-N A/^-5 GLASLYN, DWYRYD, ARTRO CATCHMENT MANAGEMENT PLAN ACTION PLAN: 1996

at m ’>*v *-

Blaenau ^Ffestiniog thmadoi i Harlech CONTACTING THE NRA

The national head office of the N R A is in Bristol Enquiries about the Glaslyn, Dwyryd, Artro Catchment Management Plan should be directed to: Telephone: 01454 - 624400 Kelvin Graham, The Welsh Region head office is in Cardiff Area Catchment Planner, Telephone: 01222 - 770088 Ffordd Penlan,

The Area Manager for the Northern Area of the Welsh Parc Menai, Region is: Bangor, G w ynedd, Steve Brown, L L 554B P Ffordd Penlan, Parc Menai, You should note that the N R A will be merged into B angor, the Environment Agency after 1st April 1996. G w y ne d d . However, responses to this report should be sent to the LL57 4B P same address, as above.

NRA Copyright Waiver.

This report is intended to be used widely and may be quoted, copied or reproduced in any way, provided that the extracts are not quoted out of context and due acknowledgement is given to the National Rivers Authority.

Acknowledgement:-

Maps are based on the 1992 Ordnance Survey 1:50,000 scale map with the permission of the Controller of Her Majesty’s stationary Office © Copyright.

WE 2 96 1.5k E AQMV

Awarded for excellence in GLASLYN, DWYRYD, ARTRO CATCHMENT

Gajp" i

BK.

CATCHMENT STATISTICS

Area...... ,508km2

Population...... 19,000

Area at flood risk...... 1,700Ha

Average rainfall...... 3266mm

River quality...... 72.2km Very Good 3.2km Fair KEY Estuary quality...... 29.9 km Good ..... CATCHMENT BOUNDARY 0.5km Fair ----- A ROAD Designated fisheries...... Salmonid: 20.3km BROAD (78/659/EEC) Cyprinid: None — MAINLINE RAILWAY Designated bathing waters....Talybont — FFESTINIOG RAILWAY (76/160/EEC) Dyffryn Ardudwy * AIRFIELD Llandanwg Harlech I T i SNOWDONIA NATIONAL PARK Morfa Bychan THE AREA MANAGER'S VISION FOR THE GLASLYN, DWYRYD, ARTRO CATCHMENTS

These three rivers could hardly be set in a more found in some waters as a consequence of stunning landscape; picturesque, wild and immensely past mining activities. varied. The area is internationally known for its tourist attractions, including Snowdon the highest mountain FISHERIES AND CONSERVATION in Wales, Harlech and Criccieth castles, Portmeirion, Opportunities need to be pursued to assist the slate caverns of Blaenau Ffestiniog and extensive in amelioration of the generally beaches of golden sand. The water environment is a experienced decline in salmon and sea significant component of these assets, being trout fisheries and to increase the number intrinsically bound with the natural beauty, of coarse fisheries. conservation and economic value of the area. Tourism The spread of invasive plants such as is primarily centred on coastal resorts, such as Japanese Knotweed needs to be controlled Porthmadog, Criccieth and Harlech, which also provide to protect riparian habitats. access points to the attractions of the sparsely populated rugged hinterlands. The decline in wetland habitats needs to be redressed. Overall, water and general environmental quality is very good. This is reflected by the use of surface waters RECREATION for drinking water supplies and their ability to support salmonid fisheries. Riverside access and facilities for recreational activities need to be improved. However, if the potential of the area contained within this Plan is to be realised, there are issues to be Implementation of this Action Plan will ensure that addressed, including:- the problems we have identified are addressed. The NRA's vision will be achieved through a balanced WATER QUALITY management approach to all activities. We will Bathing and coastal water quality which is encourage imaginative proposals to allow sustainable of great importance to the tourist industry, economic and community development to proceed requires improvement through further whilst ensuring protection and improvement of the investment in sewage treatment and water environment. We will collaborate actively with disposal facilities. all users of the catchment and all those statutory bodies that can assist us in striving to achieve this vision. Ongoing pollution prevention activity is essential to reduce the number of agricultural and other incidents affecting freshwaters. S. J. BROWN We need to consider measures that can be NORTHERN AREA MANAGER - taken to reduce elevated levels of metals NRA WELSH REGION

En v ir o n m en t Agency

NATIONAL LIBRARY & INFORMATION SERVICE

HEAD OFFICE Cover Picture: Uyn Llydau and Snowdon ( Rio House, Waterside Drive, Aztec West, Almondsbury, Bristol BS32 4UD ENVIRONMENT AGENCY

092002 N ?A f/aUS' L S

CONTENTS

AREA MANAGER S VISION FOR THE CATCHMENT i

1.0 INTRODUCTION 1

2.0 REVIEW OF THE CONSULTATION PROCESS 3

3.0 OVERVIEW OF THE CATCHMENT 3

4.0 RELATIONSHIP BETWEEN LAND USE AND THE WATER ENVIRONMENT 6

5.0 ISSUES A N D ACTIONS 7

6.0 FUTURE REVIEW AND MONITORING 17

THE CONCEPT OF CATCHMENT MANAGEMENT Action Plan is a strategic policy framework for the PLANNING management of the catchment and is produced after we have considered the comments received on the Our rivers, lakes, estuaries and coastal waters are Consultation Plan. It includes a statement of action subject to large and rapidly increasing demands from needed to achieve the vision for the Glaslyn, Dwyryd the users of water. Many different uses interact or and Artro Catchments and will form the basis for compete for water and will inevitably come into improvements to the water environment by outlining conflict with one another. The National Rivers the areas for work and investment proposed by the Authority aims to protect and improve the water N R A and others. The Action Plan primarily covers environment in England and Wales and to harmonise the five year period from 1996 to 2000, although a conflicts between competing water users. Our Mission number of projects may take longer owing to funding Statement expresses the following principles. availability and government policy. The Region will “We will protect and improve the water formally adopt the proposals in the Action Plan. environment by the effective management of For purely operational reasons those actions identified water resources and by substantial reductions in for the Artro catchment, whilst covered here for pollution. We will aim to provide effective continuity with the Consultation Report, will be defence for people and property against flooding incorporated into the Mawddach/Wnion Action Plan at from rivers and the sea. In discharging our duties it's first annual review. we will operate openly and balance the interests of all who benefit from and use rivers, CMPs also provide the means of promoting two key groundwaters, estuaries and coastal waters. We aspects of environmental management:- will be businesslike, efficient and caring towards • land use planning our employees.” • water quality objectives We have chosen to use Catchment Management Plans These are now considered in more detail. (CMPs) to translate those principles into action The 1 RELATIONSHIP BETWEEN LAND USE PLANNING The scheme is based upon the recognised uses to which AND CATCHMENT MANAGEMENT PLANNING a river stretch may be put and is consistent with the principles of CMPs. These uses will be River The broad objective of catchment management Ecosystem, Special Ecosystem, Abstraction for Potable planning is to conserve and enhance the total river Supply, Agricultural/Industrial Abstraction and Water environment through effective land and resource Sports. management. However, whilst the N R A is well placed to influence some of the factors affecting the water At present only the standards for the River Ecosystem environment, particularly in relation to the river Use have been developed on a formal basis and, as a corridor itself, we have very little control over the result, this is the first S W Q O Use to be introduced by mechanisms which determine land use change on a the Government through the Surface Waters (River catchment-wide basis. This is to some degree the Ecosystem) (Classification) Regulations 1994. For each responsibility of local planning authorities through the classified stretch within the Glaslyn, Dwyryd and implementation of the Town and Country Planning Artro catchments, a River Ecosystem class target has Acts, whilst agriculture, as a major land use in the been proposed and this CMP Action Plan identifies, catchment, can introduce significant changes. where appropriate, the actions required to achieve these targets. At present these targets will only be applied The policies in statutory development plans are informally although it is hoped that, in the near future, important in this regard, in that they set out the they may be established as Statutory W Q O s by the framework for land (£tse~ehange and provide the key Secretaries of State for the Environment and for Wales. reference in determining development applications. The N R A encourages the inclusion of policies which reflect its concerns and responsibilities. As guidance for local authorities, the N R A has prepared a set of statements relating to water quality and water resources, flood defence, fisheries, conservation, recreation and navigation in the river corridor, and mineral workings and waste disposal. These statements are summarised in our "Guidance Notes for Local Planning Authorities on the Methods of Protecting the Water Environment through Development Plans".

This CM P Action Plan sets out issues and actions specific to the Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments which have been determined within the framework of these Guidance Notes. Section 4 outlines how the concerns of the water environment should influence the location and nature of development and land use change within the catchment.

WATER QUALITY OBJECTIVES

The Statutory Water Quality Objectives (SWQO) scheme, introduced under the Water Resources Act 1991, is a new system for water quality planning which will place quality targets on a statutory footing. The Glaslyn at Aberglaslyn Pass

2 2 . REVIEW OF THE CONSULTATION PROCESS

The Glaslyn/Dwyryd/Artro Catchment Management 25 covered in the Plan. Issue 14 and Issue 18 in this Plan consultation report was distributed to 211 Plan also cover numbers 27 and 19 in the Consultation organisations and individuals, including statutory and Report. Issue 23 is being addressed through the non statutory bodies, to seek their views on the NRA's actions taken in Issues 1, 9, 10, 11 and 13. The public proposals. This was distributed at the time of the consultation identified one new issue although some of formal public launch at Plas Tan y Bwlch, Maentwrog, the responses recommended/proposed different on May 25th 1995. In addition to the comments emphasis on some of the existing ones. The new received at the launch, all consultees were invited to issue is: submit their detailed views by August, 31st 1995. (i) A scheme of management is required for the There were 41 respondents, the support of which we Lleyn Peninsula and Sarnau candidates as Special Areas found most encouraging. A small number were of the of Conservation. (Issue 28 Section 5.0) view that the NRA's proposals were not sufficiently The consultation process is a very important integral exacting. Others questioned some of the factual part of our development of a Catchment Management information and provided corrections/amendments. Plan and in particular the preparation of the Action All respondents were sent an acknowledgement for Plan. The consultation on this particular Plan has their valued contributions which were considered in the revealed that many share the NRA's vision for the preparation of this Action Plan. Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments and are supportive While the consultation report identified 27 issues, of the proposed actions to achieve the objectives set following consultation these have been reduced to the by the Authority.

3.0 CATCHMENT OVERVIEW

GENERAL Porthmadog. Here the 'Cob' embankment with its tidal sluice gates protects some 1500 hectares of land The Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments are three river from the sea. systems situated deep in the heartland of Gwynedd. Despite their individually unique character, they share The Dwyryd originates in the area surrounding many similarities ranging from large stretches of Blaenau Ffestiniog with its many upland lakes, peat unspoilt and often speUaculai scenery, but also bogs and slate quarries. A large hydroelectric scheme problems related to acidification, mineralisation and sited at Tanygrisiau has done much to revitalise this large areas of afforestation. part of the catchment. To the south of Ffestiniog the land rolls out into a moorland of bog and heather The Glaslyn rises on the eastern slopes of the Snowdon drained by the Cynfal, and further to the south by the Massif and could easily be mistaken for an upland Prysor, the Dwyryd's main tributary. The Prysor alpine stream in its upper reaches. From the cirque drains a large area of upland marshland into the lake of Llyn Glaslyn right under the summit of Yr Trawsfynydd Reservoir, which serves the Nuclear Wyddfa (Snowdon) through the corrie lake of Llyn Electric Power Plant, before flowing out into the Llydaw, the site of a hydro-electric scheme, the river Dwyryd south of Maentwrog. From here the Dwyryd cascades down into the Nant Gwynant Valley. In the flows the short distance to the sea at Traeth Bach. valley are found Llyn Gwynant and Llyn Dinas, two of Snowdonia's many picturesque lakes. In the south of the Plan Area, the Artro has its origins at Cwm Bychan in an upland valley in the shadow of Downstream of Llyn Dinas, the Glaslyn flows over an the Rhinogau mountain range. This area is known ice-deepened floor of rocks, constricted by encroaching geologically as the Harlech Dome and contains some of hills past Beddgelert the fabled burial site of the dog the oldest rocks in the world. The Harlech Dome is Gelert. At Beddgelert the main river is joined by the what remains following glacial erosion of the younger, Colwyn, before it descends the dramatic gorge of previously overlaying rocks that once extended from Aberglaslyn to burst out on to the floodplain where it Snowdonia to Cader Idris. In the upper reaches of the gradually slows and begins to broaden. Finally, the Artro and its tributary the Nantcol, only the hardier river flows through marshland close to the town of types of vegetation are able to flourish, such is the rocky desolate nature of the area. However, this quickly changes further down the valley to heathers and, some small areas of forestry. This in turn gives way to a spartan landscape due to the poor soil typical of the area. Along the coast, the renowned sandy beaches attract many summer visitors, with the sheltered lagoon in the estuary being especially popular for sailing.

South of the Artro is the Ysgethin, a catchment steeped in history, folklore and revered in the Mabinogion (Welsh Legends). Indeed the whole Plan area has strong historical links with King Arthur, the Romans and the Mabinogion. Llyn Bodlyn, the reservoir towards the top of this river, is home to a Otters are present in the Glaslyn and Divyryd Catchments population of 'Torgoch' (Arctic Charr).

FLOOD DEFENCE FISHERIES Flood defence activity within the area is concentrated The fauna and flora of the Glaslyn, Dwyryd and Artro upon the maintenance of tidal and fluvial defences, share many features common to west coast, spate rivers. main river watercourses and the tidal doors at These rivers contain noted salmon and sea trout Porthmadog. As a consequence of the extensive areas fisheries with anglers recording total catches, on of flood and coastal plains throughout the Plan area average, of about 90 salmon and 700 sea trout per there are 4 Internal Drainage Districts (IDD's). Two of season. Brown trout, generally of small size, are the ID D 's are associated with the Glaslyn and one each abundant throughout the catchment, both in the rivers with the Dwyryd and Artro. and numerous upland lakes. The Artie Charr, already WATER RESOURCES mentioned, is found in Llyn Bodlyn, the most southerly location for this ice-age relic in the UK. Two This mountainous area, directly open to the prevailing salmon draft nets operate in the Glaslyn estuary. south westerly winds, is subjected to heavy rainfall which rises from 1,000mm per annum on the coast to CONSERVATION 4,000m m per annum in the upper Glaslyn, where daily The catchments are of high conservation value, falls of 75 - 100mm are not uncommon. Longitudinal exhibiting a range of key habitats from river source to river profiles are short, irregular and steep; flow is the sea. These extend from upland peat mire, through rapid, variable and sometimes spectacular. valleys faced with ancient woodland which descend into gorges containing oceanic mosses and liverworts, down to extensive coastal dune systems. The area is of exceptional archaeological interest, containing 66 Scheduled Ancient Monuments, many of which are pre- historic sites.

RECREATION

As most of the area lies within the National Park it is of high amenity value, particularly for walking and appreciation of a generally unspoilt countryside. Water based activities are centred on the Glaslyn estuary at Porthmadog and the mouth of the Artro near Shell Island. The use of jet skis, power boats and coastal cruisers is becoming increasingly popular, although access to the harbours is restricted to periods around high tide. Bathing at Morfa Bychan is particularly popular. New gauging station and weir on the Afon Colwyn WATER QUALITY

Water quality in rivers covered by this Plan is generally very good according to the General Quality Assessment (GQA) classification scheme However, even though rainfall acidity is not naturally very high, the volume of rainfall within the area gives rise to high annual acid deposition. The absence of neutralising bases within the soil results in periodic acid flushes which affect the water quality of the entire area. The acidity is exacerbated in some parts of the catchments by large areas of afforestation and there are localised problems due to the effects of low pH on mineral A fort Barhvydd doumstream of a quarry discharge outcrops and the resultant elevated levels of copper and zinc.

MONITORING Conservation of Nature, Landscape and Heritage

Monitoring of rainfall, river flow and tidal levels is Abstraction undertaken at 13 sites within the area, whilst a Sewage Effluent Disposal network of 33 monitoring sites is used to gather information on the chemical and biological quality of Industrial Effluent Disposal the rivers. Compliance with the EC Bathing Waters Basic Amenity Directive (76/160/EEC) standards is assessed by Angling monitoring the quality at each of the 5 identified waters (Talybont, Dyffryn Ardudwy, Llandanwg, Water Sports Activity Harlech, Morfa Bychan) throughout the Boating and Navigation bathing season. Agricultural Activity A strategic survey of the habitat quality of the river corridor has been carried out on large parts of the Forestry Glaslyn and Dwyryd and some of their tributaries, Commercial Harvesting of Sea Fish and Shellfish whilst populations of salmon and tronr have been monitored throughout the catchment by periodic Mineral Extraction electro-fishing since the early 1980's.

CATCHMENT USES There will inevitably be some interaction and The range of uses and activities within the Glaslyn sometimes conflict between different Uses. Dwyryd/ Artro catchment is extensive. All legitimate Amongst those identified in the uses of the catchment which can impact, or interact, Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments are potential within the water environment have been described conflicts between anglers/riparian owners and those under 19 categories in the Consultation Report. wishing more access to the riverside. Development or restoration of wetland habitats is often seen as These are:- being in conflict with the custom and practice of Urban Development drainage of agricultural land. There is always potential conflict when 'green energy' generation in Flood Defence the form of hydro electric power schemes is Solid Waste Disposal (Landfill) proposed at environmentally sensitive locations; we

Fisheries have seen an example of this on the Dwyryd.

River Ecosystem All of the Uses will have water quality and quantity as well as physical features requirements, which are General Ecosystem already met at the appropriate standards for the Special Ecosystem great majority of Uses. There are some exceptions 5 to this, for example:- However, these have been identified as issues requiring resolution along with 21 others within • The aesthetic quality of the Glaslyn estuary is this Action Plan (Section 5.0). adversely affected by storm sewage and treated effluent discharges from Porthmadog STW. There is no reason, given a collaborative co­ ordinated approach, why all the uses of the • The Morfa Bychan bathing water, identified Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments cannot continue under the EC Bathing Waters Directive, does in harmony without suffering any detriment and not always comply with the Directive without adversely affecting the water environment. standards. Certainly the NRA will be seeking, as a minimum,

The N R A is concerned at the reduced fish to maintain the water quality and quantity and population in the m iddle reaches of the physical features currently available to all Dwyryd due to the un-natural flow regime legitimate uses. Where appropriate, we will seek to imposed by the Tanygrisiau Hydroelectric improve on the existing situation, albeit within scheme. prevailing financial constraints. The baseline from which we will assess any • The spread of invasive plants is adversely environmental progress will be the 'State of the impacting on riparian habitats. Catchment' as described in the Consultation Report.

4.0 RELATIONSHIP BETWEEN LAND USE AND THE WATER ENVIRONMENT

The policies in local authority statutory development these problems should be eliminated within the plans are very important, given that they provide the lifetime of the Plan. framework for land use change and provide the key The NRA will object to development in areas where reference in determining development applications existing inadequate sewage disposal facilities cause (Planning and Compensation Act 1991). The N R A degradation of the aquatic environment, and where therefore welcomes the inclusion of policies which there is no commitment to an adequate improvement reflect our concerns and responsibilities in scheme within an acceptable timescale. Moreover the development plans, including the statutory N R A , as a statutory consultee on matters of Town and requirement to conserve and enhance the water Country Planning, will vigorously object to any environment and associated lands. To facilitate this, proposals which would adversely impact on the water the Authority has provided local planning authorities environment. When the proposals would be subject to with 'Guidance Notes for Local Planning Authorities N R A licensing or consenting remit, such licences or on the Methods of Protecting the Water Environment consents will not be forthcoming. through Development Plans'. Development of low lying land adjacent to the river, or The Glalsyn/Dwyryd/Artro catchments have a varied in the flood or coastal plain, may put itself and other and generally high quality environment. Nevertheless, existing development at greater risk of flooding. the impacts of different land uses on the water Development in the higher reaches of the catchment environment are evident. The historical extensive may also increase the risk by reducing the time for development of the coastal resort towns for tourism has flows to peak and by increasing the peak flow at not been accompanied by development of critical locations downstream. The N RA is obliged to environmentally acceptable sewage disposal facilities. advise the local planning authorities where any This results in inadequately treated sewage being proposed development is at risk from flooding, in discharged into the sea, causing aesthetic problems at accordance with Welsh Office Circular 68/92. Harlech and Llandanwg and the bathing water at Morfa Bychan failing to comply with the standards of The NRA will also be required during the lifetime of the EC Bathing Waters Directive. However, most of the Action Plan to produce Water Level Management Plans for all sites agreed between the N R A and the in some cases avoided. Replanting of sensitive areas Countryside Council for Wales. The plans will be continues to be a cause for concern. produced over a three year prioritised programme. The effects of the considerable amount of mining Once finalised, the details of the programme will be activity that occurred up to the turn of this century built into the Action Plan at the time of its annual within the Plan area, in particular within the Glaslyn review. catchment, are still evident. It has scarred the Man's intervention with the water environment to landscape and metal rich acidic discharges now affect enhance land use is manifest in the presence of the tidal the water quality of parts of the Glaslyn and some of doors at Porthmadog, which prevent inundation of the its tributaries, notably the Colwyn. The renowned low lying land upstream to Pont Aberglaslyn. This has slate mines/quarries of Blaenau Ffestiniog, once the enabled farmers to use the land productively. largest in the world, are still being worked, albeit the scale of activity is now considerably reduced. Agriculture and afforestation are important in this Nevertheless, changes in working practices mean that predominantly rural catchment and their associated careful management of these operations is required to activities can, if not properly managed, result in prevent discolouration and contamination of deterioration of river water quality and adversely affect watercourses by slate dust. river flows. The Control of Pollution (Silage, Slurry and Agricultural Fuel Oil) Regulations 1991, have Any land use which could result in contamination of introduced standards of construction within the land, or which could mobilise pollutants in land agricultural industry which will serve to reduce the already contaminated, will be subject to the incidence of agricultural pollution. requirements of the NRA's Groundwater Protection Policy. Groundwater is available in only limited The Forestry Authority, with an input from the N RA, quantities for abstraction and river augmentation in the has produced the Forests and Water Guidelines which catchments. However, it's importance as a source of set standards to minimise problems from forestry drinking water and, in supporting springs and river operations. These guidelines are regularly reviewed. A flows during dry periods, reinforces the need to protect new protocol for dealing with forestry plans in acid it's quality. Therefore, whilst the N R A will use its sensitive areas in Wales has been agreed between the own enforcement powers in preventing pollution, it N RA and Forest Authority. W hilst coniferous will still look to the planning authorities to regard the afforestation is not the primary cause of acidification, it protection of the quality and quantity of surface and can exacerbate its impact. Acidification is evident in groundwater resources as a material consideration in the northern part of the catchment and Indicative the determination of planning applications. Forestry Strategies and associated future planting should have proper regard to this fact. The NRA Land use and the water environment are thus closely welcomes the increasing dialogue on planting proposals inter-related and the N R A will actively promote with with the forestry organisations and local planning the local planning authorities the need for the authorities. Coniferous planting in acid sensitive areas protection of the water environment to be clearly (where buffering capacity provided by the underlying evident in policies within their statutory development geology is inadequate) must be kept to a minimum and plans.

5.0 ISSUES AND ACTIONS

INTRODUCTION the field that will translate aims and objectives into tangible improvements. The implementation of this is The Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments are generally of necessary if our vision for the catchment is to be high quality, but issues have been identified that must realised. be resolved to progress our vision for the catchment. This Action plan has a 5 year programme initially and, This Action Plan is the means by which the vision is whereas many of the actions required will be in place progressively turned into reality. It is a clear statement by the end of this period, there will be some actions of intent to carry out, or facilitate, operational work in outstanding which will remain to be addressed for our vision to be fully realised. Moreover, catchment implementation and the costs involved, has the N R A management planning is dynamic in nature and more featured these elements in this Action Plan. In the actions may be identified over the ensuing years which absence of these agreements or sufficient information, will be required to ensure the river environment of the the issues are included but without the detail of costs, Glaslyn/Dwyryd/Artro catchments is adequately timescale, and responsibility. protected. PROGRESS WITH ACTION PLAN/VISION First of all, however, there are 25 current issues to be The baseline from which the Action Plan operates is resolved which are represented in tabular form in this the 'State of the Catchment' reported in the section. All the actions identified have been discussed consultation document distributed during 1994. with the parties involved. Only where these parties have agreed to the actions, the timescale of

The following abbreviations have been used in the main text and tables: NERC Natural Environment Research Council NFU National Farmers Union ADAS Agricultural Development and N R A National Rivers Authority Advisory Service NWWT North Wales Wildlife Trust CCW Countryside Council for Wales RSPB Royal Society for the Protection of Birds CMP Catchment Management Plan SAC Special Area of Conservation CSO Combined Sewer Overflow SNP Snowdonia National Park DCWW Dwr Cymru Welsh Water SSSI Site of Special Scientific Interest DOE Department of the Environment STW Sewage Treatment Works EC European Community W CA Welsh Canoe Association FA Forestry Authority WLMP Water Level Management Plan FU W Farmers Union of Wales WO Welsh Office HEP Hydro Electric Power WQ Water Quality MAFF Ministry of Agriculture Fisheries and Food W Q O Water Quality Objective 5.0 GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS

ISSUE 1 Low pH values and elevated zinc levels due to acidification of the Colwyn, Prysor, Cynfal and Artro.

ACTIONS SUCCESSFUL HOW WILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2()00 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEAD OTHER £

National Identification of Comprehensive NRA WO 250K research and best options. options report. NERC DOE Annually development to FA (national) identify and evaluate options for amelioration of impact due to commercial forestry.

ISSUE 2 Elevated metals levels arising from disused mine-workings and natural outcrops of metal ores cause non compliance of River Ecosystem target RE 1 in some reaches of the Glaslyn.

Undertake Information to Prioritised list of NRA 5K catchment determine future sites for action Annually monitoring programme to identify specific sources of contamination.

Evaluate Management Mitigation NRA 5K possible information to options report. mitigation determine future measures for discharges from targeted sites.

Implementation Improvement to Monitoring by Local NRA Not of realistic W Q and NRA staff. Author­ known mitigation landscape. ities Site measures at Owners specific sites.

Consider All reaches Monitoring by DOE NRA derogation for would achieve NRA staff. zinc, copper and River Ecosystem pH to cater for RE1. the impact of natural sources of contamin­ ation.

9

. . r ------■ 5 . [I, GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS ■

ISSUE 3 Periodic failures of identified bathing water at Morfa Bychan beach to meet EC Directive (76/160/EEC) standards.

ACTIONS SUCCESSFUL H O W W ILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEAD OTHER ■

rull scw2 ^c Compliance at Monitoring by IA>IV ' \Y/W \Y/W DMAM treatment at Criccieth and N R A staff. NRA <1K Criccieth. contribution to Annually Com pleted improvement at 1995. Morfa Bychan.

Evaluate Information to Monitoring and NRA <1K compliance assess data analysis by following compliance and N R A staff. completion of to establish remedial work whether other at Criccieth. inputs affect the bathing water quality.

Improve sewage Improved W Q Monitoring by DCWW NRA. 3.7M treatment at at high amenity N R A staff. MAFF Porthmadog. harbour and at Current regime popular known to give recreational rise to very high estuary bathing levels of bacteria waters. Reduced in estuary bacterial levels adjacent to EC in estuary bathing water. adjacent to EC (Scheduled for beach. 1998). Protection of and possible improvement of shellfishery.

Evaluate Confirmation of Monitoring and MRINIVA A < 1 IX compliance compliance. data analysis by Annually following N R A staff. completion of remedial work at Porthmadog.

ISSUE 4 Poor aesthetic quality of EC identified bathing waters at Harlech and Llandanwg due to sewage derived debris.

Install screening Improved Monitoring by DCWW NRA 3.2M facilities on aesthetic quality N R A staff, NRA outfall and of identified reduction in costs improve sewage bathing waters. public <1K treatment and complaints. Annually disposal system at Llandanwg and Harlech.

ISSUE 5 Glaslyn estuary is in Class B due to the impact of sewage discharges from Porthmadog STW and storm sewage overflows which reduce aesthetic quality. 1 I Improve sewage Improved Monitoring by DCWW NRA. Costs disposal aesthetic quality N R A staff, MAFF included facilities at and upgraded reduction in in Issue Porthmadog and quality public 3 improve storm classification of complaints. overflows to the estuary. reduce their Protection and spill frequency. possible (Scheduled for improvement of 1998). shellfishery. 5. GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS

ISSUE 6 High ammonia and low dissolved oxygen levels in the Caseg due to diffuse agricultural pollution and stagnant drainage channels.

ACTIONS SUCCESSFUL H O W WILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEAD OTHER

Programme of Sites identified Definitive NRA Farmers NRA farm for improve­ prioritised action NFU/ costs inspections/ ment. programme. FUW 2K liaison with agricultural community. Completed 1995

Improve farm w /n Monitoring by Farmers INKID KA i INOC effluent improvements NRA staff. known management and reduced and handling/ need for storage enforcement facilities. action.

ISSUE 7 Poor aesthetic quality in the Barlwyd and Ceunant Sych due to storm sewage discharges.

Improve Improved Monitoring by DCWW NRA 600K screening and aesthetic quality. NRA staff to NRA re-set spill confirm absence costs weirs. (In or reduced level/ <1K D C W W frequency of Annually priority list for visible sewage in 1995-2000). rivers.

ISSUE 8 Periodic contamination in the Afon Barlwyd and upper reaches of Afon Goedol by slate quarry dust.

Undertake Sites identified Definitive NRA Quarry catchment for improve­ prioritised action Owner monitoring ments. programme. programme to identify specific sources of contamination.

Improve Improved W Q . Monitoring by Owner N RA 40K to pollution NRA staff. date prevention NRA methods at costs <1K identified sites. Annually

ISSUE 9 Induced unnatural flow regime on the Glaslyn upstream of Llyn Gwynant due to the Cwm Dyli Hydroelectric Scheme.

Power station Successful Agreement of NRA National NRA operates legiti­ negotiations both parties to Grid costs IK mately under arising from any proposed statute. Limited discussions. changes in flow scope for negot­ regime. iating a more natural flow pattern.

Implementation Restored fish Evaluation by National NRA NRA of more natural populations, NRA Power costs 3K flow regime. increased environmental recreational appraisal staff. * Timetable resource, im­ depends on proved opport­ outcome of unity for stock negotiation^. conservation. 11 GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS W H

ISSUE 10 Reduced fish population in the middle Dwyryd due to the unnatural flow regime imposed by the Tanygrisiau Hydroelectric Scheme.

ACTIONS SUCCESSFUL H O W W ILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEADOTHER £

Power station Successful Agreement of NRA National NRA operates negotiations both parties to Grid costs IK legitimately arising from any proposed under statute. discussions. changes in flow Limited scope regime. for negotiating a more natural flow pattern. Discussions commenced 1995.

Implementation Restored fish Evaluation by National NRA NRA of more natural populations. NRA Power costs 3K flow regime. increased environmental recreational appraisal staff. * Timetable resource, depends on improved outcome of opportunity for negotiations. stock conservation.

ISSUE 11 Adverse impact on fish populations of Maentwrog Hydroelectric Scheme due to unsatisfactory compensation flow.

Power station Successful Agreement of N RA Nuclear NRA operates negotiations both parties to Electric costs IK legitimately arising from any proposed under statute. discussions. changes in flow Limited scope regime. for negotiating a more natural flow pattern.

Implementation Restored fish Evaluation by Nuclear NRA of more natural populations, NRA Electric flow regime. increased environmental recreational appraisal staff. * Timetable resource. depends on improved outcome of opportunity for negotiations. stock conservation.

ISSUE 12 Proposals for high head hydroelectric schemes may cause adverse impacts on environmentally sensitive rivers.

ilL i SC 11C. 111 cS D( f id divert HEP protected. developed at SNP ent on proposals Better use of sites where no proposals towards sites on N R A , CCW , environmental the least SNP and damage results. sensitive rivers. developer resources.

12 5.0 GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS

ISSUE 13 Compensation flow from Eiddew Mawr is inadequate to maintain the tributaries of the Artro.

ACTIONS SUCCESSFUL H O W W ILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEAD OTHER £

Examine the Successful Agreement of NRA DCWW NRA potential for negotiations both parties to costs IK increasing the arising from any proposed compensation discussions. changes in flow flow from regime. Eiddew Mawr if the opportunity arises from conjunctive use of sources.

Implementation Restored fish Evaluation by DCWW NRA NRA of more natural populations, NRA costs 3K flow regime. increased environmental recreational appraisal staff. * Timetable resource, depends on improved outcome of opportunity for negotiations. stock conservation.

ISSUE 14 Decline in area and quality of wet grassland due to drainage and agricultural improvement has impacted on populations of wading birds.

Restore wet grassland habitats, through: (i) agreements Enhanced Comparative CCW NRA, Not between Tir populations of assessment by SNP, known Cymen and key indicative CCW and RSPB landowners. species. RSPB. Land­ owners

(ii) Through the Water Level Agreement of all NRA Land­ NRA Water Level Management parties to the owners cost Management Plans agreed for plans. CCW, <20K Plan (WLMP) all sites on the RSPB process, agree WLMP list. with landowners changes in water management that will bring about an increase in the area and conservation of wet grassland.

(iii) Implement Breeding RSPB NRA not agreed changes populations of monitoring known in water selected species programme. management to increase to a RSPB lk per regimes. target level site agreed with RSPB/CCW for each selected sire 5.0 GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS

ISSUE 15 Impact on riparian habitats/native species by spread of invasive plants such as I Rhododendron, Japanese Knotweed and Himalayan Balsam. 8

ACTIONS SUCCESSFUL H O W W ILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEADOTHER £

E rad icate/contro Restoration of Comparative NRA, Arfon 30K 1 invasive riparian habitats. assessment by CCW, Meirion­ per species. NRA, CCW and SNP nydd hectare SNP. Council collabo­ rative cost

ISSUE 16 The Glaslyn and Dwyryd are priority catchments for otters requiring immediate implementation of a management strategy in line with the Otter Strategy for Wales.

Implement Secured and Confirmation by NRA, SNP, ;20K Strategy. enhanced otter conservation CCW, NWWT populations. bodies at the ADAS * Collaborative time of the 7 cost mainly year review. NRA (Next review due in 1998-99).

ISSUE 17 Damage to Ystymllyn SSSI through drainage.

(i) Through the Water Level Agreement of all NRA, Not Water Level Management parties to the CCW, known Management Plans agreed. plan Land­ Plan (W LMP) owner process, agree with landowners measures to restore wetland habitats.

(ii) Implement 25 hectares of Monitoring NRA *50K agreed measures habitat programme by RSPB 5K to restore improvement RSPB. Annually wetland and target habitats. species restored to levels *M illennium or expected for a other external pristine habitat. funding

ISSUE 18 Riverine and estuarine amenity in need of enhancement.

(i) Provide bird Installation of H igh sustained N RA Arfon and 5K hides. hides at strategic usage and Meirion­ collabo­ locations. positive feedback nydd rative from Council, cost birdwatchers. RSPB

(ii) Investigate Comprehensive Delivery of SNP N RA , 25K potential for report. report by 1997. and collabo­ improving Meirion­ rative footpath nydd costs to network (should Council, date be completed Riparian 95/96). Owners

14 5. GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS

ISSUE 19 Need for improved riverside access.

ACTIONS SUCCESSFUL H O W W ILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEADOTHER £

Now included in Issue 18.

ISSUE 20 Lack of canoe access agreements within the Plan Area.

Establish 1 Controlled access Reduced or no NRA, NRA access for canoeists. adverse feedback WCA costs 5K agreement from other users. within the area.

ISSUE 21 Need to improve the mooring facilities and maintain adequate channel for boating at Shell Island.

Agree and Simplified Feedback to Arfon and NRANRA establish a maintenance council. Meirion­ costs maintenance procedures, nydd <1K programme for better access and Council, moorings and mooring SNP channel. facilities.

ISSUE 22 Risk of damage to genetic integrity of brown trout from stocking of non - native fish.

Effective Re-establish­ Monitoring by NRA, NRA stocking policy ment of NRA Fishery costs and/or preserved locally environmental Owners 5K development of adapted appraisal staff. a brown trout population. strain suitable for local water.

ISSUE 23 Low fish populations in parts of the Glaslyn, Dwyryd and Artro catchments.

The problem of low fish populations is being addressed through the actions relating to Issues 1,9,10,11 and 13-

ISSUE 24 Physical barriers to fish migration on the Croesor and Edno.

Investigate the Identification of Cost benefit NRA, NRA potential for problem areas to analysis. Fishery cost providing target remedial Owners 5K passage past action. permanent barriers. 5.0 GLASLYN/DWYRYD/ARTRO CMP ISSUES AND ACTIONS

ISSUE 25 Lack of coarse fishing sites within the Plan Area.

ACTIONS SUCCESSFUL H O W W ILL IT RESPONSIBILITY COST 1996 1997 1998 1999 2000 FUTURE OUTCOME BE MEASURED LEAD OTHER

Wirhr^nrw unoui Increase in coarse Evaluation of \IN I KA, D A YYAil^c waies INMR IV A detriment to fisheries. numbers NRA Tourist costs IK native salmon id fisheries staff. Board, stocks, Fishery encourage Owners development of coarse fisheries when advising potential developers.

ISSUE 26 Llyn M air is devoid of fish.

Undertake a Management Comprehensive NRA SNP study to identify information on report. the factors the factors NRA lim iting the lim iting the costs creation of a introduction of a sustainable sustainable fishery. fishery.

Evaluate options Management Decision on NRA SNP 10K to allow the information to most cost restoration of determine future effective the fishery. action. action.

Implement most Reintroduction Monitoring by NRA SNP To be cost effective of sustainable NRA deter­ option. fish populations environmental mined into an otherwise appraisal staff. fishless lake in a high profile tourist area.

ISSUE 27 Preparation of Water Level Management Plan.

Now incorpo rated into Issue 14.

ISSUE 28 A scheme of management is required for the Lleyn Peninsula and Sarnau candidates as Special Areas of Conservation.

Prepare a Scheme of The integrity N RA CCW, scheme of management for and conservation other deter­ management for all N R A activities, status of the sites relevant mined all N R A including are maintained author­ functions within regulatory'' as required ities a timescale byelaw making under the EC agreed with powers; comply Habitat CCW. with the EC Directive. Habitats Directive.

Review of all All N RA author­ The integrity N RA CCW, To be N R A consents isations and and conservation other deter­ and author­ consents which status of the sites relevant mined isations that have a significant are maintained author­ may affect the effect on the SAC as required ities SAC within a identified, and under the EC timescale agreed where appropriate. Habitat with CCW. affirmed, Directive. modified or * C C W to revoked. advise on timescale. FUTURE REVIEW AND MONITORING

The NRA will be jointly responsible, with other and the Waste Regulatory Authorities. It will be the identified organisations and individuals, for largest environmental protection agency in Europe and implementing this Action Plan. Progress will be will be primarily concerned with integrated pollution monitored and normally reported annually. The prevention and control, of air, land and water. It will reviews will examine the need to update the CMP in seek to balance the interests of business with those of the light of changes in the catchment and the the environment, the philosophy of sustainable setting up of the Environment Agency referred to development underpinning its approach to below. The period between major revisions will environmental protection and enhancement. normally be five years. The government recognises the value of integrated river At this time it is envisaged that the annual review will basin management, as practised by the N R A through take the form of a short progress report, including the implementation of its CMPs. It is therefore comparisons of work achieved against that planned, and envisaged that CMPs will continue as the focus any changes to the Plan. The annual review will be for river basin management in the Agency, although sent to all those involved in the actions identified for they will need to become more extensive management the catchment and to those who demonstrated an plans to cater for the protection and enhancement of interest in the Catchment Management Plan at the water, land and air. consultation stage. The reviews will also be available The implementation of this Action Plan must now be on request to members of the public. actively pursued and any changes introduced by the From the 1st April 1996, the new Environment new Agency must be smoothly integrated as a positive Agency for England and Wales will take over the roles evolutionary development of the plan. of the NRA, Her Majesty's Inspectorate of Pollution

17

■ ADOLYGU A MONITRO YN Y YFODOL ■ Bydd yr AAC yn gyd-gyfrifol, gyda chyrff ac unigolion fydd yr asiantaeth warchod amgylchedd fwyaf yn eraill penodedig, am weithredu'r Cynllun Gweithredu Ewrop, a'i phrif swyddogaeth fydd rheoli ac atal hwn. Caiff y gwaith ei fonitro ac fel arfer cyflwynir llygredd i awyr, tir a dwr mewn modd integredig. adroddiad blynyddol. Bydd yr adolygiadau'n edrych ar Bydd yn ceisio cydbwyso buddiannau busnes a'r yr angen i ddiweddaru'r C RhD yng ngoleuni amgylchedd, a bydd athroniaeth datblygiad cynaladwy newidiadau yn y dalgylch a sefydlu'r Asiantaeth yn sylfaen i'w dull o fynd ati i geisio gwarchod a Amgylchedd a grybwyllir isod. Fel rheol bydd cyfnod chyfoethogi'r amgylchedd. o bum mlynedd rhwng pob adolygiad mawr. Mae'r llywodraeth yn cydnabod gwerth rheolaeth basn Ar hyn o bryd, rhagwelir y bydd yr adolygiad afon integredig, fel a arferir gan yr AAC wrth blynyddol ar ffurf adroddiad gwaith cryno, yn weithredu'i Gynlluniau Rheoli Dalgylch. Rhagwelir amlinellu'r gwaith a gyflawnwyd o gymharu a'r hyn a felly y bydd CRhDiau yn parhau yn ganolbwynt i gynlluniwyd, ac unrhyw newidiadau i'r Cynllun. reolaeth basnau afonydd yn yr Asiantaeth, er y bydd Anfonir yr adolygiad blynyddol at bawb sydd a rhan yn angen iddynt ddod yn gynlluniau rheoli ehangach i y gweithredu a bennwyd ar gyfer y dalgylch, ac i bawb ddarparu ar gyfer gwarchod a chyfoethogi dwr, tir ac a ddangosodd ddiddordeb yn y Cynllun Rheoli awyr. Dalgylch yn y cyfnod ymgynghori. Bydd yr adolygiadau hefyd ar gael ar gais i aelodau'r cyhoedd. Rhaid mynd ati'n frwd yn awr i weithredu'r Cynllun Gweithredu hwn a rhaid i unrhyw newidiadau a O 1 Ebrill 1996, bydd yr Asiantaeth Amgylcheddol gyflwynir gan yr Asiantaeth newydd gael eu newydd ar gyfer Cymru a Lloegr yn ymgymryd a hintegreiddio'n ddidrafferth fel rhan o ddatblygiad swyddogacthau'r AAC, Arolygwyr Llygredd Ei esblygol positif y cynllun. Mawrhydi a'r Awdurdodau Rheoli Gwastraff. Hon

17 5.0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD GLASLYN/DWYRYD/ARTRO

MATER RHIF 25 Diffyg safleoedd pysgota bras yn Ardal y Cynllun.

GWEITHREDU CANLYNIAD SUT Y CAIFF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS El FESUR PRIF ARALL £

Hcb niwcidio'r Mwy o Arfernir AAC Bwrdd Dim stociau eogaidd bysgodfeydd niferoedd ac Croeso, cynhenid, annog bras. ansawdd gan Perchen- datblygu staff gwerthuso ogion pysgodfeydd amgylchedd yr Pysgod­ bras wrth AAC. feydd gynghori darpar ddatblygwyr.

MATER RHIF 26 Does dim pysgod yn Llyn Mair.

Cynnal Gwybodaeth Adroddiad AAC PCE ) astudiaeth i reoli ar y cynhwysfawr. ) Costa u ganfod y ffactorau sy'n ) ACC

ffactorau sy'n rhwystr 1 ) 10,000 llesteirio creu gyflwyno ) pysgodfa pysgod fa ) gynaladwy. gynaladwy. ) \/ rwyso a mesur y Gwybodaeth Penderfynu ar y AAC PCE ) dewisiadau i reoli er mwyn dull gweithredu ) ganiatau adfer y penderfynu sut i mwyaf cost- bysgodfa. weithredu nesaf. effeithiol.

Gweithredu’r Adfer poblo- Monitro gan AAC PCE i’w bennu dewis mwyaf gaethau pysgod staff gwerthuso cost- effeithiol. cynaladwy i lyn amgylchedd yr a fai'n ddi- AAC. bysgod fel arall mewn ardal dwristiaeth a

MATER RHIF 27 Paratoi Cynllun Rheoli Lefelau D*r.

Wedi'i ymgor- ffori bellch ym Mater 14.

MATER RHIF 28 Mae angen cy nllun rhec)li ar gyfer darpar >Vda oedc Cac wrae;th A rbennig

3enrhyn Llyn a 'r Sarnau

Paratoi cynllun Cynllun rheoli Caiff integriti a AAC CCG, i’w ♦ * * ♦ * ♦ rheoli ar gyfer holl statws awdur- bennu holl swyddo- weithgareddau'r gadwraethol y dodau gaethau'r AAC AAC, gan safleoedd eu perth- o fewn amserlen gynnwys pwerau cynnal fel sy'n nasol y cytunir arni rheoleiddio/gwn ofynnol dan eraill gyda'r CCG. eud is-ddeddfau, Gyfarwyddeb yn cydymffurfio Cynefinoedd y Adolygu pob a Chyfarwyddeb GE. cydsyniad at Cynefinoedd y awdurdodiad GE. gan yr AAC a all effeithio ar yr Nodi pob Caiff integriti a AAC CCG, i’w * * * * ♦ AGA o fewn cydsyniad ac statws awdur- bennu amserlen y awdurdodiad gadwraethol y dodau cytunir arni gan yr AAC sy'n safleoedd eu perth- gyda'r CCG. cael effaith cynnal fel sy'n nasol arwyddocaol ar ofynnol dan eraill *CCG i yr AGA, a lie Gyfarwyddeb gynghori ar yr bo'n briodol, ei Cynefinoedd y amserlen. gadarnhau, ei GE. ddiwygio neu ei

16 5.0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD G L A S LY N / D W Y R Y D / A R T R 0

MATER RHIF 19 Angen gwella mynediad at lannau'r afonydd.

GWEITHREDUCANLYNIAD SUT Y CAIFF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS El FESUR PRIFARAI.L £

Wedi’i gynnwys bellach ym Mater 18.

MATER RHIF 20 Diffyg cytundebau mynediad i ganwod yn Ardal y Cynllun.

Sefydlu 1 Mynediad dan Llai o ymateb AAC, 5,000 cytundeb reolaeth i neu wrrhymateb CCC costau mynediad yn yr ganwwyr. gan ddefnyd- AAC ardal. dwyr eraill.

MATER RHIF 21 Angen gwella'r cyfleusterau angori a chynnal sianel ddigonol i gychod ym Mochras.

Cytuno ar a Symleiddio Ymateb i'r Cyngor AAC Costau sefydlu rhaglen trefniadau Cyngor. Arfon AAC gynnal ar gyfer cynnal, hwyluso Meirion, <1,000 angorfeydd a'r mynediad a PCF sianel. chyfleusterau angori.

MATER RHIF 22 Perygl niweido purdeb genetig y brithyll cyffredin wrth stocio pysgod anfrodorol.

Polisi stocio Ailsefydlu neu Monitro gan AAC, Costau effeithiol a/neu gadw poblogaeth staff gwerthuso Perchen- AAC ddatblygu wedi'i haddasu'n amgylcheddol yr ogion 5,000 llinach brithyll lleol. AAC. Pysgod- cyffredin addas feydd i'r dwr lleol.

MATER RHIF 23 Lefelau isel poblogaetfiau pysgod yn rhannau o ddalgylchoedd Glaslyn, Dwyryd ac

Mae'r broblem o brinder pysgod yn cael sylw drwy'r gweithredu ar Faterion 1, 9, 10,11 a 13.

MATER RHIF 24 Rhwystrau ffisegol i bysgod mudol ar Afonydd Croesor ac Edno.

Ymchwilio i'r Nodi'r ardaloedd Dadansoddiad AAC, Costau posibiliadau o problemus er manteision cost. Perchen- AAC lacio'r rhwystrau mwyn targedu ogion 5,000 parhaol. gwaith adfer. Pysgod- feydd

15 5.0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD GLASLYN/DWYRYD/ARTRO

MATER RHIF 15 Effaith ymlediad planhigion ymledol fel Rhododendron, Canclwm Japan a Ffromlys yr Himalaya ar gynefinoedd y glannau/rhywogaethau brodorol.

GWEITHREDU CANLYN1AD SUT Y CA1FF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS EI FESUR PR1F ARALL £

Di leu/rheoli Adfer Asesiad AAC, Cyngor 30,000 yr rhywogaethau cynefinoedd y cymharol gan yr CCG, Arfon- hectar ymledol. glannau. AAC, CCG a PCE Meirion costau PCE. cyd- weithio

MATER RHIF 16 NAae Glaslyn a Dwyryd yn ddalgylchoedd pwysig am ddyfrgwn, ac mae □ngen gweithredu strategaeth reoli ar fyrder yn unol a Strategaeth

Gweirhredu'r Diogelu a Cadarnhad gan AAC PCE, *<20,000 Strategaeth. chynyddu gyrff cadwraeth CCG, YBGGC poblogaethau'r ar adeg yr GCDA * Cost cyd- dyfrgwn. adolygiad 7 weithio yr AAC mlynedd. yn bennaf (Gwneir yr adolygiad nesaf yn 1998-99). MATER RHIF 17 Difrod i SDdGA Ystumllyn oherwydd draeniad.

(i) Trwy broses y Cynlluniau Pob parti'n AAC, Anhysbys Cynllun Rheoli Rheoli Lefelau cytuno ynglyn CCG, Lefelau Dwr Dwr wedi'u a'r cynllun. Tirfedd- (CRhLD), cytuno ar gyfer cytuno gyda pob safle ar restr thirfeddianwyr y CRhLD. ar fesurau i adfer cynefinoedd tir gwlyb.

(ii) 25 hectar o Rhaglen fonitro AAC *50,000 Gweithredu'r welliannau gan yr RSPB. RSPB 5,000 y mesurau y cynefin ac adfer flwyddyn cytunwyd rhywogaethau arnynt i adfer targed i lefelau a cynefinoedd tir ddisgwylid ar gwlyb. gyfer cynefin pur. * Y Mil blynyddoedd neu cyfalaf allanol arall

MATER RHIF 18 Mae angen cynyddu amwynder yr afon a'r aber.

(i) Darparu Gosod Defnydd uchel AAC Cyngor 5,000 cuddfannau i cuddfannau cyson ac ymateb Arfon- cost wylwyr adar. mewn lleoliadau cadarnhaol gan Meirion cyd- strategol. wylwyr adar. RSPB weithio

(ii) Ymchwilio Adroddiad Cyflwyno'r PCE AAC, 25,000 i’r potensial ar cynhwysfawr. adroddiad erbyn Cyngor- cost gyfer gwella'r 1997. Arfon cyd- rhwydwaith Meiron, weithio llwybrau (dylid Perchero hyd yma gorffen yn gion y 1995-96). glannau

14 5.0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD G L A S LY N / D W Y R Y D / A R T R 0 1

MATER RHIF 13 Mae'r llif digolledu o Eiddew Mawr yn ann igon

GW EITH REDU CANLYNIAD SUT Y CAIFF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS El FESUR PRIF ARALL £

Ymchwilio i'r Ymdriniaethau Cytundeb y ddau AAC DC Costau potensial ar Ilwyddiannys yn parti i unrhyw AAC gyfer cynyddu'r codi o newidiau yn 1,000 llif digolledu o drafodaethau. cyfundrefn llif. Eiddew Mawr os cyfyd y cyfle drwy gyd- ddefnydd ar ffynonellau.

Gweithrediad Adnewyddu Cyfrifiad gau DC AAC Costau * * ** cyfundrefn llif poblogaethau staff asesiad AAC mwy naturiol. ychwaneg gwal amgylcheddol yr 3,000 cyfle am Awdurdod. gadraeth stoc.

* Taflen-amser yn dibynnu ar ganlyniad ymdriniaethau.

MATER RHIF 14 Mae dirywiad glaswelltir gwlyb o ran arwynebedd ac anscrwdd, oherwydd a gwelliannau amaethyddol, wedi effeithio ar boblogaethau adar basddwr.

Adfer cynefinoedd glaswelltir gwlyb, trwy:

(i) gytundebau Cynyddu Asesiad L»v>vjc 'c a ALL,A CC Anhysbys rhwng Tir poblogaethau cymharol gan y PCE, Cymen a rhywogaethau CCG a’r RSPB. RSPB thirfeddianwyr. mynegol Tirfedd- allweddol. ianwyr (ii) Trwy broses y Cynliun Cytuno ar Cytundeb rhwng AAC Tirfedd- Costau Rheoli Lefelau Gynlluniau pob parti ar y ianwyr, AAC Dwr (CRhLD), Rheoli Lefelau cynliun. CCG, <20,000 cytuno gyda Dwr ar gyfer pob RSPB thirfeddianwyr safle ar restr y ar newidiadau CRhLD. mewn rheolaeth dwr a fydd yn cynyddu arwynebedd a chadwraeth glaswelltir gwlyb.

(iii) Gweithredu r Cynyddu Rhaglen fonitro'r AAC Anhysbys newidiadau y poblogaethau RSPB. cytunwyd bridio o arnynt yn y rywogaethau RSPB 1,000 y trefniadau rheoli dethol at lefel safle dwr. darged a gytunwyd gyda'r RSPB/CCG ar gyfer pob safle dewisedig.

13 5.0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD GLASLYN/DWYRYD/ARTRO

MATER RHIF 10 Poblogaeth pysgod wedi gostwng yn Nwyryd Ganol oherwydd y drefn lif anRaturiol a orfodir gan Gynllun Trydan-Dwr Tanygrisiau.

GWEITHREDU CANLYNIAD SUT Y CAIFF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS EI FESUR PRIF ARALL £

Mae'r orsaf bwr Ymdriniaethau Cytundeb y ddau AAC Y Grid Costau yn gweithredu'n llwyddiannys yn parti i unrhyw Cenedl- AAC gyfreithlon dan cod i o newidiau yn aethol 1,000 statud. Dim drafodaethau. cyfundrefn llif. llawer o le i negodi patrwm llif mwy naturiol. Dechreuodd tratodaethau ym 1995.

Gweithrediad Adnewyddu Cyfrifiad gau Pwr AAC Costau cyfundrefn llif poblogaethau staff asesiad Cenedl- AAC mwy naruriol. ychwaneg gwal amgylcheddol yr aethol 3,000 cyfle am Awdurdod. * Taflen-amser gadraeth stoc. yn dibynnu ar ganlyniad ymdriniaethau.

MATER RHIF 11 M ae Cynllun Trydan-Dwr Maentwrog yn niweidio poblogaethau pysgod oherwydd llif digolledu anfoddhaol.

Mae'r orsaf bwer Ymdriniaethau Cytundeb y ddau AAC Trydan Costau yn gweithredu'n llwyddiannys yn parti i unrhyw Niwclear AAC gyfreithlon dan codi o newidiau yn 1,000 statud. Dim drafodaethau. cyfundrefn llif. llawer o le i negodi patrwm llif mwy naturiol.

Gweithrediad Adnewyddu Cyfrifiad gau Trydan AAC *** * cyfundrefn llif poblogaethau staff asesiad Niwclear mwy naturiol. ychwaneg gwal amgylcheddol yr cyfle am Awdurdod. gadraeth stoc.

* Taflen-amser yn dibynnu ar ganlyniad ymdriniaethau.

MATER RHIF 12 Cynigion am c lynlluniau trydan-dwr pen uchel a afonydd amgylcheddol sensitif

AACCCG mmm ceisio cyfeirio afonydd sensitif. gynlluniau pwer PCE a’r cynigion pwr Defnyddio trydan dwr eu cynigion trydan dwr tuag adnoddau'r datblygu ar at safleoedd ar AAC, CCG, PCE safleoedd lie nad yr afonydd lleiaf a'r datblygwyr. achosir dim sensitif. Gwrthod llai o niwed geisiadau am amgylcheddol. drwydded. 5.0 MATERION AC ANGHEN ION GWEITHREDU CRhD G L A S LY N / D W Y R Y D / A R T R 0

CYFRIFOLDEB

PRIF ARALL

Rhaglen o Nodi safleocdd Rhaglcn AAC Ffermwyr archwiliadau lie mae angen weithredu UCA/ fferm/ cyswllt gwelliannau. flaenoriaethol UAC £'r gymuned bendant. amaethyddol. (Cwblhawyd 1995).

Gwella Gwelliannau i Monitro gan Ffermwyr AAC Anhysbys rheolaeth AD a llai o staff yr AAC. elifiant angen am ffermydd a'u weithredu i cyfleusterau sicrhau ufudd- trin/ storio. dod.

MATER RHIF 7 Ansawdd esthetig gwael yn Afon Barlwyd a'r Ceunant Sych oherwydd arllwysiadau carthion storm.

Gwella sgrinio Gwell ansawdd Monitro gan DC AAC 600,000 ac ail-osod esthetig. staff yr AAC yn Costau coredau cadarnhau AAC gollwng. (Ar absenoldeb neu < 1,000 restr flaenor- ostyngiad yn flwyddyn iaethau DC ar lefelau/amlder gyfer 1995- carthion 2000). gweladwy yn yr afonydd.

MATER RHIF 8 Halogiad ysbeidiol yn Afon Barlwyd a rhannau uchaf Afon Goedol gan Iwch o'r chwareli llechi.

Cynnal rhaglen i Nodi safleoedd Rhaglen AAC Perch- Coatau fonitro'r sydd angen eu weithredu ennog AAC dalgylch i gwella. flaenoriaethol y 3,000 ganfod fiynon- bendant. chwarel ellau halogiad penodol.

Gwell AD. Monitro gan Perch- AAC 40,000 atal llygredd ar staff yr AAC. ennog hyd yma safleoedd Costau AAC penodol. < 1,000 y flwyddyn

MATER RHIF 9 Trefn lif annaturiol wed'i gorfodi ar Afon Glasly n uwchlaw Llyr Gwynant oherwydd Cynllun Trydan-Dwr Cwm Dyli.

Mae'r orsaf bwer Ymdriniaethau Cytundeb y ddau AAC Pw-r Costau yn gweithredu'n llwyddiannys yn parti i unrhyw Cened AAC gyfreithlon dan codi o newidiau yn 1-aethol 1,000 statud. Dim drafodaethau. cyfundrefn llif. llawer o le i negodi patrwm llif mwy naturiol.

Gweithrediad Adnewyddu Cyfrifiad gau Pwr AAC Costau * ** * cyfundrefn llif poblogaethau staff asesiad Cened AAC mwy naturiol. ychwaneg gwal amgylcheddol yr 1-aethol 3,000 cyfle am Awdurdod. * Taflen-amser gadraeth stoc. yn dibynnu ar ganlyniad ymdriniaethau. 5.0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD GLASLYN/DWYRYD/ARTRO

MATER RHIF 3 Dwr ymdrochi i dynodedig ar draeth Morfa Bychan yn methu ar gyfnodau a dhyrraedd safonau Cyfarwyddeb y GE (76/160/EEC)

GWEITHREDU CANLYNIAD SUT Y CAIFF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS El FESUR PRIF ARALL £

Triniaeth lawn i Cydymffurfio Monitro gan DC 6M garthion yng yng Nghriccieth staff yr AAC. AAC <1,000 y Nghriccieth a chyfrannu at flwyddyn (wedi'i welliant ym rhaglennu ar Morfa Bychan. gyfer 1995).

Barnu Gwybodaeth er Monitro a AAC < 1,000 cydymffurfiad mwyn asesu dadansoddi data wedi i'r gwaith cydymffurfiad a gan staff yr adferol yng sefydlu a oes AAC. Nghriccieth mewnlifoedd gael ei gwblhau. eraill yn effeithio ar ansawdd y dwr ymdrochi.

Gwella triniaeth Gwella AD Monitro gan DC AAC 3.7M i garthion ym mewn harbwr o staff vr AAC. WAPH Mhorthmadog. werth Gwyddys fod y mwynderol drefn bresennol uchel ac yn yn achosi lefelau nyfroedd uchel iawn o ymdrochi facteria yn yr poblogaidd yr aber ger dwr aber. Gostwng ymdrochi'r GE. lefelau bacteria (Rhaglennwyd yn yr aber nesaf ar gyfer 1998). at draeth y GE. Gwarchod pysgodfa gregyn a'i gwella o bosib.

Ymchwilio ac Cadarnhau Monitro a AAC <1,000 y arolygu effaith yr dadansoddi data flwyddyn perfformiad arllwysiad. gan staff yr arliwysfa Morfa AAC. Bychan. MATER RHIF 4 Ansawdd esthetig gwael y dyfroedd ymdrochi dynodedig ar draethau Harlech a Llandanwg oherwydd malurion yn deillio o garthion.

Gosod Gwella ansawdd Monitro gan AAC 3.2M cyfleusterau esthetig y staff yr AAC, llai Costau sgrinio ar dyfroedd o gwynion gan y AAC arllwysfeydd a ymdrochi cyhoedd. <1,000 y gwella'r system dynodedig. fllwyddyn drin a gwaredu carthion yn Llandanwg a Harlech.

MATER RHIF 5 Mae aber Glaslyn yn Nosbarlh B oherwydd eflaith arBwysiadau ocrlhion o Waith Trin Carlhion Porlhmadog a phibelli gorlif carthion sbrm, s/ n goslwng ansawdd eslhetig.

Gwella'r Gwella ansawdd Monitro gan DC AAC, Costau m cyfleusterau esthetig ac staff yr AAC, llai WAPB wedi'u gwaredu carthion uwchraddio o gwynion gan y cynnwys ym Mhorthmadog dosbarthiad yr cyhoedd. ym Mater a gwella'r pibelli aber. Gwarchod 3 gorlif storm i y bysgodfa sicrhau na fyddant gregyn a'i gwella yn arllwys mor o bosib. ami. (Rhag­ lennwyd ar gyfer 1998).

1 0

______5 .0 MATERION AC ANGHENION GWEITHREDU CRhD GLASLYN/ DWYRYD/ ARTR0

MATER RHIF 1 Gwerthoedd pH isel a 1 sfelau zinc uchel oherwydd asideiddiad Afonydd Colwyn, Prysor, Cynfal oc Artro.

GW EITH REDU CANLYN IAD SUT Y CAIFF CYFRIFOLDEB COST 1996 1997 1998 1999 2000 DYFODOL LLWYDDIANNUS EI FESUR PRIFARALL £

c r i mcnwilio a Adroddiad A A C oVj z)u,uuu y datblygu dewisiadau cynhwysfawr ar y CYAN AyrA flwyddyn Cenedlaethol i gorau. dewisiadau. AC (cenedl­ ganfod a mesur aethol) gwerth dewisiadau ar gyfer lliniaru'r effaith.

MATER RHIF 2 Lefelau metelau uchel oherwydd gweithfeydd mwyngloddio segur a origiadau naturiol o fwynau metelaidd yn achosi i rai rhannau o Afon Glaslyn fethu cydymffurfio a tharged Ecosystem Afon EA1.

Ymgymryd a Gwybodaeth er Rhestr ACC 5,000 y rhaglen fonitro'r mwyn flaenoriaethau o flwyddyn dalgylch i penderfynu sut i safleoedd ar ganfod weithredu nesaf. gyfer ffynonellau gweithredu. halogiad penodol.

Mesur gwerth y Gwybodaeth Adroddiad ar y ACC 5,000 mesurau lliniaru reoli er mwyn dewisiadau posib i penderfynu sut i lliniaru. arllwysiadau o weithredu nesaf. safleoedd a dargedir.

CVJWCHIIICUU r w/f i r n 111 Gwella ansawdd Monitro gan Awdur- ALLACC Anhysbys camau lliniaru y dwr a'r staff yr AAC. dodau lleol realistig mewn tirwedd. Perchen- safleoedd ogion penodol. Safleoedd

Ystyried eithrio Byddai pob darn Monitro gan AyrA ACC ar gyfer zinc, o'r afon yn staff yr AAC. copr a pH i cyrraedd safon ddarparu ar Ecosystem Afon gyfer effaith EA1 fifynonellau halogiad naturiol.

9 er mwyn gwireddu'r eu'n weledigaeth yn llawn. At y costau a ddyfynnwyd, y cynhwysodd yr AAC yr hynny, natur ddeinamig sydd i Gynlluniau Rheoli elfennau hynny yn y Cynllun Gweithredu hwn. Os na Dalgylch ac efallai y nodir mwy o anghenion chafwyd y cytundebau hyn, neu os na chafwyd digon o gweithredu yn y blynyddoedd a ddaw er mwyn sicrhau wybodaeth, cynhwyswyd y materion ond heb fanylion gwarchodaeth ddigonol i amgylchedd afonol cost, amserlen a chyfrifoldeb. dalgylchoedd Glaslyn/Dwyryd/Artro. GWIREDDU R CYNLLUN GWEITHRED/Y Y n gyntaf oil, serch hynny, mae 25 o faterion i'w WELEDIGAETH datrys, ac fe'u cyflwynir mewn tablau yn yr adran hon. 'Cyflwr y Dalgylch' a adroddwyd yn y ddogfen Mae pob gweithredu a nodir yma wedi'i drafod gyda'r ymgynghorol a ddosbarthwyd yn ystod 1994 yw'r cyrff perthnasol. D im ond lie y cytunodd y cyrff hynny llinell waelod y gweithredir y Cynllun Gweithredu i weithredu fel hyn, yn ol yr amserlen a bennwyd ac am ohoni. Defnydd iwyd y byrfoddau a ganlyn yn y prif destun a'r tablau: GTC Gwaith Trin Carthion AAC Yr Awdurdod Afonydd Cenedlaethol PCE Parc Cened laethol Eryri AC Awdurdod Coedwigaeth PGCC Pibelli Gorlif Carthffos Cyfun AD Ansawdd Dwr PTD Pwer Trydan Dwr AGA Ardal Gadwraetn Arbennig RSPB Y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Ayr A Adran yr Amgylchedd Adar ccc Cymdeithas Canwwyr Cymru SDdGA Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig CCG Y Cyngor Cefn Gwlad SG Swyddfa Gymreig CE Cymuned Ewrop TAD Targed Ansawdd Dwr CRhD Cynllun Rheoli Dalgylch UAC Undeb Amaethwyr Cymru CRhLD Cynllun Rheoli Lefel Dwr UCA Undeb Cenedlaethol yr Amaethwyr CYAN Cyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol WAPB Y Weinyddiaeth Amaeth, Pysgodfeydd DC Dwr Cymru Welsh Water a Bwyd GCDA Y Gwasanaeth Cynghori a Datblygu YBGGC Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Amaethyddol Cymru GE Y Gymuned Ewropeaidd Gweithredu lunio Cynlluniau Rheoli Lefelau Dwr i bob gael ei chadw cyn lleied ag y bo modd ac mewn rhai safle a gytunir rhwng yr AAC a'r Cyngor Cefn Gwlad. achosion ni ddylid plannu coed conwydd o gwbl. Mae CaifF y cynlluniau eu llunio mewn rhaglen dair blynedd ailblannu ardaloedd sensitif yn dal i fod yn achos mewn trefn flaenoriaeth. Unwaith y bydd y rhaglen pryder. wedi'i threfnu'n derfynol, caiff y manylion eu Mae effeithiau'r gweithgaredd mwyngloddio sylweddol hymgorffori yn y Cynllun Gweithredu pan gaiff a ddigwyddodd hyd at droad y ganrif o fewn ardal y hwnnw ei adolygiad blynyddol. Cynllun, yn enwedig yn nalgylch Glaslyn, yn dal i fod Arwydd o'r modd y mae dyn wedi ymyrryd a'r yn weladwy. Creithiwyd y tir ac mae gollyngiadau amgylchedd dyfrol i wneud gwell defnydd ar dir yw'r asidaidd metel-gyfoethog bellach yn effeithio ar llifddorau ym Mhorthmadog, sy'n arbed y tir isel i fyny ansawdd dwr rhannau o Afon Glaslyn a rhai o'i hyd at Bont Aberglaslyn rhag cael ei foddi, gan alluogi hisafonydd, yn enwedig Afon Colwyn. Mae i ffermwyr ddefnyddio'r tir yn gynhyrchiol. mwyngloddiau/chwareli llechi enwog Blaenau Ffestiniog, y mwyaf yn y byd ar un adeg, yn dal i gael Mae amaethyddiaeth a choedwigaeth yn bwysig yn y eu gweithio, er bod y gweithgarwch ar raddfa gryn dalgylch gwledig hwn, a gall y gweithgareddau dipyn yn llai erbyn hyn. Serch hynny, mae newidiadau cysylltiedig a'r ddau faes yma, os na chant eu rheoli'n mewn arferion gwaith yn golygu bod angen rheoli'r iawn, achosi dirywiad yn ansawdd dwr yr afon ac gwaith hwn yn ofalus er mwyn sicrhau na chaiff cyrsiau effeithio'n andwyol ar lif yr afon. Mae Rheoliadau dwr eu dadliwio a'u halogi gan lwch llechi. Rheoli Llygredd (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) 1991 wedi cyflwyno safonau adeiladu o Bydd unrhyw ddefnydd tir a allai olygu halogi tir neu fewn y diwydiant amaethyddol a fydd yn gweithio i a allai ysgogi llygrynnau mewn tir sydd eisoes yn sicrhau llai o ddigwyddiadau llygredd amaethyddol. halogedig yn destun gofynion Polisi Gwarchod Dwr Daear yr AAC. D im ond meintiau cyfyngedig o ddwr Mae'r Awdurdod Coedwigaeth, gyda chyfraniad gan yr daear sydd ar gael i ddibenion tynnu dwr ac ategu AAC, wedi llunio'r Canllawiau Coedwigoedd a Dwr afonydd yn y dalgylch. Ond mae pwysigrwydd y dwr sy'n gosod safonau er mwyn sicrhau llai o broblemau yma fel ffynhonnell ddwr yfed ac o ran cynnal oherwydd gwaith coedwigo. Caiff y canllawiau hyn eu tarddellau a llifoedd afonydd yn ystod cyfnodau sych yn hadolygu'n rheolaidd. Cytunodd yr AAC a'r tanlinellu'r angen i warchod ei ansawdd. Felly, tra Awdurdod Coedwigaeth ar brotocol newydd ar gyfer bydd yr AAC yn defnyddio'i hawliau plismona ei hun delio a chynlluniau coedwigo mewn ardaloedd asid- er mwyn atal llygredd, bydd yn dal i ddisgwyl i'r sensitif yng Nghymru. Er nad coedwigaeth awdurdodau cynllunio drin gwarchod ansawdd a maint gonifferaidd yw prif achos asideiddiad, fe all gynyddu yr adnoddau dwr daear fel ystyriaeth faterol wrth ei effaith. Mae asideiddiad yn amlwg yn rhan ogleddol benderfynu ar geisiadau cynllunio. y dalgylch a dylai Strategaethau Coedwigaeth Dangosol a phlannu cysylltiedig yn y dyfodol fod yn ystyriol o'r Mae rhyngberthynas agos felly rhwng defnydd tir a'r ffaith hon. Mae'r AAC yn croesawu'r ddeialog amgylchedd dyfrol, a bydd yr AAC yn mynd ati i gynyddol ar gynigion plannu gyda'r cyrff coedwigo a'r hybu ymhlith yr awdurdodau cynllunio lleol yr angen awdurdodau cynllunio lleol. Rhaid i goedwigaeth i sicrhau bod gwarchod yr amgylchedd dyfrol yn elfen gonwydd mewn ardaloedd sensitif i asid (lie nad yw'r gwbl glir mewn polisiau o fewn eu cynlluniau ddaeareg waelodol yn cynnig gallu clustogol digonol) datblygu statudol.

5.0 MATERION A GWEITHREDU

CYFLWYNIAD ddatganiad clir o fwriad i wneud gwaith gweithredol yn y maes a fydd yn trosi nod ac amcanion yn Mae dalgylchoedd Glaslyn/Dwyryd/Artro o ansawdd welliannau pendant. Mae angen gweithredu hyn os am da ar y cyfan, ond sylwyd ar faterion y mae'n rhaid eu wireddu'r eu'n weledigaeth ar gyfer y dalgylch. datrys er mwyn ceisio gwireddu'r eu'n weledigaeth ar gyfer y dalgylch. Rhaglen 5 mlynedd sydd i'r Cynllun Gweithredu hwn ar y dechrau, ac er y bydd llawer o'r gweithredu a Y Cynllun Gweithredu hwn yw'r arf a ddefnyddir i fynnir wedi'i gyflawni erbyn diwedd y cyfnod hwn, fe droi'r weledigaeth yn raddol yn ffaith. Mae'n fydd rhai pethau ar ol y bydd angen gweithredu arnynt

7 Bydd gan bob Defnydd ofynion o ran ansawdd a maint Fodd bynnag, mae'r rhain wedi'u nodi fel materion dwr yn ogystal ag o ran nodweddion ffisegol. Mae'r sydd angen eu datrys ynghyd a 21 o faterion eraill yn y gofynion hyn eisoes wedi'u hateb i'r safbnau priodol ar Cynllun Gweithredu hwn (Adran 5.0). gyfer y mwyafrif liethol o Ddefnyddiau. Y mae ambell Does dim rheswm, os ceir cydweithrediad a chyd- i eithriad i hyn, er enghraifft:- ddealltwriaeth rhwng pawb, pam na all pob defnydd ar • Niweidir ansawdd esthetig aber Glaslyn gan ddalgylchoedd Glaslyn/Dwyryd/Artro barhau'n gytun garthion stormydd ac arllwysiadau elifiant heb ddioddef unrhyw waethygiad a heb niweidio'r triniedig o Waith Trin Carthion Porthmadog. amgylchedd dyfrol. Yn sicr bydd yr AAC yn ceisio o leiaf gynnal yr ansawdd a maint dwr a'r nodweddion • Nid yw'r dwr ymdrochi dynodedig dan ffisegol sydd ar gael ar hyn o bryd i bob defnydd Gyfarwyddeb Dyfroedd Ymdrochi'r GE ym cyfreithlon. Lie bo'n briodol, byddwn yn ceisio Morfa Bychan bob amser yn cydymffurfio a gwella'r sefyllfa bresennol, er mai o fewn y cyfyngiadau safonau'r Gyfarwyddeb. ariannol presennol y gwneir hyn. • Mae'r AAC yn pryderu ynghylch y cwymp yn Y llinell waelod a ddefnyddir gennym ar gyfer asesu niferoedd y pysgod yn rhannau canol Afon unrhyw gynnydd amgylcheddol fydd 'Cyflwr y Dwyryd yn sgTl y drefn lifo annaturiol a grewyd Dalgylch' fel y'i disgrifir yn yr Adroddiad gan gynllun Trydan Dwr Tanygrisiau. Ymgynghorol. • Mae ymlediad planhigion estron yn niweidio cynefinoedd y glannau.

Y BERTHYNAS RHWNG I) E F N Y TIR A'R AMGYLCHE YFROL

Mae'r polisiau yng nghynlluniau datblygu statudol yr dylai'r rhan fwyaf o'r problemau hyn gael eu dileu o awdurdodau lleol yn bwysig iawn, gan mai y nhw sy'n fewn oes y Cynllun. darparu'r ffram waith ar gyfer new id defnydd tir, ac sy'n Bydd yr AAC yn gwrthwynebu datblygiadau mewn rhoi'r prif bwynt cyfeirio pan benderfynir ar geisiadau ardaloedd lie mae cyfleusterau gwaredu carthion datblygu (Deddf Cynllunio a Digollediad 1991). Mae'r annigonol yn achosi is-raddio'r amgylchedd dyfrol, a lie AAC felly yn croesawu polisYau sy'n adlewyrchu nad oes dim ymrwymiad i gynllun gwella digonol o pryderon a chyfrifoldebau'r AAC mewn cynlluniau fewn amserlen dderbyniol. Bydd yr AAC, fel corff y datblygu, gan gynnwys y gofyniad statudol i warchod a mae'n rhaid ymgynghori ag ef ar faterion Cynllunio chyfoethogi'r amgylchedd dyfrol a thiroedd Gwlad a Thref, yn gwrthwynebu'n gryf unrhyw cysylltiedig. Er mwyn hwyluso hyn mae'r Awdurdod gynigion a fyddai'n cael effaith andwyol ar yr wedi darparu 'Nodiadau Canllaw i Awdurdodau amgylchedd dyfrol. Lie byddai'r cynigion hynny yn Cynllunio Lleol ar y Dulliau o Warchod yr amodol ar gael trwydded neu gydsyniad gan yr AAC, Amgylchedd Dyfrol trwy Gynlluniau Datblygu' i bob ni roddir y trwyddedau neu'r cydsyniadau hyn. awdurdod cynllunio lleol. Gall datblygiad ar dir isel nesaf at yr afon, neu yn y Amgylchedd amrywiol o ansawdd cyffredinol dda sydd gorlifdir neu'r gwastadedd arfordirol, greu mwy o i ddalgylchoedd Glaslyn/Dwyryd/Artro. Serch hynny, berygl llifogydd iddo'i hun ac i ddatblygiad sy'n bodoli mae effeithiau gwahanol ddefnyddiau tir ar yr eisoes. Gall datblygiad yn rhannau uchaf y dalgylch amgylchedd dyfrol yn amlwg. Yn hanesyddol hefyd gynyddu'r perygl hwn drwy leihau'r amser i'r llif datblygwyd y trefi gwyliau glan-mor yn helaeth, a gyrraedd ei anterth a thrwy gynyddu'r llif anterth hynny heb ddim datblygiad cyfleusterau gwaredu mewn mannau allweddol i lawr yr afon. Mae'n carthion cyfatebol i warchod yr amgylchedd. Golyga ddyletswydd ar yr AAC i hysbysu'r awdurdodau hyn y caiff carthion heb eu trin yn ddigonol eu cynllunio lleol lie bo unrhyw ddatblygiad arfaethedig harllwys i'r mor, gan achosi problemau esthetig yn mewn perygl o ddioddef llifogydd, yn unol a Harlech a Llandanwg a pheri i'r dwr ymdrochi ym chylchlythyr y Swyddfa Gymreig 68/92. Morfa Bychan fethu cydymffurfio a safonau Cyfarwyddeb Dyfroedd Ymdrochi'r GE. Fodd bynnag, Bydd yn ofynnol i'r AAC hefyd yn ystod oes y Cynllun dod yn fwyfwy poblogaidd er mai dim ond yn ystod y cyfnodau o boptu i'r penllanw y gellir mynd i mewn i'r harbyrau. Mae ymdrochi ym Morfa Bychan yn arbennig o boblogaidd.

ANSAWDD DWR

Ar y cyfan, mae ansawdd dwr yr afonydd yr ymdrinnir a hwy yn y cynllun hwn yn dda iawn yn 61 cynllun dosbarthu'r Asesiad Ansawdd Cyffredinol. Fodd bynnag, er nad yw lefel asidrwydd y glaw yn uchel iawn yn naturiol, mae maint y glaw sy’n disgyn yn yr ardal yn golygu Yr Afon Barlurydd is law arllivysfa chwarel bod lefel uchel o asid yn cael ei ddyddodi bob blwyddyn. Am nad oes elfennau niwtraleiddio yn y pridd, ceir llifiannau asidaidd o bryd i'w gilydd sy'n effeithio ar ansawdd dwr yr ardal Dyma nhw> drwyddi draw. Mae r asidrwydd yn waeth mewn Datblygu Trefol rhai rhannau o'r dalgylchoedd oherwydd bod Amddiffyn rhag Llifogydd cymaint o goedwigoedd yno a cheir problemau ar lefel leol oherwydd effeithiau’r pH isel ar Gwaredu Gwastraff Solid (Tirlenwi) frigiadau mwynol a'r cynnydd a geir yn sgil Pysgodfeydd hynny yn y lefelau copr a zinc. Ecosystem Afon Ecosystem GyffredinolEcosystem Arbennig C aiff y glaw ei fonitro mewn 13 o safleoedd o fewn yr ardal, tra defnyddir rhwydwaith o 33 Cadwraeth Natur, Tirwedd a Threftadaeth safle m onitro i gasglu gwybodaeth ynglyn ag Tynnu dwr ansawdd cemegol a biolegol yr afonydd. Asesir Gwaredu Elifiant Carthion cydymffurfiad a safonau bacteriolegol Gwaredu Elifiant Diwydiannol Cyfarwyddeb Dyfroedd Ymdrochi r GE Amwynder Sylfaenol (76/160/EEC) ar gyfer dyfroedd ymdrochi Genweirio dynodedig drwy fonitro ansawdd ym mhob un o’r Gweithgaredd Chwaraeon Dwr 5 dwr dynodedig (Talybont, Dyffryn Ardudwy, Cychod a Mordwyo Llandanwg, Harlech, Morfa Bychan) drwy gydol Gweithgaredd Amaethyddol y tymor ymdrochi. Coedwigaeth Cynhaliwyd arolwg strategol o ansawdd cynefin Cynaeafu Pysgod Mor a Physgod Cregyn yn coridor yr afon ar hyd rhannau helaeth o Afon Fasnachol Glaslyn ac Afon Dwyryd a rhai o u his-afonydd, Mwyngloddio ac mae’r poblogaethau o eogiaid a brithyllod ifainc wedi cael eu monitro ledled y dalgylch Mae'n anochel y bydd rhywfaint o gyd-ddigwydd ac drwy electro-bysgota ysbeidiol ers dechrau’r weithiau wrthdaro rhwng gwahanol Ddefnyddiau. 1980au. Ymhlith y rhai a nodwyd yn nalgylch Glaslyn/Dwyryd/Artro mae gwrthdrawiadau posib rhwng DEDFNYDDIAU R DALGYLCH y genweirwyr/perchenogion y glannau a'r rheiny a hoffai gael mwy o fynediad at lan yr afon. Yn ami gwelir Mae'r amrediad o ddefnyddiau a gweithgareddau datblygu neu adfer cynefinoedd tir gwlyb fel rhywbeth o fewn dalgylch Glaslyn/Dwyryd/Artro yn sy'n gwrthdaro a'r arfer o ddraenio tir amaethyddol. Mae helaeth. Mae pob defnydd cyfreithlon ar y 'na bob amser bosibiliadau gwrthdaro pan gynigir dalgylch a allai effeithio ar neu ryngweithio o cynhyrchu 'ynni gwyrdd' ar ffurf cynlluniau pw r trydan fewn yr amgylchedd dyfrol wedi eu disgrifio o dwr mewn lleoliadau amgylcheddol sensitif; gwelsom dan 19 categori yn yr Adroddiad Ymgynghorol. enghraifft o hyn ar Afon Dwyryd.

5 traethau tywodlyd enwog yn denu llawer o ymwelwyr haf, gyda’r morlyn cysgodol yn yr aber yn arbennig o boblogaidd ar gyfer hwylio.

I’r de o Afon Artro, ceir Afon Ysgethin, ac mae ei dalgylch yn gyforiog o hanes a chwedloniaeth ac mae'n diriogaeth bwysig yn y Mabinogi. Yn wir, mae gan holl ardal y Cynllun gysylltiadau hanesyddol cryf gyda’r Brenin Arthur, y Rhufeiniaid a r Mabinogi. Mae Llyn Bodlyn, y gronfa ddwr a geir ym mhen ucha’r afon hon, yn gartref i boblogaeth o’r 'Torgoch.'

AMDDIFFYN RHAG LLIFOGYDD

Mae amddiffyn rhag llifogydd yn ardal y Cynllun yn canolbwyntio ar gynnal a chadw amddiffynfeydd mor Mae Dyfrguv yn fyn yn Nalgyichoeddy Glaslyda Duryryd ac afon, cyrsiau dwr y prif afonydd a r llifddorau ym Mhorthmadog. Oherwydd bod ardaloedd eang o orlifdir a gwastatir arfordirol ledled ardal y Cynllun, Dwyryd ac Artro’n rhannu nifer fawr o nodweddion ceir 4 Ardal Draenio Mewnol (ADM). Mae dwy sy’n gyffredin i afonydd llifeiriol arfordir y gorllewin. ohonynt yn gysylltiedig Mae’r afonydd hyn yn cynnwys pysgodfeydd cog a siwin nodedig gyda physgotwyr yn cofnodi, ar ag Afon Glaslyn, un ag Afon Dwyryd a r llall ag gyfartaledd, ryw 90 eog a 700 o siwin bob tymor. Mae Afon Artro. brithyllod cyffredin, a'r rheiny'n rhai bychain fel arfer, ADNODDAU DWR yn drwch ledled y dalgylch, yn yr afonydd ac yn nifer o lynnoedd yr ucheldir. Mae’r Torgoch, a grybwyllwyd Mae’r ardal fynyddig hon, yn nannedd y gwyntoedd sy eisoes, i’w ganfod yn Llyn Bodlyn, y lleoliad mwyaf n chwythu o r de-orllewin, yn dioddef glawiad trwm sy deheuol yng ngwledydd y D G lie ceir y pysgodyn hwn n codi o 1,000mm y flwyddyn ar yr arfordir i sy n un o weddillion oes yr ia. Defnyddir dwy rwyd 4,000mm y flwyddyn yn rhan uchaf Afon Glaslyn, lie ddrafft i ddal eogiaid yn aber Afon Glaslyn. nad yw 75-100mm o law mewn diwrnod yn anghyffredin. Mae proffiliau hydredol yr afonydd yn CHADWRAETH

fyr, yn anghyson ac yn serth: mae r llif yn gyflym, yn Mae’r dalgylchoedd yn werthfawr iawn o safbwynt amrywiol ac weithiau’n olygfa ryfeddol. cadwraeth, ac yn dangos amrywiaeth o gynefinoedd PYSGODFEYDD allweddol o darddiad yr afon i’r mor. Mae’r rhain yn ymestyn o fawnog yr ucheldir, drwy ddyffrynnoedd a Mae planhigion ac anifeiliaid Afonydd Glaslyn, orchuddir gan goetir hynafol i lawr i geunentydd lie ceir mwsoglau cefnforol a chlust yr asen, ac i lawr wedyn i systemau o dwyni arfordirol eang. Mae ardal y Cynllun o ddiddordeb archaeolegol eithriadol ac yn cynnwys 66 Heneb Restredig gyda llawer o’r rheiny’n safleoedd cyn-hanesol.

ADLONIANT

Gan fod y rhan fwyaf o ardal y Cynllun oddi mewn i Bare Cenedlaethol Eryri, mae'n werthfawr iawn o safbwynt amwynder, yn enwedig ar gyfer cerdded a gwerthfawrogi ardal wledig sydd ar y cyfan heb ei difwyno.

Aberoedd Glaslyn ym Mhorthmadog ac Artro ger Mochras yw'r prif leoliadau ar gyfer chwaraeon dwr. Mae sgio jet a defnyddio cychod modur ac arfordirol yn Gorsaf mesur neuydd ar yr Afon Colwyn

4 2.0 ADOLYGIAD O'R BROSES YMGYNGHORI

Dosbarthwyd adroddiad ymgynghorol Cynllun Rheoli Cynllun hwn yn ymdrin hefyd a rhifau 27 ac 19 yn yr Dalgylch Glaslyn/Dwyryd/Artro i 211 o sefydliadau ac Adroddiad Ymgynghorol. Rhoddir sylw i Fater 23 unigolion, gan gynnwys cyrfif statudol ac anstatudol, i drwy'r gweithredu a wneir ym Materion 1, 9, 10, 11 ac geisio'u sylwadau ar gynigion yr AAC. Fe'i 13. Enwyd un mater newydd yn yr ymgynghoriad dosbarthwyd oddeutu adeg y cyfarfod ffurfiol i lansio'r cyhoeddus, er bod rhai o'r ymatebion wedi Cynllun ym Mhlas Tan y Bwlch, Maentwrog ar 25 Mai argymell/cynnig y dylid rhoi pwyslais gwahanol ar rai 1995. Yn ogystal E'r sylwadau a gafwyd yn y cyfarfod o'r materion presennol. Dyma'r mater newydd: hwnnw, gwahoddwyd pawb yr ymgynghorwyd a nhw i (i) Mae angen cynllun rheoli ar gyfer darpar gyflwyno'u sylwadau manwl erbyn 31 Awst 1995. Ardaloedd Cadwraeth Arbennig Penrhyn Llyn a'r Cafwyd 41 ymateb, yn cynnig cefnogaeth oedd yn Sarnau. (Mater 28 Adran 5.0). galonogol iawn i ni. Roedd nifer fach o'r farn nad oedd Mae'r broses ymgynghori'n rhan integrol bwysig dros cynigion yr AAC yn ddigon llym. Cwestiynai eraill ben o'n gwaith yn datblygu Cynllun Rheoli Dalgylch, beth o'r wybodaeth ffeithiol gan gynnig ac yn enwedig baratoad y Cynllun Gweithredu. Mae'r cywiriadau/gwelliannau. Anfonwyd at bawb a ymgynghori ar y Cynllun arbennig hwn wedi dangos ymatebodd i gydnabod eu cyfraniadau gwerthfawr, a fod llawer o bobl yn rhannu gweledigaeth yr AAC ar ystyriwyd wrth lunio'r Cynllun Gweithredu hwn. gyfer dalgylch Glaslyn/Dwyryd/Artro ac yn cefnogi'r Er i'r adroddiad ymgynghorol enwi 27 o faterion, yn modd y bwriedir gweithredu i gyflawni'r targedau a sgil yr ymgynghori fe dynnwyd y rhain i lawr i'r 25 a osodwyd gan yr Awdurdod. welir yn y Cynllun. Mae Mater 14 a Mater 18 yn y

3.0 GOLWG GYFFREDINOL AR Y DALGYLCH

CYFFREDINOL Mae Afon Dw yryd yn tarddu yng nghyffmiau Blaenau Ffestiniog lie ceir llawer o lynnoedd ucheldirol, Mae dalgylchoedd Glaslyn/Dwyryd/Artro yn dair mawnogydd a chwareli llechi. Mae cynllun pwer system afon wedi'u lleoli'n ddwfn yng nghadarnle trydan-dwr mawr a leolir yn Nhanygrisiau wedi Gwynedd. Er bod gan y tair eu cymeriad unigryw eu gwneud llawer iawn i adfywio r rhan hon o’r dalgylch. hunain, maent yn debyg mewn sawl ffordd ac yn I ’r de o Ffestiniog, mae r tir yn ymledu i ffurfio amrywio o eangderau heb eu difwyno sy'n ami yn gweundir corsog grugog sy'n cael ei ddraenio gan Afon cynnig golygfeydd gwych, olion asideiddio a mwynau, Cynfal ac ymhellach i’r de gan Afon Prysor, prif is- i goedwigoedd mawrion. afon Afon Dwyryd. Mae Afon Prysor yn draenio ardal Mae Afon Glaslyn yn codi ar lethrau dwyreiniol yr eang o rostir ucheldirol i Lyn Trawsfynydd, nesaf at Wyddfa a'i chriw, a gellid ei chamgymryd yn hawdd yn Atomfa Trydan Niwclear, cyn llifo i Afon Dwyryd i’r ei rhannau uchaf am nant alpaidd. O Lyn Glaslyn yn de o Faentwrog. O ddi yma, mae Afon Dwyryd yn llifo union o dan gopa’r Wyddfa i lawr drwy Lyn Llydaw, ar ei thaith fer i'r mor yn Nhraeth Bach. safle cynllun trydan-dwr, mae r afon yn sgydio i lawr i Yn ne Ardal y Cynllun y mae tarddiad Afon Artro, Nant Gwynant . Yn y cwm, ceir Llyn Gwynant a Llyn yng Nghwm Bychan, mewn dyffryn ucheldirol yng Dinas, dwy o lynnoedd delaf Eryri. nghysgod mynyddoedd y Rhinogau. Adwaenir yr ardal I lawr yr afon o Lyn Dinas, mae Afon Glaslyn yn llifo hon yn ddaearegol fel Cromen Harlech ac mae’n dros lawr o greigiau a ddyfnhawyd gan rew, a chyfyngir cynnwys rhai o greigiau hynaf y byd. Cromen Harlech ami i lawr yr afon o Feddgelert wrth i'r bryniau wasgu yw’r hyn sy’n weddill ar ol erydu'r creigiau ieuengach a i mewn. Beddgelert, wrth gwrs, yw man claddu fu gynt yn ymestyn ar hyd wyneb y tir rhwng Eryri a chwedlonol ci hela Llywelyn Fawr, Gelert, ac yno mae Chader Idris. Y n rhannau uchaf Afon Artro a i his- Afon Colwyn yn ymuno a’r brif afon cyn iddi ddisgyn i afon Nantcol, dim ond y mathau mwyaf gwydn o lawr ceunant dramatig Aberglaslyn a ffrydio allan i'r dyfiant sy’n medru ffynnu, gan fod yr ardal mor gorlifdir lie bydd hi'n arafu n raddol ac yn dechrau ddiffaith a chreigiog. Fodd bynnag, mae hyn yn newid lledu. Yn y pen draw, mae’r afon yn llifo drwy gorstir yn sydyn yn is i lawr y dyffryn lie tyf grug, rhedyn ac yng nghyffiniau tref Porthmadog. Yma mae arglawdd ambell i goedwig fechan. Yn ei dro, mae hyn yn troi n y Cob gyda i lifddorau’n gwarchod rhyw 1500 hectar dirwedd moel oherwydd y pridd gwael sy’n o dir rhag y mor. nodweddiadol o r ardal. Ar hyd yr arfordir, mae’r

3

L • targedau ansawdd dwr Mae'r cynllun wedi'i seilio ar y defnyddiau cydnabyddedig y gellir eu gwneud ar ddarn afon, ac Bydd y rhain nawr yn cael ei hystyraid yn fyw manol. mae'n gyson ag egwyddorion CRhD. Bydd y Y BERTHYNAS RHWNG CYNLLUNIO DEFNYDD TIR defnyddiau hyn yn cynnwys Ecosystem Afon, A CHYNLLUNIAU RHEOLI DALGYLCH Ecosystem Arbennig, Tynnu Dwr ar gyfer Cyflenwad

Nod cyffredinol cynlluniau rheoli dalgylch yw Dwr Yfed, Tynnu Dwr Amaethyddol/Diwydiannol a gwarchod a chyfoethogi amgylchedd yr afon gyfan trwy Chwaraeon Dwr. reoli tir ac adnoddau'n effeithiol. Ond er bod yr AAC Ar hyn o bryd, dim ond y safonau ar gyfer y Defnydd mewn sefyllfa dda i ddylanwadu ar rai o'r ffactorau sy'n Ecosystem Afon a ddatblygwyd ar sail ffurfiol ac, o effeithio ar yr amgylchedd dyfrol, yn enwedig mewn ganlyniad, dyma'r Defnydd TADS cyntaf i'w gyflwyno perthynas a choridor yr afon ei hun, ychydig iawn o gan y Llywodraeth trwy Reoliadau Dyfroedd Wyneb reolaeth sydd gennym dros y peirianweithiau sy'n (Ecosystem Afon) (Dosbarthiad) 1994. Ar gyfer pob penderfynu newidiadau defnydd tir ledled y dalgylch. darn afon dosbarthedig o fewn dalgylchoedd Glaslyn, Cyfrifoldeb awdurdodau cynllunio lleol yw hyn i ryw Dwyryd a Artro, mae dosbarth Ecosystem Afon wedi'i raddau, trwy weithrediad y Deddfau Cynllunio Gwlad gynnig ac mae'r Cynllun Gweithredu CRhD hwn yn a Thref, tra gall amaethyddiaeth, fel prif ddefnydd tir nodi, lie bo'n briodol, sut mae angen gweithredu i yn y dalgylch, gyflwyno newidiadau arwyddocaol. gyrraedd y targedau hynny. Ar hyn o bryd. targedau

Mae'r polisiau mewn cyniiuniau datblygu statudol yn anffurfiol yn unig fydd y rhain, ond gobeithir y gellir bwysig yn hyn o beth gan eu bod yn gosod y eu sefydlu cyn bo hir yn Dargedau Ansawdd Dwr fframwaith ar gyfer newidiadau defnydd tir, ac yn statudol gan yr Ysgrifennydd Gwladol dros yr bwynt cyfeirio allweddol wrth benderfynu ar geisiadau Amgylchedd ac Ysgrifennydd Gwladol Cymru. am ddatblygu. Mae'r AAC yn annog y dylid cynnwys polisaau sy'n adlewyrchu'i ddiddordebau a'i gyfrifoldebau. Fel arweiniad i awdurdodau lleol, paratidd yr AAC set o ddatganiadau yn ymwneud yn fras a phenawdau ansawdd dwr ac adnoddau dwr, amddiffyn rhag llifogydd, pysgodfeydd, cadwraeth, adloniant a mordwyo yng nghoridor yr afon, mwyngloddio a gwaredu gwastraff. Ceir crynodeb o'r datganiadau hyn yn ein "Nodiadau Canllaw i Awdurdodau Cynllunio Lleol ar y Dulliau o Warchod yr Amgylchedd Dyfrol trwy Gynlluniau Datblygu".

Mae'r Cynllun Gweithredu CRhD hwn yn amlinellu materion ac anghenion gweithredu penodol i ddalgylchoedd Glaslyn/Dwyryd/Artro a gytunwyd o fewn fframwaith y Nodiadau Canllaw hyn. Amlinella Adran 4 sut y dylai buddiannau'r amgylchedd dyfrol ddylanwadu ar leoliad a natur datblygiad a newidiadau defnydd tir o fewn y dalgylch.

TARGEDAU ANSAWDD DWR

Cyflwynwyd y cynllun Targedau Ansawdd Dwr Statudol (TADS) dan Ddeddf Adnoddau Dwr 1991. System newydd ar gyfer cynllunio ansawdd dwr ydyw a fydd yn gosod targedau ansawdd ar seiliau statudol. Yr Afon Glaslyn ger Bluxh Aberglaslyn CYNN WYS

GWELEDIGAETH Y RHEOLWR ARDAL AR GYFER Y DALGYLCH

1.0 CYFLWYNIAD 1

2.0 ADOLYGIAD O R BROSES YMGYNGHORI 3

3.0 GOLWG GYFFREDINOL AR Y DALGYLCH 3

4.0 Y BERTHYNAS RHWNG DEFNYDD TIR A’R AMGYLCHEDD DYFROL 6 5.0 MATERION A GWEITHREDU 7 6.0 ADOLYGU A MONITRO YN Y DYFODOL 17

CYFLWYNI A

CYSYNIAD CYNLLUNIAU RHEOLI DALGYLCH weithredu. Fframwaith polisi strategol yw'r Cynllun Gweithredu ar gyfer rheoli'r dalgylch, ac fe gaiff ei Mae galwadau mawr a phrysur gynyddol gan lunio wedi inni ystyried y sylwadau a ddaeth i law ar y ddefnyddwyr dwr ar ein hafonydd, ein llynnoedd, ein Cynllun Ymgynghorol. Mae'n cynnwys cynllun haberoedd a'n dyfroedd arfordirol. Mae sawl defnydd gweithredu i wireddu'r weledigaeth ar gyfer gwahanol yn cyd-fynd, neu'n cystadlu am ddwr, ac Dalgylchoedd Glaslyn, Dwyryd a Artro a bydd yn mae'n anochel y bydd gwrthdaro rhyngddynt. Nod yr ffurfio'r sail ar gyfer gwelliannau i'r amgylchedd dyfrol Awdurdod Afonydd Cenedlaethol yw gwarchod a drwy amlinellu'r meysydd lie mae angen gwaith a gwella'r amgylchedd dyfrol yng Nghymru a Lloegr a buddsoddiad yn ol cynigion yr AAC ac eraill. Bydd y datrys sefyllfaoedd o wrthdaro rhwng defnyddwyr dwr Cynllun Gweithredu cyntaf mewn grym am bum sy'n cystadlu a'i gilydd. Mae ein Datganiad mlynedd o 1996 hyd 2000. Gallai nifer o gynlluniau Cenhadaeth yn mynegi'r egwyddorion a ganlyn: gymryd mwy o amser, yn dibynnu ar yr arian sydd ar 'Byddwn yn gwarchod ac yn gwella'r gael a pholisi'r llywodraeth. Bydd y Rhanbarth yn amgylchedd dyfrol trwy reoli adnoddau dwr yn mabwysiadu'r cynigion yn y Cynllun Gweithredu effeithiol a thrwy gwtogi'n sylweddol ar lygredd. yn ffurfiol. Ein nod fydd darparu amddiffyniad effeithiol i Am resymau gweithredol yn unig, caiff yr anghenion bobl ac eiddo rhag llifogydd o'r afon a'r mor. gweithredu hynny a bennir ar gyfer dalgylch Artro, er Wrth gyflawni'n dyletswyddau fe weithredwn yn y cant eu trafod yma er mwyn dilyniant gyda'r agored gan gydbwyso buddiannau pawb sy'n Adroddiad Ymgynghorol, eu hymgorffori yng defnyddio ac yn manteisio ar afonydd, dyfroedd Nghynllun Gweithredu Mawddach/Wnion yn ei daear, aberoedd a dyfroedd arfordirol. Byddwn adolygiad blynyddol cyntaf. yn ymarferol, yn effeithiol ac yn ofalgar yn ein hymwneud a'n gweithwyr.' Mae’r CRhD hefyd yn darparu’r modd i hybu dwy brif agwedd ar reolaeth yr amgylchedd:- Rydym wedi dewis defnyddio Cynlluniau Rheoli Dalgylch (CRhD) i droi'r egwyddorion hyn yn • cynllunio defnydd tir

1 GWELEDIGAETH RHEOLWR YR ARDAL AR GYFER DALGYLCHOEDD GLASLYN, DWYRYD, ARTRO

Go brin y gellid gosod y tair afon hyn mewn tirwedd geir mewn rhai dyfroedd o ganlyniad i mwy trawiadol; yn hardd, gwyllt ac amrywiol tu weithgareddau mwyngloddio'r gorffennol. hwnt. Mae'r ardal yn enwog drwy'r byd am ei PYSGODFEYDD A CHADWRAETH hatyniadau i ymwelwyr, gan gynnwys yr Wyddfa, mynydd uchaf Cymru, cestyll Harlech a Chriccieth, Mae angen manteisio ar gyfleoedd i helpu i Porthmeirion, ceudyllau llechi Blaenau Ffestiniog a liniaru rhywfaint ar y dirywiad cyffredinol thraethau eang o dywod euraidd. Mae'r amgylchedd mewn pysgodfeydd eogiaid a siwin a dyfrol yn gyfrannwr amlwg at yr asedau hyn, ac yn chynyddu'r nifer o bysgodfeydd bras. rhan annatod o harddwch naturiol a gwerth Mae angen rheoli ymlediad planhigion cadwraethol ac economaidd yr ardal. Mae twristiaeth estron fel Canclwm Japan er mwyn wedi'i chanoli'n bennaf ar y trefi glan mor, fel gwarchod cynefinoedd y glannau. Porthmadog, Criccieth a Harlech, sydd hefyd yn darparu mannau cychwyn da i rai sydd am fynd i Mae angen atal dirywiad y cynefinoedd tir fwynhau atyniadau'r tirwedd gerwin yn unigeddau'r gwlyb. cefn gwlad. • ADLONIANT Mae ansawdd dwr a'r amgylchedd yn gyffredinol yn Mae angen hwyluso mynediad at lannau'r dda iawn ar y cyfan. Mae hynny wedi'i adlewyrchu yn afonydd a gwella cyfleusterau ar gyfer y defnydd a wneir ar ddwr wyneb ar gyfer cyflenwadau gweithgareddau adloniant. dwr yfed, ac yng ngallu'r dwr i gynnal pysgodfeydd eogaidd. Bydd gweithredu'r Cynllun Gweithredu hwn yn sicrhau yr eir ati i geisio datrys y problemau yr ydym Serch hynny, y mae yna faterion y mae'n rhaid mynd wedi'u nodi. Gwireddir gweledigaeth yr AAC drwy i'r afael a nhw os am wireddu potensial ardal y reolaeth gytbwys dros bob gweithgaredd. Byddwn yn cynllun yma: annog cynigion llawn dychymyg i ganiatau i ANSAWDD DftR ddatblygiad economaidd a chymunedol cynaladwy fynd rhagddo, tra'n sicrhau y caiff yr amgylchedd dyfrol ei Mae angen gwella ansawdd dwr yr arfordir warchod a'i wella. Byddwn yn bwrw ati i gydweithio a dwr ymdrochi, sy'n bwysig iawn i'r gyda holl ddefnyddwyr y dalgylch a'r holl gyrff diwydiant ymwelwyr, trwy fuddsoddi statudol hynny a all ein helpu ni yn ein hymdrech i ymhellach mewn cyfleusterau trin a wireddu'r weiedigaeth hon. gwaredu carthion.

Mae gweithgarwch parhaus i atal llygredd yn hanfodol er mwyn lleihau'r nifer o ddigwyddiadau amaethyddol ac eraill sy'n effeithio ar ddyfroedd croyw. S. J. B R O W N Mae angen inni ystyried camau y gellir eu RHEOLWR ARDAL Y GOGLEDD - cymryd i leihau'r lefelau uchel o fetelau a AAC RHANBARTH CYMRU DALGYLCHOEDD GLASLYN, DWYRYD, ARTRO

.. L'yo G/aslyn \ Llydaw /

K-/J

**% LI. Dinas | L ..../...... BEDDGELERT/ > 1 A '

✓ BLAENAU FFESTIf /

’ORTHMADOG*

CRICCIETH Llyn | f 1 02^- Ill V Trawsfynydd / P /

1ARLE(

YSTADEGAU'R DALGYLCH

R.A.E. Arwynebedd...... 508km2 . Llanbedr Llyn Bodlyn Poblogaeth...... 19,000

Ardal lie mae perygl llifogydd 1,700Ha Ysget/i/'n Cyfartaledd glawiad...... 3266mm

Ansawdd yr afon...... ,72.2km Da lawn 3.2km Da ALLWEDD Ansawdd yforyd...... 29.9 km Da TERFYN Y DALGYLCH 0.5km Gweddol FFORDD A \ \ Pysgodfeydd dynodedig...... Eogaidd: 20.3km FFORDD B (78/659/EEC) Cyprinid: Dim RHEILFFORDD GENEDLAETHOL Dyfroedd ymdrochi dynodedig.. .Talybont — RHEILFFORDD FFESTINIOG (76/160/EEC) Dyffryn Ardudwy * MAES AWYR Llandanwg Harlech 7SJi PARC CENEDLAETHOL ERYRI Morfa Bychan CYSYLLTU A ' R AAC

Mae prif swyddfa genedlaethol (Brydeinig) yr AAC ym Dylech nodi bydd yr AAC yn rhan o Asiantaeth yr Mryste. Amgylchedd ar ol laf Ebrill 1996. Er hynny, Ffon: 01454 - 624400 anfonwch unrhyw ymatebion am yr adroddiad yma i'r un cyfeiriad, uchod. Mae prif swyddfa Rhanbarth Cymru yng Nghaerdydd. Ffon: 01222 - 770088 Dylid cyfeirio ymholiadau am Gynllun Rheoli Dalgylch Glaslyn, E)wyryd, Artro at: Dyma'r Rheolwr Ardal dros Ardal y Gogledd yn Rhanbarth Cymru: Kelvin Graham, Steve Brown Cynlluniwr Dalgylchoedd yr Ardal, Ffordd Penlan, Ffordd Penlan, Parc Menai, Parc Menai, Bangor, >1, Bangor, Gwynedd. Gwynedd, LL57 4BP LL554BP

Hawlfraint Amodol Yr AAC

Bwriedir i’r adroddiad yma gael ei ddefnyddio’n eang a gellir ei ddyfynnu, ei gopio neu ei gynhyrchu mewn unrhyw fodd ar yr amod nad yw darnau’n cael eu dyfynnu allan o’u cyd-destun a bod yr Awdurdod Afonydd Cenedlaethol yn cael ei gydnabod.

Cydnabyddiaeth

Mae’r mapiau wedi eu seilio ar fap Ordnance Survey 1992 graddfa 1:50,000 gyda chaniatad Rheolwr Swyddfa Gyhoeddiadau ei Mawrhydi (HMSO) © Hawlfraint.

W E 2 96 1.5k E AQMV

Am ragoriaeth i l l CYNLLUN GWEITHREDIAD CYNLLUN RHEOLI DALGYLCH GLASLYN, DWYRYD, ARTRO: 1996