MAANDBLAD VOOR DE BEWONERS VAN DE VLAAMSE RAND TAAL(ON)VRIENDELIJKHEID geneeskunde boet daardoor wel aan kwaliteit in. Luc D'Hooghe: 'We vragen niet dat elke arts perfect meertalig IN BRUSSELSE ZIEKENHUIZEN is, maar een zekere gevoeligheid voor de taal en de cul­ tuur van de patiënt is we! belangrijk. Als je daar volledig buiten staat, kun je je ook niet inleven in zijn problemen. Geneeskunde Denken we bijvoorbeeld aan een zwaar hyperventilerende patiënt die op spoedgevallen wordt binnengebracht. Zo iemand is in paniek en communicatie is hier dan ook cru­ met de mond ciaal. Bij gebrek aan een degelijke kennis van het Neder­ lands gaat men dan maar meteen een cardiaal onderzoek doen. Ook in andere gevallen wordt maar al te vaak een vol tanden resem onderzoeken gedaan om pas daarna het probleem duidelijk te omschrijven. Anamnese, een goede ondervra­ In heel wat Brusselse ziekenhuizen weet ging, kan in dit kader kostenbesparend en efficiënt zijn. men nauwelijks dat in de hoofdstad ook Uiteraard speelt taal daarin een belangrijke rol: Nederlands wordt gesproken. Het is een oud zeer en de zaken verbeteren er niet op. Pipi in een potje 'Kijk', zegt dokter D'Hooghe, 'in 1993 maak­ In het Brusselse moeten de 100­ ten we hierover een grondige studie en diensten in principe tweetalig wezen we op de lamentabele toestand. Anno zijn, maar in de realiteit is dat 1997 staan we nog niet veel verder.' dikwijls niet het geval. Veel hangt af van het ziekenhuis waaraan ze Luc D'Hooghe is huisarts in Vorst (zijn patiënten zijn voor verbonden zijn. Als de directie de helft Nederlandstaligen) en ondervoorzitter van de vzw taalgevoelig is, dan heeft dat z'n Brusselse Huisartsen. Al jaren hamert hij met een aantal weerslag op die 1 OO-diensten en 2 collega's op de taalonvriendelijkheid in Brusselse zieken­ ook op het ziekenhuispersoneel huizen. 'Het is op de eerste plaats een sociaal probleem' in het algemeen. Dr. D'Hooghe zegt hij met klem, 'want zo'n taalbarrière staat een goede noemt in dat verband de zieken­ relatie tussen zorgverstrekker en patiënt in de weg. Dat kan huizen Sint-Elisabeth en Bracops. tot misverstanden leiden met irritatie en frustratie langs Is er dan nergens elders een posi­ beide kanten: tieve evolutie te bespeuren? 'Het Brussels Gewest stelde geld ter Communicatie cruciaal beschikking voor het tweetalig Uiteraard werken er Vlamingen in Brusselse ziekenhuizen onthaal in ziekenhuizen, maar de maar lang niet voldoende als je bedenkt dat 30% van de vraag blijft of dit veel heeft uit- Dr. D'Hooghe patiënten Nederlandstalig is (waarvan 18% uit de rand). gehaald. Hier en daar is er wel wat verbeterd. Zo kun je in Alle taalwetten ten spijt moet je een flinke dosis geluk Sint-Pieters bijvoorbeeld in het Nederlands terecht en zal hebben om een Vlaming te treffen of een Franstalige die men je ook proberen te antwoorden zonder je meteen als zich wil of kan uitdrukken in het Nederlands. Zijn zware een extremist te beschouwen. Maar we hebben het hier medische fouten daarvan het gevolg? Nee, maar de alleen over het onthaal!' Je wordt soms echt met schrijnende situaties geconfron­ teerd als kinderen met een 1OO-dienst worden wegge­ bracht, vertelt dr. D'Hooghe. 'Ik kreeg ooit een telefoontje Language Itapp~rs that many Bl'ussels hos­ uit het Erasmusziekenhuis. Ze waren op zoek naar de pitalsaren't aware that Outeh is moeder van een kindje dat bij spoedgevallen was binnen­ barriers in also spoken in the: capitat 'We gebracht. Ze wisten namelijk niet hoe ze die kleine moes­ Brussels $tudy ttîisissue thörÖîJghly batkin ten uitleggen dat het een plasje in een potje moest doen. 199.~.~nd the siMtti.én we disco­ Het zijn misschien kleine dingen, maar daar gaat het pre­ hospitals vered waslamen~bl~. Toclay. in cies om: 199,7, we: still haven!t seem much pr:'Ç)gress', acknowledges Or..Luc Met handen en voeten 'O'HQoghe:; sub-ehairman óf the non-profit orgi1nisatiön of Neem nu het geval van An die vanuit de rand enkele keren Brussels.·~neral : prac1;itionel7s a,nd himself a OP ih Vorst. met haar kinderen in Brusselse ziekenhuizen terechtkwam '~irstly, it is asöcial proHlem, bec;ause suci:l a language barrier en zich daar 'precies in het buitenland' voelde. 'Niet in je in'terfe:res with t;he proper"tommunicatiOn betwe.en the care eigen taal aangesproken worden neemt een stuk vertrou­ PfoyI<;Ièr and me patiènt. Thts can leadto ltIisun.(\erstandings. wen weg' zegt ze. In Sint-Elisabeth (dat nochtans niet vrithjrri1;a~ion anc! (rustration fbr both parties' • nötes ,1!he bekend staat om zijn taalonvriendelijkheid) moest haar h?pctor. dochter na een ernstige orthopedische ingreep kinesithe­ ,ki,s indeed puuling why preeisely in the he:al'th. care se:è:tQr rapie volgen. Dat gebeurde door Franstalige stagiairs die ttJereis still sölittle understanding of how cruc;ia:l it isfor a W'patient tei be addréssèd in his ltIother tQngue:. 'We arerft VERVOLG OP PAG. 4 aSo~lng everY'doctQt t.ö be perfèctly multili'ngual, ib.ut a tertain ;,sel:l,siti~ity for tbepatienç's.!laAgIJageand cOlture is defirHtively important;' .affir01S Dr. D'HoQghe, Het blokje om EU-stemrecht zonder dreigt voortaan een imero.. reflex 5 riskante onderne­ ming te worden * Wonen in rand 8 Viervoeters die onderweg een deel Voor mensen met een bescheiden inko­ van hun lading men is er nauwelijks behoorlijke huis­ verliezen * Ter­ vesting in de rand. De overheidsinitiatie­ wijl het baasje flui­ ven om daaraan te verhelpen, zijn voor­ tend de andere alsnog niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat. kant uitkijkt * Gaan onherroepe­ lijk 'op den boek' FiguranDten 10 * En de boetes Volgens VUB-rector Els Witte is Brussel zijn niet mals * een heel eigen identiteit aan het Al bent u misschien in dit geval geneigd om ze wel met verwerven die niet langer kan gevat mals te associëren * Al naar gelang de gemeente waar worden onder de noemer de illegale hopen worden gedropt, kan tussen de 750 en Franstalig INederlands talig. 3000 frank worden aangerekend * Een hoop geld * Als dat het poeptoerisme maar niet aanmoedigt * Zo van Zorro die even naar Sint-Pieters-Leeuw wordt gereden 70 jaar Filharmonische Vereniging: omdat het daar maar 75 0 frank kost als ie wordt betrapt rebellen in een uitgeblust Paleis 13 * Tegen 3000 frank in Ganshoren * Dat zijn aardig wat blikken Chappi Of Energique * Zo heet een nieuw merk hondenvoer dat sinds enkele maanden in Nederland Zenne en Zoniën: Don Quichot wordt geproduceerd * In tegenstelling tot wat de naam wordt onderhandelingspartner 17 doet vermoeden, wordt met dit voer de poepproductie aanzienlijk verminderd In Poppen die niet G E V 0 N DEN plaats van de gebruikelijke 50% wordt 90% van het voedsel door leven 23 VOO R W E R PEN het dier opgenomen Er komt dus nog maar 10% uit, tegen 50% vroeger * Zo bevestigde de universiteit van Utrecht na veel wikken en wegen Dat is natuurlijk verheugend nieuws * Maar het neemt niet weg dat veel kleintjes een grote hoop blijven maken Daarenboven is de kans veel groter dat je als argeloze wandelaar in zo'n als herfstblad gecamoufleerd restje Energique trapt * En dat pas opmerkt als je thuis energiek de handen om de schoenen slaat om ze uit te trekken * Aangenomen mag worden dat het hondenpoepprobleem een prominente plek op de politieke agenda zal krijgen * Het is niet omdat er in de Wetstraat geen hopen liggen dat er elders geen hoop ellende zou zijn * Uit een recente veiligheidsenquête van het ministerie van Binnenlandse Zaken is immers gebleken dat de Belg gruwt van poep op de stoep * Snelle wagens in de straat veroorzaken het grootste onbe­ hagen * Op de voet gevolgd door in elkaar gedraaide Bonzo * Dat vindt cle bevolking veel crimineler dan het beroven van oude mensen * Intussen werkt het Brussels Instituut voor Milieubeheer al aan een vlottere integratie van de honden in de wijken * br worden her en der faciliteiten voorzien * Uitsluitend ten behoeve van de behoeften, of wat dacht u) * En ze zullen niet voor elk blokje om opnieuw aangevraagd moeten worden Vervolg van pagina 2

alleen wat krakkemikkig Engels waarvan slechts een tiental brouwden. 'Zo'n behandeling heeft voldoende Nederlandstalig niet veel zin als je geen uitleg krijgt personeel heeft. De kennis over het hoe en waarom. Weet je, in Nederlands van het Franstalig St-Luc maakte ik het zelfs mee dat een personeel bestaat uit niet meer vrouw bij wie ik de kamer voor mijn dan enkele korte zinnetjes. zoon moest reserveren, me zei: 'C'est Zoiets is ronduit dramatisch francophone ici'. Ik kon daar met andere voor patiënten die depressief woorden niets komen doen, maar of dementerend zijn. Het ondertussen haastte ze zich wel om belangrijkste hulpmiddel is haar naamkaartje te verbergen zodat hier toch het gesprek, het sim­ ik geen klacht tegen haar kon neerleg­ pele feit dat er iemand is die gen. De anesthesist die informeerde naar je luistert. Mensen kwij­ naar het gewicht van mijn zoon, nen daar dus weg. Maar geluk­ slaagde er zelfs in van 60 kilo 70 te kig hebben Nederlandstaligen maken. Gelukkig zag ik het hem ver­ wel de neiging om zich keerd invullen, want dat juiste onderling te behelpen. Zo gewicht is toch belangrijk voor de heeft het Centrum Derde Leef­ anesthesie. Nu, we hebben niet alleen tijd een onderafdeling Vereniging van mende omgeving maar dan wel de negatieve ervaringen gehad. Zo maak­ Bezoekers aan Verzorgingsinstellingen, juiste. te ik het ooit mee dat een Poolse dok­ vrijwilligers die ter plaatse mensen Voor de intramurale psychiatrische ter op spoedgevallen zich met handen opzoeken om de eenzaamheid van verzorging moeten we het echt buiten en voeten probeerde duidelijk te bejaarden te doorbreken.' Brussel zoeken, met alle gevolgen maken. En het werkte, er was com­ vandien. Ver van de vertrouwde municatie! Maar toen daarna een Tegen het plafond omgeving, familie en vrienden die Franstalige collega het dossier en een Ook in de ziekenhuissector is het moeilijk op bezoek kunnen komen. 4 doktersbriefje voor de school van armoe troef. Gerrit Anquinet verwees Binnen Brussel is er alleen de psychia­ mijn zoon in het Nederlands moest ooit een dementerende vrouw door trische afdeling van het AZ-VUB in opstellen, vertikte die dat. Je mag dat naar het dagcentrum voor demente­ Jette waarvan de capaciteit uiteraard nochtans eisen, want een medisch renden van het Brugmannziekenhuis. beperkt is. dossier moet altijd opgesteld zijn in 'Er was daar welgeteld één halftijdse Het is een raadsel waarom uitgere­ de taal van de patiënt.' Nederlandstalige verpleegster, de rest kend in de verzorgende sector anno van het personeel was volledig Neder­ 97 nog steeds niet wordt ingezien Niemand die luistert landsonkundig. Trainingen en het hoe belangrijk het is voor een patiënt De berichten uit de Brusselse Centra emotioneel verwerken van het verle­ om in zijn moedertaal, in casu het voor Geestelijke Gezondheidszorg zijn den staan centraal in de behandeling Nederlands, aangesproken te worden. ronduit alarmerend. Volgens ]ean­ van dementerenden. Maar zoiets was Dokter D'Hooghe begrijpt het al Pierre Brootaers van Primavera ginder compleet onmogelijk, die evenmin: 'In onze praktijk wordt er (gespecialiseerd in verslavingsproble­ vrouw kon zich daar absoluut niet Nederlands, Frans, Engels en Spaans matiek) gaat de toestand in de psy­ uitdrukken. We hebben haar dan ook gesproken. Dat maakt dat je in je chiatrische ziekenhuizen er zelfs op noodgedwongen in een ander rust­ geneeskunde een stuk verder gaat, dat achteruit. Psychiater Gerrit Anquinet huis geplaatst, waar die vrouw zeer je aan totaalgeneeskunde doet. Een die ver­ snel achteruit is gegaan.. .' integrale geneeskunde heeft zowel 'In het kader van de bonden is En neem die depressieve man die na met de geest als met het lichaam te aan het het overlijden van zijn vrouw in het maken. In dat kader is communicatie in tegrale geneeskunde Centrum psychiatrisch ziekenhuis La Ramée essentieel en is het courant gebruik Brussel­ werd opgenomen. 'Hij werd niet van het Nederlands in Brusselse zie­ is communicatie Oost en begrepen en kreeg dan maar medica­ kenhuizen van primordiaal belang.' gespeciali ­ tie om zich kalm te houden. Die man Wanneer maakt de onwil in de Brus­ met de patiënt van seerd is in verzette zich daartegen, wat natuurlijk selse ziekenhuizen eindelijk eens geriatrie, verkeerd werd geïnterpreteerd. Dien­ plaats voor het gezond verstand? essen tieel belang' spreekt tengevolge werd hij in de isoleercel Erna Bogaerts zich in geplaatst, waar hij met zijn hoofd dezelfde zin uit: 'Er bestaat geen enkel tegen het plafond sprong omdat hij Zoekt u een Nederlandstalige arts in Nederlandstalig rust- of verzorgings­ het werkelijk niet m eer zag zitten. We het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? tehuis in Brussel. In Neder-over­ hebben hem daar met veel moeite Bel dan naar de Vlaamse Wachtdienst Heembeek is er nu een in aanbouw, kunnen weghalen en hij verblijft nu Brussel op het nummer dat wordt het eerste unicommunau­ in een rusthuis in de buurt waar hij (02) 2 I 6.79.44. taire Nederlandstalige rusthuis. Er zijn vroeger woonde en waar hij heel vrij Ook mensen uit de rand worden in zo'n 250 rusthuizen in het Brusselse is. Hij heeft behoefte aan een bescher­ de mate van het mogelijke geholpen. Politicoloog Kris Deschouwer over EU-stemrecht

affiniteit met onze taalproblemen, 'Geen calimero­ maar willen wel dat hun gemeente goed bestuurd wordt.'

Geen bewijzen reflex koesteren' Voor Kris Deschouwer worden in het debat over dat stemrecht'elementaire 'Veel a priorismen beheersen peanen op Vlaamse lijsten en kandida­ rekenfouten' gemaakt, ook door men­ de discussie rond het stem­ ten stemt opdat de Vlamingen er qua sen die over de rand publiceren. 'Zij recht voor de EU-onderda­ politieke vertegenwoordiging op hanteren absolute aantallen terwijl bij nen bij de gemeenteraads­ vooruit zouden gaan. verkiezingsresultaten breuken of per­ verkiezingen. Ik ben geens­ centages moeten worden opgeteld. De zins ongevoelig voor sommi­ We weten het niet uitkomst is dan veel genuanceerder en ge argumenten die bepaalde Kan die stelling doorgetrokken wor­ zelfs helemaal anders.' De Brusselse Vlaamse kringen formuleren, den naar de rand rond Brussel waar politicoloog meent dat de Vlaamse maar anderzijds kan ik me het EU-stemrecht eveneens voor lijsten in de rand er goed aan zouden niet van de indruk ontdoen onrust zorgt? doen EU-burgers op hun lijsten op te dat diezelfde kringen zich Kris Deschouwer: 'Ik geloof dat een nemen. Verder zet hij zich af tegen koesteren in hun rol van extrapolatie moeilijk ligt omdat de elke Vlaamse verkramptheid: de vrees slachtoffer. Ze gedragen zich context er wezenlijk anders is. In dat de EU-burgers wel eens voor 'ver­ zoals 'calimero', het kuikentje Brussel hebben we in feite te maken keerde' lijsten zouden kunnen stem­ dat zich voortdurend veron­ met taalverkiezingen en het ziet men. 'Daarvoor bestaan absoluut geen gelijkt voelt.' ernaar uit dat de Nederlandstaligen er bewijzen. We moeten geen 'calimero­ aan het kortste eind trekken. Bij wijze reflex' koesteren. In een bewuste, van techniek is het absoluut niet grootschalige en politiek gestuurde ~----- ... mogelijk de aanpak op de rand toe te strategie komt het erop aan goede 5 passen.' argumenten te formuleren om die Dat neemt volgens de Brusselse politi­ buitenlanders te overtuigen. We moe­ coloog niet weg dat ook voor de rand ten ook niet bang zijn om hen duide­ interessant onderzoek mogelijk en lijk te maken dat de rand voor de Vla­ zeker wenselijk is. Daarbij denkt hij in mingen een gevoelige regio is.' de eerste plaats aan de verhuisbewe­ Johan Cuppens gingen uit Brussel, Wallonië ofVlaan­ deren. 'Vandaag hebben we absoluut het raden naar die migratiestromen. Er wordt veel in clichés gepraat en Analyse du débat autour zelden zijn uitspraken met concrete du droit de vote cijfers onderbouwd. Dat stoort mij als wetenschapper.' 'Le débat autour du droit de vote des Over een mogelijke weerslag van het Européens aux élections comrnunales est gemeentelijk stemrecht voor EU­ semé de nombreux a priori', estime Ie pro­ onderdanen is professor Deschouwer fesseur Chris Deschouwer, politologue à la Professor Kris Deschouwer, politico­ wetenschappelijk behoedzaam, ook al VUB, dans SOn commentaire d' une étude loog aan de Vrije Universiteit Brussel omdat recente gegevens ontbreken. porlant, entre antres, SUl" les répercussious en gerenommeerd analist van verkie­ Wel meent hij dat enkele krachtlijnen du droit de vote à Bruxelles. 'Je ne suis zingsresultaten, verruimt met veel die hij in 1993 na een onderzoek for­ absolument pas insensible à certains argu­ overtuiging een gesprek over de licen­ muleerde, ook vandaag nog overeind ments avancés par certains cercles flamands, tiaatsverhandeling van Koen Claes die blijven. 'De politieke interesse van die . mais je ne peux pas me défaire de l'impres­ een analyse maakte van de minorise­ mensen is groot en ze vinden het sion que ces mêmes cercles se complaisent ring van de Vlamingen in Brussel. In positief dat ze gemeentelijk stemrecht dans Ie röle de victimes.' D' ailleurs, Ie poli~ een onvolprezen monnikenwerk ploos krijgen. Het onderzoek wees toen uit tologue estime que l'on parle souvent par Claes de uitslagen uit van de gemeen­ dat in de rand slechts 5% voor een clichés et qne les afhrmations reposent teraadsverkiezingen, de Brusselse eentalige Franse lijst zou opteren en rarement sur des ckiifres COlicrets. 'Cela me Hoofdstedelijke Raadsverkiezingen en, 31 % voor een eentalige Nederlandse. dérange en tant que scientifique', assure~t~ recenter, de Senaatsverkiezingen. Hoe die verhoudingen vandaag lig­ H. n croit que les étrangers intéressés sont In zijn studie blikt Claes ook vooruit gen, weet ik niet. Ik geloof wel dat Quverts aux arguments convaincants et que naar de mogelijke weerslag van het die geïnteresseerde buitenlanders ceux-ci guideront leur choix. 'Us n'ont stemrecht voor EU-onderdanen in open staan voor overtuigende argu­ aucune affinité avec nos problèmes linguis­ Brussel. Hij poneert dat het voldoende menten en hun keuze ook daardoor tiques, ce qu'ils veulent, c'est que leur is dat 15% van de stemmende Euro­ zullen laten leiden. Ze hebben geen commune soit biengérée: Enfin, Deschou­ wer es time que les partis flamands de la périphérie y gagneraient à faire figurer des citayens européens sur leurs list es. VAN ASSE TOT ZAVENTEM

Tweede huis van de toekomst een kantoor voor thuis­ werken m et daarin de Naast het al bestaande huis gebouw wordt opgetrok­ nieuwste multimedia: van de toekomst in Vil­ ken in gerecycleerde of internet, personal hardwa­ voorde, wil de vzw 'Living recycleerbare materialen re, videoconferencing en Tomorrow' een tweede, en krijgt een eigen klein­ doorschakeltechnologie nog groter futuristisch schalig waterzuiveringsys­ van telefooncentrales naar gebouw optrekken. Het teem. Verder wordt alle thuis. eerste huis van de toe­ afval automatisch gesor­ Voor er goed en wel met komst zal er in 1999 vijf teerd en draait de elektro­ de bouw van de tweede jaar hebben op zitten en nica grotendeels op zonne­ versie is begonnen, denkt 'verouderd' zijn, want zijn energie. 'Living Tomorrow' al luid­ tijd niet meer zo ver voor­ Het tweede huis van de op aan huis nummer drie, uit. Als het nieuwe huis toekomst geeft een beeld dat waarschijnlijk in een klaar is, zal het oude wor­ van de woon- en werkom­ Europese hoofdstad zal den verkocht als kantoor­ geving in de 21 e eeuw. worden opgetrokken, en demonstratieruimte. Het wordt uitgerust met ergens in het volgende Het nieuwe millennium. futuristische WS complex, dat zo'n 400 mil­ GRIMBERGEN joen gaat kosten en in april 2000 zijn deuren Abdij opent, moet een zonder bier milieuvriendelij­ ~ ke versie worden :;; o van het vorige Sinds kort biedt het histo­

huis van de toe­ 0 risch oudste stukje van de komst. Het 2 abdij van Grimbergen onderdak aan het abdij­ biermuseum. De vroegere FACI LlTEITEN GEM EENTEN hooizolder van de abdij­ Burgemeesterlijke boerderij werd omge­ vormd tot een sober maar ongehoorzaamheid visueel aantrekkelijk muse­ um. abdijbier op de markt. Begin augustus schafte vrezen dat kandidaten die Sedert de stichting van de Momenteel worden er in Vlaams minister voor Bin­ geslaagd zijn voor het taal­ abdij in 1128 tot aan de 13 landen jaarlijks in totaal nenlandse aangelegenhe­ examen niet langer in een Franse revolutie in 1797 ongeveer 60 rniljoen gla­ den Leo Peeters de taalpre­ faciliteitengemeente aan de werd er bier gebrouwen, zen 'Grimbergen' geconsu­ mie af in de zes facili­ slag willen, maar massaal dat uitsluitend diende voor meerd. De brouwerij is teitengemeenten. naar het Brussels Gewest intern gebruik. Het perso­ dus niet toevallig de Het personeel dat voor 1 zullen trekken, waar de neel werd zelfs gedeeltelijk belangrijkste sponsor van augustus 1997 al in dienst taalpremie nog wel wordt betaald met bier. Tijdens de het nieuwe museum. was, verloor de premie uitbetaald. Franse revolutie werd Groepen krij gen voor 150 maar kwam ter compensa­ De burgemeesters verklaar­ praktisch heel de abdij frank een rondleiding in tie in een hogere wedden­ den eensluidend dat ze de gesloopt, met uitzondering de abdij, de sacristie en het schaal terecht. Het na die omzendbrief waarin minis­ van de abdijkerk en de biermuseum. In die prijs is datum aangeworven ter Peeters de premie sacristie. De brouwersketel de consumptie van een gemeentepersoneel ziet de afschaft, naast zich neer werd verkocht. De abdij abdijbier begrepen. Het tweetaligheidspremie aan leggen. 'Als de voogdijmi­ herrees in 1834 als een museum is iedere dag toe­ zijn neus voorbijgaan en nister ons in het ongelijk feniks uit haar as, maar gankelijk, behalve op dat zorgt voor nogal wat stelt, trekken we naar de bier werd er niet meer woensdag. Meer informa­ wrevel bij de burgemees­ Raad van State', aldus de gebrouwd. De brouwerij tie: Gemeentewinkel, ters. Zij vinden die dubbele verbolgen burgemeesters. Alken Maes brengt sedert teL 02/260 12 11. regeling niet werkbaar en ws 1958 het Grimbergse GH ·il~'ia:U'iii'''i';i·i·i· -'ijij'W'·jUd·M Boesdaelhoeve thuishaven Ondergronds lont

Na De Bosuil in Overijse, cultureel centrum te spre­ In de jaren zeventig werd openbaar onderzoek dat De Kam in Wezem beek­ ken, nemen we liever de er in het westelijke deel eind augustus werd afge­ Oppem, De Lijsterbes in term'gemeenschapscen­ van de rand 80 cm onder sloten, liepen er bij het Kraainem, De Moelie in trum' in de de grond ministerie van Economi­ Linkebeek en De Zandlo­ mond. De een pijplei ­ sche Zaken verwaarloos­ per in Wemmel, heeft Sint­ program­ ding aange­ baar weinig bezwaarschrif­ Genesius-Rode nu ook zijn matie legd voor ten hiertegen binnen, eigen Vlaams Gemeen­ gebeurt het trans­ zodat er al begin volgend schapscentrum. De zes hier port van jaar met de aanleg van de centra worden beheerd immers ethyleen en vierde pijpleiding kan door de vzw De Rand, die niet boven propyleen worden begonnen. Half vorig jaar werd opgericht de hoofden tussen Ant­ juli 1998 zou de water­ om het Nederlandstalig van de werpen en stofieiding, die dus ook karakter van de rand rond bevolking, het Waalse onder de westelijke rand Brussel te ondersteunen. maar in Feluy met loopt, operationeel zijn. 'En dat is ook de eerste samen­ zijn petro­ Het explosieve brouwsel z opdracht van dit nieuwe spraak met chemische uit Antwerpen komt via gemeenschapscentrum' , de mensen nijverheid. Londerzeel onze provincie zegt centrumverantwoor­ van Rode. He1ga Baste1eurs In de jaren binnen en loopt langs m delijke Helga Basteleurs. Een pro­ tachtig Merchtem, Asse, Ternat, De Boesdaalhoeve moet grammacommissie helpt kwam er een derde pijp bij Dilbeek, Lennik, Leeuw, C een thuishaven worden bij de keuze van het cultu­ voor het transport van Pepingen en Halle verder voor de Vlaamse verenigin­ reel aanbod, en daarin benzine en gasolie. De nv naar het Waalse Feluy. Een gen door hen aan demo­ zetelen heel wat leden van Corenox, dat is de joint aftakking vanaf Merchtem ~ cratische prijzen vergader­ plaatselijke verenigingen.' venture tussen de Nationa­ loopt over Meise, Grimber­ ruimte, repetitielokalen, 'Ook de anderstaligen le Maatschappij voor Pijp­ gen en Vilvoorde naar expositiezalen en een worden zoveel mogelijk bij leidingen en Air Liquide Brussel. podium aan te bieden. het gebeuren betrokken, die de pijpleidingen uit­ Volgens ingenieur Luc c 'Daarnaast organiseren we want we kunnen het mul­ baat, wil nu een vierde Heyselberghs van Fina Ant­ ook optredens, theater­ ticulturele karakter van parallelle leiding aanleggen werp Olefins, de firma die voorstellingen, concerten Rode niet naast ons neer­ voor het transport van de drie parallelle pijplei­ --I en tentoonstellingen, maar leggen.' waterstof. dingen beheert, kan ieder­ in plaats van over een klein WS Tijdens de periode van het een op beide oren slapen. 'Het gaat hier weliswaar om gevaarlijk spul, maar o ieter Bruegel en Pede zolang de gassen in de lei­ m B~nders en Brusselaars kennen het kerkje van Sint-Anna-Pede wel. Er dingen blijven is er geen . iJl enkele eethuisjes, het is een mooie hoek en een vrij gaaf gebleven vuiltje aan de lucht.' Graaf­ site waar het rustig en sfeervol toeven is. Niemand werken en andere bewe­ minder dan Pieter Bruegel de Oude borstelde ruim gingen in de buurt van de l 40 'aar geleden dit gotische kerkje in het achter­ leidingen worden nauwlet­ m wa van zijn schilderij 'De Parabel van de Blinden', tend in het oog gehouden :wa in zes visueel gehandicapten van toen elkaar door QS-helikopters die ltü den en uiteindelijk allemaal in de sloot vallen. dagelijks inspectievluchten Di tafereel wordt in zijn oorsprol'lkelijke staat maken boven het 100 km m bewaard in de 'Gallerie Nazionali di Capodimonte' lange traject van Antwer­ . net Italiaanse Napels. Ook Bruegels zoon, Pieter pen naar Feluy. Als er m nge, vereeuwigde het kerkje van Sint-Anna­ gevaar dreigt, kunnen de Pede in een geschilderde remake van deze parabel. leidingen meteen worden Z Het is in dit seizoen rustig kuieren rond het kerkje afgesloten, want om de 20 ;van Pede, en dat in afwachting van de matrode zon km staat er een afsluitpost --I äie ,

In de eerste bijdrage (zie als iets marginaals beschouwd. Marginaal effect RandKrant nr. 8) over de Bovendien had een deel van de bevol­ De bescheiden overheidsinitiatieven huisvestingssituatie in de king inderdaad voordeel bij de prijs­ leggen inderdaad eerder die Vlaamse rand rond Brussel werd stijging van onroerend goed en die klemtoon dan een algemeen sociale. gesteld dat wonen in de rand groep woog uiteraard op de lokale De voorwaarden om van de Vlaamse veel duurder is dan in de rest politici. Tenslotte is er ook nog de tegemoetkomingen te kunnen genie­ van Vlaanderen. Uitgerekend Vlaamse overheid die nooit met de ten, zijn immers naast financieel ook in de rand zijn er ook min­ nodige kredieten op de proppen cultureel: je moet een band met de der sociale woningen dan in kwam.' regio kunnen aantonen. Vooreerst is de rest van Vlaanderen. Dat er Vlabinvest, het Investeringsfonds heeft geleid tot sociale ver­ Vlamingen invoeren voor Grond- en woonbeleid voor dringing - en omdat Brussel De jongste jaren lijkt er dan toch een Vlaams-Brabant, dat 1 miljard frank vooral een Franstalige stad is einde te komen aan die passiviteit. kreeg van de Vlaamse regering om - tot verfransing. Die evolutie Omdat het initiatief van Vlaamse kant 'woonprojecten met een sociaal was maar mogelijk omdat komt, ligt de de klemtoon echter eer­ karakter te minstens een deel van de der op de strijd tegen de verfransing realiseren in 8 oorspronkelijke bevolking en dan op de strijd tegen de sociale ver­ Vlaams-Bra­ de politieke verantwoordelij­ dringing tout court. Lees: de Vlaamse bant' en 'voor­ ken daaraan hebben meege­ overheden willen wel mondjesmaat zieningen uit werkt. met geld over de brug komen, maar te bouwen die dan bij voorkeur voor Vlamingen die bijdragen tot Burgemeester Eric Schamp van Over­ problemen hebben om een woning het behoud ijse in het daar volmondig mee eens. in de rand te betalen. Het is niet de van het Vlaams Hij zegt: 'De gemeenten van de rand bedoeling dat ook Franstalige of karakter van de zijn politiek gezien altijd heel liberaal Maghrebijnse minvermogenden in de zes faciliteiten­ geweest. Sociale woningen, dat werd rand komen wonen dankzij sociale gemeenten initiatieven van Vlaamse kant. Eric plus Overijse, Schamp verwoordt dat zo: 'We moe­ Hoeilaart en ten een onderscheid blijven maken Tervuren' . Goedkope leningen tussen de Vlaamse en de sociale pro­ Concreet kan blematiek. Zoniet krijgen we ook Vlabinvest Eric Schamp Minister Peeters wil Vlaamse gezinnen met minder bemiddelde Franstalige Brus­ optreden als minstens twee kinderen die in de rand een selaars en migranten die in de sociale medefinancier van woningen of eigen (bescheiden) woning willen bouwen, woningen terechtkomen terwijl wij opkoper van gronden die dan ver­ kopen of renoveren een ruggensteuntje Vlamingen willen. We zullen dus hoe kocht en verhuurd worden aan geven. Hij zal de Vlaamse regering vootstel­ dan ook Vlamingen moeten invoeren.' alleenstaanden met een inkomen . len hen afhankelijk van hun inkomen via het Schamp aarzelt niet de vergelijking onder de 987.000 fr. (netto: 600 tot Vlaams Wbningfonds goedkope leningen toe met de Israëlische nederzettingenpo­ 700.000 fr.) of onder de 1.3 miljoen te kennen, met een rente van minimaal 2 en litiek te maken. 'De regering bouwt fr. voor een gezin zonder kinderen. maximaal 6%. Vermoedelijk treedt de maatre­ daar niet alleen, maar ze trekt onge­ Per bijkomend gezinslid wordt dat gel wel pas vanaf volgend jaar in werking. twijfeld ook nog heel wat geld uit bedrag dan nog met 100.000 fr. Minister Peeters zal de regering vragen het om Joodse mensen naar de bezette opgetrokken tot een maximum van systeem dat al in tien Vlaamse steden functio­ gebieden te lokken. Uiteraard kunnen 1.558.000 fr.(zo'n 1 miljoen netto). neert uit te breiden naar de Vlaamse rand, wij in de rand niet hetzelfde beleid Bijkomende voorwaarde om in aan­ om er tegemoet te komen aan de huisves­ voeren wat niet wegneemt dat er een merking te komen is echter dat de tingsproblemen van de Vlaamse gezinnnen. etnische component in de initiatieven kandidaat nog geen woning bezit en In de rest van Vlaanderen blijven de goedko­ zit. We moeten een en ander subtiel vooral dat hij een maatschappelijke, pe sociale leningen zoals vrbeger voorbehou­ verwoorden; zoniet krijg je het ver­ economische of socio-culturele bin­ den voor gezinnen met minstens drie kinde­ wijt aan etnische zuivering te willen ding met het Vlabinvestgebied kan ren. Vbor meer informatie over deze lenin­ doen.' bewijzen. Het gaat dus om mensen gen kunt u nu reeds terecht op het nummer 0800-16287. MT die in de gemeente wonen, er woningen. Voor die twee laatste ini­ gewoond hebben, er werken of er tiatieven kan ook een lening tot actief zijn in Nederlandstalige socio­ 500.000 fr. aan een intrest van 4 pct. culturele verenigingen. Naar de letter worden verstrekt. Een vierde maatre­ van de wet hoeven het dus geen Vla­ gel wordt de oprichting van een soci­ mingen te zijn - 'we kunnen dat ook aal verhuurkantoor(SVK) dat op de niet zo zeggen', aldus leidend ambte­ privé markt woningen zoekt en door­ naar Josée Lemaitre -maar de betrok­ verhuurt aan zgn. kansarmen. Het kenen verbergen niet dat zulks wel de nieuw op te richten SVK zou heel de bedoeling is. brede rand dekken en huurprijsver­ De eerste decreten over Vlabinvest minderingen kunnen toestaan van dateren al van 1992 maar tot ergernis 3.000 tot 10.000 fr. per maand. Het van sommigen werd pas in juni'9 7 totale budget dat de provincie voor het eerste project gerealiseerd. Een het hele pakket uittrekt blijft echter . andere kritiek is dat Vlabinvest relatief bescheiden: voor 16 gemeen­ agenten betalen om al die rijke pen­ sowieso too Iittle, too late is. 'Wat voor ten in de brede rand 130 miljoen fr. delaars uit de Brusselse rand te bege­ effect zullen die paar honderd wonin­ en 50 miljoen fr. voor de 6 facili­ leiden in de Brusselse verkeerschaos. gen hebben op de totale huisvestings­ teitengemeenten. Kabinetschef Jean­ Deze onzichtbare transfer ten van arme situatie in de rand, dat is marginaal', Pierre De Groef van SP-député Toine naar rijke gemeenten, en de kunstma­ aldus Eric Schamp. De belangrijkste De Coninck: 'De bedragen zijn inder­ tige scheiding tussen Brussel en het kritiek is misschien nog wel dat de daad bescheiden. Daarom vragen wij omliggende Vlaanderen, vormen op Vlabinvestprojecten niet erg sociaal ook bijkomend 200 miljoen fr. aan de termijn een tijdbom.' zijn. Het eerste afgewerkte project in Vlaamse regering. Sint-Genesius-Rode lijkt dat te beves­ Kieskeurig tigen. Hier verhuurt de intercommu­ Tijdbom Al bij al lijkt het erop dat Vlaanderen nale Haviland flats aan prijzen die Geograaf Henk Meert(KU Leuven) niet echt wakker ligt van de huisves­ 9 schommelen tussen 17 .200 fr. onderstreept eveneens het belang van tingsproblemen in de rand. Zou het (1 slaapkamer) en 23.000 fr.(voor sociale huurwoningen: 'Het Neder­ kunnen dat men al incalculeert dat de 2 slaapkamers). Toevallig stond 20 landse voorbeeld bewijst dat je met je grotere Vlaamse welvaart ervoor zorgt meter verder ook een tweeslaapka­ sociale huisvesting minstens 15 pct. dat voldoende Vlamingen kunnen merfIat te huur aan exact dezelfde van de markt moet bezetten vooraleer opbieden tegen de Franstaligen? Vast­ prijs. Josée Lemaitre weerlegt: 'Onze je een prijseffect sorteert. De rand kan goedkantoor Pajota uit Dilbeek dat prijs ligt wel degelijk onder de markt­ daar alleen maar van dromen.' vooral aan Vlamingen verkoopt, prijs. Haviland wilde overigens nog Meerts kritiek snijdt echter dieper: 'Ik ondervindt geen moeite om aan Vla­ meer vragen voor die flats maar dat vind Vlabinvest een aberrante zaak. mingen te verkopen. 'De jonge Vlaam­ hebben wij belet. Anderzijds is Vlabin­ Waarom moeten arme gemeenten se gezinnen zijn zelfs wat kieskeurig' vest gericht op de middenklasse, de zoals Diksmuide bijdragen aan de volgens Luk Schaillée. Of zoals groep mensen die teveel verdienen bouw van middenklassewoningen in OCWM-secretaris Frank Bundervoet om in aanmerking te komen voor de rijkste gemeenten van het land? uit Rode het stelt: 'De Vlamingen sociale huisvesting maar te weinig om Dat men eens die bergen kapitaal die moeten geen complexen meer heb­ op eigen kracht iets aan te schaffen.' zich in en rond Brussel bevinden aan­ ben. Dit zijn achterhoedegevechten.' spreekt voor sociale huisvesting.' De sociale problematiek die naast Vla­ Bescheiden bedragen Meert bepleit een oplossing die Brus­ mingen ook anderstaligen uitsluit, De initiatieven van de provincie sel en zijn rand samen bekijkt. blijft echter onverminderd spelen. Vlaams-Brabant gaan in dezelfde rich­ 'Gemeenten als Sint-Gillis moeten John Vandaele ting, al zijn ze niet zo exclusief gericht op de middenklasse. De inko­ mensgrens is bepaald op 1.2 miljoen Habiter en périphérie voor de huursector en 1.4 miljoen voor de koopsector. Ook hier dient de On pouvait lire, dans la précédente édition du RandKrant, que Ie logement est genieter een band met de regio te beaucoup plus cher dans la périphérie bruxeUoise que dans Ie reste de la Flan­ bewijzen. Volgende maatregelen zou­ dreet qu'on y trouve également beaucoup moins d'habitations sociales. Ce phé­ den ten laatste vanaf begin 1998 in nomène a mené à I'éviction sociale et, du fait que Bruxelles est une ville à majo­ werking treden: prijsvermindering rité francophone, à la francisation. Mais une telle évolution n'a été possible (tot maximaal 300.000 fr.) op de qu'avec la collaboration d'une partie de la population d'origine et des responsa­ aankoop van bouwgronden, prijsver­ bfes politiques. Ces dernières années, cette passivité semble touche.r à son mindering (max. 400.000 fr.) op de terme mais les différentes initiatives des pouvoirs publics mettent plutöt I'accent realisatie van huur- en koopwoningen sur I'aspect f1amand que sur I'aspect social général. La principale critique émise à en tussenkomst tot maximaal 400.000 I'encontre de certaines de ces initiatives est dom: qu'elles ne sont pas très fr. in de verbetering en aankoop van sociales et que les efforts récents, insuffisants, arrivent trop tard. En fait, il semble que la Flandre n'est pas vraiment consciente des problèmes de logement qui se posent dans la périphérie. Et la problematique sociale qui mène à I'exclusion de Flamands mais aussi denon-Néerlandophones ne perd en rien de son intensité. Ze woont in hartje Brussel nen. Wat op zijn beurt dan weer aan­ (aan het Madouplein), noemt leiding zou geven tot de steeds maar zichzelf een Brusselse Vla­ verdere uitbreiding van dat tweetali­ ming, maar werd geboren in ge, maar in feite Franstalige Brussel. Deurne, liep Atheneum in De olievlekproblematiek dus, waar Aalst, en studeerde geschie­ dan verzet tegen gerezen is, maar dan denis in Gent. Met een beurs zitten we al in het begin van de van het NFWO (het Natio­ jaren 60. naal Fonds voor Weten­ schappelijk Onderzoek) in Was u daar toen ook al bij betrokken? de hand belandde ze dan EW Eigenlijk nog niet, ik ben poli­ een kleine dertig jaar gele­ tiek actief geworden hier in Brussel den in de Brusselse stads­ op het eind van de jaren 60, met de archieven. Ze werd daarna oprichting van de Rode Leeuwen. professor hedendaagse geschiedenis, voorzitster van Was dat vanuit een bezorgdheid voor de Raad van bestuur van de de Vlaamse zaak in Brussel? BRTN en in '94 rector van EW Ja, want ik ben er altijd vanuit de Vrije Universiteit Brussel. gegaan dat aan de minderheidspositie Professor Els Barones Witte. van de Vlamingen in Brussel ook een sociaal aspect verbonden was, en dat U woont zelf weliswaar niet in de rand, de taalontvoogding en de sociale maar u hebt er wel banden mee? emancipatiebeweging één geheel EW Mijn ouders kwamen in het 'Is Brussel vormden. Vanuit die benadering vond 10 ---- begin van de jaren 80 naar Jezus Eik. ik dat ik als Brusselse Vlaming ook Mijn moeder werd er twee jaar gele­ nog wel een een duidelijk politiek engagement den begraven, en mijn vader woont moest hebben. er nog steeds. Ik ken de rand dus. Franstalige Aantrekkingskracht Hoe bekijkt u die regio als historica? vergroten EW De rand zoals we die nu ken­ stad ?' U bent al geruime tijd bezig om het nen is na WO 2 ontstaan uit de vlucht Nederlandstalig karakter van Brussel vanuit de steden naar het groen. De wetenschappelijk te onderbouwen. Wat mooie streek rond de hoofdstad werd Toegevingen houdt dat precies in? een toevluchtsoord voor de meer Die nieuwe bewoners werden in het EW Toen ik in het academiejaar bemiddelde groepen. Dat was niet verleden toch niet altijd op boegeroep '73 -' 74 docent werd aan de VUB, alleen zo in Brussel, maar ook in Ant­ onthaald? constateerde ik dat heel die proble­ werpen en Gent. Overal ontstonden EW Het is inderdaad zo dat een matiek nog nooit was bestudeerd er tussen de autochtone bewoners aantal randgemeenten in de jaren 50 vanuit historisch standpunt. Ik vind van die dorpsgemeenschappen en de die inwijkelingen maar wat graag dat historisch onderzoek in de huma­ rijkere inwijkelingen omwille van het zagen komen en ook bereid waren ne wetenschappen, en zeker in de klassenverschil sociale spanningen. om taaltoegevingen te doen. Dat staat hedendaagse geschiedenis, een direc­ Natuurlijk komt daar in het Brusselse zwart op wit in de verslagen van de te band moet hebben met de actuali­ nog een taalfactor bij -waarmee ik gemeenteraadszittingen uit die perio­ teit en mee kan helpen om bepaalde niet wil zeggen dat er in die andere de. Eigenlijk is dat ook begrijpelijk, situaties beter te leren begrijpen en er randgebieden geen taalverschillen want heelwat bewoners werden beter oplossingen voor te bedenken. spelen. Maar hier was er een uitge­ van die toevloed van kapitaalkrachtige Wat Brussel betreft en heel het sproken botsing tussen het Frans en mensen. Al wie bijvoorbeeld bouw­ verfransingsproces, kwam ik al vlug het dialect van de oorspronkelijke gronden had liggen of huizen ver­ tot de vaststelling dat er verschillende bewoners van de streek. Het taalver­ huurde, had er meteen een serieuze disciplines bij betrokken moesten schil maakte de sociale spanningen extra bron van inkomsten bij. Het worden: linguïsten en geografen, alleen nog maar groter. was dus aantrekken en afstoten tege­ maar ook politicologen en communi­ Diezelfde sociale beweging is er nu in lijk en daardoor zijn er ook toegevin­ catiewetenschappers. relatie met andere groepen, met de gen gedaan inzake het taalgebruik Dat interdisciplinair centrum heeft nu meer internationaal gerichte Eurocra­ van de inwijkelingen. Uiteindelijk een aantal interessante proj ecten op ten bijvoorbeeld. De rand blijft heeft men beseft dat als het zo verder stapel staan: we zijn bijvoorbeeld van geconfronteerd met dezelfde sociale zou gaan, de autochtone gemeen­ plan een grondige analyse te maken processen. schappen volledig zouden verdwij­ van de huidige taalsituatie in Brussel. De Franstaligen willen ons nogal Kunt u nog wel ergens in het Neder­ gemakkelijk doen geloven dat Brussel lands terecht? een Franstalige stad is waar nauwe­ EW Ja zeker, al wil ik daarmee niet lijks 15% Nederlandssprekenden te gezegd hebben dat het altijd zo vinden zijn. Mijns inziens is de Brus­ gemakkelijk is. Op de duur weet je selse taalsituatie het laatste decenni­ wel waar je in het Nederlands terecht um veel complexer geworden. De kunt en weten de mensen ook dat jij meertaligheid is er omvangrijker dan Nederlandstalig bent. Het is vooral ooit en het is volgens mij belangrijk ook een kwestie van consequent zijn. om aan te tonen dat Brussel een heel Eerlijk gezegd valt het wel mee. eigen identiteit aan het verwerven is die niet langer onder de noemer valt U had het toch liever anders gehad, van de klassieke opdeling in Franstali­ meen ik te verstaan. gen en Nederlandstaligen. We moeten EW Kijk, er zijn natuurlijk mensen ons vooral bewust zijn van het inter­ die zich hautain blijven opstellen en nationale karakter van onze hoofdstad weinig soepelheid aan de dag leggen. en als Vlamingen hebben we er alle Mijn ervaring is dat het contact met als vzw De Rand en Randkrant toe belang bij om in dit Brussel aanwezig de 'nieuwe' Belgen veel minder omdat die de klemtoon leggen op te zijn. Ik denk dat de politieke wil krampachtig is, dat die mensen veel wat waardevol is in onze cultuur en om hier iets aan te doen er inmiddels gemakkelijker Nederlands willen pogen om op een ongecomplexeerde wel is. Het grote probleem blijft spreken, of hun best doen om iets in manier met andere culturen op te evenwel om de Vlamingen ertoe over het Nederlands te zeggen. Maar het trekken. Want daar geloof ik ook in; te halen om in Brussel te komen blijft allemaal vrij complex. Hoe sterker we ons voelen en hoe Ik denk overigens dat de VUB in de zelfbewuster we zijn van de rijkdom 'Hoe zelfbewuster Brusselse problematiek een belangrij­ van onze cultuur en van alles wat we ke rol kan spelen. Ik vind dat onze te bieden hebben, des te gemakke­ 11 we zijn van alles wat studenten wat meer naar het centrum lijker zullen we kunnen omgaan met we te bieden hebben, zouden moeten gaan, om zo de vele anderstaligen en hun respect afdwin­ facetten van Brussel, het internationa­ gen. Dat de toestand desalniettemin des te gemakkelijker le, het multiculturele, te leren ontdek­ problematisch zal blijven ligt in de dwingen we ken. De band tussen de campus en aard der dingen, want je mag niet uit het centrum zou meer mogen wor­ het oog verliezen dat hier ook econo­ bij anderstaligen den aangehaald. In dat perspectief mische motieven een rol spelen die, respect af' bieden we onze eerstej aars nu trou­ zoals in het verleden, taalpro blemen wens rondleidingen aan met Bruksel met zich mee kunnen brengen. Binnenste Buiten. wonen. Voor veel mensen is niet Moeten er daaromtrent toch niet méér alleen de taal een barrière, daarnaast Durft u voorspellingen doen over Brus­initiatieven worden genomen om de vinden ze een aantal wijken gewoon sel en de rand in, laat ons zeggen, Vlaamse eigenheid te benadrukken? minder aantrekkeli.jk om in te wonen. 2050? EW Ik sta achter het afdwingen van Mijns inziens kan Brussel zijn rol als EW Weet u, historici en voorspellin­ een zeker respect, maar niet op een Europese hoofdstad, als Belgische gen, het blijft een moeilijke combina­ verkrampte manier. U begrijpt wel hoofdstad én als Vlaamse hoofdstad tie. Maar ik geloof in Brussel en de wat ik bedoel, hé? alleen maar naar behoren vervullen Vlaamse rand en ik juich initiatieven Kris Verhaegen als de Vlamingen hier talrijk aanwezig zijn. De Vlaamse regering moet de Els Witte: Baronesse Els Witte ist Professorin für neuzeitliche stad bijgevolg aantrekkelijk(er) Geschichte und Rektorin der Freien Universität maken voor de Vlamingen, een uitda­ Betonung auf alles von Brüssel. Ihre Eltern wohnten im Jezus-Eik, ging waaraan ik hier op de VUB ook Wertvolle unserer selbst wohnt sie im Herzen Brüssels. Sie ist der werk. Meinung, dass die Sprachensituation in Brüssel Kultur innerhalb des letzten Jahrzehnts noch komplexer Hoe ervaart u Brussel in het dagdage­geworden ist. 'Die Mehrsprachkigkeit ist grösser als lijkse leven? je zuvor und es ist heute besonders wichtig, deut­ EW Ik woon hier eigenlijk heel lich zu machen, dass Brüssel sich eine ganz eigene Identität erwirbt, die nicht länger in graag. Ik hou ook van het internatio­ das klassische Klischee von ausschliesslich Französischsprachigen und Niederländisch nale karakter van Sint Joost, de sprechenden Bewohnern fillt. Vor allen Dingen müssen wir uns des internationalen gemeente met het hoogste aantal Charakters unserer Hauptstadt bewusst sein.' Professorin Witte glaubt an Brüssel und niet-Belgen, of nieuwe Belgen, wat ik den flämischen Stadtrand ; sie möchte ganz bewüsst die Werte unserer Kultur betonen. helemaal niet als onaangenaam 'Je stärker wir uns selbst fühlen, und je selbstbewusster wir mit unserem kulturellem ervaar. Reichtum umgehen, desto einfacher können wir auch mit Anderssprachigen umgehen und uns derer Respekt verdienen. Dass der Zustand problematisch bleiben wird, liegt in der Art der Dinge, denn man darf nicht aus den Augen verlieren, dass es auch öko­ nomische Motive sind, die eine Rolle spielen und die - wie in der Vergangenheit bereits geschehen - Sprachenprobleme mit sich bringen können.' hier doet, moeten toch beseffen dat Minister Leo Peeters : dat voor hen ook zekere verplichtin­ gen met zich meebrengt, met name dat ze zich zouden bekwamen in de 'Faciliteiten zijn er om kennis van het Nederlands. Het Nederlands is de gangbare taal in het . , Vlaams Gewest en dat geldt dus ook mensen te Integreren voor de randgemeenten.' De minister laat er overigens niet de minste twij­ Eind oktober kondigde vermeld dat ze niet eindig zijn. Hij fel over bestaan dat gemeentebesturen Vlaams minister van Binnen­ noemt het in een adem een juridisch die de nieuwe richtlijnen niet volgen landse Aangelegenheden Leo misverstand dat sleutelen aan de faci­ zich in de illegaliteit begeven en dat Peeters aan dat degene die liteiten een grondwetswijziging zou dit grote consequenties kan hebben van taalfaciliteiten wil genie­ impliceren. Artikel 129 van de grond­ voor de betrokken bestuurders. 'De ten in de randgemeenten, wet voorziet alleen dat er taalwetten voogdijoverheid zal heel scherp toe­ daartoe elke keer opnieuw zouden komen. In de voorbereidende zien op het naleven van de bepalin­ een aanvraag moet indienen. besprekingen van die taalwetgeving is gen. Ik ga daar trouwens een speciaal In een gesprek met Rand­ men er van uitgegaan dat de facili­ toezicht voor organiseren.' krant verduidelijkt de minis­ teiten zouden gelden voor een Zal die restrictieve aanpak van de faci­ ter dat de Vlaamse regering beperkte periode. Wanneer men de liteiten de talloze buitenlandse bewo­ de faciliteiten voortaan wil faciliteiten zou willen opschorten, ners van de rand niet tegen de haren hanteren als het instrument dan kan dat met een wijziging van de instrijken, uitgerekend op het waarvoor ze in het leven taalwetgeving met een gekwalificeer­ moment dat ze gemeentelijk stem­ werden geroepen, namelijk de meerderheid van 2/3 en zonder recht krijgen? Leo Peeters meent van als hulpmiddel om andersta­ een grondwetswijziging. Leo Peeters: niet. Hij gelooft in een offensieve ligen in de rand te integreren. 'Ons standpunt leunt nauw aan bij strategie naar de buitenlanders toe, 12 wat er is gezegd in de voorbereiden­ waarbij je de mensen als Vlaamse Leo Peeters is niet echt geschrokken de gesprekken over de taalwetgeving. Gemeenschap probeert te overtuigen van de hevige reacties van een aantal Ik denk dat we nu heel uitdrukkelijk van de dingen waar je mee bezig Franstalige politici en burgemeesters. moeten stellen dat faciliteiten voor bent, op het vlak van infrastructuur, In het verleden is het verlenen van ons gedurende een bepaalde periode cultuur en dergelijke meer. Het posi­ faciliteiten weliswaar minder restric­ mogen. Als ze in die periode niet tot tieve aanbod dat er nu is vanuit tief geïnterpreteerd, maar dat neemt resultaten hebben geleid moeten we Vlaanderen moet in de verf worden niet weg dat het het volste recht is de zaak opnieuw bekijken en alleszins gezet, waardoor de buitenlanders van de Vlaamse regering om het andere initiatieven nemen om alsnog zich ook geroepen zullen voelen om repetitief karakter van die faciliteiten een betere kennis van het Nederlands de taal machtig te worden van het voortaan aan banden te leggen en om te bevorderen.' gebied waar ze verblijven. na te gaan in hoeverre die faciliteiten Henry Coenjaarts hebben bijgedragen tot de integratie. Anders gaan denken Volgens minister Peeters is dat de Minister Peeters is het niet eens logica zelf: 'De oorspronkelijke met degenen die zeggen dat de bedoeling van de faciliteiten is om maatregelen die nu worden mensen te integreren. Als je er vanuit genomen te laat komen. Wel blijft gaan dat iemand na een eenma­ geeft hij toe dat het een hele tijd lige aanvraag voor de rest van zijn heeft geduurd vooraleer men op leven van faciliteiten kan genieten, die manier is beginnen te den­ dan kom je nooit tot een evaluatie ken. In dat kader moet ook het van hun integratie.' afschaffen van de tweetaligheids­ premie worden gezien. Peeters: Eindig of niet 'Extra vergoedingen geven aan Leo Peeters beklemtoont dat facili­ ambtenaren om hen zoveel teiten omwille van hun karakter ein­ mogelijk Frans te laten spreken dig zijn en op een bepaald moment is puur masochisme. Daarmee moeten stoppen. Ze werden immers doe je je in de rand zelf pijn en alleen in het leven geroepen om een dat kan dus niet de bedoeling aantal mensen tijdelijk te begeleiden zijn, vandaar dat we die premie in de organisatie van hun leven in de hebben afgeschaft. De Franstali­ rand. Er staat weliswaar in geen enke­ gen die hier wonen en die mee le wettekst dat de faciliteiten uitdo­ genieten van de investeringen vend zijn, maar er staat ook nergens die de Vlaamse Gemeenschap 70 jaar Filharmonische Vereniging van Brussel Rebellen •In een uitgeblust paleis

seel, Paul van Nevel en Tegen routine Sigiswald Kuyken 'carte Hoewel de Filharmonische Vereniging blanche' voor vier dit seizoen twee cyclussen organiseert aparte concertreeksen. met het BRTN-orkest, verbloemt Paul En toch is randbewo­ Dujardin zijn kritiek op dit 'ronddo­ "ner Paul Dujardin maar lend' ensemble niet. 'De verantwoor­ een half tevreden artis­ delijken zouden de moed moeten tiek directeur. opbrengen om het Filharmonisch Orkest van de BRTN op te doeken! Vergaarbak Niet om te besparen, wel om de vrij­ 'We blijven opgezadeld gekomen sommen over te hevelen met een uitgeholde naar zinvollere, muzikale projecten. naam!' licht hij toe. Zowat iedereen, die deel uitmaakt van 'We zijn ook gehuisvest het omroeporkest, is gedemotiveerd. in een instelling zonder Ook de talentvolste muzikanten. profiel. Het Paleis voor Waarom laten de technocraten deze Schone Kunsten is een uitgebluste ploeg voortbestaan? De vergaarbak met slechts betrokkenen kunnen toch elders aan beperkte uitstraling. de slag in de muziekwereld! ' Het zou een bruisend Dujardin geeft de voorkeur aan dur­ internationaal centrum vers. Hij speelt echter niet de traditio­ 13 moeten worden, waar nele tegen de hedendaagse muziek alle artistieke uitings­ uit. Wel selecteert hij uitvoerders, vormen op elkaar afkomstig uit de verschillende genres inspelen. Een perma­ en stijlen, die hun klank be stand met hente ontmoetings­ alle middelen exploreren. 'Met de Fil­ Paul Dujardin plaats, die twaalf maan­ harmonische Vereniging vechten we den per jaar met een tegen de routine en bevorderen we de Aan beschimmelde muziek multidisciplinair programma op volle ontwikkeling van de waarneming en in verloederde concertzalen ·toeren draait. Helaas wordt nu hoofd­ het rebelse denken.' heeft niemand een ·bood­ zakelijk gediscussieerd over cijfers. Het Amsterdams Concertgebouw­ schap. Springlevende dirigen­ Ambtenaren spellen culturele specia­ orkest, dat op vrijdag 28 november in ten en dynamische ensem­ listen nog steeds de les. Ooit was het het PSK fragmenten brengt uit 'Des bles, die de akoestiek van uit­ gebouw van Horta nochtans een Teufels Lustschloss' (Het lustoord van verkoren ruimtes ten volle toonbeeld van de avant-garde, ja zelfs de duivel) voldoet ruimschoots aan benutten, garanderen daar­ een verre voorloper van het Centre deze voorwaarden. entegen onweerstaanbaar pompidou in Parijs!' Ludo Dosogne luisterplezier. Amper vijf jaar Luidop droomt Dujardin van een geleden gaf Paul Dujardin de Paleis, dat zoals vroeger de vergelij­ Info: 02/51 I 34 33. Filharmonische Vereniging king kan doorstaan met het Wiener van Brussel (70) een facelift. Kunsthaus en Die gedaanteverandering wil waar grote diri­ hij met zijn nieuwe ploeg dit genten met hun Philharmonische Vereiniging seizoen nog meer vieren dan orkesten zoals de oprichting in 1927. Arturo Toscanini Brüssel kämpft gegen Routine en het New-Yorks Vor kaum fünf Jahren gab Paul Dujardin der Philharmonischen Symfonisch Vereinigung Brüssel ein neues Gesicht. Diese Umgestaltung wird Met niet minder dan 35 concertcycli Orkest, Wilhelm er in dieser Saison mit seinem neuen Team noch mehr feiern als ijvert Dujardin voor een zo groot Furtwaengler en die Gründung der Vereinigung im Jahre 1927. Mit sageund mogelijke verscheidenheid van 'leven­ de Berliner Filhar­ schreibe 35 Konzertzyklen strebt Dujardin eine möglichst gros­ de muziek'. Voor de eerste maal is het moniker, Bruno se Vielfait an. Zum erstenmal umfasst das Angebot jetzt auch aanbod uitgebreid tot de niet-Wester­ Walter en het nichtwestliche Musik und erhalten führende flämiscne Gallionsfi­ se muziek. Bovendien krijgen toon­ Gewandhaus uit guren freie Hand für vier besondere Konzertreihen. Paul aangevende Vlaamse boegbeelden als Leipzig kind aan Dujardin setzt aufWagemut. 'Mit der Philharmonischen Vereini­ Philippe Herreweghe, Jos van Immer- huis waren. gung kämpfen wir gegen die Routine und fördern die Entwick­ lung der Wahrnehmung und des rebellischen Denkens.' Diese Auflage wird in der Aufführung von 'Des Teufels Lustschloss' am 28 November voll und ganz erfüllt. I N E R A N D----r­ 1- _____ I wens zelf geen nieuwe luisterliedjes? I TONEEL En bezondigt hij zich niet aan plagi­ aat? Kwetsbare zielen Dat hij zoveel dialecten beheerst is grotendeels te danken aan zijn scherp In deze sombere en koude gehoor, dat zich moeiteloos aanpaste vertelling confronteert aan zijn verschillende verblijfplaatsen. Peter De Graef ons met drie De West-Vlaamse tongval is hem ver­ dolende personages in een trouwd sinds zijn jeugdjaren in Roe­ verlaten landschap. Zij selare. Nadien verzeilde hij in Ukkel, weten geen blijf met hun I waar hij zich kon verdiepen in de emoties. Toch onderwerpen Brabantse diversiteit. Tijdens zijn ze elkaar aan een grondig ingenieursopleiding in Leuven kreeg persoonlijkheidsonderzoek. hij de smaak helemaal te pakken, De ontmoetingen monden vooral dan op de luidruchtige en uit in een catastrofe. De vaak babelse studentenrevues. Sinds meest problematische hij is uitgeweken naar Hoboken praat figuur hangt zich op. Hij hij zonder fout zowel beschaafd als vond nooit liefde of erken­ ongepolijst Antwerps. ning, zelfs niet toen hij In 'De kleinkunstcollectie, deel X' gaat zich uitgaf voor een hij nog feller tekeer dan op zijn onmisbaar figuur. recente, gelijknamige CD, uitgegeven Belgische prinses. De ondergang van 'De drie mannen van Ypsi­ door Eufoda. Renault-Vilvoorde krijgt een cynisch lanti' is een coproductie Na de neuzelige, onhandige maar verlengstuk in het perspectief van de van De Stichting en Toneel­ enthousiaste parodie op Jan de Wilde, superwinsten van twee telefoonmaat­ groep Hollandia. Bloedern­ vergrijpt hij zich aan Raymond van schappijen, die slimme campagnes 14 stig leggen de protagonisten hun het Groenewoud. In onvervalste voeren om het overbodig praatver­ kwetsbare ziel bloot. Ze zitten blijk­ volkstaal treedt hij in het voetspoor keer via babbelboxen en meeneem­ baar zo diep in de put dat ze hun van Wannes van de Velde, Walter de apparaten op te drijven. relativeringsvermogen volledig heb­ Buck en Willem Vermandere. De Hoste borduurt ook voort op de the­ ben verloren. Nadat Peter De Graef hommage aan Amsterdam door Kris ma's uit zijn vorige shows. De parle­ vroeger zijn toeschouwers om zijn de Bruyne krijgt een venijnig staartje mentaire onderzoekscommissies blij­ vingers wond met verrassende, door zijn kritiek op het vrije drugver­ ken maar een doekje voor het bloe­ humoristische uitschuivertjes, opteert keer. 17 chansonniers uit Noord en den. Schandalen kunnen immers niet hij nu voor bittere ernst. Hij analy­ Zuid werpt hij sarcastisch of onbe­ worden uitgeroeid. De media doen er seert de afgrondservaring, niet vanuit kommerd de handschoen toe. Maar nog een schepje bovenop. Of gaan

het standpunt van de therapeut, maar I als gerenommeerde stemmenrover zelf op ontdekkingstocht. Hoste geheel opgeslorpt door het verdriet wint hij toch het pleit. speelt advocaat van de duivel en van de lijdende mens. woelt met uitdagende grappen in de Première: Westrand, Dilbeek op stinkende beerput. Dilbeek, CC Westrand op 27 vrijdag 28 november om 20u30; november om 20u30 (02/466 20 30) Res.: 02/466 20 30. 'Geert Hoste: Ja' Premièrereeks: 20, Vorst, Ten Weyngaert: 12 december 21 en 22/1 I in CC Strombeek­ om 20u30 (02/347 1686) Bever. Ook op 18 en 19/12 in CC EINDE]AARS Dilbeek. CONFERENCE KLEINKUNST TONEEL Geert Hoste live Dirk Denoyelle Top Dogs persifleert De rand krijgt de primeur van Geert Hoste's eindejaarsconférence. Als In de jaren negentig zijn de hogere Politici voelen zich verontwaardigd of geoefend spiritist zal hij contact zoe­ bedrijfskaders ('Top Dogs') niet lan­ gevleid als hun stem door Dirk ken met Lady Di in het vagevuur. Hij ger onaantastbaar. Macht is even ver­ Denoyelle wordt geïmiteerd. Klein­ zal haarfijn uitleggen hoe een gankelijk als het leven zelf Frustraties kunstenaars reageren behoedzarner geschorste SM-rechter slaande ruzie na het verlies van inkomen en status

op hun podiumcollega. Zij worstelen I kreeg met justitie. Ook komen we dienen nochtans verwerkt te worden. met enkele principiële vragen. Ver­ meer te weten over de amoureuze Outplacement-bureaus beleven daar­ minkt of parodieert hij hun poëtische uitstapjes van een huwbare prins en om gouden tijden. In dit sociaal teksten? Waarom bedenkt hij trou- de militaire ambities van een stoere, drama van Widner worden ideologi­ I .. N N D

schreeuwt niet zelden om zijn aan­ wezigheid op te dringen. Sinds het ontstaan van de rock and roll worden ook de podia geregeld bevolkt door schreeuwlelijkerds. Overdreven gelui­ den hebben niet alleen iets opdringe­ rigs; ze stemmen ook tot nadenken. In 'Goede Liekes' ontbreken de ver­ wijzingen naar de gesuggereerde tele­ visie-seksuologe niet. De rode draad wordt echter gevormd door absurdis­ tische verhalen en satirische chan­ sons. David Dermez schuwt voor de hand liggende grappen. Koningen en ministers worden royaal gespaard, en tooghumor is er niet bij. Nog voor hij afstudeerde aan de Her­ man Teirlinck Studio blonk hij al uit in het 'Trappelend Talent' -circuit van de Federatie der Vlaamse Culturele Centra. Op het Humorologie-festival sche uitspraken vermeden en staat van Marke sleepte hij vorig jaar de herkenbaarheid centraal. Het hele pers- en de publieksprijzen in de economische systeem ligt aan de wacht. basis van deze onophoudelijke uit­ stoot van arbeidskrachten op alle CC Strombeek-Bever: 6 december hoeken voor een steeds meer genuan­ 15 niveaus. Auteur Urs Widmer behaalde om 20u 15. ceerde boodschap? Het Antwerpse ---- in Mülheim met dit op de actualiteit Info: 02/263 03 43. gezelschap De Roovers brengt twee geïnspireerd scenario de toneelprijs Galmaarden, Baljuwhuis: 21 februari klassiekers van de Elisabethaanse voor het beste Duitstalige stuk. Tot 14 om 20u. toneelauteur op één avond. 'De koop­ december loopt het in het Brusselse man van Venetië' en 'Othello' behan­ KVS, in een regie van Franz Marijnen. i delen beide de thematiek van de Omdat het stuk in zijn oerversie is vreemdeling. De Jood en de Moor toegespitst op de Zwitserse stad gelden als archetypische misbe­ Zürich, werd het door Geert van deelden in een protectionistische Istendael niet alleen vertaald, maar samenleving. ook aangepast aan Brusselse omstan­ Waarschijnlijk wilde Shakespeare zelf digheden. geen pleidooi houden voor verdraag­ Vanuit de rand worden door de KVS zaamheid. Hij leidde immers een in samenwerking met de cultuurafde­ kleinburgerlijk, afgeschermd bestaan. ling van de VTB-VAB gratis theater­ De Britse auteur Edouard Bond ont­ bussen ingelegd op 5 december. dekte heelwat racistische trekjes in zijn oeuvre waarmee hij Shakespeare Tot 14 december in de KVS van zijn voetstuk haalde. Info: 02/21769 37. De Roovers zinnen in hun voorstel­ ling niet op wraak. Zij verkiezen de vraagstelling boven een moralistische CABARET benadering.

Goede Liekes CC Strombeek-Bever: 4 december om 20u15. De Scandinavische schilder Edvard Info: 02/263 03 43. Munch beeldde de schreeuw uit als TONEEL een wijd opengesperde mond, die het I Ludo Dosogne gezicht akelig vervormt. Cabaretier Shakespeariaanse David Dermez schetst in zijn tweede vreemdelingen theaterproductie de geschiedenis van de schreeuw. De kermende zuigeling Was Shakespeare een doordrammer, drukt er zijn drang naar geborgen­ die zichzelf voortdurend herhaalde) heid mee uit. De volwassene of ontdekte hij telkens andere invals­ ER ZIT MUZIEK IN DE RAND Ontmoeting met Brahms op de Groote rl• ng rond Brussel

De ring rond Brussel kennen muziek daarom niet zo toegankelijk we vooral van de dagelijkse voor het grote publiek: verkeersellende.Veel minder bekend is dat pianovirtuoos De allereerste noot · André De Groote dit jaar · Aridré De Gro~te is een internationaai . samen met het Vega Ensem­ gewaardeerd pianist. Ook zijn roots ·. ble voor de tweede keer die liggen gedeeltelijk in het buitenlánçL •...... ring rondreist met muziek Zijn Engelse moeder en Belgische van Johannes Brahms, die vader waren beide violisten. 'In de 100 jaar geleden overleed. familie stond altijd wel ergens een piano', vertelt De Groote. 'Het eerste Het was niet eenvoudig de pianist te contact met een instrument is enorm strikken voor een interview. De helft belangrijk, die allereerste noot. Dan André De Groote van zijn tijd speelt hij immers in het . kr·ij"i~ je de micr~be te pakken. In mijn buitenland. Maar de komende maan­ geval gebeurde dat al toen ik drie jaar iets heel anders dan een mooie stem den treedt hij meermaals op in eigen was, maar mijn ouders hebben mij hebben en goed kunnen zingen: land. André De Groote, Urszula Gor­ nooit echt in de richting van de niak, Viviane Spanoghe, Francis Orval muziek geduwd. Het is allemaal vrij De kick van het nieuwe en Walter Boeykens brengen dan in spontaan gebeurd: Een mijlpaal in de carrière van André 16 en rond Brussel 'De Ring van 'Ik heb al snel veel piano gespeeld en De Groote was ongetwijfeld de Brahms' , een reeks muzikale pareltjes vooral veel naar muziek geluisterd. In Koningin Elisabethwedstrijd, die hij voor piano en kamermuziek. de Angelsaksische muzikale opleiding 30 jaar geleden won. Momenteel In het Spaanse Zaragoza voerde de wordt veel aandacht besteed aan het heeft hij bijna de integrale sonaten­ pianist dit voorjaar al de werken van beluisteren van muziek. Voor mij is reeks van Beethoven op cd gezet. Blije Brahms voor pianosolo integraal uit. dat de beste manier om iets van ven er nóg uitdagingen? 'De grootste 'Brahms integraal spelen is veel ver­ muziek op te steken: kick krijgik nog altijd als ik mijn moeiender dan Beethoven' , vertelt tanden in iets nieuws zet. Ik heb André De Groote. 'Er zit minder evo­ Zonder zwoegen onlangs de Weense componist lutie in zijn werk. Misschien is zijn André De Groote staat sceptisch Korngold ontdekt. Verder zijn er flink tegenover de muziekopleiding in de wat plannen voor kamermuziek met Vlaamse academies. 'Er gaat teveel het Vega Trio: werken van Magnard en Brahms sur aandacht naar notenleer. Dat is een Alkan, bijvoorbeeld. Ik denk ook aan prima voorbereiding voor wie zanger Prometheus van Skryabin, een stuk Ie Ring de Bruxelles wil worden, maar wie later een in­ voor orkest met een belangrijke I,.e Ring de Bruxelles est surtout connu strument wil bespelen moet bijna pianopartij én lichtspel!' pour ses embarras de circulations quoti­ helemaal herbeginnen. Elk instrument Marleen Teugels diens. Peut-être sait-on moins que cette heeft immers zijn eigen ritme, année, Ie pianiste virtuose André De tempo, klankkleur en intonatie. Ik Groote fera pour la deuxième fois, en com­ heb me de notenleer eigen gemaakt . De ring van Brahms: pagnie de l'ensembleVega, Ie tour du Ring aan de hand van eenvoudige boekjes, het programma avec des oeuvres de Johannes Brahms, volgens het Engelse systeem. Het zat -Royale Beige, Watermaal-Bosvoor­ décédé iI y a juste 100 ans.Avec Urszula allemaal heel logisch in elkaar. In de, pianorecital André De Groote, Gorniak,Viviane Spanoghe, Francis Orval et korte tijd had ik de zaak door, zonder 23-11-97. Walter Boeykens, De Groote égrainera au dat ik daar echt op heb moeten -CC De Ploter, Ternat, kamermuziek­ cours des prochains mois, à Bruxelles et zwoegen: concert door Vega, Walter Boeykens dans la périphérie, sous Ie titre 'De Ring van Toen André De Groote op zijn zeven­ en Francis Orval, 12-12-97. Brahms', un chapelet de perles musicales tiende naar het Brussels conservatori­ -CC De Papeblok,Tervuren, pianore­ pour piano et orchestre de chambre du um ging, moest hij een examen cital André De Groote, 24-1-98. célèbre compositeur allemand. notenleer afleggen. Hij raakte amper -Baljuwhuis, Galmaarden, kamermu­ La carrière du pianiste De Groote a incon­ met de hakken over de sloot, maar ziekconcert Vega Trio, 27-2-98. testablement .été marquée de manière déci­ mocht toch aan zijn pianostudies -Concert Conservatorium Brussel, sive par Ie Concours Reine Elisabeth qu'il a beginnen. 'Nu zou dat niet meer luk­ 12-3-98. remporté il y a 30 ans. A I'heureactuelle, ken en dat is jammer', meent De -CC Den Blank, Overijse, kamermu­ ayant, entre autrès, enregistré presque Groote. 'Een instrument bespelen is ziekconcert Vega Trio, 25-4-98. I'intÉlgrale des sonates de Beethoven sur CD, iI est toujours à la recherche de nou­ veaux défis. Milieuvereniging Zenne en Zoniën 25 jaar ren betekende voor ons toen concreet Don Quichot W"ordt het conserveren van landschappen of oude gebouwen. Eigenlijk waren we verwant met Don Quichot; onze onderhandelingspartner windmolens waren de gemeentehui­ zen, onze wapens de pen, het woord De Streekvereniging Zenne 'Zonder Zenne en Zoniën zou de en de actie. De politici van toen ston­ en Zoniën is 2S jaar jong en streek er zeker anders hebben uitge­ den aanvankelijk zeer wantrouwig vierde dit onlangs feestelijk zien. Onze milieuvereniging wist de tegenover ons, maar stilaan groeiden in de Herisemmolen in uitdijende verstedelijking van de we uit tot vaste onderhandelingspart­ Alsemberg. Zenne en Zoniën afgelopen jaren toch binnen de per­ ners met autoriteit. Het was immers was één van de pioniers in ken te houden in de Zennevallei. nog nooit eerder gebeurd dat een Vlaanderen op het vlak 'van . Zonder Zenne en Zoniën hadden we vereniging van onbaatzuchtige vrij­ gestructureerde milieuorga­ nu een satellietstad gehad op Zeven­ willigers dossiers kende, argumenten nisaties.Wat vooral merk­ borren en langs het Hallerbos, een aanreikte, en vooral veelvuldig in de waardig was in de Zenneval­ Europaneum op het domein van media kwam', vertelt Fernand Van lei, was dat plots mensen uit Groenenberg in Gaasbeek, een mega­ Hemelrijck. verschillende buurgemeen­ verkaveling in het Frankveld in Beer­ ten eendrachtig gingen sel en in de Kluts in Alsemberg, de Verlanglijstje samenwerken aan de verbe­ Meigemheide zou uitgezaveld zijn, Tijdens de academische zitting voor tering van het leefmilieu en Pepingen zou een breekwerf hebben 25 jaar Zenne en Zoniën werd de de woonomgeving in de en op de plaats van de Boesdaelhoeve stichter plechtig opgenomen in de streek tussen Rode en Halle, in Sint-Genesius-Rode zouden buil­ zonder binding met één of dings staan.' andere politieke partij. 'In de Zennevallei 17 Zelfbewuster hielden we de Fernand Van Hemelrijck, stichter van de streekvereni­ uitdijende ging Zenne en Zoniën en verstedelijking huidig voorzitter van het Davidsfonds, moet niet lang binnen perken' zoeken om een lijstje met wapenfeiten uit zijn geheugen op te diepen. Orde van de Ridder van de Groene 'De grootste verwezenlijking Gordel voor zijn bewezen diensten. van onze streekvereniging is Zenne en Zoniën kende deze onder­ wellicht dat de regio tussen scheiding eerder ook al toe aan luc Zenne en Zoniën door onze d'Hoore voor de bescherming van acties voor een groene en het Frankveld in Beersel en aan Marc Vlaamse streek zelfbewuster is Galle voor de bescherming van geworden, dat men hier niet Zevenbronnen in Sint-Genesius-Rode. meer klakkeloos de invloeden 'Na 25 jaar kan Zenne en Zoniën nog vanuit Brussel aanvaardt en altijd niet op beide oren slapen, ook dat politici in hun beslis sin ­ al zijn de strijders van het eerste uur gen veel meer dan vroeger inmiddels wat vergrijsd en is er rekening houden met de behoefte aan jong en nieuw bloed. eigen identiteit van de regio', De komende jaren zal de klemtoon voegt voorzitter van de vooral worden gelegd op het behoud Streekvereniging Roger van het Vlaams karakter van de streek. Swaelens er aan toe. Daarnaast ijveren we voor meer 'In het begin van de jaren sociale huisvesting, een beter open­ zeventig werd het voor een baar vervoer en is er nog werk aan de aantal mensen van zeer divers winkel inzake ruimtelijke ordening', Dat de streek tussen Zenne en Zoniën nog groen pluimage duidelijk dat er iets besluiten Fernand Van Hemelrijck en is, is mee de verdienste van de gelijknamige moest gebeuren wilden we onze Roger Swaelens. streekvereniging, zoals hier in het Waterloos Veld streek voor grote megaprojecten IDH in Sint-Genesi us- Rode waar verkaveling een behoeden en zijn groen karakter laten mooi landschap bedreigde. behouden. Dat er iets moest verande- ZONDER OMWEGEN

UITWEG VOOR

Zo gaat dat als ik langs de zijn verplaatsingsgedrag ring rond Brussel wil passe­ ONDERWEG rationaliseren, het navenant ren: het is altijd met vertra­ zijn leven en werk goed en ging arriveren, in dit geval gezond organiseren. bij het vertrekpunt van deze Hoe lang is de ring rond Brussel? Ik weet het Hoezo? Lees daartoe Uitweg, column 'Zonder Omwegen'. niet. Daarom haal ik uit Uitweg,'het blad voor splinternieuw, tweemaan­ een betere mobiliteit' van de Vlaamse Gemeen­ delijks, gratis, mee te pik­ Om te beginnen wilde ik schap, het telefoonnummer van het Mobiliteits­ ken in bijvoorbeeld uw immers, omdat het blad bureau Vlaams-Brabant en draai het. Het blijkt gemeentelijke bibliotheek. Uitweg me tot nadenken achterhaald. Op het nieuwe nummer kom ik na stemt, het volgende bereke­ doorverbindingen niet terecht bij het bureau In zijn nummer 1 bericht nen. Ik leg wekelijks met maar wel bij de cel Mobiliteit, afdeling Wegen, het blad ook over 'het mijn auto een drie- à vijf­ werknemer Vandenbroeck. Hij weet me te zeg- bedrijfsvervoerplan' . Dat is honderd kilometer af. Daar- gen dat de ring een 57 kilometer lang is. een aanpak die in de mode mee rijd ik iedere week komt en waarbij een zo'n 5 à 9 keer rond de bedrijf uitzoekt hoe zijn hoofdstad, waarrond de ring een 57 werknemers zich het best kunnen ver­ kilometer lang is. Dat is in deze tijd plaatsen van en naar het bedrijfsge­ 18 van mobiliteit een redelijk verplaat­ bouw. De uitkomst van die hele ope­ singsgedrag voor een kostwinnende ratie moet zijn dat elke werknemer volwassene. een print krijgt die uiteenzet hoe hij zijn verplaatsingsgedrag naar en van Uitweg inspireert me tot die bereke­ het werk het best kan organiseren, al ning met het bericht dat alle Vlamin­ autorijdend, meerijdend, treinreizend, gen samen met hun auto, fiets of te tramnemend, fietsend, stappend of voet dagelijks een 187 miljoen kilo­ onderweg overstappend van de ene meter afleggen. Daarmee rijden, fiet­ manier op de andere. sen en stappen ze iedere dag zo'n Ik stel mij die aanpak voor als de 5000 keer rond de aarde. Dat waan­ onvolprezen NMBS-treingids Ariwin zinnig gehol rond de wereldbol is bij Blijft het verplaatsingsgedrag van alle in mijn computer (die mijn treinrei­ nadere berekening een even redelijk Vlamingen in het algemeen en de zen uitstippelt op dagen dat ik ergens verplaatsingsgedrag als het mijne. randbewoners in het bijzonder ook anders dan in Leuven moet zijn), Deel die 187 miljoen kilometer door inzake richting even redelijk als het maar dan uitgebreid tot alle vervoer­ de 5,5 miljoen mobiele Vlamingen en mijne? Nee natuurlijk, want zo ja, middelen en beperkt tot één eind-en­ bekom zo de aannemelijke 34 kilo­ zouden de Belgische wegen in het vertrekpunt. Bedrijven worden vol­ meter die een Vlaming dagelijks algemeen en de ring rond Brussel in gens Uitweg terzake geholpen door aflegt. het bijzonder honderden filerijders en zo'n 'Mobiliteitsbureau' , op voor­ druktemakers minder tellen. En zou­ waarde natuurlijk dat ze het om te Het redelijkste aan mijn verplaatsings­ den zich minder problemen van beginnen telefonisch bereiken. gedrag is echter geen kwestie van beweeglijkheid stellen. En zou 'het Het inspireert me. Ik ga naar analogie afstand, maar wel van richting. Ik leg blad voor een betere mobiliteit' niet van het bedrijfsvervoerplan een die wekelijkse kilometers niet af door alarmerend 'Uitweg' maar kalmerend gezinsvervoerplan opstellen. De vaste werkelijk rond Brussel te draaien, 'Onderweg' heten. en losse verplaatsingen van vader, maar door Brussel de rug toe te keren Toch zou het onredelijk zijn te beplei­ moeder, zoon 1, zoon 2, dochter in en Brabantse binnenwegen te berijden ten dat de randbewoners Brussel de kaart brengen en uitkienen hoe elk naar Leuven, waar ik werk. Zo onttrek rug toekeren en de Vlamingen zich van ons zich het best en gezondst kan ik, randbewoner, me aan de aantrek­ over binnenwegen verspreiden. De verplaatsen, prijzen inbegrepen. Wie kingskracht die Brussel op ons, rand­ aantrekkingskracht van Brussel, ande­ weet zal de Vlaamse Gemeenschap bewoners, uitoefent. Dat is goed en re grote steden en allerlei centra is zo'n goede wil aanmoedigen door gezond, zowel voor mij, die over rus­ sterk. En niet iedereen kan zoals ik zijn mobiliteitsbureaus van de bedrij­ tige wegen rij, als voor het Belgisch een andere richting inslaan, de eigen­ ven tot de gezinnen uit te breiden. wegverkeer, dat een filerijder en druk­ zinnige toer opgaan. Alhoewel, noch­ temaker minder telt. tans, desondanks: iedereen kan wél Brigitte Raskin ATELIER HELEN KELLER EN PROGEBRAILLE BUNDELEN KRACHTEN Visueel gehandicapten op hun wenken bediend

Het Atelier Helen Keiler in voor slechtziende leerlingen. De boe­ zoiets heel eenvoudig. Ook voor stu­ Zellik zet al 16 jaar lectuur ken worden op maat gemaakt van de denten die nog snel even een hoofd­ om in een aangepaste vorm oogaandoening. Daarbij kan de per­ stuk willen herhalen, is deze techniek voor blinden en slechtzien­ soon in kwestie kiezen uit verschil­ geen overbodige luxe.' den. Dit jaar bundelde het lende interlinies en spatiëring tussen atelier voor het eerst de de letters. Het Keller-instituut krijgt Vrijwilligers krachten met de vzw Proge­ een vergoeding van het ministerie Bij het Atelier Helen Keller werken braille, die eveneens 'lectuur' van onderwijs per geproduceerd 33 mensen. Het grootste gedeelte is voor blinden aanmaakt. Het boek. werkzaam in Zellik. Het overige per­ Atelier Helen Keiler heeft soneel bestaat uit studiomeesters vanuit de Vlaamse randge­ Technische snufjes voor audio-opnamen in Leuven, meente Zellik een grote uit­ De productiecentra maken gretig Laken, Mechelen en Zellik. Bij de vzw straling naar de rest van gebruik van de technologische voor­ Progebraille zijn 11 mensen werk­ Vlaanderen. Het atelier telt uitgang. Het Atelier Helen Keller zaam in de audiosector in Hasselt en maar één gelijkaardig broer­ werkt bijvoorbeeld mee aan een 5 in de braille-afdeling. tje, in Brugge. Een gedeelte van de vaste medewer­ kers is zelf blind en verbetert vooral De samenwerking tussen de vzw's Ten behoeve van de visueel braille teksten , die zeker voor studie­ 19 Progebraille en Helen Keller kwam er gehandicapten is RandKrant materiaal foutloos moeten zijn. Yoor op initiatief van de overheid. Sinds­ nu ook beschikbaar op cassette. het inlezen van boeken of tijdschrif­ dien wandelen de vzw's door het Geïnteresseerden kunnen recht­ ten en het intypen van teksten, zijn leven met de naam 'productiecentra streeks contact opnemen met de productiecentra voortdurend op partners in de lectuurvoorziening' . het Atelier Helen Keiler, tel. zoek naar vrijwilligers. 'Wie wil Een mondvol, die de lading van de 02/466 94 40 of met de redactie, voorlezen, moet wel een stemtest activiteiten dekt. Beide vzw's leveren tel. 02/460 45 12. ondergaan', legt Adeline Yalkenborg een gelijksoortige productie. De ver­ uit. 'Het werk gebeurt op vrijwillige schillen zitten vooral in de doel­ basis, maar daar staat studio-ervaring groep. De vzw Progebraille zet uit­ internationaal project waarbij audio­ tegenover. Teksten thuis intypen op sluitend tijdschriften en boeken voor opnames worden gemaakt met een een diskette die wij daarna omzetten volwassenen (behalve het tijdschrift pc op een soort cd-rom-schijfje. Dit in brailleschrift, is eveneens moge­ 'Bokkensprongen', dat voor kinderen product biedt heel wat voordelen lijk.' De productiecentra werken is bestemd) om in braille of audio. voor visueel gehandicapten. Het alleen op aanvraag. De blindenbiblio­ De vzw krijgt subsidies van het schijfje kan worden afgespeeld op theken zijn natuurlijk vaste klant. ministerie van cultuur. een eenvoudig te bedienen toestel Daarnaast staat het instituut open Het Atelier Helen Keller spitst zich (PlexTalk), dat onafhankelijk van een voor ieder visueel gehandicapte die toe op lectuur in braille, audio of op computer functioneert. Het apparaat om het even welke lectuur nodig diskette voor leerlingen in het ziet er niet ingewikkelder uit dan een heeft. Dat kan gaan van het omzetten gewoon onderwijs. Het instituut spe­ cassetterecorder. De gebruiker kan van een handleiding van een micro­ cialiseerde zich eveneens in de pro­ het tempo van het gesproken woord golfoven over een rekening uittreksel ductie van boeken in grootletterdruk aanpassen, een digitale bladwijzer tot een breipatroon. De blindenbibli­ tussen de tekst plaatsen en otheken niet meegerekend, doen zonder al te veel moeite van jaarlijks ongeveer 80 individuen een het ene naar het andere beroep op de diensten. hoofdstuk verspringen. 'Yoor­ AnVan Hamme al dat laatste is een hele stap voorwaarts', zegt directrice Adeline Yalkenborg die zelf Wie zich geroepen voelt om als blind is. 'Een blinde die bij­ vrijwilliger bij het Keiler-instituut en voorbeeld wat wil terugvin­ Progebraille nuttig werk te verrich­ den in een kookboek, moet ten door teksten in te lezen of te momenteel de cassette voor­ typen, kan contact opnemen met en achteruit spoelen tot hij of de productiecentra, C. Van Malde­ zij het gewenste recept heeft­ renstraat 33, 1731 Zellik. gevonden. Met de PlexTalk is Tel: 02/466 94 40, fax: 02/466 92 86.

FOTO: RITA DA N EELS De dikste wulken van het land

De rand van het Zoniën­ omdat het glazen maatje zo al bijna Grote appetijt woud, zeker de eetstraat overliep. We kregen hier voor ons Porties met vijf wulken-van-het­ voor het kerkje van Jezus­ geld genoeg volume en meer dan model-']eannine' zouden eerlijk Eik, heeft veel lekkers te bie­ voldoende gewicht aan zeevruchten. gezegd ook al volstaan. 'Trop is den.Wij gingen daar, op het Deze Beenhouwersstraat van het teveel'! Hoewel, aan de twee wat 20 tweelandenpunt van Vlaan­ Zoniënwoud heeft als gereputeerde gammele tafeltjes naast ]eannines deren en het Brussels kraam, alsook in achteruit gelegde Gewest alsook tegelijk op Porties van vijf voorzetels van luxe- en andere auto's het driegemeentenpunt van zaten ware wulkfanaten zonder moei­ Tervuren, Overijse en wulken-van-het te complete porties te verorberen. Oudergem, onder de toepas­ Sommigen lieten zelf meegebrachte selijke neon van etablisse­ model-'Jeannine' zouden bokalen vullen waarmee ze stiekem ment 'Limit' aan de toog­ in hun voertuigen verdwenen om plank hangen 'Bij Jeannine' ook al volstaan daar schaamteloos de hoofdzonde Van Muylem, om staande van overdaad te bedrijven. Een paar aan haar stemmig met gas­ snoepers kwamen na verloop van tijd licht verlichte kraam wulken schransbuurt dan ook een dubbele zowaar hunkerend terug bij Jeannine te sappen en te smakken. reputatie hoog te houden: de kleinste om nog een portie te bestellen. mossels in het b~gin en de dikste Prachtig toch om de grote 'appetijt' Jeannine heeft haar zilveren jubileum wulken op het einde van de straat! van de eigentijdse woudmens te als 'karakolmadam' erop zitten. Ze We hadden hier, vergeleken met het observeren! handelt in wulken, aangevuld met hoofdstedelijk aanbod van de veel De herkomst van deze wulken bleef behoorlijk lekkere sandwiches en een kleinere' 1 2 voor 100 fr.', warempel voor ons een goed bewaard geheim, assortiment van gedroogde vissoor­ te doen met de giganten uit het rijk maar meestal komen de zeer grote ten: makreel, droge haring, bakvis, der wulken en het verorberen van exemplaren uit het noorden en de palingbuik, alsook gamba's, verse deze reuzendelicatesse verliep dan kleinere, malse uit het zuiden. Hollandse maatjes, kreukels en zee­ ook niet zonder slag of stoot. Het En of wij dat nu lekker vonden? Wel, kreeft. ']eannine-pour-Ies-intimes' heeft was warempel 'wij of de wulken' I in gastronomische noodsituaties als naar verluidt de dikste wulken van 't Aan de rand van het grote woud zijn deze snelt de taal van Goethe ons wel land. En dat hebben wij geweten, wij ridderlijk en geven ruiterlijk toe eens ter hulp met een diplomatisch: want na niet eens één portie eten en dat in deze strijd der titanen de wul­ "De/ikat! Sehr de/ikat!" drinken, kwamen wij er niet meer ken het van onze misplaatste bravou­ FD toe om te vragen: 'Kom ]eannine, doe re wonnen, want wij slaagden er niet ze nog eens vol'. in om dit heilig zevenvoud naar bin­ nen te werken. Na de vierde reuzen­ Wij betaalden voor twee porties Erop of eronder wulk aanriep ik de plaatselijke heili­ wulken, één sandwich met tonijn Er stond geafficheerd' 8 voor 100 fr.', ge: 'Heer, laat de rest van deze kelk en twee frisdranken: 340 fr. maar dat bleken er naar eigen zeggen aan mij voorbijgaan', want we wil­ Open op vrijdag, zaterdag, zondag van de kraamvrouwe slechts 7 te zijn. den ons nu ook niet ongemakkelijk en maandag van 15 uur tot De achtste wulk kon er niet meer bij eten. 2 uur 's nachts. MeIanie, de nieuwe (Go)diva van de pralines

'De Snoepjes van Melanie' aan de chocolade­ ofte 'Les Délices de Melanie', dynastie der Drap­ is een van de jonge succes­ sen. 'Want', zo ver­ volle telgen uit de Brusselse telt ons zijn dochter chocolademakerij. Hoewel, Melanie Draps, 'er sedert enige tijd kleeft daar­ waren geen manne­

op het waarmerk 'Made in lijke nakomelingen. FOTO: RI TA DA N EELS Flanders', want de ateliers Mijn vader vond van Melanie Draps werden dat chocolade maken een veel te dezelfde plaats en in hetzelfde decor overgebracht van de Over­ harde stiel was voor een vrouw.' waar ooit vader Draps zijn allereerste winningsstraat in Sint-Gillis Melanie werd kunstschilderes, maar Godiva-winkel buiten het fabrieksver­ naar de Brusselstraat in schoot in de schone kunsten niet echt kooppunt opende. Groot-Bijgaarden. hoofdvogels. In families als die van 'De Snoepjes van Melanie' werden Draps is chocolade blijkbaar als een echt succes met bestellingen van De naam Draps is op zich eigenlijk al bloed: het kruipt waar het niet gaan overal ter wereld. En winkeleigena­ verwant met snoepjes want hij leunt kan! In het midden van de jaren tach­ resse Nadine Flémal, een Waalse, leer­ 21 nadrukkelijk aan bij zoetigheden als tig begon het bij de inmiddels vol­ de inmiddels een aardig mondje drop, Droste, dragee ... om nog maar wassen geworden dochter Draps Nederlands. te zwijgen over de snoepers onder de duchtig te kriebelen. Dermate zelfs FD lakens. Maar wie in godsnaam is of dat ze besliste om haar oude droom was Draps? Wel, het waren de Drap­ toch te verwezenlijken en chocolatier te PriJS: 950 fr: per kg. sen die onder het label Godiva van de worden. Vader Draps hield aanvanke­ Een weetje: onder de 500 fr: voor Belgische chocolade een wereldwijde lijk het been stijf en had bovendien een halve kilo is als eindejaarsgeschenk smaakmaker maakten. Momenteel de productiemethodes met de merk­ aftrekbaar. bevoorraadt Melanie Draps via het naam Godiva verkocht. Brussels ver- Maar Melanie liet niet af en vader Zelfs kardinaal kooppunt in Draps, verwonderd over de late roe­ The new (Go)diva de hoofdste­ ping en de standvastigheid van zijn Dannee1s zwicht voor delijke Gré­ dochter, stemde er uiteindelijk mee of chocolates trystraat 27 in om haar een snelcursus kwaliteits­ 'De Snoepjes van Melanie' or 'The Sweets Melanies chocoladen land- en pralines maken te geven. Na amper of Melanie' of Melanie Draps is one of the kerkvorsten drie maanden had Melanie Draps de youngest and most successful offshoots of verleidingen van pralines stiel onder de knie en creëerde ze the Brussels chocolate-making sector. en andere haar eigen assortiment: 'De Snoepjes Moreover, it was her father who, under the chocoladen snoep. Op dit adres van Melanie' ofte 'Les Délices de Mel­ Godiva-Iabel, turned Belgian chocolate into bestelt Koningin Fabiola haar paasei­ anie'. a world-famous synonym for delicious tjes, geeft kardinaal Danneels aan temptation.When he sold the brand name Melanies chocoladen verleidingen toe Doorbraak to an American company, it seemed the en creëerde men ooit voor het Ze kreeg haar chocoladen verzinsels end of the chocolate dynasty. Father Draps bezoek van VS-president RonaId hier en daar wel verkocht, maar de believed the profession was too tough for Reagan de 'White House', een witte doorbraak zou er pas echt komen a woman, and he had no sons. But daugh­ praline waaraan First Lady Nancy ver­ toen Godiva-verkoopster Nadine Flé­ ter Melanie stood her ground, and ultima­ slingerd raakte. mal in haar chocoladezaak aan de tely received an intensive course in choco­ Brusselse Grétrystraat 27 het beroem­ late-making from her father.After scarcely Geen stiel voor een vrouw de merk wegens te duur aan de deur three months she had created her own Nadat vader Draps Godiva had uitge­ zette, om Melanie Draps met haar assortment: 'The Sweets of Melanie'. Which dacht, gerealiseerd en er ruim van artisanale productie een echte kans te have proved a great success: today, Melanie leefde om het merk vervolgens aan geven in het mekka van de chocolade Draps furnishes (among others) national de Amerikanen te verkopen, leek er dat de Vlaamse hoofdstad toch is. royalty and church dignitaries with marveI­ definitief een einde te zijn gekomen Bovendien, maar dat was toeval, op lous pralines and other chocolate candies. What are you waiting for? De eindeloze verscheidenheid van vaste planten

Een mooie tuin zonder vaste planten is praktisch ondenkbaar. Ze produce­ ren doorgaans een over­ vloed aan kleurige bloe- In Vlaanderen zijn sinds een goede men en variëren in hoog­ het tuinieren in het algemeen en de tien jaar een aantal gepassioneerde te tussen 5 centimeter en vaste planten in het bijzonder zo'n kwekers van vaste planten, één- en 3 meter. De tuinliefheb­ vlucht zouden nemen. Vandaag vor­ tweejarigen, rozen, groenten, enz. ber kan er naar hartelust men vaste planten echter zowat het 22 actief, die mee van het beste brengen mee combineren qua nec plus ultra in het tuinieren, als we van wat Europa op dit vlak te bieden kleur, hoogte en bloeitijd. tenminste een recent boek over 'De heeft. Ze hebben niet alleen een bij­ Dat gebeurt meer en nieuwe Europese tuin' mogen geloven zonder ruim assortiment dat elk jaar meer, want met de hoge (Nieuwe bloemen, nieuwe planten. nog uitbreidt, maar bovendien liggen vlucht die het tuinieren Een nieuwe beweging in de tuinar­ hun prijzen ver beneden de prijzen heeft genomen, zijn de chitectuur, van Michael King en Piet die men bvb. in Engeland of Frankrijk vaste planten opnieuw Oudolf, dat vorige maand verscheen voor vergelijkbare planten vraagt. Er prominent in de belang­ bij de Nederlandse uitgeverij Terra). is momenteel dan ook geen enkele stelling gekomen. 'Vaste planten zijn veel belangrijker reden meer om in het buitenland op geworden dan ze vroeger waren', zo zoek te gaan naar planten. schrijft de in Amsterdam wonende Engelsman Michael King. 'Voor een 1300 soorten 'Vaste planten zijn deel misschien omdat hun formaat Eén van die kwekers is Dirk De Swaef, binnen de perken blijft en ze dus van opleiding tuinarchitect, die een veel belangrijker gemakkelijker in een woonomgeving tiental jaren geleden samen met zijn geworden dan ze passen. Veel belangrijk~r is echter hun vrouw, tuinbouwingenieur Chris eindeloze verscheidenheid in vorm, Meersman, begon met een vaste plan­ vroeger waren' kleur en textuur, zodat er tot ieders tenkwekerij in Sint-Kwintens-Lennik, tevredenheid mee gecombineerd kan in het hartje van het heuvelende pot (o.m. verschillende Alliums, worden.' Pajottenland. Wat aanvankelijk herfsttijloos, cyclamen, winterako­ Iets wat Dirk en Chris De Swaef­ gewoon weiland was, is vandaag uit­ niet, Eremurus, Leucojum, sterhya­ Meersman zeker niet zullen tegen­ gegroeid tot één van de interessantste cint, enz.). spreken. vaste plantenkwekerijen van ons land. De overgrote meerderheid van die Paul Geerts Zijn assortiment telt ruim l.300 planten wordt eigenhandig gestekt, soorten vaste planten, waaronder een vertrekkend van een imposante verza­ De kwekerij van Dirk en Chris grote keuze aan Euphorbia's, Achillea, meling moederplanten die in de loop De Swaef-Meersman ligt in de herfstasters, geraniums, hosta's, een der jaren werd samengebracht en nog Illingenstraat 74 in 1750 Sint­ rijke verzameling klimopsoorten, een elk jaar wordt aangevuld. Kwintens-Lennik. U kunt er elke groot aantal siergrassen en varens. U zaterdag terecht van 8 tot 12 uur vindt er tevens een interessant assorti­ Binnen de perken en van 13 tot 15.30 uur. Een uitge­ ment waterplanten en voor de lief­ Toen Dirk en Chris De Swaef tien jaar breide catalogus in het Nederlands hebbers eerder een bescheiden, maar geleden begonnen met hun kwekerij, en in het Frans en kost 100 frank. boeiend assortiment bolgewassen in konden ze nog niet vermoeden dat Info: tel. 02/532 12 52 S ELGOED M RIE STERREN Poppen die net niet leven

In het Speelgoedmuseum in in handen van verzamelaars. Zijn Mechelen is tot eind maart poppen worden echter ook in de internationale top van beperkte oplages in vinyl op de markt hedendaagse kunstpoppen te gebracht door de Duitse poppenfabri­ zien met onder meer werk kant Götz, die een twaalftal interna­ van de kunstenaars Philip tionale kunstenaars onder contract Heath, Sabine Esche,Anne heeft.' Mitrani en Carin Lossnitzer. De drijvende kracht achter Sashapoppen die tentoonstelling is Marian­ 'Op de retrospectieve tentoonstelling ne De Vidts van het Spiegel­ in het Mechelse Speelgoedmuseum hof in Grimbergen. Dat is kun je duidelijk de evolutie zien in uitgegroeid tot hét centrum het werk van topartiest Philip Heath. van de ambachtelijke, artis­ Vooral de ontwerpen die hij maakt tieke poppen in Vlaanderen. van jongens getuigen van een enor­ me fijngevoeligheid. De homoseksu­ De Spiegelhofhoeve was vroeger aliteit van de kunstenaar is daar onge­ eigendom van de Heren van Grim­ twijfeld niet vreemd aan', aldus bergen. De huidige eigenaars Marian­ Marianne De Vidts. In 1965 bracht de ne en Jean Pol De Vidts maken er hun firma Götz in samenwerking met de levenswerk van om de hoeve en het domein in de oorspronkelijke staat te herstellen. De fraai gerestaureerde Het Spiegelhof in Werk van Philip Heath schuur is ingericht als polyvalente ruimte voor sociaal-culturele activi­ Grimbergen is beeld dient voor de kerststal in de teiten. 'Dat het Spiegelhof bekendheid uitgegroeid tot hét abdijkerk van Grimbergen. De abdij verwierf tot ver buiten Grimbergen is beeldt trouwens al vele jaren al dan precies omdat het als vertegenwoor­ centrum van de niet beschermde monumenten van de diger van Götz in België geregeld artistieke poppen gemeente uit als kerststal. 'In de kerst­ hedendaagse designpoppen tentoon­ stal zullen levensechte poppenkinde­ stelt', vertelt Marianne De Vidts. 'De in Vlaanderen ren de pasgeboren Jezus komen vzw 't Hoff te Spieghel stelde vijf jaar begroeten: Indianen uit het Andesge­ geleden het werk tentoon van de toen artieste Sasha Morgenthaler haar eer­ bergte, meisjes uit het Oosten, zwarte nog onbekende Britse poppenont­ ste designpop op de markt. Aan de in kinderen uit Afrika en bewoners van werper Philip Heath. Deze begaafde serie gemaakte poppen werden inder­ Japan, China en Alaska. Met deze ontwerper is thans één van 's werelds tijd al hoge eisen gesteld. Tussen artistieke poppen uit alle windstreken grootste poppenkunstenaars. Het ori­ 1986 en 1994 werd de productie willen we een nieuwe, wereldwijde gineel werk in porselein is uiteraard ervan stopgezet. Eind 1994 tekende dimensie geven aan het kerstgebeu­ de firma een contract met de erfgena­ ren.' men en bracht een nieuwe generatie Gerard Hautekeur Sasha-poppen op de markt. In het Speelgoedmuseum in Mechelen Voor meer informatie over de ten­ wordt niet alleen die nieuwe collectie toonstelling in Mechelen en het getoond, maar ook de verschillende bezoek van Sinterklaas tijdens de oude exemplaren die in het bezit zijn laatste twee weekends van novem­ van het museum. ber: Speelgoedmuseum, Nekkerspoel 21, 2800 Mechelen, tel. 015-55.70.55 Kerststal of bij het Spiegelhof, Hof ter Weer­ Marianne De Vidts verklapt nog dat destraat 95, 1850 Grimbergen, de Spiegelhofhoeve dit jaar als voor- tel. 02-269.90.0 I G A s T E N B o E K

vanuit het raam zie ik de bladeren Taal als ideaal vlammend rood en geel worden in de herfst en in de lente is er telkens Toen ik in mijn laatste jaar aan de kiezen: een carrière als advocaat in de weer die magische week waarin de Universiteit van Wisconsin studeerde, VS of een onbekende toekomst in natuur losbarst in een zee van groen. volgde ik een cursus middeleeuwse Europa. Het lot besliste en deze keer De sterke internationale aanwezigheid geschiedenis. Op een mooie dag zei in de gestalte van een bijzondere Bel­ en de vriendelijke inwoners maken de professor, een eerbiedwaardige gische vrouw. bovendien dat je je hier snel thuis­ geleerde voor wie ik erg veel bewon­ WH Auden zegt, 'between the chances, voelt. dering had, droogweg: 'als je een choose the odd', en dus stond ik op een echt intellectueel leven ambieert, dan morgen aan de voordeur van die bij­ moet je natuurlijk de Franse en de zondere vrouw in Sint-Genesius-Rode Duitse taal beheersen. Deze niet met twee koffers en een paar dozen bepaald politiek correcte uitspraak met boeken. Sindsdien woon ik hier wilde niet meer uit mijn hoofd, al als 'resident olien' en werk ik thuis als kon ik onmogelijk vermoeden dat ze vertaler. ook mijn toekomst zou bepalen. Duits en Frans kennen werd mijn Aangename omgeving ideaal. Voor een naïeve jongen uit de Vertalen is de perfecte job voor Midwest die nog nooit een voet in 'teleworking' of thuiswerk. Al wat je Europa had gezet, leek dit ideaal nodig hebt is telefoon, fax, modem extravagant, om niet te zeggen en een computer. Thuis werken als 24 absurd. Desalniettemin pikte ik een freelancer biedt heel wat voordelen: paar weken later een Duitse gramma­ geen files, geen baas, geen 'kantoor­ tica op en begon te lezen. 'Double Dutch' Transatlantisch gependel 'Between the chances, Tijdens mijn eerste jaren in België Al snel bleek dat ik nooit snel genoeg heb ik het grootste deel van mijn tijd vorderingen zou maken, tenzij ik choose the odd' besteed aan het leren van en het wer­ echt naar Duitsland ging. En zo begon ken met de Franse taal, om zo einde­ een vrij chaotische periode van tien cultuur' en je kiest je eigen uren. Je lijk mijn lang gekoesterd ideaal te jaar transatlantisch gepende!: ik hebt veel meer vrijheid dan een verwezenlijken. Maar al snel daarna studeerde rechten in de VS terwijl ik bediende maar je moet je werk wel begon ik Nederlands te leren. Toen zo vaak mogelijk naar Europa kwam. echt graag doen want niemand zit vorig jaar het politiek vuurwerk in In de jaren tachtig verbleef ik onder achter je aan als je eens geen zin België losbarstte, ging ik de gebeurte­ meer in Berlijn, Hannover, Hamburg hebt. Voor mij is dat nooit een pro­ nissen van dichtbij volgen in wat ik en Bremen waar ik - 0 ironie - heel bleem geweest omdat ik van mijn de meest informatieve en onderzoe­ wat tijd doorbracht in het Institut werk houd. kende media vind: TerZake, Humo en Fronçois. Ik woon en werk graag in een aange­ De Morgen, een dagblad waarvan het Aan het einde van het decennium had name omgeving en wat dat betreft is lezen deel uitmaakt van mijn dagec ik mijn diploma rechten op zak én Sint-Genesius-Rode perfect. Ik lijkse routine. sprak ik vloeiend Duits. Nu moest ik beschik over een bureau 'with a view', Het liefst vertaal ik nu uit het Neder­ lands en hoewel ik het momenteel goed kan lezen en begrijpen, was mijn kennis tot voor kort overwegend A lucky man in During the 1980'5. the American John passief Daarom heb ik mij in septem­ .Sint-Genesius-Rode Blazek begari taking every possible ber ingeschreven in de GLTT-school occasion to interrupt his law studies in in Rode waar ik mij, onder de wel­ the USA and live in Europe. intent upon realising his dream of learning several willende blik van onze uitstekende European languages. Gradually, he began feeling more at home on this side of the lerares, uitsloof om geen 'double Duteh' Atlantic, and the die was cast when, at the end of the decade. fate introduced him te praten. Een van de problemen van to anextraordinary Belgian woman from Kortrijk who has been his partner ever de Engelstaligen die hier Nederlands since. He cheerfully abandoned plans for a law career in the States, and since that willen leren, is dat zoveel Vlamingen time they have lived together in Sint-Genesius-Rode, wh ere he works at home as zo goed Engels spreken zodat je voor a freelance translator. He loves his work, because foreign languages are his passion, je het weet weer Engels praat. Ik but he also appreciates the freedom which comes with being an independent pro­ hoop dat ik daar tegen volgend jaar fessional. Rode, with its magnificent Zoniënwoud, offers a perfect setting for aan kan weerstaan! 'teleworking'. He began learning Dutch several years ago, and is currently taking a John Blazek course 6 hours a week to improve his speaking ability.