Duurzaam Ondernemen Bij Aex-Bedrijven
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Duurzaam ondernemen bij aex-bedrijven Een studie naar maatschappelijk verantwoord ondernemen bij beursgenoteerde ondernemingen in Nederland Editie 2005 Dutch Sustainability Research Duurzaam ondernemen bij aex-bedrijven Maatschappelijk verantwoord ondernemen bij beursgenoteerde ondernemingen in Nederland in vergelijking tot Europese bedrijfstakgenoten Editie 2005 Een onderzoeksrapport van Dutch Sustainability Research Zeist, juni 2005 Dutch Sustainability Research Inhoud 5 Samenvatting 9 Inleiding 11 Totaalscore 13 Bedrijfsethiek 15 Samenleving 17 Corporate governance 19 Klanten 21 Werknemers 23 Milieu 25 Leveranciers 27 De prestaties van Nederlandse ondernemingen in Europees perspectief 31 Vergelijking resultaten 2005 en 2004 aex rapport 33 Conclusie 35 Bijlage 1: Duurzaamheidscores van bedrijven en bedrijfstakken vergeleken 37 Bijlage 2: Rang aex-bedrijven binnen de Europese bedrijfstak 38 Bijlage 3: Dutch Sustainability Research Samenvatting Samenvatting (Europese) bedrijfstak voor- of achterop loopt af Duurzaam ondernemen staat internationaal bij te zetten tegen de mate waarin een ander aex- steeds meer ondernemingen op de agenda. Om bedrijf relatief in een andere (maar eigen) een beeld te krijgen hoe grote ondernemingen in bedrijfstak voor- of achterop loopt. Als gevolg Nederland ten opzichte van elkaar en hun van deze benadering is sprake van een relatief Europese concurrenten presteren, heeft Dutch oordeel van de prestaties van ondernemingen ten Sustainability Research voor de derde keer de opzichte van hun Europese concurrenten in mate van duurzaam ondernemen onderzocht dezelfde sector. De duurzaamheideffecten van de onder bedrijven die onderdeel uitmaken van de geleverde producten en diensten spelen in deze aex-index analyse een ondergeschikte rol. Om een goed beeld te krijgen van de prestaties Uit onderstaande figuur blijkt dat Philips relatief van een aex-bedrijf - rekening houdend met de het beste scoort en Versatel hekkensluiter is, verschillende producten en activiteiten van de doordat zij van alle aex-bedrijven respectievelijk bedrijven in de aex - zijn de prestaties afgezet het meest voorop en het verst achterop lopen tegen het Europese gemiddelde van de bedrijfs- binnen hun eigen bedrijfstak. Philips’ totale tak waarin de betreffende onderneming actief is. duurzaamheidscore ligt 45% boven die van De prestaties van de aex-bedrijven kunnen hier- het Europese gemiddelde in de bedrijfstak door onderling vergeleken worden door de mate consumentengoederen. Daarmee is Philips net waarin een aex-bedrijf relatief in zijn eigen als vorig jaar de sterkste koploper binnen de aex. Andere opvallende koplopers binnen hun respec- tievelijke bedrijfstak zijn Reed Elsevier en abn Duurzaamheidprestaties AEX-bedrijven amro en ing Groep. Met betrekking tot de media- t.o.v. Europese bedrijfstakgemiddelden sector valt de grote spreiding op: Reed Elsevier scoort bijna 40% beter dan haar Europese Philips bedrijfstakgemiddelde (en scoort daarmee een Reed Elsevier goede tweede plaats in de aex-index), vnu scoort ABN AMRO net beneden het bedrijfstakgemiddelde, terwijl ING Group Wolters Kluwer ruim 40% slechter scoort dan het Buhrmann Europese bedrijfstakgemiddelde. Ook opvallend Unilever is de spreiding tussen de twee telecommunicatie- kpn kpn Getronics bedrijven en Versatel. scoort net iets TPG beter dan het sectorgemiddelde terwijl Versatel Fortis hekkensluiter is binnen de sector met een score Aegon van bijna 50% beneden het bedrijfstak- gemiddelde. DSM Shell De aex-bedrijven zijn verder ingedeeld naar Akzo Nobel enerzijds hun eigen mate van aandacht voor ASML duurzaamheid en anderzijds naar de mate van Heineken aandacht voor duurzaamheid binnen hun sector. KPN In onderstaande figuur worden de aex-bedrijven Ahold in vier groepen ingedeeld: struisvogels, laag- VNU vliegers, trekvogels en hoogvliegers. Numico Trekvogels hebben het ten opzichte van hoog- Vedior vliegers relatief makkelijk om in portefeuilles IHC Caland van duurzame beleggers opgenomen te worden Hagemeyer (dat wil zeggen voor beleggers die screenings Wolters Kluwer uitvoeren op basis van een best-in-class Versatel methode). Daarentegen zijn zij ook bijzonder, -0,6 -0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 aangezien zij tegen de stroom in roeien en actief 5 Struisvogels, hoogvliegers, laagvliegers en trekvogels Struisvogels Hoogvliegers Hagemeyer Ahold IHC Caland Akzo Nobel Numico ASML Versatel DSM Heineken KPN Shell Unilever Laagvliegers Trekvogels Getronics ABN AMRO Vedior Aegon VNU Buhrmann Wolters Kluwer Fortis ING Group Philips Reed Elsevier Aandacht voor duurzaamheid binnen de Europese bedrijfstak TPG LAAG HOOG LAAG HOOG Aandacht voor duurzaamheid per AEX-bedrijf zijn op het terrein van duurzaamheid in een beschrijft het beleid van Getronics op het gebied bedrijfstak waar relatief (nog) weinig op dit vlak van bedrijfsethiek, discriminatie, gezondheid, gebeurt. veiligheid en milieu. Ook abn amro laat een verbetering zien. Het eerste duurzaamheidverslag Verder wordt in dit onderzoek een vergelijking van abn amro behandelt een groot aantal duur- gemaakt van de prestaties van de aex-bedrijven zaamheidthema’s en dilemma’s waarmee het dit jaar ten opzicht van het rapport van vorig bedrijf in de praktijk te maken heeft. Tevens jaar. Onderstaande figuur geeft de procentuele heeft abn amro een aantal managementsystemen verandering weer van de bedrijfsscores 2005 ten geïmplementeerd. Dit heeft tot een hogere duur- opzichte van 2004. Het valt op dat de meeste zaamheidscore geleid in 2005. De grootste daler bedrijven een verbetering laten zien. De hoogste is Shell gevolgd door dsm en Ahold. Voor Shell stijger verbetert haar score met 51% (Hagemeyer) geldt dat met name de score voor Bedrijfsethiek, terwijl de grootste daler (Shell) een teruggang Klanten en Leveranciers is verslechterd. De score laat zien van 8%. Hagemeyer heeft in augustus voor Klanten en Leveranciers is veranderd als 2004 voor het eerst haar ‘Business Principles’ gevolg van aangescherpte eisen op het gebied bekend gemaakt. Deze ‘principles’ hebben van beleid en programma’s. De verslechtering betrekking op alle medewerkers. De thema’s die bij dsm en Ahold wordt veroorzaakt door aan- door deze principes worden behandeld zijn gescherpte eisen aangaande de thema’s Bedrijfs- bedrijfsethiek, arbeidsrechten, gezondheid, ethiek en Corporate governance voor dsm en veiligheid en milieu. Dit heeft ertoe geleid dat de Leveranciers voor Ahold. score van het bedrijf op al deze onderwerpen is verbeterd. Ook Getronics laat een sterke stijging Om de duurzaamheidsprestaties van de aex- zien. Dit komt doordat zij in 2004 voor het eerst bedrijven in een breder perspectief te plaatsen, is haar beleid openbaar gemaakt heeft in een zoge- tenslotte het landengemiddelde van 350 grote noemde ‘management charter’. Dit document Europese ondernemingen met elkaar vergeleken. 6 Wijzigingen % totale bedrijfsscore 2005 ten opzichte van 2004 Hagemeyer Getronics ABN AMRO Akzo Nobel Aegon Buhrmann ASML Unilever Reed Elsevier Heineken VNU Fortis Philips ING Group TPG Wolters Kluwer IHC Caland Numico KPN Ahold DSM Shell -10 0 10 20 30 40 50 60 De Nederlandse ondernemingen scoren gemid- deld een derde plaats net zoals vorig jaar. Hekkensluiters zijn de Belgische ondernemingen. Met uitzondering van het thema Milieu scoren de Nederlandse bedrijven bovengemiddeld op alle onderliggende thema’s. De Nederlandse bedrijven scoren met name goed op het thema Bedrijfsethiek. Dutch Sustainability Research (dsr) is een onder- zoeksbureau dat feiten verzamelt over de duurzaam- heid van beursgenoteerde ondernemingen. dsr is een initiatief van MeesPierson, pggm en Triodos Bank. dsr is mede-oprichter en aandeelhouder van SiRi Company (Sustainable Investment Research International), ‘s werelds grootste onderzoeksnetwerk voor duurzaam ondernemen. Via SiRi Company analyseert dsr de duurzaamheid van beursgenoteerde ondernemingen wereldwijd. 7 1.Inleiding Duurzaam ondernemen staat internationaal bij bijdraagt aan een duurzame samenleving. steeds meer ondernemingen op de agenda. Om Het onderzoek betreft het jaar 2004 en is geba- een beeld te krijgen van hoe grote ondernemin- seerd op informatie die in 2003 en 2004 beschik- gen in Nederland ten opzichte van elkaar pres- baar kwam. De informatie is afkomstig van een teren heeft Dutch Sustainability Research (dsr) groot aantal bronnen waaronder ondernemingen de mate van duurzaam ondernemen onder aex- zelf, ngo’s en diverse nieuwsbronnen. In bijlage ondernemingen onderzocht1. Dit onderzoeks- 3 wordt de methodiek en de werkwijze van dsr rapport geeft een overzicht van de belangrijkste en SiRi Pro nader uiteengezet. bevindingen. Het is het derde rapport in een reeks van jaarlijkse publicaties van dsr over de Het beoordelingsmodel is ontwikkeld om input mate waarin duurzaamheid onderdeel uitmaakt te leveren aan duurzame beleggers, waaronder van het bedrijfsproces van beursgenoteerde institutionele beleggers. Binnen de wereld van ondernemingen in Nederland. duurzaam beleggen kunnen vier strategieën voor de selectie van ondernemingen onderscheiden Het onderzoek is gebaseerd op SiRi Pro, een via worden: Internet toegankelijk analyse-instrument dat 1. Negatieve criteria (of ‘uitsluitingscriteria’, door dsr voor SiRi Company is ontwikkeld. De zoals geen tabak); analyse resulteert in een relatief en kwantitatief 2. Positieve criteria (bijvoorbeeld alleen oordeel over de duurzaamheid van onder- beleggen in duurzame energie); nemingen, zogenoemde ratings. Deze ratings zijn 3. Relatieve criteria (of ‘best-in-class’, alleen gebaseerd op SiRi-bedrijfsprofielen.