Dolina Kraljeva
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
IBARSKA DOLINA Geografski, Ibarska dolina ili ibarska klisura* je jedini prirodni put koji spaja kosovsku niziju i celo Kosovo i Metohiju sa Centralnom Srbijom. Zato je od veoma vaznog strateškog i saobraćajnog znacaja. Ibarska klisura – pogled sa utvrđenja Maglič Ibarska klisura je jedna veoma interesantna živopisna sredina, kroz koju prolazi reka Ibar. Obdarena je prorodnim potencijalima, ali je, paradoksalno, slabo nastanjena. Prepoznatljiva je po serpentinitima koje ovde čine jedan od najvećih takvih masiva u Evropi. Duž klisure prolaze železnička i drumska magistrala, koje su, kao i sama klisura, po reci Ibar, dobile ime. *Interesantno je da na najčuvenijoj Internet enciklopediji, Wikipedii, ne postoji tekst koji govori o Ibarskoj klisuri, toliko geografski i, strateški ali i turistički važnoj za srpski nacion. Ako ukucate bilo koji od dole datih asocijativnih naziva, nećete dobiti nikakav odgovor! Svaki dalji komentar je suvišan. Kragujevac Ibar je reka koja izvire jakim vrelom ispod planine Hajla, 10 km uzvodno od Rožaja ukupne dužine 276 km. Teče istočno do Kosovske Mitrovice Na 24 km uzvodno od Kosovske Mitrovice na Ibru je izgrađena brana visine 110 m, koja je napravila veštačko jezero Gazivode. U Kosovskoj Mitrovici se u Ibar uliva reka Sitnica, i odatle se Ibar okreće na sever. Odatle Ibar ide uglavnom uskim klisurama sa izuzetkom nešto širih kotlina u okolini Zvečana, Leposavića, Raške i Baljevca. Tu je Ibar iskopao prirodni put između Kosovske nizije i ostatka Srbije. sliv reke Ibar Ibar se kod Kraljeva uliva u Zapadnu Wikipedia Moravu i njena je najveća pritoka. Važnije pritoke Ibra su: Raška /na kojoj se nalazi grad Novi Pazar/ i Studenica sa leve, a Sitnica i Jošanica sa desne strane. Veća naselja kroz koja Ibar protiče su: Rožaje, Ribariće, Zubin Potok, Kosovska Mitrovica, Zvečan, Leposavić, Raška, Baljevac, Ušće, Bogutovac, Mataruška Banja i Kraljevo. Pregrađivanjem reke Ibar u njenom gornjem toku na granici opstine Tutin i opštine Zubin Potok /na severu KOSMET-a/,, nastalo je veštačko jezero Gazivoda. Iznad jezera se prostire planina Mokra Gora, a u podnožju ove planine je manastir Crna Reka Ovo područje je poznato po svom rudnom bogatstvu, gvozdenoj rudi (Kopaonik, Raška), niklu (Kopaonik), azbestu (Brvenik), magnezitu (Bela Stena) i tvrdom uglju (Baljevac, Ušće i Jarando). Područje je posebno bogato olovom, cinkom i srebrom (Stari Trg, Trepča i rudnik u Leposaviću). Istorijski, Ibarska dolina ili ibarska klisura je najznačajnije područje Srbije, s obzirom da je ovde rođena srpska država. Tačnije, u blizini prve srpske prestonice, tadašnjem Rasa, u Petrovoj crkvi, Srbi su, po legendi, primili pravoslavnu veru, i tu su stolovali prvi srpski kraljevi i carevi. Otuda veliki broj materijalnih dokaza u vidu utvrdjenja, crkava, manastira.., ali i danas narodnih svetkovina. Jedna od njih je “DANI JORGOVANA” DANI JORGOVANA TRADICIONALNA manifestacija „Dani jorgovana“, posvećena srpskoj kraljici Jeleni Anžujskoj, ženi kralja Uroša Prvog Nemanjića, održava se svake godine u „Dolini vekova“, duž Ibarske klisure, od Kraljeva, preko manastira Žiče i srednjovekovnog Magliča, do manastira Studenica i manastira Gradac, Jelenine zadužbine, nedaleko od Raške. /izvor Internet// “Kada je, iz ljubavi prema francuskoj princezi Jeleni Anžujskoj, srpski kralj Uroš I odlučio da celu ibarsku dolinu od Kraljeva do Raške zasadi mirisnim jorgovanom, nije ni slutio da će taj njegov dar potrajati i danas. Legenda kaže da je ovo uradio da bi pripitomio i ulepšao sure litice doline i buduću kraljicu podsetio na rodnu Provansu. U braku sa Urošem I, trećim sinom Stefana Prvovenčanog, Jelena je rodila dva sina, Dragutina i Milutina. Zbog svoje dobrote i plemenitosti, srpski narod ju je prihvatio, a crkva je kasnije kanonizovala kao sveticu. U njenu čast se već deset godina početkom maja održava manifestacija međunarodnog karaktera "Dolina jorgovana", kada sem Kraljeva ožive i srednjovekovni grad Maglič i manastir Žiča. Milioni strukova jorgovana tada su u punom cvatu, pa ovaj kraj postaje mesto izuzetne i u svetu retke prirodne lepote”. /http://www.zvrk.rs/Zanimljivosti/Priroda/dol_jorg/index.htm/ U našem osvrtu na ovu temu, treba napomenuti da pored ova dva odomaćena poetična naziva za Ibarsku dolinu, od kojih svako ima i svoje posebno značenje, tj. prvo „Dolina Jorgovana“, u čast dolaska princeze Jelene Anžujske, kada je kralj Uroš Prvi-Nemanja naredio da se posade jorgovani do mesta gde je manastir Gradac, i drugo „Dolina vekova“, kao simbolika trajanja i kontinuiteta srpske srednjevekovne i danas moderne države, postoji i treći, tj. „Dolina Banja“, kao asocijacija na mnoge banje /i izvore/ koje je priroda izdašno podarila ovom prostoru, kao što su Mataruška Banja, Bogutovačka Banja, Jošanička Banja, ali i nešto zapadnije , na reci Raškoj, Novopazarska Banja i Rajčinovića Banja. Četvrt i peti naziv, koji se ponekad koriste, a koji su pronađeni u knjizi ‚Zapadno Pomoravlje-danas i sutra’. su: „Dolina /srpske/ istorije“, /naglašava istorijski aspekt ovog predela kao hronoliške tablice sa ispisanim datumima rođenja i razvoja srpske države, preteče kasnije moderne i multikulturalne Srbije, i „Dolina /srpskih/ kraljeva“, /simbolično označava da je ovde živelo i materijalnog traga ostavilo jedanaest srpskih kraljeva, počev od prvih i najvažnijih, svi iz dinastije Nemanjića/. Vladari Dinastije Nemanjića Nemanjići su srednjevekovna dinastija koja je vladala Raškom između 12. i 14. veka. Dinastija je nazvana po Stefanu Nemanji, osnivaču dinastije. Dinastija je dala jedanaest vladara i vladala je između 1180 i 1371 godine Raškom državom, koja je politički prethodnik moderne Srbije. Loza Nemanjića, sa freske iz manastira Dečani: 1180-1199. Stefan Nemanja, veliki župan 1199-1228. Stefan Prvovenčani , veliki župan 1228-1234. Stefan Radoslav, kralj 1234-1243. Stefan Vladislav kralj 1243-1276. Stefan Uroš I kralj 1276-1282. Stefan Dragutin - kralj Srbije, kasnije abdicirao u korist brata Milutina i postao kralj Srema 1282-1321. Stefan Uroš II Milutin kralj 1321-1325. Vladislav II, kralj Srema i nepriznati kralj Raške 1321-1331. Stefan Uroš III Dečanski kralj 1331-1355. Stefan Uroš IV Dušan, kralj do 1346. potom car 1346-1355 1355-1371. Stefan Uroš V Nejaki car Srbije wikipedia ČČČAAAČČČAAAKKK KKKRRRAAAGGGUUUJJJEEEVVVAAACCC KKKRRRUUUŠŠŠEEEVVVAAACCC DOLINA KRALJEVA GGGRRRAAADDD KKKRRRAAALLLJJJEEEVVVOOO Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MM GRAD KRALJEVO RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ AAAEEERRROOODDDRRROOOMMM MMMOOORRRAAAVVVAAA Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉЉ AERODROM MORAVA RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ GGGRRRAAADDD KKKRRRAAALLLJJJEEEVVVOOO Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉЉ GRAD KRALJEVO RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ mmmaaannnaaassstttiiirrr ŽŽŽIIIČČČAAA Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉ Љ Manastir ŽIČA RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ MMMAAATTTAAARRRUUUŠŠŠKKKAAA BBBAAANNNJJJAAA Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MM MATARUŠKA BANJA RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ BBBOOOGGGUUUTTTOOOVVVAAAČČČKKKAAA BBBAAANNNJJJAAA Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉЉ BOGUTOVA ČKA BANJA RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ uuutttvvvrrrđđđeeennnjjjeee MMMAAAGGGLLLIIIČČČ Dolina kraljeva MM utvrđenje MAGLIČ RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ ssspppooommmeeennniiik SSSRRRPPPSSSKKKOOOMMM VVVOOOJJJNNNIIIKKKUUU Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉЉ Spomenik SRPSKI VOJNIK RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ mmmaaannnaaassstttiiirrr SSSTTTUUUDDDEEENNNIIICCCAAA Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉ Љ Manastir STUDENICA RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ mmmaaannnaaassstttiiirrr GGGRRRAAADDDAAACCC Dolina kraljeva MM Manastir GRADAC RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom cvetnih jorgovana ‘ Od Kraljeva do Raške i Novog Pazara’ JJJOOOŠŠŠAAANNNIIIČČČKKKAAA BBBAAANNNJJJAAA Dolina kraljeva aerodrom MORAVA MMM ЉЉ Љ JOŠANIČKA BANJA RIO SR.CE - Razvojna Inicijativa Oblasti SRbija CEntar /za www.plavosrce.com priredio M.LJubi čić ©Copyright 2012 /11012/ 100 kilometara dolinom