ASTEKARIA Pdfan
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
1919tik | 2.604 zenbakia | 2018/06/24 | 3,90 € | argia.eus ELKARTASUNA ESTATUAREN ZAPALKUNTZARI AURRE EGITEKO » LARRUN: UMOREA ETA BOTERE HARREMANAK » MARIHUANA LEGEZTATUKO DUTE KANADAN » OPORRAK: TURISMO EREDU NAGUSITIK KANPO BIDAIATZEKO MODUAK ZULOANBidaia bat AHT eta lan-esplotazioan barrena Urko Apaolaza Avila 14 € // LIBURUAK // AHTko obren hesi laranja gainditu dugu Lehen eskuko dokumentazio eta testigantzen bidez egindako bidaia AHTko lan-esplotazioan barrena. ARGIA eta Manu Robles-Arangizen elkarlanari esker argitaraturiko liburua. AHTzuloan ESKAERAK @AHTzuloan azoka.argia.eus | & 943 371 545 | [email protected] www.argia.eus/blogak/zuloan 2.604 zenbakia | 2018/06/24 PANORAMA 35 DENBOrarEN makiNA 4 Asteko argazkia 40 BIZI baraTZEA 6-9 Albisteak 42 ARGIAKO AZOka 7 Fauna publikoa 43 ARGIAKO KOMUNITATEA 10 Kanadak marihuana 47 ARTEA legeztatu du, baina 48 KULTUR KRITika askorentzat berandutxo 50 ZUZENEKO EmaNALDIA IRITZIAK 51 DENBOra-pASAK 17 June Fernández 52 ARGI-KONTra: 18 Rosa M. Martin Sabaris KATRIN GINEA 19 Ainhoa Azurmendi 54 BEraNDUEGI Itziar Bardaji Goikoetxea 20 Karmelo Landa Turismoa anabasa eta kaosa batzuentzat, aberastasun eta oparotasun iturri Azaleko ARGAZKIA: dani BLANCO besteentzat. Egungo egoeraz eta bestelako ereduez asteko erreportajea. sakonean 12 | William A. Douglass: “Oso lotuta nago euskaldunei, baina ez naiz euskalduna” / Miel A. Elustondo 22 | Turismo eredua hankaz gora: Nola bidaiatu piztia elikatu gabe? / Miren Osa eta Maddi Txintxurreta 30 | Justiziaren arrakalak elkartasunez beteta / Miren Osa eta Maddi Txintxurreta 36 | Hazkuntza komunitarioa: Bularreko anai-arrebak / Iñaki Sanz-Azkue 38 | “EuskarAbentura hiztun gazteen aktibazio dinamika da, udaldian beteko dena “ / Miel A. Elustondo 44 | Usopop: “Festibal asko diruaren logikan dabiltza, baina guk musika maite dugu” / Kepa Matxain ALDIZkaRI HAU IRAKURRI OSTEAN, emaN NORBAITI EDO UTZI LEKU PUBLiko BateaN. BILDUmaGILEA EZ BAZARA, NOSKI. ARGIA komUNikaZIO PROIEKTUA ARGIA JENDEAREN BULTZADAREKIN ateRatZEN DUGU AURRERA. MILA ESKER DENOI. doan eta LIBRE ARGIAKO EDUKIAK KOPIATU, MOLDATU, ZABALDU ETA ARGITARA DITZAKEZU, GURE EGILETZA AITORTU Ekonomia SOZIAL ERALDATZAILEAREN SAReko KIDE ETA BALDINTZA BERETAN EGINEZ GERO. Jabetza: Komunikazio Biziagoa, S.A.L. Web garapena: Asier Iturralde. Ametzagaiña Taldeko partaidea. Informatika: iametza interaktiboa, S.L. Lehendakaria: Bego Zuza. Lege gordailua: SS 837-2012. Zuzendaria: Estitxu Eizagirre. ISSN: 0213-909X. Erredakzioa: Asier Gonzalez de San Pedro, Batzorde parekidea: 72562 E. Amaia Lekunberri, Axier Lopez, Estitxu Eizagirre, Gorka Bereziartua, Jon Torner, Lander Arbelaitz, HELBIDEAK: Mikel Asurmendi, Mikel Garcia, Nahia Ibarzabal, Gipuzkoa: Industrialdea, 15. 20160 Lasarte-Oria. Onintza Irureta, Pello Zubiria, Urko Apaolaza, Tel.: 943 371545. Xabier Letona. Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa: Diseinua: Sergio Labrador. Xalbardin baita. 64122 Urruña. Tel.: 559 473163. Argazkilaria: Dani Blanco. Nafarroa: Gazteluko Plaza 44, 3. eskuina. Produkzioa eta inprimaketa: Antza S.A.L. 31001 Iruñea. Tel.: 948 222285. Administrazioa: Jone Arzallus, Mari Karmen Loiarte, Marijo Aiertza. POSTA ELEKTRONIKOAK: Salmenta: Idoia Arregi, Ixabel Bereziartua, Komertziala: [email protected] Karlos Olasolo, Maite Arrieta, Olatz Korta. Harpidetzak: [email protected] Idazkaritza: Aloña Soraluze, Bego Zuza. Erredakzioa: [email protected] panoraMA Mugimendu feministaren beste garaipen bat Maiatzean Irlandan egin bezala, Argentinan ere mugimendu feminista garaile atera da Eliza Katoliko atzerakoiaren presioen gainetik. Diputatuen ganbera abortu legearen alde agertu da, hamaika urtean sei aldiz baztertu ostean. Indarrean den lege murriztailearekin, urtean 500.000 abortu klandestinotik gora egiten dira Argentinan, sarri heriotza eraginez: 2016an 43 emakume hil ziren. Abortu libre, segurua eta doakoa legalizatzeko Senatuak berrestea besterik ez da falta. Eta hala emakumeek beren gorputzaren gainean libreki erabaki eta haurdunaldiko lehen hamalau asteetan abortatzeko aukera izango dute. Irudian: garaipena jakin zen unean poza barreiatu zen Kongresuaren aurrean bildutako milaka pertsonen artean. Argazkia: Sub.Coop · Testua: Axier Lopez panoraMA “Bilboko Plaza Berriko Erreka Tabernan sartu. Euskaraz bi kafe eskatu ta kamareroa siku erantzun: Hola, Dos Cafés. No tengo por qué saber euskera. Tengo estudios superiores, y tú? Klasismoa, euskarafobia” @beharko “Goi mailako ikasketak baina behe mailako heziketa” EFE @ororostorm “Joan gaitezen EAE eta Nafarroa, ‘Aquarius’eko egunero txandaka kafeak euskaraz migratzaileak hartzeko prest eskatzera” @torrezaha A rgia Espainiara iristen diren gainerakoak bezala tratuko dituzte. Dagokien espedientea “Bufff diso en Galiza, 629 migratzaile zeramatzala, Italiatik 35 irekiko diete, erregulazioa edota asiloa sabémolo ben. Moita miliatara eta Maltatik 27ra lehorreratu lortzeko edo Espainiatik kanporatzeko. forza e que vaian a ezinik itsasoan egon zen Aquarius ontzia Eusko Jaurlaritzak eskaintza egin die rañala quen desprece joan den astean, Italiako agintariek hango ACNUR erakundeari eta Espainiako Aquarius o euskera” portuetan kairatzea debekatzen zielako. Gobernuari, eko migratzaileen Azkenean, Valentziako kaian sartzeko %10 hartzeko. Jakinarazi du ez dutela @maruxinha3 baimena eman zuen Pedro Sánchez partikularren etxerik erabiliko horretarako. Espainiako Estatuko presidenteak, eta Nafarroako Gobernua ere prest agertu da “Kexa helaraziko diegu pasa den igandean porturatu ziren errefuxiatuak hartzeko. horrelako jarrerak migratzaileak. Migrazioaren eguneroko gordina ez onartezinak direla 45 egunez, “Espainiara sartzeko da aldatu, ordea. Itsasontzia Valentziara ohartarazi eta berriro ezohiko baimena” izango dute, arrazoi bidean izan den asteburu berean, gertatu ez daitezen humanitarioengatik. Gero, Espainiako Espainiako Itsas-Salbamenduko taldeak Legearen araberako tratua jasoko dute. pateretan Europarantz zihoazen 1.290 beharrezkoak diren Espainiako Barne ministro Grande lagun erreskatatu behar izan ditu neurriak har ditzaten” Marlaskak berak irrati saio batean adierazi Mediterraneoan, 43 pertsona desagertu @behatokia zuenez, Aquariuseko errefuxiatuak dira itsasoan eta 4 gorpu aurkitu dituzte. “Mediku on eta euskaldunak gara!” ANE NEGUERUela, MEDIKUntzako ikaslea Aurten ere, ozen mintzatu dira ikasleak EHUko Medikuntzako graduazio ekitaldian. Euska- razko ikasketak aldarrikatu ditu Negueruelak: “Vitorian ez dago zer ospatu, Bizkaian dagoe- nean on eta ez dagoenean hor konpon, eta Donostian ereiten jarraitu behar, uzta jasotzeko”. Bestelako “zauriak eta gabeziak” ere zerrendatu ditu ikasleak. Hala nola, medikuntzan ema- kumeak gehiengoa izan arren, gutxiengo sentiarazten dituztela adierazi du, “¿y dónde está el médico?” gisako galderekin. Praktikak egin bitartean “ospitalean altzari moduan tratatu gaituzuenak” ere aipatu ditu. “Izan dadila azkena, txotxongilo garena”. 2018-06-13 6 2018/06/24 | ARGIA panoraMA FAUNA PUblikoa “Guk lan egingo dugu erabaki judizialak errespetatuko diren gizarte bat eraikitzeko” Jose Javier Esparza (UPN), Altsasuko gazteen aldeko manifestazioaren ondoren Erregimenaren tenperatura Gorka Bereziartua Mitxelena @boligorria Kaleko mobilizazioak zerbaiten termometro badira, UPN- ren tenperaturak baxu xamar egon behar du, berri txarrak jasotzen ari baita azkenaldian: asteburuan milaka lagun elkartu dira Iruñean Altsasuko gazteen aurkako senten- tzia arbuiatzeko eta muntaia polizial-mediatiko-judiziala salatzeko. Beste sententzia batek, 2016ko Sanferminetako talde bortxaketaren kasukoak, milaka lagun atera zituen Iruñeko kaleetara aurtengo apirilean eta haserrea metro- poli foraletik askoz harago sumatu zen. Oso mobilizazio jendetsuak, oso sententzia polemikoek eraginak. Eta giro horren erdian, erabaki judizialak debate publikoaren dianan daudenean, ez zaigu ba plazara atera Esparza, esateko, Diputazioa galdu zutela oraindik onar- tu ez dutenen izenean, beraiek toga janzten dutenen alde daudela? Esaldiak badu bere testuingurua: Esparzak parez pare jarri ditu Altsasukoen aldeko manifestazioa eta ekainaren 2an UPNren kale-animazio departamenduak antolatutako euskarafobia pride eguna, salatzeko Uxue Barkosek mo- bilizazio baten eta bestearen aurrean jarrera diferenteak hartu dituela, “proportzionaltasuna” eskatu duelako Altsa- sukoen kasuan –adierazpen neurtuagorik, nekez–. Kaleko mobilizazioak zerbaiten termometro badira, or- dea, UPNren tertzio mediatikoak ez dira lortzen ari jende askorik mugitzea Barkosen gobernuaren aurka. Euskara- ren kontrako manifestaziora gasolina gutxiagorekin iritsi ziren iazko ikurrinaren kontrakora baino. Eta urtetxo bat falta da eltze forala sutan jartzeko. Ez dirudi denbora asko. Eta hauteskundeen irabazleak ez dituzte epaileek erabaki- tzen. n ARGIA | 2018/06/24 7 panoraMA ANALISIA ekonoMIAREN talaian Armagintzaren Munduko lobbya, pozarren Koparen irabazlea Juan Mari Arregi Ez da egia dirua falta denik munduan, estatuek eta Europar Batasunak di- Axier Lopez rurik ez dutenik herritarren behar @axierL Blatter FIFAko buruzagi ohi ustela eta Putin. soziolaboralak asetzeko. Gobernu bakoitzaren lehentasun politikoen Estadio, taberna eta albistegietako tean Costa Rica, El Salvador, Guatema- menpe dago dena. Stockholmeko Ba- orroak futbola ez den gainerako guztia la, Honduras, Nikaragua eta Panamako kearen Ikerketarako Nazioarteko Ins- estaltzen hasi dira, baita nazioarteko presidenteak– inputatu zituen, futbo- titutuaren datuen arabera, 2017an futbolarekin lotutako negozio ilun eta laren kontura bidegabeki aberasteaga- munduko gastu militarra