UCHWAŁA NR XXXVII/264/17 RADY MIEJSKIEJ W BYCZYNIE

z dnia 30 marca 2017 r.

w sprawie uchwalenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017-2023

Na podstawie art. 18 ust. 1 i ust. 2 pkt 6a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz.446 z późn.zm), art.3 ust.1 i art.52 ust.1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U z 2015 r. poz. 1777 z późn.zm.) Rada Miejska w Byczynie uchwala co następuje: § 1. Uchwala się Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017-2023 stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Byczyny. § 3. Traci moc: Uchwała nr XXXIV/244/17 w sprawie uchwalenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017-2023 § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Miejskiej w Byczynie

Adam Radom

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 1 Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/264/17 Rady Miejskiej w Byczynie z dnia 30 marca 2017 r.

Lokalny Program Rewitalizacji miasta i gminy Byczyna 2017-2023

LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI

miasta i gminy Byczyna na lata 2017 -2023

Byczyna, marzec 2017

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 2 Spis tre ści 1. WPROWADZENIE I METODOLOGIA PRACY ...... 4 2. POWI ĄZANIA PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI .. 5 2.1. Dokumenty na poziomie unijnym ...... 5 2.2. Dokumenty na poziomie krajowym ...... 5 2.3. Dokumenty na poziomie wojewódzkim ...... 7 2.4. Dokumenty na poziomie lokalnym ...... 8 3. DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH ORAZ SKALA I CHARAKTER POTRZEB REWITALIZACYJNYCH ...... 11 3.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY BYCZYNA ...... 12 3.1.1. Uwarunkowania wewn ętrzne i zewn ętrzne ...... 12 3.2. Główne problemy rozwojowe ...... 17 3.2.1. Demografia ...... 17 3.2.2. Diagnoza w sferze społecznej ...... 21 3.2.3. Diagnoza w sferze gospodarczej ...... 31 3.2.4. Diagnoza w sferze funkcjonalno-przestrzennej...... 35 3.2.5. Diagnoza w sferze środowiskowej ...... 39 4. PROCEDURA WŁ ĄCZENIA INTERESARIUSZY W TWORZENIU LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI...... 44 5. ZASI ĘG PRZESTRZENNY OBSZARU REWITALIZACJI ...... 47 6. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU REWITALIZACJI ...... 49 7. CELE REWITALIZACJI ORAZ KIERUNKI DZIAŁA Ń ...... 50 8. PLANOWANE PROJEKTY I PRZEDSI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE ...... 52 8.1. Inne projekty planowane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji ...... 53 9. POZOSTAŁE PRZEDSI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE ...... 55 10. KOMPLEMENTARNO ŚĆ MI ĘDZY PROJEKTAMI ...... 60 11. INDYKATYWNE RAMY FINANSOWE PROGRAMU REWITALIZACJI ...... 61 13. SYSTEM WDRA ŻANIA PROGRAMU REWITALIZACJI ...... 70 13.1 Monitorowanie ...... 71 13.2 Ewaluacja...... 71 14. SYSTEM MONITORINGU ...... 72

Spis tabel: Tabela 1. Ludno ść zamieszkuj ąca gmin ę Byczyna w 2015 r. 17 Tabela 2. Wska źnik obci ąż enia demograficznego dla gminy Byczyna 18 Tabela 3. Liczba dzieci ucz ęszczaj ących do placówek o światowych 22 Tabela 4. Plan sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez Gmin ę Byczyna. 23 Tabela 5. Wykaz organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie gminy Byczyna 26 Tabela 6. Wykaz mieszka ń komunalnych na terenie gminy Byczyna 27 Tabela 7. Analiza sfery społecznej 30 Tabela 8. Szacunkowa stopa bezrobocia w gminie Byczyna 32 Tabela 9. Analiza sfery gospodarczej 34 Tabela 10. Powierzchnia lasów na terenie gminy Byczyna 35 Tabela 11. Analiza sfery funkcjonalno-przestrzennej 38 Tabela 12. Ilo ść odebranych odpadów z sektora komunalnego z terenu gminy Byczyna w latach

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 2

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 3 2013-2015, z podziałem na poszczególne frakcje 42 Tabela 13. Analiza sfery środowiskowej 43 Tabela 14. Powierzchnia i liczba ludno ści zamieszkuj ąca wyznaczony obszar rewitalizacji 49 Tabela 15. Planowane projekty i przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne 52 Tabela 16. Inne projekty planowane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji 53 Tabela 17. Pozostałe przedsi ęwzi ęcia przewidziane do realizacji na terenie gminy Byczyna 57

Spis rysunków:

Rysunek 1. Gmina Byczyna ...... 12 Rysunek 2. Mapa dróg w Gminie Byczyna ...... 16 Rysunek 3. Ludność wg płci i wieku zamieszkuj ąca gmin ę Byczyna w 2015 roku ...... 18 Rysunek 4. Przyrost naturalny w latach 1995-2015 w gminie Byczyna...... 19 Rysunek 5. Migracje ludno ści na pobyt stały ...... 20 Rysunek 6. Obszar rewitalizacji miasta Byczyna ...... 48 Rysunek 7. Obszar rewitalizacji miasta Byczyna przedstawiony na fotografii Panoramy miasta . 49

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 3

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 4 1. WPROWADZENIE I METODOLOGIA PRACY Proces rewitalizacji, ma słu żyć pełnej i świadomej realizacji działa ń słu żą cych podniesieniu jako ści życia mieszka ńców danego obszaru, to przede wszystkim proces zaplanowany. Dlatego rewitalizacj ę nale ży rozumie ć jako działania, maj ące na celu ponowne o żywienie zdegradowanych obszarów pod wzgl ędem społecznym i gospodarczym. Inaczej mo żna powiedzie ć, że wła ściwa definicja okre śla rewitalizacj ę jako kompleksowy program remontów, modernizacji zabudowy i przestrzeni publicznych, rewaloryzacji zabytków na wybranym obszarze, w powi ązaniu z rozwojem gospodarczym i społecznym. Aspekt ten wskazuje na podporz ądkowanie rewitalizacji ważnym celom społecznym gdy ż rewitalizacja nie jest celem samym w sobie. Okre ślenie podstawowych parametrów społeczno- gospodarczych obszaru rewitalizowanego pozwala na wyodr ębnienie kluczowych zasad post ępowania i wyboru specyfiki działa ń rewitalizacyjnych. Wszystkie planowane działania poł ączone by ć powinny ze wskazaniem celów rozwoju. Powinny one zosta ć poł ączone z odniesieniem do sfery i kierunków zagospodarowania przestrzennego, ustalonego dla danego terenu, ze szczególnym wskazaniem działa ń umo żliwiaj ących jak najbardziej efektywne wykorzystanie potencjału tkwi ącego w danym obszarze. Proces rewitalizacji musi by ć zatem traktowany jako konieczny i nieusuwalny element planowania i przekształcania przestrzeni miejskiej. Lokalny Program Rewitalizacji, zgodnie z ramami procesu rewitalizacji w okresie programowania 2014-2020 oraz zasadami wyznaczonymi w ustawie o rewitalizacji, stanowi „podstaw ę kompleksowego procesu wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania cało ściowe, tj. powi ązane wzajemnie przedsi ęwzi ęcia obejmuj ące kwestie społeczne, gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne lub środowiskowe, integruj ące na rzecz społeczno ści, przestrzeni i gospodarki lokalnej, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany”. Obszar rewitalizacji, Wszystkie planowane działania poł ączone by ć powinny ze wskazaniem celów rozwoju, a tym samym celów programu rewitalizacji w tym m.in.: − hierarchi ę potrzeb, − działania rewitalizacyjne obejmuj ące jednocze śnie sfer ę społeczn ą, gospodarcz ą, przestrzenno-funkcjonaln ą, techniczn ą, środowiskow ą; − koordynacj ę prowadzonych działa ń oraz monitorowanie i ewaluacja skuteczno ści rewitalizacji; Zgodnie z wytycznymi, przeanalizowano nast ępuj ące wska źniki w zakresie zjawisk społecznych: − liczba osób korzystaj ących z pomocy społecznej; − liczba ludno ści w gminie oraz zmiany tych danych w przeci ągu ostatnich lat; − analiza ludno ści z uwzgl ędnieniem struktury wiekowej; − ilo ść rodzin z problemami alkoholowymi; − ilo ść rodzin w których wyst ępuje przemoc domowa; − liczba osób bezrobotnych; − przest ępczo ść ; − aktywno ść społeczn ą mieszka ńców gminy. Posłu żono si ę analiz ą koncentracji negatywnych zjawisk. Podej ście takie zapewnia skupienie si ę na najistotniejszych obszarach problemowych i przyszł ą koncentracj ę działa ń zmierzaj ących do eliminacji i/lub ograniczenia pogł ębiania si ę negatywnych zjawisk. Jednocze śnie nale ży podkre śli ć, i ż prace zwi ązane z opracowaniem Lokalnego Programu (…) realizowane były przy udziale mieszka ńców, którzy na etapie tworzenia dokumentu mieli mo żliwo ść wniesienia swoich pomysłów, opinii, stanowisk, sprzeciwu, aprobaty. Konsultacje społeczne były skierowanie do szerokiego grona odbiorców w tym te ż do przedstawicieli sektora gospodarczego i pozarz ądowego.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 4

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 5 Niniejszy Program w pełni realizuje polityk ę rozwoju gminy okre ślon ą w podstawowych dokumentach strategicznych i planistycznych, w szczególno ści projekcie Strategii Rozwoju oraz w obowi ązuj ących jak i opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w obowi ązuj ącym Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Jest on równie ż spójny z celami krajowej i regionalnej polityki rozwoju okre ślonej w dokumentach strategicznych i planistycznych.

2. POWI ĄZANIA PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI „Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017-2023” opracowany został z uwzgl ędnieniem uwarunkowa ń i ram prowadzenia procesu rewitalizacji wynikaj ących z unijnej, krajowej i regionalnej polityki.

2.1. Dokumenty na poziomie unijnym − Karta Lipska przyj ęta z okazji nieformalnego spotkania ministrów w sprawie rozwoju miast i spójno ści terytorialnej w Lipsku, w dniach 24–25 maja 2007 r. Dokument podkre śla potrzeb ę opracowania strategii zintegrowanego rozwoju miejskiego, przy uwzgl ędnieniu aspektu ekonomicznego, społecznego i ekologicznego, a tak że wymiaru zdrowotnego i kulturowego oraz zdolno ści instytucjonalnych pa ństwa. − Europa 2020 to strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu rozumiana jako rozwój: inteligentny, gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; oraz rozwój zrównoważony tj. wspieranie gospodarki efektywniej korzystaj ącej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; − Umowa Partnerstwa z dnia 12 lipca 2013, okre ślaj ąca kierunki interwencji trzech polityk unijnych w Polsce, tj. Polityki Spójno ści, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa wyznacza cele i priorytety interwencji publicznej w kraju, stanowi ąc tym samym przeło żenie postanowie ń z poziomu Unii Europejskiej na poziom krajowy.

2.2. Dokumenty na poziomie krajowym − Krajowa Polityka Miejska 2023 to dokument Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, w którym rewitalizacja stanowi jeden z celów głównych, a tak że jeden z w ątków tematycznych w Krajowej Polityce Miejskiej 2023. W dokumencie tym rewitalizacja okre ślona jest jako kompleksowy, skoordynowany, wieloletni proces przemian społecznych, ekonomicznych, przestrzennych i technicznych, prowadzony na obszarze zdegradowanym, tak aby nast ąpiło osi ągni ęcie ogólnego celu, którym jest wyprowadzenie tego obszaru ze stanu kryzysowego, w szczególno ści przez nadanie mu nowej jako ści funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne. Najbardziej zaawansowane z takich działa ń w ramach tego procesu stanowi kompleksowa rewitalizacja, realizowana na obszarach najbardziej zdegradowanych, odnosz ąca si ę do konkretnego, ograniczonego terytorium i ł ącz ąca wysiłki ró żnych podmiotów, których suma ma spowodowa ć trwałe o żywienie społeczne i gospodarcze obszaru. − Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju przyj ęta uchwał ą Rady Ministrów dnia 13 grudnia 2011 r. jest najwa żniejszym dokumentem dotycz ący ładu przestrzennego Polski. Jej zapisy zawieraj ą w śród celów polityki przestrzennego zagospodarowania kraju cel nr 2, który dotyczy poprawy spójno ści wewn ętrznej i terytorialne równowa żenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 5

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 6 rozprzestrzeniania si ę czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewn ętrznego wszystkich terytoriów. W rozwini ęciu tego celu wskazuje si ę, i ż działania polityki przestrzennej w odniesieniu do zdegradowanych obszarów zurbanizowanych maj ą na celu przywrócenie ich funkcji administracyjnych, społecznych i gospodarczych oraz stworzenie warunków sprzyjaj ących ich powtórnemu zagospodarowaniu dzi ęki skorelowanym interwencjom w sferze planowania przestrzennego, inwestycjom infrastrukturalnym oraz wsparciu zasobów ludzkich i przedsi ębiorczo ści. Działania restrukturyzacyjne i rewitalizacyjne doprowadz ą do odzyskania atrakcyjno ści danego obszaru lub miasta, do przywrócenia korzystnych warunków życia i podejmowania działalno ści gospodarczej oraz inwestycyjnej z wykorzystaniem istniej ącego potencjału kulturowego i zachowaniem funkcji symbolicznych oraz przyrodniczych obszaru w procesie jego adaptacji do nowych funkcji. − Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010—2020 (KSRR) dokument przyj ęty przez Rad ę Ministrów uchwał ą w dniu 13 lipca 2010 r. Okre śla on cele i sposoby działania podmiotów publicznych, a w szczególno ści rz ądu i samorz ądów województw, w odniesieniu do polskiej przestrzeni dla osi ągni ęcia strategicznych celów rozwoju kraju. Dokument wyznacza cele polityki rozwoju regionalnego, w tym wobec obszarów wiejskich i miejskich, oraz definiuje ich relacje w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyra źnym terytorialnym ukierunkowaniu. Celem strategicznym polityki regionalnej, okre ślonym w KSRR, jest efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osi ągania celów rozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójno ści w horyzoncie długookresowym. KSRR ustala trzy cele szczegółowe do 2020 roku: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjno ści regionów; 2. Budowanie spójno ści terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych; 3. Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działa ń rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. − Narodowy Plan Rozwoju głównym celem tego dokumentu jest poprawa warunków rozwoju obszarów zdegradowanych w wymiarze przestrzennym, społecznym, kulturowym i gospodarczym. Realizacji tego celu słu żyć b ędzie stworzenie korzystnych warunków dla prowadzenia rewitalizacji w Polsce i poło żenie nacisku na holistyczne, zintegrowane podej ście do prowadzenia takich działa ń. My ślą przewodni ą Narodowego Planu Rewitalizacji ma by ć zapewnienie mu mo żliwie powszechnego charakteru tak, aby "jak najszersze grono obywateli i podmiotów mogło si ę uto żsami ć z ide ą naprawy środowiska miejskiego i wł ącza ć si ę lub podejmowa ć z własnej inicjatywy działania w tym zakresie. Z tej perspektywy plan odnie ść si ę ma zarówno do zagadnienia przywracania świetno ści dzielnicom śródmiejskim, uzdrawiania relacji społecznych i rozwi ązywania problemów infrastrukturalno-technicznych w zaniedbanych dzielnicach „miasta XIX wiecznego” i blokowiskach, ponownego zagospodarowania terenów poprzemysłowych, powojskowych, pokolejowych i poportowych, jak i innych sytuacji, w których władze samorz ądowe lub mieszka ńcy dochodz ą do wniosku, że miasto powinno by ć na danym obszarze „uzdrowione”. Narodowy Plan Rewitalizacji stanowi ć b ędzie główny scalaj ący dokument rz ądowy okre ślaj ący cało ściowo tytułowy plan rewitalizacji, jego cele, elementy oraz mechanizmy działania. Oparty na 4 modułach: dokumentach, zmianach w regulacjach i nowych regulacjach, instrumentach wsparcia oraz informacji i edukacji. − Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Podstawowym ich celem jest ujednolicenie warunków i procedur wdra żania programów operacyjnych na lata 2014-2020 w zakresie projektów realizuj ących cele rewitalizacji. Dokumentem odniesienia dla Wytycznych jest Umowa Partnerstwa, która formułuje

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 6

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 7 wyzwania zwi ązane z zapewnieniem warunków dla wła ściwej rewitalizacji, tj. zintegrowanego, kompleksowego oraz przygotowanego i prowadzonego z uwzgl ędnieniem realnej partycypacji społecznej przeciwdziałania procesom degradacji obszarów dotkni ętych kryzysem.

2.3. Dokumenty na poziomie wojewódzkim − Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 Uchwalona przez Sejmik Województwa Opolskiego uchwał ą Nr XXV/325/2012 z dnia 28 grudnia 2012 r. jest kluczow ą deklaracj ą samorz ądu, w której definiuje si ę wizj ę i kierunki rozwoju miasta. Prezentowany program działania jest koherentny ze strategiami i programami rozwoju na poziomie krajowym i wojewódzkim. W Strategii zostały wyznaczone nast ępuj ące cele strategiczne i cele operacyjne rozwoju województwa opolskiego, z którymi spójny jest Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna. CEL STRATEGICZNY 9. O środki miejskie biegunami wzrostu. Jednym z głównych problemów rozwoju miast województwa opolskiego jest wyst ępowanie obszarów kumulacji negatywnych zjawisk społecznych (wysoka stopa bezrobocia, niski poziom aktywno ści gospodarczej, wy ższe nat ęż enie wyst ępowania zjawisk patologicznych), które powoduj ą, że w przestrzeni coraz mocniej zaznacza si ę nierówno ść społeczna, a podstawowe potrzeby mieszka ńców na tych obszarach nie są zaspokajane. Dlatego te ż oprócz wzmacniania potencjału gospodarczego miast, niezb ędne jest podj ęcie działa ń na rzecz poprawy ładu przestrzennego i rewitalizacji obszarów zdegradowanych. W ramach tego celu wskazano cele operacyjne, z których jedne (cel operacyjny 9.2) dotyczy poprawy ładu przestrzennego i rewitalizacja na obszarach miejskich, w ramach którego nast ąpi: − zwi ększanie koordynacji i współpracy pomi ędzy jst w zakresie planowania przestrzennego i społeczno-gospodarczego w obr ębie miejskich obszarów funkcjonalnych, − przeciwdziałanie zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji i chaosu przestrzennego, − poprawa atrakcyjno ści centrów miast, − rewitalizacja obszarów miejskich poprzez przywracanie warunków dla zamieszkania, prowadzenia działalno ści gospodarczej i rozwoju usług, − aktywizacja obszarów zdegradowanych, w tym rozwijanie funkcji społeczno- gospodarczych − Regionalny program operacyjny województwa opolskiego 2014-2020. Zakres tego dokumentu jest odpowiedzi ą na wyzwania rozwojowe, okre ślone dla regionu w głównych dokumentach strategicznych, uwzgl ędnia te obszary interwencji, których realizacja przyniesie najwi ększe efekty. Obok wyzwa ń wynikaj ących z uwarunkowa ń demograficznych szczególnym wyzwaniem jest poprawa spójno ści społecznej i terytorialnej w miastach, nara żonych na kumulacj ę negatywnych zjawisk, zarówno społecznych, gospodarczych, środowiskowych, jak i przestrzennych. Cech ą charakterystyczn ą miast jest ich zło żona struktura przestrzenna, społeczna i gospodarcza. Charakterystyczne dla tych terenów – wysoka stopa bezrobocia, niski poziom aktywno ści gospodarczej, wy ższe nat ęż enie wyst ępowania zjawisk patologicznych powoduj ą, że nawet podstawowe potrzeby społeczne na tych obszarach nie s ą zaspokajane w odpowiednim stopniu. Z uwagi na du że znaczenie, jakie dla rozwoju miast ma problematyka zdegradowanych i zaniedbanych terenów, w strukturach przestrzennych wielu miast województwa opolskiego szczególn ą wag ę przypisuje si ę potrzebom ponownego o żywienia tych terenów pod wzgl ędem społecznym i

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 7

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 8 gospodarczym. Miasta województwa opolskiego, tak jak i w całej Polsce borykaj ą si ę z wieloma wyzwaniami rozwojowymi – problemami społecznymi i gospodarczymi wynikaj ącymi z upadku tradycyjnych gał ęzi przemysłu, utraty dotychczasowych funkcji, globalizacji czy te ż spowolnienia gospodarczego. W niektórych o środkach miejskich lub/i na niektórych ich obszarach (dzielnicach) doszło do kumulacji negatywnych zjawisk społeczno-gospodarczych, przestrzennych i środowiskowych oraz do degradacji fizycznej, gospodarczej i społecznej. Obszarami koncentruj ącymi te negatywne zjawiska i problemy w organizmach miast województwa opolskiego s ą: tereny poprzemysłowe, tereny zaniedbanych dzielnic i osiedli fabrycznych, tereny blokowisk, które zwłaszcza w najwi ększych miastach regionu stanowi ą znaczny udział w zasobach mieszkaniowych, tereny powojskowe, tereny pogórnicze. W ramach priorytetów inwestycyjnych RPO WO 2014-2020 realizowane b ędą mi ędzy innymi kompleksowe projekty wynikaj ące z Lokalnych Programów Rewitalizacji, inicjowane i koordynowane przez władze samorz ądowe, które b ędą przyczynia ć si ę do aktywizacji środowisk ubogich i zagro żonych wykluczeniem społecznym. Działania rewitalizacyjne b ędą obejmowa ć zintegrowane przedsi ęwzi ęcia rewitalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, na rzecz poprawy w zakresie jako ści życia mieszka ńców. Porz ądkowanie „starej tkanki” urbanistycznej b ędzie odbywa ć si ę poprzez zagospodarowywanie opuszczonych przestrzeni w harmonii z otoczeniem, rozumiane jako likwidacja powodów izolacji zdegradowanych obszarów od pozostałych obszarów. Poza popraw ą bezpiecze ństwa, na terenach obj ętych zasi ęgiem realizowanych projektów (zapobieganie przest ępczo ści, patologiom społecznym, wypadkom zwi ązanym ze zł ą kondycj ą techniczn ą obiektów), zasadnicz ą warto ści ą wdra żanych projektów b ędzie adaptacja, przebudowa i remonty zdegradowanej infrastruktury pozostałej po tradycyjnej działalno ści przemysłowej prowadzonej na terenach o środków miejskich województwa i wykorzystanie jej m.in. na cele społeczne. Inwestycje w infrastruktur ę będą stanowi ć element uzupełniaj ący celów społecznych i będą odpowiedzi ą na zdiagnozowane problemy społeczne. Mo żliwa b ędzie m.in. przebudowa i adaptacja zdegradowanych obiektów, w celu przywrócenia lub nadania im nowych funkcji (np. społecznych, kulturalnych, gospodarczych) sprzyjaj ących poprawie życia mieszka ńców. Działania w obszarze rewitalizacji w wymiarze gospodarczym umo żliwi ą realizacj ę wsparcia przedsi ębiorczo ści i samozatrudnienia, wspierania ekonomii społecznej, podejmowania inicjatyw lokalnych na rzecz zatrudnienia oraz wspierania mobilno ści pracowników. Jednocze śnie w wymiarze społecznym realizowane będą działania na rzecz aktywizacji środowisk zagro żonych wykluczeniem społecznym i ubogich oraz poprawy dost ępu do usług. Przebudowana infrastruktura materialna mo że słu żyć m.in. osobom wykluczonym lub zagro żonym wykluczeniem społecznym w ich aktywizacji zawodowej. Mo że przyczyni ć si ę tak że do rozwoju usług opieku ńczych skierowanych do osób zale żnych, w tym starszych i niepełnosprawnych oraz wesprze ć proces usamodzielniania si ę np. osób opuszczaj ących placówki opieku ńczo- wychowawcze lub piecz ę zast ępcz ą. Ponadto przebudowana infrastruktura mo że doprowadzi ć do powstania nowych mieszka ń chronionych, wspomaganych lub treningowych, dzi ęki którym osoby mieszkaj ące w nich b ędą miały mo żliwo ść funkcjonowania lub uczenia jak żyć

2.4. Dokumenty na poziomie lokalnym − Strategia Rozwoju Byczyny 2015-2020. Strategia rozwoju gminy jest kluczowym elementem planowania rozwoju lokalnego. Jest to dokument, którego celem jest wskazanie wizji oraz strategicznych kierunków rozwoju gminy. Strategia jest podstawowym instrumentem długofalowego zarz ądzania gmin ą.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 8

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 9 Pozwala na zapewnienie ci ągło ści i trwało ści w poczynaniach władz gminy, niezale żnie od zmieniaj ących si ę uwarunkowa ń politycznych. Strategia umo żliwia równie ż efektywne gospodarowanie własnymi, zwykle ograniczonymi zasobami gminy, takimi jak: zasoby ludzkie, infrastruktura czy te ż środki finansowe. W Strategii wyznaczono cztery główne cele strategiczne (przedstawione poni żej) i do ka żdego celu przypisano cele operacyjne. Cel strategiczny nr 1 - Konkurencyjna gospodarka oparta na kapitale intelektualnym oraz aktywno ści i przedsi ębiorczo ści mieszka ńców gminy Cele operacyjne: 1.1 Wzmacnianie i promocja przedsi ębiorczo ści wśród mieszka ńców; 1.2 Efektywny system edukacji, wspieraj ący rozwój kapitału intelektualnego i zatrudnienia; 1.3 Budowa infrastruktury gospodarczej; 1.4 Poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy i minimalizowanie negatywnych skutków bezrobocia; 1.5 Wysoka wewn ętrzna i zewn ętrzna dost ępno ść komunikacyjna. Cel Operacyjny nr 2 - Silna kultura i to żsamo ść lokalna oraz efektywne wykorzystanie potencjałów dla zwi ększenia atrakcyjno ści turystycznej Gminy oraz popytu na turystyk ę Cele operacyjne: 2.1 Ochrona przestrzeni kulturowej i to żsamo ści lokalnej; 2.2 Wsparcie dla rozwoju turystyki i skuteczny system promocji turystycznej. Cel Operacyjny nr 3 - Wysoka dost ępno ść i jako ść usług publicznych - Byczyna jako silne centrum funkcji lokalnych Cele operacyjne: 3.1 Rozwijanie systemów infrastruktury technicznej; 3.2 Rozwój oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej skierowanej do ró żnych grup odbiorców; 3.3 Wysoki poziom bezpiecze ństwa mieszka ńców gminy w wymiarze publicznym, zdrowotnym i społecznym; 3.4 Poprawa bezpiecze ństwa ekologicznego oraz wykorzystanie ekologii dla rozwoju gminy. Cel Operacyjny nr 4 - Sprawny, efektywny i partnerski system zarz ądzania publicznego Cele operacyjne: 4.1 Sprawny system zarz ądzania i administracji oraz skuteczna promocja; 4.2 Kształtowanie i rozwój aktywno ści obywatelskiej oraz wzmacnianie kapitału społecznego; 4.3 Rozwój współpracy terytorialnej W dokumencie tym rewitalizacja jest jednym z priorytetowych celów, który w szczególno ści dotyczy kształtowania przestrzeni sprzyjaj ącej rozwojowi społeczno– gospodarczemu i jest odpowiedzi ą na zdefiniowane wyzwania rozwojowe i potrzeb ę działa ń rewitalizacyjnych. Cele operacyjne b ędące uszczegółowieniem celu strategicznego zwi ązane z rewitalizacj ą znajduj ą si ę w Obszarze II. Dziedzictwo, turystyka i rekreacja. S ą to m.in. - Poprawa stanu i sposobu u żytkowania zabytków dziedzictwa kulturowego, zachowanie, rewaloryzacja i przeciwdziałanie procesowi ich degradacji oraz udost ępnianie (ze szczególnym uwzgl ędnieniem dni weekendowych); - Odtworzenie wielokulturowego bogactwa oraz to żsamo ści lokalnej i regionalnej szczególnie poprzez kultywowanie i promocj ę folkloru, tradycji lokalnych oraz twórczo ści ludowej, w tym m.in. restauracja gin ących zawodów oraz wyrobów rzemiosła, wspieranie lokalnych twórców i artystów, odtwarzanie starych przepisów kulinarnych i kreowanie potraw lokalnych jako produktów turystycznych, organizacja

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 9

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 10 wydarze ń kulturalnych, bazuj ących na obrz ędach i zwyczajach wiejskich oraz na produkcji rolnej; - Współpraca mi ędzysamorz ądowa i mi ędzysektorowa w zakresie ochrony przestrzeni kulturowej i to żsamo ści lokalnej Byczyny; - Kompleksowa rewitalizacja obszarów zdegradowanych, w tym programy rewitalizacyjne ł ącz ące turystyk ę i rolnictwo; - Rewitalizacja miasta Byczyna; - Zintegrowanie ochrony krajobrazu kulturowego i środowiska przyrodniczego, zachowanie i przywracanie wysokiego poziomu estetycznego otoczenia i ładu przestrzennego; - Tworzenie i realizacja planów odnowy miejscowo ści; - Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Byczyna. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem prawa miejscowego. Postanowienia studium nie maj ą charakteru normatywnego, s ą bowiem kierowane do organów gminy i bezpo średnio nie kształtuj ą sytuacji prawnej podmiotów spoza systemu administracji publicznej. Ustalenia studium s ą jednak wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych, co jednoznacznie wynika z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z orzecznictwem ustalenia studium nale ży uwzgl ędni ć tak że przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy stanowi podstaw ę do: - podejmowania uchwał o przyst ąpieniu do sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, - wewn ętrznej kontroli uchwał o miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod k ątem ich zgodno ści z kierunkami zagospodarowania przestrzennego przyj ętymi we wcze śniej uchwalonym studium, - ofertowej działalno ści gminy, - posługiwania si ę przepisami ustaw szczególnych, które maj ąc swój aspekt przestrzenny i wi ążą organy gminy w post ępowaniu administracyjnym. − Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Byczyna. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Byczyna jest dokumentem strategicznym maj ącym na celu przedstawienie planowanych działa ń Gminy zmierzaj ących do redukcji zu życia energii, co przeło ży si ę bezpo średnio na redukcj ę emisji gazów cieplarnianych. RW ramach planu zostały zidentyfikowane obszary problematyczne i wskazano działania maj ące na celu rozwi ązanie zdiagnozowanych problemów. Przeanalizowano w tym celu uwarunkowania do realizacji zaplanowanych działa ń oraz mo żliwo ści redukcji zu życia energii i emisji gazów cieplarnianych w ka żdym ze zdiagnozowanych obszarów. Przedstawiono list ę zada ń wraz z ich kosztami, czasem realizacji i okre śleniem jednostek realizuj ących poszczególne zadania. Wskazano mo żliwe źródła finansowania poszczególnych działa ń, uwzgl ędniaj ąc wszelkie dost ępne środki zewn ętrzne jak i środki własne gminy oraz podmiotów zaanga żowanych w realizacj ę zada ń: 1. modernizacja obiektów u żyteczno ści publicznej. Obejmuje budynki: 1.1. Ośrodka Kultury w Byczynie wraz z budynkami szatni Hetmana Byczyna, kompleksu sportowo – rekreacyjnego na basenie k ąpielowym w Byczynie, 1.2. Szkoły Podstawowej w Kostowie, 1.3. Świetlice Wiejskie w Pro ślicach, Kochłowicach Zadanie obejmie docieplenie ścian i stropów, wymian ę stolarki okiennej i drzwiowej, modernizacj ę kotłowni i instalacji centralnego ogrzewania (wdro żenie rozwi ąza ń o wy ższej sprawno ści, wymiana

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 10

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 11 ogrzewania na gazowe, na biomas ę itp., 2. monta ż instalacji fotowoltaicznych w budynkach u żyteczno ści publicznej i wymiana oświetlenia na energooszcz ędne, 3. prace termomodernizacyjne w budynkach jednostek organizacyjnych Gminy/ wymiana oświetlenia w budynkach jednostek organizacyjnych Gminy (spółek gminnych), 4. modernizacja, przebudowa, remonty dróg gminnych m.in. w Biskupicach, Ciecierzynie, Wojsławicach, Ja śkowicach, 5. działania informacyjno - promocyjne w zakresie oszcz ędno ści energii, efektywno ści energetycznej i OZE , 6. prowadzenie systemu zielonych zamówie ń publicznych, 7. aktualizacja projektu zało żeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe, 8. budowa ście żek rowerowych i tras rowerowych w gminie Byczyna m.in., 8.1. budowa ście żki rowerowej wzdłu ż drogi krajowej nr 11, 8.2. budowa chodnika w Roszkowicach i ście żki rowerowej wzdłu ż drogi wojewódzkiej nr 487, 8.3. budowa ście żki rowerowej i kanalizacji deszczowej w miejscowo ści Kochłowice na odcinku o długo ści 0,81 km (11+261,00 - km 12+077,50 str. lewa), 8.4. budowa ście żki rowerowej Kochłowice - Biskupice –Polanowice – Byczyna, 8.5.budowa wiat i wyposa żenie przystanków autobusowych b ędących własno ści ą Gminy Byczyna, 9. modernizacje sieci wodoci ągowych i uj ęć wody na podstawie wieloletniego planu inwestycyjnego Spółki.

3. DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH ORAZ SKALA I CHARAKTER POTRZEB REWITALIZACYJNYCH

Celem sporz ądzonej Diagnozy czynników i zjawisk kryzysowych Gminy Byczyna wraz ze wskazaniem obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji jest zainicjowanie działa ń zwi ązanych z rewitalizacj ą gminy prowadzonych zgodnie z Ustaw ą o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 r. (Dz. U. 2015 poz. 1777). Wyznaczenie obszaru zdegradowanego nast ępuje na podstawie koncentracji na nim negatywnych zjawisk społecznych, w szczególno ści bezrobocia, ubóstwa, przest ępczo ści, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a tak że niewystarczaj ącego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym oraz jednoczesnym wyst ępowaniu na nim co najmniej jednego z nast ępuj ących negatywnych zjawisk: 1. Gospodarczych – w szczególno ści niskiego stopnia przedsi ębiorczo ści, słabej kondycji lokalnych przedsi ębiorstw, 2. Środowiskowych – w szczególno ści przekroczenia standardów jako ści środowiska, obecno ści odpadów stwarzaj ących zagro żenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, 3. Przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególno ści niewystarczaj ącego wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą i społeczn ą lub jej złego stanu technicznego, braku dost ępu do podstawowych usług lub ich niskiej jako ści, niedostosowania rozwi ąza ń urbanistycznych do zmieniaj ących si ę funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jako ści terenów publicznych. 4. Technicznych – w szczególno ści degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwi ąza ń technicznych umo żliwiaj ących efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególno ści w zakresie energooszcz ędno ści i ochrony środowiska.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 11

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 12 Gmina Byczyna została podzielona na mniejsze jednostki urbanistyczne, tj. sołectwa oraz miasto. Podział ten pozwolił na przeanalizowanie wszystkich wska źników oraz wybranie obszarów rewitalizacji. Obszary te wyznaczono w wyniku rankingu miejscowo ści gminy z uwzgl ędnieniem takich czynników, jak: bezrobocie, opieka społeczna, przest ępczo ść , podmioty gospodarcze, zabytki oraz problemy środowiskowe.

3.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY BYCZYNA

3.1.1. Uwarunkowania wewn ętrzne i zewn ętrzne Gmina Byczyna usytuowana jest w północno-wschodniej cz ęś ci województwa opolskiego, w powiecie kluczborskim, na północno-zachodnim kra ńcu Wy żyny Śląskiej.

Rysunek 1. Gmina Byczyna

Źródło: http://www.mapyonline.pl/powiat_kluczborski

W skład Gminy wchodzi miasto Byczyna i 23 wsie sołeckie. Całkowita powierzchnia gminy to 183 km 2, co stanowi 2,14% obszaru województwa opolskiego. Na koniec 2016 r. zamieszkiwało j ą 9 277osób, w tym w Byczynie 3 599. Obszar gminy poło żony jest w mezoregionie Wysoczyzna Wieruszowska, której teren pod wzgl ędem wysoko ściowym jest zró żnicowany od 150 do 200 m n.p.m. Na wschód i południowy wschód rozci ąga si ę Próg Wo źnicki. Przez teren gminy od północnego zachodu poprzez Byczyn ę, a ż na południowy wschód przebiega pasmo falistych wzgórz. Na północ i południe od nich rozci ąga si ę obszar bardziej płaski, nizinny. Prosna - to najwi ększy ciek wodny w gminie, do niej w okolicach Kostowa wpada Pratwa na biegu której (na 14 kilometrze rzeki) w latach 1995 - 1996 wybudowano zbiornik retencyjny "Biskupice-Brzózki", który spi ętrza wody w akwen o powierzchni 42 ha (powierzchnia zalewowa 100 ha) i pojemno ści 535000 m³. Docelowo pojemno ść t ą mo żna zwi ększy ć o dodatkowe 237000 m 3. Jego budowa była zwi ązana ze znacznym obni żeniem wód gruntowych na terenach poło żonych na zachód od Byczyny. Na brzegu zbiornika odtworzony wczesno średniowieczny gród słowia ński.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 12

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 13 Cechami wyró żniaj ącymi gmin ę s ą: − korzystne poło żenie historyczno – geograficzne, − dobra infrastruktura komunikacyjna, − dobre warunki dla rozwoju rolnictwa, − wysoka aktywno ść mieszka ńców gminy w działalno ści społecznej i gospodarczej.

Sołectwa Gminy Byczyna: Najwi ększa pod wzgl ędem liczby mieszka ńców wie ś sołecka w gminie. Le ży na wzn iesieniu o wys. 186 m n.p.m., przy drodze z Byczyny do Kluczborka. Wie ś jest zwodoci ągowana, posiada dobre poł ączenia autobusowe z Byczyn ą, Kluczborkiem i Wołczynem. Funkcjonuje w niej szkoła podstawowa, do której Biskupice ucz ęszczaj ą równie ż dzieci z Kochłowic i S arnowa. Rolnicy indywidualni gospodaruj ą na ł ącznej powierzchni 172 ha. Średnia wielko ść gospodarstwa to 7,5 ha. Pozostałe grunty rolne nale żą do Gospodarstwa Rolnego Zasobu Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa. Ciekawostk ą mo że by ć znajduj ący si ę we wsi klasycystyczny pałac dworski z 1800 r. oraz zabytkowy drewniany ko ściół. Wie ś le ży w pobli żu rzeki i lasu na północny-wschód od Byczyny, od której jest oddalona o 5 km. Posiada charakter rozproszonej zabudowy usytuowanej na Borek wysoko ści 178 m n.p.m. Ma poł ączenie autobusowe z Byczyn ą. 16 prywatnych gospodarstw rolnych zajmuje ł ącznie powierzchni ę 121 ha. Pobliski las i rzeka stwarzaj ą dogodne warunki do w ędkowania i polowania. Chudoba Wie ś sołecka zało żona jako folwark nale żą cy do maj ątku w Dobiercicach.

Wie ś oddalona o 5 km od Byczyny. Jej główna (dolna) cz ęść le ży na wysoko ści Ciecierzyn 174 m n.p.m. Wie ś jest zwodoci ągowana i posiada poł ączenia autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Poło żone s ą na południu gminy w odległo ści 8 km od Byczyny. Miejscowo ść le ży na wys. 202 m n.p.m. Indywidualne gospodarstwa rolne, których jest 19 Dobiercice zajmuj ą powierzchni ę 145 ha. Średnio na jedno gospodarstwo przypada 7,63 ha. Wie ś jest zwodoci ągowana. W pobli żu niej znajduje si ę uj ęcie wody pitnej, któr ą dostarcza si ę równie ż do s ąsiednich miejscowo ści. To wie ś, w której zachował si ę najstarszy pałac na terenie gminy. Le ży w odległo ści 3,5 km od Byczyny i jest usytuowana na wys. 176 m n.p.m. Cz ęś ci ą wsi jest osiedle znane jako Piaski. W 18 indywidualnych g ospodarstwach Gołkowice uprawia si ę ł ącznie 157 ha ziemi, średnio 8,7 ha. Wie ś jest zwodoci ągowana i ma poł ączenie autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem, a osiedle Piaski dodatkowo z Wieruszowem. Ciekawostk ą jest zabytkowy ko ściół drewniany oraz zespół pałacowo-parkowy. Le ży na wys. 207 m n.p.m., w odległo ści 8 km na południe od Byczyny, pomi ędzy Nasalami, a Paruszowicami. Wie ś liczy zaledwie 15 numerów i 8 Gosław gospodarstw rolnych o ogólnym areale 65 ha, średnio - 8,2 ha. Jest zwodoci ągowana i posiada poł ączenia a utobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Warto zwróci ć uwag ę na pałac dworski rodziny von Garnier zbudowany w 1925 r. Na południowo-zachodnich kra ńcach gminy, na wysoko ści 178 m n.p.m. le ży niewielkie sołectwo Jakubowice. Jest to typowa wie ś ulicówk a. Jest tu 25 Jakubowice gospodarstw rolnych o średniej wielko ści 8,8 ha. We wsi działa jednostka Ochotniczej Stra ży Po żarnej.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 13

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 14 Północny kraniec Byczyny jest jednocze śnie pocz ątkiem Ja śkowic. Obecnie we Ja śkowice wsi jest zajmuje powierzchni ę 256 ha. Posiada dobre poł ączenia autobusowe i kolejowe.

Ta spokojna, swojska wie ś le ży w pi ęknym otoczeniu lasów na północny- zachód od Byczyny. Miejscowo ść jest zwodoci ągowana i posiada poł ączenia Janówka autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Najbli ższa stacja PKP znajduje si ę w oddalonym od 4,5 km Kostowie. Wie ś le ży na zachód od Biskupic, w bezpo średniej ich blisko ści, na wysoko ści 186 m n.p.m. Charakter jej zabudowy to tzw. ulicówka. W Kochłowicach jest 28 Kochłowice indywidualnych gospodarstw rolnych o średniej wielko ści 8 ha. W zwi ązku ze stałym spadkiem wód gruntowych oraz w celu poprawy stosunków wodnych w pobli żu wsi, na Pratwie, powstał zbiornik retencyjny o powierzchni 42 ha. Sołectwo jest zwodoci ągowane i posiada poł ączenia autobusowe z Byczyn ą, Kluczborkiem i Wołcz ynem. Warto zwróci ć uwag ę na znajduj ący si ę we wsi stylizowany pałac dworski Karola Jordana. Jest najdalej wysuni ętą na północ wsi ą w gminie. Le ży na wysoko ści 170 m n.p.m. Znajduje si ę w niej parafia rzymsko-katolicka oraz działa te ż zało żona w Kostów 1952 r. jednostka Ochotniczej Stra ży Po żarnej. Wie ś jest zwodoci ągowana, a w pobli żu niej znajduje si ę uj ęcie wody pitnej, która jest dostarczana równie ż do Janówki, Ciecierzyna i Miechowej. W Kostowie znajduje si ę pó źnobarokowy pałac dworski z ko ńca XVIII w. Usytuowana jest na kra ńcach Wzgórz Trzebnicko-Ostrzeszowskich na wysoko ści od 176 do 186 m n.p.m. Ta typowa ulicówka oddalona jest o 8 km od Miechowa Byczyny. Sołectwo jest zwodoci ągowane i posiada poł ączenia autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Ciekaw ostk ą jest drewniany ko ściółek pw. św. Jacka. We wsi znajduj ą si ę 83 domy. Od 1948 r. działa jednostka Ochotniczej Stra ży Po żarnej. W pobli żu wsi Nasale rozci ągaj ą si ę spore kompleksy le śne. W Nasalach znajduje si ę wodoci ąg i przystanek autobusowy PKS umo żliwiaj ący dotarcie do Byczyny i Kluczborka. Niedaleko Nasal, na obrze żu du żego kompleksu le śnego, na wysoko ści 229 m Pogorzałka n.p.m. (najwy żej w gminie) rozci ąga si ę mała wie ś sołecka Pogorzałka. Du żym walorem tej miejscowo ści s ą pobliskie lasy doskonałe na polowania. Le żą na południe od Byczyny, na wysoko ści 197 m n.p.m. Miejscowo ść jest Paruszowice zwodoci ągowana, działa w niej zało żona w 1951 roku jednostka Ochotniczej Stra ży Po żarnej. Paruszowice posiadaj ą poł ączenie autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Ta typowa ulicówka jest poło żona w bezpo średnim s ąsiedztwie Byczyny. Jej Polanowice panoram ę wida ć z byczy ńskiego wiaduktu kolejowego. Wie ś jest zwodoci ągowana. Obok niej znajduje si ę uj ęcie wody pitnej. Miejscowo ść posiada poł ączenie autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Le żą w zachodniej cz ęś ci gminy, na wysoko ści 176 m n.p.m.. W Pro ślicach Pro ślice znajduje si ę jednostka Ochotniczej Stra ży Po żarnej zało żona w 1948 r. Istnieje poł ączenie autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Ciekawostk ą jest drewnia ny ko ściółek i pó źnobarokowy pałac dworski. Le żą na zboczu wzgórza, pod lasem, na południowo-wschodnich kra ńcach Pszczonki gminy. Wie ś jest zwodoci ągowana i posiada poł ączenia autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Ciekawostk ą godn ą uwagi jest, zbudowany w 1925 r. przez rodzin ę Lipi ńskich, pałac dworski.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 14

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 15 Od 1952 roku działa jednostka Ochotniczej Stra ży Po żarnej. Wie ś posiada Roszkowice autobusowe poł ączenie komunikacyjne z Byczyn ą i Kluczborkiem. W Roszkowicach warto zwróci ć uwag ę na znajduj ący si ę tam neok lasycystyczny pałac dworski oraz neoroma ński ko ściół katolicki. Jest najdalej wysuni ętym na południe sołectwem, poło żonym na wysoko ści 183 Sarnów m n.p.m. Przez środek wsi przepływa Pratwa. Sarnów posiada dobre poł ączenia autobusowe z Byczyn ą i Kluczborkiem. Ta mała wie ś sołecka, oddalona o jeden kilometr od drogi biegn ącej z Byczyny Sierosławice do Wojsławic le ży na wysoko ści 186 m n.p.m. Ciekawostk ą s ą ba żanty do ść licznie wyst ępuj ące na okolicznych polach i w lasach otaczaj ących wie ś.

Uwarunkowania wewn ętrzne rozwoju gminy Byczyna zwi ązane s ą z sektorem rolniczym (rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo) oraz przemysłem i budownictwem.

Lokaln ą atrakcj ą gminy Byczyna jest oryginalny średniowieczny drewniany gród rycerski. Jest to jedyna na świecie budowla tego typu. Gród umiejscowiony jest 4 km od Byczyny, na wyspie otoczonej naturaln ą fos ą przy zalewie Biskupice-Brzózki. Z palisady wida ć z jednej strony szerok ą 42- hektarow ą tafl ę wody, a z drugiej lasek i pola uprawne. Gród jest obiektem o powierzchni 1970 m 2. Gród wykonany jest z drzewa modrzewiowego, stylizowany na średniowieczn ą budowl ę. Powstał dzi ęki dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Urz ędu Gminy Byczyna. Opiek ę nad budowl ą sprawuje obecnie byczy ński ośrodek kultury oraz Opolskie Bractwo Rycerskie i Sermirski Spolek- partnerzy projektu.

Warto równie ż podkre śli ć fakt wpływu walorów krajobrazowych i klimatycznych oraz poło żenia na turystyk ę. Walory architektoniczne zabytków na terenie gminy Byczyna s ą zauwa żalne.

W zakresie uwarunkowa ń zewn ętrznych mo żna wskaza ć na nierównomierne rozło żenie turystyki w ci ągu roku, z powodu powi ązania z Mi ędzynarodowym Turniejem Rycerskim. Ponadto istnieje praktyczny brak wspólnoty interesów z pracownikami i mieszka ńcami Gminy – przykładowo tury ści w małym stopniu zainteresowani s ą lokalnymi wyrobami rzemie ślniczymi, wi ęc niewiele osób jest w stanie odnie ść korzy ści dzi ęki ich wizycie. W efekcie bardzo potrzebne jest poł ączenie funkcjonalne centrum Byczyny z grodem rycerskim. Tę cz ęść uwarunkowa ń uzupełniaj ą zewn ętrzne poł ączenia komunikacyjne. Według niektórych definicji rozwoju regionalnego dobre skomunikowanie o środków miejskich ma charakter kluczowy. Gmina Byczyna posiada dogodne poł ączenia drogowe zarówno wewn ątrz gminy, jak i na zewn ątrz. Przez obszar gminy przebiegaj ą: − z północy na południe droga krajowa nr 11 relacji Kołobrzeg – Bytom o znaczeniu mi ędzyregionalnym − droga wojewódzka nr 487 relacji Byczyna – Olesno o znaczeniu regionalnym − drogi powiatowe 16 ci ągów − drogi gminne – 9 ci ągów na obszarach wiejskich i 26 ci ągów dróg - ulic w m. Byczyna Wymienione drogi zapewniaj ą dogodne powi ązania komunikacyjne gminy, a przez to łatwy dost ęp do s ąsiednich rynków pracy oraz rynków zbytu. Dla gminy istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego oraz standardów obsługi ludno ści ma istniej ący system dróg powiatowych, łącz ący gmin ę z systemem dróg krajowych i wojewódzkich. Sie ć dróg powiatowych jest na terenie gminy dostatecznie g ęsta i daje mo żliwo ść rozwoju prawidłowych powi ąza ń wewn ątrz gminy, jak i z terenami s ąsiednimi. Jednak pod wzgl ędem technicznym drogi te nie s ą zadawalaj ące, nie spełniaj ą parametrów technicznych stawianym drogom klasy zbiorczej i lokalnej w zale żno ści od pełnionej funkcji w obsłudze ruchu drogowego. Drogi te posiadaj ą zaw ęż one pasy drogowe, zbyt małe promienie łuków, ciasne i niekiedy niebezpieczne przej ścia o

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 15

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 16 ograniczonej widoczno ści przez tereny zabudowane, w przewa żaj ącej cz ęś ci dróg brak jest systemu odwodnienia. Najwa żniejsz ą rol ę dla rozwoju gospodarczego gminy oraz poprawy standardów obsługi ludno ści maj ą drogi powiatowe zapewniaj ące powi ązania z układem wy ższego rz ędu: − nr 1336 O Wołczyn – Biskupice jako powi ązanie z drog ą krajow ą nr 11 i dalej z Opolem, Wrocławiem i Poznaniem; − nr 1308 O Paruszowice – droga krajowa nr 11 jako powi ązanie z drog ą krajow ą nr 11 i dalej z Kluczborkiem i Olesnem, a dalej Górnym Śląskiem; − nr 1306 O Byczyna – granica województwa łódzkiego (Łubnice) stanowi ąca poł ączenie do Warszawy; − nr 1311 O DK11 – Kujakowice – Byczyna – granica woj. łódzkiego (Gola) jako poł ączenie z S8 do Wrocławia i Warszawy.

Rysunek 2. Mapa dróg w Gminie Byczyna

Źródło: Urz ąd Miejski w Byczynie

Drogi te jednak nie zapewniaj ą dogodnego transportu masy towarowej jak i przewozów osobowych z uwagi na zbyt małe parametry pasów drogowych oraz promienie łuków. Dobrze równie ż rozwini ęta jest sie ć dróg gminnych publicznych i wewn ętrznych (gospodarczych), słu żą cych głównie obsłudze terenów zabudowanych i terenów rolnych. Ł ączna długo ść dróg lokalnych (Gminy Byczyna) wynosi 44,2 km. Znajduje si ę tutaj równie ż 51,9 km dróg wewn ętrznych. Na terenach otwartych ich g ęsto ść oraz parametry techniczne zapewniaj ą ruch sprz ętu rolniczego oraz dojazdy do pól w stopniu zadowalaj ącym. Jednocze śnie drogi te nie zapewniaj ą prawidłowej obsługi terenów zabudowanych, głównie ze wzgl ędu na niewystarczaj ące parametry techniczne oraz skomplikowany i słabo lub nieczytelny układ komunikacyjny. Przewozy osobowe na terenie gminy realizowane s ą przez PKS. Standardy obsługi ludno ści w powi ązaniach z s ąsiednimi miastami Kluczborkiem, Wołczynem, K ępnem mo żna uzna ć za

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 16

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 17 zadowalaj ące w porach rannych, natomiast obni żaj ą si ę w godzinach popołudniowych, wieczornych oraz w dni wolne od pracy i w dni świ ąteczne. Poziom zaspokojenia ma wpływ na postawy migracyjne ludno ści, zwłaszcza dla tych osób, które nie s ą w stanie naby ć własnego pojazdu. Dla rozwoju gminy istotna jest realizacja na trasie DK nr 11 obwodnicy m. Byczyny i wsi Biskupice, Gołkowice, Kostów oraz modernizacja dróg dla polepszenia warunków przejazdu i funkcjonowania gminy: − drogi wojewódzkiej nr 487 Byczyna – Olesno − dróg powiatowych poprzez zmian ę ich parametrów i zapewnienie wygodnych przej ść przez tereny zainwestowane, − budowa dróg i ulic na terenach przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą. Przez obszar gminy przebiega pierwszorz ędna dwutorowa zelektryfikowana linia kolejowa nr 272 relacji Kluczbork – Pozna ń.

3.2. Główne problemy rozwojowe

3.2.1. Demografia Według danych uzyskany z Urz ędu Gminy w Byczynie na koniec 2015 r. gmin ę Byczyna zamieszkiwało 9 342 osób. 38,60% ogółu populacji gminy Byczyna zamieszkiwało miasto Byczyna, natomiast 61,4% ogółu zamieszkiwało obszar wiejski gminy.

Tabela 1. Ludno ść zamieszkuj ąca gmin ę Byczyna w 2015 r.

Wyszczególnienie 2013 2014 2015 Liczna mieszka ńców ogółem 9 482 9 416 9 342 Miasto Byczyna 3 683 3625 3 606 Wie ś 5 799 5791 5 736 Źródło: Dane pozyskane z Urz ędu Gminy Byczyna

Oczywistym jest, że najwi ększym o środkiem zamieszkania w gminie jest siedziba jej władz – miasto Byczyna. Do najwi ększych sołectw nale żą Biskupice, Roszkowice, Nasale, Polanowice, Pro ślice i Kostów. W tych 6 wsiach zamieszkuje 2981 mieszka ńców, co stanowi 49,3% ogółu ludno ści gminy. Wi ększe jednostki usytuowane s ą głównie przy wa żniejszych traktach komunikacyjnych gminy. Gmin ę mo żna uzna ć ze relatywnie rozdrobnion ą administracyjnie – cz ęść miejscowo ści nie liczy nawet 100 mieszka ńców. Taka struktura jednak umo żliwia władzom gminy na efektywniejsze rozwi ązywanie problemów mieszkańców przez działalno ść organów jednostek pomocniczych – rad sołeckich i sołtysów.

Współczynnik obci ąż enia demograficznego jest wyznaczany przez stosunek liczby osób w wieku nieprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym. Ukazanie dynamiki jego zmian obrazuje proces starzenia si ę społecze ństwa lub jego odwrotno ść . W latach 2013-15 warto ść tego wska źnika w gminie Byczyna rosła z roku na rok, co obrazuje niekorzystny trend i implikuje niepo żą dane skutki dla lokalnej gospodarki w postaci zmniejszenia liczby r ąk do pracy.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 17

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 18 Tabela 2. Wska źnik obci ąż enia demograficznego dla gminy Byczyna

Wyszczególnienie 2013 2014 2015

Ludno ść w wieku 1 918 1 866 1 797 przedprodukcyjnym

Ludno ść w wieku 6 115 6 057 6 274 produkcyjnym

Ludno ść w wieku 1 449 1 493 1 270 poprodukcyjnym

Wska źnik obci ąż enia 64,49 64,19 67,17 demograficznego

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych

Rysunek 3. Ludno ść wg płci i wieku zamieszkuj ąca gmin ę Byczyna w 2015 roku

Żródło: Opole.stst.gov.pl

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 18

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 19 Konsekwencj ą starzenia si ę społecze ństwa jest wzrost liczby osób w wieku senioralnym. Wraz ze ni ą ro śnie równie ż liczba osób niepełnosprawnych, co wpływa na konieczno ść organizacji opieki i mo żliwej aktywizacji ich codziennego funkcjonowania, a tak że wsparcia materialnego ze środków publicznych przez jednostki pomocy społecznej. Bior ąc pod uwag ę du żą koncentracj ę ludno ści gminy na obszarze miejskim oraz post ępuj ący spadek liczby ludno ści, nale ży spodziewa ć si ę, że proces starzenia społecze ństwa b ędzie bardziej widoczny ni ż na obszarach wiejskich.

Zmiany struktury ludno ści w latach 2013–2035 sygnalizuj ą wyst ępowanie negatywnych tendencji zwi ązanych z procesem starzenia si ę społecze ństwa. Liczba ludno ści Gminy Byczyna uległa obni żeniu, natomiast zmiany w poszczególnych grupach wiekowych przebiegały z ró żnym nat ęż eniem. Liczba ludno ści w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) obni żyła si ę w uj ęciu wzgl ędnym w najwi ększym stopniu, tj. a ż o 9,54%. Zmiana liczby ludno ści w wieku produkcyjnym (18-59/64 lat) była stosunkowo niewielka i wyniosła jedynie -0,31%, natomiast w grupie ludno ści w wieku poprodukcyjnym (60+/65+) nast ąpił najbardziej znacz ący wzrost liczby ludno ści, na poziomie przekraczaj ącym 16%.

Współczynnik dzietno ści w gminie kształtuje si ę na poziomie 1,07. Jest to wynik niepokoj ący, poniewa ż zast ępowalno ść pokole ń wyst ępuje przy poziomie współczynnika 2,1.

Rysunek 4. Przyrost naturalny w latach 1995-2015 w gminie Byczyna

Żródło: polskawliczbach.pl

Wpływ na struktur ę ludno ści maj ą tak że migracje wewn ętrzne i zagraniczne. W ostatniej dekadzie saldo migracji w gminie Byczyna osi ągało warto ści ujemne. Jest to tendencja charakterystyczna w skali całego kraju. Wyra źnie niskie warto ści salda migracji zagranicznych widoczne s ą od 2004 roku, co niew ątpliwie zwi ązane jest z przyst ąpieniem Polski do Unii Europejskiej i otwarciem europejskich rynków pracy. W tym okresie nast ąpił tak że w wzrost wymeldowa ń za granic ę.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 19

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 20 Rysunek 5. Migracje ludno ści na pobyt stały

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Opolu; Statystyczne Vademecum Samorz ądowca Wykres ukazuje zmiany liczby ludno ści Gminy Byczyna w latach 2009-2015. Zauwa ża si ę niewielki, ale ci ągły spadek tej warto ści w latach 2009-2012. W roku 2013 nast ąpiło zachwianie tendencji, gdy - w porównaniu do roku 2012 - Gminie Byczyna przybyło nowych mieszka ńców (0,1-procentowy wzrost). Analizuj ąc ruch migracyjny, mo żna zauwa żyć, że Gmina Byczyna charakteryzuje si ę ujemnym saldem migracji, wynosz ącym średnio -0,29%. Ujemne saldo migracji dotyczy zarówno terenów miejskich, jak i terenów wiejskich. Saldo migracji determinuj ą przede wszystkim migracje wewn ętrzne. Według danych GUS w ostatnich latach wła śnie ten rodzaj migracji si ę nasilił. W latach 2008 i 2010 średnio 29 osób opu ściło tereny wiejskie, a cz ęść z nich zasiedliło Byczyn ę. Omawiaj ąc ruchy ludno ści i podkre ślaj ąc dodatnie saldo migracji z terenów wiejskich do miasta, nie sposób nie poruszy ć kwestii znaczenia funkcji miasta Byczyna. Jednak że poziom tej migracji jest nieznaczny. Znacznie powa żniejszym problemem jest migracja zarobkowa, która obecnie troch ę osłabła, ale z danych wynika, że najwi ększy odpływ ludno ści z Gminy Byczyna nast ąpił mi ędzy 2004 a 2008 rokiem.

Konkluzj ą przeprowadzonych analiz było wyspecyfikowanie trendów charakterystycznych dla Gminy Byczyna, które posłu żyły do symulacji liczby ludno ści do roku 2035. W tym celu wykorzystano prognoz ę GUS opracowan ą dla powiatu kluczborskiego. Struktura wieku ludno ści gminy wskazuje na wysoki udział ludno ści w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. W świetle powy ższych danych gmin ę Byczyna mo żna zaliczy ć do obszarów charakteryzuj ących si ę absolutnym spadkiem liczby ludno ści – obszar demograficzny depresyjny. Przy spadku liczby ludno ści jednocze śnie nast ępowały zmiany w rozmieszczeniu ludno ści wewn ątrz gminy, polegaj ące na znacznym i systematycznym wzro ście liczby ludno ści miasta Byczyna. Podsumowuj ąc: na obszarach wiejskich gminy wyst ępuje niekorzystna sytuacja demograficzna, zwłaszcza w jednostkach oddalonych od miasta i gorzej skomunikowanych. Tereny wiejskie generalnie wyludniaj ą si ę. Nieco lepsza sytuacja demograficzna wyst ępuje w mie ście Byczyna, które notuje powolny ale wzrost liczby ludno ści. Analizuj ąc zmian ę struktury ludno ści nale ży stwierdzi ć, i ż najbardziej dynamiczny spadek dotknie grup ę mieszka ńców w wieku produkcyjnym (-13,5%). Równie znacz ący, cho ć nieco ni ższy prognozowany jest spadek liczby mieszka ńców w wieku przedprodukcyjnym (-10,8%). Istotnemu

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 20

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 21 wzrostowi ulegnie natomiast grupa mieszka ńców w wieku poprodukcyjnym (wzrost o 23,3%). Spadek liczby ludno ści w wi ększym stopniu dotknie miasto Byczyna. Podsumowanie: − populacja Gminy Byczyna, wynosz ąca na koniec 2016 roku 9513 mieszka ńców, maleje, co jest rezultatem utrzymuj ącego si ę od wielu lat ujemnego przyrostu naturalnego i ujemnego salda migracji ; − obszary wiejskie gminy charakteryzuje ujemne saldo migracji, co mo że świadczy ć o tendencji przesiedlania si ę mieszka ńców do miast; − prognozowane zmiany liczby oraz struktury ludno ści wskazuj ą na systematyczny spadek liczby mieszka ńców Gminy, w tym szczególnie osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, a tak że wzro ście liczby mieszka ńców w wieku poprodukcyjnym; − zmiany w strukturze ludno ści Gminy, polegaj ące na wzro ście udziału osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle populacji, wpisuj ą si ę w ogóln ą tendencj ę starzenia si ę społecze ństwa, co b ędzie miało swoje skutki w obszarze polityki społecznej i edukacji; − migracje, zmiana liczby i struktury ludno ści mog ą w przyszło ści sta ć si ę problemem m.in. dla finansów publicznych Gminy, trac ącej dochody z podatków, a stoj ącej w obliczu nowych wyzwa ń demograficznych i gospodarczych.

3.2.2. Diagnoza w sferze społecznej Kategoriami okre ślaj ącymi życie społeczno ści lokalnej s ą m.in. dobrobyt panujący w rodzinach oraz bezpiecze ństwo w przestrzeni życiowej. Zjawiskami zagra żaj ącymi powy ższym warto ściom są niew ątpliwie ubóstwo i przest ępstwa. Na podstawie Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Gminie Byczyna na lata 2017-2022 mo żna stwierdzi ć, że powy ższe problemy społeczne wyst ępuj ą na obszarze Gminy w zauwa żalnym stopniu.

Inn ą cech ą negatywn ą zaobserwowan ą w gminie jest niska aktywno ść społeczna wyra żaj ąca si ę w niedostatecznej ch ęci do zrzesze ń i zaanga żowania w działalno ść organizacji pozarz ądowych. Są one bardzo istotne dla zarz ądzania terytorialnego na miar ę XXI wieku, poniewa ż w praktyczny sposób spełniaj ą okre ślon ą w strategicznych programach Unii Europejskiej zasad ę pomocniczo ści. Zawiera ona zalecenie, aby działania publiczne były realizowane na mo żliwie najni ższym szczeblu zarz ądzania, przy dora źnej pomocy wy ższych szczebli, równolegle z mo żliwym anga żowaniem społecze ństwa.

Kolejny obszar analizy stanowi ą elementy infrastruktury społecznej.

Szkolnictwo i edukacja Na terenie gminy Byczyna funkcjonuj ą 4 szkoły podstawowe, do których ucz ęszczało 484 uczniów. Przeci ętnie w jednej klasie uczyło si ę 18 uczniów – jest to poziom średniej w województwie. Ni ż demograficzny, b ędący powodem spadku liczby uczniów w szkołach podstawowych, w porównywalnym stopniu dotkn ął gmin ę oraz województwo. W Byczynie spadek liczby uczniów wyniósł 20,13% w stosunku do 2010 r. W trzech gimnazjach uczy si ę z kolei 328 uczniów, a średnia uczniów w klasie wynosi 22 osoby. Jest to poziom średniej w województwie i w powiecie kluczborskim. W przypadku gimnazjów spadek liczby uczniów w porównaniu z rokiem 2010 wyniósł 12,99% (czyli zdecydowanie mniej ni ż w przypadku szkół podstawowych). Do 4 placówek przedszkolnych ucz ęszcza 214 dzieci.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 21

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 22 Tabela 3. Liczba dzieci ucz ęszczaj ących do placówek o światowych

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Opolu; Statystyczne Vademecum Samorz ądowca Wydatki na o świat ę, to znacz ąca cz ęść bud żetu niemal ka żdej jednostki samorz ądu terytorialnego. Środki te pochodz ą z subwencji o światowej, dotacji, środków własnych gminy i innych.

Przepisy okre ślaj ące zasady finansowania o światy stanowi ą, że liczba uczniów jest podstawowym elementem podziału subwencji o światowej w bud żecie pa ństwa. Nie uwzgl ędnia si ę w podziale subwencji indywidualnych uwarunkowa ń gmin wiejskich i poszczególnych placówek o światowych co powoduje niedoszacowanie zada ń.

W najbli ższych latach kwota subwencji b ędzie malała, bowiem nadal spada liczba urodze ń, a co za tym idzie, maleje na terenie gminy liczba dzieci obj ętych obowi ązkiem szkolnym i nauki.

Dodatkowe czynniki niezale żne od JST takie jak m.in.: regulacje płacowe, urlopy dla poratowania zdrowia, obowi ązek udzielania pomocy materialnej uczniom, koszty nauczania indywidualnego oraz innych form zaj ęć dodatkowych, konieczno ść udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej powoduj ą konieczno ść anga żowania znacz ących środków.

Ministerstwo Edukacji Narodowej zdecydowanie popiera funkcjonowanie małych szkół jednocze śnie, pomimo wcze śniejszych deklaracji, nie planuje zwi ększa ć subwencji na szkoły podstawowe licz ące poni żej 60 uczniów, chocia ż wiadomo że utrzymanie szkoły z tak mał ą liczb ą uczniów generuje wysokie koszty i nie wszystkie gminy sta ć, by je finansowa ć ze środków własnych. Korzystniej w sensie ekonomicznym przedstawia si ę sytuacja gimnazjów. Placówki te tworzone były od podstaw przy uwzgl ędnieniu aktualnej sytuacji demograficznej, infrastruktury, warunków

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 22

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 23 technicznych oraz lokalowych przeznaczanych na ten cel obiektów. Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci w wieku 3–6 lat (w uzasadnionych przypadkach od 2,5 roku życia). Sie ć publicznych przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych stwarza mo żliwo ść korzystania z usług przedszkolnych i odpowiada zapotrzebowaniu rodziców na t ę form ę usługi. Gmina Byczyna zapewnia prawie wszystkim ch ętnym dzieciom z terenu gminy dost ęp do publicznych przedszkoli.

Ustawa z dnia 04 lutego 2011 r. o opiece nad dzieckiem do lat 3 nakłada na gminy obowi ązek wydzielenia dodatkowych środków na ró żne formy opieki dla tej grupy dzieci. W wyniku zmian edukacji narodowej zostały zmienione zasady funkcjonowania szkół polegaj ące na stopniowym wygaszaniu gimnazjów, likwidacji szkół podstawowych 6-letnich i powstawaniu 8- letniej szkoły podstawowej. Zmiany zaczynaj ą si ę w roku szkolnym 2017/2018, a zako ńcz ą w roku szkolnym 2022/2023.

Tabela 4. Plan sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez Gmin ę Byczyna.

Zakres prowadzonych Nazwa i adres siedziby szkoły zaj ęć

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jana Zamojskiego w Byczynie

- ul. Borkowska 3 - klasy VII-VIII

- ul. Pozna ńska 6 - klasy I-VI

Publiczna Szkoła Podstawowa w Biskupicach Klasy I-VIII

Publiczna Szkoła Podstawowa w Roszkowicach Klasy I-VIII

Publiczna Szkoła Podstawowa dla dorosłych w Polanowicach Klasy VII-VIII

Źródło: Dane z Urz ędu Miejskiego w Byczynie

Baza techniczna, wyposa żenie oraz warunki do nauki na terenie w szkołach i przedszkolach gminy Byczyna ocenia si ę jako dobre.

Wa żnym zadaniem strategicznym dla gminy jest stałe podnoszenie poziomu wychowania i edukacji szkolnej dzieci i młodzie ży z podkre śleniem nauki j ęzyków obcych. Poniesione nakłady finansowe zaowocuj ą podniesieniem wiedzy i wykształcenia naszej młodzie ży, co pozwoli im na lepszy start w osi ągni ęciu wysokich kwalifikacji zawodowych.

Baza sportowa gminy Byczyna: − Stadion miejski im. K. Górskiego piłkarsko – lekkoatletyczny (obiekt oddany do u żytku w 1975 r., wymaga gruntownego remontu trybun i ogrodzenia, nie jest dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych), 1000 miejsc siedz ących. Przy obiekcie jest bie żnia 400 m, stanowisko do pchni ęcia kul ą, dwa stanowiska do skoku w dal, amfiteatr. Opiek ę nad stadionem pełni O środek Kultury, ze stadionu korzysta Klub Sportowy Hetman Byczyna, który prowadzi dru żyny piłkarskie: trampkarzy, juniorów i seniorów, a tak że Zespół Szkół Gimnazjalnych, Licealnych i Zawodowych w Byczynie w trakcie lekcji

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 23

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 24 wychowania fizycznego. − Boisko piłkarskie w Nasalach – administrowane przez LZS. Stan techniczny obiektu i szatni jest dobry, obiekt jest ogólnodost ępny. − Boisko piłkarskie w Polanowicach z bie żną 400 m, stanowiskiem do pchni ęcia kul ą i skoku w dal. Boisko jest administrowane przez Zespół Szkół Gimnazjalnych, Licealnych i Zawodowych w Byczynie oraz miejscowy LZS. Stan techniczny dobry, obiekt jest ogólnodost ępny. − Boisko piłkarskie w Kostowie – administrowane przez LZS. Stan techniczny dobry, obiekt ogólnodost ępny. − Boisko piłkarskie w Paruszowicach – administrowane przez LZS. Obiekt jest ogólnodostępny, ale od stycznia tego roku pozbawiony energii elektrycznej i wody. − Boisko piłkarskie w Kochłowicach – opiekuje si ę nim rada sołecka. Obiekt jest ogólnodost ępny, ale wymaga gruntownego remontu i zagospodarowania terenu wokół niego. − Boisko piłkarskie w Pro ślicach – administrowane przez LZS, stan dobry, obiekt ogólnodost ępny. − Boisko piłkarskie w Miechowej – administrowane przez rad ę sołeck ą, stan dobry, obiekt ogólnodost ępny. − Dwa boiska trawiaste w Roszkowicach i w Sarnowie – są w złym stanie technicznym, nie nadaj ą si ę do celów sportowo – rekreacyjnych. − Sala sportowa przy PSP w Byczynie – wymiary 26x13, oddana do u żytku w 1961 roku. Sala słu ży głównie do prowadzenia zaj ęć wychowania fizycznego oraz zaj ęć pozalekcyjnych. − Asfaltowe boisko 40x30 do piłki r ęcznej i koszykowej przy PSP w Byczynie – ogólnodost ępne, słu ży głównie do prowadzenia zaj ęć wychowania fizycznego i pozalekcyjnych, wymaga drobnych zabiegów remontów. − Trawiaste boisko 50x30 do mini piłki no żnej przy PSP w Byczynie – boisko ogólnodost ępne, słu ży głównie do prowadzenia zaj ęć wychowania fizycznego i zaj ęć pozalekcyjnych. − Sala sportowa przy PSP w Biskupicach – wymiary 24x12, oddana do u żytku w 1999 roku. − Trawiaste boiska do piłki: no żnej 60x33, koszykowej 24x14 i siatkowej 18x9 przy PSP w Biskupicach. Boiska s ą ogólnodost ępne, wykorzystywane najcz ęś ciej do prowadzenia lekcji wychowania fizycznego i zaj ęć pozalekcyjnych. − Kompleks sportowy Orlik 2012 oddany do u żytku jesieni ą 2009 roku, administrowany przez O środek Kultury w Byczynie. Boisko jest ogólnodost ępne. − Lodowisko syntetyczne całoroczne oddane do u żytku w 2010 roku. Obiekt jest ogólnodost ępny. − Sztuczne boisko wielofunkcyjne w Janówce – oddane do u żytku w 2010 roku. Administrowane przez Rad ę Sołeck ą. Stan techniczny obiektu jest bardzo dobry. − Sala sportowa przy Zespole Szkół Gimnazjalnych, Licealnych i zawodowych w Byczynie z siedzib ą w Polanowicach – wymiary 27x11, oddana do u żytku w 1964 roku. − Kort tenisowy przy ZSGLiZ w Polanowicach – obiekt jest ogólnodost ępny, ale płatny. − Sztuczne boiska wielofunkcyjne w Ciecierzynie i w Pro ślicach – oddane do u żytku w 2013 roku, ogólnodost ępne. − Kort tenisowy w Byczynie – ogólnodost ępny, oddany do u żytku w 2014 r. − Skatepark w Byczynie – ogólnodost ępny, oddany do u żytku w 2014 r. − Siłownia zewn ętrzna w Byczynie – ogólnodost ępna, oddana do u żytku w 2014 r. − Siłownia przy O środku Kultury – doposa żona w 2015r. − Basen miejski w Byczynie – wymaga gruntownego remontu.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 24

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 25 − Boisko do siatkówki pla żowej pełnowymiarowe w Byczynie – oddane do u żytku w 1990 roku. − Hala sportowa o wymiarach olimpijskich przy Publicznym Gimnazjum w Byczynie przy ul. Borkowskiej – oddana do u żytku we wrze śniu 2015 r. Gminny O środek Kultury Koordynatorem życia kulturalnego na terenie miasta i gminy Byczyna jest O środek Kultury w Byczynie. Istnieje on od 1968 r. i został on powołany do zada ń zwi ązanych ze sportem i kultur ą przez Burmistrza Byczyny. O środek Kultury jest jednostk ą bud żetow ą gminy. Prowadzi działalno ść merytoryczn ą z dzie ćmi i młodzie żą , dorosłymi, emerytami i rencistami. Stał ą form ą zaj ęć obj ętych jest 150 osób w zespołach i kołach zainteresowa ń. O środek Kultury jest głównym organizatorem licznych imprez tj. dorocznych do żynek, festynów w poszczególnych sołectwach, imprez pa ństwowych, okoliczno ściowych i innych. O środek Kultury odgrywa znacz ącą rol ę w animowaniu warto ści kulturowych oraz ich kultywowaniu przez lokaln ą społeczno ść . Jest placówk ą, która ma du że mo żliwo ści kreowania kulturowego produktu turystycznego.

Cykliczne imprezy w gminie Byczyna organizowane przez O środek Kultury: − koncert pastorałek przy Orszaku Trzech Króli; − koncert przy okazji Wielkiej Orkiestry Świ ątecznej Pomocy; − spotkanie opłatkowe sołectw Gminy Byczyna; − obchody rocznic bitwy pod Byczyn ą (24 stycznia ka żdego roku); − Wojewódzki Turniej Recytatorski „O Buław ę Hetmańsk ą”; − Wojewódzki Przegl ąd Twórczo ści Teatralnej „Dionizjada”; − Mi ędzynarodowy Turniej Rycerski – dwie edycje – wiosenna i jesienna – gród Biskupice – Brzózki organizowany przez Spółdzielni ę Socjaln ą Gród oraz Opolskie Bractwo Rycerskie; − Przegl ąd Orkiestr Dętych; − Krajowy Zlot Piłkarzy Weteranów i Mistrzostwa Polski Oldbojów w piłce no żnej; − Konkurs na najlepsz ą potraw ę domow ą; − Turniej siatkówki pla żowej; − do żynki gminne (powiatowe, wojewódzkie); − turnieje dzikich dru żyn piłkarskich; − turnieje szachowe; − gala piosenki; − konkursy plastyczne i r ękodzielnicze, wystawy twórców ludowych. W gminie Byczyna funkcjonuje Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna, która dysponuje zasobami ksi ąż kowymi w ilo ści 24,5 tys. woluminów. Ilo ść czytelników wynosi 1378 osób. Na jednego czytelnika przypada ok. 12,6 wypo życzonych ksi ąż ek. Ochrona zdrowia Na terenie gminy Byczyna działaj ą nast ępuj ące punkty pomocy medycznej: − Niepubliczny Zakład Opieki Medycznej „ Remedium” – Byczyna ul. Moniuszki − Niepubliczny Zakład Opieki Medycznej W. Zaklika – Byczyna ul. Dworcowa − Gabinet Stomatologiczny Kubicka Anna − Punkt lekarski w Gimnazjum w Byczynie − Indywidualna Praktyka Poło żna Bogumiła Staro ściak, Byczyna ul. Paruszowicka − „Apteka w Rynku”, Wojciech Zaklika - Byczyna Rynek 1 − Apteka Andrzej Tarnowski - Byczyna ul. Ko ścielna 1 − Gabinet Rehabilitacji Małgorzata Kaniewska -Olek – Byczyna ul. Ko ścielna 4

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 25

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 26 Potencjał słu żby zdrowia nie zaspokaja potrzeby społecze ństwa gminy Byczyna. Na terenie Gminy funkcjonuj ą jedynie dwie przychodnie, w których nie przyjmuje żaden specjalista. Aby skorzysta ć z konsultacji specjalistycznych pacjenci musz ą uda ć si ę do Kluczborka. Gmina nie posiada ani jednej karetki pogotowia ratunkowego, przez co czas oczekiwania na pomoc znacznie si ę wydłu ża. Przebiegaj ąca przez teren gminy droga krajowa nr 11 sprawia, że sprawna pomoc w razie wypadku jest nieodzowna, a brak karetki uniemo żliwia niesienie tej pomocy. Pomoc społeczna Wska źnikiem, odnosz ącym si ę w du żym stopniu do kwestii jako ści życia ludno ści, jest odsetek liczby mieszka ńców, korzystaj ących z usług pomocy społecznej. Mo żna go interpretowa ć w dwojaki sposób. Z jednej strony, rosn ący udział osób, którym udziela si ę pomocy społecznej, mo że obrazowa ć skal ę wykluczenia społecznego - sytuacja mieszka ńców jest niekorzystna, przez co potrzebuj ą oni wi ększej pomocy ze strony administracji publicznej. Z drugiej strony, rosn ący wska źnik mo że odpowiada ć wi ększym mo żliwo ściom rozwi ązywania problemów społecznych i zaspokajania potrzeb mieszka ńców. Trudno jest jednoznacznie zinterpretowa ć przedmiotowe statystyki, jednak że na potrzeby analizy przyj ęto, że zmniejszaj ący si ę odsetek osób obj ętych usługami pomocy społecznej świadczy o mniejszym zapotrzebowaniu na nie, poprzez podejmowane działania dora źne na rzecz potrzebuj ących. Na podstawie analizy danych obserwuje si ę mniejsze zapotrzebowanie (w stosunku do 2009 roku) na usługi pomocy społecznej w Gminie Byczyna, co odpowiada tendencjom zaobserwowanym w województwie opolskim oraz powiecie kluczborskim.

Organizacje pozarz ądowe Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie, zadania publiczne mog ą by ć realizowane przez podmioty trzeciego sektora. Na terenie Gminy Byczyna funkcjonuje wiele organizacji pozarz ądowych, które s ą potencjalnymi partnerami samorz ądu w realizacji zapisów strategii rozwoju. Wspólne zaanga żowanie, uwzgl ędniaj ące wszystkich uczestników życia społeczno-gospodarczego gminy, bazuj ące na wspólnym zaufaniu, pozwoli na zrównowa żony i trwały rozwój. Poni ższa tabele zawiera list ę przykładowych partnerów.

Tabela 5. Wykaz organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie gminy Byczyna

Lp. Nazwa Miejscowo ść 1. Byczy ńskie Stowarzyszenie O światowe „ Tarcza” Polanowice 2. Stowarzyszenie Miło śników Gołkowic „GRYF” Gołkowice 3. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Jasiek” w Ja śkowicach Ja śkowice 4. Stowarzyszenie Mieszka ńców Biskupic Biskupice 5. Stowarzyszenie AutoKlubu Terenowa Byczyna Byczyna 6. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Ciecierzyn Ciecierzyn 7. Byczy ńskie Stowarzyszenie Na Rzecz Repatriacji Byczyna 8. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Polanowice Polanowice 9. Byczy ńskie Stowarzyszenie Motocyklistów „Rycerz” Byczyna 10. Fundacja Grey Animals Sierosławice 11. Stowarzyszenie Jakubowiczanki Jakubowice 12. Stowarzyszenie Powiatowa Grupa Ratownicza Byczyna Stowarzyszenie 13. Kochłowice Ochotniczej Stra ży Po żarnej w Kochłowicach

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 26

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 27 14. „Stowarzyszenie Chóru Rado ści” Byczyna 15. Stowarzyszenie Animacji Lokalnej Arkona Byczyna 16. Stowarzyszenie Pro ślice Rozwoju Wsi „Dolina Słowików „ w Pro ślicach 17. Fundacja „Uratujmy cho ć jedno życie” Gołkowice 18. Stowarzyszenie „ Nad Stawem” Biskupice 19. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Nasalach Nasale 20. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Paruszowicach Paruszowice 21. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Byczynie Byczyna 22. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Wojsławicach Wojsławice 23. Ludowy Klub Sportowy „Hetman” Byczyna Gminne Zrzeszenie „Ludowe Zespoły Sportowe” 24. Byczyna w Byczynie 25. Dobroczynne Towarzystwo Opolskie „Równe Szanse” Byczyna Stowarzyszenie Hospicjum Ziemi Kluczborskiej 26. Byczyna św. Ojca Pio” Stowarzyszenie Wła ścicieli Rodzinnych Ogrodów Działkowych 27. Byczyna nad Zalewem Biskupice-Brzózki 29. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Roszkowicach Roszkowice 30. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi w Roszkowicach Roszkowice 31. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Pro ślicach Pro ślice 32. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Jakubowicach Jakubowice 33. Byczy ńskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej Byczyna 34. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Janówce Janówka 35. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Kostowie Kostów Stowarzyszenie Popierania Zaradno ści Życiowej i Rozwoju 36. Byczyna Przedsi ębiorczo ści oraz Pomocy Wzajemnej 37. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Miechowa Miechowa 38. Spółdzielnia Socjalna „PERUNICA” Byczyna 39. Spółdzielnia Socjalna „KORNIK” Miechowa 40. Spółdzielnia Socjalna „PICASSO” Pro ślice 41. Spółdzielnia Socjalna „Las Vegas” Polanowice 42. Spółdzielnia Socjalna „GRÓD” Biskupice Spółdzielnia Socjalna Usługowo-Handlowo Produkcyjna w 43. Byczyna Byczynie 44. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Kostów Kostów Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa 45. Byczyna Kulturowego Byczyny Źródło: Urz ąd Miejski w Byczynie Mieszkania komunalne

Tabela 6. Wykaz mieszka ń komunalnych na terenie gminy Byczyna

Ilo ść Tymczasowe Stan Powierzchn Lp. Adres Mieszkalne Socjalne lokali pomieszczenie techniczny ia całkowita Miasto – budynki gminne m2 1 Moniuszki 4 1 1 Dobry 26,90 2 Okr ęż na 41 4 4 Zadowalaj ący 224,00 3 Wałowa 28 2 2 Zadowalaj ący 145,60

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 27

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 28 4 Plac Dworcowa 1 2 2 Zadowalaj ący 202,29 Razem 9 9 Miasto - lokale gminne we Wspólnotach 598,79 1 3-go Maja 3 1 1 Zadowalaj ący 48,50 2 3-go Maja 19 1 1 Zadowalaj ący 50,40 3 Basztowa 7 1 1 Zadowalaj ący 63,80 4 Brzozowa 1 1 1 Dobry 38,30 5 Długa 5 3 3 Zadowalaj ący 131,19 6 Długa 7A 2 1 1 Zadowalaj ący 114,70 7 Długa 13 1 1 Zadowalaj ący 41,30 8 Długa 24 1 1 Dobry 53,00 9 Ko ścielna 1 2 2 Zadowalaj ący 143,10 10 Ko ścielna 2a 1 1 Dobry 23,70 11 Ko ścielna 2b 1 1 Dobry 32,90 12 Ko ścielna 6 1 1 Dobry 74,75 13 Okr ęż na 9 1 1 Dobry 35,60 14 Okr ęż na 17 2 2 Zadowalaj ący 75,66 15 Okr ęż na 27A 1 1 Dobry 86,00 16 Okr ęż na 33 2 2 Zadowalaj ący 92,00 17 Plac Wolno ści 5 1 1 Dobry 66,90 18 Polna 1 2 2 Dobry 78,90 19 Polna 8 1 1 Dobry 32,70 20 Pozna ńska 3 b 1 1 Dobry 39,70 21 Rynek 2 2 2 Dobry 130,10 22 Rynek 6 1 1 Zadowalaj ący 66,45 23 Rynek 9 1 1 Dobry 51,90 24 Rynek 14 1 1 Zadowalaj ący 82,42 25 Rynek 15 1 1 Zadowalaj ący 34,80 26 Rynek 21 1 1 Dobry 31,00 27 Stawowa 10 2 2 Zadowalaj ący 84,96 28 Szpitalna 2 1 1 Dobry 58,66 29 Zamojskiego 5A 1 1 Dobry 33,20 Razem 38 37 1 Wie ś – budynki gminne 1896,59 Gołkowice 39 1 7 2 5 Zadowalaj ący 231,30 /Piaski/ Dobiercice ul. 2 1 1 Dobry 41,00 Sienkiewicza 3 A 3 Jakubowice 16a 5 4 1 Dobry 266,16 4 Ja śkowice 56 8 8 Dobry 383,15 5 Miechowa 25e 7 5 2 Zadowalaj ący 341,99 6 Miechowa 25f 9 9 Dobry 457,24 7 Sierosławice 2 7 2 4 1 Zadowalaj ący 443,68 8 Sierosławice 11a 2 1 1 Dobry 116,20 Paruszowice Długa 9 5 4 1 Zadowalaj ący 212,50 2 10 Polanowice 81 19 19 dobry 981,58 11 Polanowice 83A 6 6 dobry 263,09 12 Polanowice 83 8 1 7 Dobry 259,27

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 28

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 29 13 Polanowice 82A 1 1 62,00 Razem 85 54 30 1 4059,16 Wie ś – lokale gminne we Wspólnotach 1 Nasale 47 1 1 Dobry 31,20 2 Nasale 58 1 1 Dobry 78,70 Paruszowice Długa 3 1 1 Dobry 70,38 1b Dobiercice ul. Św. 4 1 1 Zadowalaj ący 55,80 Jana z Dukli 22 5 Roszkowice 35 3 3 Zadowalaj ący 185,19 6 Biskupice 29 1 1 Dobry 67,33 7 Ciecierzyn 63 1 1 Dobry 33,55 Razem 9 8 2 522,15 Suma 141 107 33 1 7076,69 Źródło: Urz ąd Miejski w Byczynie

Ilo ść mieszka ń wyposa żonych w podstawowe instalacje i urz ądzenia: − instalacja wodoci ągowa - 140 − instalacja centralnego ogrzewania - 48 − instalacja kanalizacyjna w tym szambo – 140 − instalacja elektryczna – 141 − łazienka – 122 − wc w lokalu lub w budynku -134 Z ogólnej liczby 9 mieszka ń i 1 pomieszczenie tymczasowe s ą pustostanami. Z ogólnej liczby pustostanów 6 mieszka ń wymaga remontu i na chwil ę obecn ą nie nadaje si ę do zasiedlenia. W przypadku wysokich kosztów remontu niektóre z mieszka ń z tego wzgl ędu zostan ą przeznaczone do sprzeda ży. W zale żno ści od potrzeb zwi ązanych z konieczno ści ą wywi ązywania si ę przez Gmin ę Byczyna z zada ń ustawowych jako lokale socjalne mog ą by ć wynajmowane lokale mieszkalne wchodz ące w skład zasobu wykazane w powy ższej tabeli jak również mog ą by ć podnajmowane lokale mieszkalne wynajmowane od innych wła ścicieli. Cech ą odró żniaj ącą lokale socjalne od pozostałych lokali z zasobu jest czasookres, na który zawierana jest umowa (czas oznaczony) oraz stawka czynszu (nie przekraczaj ąca połowy stawki najni ższego czynszu obowi ązuj ącego w zasobie).

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 29

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 30 Tabela 7. Analiza sfery społecznej

Przeci ętna Przeci ętna Wsie le żą ce Budynki powierzchnia Mieszkania Liczba Liczba powierzchnia Lokale Baza Baza Organizacje w gminie mieszkalne użytkowa na 1000 Pustostany mieszka ńców Szkół użytkowa 1 komunalne zdrowotna sportowa pozarz ądowe Byczyna w gminie mieszkania mieszka ńców mieszkania na 1 osob ę Byczyna 3 658 2 568 78,6 26,4 336,2 4 47 8 14 17 Biskupice 642 1 29 1 3 Borek 88 Ciecierzyn 280 1 1 1 Dobiercice 317 2 Gosław 37 Gołkowice 147 7 2 Jakubowice 264 5 2 Janówka 237 1 1 Ja śkowice 264 8 1 Kochłowice 218 1 1 Kostów 405 2 2 1 132 76,3 25,4 332,7 5 0 Miechowa 250 16 1 2 Nasale 394 2 1 1 Paruszowice 299 6 2 1 Pogorzałka 44 Polanowice 489 2 34 2 3 Pro ślice 388 1 3 Pszczonki 135 Roszkowice 570 1 3 1 2 Sarnów 271 1 Sierosławice 79 2 1 Wojsławice 73 1

Żródło: opracowanie własne

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 31 Podsumowanie: − przy wyznaczaniu nowych terenów pod zabudow ę, w szczególno ści mieszkaniowej ograniczy ć rozpraszanie zabudowy, d ąż yć do intensyfikowania istniej ącej zabudowy i okre śli ć jednoznacznie planowane granice terenów zabudowanych, tj. obszarów urbanizacji; − w obszarze edukacji Gmina Byczyna stoi przed konieczno ści ą odpowiedzi na zmiany sytuacji demograficznej – zmniejszaj ącej si ę liczby uczniów, co mo że wymaga ć w przyszło ści podj ęcia powa żnych decyzji w tym zakresie funkcjonowania szkół; − wida ć zaanga żowanie władz Gminy w konieczno ść zapewnienia dost ępu do elementów infrastruktury sportowej i rekreacyjnej; − spadek odsetka osób korzystaj ących z pomocy społecznej świadczy ć mo że o pomocy dora źnej kierowanej do osób potrzebuj ących; − Gmina Byczyna dba o zapewnienie pomocy socjalnej na ka żdym poziome, w tym w postaci zasobów mieszkaniowych.

3.2.3. Diagnoza w sferze gospodarczej W zakresie problemów istotnych dla lokalnej gospodarki nale ży odnotowa ć przede wszystkim niewielkie korzy ści gminy z ruchu turystycznego. Zagadnienie handlu lokalnymi wyrobami nale ży rozszerzy ć – brakuje marki i dostatecznej rozpoznawalno ści w skali krajowej, a wi ęc uto żsamienia gminy Byczyna z lokalnymi wyrobami.

Na obszarach wiejskich wyst ępuje niski poziom przedsi ębiorczo ści w śród obywateli. Pomimo tego, poziom bezrobocia, weryfikowany ka żdorazowo w opracowaniach diagnostycznych z zakresu obszarów zdegradowanych. Bezrobocie rejestrowane w Byczynie wynosiło w 2015 roku 34,7% (42,9% wśród kobiet i 27,2% wśród m ęż czyzn). Jest to znacznie wi ęcej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla województwa opolskiego oraz znacznie wi ęcej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla całej Polski.

Według danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Kluczborku, na koniec 2015 roku w Gminie Byczyna zarejestrowanych było 403 bezrobotnych, z czego stanowili m ęż czy źni (165 osób), a kobiety (238 osób). Bezrobocie w Gminie Byczyna w latach 2013-2015 wykazywało tendencj ę malej ącą. Stopa bezrobocia w gminie Byczyna jest nadal do ść wysoka, cho ć kształtuje si ę na nieco mniejszym poziomie ni ż średnia krajowa. W śród bezrobotnych najwi ększy odsetek ok. 40% stanowi ą osoby z wykształceniem podstawowym i bez wykształcenia a nast ępnie z wykształceniem średnim ogólnokształc ącym ok. 20%. Wyra źnie wida ć, że bezrobocie dotyka w najwi ększym stopniu osoby z niskim poziomem wykształcenia oraz policealnym i średnim zawodowym, za ś w najmniejszym stopniu osób z wykształceniem wy ższym i średnim. Analizuj ąc stan bezrobocia pod k ątem płci wynika, że ofert pracy dla kobiet jest mniej ni ż dla męż czyzn. Trudniej im jest znale źć prac ę, st ąd te ż trac ą prawo do zasiłku. W gminie Byczyna bezrobocie dotyka w najwi ększym stopniu populacj ę ludno ści w wieku 18-24 lata, a wi ęc ludzi młodych wchodz ących w aktywne życie zawodowe. Równie ż bezrobocie znacznie cz ęś ciej dotyka ludzi młodych mieszkaj ących na terenach wiejskich, ni ż w mie ście.

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 32

Tabela 8. Szacunkowa stopa bezrobocia w gminie Byczyna

Żródło: polska w liczbach.pl

Wi ększo ść mieszka ńców gminy Byczyna zwi ązana jest z dominuj ącą funkcj ą, jaka wyst ępuje na jej terenie, czyli rolnictwem. Działalno ść produkcyjna, w tym zwłaszcza przemysł ma znacznie mniejsze znaczenie. Prawie 13% udział pracuj ących w szeroko rozumianych usługach, świadczy o tym, że gmina pełni funkcj ę usługow ą dla otaczaj ącego j ą obszaru.

Kolejna cz ęść diagnozy dotyczy zagadnienia przedsi ębiorczo ści w Gminie Byczyna, ukazuje potencjał rozwojowy jednostki i tendencje wyst ępuj ące w tym zakresie. Gmina Byczyna nale ży do grupy gmin słabo uprzemysłowionych. 45% ludno ści w gminie pracuje w rolnictwie. Cz ęść rolników ł ączy działalno ść rolnicz ą z prac ą poza rolnictwem, najcz ęś ciej we własnym zakładzie usługowym. Działalno ść inwestycyjna obejmuje małe i średnie zakłady o charakterze produkcyjno – usługowym nastawione na obsług ę produkcji rolnej i najbli ższego zaplecza jakim jest gmina, ale tak że na zewn ątrz. Dobre poł ączenie transportowe powoduje lokalizowanie si ę zakładów przy najwa żniejszych drogach przebiegaj ących przez obszar gminy. Na terenie gminy notuje si ę stały wzrost zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Zlokalizowany na terenie gminy przemysł oparty jest głównie na drobnych zakładach rzemie ślniczych oraz usługowych. Jak wynika z danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalno ści Gospodarczej, na terenie Gminy Byczyna zarejestrowanych jest 387 podmiotów z czego 239 w samej Byczynie. Natomiast w Krajowym Rejestrze S ądowym widnieje 47 podmiotów, z czego 24 w Byczynie. Z wa żniejszych zakładów pozostaj ących długo na rynku wymieni ć nale ży: − Przedsi ębiorstwo Rolne ,, KOST – ROL” Sp. z o.o. w Kostowie − Przedsi ębiorstwo Rolne ,, AGRO – PAR” Sp. z.o.o. w Paruszowicach − PRZEDSI ĘBIORSTWO PRODUKCYJNO-USŁUGOWO-HANDLOWE "MADA" BIAŁECKI SPÓŁKA JAWNA w Byczynie − "ITAL-REST" Sp. z o.o. w Byczynie − PRZEDSI ĘBIORSTWO PROD.-HANDL.-USŁ. "LUMAR" − Galaxia Ltd. sp. z o.o. w Paruszowicach − Eko Top w Sierosławicach − Zakład Produkcyjny RSO Borki − Żwirownia w Jakubowicach − Producent Tkanin Puszystych w Jakubowicach − Gospodarstwo Rybne w Kostowie

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 32

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 33 oraz szereg zakładów usługowych w zakresie usług budowlanych i remontowo - budowlanych. Uzupełnieniem zakładów s ą przedsi ębiorstwa gospodarstw agroturystycznych (Gołkowice, Pro ślice, Kostów, Biskupice). Ilo ść tych zakładów jest zmienna w czasie i powy ższy wykaz słu ży jedynie do oceny rodzaju i charakteru prowadzonej działalno ści. Gmina Byczyna charakteryzuje si ę du żym udziałem gruntów ornych w cało ści powierzchni Gminy. Rolnictwo pozostaje wa żną gał ęzi ą gospodarki lokalnej. Dobre warunki naturalne gminy, wysoki wska źnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz znacz ący udział gleb chronionych (I-IV klasa bonitacyjna) i u żytków zielonych sprawia, że główn ą funkcj ą jest i pozostanie gospodarka rolna. Z rolnictwa utrzymuje si ę około 70% ogółu mieszka ńców gminy. Z ogólnej powierzchni gminy, wynosz ącej 18 289 ha, u żytki rolne stanowi ą 13 385 ha, czyli 74% powierzchni ogólnej gminy Byczyna. Obszar gminy cechuj ą wielkoobszarowe zwarte czyste przestrzennie obszary u żytków rolnych (gruntów ornych), co umo żliwia stosowanie wysoko zmechanizowanego sprz ętu rolniczego. Struktura klas gruntów rolnych: − 25,2% gruntów rolnych na obszarze gminy posiada gleby klasy I- III − 59,9 % gruntów rolnych klasy IV − 13,4% gruntów rolnych na obszarze gminy posiada gleby klasy V. Równie ż na u żytkach zielonych przewa żaj ą grunty orne klasy II, III i IV, co stanowi przeszło 81% użytków rolnych w gminie. Obecnie gospodarka rolna w gminie oparta jest o: − sektor prywatny gospodarstwa rolników indywidualnych. Liczba gospodarstw w gminie wynosi 1090. Struktura gospodarstw rolnych jest średnio korzystna. Pod wzgl ędem wielko ści areału najwi ęcej gospodarstw znajduje si ę w grupie do 2,0 ha – 463, co stanowi 42,5% ogółu gospodarstw rolnych w gminie. Gospodarstw rolnych powy żej 10 ha w gminie jest 180, co stanowi 16,5% ogółu gospodarstw rolnych indywidualnych. − sektor spółdzielczy obejmuj ący Rolnicz ą Spółdzielnie w Ja śkowicach gospodaruj ącą na 1310 ha, − sektor spółek prawa handlowego, który obejmuje m.in. przedsi ębiorstwa: Przedsi ębiorstwo Produkcji Rolnej „Pola – Rol” Sp. z o.o. w Pro ślicach, Przedsi ębiorstwo Rolne „KOST-ROL” Sp. z o.o. w Kostowie, Przedsi ębiorstwo Rolne „AGRO-PAR” Sp. z o.o. w Paruszowicach zajmuj ą one ł ącznie 5158 ha. Główna produkcja – ro ślinna zbo ża (pszenica, rzepak, kukurydza, buraki cukrowe). Hodowla to: trzoda chlewna i bydło. W wielu przypadkach wobec małej rentowno ści prowadzonego gospodarstwa rolnego cz ęść rolników poszukiwała innych źródeł zarobku głównie w sferze pozarolniczej a tak że za granic ą. Struktura gospodarstw rolnych w gminie: Ogółem 1090 ha, w tym: − 1 - 2 ha – 463 – 42,5% − 2 - 5 ha - 219 – 20,0% − 5 - 7 ha – 102 - 9,4% − 7 - 10 ha – 126 – 11,6% − 10 – 15 ha – 69 - 6,3% − powy żej 15 ha – 111 -10,2% Rolnictwo specjalizuje si ę w produkcji zbó ż i ro ślin przemysłowych, a tak że w mniejszym stopniu w hodowli bydła i trzody chlewnej. Struktura zasiewów w ha w gminie kształtuje si ę średnio rocznie nast ępuj ąco: − zbo ża ogółem - 73,8% − rzepak ozimy - 8,4% − buraki cukrowe - 3,7%

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 33

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 34 − ziemniaki - 6,1% − pastewne - 2,5% W strukturze hodowli zwierz ąt dominuje trzoda chlewna w mniejszych rozmiarach bydło. W infrastrukturze rolnictwa gminy niezwykle wa żną rol ę spełnia system urz ądze ń melioracyjnych, których stan jest zły i z czasem ulega pogorszeniu. Pocz ątkowo wykonywano systemy drenarskie i odwodnienie rowami, w pó źniejszych latach rozwini ęto na u żytkach zielonych systemy nawodnie ń podsi ąkowych w oparciu o pi ętrzenie wodne na rzekach, kanałach i rowach melioracyjnych. W ostatniej dekadzie jednak zakres inwestycji melioracyjnych został zahamowany, a bie żą ce prace konserwacyjne nie s ą w stanie utrzyma ć urz ądze ń, które szybko ulegaj ą zniszczeniu i degradacji. W zwi ązku ze złym stanem urz ądze ń melioracyjnych, które nie do ko ńca spełniaj ą swoj ą rol ę nale ży usprawni ć działanie poprzez odbudow ę i modernizacj ę zbiorników wodnych takich jak zalew Polanowice-Brzóski oraz stawy gminne, które pełni ą m.in. funkcj ę retencyjn ą, przeciwpowodziow ą i przeciwpo żarow ą, siedliskow ą, rekreacyjn ą oraz reguluj ą stosunki wodne. Ponadto nale ży dokona ć prac zwi ązanych z udro żnieniem kanałów, rzek, rowów doprowadzaj ących i odprowadzaj ących wod ę, budow ą przepustów, drenowa ń, grobli, ruroci ągów, budowli regulacyjnych, które s ą niezb ędne w celu zapewnienia prawidłowego przepływu wody, a tym samym zapobieganiu podtopie ń i zalewania u żytków rolnych jak równie ż gospodarstw. Obecnie ponoszone nakłady oraz wykonywane prace na urz ądzeniach melioracyjnych pokrywaj ą niewielk ą cz ęść potrzeb, zarówno w odniesieniu do gruntów rolnych jak i u żytków zielonych, dlatego dla wła ściwego wykorzystania potencjału rolnictwa musi nastąpi ć rozwój inwestycji melioracyjnych zarówno nowych jak i modernizacja istniej ących.

Tabela 9. Analiza sfery gospodarczej Zakłady Łąki Pastwiska Grunty rolne Wsie le żą ce w Bezrobocie produkcyjno- gminie Byczyna usługowe Polska 9,7% Woj. opolskie 10,1% Byczyna 3 1,30 ha 0,27 ha 20,38 ha Biskupice 21,91 ha 0,38 ha 14,56 ha Borek 2,47 ha 0,17 ha 0,76 ha Ciecierzyn - 1,0 ha 3,32 ha Dobiercice 0,69 ha - 1,62 ha Gosław 0,23 ha - 0,01 ha Gołkowice - - 0,72 ha Jakubowice 2 - 0,23 ha 1,26 ha Janówka 0,04 ha - 0,10 ha Ja śkowice 0,09 ha 0,51 ha 1,19 ha Kochłowice 13,5% - - - Kostów 2 1,53 ha 0,46 ha 2,79 ha Miechowa - - 2,68 ha Nasale 0,03 ha - 3,56 ha Paruszowice 2 1,29 ha 0,28 ha 0,06 ha Pogorzałka 0,36 ha - 0,03 ha Polanowice 12,00 ha 0,72 ha 16,37 ha Pro ślice 3,6 ha 0,32 ha 4,11 ha Pszczonki - 0,05 ha 0,01 ha Roszkowice 0,27 ha 2,03 ha 1,34 ha Sarnów 0,10 ha 0,04 ha 1,10 ha

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 34

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 35 Sierosławice 1 0,01 ha 0,38 ha 0,81 ha Wojsławice 0,32 ha 0,72 ha 1,37 ha

Źródło: Opracowanie własne Podsumowanie: − 8,9% osób w wieku produkcyjnym w Gminie Byczyna to osoby bezrobotne, co jest wynikiem gorszym ni ż średnia dla powiatu kluczborskiego (7,3%) i województwa opolskiego – świadczy to o wymiarze niewykorzystywanego potencjału ludzkiego, który mógłby generowa ć dochody, a tymczasem cz ęsto wymaga ponoszenia wydatków publicznych w postaci zasiłków dla bezrobotnych i świadcze ń pomocy społecznej; − du ża cz ęść bezrobotnych to osoby w wieku do 35 lat – tak du ży odsetek ludzi młodych pozostaj ących bez pracy mo że skutkowa ć m.in. wykluczeniem społecznym oraz utrwaleniem si ę niekorzystnych tendencji w obszarze demografii (ujemny przyrost naturalny, emigracja); − ro śnie odsetek osób bezrobotnych, legitymizuj ących si ę wykształceniem wy ższym, co świadczy ć mo że z jednej strony o niewykorzystywaniu potencjału dobrze wykształconych osób, a z drugiej o upowszechnieniu posiadania wy ższego wykształcenia; − maleje liczba osób bezrobotnych, legitymizuj ących si ę wykształceniem zasadniczym zawodowym, co dowodzi zapotrzebowania lokalnej i regionalnej gospodarki na wiedz ę i umiej ętno ści praktyczne; − ro śnie odsetek osób, które długotrwale pozostaj ą bez pracy – zjawisko to nale ży interpretowa ć jednoznacznie negatywnie, poniewa ż długotrwałe bezrobocie cz ęstokro ć prowadzi do wykluczenia i patologii; − w Gminie Byczyna działa ponad 800 podmiotów gospodarczych, Gmina legitymuje si ę stosunkowo wysokim wska źnikiem podmiotów gospodarczych – rozwój przedsi ębiorczo ści w śród mieszka ńców, jako narz ędzie przeciwdziałania bezrobociu, stanowi ć winien priorytetowe zadanie dla całej wspólnoty samorz ądowej; − rolnictwo pozostaje wa żną gał ęzi ą gospodarki lokalnej, dominuj ą gospodarstwa małe, a średnia ich powierzchnia to 3,5 ha; − nale ży usprawni ć system melioracji w celu ochrony gruntów rolnych i gospodarstw przed podtopieniami.

3.2.4. Diagnoza w sferze funkcjonalno-przestrzennej Niski, bo na poziomie 12% jest udział lasów i gruntów le śnych, przy średniej krajowej 27%, ale wynika to z dobrych naturalnych warunków dla rolnictwa jakie panuj ą na obszarze gminy.

Tabela 10 . Powierzchnia lasów na terenie gminy Byczyna

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Opolu; Statystyczne Vademecum Samorz ądowca

Pozostałe grunty do których zalicza si ę wody i tereny zurbanizowane, jak drogi, tereny kolejowe, zabudowane oraz ziele ń zorganizowana zajmuj ą 1630 ha, w tym w mie ście 141 ha.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 35

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 36 Gmina posiada korzystne warunki przyrodniczo – glebowe dla rozwoju rolnictwa. Ró żnorodno ść skał macierzystych z których wytworzyły si ę gleby i czynniki glebotwórcze zachodz ące na obszarze gminy przyczyniły si ę do znacznego zró żnicowania pokrywy glebowej.

Dla gminy Byczyna niezwykle istotny jest stan dziedzictwa kulturowego, dlatego te ż w tej cz ęś ci opracowania przywołano najwa żniejsze zabytki.

Zabytki

Gmin ę Byczyna zaliczy ć mo żna do terenów bardzo bogatych w zasoby dziedzictwa kulturowego. Świadcz ą o tym zarówno stanowiska archeologiczne z ró żnych epok oraz zachowane zabytkowe obiekty i układy przestrzenne. Miasto Byczyna jest rówie śniczk ą pa ństwa polskiego, zostało zało żone na rzucie owalnym z prostok ątnym rynkiem po środku. Układ szachownicowy z ulicami wylotowymi zbiegaj ącymi si ę wrzecionowato przy dwóch bramach ,,Polskiej” od wschodu i ,,Niemieckiej” od zachodu. Po środku rynku ratusz, na pn.- wsch. ko ściół ewangelicki, ko ściół katolicki w zach. cz ęś ci miasta. Na zachód od miasta poza przedmie ściem znajduje si ę cmentarz z kaplic ą św. Jadwigi. Cech ą charakterystyczn ą dla Śląska Opolskiego jak i gminy Byczyna jest du ża zawarto ść i ruralizacja wsi , które nie rozpadły si ę w ostatnim stuleciu w chaotyczn ą zabudow ę. Wsie gminy Byczyna posiadaj ą w wielu wypadkach zachowane do dzi ś dawne układy si ęgaj ące nieraz lokacji średniowiecznych. Nale żą do nich: Biskupice (1393 r.), Ciecierzyn (1405 r.), Dobiercice (1393 r.), Gosław (1406 r.), Jakubowice (1300 r.), Ja śkowie (1393r.), Kochłowice (1404 r.), Kostów (1310 r.), Nasale(1393 r.), Paruszowice (1376 r.), Polanowice (1405 r.), Pro ślice (1330 r.), Roszkowice(1396r.), Sierosławice (1384 r.), Wojsławice (1405 r.), czyli a ż 15 jednostek osadniczych wiejskich. Ślady osadnictwa prehistorycznego na obszarze gminy zostały udokumentowane na 371 stanowiskach archeologicznych, z których cz ęść nie ma ści śle okre ślonej lokalizacji. Do rejestru zabytków województwa opolskiego zostało wpisanych 31 stanowisk archeologicznych. Najliczniej reprezentowane s ą stanowiska i osady z okresu średniowiecznego, a tak że wyst ępuj ą stanowiska z okresu kamienia i kultury łu życkiej. Ponadto znane s ą ślady pradziejowego osadnictwa, ale bli żej nie zlokalizowanego b ądź nie potwierdzonego w terenie. Dlatego wymagane jest uzgadnianie wszelkich prac ziemnych na obszarze gminy, szczególnie przy realizacji inwestycji liniowych, a tak że inwestycji kubaturowych na terenach zabudowanych lub w ich s ąsiedztwie.

Atrakcje architektoniczne: Byczyna: Zabytki grupy I: - układ urbanistyczny miasta; - gotycki ko ściół ewangelicki św. Mikołaja z XIV w.; - mury obronne z XIV i XV w., otoczone fragmentem fosy; - wie ża bramna tzw. Polska (wschodnia); - wie ża bramna tzw. Niemiecka (zachodnia); - baszta Piaskowa z XVI w.

Zabytki grupy II - ko ściół parafialny św. Trójcy z 1767 r., w stylu barokowym; - kaplica cmentarna św. Jadwigi z XIV w.; - ratusz z przełomu XV i XVI wieku, odrestaurowany w stylu barokowo-klasycystycznym;

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 36

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 37 Zabytki grupy III: - neogotycki spichlerz; - 10 domów przy Rynku; - 14 domów przy ul. Okr ęż nej; - 5 domów przy ul. Floria ńskiej;

Zabytki grupy IV: 19 domów w mie ście.

ZABYTKI W GMINIE • Pałace:

- Kostów - pó źnobarokowy pałac dworski z ko ńca XVIII w. - Pro ślice - pó źnobarokowy pałac dworski, pierwotny z przełomu XVIII i XIX w. - Roszkowice - neoklasycystyczny pałac dworski z 1845 roku - Biskupice - neoklasycystyczny pałac dworski zbudow. w 1800 r. przez Jerzego Pacze ńskiego - Gołkowice - barokowy pałac dworski z 1750 roku - Gosław - pałac dworski zbudowany w 1925 roku przez rodzin ę hrabiów von Garnier - Kochłowice - stylizowany pałac dworski Karola Jordana z 1923 roku - Pszczonki - pałac dworski zbudowany w 1925 roku przez rodzin ę Lipi ńskich

• Ko ścioły drewniane:

- Biskupice - zabytkowy, drewniany ko ściół katolicki św. Jana Chrzciciela zbudowany w 1626 r. - Pro ślice - zabytkowy, drewniany ko ściół katolicki N. Serca B. Jezusa zbudowany w 1531 r. - Jakubowice - zabytkowy, drewniany ko ściół katolicki MB Królowej Polski zbudowany w 1585 r. - Miechowa - zabytkowy, drewniany ko ściół katolicki św. Jacka - Gołkowice - zabytkowy drewniany ko ściół katolicki św. Jana Chrzciciela, zbudowany w 1767 r.

• Ko ścioły:

- Wojsławice - neogotycki ko ściół katolicki św. Józefa, murowany z kamienia i cegły. - Nasale - neogotycki ko ściół katolicki św. Wawrzy ńca - Paruszowice - ewangelicka kaplica gotycka pochodząca z XV wieku. - Ciecierzyn - neogotycki ko ściół katolicki Narodzenia NMP, zbudowany w 1878 r., poewangelicki. - Dobiercice - katolicki ko ściół murowany, pw. Jana z Dukli, zbudowany w 1861 r. - Kostów - neobarokowy ko ściół katolicki św. Augustyna, zbudowany przez hrabiego Franciszka Ballestrema w 1911 r. - Polanowice - neogotycki ko ściół katolicki Nawiedzenia NMP, zbudow. w 1913 r., poewangelicki. - Roszkowice - neoroma ński ko ściół katolicki św. Antoniego, zbudowany przez Wilhelma Taubadele w 1849 r., poewangelicki. - Sarnów - murowana kaplica św. Jana Chrzciciela, we wn ętrzu której znajduje si ę ołtarzyk barokowy o dekoracji akantowej z pocz ątku XVIII w.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 37

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 38

Tabela 11. Analiza sfery funkcjonalno-przestrzennej

Wsie le żą ce Zabytki Grunty Powierzchnia Tereny Tereny Tereny Ilo ść w gminie le śne lasów mieszkalne przemysłowe przeznaczone działek Byczyna pod zabudow ę Polska Woj. opolskie 13 928,77 1 494,93 ha ha Byczyna 14 247,61 ha - 7,15 ha 1,01 ha 1,78 ha 505 Biskupice 2 24,99 ha 0,33 ha 0,34 ha 0,06 ha 163 Borek 0,200 ha 0,04 ha - - 114 Ciecierzyn 1 - 0,35 ha - - 113 Dobiercice 1 - 0,16 ha - - 63 Gosław 1 - 0,11 ha - - 40 Gołkowice 2 0,10 ha 0,07 ha 2,53 ha - 80 Jakubowice 1 - 0,13 ha - - 80 Janówka - - 0,04 ha - 17 Ja śkowice - 0,21 ha - 0,07 ha 102 Kochłowice 1 - - - 0,06 ha 48 Kostów 2 - 0,20 ha - - 80 Miechowa 1 - 0,37 ha - - 107 Nasale 2 - 1,23 ha - 0,23 ha 159 Paruszowice 1 0,13 ha 0,54 ha 0,37 ha 0,02 ha 44 Pogorzałka - - - - 15 Polanowice 1 - 1,71 ha 0,37 ha 0,24 ha 151 Pro ślice 2 1,10 ha 0,03 ha 0,27 ha - 112 Pszczonki 1 - - - - 25 Roszkowice 2 - 0,29 ha - - 103 Sarnów - 0,04 ha - - 55 Sierosławice 1,02 ha 0,60 ha - - 53 Wojsławice 1 - - - - 29

Źródło: Opracowanie własne Podsumowanie: − nale ży chroni ć historyczn ą to żsamo ść zarówno miasta jak i terenów wiejskich poprzez zachowanie historycznie ukształtowanych układów przestrzennych oraz utrzymanie cech budownictwa regionalnego, w szczególno ści w architekturze i wystroju budynków poło żonych w granicach historycznie ukształtowanych układów; − ochrona zabytków poło żonych w szczególno ści we wsiach i zało żeń ruralistycznych oraz towarzysz ącej im zieleni zabytkowej – parków, cmentarzy i obsadze ń dróg jest jedna z trudniejszych dziedzin konserwatorskich. Podstawowym zagro żeniem jest niedostosowanie istniej ących zabudowa ń do dzisiejszych wzorców kulturowych i technicznych. Brak jest ekonomicznego i funkcjonalnego uzasadnienia do eksploatacji wielu obiektów gospodarczych i produkcyjnych, nowoczesnych materiałów i detalu budowlanego, którego u życie dewaloryzuje skromne i jednorodne kompozycje zabudowy oraz mo że prowadzi ć do pogorszenia stanu technicznego obiektów. Stan techniczny zabytków jest zró żnicowany, wiele obiektów architektonicznych i budowlanych, zwłaszcza uj ętych w ewidencji, jest w stanie bardzo złym. W znacznym stopniu zagro żone s ą zespoły zabytkowej zieleni. Wi ększo ść zachowanych na obszarze gminy parków

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 38

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 39 podworskich jest zaniedbana i pozostawiona własnemu losowi, co spowodowało, że zatraciły pierwotny charakter maj ący tworzy ć w naturalnym krajobrazie tło kolorystyczne i oparcie przestrzenne dla terenów zabudowy.

3.2.5. Diagnoza w sferze środowiskowej Kolejna cz ęść diagnozy dotyczy kwestii zwi ązanych z infrastruktur ą techniczn ą. Scharakteryzowana została nade wszystko dost ępno ść do sieci komunalnych: wodoci ągów, instalacji kanalizacyjnej i gazowej, energii elektrycznej, cieplnej, telekomunikacyjnej oraz układ dróg i składowanie odpadów. Ma ona wpływ na jako ść i komfort życia, cz ęstokro ć determinuje procesy migracyjne, czy rozwój działalno ści gospodarczej.

Formy ochrony przyrody

Aktualnie na system obszarów prawnie chronionych gminy składaj ą si ę: a) u żytki ekologiczne b) pomniki przyrody Użytki ekologiczne – ta form ą w gminie obj ęty jest obszar okre ślony jako ,, Starorzecze Prosny 2”, obejmuj ący swym obr ębem grunty le śne, torfowisko i bagna [ Sierosławice, Borek] o ł ącznej powierzchni ok.32 ha ( działki nr 31/14, 32, 30/13, 38/10 - Próg Wo źnicki, obni żenie Liswarty – Prosny). Obszar le śny zarz ądzany przez Nadle śnictwo w Kluczborku.

Pomniki przyrody Na obszarze gminy znajduje si ę 5 rejestrowych pomników przyrody. S ą to aleje drzew i pojedyncze drzewa, wiekowe, pot ęż nych rozmiarów, o pi ęknym przekroju. Najwi ększy obwód ma lipa drobnolistna 755cm , wys.16m rosn ąca w Pro ślicach . 1. Lipa szerokolistna [ obwód 3,43cm, wysoko ść 16m] – lokalizacja m. Byczyna Rynek przy Ratuszu – nr rejestru 389, 2. Aleja d ębów szypułkowych -24szt. i buka pospolitego -1szt. – lokalizacja mi ędzy ,,lasem Kostów” i lasem Miechowa ( Uroczysko) – nr rejestru 248, 3. Aleja d ębów szypułkowych składaj ąca si ę z 4 sztuk drzew i buka pospolitego 25 szt. – lokalizacja na brzegu lasu od strony wschodniej i południowej, od lasu wzdłu ż drogi polnej w stron ę szosy Kostów – Miechowa – Nadle śnictwo Namysłów. Obr ęb Wołczyn, nr rejestru 254, 4. Lipa drobnolistna ( obwód 7,55m, wysoko ść 16m) – lokalizacja po lewej stronie szosy prowadz ącej z Pro ślic do Byczyny, nr rejestrowy 247 5. Lipa drobnolistna– lokalizacja przy szosie prowadz ącej do Byczyny, po prawej stronie przy krzy żu m. Jakubowice – nr rejestrowy 246 ,

System zaopatrzenia w wod ę. Gmina posiada zorganizowany system zaopatrzenia w wod ę. Wszystkie jednostki osadnicze s ą wyposa żone w sie ć wodoci ągow ą opart ą o uj ęcia wody w Byczynie, Dobiercicach, Kostowie, Wojsławice – Kastel i Polanowicach bez powi ąza ń zewn ętrznych.

System odprowadzania i oczyszczania ścieków Aktualnie gospodarka ściekowa na terenie gminy jest niekompletna. Jeden układ kanalizacyjny zako ńczony oczyszczalni ą ścieków posiada miasto Byczyna. Długo ść sieci kanalizacyjnej w mie ście wynosi ok. 10 km, ilo ść przył ączy ok. 500. Drugi układ kanalizacyjny obejmuje wieś Roszkowice i składa si ę z kanalizacji sanitarnej: grawitacyjnej Ø 200 o dł. 3977,00 m; tłocznej PE Ø 160 o dł. 4082,00 m; 87 przył ączy oraz 1 tłoczni ścieków AWALIFT. Ponadto na terenie Gminy wybudowano 52 kompletne przydomowe oczyszczalnie ścieków w miejscowo ściach Kostów – 15 szt., Jakubowice – 3 szt., Janówka – 11 szt., Miechowa – 11 szt. i Ciecierzyn – 12 szt.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 39

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 40 Oprócz układu miejskiego na terenie gminy funkcjonuj ą 2 układy kanalizacji zako ńczonych oczyszczalniami ścieków o niewielkiej przepustowo ści: − Polanowice kanalizacja sanitarna zako ńczona oczyszczalni ą ścieków typu ,,Miniblok” o przepustowo ści 100m³/h; − Biskupice – kanalizacja sanitarna z oczyszczalni ą ścieków typu ,,Bioblok” o przepustowo ści 100m³/h; Na terenach nie skanalizowanych nieczysto ści płynne gromadzone s ą w zbiornikach nale żą cych do u żytkowników nieruchomo ści, a nast ępnie wywo żone na najbli ższy punkt zlewny przy oczyszczalni ścieków w Byczynie lub poza kontrol ą zanieczyszczaj ą wody powierzchniowe i gleb ę na terenie gminy. System zasilania w energi ę elektryczn ą. Na terenie gminy zlokalizowana jest jednotorowa napowietrzna linia wysokiego napi ęcia 110KV relacji: − Kluczbork – GPZ Kostów , typ: AFL -6 120mm² o długo ści ok.13,5km − GPZ Kostów – Kępno (w eksploatacji ZE Cz ęstochowa) Sie ć elektroenergetyczna zaopatruj ąca w energi ę mieszka ńców gminy zasilana jest w energi ę elektryczn ą z krajowego systemu elektroenergetycznego za po średnictwem GPZ-tu 110/15kV ,, Kostów” w Kostowie oraz cz ęś ciowo dwoma liniami 15KV z poło żonego w gminie Kluczbork GPZ –tu Kluczbork. GPZ Kostów wyposa żony jest w dwa transformatory 10MVA, oraz posiada rozdzielni ę: 110kV i 15 kV. Dostaw ę energii elektrycznej do poszczególnych odbiorców odbywa si ę liniami średniego napi ęcia 15kV wykonanymi jako kablowe i napowietrzne. Obecne obci ąż enie istniej ącymi liniami 15kV wskazuje, że istnieje mo żliwo ść przesłania wi ększej ilo ści energii elektrycznej i pozwoli w najbli ższej przyszło ści na pokrycie ewentualnego wzrostu zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą. System zaopatrzenia w gaz. Przez teren gminy przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia o przekroju Ø 100 CN6,3MPa relacji Komorzno – Tworóg od południowo – wschodniej cz ęś ci gminy do miasta Byczyna, b ędący odgał ęzieniem od gazoci ągu wysokiego ci śnienia relacji Odolanów – Szopienice DN100 CN- 6,3MPa. Z sieci wysokiego ci śnienia gaz ziemny wysokometanowy jest rozprowadzany na terenie miasta poprzez stacj ę redukcyjno – pomiarow ą pierwszego stopnia ,,Byczyna”. Gaz w mie ście Byczyna dystrybuowany jest sieci ą gazow ą średniego ci śnienia o długo ści ponad 6km. Rezerwy sieci gazowej, jak i stacji redukcyjno – pomiarowej pozwol ą na swobodne podł ączenie nowych odbiorców.

Zaopatrzenie w ciepło Na terenie Miasta i Gminy Byczyna nie ma zorganizowanego systemu ciepłowniczego. Zapotrzebowanie na ciepło pokrywane jest z kotłowni lokalnych. Jedynie zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna w mie ście wyposa żona jest w ciepło z kotłowni zasilanej gazem ziemnym. Potrzeby pozostałych mieszka ńców gminy zabezpieczane s ą ze źródeł indywidualnych opartych o paliwa stałe: w ęgiel, koks i miał. Gazyfikacja miasta Byczyna, która rozpocz ęła si ę na przełomie lat 1998 i 1999 pozwoliła na wprowadzenie paliwa gazowego, co skutkuje obni żeniem emisji zanieczyszcze ń, tj. pyłu, dwutlenku w ęgla, tlenku azotu, dwutlenku siarki wprowadzanych do powietrza. Jednak że gaz, na terenie gminy, nie jest powszechnie wykorzystywany. Jedynie w mie ście po wprowadzeniu gazyfikacji przewodowej nast ępuje cz ęś ciowe zast ąpienie paliw stałych gazem dla celów grzewczych. Na terenie miasta działa jedna kotłownia o mocy zainstalowanej powy żej 1MW, gazowa ECO S.A. zlokalizowana przy ul. Zamoyskiego. Zasila ona poprzez sie ć ciepln ą niskoparametrow ą głównie budynki komunalne oraz budynki mieszkalne Byczy ńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i Spółdzielni mieszkaniowych ,,Rolnik” i ,,Przyszło ść ”. Na

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 40

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 41 terenie miasta i gminy zlokalizowane s ą obecnie 52 kotłownie o mocy poni żej 1MW, w tym 25 na terenie miasta, nie nale żą cych do Energetyki Cieplnej Opolszczyzny S.A. Zasilaj ą one w ciepło główne obiekty u żyteczno ści publicznej, obiekty usługowe a tak że mieszkaniowe. Na terenie miasta i gminy Byczyna zainstalowanych zostało te ż kilka kotłowni olejowych.

Telekomunikacja Gmina jest wyposa żona w sie ć telekomunikacji przewodowej, która umo żliwia realizowanie poł ącze ń zewn ętrznych gminy w ruchu automatycznym opartym o cyfrowe centrale, znacznie poprawiaj ące awaryjno ść i jako ść usług telekomunikacyjnych w Byczynie, Kostowie i Nasalach. Istnieje równie ż mo żliwo ść dost ępu do szerokopasmowej usługi internetowej. Realizowana sie ć światłowodowa pozwoli na wł ączenie gminy do sieci internetowej. Rozwój tej formy uzale żniony jest jednak od czynników ekonomicznych, zamo żno ści mieszka ńców oraz poziomu wykształcenia i tym samym zainteresowania mieszka ńców gminy. Obszar gminy jest pokryty sieci ą telefonii komórkowej poprzez stacje bazowe zlokalizowane na obszarze gminy. Gospodarowanie odpadami W 2013 r. Rada Miejska w Byczynie podj ęła stosowne uchwały wynikaj ące z zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porz ądku w gminach, celem wprowadzenia od 1 lipca 2013 r. nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi.

Gmina zobowi ązana jest ustawowo do składania marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska rocznych sprawozda ń z realizacji zada ń z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Sprawozdania te zawieraj ą m. in. osi ągni ęte przez Gmin ę poziomy odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz poziom redukcji masy odpadów ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania.

Selektywna zbiórka odpadów komunalnych

Odbiór odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści z terenu gminy Byczyna w 2015 r. realizowany był przez wybrane w drodze przetargu Konsorcjum firm: Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o. o., ul. Stawowa 21, 46-220 Byczyna oraz Zakład Wielobran żowy GIERAS Krzysztof Gieras, Ja śkowice 48, 46-220 Byczyna. W pa ździerniku 2015 r. ZGK Sp. z o. o. w Byczynie został przej ęty przez Wodoci ągi i Kanalizacja HYDROKOM Sp. z o.o. ul. Kołł ątaja 7, 46-203 Kluczbork.

Selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy Byczyna w 2015 r. zorganizowana była w oparciu o podział na nast ępuj ące frakcje odpadów: • odpady suche - papier i tektura, metale, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe, • szkło (w tym opakowaniowe szkło bezbarwne i kolorowe), • odpady zmieszane, a tak że • odpady wielkogabarytowe oraz zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny - zbiórka dwa razy w roku na zasadzie tzw. „wystawki”, w terminach okre ślonych harmonogramem. • przeterminowanych leki - specjalne pojemniki rozstawione były w nast ępuj ących miejscach: - Apteka ,,W Ratuszu” S.C., Mirosława Zaklika, Maciej Zaklika, ul. Rynek 1, 46-220 Byczyna, - Apteka prywatna, Andrzej Tarnowski, ul. Ko ścielna 2, 46-220 Byczyna, - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ,,Remedium” S. C., ul. Moniuszki 4, 46-220 Byczyna.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 41

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 42

Ponadto w Byczynie przy ul. Stawowej 21 funkcjonował Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), do którego w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wła ściciele nieruchomo ści mogli dostarcza ć: • zu żyty sprz ęt elektroniczny i elektryczny, • meble i inne odpady wielkogabarytowe, • zu żyte baterie i akumulatory, • chemikalia, • zu żyte opony, oleje i smary, • żarówki i świetlówki, • opakowania po środkach i substancjach niebezpiecznych (farby, lakiery, rozpuszczalniki), • zu żyte dywany i wykładziny, • odpady budowlane i rozbiórkowe.

Na podstawie danych zawartych w półrocznych sprawozdaniach podmiotów odbieraj ących odpady komunalne od wła ścicieli nieruchomo ści, sporz ądzono zestawienie ilo ści odpadów odebranych z sektora komunalnego z terenu gminy Byczyna w 2015 r. Dla porównania w zestawieniu uj ęto równie ż dane za lata 2013-2014.

Tabela 12 . Ilo ść odebranych odpadów z sektora komunalnego z terenu gminy Byczyna w latach 2013-2015, z podziałem na poszczególne frakcje

Kod Masa odpadów [Mg] Rodzaj odpadów odpadów 2013 r. 2014 r. 2015 r. Odpady komunalne ł ącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie, w tym opakowania 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 19,9 54,8 2,0 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 45,9 121,2 31,3 15 01 04 Opakowania z metali 6,2 19,8 5,5 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe 0 0 185,8 15 01 07 Opakowania ze szkła 67,1 208,3 260,5 20 01 23* Urz ądzenia zawieraj ące freony 0 0 2,9 20 01 32 Leki inne ni ż wymienione w 20 01 31 0 0,04 0,1 Zu żyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne 20 01 35* inne ni ż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 3,9 0 0 zawieraj ące niebezpieczne składniki Zu żyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne 20 01 36 inne ni ż wymienione w 20 01 21, 20 01 23 3,6 2,1 0 i 20 01 35 20 03 07 Odpady wielkogabarytowe 11,2 18,1 11,9 Odpady komunalne niewymienione w innych 20 03 99 0,6 0 0 podgrupach Niesegregowane (zmieszane) odpady 20 03 01 1 285,2 1 744,4 1 286,2 komunalne Razem - odpady komunalne ł ącznie z frakcjami 1 443,6 2 168,7 1 786,2 gromadzonymi selektywnie, w tym opakowania Odpady nie uj ęte w innych grupach 16 01 03 Zu żyte opony 0,8 0 1,9 Zu żyte urz ądzenia zawieraj ące freony, HCFC, 16 02 11* 0 0 0,5 HFC

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 42

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 43

Kod Masa odpadów [Mg] Rodzaj odpadów odpadów 2013 r. 2014 r. 2015 r. Zu żyte urz ądzenia zawieraj ące niebezpieczne 16 02 13* elementy inne ni ż wymienione w 16 02 09 0 0 3,7 do 16 02 12 Razem - odpady nie uj ęte w innych grupach 0,8 0 6,1 Odpady budowlane i remontowe z sektora komunalnego Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek 17 01 01 0 38,5 0 i remontów 17 01 02 Gruz ceglany 8,4 18,7 0 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych 17 01 07 0 0 16,4 i elementów wyposa żenia inne ni ż wymienione w 17 01 06 17 03 80 Odpadowa papa 0,4 1,2 0 17 04 05 Żelazo i stal 0 0 1,8 Zmieszane odpady z budowy, remontów 17 09 04 i demonta żu inne ni ż wymienione w 17 09 01, 0 0 0,5 17 09 02 i 17 09 03 Razem - odpady budowlane i remontowe z sektora 8,8 58,4 18,7 komunalnego Odpady odebrane z terenu gminy ogółem 1 453,2 2 227,1 1 811,0

Ilo ść odpadów komunalnych (z grupy 20 i opakowaniowych z grupy 15) odebranych/ zebranych z terenu gminy Byczyna w 2015 r. spadła w stosunku do 2014 r. o ok. 17,6% (382,5 Mg). Dla porównania w latach 2013-2014 (w II połowie 2013 r. wprowadzono nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi) odnotowano wzrost odbioru odpadów komunalnych o ok. 50,2% (725,1 Mg).

Tabela 13. Analiza sfery środowiskowej

Wsie le żą ce w Ludno ść Pomniki Odpady gminie Byczyna korzystaj ąca z przyrody zebrane oczyszczalni ścieków Woj. opolskie 742 064 278 450 Byczyna 3 600 1 1 811 Biskupice 500 Borek Ciecierzyn Dobiercice Gosław Gołkowice Jakubowice 1 Janówka Ja śkowice Kochłowice Kostów 1 Miechowa 1 Nasale

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 43

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 44 Paruszowice Pogorzałka Polanowice Pro ślice 1 Pszczonki Roszkowice Sarnów Sierosławice Wojsławice

Źródło: Opracowanie własne

Podsumowanie: − odsetek ludno ści Gminy Byczyna korzystaj ący z sieci wodoci ągowej wynosił w 2013 r. 100%, z sieci kanalizacyjnej niespełna 40%, a z gazowej zaledwie 1% - potrzeba kolejnych inwestycji/działa ń w tych zakresach, które pozwol ą na podniesienie jako ści i komfortu życia mieszka ńców oraz jeszcze zwi ększ ą atrakcyjno ść osadnicz ą Gminy; − konieczne jest wyznaczenie trasy planowanej obwodnicy drogowej w ci ągu drogi krajowej nr 11 zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego; − W 2015 r. nast ąpił wzrost ilo ści zebranych surowców wtórnych w stosunku do 2014 r. o ok. 20,0% - w latach 2013-2014 wzrost o ok. 190,5% - co z kolei przeło żyło si ę na osi ąganie w kolejnych latach coraz wy ższych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego u życia surowców wtórnych, wyra źnie przekraczaj ących wymagane poziomy. − poziom redukcji masy odpadów ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania - osi ągn ął warto ść 40,8% , czyli poni żej poziomu dopuszczalnego, wynosz ącego 50% dla 2015 r., − poziom recyklingu i przygotowania do ponownego u życia nast ępuj ących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła - osi ągn ął warto ść 61,9% , czyli powy żej poziomu wymaganego, wynosz ącego 16% dla 2015 r., − poziom recyklingu, przygotowania do ponownego u życia i odzysku innymi metodami innych ni ż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych - osi ągn ął warto ść 100% , czyli powy żej poziomu wymaganego, wynosz ącego 40% dla 2015 r.

4. PROCEDURA WŁ ĄCZENIA INTERESARIUSZY W TWORZENIU LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Zgodnie z intencj ą Ustawodawcy w proces tworzenia polityki lokalnego rozwoju niezb ędne jest wł ączenie interesariuszy. Ustawa z dnia 9 pa ździernika 2015 roku o rewitalizacji podkre śla znaczenie zasady partnerstwa i partycypacji w procesie tworzenia i realizacji/wdra żania programu rewitalizacji. Program rewitalizacji jest wypracowywany pod nadzorem samorz ądu gminny przez szerokie grupy społeczne. Istotnym elementem jest partycypacja społeczna i poddawanie dyskusji zało żenia Planu w oparciu o diagnoz ę lokalnych problemów: − społecznych, − gospodarczych, − funkcjonalno-przestrzennych, − środowiskowych.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 44

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 45 Metod ą wł ączenia szerokich grup w tworzenie podstaw rozwoju lokalnego jest partycypacja społeczna obejmuj ąca: − przygotowane, − prowadzenie, − ocen ę rewitalizacji. Niezb ędne jest zapewnienie aktywnego udziału interesariuszy, w tym poprzez uczestnictwo w konsultacjach społecznych oraz w pracach Zespołu ds. Rewitalizacji. W ramach prac nad powstaniem programu istotnym elementem było zaproszenie przez Burmistrza do udziału w Komitecie Rewitalizacji szerokich grup społecznych. Podczas całego procesu tworzenia planu u żytkowane były nast ępuj ące kanały komunikacji z otoczeniem. W ramach procesu tworzenia programu przeprowadzone zostały nast ępuj ące formy uspołeczniania procesu powstawania planu.

Działania w mediach elektronicznych Jako jedn ą z form współdziałania społecznego przy pracy nad planem, wykorzystano media elektroniczne, w tym Internet, poczt ę elektroniczn ą oraz media społeczno ściowe. W ramach tych form podj ęto nast ępuj ące działania: − utworzenie specjalnej strony w ramach portalu gminnego, która obejmowała swoim − zakresem aktualno ści i materiały dotycz ące procesu rewitalizacji − zbieranie uwag, opinii i projektów drog ą mailow ą, na adresy wskazane w ogłoszeniach.

Badania ankietowe

Konsultacje społeczne były wa żnym etapem w pracach nad ka żdym dokumentem strategicznym bądź planem. Ich głównym celem było zapoznanie władz oraz społeczno ści lokalnej z procesem tworzenia planu oraz zebrania opinii i uwag mieszkańców na temat przyszłych działa ń rewitalizacyjnych. Konsultacje i badania rozpocz ęto poprzez udost ępnienie ankiet dla mieszka ńców. Badanie zostało przeprowadzone na terenie miasta Byczyna i trwało od czerwca do sierpnia 2015 roku. W badaniu wzi ęło udział 105 respondentów, z czego 59 kobiet , 42 m ęż czyzn oraz 4 osoby nie podały informacji o płci. Pierwsz ą rzecz ą o jaka poproszono w badaniu, było wskazanie tego obszaru miasta, który powinien zosta ć poddany procesowi rewitalizacji. Badani najcz ęś ciej wskazywali na konieczno ść rewitalizacji murów obronnych wraz z wie żami. W nast ępnej kolejno ści uplasowały si ę: zwarta zabudowa śródmie ścia, instytucje u żyteczno ści publicznej oraz infrastruktura komunikacji pieszej i kołowej. Najmniej wskaza ń otrzymały zabytkowe obiekty sakralne. W kategorii inne znalazły si ę rewitalizacja dworca kolejowego (7 wskaza ń), ratusza (3 wskazania), starej szkoły, starego cmentarza, stadionu. Zasadniczym problemem, dotycz ącym rewitalizacji miasta, który postawiono przed badanymi, był wybór tylko jednego terenu, który ich zdaniem pierwszej kolejno ści powinien by ć poddany rewitalizacji. Najcz ęś ciej respondenci wskazywali, że konieczna jest rewitalizacja murów obronnych wraz z wie żami i fos ą, w drugiej kolejno ści takich działa ń wymaga Ratusz miejski. Nast ępnie wybór padł na dworzec PKP, stary cmentarz, infrastruktur ę publiczna i mieszkaniow ą. Ostatni ą pozycj ę zajmuje rewitalizacja ko ścioła ewangelickiego. Respondenci s ą zgodni, że mury i wie że s ą najwa żniejszym obiektem, który powinien zosta ć poddany rewitalizacji i to w pierwszej kolejno ści, co świadczy o znaczeniu tych obiektów dla miasta i dla nich osobi ście.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 45

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 46 Ponad ¾ respondentów mieszka na analizowanym obszarze, pracuje tam, jest klientem korzystaj ącym w szerokim zakresie z ofert dost ępnej na tym terenie lub prowadzi działalno ść gospodarcz ą. Mieszka ńcy mog ą widzie ć działania rewitalizacyjne, jako szans ę na rozwój miasta nie tylko dla ich dobra i komfortu, ale tak że dla rozwoju turystyki, a co za tym idzie, rozwoju ekonomicznego. Rewitalizacja to nie tylko adaptacja, remonty czy budowa nowych obiektów. To przede wszystkim tworzenie warunków do poprawy życia mieszka ńców miasta. Wszelkie działania z tego obszaru maj ą słu żyć ludziom i ogranicza ć lub likwidowa ć wyst ępuj ące zagro żenia. Poproszono respondentów, aby ocenili estetyk ę otoczenia, aktywno ść o środków kulturalno- rekreacyjnych i sportowych, poczucie bezpiecze ństwa i samoorganizacj ę społeczn ą na terenie przeznaczonym do rewitalizacji. Najcz ęś ciej padała ocena „ średnia” czyli ani bardzo dobra, ani nie bardzo zła. Jest tu jednak du że pole do działania dla władz publicznych celu poprawy funkcjonowania tych obszarów. Oczywi ście rewitalizacja w znacznym stopniu powinna szczególnie estetyk ę otoczenia. Najkorzystniej badania ocenili samoorganizacj ę społeczna i współprac ę na linii mieszka ńcy – władze Publiczne. Jest to bardzo po żą dany element, gdy ż w przyszło ści mo że ułatwi ć prowadzenie działa ń rewitalizacyjnych. Mieszka ńcy maja poczucie wpływu na otoczenie i zmiany w nim zachodz ące, b ędą najcz ęś ciej ich zwolennikami nie przeciwnikami. W badaniu poproszono tak że respondentów o wskazanie stopnia wyst ępowania w ich otoczeniu zagro żeń. Do głównych zagro żeń i problemów, jakie widz ą w swoim otoczeniu mieszka ńcy zaliczy ć nale ży bezrobocie, bied ę i alkoholizm. S ą to trzy bardzo mocno ze sob ą skorelowane zjawiska społeczne. Prawie ¾ badanych uwa ża, że zagro żenie zwi ązane z bezrobociem jest w Byczynie wysokie. Na 73 osoby, które tak uwa żaj ą, a ż 70 znalazło si ę w grupie osób, które uznały, że proces rewitalizacji jest wa żny dla miasta. Mo że to oznacza ć, że mieszka ńcy wodz ą w rewitalizacji szansę na przeciwdziałanie temu zjawisku, a co za tym idzie niedopuszczenie do pogł ębiania si ę polaryzacji społecznej. Równie ż powa żne obawy w śród respondentów budzi stan zabytków w mie ście. Prawie połowa badanych uznała, że istnieje du że zagro żenie degradacji tej substancji miasta. Na 48 osób, które widza wysokie zagro żenie, 45 uznała, że problem rewitalizacji jest wa żny dla ich miasta. To tak że mo że świadczy ć o tym, i ż szczególnie w tym obszarze, działania prowadzone przez władze Publiczne, mog ą przynie ść popraw ę i zmniejszy ć istniej ące zagro żenie. Respondenci poproszeni zostali o ocen ę poziomu aktywno ści wybranych podmiotów w obszarach ich działania. Zasadniczo badani uznali, że poziom wybranych do oceny podmiotów jest dobry. Najmniej zastrze żeń budziła infrastruktura drogowa, usługi telefoniczne i internetowe, oferta inwestycyjna. Najgorzej zostały ocenione: oferta kulturalna, turystyczna i słu żba zdrowia. Najwi ęcej ocen bardzo dobrych otrzymały: baza noclegowa i gastronomia funkcjonuj ące w mie ście. Rewitalizacja dla miasta oznacza jego odnow ę, popraw ę estetyki oraz zachowanie cennych obiektów. Dla mieszka ńców, to tak że miejsca pracy, łatwiejsza komunikacja, dost ęp do coraz szerszego zakresu usług i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Respondentów poproszono równie ż o zaj ęcie stanowiska, czy rewitalizacja ma znaczenie dla ich miasta i czy ma znaczenie dla nich samych. Prawie wszyscy badani uwa żaj ą, że rewitalizacja jest wa żna dla ich miasta. Mo żna uzna ć, że rozumiej ą, jakie korzy ści niesie za sob ą. W przypadku znaczenia rewitalizacji osobi ście dla respondentów, ¾ z nich uwa ża, że ten problem ich dotyczy i jest wa żny. W tej grupie najprawdopodobniej znajduj ą si ę osoby, które b ędą popierały zmiany w tym obszarze, gdy ż widz ą konkretne warto ści dla siebie. Wnioski z bada ń: − Mieszka ńcy, zdecydowanie wybrali mury obronne z wie żami, jako obszar, który powinien podlega ć procesowi rewitalizacji.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 46

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 47 − Znalazło to potwierdzenie w wyborze jednego, najważniejszego obszaru – to tak że mury obronne, wie że i fosa. − Osoby wypowiadaj ące si ę w badaniu, to przede wszystkim mieszka ńcy miasta, wi ęc mo żna uzna ć, że s ą zaanga żowani i rzetelnie podeszli do problematyki zawartej w ankiecie. Od ich opinii mo że zale żeć, co faktycznie zmieni si ę w mie ście i jakie z tego popłyn ą dla nich korzy ści. − Respondenci niezbyt przychylnie odnosili si ę do estetyki otoczenia, w którym żyj ą, aktywno ści o środków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych, poczucia bezpiecze ństwa. Jest tu rola dla władz samorz ądowych dla zmiany tych obszarów na lepsze. − Zdecydowanie lepiej wypada samoorganizacja społeczna i współprac mi ędzy mieszka ńcami a władzami publicznymi. Mo że to oznacza ć, że w badanej grupie s ą osoby aktywne na tym polu i/lub te ż, że mieszka ńcy doceniaj ą działania władzy samorz ądowej prowadz ącej dialog z obywatelami. − Badani najbardziej obawiaj ą si ę bezrobocia, biedy, alkoholizmu i degradacji zabytków. Mo że to by ć wskazówka, które obszary powinny by ć rewitalizowane i czemu maj ą słu żyć, jakie nowe funkcje mogłyby zyska ć, aby przeciwdziała ć takim zjawiskom społecznym. − Osoby, które obawiaj ą si ę bezrobocia w mie ście, postrzegaj ą rewitalizacj ę, jako wa żną dla miasta. Mog ą w niej upatrywa ć mo żliwo ści rozwoju ekonomicznego i tworzenia nowych miejsc pracy. − Badani dobrze oceniaj ą infrastruktur ę ekonomiczn ą i społeczn ą i usługi w mie ście. Oczekuj ą poprawy w obszarze zdrowia, oferty kulturalnej i turystycznej. − Zdecydowana wi ększo ść uwa ża, że rewitalizacja jest wa żna dla miasta i równie ż dla nich samych. Jest to sygnał, że takie działania s ą potrzebne i maj ą poparcie mieszkańców.

Spotkania z mieszka ńcami Nast ępnie odbyły si ę spotkania zwi ązane ze zgłaszaniem przez mieszka ńców projektów zamierze ń, które chcieliby by zostały uwzgl ędnione w Planie Rewitalizacji. Najwi ęcej projektów, inwestycyjnych, zgłoszono w ramach działa ń polegaj ących na remontach odnowieniu kamienic przez wspólnoty mieszkaniowe i osoby fizyczne. Zainteresowanie, w pierwszej kolejno ści, tego typu działaniami znajdowało uzasadnienie w planach tych osób dotycz ących estetyki miejsca ich zamieszkania jak i usług prowadzonych w budynkach będących ich własno ści ą.

Sesja Rady Miejskiej w Byczynie Z ko ńcem 2016 roku na sesji Rady Miejskiej w Byczynie, na wniosek mieszka ńców, zostały, w postaci prezentacji, przedstawione plany rewitalizacyjne Gminy. Prezentacja obejmowała zakres inwestycji i działa ń przedstawiony w niniejszym dokumencie.

5. ZASI ĘG PRZESTRZENNY OBSZARU REWITALIZACJI Obszary wyznaczone do obj ęcia programem rewitalizacji s ą iloczynem obszarów wyznaczonych w ramach poszczególnych kryteriów. Jako obszar zintegrowanego programu rewitalizacji został wskazany teren o szczególnym skumulowaniu przyj ętych kryteriów. Analizie poddano warto ści kulturowe na całym obszarze kryzysowym - poszczególnych obiektów i zespołów urbanistycznych, obiektów symbolicznych, przestrzeni publicznych, zieleni miejskiej - jako mog ące stanowi ć dodatkowy punkt oparcia dla budowania o żywienia gospodarczego poprzez wzrost ruchu turystycznego w rewitalizowanym rejonie oraz dla podniesienia presti żu i promocji wyłonionych obszarów programu rewitalizacji. Rozpatrzono istniej ącą struktur ę funkcjonalno – przestrzenn ą obszaru kryzysowego, z uwypukleniem funkcji o randze i zasi ęgu stwarzaj ących mo żliwo ści pozyskania zainteresowania inwestorów krajowych i zagranicznych. Zanalizowano powi ązania funkcjonalno – przestrzenne i komunikacyjne w ramach obszaru kryzysowego oraz pomi ędzy obszarem kryzysowym a jego otoczeniem, obecnie istniej ące i planowane. Istotnym

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 47

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 48 kryterium wyboru obszarów było istnienie przestrzeni lub obiektów potencjalnie korzystnych dla programu rewitalizacji – stwarzaj ących mo żliwo ści rearan żacji istniej ących przestrzeni publicznych i stworzenia nowych, rehabilitacji i adaptacji obiektów o du żej „no śno ści” przestrzennej, społecznej, gospodarczej. Na bazie przeprowadzonej analizy mo żliwe było obiektywne stwierdzenie wyst ępowania skumulowanych zjawisk negatywnych (stosunkowo du ży poziom ubóstwa i wykluczenia społecznego, bezrobocie, procesy starzenia si ę ludno ści czy te ż przest ępczo ść ). Zjawiska te wyst ępuj ą w wi ększo ści analizowanych ulic obszaru rewitalizacji, w tym równie ż najbardziej zamieszkałych. Badania na potrzeby działa ń z zakresu mieszkalnictwa dodatkowo potwierdziły porównywalnie ni ższy poziom zasobu mieszkaniowego w całym obszarze. Delimitacja przestrzenna obszarów zdegradowanych została dokonana przy zało żeniu, że Lokalny Program Rewitalizacji obejmowa ć b ędzie wi ęcej ni ż jedno terytorium wymagaj ące wsparcia. Obszar rewitalizacji to obszar obejmuj ący cało ść lub cz ęść obszaru zdegradowanego, cechuj ącego si ę szczególn ą koncentracj ą negatywnych zjawisk, na którym, z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza si ę prowadzi ć rewitalizacj ę. Obszar rewitalizacji mo że by ć podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadaj ące ze sob ą wspólnych granic, lecz nie mo że obejmowa ć terenów wi ększych ni ż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez wi ęcej ni ż 30% mieszka ńców gminy. W skład obszaru rewitalizacji mog ą wej ść obszary wyst ępowania problemów przestrzennych, takich jak tereny poprzemysłowe (w tym powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wył ącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich działania s ą ści śle powi ązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji. Bior ąc pod uwag ę znaczenie dla rozwoju lokalnego oraz to, że obszar powinien by ć ograniczony przestrzennie wyznaczono go jako teren obejmuj ący centrum miasta ograniczony od południa ul. Wałow ą od północy ul. 11 listopada i ul. Stawow ą wł ączaj ąc w to teren wzdłu ż ul. Basztowej wraz z cmentarzem komunalnym przy ul. Kluczborskiej a tak że od strony wschodniej wzdłu ż ul. Zamojskiego i Cz ęstochowskiej wraz z terenem stadionu miejskiego w Byczynie oraz terenem basenu miejskiego wraz z tzw. „nowym parkiem” w Byczynie. Obszar ilustruj ą mapa i fotografia poni żej.

Rysunek 6. Obszar rewitalizacji miasta Byczyna

Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.google.pl/maps/

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 48

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 49

Rysunek 7. Obszar rewitalizacji miasta Byczyna przedstawiony na fotografii Panoramy miasta

Źródło: Opracowanie Urz ąd Miejski w Byczynie

Tabela 14 . Powierzchnia i liczba ludno ści zamieszkuj ąca wyznaczony obszar rewitalizacji

Obszar gminy Wyznaczony obszar do rewitalizacji

Powierzchnia [ha] 18 300 30

Powierzchnia [%] 100 0,16

Liczba ludno ści 9 277 283

Liczba ludno ści [%] 100 3,05

Źródło: opracowanie własne

6. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU REWITALIZACJI Wizja rozwoju obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji to oczekiwany stan docelowy uwzgl ędniaj ący oczekiwania grup docelowych. Wizja pomaga ukierunkowanie si ę w zakresie działa ń strategicznych. Przypomina o wiod ącej potrzebie zmian oraz warunkuje ducha przemian. Wizja jako uwspólnione d ąż enie społeczno ści lokalnej do stanu, w którym nie tylko za żegnana została sytuacja kryzysowa, ale równie ż rozwini ęty został potencjał obszaru. Funkcjonuje jako wyobra żenie, które przy świeca wszystkim działaniom towarzysz ącym realizacji procesu rewitalizacji. Wizja powinna wypełnia ć nast ępuj ące cechy: − ukierunkowanie - umo żliwia weryfikacj ę zgodno ści bie żą cych działa ń z długofalowymi zamierzeniami i warto ściami, − integrowanie - stanowi warto ść , wokół której ogniskuj ą si ę emocje i warto ści

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 49

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 50 − inspirowanie - zach ęca do innowacji zmierzaj ących do szybszego, lepszego, ta ńszego wcielenia w życie zamierze ń zawartych w wizji, Wizja powinna by ć równie ż spójna z dokumentami strategicznymi gminy.

Byczyna – miasteczko otoczone murami obronnymi.

Realizacja zada ń i celów strategicznych powinno przy świeca ć wypełnianiu tej wizji. Działania podj ęte do realizacji powinny sprawi ć, że obszar stanie si ę estetyczny. Prowadzone prace przy obiektach mieszkalnych, czy zabytkowych poprawi wizualn ą stron ę obszaru. Dodatkowo rozwi ązania proekologiczne zastosowane przy pracach zapewni ą bezpiecze ństwo ekologiczne. Zmniejsz ą emisj ę do atmosfery, budynki b ędą bardziej energooszcz ędne. Nowa estetyka i nowa jako ść w gminie przyczyni si ę do wzrost ilo ści turystów. Co z kolei b ędzie przyczynkiem do rozwoju oferty w tym zakresie. Spodziewane jest pojawienie si ę nowych działalno ści gospodarczych w tym obszarze.

Wypracowane rozwi ązania rewitalizacyjne pomog ą wypełni ć misj ę i otworzy ć nowe mo żliwo ści.

7. CELE REWITALIZACJI ORAZ KIERUNKI DZIAŁA Ń Rewitalizacja to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez przedsi ęwzi ęcia cało ściowe tj. integruj ące interwencj ę na rzecz społeczno ści lokalnej, lokalnej gospodarki oraz przestrzeni - środowiska i infrastruktury. Ponadto zaplanowane przedsi ęwzi ęcia musz ą by ć skoncentrowane terytorialnie i powinny by ć prowadzone w sposób zaplanowany, spójny oraz zintegrowany poprzez program rewitalizacji. Według definicji okre ślonej przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju rewitalizacja jest procesem wieloletnim, prowadzonym we współpracy z lokaln ą społeczno ści ą. Maj ąc na uwadze powy ższe, cel główny „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna” został sformułowany w nast ępuj ący sposób: Rewitalizacja przestrzeni publicznej powi ązana z działaniami w sferze społecznej.

Kolejnymi celami, które maj ą za zadanie ograniczy ć problemy społeczne na obszarze kryzysowym s ą: - poprawa warunków życia mieszka ńców gminy w sferze bytowej, ekologicznej oraz społecznej, - promocja przedsi ębiorczo ści; poprawa warunków o światowych; podniesienie walorów estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznej, - nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji, - zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa kulturowego, tworzenie nowych standardów, kompetencji kulturowych dla mieszka ńców Gminy Byczyna, - zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie efektywnego gospodarowania zasobami i wdra żania OZE. Przy jednoczesnym: - rozwijaniu nowych form aktywno ści gospodarczej generuj ących miejsca pracy poprzez budow ę i przebudow ę infrastruktury (dróg, budynków, parkingów, rynków), aby dostosowa ć si ę do działalno ści i potrzeb nowych przedsi ębiorstw, przy równoczesnej trosce o ochron ę stanu środowiska naturalnego warunkuj ącego zrównowa żony rozwój gospodarczo – społeczny, - inspirowaniu współpracy ro żnych środowisk i instytucji na rzecz rozwi ązywania problemów społecznych na danym obszarze, popraw ę bezpiecze ństwa i zapobiegania przest ępczo ści,

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 50

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 51 - aktywizacji organizacji kulturalnych, edukacyjnych, turystycznych dla rozwoju czy usprawnienia ich działalno ści poprzez remont lub przebudow ę obiektów pełni ących funkcje zaplecza kulturalnego lub turystycznego. Wymienione wy żej cele rewitalizacji koresponduj ą z aspektami rewitalizacji, które uwzgl ędniaj ą : I. Aspekt Przestrzenno-Urbanistyczny - działania dotycz ące rozwoju infrastruktury technicznej, - działania dotycz ące podniesienia walorów estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych, - działania dotycz ące rozwoju transportu, - działania dotycz ące remontów i renowacji istniej ących zasobów mieszkaniowych, - działania dotycz ące rozwoju infrastruktury społecznej, kulturalnej i turystycznej, II. Aspekt Ekonomiczny - działania dotycz ące rozwoju turystyki b ądź innych sektorów gospodarki lokalnej, - działania dotycz ące wspierania przedsi ębiorczo ści, - działania dotycz ące uruchamiania finansowanych mechanizmów wsparcia (np. bud żet obywatelski), - działania wynikaj ące z programów pomocowych dla rozwoju M ŚP. III. Aspekt Społeczny - działania dotycz ące rozwoju zasobów ludzkich, - działania dotycz ące przeciwdziałania wykluczaniu społecznemu, - działania dotycz ące walki z patologiami społecznymi, - działania dotycz ące tworzenia równych szans, - działania dotycz ące zapobieganiu zjawisku bezrobocia, - działania dotycz ące zapobieganiu zjawisku bezdomno ści, - działania na rzecz aktywno ści środowisk dzieci ęcych i młodzie żowych, w tym poprawa warunków nauki oraz wychowania przedszkolnego;

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 51

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 52 8. PLANOWANE PROJEKTY I PRZEDSI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE Tabela 15. Planowane projekty i przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne

Pole Nazwa zadania i Podmiot Planowane lata Źródła Lp. Koszt Oczekiwany efekt Miernik wykonania interwencji miejsce realizacji odpowiedzialny realizacji finansowania - liczba uczestnicz ących osób w Przebudowa stadionu imprezach im. Kazimierza Gmina Byczyna / Bud żet gminy – Sfera Podniesienie walorów estetycznych i - wykonanie inwestycji 1 Górskiego - Byczyna, Spółka Rycerska 2018-2020 6 294 808 15% społeczna użytkowych stadionu - ilo ść przeprowadzonych imprez ul. Borkowska, ul. Byczyna RPOWO – 85% sportowych, kulturalnych, Brzozowa okoliczno ściowych itp. Kompleks parkowo – - podniesienie efektu estetycznego parku rekreacyjny z - wybudowanie budynku wielofunkcyjnego Gmina Byczyna / Bud żet Gminy – Sfera budynkiem - utworzenie zewn ętrznej siłowni - liczba odwiedzaj ących kompleks 2 Spółka Rycerska 2018-2019 3 000 000 15% społeczna wielofunkcyjnym - - utworzenie ptasiej stołówki - wykonanie inwestycji Byczyna RPOWO – 85% Byczyna, ul. - monta ż budek l ęgowych oraz hotelu dla Cz ęstochowska owadów -modernizacja basenu sportowego i rekreacyjnego - budowa płytkiego basenu dla dzieci z wodnym placem zabaw -budowa obiektu o funkcji uzupełniaj ącej Kompleks parkowo – do terenu rekreacyjno – basenowego Gmina Byczyna / Bud żet Gminy – Sfera rekreacyjny z basenami -powi ększenie boisk do sportów pla żowych - liczba odwiedzaj ących kompleks 3 Spółka Rycerska 2018-2019 3 000 000 15% społeczna - Byczyna, ul. - utworzenie skarpy z trybunami - wykonanie inwestycji Byczyna RPOWO – 85% Cz ęstochowska dwurz ędowymi - utworzenie wzgórza – punktu widokowego i miejsca do zje żdżania na sankach - monta ż budek l ęgowych oraz hotelu dla owadów Renowacja Gmina Byczyna / Bud żet Gminy – Sfera zabytkowego Przeprowadzenie renowacji murów 4 Spółka Rycerska 2017-2020 20 000 000 15% Poprawa stanu murów obronnych funkcjonalna obwarowania miasta obronnych Byczyna RPOWO – 85% Byczyna - mury obronne Remont kaplicy pw. św. Jadwigi wraz z Gmina Byczyna / Bud żet Gminy – Przeprowadzenie remontu kaplicy Sfera Poprawa stanu kaplicy 5 zagospodarowaniem Spółka Rycerska 2018-2019 1 250 000 40 % Zagospodarowanie terenu funkcjonalna Zagospodarowane terenu cmentarza terenu cmentarza Byczyna PROW -60% cmentarza komunalnego komunalnego - Byczyna Sfera Remont elewacji ratusza Gmina Byczyna / Bud żet Gminy – Poprawa stanu i estetyki ratusza Remont elewacji ratusza 6 2018 6 000 000 funkcjonalna wraz z utworzeniem izby Spółka Rycerska 15% Kultywowane tradycji oraz wzbogacanie Utworzenie izby tradycji

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 53 Pole Nazwa zadania i Podmiot Planowane lata Źródła Lp. Koszt Oczekiwany efekt Miernik wykonania interwencji miejsce realizacji odpowiedzialny realizacji finansowania tradycji (muzeum) - Byczyna RPOWO – 85% zasobów etnograficznych Liczba odwiedzaj ących muzeum Byczyna Sfera Odbudowa kamienicy ul. Odrestaurowanie zabytkowych kamienic. 7 Inwestor prywatny 2017-2021 1 200 000 środki inwestora Ilo ść przeprowadzonych remontów funkcjonalna Basztowa ul. Parkowa Poprawa walorów estetycznych kamienic Bud żet Gminy – Gmina Byczyna / Sfera Remonty elewacji 15% 8 Spółka Rycerska 2017-2019 7 000 000 Poprawa walorów estetycznych kamienic Ilo ść przeprowadzonych remontów funkcjonalna kamienic - Byczyna RPOWO – 85% Byczyna

Przebudowa budynku Fundacja Abba Środki własne Sfera przy ul. Okr ęż nej w Pater oddział w 45% Powstanie Domu Pomocy 9 2018-2020 5 000 000 Poprawa funkconowania sfery społecznej społeczna Byczynie na Dom Kluczborku, ul. dotacja Społecznej Pomocy Społecznej Katowicka 8a UE 55%

8.1. Inne projekty planowane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji Tabela 16. Inne projekty planowane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji

Nazwa zadania i Podmiot Planowane lata Źródła Pole interwencji Lp. Koszt Oczekiwany efekt Miernik wykonania miejsce realizacji odpowiedzialny realizacji finansowania Odrestaurowanie zabytkowej Przebudowa budynku – Środki własne – kamienicy. Sfera społeczna 1 Inwestor prywatny 2017-2021 b.d. Przeprowadzenie remontu Byczyna ul. Parkowa 100% Poprawa walorów estetycznych kamienicy Budowa ul. Lazara i Poprawa funkcjonalno ści infrastruktury Sfera Bud żet Gminy - Łączna długo ść wybudowanych 2 Kwiasowskiego w Gmina Byczyna 2017 331 500 komunikacji środowiskowa 100% ulic Byczynie Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń do Budowa ście żki powietrza oraz hałasu Sfera rowerowej Kochłowice- Bud żet Gminy - Łączna długo ść wybudowanych 3 Gmina Byczyna 2017-2018 1 329 411 Poprawa funkcjonalno ści infrastruktury środowiskowa Biskupice-Polanowice- 100% ście żek rowerowych komunikacji Byczyna Wzrost atrakcyjno ści turystycznej Bud żet Gminy - Poprawa funkcjonalno ści infrastruktury Sfera Budowa drogi gminnej w 4 Gmina Byczyna 2017-2018 630 360 34% komunikacji Długo ść wybudowanej drogi środowiskowa Janówce PROW 66% Sfera Budowa oczyszczalni Bud żet Gminy - Poprawa stanu wód powierzchniowych Wybudowanie oczyszczalni 5 Gmina Byczyna 2017 73 800 środowiskowa ścieków w Biskupicach 100% i podziemnych ścieków Budowa oczyszczalni Sfera Bud żet Gminy - Poprawa stanu wód powierzchniowych Wybudowanie oczyszczalni 6 ścieków w Gmina Byczyna 2017 73 800 środowiskowa 100% i podziemnych ścieków Jakubowicach Sfera 7 Budowa oczyszczalni Gmina Byczyna 2017 73 800 Bud żet Gminy - Poprawa stanu wód powierzchniowych Wybudowanie oczyszczalni

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 53

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 54 Nazwa zadania i Podmiot Planowane lata Źródła Pole interwencji Lp. Koszt Oczekiwany efekt Miernik wykonania miejsce realizacji odpowiedzialny realizacji finansowania środowiskowa ścieków w 100% i podziemnych ścieków Polanowicach Lekcja historii „Nie śpimy- w miasto Bud żet Gminy - Strefa społeczna 8 wychodzimy” - Byczyna, Gmina Byczyna 2018-2020 b.d. Integracja społeczna Przeprowadzenie warsztatów 100% ul. Rynek, ulice w obr ębie murów i stadion Warsztaty dawnych Bud żet Gminy - Integracja społeczna Sfera społeczna 9 smaków – Byczyna ul. Gmina Byczyna 2018-2020 b.d. zwi ększenie liczby turystów [%] 100% mi ędzypokoleniowa Rynek Targi produktów regionalnych i rzemiosła Bud żet Gminy - Sfera społeczna 10 artystycznego -Byczyna, Gmina Byczyna 2018-2020 b.d. promocja gminy Byczyna zwi ększenie liczby turystów [%] 100% ul. Rynek, ulice przy murach obronnych

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 54

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 55 9. POZOSTAŁE PRZEDSI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE Realizacje działa ń inwestycyjnych w polach interwencji obj ętych Lokalnym Programie Rewitalizacji winny słu żyć przede wszystkim poprawie jako ści życia mieszka ńców oraz o żywieniu gospodarczemu i społecznemu całej Gminy Byczyna.

Pierwsze plany inwestycyjne Rewitalizacji miasta Byczyna prezentowane były w Byczynie ju ż w 2004 r. Wówczas przedstawiono koncepcj ę zabudowy wolnych parceli centrum autorstwa architekta Zdzisława Fiuk oraz dr in ż. arch. Piotra Fiuk. Nast ępnie w zwi ązku z pojawieniem si ę środków Unii Europejskiej opracowano Lokalny Program Rewitalizacji Miasta na lata 2004 – 2006. Nast ępnie na kolejny okres programowania tych środków w 2007 r. uaktualniono go i rozbudowano o kolejne zadania. Programy te przedstawiały inwestycje zwi ązane z substancj ą zabytkow ą miasta. Odnosiły si ę do nast ępuj ących zagadnie ń: − popraw ę infrastruktury komunikacji pieszej i kołowej w obrębie murów obronnych poprzez remonty placów, ulic i ście żek; − renowacj ę zabytkowych obiektów sakralnych; − utworzenie izby tradycji z punktem widokowym w ratuszu; − zagospodarowanie zielonych terenów rekreacyjnych w parku miejskim; − odbudow ę zwartej zabudowy centrum miasta. Przy wsparciu środków Unii Europejskiej w latach 2004 – 2015 zostały zrealizowane, w kontek ście opracowanych planów rewitalizacji, nast ępuj ące inwestycje: − „Przebudowa skrzy żowania ul. Basztowej i Wałowej” – inwestycja Samorządu Województwa Opolskiego w udziałem finansowym Gminy Byczyna (2008 r.); − "Zagospodarowanie przestrzeni publicznej wokół murów obronnych w Byczynie" zrealizowane środków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 - 2013 (2009-2010) − "Przebudowa infrastruktury komunikacji pieszej i kołowej w obr ębie murów miasta Byczyna – etap ulice Basztowa, Długa, Okr ęż na, Zamojskiego" zrealizowana przy udziale środków finansowych w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 – 2011 (2009 r.); − "Przebudowa infrastruktury pieszej i kołowej w obrębie murów miasta Byczyna: etap ulice Boczna, Chopina, Marii Cunitii, Floria ńska, Ko ścielna, Krótka, 3-go Maja, Wolno ści, Poprzeczna, Szpitalna, W ąska" zrealizowana przy udziale środków finansowych w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 – 2011 (2010 r.); − "Utworzenie izby tradycji - "Odkrywamy zapomniane karty historii Byczyny" oraz termomodernizacja zabytkowego Ratusza” zrealizowane środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego 2007 - 2013 (2010 r.) − „Budowa kompleksu sportowo – rekreacyjnego przy „Starym Parku” w Byczynie wraz z ogrodzeniem i odmuleniem stawów” zrealizowana przy udziale środków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 - 2013 w ramach Lokalnej Grupy Działania „Górna Prosna” (2012-2014); − „Mój Rynek w Byczynie” zrealizowany przy udziale środków z Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013. Ponadto w ramach środków b ędących w dyspozycji Gminy Byczyna udało si ę wspomóc remonty przeprowadzone w ko ściołach w centrum miasta. Z udziałem Parafii rzymskokatolickiej w Byczynie, środków Gminy, środków Powiatu kluczborskiego i środków Samorz ądu Województwa oraz środków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków udało się wyremontowa ć ko ściół pw. św. Trójcy w Byczynie. Podobnie z udziałem środków Parafii ewangelicko – augsburskiej w Wołczynie, gminy Byczyna, powiatu kluczborskiego oraz Samorz ądu Województwa udało si ę wykona ć prace remontowe w ko ściele p.w. św. Mikołaja. W przypadku ko ścioła pw. św. Trójcy w Byczynie prace te zostały wykonane kompleksowo na przestrzeni 10 lat. W przypadku ko ścioła

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 56 pw. św. Mikołaja nie wszystkie prace konieczne do wykonania zostały wykonane.

Projekty z zakresu rewitalizacji musz ą by ć realizowane jako kompleksowe przedsi ęwzi ęcia dotycz ące wszystkich aspektów wpływaj ących na sytuacj ę kryzysow ą rewitalizowanego obszaru. Dotyczy to w szczególno ści nast ępuj ących działa ń, które zostały przedstawione w tabeli poni żej. Głównym celem podejmowanych działa ń b ędzie zmiana dotychczasowych funkcji i dostosowania terenu oraz znajduj ących si ę tam obiektów do nowych potrzeb w zakresie usług, turystyki, rekreacji, kultury, zdrowia i o światy. Realizacja pozostałych zamierze ń rewitalizacyjnych przyczyni si ę tak że do zmniejszenia dysproporcji wyst ępuj ących pomi ędzy rozwojem wskazanego obszaru zdegradowanego Gminy Byczyna w odniesieniu do o środków o podobnym potencjale społeczno- -gospodarczym w regionie. Piln ą konieczno ści ą staje si ę równie ż rozwi ązanie szeregu trudnych problemów społecznych. Zjawiska te zwi ązane s ą ze sfer ą ubóstwa, uzale żnie ń, przest ępczo ści, wykluczenia osób starszych i niepełnosprawnych. Działania zaplanowane na obszarze rewitalizowanym zorientowane s ą przede wszystkim na aktywizacj ę społeczno ści lokalnej poprzez rozszerzenie pracy socjalnej, współprac ę ró żnych instytucji i organizacji pozarz ądowych, zajmuj ących si ę działalno ści ą społeczn ą w gminie oraz instytucji działaj ących w szerszym obszarze polityki społecznej, takich jak: kultura, o świata, słu żba zdrowia i bezpiecze ństwo. Działania o charakterze społecznym polega ć b ędą zatem na umocnieniu postaw aktywnych w sferze społecznej i indywidualnej, tworzeniu systemu wsparcia, poradnictwo m.in. prawne, pedagogiczne, terapi ę, wyspecjalizowan ą prac ę socjaln ą poł ączon ą ze stymulowaniem postaw przedsi ębiorczych i prospołecznych w śród lokalnej społeczno ści.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 56

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 57 Tabela 17 . Pozostałe przedsi ęwzi ęcia przewidziane do realizacji na terenie gminy Byczyna

Podmiot Planowane lata Źródła Pole interwencji Lp. Nazwa zadania i miejsce realizacji Koszt Oczekiwany efekt Miernik wykonania odpowiedzialny realizacji finansowania Wymiana dachu i renowacja elewacji w budynkach mieszkalnych: - w Byczynie: ul. Rynek nr: 2,3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15,16,17, 18, 20, 21,21 A, 22; ul. Długa nr: 1, 3, 5, 6, 6A, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 20,22,24; ul. Polna nr: 1, 6, 8, 10; Plac Wolno ści nr : 3, 4, 5, 6, 8; ul. Krótka nr: 2, 4, 6, 8; ul. Wałowa nr : 3, 5; ul. 3-go Maja nr: 3, 5, 6, 8,17, 19, 21; ul. Ko ścielna nr: 1, Odrestaurowanie budynków. Ilo ść przeprowadzonych Sfera społeczna 1 2A, 2B, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 14, 16; ul. Wła ściciele posesji 2017-2020 b.d. Środki własne Poprawa walorów estetycznych renowacji Okr ęż na nr: 1, 2, 3, 5, 7, 9, 13, 15, budynków 15A, 17, 17 A, 19, 19 A, 21, 23, 25, 27, 27A, 29, 31, 33, 35, 35A, 37, 39, 41; ul. Chopina nr: 2, 3, 4, 8, 16, 18, 20; ul. W ąska nr:1, 2; ul. Zamojskiego nr: 3, 5, 5A, 9A, 9B, 9C, 11 A, 11B, 11 C; ul. Stawowa nr: 2A, 2B, 4, 4A, 6,10; ul. Basztowa nr: 3,6 7,8,9, 11, 13, 15; ul. Floria ńska nr: 2, 4, 8, 20, 22, 24, 26, 28; ul. Poprzeczna 1,2,3. Kontynuacja zadania: Byczy ński Inkubator Gospodarki Społecznej – Bud żet Gminy – Podniesienie świadomo ści Sfera społeczna 2 Ośrodek Wsparcia Ekonomii Gmina Byczyna 2017-2018 1 356 205 Przeprowadzenie spotkania 100% społecznej Społecznej dla Subregionu Północnego Działania informacyjno- promocyjne w zakresie oszcz ędno ści energii, Bud żet Gminy – Podniesienie świadomo ści Sfera społeczna 3 Gmina Byczyna 2017-2018 10 000 Przeprowadzenie spotkania efektywno ści energetycznej i OZE - 100% społecznej osi ągni ęcie efektu ekologicznego Twoje życie nasz ą wspóln ą spraw ą – aktywizacja społeczna i zawodowa Bud żet Gminy – Podniesienie świadomo ści Liczba przeprowadzonych Sfera społeczna 4 Gmina Byczyna 2017-2018 1 029 675 dla osób bezrobotnych, 100% społecznej spotka ń niepełnosprawnych Wprowadzenie systemu zielonych Bud żet Gminy – W po średni sposób wpływa na Sfera społeczna 5 zamówie ń publicznych - osi ągni ęcie Gmina Byczyna 2019 50 000 Realizacja zadania 100% ochron ę środowiska efektu ekologicznego Sfera 6 Adaptacja budynku spichlerzowo- Gmina Byczyna 2018 470 000 Bud żet Gminy – Integracja mieszka ńców Realizacja zadania

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 58 Podmiot Planowane lata Źródła Pole interwencji Lp. Nazwa zadania i miejsce realizacji Koszt Oczekiwany efekt Miernik wykonania odpowiedzialny realizacji finansowania funkcjonalno- magazynowego na świetlic ę wiejsk ą 100% przemysłowa Kochłowice-Biskupice - utworzenie miejsca spotka ń dla mieszka ńców Zmniejszenie emisji Budowa chodnika w Roszkowicach i zanieczyszcze ń do powietrza Łączna długo ść ście żki rowerowej wzdłu ż drogi Bud żet Gminy – oraz hałasu Sfera społeczna 7 Gmina Byczyna 2019 50 000 wybudowanych ście żek wojewódzkiej nr 487 - osi ągni ęcie 100% Poprawa funkcjonalno ści rowerowych i chodników efektu ekologicznego infrastruktury komunikacji Wzrost atrakcyjno ści turystycznej Budowa drogi w Ciecierzynie ( Poprawa funkcjonalno ści Sfera działka nr 356/1;356/2;468/1) - Bud żet Gminy – 8 Gmina Byczyna 2017 689 477 infrastruktury komunikacji Długo ść wybudowanej drogi środowiskowa poprawa dojazdu do gospodarstw 100%

rolnych Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń do powietrza Budowa ście żki rowerowej wzdłu ż Łączna długo ść Bud żet Gminy – oraz hałasu Sfera społeczna 9 drogi krajowej nr 11 - osi ągni ęcie Gmina Byczyna 2022-2023 5 000 000 wybudowanych ście żek 100% Poprawa funkcjonalno ści efektu ekologicznego rowerowych i chodników infrastruktury komunikacji Wzrost atrakcyjno ści turystycznej Budowa wiat i wyposa żenie Liczba wybudowanych wiat przystanków autobusowych Bud żet Gminy – Podniesienie standardu życia Sfera społeczna 10 Gmina Byczyna 2018 500 000 Ilo ść wyposa żonych będących własno ści ą gminy 100% mieszka ńców gminy przystanków autobusowych Byczyna Monta ż instalacji fotowoltaicznych w Zmniejszenie emisji Sfera budynkach u żyteczno ści publicznej i Bud żet Gminy – zanieczyszcze ń do powietrza Liczba zamontowanych 11 Gmina Byczyna 2018-2020 75 000 środowiskowa wymiana o świetlenia na 100% Wzrost wykorzystania instalacji fotowoltaicznych energooszcz ędne odnawialnych źródeł energii Prace termomodernizacyjne w Zmniejszenie emisji budynkach jednostek Bud żet Gminy – zanieczyszcze ń do powietrza Liczba przeprowadzonych Sfera społeczna 12 Gmina Byczyna 2021-2023 2 300 000 organizacyjnych gminy /wymiana 100% Wzrost wykorzystania termomodernizacji oświetlenia odnawialnych źródeł energii Sfera Bud żet Gminy – Poprawa funkcjonalno ści 13 Przebudowa drogi w Wojsławicach Gmina Byczyna 2018-2019 1 317 300 Długo ść wybudowanej drogi środowiskowa 100% infrastruktury komunikacji Sfera Przebudowa drogi wewn ętrznej w Bud żet Gminy – Poprawa funkcjonalno ści 14 Gmina Byczyna 2018-2019 2 274 801 Długo ść wybudowanej drogi środowiskowa Ja śkowicach 100% infrastruktury komunikacji Zmniejszenie emisji Termomodernizacja obiektów Bud żet Gminy – zanieczyszcze ń do powietrza Liczba przeprowadzonych Sfera społeczna 15 Gmina Byczyna 2019-2020 2 500 000 użyteczno ści publicznej 100% Wzrost wykorzystania termomodernizacji odnawialnych źródeł energii

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 58

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 59 10. KOMPLEMENTARNO ŚĆ MI ĘDZY PROJEKTAMI Komplementarno ść jest istotnym aspektem Programu Rewitalizacji. Zapewnienie powi ąza ń pomi ędzy poszczególnymi projektami skutkowa ć b ędzie lepszym i bardziej efektywnym wykorzystaniem środków finansowych przeznaczonych na rewitalizacj ę. Według Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 opracowanych przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju wymogiem koniecznym przy opracowaniu programów rewitalizacji jest konieczno ść zapewnienia komplementarno ści w pi ęciu aspektach: przestrzennym, problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, mi ędzyokresowym i źródeł finansowania. Zapewnienie komplementarno ści realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna, jak równie ż realizacji poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych spoczywa na gminie Byczyna. Zapewnieniu komplementarno ści procesu rewitalizacji w ró żnych jego wymiarach (tj. przestrzennym, problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, mi ędzyokresowym i źródeł finansowania) w Byczynie słu żyć maj ą: − powi ązanie przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych realizowanych zarówno na obszarze rewitalizacji, jak równie ż projektów realizowanych poza jego granicami, które oddziałuj ą na ten obszar, − stała analiza (tj. bie żą cy monitoring) nast ępstw decyzji przestrzennych zwi ązanych z realizacj ą poszczególnych projektów rewitalizacji (analiza nast ępstw w skali całej gminy), − realizacja projektów wzajemnie dopełniaj ących si ę pod wzgl ędem tematycznym, które ł ącznie będą oddziaływały na obszar rewitalizacji w sposób kompleksowy (tj. we wszystkich niezb ędnych aspektach: społecznym, gospodarczym, funkcjonalno-przestrzennym i środowiskowym), − przyj ęcie harmonogramu realizacji poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, − powi ązanie programu rewitalizacji z innymi politykami i działaniami rozwojowymi miasta i gminy, − zaprojektowanie systemu zarz ądzania procesem rewitalizacji, daj ącego mo żliwo ść efektywnego współdziałania ró żnych interesariuszy oraz zapewniaj ącego spójno ść i wzajemne uzupełnianie si ę procedur, − uwzgl ędnienie ró żnych źródeł finansowania ( środki publiczne i prywatne, środki bud żetu miasta, fundusze europejskie i programy krajowe) projektów rewitalizacyjnych umieszczonych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna.

Komplementarno ść przestrzenna. Wszystkie podstawowe projekty rewitalizacyjne skupiaj ą si ę na obszarze rewitalizacji i s ą z nim ści śle powi ązane. S ą odpowiedzi ą na główne problemy dla tego terenu. Dzi ęki ich realizacji pozytywne skutki widoczne b ędą na całym obszarze, poniewa ż wiele z nich dotyczy działa ń podejmowanych dla miejsc lub obiektów u żyteczno ści publicznej, przez co korzysta ć z nich b ędą mogli mieszka ńcy obszaru, całego miasta, jak i regionu. Ich realizacja b ędzie zapobiega ć przenoszeniu si ę ró żnych problemów na dalsze obszary gminy. Warto zaznaczy ć, że wszystkie podejmowane projekty o skutkach przestrzennych (np. zagospodarowanie nieu żytkowanego obszaru do pełnienia nowych funkcji) powinno by ć ka żdorazowo poprzedzone analiz ą skutków przestrzennych, jakie b ędzie za sob ą niosła zmiana przeznaczenia terenu.

Komplementarno ść problemowa. Współgranie projektów pod tym wzgl ędem sprowadza si ę do analizy pod k ątem ich wzajemnego dopełniania. Zasada ta jest realizowana poprzez organizowanie działa ń o charakterze społecznym (integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym itp.) w zmodernizowanych obiektach użyteczno ści publicznej. Modernizacja obiektów mo że wpisywa ć si ę nie tylko w aspekty infrastrukturalne, ale te ż przestrzenne (np. uporz ądkowanie otoczenia) czy środowiskowe (wymiana instalacji na energooszcz ędne czy te ż zastosowanie alternatywnych źródeł energii).

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 60 W tym aspekcie komplementarno ści wa żne jest precyzyjne okre ślenie po żą danych efektów rewitalizacji. Ka żdy projekt posiada zatem wskazane rezultaty wynikające z jego realizacji. Przedstawienie stanu po zako ńczeniu działa ń i opatrzenie go odpowiednimi parametrami pozwoli na precyzyjne dobranie wska źników opisuj ących uzyskane efekty.

Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna. W zwi ązku z opracowaniem programu rewitalizacji planowane jest zaanga żowanie cz ęś ci wydziałów Urz ędu Miasta i Gminy Byczyna w celu skutecznej oraz efektywnej realizacji procesu rewitalizacji. Za realizacj ę całego programu b ędzie odpowiadał Pełnomocnik ds. Rewitalizacji. Pełnomocnik odpowiadał b ędzie za koordynacj ę wszystkich projektów i działa ń podejmowanych w zakresie rewitalizacji. Pełnił b ędzie równie ż zadania zwi ązane z zarz ądzaniem i realizacj ą programem rewitalizacji. Pełnomocnik b ędzie mógł zleca ć wykonanie poszczególnych przedsi ęwzi ęć ró żnym jednostkom, w granicach ich kompetencji. Działaniami społecznymi mo że zajmowa ć si ę O środek Pomocy Społecznej czy odpowiednie wydziały Urz ędu Miejskiego. Okre ślenie odpowiednich instrumentów zarz ądzania oraz wdra żania jest działaniem niezb ędnym dla pełnego i efektywnego wykorzystania narz ędzi finansowych i instytucjonalnych. Zlecenie zada ń rewitalizacyjnych innym jednostkom i podmiotom odpowiedzialnym za przeprowadzania zada ń w swoich kompetencjach przyspieszy procesy administracyjne i sam o ich wykonanie. Dzi ęki temu w krótszym czasie mo żna zrealizowa ć wi ęcej projektów i unikn ąć ryzyka straty dofinansowania za niezrealizowanie ich w perspektywie finansowej.

Komplementarno ść mi ędzyokresowa. Analizuj ąc projekty pod k ątem okresu finansowania, szczególn ą uwag ę zwraca si ę na ci ągło ść programow ą. Wiele przedsi ęwzi ęć realizowanych w Byczynie w latach 2007-2013 ma swoj ą kontynuacj ę w okresie 2014-2020. Jest to o tyle wa żne, że wnioski z ewaluacji mog ą posłu żyć jako sygnalizacja zmian do wprowadzenia przy projektach programowanych na lata 2014-2020. Wynikaj ą z potrzeb zmian systemu wdra żania dla ich lepszego oraz bardziej efektywnego zarz ądzania. Do świadczenia z poprzednich okresów finansowania wpłynęły na wsparcie przewidzianych projektów w obecnej perspektywie finansowej.

Komplementarno ść źródeł finansowania. Projekty zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna maj ą zapewnione finansowanie z ró żnych instrumentów wsparcia (m.in. EFRR, EFS, FS) bez ryzyka podwójnego dofinansowania. Jednocze śnie uwzgl ędniaj ą zaanga żowanie środków prywatnych i publicznych. Dzi ęki umiej ętnemu wykorzystaniu środków b ędzie mo żna uzyska ć korzystne i optymalne efekty na obszarze rewitalizacji.

Na terenie gminy powstała spółka zarejestrowana pod nazw ą „Rycerska Byczyna Spółka z ograniczon ą odpowiedzialno ści ą”, której siedzib ą jest miasto Byczyna. Spółka ma na celu realizacj ę zada ń własnych Gminy Byczyna o charakterze u żyteczności publicznej, polegaj ącej na kompleksowej rewitalizacji Miasta Byczyna, poprawie estetyki gminy i podniesieniu jako ści życia mieszka ńców gminy. W szczególno ści spółka ma na celu m.in.: - przygotowanie i realizowanie procesu rewitalizacji - pozyskiwanie środków finansowych na projekty rewitalizacji.

11. INDYKATYWNE RAMY FINANSOWE PROGRAMU REWITALIZACJI Wyprowadzenie obszarów zdegradowanych w gminie Byczyna z sytuacji kryzysowej jest procesem długotrwałym i wymagaj ącym znacznych nakładów finansowych na realizacj ę

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 60

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 61 poszczególnych projektów. Gmina Byczyna planuje wykonanie wyszczególnionych w dokumencie inwestycji w oparciu m.in. o zewn ętrzne środki finansowe (stawiaj ąc nacisk na bezzwrotne dotacje), jak równie ż o środki własne. W chwili zako ńczenia prac nad niniejszym dokumentem Polska znajduje si ę w okresie, w którym środki z perspektywy bud żetowej na lata 2014–2020 zostały uruchomione. W Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Opolskiego na lata 2014–2020 działania rewitalizacyjne przyporz ądkowane s ą do osi priorytetowej X – Inwestycje w infrastruktur ę społeczn ą. Du ży potencjał niesie ze sob ą perspektywiczne zaanga żowanie w rewitalizacj ę innych partnerów, anga żuj ąc tym samym dodatkowy kapitał i rozkładaj ąc ci ęż ar finansowy rewitalizacji na ró żne podmioty. Do głównych źródeł finansowania projektów rewitalizacyjnych należą przede wszystkim: − środki własne podmiotów realizuj ących inwestycje, − bezzwrotne dotacje z funduszy europejskich, − dotacje celowe z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, − dotacje celowe z Ministerstwa Sportu i Turystyki, − dotacje celowe z Ministerstwa Spraw Wewn ętrznych i Administracji, − dotacje celowe z Ministerstwa Rozwoju, − dotacje i po życzki z Funduszu Ochrony Środowiska, − inwestorzy prywatni (Partnerstwo Publiczno - Prywatne), − kredyty i po życzki komercyjne.

Według Zało żeń Narodowego Planu Rewitalizacji 2022 - finansowanie działa ń w ramach Narodowego Planu Rewitalizacji b ędzie pochodzi ć z nast ępuj ących źródeł, dedykowanych w cało ści lub cz ęś ciowo celom rewitalizacji:

a) Publicznych wspólnotowych (Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych: EFRR, EFS i Funduszu Spójno ści, w ramach programów regionalnych i krajowych). Przyjmuj ąc, że na wsparcie rewitalizacji zostanie przeznaczona cz ęść środków w ramach okre ślonych priorytetów inwestycyjnych (w zale żno ści od charakteru priorytetu), szacunkowo w poszczególnych obszarach wsparcia na NPR zostan ą wydatkowane kwoty: − technologie informacyjno-komunikacyjne (wsparcie jako element szerszych przedsi ęwzi ęć na rewitalizowanych obszarach) – ok. 200 mln EUR, − gospodarka niskoemisyjna – ok. 1,7 mld EUR, − środowisko i kultura – ok. 600 mln EUR, − transport – ok. 300 mln EUR, − rynek pracy i przedsi ębiorczo ść – ok. 2mld EUR, − wł ączenie społeczne, w tym dost ęp do usług publicznych – ok. 2 mld EUR, − edukacja – ok. 200 mln EUR. Powy ższe kwoty maj ą charakter indykatywny, niemniej jednak, zsumowanie powy ższych szacunków przewy ższa kwot ę 25 mld zł.

b) Publicznych krajowych – istniej ących instrumentów i źródeł (poprzez terytorialne profilowanie - ukierunkowywanie na obszary zdegradowane istniej ących instrumentów ró żnych polityk dotycz ących m.in. wykluczenia społecznego, edukacji, infrastruktury, środowiska, kultury, zabytków, mieszkalnictwa itd.) oraz sukcesywnie tworzonych nowych (w tym obejmuj ących instrumenty in żynierii finansowej). Wolumen środków i identyfikacja źródeł okre ślane b ędą w ramach prac i uzgodnie ń mi ędzyresortowych indywidualnie dla poszczególnych instrumentów.

c) Prywatnych , m.in. poprzez tworzenie zach ęt do inwestowania na obszarach zdegradowanych oraz poprzez upowszechnianie formuły PPP.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 61

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 62 Dla zwi ększania skali działa ń rewitalizacyjnych rozbudowywana b ędzie oferta instrumentów finansowych (zwrotnych) . Dlatego w projektowaniu zasad instrumentów zwrotnych w nowej perspektywie bud żetowej b ędzie kładziony akcent na mo żliwo ść szerokiego zastosowania ich na rzecz działa ń rewitalizacyjnych.

Finansowanie ze środków UE – Wytyczne w zakresie rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Perspektywa finansowa 2014-2020.

Umowa Partnerstwa Umowa Partnerstwa (UP) jest dokumentem okre ślaj ącym strategi ę interwencji funduszy europejskich w ramach trzech polityk unijnych: polityki spójno ści, wspólnej polityki rolnej (WPR) i wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb) w Polsce w latach 2014-2020. Dokument powstał na bazie Zało żeń Umowy Partnerstwa 2014-2020 przyj ętych przez Rad ę Ministrów 15 stycznia 2013 roku. Instrumentami realizacji UP s ą krajowe programy operacyjne (KPO) i regionalne programy operacyjne (RPO). Dokumenty te wraz z UP tworz ą spójny system dokumentów strategicznych i programowych na now ą perspektyw ę finansow ą. UP okre śla z jednej strony kontekst strategiczny w wymiarze tematycznym i terytorialnym, z drugiej za ś wskazuje oczekiwane rezultaty oraz obowi ązuj ące ramy finansowe i wdro żeniowe.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 W Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko wyznaczono następujące osie priorytetowe z których można korzystać przy realizacji Strategii rozwoju gminy Zdzieszowice:

Oś priorytetowa I – Zmniejszenie emisyjno ści gospodarki PRIORYTET INWESTYCYJNY 4.1 przewiduje si ę wsparcie w szczególno ści na budow ę i Wspieranie wytwarzania i dystrybucji rozbudow ę: energii pochodz ącej ze źródeł - lądowych farm wiatrowych; odnawialnych - instalacji na biomas ę; - instalacji na biogaz; - sieci przesyłowych i dystrybucyjnych umo żliwiaj ących przył ączenia jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do KSE oraz (w ograniczonym zakresie) jednostek wytwarzania energii wykorzystuj ącej wod ę i sło ńce oraz ciepła przy wykorzystaniu energii geotermalnej. PRIORYTET INWESTYCYJNY 4.2 przewiduje si ę w szczególno ści wsparcie nast ępuj ących Promowanie efektywno ści energetycznej i obszarów: korzystania z odnawialnych źródeł energii - modernizacji i rozbudowy linii produkcyjnych na bardziej w przedsi ębiorstwach efektywne energetycznie; - modernizacji energetycznej budynków w przedsi ębiorstwach; - zastosowania technologii efektywnych energetycznie w przedsi ębiorstwie; - budowy, rozbudowy i modernizacji instalacji OZE; - zmiany systemu wytwarzania lub wykorzystania paliw i energii, zastosowanie energooszcz ędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i u żytkowania energii, w tym termomodernizacji budynków;

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 62

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 63 - wprowadzania systemów zarz ądzania energi ą, przeprowadzania audytów energetycznych (przemysłowych). ‘ PRIORYTET INWESTYCYJNY 4.3 przewiduje si ę wsparcie kompleksowej modernizacji Wspieranie efektywno ści energetycznej, energetycznej budynków u żyteczno ści publicznej i inteligentnego zarz ądzania energi ą i mieszkaniowych wraz z wymian ą wyposa żenia tych obiektów wykorzystania odnawialnych źródeł energii na energooszcz ędne w zakresie zwi ązanym m.in. z: w infrastrukturze publicznej, w tym w - ociepleniem obiektu, wymian ą okien, drzwi zewn ętrznych budynkach publicznych, i w sektorze oraz o świetlenia na energooszcz ędne; mieszkaniowym - przebudow ą systemów grzewczych (wraz z wymian ą i przył ączeniem źródła ciepła), systemów wentylacji i klimatyzacji, zastosowanie automatyki pogodowej i systemów zarz ądzania budynkiem; - budow ą lub modernizacj ą wewn ętrznych instalacji odbiorczych oraz likwidacj ą dotychczasowych źródeł ciepła; - instalacj ą mikrogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby własne, - instalacj ą OZE w modernizowanych energetycznie budynkach; - instalacj ą systemów chłodz ących, w tym równie ż z OZE. PRIORYTET INWESTYCYJNY 4.4 przewiduje si ę wsparcie w szczególno ści nast ępuj ących Rozwijanie i wdra żanie inteligentnych obszarów: systemów dystrybucji działaj ących na - budowa lub przebudowa w kierunku inteligentnych sieci niskich i średnich poziomach napi ęcia dystrybucyjnych średniego, niskiego napi ęcia dedykowanych zwi ększeniu wytwarzania w OZE i/lub ograniczaniu zu życia energii, w tym wymiana transformatorów; - kompleksowe pilota żowe i demonstracyjne projekty wdra żaj ące inteligentne rozwi ązania na danym obszarze maj ące na celu optymalizacj ę wykorzystania energii wytworzonej z OZE i/lub racjonalizacj ę zu życia energii; - inteligentny system pomiarowy - (wył ącznie jako element budowy lub przebudowy w kierunku inteligentnych sieci elektroenergetycznych dla rozwoju OZE i/lub ograniczenia zu życia energii). PRIORYTET INWESTYCYJNY 4.7 przewiduje si ę wsparcie w szczególno ści nast ępuj ących Promowanie wykorzystywania obszarów: wysokosprawnej kogeneracji - budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania energii ciepła i energii elektrycznej w oparciu o elektrycznej i ciepła w skojarzeniu; zapotrzebowanie na ciepło u żytkowe - budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu z OZE; - budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania ciepła w wyniku której jednostki te zostan ą zast ąpione jednostkami wytwarzania energii w skojarzeniu; - budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania ciepła w wyniku której jednostki te zostan ą zast ąpione jednostkami wytwarzania energii w skojarzeniu z OZE; - budowa przył ącze ń do sieci ciepłowniczych do wykorzystania ciepła u żytkowego wyprodukowanego w

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 63

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 64 jednostkach wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu wraz z budow ą przył ączy wyprowadzaj ących energi ę do krajowego systemu przesyłowego. OŚ PRIORYTETOWA II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu PRIORYTET INWESTYCYJNY 5.2 Przewiduje si ę wsparcie nast ępuj ących obszarów: Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na o opracowanie lub aktualizacja dokumentów strategicznych konkretne rodzaje zagro żeń przy wymaganych prawem unijnym lub krajowym lub jednoczesnym zwi ększeniu odporno ści na przewidzianych w Strategicznym planie adaptacji dla kl ęski i katastrofy i rozwijaniu systemów obszarów i sektorów wra żliwych na zmiany klimatu do roku zarz ądzania kl ęskami i katastrofami 2020; - poprawa bezpiecze ństwa powodziowego i przeciwdziałanie suszy; - projekty maj ące na celu zwi ększenie naturalnej retencji (np: renaturyzacja przekształconych cieków wodnych, obszarów zalewowych oraz obszarów wodnobłotnych); - projekty z zakresu małej retencji (realizowane na obszarze wi ęcej ni ż jednego województwa); - budowa lub modernizacja urz ądze ń wodnych – pod warunkiem zapewnienia pełnej zgodno ści inwestycji z wymogami prawa UE, w tym uwzgl ędnieniem ich w dokumentach strategicznych spełniaj ących wymogi Ramowej Dyrektywy wodnej (RDW) i tzw. Dyrektywy powodziowej. o zabezpieczenie przed skutkami zmian klimatu obszarów szczególnie wra żliwych: - zagospodarowanie wód opadowych (w tym: systemy zbierania i retencjonowania wody opadowej, - budowa/modernizacja sieci kanalizacji deszczowej wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą), w szczególno ści na obszarach miejskich; PRIORYTET INWESTYCYJNY 6.1 Przewiduje si ę wsparcie w szczególno ści nast ępuj ących Inwestowanie w sektor gospodarki obszarów: odpadami celem wypełnienia zobowi ąza ń - infrastruktura niezb ędna do zapewnienia kompleksowej okre ślonych w dorobku prawnym Unii w gospodarki odpadami w regionie, w tym w zakresie zakresie środowiska oraz zaspokojenia systemów selektywnego zbierania odpadów; wykraczaj ących poza te zobowi ązania - instalacje do termicznego przekształcania zmieszanych potrzeb inwestycyjnych okre ślonych odpadów komunalnych oraz frakcji palnej wydzielonej z przez pa ństwa członkowskie odpadów komunalnych z odzyskiem energii; - absorbcja technologii, w tym innowacyjnych, w zakresie zmniejszania materiałochłonno ści procesów produkcji; - racjonalizacja gospodarki odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi, przez przedsi ębiorców. PRIORYTET INWESTYCYJNY 6.4. Przewiduje si ę wsparcie nast ępuj ących obszarów: Ochrona i przywrócenie ró żnorodno ści - ochrona in-situ i ex-situ zagro żonych gatunków i siedlisk biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby przyrodniczych, w tym w ramach kompleksowych projektów oraz wspieranie usług ekosystemowych, ponadregionalnych; tak że poprzez program „Natura 2000” i - rozwój zielonej infrastruktury, w tym zwi ększanie dro żno ści zielon ą infrastruktur ę korytarzy ekologicznych l ądowych i wodnych maj ących

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 64

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 65 znaczenie dla ochrony ró żnorodno ści biologicznej i adaptacji do zmian klimatu; - opracowanie i wdra żanie dokumentów planistycznych zgodnie z kierunkami okre ślonymi w Priorytetowych Ramach Działa ń dla sieci Natura 2000 na Wieloletni Program Finansowania UE w latach 2014-2020 (PAF) oraz w Programie ochrony i zrównowa żonego u żytkowania ró żnorodno ści biologicznej wraz z planem działa ń na lata 2014-2020; - opracowanie zasad kontroli i zwalczania w środowisku przyrodniczym gatunków obcych; - wykonywanie wielkoobszarowych inwentaryzacji cennych siedlisk przyrodniczych i gatunków; - wspieranie zrównowa żonego zarz ądzania obszarami cennymi przyrodniczo; - prowadzenie działa ń informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania jego zasobów.

PRIORYTET INWESTYCYJNY 6.5 Przewiduje si ę wsparcie w szczególno ści dla nast ępuj ących Podejmowanie przedsi ęwzi ęć maj ących na obszarów: celu popraw ę stanu jako ści środowiska - ograniczanie emisji z zakładów przemysłowych; miejskiego, rewitalizacj ę miast, - wsparcie dla zanieczyszczonych/zdegradowanych terenów; rekultywacj ę i dekontaminacj ę terenów - rozwój miejskich terenów zielonych. poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działa ń słu żą cych zmniejszeniu hałasu OŚ PRIORYTETOWA III: Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i wa żnej w skali europejskiej PRIORYTET INWESTYCYJNY 4.5. Wsparcie transportu publicznego Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególno ści dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównowa żonej multimodalnej mobilno ści miejskiej i działa ń adaptacyjnych maj ących oddziaływanie łagodz ące na zmiany klimatu PRIORYTET INWESTYCYJNY 7.1 Inwestycje b ędą obejmowa ć modernizacj ę i rehabilitacj ę Wspieranie multimodalnego jednolitego istniej ących szlaków kolejowych europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T OŚ PRIORYTETOWA VI: Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego PRIORYTET INWESTYCYJNY 6.3 W ramach inwestycji odnosz ących si ę do ochrony Zachowanie, ochrona, promowanie i dziedzictwa kulturowego wspierane b ędą projekty z zakresu rozwój dziedzictwa naturalnego i ochrony, zachowania i udost ępnienia, w tym turystycznego,

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 65

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 66 kulturowego zabytkowych obiektów o znaczeniu ponadregionalnym, dotycz ące renowacji zabytków nieruchomych wraz z otoczeniem, konserwacji zabytków ruchomych i ich digitalizacji (w przypadkach kiedy została uj ęta jako element projektu). W ramach przedsi ęwzi ęć odnosz ących si ę do rozwoju zasobów kultury realizowane b ędą działania dotycz ące zwi ększenia dost ępu do zasobów kultury, poprawy jako ści funkcjonowania instytucji kultury, w tym poprzez podnoszenie standardów infrastruktury oraz zakup trwałego wyposa żenia do prowadzenia działalno ści kulturalnej i edukacyjnej. W ramach tego obszaru wsparcie uzyskaj ą równie ż szkoły i uczelnie artystyczne, które oferuj ąc m.in. przestrze ń dla działalno ści twórczej, wystawienniczej i in. spełniaj ą rol ę aktywnych instytucji kultury. Wspierane b ędą tak że projekty uzupełniaj ące inwestycje infrastrukturalne o elementy zwi ązane z wykorzystaniem nowych technologii w obszarze kultury. OŚ PRIORYTETOWA VII: Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia PRIORYTET INWESTYCYJNY 9.1 Przewiduje si ę w szczególno ści nast ępuj ące typy projektów: Inwestycje w infrastruktur ę zdrowotn ą i - infrastruktura ratownictwa medycznego społeczną, które przyczyniaj ą si ę do - wsparcie istniej ących oraz utworzenie nowych szpitalnych rozwoju krajowego, regionalnego i oddziałów ratunkowych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem lokalnego, zmniejszania nierówno ści stanowisk wst ępnej intensywnej terapii (roboty w zakresie stanu zdrowia, promowanie budowlane, doposa żenie) wł ączenia społecznego poprzez lepszy - modernizacja istniej ących oraz utworzenie nowych centrów dost ęp do usług społecznych, kulturalnych urazowych (roboty budowlane, doposa żenie); i rekreacyjnych oraz przej ścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczno ści lokalnych

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich b ędzie realizował priorytet Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodark ę niskoemisyjn ą i odporn ą na zmian ę klimatu w sektorach rolnym, spo żywczym i le śnym, który jest jednym z sześciu priorytetów wyznaczonych dla wspólnotowej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 - 2020 w odniesieniu do celów strategii Europa 2020. W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich wyznaczono następujące osie priorytetowe z których można korzystać przy realizacji Strategii rozwoju gminy Zdzieszowice:

Priorytety wyznaczone dla unijnej polityki Zakres rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020 Transfer wiedzy i działalno ść informacyjna – szkolenia ukierunkowane na rozwój wiedzy i umiej ętno ści zawodowych rolników, wła ścicieli lasów, w zakresie zwi ązanym z prowadzeniem działalno ści rolniczej i zwi ązanej z rolnictwem oraz le śnictwem, – inwestycje w projekty demonstracyjne w zakresie

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 66

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 67 produkcji rolnej lub le śnej lub przetwórstwa rolno- spo żywczego słu żą ce promowaniu innowacji, – działania upowszechniaj ące dobre praktyki lub innowacyjne rozwi ązania dotycz ące produkcji rolnej lub le śnej lub przetwórstwa rolno-spo żywczego. Usługi doradcze, usługi z zakresu zarz ądzania - udzielanie pomocy rolnikom lub wła ścicielom lasów gospodarstwem rolnym i usługi z zakresu w korzystaniu z usług doradczych. zast ępstw Systemy jako ści produktów rolnych i środków – wsparcie dla nowych uczestników systemów spo żywczych jako ści żywno ści, – wsparcie na przeprowadzenie działa ń informacyjnych i promocyjnych. Inwestycje w środki trwałe – inwestycje w gospodarstwach rolnych (Modernizacja gospodarstw rolnych). – inwestycje w przetwórstwo/marketing i rozwój produktów rolnych (Przetwórstwo i marketing produktów rolnych). – scalanie gruntów. Przywraca nie potencjału produkcji rolnej - wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze w zniszczonego w wyniku kl ęsk żywiołowych i celu ograniczania skutków prawdopodobnych kl ęsk katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i działa ń zapobiegawczych katastrof (Inwestycje zapobiegawcze). - wsparcie inwestycji w odtwarzanie gruntów rolnych i przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku kl ęsk żywiołowych, w tym chorób zwierz ąt, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof (Inwestycje odtworzeniowe). Rozwój gospodarstw i działalno ści - pomoc na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej gospodarczej na rzecz młodych rolników (Premie dla młodych rolników). - pomoc na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej na rzecz działalno ści pozarolniczej na obszarach wiejskich (Restrukturyzacja małych gospodarstw). - pomoc na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw (Premie na rozpocz ęcie działalno ści pozarolniczej). - rozwój przedsi ębiorczo ści – Rozwój usług rolniczych. - płatno ści dla rolników kwalifikuj ących si ę do wsparcia w ramach systemu dla małych gospodarstw (Płatno ści dla rolników przekazuj ących małe gospodarstwa). Podstawowe usługi i odnowa miejscowo ści na - inwestycje zwi ązane z tworzeniem, ulepszaniem obszarach wiejskich lub rozbudow ą wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycje w energi ę odnawialn ą i w oszcz ędzanie energii - badania i inwestycje zwi ązane z utrzymaniem, odbudow ą i popraw ą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, krajobrazu wiejskiego i miejsc o wysokiej warto ści przyrodniczej, w tym dotycz ące powi ązanych aspektów społeczno -gospodarczych

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 67

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 68 oraz środków w zakresie świadomo ści środowiskowej - inwestycje w tworzenie, ulepszanie lub rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludno ści wiejskiej, w tym rekreacji i kultury oraz powi ązanej infrastruktury Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego - wsparcie na zalesienie - premia piel ęgnacyjna - premia zalesieniowa

Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego 2014-2020 Oś priorytetowa Cele szczegółowe Oś Priorytetowa I Innowacje w gospodarce Cel szczegółowy 1: Zwi ększona aktywno ść badawczo-rozwojowa przedsi ębiorstw; Cel szczegółowy 2: Zwi ększone urynkowienie działalno ści badawczo-rozwojowej. Oś Priorytetowa II Konkurencyjna gospodarka Cel szczegółowy 1: Zwi ększone zastosowanie innowacji w przedsi ębiorstwach sektora MSP; Cel szczegółowy 2: Lepsze warunki do rozwoju MSP; Cel szczegółowy 3: Zwi ększony poziom handlu zagranicznego sektora MSP. Oś Priorytetowa III Gospodarka niskoemisyjna Cel szczegółowy 1: Lepsza jako ść powietrza poprzez wsparcie transportu publicznego. Cel szczegółowy 2: Zwi ększona efektywno ść energetyczna w sektorze publicznym i mieszkaniowym. Cel szczegółowy 3: Zwi ększona efektywno ść energetyczna MSP. Cel szczegółowy 4: Zwi ększony poziom produkcji energii ze źródeł odnawialnych Oś Priorytetowa IV Zapobieganie zagro żeniom Cel szczegółowy 1: Zwi ększona ochrona ludno ści i mienia przed skutkami zagro żeń naturalnych, w szczególno ści powodziowych Cel szczegółowy 2: Zwi ększona skuteczno ść reagowania w sytuacji wyst ąpienia zagro żeń naturalnych i cywilizacyjnych Oś priorytetowa V Ochrona środowiska, Cel szczegółowy 1: Wzmocnione mechanizmy dziedzictwa kulturowego i naturalnego ochrony bioró żnorodno ści w regionie, Cel szczegółowy 2: Zwi ększony udział odpadów zebranych selektywnie, Cel szczegółowy 3: Zwi ększona dost ępno ść zasobów kulturowych regionu, Cel szczegółowy 4: Zwi ększony odsetek ludno ści korzystaj ącej z systemu oczyszczania ścieków zgodnego z dyrektyw ą dotycz ącą ścieków komunalnych. Oś Priorytetowa VI Zrównowa żony transport na Cel szczegółowy 1: Zwi ększona dost ępno ść rzecz mobilno ści mieszka ńców transportowa obszarów kluczowych dla rozwoju regionu oraz poprawa bezpiecze ństwa na drogach;

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 68

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 69 Cel szczegółowy 2: Zwi ększony udział transportu kolejowego w przewozach towarowych i pasa żerskich w regionie oraz poprawa jako ści kolejowego transportu zbiorowego. Oś Priorytetowa X Inwestycje w infrastruktur ę Cel szczegółowy 1: Poprawa jako ści życia społeczn ą mieszka ńców oraz stworzenie warunków do wzrostu zatrudnienia na obszarach miejskich; Cel szczegółowy 2: Lepsze dostosowanie infrastruktury zdrowotnej do wyzwa ń demograficznych regionu; Cel szczegółowy 3: Lepsze dostosowanie infrastruktury społecznej do wyzwa ń demograficznych regionu; Cel szczegółowy 4: Wi ększa dost ępno ść e-usług publicznych; Cel szczegółowy 5: Lepsze warunki kształcenia zawodowego.

12. MECHANIZM WŁ ĄCZENIA INTERESARIUSZY W PROCES REWITALIZACJI Istotnym aspektem rewitalizacji jest zaanga żowanie jak najwi ększej liczby potencjalnych partnerów. Umo żliwi to społeczno ści lokalnej czynny udział w kształtowaniu przestrzeni wokół siebie oraz działanie na rzecz własnych interesów. Społeczno ść lokalna jest tak że w stanie dostarczy ć istotnych informacji nt. potrzeb i problemów na obszarach trudnych do wychwycenia podczas przeprowadzania wst ępnych analiz. W zwi ązku z powy ższym nale ży stworzy ć ramy wzajemnej wymiany informacji i dyskusji o tym, jaki kształt powinna przybra ć rewitalizacja. W dialogu powinno uczestniczy ć jak najwi ęcej podmiotów zainteresowanych udziałem w Programie: organizacje po żytku publicznego, stowarzyszenia, przedsi ębiorcy, spółdzielnie czy te ż indywidualni mieszka ńcy gminy. Utworzenie tego rodzaju swoistej platformy dyskusyjnej wymaga udost ępnienia zainteresowanym szeregu sposobów komunikacji, wyra żania własnych opinii i zgłaszania potrzeb. Skutecznym sposobem komunikacji bezpo średniej s ą ró żnego rodzaju seminaria, konferencje, warsztaty, prezentacje czy wykłady. Za ich pomoc ą dotrze ć mo żna do du żej grupy potencjalnych partnerów, a forma tego rodzaju komunikacji wspiera obustronny przepływ informacji i sugestii. W ten sposób mo żna na bie żą co informowa ć lokaln ą społeczno ść o mo żliwo ściach pozyskiwania finansowania inwestycji ze środków zewn ętrznych, a tak że zach ęca ć do korzystania z tych form finansowania. W zwi ązku z ogłaszanymi konkursami na dotacje z funduszy europejskich w ramach nowej perspektywy finansowej 2014–2020, należałoby przeprowadzi ć zakrojon ą na szerok ą skal ę kampani ę promocyjn ą, przedstawiaj ącą korzy ści przyst ąpienia do Lokalnego Programu Rewitalizacji, b ędącego podstaw ą do pozyskania środków przeznaczonych na rewitalizacj ę. Funkcj ę promocyjn ą powinna pełni ć przede wszystkim komunikacja po średnia, a wi ęc publikacja broszur informacyjnych, ulotek, reklam, plakatów, raportów, wywiadów. Warto te ż przekazywa ć informacje dotycz ące rewitalizacji za po średnictwem lokalnej prasy. Maj ąc na uwadze kształtowanie si ę w Polsce społecze ństwa informacyjnego nie wolno zapomnie ć o bardzo znacz ącym medium, jakim jest Internet. Wykonanie prostego portalu lub stworzenie dodatkowej sekcji w ju ż istniej ącym, zdecydowanie przyczyni si ę do skuteczniejszej promocji Lokalnego Programu Rewitalizacji, a tak że pozwoli zainteresowanym na szybki dost ęp do podstawowych informacji.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 69

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 70 13. SYSTEM WDRA ŻANIA PROGRAMU REWITALIZACJI Celem zapewnienia optymalnych rozwi ąza ń w zakresie realizacji planowanych procesów rewitalizacyjnych i aby trafnie powi ąza ć obszary, na których toczy si ę proces rewitalizacji oraz działania poszczególnych uczestników procesu - przedstawicieli lokalnej społeczno ści, organizacji pozarz ądowych, przedsi ębiorców, samorz ądowców, pracowników administracji planuje si ę powołanie Zespołu ds. Rewitalizacji, prac ą którego b ędzie kierowało dwóch merytorycznych pracowników Urz ędu Miejskiego. W skład zespołu wejd ą m.in. pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej, przedstawiciele organizacji pozarz ądowych, przedstawiciele instytucji publicznych oraz przedsi ębiorcy. Zespół Urz ędu Miejskiego w Byczynie posiada odpowiednie do świadczenie zebrane w trakcie przygotowania i realizacji inwestycji finansowanych ze środków europejskich. Zespół z powodzeniem realizował, w poprzednich latach, projekty z zakresu planowanej wówczas rewitalizacji miasta. W ramach czynno ści zarz ądczych do zada ń Zespołu ds. Rewitalizacji nale żeć b ędzie m.in.: przeprowadzenie diagnozy problemów społecznych, gospodarczych i przestrzennych oraz identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych, organizacja konsultacji społecznych słu żą cych opracowaniu Programu, delimitacja przestrzenna obszaru/obszarów przeznaczonych do rewitalizacji, wypracowanie celów i kierunków działa ń w poszczególnych sferach – społecznej, gospodarczej i przestrzennej, analiza zgłoszonych projektów i wypracowanie listy projektów priorytetowych, okre ślenie harmonogramu realizacji Programu oraz planu finansowego, wypracowanie systemu wdra żania i monitoringu Programu.

13.1 Monitorowanie Monitorowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji oparte jest o system wska źników, które zostały wybrane w odniesieniu do postawionych celów, a następnie okre ślono warto ści tych wska źników – obecne i docelowe. Proces monitorowania jest wi ęc ści śle powi ązany z planowaniem. Wska źniki zostały opracowane cz ęś ciowo na podstawie statystyki publicznej, a cz ęś ciowo opieraj ą si ę na danych zbieranych przez Urz ąd Miejski w Byczynie. Funkcj ę zarz ądzaj ącego i koordynuj ącego realizacj ę Lokalnego Programu Rewitalizacji b ędzie pełnił zespół ds. Rewitalizacji. Do jego zada ń b ędzie nale żeć m. in.: 1. zbieranie danych na temat post ępów wdra żania oraz przebiegu realizacji projektów w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji, 2. zapewnienie zgodno ści realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji z poszczególnymi dokumentami programowymi wy ższego rz ędu, 3. sprawdzenie czy zało żone wska źnik realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji zostały osi ągni ęte, 4. wdra żanie działa ń koryguj ących i zapobiegawczych w odniesieniu do przyj ętych wska źników, 5. identyfikacja ewentualnych opó źnie ń lub nieprawidłowo ści w realizacji zada ń i działa ń, 6. przygotowanie wniosków z systematycznie prowadzonego procesu monitorowania dokumentu strategicznego, które mog ą by ć podstaw ą do aktualizacji obowi ązuj ącej Lokalnego Programu Rewitalizacji 7. przygotowanie wniosków z prowadzonego monitoringu, które mog ą by ć równie ż podstaw ą do przyj ęcia zało żeń rozwoju strategicznego w nast ępnym okresie.

13.2 Ewaluacja Najogólniej ewaluacj ę zdefiniowa ć mo żemy jako badanie społeczno-ekonomiczne, realizowane w celu oceny jako ści i efektów prowadzonych działa ń. Ocena taka dokonywana jest w oparciu o odpowiednie kryteria. Najcz ęś ciej stosowanymi kryteriami w procesie ewaluacji s ą: skuteczno ść , efektywno ść , u żyteczno ść , trwało ść i trafno ść . W celu przeprowadzenia oceny ewaluacja

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 70

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 71 posługuje si ę odpowiednio dobranymi metodami bada ń społecznych i ekonomicznych. Istotn ą cech ą ewaluacji jest jej utylitarny charakter. Głównym celem badania ewaluacyjnego nie jest bowiem jedynie zwi ększanie zasobu wiedzy teoretycznej, ale przede wszystkim poprawianie jako ści wdra żanych interwencji. Ewaluacja wewn ętrzna to ocena realizowana przez podmioty zaanga żowane we wdra żanie danej interwencji. Zaletami takiego podej ścia s ą relatywnie ni ższe koszty, dobra znajomo ść charakterystyki ewaluowanej interwencji, a tak że łatwiejszy dost ęp do informacji niezb ędnych do przeprowadzenia badania. Słabe strony ewaluacji wewn ętrznej to ewentualny brak specjalistycznej wiedzy potrzebnej do dokonania cz ęś ci analiz oraz ryzyko uzyskania nieobiektywnych wyników ewaluacji z powodu niskiego poziomu niezale żno ści zespołu badawczego. Ewaluacja wewn ętrzna wymaga równie ż wi ększego, ni ż w przypadku ewaluacji zewn ętrznej, nakładu pracy i czasu. Instytucja, która realizuje badanie, jest natomiast silniej zmotywowana do wykorzystania wyników. Ewaluacja to okre ślenie warto ści danego zjawiska lub procesu w oparciu o odpowiednie kryteria. Kryteria ukierunkowuj ą uwag ę oceniaj ącego na kwestie najistotniejsze dla danego projektu (programu). Zastosowanie ró żnych kryteriów mo że prowadzi ć do skrajnie ró żnych ocen. Przykładowo projekt mo że by ć uznany za skuteczny, poniewa ż osi ągn ął zakładane cele, ale jest nieefektywny, bo zaanga żowane zostały nadmierne zasoby, lub nieu żyteczny, bo nie zaspokaja potrzeb beneficjentów. Najcz ęś ciej stosowanymi kryteriami ewaluacyjnymi s ą: skuteczno ść , efektywno ść , u żyteczno ść , trafno ść i trwało ść . Lokalny Program Rewitalizacji jest dokumentem maj ącym odpowiada ć na szczególnie istotne kwestie dla obszarów borykaj ących si ę z du żymi problemami w sferze społecznej, gospodarczej i infrastrukturalnej. Samorz ąd przygotowuj ąc ten dokument, jak równie ż planuj ąc jego system wdra żania b ędzie kierował si ę zasad ą szerokiej partycypacji społecznej. W toku całej realizacji LPR prowadzona b ędzie równie ż otwarta polityka informacyjna w zakresie realizowanych projektów i działa ń rewitalizacyjnych. Działania te b ędą podejmowane zarówno przez realizatorów poszczególnych projektów jak równie ż systemowo przez operatora którym b ędzie Gmina Byczyna.

14. SYSTEM MONITORINGU W celu zapewnienia jak najwi ększej skuteczno ści implementacji Lokalnego Programu Rewitalizacji wszelakie działania zwi ązane z realizacj ą planu b ędą podlegały monitorowaniu. Monitorowanie ma na celu analiz ę stanu zaawansowania wdra żanego programu oraz konkretnych zada ń okre ślonych w programie i porównanie ich zgodno ści z pocz ątkowymi zało żeniami. Pozwoli to, w razie takiej potrzeby na interwencj ę i dostosowanie planu do zmieniaj ących si ę uwarunkowa ń w wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Działania te b ędą miały na celu uzyskanie maksymalnych wska źników efektywno ści dla wykonywanego Lokalnego Programu Rewitalizacji. Monitoring b ędzie polegał na: − kontroli terminów realizacji poszczególnych zada ń, − kontroli zakresu realizacji zada ń, − kontroli wydatkowanych środków, finansowych na poszczególne zadania, − kontroli jako ści wykonywanych zada ń Do monitorowania zada ń b ędą pomocne wska źniki dla całego programu i poszczególnych projektów: − produktu – liczone w mierzalnych jednostkach materialnych odnosz ące si ę do efektów rzeczowych, − rezultatu – jako bezpo średni efekt wynikaj ący z realizacji projektu Zespół koordynuj ący Lokalny Program Rewitalizacji powołany przez Burmistrza Byczyny b ędzie dokonywał analizy jego realizacji w formie pisemnych raportów. Raporty realizacji zada ń pozwol ą na bie żą cą ocen ę etapu realizacji poszczególnych projektów oraz wykazanie ewentualnych

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 71

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 72 bł ędów w procesie przeprowadzenia rewitalizacji, w celu jak najszybszego reagowania i decydowania o dalszych sposobach działa ń. Decyzje w kwestii dalszego sposobu realizacji podejmuje Burmistrz na podstawie raportu oraz po skonsultowaniu się ze wszystkimi stronami projektu. Aby proces monitorowania zachował ci ągło ść do Zespołu Monitoruj ącego nale ży zaanga żowa ć osoby, które wcze śniej brały udział w opracowywaniu Lokalnego Programu Rewitalizacji. Rada Miasta b ędzie bada ć sprawozdania z realizacji pod k ątem zgodno ści realizacji poszczególnych projektów z pierwotnie przyj ętymi zało żeniami oraz celami. Wnikliwej ocenie b ędą podlegały rzeczowe jak i finansowe aspekty realizacji. Prawidłowo przeprowadzony monitoring powinien odpowiednio wcze śniej informowa ć o stanie realizacji i sygnalizowa ć zagro żenie w przypadku mog ących wyst ąpi ć trudno ściach w procesie wdra żania ogólnych zało żeń programu jak i poszczególnych jego zada ń. Wska źniki realizacji programu rewitalizacji zostały wskazane w rozdziale nr 8, gdzie do ka żdego zadania został przypisany wska źnik monitorowania.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Byczyna na lata 2017 - 2023 str. 72

Id: 64835F00-E5F1-460A-8BE0-0B959F9FE16F. Podpisany Strona 73