Ferzan Özpetek Filmlerinde Bir Anlati Mekani: Mutfak
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C MALTEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ GÜZEL SANATLAR ANASANAT DALI FERZAN ÖZPETEK FİLMLERİNDE BİR ANLATI MEKANI: MUTFAK YÜKSEK LİSANS TEZİ SEVİL BULANIK 131147101 Danışman Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Simten Gündeş İstanbul, Haziran 2015 ii ÖNSÖZ Tezin her aşamasında çok değerli yardım ve katkıları ile beni yönlendiren danışman hocam Sayın Prof. Dr. Simten GÜNDEŞ‘e, çok kıymetli bilgilerini paylaşarak çalışmamda beni yüreklendiren ve bana çok farklı kapıların anahtarını veren değerli hocam Sayın Prof. Dr. Nüket GÜZ‘e, bana vakit ayırıp yorumlarını esirgemeyen, fikirlerini benimle paylaşan değerli hocam Sayın Yrd. Doç. Dr. Müjgan YILDIRIM‘a sonsuz teşekkürlerimi ve saygılarımı bir borç bilirim. Çalışma boyunca bana sonsuz destek vererek sabır gösteren değerli eşim Çağatay BULANIK‘a, sessiz bir çalışma ortamı sağlayan sevgili çocuklarım Koray ve Berkay BULANIK‘a, çalışmanın büyük bir erdem olduğunu bana öğreten ve gösteren sevgili babama ve anneme, aileme sonsuz teşekkür ederim. Kasım, 2015 iii ÖZET Bu çalışmada mimarlık ve sinema etkileşimi gözönüne alınarak sinemada mutfak mekanının kullanımına değinilmiştir. Mutfak mekanının beslenmenin yanısıra insanın vazgeçilmez temel değerlerini ortaya koyan bir mekan olduğu düşüncesinden hareket edilmiştir. Sinemanın algı yaratma konusunda en etkili sanat olduğu ve aynı zamanda kişi ve zaman kavramlarını kullanarak sunduğu mekanların zengin bir kuramsal yaklaşıma imkan tanıması sebebi çalışmada araç olarak seçilmiş ve sinemada mutfak mekanının kullanımına ilişkin göstegebilim ışığında çalışma genişletilmiştir. Görsel Göstergebilimsel Çözümlemeleri yapılmak üzere; sinema anlatılarında mekan dilini çok iyi kullanan ve mutfak mekanını anlatının ayrılmaz bir parçası haline getiren yönetmen Ferzan Özpetek‘e ait; Cahil Periler (Le Fate Ignoranti), Karşı Pencere (La Finestra Di Fronte), Bir Ömür Yetmez (Saturno Contro) filmleri çalışma konusu olarak seçilmiştir. Anahtar Kelimeler: Mutfak, Sinema, Mekan, Göstergebilim, Ferzan Özpetek iv ABSTRACT This study focuses on the use of kitchen as a space in cinema, by taking into consideration the interactive relation between cinema and architecture. In this study, kitchen is considered as a space which symbolizes not only nutrition, but also core values in human life. Cinema, as one of the most effective arts in perception creation, is chosen as the instrument. By using the concepts of individual and time, the art of cinema presents spaces which embrace a rich theoretical approach; thus our study relies heavily on semiotic analysis of the utilization of the kitchen space in cinema. For this purpose, the films The Ignorant Fairies (Le Fate Ignoranti), Facing Windows (La Finestra Di Fronte), Saturn In Opposition (Saturno Contro) directed by Ferzan Özpetek who strongly uses the language of space and presents kitchen as an essential part of his narration, are analyzed through visual semiotic methods. Key words: Kitchen, cinema, space, semiology, Ferzan Özpetek. v İÇİNDEKİLER ÖZET ............................................................................................................. iv ABSTRACT ..................................................................................................... v TABLOLARIN LİSTESİ ................................................................................ viii ŞEKİLLERİN LİSTESİ ..................................................................................... x 1.GİRİŞ .......................................................................................................... 1 2.MUTFAK MEKANI VE YEMEK KÜLTÜRÜ İLİŞKİSİ ................................... 5 2.1.Mekan Kavramı .............................................................................................. 5 2.1.1.Mekan ve İnsan İlişkisi ............................................................................. 7 2.1.2.Mekan Yaratma Sanatı, Mimari Mekan .................................................... 9 2.1.3.Mimari Mekan Olarak Mutfak ..................................................................12 2.2.Mutfak Mekanının Oluşumunu Etkileyen Kültürel Faktörler ............................14 2.2.1.Antikçağ‘da Mutfak Mekanının Kullanımı ................................................15 2.2.2.Teknolojik Gelişmelerin Mutfak Mekanına Etkileri ...................................22 2.3.Yemek Kültürü ...............................................................................................31 2.3.1.Fiziksel İhtiyaçlar ve Beslenme ...............................................................31 2.3.2.Yemek Kültürü ve Beslenme İlişkisi ........................................................33 2.3.3.Modern İtalyan Toplumunda Yemek Kültürü ve Mutfak Mekanına Yansıması. ......................................................................................................39 3.FERZAN ÖZPETEK SİNEMASINDA MUTFAK MEKANININ KULLANIMI .................................................................................................. 42 3.1.Kültür- Mekan Etkileşimi ................................................................................42 3.1.1.Mekanın Haz Yaratma Gücü ...................................................................44 3.1.2.İç Mekanın İçsel Değerleri .......................................................................45 3.2.Sinema Sanatında Mekan ve Mimarlık ile Olan İlişkisi ...................................47 3.2.1.Mekan Algısı Bağlamında Sinema Anlatısı .............................................49 3.2.2.Sinema Mekanının Deneyimlenmesi .......................................................50 3.2.3.Sinema Anlatısında Mekan Kullanım Pratikleri ........................................52 3.2.4.Sinema Anlatısında Mutfak Mekanının Kullanımı ....................................61 3.3.Ferzan Özpetek Sinemasında Mutfak Mekanı ...............................................65 vi 3.3.1.Yaşamsal Değerler .................................................................................67 3.3.2.Ferzan Özpetek Filmlerinde Tutkunun Göstergesi ―Mutfak‖ ....................71 4.FERZAN ÖZPETEK FİLMLERİNDEN SEÇİLEN ÜÇ ÖRNEKLEM ve MUTFAK MEKAN ÇÖZÜMLEMESİ ............................................................. 73 4.1.Göstergebilim ................................................................................................74 4.2.Sinema ve Göstergebilim ..............................................................................75 4.2.1.Sinemada Anlam ....................................................................................76 4.2.2.Nesnelerin Anlamlandırılması .................................................................77 4.3.Ferzan Özpetek Filmlerinde Mutfak Mekanının Görsel Göstergebilimsel Çözümlemesi ......................................................................................................79 4.3.1.Le Fate Ignoranti (Cahil Periler) (2001) ...................................................81 4.3.2.Karşı Pencere (La Finestra di Fronte) (2003) ..........................................99 4.3.3.Saturno Corno (2007) ........................................................................... 116 5.SONUÇ ................................................................................................... 138 KAYNAKÇA ............................................................................................... 142 vii TABLOLARIN LİSTESİ Tablo 4.1. Görüntü kullanım yoğunluğu tablosu ........................................... 84 Tablo 4.2. Düz anlam ve yan anlamları ortaya çıkaran gösteren-gösterilen ilişkisi ........................................................................................................... 85 Tablo 4.3.. Gösteren-gösterilen tablosu ....................................................... 85 Tablo 4.4. Gösteren-gösterilen ilişkisi .......................................................... 86 Tablo 4.5. Bağdaşım tablosu ...................................................................... 88 Tablo 4.6. Bağdaşım tablosu ...................................................................... 90 Tablo 4.7. Karşılaştırma tablosu .................................................................. 91 Tablo 4.8. Gösteren-gösterilen ilişkisi .......................................................... 94 Tablo 4.9. Görüntü kullanım yoğunluğunu gösteren tablo ......................... 102 Tablo 4.10. Düz anlam ve yan anlamları ortaya çıkaran gösteren-gösterilen ilişkisi ......................................................................................................... 104 Tablo 4.11. Gösteren-gösterilen ilişkisi ..................................................... 104 Tablo 4.12. Karşılaştırma tablosu ............................................................. 105 Tablo 4.13. Düz anlam ve yan anlamları ortaya çıkaran gösteren-gösterilen ilişkisi ......................................................................................................... 106 Tablo 4.14. Gösteren-gösterilen ilişkisi ..................................................... 108 Tablo 4.15. Bağdaşım tablosu .................................................................. 109 Tablo 4.16. Bağdaşım tablosu .................................................................. 111 Tablo 4.17. Düz anlam ve yan anlamları ortaya çıkaran gösteren-gösterilen ilişkisi ......................................................................................................... 114 Tablo 4.18. Düz anlam ve yan anlamları ortaya çıkaran gösteren-gösterilen ilişkisi ........................................................................................................