SECONDANT#6 Tijdschrift van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid december 2012 | 26e jaargang | www.hetccv.nl

POLITIE DOET MEER DAN OPSPOREN ANNEMARIE JORRITSMA, VOORZITTER VNG, OVER DE NATIONALE POLITIE RELSCHOPPERS IN HAREN | AGRESSIE TEGEN WINKELPERSONEEL

› Naar inhoudsopgave Volgende pagina › 2 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 3 Inhoud Redactioneel POLITIE- GEDROOMDE VEILIGHEID STERKTE Politiewetenschappers en criminologen hebben in de greep is van een ‘veiligheidsmythe’. In dit door de jaren heen een ware schat aan kennis opge- nummer van secondant beschrijft hij enkele De Nederlandse politie is harder bouwd over wat werkt en wat niet werkt in de veilig- belangrijke bevindingen uit zijn boek De veiligheids- gegroeid dan andere Europese heidszorg. Die kennis strekt zich ook uit tot de mythe. Onderdeel van de mythe is dat politici ons korpsen. In vergelijking met de sleutelrol die de politie daarbinnen vervult. een utopisch veilige toekomst beloven. Allerlei l anden om ons heen, mogen we mis verstanden die omtrent politie en justitie dan ook niet klagen over de totale Dat deze kennis voorhanden is, is maar goed ook. bestaan, helpen daarbij niet. In zijn boek ont- Aan onze veiligheid wordt immers een almaar maskert De Koning er enkele, waaronder de aan- 6 Crimi-trends politiesterkte. Maar de vraag is of groeiend belang toegedicht. In dit tijdschrift heb- name dat blauw op straat helpt tegen criminaliteit. die capaciteit goed wordt ingezet. « ben wetenschappers die ontwikkelingen in de Waarom een misverstand? Onderzoek heeft veiligheidszorg aandachtig volgen, daar meermaals namelijk geen verband kunnen aantonen op gewezen. Beatrice de Graaf kwalificeerde veilig- tussen het aantal politiemensen in een land heid bijvoorbeeld als een “dominant maatschappe- en de crimi naliteitscijfers. lijk ordeningsprincipe” (secondant, nr. 3-4, 2012). Hans Boutellier wond er al eerder geen doekjes om: Het gaat natuurlijk niet om het aantal politie- veiligheid was het “dominante vraagstuk in onze mensen per se. Wat telt, is hoe de politie wordt samenleving” geworden (secondant, nr. 3-4, 2009). ingezet. Dat is bepalend voor een effectieve Onze tijd kent in zijn ogen een utopisch verlangen (politiële) veiligheidszorg. In de publicatie Evidence 14 30 42 naar veiligheid. Mensen willen een maximale veilig- based policing wezen Peter Versteegh en anderen NATIONALE POLITIE RELLEN IN HAREN Bedrijfsleven heid. Tegelijk willen zij alle vrijheid hebben om te bijvoorbeeld al op de goede resultaten die in Haag- INTERVIEW Annemarie Jorritsma, Een rellende menigte zorgde voor GEWELD IN DETAILHANDEL doen waar ze zin in hebben. Dat wringt natuurlijk. landen zijn geboekt dankzij de combinatie van voorzitter VNG: “We moeten voorkomen grote schade in Haren. Kennis van REPORTAGE Betrapte winkeldieven Boutellier noemt dat de ‘veiligheidsutopie’. informatiegestuurde politie, probleemgericht dat de politie uitsluitend justitieel gaat groepsdynamische processen kan ons gedragen zich vaak agressief. Om het werken en burgerparticipatie. Er is zó veel kennis optreden.” « helpen de ontsporingen te begrijpen. « probleem aan te kunnen pakken, moeten Bart de Koning – die op verzoek van het programma over effectieve veiligheidszorg beschikbaar. winkeliers wel aangifte doen. « Politie & Wetenschap misverstanden onderzocht Het kan geen kwaad dat hier nog maar eens te rondom de veiligheidszorg – stelt nu dat Nederland herhalen. << Alfred Hakkert 20 34 Vaste rubrieken Werkvloer DONKERE-DAGENOFFENSIEF 25 JAAR PREVENTIEPRIJS INTERVIEW Paul van Musscher, politie 03 Redactioneel « FOTOSERIE Inmiddels is de Hein Haaglanden: “We organiseren meer 04 Snippers « Roethofprijs 26 keer uitgereikt. Aandacht preventieve activiteiten in de periode dat 48 Column « voor burgerparticipatie en jongeren inbrekers intensiever bezig zijn.”« 49 Buitenlandse berichten« kenmerkt veel winnende projecten. « 50 CCV-nieuws« 38 51 Colofon« 26 SLACHTOFFER- EN DADERSCHAP 52 Het Nabeeld « SPANNINGEN IN DE BUURT Jonge slachtoffers van grof lichamelijk Veel buurten kampen met spanningen geweld vormen een kwetsbare groep. tussen bewoners, bijvoorbeeld door Goede hulp kan de kans verminderen dat zichtbare overlast. Benaderbare ze weer slachtoffer worden of zelf ont- professionals, zoals buurtregisseurs, sporen. « kunnen een sussende rol spelen. «

Hulpverlening, bijvoor- beeld als er een ongeluk Omslagfoto: Blauw op straat, is gebeurd, is een of basispolitiezorg, vormt de belangrijke hoofdtaak grootste categorie bij de politie van de politie / foto: / foto: Liesbeth Dingemans. Liesbeth Dingemans.

› Naar inhoudsopgave 2 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 3 Inhoud Redactioneel POLITIE- GEDROOMDE VEILIGHEID STERKTE Politiewetenschappers en criminologen hebben in de greep is van een ‘veiligheidsmythe’. In dit door de jaren heen een ware schat aan kennis opge- nummer van secondant beschrijft hij enkele De Nederlandse politie is harder bouwd over wat werkt en wat niet werkt in de veilig- belangrijke bevindingen uit zijn boek De veiligheids- gegroeid dan andere Europese heidszorg. Die kennis strekt zich ook uit tot de mythe. Onderdeel van de mythe is dat politici ons korpsen. In vergelijking met de sleutelrol die de politie daarbinnen vervult. een utopisch veilige toekomst beloven. Allerlei l anden om ons heen, mogen we mis verstanden die omtrent politie en justitie dan ook niet klagen over de totale Dat deze kennis voorhanden is, is maar goed ook. bestaan, helpen daarbij niet. In zijn boek ont- Aan onze veiligheid wordt immers een almaar maskert De Koning er enkele, waaronder de aan- 6 Crimi-trends politiesterkte. Maar de vraag is of groeiend belang toegedicht. In dit tijdschrift heb- name dat blauw op straat helpt tegen criminaliteit. die capaciteit goed wordt ingezet. ben wetenschappers die ontwikkelingen in de Waarom een misverstand? Onderzoek heeft veiligheidszorg aandachtig volgen, daar meermaals namelijk geen verband kunnen aantonen op gewezen. Beatrice de Graaf kwalificeerde veilig- tussen het aantal politiemensen in een land heid bijvoorbeeld als een “dominant maatschappe- en de crimi naliteitscijfers. lijk ordeningsprincipe” (secondant, nr. 3-4, 2012). Hans Boutellier wond er al eerder geen doekjes om: Het gaat natuurlijk niet om het aantal politie- veiligheid was het “dominante vraagstuk in onze mensen per se. Wat telt, is hoe de politie wordt samenleving” geworden (secondant, nr. 3-4, 2009). ingezet. Dat is bepalend voor een effectieve Onze tijd kent in zijn ogen een utopisch verlangen (politiële) veiligheidszorg. In de publicatie Evidence 14 30 42 naar veiligheid. Mensen willen een maximale veilig- based policing wezen Peter Versteegh en anderen NATIONALE POLITIE RELLEN IN HAREN Bedrijfsleven heid. Tegelijk willen zij alle vrijheid hebben om te bijvoorbeeld al op de goede resultaten die in Haag- INTERVIEW Annemarie Jorritsma, Een rellende menigte zorgde voor GEWELD IN DETAILHANDEL doen waar ze zin in hebben. Dat wringt natuurlijk. landen zijn geboekt dankzij de combinatie van voorzitter VNG: “We moeten voorkomen grote schade in Haren. Kennis van REPORTAGE Betrapte winkeldieven Boutellier noemt dat de ‘veiligheidsutopie’. informatiegestuurde politie, probleemgericht dat de politie uitsluitend justitieel gaat groepsdynamische processen kan ons gedragen zich vaak agressief. Om het werken en burgerparticipatie. Er is zó veel kennis optreden.” helpen de ontsporingen te begrijpen. probleem aan te kunnen pakken, moeten Bart de Koning – die op verzoek van het programma over effectieve veiligheidszorg beschikbaar. winkeliers wel aangifte doen. Politie & Wetenschap misverstanden onderzocht Het kan geen kwaad dat hier nog maar eens te rondom de veiligheidszorg – stelt nu dat Nederland herhalen. << Alfred Hakkert 20 34 Vaste rubrieken Werkvloer DONKERE-DAGENOFFENSIEF 25 JAAR PREVENTIEPRIJS INTERVIEW Paul van Musscher, politie 03 Redactioneel FOTOSERIE Inmiddels is de Hein Haaglanden: “We organiseren meer 04 Snippers Roethofprijs 26 keer uitgereikt. Aandacht preventieve activiteiten in de periode dat 48 Column voor burgerparticipatie en jongeren inbrekers intensiever bezig zijn.” 49 Buitenlandse berichten kenmerkt veel winnende projecten. 50 CCV-nieuws 38 51 Colofon 26 SLACHTOFFER- EN DADERSCHAP 52 Het Nabeeld SPANNINGEN IN DE BUURT Jonge slachtoffers van grof lichamelijk Veel buurten kampen met spanningen geweld vormen een kwetsbare groep. tussen bewoners, bijvoorbeeld door Goede hulp kan de kans verminderen dat zichtbare overlast. Benaderbare ze weer slachtoffer worden of zelf ont- professionals, zoals buurtregisseurs, sporen. kunnen een sussende rol spelen.

Hulpverlening, bijvoor- beeld als er een ongeluk Omslagfoto: Blauw op straat, is gebeurd, is een of basispolitiezorg, vormt de belangrijke hoofdtaak grootste categorie bij de politie van de politie / foto: / foto: Liesbeth Dingemans. Liesbeth Dingemans.

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 4 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 5 Snippers

Tekst Lynsey Dubbeld. Aankondigingen, publicaties, persberichten en dergelijke kunnen aan de redactie worden gestuurd p/a Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, red. secondant, Postbus 14069, 3508 SC Utrecht. E-mail [email protected]

JONGE SLACHTOFFERS BOA’S IN AMSTERDAM

Andere manieren zijn wraakfantasieën zijn. Vynckier oppert dan ook dat het werk en de alledaagse ervaringen van keld vanuit de Melkertbanen, volgens en verdringing. terugdringen van jeugdcriminaliteit bijzondere opsporingsambtenaren in de onderzoekers een familiegelijkenis positieve effecten kan hebben op slacht- het publieke domein. met politiepersoneel. Er zijn ook belang- Tieners worden doorgaans geassocieerd offerschap onder 14- tot 16-jarigen. Ook rijke verschillen, al was het alleen maar met het plegen van criminaliteit. in de preventie van slachtofferschap De twee onderzoekers van de Vrije omdat handhavers een beperkt mandaat V ynckier keek in haar promotieonder- zijn nog stappen te zetten, concludeert Uni versiteit volgden gemeentelijke hebben en onder burgers nogal eens zoek juist naar het slachtofferschap, Vynckier. Jeugdige slachtoffers van dief- handhavers die de taxistandplaats kampen met een imagoprobleem specifiek van vermogens- en gewelds- stal zijn sneller bereid om hun gedrag voor het Centraal Station reguleren, (‘gesubsidieerde slenteraars’). delicten. Ook brengt haar proefschrift aan te passen na een incident dan die toezien op de naleving van huis- in kaart hoe de omgeving – ouders, leef- geweldsslachtoffers. En dat zou te maken regels op de metrolijnen en die straat- Gemeentelijke handhavers in Amsterdam tijdsgenoten, politie, schoolpersoneel, hebben met de copingmechanismen van surveillances uitvoeren in winkelcentra concludeert dat Stadstoezicht nog jeugdwerkers en hulpverleningsinstan- tieners (de manier waarop zij met tegen- in Amsterdam-West. zoekende is naar een eigen identiteit. “Dat gebeurt allicht elke avond. Dat zijn ties – reageert op slachtofferschap van slagen omgaan): bij vermogensdelicten “Als ik vette bonnen geef, krijgen pas- Ook blijkt integraal samenwerken in de gewoon dingen die u overkomen, dat is 14- tot 16-jarigen. zijn zij eerder geneigd zichzelf de schuld sagiers alleen maar een hekel aan mij. Uit de observaties en het literatuur- praktijk nog geen realiteit. Toch kennen even pech hebben.” Dat zegt een van de te geven van het voorval dan bij geweld. Daar win je niets mee.” Dat zegt een van onderzoek van Van Steden en Bron blijkt de handhavers een publieke meerwaarde Vlaamse jongeren die Gerwinde Vynckier Uit het kwantitatieve onderzoeksdeel de handhavers in het Amsterdamse dat gemeentelijke handhavers zorgen toe aan hun aanwezigheid en optreden. interviewde voor haar onderzoek naar blijkt onder meer dat mid-adolescenten Gerwinde Vynckier, De ervaring, beleving en metronetwerk die zijn gevolgd voor een voor ordehandhaving, opsporing van slachtofferschap onder mid-adolescen- vaak meervoudig slachtoffer worden. En coping van mid-adolescente slachtoffers van onderzoek naar Stadstoezicht in onze strafbare feiten, het onderhouden van Ronald van Steden en Ernst Bron, Gemeentelijke ten. Het incident relativeren is een van de dat diefstal en geweld vooral gepleegd vermogens- en geweldsdelicten, Boom Lemma, hoofdstad. Gemeentelijke handhavers contacten met burgers en preventief handhavers in Amsterdam. Een onderzoek naar Den Haag, 2012, ISBN 978 90 5931 851 9. manieren waarop de 14- tot 16-jarigen worden door leeftijdsgenoten, die in veel in Amsterdam van Ronald van Steden toezicht in het publieke domein. Zo hun werk op straat, Boom Lemma, Den Haag, 2012, ISBN 978 90 5931 854 0. omgaan met hun slachtofferervaring. gevallen bekenden van het slachtoffer en Ernst Bron is het eerste wetenschap- bezien vertonen de boa’s, die zich sinds pelijke onderzoek naar het dagelijkse de jaren negentig hebben doorontwik- WONINGINBRAAK POLITIENETWERKEN De inbrekers vinden een alarminstallatie, tussen de woonplaats van daders en het hond, lichtbron of meerpuntsslot plaats delict. In het afgelopen decennium is de politie- worden opgelost. Een buurtbrigadier en ontmoedigend. organisatie zich steeds meer gaan rich- woningcorporatie werken bijvoorbeeld In zijn inleiding bij de bundel benadrukt ten op netwerken. De lijn in politiebeleid samen om een overlastveroorzakende Het boek Diefstal in woningen. Bijdragen Stijn van Daele dat woninginbraak een is dat netwerken vooral moeten worden huurder uit huis te plaatsen. De onder- voor een geïntegreerde beheersing vanuit veelzijdig fenomeen is, waarachter uit- gebruikt om de politiefunctie af te bake- zoekers concluderen dat er wel degelijk beleid, praktijk en wetenschap bundelt eenlopende typen daders schuilgaan nen en oneigenlijke taken weg te zetten een maatschappelijke opbrengst is van een breed scala aan inzichten in de – van gelegenheidsinbrekers tot inter- bij partners en burgers. politieel netwerken: die ligt in het bestrij- problematiek. De voornamelijk Belgische nationaal opererende groepen. Ook aan den van sociale overlast en het leefbaar- auteurs schrijven over bijvoorbeeld de de slachtofferkant is sprake van diversi- Uit observaties van buurtbrigadiers in der maken van de wijk. psychologie van daders, preventieve teit: de aard, omvang en duur van de Brabant-Zuidoost concluderen de aanpakken, slachtofferhulp en trends gevolgen van woninginbraak verschillen auteurs van Politie in de netwerksamen- I. Helsloot, J. Groenendaal, E.C. Warners, Politie “C’est l’argent facile et rapide.” Dat zoals rondtrekkende bendes en home van geval tot geval. Diefstal in woningen leving dat de politie relatief weinig tijd in de netwerksamenleving. De opbrengst van zegt een gedetineerde woninginbreker invasions. bepleit dan ook een integrale aanpak, Worden politietaken effectiever vervuld besteedt aan de netwerkfunctie: onge- de politiële netwerkfunctie voor de kerntaken opsporing en handhaving openbare orde en de die is geïnterviewd door de Vlaamse waarbij burgers, publieke organisaties als wijkagenten netwerken met gemeen- veer 8 procent. Toch oordelen de buurt- sturing hierop in de gebiedsgebonden politiezorg, onderzoekster Isabel Verwee. Haar Ook innovatieve aanpakken zoals en private partijen betrokken zijn. ten, woningcorporaties, welzijnsinstel- brigadiers overwegend positief over Politie & Wetenschap/Crisislab, Apeldoorn/ interviews met 56 veroordeelde inbrekers geografische daderprofilering komen lingen en verslavingszorg? Er is geen hun samenwerking met ketenpartners. Renswoude, 2012, ISBN 978 90 3524 623 2. laten zien dat inbraak te boek staat als aan bod. Deze onderzoeksmethodologie Stef Christiaansen, Arne Dormaels, Stijn van wetenschappelijk bewijs dat netwerk- De waarde van die netwerken ligt er een relatief eenvoudig te plegen delict. richt zich op het voorspellen van de Daele (red.), Diefstal in woningen. Bijdragen voor activiteiten meerwaarde hebben voor volgens de betrokkenen vooral in dat er Ook drugsverslaving en de behoefte vermoedelijke woonplaats van serie- een geïntegreerde beheersing vanuit beleid, opsporing en handhaving door de politie, korte lijnen ontstaan, dat partners op praktijk en wetenschap, Maklu, Antwerpen/ aan een luxeleven worden regelmatig matige inbrekers. Daarbij wordt gebruik Apeldoorn, 2012, ISBN 978 90 466 0524 0. concludeert een recent onderzoek van de hoogte zijn van elkaars activiteiten genoemd als drijfveren voor inbraak. gemaakt van inzichten in de samenhang Politie & Wetenschap. en dat kleine problemen snel kunnen

› Naar inhoudsopgave 4 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 5 Snippers

Tekst Lynsey Dubbeld. Aankondigingen, publicaties, persberichten en dergelijke kunnen aan de redactie worden gestuurd p/a Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, red. secondant, Postbus 14069, 3508 SC Utrecht. E-mail [email protected]

JONGE SLACHTOFFERS BOA’S IN AMSTERDAM

Andere manieren zijn wraakfantasieën zijn. Vynckier oppert dan ook dat het werk en de alledaagse ervaringen van keld vanuit de Melkertbanen, volgens en verdringing. terugdringen van jeugdcriminaliteit bijzondere opsporingsambtenaren in de onderzoekers een familiegelijkenis positieve effecten kan hebben op slacht- het publieke domein. met politiepersoneel. Er zijn ook belang- Tieners worden doorgaans geassocieerd offerschap onder 14- tot 16-jarigen. Ook rijke verschillen, al was het alleen maar met het plegen van criminaliteit. in de preventie van slachtofferschap De twee onderzoekers van de Vrije omdat handhavers een beperkt mandaat V ynckier keek in haar promotieonder- zijn nog stappen te zetten, concludeert Uni versiteit volgden gemeentelijke hebben en onder burgers nogal eens zoek juist naar het slachtofferschap, Vynckier. Jeugdige slachtoffers van dief- handhavers die de taxistandplaats kampen met een imagoprobleem specifiek van vermogens- en gewelds- stal zijn sneller bereid om hun gedrag voor het Centraal Station reguleren, (‘gesubsidieerde slenteraars’). delicten. Ook brengt haar proefschrift aan te passen na een incident dan die toezien op de naleving van huis- in kaart hoe de omgeving – ouders, leef- geweldsslachtoffers. En dat zou te maken regels op de metrolijnen en die straat- Gemeentelijke handhavers in Amsterdam tijdsgenoten, politie, schoolpersoneel, hebben met de copingmechanismen van surveillances uitvoeren in winkelcentra concludeert dat Stadstoezicht nog jeugdwerkers en hulpverleningsinstan- tieners (de manier waarop zij met tegen- in Amsterdam-West. zoekende is naar een eigen identiteit. “Dat gebeurt allicht elke avond. Dat zijn ties – reageert op slachtofferschap van slagen omgaan): bij vermogensdelicten “Als ik vette bonnen geef, krijgen pas- Ook blijkt integraal samenwerken in de gewoon dingen die u overkomen, dat is 14- tot 16-jarigen. zijn zij eerder geneigd zichzelf de schuld sagiers alleen maar een hekel aan mij. Uit de observaties en het literatuur- praktijk nog geen realiteit. Toch kennen even pech hebben.” Dat zegt een van de te geven van het voorval dan bij geweld. Daar win je niets mee.” Dat zegt een van onderzoek van Van Steden en Bron blijkt de handhavers een publieke meerwaarde Vlaamse jongeren die Gerwinde Vynckier Uit het kwantitatieve onderzoeksdeel de handhavers in het Amsterdamse dat gemeentelijke handhavers zorgen toe aan hun aanwezigheid en optreden. interviewde voor haar onderzoek naar blijkt onder meer dat mid-adolescenten Gerwinde Vynckier, De ervaring, beleving en metronetwerk die zijn gevolgd voor een voor ordehandhaving, opsporing van slachtofferschap onder mid-adolescen- vaak meervoudig slachtoffer worden. En coping van mid-adolescente slachtoffers van onderzoek naar Stadstoezicht in onze strafbare feiten, het onderhouden van Ronald van Steden en Ernst Bron, Gemeentelijke ten. Het incident relativeren is een van de dat diefstal en geweld vooral gepleegd vermogens- en geweldsdelicten, Boom Lemma, hoofdstad. Gemeentelijke handhavers contacten met burgers en preventief handhavers in Amsterdam. Een onderzoek naar Den Haag, 2012, ISBN 978 90 5931 851 9. manieren waarop de 14- tot 16-jarigen worden door leeftijdsgenoten, die in veel in Amsterdam van Ronald van Steden toezicht in het publieke domein. Zo hun werk op straat, Boom Lemma, Den Haag, 2012, ISBN 978 90 5931 854 0. omgaan met hun slachtofferervaring. gevallen bekenden van het slachtoffer en Ernst Bron is het eerste wetenschap- bezien vertonen de boa’s, die zich sinds pelijke onderzoek naar het dagelijkse de jaren negentig hebben doorontwik- WONINGINBRAAK POLITIENETWERKEN De inbrekers vinden een alarminstallatie, tussen de woonplaats van daders en het hond, lichtbron of meerpuntsslot plaats delict. In het afgelopen decennium is de politie- worden opgelost. Een buurtbrigadier en ontmoedigend. organisatie zich steeds meer gaan rich- woningcorporatie werken bijvoorbeeld In zijn inleiding bij de bundel benadrukt ten op netwerken. De lijn in politiebeleid samen om een overlastveroorzakende Het boek Diefstal in woningen. Bijdragen Stijn van Daele dat woninginbraak een is dat netwerken vooral moeten worden huurder uit huis te plaatsen. De onder- voor een geïntegreerde beheersing vanuit veelzijdig fenomeen is, waarachter uit- gebruikt om de politiefunctie af te bake- zoekers concluderen dat er wel degelijk beleid, praktijk en wetenschap bundelt eenlopende typen daders schuilgaan nen en oneigenlijke taken weg te zetten een maatschappelijke opbrengst is van een breed scala aan inzichten in de – van gelegenheidsinbrekers tot inter- bij partners en burgers. politieel netwerken: die ligt in het bestrij- problematiek. De voornamelijk Belgische nationaal opererende groepen. Ook aan den van sociale overlast en het leefbaar- auteurs schrijven over bijvoorbeeld de de slachtofferkant is sprake van diversi- Uit observaties van buurtbrigadiers in der maken van de wijk. psychologie van daders, preventieve teit: de aard, omvang en duur van de Brabant-Zuidoost concluderen de aanpakken, slachtofferhulp en trends gevolgen van woninginbraak verschillen auteurs van Politie in de netwerksamen- I. Helsloot, J. Groenendaal, E.C. Warners, Politie “C’est l’argent facile et rapide.” Dat zoals rondtrekkende bendes en home van geval tot geval. Diefstal in woningen leving dat de politie relatief weinig tijd in de netwerksamenleving. De opbrengst van zegt een gedetineerde woninginbreker invasions. bepleit dan ook een integrale aanpak, Worden politietaken effectiever vervuld besteedt aan de netwerkfunctie: onge- de politiële netwerkfunctie voor de kerntaken opsporing en handhaving openbare orde en de die is geïnterviewd door de Vlaamse waarbij burgers, publieke organisaties als wijkagenten netwerken met gemeen- veer 8 procent. Toch oordelen de buurt- sturing hierop in de gebiedsgebonden politiezorg, onderzoekster Isabel Verwee. Haar Ook innovatieve aanpakken zoals en private partijen betrokken zijn. ten, woningcorporaties, welzijnsinstel- brigadiers overwegend positief over Politie & Wetenschap/Crisislab, Apeldoorn/ interviews met 56 veroordeelde inbrekers geografische daderprofilering komen lingen en verslavingszorg? Er is geen hun samenwerking met ketenpartners. Renswoude, 2012, ISBN 978 90 3524 623 2. laten zien dat inbraak te boek staat als aan bod. Deze onderzoeksmethodologie Stef Christiaansen, Arne Dormaels, Stijn van wetenschappelijk bewijs dat netwerk- De waarde van die netwerken ligt er een relatief eenvoudig te plegen delict. richt zich op het voorspellen van de Daele (red.), Diefstal in woningen. Bijdragen voor activiteiten meerwaarde hebben voor volgens de betrokkenen vooral in dat er Ook drugsverslaving en de behoefte vermoedelijke woonplaats van serie- een geïntegreerde beheersing vanuit beleid, opsporing en handhaving door de politie, korte lijnen ontstaan, dat partners op praktijk en wetenschap, Maklu, Antwerpen/ aan een luxeleven worden regelmatig matige inbrekers. Daarbij wordt gebruik Apeldoorn, 2012, ISBN 978 90 466 0524 0. concludeert een recent onderzoek van de hoogte zijn van elkaars activiteiten genoemd als drijfveren voor inbraak. gemaakt van inzichten in de samenhang Politie & Wetenschap. en dat kleine problemen snel kunnen

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 6 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 7

Feiten en misverstanden over de politie MEER DAN ALLEEN OPSPOREN

Crimi-trends

Politiek en samenleving koesteren torenhoge verwachtingen over de politie. Menigeen denkt bijvoorbeeld dat de criminaliteit wel zal dalen als er veel politie op straat loopt. Bart de Koning, die voor Politie & Wetenschap misverstanden onderzocht over politie en justitie, zet de feiten op een rij. De politie doet veel meer dan opsporen: sussen, De Nederlandse politie is sterk hulpverlenen en bemiddelen zijn belangrijke maatschappelijke taken. in omvang toegenomen in de afgelopen jaren / foto: Liesbeth En boeven vangen is werk voor de recherche. Dingemans.

› Naar inhoudsopgave 6 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 7

Feiten en misverstanden over de politie MEER DAN ALLEEN OPSPOREN

Crimi-trends

Politiek en samenleving koesteren torenhoge verwachtingen over de politie. Menigeen denkt bijvoorbeeld dat de criminaliteit wel zal dalen als er veel politie op straat loopt. Bart de Koning, die voor Politie & Wetenschap misverstanden onderzocht over politie en justitie, zet de feiten op een rij. De politie doet veel meer dan opsporen: sussen, De Nederlandse politie is sterk hulpverlenen en bemiddelen zijn belangrijke maatschappelijke taken. in omvang toegenomen in de afgelopen jaren / foto: Liesbeth En boeven vangen is werk voor de recherche. Dingemans.

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 8 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 9

door Bart de Koning onderzoek heeft geen verband kunnen aantonen tussen het Tabel 1 > Totale ontwikkeling formatieve sterkte (geïndexeerd) De auteur is publicist, gespecialiseerd in privacy en veiligheid. aantal politiemensen in een land en de criminaliteitscijfers. Hij schreef onder andere Operatie blauw. Weg met de bureaucratie Dat gaat tegen de intuïtie in: als er meer blauw op straat loopt, 1994 1999 2004 2009 bij de Nederlandse politie. pakken ze meer boeven en is er minder misdaad. Toch is dat niet zo. Opsporen, verbaliseren en handhaven is maar een primair uitvoerend 100 110 111 111 ederland is in de greep van een veiligheidsmythe. klein deel van het werk. Sussen, hulpverlenen, signaleren, Die mythe heeft twee kanten. Aan de ene kant schil- bemiddelen, waarschuwen en doorverwijzen zijn veel belang- specialismen 100 105 105 110 deren politici Nederland vaak af als veel onveiliger rijker. De politie besteedt hoogstens zo’n 15 procent van de tijd ondersteuning 100 120 169 207 dan het in werkelijkheid is. Denk aan roemruchte aan opsporing en ‘echte’ criminaliteit, zo blijkt uit een halve leiding & overhead 100 108 116 143 Nkreten zoals ‘het land staat in brand!’ van Laetitia Griffith en eeuw onderzoek. Het bekende ‘boeven vangen’, dus het totaal 100 110 117 129 ‘we gaan het land terugveroveren op de hufters’ van Mark opsporen en arresteren van mensen die zich schuldig maken Rutte. De andere kant van de mythe is dat politici ons een aan serieuze misdrijven zoals moord, ontvoeringen, roof- utopisch veilige toekomst beloven. Er is een enorme kloof overvallen, inbraken, verkrachting, pedofilie, vrouwenhandel tussen wat politici, media en publiek van politie en justitie en witwassen, is werk voor de recherche en niet voor blauw verwachten en wat de politie en justitie in werkelijkheid doen op straat. – en wat ze kúnnen doen. Politiewetenschappers en crimino- logen hebben in de loop der jaren een indrukwekkende hoe- In het publieke debat spelen deze feiten geen rol: Nederlandse veelheid kennis opgebouwd over wat werkt en wat niet werkt. burgers, journalisten en politici zijn geobsedeerd door blauw Bron: Andersson Elffers Felix, De sterkte van de arm. Nationale studie Politie & Wetenschap, 2011. Helaas bereikt die kennis het grote publiek nooit en doen ook op straat. Daarom heeft de politie er de afgelopen decennia politici er vrijwel niets mee. Dat was de reden voor het onder- ook tienduizenden mensen bij gekregen. Wat die medewer- zoeksprogramma Politie & Wetenschap om het initiatief te kers precies doen, was jarenlang onduidelijk. Tot voor kort nemen tot De veiligheidsmythe. Het boek ontleedt dertien waren er geen antwoorden op simpele vragen zoals: hoeveel Het is fascinerende en tegelijkertijd ontluisterende literatuur criminaliteitsdichtheid is de politie er bepaald op vooruitge- misverstanden over politie en justitie in evenzoveel hoofd- overhead en bureaucratie zit er eigenlijk bij de Nederlandse voor wie geïnteresseerd is in de werkelijkheid achter de eeu- gaan. Stond er twintig jaar geleden één Nederlandse agent stukken. Denk daarbij aan de misverstanden dat strenge politie en hoeveel rechercheurs werken er? Dat klinkt bizar, wige roep om blauw op straat. Nergens in Europa is de politie tegenover 29 misdrijven, in 2009 is dat een op 22, en dat is ook straffen afschrikwekkend zouden werken, dat zero tolerance want hoe moeilijk kan het nu zijn om het aantal rechercheurs de afgelopen jaren zo hard gegroeid als in Nederland. Maar zo’n beetje het Europees gemiddelde. De Nederlandse politie is effectief is, dat Nederlandse rechters soft zijn, dat de politie te tellen? Kennelijk héél moeilijk, want zelfs een eenvoudig waar is het beloofde blauw gebleven? van alle Europese korpsen verreweg het snelst gegroeid, met onderbezet is, dat misdaadgeld onze economie infecteert, percentage van het aantal politieambtenaren dat werkt bij maar liefst 43,9 procent in twintig jaar. De Nederlandse bevol- dat drugs keihard bestreden moeten worden, dat snelheids- de recherche was niet te vinden. In 1991 had Nederland 38650 politiemensen, dat wil zeggen king groeide in die periode met 7 procent. Alleen de Engelse controles op de snelweg mensenlevens redden, dat de politie een per 438 inwoners. Internationaal gezien zat Nederland toen politie komt met een groei van 39 procent in de buurt. burgers een veilig gevoel moet geven en dat ouderen vaak GROEI VAN DE POLITIE per hoofd van de bevolking aan de lage kant: het gemiddelde Wat zijn die bijna twintigduizend extra mensen gaan doen? beroofd worden. Pas in de loop van 2012 bracht een uitgebreid onderzoek in vijf andere Europese landen was een op de 359 inwoners. We Wie de beloften van de Nederlandse politiek de afgelopen door consultants van bureau Andersson Elffers Felix (AEF), in zijn inmiddels zo’n twee decennia verder. In 2009 werkten er bij jaren gevolgd heeft, zal waarschijnlijk denken: op straat lopen POLITIETAKEN opdracht van Politie & Wetenschap, meer inzicht. Ze produ- de politie 55599 fte’s. Die waren verdeeld over 25 regiokorpsen, en boeven vangen. Dat valt tegen. De groei van de Nederlandse Het belangrijkste misverstand is misschien wel dat blauw op ceerden twee rapporten: een waarin de sterkte van onze politie het Korps landelijke politiediensten en de nationale politie in politie is voor het grootste deel gaan zitten in de onder- straat helpt tegen criminaliteit. “The police do not prevent wordt vergeleken met onze buurlanden (Engeland en Wales, oprichting. Per 297 bewoners was er één politiemedewerker, steuning, die meer dan verdubbelde tussen 1994 en 2009 crime”, stelt de vooraanstaande Amerikaanse politieweten- België, Duitsland en Denemarken), en een dat dieper ingaat minder dan in Engeland en Wales, maar veel meer dan in Dene- (zie tabel 1). In 1994 was een op de tien er werkzaam, in 2009 schapper David Bayley. Een enorme berg internationaal op de sterkteverdeling binnen de Nederlandse politie. marken (een op de 379) en Duitsland (een op de 406). Ook qua een op de zes. >>

› Naar inhoudsopgave 8 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 9

door Bart de Koning onderzoek heeft geen verband kunnen aantonen tussen het Tabel 1 > Totale ontwikkeling formatieve sterkte (geïndexeerd) De auteur is publicist, gespecialiseerd in privacy en veiligheid. aantal politiemensen in een land en de criminaliteitscijfers. Hij schreef onder andere Operatie blauw. Weg met de bureaucratie Dat gaat tegen de intuïtie in: als er meer blauw op straat loopt, 1994 1999 2004 2009 bij de Nederlandse politie. pakken ze meer boeven en is er minder misdaad. Toch is dat niet zo. Opsporen, verbaliseren en handhaven is maar een primair uitvoerend 100 110 111 111 ederland is in de greep van een veiligheidsmythe. klein deel van het werk. Sussen, hulpverlenen, signaleren, Die mythe heeft twee kanten. Aan de ene kant schil- bemiddelen, waarschuwen en doorverwijzen zijn veel belang- specialismen 100 105 105 110 deren politici Nederland vaak af als veel onveiliger rijker. De politie besteedt hoogstens zo’n 15 procent van de tijd ondersteuning 100 120 169 207 dan het in werkelijkheid is. Denk aan roemruchte aan opsporing en ‘echte’ criminaliteit, zo blijkt uit een halve leiding & overhead 100 108 116 143 Nkreten zoals ‘het land staat in brand!’ van Laetitia Griffith en eeuw onderzoek. Het bekende ‘boeven vangen’, dus het totaal 100 110 117 129 ‘we gaan het land terugveroveren op de hufters’ van Mark opsporen en arresteren van mensen die zich schuldig maken Rutte. De andere kant van de mythe is dat politici ons een aan serieuze misdrijven zoals moord, ontvoeringen, roof- utopisch veilige toekomst beloven. Er is een enorme kloof overvallen, inbraken, verkrachting, pedofilie, vrouwenhandel tussen wat politici, media en publiek van politie en justitie en witwassen, is werk voor de recherche en niet voor blauw verwachten en wat de politie en justitie in werkelijkheid doen op straat. – en wat ze kúnnen doen. Politiewetenschappers en crimino- logen hebben in de loop der jaren een indrukwekkende hoe- In het publieke debat spelen deze feiten geen rol: Nederlandse veelheid kennis opgebouwd over wat werkt en wat niet werkt. burgers, journalisten en politici zijn geobsedeerd door blauw Bron: Andersson Elffers Felix, De sterkte van de arm. Nationale studie Politie & Wetenschap, 2011. Helaas bereikt die kennis het grote publiek nooit en doen ook op straat. Daarom heeft de politie er de afgelopen decennia politici er vrijwel niets mee. Dat was de reden voor het onder- ook tienduizenden mensen bij gekregen. Wat die medewer- zoeksprogramma Politie & Wetenschap om het initiatief te kers precies doen, was jarenlang onduidelijk. Tot voor kort nemen tot De veiligheidsmythe. Het boek ontleedt dertien waren er geen antwoorden op simpele vragen zoals: hoeveel Het is fascinerende en tegelijkertijd ontluisterende literatuur criminaliteitsdichtheid is de politie er bepaald op vooruitge- misverstanden over politie en justitie in evenzoveel hoofd- overhead en bureaucratie zit er eigenlijk bij de Nederlandse voor wie geïnteresseerd is in de werkelijkheid achter de eeu- gaan. Stond er twintig jaar geleden één Nederlandse agent stukken. Denk daarbij aan de misverstanden dat strenge politie en hoeveel rechercheurs werken er? Dat klinkt bizar, wige roep om blauw op straat. Nergens in Europa is de politie tegenover 29 misdrijven, in 2009 is dat een op 22, en dat is ook straffen afschrikwekkend zouden werken, dat zero tolerance want hoe moeilijk kan het nu zijn om het aantal rechercheurs de afgelopen jaren zo hard gegroeid als in Nederland. Maar zo’n beetje het Europees gemiddelde. De Nederlandse politie is effectief is, dat Nederlandse rechters soft zijn, dat de politie te tellen? Kennelijk héél moeilijk, want zelfs een eenvoudig waar is het beloofde blauw gebleven? van alle Europese korpsen verreweg het snelst gegroeid, met onderbezet is, dat misdaadgeld onze economie infecteert, percentage van het aantal politieambtenaren dat werkt bij maar liefst 43,9 procent in twintig jaar. De Nederlandse bevol- dat drugs keihard bestreden moeten worden, dat snelheids- de recherche was niet te vinden. In 1991 had Nederland 38650 politiemensen, dat wil zeggen king groeide in die periode met 7 procent. Alleen de Engelse controles op de snelweg mensenlevens redden, dat de politie een per 438 inwoners. Internationaal gezien zat Nederland toen politie komt met een groei van 39 procent in de buurt. burgers een veilig gevoel moet geven en dat ouderen vaak GROEI VAN DE POLITIE per hoofd van de bevolking aan de lage kant: het gemiddelde Wat zijn die bijna twintigduizend extra mensen gaan doen? beroofd worden. Pas in de loop van 2012 bracht een uitgebreid onderzoek in vijf andere Europese landen was een op de 359 inwoners. We Wie de beloften van de Nederlandse politiek de afgelopen door consultants van bureau Andersson Elffers Felix (AEF), in zijn inmiddels zo’n twee decennia verder. In 2009 werkten er bij jaren gevolgd heeft, zal waarschijnlijk denken: op straat lopen POLITIETAKEN opdracht van Politie & Wetenschap, meer inzicht. Ze produ- de politie 55599 fte’s. Die waren verdeeld over 25 regiokorpsen, en boeven vangen. Dat valt tegen. De groei van de Nederlandse Het belangrijkste misverstand is misschien wel dat blauw op ceerden twee rapporten: een waarin de sterkte van onze politie het Korps landelijke politiediensten en de nationale politie in politie is voor het grootste deel gaan zitten in de onder- straat helpt tegen criminaliteit. “The police do not prevent wordt vergeleken met onze buurlanden (Engeland en Wales, oprichting. Per 297 bewoners was er één politiemedewerker, steuning, die meer dan verdubbelde tussen 1994 en 2009 crime”, stelt de vooraanstaande Amerikaanse politieweten- België, Duitsland en Denemarken), en een dat dieper ingaat minder dan in Engeland en Wales, maar veel meer dan in Dene- (zie tabel 1). In 1994 was een op de tien er werkzaam, in 2009 schapper David Bayley. Een enorme berg internationaal op de sterkteverdeling binnen de Nederlandse politie. marken (een op de 379) en Duitsland (een op de 406). Ook qua een op de zes. >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 10 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 11

Tabel 2 > Verdeling Nederlandse politie naar basistaken, 1994, 1999, 2004 en 2009 Tabel 3 > Verdeling naar basistaken in de vijf onderzochte landen, 2009

1994 1999 2004 2009 nederland belgië denemarken engeland & nordrhein- wales westfalen bpz (basispolitiezorg) 48,0% 48,0% 43,6% 38,2% basispolitiezorg 38,2% 50,1% 26,7% 33,0% 29,4% opsporing 10,2% 9,5% 11,7% 12,8% opsporing 12,8% 13,9% 24,2% 13,2% 17,2% specialismen 4,8% 5,4% 4,9% 3,9% specialismen 3,9% 18,5% 4,6% 5,9% 9,3% operationele ondersteuning 8,9% 9,1% 10,6% 13,4% operationele ondersteuning 13,4% 2,1% 10,7% 17,4% 3,7% leiding en overhead 26,0% 25,7% 26,3% 28,9% leiding en overhead 28,9% 15,4% 23,4% 14,2% 29,6% overige 2,2% 2,3% 3,0% 2,9% overige taken 2,9% - 10,4% 15,3% 10,7% totaal 100% 100% 100% 100% totaal 100% 100% 100% 100% 100%

Bron: Andersson Elffers Felix, Blauw, hier en daar. Onderzoek naar de sterkte van de politie in Nederland, België, Denemarken, Bron: Andersson Elffers Felix, Blauw, hier en daar. Onderzoek naar de sterkte van de politie in Nederland, België, Denemarken, Engeland & Wales en Nordrhein-Westfalen, 2012. Engeland & Wales en Nordrhein-Westfalen, 2012.

De primaire uitvoering – dus de mensen die het echte politie- Nederlandse politie van heel Europa de minste recherche: REGIEROL Nergens in Europa is de politie zo hard gegroeid als in Neder- werk doen: blauw en recherche – steeg met 11 procent. Die 12,8 procent van alle mensen, tegen bijvoorbeeld 17,2 procent 5 procent van het Nederlandse politiepersoneel bestaat uit land. Vergeleken met de ons omringende landen is de totale groei zat ’m vooral in de verdubbeling van het aantal wijk- en in Duitsland en 24,2 procent in Denemarken (zie tabel 3). Naast beleidsmedewerkers, een categorie die bijvoorbeeld in Duits- sterkte hier dan ook prima op orde. We zetten die capaciteit districtsrechercheurs naar zo’n 3200 man. Het blauw op straat de wijk- en districtsrechercheurs heeft de politie ook meer land niet voorkomt. De verklaring daarvoor is waarschijnlijk alleen niet goed in. Een paar voorbeelden. De politie legt (basispolitiezorg en wijkagenten) groeide met slechts drie gespecialiseerde speurders. Er zitten zo’n 1200 rechercheurs dat de Nederlandse politie vaak een soort regierol heeft in 80 procent van alle aangiften direct terzijde wegens gebrek procent: van 17967 naar 18583. De ondersteuning (bijvoorbeeld op zware criminaliteit, nog eens zo’n 1200 doen milieu, jeugd allerlei veiligheidsketens en dus veel moet praten. De politie aan personeel, maar krijgt wel de opdracht om wietpassen meldkamer) groeide met 107 procent en de leiding en overhead & zeden en andere specialismen en 393 houden zich bezig met is meer gaan samenwerken met andere partijen, bijvoorbeeld te controleren in coffeeshops. Driekwart van de schaarse met 43 procent (zie tabel 1). In absolute zin kwam er dus iets fraude, het plukken van criminelen en computercriminaliteit. in de zorg en het welzijnswerk. Uit eerder onderzoek van KPMG recherchecapaciteit wordt besteed aan het bestrijden van meer blauw op straat, maar omdat de rest van de politie veel is al gebleken dat de politie vergeleken met andere overheids- drugs, waardoor talloze andere urgente zaken blijven liggen. harder groeide, is er relatief steeds minder blauw bij de politie Na blauw is ‘leiding en overhead’ verreweg de grootste diensten erg veel ondersteunend personeel heeft rondlopen En de recherche ís al onderbezet. Dat is misschien wel de meest gekomen. In 1994 was bijna de helft blauw, in 2009 nog 38 pro- cate gorie bij de politie: zij slokt maar liefst 28,9 procent van op de afdelingen inkoop, administratie, personeelszaken, IT opvallende conclusie van De veiligheidsmythe: de Nederlandse cent. Dat is Europees gezien nog steeds relatief hoog, alleen al het personeel op, waarmee Nederland internationaal heel en communicatie. De politie heeft, om maar een voorbeeld politie heeft internationaal gezien bijzonder weinig recher- de Belgen hebben met 50 procent meer blauw op straat. Bij hoog zit (zie tabel 3). Ter vergelijk: de politie heeft 2311 mede- te noemen, 442 communicatiemedewerkers in dienst. Dat cheurs, slechts 12,8 procent van al het personeel. Dat gebrek specialismen (zoals verkeer) werkt nog eens 3,9 procent en bij werkers voor ‘staf/beleid/control’ in dienst. Er werken dus twee is aanzienlijk meer mankracht dan het aantal rechercheurs aan rechercheurs uit zich in lage ophelderingspercentages, de operationele ondersteuning (zoals arrestatieteams) werkt keer zoveel beleidsmedewerkers bij de politie als rechercheurs dat zich bezighoudt met fraude, het plukken van criminelen hoge werkdruk en een hoog verloop. Bovendien is de Neder- 13,4 procent (zie tabel 2). Ondanks een flinke groei heeft de die zware criminaliteit onderzoeken. en computercriminaliteit. landse politie door het tekort aan speurders erg gefixeerd op >>

› Naar inhoudsopgave 10 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 11

Tabel 2 > Verdeling Nederlandse politie naar basistaken, 1994, 1999, 2004 en 2009 Tabel 3 > Verdeling naar basistaken in de vijf onderzochte landen, 2009

1994 1999 2004 2009 nederland belgië denemarken engeland & nordrhein- wales westfalen bpz (basispolitiezorg) 48,0% 48,0% 43,6% 38,2% basispolitiezorg 38,2% 50,1% 26,7% 33,0% 29,4% opsporing 10,2% 9,5% 11,7% 12,8% opsporing 12,8% 13,9% 24,2% 13,2% 17,2% specialismen 4,8% 5,4% 4,9% 3,9% specialismen 3,9% 18,5% 4,6% 5,9% 9,3% operationele ondersteuning 8,9% 9,1% 10,6% 13,4% operationele ondersteuning 13,4% 2,1% 10,7% 17,4% 3,7% leiding en overhead 26,0% 25,7% 26,3% 28,9% leiding en overhead 28,9% 15,4% 23,4% 14,2% 29,6% overige 2,2% 2,3% 3,0% 2,9% overige taken 2,9% - 10,4% 15,3% 10,7% totaal 100% 100% 100% 100% totaal 100% 100% 100% 100% 100%

Bron: Andersson Elffers Felix, Blauw, hier en daar. Onderzoek naar de sterkte van de politie in Nederland, België, Denemarken, Bron: Andersson Elffers Felix, Blauw, hier en daar. Onderzoek naar de sterkte van de politie in Nederland, België, Denemarken, Engeland & Wales en Nordrhein-Westfalen, 2012. Engeland & Wales en Nordrhein-Westfalen, 2012.

De primaire uitvoering – dus de mensen die het echte politie- Nederlandse politie van heel Europa de minste recherche: REGIEROL Nergens in Europa is de politie zo hard gegroeid als in Neder- werk doen: blauw en recherche – steeg met 11 procent. Die 12,8 procent van alle mensen, tegen bijvoorbeeld 17,2 procent 5 procent van het Nederlandse politiepersoneel bestaat uit land. Vergeleken met de ons omringende landen is de totale groei zat ’m vooral in de verdubbeling van het aantal wijk- en in Duitsland en 24,2 procent in Denemarken (zie tabel 3). Naast beleidsmedewerkers, een categorie die bijvoorbeeld in Duits- sterkte hier dan ook prima op orde. We zetten die capaciteit districtsrechercheurs naar zo’n 3200 man. Het blauw op straat de wijk- en districtsrechercheurs heeft de politie ook meer land niet voorkomt. De verklaring daarvoor is waarschijnlijk alleen niet goed in. Een paar voorbeelden. De politie legt (basispolitiezorg en wijkagenten) groeide met slechts drie gespecialiseerde speurders. Er zitten zo’n 1200 rechercheurs dat de Nederlandse politie vaak een soort regierol heeft in 80 procent van alle aangiften direct terzijde wegens gebrek procent: van 17967 naar 18583. De ondersteuning (bijvoorbeeld op zware criminaliteit, nog eens zo’n 1200 doen milieu, jeugd allerlei veiligheidsketens en dus veel moet praten. De politie aan personeel, maar krijgt wel de opdracht om wietpassen meldkamer) groeide met 107 procent en de leiding en overhead & zeden en andere specialismen en 393 houden zich bezig met is meer gaan samenwerken met andere partijen, bijvoorbeeld te controleren in coffeeshops. Driekwart van de schaarse met 43 procent (zie tabel 1). In absolute zin kwam er dus iets fraude, het plukken van criminelen en computercriminaliteit. in de zorg en het welzijnswerk. Uit eerder onderzoek van KPMG recherchecapaciteit wordt besteed aan het bestrijden van meer blauw op straat, maar omdat de rest van de politie veel is al gebleken dat de politie vergeleken met andere overheids- drugs, waardoor talloze andere urgente zaken blijven liggen. harder groeide, is er relatief steeds minder blauw bij de politie Na blauw is ‘leiding en overhead’ verreweg de grootste diensten erg veel ondersteunend personeel heeft rondlopen En de recherche ís al onderbezet. Dat is misschien wel de meest gekomen. In 1994 was bijna de helft blauw, in 2009 nog 38 pro- cate gorie bij de politie: zij slokt maar liefst 28,9 procent van op de afdelingen inkoop, administratie, personeelszaken, IT opvallende conclusie van De veiligheidsmythe: de Nederlandse cent. Dat is Europees gezien nog steeds relatief hoog, alleen al het personeel op, waarmee Nederland internationaal heel en communicatie. De politie heeft, om maar een voorbeeld politie heeft internationaal gezien bijzonder weinig recher- de Belgen hebben met 50 procent meer blauw op straat. Bij hoog zit (zie tabel 3). Ter vergelijk: de politie heeft 2311 mede- te noemen, 442 communicatiemedewerkers in dienst. Dat cheurs, slechts 12,8 procent van al het personeel. Dat gebrek specialismen (zoals verkeer) werkt nog eens 3,9 procent en bij werkers voor ‘staf/beleid/control’ in dienst. Er werken dus twee is aanzienlijk meer mankracht dan het aantal rechercheurs aan rechercheurs uit zich in lage ophelderingspercentages, de operationele ondersteuning (zoals arrestatieteams) werkt keer zoveel beleidsmedewerkers bij de politie als rechercheurs dat zich bezighoudt met fraude, het plukken van criminelen hoge werkdruk en een hoog verloop. Bovendien is de Neder- 13,4 procent (zie tabel 2). Ondanks een flinke groei heeft de die zware criminaliteit onderzoeken. en computercriminaliteit. landse politie door het tekort aan speurders erg gefixeerd op >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 12 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 13

technische snufjes, zoals tappen, het opvragen van gegevens tieve aanpak gewoon doorzet. Kritische discussie is onmisbaar uit databanken, het hacken van computers en het inzetten voor een slimmere aanpak. Om één voorbeeld te noemen: het van kentekencamera’s. Het rendement daarvan is bepaald niet WODC (ook onderdeel van het superministerie) signaleerde indrukwekkend, zoals ook blijkt uit recente beleidsevaluaties. in een zeer uitgebreid onderzoek dat er ook binnen de politie recherchechefs zijn die twijfels hebben over de effectiviteit RECHERCHE van het massale tappen. Daarover moet een open en eerlijke Volgens adviesbureau AEF is er een acuut gebrek aan 1700 tot discussie gevoerd kunnen worden, omdat juist de inbreng 2000 rechercheurs. Om Nederland op een vergelijkbaar peil van ervaren professionals van groot belang is. << te brengen als de rest van Europa (rond de 20 procent) zouden er in totaal ruim 4000 rechercheurs bij moeten. Dat lijkt onhaalbaar in deze tijden, maar het is niet onrealistisch. ONDERZOEK We zijn in Nederland uniek met een totaal van 2300 beleids- medewerkers bij de politie. Bovendien weten we dat er in Dit artikel is een bewerking van hoofd- de bureaucratie bij de politie (inkoop, personeelszaken, stukken uit De veiligheidsmythe. communicatie) vele honderden banen kunnen verdwijnen Over politie, justitie en misdaad in met de komst van de nationale politie. Er is dus binnen het Nederland door Bart de Koning. bestaande budget ruimte om duizenden vacatures nuttiger Amsterdam, Uitgeverij Balans, 2012. in te vullen. Als politici dan ook nog hun obsessie met meer ISBN: 978 94 600 3577 7. blauw op straat en meer bevoegdheden vervangen door meer boeven vangen met rechercheurs, dan is het helemaal geen onrealistisch streven om de recherchecapaciteit van de Neder- landse politie binnen een aantal jaren op niveau te brengen. We weten uit ervaring dat gericht investeren in recherche- capaciteit direct meetbare resultaten oplevert. We weten ook dat decennialang geroep om meer blauw op straat weinig tastbare resultaten heeft opgeleverd.

Een nuchter debat over veiligheid gaat uit van feiten. Dat is goed om in gedachten te houden bij de discussie over de nieu- we organisatie van de nationale politie. Vroeger viel de politie onder twee ministeries – Binnenlandse Zaken en Justitie – nu onder één superministerie van Veiligheid en Justitie. Daaronder Motoragenten hebben verschil- vallen ook het Openbaar Ministerie, de rechterlijke macht en lende taken, waaronder hand- de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid, die vaak zeer kritisch having van de verkeersregels en over de politie schrijft. Dat is erg veel macht in een hand. Het rijdende surveillance / foto: Liesbeth Dingemans. risico bestaat dat een daadkrachtige minister niet meer naar tegenspraak of kritiek luistert en een omstreden of niet-effec-

› Naar inhoudsopgave 12 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 13

technische snufjes, zoals tappen, het opvragen van gegevens tieve aanpak gewoon doorzet. Kritische discussie is onmisbaar uit databanken, het hacken van computers en het inzetten voor een slimmere aanpak. Om één voorbeeld te noemen: het van kentekencamera’s. Het rendement daarvan is bepaald niet WODC (ook onderdeel van het superministerie) signaleerde indrukwekkend, zoals ook blijkt uit recente beleidsevaluaties. in een zeer uitgebreid onderzoek dat er ook binnen de politie recherchechefs zijn die twijfels hebben over de effectiviteit RECHERCHE van het massale tappen. Daarover moet een open en eerlijke Volgens adviesbureau AEF is er een acuut gebrek aan 1700 tot discussie gevoerd kunnen worden, omdat juist de inbreng 2000 rechercheurs. Om Nederland op een vergelijkbaar peil van ervaren professionals van groot belang is. << te brengen als de rest van Europa (rond de 20 procent) zouden er in totaal ruim 4000 rechercheurs bij moeten. Dat lijkt onhaalbaar in deze tijden, maar het is niet onrealistisch. ONDERZOEK We zijn in Nederland uniek met een totaal van 2300 beleids- medewerkers bij de politie. Bovendien weten we dat er in Dit artikel is een bewerking van hoofd- de bureaucratie bij de politie (inkoop, personeelszaken, stukken uit De veiligheidsmythe. communicatie) vele honderden banen kunnen verdwijnen Over politie, justitie en misdaad in met de komst van de nationale politie. Er is dus binnen het Nederland door Bart de Koning. bestaande budget ruimte om duizenden vacatures nuttiger Amsterdam, Uitgeverij Balans, 2012. in te vullen. Als politici dan ook nog hun obsessie met meer ISBN: 978 94 600 3577 7. blauw op straat en meer bevoegdheden vervangen door meer boeven vangen met rechercheurs, dan is het helemaal geen onrealistisch streven om de recherchecapaciteit van de Neder- landse politie binnen een aantal jaren op niveau te brengen. We weten uit ervaring dat gericht investeren in recherche- capaciteit direct meetbare resultaten oplevert. We weten ook dat decennialang geroep om meer blauw op straat weinig tastbare resultaten heeft opgeleverd.

Een nuchter debat over veiligheid gaat uit van feiten. Dat is goed om in gedachten te houden bij de discussie over de nieu- we organisatie van de nationale politie. Vroeger viel de politie onder twee ministeries – Binnenlandse Zaken en Justitie – nu onder één superministerie van Veiligheid en Justitie. Daaronder Motoragenten hebben verschil- vallen ook het Openbaar Ministerie, de rechterlijke macht en lende taken, waaronder hand- de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid, die vaak zeer kritisch having van de verkeersregels en over de politie schrijft. Dat is erg veel macht in een hand. Het rijdende surveillance / foto: Liesbeth Dingemans. risico bestaat dat een daadkrachtige minister niet meer naar tegenspraak of kritiek luistert en een omstreden of niet-effec-

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 14 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 15

INTERVIEW Annemarie Jorritsma, voorzitter VNG, over de komst van de nationale politie ‘ D E LOKALE SITUATIE WORDT NAUWELIJKS GENOEMD’

De invoering van de nationale politie per 1 januari 2013 vormt een mijlpaal in de politiegeschiedenis. Voor het eerst is straks de gehele politie georganiseerd in één politiekorps. Wat betekent dat voor de lokale veiligheidszorg? Annemarie Jorritsma, burgemeester van Almere en voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), vertelt over de verwachtingen en zorgen van de gemeenten. “We hebben politieprofessionals nodig die in goede verbinding staan met de lokale partners in de veiligheidszorg.”

door Lynsey Dubbeld burger in de politie groter worden. Als dat allemaal waar is, is dat prachtig, want het lokaal bestuur et kabinet heeft hoge verwachtingen van wil dat natuurlijk ook”, zegt Annemarie Jorritsma. de nationale politie. Binnen de nieuwe organisatie zou de politie betere prestaties De VNG is geen tegenstander van de nationale leveren, doelmatiger optreden, het beheer politie, benadrukt Jorritsma. Wel heeft de belangen- Annemarie Jorritsma, ‘ H op orde krijgen, meer als een eenheid werken. Dat behartiger van de 415 gemeenten in ons land moeite voorzitter VNG: “In de lokale situatie, dáár heeft alles zou leiden tot een politie die – sterker dan nu met een aantal onderdelen van de nieuwe Politie- de politie haar waarde.” het geval is – bijdraagt aan het veiliger maken van wet. De cruciale vraag is of een politieorganisatie / foto: Inge van Mill. Nederland. Daarnaast zou het vertrouwen van de die nationaal georganiseerd is, wel voldoende >>

› Naar inhoudsopgave 14 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 15

INTERVIEW Annemarie Jorritsma, voorzitter VNG, over de komst van de nationale politie ‘ D E LOKALE SITUATIE WORDT NAUWELIJKS GENOEMD’

De invoering van de nationale politie per 1 januari 2013 vormt een mijlpaal in de politiegeschiedenis. Voor het eerst is straks de gehele politie georganiseerd in één politiekorps. Wat betekent dat voor de lokale veiligheidszorg? Annemarie Jorritsma, burgemeester van Almere en voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), vertelt over de verwachtingen en zorgen van de gemeenten. “We hebben politieprofessionals nodig die in goede verbinding staan met de lokale partners in de veiligheidszorg.”

door Lynsey Dubbeld burger in de politie groter worden. Als dat allemaal waar is, is dat prachtig, want het lokaal bestuur et kabinet heeft hoge verwachtingen van wil dat natuurlijk ook”, zegt Annemarie Jorritsma. de nationale politie. Binnen de nieuwe organisatie zou de politie betere prestaties De VNG is geen tegenstander van de nationale leveren, doelmatiger optreden, het beheer politie, benadrukt Jorritsma. Wel heeft de belangen- Annemarie Jorritsma, ‘ H op orde krijgen, meer als een eenheid werken. Dat behartiger van de 415 gemeenten in ons land moeite voorzitter VNG: “In de lokale situatie, dáár heeft alles zou leiden tot een politie die – sterker dan nu met een aantal onderdelen van de nieuwe Politie- de politie haar waarde.” het geval is – bijdraagt aan het veiliger maken van wet. De cruciale vraag is of een politieorganisatie / foto: Inge van Mill. Nederland. Daarnaast zou het vertrouwen van de die nationaal georganiseerd is, wel voldoende >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 16 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 17

lokaal ingebed kan zijn. “Onveiligheid manifesteert Het kan toch niet zo zijn dat de dienstroosters van Het Actieprogramma Lokale Besturing Politie politie en de bestrijding van criminaliteit. Jorritsma zich op lokaal niveau en dat betekent dat het aan politieagenten in Den Haag worden vastgesteld.” verwacht dat de bovenlokale samenwerking schaal- vraagt zich af of de gemeenten op die manier wel lokale coalities is om veiligheid te verbeteren. voordelen biedt. Bijvoorbeeld voor kleine gemeenten voldoende invloed houden op het lokaal gezag. De samenwerking tussen de politie en het lokaal De centralisatie van niet alleen het beheer van die met grote veiligheidsproblemen worden gecon- “De gemeenteraad moet goede doelstellingen gezag is daarbij het belangrijkst. Het zal moeten de politieorganisatie maar ook van het beleid en fronteerd. Daarnaast zou samenwerking verbeteren formuleren en betrokken zijn bij de uitvoering. blijken of dat lukt met een nationale politie.” van de uitvoering van politietaken brengt volgens waar het gaat om veiligheidspartners van de Dat is een zorgpunt, want dat vraagt om een Jorritsma de nodige risico’s met zich mee. “We gemeenten die al regionaal georganiseerd zijn. gelegenheid voor raadsleden om met de politie STAPPEN VOORWAARTS krijgen straks één korps met grote regio’s. De aan- in gesprek te gaan. Voor veel gemeenteraadsleden Met de wijziging van de Politiewet die de vorming sturing vindt plaats via Veiligheid en Justitie en Jorritsma signaleert desondanks “een spanning is de politie nu een black box.” van de nationale politie regelt, ontstaat één politie- dus is de lokale aansturing grotendeels weg. Maar tussen lokaal maatwerk en dat wat centraal wordt korps dat is onderverdeeld in tien regionale een- in de lokale situatie, dáár heeft de politie haar waar- uitgerold. Het is belangrijk dat de politie kan diffe- heden en één landelijke eenheid, aangevuld met de.” Ze legt uit: “In Nederland zijn we steeds meer rentiëren en zich aan de wensen van het lokaal ‘De preventieve rol een zogenoemd politiedienstencentrum. De korps- op lokaal niveau burgers, bedrijven en ondernemers gezag kan aanpassen. Als ik naar het inrichtingsplan chef die aan het hoofd staat van de landelijke een- aan het betrekken bij politiewerk en willen we deze voor de nationale politie kijk, lijkt het alsof het gezag van de politie komt heid, is volledige verantwoording verschuldigd aan partijen een grote invloed op het veiligheidsbeleid en beheer overal hetzelfde zijn geregeld.” Ook over weinig aan bod’ de minister van Veiligheid en Justitie. De tien regio- geven. Dat vraagt om een politie die dichtbij de de afbakening tussen gezag en beheer maakt de nale eenheden, die de huidige 25 korpsen vervan- gemeente staat – we hebben politieprofessionals VNG zich zorgen. Jorritsma: “Waar ligt de grens tus- gen, maken met de burgemeesters en de hoofd- nodig die in goede verbinding staan met de lokale sen gezag en beheer? Waar kan het lokaal gezag zich De handreiking van het Actieprogramma Lokale officier van justitie een beleidsplan met afspraken partners in de veiligheidszorg.” wel mee bemoeien en waar niet? Neem zoiets als de Besturing Politie is mede bedoeld om gemeente- over de operationele sterkte. Op lokaal niveau zijn formatie van de politie. Dat is een beheerskwestie raden wegwijs te maken in de lokale verankering zogenoemde basisteams actief die circa 80 procent Volgens het Actieprogramma Lokale Besturing maar treft ook het gezag. Als je niet over de troepen van de nationale politie. Gezamenlijke veiligheids- uitvoeren van al het basispolitiewerk, dat wil zeg- Politie, dat is ingesteld door de minister van gaat, ben je een burgemeester in oorlogstijd.” zorg. Volop lokale kansen in nieuw politiebestel gen noodhulp, hulpverlening, handhaving en basis- V eiligheid en Justitie en waaraan de VNG, NGB, beschrijft onder andere de verschillende rollen opsporing. De overige recherche wordt op het Raadslid.nu, Vereniging van Gemeentesecretaris- ZONDER LEGER voor gemeenten, politie en Openbaar Ministerie. niveau van districten en regionale eenheden sen, de regioburgemeesters, het Openbaar Mini- De VNG ziet ook een risico in de focus op landelijke Ook de sturing van de politie via de lokale drie- georganiseerd. sterie en de politie deelnemen, biedt het nieuwe prioriteiten. “Wij pleiten voor een evenwichtige hoek komt ter sprake. politiebestel juist meer ruimte voor lokale samen- vertegenwoordiging van het lokale bestuur bij werking. ‘Gemeente, Openbaar Ministerie en politie het bepalen van de landelijke prioriteiten.” In de WRINGEN ‘Als je niet over de staan samen met alle relevante partners in de wijziging van de Politiewet, die in de Tweede Kamer De afstand tussen de nationale politie en de lokale gemeenten aan de lat om zorg te dragen voor een met algemene stemmen is aangenomen, stelt de veiligheidszorg zou de relaties tussen Openbaar troepen gaat, ben je veilige straat, wijk, dorp of stad. Dit gaat verder minister van Veiligheid en Justitie eens in de vier Ministerie en burgemeesters op scherp kunnen een burgemeester dan samenwerking in de uitvoering, het gaat om jaar landelijke doelstellingen voor de politie vast. stellen, vrezen gemeenten. Jorritsma: “Ik hoop gezamenlijkheid in het creëren van beleid, opzetten Dit doet hij na consultatie van onder meer de regio- dat het OM zich meer gaat openstellen voor het in oorlogstijd’ van veiligheidsprogramma’s, het bepalen van burgemeesters en de voorzitter van het College van lokaal bestuur en zal aansluiten bij hoe bestuurlijke gezamenlijke interventiestrategieën,’ aldus de procureurs-generaal. Henk Zomerdijk, burgemees- processen bij ons lopen. We zijn eigenlijk altijd al handreiking die het actieprogramma in oktober ter van Duiven, uitte in een column in VNG Magazine concurrenten als er een keuze moet worden “Met een nationale politie kan de opsporings- publiceerde. al zijn vrees dat de burgemeester bij de nationale gemaakt tussen opsporing van strafbare feiten capaciteit beter georganiseerd worden. Dat politie een kapitein zonder leger wordt. De prioritei- en handhaving van de openbare orde. Natuurlijk betekent stappen voorwaarts”, zegt Jorritsma ten bij de politie worden immers op steeds grotere heeft het OM belang bij openbare orde en hebben over de mogelijke voordelen van de komst van ‘Voor veel gemeente- afstand van de gemeenten bepaald. gemeenten belang bij opsporing – daaraan veran- de nationale politie. “Zelf ben ik er ook altijd voor- dert de komst van de nationale politie in principe stander van geweest om beheer, zoals ICT-voor- raadsleden is Onder het regime van de nationale politie bepaalt niets. Het probleem is dat het OM net als de natio- zieningen, HRM, administratie en inkoop, te de politie nu een de gemeenteraad de doelen die gedurende de loop- nale politie wordt aangestuurd door de minister van centraliseren. Maar de vraag is of je daar een natio- tijd van een integraal veiligheidsplan gerealiseerd Veiligheid en Justitie en dus dichter op de landelijke nale politie voor nodig hebt. En het is belangrijk dat black box’ worden. Die lokale prioriteiten bespreken de burge- prioriteiten zit dan de gemeenten. Dat gaat wringen het personeelsbeleid ook lokaal is georganiseerd. meester en officier van justitie vervolgens in de als die landelijke prioriteiten te weinig ruimte laten lokale driehoek met het oog op de inzet van de voor lokale invulling.” >>

› Naar inhoudsopgave 16 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 17

lokaal ingebed kan zijn. “Onveiligheid manifesteert Het kan toch niet zo zijn dat de dienstroosters van Het Actieprogramma Lokale Besturing Politie politie en de bestrijding van criminaliteit. Jorritsma zich op lokaal niveau en dat betekent dat het aan politieagenten in Den Haag worden vastgesteld.” verwacht dat de bovenlokale samenwerking schaal- vraagt zich af of de gemeenten op die manier wel lokale coalities is om veiligheid te verbeteren. voordelen biedt. Bijvoorbeeld voor kleine gemeenten voldoende invloed houden op het lokaal gezag. De samenwerking tussen de politie en het lokaal De centralisatie van niet alleen het beheer van die met grote veiligheidsproblemen worden gecon- “De gemeenteraad moet goede doelstellingen gezag is daarbij het belangrijkst. Het zal moeten de politieorganisatie maar ook van het beleid en fronteerd. Daarnaast zou samenwerking verbeteren formuleren en betrokken zijn bij de uitvoering. blijken of dat lukt met een nationale politie.” van de uitvoering van politietaken brengt volgens waar het gaat om veiligheidspartners van de Dat is een zorgpunt, want dat vraagt om een Jorritsma de nodige risico’s met zich mee. “We gemeenten die al regionaal georganiseerd zijn. gelegenheid voor raadsleden om met de politie STAPPEN VOORWAARTS krijgen straks één korps met grote regio’s. De aan- in gesprek te gaan. Voor veel gemeenteraadsleden Met de wijziging van de Politiewet die de vorming sturing vindt plaats via Veiligheid en Justitie en Jorritsma signaleert desondanks “een spanning is de politie nu een black box.” van de nationale politie regelt, ontstaat één politie- dus is de lokale aansturing grotendeels weg. Maar tussen lokaal maatwerk en dat wat centraal wordt korps dat is onderverdeeld in tien regionale een- in de lokale situatie, dáár heeft de politie haar waar- uitgerold. Het is belangrijk dat de politie kan diffe- heden en één landelijke eenheid, aangevuld met de.” Ze legt uit: “In Nederland zijn we steeds meer rentiëren en zich aan de wensen van het lokaal ‘De preventieve rol een zogenoemd politiedienstencentrum. De korps- op lokaal niveau burgers, bedrijven en ondernemers gezag kan aanpassen. Als ik naar het inrichtingsplan chef die aan het hoofd staat van de landelijke een- aan het betrekken bij politiewerk en willen we deze voor de nationale politie kijk, lijkt het alsof het gezag van de politie komt heid, is volledige verantwoording verschuldigd aan partijen een grote invloed op het veiligheidsbeleid en beheer overal hetzelfde zijn geregeld.” Ook over weinig aan bod’ de minister van Veiligheid en Justitie. De tien regio- geven. Dat vraagt om een politie die dichtbij de de afbakening tussen gezag en beheer maakt de nale eenheden, die de huidige 25 korpsen vervan- gemeente staat – we hebben politieprofessionals VNG zich zorgen. Jorritsma: “Waar ligt de grens tus- gen, maken met de burgemeesters en de hoofd- nodig die in goede verbinding staan met de lokale sen gezag en beheer? Waar kan het lokaal gezag zich De handreiking van het Actieprogramma Lokale officier van justitie een beleidsplan met afspraken partners in de veiligheidszorg.” wel mee bemoeien en waar niet? Neem zoiets als de Besturing Politie is mede bedoeld om gemeente- over de operationele sterkte. Op lokaal niveau zijn formatie van de politie. Dat is een beheerskwestie raden wegwijs te maken in de lokale verankering zogenoemde basisteams actief die circa 80 procent Volgens het Actieprogramma Lokale Besturing maar treft ook het gezag. Als je niet over de troepen van de nationale politie. Gezamenlijke veiligheids- uitvoeren van al het basispolitiewerk, dat wil zeg- Politie, dat is ingesteld door de minister van gaat, ben je een burgemeester in oorlogstijd.” zorg. Volop lokale kansen in nieuw politiebestel gen noodhulp, hulpverlening, handhaving en basis- V eiligheid en Justitie en waaraan de VNG, NGB, beschrijft onder andere de verschillende rollen opsporing. De overige recherche wordt op het Raadslid.nu, Vereniging van Gemeentesecretaris- ZONDER LEGER voor gemeenten, politie en Openbaar Ministerie. niveau van districten en regionale eenheden sen, de regioburgemeesters, het Openbaar Mini- De VNG ziet ook een risico in de focus op landelijke Ook de sturing van de politie via de lokale drie- georganiseerd. sterie en de politie deelnemen, biedt het nieuwe prioriteiten. “Wij pleiten voor een evenwichtige hoek komt ter sprake. politiebestel juist meer ruimte voor lokale samen- vertegenwoordiging van het lokale bestuur bij werking. ‘Gemeente, Openbaar Ministerie en politie het bepalen van de landelijke prioriteiten.” In de WRINGEN ‘Als je niet over de staan samen met alle relevante partners in de wijziging van de Politiewet, die in de Tweede Kamer De afstand tussen de nationale politie en de lokale gemeenten aan de lat om zorg te dragen voor een met algemene stemmen is aangenomen, stelt de veiligheidszorg zou de relaties tussen Openbaar troepen gaat, ben je veilige straat, wijk, dorp of stad. Dit gaat verder minister van Veiligheid en Justitie eens in de vier Ministerie en burgemeesters op scherp kunnen een burgemeester dan samenwerking in de uitvoering, het gaat om jaar landelijke doelstellingen voor de politie vast. stellen, vrezen gemeenten. Jorritsma: “Ik hoop gezamenlijkheid in het creëren van beleid, opzetten Dit doet hij na consultatie van onder meer de regio- dat het OM zich meer gaat openstellen voor het in oorlogstijd’ van veiligheidsprogramma’s, het bepalen van burgemeesters en de voorzitter van het College van lokaal bestuur en zal aansluiten bij hoe bestuurlijke gezamenlijke interventiestrategieën,’ aldus de procureurs-generaal. Henk Zomerdijk, burgemees- processen bij ons lopen. We zijn eigenlijk altijd al handreiking die het actieprogramma in oktober ter van Duiven, uitte in een column in VNG Magazine concurrenten als er een keuze moet worden “Met een nationale politie kan de opsporings- publiceerde. al zijn vrees dat de burgemeester bij de nationale gemaakt tussen opsporing van strafbare feiten capaciteit beter georganiseerd worden. Dat politie een kapitein zonder leger wordt. De prioritei- en handhaving van de openbare orde. Natuurlijk betekent stappen voorwaarts”, zegt Jorritsma ten bij de politie worden immers op steeds grotere heeft het OM belang bij openbare orde en hebben over de mogelijke voordelen van de komst van ‘Voor veel gemeente- afstand van de gemeenten bepaald. gemeenten belang bij opsporing – daaraan veran- de nationale politie. “Zelf ben ik er ook altijd voor- dert de komst van de nationale politie in principe stander van geweest om beheer, zoals ICT-voor- raadsleden is Onder het regime van de nationale politie bepaalt niets. Het probleem is dat het OM net als de natio- zieningen, HRM, administratie en inkoop, te de politie nu een de gemeenteraad de doelen die gedurende de loop- nale politie wordt aangestuurd door de minister van centraliseren. Maar de vraag is of je daar een natio- tijd van een integraal veiligheidsplan gerealiseerd Veiligheid en Justitie en dus dichter op de landelijke nale politie voor nodig hebt. En het is belangrijk dat black box’ worden. Die lokale prioriteiten bespreken de burge- prioriteiten zit dan de gemeenten. Dat gaat wringen het personeelsbeleid ook lokaal is georganiseerd. meester en officier van justitie vervolgens in de als die landelijke prioriteiten te weinig ruimte laten lokale driehoek met het oog op de inzet van de voor lokale invulling.” >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 18 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 19

De VNG ziet in het inrichtingsplan voor de nationale reorganisatie in de geschiedenis van de politie politie, dat in juni ter consultatie is gestuurd aan belooft te worden. Zelfs Cyrille Fijnaut, een zelf- onder meer gezagsdragers en vakbonden, al signa- verklaard voorstander van de nationale politie, is len dat de nationale politie zich op opsporing zal kritisch. De vernieuwde politie-organisatie kan gaan toeleggen. “De handhaving van de openbare naar de verwachting van de emeritus hoogleraar orde en de preventieve rol van de politie komen crimi nologie een doeltreffend en doelmatig weinig aan bod. De nationale politie is in het inrich- beheer creëren. Maar door de vele bestuurslagen tingsplan vooral erg justitieel gericht. De nadruk ligt ontstaat een bureaucratie die ten koste gaat van op opsporingsprioriteiten – en in het bijzonder de de uitvoering van politietaken, schreef Fijnaut landelijke prioriteiten – terwijl de lokale situatie in september in een ongevraagd advies aan nauwelijks wordt genoemd.” Ivo Opstelten.

Het inrichtingsplan geeft de organisatiestructuur MINDER PAPIERWERK van de nationale politie weer. Daarnaast wordt aan- Eerder al was een afstudeeronderzoek van de gegeven op welke manier de politie ten dienste E rasmus Universiteit tot de slotsom gekomen staat van het gezag van burgemeesters en officieren dat de vorming van de nationale politie eerder van justitie. De VNG is teleurgesteld over dat laatste, leidt tot meer dan tot minder bureaucratie. zegt Jorritsma. “We zouden meer aandacht voor C entrale aansturing en de daarbij behorende veiligheid in brede zin willen zien. We moeten voor- standaardisatie van werkprocessen leiden tot komen dat de politie uitsluitend justitieel gaat verantwoordingsformulieren, protocollen en optreden en de gemeentelijke handhaving een soort procedures. En dat zal negatief uitwerken op het gemeentepolitie wordt. Het veiligheidsgevoel van terugdringen van bureaucratie en administratieve de burger is daar niet mee gediend. Bij toezicht en lasten, aldus Gül Tevkir en Peter-Paul Stoltz. Hun handhaving heeft de politie een belangrijke rol – conclusie is verrassend, aangezien het reorganise- blauw moet zichtbaar zijn op straat.” ren van de politie tot één nationale politie volgens de rijksoverheid juist zou leiden tot bijvoorbeeld minder papierwerk voor agenten en minder ‘Waarom zouden bureaucratie rond aangiften.

gemeenten alle Op korte termijn verwacht Jorritsma dat die toezicht en hand- ambities in ieder geval niet gehaald worden. “De komende tijd zullen we er maar van uit gaan having moeten dat de politie druk is met de reorganisatie. We betalen?’ hopen dat de politie daardoor niet minder aan- dacht heeft voor de uitvoering van de politietaken, geven. Het gaat om een pepperspray hier en een “Het kan toch niet zo zijn politie die voor 1993 in Nederland bestond, denkt zoals in 1993 is gebeurd. Het gaat om een enorme Als de politie zich na 1 januari 2013 op opsporing handboeitje daar. Vanuit het oogpunt van veiligheid dat de dienstroosters Jorritsma. “Als boa’s in de praktijk een soort reorganisatie, de eerste paar jaar zijn we allang blij gaat focussen, krijgen de bijzonder opsporingsamb- is dat niet juist. Het zou niet zo moeten zijn dat van politieagenten in gemeentepolitie worden, dan maak ik me zorgen als het niveau blijft zoals nu. Het risico bestaat Den Haag worden tenaren (boa’s) die gemeenten in dienst hebben het gemeenten door de komst van de nationale politie vastgesteld.” / foto: Inge over de informatiepositie van de nationale politie. dat de politie zich daarna steeds meer op justitie dan drukker? Jorritsma verzet zich tegen die ontwik- gedwongen zijn om meer boa’s in te huren. En van Mill. De politie is voor de opsporing in belangrijke mate gaat richten. Als dat gebeurt, dan vind ik dat keling. “De aanpak van kleine ergernissen is de laat- veiligheid is ook een taak van de politie dus waarom afhankelijk van meldingen van burgers. Als die de nationale politie mislukt is.” << ste jaren al steeds meer naar de gemeente verscho- zouden gemeenten alle toezicht en handhaving meldingen bij boa’s in plaats van bij de politie ven. Het gros van de Nederlandse gemeenten heeft moeten betalen?” terecht komen, dan is dat ook niet goed voor De handreiking Gezamenlijke veiligheidszorg. boa’s die handhavingstaken op zich nemen. Daar de opsporing.” Volop lokale kansen in nieuw politiebestel is te zie je dat de taken van politieagenten en boa’s nogal ONGEVRAAGD ADVIES downloaden via www.vng.nl eens door elkaar lopen. In burgemeestersland ont- Ook het functioneren van de politie is niet gebaat De VNG staat niet alleen in haar kritiek op staat de neiging om boa’s meer bevoegdheden te bij een situatie die doet denken aan de gemeente- de geplande stelselwijziging, die de grootste

› Naar inhoudsopgave 18 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 19

De VNG ziet in het inrichtingsplan voor de nationale reorganisatie in de geschiedenis van de politie politie, dat in juni ter consultatie is gestuurd aan belooft te worden. Zelfs Cyrille Fijnaut, een zelf- onder meer gezagsdragers en vakbonden, al signa- verklaard voorstander van de nationale politie, is len dat de nationale politie zich op opsporing zal kritisch. De vernieuwde politie-organisatie kan gaan toeleggen. “De handhaving van de openbare naar de verwachting van de emeritus hoogleraar orde en de preventieve rol van de politie komen crimi nologie een doeltreffend en doelmatig weinig aan bod. De nationale politie is in het inrich- beheer creëren. Maar door de vele bestuurslagen tingsplan vooral erg justitieel gericht. De nadruk ligt ontstaat een bureaucratie die ten koste gaat van op opsporingsprioriteiten – en in het bijzonder de de uitvoering van politietaken, schreef Fijnaut landelijke prioriteiten – terwijl de lokale situatie in september in een ongevraagd advies aan nauwelijks wordt genoemd.” Ivo Opstelten.

Het inrichtingsplan geeft de organisatiestructuur MINDER PAPIERWERK van de nationale politie weer. Daarnaast wordt aan- Eerder al was een afstudeeronderzoek van de gegeven op welke manier de politie ten dienste E rasmus Universiteit tot de slotsom gekomen staat van het gezag van burgemeesters en officieren dat de vorming van de nationale politie eerder van justitie. De VNG is teleurgesteld over dat laatste, leidt tot meer dan tot minder bureaucratie. zegt Jorritsma. “We zouden meer aandacht voor C entrale aansturing en de daarbij behorende veiligheid in brede zin willen zien. We moeten voor- standaardisatie van werkprocessen leiden tot komen dat de politie uitsluitend justitieel gaat verantwoordingsformulieren, protocollen en optreden en de gemeentelijke handhaving een soort procedures. En dat zal negatief uitwerken op het gemeentepolitie wordt. Het veiligheidsgevoel van terugdringen van bureaucratie en administratieve de burger is daar niet mee gediend. Bij toezicht en lasten, aldus Gül Tevkir en Peter-Paul Stoltz. Hun handhaving heeft de politie een belangrijke rol – conclusie is verrassend, aangezien het reorganise- blauw moet zichtbaar zijn op straat.” ren van de politie tot één nationale politie volgens de rijksoverheid juist zou leiden tot bijvoorbeeld minder papierwerk voor agenten en minder ‘Waarom zouden bureaucratie rond aangiften. gemeenten alle Op korte termijn verwacht Jorritsma dat die toezicht en hand- ambities in ieder geval niet gehaald worden. “De komende tijd zullen we er maar van uit gaan having moeten dat de politie druk is met de reorganisatie. We betalen?’ hopen dat de politie daardoor niet minder aan- dacht heeft voor de uitvoering van de politietaken, geven. Het gaat om een pepperspray hier en een “Het kan toch niet zo zijn politie die voor 1993 in Nederland bestond, denkt zoals in 1993 is gebeurd. Het gaat om een enorme Als de politie zich na 1 januari 2013 op opsporing handboeitje daar. Vanuit het oogpunt van veiligheid dat de dienstroosters Jorritsma. “Als boa’s in de praktijk een soort reorganisatie, de eerste paar jaar zijn we allang blij gaat focussen, krijgen de bijzonder opsporingsamb- is dat niet juist. Het zou niet zo moeten zijn dat van politieagenten in gemeentepolitie worden, dan maak ik me zorgen als het niveau blijft zoals nu. Het risico bestaat Den Haag worden tenaren (boa’s) die gemeenten in dienst hebben het gemeenten door de komst van de nationale politie vastgesteld.” / foto: Inge over de informatiepositie van de nationale politie. dat de politie zich daarna steeds meer op justitie dan drukker? Jorritsma verzet zich tegen die ontwik- gedwongen zijn om meer boa’s in te huren. En van Mill. De politie is voor de opsporing in belangrijke mate gaat richten. Als dat gebeurt, dan vind ik dat keling. “De aanpak van kleine ergernissen is de laat- veiligheid is ook een taak van de politie dus waarom afhankelijk van meldingen van burgers. Als die de nationale politie mislukt is.” << ste jaren al steeds meer naar de gemeente verscho- zouden gemeenten alle toezicht en handhaving meldingen bij boa’s in plaats van bij de politie ven. Het gros van de Nederlandse gemeenten heeft moeten betalen?” terecht komen, dan is dat ook niet goed voor De handreiking Gezamenlijke veiligheidszorg. boa’s die handhavingstaken op zich nemen. Daar de opsporing.” Volop lokale kansen in nieuw politiebestel is te zie je dat de taken van politieagenten en boa’s nogal ONGEVRAAGD ADVIES downloaden via www.vng.nl eens door elkaar lopen. In burgemeestersland ont- Ook het functioneren van de politie is niet gebaat De VNG staat niet alleen in haar kritiek op staat de neiging om boa’s meer bevoegdheden te bij een situatie die doet denken aan de gemeente- de geplande stelselwijziging, die de grootste

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 20 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 21

FOTOSERIE Hein Roethofprijs 1987-2012 WINNAARS VINDEN NAVOLGING

Fotografie: Liesbeth Dingemans Dat kan worden geconcludeerd uit een recent (Foto links) Werkvloer Tekst: Lynsey Dubbeld onderzoek van het Centrum voor Criminaliteits- In de Amsterdamse preventie en Veiligheid (CCV) naar de geschiedenis Molenwijk hebben bewoners de groep ‘Onze urgers die het initiatief nemen om overlast van de wedstrijd. Ook bij de 25 eerdere winnaars is (Molen)wijk’opgericht. Sinds de start van de Hein Roethofprijs in 1987 sleepten 26 lokale en verloedering in hun wijk een halt toe te burgerparticipatie een belangrijk uitgangspunt. Met het project zetten projecten de prestigieuze veiligheidsprijs in de wacht. Tijd voor roepen. En die daarvoor samen met maat- Daarnaast hebben winnende projecten een focus op zij zich in voor een schappelijke instanties en de lokale overheid jongeren gemeen. Ook tonen ze een bereidheid om leefbare wijk. Been alerteringssysteem opzetten, waarmee ze snel de eigen werkwijze kritisch onder de loep te nemen, een terugblik. Wat zijn de succesfactoren? En hoe heeft de (Foto rechts) kunnen optreden tegen overlastgevende situaties. blijkt uit de analyse van de projecten die tot nu toe De wijk wordt opgesierd wedstrijd bijgedragen aan de criminaliteitspreventie en sociale Dat is in een notendop het idee achter SMS Alert onze de Hein Roetprijs wonnen. door kunstverkeers- veiligheid in Nederland? (Molen)wijk, het Amsterdamse project dat in oktober borden van de kuns te- 2012 de Hein Roethofprijs in de wacht sleepte. SMS Alert onze (Molen)wijk is de 26e winnaar van naar Henk Veen. Die maken op een speelse de Hein Roethofprijs. Sinds 1987 is ieder jaar een manier normen en Het Molenwijkse meldingssysteem past prima prijs uitgereikt aan een organisatie of samen- waarden zichtbaar. in het rijtje winnaars van de Hein Roethofprijs. werkingsverband met het meest innovatieve, >>

› Naar inhoudsopgave 20 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 21

FOTOSERIE Hein Roethofprijs 1987-2012 WINNAARS VINDEN NAVOLGING

Fotografie: Liesbeth Dingemans Dat kan worden geconcludeerd uit een recent (Foto links) Werkvloer Tekst: Lynsey Dubbeld onderzoek van het Centrum voor Criminaliteits- In de Amsterdamse preventie en Veiligheid (CCV) naar de geschiedenis Molenwijk hebben bewoners de groep ‘Onze urgers die het initiatief nemen om overlast van de wedstrijd. Ook bij de 25 eerdere winnaars is (Molen)wijk’opgericht. Sinds de start van de Hein Roethofprijs in 1987 sleepten 26 lokale en verloedering in hun wijk een halt toe te burgerparticipatie een belangrijk uitgangspunt. Met het project zetten projecten de prestigieuze veiligheidsprijs in de wacht. Tijd voor roepen. En die daarvoor samen met maat- Daarnaast hebben winnende projecten een focus op zij zich in voor een schappelijke instanties en de lokale overheid jongeren gemeen. Ook tonen ze een bereidheid om leefbare wijk. Been alerteringssysteem opzetten, waarmee ze snel de eigen werkwijze kritisch onder de loep te nemen, een terugblik. Wat zijn de succesfactoren? En hoe heeft de (Foto rechts) kunnen optreden tegen overlastgevende situaties. blijkt uit de analyse van de projecten die tot nu toe De wijk wordt opgesierd wedstrijd bijgedragen aan de criminaliteitspreventie en sociale Dat is in een notendop het idee achter SMS Alert onze de Hein Roetprijs wonnen. door kunstverkeers- veiligheid in Nederland? (Molen)wijk, het Amsterdamse project dat in oktober borden van de kuns te- 2012 de Hein Roethofprijs in de wacht sleepte. SMS Alert onze (Molen)wijk is de 26e winnaar van naar Henk Veen. Die maken op een speelse de Hein Roethofprijs. Sinds 1987 is ieder jaar een manier normen en Het Molenwijkse meldingssysteem past prima prijs uitgereikt aan een organisatie of samen- waarden zichtbaar. in het rijtje winnaars van de Hein Roethofprijs. werkingsverband met het meest innovatieve, >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 22 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 23

effectieve en overdraagbare project. De wedstrijd Wat is nu het resultaat van 25 prijsuitreikingen? participatie en de aanpak van jongeren. Gezien komen ook evaluaties naar voren als een terugke- Henk Veen en Freeda, is bedoeld voor lokale projecten die criminaliteit Hoe is het de winnende projecten vergaan? Om die de achtergrond van de wedstrijd is dat misschien rend thema. De winnaars van de Hein Roethofprijs coördinator van het voorkomen en sociale veiligheid verbeteren. Met vragen te beantwoorden, evalueerde het CCV op niet verwonderlijk. Als voorzitter van de commissie tonen een sterk besef van het belang van effectief project, inspecteren hun wijk. Molenwijk oogt als de prijs, die bestaat uit een geldbedrag van 20000 verzoek van het ministerie van Veiligheid en Justitie Kleine Criminaliteit, die aan de wieg stond van het bewezen veiligheidsinterventies. Zij deinzen er niet de Bijlmer en kent ook euro en een speciaal voor het project ontworpen in de zomer van 2012 de ervaringen van de winnaars. kabinetsprogramma Samenleving en Criminaliteit voor terug om succesfactoren en knelpunten in hun problemen met leef- beeldje, kunnen best practices professionaliseren, De evaluatie kan de maatschappelijke effecten van uit 1985, geldt Hein Roethof als de uitvinder van wat aanpak te verkennen. In sommige gevallen zijn er baarheid en veiligheid. vervolgens landelijke bekendheid verwerven en de Hein Roethofprijs niet vaststellen, maar geeft wel we nu publiek-private samenwerking noemen. al evaluaties uitgevoerd voordat een project wordt uiteindelijk brede navolging krijgen. Daarmee een beeld van de resultaten en eventuele verbeter- Bovendien is het beleid op het terrein van criminali- aangemeld bij de jury van de Hein Roethofprijs. In stimuleert de prijs, die is ingesteld door het mogelijkheden die betrokkenen ervaren. Bovendien teitspreventie mede onder invloed van Roethofs andere gevallen vormt het winnen van de wedstrijd toenmalige ministerie van Justitie, een gedeelde geeft een historische terugblik inzicht in succes- werk tot wasdom gekomen. En vanuit het oogpunt de aanleiding voor een (verdergaand) effectiviteits- verantwoordelijkheid voor de lokale veiligheids- factoren: hoe komt het dat de winnaars de con- van preventie is aandacht voor jeugdoverlast en onderzoek. zorg. En dat komt de criminaliteitspreventie, currentie konden verslaan? -criminaliteit niet meer dan logisch. veiligheid en leefbaarheid in Nederland ten goede, Dat winnaars van de Hein Roethofprijs geen een- is de gedachte. Zoals gezegd richten projecten die de Hein Roethof- In de gesprekken die het CCV voerde met vertegen- dagsvliegen zijn, bewijst wel de lokale inbedding en prijs wonnen, veelvuldig de spotlights op burger- woordigers van 17 van de 25 winnende projecten, brede navolging die de projecten doorgaans hebben >>

› Naar inhoudsopgave 22 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 23

effectieve en overdraagbare project. De wedstrijd Wat is nu het resultaat van 25 prijsuitreikingen? participatie en de aanpak van jongeren. Gezien komen ook evaluaties naar voren als een terugke- Henk Veen en Freeda, is bedoeld voor lokale projecten die criminaliteit Hoe is het de winnende projecten vergaan? Om die de achtergrond van de wedstrijd is dat misschien rend thema. De winnaars van de Hein Roethofprijs coördinator van het voorkomen en sociale veiligheid verbeteren. Met vragen te beantwoorden, evalueerde het CCV op niet verwonderlijk. Als voorzitter van de commissie tonen een sterk besef van het belang van effectief project, inspecteren hun wijk. Molenwijk oogt als de prijs, die bestaat uit een geldbedrag van 20000 verzoek van het ministerie van Veiligheid en Justitie Kleine Criminaliteit, die aan de wieg stond van het bewezen veiligheidsinterventies. Zij deinzen er niet de Bijlmer en kent ook euro en een speciaal voor het project ontworpen in de zomer van 2012 de ervaringen van de winnaars. kabinetsprogramma Samenleving en Criminaliteit voor terug om succesfactoren en knelpunten in hun problemen met leef- beeldje, kunnen best practices professionaliseren, De evaluatie kan de maatschappelijke effecten van uit 1985, geldt Hein Roethof als de uitvinder van wat aanpak te verkennen. In sommige gevallen zijn er baarheid en veiligheid. vervolgens landelijke bekendheid verwerven en de Hein Roethofprijs niet vaststellen, maar geeft wel we nu publiek-private samenwerking noemen. al evaluaties uitgevoerd voordat een project wordt uiteindelijk brede navolging krijgen. Daarmee een beeld van de resultaten en eventuele verbeter- Bovendien is het beleid op het terrein van criminali- aangemeld bij de jury van de Hein Roethofprijs. In stimuleert de prijs, die is ingesteld door het mogelijkheden die betrokkenen ervaren. Bovendien teitspreventie mede onder invloed van Roethofs andere gevallen vormt het winnen van de wedstrijd toenmalige ministerie van Justitie, een gedeelde geeft een historische terugblik inzicht in succes- werk tot wasdom gekomen. En vanuit het oogpunt de aanleiding voor een (verdergaand) effectiviteits- verantwoordelijkheid voor de lokale veiligheids- factoren: hoe komt het dat de winnaars de con- van preventie is aandacht voor jeugdoverlast en onderzoek. zorg. En dat komt de criminaliteitspreventie, currentie konden verslaan? -criminaliteit niet meer dan logisch. veiligheid en leefbaarheid in Nederland ten goede, Dat winnaars van de Hein Roethofprijs geen een- is de gedachte. Zoals gezegd richten projecten die de Hein Roethof- In de gesprekken die het CCV voerde met vertegen- dagsvliegen zijn, bewijst wel de lokale inbedding en prijs wonnen, veelvuldig de spotlights op burger- woordigers van 17 van de 25 winnende projecten, brede navolging die de projecten doorgaans hebben >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 24 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 25

gekregen. Alleen al het feit dat het CCV in 2012 met schuwt het CCV. De meeste initiatieven worden (foto links) Z eeland, Gelderland, Flevoland en Groningen preventie uit de Haagse Schilderswijk, waarbij (foto rechts) ruim twee derde van de winnaars kon spreken, is door de gemeente gefinancierd. Afhankelijk van Aan SMS Alert werken geen winnaars geleverd. een groep bewoners in hun buurt surveilleert, Door het project zijn verschillene instanties veelzeggend. De meeste initiatieven zijn de project- het doel en de doelgroep van de aanpak komen kent inmiddels varianten in onder meer Engeland bewoners zich prettiger mee, waaronder de gaan voelen in de wijk. status ontstegen, constateert het CCV dan ook. daar nog bijdragen van bijvoorbeeld de woning- politie. Toch is de invloed van de Hein Roethofprijs in heel en Italië. << De aanpakken hebben een plaats verworven in corporatie of private instellingen bij. Maar over Nederland, en zelfs daarbuiten, merkbaar. Een groot het gemeentelijke (veiligheids)beleid of zijn zelfs de hele linie zijn publiek-private samenwerkings- deel van de winnende initiatieven vindt navolging in Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en uitgegroeid tot zelfstandig opererende organisaties. verbanden eerder uitzondering dan regel. andere gemeenten. De stadsmariniers, die werden Veiligheid (CCV) organiseert jaarlijks de Hein De publiciteit die het winnen van de prijs met zich bedacht in Rotterdam, zijn daar een goed voorbeeld Roethofprijs. Kijk voor meer informatie op de website meebrengt, heeft ervoor gezorgd dat projecten een Opvallend is ook dat het grootste deel van de van. In onder andere Capelle aan den IJssel en Breda www.hetccv.nl/heinroethofprijs of neem contact op professionaliseringsslag konden maken en aan winnaars van de Hein Roethofprijs uit de Randstad zijn deze superambtenaren nu ook actief. En het in met Francie van de Beek, telefoon (06) 25 01 20 12, bezuinigingsrondes konden ontkomen. afkomstig is. Vooral de provincies Zuid-Holland en 1989 in Enschede uitgevonden erosievandalisme e-mail [email protected]. Noord-Holland brachten winnende projecten voort, staat aan de wieg van het inmiddels algemeen Hoewel de meeste projecten zich tot nu toe staande ontdekte het CCV. Die prestatie heeft grotendeels te omarmde principe van schoon, heel en veilig. hebben gehouden, maakt het eenzijdig gebruik van maken met de aanmeldingen vanuit Amsterdam, Sommige projecten blijken zelfs over de lands- overheidsfinanciering hen wel kwetsbaar, waar- Den Haag en Rotterdam. Tot nu toe zijn er door grenzen belangstelling te trekken. De nacht-

› Naar inhoudsopgave 24 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 25

gekregen. Alleen al het feit dat het CCV in 2012 met schuwt het CCV. De meeste initiatieven worden (foto links) Z eeland, Gelderland, Flevoland en Groningen preventie uit de Haagse Schilderswijk, waarbij (foto rechts) ruim twee derde van de winnaars kon spreken, is door de gemeente gefinancierd. Afhankelijk van Aan SMS Alert werken geen winnaars geleverd. een groep bewoners in hun buurt surveilleert, Door het project zijn verschillene instanties veelzeggend. De meeste initiatieven zijn de project- het doel en de doelgroep van de aanpak komen kent inmiddels varianten in onder meer Engeland bewoners zich prettiger mee, waaronder de gaan voelen in de wijk. status ontstegen, constateert het CCV dan ook. daar nog bijdragen van bijvoorbeeld de woning- politie. Toch is de invloed van de Hein Roethofprijs in heel en Italië. << De aanpakken hebben een plaats verworven in corporatie of private instellingen bij. Maar over Nederland, en zelfs daarbuiten, merkbaar. Een groot het gemeentelijke (veiligheids)beleid of zijn zelfs de hele linie zijn publiek-private samenwerkings- deel van de winnende initiatieven vindt navolging in Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en uitgegroeid tot zelfstandig opererende organisaties. verbanden eerder uitzondering dan regel. andere gemeenten. De stadsmariniers, die werden Veiligheid (CCV) organiseert jaarlijks de Hein De publiciteit die het winnen van de prijs met zich bedacht in Rotterdam, zijn daar een goed voorbeeld Roethofprijs. Kijk voor meer informatie op de website meebrengt, heeft ervoor gezorgd dat projecten een Opvallend is ook dat het grootste deel van de van. In onder andere Capelle aan den IJssel en Breda www.hetccv.nl/heinroethofprijs of neem contact op professionaliseringsslag konden maken en aan winnaars van de Hein Roethofprijs uit de Randstad zijn deze superambtenaren nu ook actief. En het in met Francie van de Beek, telefoon (06) 25 01 20 12, bezuinigingsrondes konden ontkomen. afkomstig is. Vooral de provincies Zuid-Holland en 1989 in Enschede uitgevonden erosievandalisme e-mail [email protected]. Noord-Holland brachten winnende projecten voort, staat aan de wieg van het inmiddels algemeen Hoewel de meeste projecten zich tot nu toe staande ontdekte het CCV. Die prestatie heeft grotendeels te omarmde principe van schoon, heel en veilig. hebben gehouden, maakt het eenzijdig gebruik van maken met de aanmeldingen vanuit Amsterdam, Sommige projecten blijken zelfs over de lands- overheidsfinanciering hen wel kwetsbaar, waar- Den Haag en Rotterdam. Tot nu toe zijn er door grenzen belangstelling te trekken. De nacht-

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 26 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 27

Signaleren en tegengaan van spanningen in buurten NIET RELIGIE MAAR OVERLAST POLARISEERT

MISVERSTANDEN In het Actieplan polarisatie en radicalisering 2007-2011 beschouwt de rijksoverheid spanningen tussen bevolkingsgroepen als een breed maatschappelijk probleem dat de sociale samenhang bedreigt en daarom voorkomen, belemmerd en ingedamd moet worden. Het Verwey-Jonker Instituut en het Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amster- dam hebben de afgelopen jaren samen met de leer- stoel Veiligheid en Burgerschap van de Vrije Universi- teit onderzoek gedaan naar verschijningsvormen, oorzaken en aanpakken van spanningen in buurten.

Uit deze studies blijkt dat er veel misverstanden bestaan over polarisatie. Spanningen in buurten

Illustratie: Hans Sprangers Hans Illustratie: worden vaak geassocieerd met radicalisering en veiligheids problemen en -incidenten, terwijl het in de praktijk eerder gaat om spanningen onder de oppervlakte. Spanningen in buurten zijn er niet van In een grootschalig onderzoek in twintig Amsterdamse door Ron van Wonderen en Jolijn Broekhuizen de ene op andere dag – het ontstaan van spanningen Ron van Wonderen is senior onderzoeker bij het Verwey- kan als een proces worden opgevat. buurten is vastgesteld welke factoren spanningen in buurten Jonker Instituut. Jolijn Broekhuizen is senior onderzoeker kunnen aanwakkeren of juist voorkomen. Daaruit blijkt dat bij Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Een belangrijke doelstelling van de studies naar Amsterdam. spanningen in buurten is om een bijdrage te leveren vooral in buurten waar sprake is van een cumulatie van aan het opvullen van de kennislacune over dit onder- n het integratiedebat klinkt de laatste jaren een werp. Er zijn nog weinig empirische studies verricht risicofactoren spanningen kunnen ontstaan. Ron van steeds hardere toon. In veel gemeenten is het naar verklarende factoren voor spanningen op buurt- Wonderen en Jolijn Broekhuizen vertellen wat dat betekent lokale beleid dan ook steeds meer aandacht gaan niveau. Een andere doelstelling is om een instrument besteden aan het waarborgen van de sociale te ontwikkelen en te valideren voor het vroegtijdig voor mogelijke oplossingsrichtingen. Isamenhang, met name in de wijk. Want de wijk is signaleren van spanningen tussen bewoners. Dit het sociale systeem waarbinnen samenlevings- instrument is sinds 2008 opgenomen in de Amster- vraagstukken die voortvloeien uit de toegenomen damse Veiligheidsmonitor, die jaarlijks wordt pluriformiteit van de bevolking zich manifesteren. afgenomen onder 12000 inwoners. >>

› Naar inhoudsopgave 26 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 27

Signaleren en tegengaan van spanningen in buurten NIET RELIGIE MAAR OVERLAST POLARISEERT

MISVERSTANDEN In het Actieplan polarisatie en radicalisering 2007-2011 beschouwt de rijksoverheid spanningen tussen bevolkingsgroepen als een breed maatschappelijk probleem dat de sociale samenhang bedreigt en daarom voorkomen, belemmerd en ingedamd moet worden. Het Verwey-Jonker Instituut en het Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amster- dam hebben de afgelopen jaren samen met de leer- stoel Veiligheid en Burgerschap van de Vrije Universi- teit onderzoek gedaan naar verschijningsvormen, oorzaken en aanpakken van spanningen in buurten.

Uit deze studies blijkt dat er veel misverstanden bestaan over polarisatie. Spanningen in buurten

Illustratie: Hans Sprangers Hans Illustratie: worden vaak geassocieerd met radicalisering en veiligheids problemen en -incidenten, terwijl het in de praktijk eerder gaat om spanningen onder de oppervlakte. Spanningen in buurten zijn er niet van In een grootschalig onderzoek in twintig Amsterdamse door Ron van Wonderen en Jolijn Broekhuizen de ene op andere dag – het ontstaan van spanningen Ron van Wonderen is senior onderzoeker bij het Verwey- kan als een proces worden opgevat. buurten is vastgesteld welke factoren spanningen in buurten Jonker Instituut. Jolijn Broekhuizen is senior onderzoeker kunnen aanwakkeren of juist voorkomen. Daaruit blijkt dat bij Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Een belangrijke doelstelling van de studies naar Amsterdam. spanningen in buurten is om een bijdrage te leveren vooral in buurten waar sprake is van een cumulatie van aan het opvullen van de kennislacune over dit onder- n het integratiedebat klinkt de laatste jaren een werp. Er zijn nog weinig empirische studies verricht risicofactoren spanningen kunnen ontstaan. Ron van steeds hardere toon. In veel gemeenten is het naar verklarende factoren voor spanningen op buurt- Wonderen en Jolijn Broekhuizen vertellen wat dat betekent lokale beleid dan ook steeds meer aandacht gaan niveau. Een andere doelstelling is om een instrument besteden aan het waarborgen van de sociale te ontwikkelen en te valideren voor het vroegtijdig voor mogelijke oplossingsrichtingen. Isamenhang, met name in de wijk. Want de wijk is signaleren van spanningen tussen bewoners. Dit het sociale systeem waarbinnen samenlevings- instrument is sinds 2008 opgenomen in de Amster- vraagstukken die voortvloeien uit de toegenomen damse Veiligheidsmonitor, die jaarlijks wordt pluriformiteit van de bevolking zich manifesteren. afgenomen onder 12000 inwoners. >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 28 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 29

Op verzoek van Amsterdamse stadsdelen hebben gedrag en naroepen. Omdat ouders geen toezicht I nterventies hebben hier alleen zin als ze uitgaan stimuleren om zelf effectief op problemen in te we in twintig buurten verdiepend onderzoek uit- houden, worden kinderen niet gecorrigeerd. Soms van gezamenlijke belangen, als ze worden uitgevoerd spelen. De doelstelling en werkwijze van het BPT gevoerd naar de problematiek die onderliggend is durven kinderen uit angst niet buiten te spelen: op een klein schaalniveau en als ze aansluiten bij sluiten aan bij risicofactoren voor spanningen aan spanningen. We hebben spanningen onderzocht er wordt op straat geruzied en gepest, en jongere zaken die bewoners direct raken. in buurten: overlast, vervuiling en botsende tussen huurders en kopers, bewoners die kort en juist kinderen worden van speelplaatsen verjaagd. Over opvattingen over het schoonhouden van de buurt, lang wonen in buurten, bewoners en scholieren, de 8- tot 14-jarigen maken veel professionals en Dit betekent niet dat buurtbewoners onderling problemen achter de voordeur en een gebrek aan bewoners met hoge en lage inkomens. We enquê- bewoners zich zorgen. Met name meisjes worden meer contact moeten aangaan. Het is wel belangrijk (corrigerend) toezicht op kinderen en jongeren. teerden 4563 bewoners en hebben gesproken met nog (te) weinig bereikt, omdat het aanbod zich dat bewoners elkaar weten te plaatsen (hetgeen 275 beleidsmakers, wijkprofessionals en bewoners. primair op jongens richt. wel publieke familiariteit wordt genoemd). Dat wil Met alle buurtprofessionals wordt in het BPT een De wijkprofessionals betroffen buurtregisseurs, zeggen dat men weet wie de buren zijn, zodat bij lijst opgesteld van problemen die prioritair moeten jongerenwerkers, opbouwwerkers, scholen, wel- overlast of ergernissen buren (of hun kinderen) effec- worden aangepakt. Er is geen jaarplan, want het plan zijnswerk en corporaties (huismeesters). Het is belangrijk tiever kunnen worden aangesproken. Relevant zijn wordt elke zes weken geëvalueerd. Zo kan snel en interventies op het niveau van blokken, portieken en slagvaardig worden ingespeeld op ontwikkelingen. Doelstelling was om oorzaken van spanningen te dat bewoners elkaar galerijen, zoals portiekportiers en galerijgesprekken, Een ander aspect is de frontliniebenadering van verkennen vanuit lokale contexten, om vast te stellen weten te plaatsen met als doel meer overeenstemming in gedrags- professionals. Om overlast slagvaardiger te kunnen of bestaande interventies aansluiten op de juiste normen te creëren. aanpakken, werkt het BPT op basis van een netwerk- doelgroepen en risicofactoren, en om overdraagbare organisatie. Professionals werken hierbij niet vanuit voorbeeldpraktijken in beeld te brengen. We hebben Een maatregel die hier kan worden ingezet is bijvoor- hun instituutslogica, maar probleemgericht. Dat wil gezocht naar interventies die volgens betrokkenen beeld Thuis Op Straat (TOS). TOS is een van de wei- Organisaties passen zeggen dat organisaties die bij het BPT betrokken best practices zijn. Vervolgens hebben we getoetst in nige interventies in de buitenruimte die onderbouwd zijn, zich in hun manier van werken en prioriteiten hoeverre deze interventies daadwerkelijk aansluiten is door onderzoek. TOS organiseert op pleinen en zich aan de dynamiek aanpassen aan de dynamiek van de buurt en wat op risicofactoren, en wat de ervaringen hiermee zijn straten begeleide sport- en spelactiviteiten die van de buurt aan men in de buurt tegenkomt. in de onderzoeksbuurten. kinderen uit de buurt met elkaar verbinden, meer- dere keren per week en op vaste tijdstippen. Zo leren Concluderend: een effectieve aanpak van span- NAROEPEN kinderen, zowel jongens als meisjes, beter samen te De aanwezigheid van zichtbare en benaderbare ningen in buurten is gebiedsgericht en integraal, Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat aan spannin- spelen, meer prosociaal gedrag te vertonen en talen- professionals is een andere belangrijke winner bij aan gezien oplossingsrichtingen zich uitstrekken gen in buurten een complex samenspel van factoren ten te ontwikkelen. Ook gebruikt TOS verschillende het voorkomen van spanningen. Professionals die over verschillende beleidsterreinen. Dat vraagt om ten grondslag ligt. Spanningen zijn geen onvermijde- methodieken om ouders succesvol bij activiteiten jarenlang in een buurt werken en die worden gekend samenwerking tussen jeugd- en gezinswerkers, lijk gevolg van het feit dat verschillende bevolkings- te betrekken. en vertrouwd, kunnen bij conflicten vaak een bemid- scholen, opbouw en welzijnswerkers, corporaties, groepen en religies met elkaar (moeten) samenleven delende rol spelen. Voorbeelden van een zichtbaar politie en andere handhavers. << in buurten, maar zijn door beleid te beïnvloeden. ONGESCHREVEN REGELS en benaderbaar maatschappelijk middenveld zijn De potentiële risicofactor ‘religie’ heeft – in tegen- Ergernissen over rommel, vuilnis en ander overlast- een actieve huismeester, een jongerenwerker door Het rapport Samenleven met verschillen is te downloaden stelling tot wat vaak wordt gesuggereerd – geen gevend gedrag cumuleren in spanningen zodra wie kinderen zich laten corrigeren of een buurt- via www.verwey-jonker.nl (rechtstreekse) relatie met het ontstaan van bewoners zich niet in staat voelen om de veroor- regisseur die vaak op straat loopt. span ningen. Veel belangrijker is dat mensen uit zakers van overlast effectief op hun gedrag aan te verschillende bevolkingsgroepen geen overlast spreken. Deze spanningen kunnen in verschillende GEEN JAARPLAN van elkaar ervaren. soorten buurten ontstaan: in sociaaleconomisch In de onderzochte buurten is vaak sprake van een zwakke buurten en in middenklassenbuurten waar opeenstapeling van risicofactoren. Zo kunnen huurders en kopers door elkaar heen wonen. Maar jongerenoverlast, vervuiling en problemen achter Kinderen leren meer ook in buurten met een sterke homogeniteit in de voordeur cumuleren in bepaalde wijken, of soms ongeschreven regels en normen over het openbare zelfs in specifieke straten of huizenblokken. Idealiter prosociaal gedrag te leven – als die te maken krijgen met een plotselinge is beleid gericht op de achterliggende factoren. vertonen instroom van nieuwe bewoners. En in buurten waar De gelijktijdige inzet van interventies op verschil- sprake is van uitgestelde sloop- en nieuwbouw lende thema’s zal hierbij meer effect kunnen neemt de kans op spanningen sterk toe. sorteren. We hebben enkele interessante praktijken Spanningen in buurten houden sterk verband aangetroffen. met zichtbare overlast waarmee bewoners dagelijks Escalaties kunnen worden voorkomen als frustraties worden geconfronteerd. Vaak gaat het om overlast die voortkomen uit botsende leefstijlen en overlast Een voorbeeld hiervan is het BuurtPraktijkTeam (BPT), door jongeren, maar in toenemende mate ook meer bespreekbaar worden en als er overeenstem- dat in 2011 als experiment in de Columbuspleinbuurt om overlast door 8- tot 14-jarigen, zoals brutaal ming wordt bereikt over ongeschreven regels. is opgestart. Het BPT wil bewoners en professionals

› Naar inhoudsopgave 28 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 29

Op verzoek van Amsterdamse stadsdelen hebben gedrag en naroepen. Omdat ouders geen toezicht I nterventies hebben hier alleen zin als ze uitgaan stimuleren om zelf effectief op problemen in te we in twintig buurten verdiepend onderzoek uit- houden, worden kinderen niet gecorrigeerd. Soms van gezamenlijke belangen, als ze worden uitgevoerd spelen. De doelstelling en werkwijze van het BPT gevoerd naar de problematiek die onderliggend is durven kinderen uit angst niet buiten te spelen: op een klein schaalniveau en als ze aansluiten bij sluiten aan bij risicofactoren voor spanningen aan spanningen. We hebben spanningen onderzocht er wordt op straat geruzied en gepest, en jongere zaken die bewoners direct raken. in buurten: overlast, vervuiling en botsende tussen huurders en kopers, bewoners die kort en juist kinderen worden van speelplaatsen verjaagd. Over opvattingen over het schoonhouden van de buurt, lang wonen in buurten, bewoners en scholieren, de 8- tot 14-jarigen maken veel professionals en Dit betekent niet dat buurtbewoners onderling problemen achter de voordeur en een gebrek aan bewoners met hoge en lage inkomens. We enquê- bewoners zich zorgen. Met name meisjes worden meer contact moeten aangaan. Het is wel belangrijk (corrigerend) toezicht op kinderen en jongeren. teerden 4563 bewoners en hebben gesproken met nog (te) weinig bereikt, omdat het aanbod zich dat bewoners elkaar weten te plaatsen (hetgeen 275 beleidsmakers, wijkprofessionals en bewoners. primair op jongens richt. wel publieke familiariteit wordt genoemd). Dat wil Met alle buurtprofessionals wordt in het BPT een De wijkprofessionals betroffen buurtregisseurs, zeggen dat men weet wie de buren zijn, zodat bij lijst opgesteld van problemen die prioritair moeten jongerenwerkers, opbouwwerkers, scholen, wel- overlast of ergernissen buren (of hun kinderen) effec- worden aangepakt. Er is geen jaarplan, want het plan zijnswerk en corporaties (huismeesters). Het is belangrijk tiever kunnen worden aangesproken. Relevant zijn wordt elke zes weken geëvalueerd. Zo kan snel en interventies op het niveau van blokken, portieken en slagvaardig worden ingespeeld op ontwikkelingen. Doelstelling was om oorzaken van spanningen te dat bewoners elkaar galerijen, zoals portiekportiers en galerijgesprekken, Een ander aspect is de frontliniebenadering van verkennen vanuit lokale contexten, om vast te stellen weten te plaatsen met als doel meer overeenstemming in gedrags- professionals. Om overlast slagvaardiger te kunnen of bestaande interventies aansluiten op de juiste normen te creëren. aanpakken, werkt het BPT op basis van een netwerk- doelgroepen en risicofactoren, en om overdraagbare organisatie. Professionals werken hierbij niet vanuit voorbeeldpraktijken in beeld te brengen. We hebben Een maatregel die hier kan worden ingezet is bijvoor- hun instituutslogica, maar probleemgericht. Dat wil gezocht naar interventies die volgens betrokkenen beeld Thuis Op Straat (TOS). TOS is een van de wei- Organisaties passen zeggen dat organisaties die bij het BPT betrokken best practices zijn. Vervolgens hebben we getoetst in nige interventies in de buitenruimte die onderbouwd zijn, zich in hun manier van werken en prioriteiten hoeverre deze interventies daadwerkelijk aansluiten is door onderzoek. TOS organiseert op pleinen en zich aan de dynamiek aanpassen aan de dynamiek van de buurt en wat op risicofactoren, en wat de ervaringen hiermee zijn straten begeleide sport- en spelactiviteiten die van de buurt aan men in de buurt tegenkomt. in de onderzoeksbuurten. kinderen uit de buurt met elkaar verbinden, meer- dere keren per week en op vaste tijdstippen. Zo leren Concluderend: een effectieve aanpak van span- NAROEPEN kinderen, zowel jongens als meisjes, beter samen te De aanwezigheid van zichtbare en benaderbare ningen in buurten is gebiedsgericht en integraal, Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat aan spannin- spelen, meer prosociaal gedrag te vertonen en talen- professionals is een andere belangrijke winner bij aan gezien oplossingsrichtingen zich uitstrekken gen in buurten een complex samenspel van factoren ten te ontwikkelen. Ook gebruikt TOS verschillende het voorkomen van spanningen. Professionals die over verschillende beleidsterreinen. Dat vraagt om ten grondslag ligt. Spanningen zijn geen onvermijde- methodieken om ouders succesvol bij activiteiten jarenlang in een buurt werken en die worden gekend samenwerking tussen jeugd- en gezinswerkers, lijk gevolg van het feit dat verschillende bevolkings- te betrekken. en vertrouwd, kunnen bij conflicten vaak een bemid- scholen, opbouw en welzijnswerkers, corporaties, groepen en religies met elkaar (moeten) samenleven delende rol spelen. Voorbeelden van een zichtbaar politie en andere handhavers. << in buurten, maar zijn door beleid te beïnvloeden. ONGESCHREVEN REGELS en benaderbaar maatschappelijk middenveld zijn De potentiële risicofactor ‘religie’ heeft – in tegen- Ergernissen over rommel, vuilnis en ander overlast- een actieve huismeester, een jongerenwerker door Het rapport Samenleven met verschillen is te downloaden stelling tot wat vaak wordt gesuggereerd – geen gevend gedrag cumuleren in spanningen zodra wie kinderen zich laten corrigeren of een buurt- via www.verwey-jonker.nl (rechtstreekse) relatie met het ontstaan van bewoners zich niet in staat voelen om de veroor- regisseur die vaak op straat loopt. span ningen. Veel belangrijker is dat mensen uit zakers van overlast effectief op hun gedrag aan te verschillende bevolkingsgroepen geen overlast spreken. Deze spanningen kunnen in verschillende GEEN JAARPLAN van elkaar ervaren. soorten buurten ontstaan: in sociaaleconomisch In de onderzochte buurten is vaak sprake van een zwakke buurten en in middenklassenbuurten waar opeenstapeling van risicofactoren. Zo kunnen huurders en kopers door elkaar heen wonen. Maar jongerenoverlast, vervuiling en problemen achter Kinderen leren meer ook in buurten met een sterke homogeniteit in de voordeur cumuleren in bepaalde wijken, of soms ongeschreven regels en normen over het openbare zelfs in specifieke straten of huizenblokken. Idealiter prosociaal gedrag te leven – als die te maken krijgen met een plotselinge is beleid gericht op de achterliggende factoren. vertonen instroom van nieuwe bewoners. En in buurten waar De gelijktijdige inzet van interventies op verschil- sprake is van uitgestelde sloop- en nieuwbouw lende thema’s zal hierbij meer effect kunnen neemt de kans op spanningen sterk toe. sorteren. We hebben enkele interessante praktijken Spanningen in buurten houden sterk verband aangetroffen. met zichtbare overlast waarmee bewoners dagelijks Escalaties kunnen worden voorkomen als frustraties worden geconfronteerd. Vaak gaat het om overlast die voortkomen uit botsende leefstijlen en overlast Een voorbeeld hiervan is het BuurtPraktijkTeam (BPT), door jongeren, maar in toenemende mate ook meer bespreekbaar worden en als er overeenstem- dat in 2011 als experiment in de Columbuspleinbuurt om overlast door 8- tot 14-jarigen, zoals brutaal ming wordt bereikt over ongeschreven regels. is opgestart. Het BPT wil bewoners en professionals

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 30 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 31

Op 21 september 2012 reisden duizenden jongeren naar het Groningse Haren na een oproep voor een feest op Facebook. De rellen leidden tot vernielingen, geweld en plunderingen. Onderzoeker Jan Dirk de Jong geeft een verklaring voor de excessen van Project X.

klasse, hetgeen leidt tot delinquent gedrag. Een battle, zoals we die kennen van de televisie (So you think you can dance?) en van de serie bioscoopfilms Step Up, zou dan een uitlaatklep zijn voor spanning. D aardoor zouden gevoelens van relatieve deprivatie bij de hedendaagse jeugd verminderen. Verklaring voor de Project X-rellen Deze Amerikaanse blik op het Groningse incident kan worden weersproken vanuit recente criminologische inzichten van Nederlandse bodem, in het bijzonder onze kennis over delinquent groepsgedrag en bij- GEWONE JONGENS, zondere groepsdynamische processen. Deze kennis helpt om beter te begrijpen wat zich nu werkelijk heeft afgespeeld in Haren. Het lijkt er namelijk op … / foto: Liesbeth dat opmerkelijk veel gewone jongeren zichzelf daar Dingemans. hebben verloren in een algemeen menselijke groeps- BIJZONDERE dynamiek binnen een aantal bijzondere omstandig- heden van vandaag de dag.

SCHOOLJONGENS Alvorens tot een verklaring te komen gebaseerd op GROEPSDYNAMIEK sociaaleconomische achterstand en op wat ik in mijn boek Kapot moeilijk straatcultuur noem, moeten wetenschappers zich eerst eens afvragen wat voor soort jongeren eigenlijk is gaan rellen in Haren. door Jan Dirk de Jong het ontstaan en ontsporen van een Facebook-feest Jongens willen zich laten Een kenmerkend voorbeeld van de verbijzondering De berichtgeving laat zien dat opmerkelijk veel De auteur is als criminoloog verbonden aan de Vrije op 21 september 2012 in Haren. Hoe ontstond de gelden en hun status in van hedendaagse jeugd, is de analyse van Maike relschoppers normale Hollandse schooljongens Universiteit van Amsterdam en auteur van onder andere rellende menigte die voor miljoenen euro’s schade groepsverband verho- Kooijmans die kort na de rellen op Trouw.nl ver- waren, hoewel sommigen onder invloed waren van gen. De personen op de het boek Kapot moeilijk. Een etnografisch onderzoek naar veroorzaakte met vernielingen en die buitensporig foto komen niet in het scheen. Volgens haar had de gemeente Haren de drank en ‘relpoeder’ (speed of cocaïne). Daarnaast opvallend delinquent groepsgedrag van ‘Marokkaanse’ geweld pleegde tegen politie en hulpverleners? verhaal voor / foto: Inge rellen kunnen voorkomen door een battle te organi- kwam volgens de politie een aantal nieuwe hooligans straatjongens. Sommigen wijzen op de nieuwe rol van de sociale van Mill. seren. Kooijmans baseert dit idee op haar kennis opdagen. Het begrip nieuwe hooligans verwijst naar media. Anderen leggen de schuld bij het optreden van jeugd in de straatcultuur, voorbeeldprojecten uit jongemannen die rellen om het rellen, zoals E.R. ooruitlopend op het onderzoeksrapport van gemeente en politie. En weer anderen verbazen de Verenigde Staten en op de Amerikaanse theorie M uller en anderen het formuleerden in hun onder- van de commissie-Cohen, buitelen weten- zich vooral over de jeugd van tegenwoordig. Die van strain. Volgens die perspectieven veroorzaken zoek naar de incidenten in Hoek van Holland in 2009. schappers, beleidsmakers en commentato- generatiekloof wordt verdiept met sociologen- relatieve armoede en een geringe maatschappelijke Steeds vaker duiken deze hedendaagse hooligans V ren over elkaar heen met verklaringen voor jargon zoals nieuwe hooligans en straatcultuur. status spanning bij de lagere sociaaleconomische ook op bij andere evenementen. >>

› Naar inhoudsopgave 30 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 31

Op 21 september 2012 reisden duizenden jongeren naar het Groningse Haren na een oproep voor een feest op Facebook. De rellen leidden tot vernielingen, geweld en plunderingen. Onderzoeker Jan Dirk de Jong geeft een verklaring voor de excessen van Project X.

klasse, hetgeen leidt tot delinquent gedrag. Een battle, zoals we die kennen van de televisie (So you think you can dance?) en van de serie bioscoopfilms Step Up, zou dan een uitlaatklep zijn voor spanning. D aardoor zouden gevoelens van relatieve deprivatie bij de hedendaagse jeugd verminderen. Verklaring voor de Project X-rellen Deze Amerikaanse blik op het Groningse incident kan worden weersproken vanuit recente criminologische inzichten van Nederlandse bodem, in het bijzonder onze kennis over delinquent groepsgedrag en bij- GEWONE JONGENS, zondere groepsdynamische processen. Deze kennis helpt om beter te begrijpen wat zich nu werkelijk heeft afgespeeld in Haren. Het lijkt er namelijk op … / foto: Liesbeth dat opmerkelijk veel gewone jongeren zichzelf daar Dingemans. hebben verloren in een algemeen menselijke groeps- BIJZONDERE dynamiek binnen een aantal bijzondere omstandig- heden van vandaag de dag.

SCHOOLJONGENS Alvorens tot een verklaring te komen gebaseerd op GROEPSDYNAMIEK sociaaleconomische achterstand en op wat ik in mijn boek Kapot moeilijk straatcultuur noem, moeten wetenschappers zich eerst eens afvragen wat voor soort jongeren eigenlijk is gaan rellen in Haren. door Jan Dirk de Jong het ontstaan en ontsporen van een Facebook-feest Jongens willen zich laten Een kenmerkend voorbeeld van de verbijzondering De berichtgeving laat zien dat opmerkelijk veel De auteur is als criminoloog verbonden aan de Vrije op 21 september 2012 in Haren. Hoe ontstond de gelden en hun status in van hedendaagse jeugd, is de analyse van Maike relschoppers normale Hollandse schooljongens Universiteit van Amsterdam en auteur van onder andere rellende menigte die voor miljoenen euro’s schade groepsverband verho- Kooijmans die kort na de rellen op Trouw.nl ver- waren, hoewel sommigen onder invloed waren van gen. De personen op de het boek Kapot moeilijk. Een etnografisch onderzoek naar veroorzaakte met vernielingen en die buitensporig foto komen niet in het scheen. Volgens haar had de gemeente Haren de drank en ‘relpoeder’ (speed of cocaïne). Daarnaast opvallend delinquent groepsgedrag van ‘Marokkaanse’ geweld pleegde tegen politie en hulpverleners? verhaal voor / foto: Inge rellen kunnen voorkomen door een battle te organi- kwam volgens de politie een aantal nieuwe hooligans straatjongens. Sommigen wijzen op de nieuwe rol van de sociale van Mill. seren. Kooijmans baseert dit idee op haar kennis opdagen. Het begrip nieuwe hooligans verwijst naar media. Anderen leggen de schuld bij het optreden van jeugd in de straatcultuur, voorbeeldprojecten uit jongemannen die rellen om het rellen, zoals E.R. ooruitlopend op het onderzoeksrapport van gemeente en politie. En weer anderen verbazen de Verenigde Staten en op de Amerikaanse theorie M uller en anderen het formuleerden in hun onder- van de commissie-Cohen, buitelen weten- zich vooral over de jeugd van tegenwoordig. Die van strain. Volgens die perspectieven veroorzaken zoek naar de incidenten in Hoek van Holland in 2009. schappers, beleidsmakers en commentato- generatiekloof wordt verdiept met sociologen- relatieve armoede en een geringe maatschappelijke Steeds vaker duiken deze hedendaagse hooligans V ren over elkaar heen met verklaringen voor jargon zoals nieuwe hooligans en straatcultuur. status spanning bij de lagere sociaaleconomische ook op bij andere evenementen. >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 32 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 33

Het is onzinnig de waarin een tienerfeest volledig uit de hand loopt. vernielingen en geweldpleging. Waarom zijn zij De relschopper die als eerste stenen of vuurwerk Voor jeugd op zoek naar spanning en sensatie was niet gecorrigeerd, en zijn zij door een grote feest- gooit naar een agent of hulpverlener, was namelijk rellen te verklaren dit een aantrekkelijk sociaal experiment. Door menigte juist ondersteund en zelfs aangemoedigd? anoniem, een onbekende. Waar de student kan vanuit straatcultuur berichtgeving in diverse sociale media, ondersteund Tevens is van belang waarom zoveel ‘gewone’ worden geschorst, de voetballer niet meer mag door radio en televisie, kregen jongeren het gevoel jongens in de fuik van de groepsdynamiek terecht spelen of de vrijgezel niet meer mee op stap mag, echt iets unieks te missen als zij er niet bij zouden zijn gekomen. was in Haren een sanctie onmogelijk. Hierdoor De nieuwe hooligans zijn vaak ook ogenschijnlijk zijn. Bevestiging van deelname aan deze hedendaag- gebeurt iets bijzonders in het groepsproces: de normale jongens. Deze semiprofessionele relschop- se happening bestond uit likes of comments op gedragsregels liggen niet vast en iedereen kan doen pers zijn niet direct te typeren als achterstandsjeugd Facebook en uit initiatieven zoals het verspreiden De menigte wat hij of zij wil. Toch letten mensen altijd op elkaar met sociaalemotionele problematiek en een ver- van T-shirts met de tekst: Project X, ik ben erbij! om te zien welk gedrag door anderen wordt gewaar- hoogde kans op deviant gedrag. Het gaat om jonge- was grotendeels deerd. In die verwarring volgen mensen vaak het ren met geld (hetgeen duidelijk wordt uit hun merk- Eenmaal in Haren werd het gevoel van gemeenschap- los zand (verkeerde) voorbeeld van vooraanstaande figuren. kleding, dure tassen en gouden sieraden) en niet om pelijkheid ook in real life bevestigd door wederzijdse En dan kan een rel ontstaan die lijkt op een zichzelf lieden uit de onderklasse, aldus criminoloog Henk begroetingen op straat en het meezingen in de spon- versterkende spiraal, waarvan niemand achteraf Ferwerda in een interview met Elsevier. Gezien de tane spreekkoren (“Merthe, bedankt!”). De vluchtige, De verklaring hiervoor kan niet gevonden worden goed kan uitleggen hoe het allemaal begon. grote hoeveelheid schooljongens en de achtergrond virtuele verbondenheid bleek niet gebaseerd op een in het beschrijven van een rare, nieuwe versie van van de nieuwe hooligan, lijkt het onzinnig de rellen (verzets)beweging vanuit een bepaalde maatschap- de jeugd van tegenwoordig. Uit mijn eerdere onder- in Haren te verklaren vanuit straatcultuur of sociaal- pelijke, politieke of religieuze positie. De jonge feest- zoek naar groepsdruk kan worden afgeleid dat de De daders blijken economische achterstand. gangers scandeerden slechts losse strijdleuzen van omstandigheden van de huidige tijd kunnen leiden hun eigen generatie, zoals “Sorry for Party-Rocking” tot bijzondere ontwikkelingen in algemene groeps- uiteindelijk ‘gewone HELDENDOM en “Waar is dat feestje? Hier is dat feestje”. dynamiek. Zo was bij Project X Haren weliswaar jongens’ te zijn Maar hoe kunnen we dan begrijpen en verklaren sprake van een gedeelde groepsidentiteit (ontstaan dat al die jongeren enorme vernielingen hebben op internet en bevestigd op straat), maar de massa aangericht, sigaretten en drank uit winkels hebben Wat begon als een was geen duurzame en begrensde groep. We hebben Dit groepsdynamische fenomeen is al geanalyseerd gestolen, en de politie hebben bekogeld met stenen hier niet te maken met een studentendispuut, dat in moderne jeugdmassa’s afkomstig uit verschil- en straatmeubilair? Gelukkig bieden de hedendaagse feestje, sloeg om in dronken vernielingen aanricht. Ook is Haren niet te lende steden en wijken, die gezamenlijk gingen rellen sociale wetenschappen in Nederland aanknopings- een veldslag vergelijken met een voetbalelftal, dat zich na een bij demonstraties in Amsterdam. Net als in Haren punten om te duiden wat er in Haren is gebeurd. overwinning in het uitgaansleven te buiten gaat aan kwamen daarbij veel ‘normale’ jongens die de meeste Ik denk bijvoorbeeld aan het onderzoek naar groeps- verdovende middelen. Of met een vrijgezellenweek- anderen niet kenden, in eerste instantie gewoon een dynamiek en delinquent gedrag dat ik in 2010 met Al snel ontstond ook een heuse vijand in de vorm van end, dat uit de hand loopt. Al dat soort groepen kijkje nemen na een gerucht op straat of via internet. Frank van Gemert publiceerde. de overheid die tegenover de groep kwam te staan hebben iets gemeen wat in Haren ontbrak: een mate Vervolgens lieten ook zij zich meeslepen in een ver- met als taak het feest te verstoren. Jongens die wil- van onderlinge bekendheid en de mogelijkheid tot nietigende en gewelddadige groepsdynamiek zonder Het opmerkelijk destructieve en gewelddadige den shinen (opvallen), daagden deze vijand openlijk interne sanctionering binnen de groep. interne sociale controle. Ook toen verbaasde men groepsgedrag in Haren, is in eerste plaats te begrijpen uit. De nieuwe hooligans die begonnen met rellen, zich eerst over een bijzondere jeugdcultuur, maar vanuit een algemene menselijke drang van – in het werden openlijk gesteund met legitimeringen vanuit Hedendaagse fenomenen, zoals het internet en bleken de daders uiteindelijk ‘gewone jongens’ te bijzonder – jongens naar avontuur, uitdaging en de achterban: “De ME moet eens normaal doen”. de grote mobiliteit van jongeren, leidden in Haren zijn. Misschien is dat een goed uitgangspunt voor deviant heldendom (ook op het internet). Jongens De relschoppers kregen vervolgens bijval van jongens tot een qua samenstelling en omvang bijzondere het onderzoek van de commissie van Job Cohen.<< willen ergens bijhoren, zich laten gelden, zich een die zich lieten meeslepen in de chaos. Alles wat werd groep: een diffuse en onbegrensde mensenmassa. échte man voelen en strijden om status in groeps- geassocieerd met de tegenstander – de politie en De menigte was in wezen grotendeels los zand. In Informatie over de geraadpleegde literatuur verband. Daaraan ontlenen zij een gevoel van eigen- de gewone burger – werd een doelwit: planten en confrontaties met de tegenstander – de vijand die kan worden opgevraagd bij de auteur via waarde. Het gevoel dat ze door hun leeftijdsgenoten bomen, tuinmeubilair, fietsen, auto’s, stoeptegels het feestje wilde beteugelen of verstoren – leek die e-mail: [email protected]. worden gezien als een goed of waardevol groepslid, en bankjes. Winkels met alcohol en rookwaar werden menigte even een groep en konden de aanwezigen voedt de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. geplunderd. Wat begon als een feestje, sloeg om in ook als een ogenschijnlijke eenheid opereren. een veldslag met extreem geweld tegen politie en Maar in zulke op hol geslagen groepsprocessen Toen Project X Haren op internet werd aangekondigd hulpverleners. ontbreekt iets fundamenteels. Studenten, leden van (als gevolg van een Facebook-fout bij de uitnodiging een voetbalelftal of vrienden in een vrijgezellenclub voor een verjaarspartijtje), ontstond razendsnel een FUIK hebben de mogelijkheid om een bekende die te ver nieuwe, verleidelijke en verbeelde gemeenschap Een centrale vraag is hoe het kan dat een kleine gaat, corrigerend aan te spreken. In Haren lag dat gebaseerd op een gelijknamige Hollywoodfilm groep relschoppers de vrije hand krijgt in excessieve een stuk moeilijker.

› Naar inhoudsopgave 32 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 33

Het is onzinnig de waarin een tienerfeest volledig uit de hand loopt. vernielingen en geweldpleging. Waarom zijn zij De relschopper die als eerste stenen of vuurwerk Voor jeugd op zoek naar spanning en sensatie was niet gecorrigeerd, en zijn zij door een grote feest- gooit naar een agent of hulpverlener, was namelijk rellen te verklaren dit een aantrekkelijk sociaal experiment. Door menigte juist ondersteund en zelfs aangemoedigd? anoniem, een onbekende. Waar de student kan vanuit straatcultuur berichtgeving in diverse sociale media, ondersteund Tevens is van belang waarom zoveel ‘gewone’ worden geschorst, de voetballer niet meer mag door radio en televisie, kregen jongeren het gevoel jongens in de fuik van de groepsdynamiek terecht spelen of de vrijgezel niet meer mee op stap mag, echt iets unieks te missen als zij er niet bij zouden zijn gekomen. was in Haren een sanctie onmogelijk. Hierdoor De nieuwe hooligans zijn vaak ook ogenschijnlijk zijn. Bevestiging van deelname aan deze hedendaag- gebeurt iets bijzonders in het groepsproces: de normale jongens. Deze semiprofessionele relschop- se happening bestond uit likes of comments op gedragsregels liggen niet vast en iedereen kan doen pers zijn niet direct te typeren als achterstandsjeugd Facebook en uit initiatieven zoals het verspreiden De menigte wat hij of zij wil. Toch letten mensen altijd op elkaar met sociaalemotionele problematiek en een ver- van T-shirts met de tekst: Project X, ik ben erbij! om te zien welk gedrag door anderen wordt gewaar- hoogde kans op deviant gedrag. Het gaat om jonge- was grotendeels deerd. In die verwarring volgen mensen vaak het ren met geld (hetgeen duidelijk wordt uit hun merk- Eenmaal in Haren werd het gevoel van gemeenschap- los zand (verkeerde) voorbeeld van vooraanstaande figuren. kleding, dure tassen en gouden sieraden) en niet om pelijkheid ook in real life bevestigd door wederzijdse En dan kan een rel ontstaan die lijkt op een zichzelf lieden uit de onderklasse, aldus criminoloog Henk begroetingen op straat en het meezingen in de spon- versterkende spiraal, waarvan niemand achteraf Ferwerda in een interview met Elsevier. Gezien de tane spreekkoren (“Merthe, bedankt!”). De vluchtige, De verklaring hiervoor kan niet gevonden worden goed kan uitleggen hoe het allemaal begon. grote hoeveelheid schooljongens en de achtergrond virtuele verbondenheid bleek niet gebaseerd op een in het beschrijven van een rare, nieuwe versie van van de nieuwe hooligan, lijkt het onzinnig de rellen (verzets)beweging vanuit een bepaalde maatschap- de jeugd van tegenwoordig. Uit mijn eerdere onder- in Haren te verklaren vanuit straatcultuur of sociaal- pelijke, politieke of religieuze positie. De jonge feest- zoek naar groepsdruk kan worden afgeleid dat de De daders blijken economische achterstand. gangers scandeerden slechts losse strijdleuzen van omstandigheden van de huidige tijd kunnen leiden hun eigen generatie, zoals “Sorry for Party-Rocking” tot bijzondere ontwikkelingen in algemene groeps- uiteindelijk ‘gewone HELDENDOM en “Waar is dat feestje? Hier is dat feestje”. dynamiek. Zo was bij Project X Haren weliswaar jongens’ te zijn Maar hoe kunnen we dan begrijpen en verklaren sprake van een gedeelde groepsidentiteit (ontstaan dat al die jongeren enorme vernielingen hebben op internet en bevestigd op straat), maar de massa aangericht, sigaretten en drank uit winkels hebben Wat begon als een was geen duurzame en begrensde groep. We hebben Dit groepsdynamische fenomeen is al geanalyseerd gestolen, en de politie hebben bekogeld met stenen hier niet te maken met een studentendispuut, dat in moderne jeugdmassa’s afkomstig uit verschil- en straatmeubilair? Gelukkig bieden de hedendaagse feestje, sloeg om in dronken vernielingen aanricht. Ook is Haren niet te lende steden en wijken, die gezamenlijk gingen rellen sociale wetenschappen in Nederland aanknopings- een veldslag vergelijken met een voetbalelftal, dat zich na een bij demonstraties in Amsterdam. Net als in Haren punten om te duiden wat er in Haren is gebeurd. overwinning in het uitgaansleven te buiten gaat aan kwamen daarbij veel ‘normale’ jongens die de meeste Ik denk bijvoorbeeld aan het onderzoek naar groeps- verdovende middelen. Of met een vrijgezellenweek- anderen niet kenden, in eerste instantie gewoon een dynamiek en delinquent gedrag dat ik in 2010 met Al snel ontstond ook een heuse vijand in de vorm van end, dat uit de hand loopt. Al dat soort groepen kijkje nemen na een gerucht op straat of via internet. Frank van Gemert publiceerde. de overheid die tegenover de groep kwam te staan hebben iets gemeen wat in Haren ontbrak: een mate Vervolgens lieten ook zij zich meeslepen in een ver- met als taak het feest te verstoren. Jongens die wil- van onderlinge bekendheid en de mogelijkheid tot nietigende en gewelddadige groepsdynamiek zonder Het opmerkelijk destructieve en gewelddadige den shinen (opvallen), daagden deze vijand openlijk interne sanctionering binnen de groep. interne sociale controle. Ook toen verbaasde men groepsgedrag in Haren, is in eerste plaats te begrijpen uit. De nieuwe hooligans die begonnen met rellen, zich eerst over een bijzondere jeugdcultuur, maar vanuit een algemene menselijke drang van – in het werden openlijk gesteund met legitimeringen vanuit Hedendaagse fenomenen, zoals het internet en bleken de daders uiteindelijk ‘gewone jongens’ te bijzonder – jongens naar avontuur, uitdaging en de achterban: “De ME moet eens normaal doen”. de grote mobiliteit van jongeren, leidden in Haren zijn. Misschien is dat een goed uitgangspunt voor deviant heldendom (ook op het internet). Jongens De relschoppers kregen vervolgens bijval van jongens tot een qua samenstelling en omvang bijzondere het onderzoek van de commissie van Job Cohen.<< willen ergens bijhoren, zich laten gelden, zich een die zich lieten meeslepen in de chaos. Alles wat werd groep: een diffuse en onbegrensde mensenmassa. échte man voelen en strijden om status in groeps- geassocieerd met de tegenstander – de politie en De menigte was in wezen grotendeels los zand. In Informatie over de geraadpleegde literatuur verband. Daaraan ontlenen zij een gevoel van eigen- de gewone burger – werd een doelwit: planten en confrontaties met de tegenstander – de vijand die kan worden opgevraagd bij de auteur via waarde. Het gevoel dat ze door hun leeftijdsgenoten bomen, tuinmeubilair, fietsen, auto’s, stoeptegels het feestje wilde beteugelen of verstoren – leek die e-mail: [email protected]. worden gezien als een goed of waardevol groepslid, en bankjes. Winkels met alcohol en rookwaar werden menigte even een groep en konden de aanwezigen voedt de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. geplunderd. Wat begon als een feestje, sloeg om in ook als een ogenschijnlijke eenheid opereren. een veldslag met extreem geweld tegen politie en Maar in zulke op hol geslagen groepsprocessen Toen Project X Haren op internet werd aangekondigd hulpverleners. ontbreekt iets fundamenteels. Studenten, leden van (als gevolg van een Facebook-fout bij de uitnodiging een voetbalelftal of vrienden in een vrijgezellenclub voor een verjaarspartijtje), ontstond razendsnel een FUIK hebben de mogelijkheid om een bekende die te ver nieuwe, verleidelijke en verbeelde gemeenschap Een centrale vraag is hoe het kan dat een kleine gaat, corrigerend aan te spreken. In Haren lag dat gebaseerd op een gelijknamige Hollywoodfilm groep relschoppers de vrije hand krijgt in excessieve een stuk moeilijker.

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 34 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 35

INTERVIEW Donkere-dagenoffensief tegen woninginbraak De herfst en winter zijn van oudsher de favoriete straatroven en autokraken. De maatregelen kunnen seizoenen van inbrekend Nederland. Hoewel bestaan uit voorlichting aan bewoners, verscherpte woninginbraken in bijvoorbeeld de zomervakanties verkeerscontroles, en intensieve surveillance op ‘ E EN OF TWEE de laatste jaren toenemen, slaan daders in de don- risicovolle tijdstippen en plekken. kere dagen van het jaar nog altijd bovengemiddeld vaak hun slag. “Het ministerie van Veiligheid en “Inbraken staan altijd in onze belangstelling, Justitie jaagt tegenwoordig een donkere-dagenof- maar we organiseren meer preventieve activiteiten fensief aan: het vraagt ons om een gerichte aanpak in de periode dat inbrekers wat intensiever bezig WEKEN DE DRUK van de problematiek te bespreken in de districtelijke zijn”, zegt Van Eck. Hij heeft sinds 2011 de leiding driehoeken. Daarmee krijgt de aanpak een integraal over het programma woninginbraakbestrijding en probleemgericht karakter, dat is een goede zaak”, in Midden-Nederland, dat deel uitmaakt van de zegt Paul van Musscher, plaatsvervangend korps- regionale veiligheidsstrategie voor 2012 tot en ER OP ZETTEN chef van de politie Haaglanden. met 2014. Van Musscher nuanceert: “De term donkere-dagenoffensief wekt de suggestie dat Bij een donkere-dagenoffensief nemen politie, we nu opeens alles uit kast halen, maar we werken gemeente, ondernemers en het Openbaar Minis- het hele jaar aan de aanpak van woninginbraken, terie extra maatregelen tegen woninginbraken en overvallen en straatroof, want dat zijn prioriteiten HELPT NIET’ andere seizoensgevoelige delicten, zoals overvallen, voor ons korps.”

Als de R in de maand zit, is het weer tijd voor levertraan – en voor extra inbraakpreventie. Want in de donkere dagen van het jaar slaan inbrekers vaker hun slag. Maar met de aanpak van woninginbraak zijn de politie en haar ketenpartners het héle jaar druk. “Nadenken doe je in vredestijd.”

door Lynsey Dubbeld

k zal niet zeggen: ons enige probleem zit in de donkere dagen. Maar er is wel een significante stijging van woninginbraken tussen oktober en maart. Dat vraagt een speciale inzet van ons, ‘ I dan moeten we er echt zijn”, zegt Reinier van Eck, projectleider bij het Bureau Innovatie en Beheer

Processen van de politie Utrecht. Sprangers Hans Illustratie: >>

› Naar inhoudsopgave 34 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 35

INTERVIEW Donkere-dagenoffensief tegen woninginbraak De herfst en winter zijn van oudsher de favoriete straatroven en autokraken. De maatregelen kunnen seizoenen van inbrekend Nederland. Hoewel bestaan uit voorlichting aan bewoners, verscherpte woninginbraken in bijvoorbeeld de zomervakanties verkeerscontroles, en intensieve surveillance op ‘ E EN OF TWEE de laatste jaren toenemen, slaan daders in de don- risicovolle tijdstippen en plekken. kere dagen van het jaar nog altijd bovengemiddeld vaak hun slag. “Het ministerie van Veiligheid en “Inbraken staan altijd in onze belangstelling, Justitie jaagt tegenwoordig een donkere-dagenof- maar we organiseren meer preventieve activiteiten fensief aan: het vraagt ons om een gerichte aanpak in de periode dat inbrekers wat intensiever bezig WEKEN DE DRUK van de problematiek te bespreken in de districtelijke zijn”, zegt Van Eck. Hij heeft sinds 2011 de leiding driehoeken. Daarmee krijgt de aanpak een integraal over het programma woninginbraakbestrijding en probleemgericht karakter, dat is een goede zaak”, in Midden-Nederland, dat deel uitmaakt van de zegt Paul van Musscher, plaatsvervangend korps- regionale veiligheidsstrategie voor 2012 tot en ER OP ZETTEN chef van de politie Haaglanden. met 2014. Van Musscher nuanceert: “De term donkere-dagenoffensief wekt de suggestie dat Bij een donkere-dagenoffensief nemen politie, we nu opeens alles uit kast halen, maar we werken gemeente, ondernemers en het Openbaar Minis- het hele jaar aan de aanpak van woninginbraken, terie extra maatregelen tegen woninginbraken en overvallen en straatroof, want dat zijn prioriteiten HELPT NIET’ andere seizoensgevoelige delicten, zoals overvallen, voor ons korps.”

Als de R in de maand zit, is het weer tijd voor levertraan – en voor extra inbraakpreventie. Want in de donkere dagen van het jaar slaan inbrekers vaker hun slag. Maar met de aanpak van woninginbraak zijn de politie en haar ketenpartners het héle jaar druk. “Nadenken doe je in vredestijd.”

door Lynsey Dubbeld k zal niet zeggen: ons enige probleem zit in de donkere dagen. Maar er is wel een significante stijging van woninginbraken tussen oktober en maart. Dat vraagt een speciale inzet van ons, ‘ I dan moeten we er echt zijn”, zegt Reinier van Eck, projectleider bij het Bureau Innovatie en Beheer

Processen van de politie Utrecht. Sprangers Hans Illustratie: >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 36 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 37

‘Er valt vaak een boodschappentas zijn huis verlaat en het bovenraam staat open, dan zijn ze in vijf minuten HANDLEIDING Het gaat om een consistente, vaste aanpak op basis lucratieve buit binnen. Daar komt bij dat sociale controle en soci- van een gedegen probleemanalyse. 80 procent te halen’ ale cohesie zijn afgenomen – de signaalfunctie van De aanpak van woninginbraken in van onze heterdaadaanhoudingen komt door een buurt is sterk verminderd. Tel daarbij op dat Haaglanden is gebaseerd op de hand- meldingen van burgers. Als je dat weet en je weet er vaak lucratieve buit te halen valt, bijvoorbeeld leiding Hot spotaanpak in vier stappen waar de problemen zitten, dan kan je een inter- De regio Haaglanden investeert in de aanloop naar iPhones, laptops en sieraden. Dit alles creëert een van Bram van Dijk, Carolien van den ventie gericht inzetten. Wij informeren burgers als de herfst en winter vooral in extra hotspotsurveil- explosief mengsel.” Handel en Peter Versteegh. De publi- er in hun wijk veel wordt ingebroken. Dan kunnen lance, preventie en voorlichting. “Het is belangrijk catie is te downloaden via de website zij zélf preventieve maatregelen nemen en de om rond de donkere dagen awareness te creëren. www.dsp-groep.nl. politie bellen als zij iets verdachts zien.” Eigenlijk gaat het er ons om veiligheidspartners en ‘Als je in augustus bewoners te alerteren op het feit dat de kans op SNOEIEN slachtofferschap in de wintermaanden stijgt, met begint, ben je al “Ik vind dat als wij bepaalde zaken tot prioriteit name in de wijken en buurten waar de inbraken zich te laat’ gezamenlijke inspanning van te maken. Het Bureau verheffen, we dan ook alles uit de kast moeten door het jaar heen concentreren. Het is een mis- Regionale Veiligheidsstrategie in Midden-Nederland halen om er samen met partners iets aan doen. verstand te denken dat we pas in het najaar gaan zorgt bijvoorbeeld dat gemeenten en wijkteams En als je iets doet, doe het dan slim. Uit onderzoek nadenken over de aanpak van high impact delicten.” In de regio Haaglanden is het aantal woninginbra- afstemming zoeken, bijvoorbeeld over de inzet van is allang gebleken dat zomaar rondjes rijden in een ken recent juist gedaald. “In de periode van 1 januari toezichthouders.” politiewagen eigenlijk niet helpt. Maar een gerichte In Haaglanden staat in het najaar bijvoorbeeld de 2012 tot en met week 41 van 2012 ligt het aantal hotspotaanpak loont echt.” Haaglanden heeft de campagne ‘Licht zet inbrekers in het zicht’ op het inbraken regionaal 5 procent lager dan in diezelfde “In zekere zin is een donkere-dagenoffensief niks afgelopen twee jaar veel ervaring opgedaan met programma. Doel is om bewoners alert te maken op periode in 2011. Ook bij andere high impact delicten nieuws: probleemgericht werken is een onderdeel die manier van werken. “Er was bijvoorbeeld een het risico om in de donkere uren van de dag slacht- doet deze ontwikkeling zich voor: straatroof is met van onze veiligheidsaanpak,” reageert Van Mus- wijk met een hausse aan inbraken, waar bleek dat offer van woninginbraak te worden. Agenten lopen 16 procent afgenomen, overvallen met 11 procent en scher. “Maar het vergt wel maatwerk. Je moet je 80 procent plaatsvond in appartementen op een steekproefsgewijs in de avonduren door hotspots en diefstal uit of vanaf voertuigen met 23 procent”, plannen en strategie klaar hebben zodat je die kunt hoog. Als je dat weet, dan kan je de gemeente doen bij onverlichte woningen een brief met een vertelt Van Musscher. uitrollen als het herfst wordt. Nadenken doe je in vragen de begroeiing onder de balkons te snoeien preventiefolder in de bus. De tips gaan over bijvoor- vredestijd.” en de woningcorporatie gericht benaderen met het beeld tijdschakelaars voor binnen- en buitenverlich- “Waar je voorzichtig mee moet zijn, is om deze advies om beveiligingsmaatregelen te nemen. Als ting, degelijk hang- en sluitwerk en goed zicht op ontwikkeling aan een politieaanpak toe te schrijven. “Een grote uitdaging waar wij voor staan, heeft een corporatie alle flatgebouwen moet voorzien toegangsdeuren. Al enige tijd werken we integraal aan veiligheid. simpelweg te maken met de aantallen en ver- van het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW), dan Je ziet dat gemeenten en ook andere partners echt spreiding van woninginbraken,” zegt Van Eck. is dat al snel te duur. Maar als je je richt op de eerste INSTAPDELICT krachtig meedoen. We zijn probleemgestuurd gaan “Woninginbraken gebeuren vaak, op een groot verdieping dan valt er wel over iets te praten.” Volgens de meest recente editie van de Integrale werken: we maken grondige analyses, richten ons grondgebied, door mensen die bekend zijn met Veiligheidsmonitor is slachtofferschap van (poging op hotspots, en we hebben de hot times en hots- de buurt en weinig tijd nodig hebben om het delict “Wij gebruiken het donkere-dagenoffensief om tot) woninginbraak tussen 2008 en 2011 gestegen hots in beeld. En we gebruiken een early warning- te plegen. Dat vraagt om heel goede intelligence en het PKVW meer onder de aandacht te brengen van van 2,5 procent naar 3,1 procent. Bij geslaagde instrument: elke week maken we de criminaliteits- een intensieve aanpak. Bijt je er in vast en houd vol, bewoners”, vult Van Eck aan. “Het PKVW heeft woninginbraken liggen deze percentages op respec- cijfers bekend, die lokale chefs direct in hun zeg ik altijd. Een of twee weken of zelfs vier maan- gewoon meerwaarde. Maar het is vrij duur. Zeker tievelijk 1,1 en 1,5 procent. Het aantal Nederlandse briefings inbrengen.” den de druk er op zetten helpt niet.” met particuliere huizen zitten we in een moeilijke huishoudens dat te maken heeft met inbraak is situatie: bewoners worden geconfronteerd met gestegen van 1,2 procent in 2008 naar 1,5 procent in VAKANTIEROOSTERS de vraag om geld uit te geven, terwijl er nog niet 2011. Deze trends wijken af van de algemene ontwik- Een donkere-dagenoffensief is er niet van de ene ‘Zomaar rondjes is ingebroken.” Daarom ligt samenwerking met keling in slachtofferschap van veelvoorkomende op de andere dag, benadrukt Van Eck. “Als je in burgers en verzekeraars voor de hand, vindt ook criminaliteit, dat in de periode 2008 tot en met 2011 augustus begint, ben je al te laat. In mei begint de rijden in een politie- Van Musscher. “Je ziet steeds meer dat stake- juist daalde. voorbereiding om in het najaar aan de slag te gaan. wagen helpt niet’ holders in het veiligheidsdomein hun verant- De voorbereidingstijd is nodig om alle partijen op woordelijkheid pakken. Het helpt als je met slimme “Mijn inschatting is dat woninginbraak een instap- één lijn te krijgen, bijvoorbeeld waar het gaat om adviezen komt. Als je weet dat er op acht hoog delict aan het worden is”, zegt Reinier van Eck. vakantieroosters en middelenramingen. Wat wij Van Musscher erkent die noodzaak tot langdurige nooit ingebroken is, ga daar dan geen PKVW “Het is relatief makkelijk voor jongens die op zien: de politie kan wel snel een actie op poten samenwerking. “Het heeft geen enkele zin om, zoals invoeren. Het begint bij goede analyse van wat straat hangen. Als ze zien dat een bewoner met zetten, maar vaak is het moeilijk om er een ik het noem, injectiemanagement toe te passen. er echt aan de hand is.” <<

› Naar inhoudsopgave 36 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 37

‘Er valt vaak een boodschappentas zijn huis verlaat en het bovenraam staat open, dan zijn ze in vijf minuten HANDLEIDING Het gaat om een consistente, vaste aanpak op basis lucratieve buit binnen. Daar komt bij dat sociale controle en soci- van een gedegen probleemanalyse. 80 procent te halen’ ale cohesie zijn afgenomen – de signaalfunctie van De aanpak van woninginbraken in van onze heterdaadaanhoudingen komt door een buurt is sterk verminderd. Tel daarbij op dat Haaglanden is gebaseerd op de hand- meldingen van burgers. Als je dat weet en je weet er vaak lucratieve buit te halen valt, bijvoorbeeld leiding Hot spotaanpak in vier stappen waar de problemen zitten, dan kan je een inter- De regio Haaglanden investeert in de aanloop naar iPhones, laptops en sieraden. Dit alles creëert een van Bram van Dijk, Carolien van den ventie gericht inzetten. Wij informeren burgers als de herfst en winter vooral in extra hotspotsurveil- explosief mengsel.” Handel en Peter Versteegh. De publi- er in hun wijk veel wordt ingebroken. Dan kunnen lance, preventie en voorlichting. “Het is belangrijk catie is te downloaden via de website zij zélf preventieve maatregelen nemen en de om rond de donkere dagen awareness te creëren. www.dsp-groep.nl. politie bellen als zij iets verdachts zien.” Eigenlijk gaat het er ons om veiligheidspartners en ‘Als je in augustus bewoners te alerteren op het feit dat de kans op SNOEIEN slachtofferschap in de wintermaanden stijgt, met begint, ben je al “Ik vind dat als wij bepaalde zaken tot prioriteit name in de wijken en buurten waar de inbraken zich te laat’ gezamenlijke inspanning van te maken. Het Bureau verheffen, we dan ook alles uit de kast moeten door het jaar heen concentreren. Het is een mis- Regionale Veiligheidsstrategie in Midden-Nederland halen om er samen met partners iets aan doen. verstand te denken dat we pas in het najaar gaan zorgt bijvoorbeeld dat gemeenten en wijkteams En als je iets doet, doe het dan slim. Uit onderzoek nadenken over de aanpak van high impact delicten.” In de regio Haaglanden is het aantal woninginbra- afstemming zoeken, bijvoorbeeld over de inzet van is allang gebleken dat zomaar rondjes rijden in een ken recent juist gedaald. “In de periode van 1 januari toezichthouders.” politiewagen eigenlijk niet helpt. Maar een gerichte In Haaglanden staat in het najaar bijvoorbeeld de 2012 tot en met week 41 van 2012 ligt het aantal hotspotaanpak loont echt.” Haaglanden heeft de campagne ‘Licht zet inbrekers in het zicht’ op het inbraken regionaal 5 procent lager dan in diezelfde “In zekere zin is een donkere-dagenoffensief niks afgelopen twee jaar veel ervaring opgedaan met programma. Doel is om bewoners alert te maken op periode in 2011. Ook bij andere high impact delicten nieuws: probleemgericht werken is een onderdeel die manier van werken. “Er was bijvoorbeeld een het risico om in de donkere uren van de dag slacht- doet deze ontwikkeling zich voor: straatroof is met van onze veiligheidsaanpak,” reageert Van Mus- wijk met een hausse aan inbraken, waar bleek dat offer van woninginbraak te worden. Agenten lopen 16 procent afgenomen, overvallen met 11 procent en scher. “Maar het vergt wel maatwerk. Je moet je 80 procent plaatsvond in appartementen op een steekproefsgewijs in de avonduren door hotspots en diefstal uit of vanaf voertuigen met 23 procent”, plannen en strategie klaar hebben zodat je die kunt hoog. Als je dat weet, dan kan je de gemeente doen bij onverlichte woningen een brief met een vertelt Van Musscher. uitrollen als het herfst wordt. Nadenken doe je in vragen de begroeiing onder de balkons te snoeien preventiefolder in de bus. De tips gaan over bijvoor- vredestijd.” en de woningcorporatie gericht benaderen met het beeld tijdschakelaars voor binnen- en buitenverlich- “Waar je voorzichtig mee moet zijn, is om deze advies om beveiligingsmaatregelen te nemen. Als ting, degelijk hang- en sluitwerk en goed zicht op ontwikkeling aan een politieaanpak toe te schrijven. “Een grote uitdaging waar wij voor staan, heeft een corporatie alle flatgebouwen moet voorzien toegangsdeuren. Al enige tijd werken we integraal aan veiligheid. simpelweg te maken met de aantallen en ver- van het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW), dan Je ziet dat gemeenten en ook andere partners echt spreiding van woninginbraken,” zegt Van Eck. is dat al snel te duur. Maar als je je richt op de eerste INSTAPDELICT krachtig meedoen. We zijn probleemgestuurd gaan “Woninginbraken gebeuren vaak, op een groot verdieping dan valt er wel over iets te praten.” Volgens de meest recente editie van de Integrale werken: we maken grondige analyses, richten ons grondgebied, door mensen die bekend zijn met Veiligheidsmonitor is slachtofferschap van (poging op hotspots, en we hebben de hot times en hots- de buurt en weinig tijd nodig hebben om het delict “Wij gebruiken het donkere-dagenoffensief om tot) woninginbraak tussen 2008 en 2011 gestegen hots in beeld. En we gebruiken een early warning- te plegen. Dat vraagt om heel goede intelligence en het PKVW meer onder de aandacht te brengen van van 2,5 procent naar 3,1 procent. Bij geslaagde instrument: elke week maken we de criminaliteits- een intensieve aanpak. Bijt je er in vast en houd vol, bewoners”, vult Van Eck aan. “Het PKVW heeft woninginbraken liggen deze percentages op respec- cijfers bekend, die lokale chefs direct in hun zeg ik altijd. Een of twee weken of zelfs vier maan- gewoon meerwaarde. Maar het is vrij duur. Zeker tievelijk 1,1 en 1,5 procent. Het aantal Nederlandse briefings inbrengen.” den de druk er op zetten helpt niet.” met particuliere huizen zitten we in een moeilijke huishoudens dat te maken heeft met inbraak is situatie: bewoners worden geconfronteerd met gestegen van 1,2 procent in 2008 naar 1,5 procent in VAKANTIEROOSTERS de vraag om geld uit te geven, terwijl er nog niet 2011. Deze trends wijken af van de algemene ontwik- Een donkere-dagenoffensief is er niet van de ene ‘Zomaar rondjes is ingebroken.” Daarom ligt samenwerking met keling in slachtofferschap van veelvoorkomende op de andere dag, benadrukt Van Eck. “Als je in burgers en verzekeraars voor de hand, vindt ook criminaliteit, dat in de periode 2008 tot en met 2011 augustus begint, ben je al te laat. In mei begint de rijden in een politie- Van Musscher. “Je ziet steeds meer dat stake- juist daalde. voorbereiding om in het najaar aan de slag te gaan. wagen helpt niet’ holders in het veiligheidsdomein hun verant- De voorbereidingstijd is nodig om alle partijen op woordelijkheid pakken. Het helpt als je met slimme “Mijn inschatting is dat woninginbraak een instap- één lijn te krijgen, bijvoorbeeld waar het gaat om adviezen komt. Als je weet dat er op acht hoog delict aan het worden is”, zegt Reinier van Eck. vakantieroosters en middelenramingen. Wat wij Van Musscher erkent die noodzaak tot langdurige nooit ingebroken is, ga daar dan geen PKVW “Het is relatief makkelijk voor jongens die op zien: de politie kan wel snel een actie op poten samenwerking. “Het heeft geen enkele zin om, zoals invoeren. Het begint bij goede analyse van wat straat hangen. Als ze zien dat een bewoner met zetten, maar vaak is het moeilijk om er een ik het noem, injectiemanagement toe te passen. er echt aan de hand is.” <<

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 38 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 39

Om te voorkomen dat leerlingen slachtoffer worden van geweld, moeten scholen, politie en anderen nauwer samenwerken / Foto: Inge van Mill.

Slachtoffer- en daderschap van geweld JONG, SLACHTOFFER

ÉN DADER criminaliteit is niet alleen een gemotiveerde dader nodig; ook het doelwit en de mate van toezicht spelen een rol. De laatste jaren heeft het victimolo- gische onderzoek onder andere inzichten opgele- verd in risicofactoren voor slachtofferschap. Hieruit door Valérie Peeck komt naar voren dat daders en slachtoffers van De auteur is werkzaam als adviseur en onderzoeker bij de geweld een aanzienlijk aantal kenmerken delen. politie Amsterdam-Amstelland. Voor het onderzoek Jonge slachtoffers, jonge daders. Een onderzoek naar risicofactoren RISICOGEDRAG en kenmerken van slachtoffers van geweld en de relatie Bij de leerstoel Veiligheid en Burgerschap van met daderschap was zij tijdelijk gedetacheerd bij de Vrije de Vrije Universiteit in Amsterdam is in 2011 onder- Universiteit. zoek verricht naar de kenmerken en risicofactoren van slachtofferschap van geweld onder scholieren. et onderscheid tussen slachtoffer en Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van enquête- dader is in de praktijk lang niet altijd even gegevens uit de Veiligheidsmonitor Voortgezet scherp. Tijdens een vechtpartij is vaak Onderwijs. onduidelijk wie het slachtoffer en wie de Hdader is. Degene die het meest ernstig verwond De leerlingen zijn op basis van hun ervaringen met raakt of die als eerste aangifte doet, zal eerder als grof lichamelijk geweld verdeeld over vier groepen: slachtoffer aangemerkt worden. leerlingen die geen ervaring hebben met grof licha- melijk geweld, leerlingen die uitsluitend slachtoffer Ook uit de wetenschappelijke literatuur is bekend zijn geweest, leerlingen die alleen dader zijn en leer- dat er vaak sprake is van een overlap tussen daders lingen die zowel dader als slachtoffer zijn. Er is en slachtoffers. Een dader loopt een verhoogd risico onder andere gekeken naar achtergrondkenmerken Ons veiligheidsbeleid is grotendeels dadergericht. Ook bij om zelf slachtoffer te worden, en een slachtoffer (zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau) en heeft een grotere kans om zelf dader te worden naar risicogedrag (zoals spijbelen, wapenbezit en de aanpak van geweld staat de dader centraal. De aandacht voor dan een niet-slachtoffer. drugsgebruik). slachtoffers blijft vaak beperkt tot de eerste opvang. Toch kan In de victimologie, de wetenschappelijke tak aandacht voor slachtoffers een rol spelen bij het voorkomen die zich specifiek op het slachtoffer richt, wordt Slachtoffers voelen criminaliteit niet alleen verklaard vanuit de dader. van toekomstig geweld, schrijft onderzoeker Valérie Peeck. Victimologen beschouwen criminaliteit als een zich onveilig op en dynamisch proces, waarbij sprake is van interactie rond school tussen dader en slachtoffer. Voor het ontstaan van >>

› Naar inhoudsopgave 38 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 39

Om te voorkomen dat leerlingen slachtoffer worden van geweld, moeten scholen, politie en anderen nauwer samenwerken / Foto: Inge van Mill.

Slachtoffer- en daderschap van geweld JONG, SLACHTOFFER

ÉN DADER criminaliteit is niet alleen een gemotiveerde dader nodig; ook het doelwit en de mate van toezicht spelen een rol. De laatste jaren heeft het victimolo- gische onderzoek onder andere inzichten opgele- verd in risicofactoren voor slachtofferschap. Hieruit door Valérie Peeck komt naar voren dat daders en slachtoffers van De auteur is werkzaam als adviseur en onderzoeker bij de geweld een aanzienlijk aantal kenmerken delen. politie Amsterdam-Amstelland. Voor het onderzoek Jonge slachtoffers, jonge daders. Een onderzoek naar risicofactoren RISICOGEDRAG en kenmerken van slachtoffers van geweld en de relatie Bij de leerstoel Veiligheid en Burgerschap van met daderschap was zij tijdelijk gedetacheerd bij de Vrije de Vrije Universiteit in Amsterdam is in 2011 onder- Universiteit. zoek verricht naar de kenmerken en risicofactoren van slachtofferschap van geweld onder scholieren. et onderscheid tussen slachtoffer en Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van enquête- dader is in de praktijk lang niet altijd even gegevens uit de Veiligheidsmonitor Voortgezet scherp. Tijdens een vechtpartij is vaak Onderwijs. onduidelijk wie het slachtoffer en wie de Hdader is. Degene die het meest ernstig verwond De leerlingen zijn op basis van hun ervaringen met raakt of die als eerste aangifte doet, zal eerder als grof lichamelijk geweld verdeeld over vier groepen: slachtoffer aangemerkt worden. leerlingen die geen ervaring hebben met grof licha- melijk geweld, leerlingen die uitsluitend slachtoffer Ook uit de wetenschappelijke literatuur is bekend zijn geweest, leerlingen die alleen dader zijn en leer- dat er vaak sprake is van een overlap tussen daders lingen die zowel dader als slachtoffer zijn. Er is en slachtoffers. Een dader loopt een verhoogd risico onder andere gekeken naar achtergrondkenmerken Ons veiligheidsbeleid is grotendeels dadergericht. Ook bij om zelf slachtoffer te worden, en een slachtoffer (zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau) en heeft een grotere kans om zelf dader te worden naar risicogedrag (zoals spijbelen, wapenbezit en de aanpak van geweld staat de dader centraal. De aandacht voor dan een niet-slachtoffer. drugsgebruik). slachtoffers blijft vaak beperkt tot de eerste opvang. Toch kan In de victimologie, de wetenschappelijke tak aandacht voor slachtoffers een rol spelen bij het voorkomen die zich specifiek op het slachtoffer richt, wordt Slachtoffers voelen criminaliteit niet alleen verklaard vanuit de dader. van toekomstig geweld, schrijft onderzoeker Valérie Peeck. Victimologen beschouwen criminaliteit als een zich onveilig op en dynamisch proces, waarbij sprake is van interactie rond school tussen dader en slachtoffer. Voor het ontstaan van >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 40 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 41

Zoals te verwachten is, vertonen de daders van ferschap. Daarnaast kunnen jongeren delicten veiligheids gevoel geven wel aan dat jonge slacht- Slachtofferhulp. Helaas zijn deze voorzieningen geweld het meeste risicogedrag. Dit geldt zowel plegen onder dreiging van medeleerlingen. Dader- offers een kwetsbare groep vormen en dat er vooral beschikbaar voor slachtoffers die aan- voor de dadergroep als voor de groep jongeren schap volgt niet altijd direct op slachtofferschap; een grote kans op ongewenste ontwikkelingen is. gifte doen. Aangezien jongeren meestal geen die dader én slachtoffer zijn. Opvallend genoeg er kan ook enige tijd overheen gaan. Nieuwkomers Dit geldt met name voor de groep jongeren die aangifte doen, dreigen jonge slachtoffers laten de slachtoffers die zelf geen dader, zijn meer op school worden vaker slachtoffer van geweld. vaker slachtoffer worden. buiten de boot te vallen. risicogedrag zien dan de groep die geen geweld Wanneer ze ouder en vooral fysiek sterker worden, heeft ervaren: ze spijbelen vaker, gebruiken vaker zal een aantal van deze slachtoffers het gedrag gaan RISICOTAXATIE Mijn onderzoek laat zien dat het veiligheids- drugs en nemen vaker een wapen mee naar school vertonen waar ze zelf slachtoffer van werden. In Engeland vormt de aandacht voor jonge slacht- beleid de aandacht zal moeten richten op zowel dan niet-slachtoffers. Dit geldt met name voor offers al enige jaren een onderdeel van het jeugd- daders als slachtoffers. En aandacht voor het jongeren die vaker slachtoffer zijn. Daarnaast zijn veiligheidsbeleid. Het Youth Crime Action Plan slachtoffer betekent meer dan opvang en infor- de slachtoffers gemiddeld jonger dan de overige Soms wordt hecht veel belang aan een goede ondersteuning van matieverstrekking. Om concrete oplossingen groepen en voelen ze zich het meest onveilig op jonge slachtoffers. Dat gebeurt om het veiligheids- te vinden, is samenwerking nodig tussen alle en rond school. geweld als gevoel te vergroten en herhaald slachtofferschap betrokken partijen: politie, bestuur, scholen, normaal gezien tegen te gaan, maar ook om te voorkomen dat slachtofferhulp, zorg en wetenschappers. GEVOLGEN slachtoffers dadergedrag ontwikkelen. Zij kunnen nadenken over mogelijkheden om In aanvulling op het kwantitatieve onderzoek zijn (herhaald) slachtofferschap te voorkomen, interviews gehouden met professionals die veel met Slachtofferschap van geweld op school kan ver- Een voorbeeld van de Engelse ondersteuning aan om jongeren te stimuleren geweld (al dan jongeren te maken hebben, zoals politie en mede- strekkende gevolgen hebben. Voor sommige jonge- jonge slachtoffers is de Young victims’ Multi Agency niet anoniem) te melden, en om jonge slacht- werkers van scholen. Hoewel in de wetenschap de ren is het een reden om te spijbelen of helemaal van Risk Assessment Conference. Dit instrument is offers die een verhoogd risico lopen om te overlap tussen slachtoffers en daders een vrij school af te gaan. Maar het kan er ook toe leiden dat oorspronkelijk ontwikkeld voor de risicotaxatie van ontsporen, in een vroeg stadium te identifice- bekend gegeven is, blijkt in de praktijk dat men jongeren besluiten om een wapen mee te nemen, herhaling en escalatie bij slachtoffers van huiselijk ren en te helpen. << vooral uitgaat van het slachtoffer versus de dader. met alle gevolgen van dien. Met een wapen op zak geweld. Het is nu aangepast voor de jonge slachtof- Ook staan maar weinigen stil bij het feit dat een kan een slachtoffer zich sneller tot dader ontwikke- fers van geweld. Samenwerking en informatiedeling slachtoffer een grotere kans loopt om nogmaals len. Bovendien vergroot wapenbezit het risico op tussen verschillende organisaties zijn bij deze slachtoffer te worden, of dat een slachtoffer zich escalatie van geweld. aanpak van essentieel belang. Op basis van de tot een dader kan ontwikkelen. beschikbare informatie wordt het risico op her- KWETSBARE GROEP haling of ontsporen ingeschat en wordt besproken Net als uit de bestaande wetenschappelijke litera- welke acties nodig zijn om de veiligheid van een Nieuwkomers tuur, komt uit de interviews met scholieren naar slachtoffer te vergroten. De interventies zijn indivi- voren dat jongeren terughoudend zijn om slachtof- dueel en op maat, en variëren van het trainen van worden vaker ferschap te melden. Er is angst voor represailles. sociale vaardigheden en het verzorgen van veilige slachtoffer van Dat is niet alleen het geval bij het slachtoffer. Ook routes naar school tot het verhuizen naar een getuigen van een incident en ouders van het slacht- andere buurt. geweld offer zeggen dat ze liever geen aangifte doen. Jongeren geven aan dat het wel goed met hen gaat en laten het gebeurde liever rusten. Het is niet stoer Jonge slachtoffers Toch blijken de respondenten wel voorbeelden te om slachtoffer te zijn en ook snitchen (verklikken) kunnen geven van de overlap tussen slachtoffers en wordt door jongeren als een zwaktebod gezien. dreigen buiten daders. Er zijn diverse manieren waarop een slacht- Soms wordt geweld ook als normaal gezien. Daar- de boot te vallen offer dader kan worden of omgekeerd. Een slachtof- naast ontbreekt bij de jongeren vaak de kennis fer kan direct wraak nemen op de dader, bijvoor- over wie hen kan helpen en wat er voor hen gedaan beeld om hiermee respect af te dwingen of terug te kan worden. De afgelopen jaren is ook in Nederland de aandacht winnen. Maar het komt ook voor dat slachtoffers voor het slachtoffer sterk toegenomen. Slachtoffers juist een zwakkere leerling kiezen om zich op te Mijn onderzoek veronderstelt niet dat alle jonge hebben spreekrecht gekregen en slachtofferloketten wreken. Sommige slachtoffers sluiten zich aan bij slachtoffers van geweld potentiële daders zijn. zorgen voor een betere informatiepositie van het een groep gewelddadige leerlingen om zich op deze Maar de combinatie van de lage meldingsbereid- slachtoffer. Daarnaast bestaat er aandacht voor manier te beschermen tegen toekomstig slachtof- heid, het verhoogde risicogedrag en het lage ondersteuning aan slachtoffers in de vorm van

› Naar inhoudsopgave 40 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 41

Zoals te verwachten is, vertonen de daders van ferschap. Daarnaast kunnen jongeren delicten veiligheids gevoel geven wel aan dat jonge slacht- Slachtofferhulp. Helaas zijn deze voorzieningen geweld het meeste risicogedrag. Dit geldt zowel plegen onder dreiging van medeleerlingen. Dader- offers een kwetsbare groep vormen en dat er vooral beschikbaar voor slachtoffers die aan- voor de dadergroep als voor de groep jongeren schap volgt niet altijd direct op slachtofferschap; een grote kans op ongewenste ontwikkelingen is. gifte doen. Aangezien jongeren meestal geen die dader én slachtoffer zijn. Opvallend genoeg er kan ook enige tijd overheen gaan. Nieuwkomers Dit geldt met name voor de groep jongeren die aangifte doen, dreigen jonge slachtoffers laten de slachtoffers die zelf geen dader, zijn meer op school worden vaker slachtoffer van geweld. vaker slachtoffer worden. buiten de boot te vallen. risicogedrag zien dan de groep die geen geweld Wanneer ze ouder en vooral fysiek sterker worden, heeft ervaren: ze spijbelen vaker, gebruiken vaker zal een aantal van deze slachtoffers het gedrag gaan RISICOTAXATIE Mijn onderzoek laat zien dat het veiligheids- drugs en nemen vaker een wapen mee naar school vertonen waar ze zelf slachtoffer van werden. In Engeland vormt de aandacht voor jonge slacht- beleid de aandacht zal moeten richten op zowel dan niet-slachtoffers. Dit geldt met name voor offers al enige jaren een onderdeel van het jeugd- daders als slachtoffers. En aandacht voor het jongeren die vaker slachtoffer zijn. Daarnaast zijn veiligheidsbeleid. Het Youth Crime Action Plan slachtoffer betekent meer dan opvang en infor- de slachtoffers gemiddeld jonger dan de overige Soms wordt hecht veel belang aan een goede ondersteuning van matieverstrekking. Om concrete oplossingen groepen en voelen ze zich het meest onveilig op jonge slachtoffers. Dat gebeurt om het veiligheids- te vinden, is samenwerking nodig tussen alle en rond school. geweld als gevoel te vergroten en herhaald slachtofferschap betrokken partijen: politie, bestuur, scholen, normaal gezien tegen te gaan, maar ook om te voorkomen dat slachtofferhulp, zorg en wetenschappers. GEVOLGEN slachtoffers dadergedrag ontwikkelen. Zij kunnen nadenken over mogelijkheden om In aanvulling op het kwantitatieve onderzoek zijn (herhaald) slachtofferschap te voorkomen, interviews gehouden met professionals die veel met Slachtofferschap van geweld op school kan ver- Een voorbeeld van de Engelse ondersteuning aan om jongeren te stimuleren geweld (al dan jongeren te maken hebben, zoals politie en mede- strekkende gevolgen hebben. Voor sommige jonge- jonge slachtoffers is de Young victims’ Multi Agency niet anoniem) te melden, en om jonge slacht- werkers van scholen. Hoewel in de wetenschap de ren is het een reden om te spijbelen of helemaal van Risk Assessment Conference. Dit instrument is offers die een verhoogd risico lopen om te overlap tussen slachtoffers en daders een vrij school af te gaan. Maar het kan er ook toe leiden dat oorspronkelijk ontwikkeld voor de risicotaxatie van ontsporen, in een vroeg stadium te identifice- bekend gegeven is, blijkt in de praktijk dat men jongeren besluiten om een wapen mee te nemen, herhaling en escalatie bij slachtoffers van huiselijk ren en te helpen. << vooral uitgaat van het slachtoffer versus de dader. met alle gevolgen van dien. Met een wapen op zak geweld. Het is nu aangepast voor de jonge slachtof- Ook staan maar weinigen stil bij het feit dat een kan een slachtoffer zich sneller tot dader ontwikke- fers van geweld. Samenwerking en informatiedeling slachtoffer een grotere kans loopt om nogmaals len. Bovendien vergroot wapenbezit het risico op tussen verschillende organisaties zijn bij deze slachtoffer te worden, of dat een slachtoffer zich escalatie van geweld. aanpak van essentieel belang. Op basis van de tot een dader kan ontwikkelen. beschikbare informatie wordt het risico op her- KWETSBARE GROEP haling of ontsporen ingeschat en wordt besproken Net als uit de bestaande wetenschappelijke litera- welke acties nodig zijn om de veiligheid van een Nieuwkomers tuur, komt uit de interviews met scholieren naar slachtoffer te vergroten. De interventies zijn indivi- voren dat jongeren terughoudend zijn om slachtof- dueel en op maat, en variëren van het trainen van worden vaker ferschap te melden. Er is angst voor represailles. sociale vaardigheden en het verzorgen van veilige slachtoffer van Dat is niet alleen het geval bij het slachtoffer. Ook routes naar school tot het verhuizen naar een getuigen van een incident en ouders van het slacht- andere buurt. geweld offer zeggen dat ze liever geen aangifte doen. Jongeren geven aan dat het wel goed met hen gaat en laten het gebeurde liever rusten. Het is niet stoer Jonge slachtoffers Toch blijken de respondenten wel voorbeelden te om slachtoffer te zijn en ook snitchen (verklikken) kunnen geven van de overlap tussen slachtoffers en wordt door jongeren als een zwaktebod gezien. dreigen buiten daders. Er zijn diverse manieren waarop een slacht- Soms wordt geweld ook als normaal gezien. Daar- de boot te vallen offer dader kan worden of omgekeerd. Een slachtof- naast ontbreekt bij de jongeren vaak de kennis fer kan direct wraak nemen op de dader, bijvoor- over wie hen kan helpen en wat er voor hen gedaan beeld om hiermee respect af te dwingen of terug te kan worden. De afgelopen jaren is ook in Nederland de aandacht winnen. Maar het komt ook voor dat slachtoffers voor het slachtoffer sterk toegenomen. Slachtoffers juist een zwakkere leerling kiezen om zich op te Mijn onderzoek veronderstelt niet dat alle jonge hebben spreekrecht gekregen en slachtofferloketten wreken. Sommige slachtoffers sluiten zich aan bij slachtoffers van geweld potentiële daders zijn. zorgen voor een betere informatiepositie van het een groep gewelddadige leerlingen om zich op deze Maar de combinatie van de lage meldingsbereid- slachtoffer. Daarnaast bestaat er aandacht voor manier te beschermen tegen toekomstig slachtof- heid, het verhoogde risicogedrag en het lage ondersteuning aan slachtoffers in de vorm van

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 42 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 43

Het Keurmerk Veilig Ondernemen moet bijdragen aan de veiligheid van winkeliers en publiek in de drukke Kalverstraat in Amsterdam / foto: Liesbeth Dingemans.

REPORTAGE Agressie en geweld in detailhandel ‘ W INKELIERS ZIJN GEEN TWEEDERANGS- BURGERS’

Bedrijfsleven door Lynsey Dubbeld Er is nóg een reden waarom de belangenbehartiger voor Detailhandel Nederland slaat alarm over een toename van geweld- het midden- en kleinbedrijf en grootwinkelbedrijf een e kunnen eigenlijk elke week wel komen met een persbericht publiceerde met de kop ‘Alarmerende trend dadige winkeldiefstallen. Agressie en geweld is een breder probleem persbericht over agressie en geweld in de detail- van geweld in winkels’. Van Golberdinge: “Dit jaar staan handel, want het is geen nieuw probleem. Maar onze activiteiten op het gebied van winkelcriminaliteit in de retailsector. Toch staan de ondernemers niet te springen om als we afgaan op de politiestatistieken, nemen in het teken van preventie. We hebben ervoor gekozen ‘ Wde gewelddadige winkeldiefstallen toe.” Dat zegt Sander van om brede aandacht voor de problematiek van geweld en maatregelen te nemen. “Heel veel winkeliers zien klanten die Golberdinge van Detailhandel Nederland, die in augustus de agressie te vragen, in het bijzonder incidenten bij de schelden niet als iets dat je zou moeten of willen melden.” noodklok luidde over agressie en geweld door winkeldieven. aanhouding van winkeldieven.” >>

› Naar inhoudsopgave 42 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 43

Het Keurmerk Veilig Ondernemen moet bijdragen aan de veiligheid van winkeliers en publiek in de drukke Kalverstraat in Amsterdam / foto: Liesbeth Dingemans.

REPORTAGE Agressie en geweld in detailhandel ‘ W INKELIERS ZIJN GEEN TWEEDERANGS- BURGERS’

Bedrijfsleven door Lynsey Dubbeld Er is nóg een reden waarom de belangenbehartiger voor Detailhandel Nederland slaat alarm over een toename van geweld- het midden- en kleinbedrijf en grootwinkelbedrijf een e kunnen eigenlijk elke week wel komen met een persbericht publiceerde met de kop ‘Alarmerende trend dadige winkeldiefstallen. Agressie en geweld is een breder probleem persbericht over agressie en geweld in de detail- van geweld in winkels’. Van Golberdinge: “Dit jaar staan handel, want het is geen nieuw probleem. Maar onze activiteiten op het gebied van winkelcriminaliteit in de retailsector. Toch staan de ondernemers niet te springen om als we afgaan op de politiestatistieken, nemen in het teken van preventie. We hebben ervoor gekozen ‘ Wde gewelddadige winkeldiefstallen toe.” Dat zegt Sander van om brede aandacht voor de problematiek van geweld en maatregelen te nemen. “Heel veel winkeliers zien klanten die Golberdinge van Detailhandel Nederland, die in augustus de agressie te vragen, in het bijzonder incidenten bij de schelden niet als iets dat je zou moeten of willen melden.” noodklok luidde over agressie en geweld door winkeldieven. aanhouding van winkeldieven.” >>

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 44 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 45

Tabel 1 > Geregistreerde winkeldiefstallen in de periode van 2005 tot en met 2011; totale aantal winkeldiefstallen en winkeldiefstallen met geweld (absolute aantallen en percentage).

jaar totaal aantal winkeldiefstallen winkeldiefstallen winkeldiefstallen met geweld met geweld (percentage) 2005 39175 370 0,94% 2006 37005 330 0,89% 2007 36150 305 0,84% 2008 37350 365 0,98% van de Veiligheidsindex, die ontwikkelingen in criminaliteit ‘De detailhandel laat 2009 40610 680 1,67% tussen verschillende winkelgebieden kan vergelijken. Via de hele samenleving onze contacten en vanuit de ervaringen van ons kennisbureau 2010 40850 855 2,09% binnen’ Nazorgplan Overvallen komt ook veel informatie binnen. 2011 42210 860 2,03% Zo krijgen we zicht op actuele modus operandi.”

Daarmee wil Detailhandel Nederland niet zeggen dat winkel- N.B.: Bij de beoordeling van de cijfers moet rekening worden gehouden met de effecten van de overgang tussen dieven de enige geweldsplegers zijn. “Geweld en agressie ‘Wij zeggen onze leden verschillende registratie systemen. In politieregio’s die met het voormalige BPS (bedrijfsprocessensysteem) werkten, doen zich in de detailhandel natuurlijk op allerlei manieren kon bijvoorbeeld geen uitsplitsing worden gemaakt tussen winkeldiefstallen met geweld en die zonder. Daardoor voor, ook al is de omvang van de problematiek moeilijk dat het belangrijk is kan niet worden geconcludeerd dat er sprake is van een toename van gewelddadige winkeldiefstallen. meetbaar. Bij agressie is sprake van een glijdende schaal, van om altijd de politie in schelden tot en met schoppen en slaan. Heel veel winkeliers zien klanten die schelden niet als iets dat je zou moeten of te schakelen’ willen melden.” om altijd de politie in te schakelen. Dreiging is misschien een staat. “Voor een winkelier moet duidelijk zijn dat er een DARK NUMBER Naar de oorzaken van het geweldsgebruik door winkeldieven fluïde begrip, want het kan ook gaan om hoe je agressie goede sanctie volgt, bijvoorbeeld een straatverbod. De officier De geringe meldingsbereidheid van ondernemers werkt door is het desondanks nog een beetje gissen, zeggen zowel ervaart. Maar als iemand je dood wenst, dan is dat toch wel van justitie kan al zo’n soort gedragsmaatregel opleggen in in de statistieken. Bij geregistreerde winkeldiefstal is sprake Detailhandel Nederland als het RPCAA. Van Golberdinge: “Wat een duidelijke aanleiding om naar de politie te stappen.” Toch afwachting van een rechterlijke uitspraak. Dat maakt voor van een groot dark number, blijkt al jarenlang uit onderzoek. je wel ziet, is dat in de brede samenleving vaker geweld of merkt de belangenvereniging dat er nog volop barrières zijn het herstel van het veiligheidsgevoel van de winkelier heel Volgens de meest recente editie van de Monitor Criminaliteit agressie wordt gebruikt. De detailhandel laat de hele samenle- die dat in de weg staan. “Winkeliers hebben het idee dat er wat uit.” Bedrijfsleven meldt ongeveer de helft van de winkels een ving binnen, want iedereen komt er – 750000 winkeliers en geen bewijs is voor het incident, of dat het niet te bewijzen is. geweldsmisdrijf bij de politie. Bij winkeldiefstal ligt dit percen- medewerkers hebben miljoenen klantcontacten per week. Dat Het gaat natuurlijk vaak om mondelinge agressie of dreiging, AFREKENCULTUUR tage nog lager, als we afgaan op het rapport brengt dus ook de veiligheidsproblemen uit de samenleving niet om zoiets tastbaars als het ontvangen van poederbrieven. Eerder dit jaar pleitte Van Golberdinge in de media ook voor Bedrijfscriminaliteit dat het KLPD in 2012 opstelde voor het met zich mee. Bij winkeldieven is de directe aanleiding voor Of winkeliers lossen het zelf op: de dader vlucht en ze nemen een hogere strafmaat voor gewelddadige winkeldieven. Zo Nationaal dreigingsbeeld georganiseerde criminaliteit. Daarin agressie of geweld dat iemand een misdrijf pleegt en daar op vervolgens maatregelen om herhaling te voorkomen.” zouden winkeliers op dezelfde bescherming moeten kunnen wordt gesignaleerd dat ongeveer 9 procent van de winkeldief- aangesproken wordt. Dat fenomeen zie je ook wel eens in bij- rekenen als andere beroepsgroepen, zoals werknemers met stallen bij de politie wordt gemeld. voorbeeld het openbaar vervoer, als personeel optreedt tegen een publieke taak. “Winkeliers zijn geen tweederangsburgers. zwartrijders.” Hammecher concludeert: “Geweld tegen onder- ‘Voor ons is het Keurmerk Ze zijn gebonden aan de werkplek en dat kan een risicofactor Peter Hammecher van het Regionaal Platform nemers is veel gevallen niet geweld omwille van het geweld; zijn. Op ons initiatief is een aanpassing gemaakt in de Criminaliteitsbeheersing Amsterdam-Amstelland (RPCAA) het geweld ontstaat als gevolg van een bepaald delict.” Veilig Ondernemen van Aanwijzing lichte mishandeling van het Openbaar Ministerie, herkent het registratieprobleem. Daarom gebruikt het plat- vitaal belang’ waarin een puntensysteem is opgenomen over hoe de strafeis form van zes gemeenten, politie, Openbaar Ministerie en DOOD wordt opgebouwd.” het georganiseerd bedrijfsleven verschillende gegevens om Het bevorderen van de meldings- en aangiftebereidheid van de geweldsproblematiek in de detailhandel te volgen. “Alle winkeliers ziet Detailhandel Nederland als een onmisbaar ele- Een winkelier die er wel toe overgaat de politie in te schakelen, De belangenbehartiger heeft nog meer maatregelen op het partners in het RPCAA worden regelmatig geïnformeerd door ment in de aanpak van agressie en geweld in de retailsector. zou er volgens Detailhandel Nederland vervolgens op moeten verlanglijstje staan. Afrekenen met winkeldieven, een regeling de politie. Voor de gemeente Amsterdam maken we gebruik Van Golberdinge: “Wij zeggen onze leden dat het belangrijk is kunnen rekenen dat de dader een passende straf te wachten waarmee winkeliers een schadevergoeding van 151 euro

› Naar inhoudsopgave 44 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 45

Tabel 1 > Geregistreerde winkeldiefstallen in de periode van 2005 tot en met 2011; totale aantal winkeldiefstallen en winkeldiefstallen met geweld (absolute aantallen en percentage).

jaar totaal aantal winkeldiefstallen winkeldiefstallen winkeldiefstallen met geweld met geweld (percentage) 2005 39175 370 0,94% 2006 37005 330 0,89% 2007 36150 305 0,84% 2008 37350 365 0,98% van de Veiligheidsindex, die ontwikkelingen in criminaliteit ‘De detailhandel laat 2009 40610 680 1,67% tussen verschillende winkelgebieden kan vergelijken. Via de hele samenleving onze contacten en vanuit de ervaringen van ons kennisbureau 2010 40850 855 2,09% binnen’ Nazorgplan Overvallen komt ook veel informatie binnen. 2011 42210 860 2,03% Zo krijgen we zicht op actuele modus operandi.”

Daarmee wil Detailhandel Nederland niet zeggen dat winkel- N.B.: Bij de beoordeling van de cijfers moet rekening worden gehouden met de effecten van de overgang tussen dieven de enige geweldsplegers zijn. “Geweld en agressie ‘Wij zeggen onze leden verschillende registratiesystemen. In politieregio’s die met het voormalige BPS (bedrijfsprocessensysteem) werkten, doen zich in de detailhandel natuurlijk op allerlei manieren kon bijvoorbeeld geen uitsplitsing worden gemaakt tussen winkeldiefstallen met geweld en die zonder. Daardoor voor, ook al is de omvang van de problematiek moeilijk dat het belangrijk is kan niet worden geconcludeerd dat er sprake is van een toename van gewelddadige winkeldiefstallen. meetbaar. Bij agressie is sprake van een glijdende schaal, van om altijd de politie in schelden tot en met schoppen en slaan. Heel veel winkeliers zien klanten die schelden niet als iets dat je zou moeten of te schakelen’ willen melden.” om altijd de politie in te schakelen. Dreiging is misschien een staat. “Voor een winkelier moet duidelijk zijn dat er een DARK NUMBER Naar de oorzaken van het geweldsgebruik door winkeldieven fluïde begrip, want het kan ook gaan om hoe je agressie goede sanctie volgt, bijvoorbeeld een straatverbod. De officier De geringe meldingsbereidheid van ondernemers werkt door is het desondanks nog een beetje gissen, zeggen zowel ervaart. Maar als iemand je dood wenst, dan is dat toch wel van justitie kan al zo’n soort gedragsmaatregel opleggen in in de statistieken. Bij geregistreerde winkeldiefstal is sprake Detailhandel Nederland als het RPCAA. Van Golberdinge: “Wat een duidelijke aanleiding om naar de politie te stappen.” Toch afwachting van een rechterlijke uitspraak. Dat maakt voor van een groot dark number, blijkt al jarenlang uit onderzoek. je wel ziet, is dat in de brede samenleving vaker geweld of merkt de belangenvereniging dat er nog volop barrières zijn het herstel van het veiligheidsgevoel van de winkelier heel Volgens de meest recente editie van de Monitor Criminaliteit agressie wordt gebruikt. De detailhandel laat de hele samenle- die dat in de weg staan. “Winkeliers hebben het idee dat er wat uit.” Bedrijfsleven meldt ongeveer de helft van de winkels een ving binnen, want iedereen komt er – 750000 winkeliers en geen bewijs is voor het incident, of dat het niet te bewijzen is. geweldsmisdrijf bij de politie. Bij winkeldiefstal ligt dit percen- medewerkers hebben miljoenen klantcontacten per week. Dat Het gaat natuurlijk vaak om mondelinge agressie of dreiging, AFREKENCULTUUR tage nog lager, als we afgaan op het rapport brengt dus ook de veiligheidsproblemen uit de samenleving niet om zoiets tastbaars als het ontvangen van poederbrieven. Eerder dit jaar pleitte Van Golberdinge in de media ook voor Bedrijfscriminaliteit dat het KLPD in 2012 opstelde voor het met zich mee. Bij winkeldieven is de directe aanleiding voor Of winkeliers lossen het zelf op: de dader vlucht en ze nemen een hogere strafmaat voor gewelddadige winkeldieven. Zo Nationaal dreigingsbeeld georganiseerde criminaliteit. Daarin agressie of geweld dat iemand een misdrijf pleegt en daar op vervolgens maatregelen om herhaling te voorkomen.” zouden winkeliers op dezelfde bescherming moeten kunnen wordt gesignaleerd dat ongeveer 9 procent van de winkeldief- aangesproken wordt. Dat fenomeen zie je ook wel eens in bij- rekenen als andere beroepsgroepen, zoals werknemers met stallen bij de politie wordt gemeld. voorbeeld het openbaar vervoer, als personeel optreedt tegen een publieke taak. “Winkeliers zijn geen tweederangsburgers. zwartrijders.” Hammecher concludeert: “Geweld tegen onder- ‘Voor ons is het Keurmerk Ze zijn gebonden aan de werkplek en dat kan een risicofactor Peter Hammecher van het Regionaal Platform nemers is veel gevallen niet geweld omwille van het geweld; zijn. Op ons initiatief is een aanpassing gemaakt in de Criminaliteitsbeheersing Amsterdam-Amstelland (RPCAA) het geweld ontstaat als gevolg van een bepaald delict.” Veilig Ondernemen van Aanwijzing lichte mishandeling van het Openbaar Ministerie, herkent het registratieprobleem. Daarom gebruikt het plat- vitaal belang’ waarin een puntensysteem is opgenomen over hoe de strafeis form van zes gemeenten, politie, Openbaar Ministerie en DOOD wordt opgebouwd.” het georganiseerd bedrijfsleven verschillende gegevens om Het bevorderen van de meldings- en aangiftebereidheid van de geweldsproblematiek in de detailhandel te volgen. “Alle winkeliers ziet Detailhandel Nederland als een onmisbaar ele- Een winkelier die er wel toe overgaat de politie in te schakelen, De belangenbehartiger heeft nog meer maatregelen op het partners in het RPCAA worden regelmatig geïnformeerd door ment in de aanpak van agressie en geweld in de retailsector. zou er volgens Detailhandel Nederland vervolgens op moeten verlanglijstje staan. Afrekenen met winkeldieven, een regeling de politie. Voor de gemeente Amsterdam maken we gebruik Van Golberdinge: “Wij zeggen onze leden dat het belangrijk is kunnen rekenen dat de dader een passende straf te wachten waarmee winkeliers een schadevergoeding van 151 euro

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 46 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 47

ontvangen als ze een winkeldief op heterdaad betrappen en brandweer afspraken kunnen maken om samen onveiligheid bij de trainingen die we organiseren 130 ondernemers in een in de horeca en retail extra onder de aandacht te brengen, overdragen aan de politie, staat daarin niet bovenaan. Van op bedrijventerreinen of winkelcentra aan te pakken. zaal. Maar ik heb ook wel eens meegemaakt dat er in een zaal zoekt ook naar synergie met andere initiatieven. “De politie is Golberdinge: “Ik zie wél iets in het versterken van de afreken- meer mensen staan van de gemeente en politie dan onder- nu bezig met het donkere-dagenoffensief tegen overvallen cultuur bij geweldpleging en mensen die dreigen. Daders die Het RPCAA richt zich nadrukkelijk op het vergroten van de nemers.” Samen met het Hoofdbedrijfschap Detailhandel en maakt in dat kader lokaal afspraken over inzet op hot times. tot in lengte van dagen hun schuld moeten afbetalen, waarom weerbaarheid van ondernemers en hun personeel. Vanuit een organiseert het RPCAA in de regio Amsterdam-Amstelland Die gelegenheid kan ook gebruikt worden om de problematiek niet? De vraag is of 151 euro afdoende afschrikwekkend is voor verhoogd veiligheidsbewustzijn nemen winkeliers preventie- zo’n dertig tot veertig winkeltrainingen per jaar met modules van agressie bij winkeldiefstal aan de orde te stellen, even- iemand die geweld of dreiging heeft gebruikt. In dat geval zou ve maatregelen en kan criminaliteit worden voorkomen en over diefstal, overvallen, en agressie en geweld. Hammecher: tueel in combinatie met het stimuleren van KVO.” << de schadeclaim volgens ons wel fors hoger mogen liggen.” (vervolg)schade gereduceerd, is de gedachte. Hammecher: “Ondernemers leren daar mooie dingetjes om soepel om te “Wij stimuleren ondernemers om gebruik te maken van gaan met lastige situaties. Zoals: stel, je ziet een klant die iets bestaande instanties en instrumenten. We organiseren in de zak heeft gestoken. Een acteur laat zien hoe de onder- ‘We moeten heldere bijvoorbeeld gratis trainingen waarin ze leren geweld of nemer hem dan kan aanspreken: ik zie dat u uw keuze al heeft geweldsescalatie te voorkomen. En we bieden een handreiking gemaakt, loopt u mee naar de kassa of kan ik nog iets anders afspraken met de voor het gebruik van instanties zoals Slachtofferhulp voor u betekenen?” politie maken over Nederland.” Het RPCAA stimuleert ook de toepassing van onder meer SprayDNA, waarmee overvallers kunnen worden aanrijtijden’ besproeid als ze de winkel uitvluchten. Hammecher en zijn ‘We moeten appelleren collega’s adviseren het middel winkelcentrumbreed te instal- leren, bij voorkeur in combinatie met de moneyclip (waarmee aan wat voor een Ook de samenwerking met lokale partijen kan nog beter, denkt de spray wordt geactiveerd en een alarmmelding naar de poli- onder nemer heel Van Golberdinge. “Het is belangrijk heldere afspraken te maken tie wordt gestuurd). “Als het middel goed gebruikt wordt, gaat met de politie over aanrijtijden. Met name in probleemwijken er een preventieve werking van uit.” belangrijk is’ kan het lang duren voordat politie ter plaatse is. En hoe langer de opkomst van de politie duurt, hoe groter de kans dat in de Ook Detailhandel Nederland gelooft in preventie. “Wij hebben winkel de spanning oploopt en de boel escaleert.” bijvoorbeeld de landelijke aanhoudingsprotocollen tegen het Het RPCAA denkt dat de economische situatie het er voor licht gehouden, zodat duidelijk is wat een winkelier wel en ondernemers niet makkelijker op maakt om te investeren MONEYCLIP niet kan doen bij winkeldiefstal. Dat begint met voorkomen, in veiligheid. Hammecher: “We moeten echt appelleren aan “Voor ons is het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) van vitaal bijvoorbeeld een verdachte persoon aanspreken voordat het wat voor een ondernemer nu heel belangrijk is. Daarom wijzen belang”, vult Hammecher aan. “Ons parool is: veiligheid op misdrijf is voltooid. De kans op agressie is dan minder groot we ook op economische voordelen van veiligheidsmaat- pleinen, in wijken en op bedrijventerreinen. We willen op elk dan als een misdrijf eenmaal is gepleegd. Het is geen gegaran- regelen. Bijvoorbeeld: met intelligente camera’s op bedrijven- van deze niveaus de krachten bundelen. Je móet die krachten deerd middel, maar het helpt.” terreinen kan op kosten voor beveiliging worden bespaard. wel bundelen, want wat de een kan, kan de ander niet. En in de detailhandel stimuleren we pinnen: dat betekent Bijvoorbeeld: de gemeente verstrekt subsidies voor veilig- SOEPEL minder kosten en meer omzet voor de ondernemer en het heidsmaatregelen, de politie heeft informatie over criminali- Peter Hammecher merkt dat het nog wel eens moeite kost is tegelijkertijd veiliger.” teit en onderhoudt contacten met ondernemers, en onderne- om ondernemers preventieve interventies te laten nemen. mers kunnen fungeren als rolmodellen voor elkaar.” Het KVO is “Wij vragen ons steeds af: hoe kunnen we ondernemers Detailhandel Nederland, die jaarlijks in oktober deelneemt een instrument waarmee ondernemers, gemeenten, politie en mobiliseren, zodat ze zich actief opstellen? Soms zitten er aan de Week van de Veiligheid om preventieve maatregelen

› Naar inhoudsopgave 46 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 47

ontvangen als ze een winkeldief op heterdaad betrappen en brandweer afspraken kunnen maken om samen onveiligheid bij de trainingen die we organiseren 130 ondernemers in een in de horeca en retail extra onder de aandacht te brengen, overdragen aan de politie, staat daarin niet bovenaan. Van op bedrijventerreinen of winkelcentra aan te pakken. zaal. Maar ik heb ook wel eens meegemaakt dat er in een zaal zoekt ook naar synergie met andere initiatieven. “De politie is Golberdinge: “Ik zie wél iets in het versterken van de afreken- meer mensen staan van de gemeente en politie dan onder- nu bezig met het donkere-dagenoffensief tegen overvallen cultuur bij geweldpleging en mensen die dreigen. Daders die Het RPCAA richt zich nadrukkelijk op het vergroten van de nemers.” Samen met het Hoofdbedrijfschap Detailhandel en maakt in dat kader lokaal afspraken over inzet op hot times. tot in lengte van dagen hun schuld moeten afbetalen, waarom weerbaarheid van ondernemers en hun personeel. Vanuit een organiseert het RPCAA in de regio Amsterdam-Amstelland Die gelegenheid kan ook gebruikt worden om de problematiek niet? De vraag is of 151 euro afdoende afschrikwekkend is voor verhoogd veiligheidsbewustzijn nemen winkeliers preventie- zo’n dertig tot veertig winkeltrainingen per jaar met modules van agressie bij winkeldiefstal aan de orde te stellen, even- iemand die geweld of dreiging heeft gebruikt. In dat geval zou ve maatregelen en kan criminaliteit worden voorkomen en over diefstal, overvallen, en agressie en geweld. Hammecher: tueel in combinatie met het stimuleren van KVO.” << de schadeclaim volgens ons wel fors hoger mogen liggen.” (vervolg)schade gereduceerd, is de gedachte. Hammecher: “Ondernemers leren daar mooie dingetjes om soepel om te “Wij stimuleren ondernemers om gebruik te maken van gaan met lastige situaties. Zoals: stel, je ziet een klant die iets bestaande instanties en instrumenten. We organiseren in de zak heeft gestoken. Een acteur laat zien hoe de onder- ‘We moeten heldere bijvoorbeeld gratis trainingen waarin ze leren geweld of nemer hem dan kan aanspreken: ik zie dat u uw keuze al heeft geweldsescalatie te voorkomen. En we bieden een handreiking gemaakt, loopt u mee naar de kassa of kan ik nog iets anders afspraken met de voor het gebruik van instanties zoals Slachtofferhulp voor u betekenen?” politie maken over Nederland.” Het RPCAA stimuleert ook de toepassing van onder meer SprayDNA, waarmee overvallers kunnen worden aanrijtijden’ besproeid als ze de winkel uitvluchten. Hammecher en zijn ‘We moeten appelleren collega’s adviseren het middel winkelcentrumbreed te instal- leren, bij voorkeur in combinatie met de moneyclip (waarmee aan wat voor een Ook de samenwerking met lokale partijen kan nog beter, denkt de spray wordt geactiveerd en een alarmmelding naar de poli- onder nemer heel Van Golberdinge. “Het is belangrijk heldere afspraken te maken tie wordt gestuurd). “Als het middel goed gebruikt wordt, gaat met de politie over aanrijtijden. Met name in probleemwijken er een preventieve werking van uit.” belangrijk is’ kan het lang duren voordat politie ter plaatse is. En hoe langer de opkomst van de politie duurt, hoe groter de kans dat in de Ook Detailhandel Nederland gelooft in preventie. “Wij hebben winkel de spanning oploopt en de boel escaleert.” bijvoorbeeld de landelijke aanhoudingsprotocollen tegen het Het RPCAA denkt dat de economische situatie het er voor licht gehouden, zodat duidelijk is wat een winkelier wel en ondernemers niet makkelijker op maakt om te investeren MONEYCLIP niet kan doen bij winkeldiefstal. Dat begint met voorkomen, in veiligheid. Hammecher: “We moeten echt appelleren aan “Voor ons is het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) van vitaal bijvoorbeeld een verdachte persoon aanspreken voordat het wat voor een ondernemer nu heel belangrijk is. Daarom wijzen belang”, vult Hammecher aan. “Ons parool is: veiligheid op misdrijf is voltooid. De kans op agressie is dan minder groot we ook op economische voordelen van veiligheidsmaat- pleinen, in wijken en op bedrijventerreinen. We willen op elk dan als een misdrijf eenmaal is gepleegd. Het is geen gegaran- regelen. Bijvoorbeeld: met intelligente camera’s op bedrijven- van deze niveaus de krachten bundelen. Je móet die krachten deerd middel, maar het helpt.” terreinen kan op kosten voor beveiliging worden bespaard. wel bundelen, want wat de een kan, kan de ander niet. En in de detailhandel stimuleren we pinnen: dat betekent Bijvoorbeeld: de gemeente verstrekt subsidies voor veilig- SOEPEL minder kosten en meer omzet voor de ondernemer en het heidsmaatregelen, de politie heeft informatie over criminali- Peter Hammecher merkt dat het nog wel eens moeite kost is tegelijkertijd veiliger.” teit en onderhoudt contacten met ondernemers, en onderne- om ondernemers preventieve interventies te laten nemen. mers kunnen fungeren als rolmodellen voor elkaar.” Het KVO is “Wij vragen ons steeds af: hoe kunnen we ondernemers Detailhandel Nederland, die jaarlijks in oktober deelneemt een instrument waarmee ondernemers, gemeenten, politie en mobiliseren, zodat ze zich actief opstellen? Soms zitten er aan de Week van de Veiligheid om preventieve maatregelen

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 48 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 49 Column Buitenlandse berichten EEN NIEUWE NIET OVERAL MISDAADGOLF? GOEDNIEUWSSHOWS

Waarom wordt er tegenwoordig minder maal fout? De sociaaleconomische ver- De beleidslessen voor Denemarken en Supermarktketens die het personeel uit een studie in Canada dat leden van deelnemers aan een onderzoek van het ingebroken? Durven inbrekers niet schillen tussen de genoemde landen zijn Zwitserland zijn evident. De overheid hogere lonen betalen dan hun concur- jeugdbendes aanzienlijk meer crimineel Home Office. Over een geschikte aanpak meer? Bang dat ze door de inwoners in niet groot. Voor zover er verschillen zijn, dient woningbeveiliging actiever te renten, hebben minder last van interne gedrag vertonen dan crimineeltjes die van het probleem verschillen de menin- elkaar zullen worden geslagen? Is het bevindt Nederland zich trouwens dich- bevorderen. En Nederland? Tevreden diefstal. De relatief hogere lonen binnen zelfstandig opereren. Vooral wat betreft gen. Maar voor een strenge benadering een gevolg van het noodweerbeleid van ter bij Duitsland dan bij Engeland. Het achterover leunen? Nee, want sinds kort het bedrijf versterken namelijk sociale geweldsdelicten zijn de bendes heer en bestaat in ieder geval weinig maat- Teeven/Opstelten? Niet waarschijnlijk, opereren van politie en justitie verschilt is het aantal inbraken in Nederland, normen en stimuleren ethisch gedrag. meester op straat. De bendeleden schappelijk draagvlak. Sterker nog, de want de daling werd reeds jaren geleden evenmin veel van elkaar. Bovendien lijkt evenals trouwens het aantal auto- Bovendien tonen goedbetaalde werkne- komen dan ook bovengemiddeld in bevraagde burgers vinden het belangrijk ingezet, zeg maar onder Hirsch Ballin. Nederland ook wat dat betreft meer op diefstallen, weer aan het stijgen. Een mers zich onderling minder tolerant contact met politie en justitie, en dat jonge daders via een straf iets leren Ligt het dan aan de uitmuntende presta- continentale landen zoals Zweden en nieuwe, jarenlange misdaadgolf dient tegenover diefstal van de baas. Tot die bouwen een buitengewoon imposant over de consequenties van hun criminele ties van de Nederlandse recherche? Denk Duitsland dan op Engeland. Hebben zich aan, en lijkt in de VS reeds begon- conclusie komen onderzoekers van de crimineel cv op. gedrag. En ze maken zich zorgen over de van niet. De ophelderingspercentages Denen en Zwitsers wellicht meer last nen. De Nederlandse overheid dient dus Universiteit van Zuid-Californië en de langetermijneffecten van een strafblad voor inbraken zijn thans lager dan ooit. van Oost-Europese bendes? Zou kun- urgent te investeren in slimme preven- Universiteit van Illinois na een analyse In Engeland blijven burgers vooralsnog op de carrière van jongeren. Daarom Wat is het dan wel? Een vergelijking met nen, maar dat geldt dan minstens even- tie. Er moeten nieuwe beveiligingstech- van het beloningsbeleid bij een aantal rustig onder de dreigende aanwezigheid pleiten ze voor informele strafafdoenin- andere Europese landen kan wellicht zeer voor Duitsland met zijn lange exter- nieken worden ontwikkeld en collectief winkelketens in de Verenigde Staten. van jongerengroepen in de openbare gen. Alleen bij recidive zien ze een rol licht op deze materie werpen. ne grenzen. Toch zijn de inbraken daar ingevoerd. Vergeleken bij moeilijke ruimte. Ouders, scholen en de samenle- weggelegd voor hard optreden binnen stabiel gebleven. Er moet een andere punten zoals de wietpas en minimum- Uit andere delen van de wereld bereiken ving zijn er wel onvoldoende in geslaagd de justitiële keten. Het aantal inbraken is tussen 2000 en factor in het spel zijn. Maar welke? straffen, zou dit een inkopper moeten ons minder positieve berichten. Zo blijkt om jongeren op te voeden, erkennen 2010 sterk gedaald in Engeland en zijn. Of is voor zulk nieuw veiligheids- Het idee dat de bestrijding van crimineel Nederland, min of meer gelijk gebleven Het antwoord is verrassend eenvoudig. beleid toch de hulp van een derde partij gedrag niet alleen een kwestie is van in Duitsland en Zweden en sterk geste- Het percentage woonhuizen dat is uitge- nodig? << streng straffen, wordt onderschreven gen in Denemarken en Zwitserland. De rust met een speciaal veiligheidsslot ligt door de uitkomsten van onderzoek in vraag is nu: wat doen wij en de Engelsen in Nederland en Engeland boven de 60, gevangenissen in Australië. Van de bijna beter dan andere Europese landen? En in Zweden en Duitsland rond de 30 en in zevenhonderd gedetineerden waarmee wat doen de Denen en Zwitsers hele- Denemarken en Zwitserland onder de onderzoekers spraken, kampt ongeveer 20. De verdeling van het aantal huizen de helft met een geestesziekte. Met met een inbraakalarm is navenant: 45 name depressies en andere stemmings- procent in Engeland, 15 in Nederland, stoornissen komen significant vaker rond de 10 in Zweden en Duitsland, en voor onder de gedetineerden dan onder beneden de 10 in Denemarken en Zwit- de algemene bevolking. Omdat psychi- serland. Met andere woorden, er bestaat sche stoornissen zelden worden gesig- een sterk statistisch verband tussen het naleerd bij de start van de detentie, is er niveau van technische beveiliging in een volgens de onderzoekers meer aandacht land en de recente trends in woningin- nodig voor behandeling van psychosoci- braken. In Engeland en Nederland, en in aal disfunctioneren van gedetineerden. mindere mate in Duitsland en Zweden, Daar zouden niet alleen de overtreders is inbreken in woningen door betere beter van worden, maar ook het straf- beveiliging onaantrekkelijk geworden. rechtsysteem en de samenleving. Met In Denemarken en Zwitserland kunnen de juiste aandacht voor de mentale inbrekers nog steeds relatief gemakke- conditie zullen gedetineerden zich beter lijk scoren. gedragen tijdens én na de detentie, is de gedachte. En in die aanbeveling klinkt Jan van Dijk is emeritus hoogleraar toch een onmiskenbaar positieve toon Victimologie en Menselijke Veiligheid door. << Lynsey Dubbeld

aan de Universiteit van Tilburg. Sprangers Hans Illustratie:

› Naar inhoudsopgave 48 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 49 Column Buitenlandse berichten EEN NIEUWE NIET OVERAL MISDAADGOLF? GOEDNIEUWSSHOWS

Waarom wordt er tegenwoordig minder maal fout? De sociaaleconomische ver- De beleidslessen voor Denemarken en Supermarktketens die het personeel uit een studie in Canada dat leden van deelnemers aan een onderzoek van het ingebroken? Durven inbrekers niet schillen tussen de genoemde landen zijn Zwitserland zijn evident. De overheid hogere lonen betalen dan hun concur- jeugdbendes aanzienlijk meer crimineel Home Office. Over een geschikte aanpak meer? Bang dat ze door de inwoners in niet groot. Voor zover er verschillen zijn, dient woningbeveiliging actiever te renten, hebben minder last van interne gedrag vertonen dan crimineeltjes die van het probleem verschillen de menin- elkaar zullen worden geslagen? Is het bevindt Nederland zich trouwens dich- bevorderen. En Nederland? Tevreden diefstal. De relatief hogere lonen binnen zelfstandig opereren. Vooral wat betreft gen. Maar voor een strenge benadering een gevolg van het noodweerbeleid van ter bij Duitsland dan bij Engeland. Het achterover leunen? Nee, want sinds kort het bedrijf versterken namelijk sociale geweldsdelicten zijn de bendes heer en bestaat in ieder geval weinig maat- Teeven/Opstelten? Niet waarschijnlijk, opereren van politie en justitie verschilt is het aantal inbraken in Nederland, normen en stimuleren ethisch gedrag. meester op straat. De bendeleden schappelijk draagvlak. Sterker nog, de want de daling werd reeds jaren geleden evenmin veel van elkaar. Bovendien lijkt evenals trouwens het aantal auto- Bovendien tonen goedbetaalde werkne- komen dan ook bovengemiddeld in bevraagde burgers vinden het belangrijk ingezet, zeg maar onder Hirsch Ballin. Nederland ook wat dat betreft meer op diefstallen, weer aan het stijgen. Een mers zich onderling minder tolerant contact met politie en justitie, en dat jonge daders via een straf iets leren Ligt het dan aan de uitmuntende presta- continentale landen zoals Zweden en nieuwe, jarenlange misdaadgolf dient tegenover diefstal van de baas. Tot die bouwen een buitengewoon imposant over de consequenties van hun criminele ties van de Nederlandse recherche? Denk Duitsland dan op Engeland. Hebben zich aan, en lijkt in de VS reeds begon- conclusie komen onderzoekers van de crimineel cv op. gedrag. En ze maken zich zorgen over de van niet. De ophelderingspercentages Denen en Zwitsers wellicht meer last nen. De Nederlandse overheid dient dus Universiteit van Zuid-Californië en de langetermijneffecten van een strafblad voor inbraken zijn thans lager dan ooit. van Oost-Europese bendes? Zou kun- urgent te investeren in slimme preven- Universiteit van Illinois na een analyse In Engeland blijven burgers vooralsnog op de carrière van jongeren. Daarom Wat is het dan wel? Een vergelijking met nen, maar dat geldt dan minstens even- tie. Er moeten nieuwe beveiligingstech- van het beloningsbeleid bij een aantal rustig onder de dreigende aanwezigheid pleiten ze voor informele strafafdoenin- andere Europese landen kan wellicht zeer voor Duitsland met zijn lange exter- nieken worden ontwikkeld en collectief winkelketens in de Verenigde Staten. van jongerengroepen in de openbare gen. Alleen bij recidive zien ze een rol licht op deze materie werpen. ne grenzen. Toch zijn de inbraken daar ingevoerd. Vergeleken bij moeilijke ruimte. Ouders, scholen en de samenle- weggelegd voor hard optreden binnen stabiel gebleven. Er moet een andere punten zoals de wietpas en minimum- Uit andere delen van de wereld bereiken ving zijn er wel onvoldoende in geslaagd de justitiële keten. Het aantal inbraken is tussen 2000 en factor in het spel zijn. Maar welke? straffen, zou dit een inkopper moeten ons minder positieve berichten. Zo blijkt om jongeren op te voeden, erkennen 2010 sterk gedaald in Engeland en zijn. Of is voor zulk nieuw veiligheids- Het idee dat de bestrijding van crimineel Nederland, min of meer gelijk gebleven Het antwoord is verrassend eenvoudig. beleid toch de hulp van een derde partij gedrag niet alleen een kwestie is van in Duitsland en Zweden en sterk geste- Het percentage woonhuizen dat is uitge- nodig? << streng straffen, wordt onderschreven gen in Denemarken en Zwitserland. De rust met een speciaal veiligheidsslot ligt door de uitkomsten van onderzoek in vraag is nu: wat doen wij en de Engelsen in Nederland en Engeland boven de 60, gevangenissen in Australië. Van de bijna beter dan andere Europese landen? En in Zweden en Duitsland rond de 30 en in zevenhonderd gedetineerden waarmee wat doen de Denen en Zwitsers hele- Denemarken en Zwitserland onder de onderzoekers spraken, kampt ongeveer 20. De verdeling van het aantal huizen de helft met een geestesziekte. Met met een inbraakalarm is navenant: 45 name depressies en andere stemmings- procent in Engeland, 15 in Nederland, stoornissen komen significant vaker rond de 10 in Zweden en Duitsland, en voor onder de gedetineerden dan onder beneden de 10 in Denemarken en Zwit- de algemene bevolking. Omdat psychi- serland. Met andere woorden, er bestaat sche stoornissen zelden worden gesig- een sterk statistisch verband tussen het naleerd bij de start van de detentie, is er niveau van technische beveiliging in een volgens de onderzoekers meer aandacht land en de recente trends in woningin- nodig voor behandeling van psychosoci- braken. In Engeland en Nederland, en in aal disfunctioneren van gedetineerden. mindere mate in Duitsland en Zweden, Daar zouden niet alleen de overtreders is inbreken in woningen door betere beter van worden, maar ook het straf- beveiliging onaantrekkelijk geworden. rechtsysteem en de samenleving. Met In Denemarken en Zwitserland kunnen de juiste aandacht voor de mentale inbrekers nog steeds relatief gemakke- conditie zullen gedetineerden zich beter lijk scoren. gedragen tijdens én na de detentie, is de gedachte. En in die aanbeveling klinkt Jan van Dijk is emeritus hoogleraar toch een onmiskenbaar positieve toon Victimologie en Menselijke Veiligheid door. << Lynsey Dubbeld

aan de Universiteit van Tilburg. Sprangers Hans Illustratie:

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 50 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 51 CCV-nieuws Colofon

INNOVATIEPRIJS ONDERSTEUNING BIJ KVO secondant is een tijdschrift over crimi- REDACTIERAAD PRODUCTIEBEGELEIDING Taxi 2.0 is de winnaar van de Innovatieprijs Handhaving en Het CCV verzorgt met ingang van 1 januari 2013 de procesonder- naliteitspreventie voor professionals. Het F. van de Beek (Centrum voor Criminali- Insandouts, Maassluis. T oezicht 2012. Dit project biedt taxiondernemers ondersteu- steuning voor het Keurmerk Veilig Ondernemen in winkelge- tijdschrift biedt praktijkgerichte infor- teitspreventie en Veiligheid, voorzitter) ning bij het naleven van de regels en zorgt voor verduidelijking bieden (KVO-W) en voor de regeling Veiligheid Kleine Bedrijven matie over projecten, onderzoeken en (A.C. Berghuis (ministerie van Veiligheid en uniformering van de regelgeving in de taxibranche. Volgens (VKB). De bestaande regeling Veiligheid Kleine Bedrijven veran- trends. en Justitie, DGRR), M.G.W. den Boer de jury en het publiek is Taxi 2.0 vernieuwend, effectief en dert daarbij ingrijpend. De regeling wordt ingebed in het KVO (Politieacademie), H. Boutellier (Verwey- overdraagbaar. en het CCV gaat vaste pakketten van veiligheidsmaatregelen Hoofddoel van het tijdschrift is het Jonker Instituut), M. Easton (University aanbieden. bijdragen aan de implementatie van College Gent), M.T.H. Hendriks (ministerie AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: De jury van de Innovatieprijs Handhaving en Toezicht ontving effectieve preventiemaatregelen en van Veiligheid en Justitie, DGRR), Jolijn Broekhuizen, Jan van Dijk, Jan Dirk dit jaar bijna dertig inzendingen. Het project Cameratoezicht Het CCV neemt de procesondersteuning van het KVO-W over veiligheidsinitiatieven. Met artikelen B. Jansen (ministerie van Veiligheid en de Jong, Bart de Koning, Valérie Peeck, en Autisme (een initiatief van TNO, Watch-Aut, Alpha Security van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel, dat in 2013 ophoudt over best practices, veelbelovende inter- Justitie, DSP), A.M. van der Laan (WODC), Ron van Wonderen. en Sociale Werkplaats Noorderkwartier) kreeg van de vakjury te bestaan. De procesondersteuning bij de VKB hangt samen venties, beleidsontwikkelingen, onder- R.M. Letschert (Universiteit van Tilburg), een eervolle vermelding. De Verkiezingen Handhaving en met veranderingen in de financiering van de regeling. Het CCV zoeksresultaten en actuele ontwikke- J.P. van der Leun (Universiteit Leiden), AANWIJZINGEN VOOR AUTEURS T oezicht zijn een initiatief en een samenwerkingsverband verwacht in staat te zijn om maximale synergie te creëren lingen, wil secondant deskundigheid H. Nelen (Universiteit Maastricht), Artikelen, bijdragen en/of reacties van het CCV, Vereniging Stadswerk, Samenwerkende Rijks- tussen het KVO en de VKB. bevorderen en vernieuwing stimuleren. F. Paauw (Politie Rotterdam-Rijnmond), worden in overleg met de redactie inspecties, Landelijk Overleg Milieuhandhaving en VIDE. secondant is een uitgave van het J.E.J. Prins (Universiteit van Tilburg), geplaatst. Auteursrichtlijnen zijn Kijk voor meer informatie op: www.hoeveiligisuwzaak.nl C entrum voor Criminaliteitspreventie C. de Ruiter (Universiteit Maastricht). opvraagbaar bij de redactie. Kijk voor meer informatie op: en Veiligheid (CCV). Het tijdschrift is een F. Swinkels (Gemeente Tilburg), www.verkiezingenhandhavingentoezicht.nl voortzetting van SEC: tijdschrift over L. Westerman (Verbond van Met de publicatie in secondant geven NAZORG EX-GEDETINEERDEN samenleving en criminaliteitspreventie. V erzekeraars). auteurs tevens toestemming de bijdrage 160 gemeentelijke coördinatoren nazorg en 105 medewerkers Met de naam secondant wordt bedoeld te publiceren op de website van het CCV. VEILIGHEIDSSCAN van penitentiaire inrichtingen hebben in het najaar van 2012 dat het tijdschrift professionals infor- KERNREDACTIE Het CCV werkt aan een veiligheidsscan waarmee ondernemers een enquête van het CCV ingevuld over de nazorg aan ex-gede- meert over ontwikkelingen in hun werk- F-J. Braspenning (gemeente Houten), ISSN 1574-5732 criminaliteitsrisico’s in kaart kunnen brengen. Het instrument, tineerden. Doel van de enquête is om inzicht te krijgen in veld. Met als doel om hen te onder- M. Eysink Smeets (Hogeschool INHOL- dat wordt uitgevoerd in het kader van het Actieplan Criminali- successen en knelpunten rondom deze nazorg. In 2013 wordt steunen bij taken op het vlak van LAND), H. Goudriaan (CBS), O.L. Hendriks ABONNEMENTENADMINISTRATIE teit tegen Bedrijven, verschijnt in april. Het voorziet in een gewerkt aan oplossingsrichtingen. criminaliteitspreventie en veiligheids- (WODC), P.P.H.M. Klerks (Openbaar Minis- Een abonnement op secondant is gratis. advies over passende preventiemaatregelen. beleid. Het CCV neemt een neutrale terie), M.M. Veelders (ministerie van Een abonnement kan worden aange- Het CCV bespreekt de uitkomsten van de vragenlijst onder positie in ten opzichte van de inhoud V eiligheid en Justitie, DGRR), P. Versteegh vraagd, gewijzigd en beëindigd via De criminaliteitsdreigingen die in de veiligheidsscan aan bod andere tijdens netwerkbijeenkomsten die op 22, 24 en 29 janu- van secondant. De artikelen in het (Politie Haaglanden), M. de Vroege www.hetccv.nl/publicaties/secondant. komen, zijn inbraak, diefstal, overval, vernieling, overlast, ari plaatsvinden voor betrokken medewerkers in het veld. tijdschrift geven daarom niet het (Centrum voor Criminaliteitspreventie Adreswijzigingen en opzeggingen kun- geweldpleging, chantage/afpersing en computercriminaliteit. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld gemeenten, penitentiaire standpunt van het CCV weer. en Veiligheid), J.J. de Waard (ministerie nen ook, onder vermelding van NAW- Het CCV is nog op zoek naar ondernemers die het concept- inrichtingen, maatschappelijke opvang, schuldhulpverlening, van Veiligheid en Justitie, DGRR). gegevens, functie en organisatie/instel- instrument willen testen en beoordelen. zorginstellingen en vrijwilligersorganisaties. secondant verschijnt vijf keer per ling, worden doorgegeven via e-mail: jaar (waaronder een dubbeldik zomer- REDACTIE [email protected]. Kijk voor meer informatie op: www.hetccv.nl/veiligheidsscan Kijk voor meer informatie op: www.hetccv.nl/nazorg nummer) in een oplage van 16000. A. Hakkert (uitgever/redacteur). L. Dubbeld (tekstschrijver/ Lezers met een smartphone, kunnen eind redacteur). HET CCV BARRIÈRE TEGEN HENNEPTEELT VOORLICHTING OVER VEILIG WONEN de QR-code scannen voor informatie Het CCV heeft samen met het RIEC Zuid-West Nederland het Het CCV ontwikkelde in 2012 de Toolkit voorlichting Veilig over secondant. CONTACTGEGEVENS REDACTIE Stichting Centrum voor Criminaliteits- eerste digitale barrièremodel voor hennepteelt ontwikkeld. Een Wonen. Deze toolkit is een pakket voor gemeenten, woning- Centrum voor Criminaliteitspreventie preventie en Veiligheid (CCV) draagt barrièremodel maakt in een oogopslag duidelijk welke maatre- corporaties en politie die voor bewoners een voorlichtingsbij- en Veiligheid bij aan de maatschappelijke veiligheid gelen er zijn om een crimineel proces te verstoren. De digitali- eenkomst willen verzorgen over de preventie van woning- Redactie secondant door het stimuleren van publiek- sering van zo’n model maakt het mogelijk om op een gebruiks- overvallen, woninginbraak en babbeltrucs. Het CCV stuurt zelf Postbus 14069 private samenwerking, actieve vriendelijke manier kennis en ervaringen over te dragen. zes keer per jaar een artikel met opvallende cartoon over veilig 3508 SC Utrecht kennisdeling van de veiligheids- wonen aan huis-aan-huisbladen in heel Nederland. Telefoon: (030) 751 67 21 praktijk en kwaliteitsontwikkeling Het barrièremodel voor hennepteelt is op 29 november gepre- Fax: (030) 751 67 01 van instrumenten en regelingen. senteerd tijdens het congres De bestuurlijke aanpak in de prak- Kijk voor meer informatie over de Toolkit voorlichting Veilig E-mail: [email protected] tijk. In 2013 volgen modellen voor onder andere mensenhandel Wonen op: www.hetccv.nl/overvallen en vastgoedfraude. SLUITINGSDATUM KOPIJ VORMGEVING De artikelen en cartoons zijn te downloaden via: Kopij voor secondant 27-1 (februari 2013) VormVijf, Den Haag. Kijk voor meer informatie op: www.barrieremodellen.nl www.politiekeurmerk.nl kan worden ingeleverd tot uiterlijk 7 januari 2013. De redactie beslist, in over- << Lynsey Dubbeld leg met de kernredactie, over plaatsing.

› Naar inhoudsopgave 50 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 51 CCV-nieuws Colofon

INNOVATIEPRIJS ONDERSTEUNING BIJ KVO secondant is een tijdschrift over crimi- REDACTIERAAD PRODUCTIEBEGELEIDING Taxi 2.0 is de winnaar van de Innovatieprijs Handhaving en Het CCV verzorgt met ingang van 1 januari 2013 de procesonder- naliteitspreventie voor professionals. Het F. van de Beek (Centrum voor Criminali- Insandouts, Maassluis. T oezicht 2012. Dit project biedt taxiondernemers ondersteu- steuning voor het Keurmerk Veilig Ondernemen in winkelge- tijdschrift biedt praktijkgerichte infor- teitspreventie en Veiligheid, voorzitter) ning bij het naleven van de regels en zorgt voor verduidelijking bieden (KVO-W) en voor de regeling Veiligheid Kleine Bedrijven matie over projecten, onderzoeken en (A.C. Berghuis (ministerie van Veiligheid en uniformering van de regelgeving in de taxibranche. Volgens (VKB). De bestaande regeling Veiligheid Kleine Bedrijven veran- trends. en Justitie, DGRR), M.G.W. den Boer de jury en het publiek is Taxi 2.0 vernieuwend, effectief en dert daarbij ingrijpend. De regeling wordt ingebed in het KVO (Politieacademie), H. Boutellier (Verwey- overdraagbaar. en het CCV gaat vaste pakketten van veiligheidsmaatregelen Hoofddoel van het tijdschrift is het Jonker Instituut), M. Easton (University aanbieden. bijdragen aan de implementatie van College Gent), M.T.H. Hendriks (ministerie AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: De jury van de Innovatieprijs Handhaving en Toezicht ontving effectieve preventiemaatregelen en van Veiligheid en Justitie, DGRR), Jolijn Broekhuizen, Jan van Dijk, Jan Dirk dit jaar bijna dertig inzendingen. Het project Cameratoezicht Het CCV neemt de procesondersteuning van het KVO-W over veiligheidsinitiatieven. Met artikelen B. Jansen (ministerie van Veiligheid en de Jong, Bart de Koning, Valérie Peeck, en Autisme (een initiatief van TNO, Watch-Aut, Alpha Security van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel, dat in 2013 ophoudt over best practices, veelbelovende inter- Justitie, DSP), A.M. van der Laan (WODC), Ron van Wonderen. en Sociale Werkplaats Noorderkwartier) kreeg van de vakjury te bestaan. De procesondersteuning bij de VKB hangt samen venties, beleidsontwikkelingen, onder- R.M. Letschert (Universiteit van Tilburg), een eervolle vermelding. De Verkiezingen Handhaving en met veranderingen in de financiering van de regeling. Het CCV zoeksresultaten en actuele ontwikke- J.P. van der Leun (Universiteit Leiden), AANWIJZINGEN VOOR AUTEURS T oezicht zijn een initiatief en een samenwerkingsverband verwacht in staat te zijn om maximale synergie te creëren lingen, wil secondant deskundigheid H. Nelen (Universiteit Maastricht), Artikelen, bijdragen en/of reacties van het CCV, Vereniging Stadswerk, Samenwerkende Rijks- tussen het KVO en de VKB. bevorderen en vernieuwing stimuleren. F. Paauw (Politie Rotterdam-Rijnmond), worden in overleg met de redactie inspecties, Landelijk Overleg Milieuhandhaving en VIDE. secondant is een uitgave van het J.E.J. Prins (Universiteit van Tilburg), geplaatst. Auteursrichtlijnen zijn Kijk voor meer informatie op: www.hoeveiligisuwzaak.nl C entrum voor Criminaliteitspreventie C. de Ruiter (Universiteit Maastricht). opvraagbaar bij de redactie. Kijk voor meer informatie op: en Veiligheid (CCV). Het tijdschrift is een F. Swinkels (Gemeente Tilburg), www.verkiezingenhandhavingentoezicht.nl voortzetting van SEC: tijdschrift over L. Westerman (Verbond van Met de publicatie in secondant geven NAZORG EX-GEDETINEERDEN samenleving en criminaliteitspreventie. V erzekeraars). auteurs tevens toestemming de bijdrage 160 gemeentelijke coördinatoren nazorg en 105 medewerkers Met de naam secondant wordt bedoeld te publiceren op de website van het CCV. VEILIGHEIDSSCAN van penitentiaire inrichtingen hebben in het najaar van 2012 dat het tijdschrift professionals infor- KERNREDACTIE Het CCV werkt aan een veiligheidsscan waarmee ondernemers een enquête van het CCV ingevuld over de nazorg aan ex-gede- meert over ontwikkelingen in hun werk- F-J. Braspenning (gemeente Houten), ISSN 1574-5732 criminaliteitsrisico’s in kaart kunnen brengen. Het instrument, tineerden. Doel van de enquête is om inzicht te krijgen in veld. Met als doel om hen te onder- M. Eysink Smeets (Hogeschool INHOL- dat wordt uitgevoerd in het kader van het Actieplan Criminali- successen en knelpunten rondom deze nazorg. In 2013 wordt steunen bij taken op het vlak van LAND), H. Goudriaan (CBS), O.L. Hendriks ABONNEMENTENADMINISTRATIE teit tegen Bedrijven, verschijnt in april. Het voorziet in een gewerkt aan oplossingsrichtingen. criminaliteitspreventie en veiligheids- (WODC), P.P.H.M. Klerks (Openbaar Minis- Een abonnement op secondant is gratis. advies over passende preventiemaatregelen. beleid. Het CCV neemt een neutrale terie), M.M. Veelders (ministerie van Een abonnement kan worden aange- Het CCV bespreekt de uitkomsten van de vragenlijst onder positie in ten opzichte van de inhoud V eiligheid en Justitie, DGRR), P. Versteegh vraagd, gewijzigd en beëindigd via De criminaliteitsdreigingen die in de veiligheidsscan aan bod andere tijdens netwerkbijeenkomsten die op 22, 24 en 29 janu- van secondant. De artikelen in het (Politie Haaglanden), M. de Vroege www.hetccv.nl/publicaties/secondant. komen, zijn inbraak, diefstal, overval, vernieling, overlast, ari plaatsvinden voor betrokken medewerkers in het veld. tijdschrift geven daarom niet het (Centrum voor Criminaliteitspreventie Adreswijzigingen en opzeggingen kun- geweldpleging, chantage/afpersing en computercriminaliteit. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld gemeenten, penitentiaire standpunt van het CCV weer. en Veiligheid), J.J. de Waard (ministerie nen ook, onder vermelding van NAW- Het CCV is nog op zoek naar ondernemers die het concept- inrichtingen, maatschappelijke opvang, schuldhulpverlening, van Veiligheid en Justitie, DGRR). gegevens, functie en organisatie/instel- instrument willen testen en beoordelen. zorginstellingen en vrijwilligersorganisaties. secondant verschijnt vijf keer per ling, worden doorgegeven via e-mail: jaar (waaronder een dubbeldik zomer- REDACTIE [email protected]. Kijk voor meer informatie op: www.hetccv.nl/veiligheidsscan Kijk voor meer informatie op: www.hetccv.nl/nazorg nummer) in een oplage van 16000. A. Hakkert (uitgever/redacteur). L. Dubbeld (tekstschrijver/ Lezers met een smartphone, kunnen eind redacteur). HET CCV BARRIÈRE TEGEN HENNEPTEELT VOORLICHTING OVER VEILIG WONEN de QR-code scannen voor informatie Het CCV heeft samen met het RIEC Zuid-West Nederland het Het CCV ontwikkelde in 2012 de Toolkit voorlichting Veilig over secondant. CONTACTGEGEVENS REDACTIE Stichting Centrum voor Criminaliteits- eerste digitale barrièremodel voor hennepteelt ontwikkeld. Een Wonen. Deze toolkit is een pakket voor gemeenten, woning- Centrum voor Criminaliteitspreventie preventie en Veiligheid (CCV) draagt barrièremodel maakt in een oogopslag duidelijk welke maatre- corporaties en politie die voor bewoners een voorlichtingsbij- en Veiligheid bij aan de maatschappelijke veiligheid gelen er zijn om een crimineel proces te verstoren. De digitali- eenkomst willen verzorgen over de preventie van woning- Redactie secondant door het stimuleren van publiek- sering van zo’n model maakt het mogelijk om op een gebruiks- overvallen, woninginbraak en babbeltrucs. Het CCV stuurt zelf Postbus 14069 private samenwerking, actieve vriendelijke manier kennis en ervaringen over te dragen. zes keer per jaar een artikel met opvallende cartoon over veilig 3508 SC Utrecht kennisdeling van de veiligheids- wonen aan huis-aan-huisbladen in heel Nederland. Telefoon: (030) 751 67 21 praktijk en kwaliteitsontwikkeling Het barrièremodel voor hennepteelt is op 29 november gepre- Fax: (030) 751 67 01 van instrumenten en regelingen. senteerd tijdens het congres De bestuurlijke aanpak in de prak- Kijk voor meer informatie over de Toolkit voorlichting Veilig E-mail: [email protected] tijk. In 2013 volgen modellen voor onder andere mensenhandel Wonen op: www.hetccv.nl/overvallen en vastgoedfraude. SLUITINGSDATUM KOPIJ VORMGEVING De artikelen en cartoons zijn te downloaden via: Kopij voor secondant 27-1 (februari 2013) VormVijf, Den Haag. Kijk voor meer informatie op: www.barrieremodellen.nl www.politiekeurmerk.nl kan worden ingeleverd tot uiterlijk 7 januari 2013. De redactie beslist, in over- << Lynsey Dubbeld leg met de kernredactie, over plaatsing.

‹ Vorige pagina Volgende pagina › 52 SECONDANT #6 | DECEMBER 2012 Het Nabeeld

brieven. brieven.

eiligheid. eiligheid. V vindt u ook een een ook u vindt CCV abonneren op onze digitale nieuws digitale onze op abonneren

riminaliteitspreventie en en riminaliteitspreventie p de website van het het van website de p C O entrum voor voor entrum C actuele informatie kunt u zich u kunt informatie actuele

eld u aan via: www.hetccv.nl. www.hetccv.nl. via: aan u eld oor ijdschrift van het het van ijdschrift M SECONDANT T V uitgebreide en actuele agenda. actuele en uitgebreide door Hans Sprangers Hans door

› Naar inhoudsopgave ‹ Vorige pagina