The Introduction and Identify of Species in Display Section of National Botanical Garden of Iran
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
مجله علمی ترویجی گل و گیاهان زینتی )7931(، 9)2(: 12-69 مجله علمی ترویجی گل و گیاهان زینتی )7931(، 9)2(: 12-69 معرفی و شناسایی گونههای منطقه نمایشی باغ گیاهشناسی ملی ایران * رحمانپور افسون ، حسنینژاد مریم بخش تحقیقات گیاهشناسی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران. ایران *[email protected] [email protected] تاریخ دریافت: 71/71/7633، تاریخ بررسی مجدد: 42/77/7633، تاریخ پذیرش: 7631/77/71 چکیده این تحقیق با هدف معرفی، شناسایی و ارزیابی مورفولوژی و فنولوژی گونههای موجود در منطقه نمایشی باغ گیاهشناسی ملی ایران صورت پذیرفت. در ابتدا منطقه نمایشی )Display( به وسعت 1/7 هکتار به 3 قطعه و هریک به بخشهای کوچکتر تقسیم شد. نقشه کاشت آنها تهیه و گونهها شناسایی و مشخص گردید. سپس تغییرات فنولوژی آنها طی 47 سال بررسی گردید. نتایج نشان داد که 36 گونه درخت، 11 گونه درختچه، 67 گونه بوتهای و علفی و 72 گونه کفپوش و بطور کلی 731 گونه و کولتیوار از 777 جنس و 21 خانواده گیاهی در قطعه نمایشی مستقر شده و با اقلیم تهران سازگاری یافتند. پس از آن با مطالعه تغییرات فنولوژیکی و موارد استفاده در جنگل و یا فضای سبز به 3 گروه: با بیشترین رشد طولی و قطری در سال )73 گونه(، میوه نسبتا" پایا )74 گونه(، همیشه سبز بودن )66 گونه(، تغییر رنگ برگ در فصول مختلف )3 گونه(، مدت زمان گلدهی طوﻻنی )77 گونه( و گلدهی پاییز یا زمستانه )1 گونه( تفکیک و مشخص شد. کلمات کلیدی: باغ گیاهشناسی ملی ایران، رشد طولی و قطری، فنولوژی، نمایشی. Downloaded from flowerjournal.ir at 15:02 +0330 on Monday October 4th 2021 Downloaded from flowerjournal.ir at 0:06 +0330 on Wednesday December 16th 2020 مقدمه از آنجاییکه اهمیت درختان و درختچههای زینتی غیر مثمر وسعت 721 هکتار، فنولوژی آنها نیز بررسی و برای فضای سبز شهری از جنبههای مختلف زیست محیطی مصارف مختلف در فضای سبز ارائه شود. بررسی آثار )کاهش آلودگی هوا، کاهش دما و تلطیف آن و غیره( و حیاتی و تغییرات مورفولوژیکی یک گیاه را در طول یک همچنین در سﻻمت روح و بهداشت روانی مردم بر کسی سال فنو لوژی یا پدیده شناسی گویند )خسروی، 7611؛ پوشیده نیست و رسالت باغ گیاه شناسی ملی ایران هم براین Morison & Morecroft 2006(. فنولوژی شاخهای بین اصل بنا شده بنابراین ﻻزم شد تا عﻻوه بر معرفی گیاهان رشتهای از علم بومشناسی است که به ثبت رشد و نمو قطعه نمایشی )Display( در باغ گیاهشناسی ملی ایران به گیاهان تحت تأثیر شرایط اقلیمی و اکولوژیکی میپردازد 36 مجله علمی ترویجی گل و گیاهان زینتی )7931(، 9)2(: 12-69 )مظفری، 7614(. در واقع پدیدهشناسی را میتوان تقویمی فضای سبز شهر اهواز )7617( گیاهان بومی و غیربومی از تاریخ زندگی گیاهان دانست که از طریق آن تغییرات مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و روشهای تکثیر، فصلی، توپوگرافی و ریخت شناسی در گیاهان مورد بررسی مراقبت و حفاظت آنها را مطالعه و معرفی نمودند. با مطالعه قرار میگیرد )Schwartz 2013(. با توجه به اهمیت فنولوژی تعدادی از گونههای درختی، درختچهای و زینتی مطالعات فنولوژی درختان و درختچهها، اطﻻعات مفیدی در نقاطق مختلف اکولوژی استان خوزستان مورد بررسی در زمینهی زمان مناسب انتقال، کاشت و تکثیر این گیاهان قرار گرفت )صالحه شوشتری و همکاران 7637(. رحمانپور حاصل میشود )رحمانپور 7613؛ 7617(. هدف از اجرای )7632( نحوه استقرار گونههای بومی تیره گلسرخیان را در این طرح، عﻻوه بر شناسایی و بررسی تغییرات فنولوژی، باغ گیاهشناسی ملی ایران بررسی نمود. هاشمی و همکاران تهیه بانک اطﻻعاتی برای گیاهان موجود به همراه نقشه )7637( فنولوژی راش ایرانی در جنگلهای طبیعی با کاشت آنها در قطعات فوق و امکان دستیابی سریع به استفاده از دادههای ماهوارهای در ارتفاعات مختلف شمال گیاهان مورد نظر و ارائه آمار دقیق ساﻻنه از گیاهان سالم و ایران را بررسی نمودند. پناهی و همکاران )7634( فنولوژی از بین رفته هر قطعه بوده است. با توجه به اهمیت تبادل 1 گونه از درختان میوه باغ گیاهشناسی ملی ایران را مطالعه بذر با سایر کشورها و داشتن اطﻻعات مورد نیاز برای نمودند. فنولوژی 24 گونه درختی جنگلهای گرمسیری پژوهشگران و دانشجویان، جمعآوری اطﻻعات گیاهان غرب هند در دو سال پیاپی بررسی شد موجود در باغ اعم از مورفولوژی، فیزیولوژی، سیستماتیک )Sundarapandian et al. 2005). تغییرات فنولوژی و مکان کاشت آنها نیز ضروری است. اولین سیستم نرم مرتبط با گل و میوه درختان خزانکننده که در ناحیه 7 افزاری بانک اطﻻعاتی گیاهان از سال 7317 پایهگذاری شد گرمسیری هند انجام شد درختان تابستان گل که بیانگر )Ganong 1897(. در این طرح، برچسب هر گیاه با نقشه سازگاری در آب و هوای گرم استوایی است مطالعه گردید کاشت و بانک اطﻻعاتی آن توسط یک کد مطابقت دارد و )Singh & Kushwaha 2006(. زمان ظهور برگ، گل، محققین، دانشجویان و بازدیدکنندگان از اطﻻعات آن برای میوه، همیشه سبز بودن، تغییر رنگ برگ درختان جنگلهای تحقیقاتی همچون مطالعات فنولوژی و... استفاده مینمایند. جنوب انگلستان، جنوب فرانسه و فنﻻند )4777-4777( به این تحقیق میتواند راهکار مناسبی برای انجام مطالعات مدت 77 سال به تفکیک سوزنیبرگان و پهنبرگان برای Downloaded from flowerjournal.ir at 15:02 +0330 on Monday October 4th 2021 گونههای موجود، بهمنظور استفاده در طرحهای احیاء و تعیین درصد گونههای سریعالرشد، سوزنی برگ، رنگ برگ Downloaded from flowerjournal.ir at 0:06 +0330 on Wednesday December 16th 2020 بازسازی جنگل در نقاط مختلف و تشکیل کلکسیون دائمی متغیر بررسی گردید )Vilhar et al. 2013(. فنولوژی 71 از گونههای درختی و درختچهای جنگلی و زینتی جهت گونه از درختان و درختچههای جنگلهای شمال پنجاب هند حفظ و تکثیر آنها در استان و یا شهرهایی با اقلیم مشابه در سه سال متوالی 4773 تا 4777 بررسی شد ) Kaur et 4 باشد. در باغ اکولوژی نوشهر مطالعات فنولوژی 443 گونه al. 2013(. محققین باغ گیاه شناسی رویال ادینبورگ به انجام شد )خاتمساز 7636(. همچنین تغییرات فصلی و مدت 74 سال فنولوژی گیاهان آن را با توجه به اقلیم رویشی گیاهان مرتعی ایستگاه نباتات الباجی خوزستان مورد بررسی کردند و با ثبت زمان گلدهی توانستند تنوع بررسی قرار گرفت (هویزه 7613(. محققین سازمان پارکها و گونههای باغ را از اولین تا آخرین زمان گلدهی محاسبه 2 Royal Botanic Garden Edinburgh 1 Botanical Garden of Smith College 32 مجله علمی ترویجی گل و گیاهان زینتی )7931(، 9)2(: 12-69 کنند )Chapman et al. 2015). گروه محققین باغ 73/17 شرقی، عرض جغرافیایی 27/61 شمالی، ارتفاع از 6 گیاه شناسی ملبورن استرالیا، گیاهان این باغ را بررسی و با سطح دریا 7647 متر، حداقل درجه حرارت مطلق ْ -1/3 توجه به نوع اقلیم و موارد استفاده در فضای سبز و یا درجه سانتیگراد در آذر ماه و حداکثر درجه حرارت مطلق کاشت در جنگل دستهبندی و معرفی نمودند ) Entwisle et 3ْ/24 درجه سانتی گراد در مرداد ماه، میانگ ین حداکثر al. 2017(. بنابراین در این تحقیق سعی شد عﻻوه بر درجه حرارت در بیست سال )7636-7614( 67 درجه شناسایی گونهها و تهیه نقشه کاشت، با توجه به مطالعات سانتیگراد، میانگین حداقل درجه حرارت در این دوره 4 فنولوژی، گونههای سازگار با اقلیم مشابه معرفی شوند و درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی 461 میلیمتر میباشد بهنحوی در باغداری، جنگلکاری و طراحی فضای سبز که از آمار هفتگی ایستگاه هواشناسی فرودگاه مهرآباد مورد استفاده قرار گیرند. ) نزدیکترین ایستگاه هواشناسی( استخراج گردیده است )شکل 6 و 2(. سیستم آبیاری بارانی با نیاز آبی 1 میلیلیتر مواد و روشها در روز و دبی 41 لیتر بر ثانیه و میزان آب 64277 مترمکعب منطقه نمایشی )Display( و باغ صخرهای به وسعت 3/3 در سال می باشد )رحمانپور 7617(. هکتار واقع در باغ گیاه شناسی ملی ایران )721 هکتار( شامل سه بخش نمایشی گیاهان زینتی، صخرهای و آبشار میباشد که در سال 7621 احداث شد و گیاهان آن از کشورهای اروپایی بخصوص انگلیس بصورت بذر و نهال )طی سالهای 7614 تا 7614( انتقال یافتند )شکل 7 و 4(. Downloaded from flowerjournal.ir at 15:02 +0330 on Monday October 4th 2021 شماره قطعات نمایشی ) محدودهی قرمز رنگ( شکل Downloaded from flowerjournal.ir at 0:06 +0330 on Wednesday December 16th 2020 -2 طرح ملی تهیه بانک اطﻻعاتی گیاهان باغ گ یاهشناسی ملی ایران شامل دو فاز میباشد: 7- شناسایی گیاهان )Krussmann, 1986; 1972(، تهیه نقشه کاشت، نصب شکل 7- نقشه باغ گیاهشناسی ملی ایران اتیکت و تهیه نمونههای هرباریومی هر گیاه 4- تهیه بانک اطﻻعاتی یا شناسنامههای گیاهی )کارتهای ایندکس( که منطقه نمایشی گیاهان زینتی به وسعت 1/7 هکتار بوده که حاوی اطﻻعاتی شامل: نام علمی گیاه، سال کاشت و انتقال توسط راهروهای شمشاد نعنایی بعنوان پرچین به 3 قطعه به باغ، رویشگاه اصلی، خاک منطقه، میزان آبیاری، شکل تقسیم شده است. دارای مشخصات اقلیمی: طول جغرافیایی زیستی، نحوه تکثیر و غیره برای دسترسی سریع به آمار 3 Melbourne Gardens 31 مجله علمی ترویجی گل و گیاهان زینتی )7931(، 9)2(: 12-69 سالیانه گیاهان سالم مستقر یا خشک شده و مطالعه فنولوژی نهایت، تعداد گونههای مستقر شده در قطعه نمایشی در گیاهان میباشد و در نهایت به روز رسانی اطﻻعات گیاهان چهار گروه درختی، درختچهای، بوتهای و علفی و کفپوش طی سالهای متمادی )تا اکنون( انجام میشود. عملیات مشخص، شناسایی و بانک اطﻻعاتی هریک تکمیل و پس از اجرایی و تحقیقاتی از منطقه نمایشی بدین شرح آغاز استقرار، فنولوژی آنها نیز مطالعه گردید. در راستای گردید: در ابتدا نقشه کلی باغ در مقیاس 7:4177، قطعه مطالعات فنولوژی در بازه زمانی بیست ساله )از 7614 تا نمایشی در مقیاس 7:177 و قطعات 7 تا 3 نمایشی )D1-6( 7634(، تغییرات رویشی و زایشی گیاه )با سن 71 تا 41 در مقیاس 7:477 تهیه گردید )محدوده قرمز رنگ شکل 4( سال(، بررسی و یادداشت برداری گردید که شامل : زمان باز و مساحت هر قطعه محاسبه گردید )جدول 7(. شدن جوانه های برگ زمستانه، زمان ظهور برگ کامل تا کامل شدن همه برگها، زمان ظهور غنچه و گل، حداکثر زمان گلدهی، خاتمه گلدهی، زمان رسیدن بذر و تعیین قوه نامیه )درصد جوانه زنی بذر( بود.