Zadbamy o Śródmieście Weź dotację, Od wielkości – mówi Tomasz Bratek, zlikwiduj przez upadek zastępca burmistrza kopciucha do odrodzenia Dzielnicy Śródmieście Polski str. 2-3 str. 6 str. 9

Bezpłatna gazeta Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy listopad 2019 NR 11 (24) srodmiescie.warszawa.pl dz.srodmiescie ISSN 2544–7106

EDYTORIAL KULTURA Walka o czyste powietrze

Z problemem smogu nie poradzi- że sięgnąć nawet 90 tys. zł! Jeszcze Aleksander my sobie półśrodkami, dlatego War- wyższe kwoty przewidziano dla tych, Ferens Burmistrz szawa podejmuje stanowcze dzia- którzy zamontują gruntową pom- Dzielnicy łania mające na celu ograniczenie pę ciepła. By wymiana kopciuchów Śródmieście źródeł emisji szkodliwych substancji. przebiegała szybko, pełne kwoty za- m.st. Warszawy Od lat inwestujemy w ekologiczny pisane w uchwale Rady m.st. War- Nagrodzeni edukatorzy ze Śródmieścia z burmistrzem Aleksandrem Ferensem transport – metro i tramwaje, sukce- szawy będzie można uzyskać tylko rzyszła jesień, a wraz z nią sywnie modernizujemy tabor auto- do końca przyszłego roku. W kolej- w Warszawie zaczął się po- busowy, dzięki czemu po ulicach na- nych latach ulegną one zmniejsze- P jawiać smog. Gdy spada szego miasta jeździ coraz więcej po- niu. Warto więc się pospieszyć. Laureaci ze Śródmieścia temperatura, trzeba ogrzewać do- jazdów elektrycznych, hybrydowych Warszawa staje w pierwszym sze- Już po raz 10. rozdano Warszawskie Nagrody Edukacji Kulturalnej. my i mieszkania, a nie każde źród- oraz napędzanych gazem. Wspie- regu walki o czyste powietrze, i to Gala jubileuszowa odbyła się 18 października br. w kinie „Elektronik”. ło ciepła jest czyste i ekologiczne. ramy rozwój ścieżek rowerowych nie tylko wśród miast polskich, ale Choć nasze miasto jest w stosunko- i sieci wypożyczalni jednośladów. też z całego świata, bo problem smo- śród 26 laureatów znaleźli się 2. miejsce w kat. „Inne” zajęły Anna Sza- wo dobrej sytuacji, mamy bowiem Do tego dochodzi aktywna polityka gu jest globalny. W październiku br. Wtakże edukatorzy ze Śródmieś- ry i Joanna Rentowska – za projekt rozwiniętą i zmodernizowaną sieć systemowych zachęt do likwidacji w Kopenhadze zorganizowany został cia, którzy z ogromną pasją, zaanga- „Dotknij sztuki – warsztaty i wystawa ciepłowniczą, to jednak otaczają kopcących pieców. Pod koniec wrześ- szczyt burmistrzów i prezydentów żowaniem i pomysłem wprowadzają multisensoryczna dla dzieci i doro- nas peryferyjne osiedla i podwar- nia Rada m.st. Warszawy przyjęła miast, którym zależy na tym, czym mieszkańców w świat kultury: słych” z Centrum Sztuki Współczesnej szawskie miasteczka, w których uchwałę zmieniającą obowiązujące oddychają ich mieszkańcy. Wzięło 1. miejsce w kat. „Szkoły ponadgimna- Zamek Ujazdowski, wiele gospodarstw domowych cią- od marca br. zasady dopłat dla osób w nim udział 94 włodarzy. Jednym zjalne” zajęły Natalia Senatorska, 3. miejsce w kat. „Inne” zajęła Anna gle używa przestarzałych pieców. i podmiotów zarządzających budyn- z sygnatariuszy podpisanej przez Agata Nowotnik oraz Małgorzata Knapek – za projekt „Dziecięca Rada Ląduje w nich nie tylko węgiel, ale kami. Nie tylko została uproszczona uczestników szczytu deklaracji był Wiśniewska (z IX LO im. K. Hoff- Muzealna” zrealizowany w Muzeum też nierzadko paliwo gorszej jakości procedura, ale też znacząco wzrosły prezydent m.st. Warszawy Rafał manowej) – za Festiwal Filmowy Narodowym w Warszawie. lub wręcz materiały niedozwolone, kwoty dofinansowania. Każdy, kto Trzaskowski. Cele, jakie zostały usta- 9 Minut, Laureaci nagrody odebrali z rąk Rena- jak plastiki czy inne odpady. Swój zdecyduje się na przyłączenie domu nowione w Kopenhadze, są bardzo 1. miejsce w kat. „Inne” zajęli Stefan ty Kaznowskiej – zastępcy prezydenta wkład w powstawanie smogu mają do miejskiej sieci ciepłowniczej, mo- ambitne i pozwalają mieć nadzie- Paruch i Monika Masłoń – za pro- m.st. Warszawy oraz Aleksandra Feren- też oczywiście pojazdy napędzane że liczyć nawet na 40 tys. zł wsparcia, ję, że za kilka lat zimy nie będą się jekt „Wzornik – narzędzie do posłu- sa – burmistrza Dzielnicy Śródmieście. silnikami spalinowymi, a te ciągle a w przypadku wspólnoty lub spół- nam kojarzyć z zatruwającym nas giwania się obrazem”, Serdecznie gratulujemy! JDZ królują na naszych ulicach. dzielni mieszkaniowej dotacja mo- smogiem. n

WARSZAWIANKA ROKU Aktywna kobieta zmieniająca stolicę

Mieszkańcy stolicy wybrali Warszawiankę Roku 2019. aby zostać warszawiakiem. Jestem Została nią Nicole Sochacki-Wójcicka, ginekolożka- przekonana, że gdyby teraz żył, to położniczka. Wyniki plebiscytu ogłoszono podczas byłby bardzo dumny z tego, że je- go wnuczka została Warszawian- uroczystej gali zorganizowanej 9 października br. ką Roku – powiedziała po otrzy- w Forcie Sokolnickiego. maniu statuetki Nicole Sochacki- -Wójcicka. stolicy pamiętamy o warsza- zawodową przyczyniła się do rozwo- Ze względu na tegoroczne obchody Wwiankach nie tylko od święta, ju i promowania stolicy. W tym roku 15-lecia wejścia Polski do Unii Eu- nie tylko z okazji plebiscytu – ale po odbyła się jego druga edycja, w której ropejskiej oraz 30-lecia pierwszych

prostu na co dzień. W ten sposób dzię- oddano ponad 43 tys. głosów. Decy- Klepczyński Teodor Fot. wolnych wyborów w Polsce kapitu- kujemy im za wielki wkład w rozwój zją mieszkańców stolicy tytuł War- Warszawianka Roku 2019 – Nicole Sochacki-Wójcicka otrzymała gratulacje ła ogłosiła również tytuł specjalny i pomyślność naszego miasta – powie- szawianki Roku trafił do rąk Nicole od prezydenta stolicy Rafała Trzaskowskiego – Warszawianka Przemian. W gło- dział podczas uroczystości Rafał Trza- Sochacki-Wójcickiej – ginekolożki- sowaniu mieszkańców stolicy tytuł skowski, prezydent m.st. Warszawy. -położniczki w trakcie specjalizacji, medyczną, ale także osobistymi do- niono moją pracę. W 1925 r. mój przypadł Krystynie Jandzie – wybit- Plebiscyt Warszawianka Roku ma edukatorki i mamy dwójki dzieci, świadczeniami. dziadek, mając 13 lat, na piechotę nej aktorce i reżyserce, która prowadzi na celu uhonorowanie kobiety, która która na swoim blogu mamagine- – Bardzo się cieszę z tytułu War- przyszedł do stolicy, ponieważ je- dwie znaczące sceny – Teatr Polonia swoją działalnością społeczną lub kolog.pl dzieli się nie tylko wiedzą szawianki Roku i z tego, że doce- go największym marzeniem było, oraz Och-Teatr. JDZ 2 LISTOPAD 2019

WYWIAD Skupmy się na ludziach, a nie tylko na paragrafach

O budżecie, zarządzaniu i pomysłach na urząd – rozmowa z Tomaszem Bratkiem, zastępcą burmistrza Dzielnicy Śródmieście

Panie Burmistrzu, zaczniemy od rwać z modelem wypracowanym konkretów. Zajmuje się Pan m.in. w poprzednich dekadach. Oczywi- zarządzaniem śródmiejskim mie- ście, urzędy muszą w pierwszej ko- niem komunalnym. Wielu naszych lejności gwarantować realizację czytelników zastanawia się, jakie obowiązków nakładanych na wła- losy czekają miejskie nierucho- dze centralne oraz samorządowe. mości po drastycznym uszczuple- Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, niu budżetu stolicy. Na co może- aby dążyć do zwiększania efektyw- my liczyć? O czym trzeba będzie ności pracy urzędów – także w sferze zapomnieć? A może sytuacja nie zarządzania majątkiem miejskim. wygląda jednak tak najgorzej? W tym aspekcie sektor publiczny po- Przyszłoroczny budżet faktycznie nie winien czerpać pełnymi garściami nastraja optymistycznie. Możemy z doświadczeń biznesowych. spodziewać się, że Warszawa straci Pakiet rozwiązań powinien za- przynajmniej 1,5 mld zł przez zmiany kładać po pierwsze automatyza- wprowadzone przez rząd oraz parla- cję procesów. Już dziś część prac ment. Tak znaczny ubytek z pewnoś- administracyjnych może zostać cią spowolni rozwój naszego miasta. przejęta przez zaawansowane sy- W przypadku naszej dzielnicy stemy informatyczne, które są wy- deficyt sięga 75,7 mln zł. Tyle dzieli korzystywane z powodzenie w sek- nas od niezbędnego minimum, torze biznesowym. Nie tylko skróci gwarantującego prawidłowe to czas potrzebny na załatwienie funkcjonowanie Śródmieścia jako spraw, ale także wyeliminuje ry- jednostki samorządu terytorialnego. zyko wystąpienia błędu ludzkiego. Lwia część tej sumy – niemal 40 mln Przemyślane rozwiązania IT są in- zł – odnosi się do utrzymania zasobu westycją, która może procentować komunalnego. Mówimy tu przede przez długie lata. wszystkim o bieżącym utrzymaniu Musimy odchodzić od komuni- nieruchomości, tj. m.in. opłaceniu kacji w formie papierowej i skupić rachunków za energię elektryczną na kontaktowaniu się z naszymi i prowadzeniu remontów. Zaistniała mieszkańcami elektronicznie. Oczy- sytuacja wymusi na nas zmianę wiście mieszkańcy powinni zawsze dotychczasowego podejścia. posiadać możliwość pozostania przy Śródmieście może poszczycić się po- tradycyjnej formie – jeśli ktoś woli TOMASZ BRATEK zycją lidera jeśli chodzi o przywracanie otrzymywać listy, to nie powinien użyteczności pustostanom. Redukcja być zmuszany do zrezygnowania z tej kończył z wyróżnieniem studia prawnicze i administracyjne na UW oraz studia podyplomowe z zakresu liczby lokali wyłączonych z użytku drogi komunikacji. Uzarządzania w SGH. Posiada 16-letnie doświadczenie zawodowe w obszarze oświaty, szkolnictwa wyższego, była przez długi czas naszym priory- Ponadto prawo lokalne i proce- zamówień publicznych oraz zarządzania środkami unijnymi – zdobyte m.in. w Poradni Prawnej przy Wydziale tetem. Dzięki poczynionym inwesty- dury powinny być konstruowane Prawa i Administracji UW, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, a także instytucjach zajmujących się współpracą cjom pustostany przestały obciążać w sposób ograniczający do mini- z UE (w tym jako członek grupy negocjacyjnej perspektyw finansowych 2007-2013 oraz 2014-2020 Europejskich nasz budżet i zaczęły przynosić zyski. mum sprawy wymagające zaanga- Programów Edukacyjnych). W latach 2006-2016 szefował unijnemu programowi Erasmus+. Rządowe zmiany, chociażby w zakre- żowania pracowników. Dziś wiele sie przepisów podatkowych czy prze- działań wymaga przeprowadze- Dzięki wiedzy eksperckiej został twórcą działającego w Warszawie Centrum Współpracy z Krajami Europy kształcenia użytkowania wieczystego nia szeregu uzgodnień, uzyskania Wschodniej i Kaukazu, Państw Partnerstwa Wschodniego. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej w prawo własności, spowodują jednak wstępnych akceptacji, a także dopeł- za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania. przynajmniej częściowe wstrzymanie nienia licznych procedur. Odejście dotychczasowych działań. od tego modelu poprzez wdrożenie W przyszłym roku główny nacisk tzw. procedur zero-jedynkowych, Choć opisane przez Pana rozwią- czywistość. Sam mam przyjemność Moim osobistym celem jest częś- położony zostanie na bieżące utrzy- zakładających automatyczną moż- zania na pierwszy rzut oka wydają pracować z wieloma osobami, które ciowa reorganizacja pracy podległych manie lokali komunalnych. Remonty liwość działania po spełnieniu okre- się proste i przystępne, to można swoją kreatywnością i zaangażowa- mi wydziałów. Chcę doprowadzić do ograniczymy do tych, które są nie- ślonych warunków, pozwoliłoby nie odnieść wrażenie, że są ogrom- niem zaprzeczają powszechnemu utworzenia puli pracowników, którzy zbędne do zapewnienia mieszkań- tylko zaoszczędzić czas, ale niekiedy nym krokiem w przyszłość. Czy wyobrażeniu o tzw. urzędniku-dar- będą mogli rotować pomiędzy wy- com bezpieczeństwa. Cały czas po- także pieniądze. sądzi Pan, że ich implementacja mozjadzie. Są to często pracownicy, działami urzędu dzielnicy w miarę szukujemy oszczędności, rozwią- jest osiągalna już dziś? którzy swoje doświadczenie zawo- aktualnego zapotrzebowania. Ich za- zań, które pozwolą na nowoczesne Oczywiście, że tak. Opisane przeze dowe zdobywali także poza admi- daniem byłoby wykonywanie czyn- zarządzanie majątkiem miejskim. mnie rozwiązania stosowane są już nistracją. Nastawienie na rezultaty ności, które nie wymagają znajomo- Podsumowując: nadchodzący rok nie dziś w wielu miejscach. Dlaczego oraz świeże spojrzenie – wykracza- ści przepisów szczegółowych. Dzię- będzie łatwy. Zapewniam jednak, Tomasz Bratek ich wdrożenie nam miałoby się nie jące poza urzędniczy schemat – są ki temu można by odciążyć pracow- że nie pozwolimy, by Śródmieście Zastępca Burmistrza Dzielnicy Śródmieście udać? tym, czego trzeba również działom ników specjalizujących się w danej popadło w ruinę. m.st. Warszawy Co więcej, zmiany powinny do- zajmującym się zarządzaniem mie- dziedzinie i znacznie podnieść efek- tel.: 22 443 92 02, faks: 22 443 94 95 tyczyć też nas samych, czyli urzęd- niem komunalnym. Niestety cały tywność pracy wydziałów. Chciałbym Jakie rozwiązania ma Pan na e-mail: [email protected] ników. Proszę pomyśleć o stereo- czas w wielu urzędach można spot- też, aby powstała kadra „mistrzow- myśli, mówiąc o wprowadzeniu Dyżur dla mieszkańców: typach łączonych z pracownika- kać się z podejściem bazującym na ska”, która byłaby odpowiedzialna nowoczesnego zarządzania ma- poniedziałki, godz. 11.00–15 .00 mi urzędów. Na myśl przychodzi modelu pracy, który jest reliktem za przekazywanie wiedzy młodszym (obowiązują zapisy telefoniczne) jątkiem miejskim? praca od 8.00 do 16.00 i picie kawy. słusznie minionych czasów. Na pracownikom. Takie rozwiązanie jest Zawsze uważałem, że dzisiejsza ad- Prawdą jest, że stereotypy potrafią szczęście sytuacja i w tym aspekcie szczególnie istotne dla utrzymania ministracja publiczna powinna ze- być krzywdzące i rzadko oddają rze- sukcesywnie się poprawia. pamięci instytucjonalnej urzędu. LISTOPAD 2019 3

WYWIAD RADA DZIELNICY Freddie Mercury Skupmy się na ludziach, a nie tylko na paragrafach oraz budżet na 2020 r.

Przyszłością są ponadto rozwią- ny. Wbrew powszechnemu przekona- 29 listopada br. mija rok, odkąd 17 października br. odbyła się 15. sesja Rady zania partycypacyjne. Mienie ko- niu miejscy pełnomocnicy nie znaj- śródmiejscy radni powierzyli Pa- Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. munalne, to własność wszystkich dują się ponad pozostałymi członka- nu pełnienie funkcji zastępcy bur- mieszkańców. Choć efektywne za- mi wspólnoty, nie mogą rozstrzygać mistrza naszej dzielnicy. Jak pod- projekt został zaopiniowany pozy- rządzanie nim wymaga wiedzy eks- sporów wewnątrzwspólnotowych, sumowałby Pan ten czas? Marcin Rolnik tywnie. perckiej i doświadczenia, to nie wol- ani samodzielnie decydować za całą Bycie zastępcą burmistrza Śródmieś- Przewodniczący Rady Bohaterscy bojownicy getta nie Dzielnicy Śródmieście no zapominać o tym, w jakim celu się wspólnotę. cia to bardzo odpowiedzialna i cza- m.st. Warszawy stracą upamiętnienia w miejskim nim zarządza. Majątek miasta ma sochłonna funkcja. Często wymaga nazewnictwie, bowiem jednocześ- przynosić korzyści ogółowi miesz- zaangażowania przez całą dobę. Mu- nie radni przychylili się do projektu kańców. To mieszkańcy – w pierwszej szę przyznać, że odkąd ją objąłem, rzed przystąpieniem do rea- uchwały nadającej nazwę „pl. Boha- kolejności – powinni być zadowole- Śródmieście może mam trochę mniej czasu dla rodziny lizacji porządku obrad Rada terów Getta Warszawskiego” placo- ni z tego, jak jest wykorzystywany. poszczycić się pozycją i przyjaciół. Proszę jednak nie myśleć, PDzielnicy uczciła minutą wi zlokalizowanemu pomiędzy ul. Przeświadczenie, zgodnie z którym że na to narzekam, wręcz przeciwnie! ciszy pamięć zmarłego Zbigniewa Ludwika Zamenhofa oraz al. Ireny władza znajduje się ponad mieszkań- lidera jeśli chodzi Jestem dumny z tego, że mogę pra- Martyńskiego, powstańca warszaw- Sendlerowej, wokół pomnika Boha- cami to archaizm. Zarząd dzielnicy, o przywracanie cować na rzecz naszych mieszkań- skiego oraz wieloletniego przewod- terów Getta. prezydent, rząd – my wszyscy służy- ców! Traktuję to jako wyróżnienie. Na niczącego śródmiejskiej Rady Osied- W porządku sesji znalazły się my mieszkańcom. To ich zdanie ma użyteczności szczęście moi bliscy to doskonale ro- la Centrum. Zbigniew Martyński był również zmiany w śródmiejskim być naszym drogowskazem. Nie każ- pustostanom. zumieją. Mogę liczyć na ich wsparcie. jednym z działaczy, którzy przyczyni- budżecie. Dzięki nim możliwa bę- dy pomysł można zrealizować, nie na Redukcja liczby lokali Słowo „pomoc” idealnie podsu- li się do powstania rad osiedli w na- dzie m.in.: każdy pomysł znajdą się środki, nie mowuje miniony rok. Wszystko, co szej dzielnicy. r przebudowa lokalu przy al. Armii na każdy pomysł pozwolą przepisy. wyłączonych z użytku robię, ma przecież na celu nieustan- W pierwszej kolejności radni zaopi- Ludowej 9 na potrzeby Miejsca Jednak rozmowa z mieszkańcami była przez długi czas ne niesienie jej mieszkańcom. Czy niowali pozytywnie projekt uchwały Aktywności Lokalnej „Pokolenia”; musi być zawsze podstawą działa- to podczas spotkań, prowadzenia Rady m.st. Warszawy nadający na- r realizacja programu „Rusz się War- nia. Właśnie taki sposób zarządzania naszym priorytetem. korespondencji, czy decydowania zwę „al. Freddiego Mercury’ego” alei szawo po świętach” przez Ośrodek mieniem uważam za nowoczesny. Dzięki poczynionym wspólnie z pozostałymi członkami biegnącej od ul. Kawalerii do al. Jó- Sportu i Rekreacji Dzielnicy Śród- inwestycjom śródmiejskiego zarządu o przyszłości zefa Nojiego. Jest to bezpośrednia re- mieście; Nadzoruje Pan również funkcjono- dzielnicy – zawsze skupiamy się na alizacja wniosku 16 warszawiaków, r częściowa wymiana oświetlenia wanie przedstawicieli m.st. War- pustostany przestały pomaganiu. Bycie zastępcą burmi- złożonego w ramach akcji zainicjowa- pływalni w naszym OSiR na nowo- szawy w śródmiejskich wspólno- obciążać nasz budżet strza pozwoliło mi ponadto zdobyć nej przez dziennikarza Piotra Otręb- czesne i energooszczędne, co prze- tach mieszkaniowych. Na czym unikalną wiedzę o funkcjonowaniu skiego. Do wniosku dołączono ponad łoży się na ograniczenie kosztów polega ich praca? i zaczęły przynosić Warszawy i warszawiaków. To m.in. 400 podpisów mieszkańców stolicy zużycia energii elektrycznej. Przede wszystkim na podejmowaniu zyski. na tej podstawie przygotowałem pa- popierających tę inicjatywę. Głównym punktem sesji była dys- – wspólnie z innymi właścicielami kiet rozwiązań, o których rozmawia- Następnie Rada pochyliła się nad kusja nad projektem przyszłorocz- lokali – decyzji dotyczących remon- liśmy wcześniej. projektem uchwały Rady m.st. War- nego budżetu Śródmieścia. Wsku- tów, źródeł ich finansowania, a tak- Ostatnich dwanaście miesięcy nie szawy zmieniającej dotychczaso- tek zmian podatkowych wprowa- że ogólnego zarządzania częściami W moim przekonaniu działalno- należało do najspokojniejszych w mo- wą nazwę „ul. Bohaterów Getta” na dzonych przez rząd z miejskiej kasy wspólnymi, czyli np. klatkami scho- ści reprezentantów m.st. Warszawy im życiu. Uważam jednak, że były one „ul. Stare Nalewki”. Zmiana nastę- w 2020 r. ubędzie niemal 1,5 mld zł. dowymi, piwnicami, dachem, elewa- w śródmiejskich wspólnotach powi- niepowtarzalną okazją do dołożenia puje w związku z apelami do władz Deficyt finansowy znacznie ograni- cjami, balkonami czy fundamentami. nien przyświecać jeden cel: umoż- mojej małej cegiełki do lepszej przy- Warszawy o przywrócenie nazwy czy rozwój także naszej dzielnicy. Przedstawiciele, a w zasadzie pełno- liwienie rzetelnego i racjonalnego szłości Warszawy. Mam nadzieję, że „ul. Nalewki” w jej pierwotnej lo- Projekt przyjęty podczas 15. sesji mocnicy miejscy – tak jak inni właś- gospodarowania zasobem gminy. z tego zadania udało mi się wywiązać. kalizacji, kierowanymi m.in. przez Rady Dzielnicy Śródmieście ustala ciciele – kontrolują pracę zarządów Tylko takie postępowanie przyniesie Zebrane doświadczenie z całą pew- Muzeum Historii Żydów Polskich wydatki w wysokości 726 388 654 zł. i zarządców wspólnot mieszkanio- najwięcej korzyści mieszkańcom. nością okaże się nieocenione w dalszej POLIN oraz Towarzystwo Przyja- Powyższa kwota jest o ok. 75 mln wych. W przypadku stwierdzenia nie- Podkreślam to podległym mi pra- pracy na stanowisku zastępcy burmi- ciół Warszawy. Od czasów powojen- zł mniejsza od niezbędnego mini- prawidłowości formułują zalecenia cownikom na każdym kroku. Wy- strza dzielnicy Śródmieście. nych ul. Nalewki istnieje już w innej mum, warunkującego prawidłowe i zobowiązują do podjęcia działań magam też od nich tzw. ludzkiego części Śródmieścia, na Muranowie. funkcjonowanie Śródmieścia. Te- naprawczych. Jeśli zajdzie taka po- podejścia, czyli skupienia się na Czego zatem życzyć Panu na Zlokalizowanych jest przy niej wie- raz projektem zajmie się Rada m.st. trzeba, mogą wnioskować o zmiany ludziach, a nie wyłącznie na para- kolejny rok pracy? le budynków mieszkalnych, toteż Warszawy. osobowe we władzach wspólnot. Taki grafach. Oczywiście prawo nakłada Po pierwsze zdrowia, a po drugie przeniesienie tej nazwy w dawne Sesję zwieńczyło sprawozdanie wniosek może zostać złożony, jeśli na nas szereg wymogów i nie mo- o wiele większego zrozumienia dla miejsce wiązałoby się z koniecznoś- z prac Zarządu Dzielnicy Śródmie- np. dojdziemy do wniosku, że osoby żemy działać w oderwaniu od nich, potrzeb Warszawy i jej mieszkań- cią kosztownej i uciążliwej wymiany ście w okresie między sesjami, wy- pełniące swoje funkcje nie wywiązują jednak urzędnicy powinni przede ców u tych, którzy odpowiadają za dokumentów. Dlatego kompromi- głoszone przez burmistrza Alek- się z powierzonych im zadań. wszystkim służyć mieszkańcom przyszłość Polski. O resztę zadba- sem będzie nadanie ul. Bohaterów sandra Ferensa. Kolejna sesja Rady Warto jednak pamiętać, że każdy radą i pomagać w rozwiąśzywaniu my sami. Getta nazwy „ul. Stare Nalewki”. Dzielnicy Śródmieście odbędzie się z członków wspólnoty jest sobie rów- problemów. Rozmawiał Jakub Leduchowski Zakładający taką właśnie zmianę w drugiej połowie listopada br. n

ZARZĄD DZIELNICY

Nie uległ zmianie zakres obowiąz- mi Komunalnymi, Wydział Działal- ków zastępcy burmistrza Magda- ności Gospodarczej i Zezwoleń, Wy- Kompetencyjna korekta leny Wojciechowskiej. Nadzoruje dział Zamówień Publicznych oraz pracę Wydziału Zasobów Lokalo- Wydział Informatyki. Zarząd Dzielnicy Śródmieście zdecydował o zmianie w zakresie nadzoru wych, Wydziału Obsługi Mieszkań- Te same co wcześniej komórki nad wydziałami urzędu dzielnicy oraz koordynacji pracy jednostek organizacyjnych. ców, Wydziału Ochrony Środowiska, i jednostki pozostały w bezpośred- Wydziału Sportu i Spraw Społecz- nim nadzorze i koordynacji burmi- y skupić pokrewne obszary Architektury i Budownictwa oraz ko- -Gospodarczy. One również tworzą nych, a także koordynuje współpracę strza dzielnicy Aleksandra Ferensa. Bw jednym pionie, nadzór nad ordynuje współpracę z Zakładem Go- blok o pokrewnych zadaniach. Poza z Delegaturą Biura Administracji Są to: Wydział Budżetowo-Księgo- Wydziałem Nieruchomości będzie spodarowania Nieruchomościami. tym będzie koordynował współpracę i Spraw Obywatelskich, Ośrodkiem wy, Wydział Organizacyjny, Wydział pełnił zastępca burmistrza Tomasz Zastępca burmistrza Paweł Mar- z Delegaturą Biura Bezpieczeństwa Sportu i Rekreacji oraz Centrum Po- Prawny, Wydział Kultury i Promo- Bratek, który określa zadania mery- tofel oprócz Wydziału Oświaty i Zarządzania Kryzysowego, a także, mocy Społecznej. cji, Dom Kultury „Śródmieście” oraz toryczne i nadzoruje także Wydział i Funduszy Europejskich oraz Wy- jak dotychczas, z Dzielnicowym Biu- W pionie zastępcy burmistrza Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Obrotu Nieruchomościami, Wydział działu Inwestycji będzie także nad- rem Finansów Oświaty oraz Zarzą- Wojciecha Matyjasiaka znajdują się: Śródmieście. Wspólnot Mieszkaniowych, Wydział zorował Wydział Administracyjno- dem Terenów Publicznych. Wydział Gospodarowania Odpada- JL 4 LISTOPAD 2019

WYBORY DO SEJMU I SENATU RP Stolica poszła na rekord

To był historyczny moment. W wyborach do Sejmu i Senatu RP, które odbyły się 13 października br., głos oddało ponad milion mieszkańców stolicy, a frekwencja wyniosła aż 77,07 proc. Śródmieście do rekordu dołożyło swoją cegiełkę. Frekwencja w dzielnicy sięgnęła 74,70 proc.

ak wynika z danych Pań- dawa-Błońska, Katarzyna Lubnauer, stwowej Komisji Wybor- Katarzyna Piekarska, Dariusz Rosati, Jczej, w Śródmieściu z bli- Michał Szczerba i Urszula Zielińska. sko 92 tys. osób uprawnionych do PiS będą w Sejmie reprezentować: głosowania karty do urn wrzuciło Małgorzata Gosiewska, Jarosław Ka- aż 68 398 mieszkańców dzielnicy. czyński, Sebastian Kaleta, Mariusz Wśród śródmiejskich obwodowych Kamiński, Jarosław Krajewski oraz komisji wyborczych szczególnym Paweł Lisiecki. Z ramienia SLD na osiągnięciem może się pochwalić Wiejskiej zobaczymy: Magdalenę komisja nr 1103, mieszcząca się Biejat, Adriana Zandberga i Annę w Szpitalu Klinicznym im. Księż- Marię Żukowską. Przedstawicielem nej Anny Mazowieckiej przy ul. Ka- Konfederacji w Sejmie będzie Janusz rowej 2. Tam zanotowano 100-proc. Korwin-Mike, a PSL – Władysław Teo- frekwencję (57 osób uprawnionych fil Bartoszewski. do głosowania). Podziękowania na- Indywidualnie najwyższy wynik leżą się głosującym, członkom ko- w wyborach do Sejmu RP osiągnę- misji i personelowi medycznemu, ła Małgorzata Kidawa-Błońska z KO, który jak widać ma sukcesy nie tylko na którą zagłosowało ponad 416 tys. w leczeniu, ale także w budowie spo- osób. Drugi był Jarosław Kaczyński łeczeństwa obywatelskiego. Brawo! z PiS – prawie 249 tys. osób, a trzeci – Wysoką frekwencję należy odnoto- Adrian Zandberg z SLD, z poparciem wać także w komisjach: nr 20, zloka- blisko 141 tys. wyborców. lizowanej w Pałacu Kultury i Nauki przy pl. Defilad 1 – 87,67 proc. (gło- Czworo senatorów sowało 2579 osób z 2935 uprawnio- W sejmowych ławach zasiądzie dwudziestu posłów wybranych przez mieszkańców Warszawy W wyborach do Senatu obszar War- nych), nr 1, mieszczącej się w Zespole szawy został podzielony na cztery Szkół Licealnych i Ekonomicznych dużą mobilizację. Ponadto War- nasze głosy i jak dużo od nich zale- odpowiednio: Koalicja Obywatelska okręgi. W Okręgu Wyborczym nr nr 1 przy ul. Stawki 10 – 84,52 proc. szawa przed wyborami do Sejmu ży – mówił po ogłoszeniu wyników – 42,05 proc. głosów, Prawo i Spra- 42 (obejmującym: Pragę-Południe, (1881 osób z 2210 uprawnionych) oraz i Senatu RP, wspólnie z innymi Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. wiedliwość – 27,49 proc., Sojusz Le- Pragę-Północ, Rembertów, Targówek sąsiedniej nr 2, w Zespole Szkół Poli- samorządami, podjęła wyzwanie Warszawy. wicy Demokratycznej – 18,19 proc., i Wesołą) zwyciężył Marek Borow- graficznych przy ul. Stawki 14 – 83,10 organizacji pozarządowej Akcja 13 października br. Polacy wy- Konfederacja Wolność i Niepod- ski. W OW nr 43 (Mokotów, Ursynów, proc. (1436 z 1728 uprawnionych). Apel Demokracja #IdziemyNaRekord- bierali 460 posłów na Sejm RP ległość – 7,51 proc. i Polskie Stron- Wawer i Wilanów) najwięcej głosów burmistrza Śródmieścia Aleksandra 60procent. Dzięki temu padł histo- oraz 100 senatorów. W okręgu nr nictwo Ludowe – 4,75 proc. Takie otrzymała Barbara Borys-Damięcka. Ferensa o udział w głosowaniu przy- ryczny rekord. 19, obejmującym miasto stołeczne wyniki przełożyły się na dziewięć W OW nr 44 (Białołęka, Bielany, Śród- niósł efekt. – W ubiegłorocznych wyborach Warszawę oraz obywateli polskich mandatów poselskich dla KO, sześć mieście i Żoliborz) wybrany został samorządowych frekwencja w War- mieszkających lub przebywających dla PiS, trzy dla SLD oraz po jednym Kazimierz Ujazdowski. Natomiast Duża mobilizacja szawie wyniosła prawie 67 proc., w czasie wyborów poza granicami dla Konfederacji i PSL. w OW nr 45 (Bemowo, Ochota, Ur- Mieszkańcy Warszawy wyraźnie w tegorocznych aż 77,07 proc. Wspól- naszego kraju, wybieranych było W ławach poselskich zasiądą z KO: sus, Włochy i Wola) wygrał Aleksan- zdali sobie sprawę z wagi tych wy- nie z mieszkańcami stolicy pokaza- 20 posłów z pięciu komitetów wy- Joanna Fabisiak, Aleksandra Gajew- der Pociej. borów. W całej stolicy widać było liśmy, że rozumiemy, jak ważne są borczych, które w stolicy zdobyły ska, Klaudia Jachira, Małgorzata Ki- Jacek Dzierżanowski

ZMIANY W RADZIE M.ST. WARSZAWY Troje radnych zasiądzie w poselskich ławach

W październikowych wyborach do Sejmu RP startowało skał 17 459 głosów. Był to trzeci 14 przedstawicieli Rady m.st. Warszawy. Mieszkańcy stolicy wynik PiS w Warszawie. Odcho- zadecydowali, że w poselskich ławach zasiądzie troje z nich: dząc, swoje miejsce w Radzie m.st. Warszawy odda Piotrowi Szyszce, Aleksandra Gajewska (Koalicja Obywatelska), Sebastian który był już stołecznym radnym Kaleta (Prawo i Sprawiedliwość) oraz Jacek Ozdoba (Prawo w latach 2010-18 r. W przypadku i Sprawiedliwość). jego odmowy miejsce Sebastiana Kalety zajmie Oskar Hejka. godnie z prawem radni mie- r 30-letnia Aleksandra Gajewska r 28-letni Jacek Ozdoba w wy- li 14 dni od dnia ogłoszenia w październikowych wyborach borach do Sejmu RP startował Zwyników, żeby zadecydo- do Sejmu RP zdobyła 10 228 gło- z okręgu płockiego, gdzie zdobył wać, czy przenoszą się do Sejmu, czy sów, co było piątym wynikiem 17 873 głosów. Przyjmując man- zostają w Radzie m.st. Warszawy. jej komitetu wyborczego w War- dat posła na Sejm, odda miejsce Wszyscy wybrali pierwsze rozwią- szawie. W samorządzie pracuje w Radzie m.st. Warszawy Seba- zanie. Teraz na ich miejsca zostaną od ponad ośmiu lat. W czerwcu Aleksandra Gajewska przenosi się z Rady m.st. Warszawy do Sejmu RP stianowi Kędzierskiemu, byłemu powołane osoby, które w wyborach 2019 r. została wybrana na sta- dzielnicowemu radnemu z Pra- samorządowych 2018 r. startowały nowisko wiceprzewodniczącej się na ul. Wiejską, odda miejsce mówi, do Rady wejdzie Andrzej gi-Północ. W przypadku odmowy z tej samej listy wyborczej, co posło- Rady m.st. Warszawy. Teraz gło- w Radzie Warszawy kolejnej oso- Woźniak. jego miejsce zajmie Katarzyna wie elekci i zdobyli kolejny najwyż- sami mieszkańców stolicy otrzy- bie na liście Ursynów/Wilanów, r 30-letni Sebastian Kaleta w paź- Jasińska. szy wynik w danym rejonie. mała mandat posła. Przenosząc czyli Renacie Królak. Jeśli ona od- dziernikowych wyborach uzy- JDZ LISTOPAD 2019 5

OŚWIATA DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ Wsparcie dla szkół

Śródmieście jest najaktywniejszą warszawską dzielnicą w pozyskiwaniu wsparcia z Unii Europejskiej. Na początku roku szkolnego 2019/2020 placówki edukacyjne biorące udział w projekcie „Szkoła badaczy” otrzymały m.in. sprzęt komputerowy o wartości 453 tys. zł. W sumie Śródmieście uzyskało dofinansowanie już dla 7 projektów unijnych o łącznej wartości ponad 9 mln zł.

ostatnim czasie w ra- lice multimedialne, tablety, w efekcie powiedzialny w dzielnicy za edukację mach projektu „Szkoła czego uczniowie są bardziej zainte- oraz fundusze europejskie. Wbadaczy” dla uczniów resowani nauką, ponieważ lekcje są Poza sprzętem komputerowym Zespołu Szkół nr 22, LXXV Liceum bardziej atrakcyjne – zauważa Boże- projekt „Szkoła badaczy” pozwolił Ogólnokształcącego, Zespołu Szkół na Grzelewska. sfinansować także m.in. zakup: po- Nauczyciele nagrodzeni przez prezydenta m.st. Warszawy Rafała Trzaskowskiego Architektoniczno-Budowlanych Pozytywne rezultaty projektu mocy dydaktycznych do realizacji i Licealnych, Szkół Podstawowych „Szkoła badaczy” dostrzegane są zajęć szkolnych metodą ekspery- nr 1, nr 12, nr 34 oraz nr 220 zaku- także w Szkole Podstawowej nr 34. mentu o wartości ponad 200 tys. zł Nagrody za wybitne piono: – Zajęcia kształtują u dzieci umie- oraz 23 sztuk tablic interaktywnych r 156 laptopów z oprogramowaniem, jętności przydatne i ułatwiające z projektorami o wartości ponad 100 r 117 tabletów, w przyszłości funkcjonowanie na tys. zł. – Odejście od standardowej, osiągnięcia r 7 komputerów Apple iMac, rynku pracy. Wartością dodaną pro- czasem szablonowej formy prowa- r profesjonalną drukarkę 3D wraz jektu jest także integracja uczniów dzenia lekcji i zastąpienie jej inno- Z okazji Dnia Edukacji Narodowej władze dzielnicy z materiałami eksploatacyjnymi. pochodzących z różnych zespołów wacyjnymi rozwiązaniami z zakre- Projekt „Szkoła badaczy” ma kom- klasowych – twierdzi Małgorzata su interaktywnych technologii oraz Śródmieście złożyły życzenia i wręczyły nagrody pleksowy charakter, prócz zakupu Okieńczyc, nauczycielka prowadzą- pracą w oparciu o eksperyment jest wyróżnionym dyrektorom, nauczycielom i wychowawcom. pomocy i sprzętu komputerowego ca zajęcia w ramach projektu „Szkoła celem nadrzędnym naszego pro- Uroczystość odbyła się 26 września br. w Teatrze pozwala na sfinansowanie wielu róż- badaczy”. – Zajęcia spotkały się z po- jektu – podkreśla Paweł Martofel. Palladium. norodnych zajęć dla uczniów. zytywnym odbiorem nie tylko ze stro- – Warto także dodać, że dzięki pro- – Działania projektowe poszerza- ny dzieci i nauczycieli, ale również ro- jektowi „Szkoła badaczy” całkowicie wydarzeniu wziął stawili w trakcie dziesięciu lat funk- ją ofertę naszej szkoły. Dzięki nim dziców. Dostrzegamy, że oczekiwania zmodernizujemy 7 pracowni szkol- udział burmistrz Śród- cjonowania teatru. uczniowie biorą udział w zajęciach opiekunów wciąż rosną, a uczestni- nych, wyposażając je kompleksowo Wmieścia Aleksander Nagrody stołecznym nauczycie- wyrównawczych i rozwijających. ctwo w projekcie staje się odpowie- w innowacyjne rozwiązania do na- Ferens, w towarzystwie swego lom, w tym także śródmiejskim, To z kolei sprawia, że osiągają lep- dzią na ich własne postulaty – dodaje. uki języków obcych na miarę XXI zastępcy Pawła Martofla oraz Łu- przyznał również Prezydent m.st. sze wyniki z egzaminów matural- Projekt „Szkoła badaczy” ma rów- wieku – dodaje. kasza Kasprzaka, naczelnika Wy- Warszawy. Uroczystość odbyła nych, a nasza placówka zyskała aż nież wsparcie władz Śródmieścia. „Szkoła badaczy”, dzięki dofinan- działu Oświaty i Funduszy Euro- się 15 października br. na Zamku 23. pozycję w ogólnopolskim rankin- – Ostatnie miesiące były dla nas sowaniu ze środków Unii Europej- pejskich. Łącznie nagrodami bur- Królewskim. Renata Kaznowska, gu „Perspektyw”. Co więcej, Techni- bardzo pracowite. Mając na uwadze skiej, umożliwiła doposażenie śród- mistrza zostało uhonorowanych zastępca prezydenta m.st. War- kum Elektryczno-Elektroniczne nr 1 prowadzone projekty unijne, a także miejskich szkół w sprzęt i pomoce 52 nauczycieli. szawy oraz Joanna Gospodarczyk, otrzymało tytuł Złotego Technikum zapotrzebowanie wynikające z refor- o wartości ponad 1,1 mln zł. Projekt Uroczystość zwieńczył program dyrektor Biura Edukacji wręczyły – mówi Bożena Grzelewska, dyrek- my edukacji i przyjęcie do szkół tzw. jest współfinansowany przez Unię artystyczny przygotowany pod kie- nagrody dziewięciu nauczycielom tor Zespół Szkół Nr 22 im. Emiliana „podwójnego rocznika”, latem zinten- Europejską ze środków Europejskiego runkiem Honoraty Waszkiewicz, dy- z dzielnicy Śródmieście za wybitne Konopczyńskiego. syfikowaliśmy starania, aby na po- Funduszu Społecznego w ramach Osi rektor Młodzieżowego Domu Kultury osiągnięcia w pracy dydaktyczno- Oprócz poprawy pozycji szkoły czątku roku szkolnego 2019/2020 wy- Priorytetowej X Edukacja dla rozwo- im. Wł. Broniewskiego przy ul. Ła- -wychowawczej. w ogólnopolskich rankingach pro- posażyć nasze placówki w niezbędne ju regionu Regionalnego Programu zienkowskiej. Wystąpili w nim artyści Wszystkim nagrodzonym ser- jekt pozwolił także na poszerzenie pomoce naukowe i sprzęt kompu- Operacyjnego Województwa Mazo- Śródmiejskiego Teatru Muzycznego. decznie gratulujemy i życzymy suk- bazy technicznej szkoły. – Sale zo- terowy – zapewnia Paweł Martofel, wieckiego na lata 2014-2020. Soliści oraz zespół przedstawili naj- cesów w życiu prywatnym oraz za- stały wyposażone w komputery, tab- zastępca burmistrza Śródmieścia, od- Damian Sadza lepsze przeboje z musicali, które wy- wodowym. JL

INWESTYCJE Aula odzyskała dawny blask Zabytkowa aula w II Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana wają się wszystkie najważniejsze wydarzenia. Batorego, której renowacja właśnie się zakończyła, wygląda teraz Renowacja rozpoczęła się w 2015 r. jak w czasach swej świetności, czyli przed II wojną światową. i była prowadzona etapami do roku bieżącego. Sfinansowana została ze mach przy ul. Myśliwie- sowane do najnowszych potrzeb środków dzielnicy Śródmieście, pry- ckiej dla ówczesnego szkolnych”. watnych darczyńców oraz składek Ggimnazjum im. Stefana Jednym z pomieszczeń, które rodziców i absolwentów. Uroczyste Batorego, zaprojektowany przez wyglądem przypominało wnętrza oddanie auli do użytku, połączone prof. Tadeusza Tołwińskiego, zbu- nobliwych angielskich college’ów, z 95. rocznicą rozpoczęcia naucza- dowany został w pierwszych latach była aula. Niestety, w czasie Powsta- nia w budynku przy ul. Myśliwieckiej po odzyskaniu przez Polskę nie- nia Warszawskiego wraz z całym oraz finałem 100. jubileuszu istnie- podległości. Zajęcie dydaktyczne budynkiem uległa ona prawie cał- nia szkoły, odbyło się 15 październi- rozpoczęły się w nim w 1924 r. Rok kowitemu zniszczeniu. Odbudo- ka br. Wziął w nim udział m.in. bur- później w czasopiśmie „Architek- wana po wojnie, straciła dawny mistrz Śródmieścia Aleksander Fe- tura i Budownictwo” (nr 1/1925) bogaty wystrój. Przez kilkadziesiąt rens, który podziękował wszystkim, można było przeczytać: „Spokoj- lat przypominała Kopciuszka, które- którzy przyczynili się do przywróce- na, o wyrazie monumentalnym ar- go piękno skrywała skromna szata. nia auli dawnego blasku. Zwieńcze- chitektura, ujęta w formach naj- Znaleźli się więc tacy, którym za- niem uroczystości był koncert forte- prostszych, posiada wybitne pięt- marzyło się przywrócenie dawnej pianowy, podczas którego zabrzmiały no gmachu szkolnego. Wnętrza są świetności pomieszczeniu, które Aula w II Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Batorego znowu wygląda preludia Fryderyka Chopina. opracowane starannie i przysto- jest sercem szkoły, w którym odby- jak w czasach swej świetności Jakub Leduchowski 6 LISTOPAD 2019

OCHRONA ŚRODOWISKA BUDŻET OBYWATELSKI Czyste powietrze to nasz priorytet

Warszawa została jednym z sygnatariuszy deklaracji „Clean Air Cities: Our Commitment to Healthy Air for Every Citizen”. Dokument został przyjęty w październiku br. w Kopenhadze podczas światowego szczytu burmistrzów i prezydentów miast należących do C40 – organizacji, która skupia 94 metropolie współpracujące na rzecz ochrony klimatu.

anieczyszczenie powie- krajowe, tak aby cele prowadziły do trza to jeden z najwięk- osiągnięcia wytycznych Światowej Zszych problemów polskich Organizacji Zdrowia (ang. World He- Więcej zieleni miast. Warszawa, jako stolica, staje alth Organisation, WHO), odnoszą- w pierwszym szeregu walki o czyste cych się poziomów substancji w po- Na skwerze Oleandrów pojawiły się nowe drzewa powietrze. W ciągu trzech najbliż- wietrzu w zakresie pyłów drobnych, i krzewy. Ich zadanie? Oczyszczanie powietrza i pomoc szych lat będziemy realizować am- dwutlenku azotu, ozonu, i dwutlen- w walce ze smogiem w Śródmieściu. bitny plan likwidacji wszystkich ku siarki; pieców na paliwa stałe. Inwestu- r wdrożenia do 2025 r. nowych poli- ola roślin w mieście jest nie zwyciężył projekt „Lepsze powietrze jemy w rozwój transportu publicz- tyk i programów, które określą głów- Rdo przecenienia. Zieleń po- na Śródmieściu – posadźmy rośliny nego: metra, tramwajów, elektryfi- ne, podlegające ich kontroli, przyczy- prawia estetykę naszego najbliż- zmniejszające smog”. Projekt, który kację taboru autobusowego i infra- ny zanieczyszczenia powietrza; szego otoczenia, a do tego sprzyja zakładał nowe nasadzenia na skwerze strukturę rowerową. Jestem szczęś- r corocznej publikacji raportów rekreacji i wypoczynkowi. Podczas Oleandrów (leżącym pomiędzy bu- liwy, że wraz z innymi miastami na temat postępów w redukcji za- upałów istotnie obniża temperaturę dynkami stojącymi przy ul. Marszał- z Europy i ze świata będziemy mogli nieczyszczeń powietrza w odnie- w okolicy. Teraz, w okresie jesien- kowskiej, Zoli, Polnej i Oleandrów), dzielić się doświadczeniami i roz- Rafał Trzaskowski, prezydent sieniu do celów i przyjętych zo- no-zimowym, najważniejsza będzie zdobył łącznie 630 głosów. wiązaniami, dzięki którym uwol- m.st. Warszawy przemawia bowiązań; jednak inna jej funkcja – a miano- W ramach realizacji projektu śród- nimy nasze miasta od smogu – za- podczas szczytu w Kopenhadze r ustanowienia i rozwijania wia- wicie poprawa jakości powietrza. miejski Zakład Gospodarowania Nie- pewnia Rafał Trzaskowski, prezy- rygodnego systemu monitoringu Rośliny produkują tlen, pochłania- ruchomościami posadził na skwerze dent m.st. Warszawy, który osobi- przez redukcję emisji CO2), zobowią- jakości powietrza na terenie miast ją dwutlenek węgla i toksyny oraz Oleandrów rośliny zimozielone, czyli ście uczestniczył w ceremonii przy- zali się do podjęcia zdecydowanych oraz wspierania badań dotyczących oczyszczają powietrze z pyłów. Ma 3 świerki serbskie i 200 trzmielin jęcia deklaracji w Kopenhadze. działań na rzecz poprawy jakości po- wpływu zanieczyszczeń na zdrowie to duże znaczenie w zapobieganiu Fortune’a. Nasadzenia uzupełnione Sygnatariusze deklaracji, kierując wietrza, w tym m.in. do: mieszkańców. powstawania smogu. zostały paprociami i funkiami (w su- się wytycznymi Porozumienia Pa- r ustanowienia, w ciągu dwóch lat, Włodarze miast podpisujący ko- O tym, że zieleń jest naszym sprzy- mie 70 sztuk). Rośliny tworzą okrągłe ryskiego (ogólnoświatowego planu poziomów bazowych i ambitnych penhaską deklarację wskazali jako mierzeńcem w walce ze smogiem, klomby wokół drzew. Łączny koszt działania, obejmującego zobowiąza- celów redukcyjnych obejmujących cel osiągnięcie do 2030 r. najwyż- wiedzą doskonale mieszkańcy Śród- realizacji projektu wyniósł niemal nie do powstrzymania zmian klimatu zanieczyszczenia powietrza, które szych standardów jakości powietrza mieścia. To dzięki ich głosom w bu- 19,8 tys. zł. i wzrostu temperatury na Ziemi po- spełniają lub przekraczają normy zalecanych przez WHO. JDZ dżecie obywatelskim na rok 2019 Agnieszka Mróz

DLA MIESZKAŃCÓW Weź dotacje, zlikwiduj kopciucha Stolica wprowadziła nowy system dotacji Najbardziej atrakcyjna suma dotacji przewidziana jest na 2019 do ekologicznego ogrzewania domów. Wyższa kwota i 2020 r. Później, w 2021 r., kwota wsparcia inwestycji w budynkach wielorodzinnych, będzie zmniejszona do 90 proc., dodatki na odnawialne źródła energii i dofinansowanie a w roku 2022 – do 70 proc. To moty- dostępne cały rok – to tylko kilka zmian w uchwale, wowanie mieszkańców Warszawy do jak najszybszej decyzji o likwi- którą 26 września br. przyjęli warszawscy radni. dacji kopciucha. Wszyscy zainte- resowani uzyskaniem finansowe- sunięcie z Warszawy tzw. wzrosła z 7 tys. zł do 12 tys. zł. Teraz go wsparcia na ekologiczne formy kopciuchów to główny ele- kolejną zachętą dla mieszkańców do- ogrzewania mogą złożyć wniosek Ument walki ze smogiem. mów jednorodzinnych, którzy zdecy- w swoim urzędzie dzielnicy. By zmobilizować mieszkańców, pro- dują się m.in. na podłączenie do sieci ponujemy znacząco wyższe dotacje gazowej, będzie dodatkowe 10 tys. zł Większy budżet do likwidacji starych kotłów na eko- na nową lub modernizowaną insta- Stolica przeznaczy rekordową su- logiczne źródła ciepła. Ułatwiliśmy lację grzewczą. Na jeszcze lepsze wa- Smog nad Warszawą mę pieniędzy na program walki ze też proces składania wniosków. Na runki będą mogły liczyć osoby, które smogiem. Tylko w 2020 r. budżet na zmianach skorzystamy wszyscy – bo chcą korzystać z ciepła sieciowego – budynku wielorodzinnego do sieci kopciucha odnawialnymi źród- te przedsięwzięcia sięga 55,3 mln zł, wszyscy odczujemy poprawę jakości dofinansowanie może wynieść aż 40 gazowej – do 80 tys. zł (obecnie jest łami energii, czyli tzw. „zielonym a w kolejnych dwóch latach – łącznie powietrza – mówi Rafał Trzaskowski, tys. zł. Z kolei zdecydowani na zastą- to 15 tys. zł); do sieci ciepłowniczej ciepłem”. Nieco mniej korzystne 210 mln zł. W planie inwestycyjnym prezydent stolicy. pienie kopciucha gruntową pompą – do 90 tys. zł (obecnie 20 tys. zł); będzie podłączenie budynku do przewidziane są m.in. dotacje na li- ciepła mają szansę nawet na 50 tys. instalację gruntowej pompy ciepła miejskiej sieci ciepłowniczej, a na kwidację starych pieców, przyłącze- Dodatkowa zachęta zł wsparcia od miasta. – do 100 tys. zł (obecnie można uzy- końcu sieci gazowej. Stolica nie nie kolejnych budynków do miej- Od marca 2019 r. warszawiacy mogą Zarządzający budynkami wie- skać do 40 tys. zł). wspiera finansowo montowania skiej sieci ciepłowniczej i gazowej, uzyskać wyższą dotację na likwidację lorodzinnymi również otrzymają nowych pieców na paliwo stałe modernizację oświetlenia oraz do- kopciucha, przy czym wysokość do- wyższe kwoty dopłat do ekoinwe- Liczy się ekologia (np. na pellet), ponieważ ulatują- finansowywanie odnawialnych źró- tacji zostanie dostosowana do rodza- stycji. Nowa uchwała proponuje Najwyższe dotacje miasto udzie- cy z nich dym zanieczyszcza śro- deł energii (OZE). ju budynku i skali inwestycji. Kwota zwiększenie dotacji na podłączenie li mieszkańcom zastępującym dowisko. Jacek Dzierżanowski LISTOPAD 2019 7

OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO DLA PRZEDSIĘBIORCÓW Stare Miasto Wspieramy coraz piękniejsze rzemieślników Dzielnica Śródmieście realizuje program wsparcia rzemieślników. Dzięki niemu przedsiębiorcy mają Dzięki wspólnym staraniom władz dzielnicy Śródmieście oraz zarządów wspólnot możliwość najmu komunalnych lokali użytkowych mieszkaniowych do końca obecnego roku osiem kamienic usytuowanych w rejonie na preferencyjnych warunkach. Nie muszą już warszawskiej Starówki zyska nowe oblicze. Środki finansowe na wykonanie remontów konkurować o stawki z przedstawicielami bardziej budynków uzyskano z dotacji Stołecznego Konserwatora Zabytków. dochodowych branż – np. gastronomicznej czy bankowej.

arszawskie Stare runku północnym, po myśl postanowień Tylko w latach 2017-2019 zorganizo- Miasto to perła czym zakręca do ulicy obowiązującej obecnie wano 15 takich konkursów. W efekcie Ww koronie stoli- Nowomiejskiej. Ma ok. Wuchwały Zarządu Dziel- dobrej współpracy rzemieślników ze cy. Punkt obowiązkowy wy- 150 m długości. Swo- nicy Śródmieście nr 9609/17 z 22 listo- śródmiejskimi władzami wielu przed- cieczek z całego świata. Tutaj je początki ulica miała pada 2017 r., rodzaje usług rzemieśl- siębiorcom został obniżony czynsz. znajdują się najbardziej zna- w okresie lokacji Stare- niczych pożądanych na terenie Dziel- W niektórych przypadkach, po we- ne polskie zabytki z Zamkiem go Miasta na przełomie nicy Śródmieście m.st. Warszawy sta- ryfikacji sytuacji finansowej najem- Królewskim, Barbakanem XIII i XIV w. Wówczas nowią: usługi ślusarskie, kowalskie, ców, stawki zostały zmniejszone bli- i Katedrą św. Jana Chrzcicie- zajmowała również tę stolarskie, tapicerskie, krawieckie, sko o połowę. Jednocześnie na po- la na czele. To również miej- część ul. Nowomiejskiej, zegarmistrzowskie, szklarstwo, wi- siedzeniu Zarządu Dzielnicy Śród- sce, w którym prężnie działają przez którą przechodzi trażownictwo, kilimiarstwo, repasacja mieście 6 czerwca 2018 r. ustalono zarządy wspólnot mieszka- się na Rynek Staromiej- pończoch, usługi w zakresie gorseciar- zasady obniżek dla wszystkim tych niowych. Właśnie dzięki ich ski. Takie połączenie ze stwa, czapnictwo i kapelusznictwo rzemieślników, którzy mają stawki współpracy z władzami Śród- stroną północną rynku męskie, modniarstwo, cerowanie i na- powyżej 40 zł/m2 netto. Nowe stawki

mieścia, a także dofinanso- Mieszkaniowa Wspólnota Staromiejska Fot. i kształt uzależniony od prawa odzieży, cholewkarstwo, szew- dla twórców nie będą zaś wyższe niż waniu z dotacji Stołecznego Odnowione kamienice przy ul. Krzywe Koło obwarowań obronnych stwo miarowe, szewstwo ortopedycz- 60 zł/m2 netto. Konserwatora Zabytków ka- stało się przyczynkiem ne i szewstwo naprawkowe, rymar- Elementem programu wsparcia mienice na Starym Mieście z każdym zewnętrzny. Przeprowadziła także do nadania nazwy Krzywe Koło stwo i kaletnictwo, rękawicznictwo, są też indywidualne rozmowy z rze- miesiącem stają się piękniejsze. wymianę m.in. instalacji wodno- (Curvae Rotae, Crzive Colo). Właś- usługi w zakresie introligatorstwa, mieślnikami, podczas których przed- W ostatnim czasie wyglądu nabrały -kanalizacyjnej, doposażyła lokale nie tutaj ok. 1350 r. stanął pierwszy konserwacja i naprawa przedmiotów stawiciele śródmiejskiego Zakładu m.in. elewacje kamienic nr 4 i nr 6 przy w centralną ciepłą wodę, likwidu- murowany dom w Warszawie, nale- zabytkowych i artystycznych, usługi Gospodarowania Nieruchomościami ul. Krzywe Koło 2/4 i 6/6a, a wcześniej jąc jednocześnie gazowe piece ką- żący prawdopodobnie do wójta. Tu w zakresie zduństwa – dla ludności, odwiedzają przedsiębiorców w ich także przy ul. Krzywe Koło nr 8/10 oraz pielowe oraz sukcesywnie prowa- też w roku 1637 powstał pierwszy usługi w zakresie maglowania, usłu- zakładach pracy, a także szukają roz- 12/14a. Kamienice są wpisane do reje- dzi wymianę instalacji centralnego zajazd pocztowy, prawie do końca gi w zakresie kuśnierstwa, usługowy wiązań zgłaszanych problemów. stru zabytków, a część z nich posiada ogrzewania. XVII w. była główna poczta w kraju, wyrób i naprawa instrumentów mu- Niestety, nie wszystkie sprawy są piękne malowidła i sgraffita. Przed- Zarząd wspólnoty na kolejne lata a w roku 1776 mieściła się pierwsza zycznych, brązownictwo, farbowanie zależne od samorządu, np. brak ucz- stawicielem mieszkańców jest Zarząd plany ma równie ambitne. Chce do- polska sztycharnia nut muzycznych. odzieży, naprawy sprzętu domowego, niów pragnących zajmować się da- Staromiejskiej Wspólnoty Mieszka- konać remontu konserwatorskiego Przy zakolu ulicy powstała po 1379 r. RTV oraz narzędzi (z wyłączeniem sa- ną profesją w przyszłości. Mimo to niowej reprezentowany przez Wło- dachu budynku przy ul. Krzywe Ko- najwyższa z wież tworzących system lonów serwisowych), pracownie gra- rzemiosło prowadzone w komunal- dzimierza Plonkowskiego i Krzysztofa ło 6/6a i pozostałych elewacji oraz obronny Starej Warszawy – obecnie werskie, wybijanie medali, pieczęci, nych lokalach użytkowych na terenie Wojnarowskiego. To z ich inicjatywy wykonać montaż wind osobowych. taras widokowy. usługi złotnicze (z wyłączeniem sa- Śródmieścia było i jest traktowane już od 2005 r. w ww. budynkach są Szuka też wsparcia finansowego na Do końca tego roku przy pomocy lonów jubilerskich), snycerstwo, tka- w sposób szczególny. prowadzone prace remontowe i mo- umieszczenie na kamienicy Krzywe środków finansowych od Stołecz- ctwo oraz inne nietypowe usługi Nadal są również organizowane dernizacyjne. Koło nr 2 rzeźby Bazyliszka, który we- nego Konserwatora Zabytków zo- rzemieślnicze po akceptacji Zarzą- konkursy profilowane na zakłady rze- Dzięki współpracy z władzami dług znanej warszawskiej legendy staną również zakończone prace re- du Dzielnicy. mieślnicze. Obecnie trwa przyjmowa- Śródmieścia oraz środkom pozy- mieszkał właśnie w piwnicach tego montowe elewacji kamienic przy Działania podejmowane w ramach nie ofert na lokale przy ul. Polnej 22 skanym od Stołecznego Konser- domu. ul. Rynek Starego Miasta 4/6, 8 i 10, programu obejmują nie tylko obniżki oraz przy ul. Czerniakowskiej 176. watora Zabytków, a także z reklam Warto w tym miejscu przypo- Rynek Starego Miasta 26 oraz pl. Za- opłat za wynajmowane obecnie loka- Więcej informacji można uzyskać, i wynajmu pomieszczeń wspólno- mnieć, że ul. Krzywe Koło to jedna mkowy 1/13. le, ale też organizowanie profilowa- odwiedzając stronę śródmiejskiego ta założyła monitoring, wyremon- z oryginalniejszych historycznych Dorota Adamaszek-Bieńkowska nych konkursów na najem kolejnych Zakładu Gospodarowania Nierucho- towała klatki schodowe, elewacje arterii warszawskiej Starówki. Bieg- Wydział Wspólnot Mieszkaniowych lokali – z przeznaczeniem wyłącznie mościami: zgn.waw.pl. oraz fundamenty budynków i teren nie od Rynku Starego Miasta w kie- dla Dzielnicy Śródmieście na usługi rzemieślnicze. Sylwia Maciejewska

SZTUKA ULICZNA Mural Kory zostanie odnowiony W ostatnim czasie na wizerunku upamiętniającym słynną wokalistkę Korę przy ul. Nowy Świat pojawiły się nieczytelne bohomazy. Mural zostanie naprawiony, a zawiadomienie w sprawie jego zniszczenia zostało już złożone na policję.

owy Świat 18/20 to miej- Mural cieszy się wielką popular- słodawcami muralu złożył już za- sce, które szybko stało nością nie tylko wśród fanów ar- wiadomienie w tej sprawie na po- Nsię niekwestionowaną tystki i jest niemal obowiązkowym licję. Nagrania z monitoringu bez atrakcją Śródmieścia. To pod tym punktem do odwiedzenia podczas wątpienia pomogą w identyfikacji adresem, na ścianie jednego z miej- spacerów po Śródmieściu. Niestety, sprawców. W najbliższym czasie skich budynków, znajduje się wyjąt- w ostatnim czasie został zniszczo- mural czeka naprawa – nieczytel- kowy mural upamiętniający Olgę ny – oszpeciło go nielegalne graffiti. ne bohomazy zostaną zamalowane. Jackowską – Korę. Dzięki wpasowa- Działania sprawców można za- Mural z wizerunkiem Kory po- niu w otoczenie, wizerunek artystki kwalifikować jako zniszczenie wstał w ramach akcji „Kobiety na zmienia się wraz z porami roku. Ros- mienia oraz naruszenie przepisów mury”, organizowanej przez „Wyso- nący tuż obok kasztanowiec wiosną ustawy o ochronie zabytków. Śród- kie Obcasy”. Autorem projektu jest zdobi mural kwiatami, jesienią – róż- miejski Zakład Gospodarowania Bruno Althamer. nobarwnymi liśćmi. Nieruchomościami wraz z pomy- Agnieszka Mróz 8 LISTOPAD 2019

BEZPIECZEŃSTWO NA DRODZE Więcej światła dla pieszych

Dni są coraz krótsze, a na warszawskich ulicach jest coraz jaśniej. Od kilku lat stołeczny ratusz podejmuje działania mające na celu zabezpieczenie najmniej chronionych uczestników ruchu. Jedną z wielu metod są kampanie społeczne oraz doświetlanie przejść dla pieszych. Jaśniej i bezpieczniej jest już m.in. w Śródmieściu.

ajskuteczniejszą metodą gotowane przez Biuro Polityki Mo- doświetlania przejść dla bilności i Transportu Urzędu m.st. Npieszych jest wykonanie Warszawy, są również alarmujące tzw. oświetlenia dedykowanego. Jest – liczba śmiertelnych wypadków to rozwiązanie kosztowne. Wymaga z udziałem pieszych zwiększyła się także montażu dodatkowych słupów w porównaniu do ubiegłego roku. i opraw oświetleniowych, ale pieszy Dlatego też prowadzone przez ZDM podczas pokonywania jezdni jest le- działania, skierowane zarówno do piej doświetlany z boku, co bardzo kierowców i seniorów, mają na ce- poprawia jego widoczność. Opra- lu „obudzenie” obu grup. Uważność, wy tych latarni wyposażone są w ża- wzajemne zrozumienie i odpowie- rówki LED, które pozwalają uzyskać dzialność wszystkich użytkowników jaśniejsze światło przy mniejszym drogi to stan, do którego dąży stolica, zużyciu prądu. a także największe wyzwanie komu- nikacyjne. Windy i krawężniki – Przeprowadzanie audytów bez- Prace prowadzone przez stołeczny pieczeństwa, doświetlanie przejść Zarząd Dróg Miejskich idą spraw- dla pieszych, budowanie sygnaliza- nie. Nowe oświetlenie dedykowane cji świetlnych czy naprawa dróg – to zyskało już m.in. jedenaście przejść wszystko działania niezbędne dla w Śródmieściu: na skrzyżowaniach poprawy bezpieczeństwa. Funda- Zakroczymskiej z Wenedów i Szy- Doświetlone przejście w Alejach Ujazdowskich Fot. Zarząd Dróg Miejskich mentalna jest jednak zmiana świa- manowską, Królewskiej z Burschego, domości i postaw – to dzięki wrażli- E. Plater z Sienną i Twardą, Konwik- To jednak nie koniec udogodnień. Alarmujące statystyki czeństwa, wśród najczęściej wystę- wości, uwadze i odpowiedzialności torskiej z Rodala, Al. Ujazdowskich Warszawa przygotowuje i prowadzi W celu poprawy bezpieczeństwa pujących przyczyn wypadków drogo- użytkowników drogi infrastruktura z Wilczą i al. Róż oraz przy Twardej 2 również szereg innych projektów ratusz rozpoczął również kampanię wych z udziałem pieszych – seniorów miejska w pełni zyskuje na wartości i na pl. Na Rozdrożu (wjazd na Trasę poprawiających warunki ruchu pie- społeczną „Obudź się! Uwaga = ży- na warszawskich drogach – należy i zaczyna pełnić pożądaną funkcję Łazienkowską). szego, takich jak np. przebudowa pl. cie”. Jej celem jest poprawa bezpie- wymienić: nieudzielenie pierwszeń- – mówi Łukasz Puchalski, dyrektor W sumie do końca tego roku War- Na Rozdrożu, uwzględniająca win- czeństwa seniorów na warszawskich stwa na przejściu dla pieszych (60,3 Zarządu Dróg Miejskich. – To bar- szawa poprawi oświetlenie na prawie dy na przystanki autobusowe i no- drogach. Ubiegłoroczne statystyki, proc.) i nieprawidłowe cofanie pojaz- dzo ważna dla nas kampania – ubie- 400 przejściach dla pieszych i tym we przejścia dla pieszych. Ponadto opublikowane przez stołeczny Zarząd dów (16,8 proc.). Seniorzy najczęściej głoroczne statystyki ukazały ponurą samym utrzyma wysokie tempo prac w tym roku prawie 2 mln zł zostało Dróg Miejskich, pokazały, że osoby po przyczyniają się do wypadków, prze- rzeczywistość: w 2018 r. na stołecz- z poprzednich lat. Dla porównania przeznaczonych na usuwanie barier 60. roku życia to grupa najbardziej kraczając jezdnię w miejscu niedo- nych drogach aż 75 proc. ofiar śmier- w 2018 r. doświetlonych zostało 435 architektonicznych. Miejscowe re- narażona na ryzyko wypadku. Uważ- zwolonym (14 proc.). Najwięcej wy- telnych wśród pieszych stanowili se- tzw. zebr, a w 2017 r. – 337. Plan za- monty nawierzchni, krawężników ność na drodze – to jeden z funda- padków w udziałem osób starszych niorzy. O bezpieczeństwie będziemy kłada, aby z końcem bieżącego roku oraz wymiana zniszczonych elemen- mentalnych czynników mających w 2018 r. wydarzyło się w kwietniu, mogli mówić dopiero wtedy, kiedy 1250 przejść w całej Warszawie było tów infrastruktury drogowej przepro- wpływ na bezpieczeństwo. maju i październiku. będzie istniała świadomość zagro- dobrze oświetlonych i tym samym wadzone były m.in. na ul. Konwiktor- Jak wynika z przeprowadzonego Najnowsze statystyki wypadków żeń – dodaje. bezpiecznych. skiej, Bonifraterskiej i Kruczej. przez ZDM w 2018 r. audytu bezpie- z udziałem pieszych za 2019 r., przy- Jacek Dzierżanowski

DLA SENIORÓW

zonów – zajęć tań- ca towarzyskiego. Integracja Galę zakończyło barwne i rozśpie- wane widowisko i rozwój pasji pt. „Bodo café”. Aktorzy przenie- 1 października wystartowała kolejna edycja znanego i zawsze śli publiczność do wyczekiwanego programu „Śródmieście przyjazne seniorom”. czasów Eugeniu- To wyjątkowa okazja do integracji, rozwoju osobistego sza Bodo, a nie- powtarzalny na- i atrakcyjnego spędzania wolnego czasu. strój zapewniły barwne kostiumy czestnicy programu „Śród- towarzyski, an- i muzyka grana na mieście przyjazne senio- gielski, fitness, żywo. Urom” mają możliwość gimnastyka- Więcej infor- rozwoju swoich pasji, poszerzenia -taniec. Zaję- macji o progra- zainteresowań artystycznych i spo- cia odbywają mie „Śródmie- łecznych. Program jest również wy- się w Ośrod- ście przyjazne jątkową okazją do integracji i akty- ku Sportu seniorom” oraz wizacji osób starszych. i Rekreacji dla Wystartowala kolejna edycja programu „Śródmieście przyjazne seniorom” zapisach udzie- W ramach programu proponujemy Dzielnicy Śród- lają pracownicy udział w następujących zajęciach: mieście, Pałacu O tym, że senio- podczas gali inaugurującej program, śródmiejskiego Wydziału Sportu doskonalenie pływania, gimnastyka Młodzieży i Młodzie- rzy mają niesamo- która odbyła się 7 października. Na i Spraw Społecznych pod nume- pilates, tenis stołowy, informatyka, żowym Domu Kultury im. wite umiejętności arty- scenie zaprezentowali swoje umie- rami telefonów: 22 443 92 78 oraz sztuka dekoracji, malarstwo, taniec Władysława Broniewskiego. styczne, można było się przekonać jętności uczestnicy poprzednich se- 22 325 53 47. JL LISTOPAD 2019 9

NARODOWE ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI Od wielkości przez upadek do odrodzenia Polski

11 listopada obchodzimy dzień odzyskania przez Polskę niepodległości. Świętujemy bohaterstwo żołnierzy i obywateli oraz rozwagę i pragmatyzm dyplomatyczny. Lecz tego dnia, jak co roku, rodzi się również pytanie, dlaczego doszło do tego święta, czyli najpierw upadku dużego kraju w środku Europy, jakim była Rzeczypospolita Obojga Narodów?

ielkość Polski w wieku jach ościennych, a w Polsce rosną- prezydent Stanów Zjednoczonych XV i XVI osiągnęła apo- ca rola i przewaga magnaterii nad Thomas Woodrow Wilson przed- Wgeum i możemy rze- szlachtą, przy słabości elekcyjnych stawił w orędziu do Kongresu USA czywiście być dumni z tego okresu władców. Przewaga ta była wykorzy- 14-punktowy program pokojowy. Na oraz faktu bycia prawdziwym mo- stywana m.in. podczas wyboru kolej- skutek dyplomatycznych zabiegów carstwem europejskim, w którym nych królów, kiedy pojawiał się co- w 13 punkcie tego dokumentu zna- szlachetnie urodzeni mieszkańcy raz bardziej demoralizujący zwyczaj lazł się zapis o utworzeniu nieza- Rzeczypospolitej mogli czuć się kupowania szlacheckich głosów. Co wisłego państwa polskiego z dostę- wolnymi ludźmi zamieszkującymi gorsza, coraz częściej manipulowany pem do morza. Zapis ten nie był jed- państwo dostatnie, stabilne i tole- z zewnątrz. Liberum veto, czyli zasa- nak sformułowany jednoznacznie. rancyjne. Po okresie prosperity, jak da jednomyślności, nie jest mecha- W czerwcu 1918 r. premierzy Francji, to zwykle bywa, nastąpiły zmiany nizmem złym, lecz tylko wówczas, Anglii i Włoch uzupełnili niejako okoliczności, które osłabiły Polskę jeśli stosują go posłowie świadomi wcześniejszą deklarację prezydenta i zmieniły układ sił w Europie. Do dobra wspólnego. W przypadku Rze- USA i również opowiedzieli się za niekorzystnych czynników możemy czypospolitej zasada ta stała się ka- utworzeniem niepodległego Pań- zaliczyć trzy fakty. rykaturą, za sprawą upadku wśród stwa Polskiego. szlachty obywatelskich cnót. W sierpniu tego samego roku rząd Droga na dno Momentem ostatecznym, który sowiecki anulował wszystkie układy Pierwszy z nich to kryzys gospodarki pchnął Polskę ku katastrofie, oka- rozbiorowe Polski dokonane przez folwarczno-pańszczyźnianej w wy- zał się rok 1697 i wybór na króla Pol- Rosję. To posunięcie rozwiązywało niku rewolucji agrarnej, co dopro- ski saskiego Wettyna – Augusta II dotychczasowe rozterki zachodnich wadziło do błędnych decyzji pol- Mocnego, który zawarł sojusz z Rosją państw, które długo traktowały spra- skiej szlachty, która spadek docho- i wciągnął Rzeczpospolitą w wojnę wę polską, jako wewnętrzną kwestię dów rekompensowała sobie poprzez ze Szwecją. Co gorsza, toczył ją na na- rosyjskiego sojusznika. W paździer- zwiększanie obowiązków pańszczyź- szych terenach, doprowadzając kraj niku 1918 r., w wyniku klęsk na Bał- nianych, czyli wyzysk ponad mia- do ruiny. Jakby tego było mało, po kanach, nastąpił rozpad Austro-Wę- rę. Czynnik drugi to długość granic, pokonaniu Szwecji wojska rosyjskie gier. 9 listopada wybuchła rewolucja na których obronę Polska miała coraz zostały w Polsce. To doprowadziło Józef Piłsudski to symbol odzyskania przez Polskę Niepodległości po 123 latach w Niemczech. Od tego momentu sy- mniej sił wojskowych, jak i środków w 1717 r. do tragicznego w skutkach zaborów tuacja potoczyła się błyskawicznie. ekonomicznych, bo skarb państwa Sejmu Niemego, na którym pod groź- Wieczorem 10 listopada 1918 r. topniał w wyniku stałych i krwawych bą użycia siły przez Rosjan uchwa- ła się toczona wojna domowa (tzw. wymazany z mapy świata. Było to wy- z twierdzy magdeburskiej spe- wojen prowadzonych w XVII w. ze lono ograniczenie armii polskiej do konfederacja barska). darzenie niemające wcześniej pre- cjalnym pociągiem do Warszawy Szwecją, Rosją, Turcją oraz Kozaka- 24 tys. żołnierzy. Odtąd Rosja, Prusy Drugi rozbiór był konsekwencją cedensu. Jedynym państwem, któ- przyjechał Józef Piłsudski – do- mi na Ukrainie. W pamięci mamy oraz Austria współpracowały w dzie- uchwalenia reformującej Polskę Kon- re oficjalnie nigdy nie uznało faktu wódca pierwszej polskiej formacji zwycięskie bitwy pod Kircholmem, le utrzymywania w Rzeczypospolitej stytucji 3 maja w 1791 r. Rosja natych- zniknięcia Polski z mapy świata, było wojskowej XX w. – Legionów Pol- Kłuszynem i Wiedniem, lecz przede anarchii i przeciwdziałania odro- miast zorganizowała grono zdrajców, Imperium Osmańskie. Legenda gło- skich, które bohatersko walczyły na wszystkim należy mówić o nikłych dzeniu państwa, wybierając kolejno którzy zawarli konfederację targowi- si, że na dworze sułtana zawsze stało frontach I wojny światowej. Wieść efektach politycznych i militarnych na tron polski Augusta III Wettyna, cką. Wysłała także do Polski potężną puste krzesło czekające na polskiego o tym fakcie wzbudziła w mieście tych zwycięstw, które de facto zruj- a następnie Stanisława Augusta Po- armię. W tych okolicznościach Stani- ambasadora, a podczas prezentacji powszechny entuzjazm. Pamiętano nowały Rzeczpospolitą. niatowskiego – faworyta rosyjskiej sław August Poniatowski przeszedł dyplomatów dworzanie niezmiennie odmowę złożenia przysięgi na wier- Pod koniec XVII w. Polska była carycy Katarzyny Wielkiej. na stronę targowiczan. Tym samym, recytowali formułkę: „Poseł Lechista- ność cesarzowi Wilhelmowi II przez cieniem dawnej potęgi, przy jedno- pomimo wielu zasług na polu kul- nu jeszcze nie przybył”. I Brygadę Legionów walczącą u boku czesnym i gwałtownym wzroście siły Piekło zaborów tury i reform, stracił i tron, i dobre W konwencji petersburskiej z 26 państw centralnych przeciwko Ro- sąsiadów. Na północy nadal istniało Kraj był coraz bardziej pogrążony imię. Klęska armii polskiej w wojnie stycznia 1797 r. zaborcy obiecywali sji. Witano Józefa Piłsudskiego jak potężne państwo szwedzkie i rodziły w wewnętrznych sporach, a szlachta, z Rosją zakończyła się II rozbiorem sobie nigdy nie dopuścić do wskrze- bohatera, który w oczach mieszkań- się silne Prusy. Na wschodzie Rosja magnateria i duchowieństwo sowi- Rzeczypospolitej w 1793 r. szenia Polski. Mimo trwającej ponad ców Warszawy urósł do symbolu nabierała wiatru w żagle. Natomiast cie opłacane przez sąsiadów bardziej Kres istnienia Polski na mapie Eu- sto lat niewoli, krwawo stłumionych niezłomnej walki z zaborcami. Już na południu austriaccy Habsburgo- dbały o własne interesy, niż zajmo- ropy nastąpił po upadku Insurekcji powstań narodowych, represji poli- w nocy rozpoczęło się rozbrajanie wie, uratowani przez Polaków od tu- wały się dobrem Polski. Wprawdzie Kościuszkowskiej. Podobno Tadeusz tycznych, nasilającej się polityki ru- warszawskiego garnizonu niemie- reckiej niewoli, szykowali się do sko- za panowania Stanisława Augusta Kościuszko, spadając z konia w trak- syfikacji i germanizacji Polacy nie ckiego. 11 listopada 1918 r. podpisany ku na swoich wybawców i sąsiadów Poniatowskiego powstał ruch odno- cie bitwy pod Maciejowicami, miał porzucili marzeń o odzyskaniu nie- został w Compiegne traktat poko- znad Wisły. Osłabienie tylko Impe- wy, mający nadzieję na wzmocnienie krzyknąć: „Finis Poloniae!” (łac. „Ko- podległości. jowy między Francją a Niemcami, rium Osmańskiego było marną po- państwa, ale wszystkie wysiłki spełz- niec Polski”). Choć to tylko legenda, kończący I wojnę światową. 14 li- ciechą dla Polski. ły na niczym. Natomiast odpowie- wyraża ona tragiczne konsekwen- Nadzieja i odrodzenie stopada Rada Regencyjna przeka- Na te dwa wyżej wymienione dzią na podejmowane przez Polaków cje klęski powstania kościuszkow- Gdy w roku 1914 wybuchła I woj- zała władzę Józefowi Piłsudskiemu, czynniki nałożył się trzeci, zależ- próby reform były kolejne rozbiory. skiego. 24 października 1795 r. Rosja, na światowa, Polska nie była głów- który już 16 listopada, jako Naczel- ny już tylko od nas samych – czyli Pierwszego z nich Rosja, Prusy i Au- Prusy i Austria podpisały akt III roz- nym tematem dla świata. Kolejne nik Państwa, zadeklarował krajom szlachecka demokracja, którą tak się stria dokonały 5 sierpnia 1772 r. na bioru Polski, a 25 listopada ostatni lata krwawych walk pozmienia- zachodnim powstanie niepodległej chlubimy. Funkcjonowała ona do- mocy traktatu, w którym zaborcy po- król Stanisław August Poniatowski ły jednak układ sił w Europie i na Polski. Urzeczywistnił się sen wielu brze jeszcze pod koniec wieku XVI, wołali się na rzekomy rozkład Polski abdykował i został deportowany do świecie. Zmienił się także stosunek pokoleń Polaków – poprzez pełną ale w XVII zaczęła nie przystawać do oraz swoje niby historyczne podsta- Petersburga. do naszych aspiracji niepodległoś- bohaterstwa i poświęcenia walkę otaczającej ją rzeczywistości. Do tego wy prawne do zajmowanych terenów. Po ponad 800 latach istnienia pań- ciowych. Przełomowy okazał się Polska narodziła się na nowo. dochodził silny absolutyzm w kra- Przyczyną bezpośrednią rozbioru sta- stwa polskiego kraj nad Wisłą został zwłaszcza rok 1918. Już w styczniu Mirosław Pawłowski 10 LISTOPAD 2019

SPACEREM PO ŚRÓDMIEŚCIU Nekropolie, które odeszły do wieczności

W Śródmieściu istniało w przeszłości ponad dwadzieścia cmentarzy. Dziś na terenie naszej dzielnicy nie został po nich prawie żaden ślad, a obelisk upamiętniający jedną z nekropolii przeniesiony został... na ul. W.H. Lindleya, na Ochotę.

ierwszy dzień listopada koja- rzy się wszystkim z szelesz- Pczącymi pod nogami liśćmi oraz kasztanami leżącymi na cmen- tarnych alejkach. Tego dnia idziemy zapalić znicze na grobach bliskich oraz wspominamy osoby, które prze- niosły się do wieczności albo, jak chce tradycja starogrecka, Charon z całym ceremoniałem odprawił przez Styks do swojej boskiej krainy. Spacerując po Powązkach czy Cmentarzu Bród- nowskim, nie zastanawiamy się nad tym, jakie czynniki determinowały lokalizację miejsc pochówku, dlaczego cmentarze nie leżą w centrum miasta oraz jaką funkcję mogą pełnić zapalo- ne świece na grobach zmarłych. Zostawianie na mogiłach płoną- cych zniczy wywodzi się z czasów z Kaplica pw. św. Barbary przedchrześcijańskich. Wtedy uwa- – materialny ślad Cmentarza Polski władze pruskie wydały zakaz żano, że oświetlenie drogi wędru- Świętokrzyskiego grzebania zmarłych w świątyniach, jącym w ciemności duchom osób na terenach przykościelnych oraz na zmarłych, aby mogły szybko dotrzeć c Obelisk przy ul. W.H. Lindleya, cmentarzach położonych w obrębie do celu, jest obowiązkiem żyjących upamiętniający cmentarz miasta. Znacznie wcześniej, bo ok. na ziemi. Światło w czasach chrześ- przy Szpitalu Dzieciątka Jezus 1745 r. misjonarze z kościoła św. Krzyża cijańskich stało się przewodnikiem przy Krakowskim Przedmieściu za- po nieskończoności oraz symbolem świątyni (w kryptach pod posadzką) nej) oraz na zboczu skarpy, poniżej grzebano z dala od siedzib ludzkich, częli starania o utworzenie nekropolii boskiej mocy i wiecznego trwania. chowano tylko dostojników Kościoła Baszty Marszałkowskiej, gdzie dzia- tak aby nie siać zgorszenia wśród położonej z dala od siedzib ludzkich Dawni Słowianie ciała swoich bli- oraz magnaterię, której wystawiano łał szpital św. Ducha, niosący pomoc pobożnych obywateli. (w rejonie obecnych ulic: Marszał- skich lub ich skremowane szczątki bogato dekorowane epitafia lub ka- ubogim oraz starcom. Z czasem przy kowskiej, Nowogrodzkiej, E. Plater chowali w ustronnych miejscach na plice grobowe. każdej nowo wybudowanej świą- Cmentarz Świętokrzyski oraz Wspólnej), która zapewniłaby polach, w lasach lub w usypanych Średniowieczna Warszawa miała tyni zakładany był cmentarz, który Rozwój miasta i wynikające zeń pochówek mieszkańcom Warszawy. kurhanach (zwanych także żalnika- w swoich granicach kilka miejsc po- stawał się miejscem spoczynku dla zwiększanie się liczby mieszkańców Początkowo Cmentarz Świętokrzy- mi). Wraz z przyjęciem przez Polskę chówku. Początkowo były to tereny zakonników, kapłanów oraz miesz- Warszawy spowodowały, że cmenta- ski, bo taką nazwę nosił, nie był po- chrztu, zgodnie z zaleceniami So- położone za prezbiterium kościoła kańców pobliskich parafii. Osoby rze położone w obrębie murów obron- pularnym miejscem grzebalnym dla boru z 1059 r., obowiązkowym miej- św. Jana, na dziedzińcu klasztor- gorszej kategorii, za które uważano nych były coraz bardziej przepełnio- mieszkańców Warszawy, ponieważ scem grzebania zmarłych stały się nym zakonu augustianów (dzisiej- heretyków, samobójców, kuglarzy, ne i stawały się realnym zagrożeniem w świadomości Polaków pokutowało przykościelne cmentarze. Wewnątrz szy kościół św. Marcina przy ul. Piw- aktorów czy ściętych przez kata, sanitarnym. Po trzecim rozbiorze przeświadczenie, że poza granicami

Dawne śródmiejskie cmentarze

r Cmentarz Świętokrzyski (ul. Wspólna) r Cmentarz przy kościele Nawiedzenia NMP, r Cmentarz „Na Koszykach” (ul. Koszykowa) należący do Sakramentek (Rynek Nowego Miasta) r Cmentarz przy Szpitalu Dzieciątka Jezus (pl. Powstańców r Cmentarz przy kościele św. Benona, Warszawy) należący do Redemptorystów (ul. Piesza) r Cmentarz przy nieistniejącym kościele św. Trójcy, należący r Cmentarz przy kościele św. Franciszka Serafickiego, do Brygidek (ul. Długa) należący do Franciszkanów (ul. Zakroczymska) r Cmentarz przy kościele św. Anny, należący do Bernardynów r Cmentarz przy kościele św. Jacka, należący (ul. Krakowskie Przedmieście) do Dominikanów (ul. Freta) r Cmentarz przy kościele Matki Boskiej Zwycięskiej, należący r Cmentarz przy kościele św. Ducha, do Dominikanów (ul. Krakowskie Przedmieście) należący do Paulinów (ul. Freta) r Cmentarz przy kościele św. Józefa, należący do Wizytek r Cmentarz przy nieistniejącym kościele (ul. Krakowskie Przedmieście) św. Jerzego (ul. Świętojerska) r Cmentarz przy kościele Wniebowzięcia NMP r Cmentarz przy kościele Narodzenia NMP, należący i św. Józefa Oblubieńca, należący do Karmelitów Bosych do Karmelitów Trzewiczkowych (al. „Solidarności”) (ul. Krakowskie Przedmieście) r Cmentarz przy kościele św. Trójcy, należący r Cmentarz przy kościele św. Krzyża, należący do księży do Trynitarzy (ul. Solec) Misjonarzy (ul. Krakowskie Przedmieście) r C mentarz przy nieistniejącym kościele św. Anny r Cmentarz przy kościele Jana Bożego, należący i św. Małgorzaty (ul. Belwederska) do Bonifratrów (na ul. Bonifraterskiej), r Cmentarz przy kościele Przemienienia Pańskiego, należący Oprócz cmentarzy katolickich miejsca pochówku do Kapucynów (ul. Miodowa) w Śródmieściu istniały dla ewangelików przy świątyni r Cmentarz przy kościele św. Antoniego Padewskiego, w al. „Solidarności” oraz kirkut przy Krakowskim Przedmieściu należący do Reformatów (ul. Senatorska) (w miejscu dzisiejszego hotelu Bristol). LISTOPAD 2019 11

SPACEREM PO ŚRÓDMIEŚCIU MIEJSCA PAMIĘCI Nekropolie, które odeszły do wieczności

miasta mogą mieć mogiły jedynie oso- wstała w 1830 r. w wyniku likwidacji by bezimienne, wyjęte spod prawa, de- kościoła pw. św. Anny i Małgorzaty generaci oraz odszczepieńcy. Dopiero oraz przylegającego doń cmentarza w 1788 r. zmieniła się sytuacja, bowiem (1818 r.), który obsługiwał teren Ujaz- biskup smoleński Gabriel Wodzyński dowa (m.in. Szpital Ujazdowski) oraz zażyczył sobie wyraźnie, aby zostać okolice Nowej Wsi (dzisiejszy rejon pochowanym na tym cmentarzu. Do ul. Nowowiejskiej). Szczątki osób po- roku 1836 miejsce spoczynku znalazło chowanych przy kościele przeniesio- tam ok. 130 000 osób, w tym m.in.: no na Cmentarz Świętokrzyski, a co Franciszek Salezy Jezierski – czołowa znaczniejsze osoby, takie jak Kazi- postać Kuźnicy Kołłątajowskiej, Hilary mierz Poniatowski (brat króla Sta- Szpilowski – architekt, Michał Sokol- nisława Augusta) czy Marcello Bac- nicki – generał czy Elżbieta Grabowska ciarelli i jego małżonka, zostały prze- – konkubina króla Stanisława Augusta niesione do krypt kościoła św. Krzyża Poniatowskiego. Od 1782 r. stoi tam ka- oraz do katedry św. Jana. plica pogrzebowa pw. św. Barbary, bę- Cmentarz „Na Koszykach” szybko dąca materialnym śladem najbardziej się zapełnił, ponieważ w latach 30. prestiżowej nekropolii Warszawy do XIX w. Warszawę kilkakrotnie na- Ławeczka poświęcona Jerzemu Janickiemu na skwerze jego imienia czasu założenia Cmentarza Powąz- wiedziły epidemie cholery, które dzie- kowskiego. siątkowały ludność miasta. Miejsce W kwietniu 1859 r., na skutek pod- wiecznego spoczynku miało staran- mywania tego terenu przez opady nie zaprojektowane aleje wysadzane Nowe pomniki i tablice atmosferyczne, podjęto decyzję o li- grabami, kwatery oddzielające mogi- kwidacji Cmentarza Świętokrzy- ły oraz solidne ogrodzenie z rowem skiego. Szczątki pochowanych tam ochronnym. Brama wjazdowa zloka- pacerując śródmiejskimi ulica- Pomniki i tablice pamiątkowe, bo grupa ludzi – komitet społeczny, sto- lizowana była od strony dzisiejszej Smi, obok kolorowych, kuszących o nich mowa, powstają często z ini- warzyszenie, czy samorząd lokalny. ul. Koszykowej. Znajdowała się tam oko witryn sklepowych, na ścianach cjatywy samych mieszkańców, z po- I choć procedura powstania miejsc kostnica oraz specjalne pomieszcze- budynków możemy zobaczyć dowo- trzeby serca, chęci upamiętnienia wy- pamięci nie jest szybka i prosta, bo nia dla obsługi cmentarza. Godzinę dy pamięci warszawiaków o historii darzeń i osób, które odegrały ważną wymaga szeregu opinii i uzgodnień zamknięcia cmentarza obwieszczał miasta i ludziach, którzy odeszli. Nie rolę w dziejach miasta. Za powsta- (opis procedury można znaleźć pod dzwonek umieszczony na sygnatur- brak ich też na skwerach i w parkach. niem upamiętnienia stoi też czasem adresem: zabytki.um.warszawa.pl), ce domu grabarzy. Pod koniec lat 80. w ciągu kilku ostatnich miesięcy XIX w. zapadła decyzja o zaprzestaniu w naszej dzielnicy zainstalowano kil- pochówków na tym terenie. Likwida- Najnowsze upamiętnienia w Śródmieściu ka tablic i wzniesiono dwa pomniki. cja Nowego Cmentarza Ujazdowskie- (według kolejności ich powstania): Wzbogaciły one krajobraz kulturo- go miała miejsce w 1913 r. Wkrótce na wy Śródmieścia i będą dla obecnego jego miejscu powstał duży kompleks r Tablica upamiętniająca Jana Rodowicza „Anodę”, porucznika AK i przyszłych pokoleń swego rodzaju budynków Politechniki Warszawskiej. Batalionu „Zośka”, żołnierza Powstania Warszawskiego, uczestnika akcji otwartą księgą historii, którą moż- Swoje siedziby miały tu: Wydział Fi- „Pod Arsenałem”; ul. Lwowska 7 na czytać, zatrzymując się na chwilę zyki, Elektrotechniki, Instytut Aerody- r Tablica upamiętniająca siedzibę Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” podczas spacerów po centrum War- namiczny, Wydział Technologii Che- – sztabu wyborczego opozycji w wyborach 1989 r.; ul. Fredry 8 szawy. micznej czy Kreślarnia, zaprojekto- r Tablica poświęcona pamięci gen. bryg. Bronisława Wilhelma Eliza Januszko wana przez Tadeusza Zielińskiego Pierackiego, oficera Legionów Polskich, obrońcy Lwowa 1918 r.; w 1922 r. (z rydwanem w tympanonie). ul. Foksal 16 z Figura Chrystusa i jawnogrzesznicy r Tablica upamiętniająca Janusza Ekierta, muzykologa, krytyka z 1897 r., pozostałość po Cmentarzu Cmentarz przy Szpitalu i popularyzatora muzyki; ul. Marszałkowska 45/49 Świętokrzyskim Dzieciątka Jezus r Pomnik Feliksa Stamma, polskiego trenera bokserskiego; Park Mirowski Kolejnym miejscem w Śródmieściu, (od strony al. Jana Pawła II) osób przeniesiono na Cmentarz Po- gdzie grzebano zmarłych, głównie r Tablica poświęcona Kuźnicy Kołłątajowskiej – grupie działaczy Redaktor naczelny: Krzysztof Czubaszek, [email protected] wązkowski, a zachowane tablice na- pacjentów szpitala Dzieciątka Jezus, społecznych, publicystów, literatów, którym przewodził Hugo Kołłątaj; Współpraca: Jacek Dzierżanowski, grobne wmurowano w ogrodzenie. był cmentarz położony w rejonie dzi- ul. Łazienkowska Mirosław Pawłowski, Jakub Leduchowski Dzięki wsparciu finansowemu Te- siejszego pl. Powstańców Warszawy r Pomnik generała Zbigniewa Ścibora-Rylskiego, bohatera Powstania kli Rapackiej na terenie pocmentar- (dawniej nazywanym pl. Wareckim, Zdjęcia: Marzena Wyszyńska, Warszawskiego; Park im. Marszałka Rydza-Śmigłego, w alei Adam Maruszak nym w 1885 r. wybudowano kościół a później pl. Napoleona), ul. Świę- Zgrupowania AK „Kryska” Opracowanie graficzne i skład: pw. św. Piotra i Pawła, który okalały tokrzyskiej, ul. Jasnej i ul. Szpitalnej r Tablica poświęcona Augustowi Agbooli Browne’owi, Nigeryjczykowi, Agencja Wydawnicza IDEAPRESS, drzewa wyrosłe na terenie dawnego (od tego szpitala pochodzi jej na- uczestnikowi Powstania Warszawskiego; pasaż Wiecha [email protected] cmentarza. Fundatorka kościoła by- zwa). Nekropolia ta była miejscem r Tablica upamiętniająca matkę Matyldę Getter oraz siostry Wydawca: Miasto Stołeczne Warszawa ła właścicielką wielkich dóbr, które pochówku ponad 30 000 osób, Franciszkanki Rodziny Maryi, które ratowały żydowskie dzieci podczas – Dzielnica Śródmieście, umożliwiały jej finansowanie działal- zmarłych w latach 1757-1799. Cmen- II wojny światowej; ul. Hoża 53 ul. Nowogrodzka 43, 00-691 Warszawa, ności dobroczynnej. Wspierała wie- tarz został zlikwidowany w 1799 r., r Popiersie Tadeusza Mazowieckiego, premiera pierwszego www.srodmiescie.warszawa.pl, FB/dz.srodmiescie le funduszy i organizacji pomagają- a wykopane szczątki przeniesiono po antykomunistycznym przełomie rządu; ul. Kopernika 43 cych ludziom potrzebującym, chorym na Powązki oraz na Bródno. O tym r Tablica upamiętniająca żołnierzy 3 Batalionu Pancernego AK „Golski” Wydawca nie zwraca nadesłanych i ubogim, (m.in.: Instytut Głuchonie- fakcie mówi obelisk, który stał tu do oraz mieszkańców broniących barykad na ulicach Koszykowej tekstów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. mych i Ociemniałych, przytułki star- roku 1901, a obecnie znajduje się przy i Piusa XI (dzisiejsza Piękna); ul. Koszykowa 64 ców i sierot wyznania ewangelickiego ul. W.H. Lindleya, na Ochocie. © Copyright by Miasto Stołeczne r Ławeczka poświęcona Jerzemu Janickiemu, współtwórcy słynnych Warszawa – Dzielnica Śródmieście, i mojżeszowego, Towarzystwo Osad Wymienione wyżej nekropolie były seriali telewizyjnych m.in. „Dom”, „Polskie Drogi”; skwer J. Janickiego Warszawa 2019 Rolnych i Przytułków Rzemieślni- największymi miejscami grzebalny- (u zbiegu ul. Czerniakowskiej i Ludnej) Wszelkie prawa zastrzeżone/All rights reserved czych czy Dom Schronienia Starców mi Warszawy do początków XX w., r Pomnik Wojciecha Korfantego, polskiego przywódcy narodowego ISSN 2544-7106 i Sług św. Ducha i Panny Maryi w No- dostępnymi dla mieszkańców. Ist- na Górnym Śląsku, jednego z ojców niepodległości Rzeczypospolitej; wym Mieście). niało jeszcze wiele innych przykoś- u zbiegu ul. Agrykola i Alej Ujazdowskich cielnych cmentarzy, gdzie najczęściej Cmentarz „Na Koszykach” grzebano zakonników, siostry zakon- Wykaz śródmiejskich miejsc pamięci można znaleźć na stronie: Nekropolia ta była nazywana Nowym ne i kapłanów (zob. ramka obok). art.srodmiescie.warszawa.pl Cmentarzem Ujazdowskim, gdyż po- Adam Maruszak 12 LISTOPAD 2019

SPORT DZIEJE SIĘ! Śródmiejskie kalendarium Złota młodzież kulturalne

v 6 listopada, środa, godz. 10.00 Śródmieście okazało się „Wycinanka żydowska: mowa symboli” – ilustrowana opowieść Moniki Krajewskiej. najlepsze w rywalizacji „Piwnica pod Regałami”, ul. Świętojańska 5, wstęp wolny. warszawskich dzielnic v 7 listopada, czwartek, godz. 17.30 startujących w 52. „Yumi i laleczki kokeshi” – zajęcia dla dzieci w wieku 4-8 lat. Warszawskiej Olimpiadzie Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 24, ul. Świętojańska 5, wstęp wolny. Młodzieży. Uroczysta gala v 8 listopada, piątek, godz. 17.15 odbyła się 10 października „Historia na szóstkę: bogowie olimpijscy” – zajęcia dla dzieci w wieku 8-12 lat. br. w bielańskim Centrum Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 24, ul. Świętojańska 5, wstęp wolny. Sportu i Rekreacji. v 9 listopada, sobota, godz. 15.00-19.30 „Starożytna historia Europy Środkowej. Archeologia” – prezentacje i panel dyskusyjny. Paneliści: prof. Andrzej Buko, prof. Michał Parczewski, dr Dariusz portowcy ze Śródmieścia Błaszczyk, dr Łukasz Maurycy Stanaszek. podczas 52. Warszawskiej Dom Kultury „Śródmieście”, ul. Smolna 9, wstęp wolny Olimpiady Młodzieży zdoby- S v 9 listopada, sobota, godz. 17.00 li: 1. miejsce w klasyfikacji medalo- wej, 1. miejsce w klasyfikacji dzielnic, Fundacja Scena Przyfabryczna „A może się da?” – spektakl zainspirowany „Pamiętnikiem z Powstania Warszawskiego” Mirona Białoszewskiego. 1. miejsca w kategoriach Licealiada Klub na Hożej, ul. Hoża 41 lok. 2, wstęp wolny oraz Młodzież, a także 2. miejsce w kategorii Dzieci. Ponadto honoro- Z sukcesów młodych sportowców cieszyła się m.in. Magdalena Wojciechowska, v 12 listopada, wtorek, godz. 18.00 we wyróżnienia przyznawane przez zastępca burmistrza Dzielnicy Śródmieście „Niezłomna Warszawska Syrena” – spotkanie z Marią Marzeną Grochowską Szkolny Związek Sportowy Warsza- i Beatą Tomecką, autorkami książki o Krystynie Krachelskiej. wy otrzymali opiekunowie: Marcin ds. sportowych w LXII LO oraz tre- neralnej punktacji szkół w kategorii Międzypokoleniowa Klubokawiarnia, ul. Anielewicza 3/5, wstęp wolny Lubański z II LO im. Stefana Bato- ner siatkarski. Młodzież oraz 2. miejsca w kategorii v 14 listopada, czwartek, godz. 17.30 rego oraz Maciej Gordon z LXII LO Nagrody otrzymały również dwie Licealiada. im. gen. Broni Władysława Ander- śródmiejskiej placówki edukacyjne: W 52. Warszawskiej Olimpiadzie „Piotruś i zajączek z rozbitego lusterka” – zajęcia dla dzieci w wieku 4-8 lat. sa. Natomiast brązową odznakę „Za Szkoła Podstawowa nr 48 za zaję- Młodzieży w 28 dyscyplinach wy- Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 24, ul. Świętojańska 5, wstęp wolny. zasługi dla Sportu” przyznawaną cie 6. miejsca w generalnej punk- startowało blisko 11 tys. uczniów v 17 listopada, niedziela, godz. 15.00 przez Ministra Sportu i Turystyki tacji szkół w kategorii Dzieci oraz z 1212 zespołów szkolnych z całej OPPA 2019 – 37. Międzynarodowy Festiwal Bardów – koncert finałowy. otrzymał Artur Wójcik – dyrektor LXII LO za zajęcie 3. miejsca w ge- Warszawy. JDZ Dom Kultury „Śródmieście”, ul. Smolna 9, wstęp wolny

WSPOMNIENIE v 19 listopada, wtorek, godz. 18.00 „Gdyby tylko szuflada chciała czytać...”– spotkanie z poezją Grażyny Orzelskiej. Piosenki Edith Piaf zaśpiewa Grażyna Skowron-Matkowska. Międzypokoleniowa Klubokawiarnia, ul. Anielewicza 3/5, wstęp wolny Odszedł twórca v 21 listopada, czwartek, godz. 17.30 „O tajemnicach drzew – czego uczą się dzieci w drzewnej szkole” – zajęcia dla dzieci. krasnala Hałabały Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 38, ul. Śliska 3, wstęp wolny. v 23 listopada, sobota, godz. 19.00 11 października br. zmarł Zdzisław Witwicki – wybitny grafik i ilustrator książek „Niepodległa w poezji i pieśni” – koncert patriotyczny. oraz patron śródmiejskiego Przedszkola nr 31. Miał 98 lat. Dom Kultury „Śródmieście”, ul. Smolna 9, wstęp 5 zł v 24 listopada, niedziela, godz. 11.00 dzisław Witwicki był artystą śródmiejskie Przedszkole nr 31 przy Teatr Scena Elffów „Cudny dzień z muzyką Mozarta” – spektakl i warsztaty Znajwyższego kunsztu, który ul. Kruczej na trwałe związało się artystyczne dla dzieci od lat 3. współtworzył rozpoznawalną na ca- z tą postacią, zarówno na płaszczyź- Dom Kultury „Śródmieście”, ul. Smolna 9, wstęp 15 zł łym świecie „Polską szkołę ilustra- nie artystycznej, jak i ludzkiej. Pan cji”. W swej twórczości skupił się Zdzisław był wpierw ojcem, a na- v 26 listopada, wtorek, godz. 17.30 przede wszystkim na działaniach stępnie dziadkiem wychowanków „Godziny dla rodziny” – zajęcia literacko-plastyczne na podstawie książki Ewy przeznaczonych dla najmłodszych. placówki, dla której stworzył wie- Susso „Duch z butelki”. To spod jego pędzla wyszedł wró- le prac, w tym logotyp przedszko- Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 10, ul. Anielewicza 2, wstęp wolny. belek Elemelek, krasnal Hałabała la przedstawiający syrenkę. Nato- v 27 listopada, środa, godz. 10.00 i dziesiątki innych postaci, jakie na miast w 2008 r. placówce nadano „Międzywojenna Warszawa okiem Antoniego Słonimskiego” – prelekcja przestrzeni lat gościły w czasopis- jego imię. Z tej okazji Dzielnica Karoliny Głowackiej. mach dziecięcych: „Miś”, „Świer- Śródmieście wydała okolicznoś- „Piwnica pod Regałami”, ul. Świętojańska 5, wstęp wolny. szczyk”, „Płomyczek” i „Płomyk”. Nie ciowy kalendarz na rok 2009 z re- ograniczał się jednak tylko do tych produkcjami ilustracji Zdzisława v 28 listopada, czwartek, godz. 10.00 prac. Stworzył także obrazy do kla- Witwickiego. Po dziesięciu latach „Odlotowe odkrycia” – zajęcia z cyklu „Naukowy zawrót głowy”. syków polskiej literatury: Adama nr 31 Przedszkola fot. Archiwum ukazał się on ponownie, na rok Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 23, ul. Nowy Świat 47a, wstęp wolny. Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zdzisław Witwicki był artystą 2019. Jeszcze przez ponad dwa mie- v 28 listopada, czwartek, godz. 17.30 Jana Kochanowskiego i Bolesława najwyższego kunsztu siące wisiał będzie w wielu domach „Joachim i kalendarz adwentowy” – zajęcia dla dzieci w wieku 4-8 lat. Leśmiana, prezentując je na ponad i instytucjach, ciesząc oko pełnymi Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 24, ul. Świętojańska 5, wstęp wolny. 250 wystawach w kraju i za grani- czości, a w 2009 r. został odznaczo- ciepła i kolorów rysunkami. cą. Przez wiele lat pełnił funkcję ny złotym medalem Zasłużony Kul- Na książkach oraz czasopismach v 30 listopada, sobota, godz. 17.30 redaktora artystycznego Instytutu turze Gloria Artis. z ilustracjami Zdzisława Witwickie- Andrzejki na Smolnej – wystąpi Zespół Opus, a przyszłość przepowie wróżka Wydawniczego „Nasza Księgarnia”. Był także osobą ważną dla dziel- go, które rozwijały dziecięcą wyob- Katarzyna. Był także laureatem wielu nagród nicy Śródmieście. To właśnie tu- raźnię oraz kształtowały wrażliwość, Dom Kultury „Śródmieście”, ul. Smolna 9, wstęp 15 zł i wyróżnień. W 2001 r. otrzymał Me- taj, w swej pracowni przy ul. Wil- wychowało się wiele pokoleń Pola- dal Polskiej Sekcji IBBY (między- czej 35/41 mistrz tworzył przez lata ków. Dziś, kiedy na nie patrzymy, narodowej organizacji zajmującej niezapomniane grafiki, które na- wciąż przywołują wspomnienia Więcej wydarzeń kulturalnych w Śródmieściu znajdą Państwo na stronach się promocją literatury dziecięcej dal zadziwiają precyzją wykona- z dzieciństwa. www.dks.art.pl oraz www.srodmiescie.warszawa.pl. i młodzieżowej) za całokształt twór- nia i żywymi barwami. Co więcej, Jacek Dzierżanowski