1956 140 190 5,5 5 RABAT 15% PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 2.0 MJET II 16V 4X4 AT9 CROSS PLUS 99 792 1956 140 190 5,5 5 1.6 MULTIJET II 16V POP STAR 70 805 1598 120 189 4,8 5/7 1.6 MULTIJET II 16V LOUNGE 76 755 1598 120 189 4,8 5/7 * rabat 10% – przy wyborze darmowego pakietu ubezpieczeniowego (w przypadku 500X – rabat 8%) DPF – filtr cząstek stałych (dla silników diesla), S&S – system Start&Stop Zużycie paliwa podano w cyklu mieszanym. Wymiary podano w kolejności: długość, szerokość, wysokość.

64 WYMIARY (cm) BAGAŻNIK WYMIARY (cm) BAGAŻNIK Punto 403/169/149 275 LITRÓW Nowy Doblo ` 440/183/184 750 LITRÓW RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 1.2 EASY 5D 36 295 1242 69 156 5,4 5 1.4 16V POP 52 700 1368 95 161 7,2 5 1.2 EASY + PACK 5D 39 440 1242 69 156 5,4 5 1.4 16V EASY 56 100 1368 95 161 7,2 5 1.4 EASY 5D 37 995 1368 77 165 5,7 5 1.4 T-JET 16V EASY 61 200 1368 120 172 7,4 5 1.4 EASY + PACK 5D 41 140 1368 77 165 5,7 5 1.6 MULTIJET 16V EASY 67 150 1598 105 164 5,5 5 1.3 MJET 16V EASY 5D 45 220 1248 75 165 4,2 5 1.4 T-JET 16V LOUNGE 65 450 1368 120 172 7,4 5 1.3 MJET 16V EASY + PACK 5D 48 365 1248 75 165 4,2 5 2.0 MULTIJET 16V LOUNGE 75 650 1956 135 179 5,9 5 0.9 TWINAIR EASY 42 670 875 105 172 4,2 5 0.9 TWINAIR EASY + PACK 5D 45 815 875 105 172 4,2 5

WYMIARY (cm) BAGAŻNIK Ypsilon 384/167/151 248 LITRÓW RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca WYMIARY (cm) BAGAŻNIK 1.2 8V ELEFANTINO EURO 6 38 174 1242 69 163 5,2 5 396/172/174 330 LITRÓW Qubo 1.2 8V START&STOP MOMO EURO 6 42 764 1242 69 163 5,1 5 RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 0.9 START&STOP MOMOEURO 6 47 014 875 85 176 4,2 5 1.4 ACTIVE 41 650 1368 77 155 6,9 5 1.2 8V START&STOP GOLD EURO 6 42 764 1242 69 163 5,1 5 1.4 DYNAMIC 46 750 1368 77 155 6,9 5 0.9 START&STOP GOLD EURO 6 47 014 875 85 176 4,2 5 1.3 MULTIJET 16V DYNAMIC 55 250 1248 75 155 4,5 5 1.3 START&STOP JTD EURO 5+ 52 114 1248 95 183 3,8 5 0.9 START&STOP MTA GOLD EURO 6 50 414 875 85 176 4,1 5 * rabat 10% – przy wyborze darmowego pakietu ubezpieczeniowego 1.2 8V START&STOP PLATINUM EURO 6 47 864 1242 69 163 5,1 5 DPF – filtr cząstek stałych (dla silników diesla), S&S – system Start&Stop Zużycie paliwa podano w cyklu mieszanym. Wymiary podano w kolejności: długość, szerokość, wysokość.

Oferta dostępna u dealerów Iveco. Ceny z rabatem dla pracowników Grupy Fiat i CNH Industrial zawierają VAT i są aktualne w momencie zamknięcia numeru. Kompletny wykaz wyposażenia i dostępnych opcji można otrzymać w salonach sprzedaży. Oferta nie łączy się z innymi promocjami.

Nowy Daily EURO5+ FURGON Nowy Daily EURO5+ PODWOZIE skrzynia rozstaw skrzynia rozstaw PLN poj. KM biegów zawieszenie osi PLN poj. KM biegów zawieszenie osi 35S11 V (RABAT 18%) 92.690 2,3l 106 6M Mech. 3000 35S11 (RABAT 18%) 85.933 2,3l 106 6M Mech. 3000 35C11 V (RABAT 14%) 106.520 2,3l 106 6M Mech. 3520 35C11 (RABAT 14%) 96.683 2,3l 106 6M Mech. 3000 50C15 V (RABAT 14%) 124.397 3,0l 146 6M Mech. 3520 50C15 (RABAT 14%) 114.771 3,0l 146 6M Mech. 3450 60C15 V (RABAT 14%) 143.120 3,0l 146 6M Mech. 4100 60C15 (RABAT 14%) 120.166 3,0l 146 6M Mech. 3450 65C15 V (RABAT 14%) 145.659 3,0l 146 6M Mech. 4100 65C15 (RABAT 14%) 122.705 3,0l 146 6M Mech. 3450 70C15 V (RABAT 14%) 147.986 3,0l 146 6M Mech. 4100 70C15 (RABAT 14%) 129.369 3,0l 146 6M Mech. 3450

65 CENNIK RABATOWY DLA PRACOWNIKÓW GRUPY FIAT Oferta dotyczy samochodów z roku produkcji 2015

WYMIARY (cm) BAGAŻNIK WYMIARY (cm) BAGAŻNIK MiTo PY2014 406/172/145 270 LITRÓW Giulietta PY2014 435/180/147 350 LITRÓW RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 1.4 8V 78 KM PROGRESSION 47 770 1368 78 165 5,6 4/5 1.4 TB 16V 120 KM PROGRESSION 64 090 1368 120 195 6,4 5 0.9 TWINAIR 105 KM PROGRESSION 53 720 875 105 184 4,2 4/5 1.6 JTDM 16V 105 KM PROGRESSION 73 610 1598 105 185 4,0 5 1.4 8V 78 KM SPRINT 52 020 1368 78 165 5,6 4/5 1.4 TB MULTIAIR 16V170 KM SPRINT TCT 83 810 1368 170 218 5,1 5 1.3 MJET 16V 85 KM PROGRESSION 57 970 1368 85 174 3,5 4/5 1.6 JTDM 16V 105 KM SPRINT 81 175 1598 105 185 4,0 5 1.4 8V 78 KM DISTINCTIVE 54 570 1368 78 165 5,6 4/5 1.4 TB 16V 120 KM DISTINCTIVE 70 125 1368 120 195 6,4 5 0.9 TWINAIR 105 KM DISTINCTIVE 60 520 875 105 184 4,2 4/5 1.4 TB MULTIAIR 16V170 KM DISTINCTIVE 75 310 1368 170 218 5,7 5 1.4 TB MAIR 16V 140 KM DISTINCTIVE TCT 69 020 1368 140 4/5 1.4 TB MULTIAIR 16V170 KM DISTINCTIVE TCT 82 280 1368 170 218 5,1 5 1.3 MJET 16V 85 KM DISTINCTIVE 64 770 1368 85 174 3,5 4/5 2.0 JTDM 16V 150 KM DISTINCTIVE 83 980 1956 150 210 4,2 5 1.4 TB MAIR 16V 170 KM Q VERDE TCT 77 520 1368 170 4/5 1.4 TB MULTIAIR 16V 170 KM EXCLUSIVE 79 645 1368 170 218 5,7 5 1.4 TB MULTIAIR 16V 170 KM TCT EXCLUSIVE 86 615 1368 170 218 5,1 5 * rabat 10% – przy wyborze darmowego pakietu ubezpieczeniowego 2.0 JTDM 16V 150 KM EXCLUSIVE 88 315 1956 150 210 4,2 5 S&S – system Start&Stop, TCT - automatyczna skrzynia biegów Alfa TCT Zużycie paliwa podano w cyklu mieszanym. 2.0 JTDM 16V 175 KM TCT EXCLUSIVE 95 285 1368 175 220 4,4 5 Wymiary podano w kolejności: długość, szerokość, wysokość. 1.75 TBI 16V 240 KM TCT Q VERDE 103 445 1742 240 244 7,3 5

WYMIARY (cm) BAGAŻNIK WYMIARY (cm) BAGAŻNIK Renegade PY2015 426/180/166 351 LITRÓW Cherokee 462/185/166 412 LITRÓW RABAT 12%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca RABAT 15%* PLN poj. KM km/h l/100km miejsca 1.4 TMAIR LONGITUDE M6 FWD S&S 71 544 1368 140 181 6 5 Longitude 2.0 MJD M6 FWD 118 915 1956 140 187 5,3 5 1.6 MJET LONGITUDE M6 FWD S&S 78 320 1598 120 178 4,6 5 Longitude 2.0 MJD M6 4X4 130 815 1956 140 189 5,6 5 1.4 TMAIR LIMITED M6 FWD S&S 77 352 1368 140 181 6 5 Longitude 2.0 MJD A9 4X4 144 415 1956 170 192 5,8 5 1.6 MJET LIMITED M6 FWD S&S 84 128 1598 120 178 4,6 5 Limited 2.0 MJD M6 4X4 150 365 1956 140 189 5,6 5 2.0 MJET LIMITED AT9 4WD LOW S&S 103 400 1956 140 182 5,7 5 Limited 2.0 MJD A9 4X4 163 965 1956 170 192 5,8 5 1.4 TMAIR LIMITED AT9 4WD S&S 96 536 1368 170 196 6,9 5 Limited 2.0 MJD A9 4X4 169 915 1956 170 192 5,8 5 2.0 MJET LIMITED M6 4WD S&S 94 424 1956 140 182 5,1 5 Limited V6 3.2L Pentastar A9 4X4 169 915 3239 272 206 10 5 2.0 MJET TRAILHAWK AT9 4WD LOW S&S 109 032 1956 170 196 5,8 5 Trailhawk V6 3.2L Pentastar A9 4X4 164 815 3239 272 180 10 5

* rabat 10% – przy wyborze darmowego pakietu ubezpieczeniowego (w przypadku Renegade – rabat 8%) Zużycie paliwa podano w cyklu mieszanym. Wymiary podano w kolejności: długość, szerokość, wysokość.

Oferta jest dostępna w Centrum Sprzedaży Fiat Auto Poland, ul. Katowicka 24, Bielsko-Biała. Centrum Sprzedaży Fiat Auto Poland • tel. 033 813 44 40 Ceny z rabatem dla pracowników Grupy Fiat i CNH Industrial zawierają VAT i są aktualne w momencie zamknięcia numeru. Firma zastrzega sobie możliwość dokonania w każdej chwili zmiany cen i wyposażenia. Poniższe ceny dotyczą modeli w wykonaniu standardowym i są cenami maksymalnymi w sieci sprzedaży. Przy zakupie samochodów z dodatkowym wyposażeniem obowiązują dopłaty wg cennika opcji. Pracownicy spółek Grupy Fiat i CNH Industrial mogą alternatywnie skorzystać z opcji z darmowym pakietem ubezpieczeniowym. Kompletny wykaz wyposażenia i dostępnych opcji można otrzymać w salonach sprzedaży. Oferta nie łączy się z innymi promocjami.

66 stan na 14 maja 2015 r. Spółki Grupy Fiat Chrysler Automobiles

1. Fiat Chrysler Polska Sp. z o.o. al. Wyścigowa 6 (Catalina Bldg., VII piętro) reprezentacja i koordynacja 02-681 Warszawa, tel. (22) 6074350 działalności Grupy Fiat w Polsce Prezes Zarządu: Alfredo Altavilla 2. FCA Poland SA ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-Biała produkcja Tel. (33) 8132100, Fax (33) 8132036 samochodów osobowych Prezes Zarządu: Alfredo Leggero 3. Iron Poland Sp. z o.o. ul. Ciężarowa 49, 43-430 Skoczów produkcja odlewów żeliwnych Tel. (33) 8538200, Fax (33) 8532964 dla przemysłu samochodowego Wiceprezes Zarządu: Marek Kanafek 4. Magneti Marelli Poland Sp. z o.o. ul. Gen. M. Zaruskiego 11, 41-200 Sosnowiec produkcja części samochodowych Tel. (32) 2960111, Fax (32) 2960333 – oświetlenie i układy wydechowe Prezes Zarządu: Adriano Fontana 5. Magneti Marelli Suspension ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-Biała produkcja części samochodowych Tel. (33) 8132199, Fax (33) 8132955 – zawieszenia Systems Bielsko Sp. z o.o. Prezes Zarządu: Adriano Fontana Plac pod Lipami 5, 40-476 Katowice 6. Magneti Marelli Aftermarket Sp. z o.o. Tel. (32) 6036107, Fax (32) 6036108 handel częściami zamiennymi

ul. Gen. M. Zaruskiego 11, 41-200 Sosnowiec produkcja komponentów 7. Plastic Components and Modules Poland SA Tel. (32) 3681200, Fax (32) 2930839 samochodowych z tworzyw sztucznych Prezes Zarządu: Adriano Fontana – deska rozdzielcza, zderzaki ul. Jedności 44, 41-200 Sosnowiec produkcja komponentów 8. Plastic Components Fuel Tel. (32) 3681200, Fax (32) 2930839 samochodowych z tworzyw sztucznych Systems Poland Sp. z o.o. Prezes Zarządu: Adriano Fontana – systemy zasilania paliwem, zbiorniki 9. Comau Poland Sp. z o.o. ul. Turyńska 100, 43-100 Tychy produkcja i obsługa urządzeń Tel. (32) 2179404, Fax (32) 2179440 dla przemysłu samochodowego Dyrektor, Wiceprezes: Roberto Rossi 10. FCA Services Polska Sp. z o.o. ul. Węglowa 72, 43-346 Bielsko-Biała administracja księgowa, Tel. (33) 8132182, Fax (33) 8134108 personalna i płace Wiceprezes Zarządu: Luc Nauwynck ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-Biała zakupy ma te ria łów pośrednich 11. FCA Group Purchasing Poland Sp. z o.o. Tel. (33) 8132549, Fax (33) 8126988 i bezpo śred nich do produkcji Członek Zarządu: Tomasz Trombala samochodów ul. Konwojowa 51, 43-346 Bielsko-Biała 12. Sadi Polska – Agencja Celna Sp. z o.o. Tel. (33) 8135323, Fax (33) 8134113 usługi celne Wiceprezes Zarządu: Luc Nauwynck 13. Sirio Polska Sp. z o.o. ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-Biała ochrona osób, mienia i ochrona Tel. (33) 8132485, Fax: (33) 813 5333 przeciwpożarowa oraz transport Prezes Zarządu: Filippo Ricciarelli ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-Biała 14. FCA Powertrain Poland Sp. z o.o. Tel. (33) 8132452, Fax (33) 8132451 produkcja silników do samochodów Dyrektor Generalny: Davide Guerra ul. Grażyńskiego 141, 43-300 Bielsko-Biała 15. Gestin Polska Sp. z o.o. Tel. (33) 8132660, Fax: (33) 813 5444 zarządzanie i utrzymanie nieruchomości Prezes Zarządu: Jan Maślorz

Spółki joint venture

Al. Wyścigowa 6, 02-681 Warszawa 1. Fiat Bank Polska SA Tel. (22) 6074990, Fax (22) 6074879 usługi bankowe Prezes Zarządu: Grażyna Portas Al. Wyścigowa 6, 02-681 Warszawa 2. FGA Leasing Polska Sp. z o.o. Tel. (22) 6074800, Fax (22) 6074982 leasing samochodów, usługi finansowe Prezes Zarządu: Lucyna Bogusz i leasingowe

Spółki koncernu CNH Industrial

ul. Otolińska 25, 09-407 Płock 1. CNH Industrial Polska Tel. (24) 2679600, Fax (24) 2679605 produkcja Dyrektor Zakładu: Werner Ballieu maszyn rolniczych Al. Wyścigowa 6, 02-681 Warszawa 2. Iveco Poland Sp. z o.o. Tel. (22) 5784300, Fax (22) 5784318 import i sprzedaż samochodów Dyrektor Generalny: Massimiliano Perri dostawczych i ciężarowych