Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski mini porzewodnik zabytki rezerwaty przyrody miejsca pamięci szlaki rowerowe i piesze trasy kajakowe

Unia Europejska

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” - 1 - Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik WARTO ZOBACZYĆ Powiat pułtuski to niezmiernie interesujący region, głównie z powodu ciekawej historii i bogatych tradycji kulturowych Mazowsza i Kurpi. – rzeka barwna i nieujarzmiona, stanowiąca od wieków inspiracje dla arty- stów - malarzy, poetów, wyznacza kierunki osadnictwa i nadaje rytm życia miesz- kańcom Ziemi Pułtuskiej. Urocze zakątki krajobrazowe i architektoniczne przycią- gają turystów, spragnionych relaksu i odpoczynku. Połączenie walorów przyrodniczych, krajobrazowych z gościnnością i życzliwo- ścią mieszkańców, czyni powiat pułtuski miejscem, w którym warto być, warto żyć i którym można się zauroczyć. Kościół Św. Krzyża Kamienica, w której kwaterował Napoleon Bonaparte PUŁTUSK nalne. Rynek otaczają kamienice z XVIII Gomulicki, autor „Wspomnień niebie- Niezwykły, bo najdłuższy brukowany i XIX wieku. W jednej z nich, pod nr 29, skiego mundurka”. a także recitali. Dzięki działalności Domu rynek w Europie (o długości 400 m i sze- znajduje się tablica przypominająca, że od Jedną z największych atrakcji Pułtuska Polonii pielęgnowane i prezentowane są rokości 50 m). Pośrodku usytuowany jest 29 grudnia 1806 r. do 1 stycznia 1807 r. jest położony na wzgórzu nad Narwią za- tradycje, kuchnia, obyczaje, stroje – pol- ratusz z ośmiokondygnacyjną, gotycką kwaterował tu Napoleon Bonaparte. Na mek z XV w. Dawniej siedziba biskupów skie, a szczególnie regionalne. Dom Polo- wieżą z I poł. XV w., rozbudowaną w XVI kamienicy nr 27 znajduje się informacja, płockich, obecnie Dom Polonii - wysokiej nii jest miejscem konferencji, sesji nauko- w., w której mieści się Muzeum Regio- że w latach 1854-1864 mieszkał tu Wiktor klasy hotel z bogatą bazą gastronomiczną wych, spotkań i odpoczynku, zarówno i rekreacyjną. Dom Polonii pełni znaczą- dla gości z Polski, z zagranicy, jak również cą rolę kulturotwórczą, jest miejscem: dla pułtuszczan. wystaw artystów polskich i zagranicznych Bardzo cennym zabytkiem jest bazylika (malarskich, fotograficznych, filatelistycz- pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi nych, tkanin i gobelinów, unikatowych Pannie. Wzniesiona w XV w., wielo- strojów historycznych) oraz koncertów krotnie przebudowywana, dzisiaj ma muzyki dawnej, kultury kresowej (jest or- charakter budowli renesansowej. W jej ganizatorem Koncertu „Kresowa Dusza”), wnętrzu można podziwiać cenne obra-

W Pułtusku urodził się Krzysztof Klenczon. W czerwcu organizowany jest festiwal jego imienia, a przy fontannie znajduje Panorama miasta się ławeczka muzyka. - 2 - - 3 - Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik

GMINA GZY • murowany kościół parafialny wzniesio- ny w latach 1872-1874 w Gzach • murowaną dzwonnicę z XIX w. w Gzach • budynek Urzędu Gminy w Gzach z ok. 1900 r. • murowany dwór z XIX w. w Pękowie • murowany kościół parafialny i kaplicę grobową z XIX w. w Przewodowie • murowano-drewniany dwór z ok. 1900 Kościół w Przewodowie r. w Skaszewie Włościańskim cmentarz przykościelny z 1900 r. oraz • murowany kościół parafialny wznie- murowaną plebanię z końca XIX w. siony w latach 1887-1889, bramę na w miejscowości Szyszki

GMINA OBRYTE z 1890 r. oraz najstarsza cześć rzymsko- • mieszczące się na terenie gminy rezer- katolickiego cmentarza parafialnego, waty przyrody: „Bartnia” i „Popławy” a także ślady osady starożytnej w Za- Pułtuska kolegiata i dzwonnica • kościół murowany, neogotycki z 1851 r. mbskach Kościelnych oraz stara część cmentarza parafialne- • zbiorową mogiłę Żołnierzy poległych we zy, renesansową polichromię. W nawie dowany w XIX w. Na placyku przed nią go, rzymskokatolickiego w Obrytem wrześniu 1939 r. z wileńskiego 5 Pułku głównej zwraca uwagę sklepienie koleb- stał kiedyś pręgierz, który dziś zastępuje • dzwonnicę wraz z najbliższym otocze- Piechoty Legionów „Zuchowatych” kowe z dekoracją geometryczną, zwane obelisk, upamiętniający 450 lat drukar- niem w promieniu 50 m od miejsca • grób polskich żołnierzy w Sadykrzu – „Sklepieniem Pułtuskim”. Bazylika sły- stwa na Mazowszu i drukarzy pułtuskich. po spalonym i odbudowanym kościele Adama Sienkiewicza z 68 pułku wiel- nie z grobowej kaplicy biskupa Andrzeja W pobliskich Kacicach wart obejrzenia drewnianym we wsi Sadykierz kopolskiego i Jana Iwaszkiewicza z 13 Noskowskiego, której dzisiejszy kształt jest niewielki kościółek jezuicki. • kościół drewniany z XVII w. pw. NMP pułku ułanów wileńskich – którzy po- nie przypomina renesansowej kaplicy, ale w Sokołowie Włościańskim legli w walce z bolszewikami, idącymi w swojej pierwotnej formie nawiązywała Spacerując po Pułtusku odnajdziemy tak- • kościół parafialny pw. św. Wojciecha na Warszawę do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. że pozostałość XVI-wiecznych murów Godne odwiedzenia są również tutejsze miejskich. kościoły: św. Apostołów Piotra i Pawła (kościół pojezuicki, pobenedyktyński, z XVII w.), św. Józefa (poreformacki, z I poł. XVII w.), św. Krzyża (z XVI w.) oraz kaplica św. Marii Magdaleny. Do ciekawych budowli świeckich należą siedziby Archiwum Państwowego m.st. Warszawy (z XVI w., pierwotnie kościół rzymskokatolicki, później ewangelicki) oraz Pułtuskiej Biblioteki Publicznej im. Joachima Lelewela. Gmach biblioteki wybudowany został w XVIII w., a przebu- Magdalenka Kościół w Zambskach Grób żołnierzy w Sadykrzu - 4 - - 5 - Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik

GMINA POKRZYWNICA GMINA ŚWIERCZE • pozostałości osad wczesnośrednio- • stanowiska archeologiczne świadczą- wiecznych w Gzowie i Koziegłowach ce o bogatej historii gminy (najstarsze • podworski park w Niestępowie ślady osadnictwa odnaleziono we wsi • zespoły podworskie w Dzbanicach, Bylice, ok. 5000 lat p.n.e. – rdzeń mi- Gzowie, Łępicach, Łosewie, Obrębku, krolityczny) Olbrachcicach, Pobyłkowie Małym • drewniany, modrzewiowy kościół i Pokrzywnicy. z dzwonnicą w Gąsiorowie z XVIII w. • kościół pw. św. Tomasza w Dzierżninie • kościół i klasztor w Strzegocinie, gdzie • kościół pw. św. Józefa w Pokrzywnicy od 1690 r. rezydowali Bernardyni. • kapliczkę przydrożną wzniesioną w poł. Kościół w Pokrzywnicy • zabytkowe dworki i parki podworskie Kościół w Gąsiorowie XIX w. w Niestępowie założone w XIX w., należące niegdyś do szlachty mazowieckiej w Strzegocinie, gocinie, Kowalewicach Włościańskich chą o charakterystycznych drewnia- Kościeszach, Kowalewicach Włościań- oraz aleja kasztanowcowa w Koście- skich, Brulinach i Klukowie szach • W Winnicy mieści się zespół sakralny nych okiennicach w Rębkowie • liczne pomniki przyrody z wiekowymi • pomniki przyrody nieożywionej, głaz z XII wieku. Gotycki kościół św. Trój- • zespół dworski o nieregularnym obry- lipami, jesionami, dębami i białodrze- narzutowy o obwodzie 933 cm i wyso- cy (wyposażenie w większości rokoko- sie i dosyć różnorodnym zadrzewieniu wami w Brulinach, Świerkowie, Strze- kości 150 cm w Gaju we z XVIII w.). Cmentarz parafialny oraz cmentarz rzymskokatolicki z poł. rzymskokatolicki założony przed 1830 XIX w. w Smogorzewie Włościańskim • kapliczkę przydrożną, cmentarz maria- r., z czytelnym, kwaterowym układem GMINA przestrzennym, z centralnie położoną wicki w Górce Powielińskiej z poł. XX • Holendry – wieś założoną w końcu kaplicą grobową, ogrodzony niskim, w. oraz młyn drewniany, elektryczny, XVII w. przez uchodźców z rejonu Fry- kamiennym murem. Na cmentarzu sprowadzony z Niemiec, postawiony zji (obecnie w granicach Niemiec i Ho- znajduje się kaplica neogotycka wznie- na miejscu starego, ponad stuletniego landii), prześladowanych tam za prze- siona w 1879 oraz zabytkowe nagrobki młyna w tej samej wsi konania religijne, będące dziś sercem z piaskowca. • wyraźnie określony obszar podworski, turystycznym gminy • zespół parkowy o charakterze krajo- o granicach wyznaczonych przez szpa- • pałac w Zatorach wybudowany w XVIII brazowym z XIX w. oraz bardzo stary, lerowe nasadzenia, z częściowo zacho- wieku, wraz z parkiem pałacowym oraz drewniany dom mieszkalny kryty strze- waną aleją kasztanowca w Błędostowie zespołem folwarcznym z XIX wieku Pałac w Zatorach • murowany zespół kościoła parafialnego pw. św. Apostołów Piotra i Pawła (1912- składający się z murowanego dworku 28) w Pniewie i okalającego go parku • Kuźnię Kurpiowską w Pniewie – miej- • drewniany wiatrak holenderski z XIX sce, w którym kultywuje się i przekazu- w. w Cieńszy je tradycje Kurpi Białych • drewniany dom oraz spichlerz z 1930 r. • prastare cmentarzysko sprzed 2000 w Ciskach lat, niedaleko Pniewa, we wsi Lemany, • zabudowę kurpiowską, preferowaną w zbadanych grobach znaleziono broń, i chętnie naśladowaną przy dalszej za- ozdoby i narzędzia. budowie terenów rekreacyjnych, wystę- • zespół dworski w Gładczynie z 1897 r., pującą jeszcze na terenie całej gminy Kościół w Winnicy Młyn w Górce Powielińskiej - 6 - - 7 - Ostrołęka Powiat Pułtuski - mini Gminaprzewodnik Gzy Powiat Pułtuski - mini przewodnik 1. Kościół w Gzach 2. Kościół w Szyszkach Gnojno 3. Kościół w Przewodowie Gmina Świercze Chmielewo Sokołowo 1. Kościół w Gąsiorowie Włościańskie 2. Kościół i klasztor w Strzegocinie 6 5 3. Ruiny dworu w Klukowie Lipa Zambski 4. Pałac w Kowalewicach Tocznabiel Kościelne Trzciniec 4 OBRYTE GMINA Szyszki 1 GZY Obryte 2 Gródek 3 Psary 1 Przewodowo Sadykierz 2 1 2 Bartodzieje GMINA 3 Wielgolas 3 GMINA 1 Strzegocin PUŁTUSK Gąsiorowo Stare 5 ŚWIERCZE 2 Bulkowo Grabówiec Gładczyn GMINA Kacice Nowe 4 4 3 Kowalewice WINNICA Pniewo Świercze Koziegłowy Klukowo 4 Gnaty 2 Golądkowo Szczerbaki Cieńsza Winnica 1 Łubienica Borsuki Niestępowo Drwały Wyszków

Domosław Świerkowo Gmina Winnica Śliski ZATORY 1 1. Kościół w Winnicy Poniaty 1 Zatory 2. Kościół w Błędostowie Wielkie Piskornia 3. Cmentarz Mariawitów Białe Błoto GMINA 3 Wólka Gmina Pokrzywnica Błędostowo POKRZYWNICA Zatorska 1. Kościół w Obrytem 1. Kościół w Pokrzywnicy 2 Trzepowo 2. Kościół w Sadykrzu 2. Kościół w Dzierżeninie 3 2 3. Rezerwat „Popławy” Dzierżenin 3. Rezerwat „Dzierżenińska Kępa” Gmina Pułtusk 4. Rezerwat „Bartnia” 1. Kościoły w Pułtusku Pobyłkowo 5. Kościół w Zambskach Warszawa 3 2. Zamek Kępiaste 5. Kościół w Sokołowie 3. Rynek 1. Kościół i pałac w Zatorach 4. Kościół w Kacicach 2. Kościół w Pniewie 4. Dworek w Gładczynie - 8 - 3. Rezerwat „Stawinoga”- 9 - 5. Rezerwat „Wielgolas” Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik

Rezerwat „Bartnia” Wartości przyrodnicze Położony jest w gminie Obryte, w pobli- żu wsi Pawłówek. Celem, tego założonego Na terenie powiatu pułtuskiego czeka wiele atrakcji dla na początku lat 80 – tych rezerwatu, była ochrona fragmentu naturalnego drze- miłośnika przyrody. Największymi z nich są Puszcza Biała wostanu sosnowego, stanowiącego miej- i Dolina Narwi. sce lęgowe czapli siwej. W kilka lat później czaple z sosen w rezerwacie przeniosły się Na terenie całej Puszczy Białej, rozciąga- Usytuowany jest w zachodniej części naj- na olchy bliżej Narwi. Dziś rezerwat jest jącej się od Broku i Ostrowi Mazowieckiej większego kompleksu w Nadleśnictwie więc już tylko rezerwatem leśnym. na wschodzie, aż do Pułtuska na zacho- Pułtusk – uroczyska Popławy. Utworzony dzie, utworzono trzy rezerwaty przyrody Rezerwat „Wielgolas” – wszystkie trzy znajdują się na terenie z dużym udziałem gatunków liściastych, powiatu pułtuskiego. Są nimi: „Bartnia”, głównie lipy i grabu. W pobliżu rośnie „Popławy” i „Wielgolas”. Poza Puszczą są kilka wiekowych dębów, będących po- jeszcze na terenie powiatu pułtuskiego mnikami przyrody. dwa rezerwaty ornitologiczne: „Stawino- Zbiorowiskiem panującym w rezerwacie ga” i „Kępa Dzierżenińska”. jest grąd, w którego runie występuje rzad- ki gatunek turzycy orzęsionej. Na terenie rezerwatu udokumentowano występowa- Rezerwat „Bartnia” nie kilku gatunków rzadkich dzięciołów Najważniejszym walorem przyrodniczym w tym zielonego, pstrego i dużego. Spo- są drzewostany sosnowe naturalnego po- tkać tu można także krętogłowa, pełzacza chodzenia w wieku 140-170 lat, zachowa- leśnego, kowalika i puszczyka. Rezerwat „Popławy” ne w stanie niezmienionym, z bogatym runem i fauną. Rezerwat położony jest w roku 1977 na powierzchni 6,28 ha. w obrębie wału nadrzecznego, na terenie Obejmuje fragment typowego boru so- o zróżnicowanej, falistej rzeźbie. Dolina Narwi pod Pułtuskiem snowego z ponad 180 - letnimi drzewosta- Bogaty świat zwierząt reprezentują m.in.: Krajobraz Doliny Narwi w gminach nami sosnowymi, z dobrze wykształ- borsuk, dzięcioł czarny, kowalik, mysi- Pokrzywnica i Pułtusk chroniony jest conym i charakterystycznym runem. królik, kilka gatunków sikor, padalec, za- w ramach Nadbużańskiego Parku Kra- Miejscami występuje tu bór mieszany skroniec, żmija zygzakowata, żaba traw- jobrazowego. Zachodnia część powiatu z dużym udziałem dębu. Spośród wie- na, ropucha zwyczajna. chroniona jest w ramach Nasielsko – Kar- lu gatunków roślin typowych dla borów niewskiego Obszaru Chronionego Krajo- mieszanych, licznie spotykane są takie Rezerwat „Wielgolas” brazu. jak: widłaki, konwalia majowa, borówka Utworzony w 1981 r. na terenie gminy Za- czarna, borówka brusznica. tory, w pobliżu wsi Topolnica i Gładczyn. Rezerwat „Popławy” Spośród chronionych gatunków zwierząt Powierzchnia rezerwatu wynosi 6,73 ha. Położony jest w gminie Obryte, w pobli- występują m.in.: puszczyk, orzechówka, Celem ochrony jest zachowanie frag- żu dzielnicy Pułtuska – Popław, od której sójka, jaszczurka zwinka, zaskroniec, pa- mentu starodrzewu o cechach zespołu to pochodzi nazwa rezerwatu. Od zacho- dalec, żmija zygzakowata oraz ropucha naturalnego. Przedmiotem ochrony jest du graniczy z gruntami wsi Grabówiec. zwyczajna i zielona. ponad 120-letni drzewostan sosnowy, Kwitnące zawilce w rezerwacie „Wielgolas” - 10 - - 11 - Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik

Rezerwat „Stawinoga” Spotkać tu można ponad 150 gatunków Jest to rezerwat faunistyczny, położony ptaków z czego wiele gniazdujących. Kurpie Białe w gminie Zatory i zajmujący powierzch- nię 146,51 ha z czego większość to zara- Rezerwat „Dzierżenińska Kępa” W wielu wioskach Puszczy Białej żywa stające, dzikie stawy, a reszta nieużytki Najmniejszy, a zarazem najbardziej nie- jest nadal kultura ludowa Kurpi. Niewąt- rolne i las. Rezerwat powstał z części dostępny z rezerwatów na terenie powiatu pliwie stolicą Kurpi Białych jest Pniewo, dawnego gospodarstwa rybnego, a celem pułtuskiego. Jest nim wyspa (ok. 1,2 ha), a „pałacem prezydenckim” Kuźnia Kur- ochrony jest zachowanie miejsc lęgowych położona w głównym nurcie Narwi, tuż piowska. W Kuźni można nie tylko obej- licznych gatunków ptaków związanych ze obok Dzierżenina, w gminie Pokrzyw- rzeć wyposażenie dawnych chat, sprzęty środowiskiem wodno - bagiennym i le- nica. Rezerwat został powołany w 1991 domowe i rolnicze, ale także skosztować śnym oraz miejsc odpoczynku i żerowisk roku, a celem ochrony było zachowanie fafernuchów, słoniny, piwa kozicowego ptaków przelotnych. miejsca lęgowego mewy śmieszki i rybi- czy wielu innych, kurpiowskich specja- twy rzecznej. łów. Można też wziąć udział w licznych warsztatach. Kuźnia Kurpiowska w Pniewie Niezwykle kolorowy i uroczysty charak- ter ma procesja Bożego Ciała w Pniewie, a także inne uroczystości kościelne. Coraz więcej osób bierze w nich udział ubierając się w ludowe stroje. W Pniewie działają zespoły ludowe „Puszcza Biała” i „Dzieci Puszczy Białej”. Fafernuchy Łabędzie krzykliwe w rezerwacie „Stawinoga” Rezerwat „Dzierżenińska Kępa”

Puszcza Biała to rozległy kompleks leśny, położony w widłach Bugu i Nar- wi, rozciągający się do Ostrowi Mazowieckiej i Broku na wschodzie, do Puł- tuska na zachodzie. Zachodnia cześć Puszczy leży w powiecie pułtuskim. Puszcza to bogactwo zwierząt i roślin...

Wnętrze Kuźni Kurpiowskiej Tak dawniej mieszkali Kurpie

Jeleń szlachetny Sarna Bóbr

Bażant Kaczeńce Perkoz Kiermasz wyrobów ludowych Procesja Bożego Ciała w Pniewie - 12 - - 13 - Powiat Pułtuski - mini przewodnik Powiat Pułtuski - mini przewodnik

drzewostany starych lasów liściastych, bo- cianie gniazda we wsi Lipniki, zabytkowa ka- Dla aktywnego turysty pliczka w Grominie oraz przydrożne krzyże.

Na aktywnych turystów, na terenie powiatu pułtuskiego, Szlak Pełty czekają wytyczone szlaki rowerowe, piesze oraz ścieżka Pułtusk – Olszak – Białowieża – Zakręt – Trzci- niec – Głodowo – Przemiarowo – Chmielewo – edukacyjna „Nasz las”. Można także wybrać się na spływ – Gnojno – Chmielewo – Lipa – Olszak – Pułtusk kajakowy. Podczas wycieczki warto zobaczyć malowni- czą dolinę Pełty i Narwi, urokliwe krajobrazy Szlaki rowerowe zacisznej, mazowieckiej wsi, stare krzyże i ka- Kajakowa wyprawa na Narwi pliczki, starorzecza nad Narwią, ogromne wy- Wielki Szlak Kurpiowski robisko pożwirowe w Gnojnie. z Gnojna do Pułtuska, z Zambsk Kościelnych Pułtusk - Zambski Kościelne - Sokołowo Wło- do Pułtuska albo aż z Przeradowa, najpierw ściańskie, Pulwy – Gródek – Sadykierz – Pnie- Orzycem, a potem Narwią do Pułtuska. Pole- wo - Bartodzieje - do Pułtuska Szlaki piesze PTTK camy także spływ z Pułtuska do Gzowa albo Na jego trasie warto zobaczyć: kościół i cmen- Serocka. tarz w Zambskach Kościelnych, kościoły w Szlak Czerwony, biegnący z Pułtuska przez Sokołowie Włościańskim, Nowym Lubielu, Popławy, rezerwat „Popławy”, okolice Gład- Porządziu, Sadykrzu, Kuźnię Kurpiowską i ko- czyna i Bartodziej, Obryte, Sadykierz i dalej Ścieżka edukacyjna „Nasz las” ściół z malowanymi motywami kurpiowskimi Na rowerowym szlaku do Pniewa lasami aż do miejscowości Stacja Dalekie w w Pniewie, tereny osuszonych bagien na Pul- Nadleśnictwie Wyszków. Tuż przy siedzibie Nadleśnictwa Pułtusk znaj- wach, rząśnickie łąki, leśne rezerwaty „Wielgo- ze 150-letnim drzewostanem sosnowym, duje się początek ścieżki edukacyjnej wytyczo- las” i „Popławy”. miejsce lęgowe czapli siwej, przydrożne ka- Szlak zielony prowadzi z Pułtuska poprzez nej w lasach Puszczy Białej. Wędrówkę przy- pliczki, dzikie ptactwo wodne, rzadkie gatunki Ponikiew, Szygówek do Zambsk Kościelnych rodniczą po ścieżce, w wariancie krótszym 800 Mały Szlak Kurpiowski roślin i zwierząt. i dalej do Sokołowa Włościańskiego, Nowego m i dłuższym ok. 5 km, można prowadzić sa- Pułtusk – Bartodzieje – Pniewo – – Lubiela, a potem przez Pulwy do Stacji Dalekie. modzielnie lub z przewodnikiem - leśnikiem. Płusy – Sadykierz – Obryte – Psary – Pułtusk Szlak Puszczański Część początkowa ma charakter integracyjny Podczas podróży szlakiem można zobaczyć: Pułtusk – Popławy – Grabówiec – Stara Wieś – Szlak Żółty także zaczyna się w Pułtusku i - przystosowany dla osób niepełnosprawnych, jedne z ostatnich chałup z charakterystyczny- ośrodek wypoczynkowy nad Narwią – Pułtusk prowadzi przez piękne lasy aż do Zator. poruszających się na wózkach inwalidzkich. mi dla Kurpiów Białych zdobieniami w Obry- Szlak prowadzi przez najdalej na zachód wysu- Ścieżka prezentuje ekosystemy leśne oraz ich tem i Sadykrzu, kościół w Sadykrzu, Kuźnię niętą część Puszczy Białej, ze starym, sięgają- Szlak Niebieski biegnie z Popowa Kościelne- mieszkańców, pokazuje siedliska leśne i różno- Kurpiowską i kościół z malowanymi motywa- cym ponad setki lat, drzewostanem sosnowym. go, przez lasy w okolicach Zator, do rezerwatu rodność form życia w lesie oraz pracę leśników. mi kurpiowskimi w Pniewie, drewniany wia- „Stawinoga” nad Narwią. Dalej przez Burla- trak koło Topolnicy, stare sosny w rezerwacie Szlak Bobra ki i okolice Gładczyna prowadzi do Pniewa, „Wielgolas”. Pułtusk – a później lasami do Porządzia i przez Pulwy Krótki szlak prowadzi z Pułtuska wałem prze- do Dugosiodła. Szlak Narwiański ciwpowodziowym do Kleszewa, gdzie znaj- Pułtusk – Ponikiew – Pawłówek - Szygówek duje się Cmentarz Żołnierzy Radzieckich. Na szlaku zobaczymy: malowniczą Narew za- W drodze powrotnej szlak wiedzie doliną Spływy kajakowe chowaną w stanie naturalnym i objęte ochro- Narwi. ną tereny Nadbużańskiego Parku Krajobrazo- Na terenie powiatu pułtuskiego można aktyw- wego. Wśród nich bagna, mokradła, rozległe Szlak Zielony nie spędzić czas, wybierając się na spływ kajako- narwiańskie łąki i pastwiska. Stare drewnia- Pułtusk – Płocochowo – Lipniki – – wy. Dla najmniej wprawionych proponujemy ne chałupy kurpiowskie, pokryte strzechą, z Moszyn – Pułtusk krótki rejs Narwią i pułtuskimi kanałkami. Bar- dziej doświadczeni mogą się wybrać na spływ ozdobnymi okiennicami, rezerwat „Bartnia” Do wycieczki szlakiem zielonym zachęcają Ścieżka edukacyjna

- 14 - - 15 - Powiat Pułtuski - mini przewodnik

Szanowni Państwo

W przedstawionym folderze pokazane zostało piękno powiatu pułtuskiego, które drzemie w każdym jego zakątku. Jego bogata historia i piękna przyroda od lat urzeka zarówno samych mieszkańców, jak i turystów. Znaleźć tu można zarówno wspaniałe zabytkowe obiekty, jak również doskonałe miejsce na odpoczynek dla osób szukających wytchnienia od codziennych zmagań i kochających bliskość natury. Zapraszam Państwa do powiatu pułtuskiego i korzystania z uroków tutejszego regionu.

Starosta Pułtuski Jan Zalewski

Starostwo Powiatowe w Pułtusku 06-100 Pułtusk, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 11 tel. 23 306-71-01 e-mail: [email protected] www.powiatpultuski.pl realizacja

ISBN 978-83-64273-77-3 - 16 -