Holland's Duinen Nr. 75, April 2020

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Holland's Duinen Nr. 75, April 2020 Hollandʼs Duinen nr. 75 PLATFORM VOOR DUINONDERZOEK IN BERKHEIDE, MEIJENDEL EN SOLLEVELD APRIL 2020 Thema nummer 5000 soorten- jaar DEZE UITGAVE IS EEN SAMENWERKING VAN Colofon Informatie over het duinonderzoek in Berkheide, Holland’s Duinen nr 75, april 2020 Foto voorplaat: Gedoornde slakkenhuisbij. Meijendel en Solleveld. In Holland’s Duinen Foto: Menno Reemer verschijnen tweemaal per jaar Nederlandstalige Redactie: F. Beekman, H van der Hagen, V. artikelen over het duin, met name over de Kalkman, E. van der Meijden, C. Zuyderduyn Digitale versie in pdf-formaat is beschikbaar via terreinen die in het beheer zijn van Dunea. Redactieadres: Sectie Plantenecologie, de website: Dunea.nl/duinen/duingebieden/ De verantwoordelijkheid voor de inhoud van IBL Universiteit Leiden, Postbus 9505, hollandsduinen artikelen of berichten in Holland’s Duinen ligt bij 2300 RA Leiden de auteur(s). © Tekst en beeldmateriaal blijven Vormgeving: T2 Design en Communicatie Toezending van artikelen per e-mail aan Harrie auteursrechtelijk eigendom van de auteur(s). Druk: Deltabach van der Hagen ([email protected]). Oplage: 1.050 exemplaren ISS nummer: 1384-7373 (ISS nummer Meijendel Voor vragen over Holland’s Duinen: Harrie van Mededelingen was 1382-1105) der Hagen, [email protected] Beste lezer, Themanummer Holland's Duinen In 2018 werd het 5000-soortenjaar gestart. Een jaar tevoren. Door een groeiend aantal inwoners, klimaatver- boordevol activiteiten gericht op het vinden van zo veel andering en stikstofdepositie is de druk op het gebied mogelijk soorten in Nationaal Park Hollandse Duinen. enorm. Daarom wordt er vanuit Nationaal Park Holland- Het doel was tweeledig, laten zien hoe rijk en bijzonder se Duinen ingezet tot het tot stand brengen van robuus- de flora en fauna in dit gebied is én aandacht geven te ecologische verbindingszones en het versterken van aan het belangrijke werk van onze vrijwilligers. Zij zijn natuur in de stad en agrarisch gebied. Zonder verbindin- immers van onschatbare waarde door hun inzet en gen met andere groene gebieden, zal het moeilijk zijn de deskundigheid. Bij aanvang maakten we een inschatting biodiversiteit van de kustnatuur in de toekomst in stand van het aantal soorten dat we dachten aan te kunnen te houden. We moeten daarom aandacht blijven vragen treffen. Uiteraard gingen we daarbij aan de voorzichtige voor de ‘gouden rand’ van de Randstad. kant zitten maar dat we er zoveel naast zouden zitten hadden we niet verwacht, uiteindelijk staat de teller op Het 5000-soortenjaar was een initiatief van Dunea, bijna 7000 soorten. Dit trok zelfs de aandacht van lande- Staatsbosbeheer, EIS kenniscentrum insecten en lijke media en leidde tot een factcheck van NRC: hoe was Waarneming.nl en werd mogelijk gemaakt door finan­ het mogelijk dat een gebied midden in de Randstad zo ciële bijdragen van Provincie Zuid-Holland, Fonds 1818 soortenrijk was? en het Groenfonds Staatsbosbeheer-Dunea. Dit hoge aantal aangetroffen soorten is een indicator Dit mooie project was niet mogelijk geweest zonder voor de kwaliteit van de natuur in Nationaal Park de inzet van alle vrijwilligers uit de regio, de regionale Hollandse Duinen en de grote variatie in gradiënten, natuurverenigingen en de vele regionale en landelijke van zee naar bos, van zout water naar zoet water en van experts die belangeloos hebben bijgedragen. Heel veel droge naar natte natuur. Maar ook de goede bescher- dank daarvoor namens de organisatoren! ming en zorgvuldig terreinbeheer spelen een cruciale rol. Het in standhouden en versterken van deze be- Georgette Leltz staande natuurwaarden is echter meer nodig dan ooit Programmadirecteur Nationaal Park Hollandse Duinen Inhoud Hollandʼs Duinen 13 Nr. 75 Thema nummer 5000 soorten- jaar 78 26 Overzicht resultaten van Gewervelden in Nationaal 6 het 5000-soortenjaar in 26 Park Hollandse Duinen Nationaal Park Hollandse Kees Mostert Duinen in 2018 Vincent J. Kalkman en Casper Zuyderduyn Dagvlinders, libellen en sprinkhanen in Nationaal 13 De mossen en korstmossen 32 Park Hollandse Duinen van Nationaal Park Casper Zuyderduyn Hollandse Duinen Maarten Langbroek Bijen en wespen in Nationaal Park Hollandse Planten van Nationaal Park 38 Duinen 20 Hollandse Duinen Frank van der Meer Koen van Zoest 4 HOLLAND'S DUINEN | NUMMER 75 | APRIL 2020 70 62 82 Wantsen in Nationaal Park De bodemfauna van 44 Hollandse Duinen 70 Nationaal Park Hollandse Berend Aukema en Vincent J. Kalkman Duinen Matty P. Berg en Jan van Leeuwen Cicaden in Nationaal Park 54 Hollandse Duinen De weekdieren van Kees den Bieman en Marco de Haas 78 Nationaal Park Hollandse Duinen De nachtvlinders van Arie Twigt 62 Nationaal Park Hollandse Duinen Strandonderzoek in Jurriën R. van Deijk (De Vlinderstichting) 82 Nationaal Park Hollandse en Nick Peeters (KNNV Den-Haag) Duinen Ellen van der Niet en Adriaan Gmelig Meyling (Stichting Anemoon) INHOUD 5 Overzicht resultaten van het 5000-soortenjaar in Nationaal Park Hollandse Duinen in 2018 In 2018 zijn er door de inzet van honderden vrijwilligers en amateur-specialisten tussen de 6.000 en 7.000 soorten planten, schimmels en dieren waargenomen in Nationaal Park Hollandse Duinen. Deze aan de westrand van de Randstad gelegen 'gouden rand' met zijn aanliggende weilanden en landgoederen is daarmee een van de best onderzochte en meest soortenrijke gebieden van Nederland geworden. TEKST: VINCENT J. KALKMAN EN CASPER ZUYDERDUYN van een bunker onder vermoedt. Hoe Trefwoorden je het ook beleeft, iedereen zal blij Biodiversiteit, vrijwilligers, dieren, planten, zijn dat het gebied er ligt en goed schimmels. beschermd wordt. De oprichting van Nationaal Park Inleiding ook hun veldwerkgebied zijn, hun Hollandse Duinen was aanleiding De meeste lezers van dit tijdschrift “local patch”, om maar in vogelaars- om in 2018 het 5000-soortenjaar te hebben een bijzondere band met termen te spreken. Iedereen zal het organiseren. Een jaar lang gingen vrij- Nationaal Park Hollandse Duinen. Het gebied weer anders beleven. Waar de willigers uit de hele regio, aangevuld is hun achtertuin. Veel lezers zullen één een bosje ziet waar in het najaar met specialisten uit heel Nederland er al decennialang komen, vroeger aardsterren staan, ziet de ander het op pad met als streven meer dan misschien met hun ouders en nu om als een plek waar in het voorjaar 5000 soorten te vinden. Het doel van hun eigen kinderen of kleinkinderen hoge dichtheden nachtegalen zingen, de organisatoren was natuurlijk ook uit te laten. Voor veel lezers zal het terwijl weer een ander er de ligging het vergroten van de naamsbekend- 6 HOLLAND'S DUINEN | NUMMER 75 | APRIL 2020 heid van het Nationaal Park en het er op die website een speciale pagina hun bekende verspreidingsgebied bijeenbrengen van alle vrijwilligers over het 5000-soortenjaar te vinden goedgekeurd zonder dat aanvullende die er actief zijn. Het project werd ge- waar per soortgroep kon worden informatie nodig is. Bij andere dier- organiseerd door Dunea, Staatsbos- gezien welke soorten volgens de en plantengroepen, zoals wantsen beheer, EIS-Kenniscentrum insecten database van Waarneming.nl al uit en bijen, worden waarneming en en Waarneming.nl. Daarnaast hebben het gebied bekend waren en welke alleen gevalideerd als er bewijsma- veel lokale en landelijke natuur- soorten er al in 2018 waren gezien. teriaal voorhanden is in de vorm organisaties meegeholpen. De op Waarneming.nl ingediende van een foto of verzameld materiaal. gegevens zijn beoordeeld door de bij Waarnemingen van Waarneming.nl die website betrokken validatoren. Bij die niet goedgekeurd zijn door de sommige soortgroepen, zoals vogels validatoren zijn niet gebruikt voor De oprichting van en vaatplanten, worden waarne- verslaglegging. Voor een deel van de Nationaal Park mingen van algemene soorten binnen dier- en planten groepen verliep de Hollandse Duinen was aanleiding om in 2018 het 5000-soortenjaar te organiseren. Alle activiteiten van vrijwilligers resulteerden in meer dan 240.000 waarnemingen (één soort op één dag op één locatie) van meer dan 6000 soorten. Gedurende het afgelo- pen jaar is er druk gewerkt aan het uitwerken van alle gegevens. Het bijeenbrengen, ordenen en contro- leren hiervan kost minstens zo veel tijd als het veldwerk. In dit jubileum- nummer van Holland’s Duinen wor- den de resultaten gepresenteerd van een groot aantal dier- en planten- groepen die in het Nationaal Park zijn vastgesteld, met de nadruk op het 5000-soortenjaar in 2018. Begrenzing gebied De precieze begrenzing van het Nationaal Park was tijdens het 5000-soortenjaar nog niet vastge- steld, vandaar dat bij de uitwerking van de gegevens de begrenzing wordt aangehouden zoals gebruikt tijdens Figuur 1. Kilometerhokken die binnen de begrenzing van Nationaal Park het 5000-soortenjaar (Fig. 1). Hollandse Duinen vallen zoals aangehouden tijdens het in 2018 gehouden 5000-soortenjaar. Bij de uitwerking van de gegevens van sommige groepen is Inzameling gegevens en het gebied in vier regio’s verdeeld met van noord naar zuid: (1) Duinen Noordwijk validatie (Coepelduynen, Boswachterij Noordwijk en Luchter Zeeduinen), Oosterduinse Het overgrote deel van de gege- meer, landgoederen Leeuwenhorst en Keukenhofbos; (2) Meijendel & Berkheide, vens is verzameld via de website landgoederenzone Wassenaar en Duivenvoordse-Veenzijdse Polder; (3) Solleveld Waarneming.nl. Gedurende 2018 was en omstreken (4) Regio Hoek van Holland. OVERZICHT RESULTATEN VAN HET 5000-SOORTENJAAR IN NATIONAAL PARK HOLLANDSE DUINEN IN 2018 7 data inzameling via andere routes. deel was gericht op algemeen publiek, bezochte openstelling
Recommended publications
  • Addenda and Amendments to a Checklist of the Lepidoptera of the British Isles on Account of Subsequently Published Data
    Ent Rec 128(2)_Layout 1 22/03/2016 12:53 Page 98 94 Entomologist’s Rec. J. Var. 128 (2016) ADDENDA AND AMENDMENTS TO A CHECKLIST OF THE LEPIDOPTERA OF THE BRITISH ISLES ON ACCOUNT OF SUBSEQUENTLY PUBLISHED DATA 1 DAVID J. L. A GASSIZ , 2 S. D. B EAVAN & 1 R. J. H ECKFORD 1 Department of Life Sciences, Natural History Museum, Cromwell Road, London SW7 5BD 2 The Hayes, Zeal Monachorum, Devon EX17 6DF This update incorpotes information published before 25 March 2016 into A Checklist of the Lepidoptera of the British Isles, 2013. CENSUS The number of species now recorded from the British Isles stands at 2535 of which 57 are thought to be extinct and in addition there are 177 adventive species. CHANGE OF STATUS (no longer extinct) p. 17 16.013 remove X, Hall (2013) p. 25 35.006 remove X, Beavan & Heckford (2014) p. 40 45.024 remove X, Wilton (2014) p. 54 49.340 remove X, Manning (2015) ADDITIONAL SPECIES in main list 12.0047 Infurcitinea teriolella (Amsel, 1954) E S W I C 15.0321 Parornix atripalpella Wahlström, 1979 E S W I C 15.0861 Phyllonorycter apparella (Herrich-Schäffer, 1855) E S W I C 15.0862 Phyllonorycter pastorella (Zeller, 1846) E S W I C 27.0021 Oegoconia novimundi (Busck, 1915) E S W I C 35.0299 Helcystogramma triannulella (Herrich-Sch äffer, 1854) E S W I C 41.0041 Blastobasis maroccanella Amsel, 1952 E S W I C 48.0071 Choreutis nemorana (Hübner, 1799) E S W I C 49.0371 Clepsis dumicolana (Zeller, 1847) E S W I C 49.2001 TETRAMOERA Diakonoff, [1968] langmaidi Plant, 2014 E S W I C 62.0151 Delplanqueia inscriptella (Duponchel, 1836) E S W I C 72.0061 Hypena lividalis (Hübner, 1790) Chevron Snout E S W I C 70.2841 PUNGELARIA Rougemont, 1903 capreolaria ([Denis & Schiffermüller], 1775) Banded Pine Carpet E S W I C 72.0211 HYPHANTRIA Harris, 1841 cunea (Drury, 1773) Autumn Webworm E S W I C 73.0041 Thysanoplusia daubei (Boisduval, 1840) Boathouse Gem E S W I C 73.0301 Aedia funesta (Esper, 1786) Druid E S W I C Ent Rec 128(2)_Layout 1 22/03/2016 12:53 Page 99 Entomologist’s Rec.
    [Show full text]
  • Microlepidoptera in Nederland, Vooral in 2007-2010 Met Een Terugblik Op 30 Jaar Faunistisch Onderzoek
    entomologische berichten 91 73 (3) 2013 Microlepidoptera in Nederland, vooral in 2007-2010 met een terugblik op 30 jaar faunistisch onderzoek K. J. (Hans) Huisman J. C. (Sjaak) Koster Tymo S.T. Muus Erik J. van Nieukerken TREFWOORDEN Faunistiek, nieuwe waarneming, provincies, areaaluitbreidingen Entomologische Berichten 73 (3): 91-117 In de jaren 2007-2010 werden maar liefst elf soorten kleine vlinders nieuw voor onze fauna gevonden: Infurcitinea teriolella, Bucculatrix ulmifoliae, Caloptilia fidella, Phyllonorycter issikii, Coleophora motacillella, Cochylis molliculana, Cnephasia sedana, Clepsis dumicolana, Lobesia botrana, Pseudococcyx tessulatana en Evergestis aenealis. Daarnaast werden drie soorten al elders gemeld: Caloptilia hemidactylella, Cydalima perspectalis en Bucculatrix ainsliella. Na 30 jaar van jaarlijsten geven we een evaluatie, met onder andere een totaal van 128 nieuw gemelde soorten. Dit zijn er minder dan in Denemarken, maar meer dan op de Britse Eilanden of in Zweden. We verklaren deze verschillen door het verschil in oppervlak van de landen: hoe kleiner het land, hoe meer kans dat er nieuwe soorten gevonden worden. Dit jaaroverzicht is het laatste dat in deze vorm verschijnt. Dit is het negentiende jaaroverzicht van de Nederlandse Micro- die beoordeeld konden worden door specialisten. We hopen dat lepidoptera sedert 1983. Een index van alle overzichten tot 2000 we een goed evenwicht gevonden hebben in het spanningsveld werd gegeven door Koster & Van Nieukerken (2003). tussen volledigheid en betrouwbaarheid. De jaren 2007–2010 waren wederom aan de warme kant met Door de snelle berichtgeving op internet wordt het voor het uitzondering van 2010, dat sinds 1996 het eerste jaar was met samenstellen van een gedrukte ‘jaarlijst’ steeds moeilijker om een temperatuur beneden het langjarige gemiddelde van 9,8°C voldoende actueel te blijven en toch de grens van een bepaald (jaargemiddelden 2007-2010 11,2; 10,6; 10,5; 9,1°C).
    [Show full text]
  • Scottish Macro-Moth List, 2015
    Notes on the Scottish Macro-moth List, 2015 This list aims to include every species of macro-moth reliably recorded in Scotland, with an assessment of its Scottish status, as guidance for observers contributing to the National Moth Recording Scheme (NMRS). It updates and amends the previous lists of 2009, 2011, 2012 & 2014. The requirement for inclusion on this checklist is a minimum of one record that is beyond reasonable doubt. Plausible but unproven species are relegated to an appendix, awaiting confirmation or further records. Unlikely species and known errors are omitted altogether, even if published records exist. Note that inclusion in the Scottish Invertebrate Records Index (SIRI) does not imply credibility. At one time or another, virtually every macro-moth on the British list has been reported from Scotland. Many of these claims are almost certainly misidentifications or other errors, including name confusion. However, because the County Moth Recorder (CMR) has the final say, dubious Scottish records for some unlikely species appear in the NMRS dataset. A modern complication involves the unwitting transportation of moths inside the traps of visiting lepidopterists. Then on the first night of their stay they record a species never seen before or afterwards by the local observers. Various such instances are known or suspected, including three for my own vice-county of Banffshire. Surprising species found in visitors’ traps the first time they are used here should always be regarded with caution. Clerical slips – the wrong scientific name scribbled in a notebook – have long caused confusion. An even greater modern problem involves errors when computerising the data.
    [Show full text]
  • Bemerkenswerte Schmetterlingsfunde Aus Bayern Im Rahmen Laufender Projekte Zur Genetischen Re-Identifikation Heimischer Tierarten (BFB, GBOL) – 6
    © Münchner Ent. Ges., download www.biologiezentrum.at NachrBl. bayer. Ent. 63 (3/4), 2014 53 Bemerkenswerte Schmetterlingsfunde aus Bayern im Rahmen laufender Projekte zur genetischen Re-Identifikation heimischer Tierarten (BFB, GBOL) – 6. Beitrag, sowie historische Erstfunde von Dichrorampha incognitana (KREMKY & MAS£ OWSKI, 1933) aus Südwestdeutschland (Insecta: Lepidoptera) Andreas H. SEGERER, Peter LICHTMANNECKER,Alfred HASLBERGER, Theo GRÜNEWALD & Richard HEINDEL Abstract The data here presented emerged from the current projects aiming to compile a genetic reference library of German animal species (Barcoding Fauna Bavarica = BFB; German Barcode of Life = GBOL) Five species are here reported as new for Bavaria: Tinea translucens MEYRICK, 1917 (Tine- idae), Blastobasis glanduella G. V. RILEY, 1871 (Blastobasidae), Elachista pomerana FREY, 1870 (Elachistidae), Monochroa sepicolella (HERRICH-SCHÄFFER, 1854) and Klimeschiopsis kininge- rella (DUPONCHEL, 1843) (both: Gelechiidae). Recent findings of the introduced species Tinea pallescentella STAINTON, 1851 (Tineidae), Clepsis dumicolana (ZELLER, 1847) (Tortricidae), and Cydalima perspectalis (WALKER, 1859) (Crambidae) are reported; the latter two may have establi- shed a (meta-)stable population in the town of Munich. A couple of other species are new for the different macrochores and districts of Bavaria, respectively. In the course of our investigations we also discovered historical specimens of Dichrorampha incognitana (KREMKY &MAS£ OWSKI, 1933) from Rhineland-Palatinate and Baden-Württemberg,
    [Show full text]
  • Noctuoid Moths (Lepidoptera: Erebidae, Nolidae, Noctuidae) of North-East Kazakhstan (Pavlodar Region)
    Ukrainian Journal of Ecology Ukrainian Journal of Ecology, 2017, 7(2), 142–164, doi: 10.15421/2017_32 ORIGINAL ARTICLE UDC 595.786 Noctuoid moths (Lepidoptera: Erebidae, Nolidae, Noctuidae) of North-East Kazakhstan (Pavlodar Region) S.V. Titov1, A.V. Volynkin2,3, V.V. Dubatolov4, M. Černila5, S.M. Reznichenko6 & V.S. Bychkov7 1 The Research Centre for Environmental 'Monitoring', S. Toraighyrov Pavlodar State University, Lomova str. 64, KZ-140008, Pavlodar, Kazakhstan. E-mail: [email protected] 2 Altai State University, Lenina pr. 61, Barnaul, RF-656049, Russia. E-mail: [email protected] 3 Tomsk State University, Laboratory of Biodiversity and Ecology, Lenina pr. 36, RF-634050, Tomsk, Russia 4 Institute of Systematics and Ecology of Animals, SB RAS, Frunze str. 11, RF-630091, Novosibirsk, Russia E-mail: [email protected] 5 The Slovenian Museum of Natural History, Prešernova 20, SI-1001, Ljubljana, Slovenia. E-mail: [email protected] 6 Shcherbakty branch of the Republican methodical center of phytosanitary diagnostics and forecasts, Sovetov 44, KZ-141000, Sharbakty, Shcherbakty distr., Pavlodar Region. E-mail: [email protected] 7 Institute of Archaeology named after A. Kh. Margulan, 44 Avenue Dostyk, st. Shevchenko 28, KZ-050010, Almaty, Kazakhstan. E-mail: [email protected] Submitted: 02.04.2017. Accepted: 23.05.2017 The paper contains data on the fauna of the Lepidoptera families Erebidae, Nolidae and Noctuidae of Pavlodar Region (North-East Kazakhstan). The check list includes 480 species (100 species of Erebidae, 8 species of Nolidae and 372 species of Noctuidae), 393 species are reported for the region for the first time. The map of collecting localities and pictures of the main landscapes of the region are presented.
    [Show full text]
  • An Annotated Catalogue of the Iranian Cheloninae (Hymenoptera: Braconidae)
    © Biologiezentrum Linz/Austria; download unter www.biologiezentrum.a Linzer biol. Beitr. 45/2 1921-1943 20.12.2013 An annotated catalogue of the Iranian Cheloninae (Hymenoptera: Braconidae) N.S. GADALLAH & H. GHAHARI Abstract: In the present study a catalogue of the Iranian Cheloninae (Hymenoptera: Braconidae) is given. It is based on a detailed study of all available published data. In total 48 species from 4 genera including, Ascogaster WESMAEL (4 species), Chelonus PANZER (32 species), Phanerotoma WESMAEL (11 species) and Phanerotomella SZÉPLIGETI (1 species) of two tribes (Chelonini and Phanerotomini) are presented. Three species may be endemic to the Iranian fauna, Chelonus (Chelonus) iranicus TOBIAS, Chelonus (Chelonus) setaceus PAPP and Chelonus (Microchelonus) iranicus TOBIAS. A faunistic list with synonyms, host records and distribution data is provided. Key words: Hymenoptera, Ichneumonoidea, Braconidae, Cheloninae, catalogue, distribution, host, Iran. Introduction Cheloninae is one of the large subfamilies of the family Braconidae with 1,375 described species worldwide in 15 genera (HUDDLESTON 1984; VAN ACHTERBERG 1990; HUDDLESTON & WALKER 1994; YU et al. 2012). Members of this subfamily are generally black, yellow or orange in colour, they vary in size from 1.8 - 11 mm. They are easily recognized from all other braconid subfamilies by the possession of rigid, sculptured metasomal carapace that is formed by the fusion of the first three tergites, the remaining soft parts of metasoma being concealed beneath the carapace in combination with the presence of complete postpectal carina (VAN ACHTERBERG 1990). All members of the subfamily Cheloninae are solitary egg-larval koinobiont endoparasitoids of Lepidoptera. They play an important role as regulatory agents for phytophagous insect population dynamics, particularly the economically important insect pests (LASALLE & GAULD 1993; KAESLIN et al.
    [Show full text]
  • Der Buchsbaum-Zünsler Cydalima Perspectalis (WALKER, 1859) in München Nachgewiesen (Lepidoptera: Crambidae) 27-34 © Münchner Ent
    ZOBODAT - www.zobodat.at Zoologisch-Botanische Datenbank/Zoological-Botanical Database Digitale Literatur/Digital Literature Zeitschrift/Journal: Nachrichtenblatt der Bayerischen Entomologen Jahr/Year: 2013 Band/Volume: 062 Autor(en)/Author(s): Buchsbaum Ulf, Segerer Andreas H. Artikel/Article: Der Buchsbaum-Zünsler Cydalima perspectalis (WALKER, 1859) in München nachgewiesen (Lepidoptera: Crambidae) 27-34 © Münchner Ent. Ges., download www.biologiezentrum.at NachrBl. bayer. Ent. 62 (1/2), 2013 27 Der Buchsbaum-Zünsler Cydalima perspectalis (WALKER, 1859) in München nachgewiesen (Lepidoptera: Crambidae) Ulf BUCHSBAUM & Andreas H. SEGERER Abstract The box moth, Cydalima perspectalis (WALKER, 1859), an introduced pest species attacking box trees (Buxus sempervirens), has been spreading in Germany during the last years, but only occasionally been found in Bavaria. Here, we report the first records from Munich. The collecting site is close to the Nymphenburger Park in Munich-Obermenzing, at the first author´s terrace. Two of the three Box trees are looking affected, although no larvas, pupas, or exuvias could be detected. While invasion of the species is occurring in the warmest regions in the southwest and west of Germany, there is up to now no evidence for active spread in Bavaria. Einleitung Über „Neubürger“ (Neobiota) und andere eingeschleppte Arten wurde in der Vergangenheit immer wieder berichtet und zahlreiche Publikationen liegen darüber vor (u. a. BURMEISTER 2011, GOL- LASCH & GRÖGER 2003; HABER 2001; REICHHOLF 2001, 2004; WELLING 2003; ROQUES 2010; SEGERER 2008, SEGERER et al. 2012; VAN NIEUKERKEN et al. 2012). Vielfach handelt es sich um Insekten, die aus südlichen, besonders auch aus asiatischen Regionen nach Mitteleuropa einge- schleppt werden oder einwandern (u.
    [Show full text]
  • Notes on the Scottish Macro-Moth List, 2014 This List Aims to Include
    Notes on the Scottish Macro-moth List, 2014 This list aims to include every species of macro-moth reliably recorded in Scotland, with an assessment of its Scottish status, as guidance for observers contributing to the National Moth Recording Scheme (NMRS). It updates and corrects previous lists published in 2009, 2011 and 2012. Plausible but unproven species are relegated to an appendix, awaiting confirmation or further records. Unlikely species and known errors are omitted altogether, even if published records exist. Note that inclusion in the Scottish Invertebrate Records Index (SIRI) does not imply credibility. At one time or another, virtually every macro-moth on the British list has been reported from Scotland. Many of these claims are almost certainly misidentifications or other errors, including name confusion. However, because the County Moth Recorder (CMR) has the final say, dubious Scottish records for some of these unverified species appear in the NMRS dataset. A modern complication involves the unwitting transportation of moths inside the traps of visiting lepidopterists. Then on the first night of their stay they record a species never seen before or since by the local observers. Many such instances are known or suspected, including three for my own vice-county of Banffshire. Surprising species found in visitors’ traps the first time they are used should always be regarded with caution. Clerical slips – the wrong scientific name scribbled in a notebook – have long caused confusion. An even greater modern problem involves errors while computerising the data, particularly when species are entered by a code number. Transposed digits are inevitable sooner or later.
    [Show full text]
  • Check List of Slovenian Microlepidoptera
    Prejeto / Received: 14.6.2010 Sprejeto / Accepted: 19.8.2010 Check list of Slovenian Microlepidoptera Tone LESAR(†), Marijan GOVEDIČ1 1 Center za kartografijo favne in flore, Klunova 3, SI-1000 Ljubljana; e-mail: [email protected] Abstract. A checklist of the Microlepidoptera species recorded in Slovenia is presented. Each entry is accompanied by complete references, and remarks where appropriate. Until now, the data on Microlepidopteran fauna of Slovenia have not been compiled, with the existing information scattered in literature, museums and private collections throughout Europe. The present checklist is based on records extracted from 290 literature sources published from 1763 (Scopoli) to present. In total, 1645 species from 56 families are listed. Keywords: Microlepidoptera, checklist, Slovenia, fauna Izvleček. SEZNAM METULJČKOV (MICROLEPIDOPTERA) SLOVENIJE – Predstavljen je seznam vrst metuljčkov, zabeleženih v Sloveniji. Za vsako vrsto so podane reference, kjer je bilo smiselno, pa tudi komentar. Do sedaj podatki o metuljčkih Slovenije še niso bili zbrani, obstoječi podatki pa so bili razpršeni v različnih pisnih virih, muzejskih in zasebnih zbirkah po Evropi. Predstavljeni seznam temelji na podatkih iz 290 pisnih virov, objavljenih od 1763 (Scopoli) do danes. Skupaj je navedenih 1645 vrst iz 56 družin. Ključne besede: Microlepidoptera, seznam vrst, Slovenija, živalstvo NATURA SLOVENIAE 12(1): 35-125 ZOTKS Gibanje znanost mladini, Ljubljana, 2010 36 Tone LESAR & Marijan GOVEDIČ: Check List of Slovenian Microlepidoptera / SCIENTIFIC PAPER Introduction Along with beetles (Coleoptera), butterflies and moths (Lepidoptera) are one of the most attractive groups for the amateur insect collectors, although the number of researchers professionally engaged in these two groups is relatively high as well.
    [Show full text]
  • N Endemic to the Philippine Islands (Lepidoptera: Eupterotidae) 93 Mielke, C
    N achrichten des E ntomologischen V ereins A pollo 1 Wagner, W.: Zur Freiland-Raupennahrung von Pyrgus onopordi (Rambur 1839) in Andalusien (Lepidoptera: Hesperiidae) 5 Naumann, S.: Notes on the Chinese Calliprogonos miraculosa Mell, 1937 (Lepidoptera: Brahmaeidae) 9 ten Hagen, W., & Schurian, K. G.: Polyommatus (Aricia) crassipunctus varicolor ssp. n., eine neue Unterart aus Iran (Lepidoptera: Lycaenidae) 18 Entomologische Notiz: Nässig, W. A.: Sammlung von Hans Günther Bellenberg nach Senckenberg gegangen 19 Bolz, R., & Tannert, R.: Eilema caniola (Hübner, [1808]) (Weißgraues Flechtenbärchen) in Nordbayern: Umstände, mögliche Ursachen und Bedeutung für die Landesfauna dieses Erstfundes (Lepidoptera, Arctiidae, Lithosiinae) 21 Hessenfauna: 23. Hornemann, A.: Die Präimaginalstadien des Nelkenwicklers Cacoecimorpha pronubana (Hübner, 1799) in Südhessen auch an Oleander gefunden (Lepidoptera, Tortricidae) 23 Weyh, R. W.: Erste Beobachtungen des Weißgrauen Flechtenbärchens (Eilema caniola (Hübner, 1808)) im hessischen Rhein-Main-Gebiet und der nördlichen Oberrheinebene (Lepidoptera, Arctiidae, Lithosiinae) 27 Mitgliederversammlung: Protokoll der Generalversammlung des Entomologischen Vereins Apollo e. V., Frankfurt am Main, am 18. März 2009 31 Nässig, W. A.: Künstliche Sexuallockstoffe in der Faunistik: Ergebnisse einer Studie an Wicklern in Hessen (Lepidoptera: Tortricidae) — 3. Systematischer Teil: Tortricidae, Olethreutinae 77 Schroeder, H. G., Treadaway, C. G., Mohagan, A., & Mohagan, D.: Drei neue Lepidopteren-Taxa von den südlichen Philippinen (Lepidoptera: Nymphalidae, Pieridae) 81 Novotný, D. Beneš, J., & Konvička, M.: Repeated observation of interfamilial “mating” between males of the arctiid moth Amata phegea and females of the burnet moth Zygaena filipendulae (Lepidoptera: Arctiidae and Zyganeidae) 83 Nässig, W. A., & Treadaway, C. G.,: The genus Pseudoganisa Schultze, 1910, an endemic to the Philippine islands (Lepidoptera: Eupterotidae) 93 Mielke, C.
    [Show full text]
  • Archanara Neurica (Hübner, 1808) (Lepidoptera, Noctuidae) New to Norway
    © Norwegian Journal of Entomology. 25 June 2012 Archanara neurica (Hübner, 1808) (Lepidoptera, Noctuidae) new to Norway LEIF AARVIK & JAN ERIK RØER Aarvik, L. & Røer, J.E. 2012. Archanara neurica (Hübner, 1808) (Lepidoptera, Noctuidae) new to Norway. Norwegian Journal of Entomology 59, 1–4. The noctuid moth Archanara neurica (Hübner, 1808) is reported new to Norway. In 2008 a few specimens were collected in Farsund in southernmost Norway. Notes on the distribution, external characters, biology and habitat are given. Key words: Lepidoptera, Noctuidae, Archanara neurica, Norway, distribution, biology. Leif Aarvik, Natural History Museum, University of Oslo, P.O. Box 1172 Blindern, NO-0318 Oslo, Norway. E-mail: [email protected]’ Jan Erik Røer, Lista Bird Observatory, Fyrveien 6, NO-4563 Borhaug, Norway. E-mail: [email protected] Introduction 2000). We herewith report the second European Archanara species, A. neurica (Hübner, 1808), as The genus Archanara Walker, 1866 belongs to new to Norway. a group of genera with strong ecological affinity to moist habitats. The group was termed the Rhizedra genus-group by Zilli et al. (2005), and The records the following species are recorded from Norway; Fabula zollikoferi (Freyer, 1836), Rhizedra lutosa In 2010 the authors were shown a photo of a (Hübner, 1803), Nonagria typhae (Thunberg, moth collected at Lista Fyr on 11 August 2010 1794), Arenostola phragmitidis (Hübner, 1803), by Richard Cope (Figure 1). The collector had Longalatedes elymi (Treitschke, 1825) and photographed the specimen and later released Archanara dissoluta (Treitschke, 1825) (Aarvik et it. After some discussion it was concluded that al. 2000, Zilli et al.
    [Show full text]
  • PDF-Files (Basierend Auf Scans) Her­Un­Ter­Ge­Laden Wer­Den Können.] 29 (3): 127–148
    ZOBODAT - www.zobodat.at Zoologisch-Botanische Datenbank/Zoological-Botanical Database Digitale Literatur/Digital Literature Zeitschrift/Journal: Nachrichten des Entomologischen Vereins Apollo Jahr/Year: 2009 Band/Volume: 30 Autor(en)/Author(s): Nässig Wolfgang A. Artikel/Article: Künstliche Sexuallockstoffe in der Faunistik: Ergebnisse einer Studie an Wicklern in Hessen (Lepidoptera: Tortricidae) 3. Systematischer Teil: Tortricidae, Olethreutinae 31-76 Nachr. entomol. Ver. Apollo, N. F. 30 (1/2): 31–76 (2009) 31 Künstliche Sexuallockstoffe in der Faunistik: Ergebnisse einer Studie an Wicklern in Hessen (Lepidoptera: Tortricidae) 3. Systematischer Teil: Tortricidae, Olethreutinae1 Wolfgang A. Nässig Dr. Wolfgang A. Nässig, Entomologie II, Forschungsinstitut und Museum Senckenberg, Senckenberganlage 25, D­60325 Frankfurt am Main, Deutschland; [email protected] Zusammenfassung: 55 Arten von Tortricidae: Ole threu ti­ Ar chips crataegana, A. xylosteana, Adoxophyes ora na, Bactra nae werden aus Hessen gemeldet, die 1981/1982 im Rahmen lan ce a la na, Phiaris mi ca na, Pseu do her me ni as abie ta na, einer Diplomarbeit mittels Phe ro mon klebefallen mit künst­ Epi no tia solandriana, Zei ra phe ra iser ta na, Epi ble ma scu tu­ li chen Sexualduft kö dern und Licht fang in Hes sen, Rhein­ la na, En ar mo nia for mo sa na (already published by Krause Main­Gebiet, bei Mühlheim am Main nachge wie sen wur den. 1987 and Näs sig & Thomas 1991a), Cydia fu ne bra na [sic!], Die folgenden 6 Arten (aus Nässig 2008 und die ser Arbeit) Cy. jan thinana, Cy . lobarzewskii (the last 3 species already sind ver mut lich faunistische Erstnach wei se für Hessen (ge­ pub lished in 1991), Cy .
    [Show full text]