Het Verleden Heeft Een Mooie Toekomst
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Boekmanstichting-Bibliotheek Herengracht 415 1017 BP Amsterdam Tel.: 6243739 ^ het verleden heeft een mooie toekomst Convenant Archieven 2002-2005 Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Interprovinciaal Overleg, Unie van Waterschappen Inhoudsopgave 1 Het archief met de ogen van een buitenstaander 3 2 Belangstelling voor archieven verbreden. Waarom eigenlijk? 5 3 Hoe maak je bestuurders enthousiast? 7 4 Bekend maakt bemind 11 5 Samenwerking met andere instellingen 13 6 En dan het geld 1 7 7 Veranderingen in de eigen organisatie 21 De pilotprojecten van het convenant Archieven 25 Colofon , 27 '4 / h \ / 1 Het archief met de ogen van een buitenstaander "Om nieuwe doelgroepen te bereiken, helpt het als je buiten de gebaande paden kunt denken." (Edwin Jacobs, directeur museum jan Cunen in Oss) Ervaringen uit andere sectoren, van bestuurders, en uit de Het verleden heeft een mooie toekomst. Voor archiefinstellin- archiefwereld, kunnen inspirerend werken. Dit boekje reikt gen ligt de toekomst in het toegankelijk maken van het ideeën aan. Wat zegt een burgemeester over het interesseren verleden voor meer mensen. Veel archiefinstellingen zijn dan van wethouders voor het archief? Welke ervaringen heeft een ook op zoek naar manieren om zich te profileren en nieuwe museumdirecteur met het publiekbewust maken van zijn doelgroepen aan te boren. Er liggen volop kansen, maar ook medewerkers? En welke ervaringen hebben archiefinstellingen vele knelpunten. zelf met het bereiken van nieuwe doelgroepen? Om nieuwe doelgroepen te bereiken, helpt het om met de Dit boekje wordt u aangeboden door de partners van het ogen van een buitenstaander naar het archief te kijken. Niet convenant Archieven. In het kader van dit convenant zijn vijf denken vanuit de collectie, maar vanuit de wensen van pilotprojecten uitgevoerd die zich richten op een groter inwoners, toeristen, of vanuit de speerpunten van het publieksbereik. De afronding van deze pilots - en formeel ook gemeentebeleid. Met die ogen is dit boekje geschreven. van het convenant - is de aanleiding voor deze publicatie. 2 Belangstelling voor archieven verbreden. Waarom eigenlijk? "Zet het archief op de kaart. Als zichtbaar is wat je doet, kom je makkelijker aan tafel bij bestuurders en andere instellingen." (Douwe Huizing, directeur Drents Archief) Er kunnen vele redenen zijn om een breder publiek te willen het archief een belangrijke functie vervult, kan het zichzelf bereiken met archieven. Veel mensen die voor dit boekje onnodig moeilijk maken. Een gemeentebestuur dat nooit iets geïnterviewd zijn, vinden het belangrijk dat inwoners kennis hoort van het archief zal minder snel geneigd zijn hierin te nemen van het erfgoed van hun regio of stad. De gedachte is investeren. dat historisch besef de samenhang in de gemeenschap kan versterken. Maar ook voor degenen die dit een te idealistisch Een andere reden voor archieven om meer mensen te willen beeld vinden, zijn er voldoende - meer pragmatische - bereiken, is dat er een markt is. De belangstelling voor redenen om met het archief naar buiten te willen treden. geschiedenis dicht bij huis neemt toe.’ En ook voor gemeenten is het lokale erfgoed belangrijk om zich te kunnen Van overheidsdiensten wordt verwacht dat ze verantwoording onderscheiden. Archieven kunnen - meer dan nu gebeurt - op afleggen en hun maatschappelijk nut kunnen aantonen. Er deze trend inspelen. Door samen te werken met overheden gaat veel geld om in het bewaren en ontsluiten van archieven. en andere (culturele) instellingen kunnen zij een meerwaarde Wie niet laat zien wat er met dit geld gebeurt, en toont dat voor de inwoners bieden. 'I Naar een publieksgericht archiefnestei. Kenmerken, doeihereik cm conseaucmtics. lOO, 2003. Beschikbaar via www.divakoepeLnS, 3 Hoe maak je bestuurders enthousiast? "Een gemeentearchivaris moet een beetje ondeugend zijn." (Arno Brok, burgemeester van Sneek) Omdat archiefinstellingen grotendeels afhankelijk zijn van Mathijssen van het Gemeentearchief Rotterdam (GAR) ging overheidsgeld, is een goed contact met lokale en provinciale voor zijn pilotproject op bezoek bij burgemeesters en overheden van groot belang. Enthousiasme van bestuurders wethouders van omliggende gemeenten. "Het enige wat ik is cruciaal om initiatieven van de grond te krijgen. Dat wordt hen vroeg was enthousiast te zijn: 'Praat eens over samen- moeilijk als zij geen idee hebben wat een archief hen te werking met het archief met mensen uit uw netwerk'. Dat bieden heeft. Burgemeester Arno Brok van Sneek, lid van de hebben ze gedaan en het heeft tot geslaagde en heel diverse cultuurcommissie van de VNG, denkt dat driekwart van de projecten geleid." Er zijn educatieve projecten uit voortge- verantwoordelijk bestuurders zich niet realiseert wat voor komen, maar ook bijvoorbeeld de mogelijkheid om digitaal kansen het archief biedt voor de gemeente. En onbekend stamboomonderzoek te doen via een gemeentelijke website. maakt onbemind . Voor een andere gemeente wordt een beeldbank opgezet met foto's en afbeeldingen afkomstig van de gemeente en Op bezoek bij de wethouder historische verenigingen. Mathijssen benadrukt dat je de Persoonlijk contact met bestuurders is erg belangrijk. Hans contacten met bestuurders goed moet onderhouden: "Je moet als archief haast onbescheiden zijn, en elke twee Inwoners mobiliseren maanden van je laten horen." Hij stuurde elk kwartaal aan de Dat inwoners een belangrijke rol kunnen spelen bij het colleges van B&W een voortgangsverslag, en tussendoor wekken van belangstelling voor het archief, blijkt ook uit het kregen alle betrokkenen een nieuwsbrief over alle projecten verhaal van Hans Boerboom, wethouder Cultuur in Oss. die het GAR voor omliggende gemeenten uitvoerde. "Toen ik begon als wethouder dacht ik: 'archieven, wat moet je ermee?'. Maar de reacties van bewoners toen het archief uit Ook burgemeester Brok geeft aan dat een archivaris Oss dreigde op te gaan in een historisch centrum in Den initiatiefrijk moet zijn om een gemeente te interesseren voor Bosch, maakte het ineens tot een politiek belangrijk de mogelijkheden van het archief. "Maak een afspraak met de onderwerp." Boerboom heeft zich hard gemaakt voor een wethouder en verras hem of haar met diens eigen stamboom. fusie mét behoud van een locatie in Oss. Inmiddels heeft de Of stof wat oude vitrinekasten af en plaats zé met gemeenteraad structureel een aanzienlijk bedrag vrijgemaakt aansprekende archiefstukken in de hal van hét gemeentehuis. 4 voor het archief Voorwaarde is wel dat inwoners meer bij het Bezoekers gaan erover praten en dan komeip de bestuurders ^^_^archief betrokken moeten worden. Daarvoor is het niet nodig er vanzelf ook op af." Brok vindt dat het gemeentearchief deel ^ het archief als zelfstandige organisatie helernaal op te tuigen; moet uitmaken van de portefeuille Cultuur, en niet van\"“^^' de gemeente profiteert van de aanwezige infrastructuur. In dit Algemene Zaken. Bij cultuurbeleid komen allianties met // geval door samen te werken met museum jan Cunen, waar andere instellingen eerder in beeld. • men veel ervaring heeft met het bereiken van scholieren. Mensen met invloed inzetten De provincie is zeker voor archieven met een regionale functie een belangrijke partner. Roel Pots, coördinator van het Provinciaal Historisch Centrum in Zuid-Holland en voorheen werkzaam voor de provincie Zuid-Holland, weet uit ervaring dat veel afhangt van de betrokkenheid van enkele personen uit het politiek-bestuurlijke circuit. "Toen gesproken werd over samenwerking tussen een aantal kleinere archieven, hebben we heel bewust een wethouder van een van de gemeenten gevraagd voorzitter te worden van de werkgroep. Hij had voordien eigenlijk niets met archieven. Het werkte wel. Hij kon gemakkelijk de discussie aangaan met zijn collega-wethouders. En dat is beslist noodzakelijk, want zonder bestuurlijke betrokkenheid kom je in archievenland niet zo ver." 4 Bekend maakt bemind "Wij doen mee aan evenementen in de stad, en halen mensen dan ons gebouw binnen. Ze komen voor een optreden, maar krijgen gelijk informatie o r het archief mee." (Douwe de Graaf, directeur Regionaal Historisch Centrum Limburg) Het Regionaal Historisch Centrum Limburg bestaat nog te Douwe Huizing, directeur van het Drents Archief geeft aan kort om al concrete resultaten te laten zien. Directeur Douwe hoe belangrijk het is geweest dat zijn instelling zich de de Graaf heeft wel duidelijke ambities als het gaat om afgelopen vier jaar goed heeft laten zien. In de Drentse publiekgerichte dienstverlening. Hij wil de komende periode cultuurnota heeft het archiefbeleid een goede plaats vooral zorgen voor een betere naamsbekendheid in de gekregen, en worden meer mogelijkheden geschapen om provincie. Voordat mensen komen, moeten ze eerst weten diensten voor kleinere archieven te ontwikkelen. dat je bestaat - vandaar het accent op publiciteit. Door Naast activiteiten voor inwoners, heeft het Drents Archief publicaties, meedoen aan evenementén, en het organiseren nauwe banden met de provincie en verwante organisaties. van mediagenieke activiteiten. Huizing was de trekker van een pilotproject in de drie noordelijke provincies, waarbij marketingconcepten zijn Tot voor kort was De Graaf directeur van het Natuur- ontwikkeld om nieuwe doelgroepen voor het archief te historisch Museum in Maastricht. De museumwereld is meer interesseren. gefocust op het aantrekken van nieuw publiek dan archieven doorgaans zijn. Van die ervaring profiteert het archief. Zo wordt terreinen zijn er veel samenwerkingsprojecten