Załącznik do Uchwały Nr XXXII/238/2018 Rady Gminy Pokrzywnica z dnia 26 kwietnia 2018 r.

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE POKRZYWNICA NA LATA 2018-2023

WSTĘP

Podstawę do opracowania dokumentu jakim jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Pokrzywnica na lata 2018-2023, stanowi art. 17 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;, mówiący, że „Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: „opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”. Opisane wyżej zadania gminy, to działania w zakresie polityki społecznej na poziomie lokalnym. Czym jest polityka społeczna? Zgodnie z definicją autorstwa Adama Kurzynowskiego „Polityka społeczna to działalność państwa, samorządu i organizacji pozarządowych zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności, prorozwojowych struktur społecznych oraz stosunków społecznych opartych na równości i sprawiedliwości społecznej, sprzyjających zaspokajaniu potrzeb społecznych na dostępnym poziomie.” Na szczególną troskę zasługują rodziny zagrożone lub nieradzące sobie z problemami jakie niesie ze sobą życie. Są to w szczególności: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, alkoholizm czy narkomania. Przedstawione dysfunkcje mogą prowadzić do wykluczenia z życia społecznego, w przeważającej części z rynku pracy. Spójność działań poszczególnych podmiotów pozwoli na realizację celów w poszczególnych obszarach polityki społecznej, przedstawionych w niniejszej Strategii. Ideą Strategii jest wskazanie głównych kierunków mających na celu dążenie do poprawy życia mieszkańców w sferze społecznej. Opracowana Strategia służyć będzie kreowaniu polityki społecznej w Gminie Pokrzywnica. Niniejsza Strategia została opracowana w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy. Strategia jest dokumentem uspołecznionym. W tworzeniu strategii wzięli udział przedstawiciele poszczególnych obszarów polityki społecznej w Gminie Pokrzywnica tj. pracownicy pomocy społecznej, rynku pracy, oświaty, policji i sądownictwa. Strategię przygotowano analizując dostępne dokumenty źródłowe będące w dyspozycji Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy, informacje pozyskane z Powiatowego Urzędu Pracy, Posterunku Policji w Pokrzywnicy, ze szkół, Głównego Urzędu Statystycznego oraz innych instytucji i organizacji współdziałających w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej. Dokonano analizy SWOT w celu identyfikacji i systematyzacji mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń dla sfery społecznej gminy. Następnie opracowano wizję i misję rozwoju społecznego Gminy Pokrzywnica. Zdobyte w toku konstruowania strategii informacje pozwoliły także na wyznaczenie celów strategicznych i operacyjnych oraz wskazanie priorytetowych działań, które powinny przyczynić się do poprawy sytuacji osób pozostających na marginesie życia społecznego, wykluczonych społecznie lub zagrożonych tymi zjawiskami. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest materiałem wyjściowym do opracowania szczegółowych programów i projektów pomocy społecznej. Skuteczność wyznaczonych działań będzie zależała od posiadanych i pozyskanych przez gminę środków

1 finansowych, jak i szeroko aktywnej i skoordynowanej współpracy przedstawicieli administracji samorządowej i partnerów społecznych, w tym organizacji pozarządowych. Należy zaznaczyć, że Strategia nie jest dokumentem zamkniętym, ani w sensie merytorycznym, ani czasowym. Jest podstawą do ciągłego programowania, podczas którego należy weryfikować założenia, cele i sposoby ich osiągnięcia. Strategia ta jest zgodna z założeniami odnoszącymi się do polityki społecznej dokumentów strategicznych przygotowanych na poziomie europejskim, ogólnopolskim, samorządowym i umożliwia ubieganie się o środki zewnętrzne m. in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

1. PODSTAWY PRAWNE STRATEGII

Niżej wymienione regulacje prawne wskazują kierunki działań ujętych w opracowanej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Pokrzywnica na lata 2018- 2023. Należą do nich w szczególności: 1) Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj.Dz. U. z 2017 r. poz. 1875 ); 2) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2017 r., poz.1769z późn. zm. ); Ustawa o pomocy społecznej określa: - zadania w zakresie pomocy społecznej; - rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania; - organizację pomocy społecznej; - zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej. 3) Ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz. U. z 201 r. Nr 1952,z późn. zm.); - reguluje system poza ubezpieczeniowych świadczeń społecznych, finansowanych w całości ze środków budżetu państwa. 4) Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( Dz. U. z 2018 r. poz. 554 z póź. zm.) - określa zasady przyznawania i wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz podejmowanie działań wobec dłużników alimentacyjnych (zadanie zlecone gminie z zakresu administracji rządowej finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa); 5) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2017 r. , poz. 2361 ze zm.); 6) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390 ze zm.); - reguluje kwestie przeciwdziałania przemocy w rodzinie; określa zadania w tym zakresie, zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie, wobec osób stosujących przemoc, sposób postępowania organów państwa, - podnosi świadomość przyczyn i skutków przemocy w rodzinie; 7) Ustawa o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej (tj. Dz. U. z 2017 r. , poz. 697 ze zm.); - zawiera nowe regulacje w kwestiach dotyczących wspierania rodziny oraz organizacji pieczy zastępczej, określa zasady i tryb postępowania,

2 - ustanowiła m. in. instytucję asystenta rodziny oraz wprowadza zmiany w przepisach o przysposobieniu. 8) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2017 poz.1065); - akt prawny skierowany głównie do osób bezrobotnych zainteresowanych poznaniem swoich uprawnień, które liczą, że dzięki wsparciu systemów rehabilitacji i dofinansowaniom znajdą oraz utrzymają zatrudnienie, a to poprawi ich sytuację materialną oraz społeczną. 9) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 487); - większość kompetencji i środków finansowych jest zlokalizowana na poziomie samorządów gmin, które na mocy tej ustawy uzyskały kompetencje do rozwiązywania w/ w problemów w społeczności lokalnej, - ustawa wprowadza regulacje dotyczące postępowania wobec osób nadużywających alkoholu, określa podstawy lecznictwa odwykowego oraz wskazuje kompetencje i zadania Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 10) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2017 poz. 783); - określa m. in. zasady i tryb postępowania w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa dotyczącego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii; kary za nieprzestrzeganie przepisów ustawy i rozporządzeń; 11) Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2018 poz. 450) - ustawa jest ważnym aktem prawnym, wprowadzającym kompleksowe rozwiązania dotyczące podstawowych dziedzin działalności organizacji pozarządowych w Polsce,- reguluje warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy oraz korzystania z tych świadczeń; 12) Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym ( Dz. U. 2016 poz. 1828) - -ustawa stwarza szansę na powrót do społeczeństwa osobom, które z różnych powodów znalazły się na marginesie życia społecznego; 13) Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. 2017 poz. 882) - ustawa przewiduje ,że w działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, Kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne, -w świetle ustawy ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na : -promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, -zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, -kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości , a także przeciwdziałaniu ich dyskryminacji.

3 2. ZAŁOŻENIA, CELE I KIERUNKI STRATEGII

Głównymi założeniami strategii są : -minimalizowanie skutków ubóstwa, -zmniejszenie bezrobocia, -przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu rodzin i osób długotrwale borykających się z problemami , w tym integracja osób niepełnosprawnych i starszych ze środowiskiem , -zapobieganie i minimalizacja problemów uzależnień , -podniesienie poziomu bezpieczeństwa lokalnego . Cele strategiczne: -wsparcie rodzin w prawidłowym funkcjonowaniu , usamodzielnianiu się przez szerzej rozwiniętą informację o efektywnym poszukiwaniu pracy, -zmiana modelu pomocy społecznej z wykorzystaniem modelu wsparcia tj. pomoc w podjęciu zatrudnienia i edukacja socjalna, -pobudzenie świadomości społecznej na temat problemu uzależnień i skutków uzależnienia, -zwiększenie aktywności życiowej ludzi starszych tj. pomoc w łagodzeniu trudności wynikających z wieku i stworzenie możliwości uczestnictwa w życiu społecznym, -budowanie systemu wsparcia dla seniorów, -doskonalenie systemu pomocy osobom niepełnosprawnym.

Kierunki działań Działania kierowane są na rzecz rodzin i osób dotkniętych bezrobociem , wykluczeniem społecznym, problemami uzależnień , starością oraz niepełnosprawnością .Gminny system pomocy społecznej musi zawierać komponenty stabilne , dające poczucie bezpieczeństwa ,a także powinien być otwarty na nowe wyzwania. Podjęte zostaną działania na rzecz pobudzenia aktywności środowisk, które dotknięte są zjawiskiem alienacji. Podstawowym warunkiem skutecznego przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym jest podwyższenie świadomości mieszkańców gminy na temat głównych przyczyn i skutków tych zjawisk oraz zasad i możliwości zapobiegania ich powstawaniu.

4 3. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ GMINY POKRZYWNICA

3.1 Przedmiot diagnozy.

Przedmiotem diagnozy są charakterystyczne dla poszczególnych grup społecznych problemy o najwyższym stopniu dolegliwości, takie jak np.: bezrobocie, ubóstwo, uzależnienia itp., które wymagają podejmowania wszechstronnych działań w celu przeciwdziałania celom krytycznym w życiu jednostek i zbiorowości, poprawy ich warunków bytowych oraz wyrównania różnic socjalnych w wielu obszarach aktywności społecznej. Zespół Zadaniowy wyłonił w poszczególnych obszarach polityki społecznej niżej wymienione priorytety: - pomoc społeczna, - edukacja, - bezpieczeństwo publiczne, - ochrona zdrowia, - bezrobocie i rynek pracy.

3.2 Ogólna charakterystyka Gminy Pokrzywnica.

Gmina Pokrzywnica położona jest w środkowej części województwa mazowieckiego, w południowej części powiatu Pułtuskiego. Graniczy z następującymi gminami : – od strony północnej z gminą Pułtusk, – od zachodu z gminą Winnica, – od południa z gminą Serock – powiat Legionowski, – od strony wschodniej z gminą Zatory. Przeważająca część gminy Pokrzywnica, położona na prawym brzegu Narwi znajduje się we wschodniej części jednostki geomorfologicznej, zwanej Wysoczyzną Ciechanowską.

Obszar gminy w granicach administracyjnych wynosi 12 099 ha.(120,9 km 2 ) Zamieszkuje ją 5022 mieszkańców. posiada 35 wsi, skupionych w 33 sołectwach. Głównym ośrodkiem administracyjnym gminy jest miejscowość Pokrzywnica w której znajduje się siedziba Urzędu Gminy przy ul.Aleja Jana Pawła II nr 1.

5 Rysunek 2. . (Źródło: strona internetowa – www.pokrzwnica.pl)

6 3.3 Demografia.

Większość analiz demograficznych prowadzona jest na podstawie struktury ludności w podziale na wiek i płeć, ponieważ determinuje skalę i rodzaj potrzeb społecznych. Poniższe wykresy prezentują dane w tym zakresie:

Lata Mieszkańcy (osoby) 2014 4.923 2015 4.955 2016 4.974 2017 4.976

KOBIETY 2013 2014 2015 2016 2017 1 2 3 4 5 6 Ogółem 2.414 2.414 2.449 2.467 2.468 Wiek 0-17 488 488 493 496 494 Wiek 18-59 1.406 1.406 1.412 1.404 1.417 Wiek pow.60 520 520 544 567 581

MĘŻCZYŹNI 2013 2014 2015 2016 2017 1 2 3 4 5 6 Ogółem 2.509 2.509 2.506 2.507 2.508 Wiek 0-17 546 546 538 527 526 Wiek 18-64 1.693 1.693 1.677 1.676 1.682 Wiek pow.65 270 270 291 304 300

Tabela . Liczba mieszkańców Gminy w rozbiciu na miejscowości według stanu na dzień 31.12.2017 r.

Lp. Nazwa miejscowości Stan na dzień 31.12.2017 r. 1. Budy Ciepielińskie 101 2. Budy Obrębskie 38 3. Budy Pobyłkowskie 56 4. 51 5. Dzbanice 157 6. Dzierżenin 408 7. 210 8. 171 9. Kępiaste 38 10. Klaski 74 11. Klusek 23 12. Koziegłowy 240 13. Łępice 126 14. Łosewo 111 15. Łubienica 81 16. Łubienica – Superunki 220 17. Mory 41 18. Murowanka 114 19. Nowe Niestępowo 140 20. Niestępowo Włościańskie 171 21. Obręb 88

7 22. Obrębek 115 23. Olbrachcice 154 24. Piskornia 231 25. Pobyłkowo Duże 148 26. Pobyłkowo Małe 351 27. Pogorzelec 238 28. Pokrzywnica 461 29. Pomocnia 46 30. Strzyże 90 31. Świeszewo 44 32. Trzepowo 194 33. Witki 95 34. Wólka Zaleska 37 35. Zaborze 65

3.4 Pomoc społeczna.

Za realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w Gminie Pokrzywnica odpowiada Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej jest najczęściej pierwszym miejscem, do którego osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej zwracają się o pomoc. Od kilku już lat, stara się łagodzić sytuację osób i rodzin poprzez systematyczną i terminową wypłatę świadczeń oraz wdrażanie pozamaterialnych form pomocy. Głównym celem jest pomoc środowiskom wykluczonym społecznie oraz zapobieganie marginalizacji osób i rodzin, poprzez ich społeczne aktywizowanie, wzmacnianie i mobilizowanie do podejmowania starań w celu poprawy swojej sytuacji życiowej. Działania te są prowadzone we współpracy z różnymi instytucjami i organizacjami, którym bliskie jest dobro mieszkańców gminy.

Kadra Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy. W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy zatrudnionych jest 6 osób:  kierownik ,  2 pracowników socjalnych wykonujący pracę w terenie ,  inspektor ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego,,  referent ds. świadczenia wychowawczego,  asystent rodziny.

W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy pracuje wyspecjalizowana kadra, która systematycznie podnosi kwalifikacje zawodowe.

Główne cele pomocy społecznej:

8  wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie w miarę możliwości , do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,  zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym,  zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia,  zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie,  integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,  stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.

Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Decydujący wpływ na korzystanie z systemu pomocy społecznej w Polsce mają regulacje prawne zawarte w ustawie o pomocy społecznej oraz innych aktach normatywnych. Podstawową przesłanką do udzielenia pomocy jest kryterium dochodowe. Od 1 października 2015 r. ustalone zostało na poziomie : osoba samotna 634,00 zł; osoba w rodzinie 514,00 zł.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:  ubóstwa,  niepełnosprawności  długotrwałej lub ciężkiej choroby  bezdomności  bezrobocia,  trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego,  alkoholizmu lub narkomanii,  zdarzenia losowego,  potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności Do zadań własnych gminy należy:  przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, celowych specjalnych,  przyznawanie pomocy rzeczowej,  udzielanie schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania,  dożywianie dzieci w szkołach,  przyznawanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego,  sprawienie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego,  udzielanie pomocy w postaci pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego. Do zadań własnych dotowanych należy:  przyznawanie zasiłków stałych,

9  przyznawanie zasiłków okresowych. Do zadań zleconych gminy należy:  opłacanie składek zdrowotnych za osoby pobierające zasiłki stałe,  świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych,  przyznawanie i wypłacanie świadczeń rodzinnych,  przyznawanie i wypłacanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego  przyznawanie i wypłacanie świadczenia wychowawczego.

Źródła finansowania zadań GOPS

Wydatki OPS według planu finansowego na 2017 rok wynosiły 7.469.357,48 zł (wydatki zrealizowano na poziomie 99,71 %). Na wydatkowaną kwotę składały się: 1) środki finansowe z budżetu gminy 382.640,11 zł, tj.5,12 % 2) środki finansowe z budżetu wojewody 7.064.905,18 zł, tj. 94,58 % 3) Środki z budżetu Unii Europejskiej 21.812,19 zł tj. 0,30%

Powody przyznania pomocy w 2017 roku.

POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI LICZBA RODZIN LICZBA ŻYCIOWEJ OSÓB W RODZINACH OGÓŁEM w tym: NA WSI UBÓSTWO 1 34 34 95 SIEROCTWO 2 0 0 0 BEZDOMNOŚĆ 3 0 0 0 POTRZEBA OCHRONY 4 19 19 105 MACIERZYŃSTWA W TYM: 5 18 18 99 WIELODZIETNOŚĆ BEZROBOCIE 6 98 98 315 NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ 7 8 8 13 DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA 8 6 6 19 CHOROBA BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH 9 34 34 144 OPIEK.-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO - OGÓŁEM W TYM: 10 5 5 20 RODZINY NIEPEŁNE RODZINY WIELODZIETNE 11 4 4 25 PRZEMOC W RODZINIE 12 0 0 0 POTRZEBA OCHRONY OFIAR 13 0 0 0 HANDLU LUDŹMI ALKOHOLIZM 14 0 0 0 NARKOMANIA 15 0 0 0

10 TRUDNOŚCI W 16 0 0 0 PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO TRUDNOŚCI W INTEGRACJI 17 0 0 0 OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY, OCHRONĘ UZUPEŁNIAJĄCĄ LUB ZEZWOLENIE NA POBYT CZASOWY ZDARZENIE LOSOWE 18 0 0 0 SYTUACJA KRYZYSOWA 19 0 0 0 KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB 20 0 0 0 EKOLOGICZNA

Program Rządowy „ Pomoc państwa w zakresie dożywiania”

Wieloletni program rządowy „ Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014 -2020 jest programem wspierania finansowego gmin w zakresie realizacji zadań własnych o charakterze obowiązkowym określonych w art. 17 ust.1 pkt 3 i pkt 14 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( Dz.U. z 2017 r. , poz. 1769 z późn. zm.) Celem programu jest ograniczenie zjawiska niedożywienia dzieci i młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej sytuacji , ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z terenów objętych wysokim poziomem bezrobocia i ze środowisk wiejskich oraz osób dorosłych , w szczególności osób samotnych , w podeszłym wieku , chorych lub osób niepełnosprawnych.

Ze środków przekazywanych w ramach Programu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy w 2017 roku udzielił wsparcia w formie posiłku i świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych osobom spełniającym kryterium dochodowe w wysokości 150% kryterium , o którym mowa w art.8 ustawy o pomocy społecznej., tj 771,00 zł netto na osobę w rodzinie , 951,00 zł netto dla osoby samotnie gospodarującej .

W szczególnie uzasadnionych przypadkach , gdy uczeń wyraził chęć zjedzenia posiłku , odpowiednio Dyrektor szkoły lub przedszkola informował Ośrodek Pomocy Społecznej o potrzebie udzielenia pomocy w formie posiłku .Przyznanie tej pomocy nie wymagało przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i wydania decyzji administracyjnej . Program jest finansowany ze środków własnych gminy oraz dotacji z budżetu państwa. W 2017 roku pomoc w formie refundacji kosztów posiłku była realizowana w przedszkolach szkołach podstawowych, gimnazjalnych i średnich nie tylko na terenie gminy Pokrzywnica. Pomocą w formie refundacji kosztów posiłków objęte były również dzieci z terenu gminy Pokrzywnica , a uczęszczające do placówek na terenie innych gmin, m.in. gminy Winnica , Serock , Pułtusk i Warszawy . Na realizację Programu w 2017 roku przeznaczono ogółem kwotę 253.646,00 zł , z tego środki własne gminy to 61.646,00 zł natomiast środki pochodzące z dotacji wyniosły 192.000,00 zł.

11 W ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w 2017 roku z bezpłatnego posiłku skorzystało 343 uczniów i 9 osób dorosłych , 11 osób skorzystało z pomocy rzeczowej w formie artykułów żywnościowych.

W 2017 roku łączny koszt posiłków osób spełniających kryterium dochodowe wyniósł 221.723,00 zł , świadczenia rzeczowego 2.419,00 zł , natomiast koszt posiłków uczniów objętych pomocą na wniosek Dyrektora 29.504 ,00 zł. co łącznie stanowi 253.646 ,00 zł.

Liczba posiłków osób spełniających kryterium dochodowe to 39.828 świadczeń , natomiast objętych na wniosek Dyrektora to 6.589,00 zł. Średni koszt jednego posiłku wyniósł 5,57 zł.

Z realizacji Programu sporządzono roczną informację będącą elementem składowym rozliczenia dotacji.

Praca socjalna

Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest :

1) z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej; 2) ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.

Wspieranie rodziny

Minister Pracy i Polityki Społecznej na podstawie art.247 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013 r. Nr 135, z późn. zm.) ogłosił ,,Program asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2017” dotyczący dofinansowania kosztów wynagrodzenia asystentów rodziny i koordynatorów pieczy zastępczej, zwany dalej ,,Programem” i zaprosił jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego i powiatowego do składania zapotrzebowania w zakresie Programu. Przystąpienie przez GOPS do Programu umożliwiło w okresie programowym III- XII 2017 zatrudnienie Asystenta Rodziny. Asystent rodziny to nowa kategoria zawodowa wprowadzona przez ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Asystent rodziny to osoba, która przez pewien czas wspiera rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci. Do zadań asystenta należy m.in. udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w rozwiązywaniu problemów socjalnych i problemów wychowawczych z dziećmi oraz udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej. Może on zostać przydzielony rodzinie przeżywającej problemy opiekuńczo-wychowawcze - na wniosek pracownika socjalnego lub na mocy decyzji sądu rodzinnego.

W 2017 roku w Gminie Pokrzywnica wsparciem asystenta rodziny było objętych 11 rodzin. Wydatkowane środki na powyższy cel: - dotacja - 13.941,00 zł - budżet gminy - 11.134,00zł

12 Wydatkowane środki na wspieranie rodziny zastępczej: - środki własne – 2.895,49 zł

3.5 Oświata

Na terenie gminy Pokrzywnica funkcjonują placówki oświatowe szczebla gminnego. Należą do nich przedszkole, szkoły podstawowe i gimnazjum.

Tabela . Liczba uczniów w placówkach oświatowych w gminie Pokrzywnica w 2018 roku.

Rok szkolny Lp. Nazwa szkoły Podział 2017/2018 Przedszkole Szkoła Podstawowa im. Witolda 1. Szkoła 141 Machnowskiego w Nowym Niestępowie Podstawowa Przedszkole Szkoła Podstawowa im. Ks. Jana 2. Szkoła 92 Twardowskiego w Gzowie Podstawowa Przedszkole Szkoła Podstawowa im. Doroty Gellner w 3. Szkoła 71 Pobyłkowie Dużym Podstawowa Gimnazjum 73 Szkoła Podstawowa z Oddziałami 4. Szkoła Integracyjnymi w Dzierżeninie 81 Podstawowa 5. Samorządowe Przedszkole w Pokrzywnicy Przedszkole 97 Szkoły wyposażone są w obiekty sportowe, sale gimnastyczne, hala sportowa w Dzierżeninie, boiska. Prowadzą różnorodne formy zajęć pozalekcyjnych, koła zainteresowań. Poza tym na terenie szkół znajdują się bezpieczne place zabaw.

Na terenie gminy działa Gminna Biblioteka Publiczna w Pokrzywnicy. Księgozbiór to: 24254 woluminy. Liczba czytelników w 2017 r. wynosiła 701. Biblioteka dysponuje 19 komputerami z dostępem do Internetu, co dodatkowo podnosi jej atrakcyjność. Bibliotekę odwiedziło 14357 osób w 2017 roku.

3.6 Ochrona zdrowia

Na terenie gminy działalność prowadzi Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Eskulap. W ośrodku zdrowia w Pokrzywnicy i Dzierżeninie świadczone są usługi w ramach POZ. W Pokrzywnicy znajduje się gabinet stomatologiczny - filia poradni stomatologicznej Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej SP ZOZ w Legionowie. Na terenie gminy organizowane są liczne działania profilaktyczne. Udzielana jest pomoc w organizacji akcji takich jak stacjonowanie mammobusów, badania wzroku . Gmina przekazuje informacje do innych jednostek w celu promowania zdrowego stylu życia. Jednym z priorytetów Gminnej Strategii są działania na rzecz osób z grup szczególnego ryzyka, jak: niepełnosprawni, seniorzy i osoby przewlekle chore. W centrum uwagi władz gminnych i jednostek samorządowych są problemy ludzi starszych i przewlekle chorych.

13 Z diagnozy społecznej wynika, iż jest to grupa społeczna najbardziej narażona na wykluczenie społeczne. Aktywizacja tej grupy umożliwia poprawienie sprawności fizycznej i psychicznej, zapobieganie samotności, poprawia relacje międzypokoleniowe. Sprawą szczególnie ważną jest pomoc rodzinom z osobami niepełnosprawnymi . W zależności od stopnia niepełnosprawności, rodzaju dysfunkcji, sytuacji rodzinnej i materialnej, osoby niepełnosprawne i ich rodziny korzystają z szeregu świadczeń i usług. Gmina realizuje między innymi zadania z zakresu świadczeń rodzinnych , do których zalicza się świadczenia pielęgnacyjne, zasiłki pielęgnacyjne i specjalne zasiłki opiekuńcze, zasiłki dla opiekunów.

Dużym wsparciem dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi są specjalistyczne usługi opiekuńcze.  Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Zasady realizacji specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi określa Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych ( Dz. U. z dnia 25 lipca 2006 r.) W 2017 roku specjalistyczne usługi opiekuńcze realizowane były w dwóch środowiskach na kwotę 12.500 zł, 625 świadczeń. Celem usług jest usprawnianie umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w życiu codziennym w formie zajęć dydaktycznych.

3.7 Bezpieczeństwo publiczne

Wsparciem dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa gminy są służby realizujące zadania w zakresie bezpieczeństwa publicznego. W Pokrzywnicy funkcjonuje Posterunek Policji. Funkcjonariusze Posterunku wchodzą w skład Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zespołu Interdyscyplinarnego. Poza tym sprawy dotyczące bezpieczeństwa publicznego realizuje na poziomie powiatu Sąd Rejonowy w Pułtusku oraz Prokuratura Rejonowa w Pułtusku. Działalność oraz współpraca pomiędzy służbami jest niezbędna w zapobieganiu przestępczości oraz patologiom społecznym.

3.8 Bezrobocie i rynek pracy

Istotnym problemem powiatu pułtuskiego jest wysoki poziom bezrobocia. Zjawisko to dotyka szerokich kręgów społecznych. Bezrobocie w miarę wydłużania się okresu jego trwania zaczyna lokować osoby nim dotknięte poza istniejącą strukturą społeczno-zawodową powodując utratę uczestnictwa, co w efekcie prowadzi do wykluczenia społecznego. Brak stałego zatrudnienia wiąże się z brakiem dostępu do podstawowych instytucji społecznych np.: rynek pracy, edukacji, konsumpcji. Bezrobocie prowadzi do destrukturalizacji czasu i zmiany stylu życia. Powoduje kryzys tożsamości człowieka , izolację społeczną oraz nasila patologie społeczne. Istotną cechą bezrobocia w powiecie pułtuskim jest utrzymywanie się bezrobocia długotrwałego. Jedną z przyczyn przedłużania się okresu pozostawania bez pracy tak znacznej liczby osób jest niski poziom wykształcenia i kwalifikacji.

14 Model polityki rynku pracy składa się z aktywnych i pasywnych form przeciwdziałania bezrobociu. Pasywna polityka państwa na rynku pracy przejawia się w łagodzeniu skutków bezrobocia dotkniętych nim osób. Programy pasywne obejmują: zasiłki dla osób bezrobotnych, zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Ponadto w obowiązującej ustawie został ustalony katalog podstawowych usług rynku pracy oferowanych przez publiczne służby zatrudnienia oraz agencje zatrudnienia wszystkim bezrobotnym, do których pracodawca zaliczył: pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe i informację zawodową, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy i organizację szkoleń . Zakres i struktura aktywnej polityki rynku pracy prowadzonej w skali lokalnej pozostaje w obszarze decyzyjnym władz samorządowych powiatów.

Stopa bezrobocia na dzień - 31.12.2017 r. - dla Polski - 4,4 % - dla powiatu pułtuskiego – 13,4 %

4. ANALIZA SWOT

Następnym etapem w konstruowaniu Strategii było wyodrębnienie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń w Gminie Pokrzywnica. Wykorzystano analizę SWOT ( skrót pochodzi od słów w języku angielskim : „ strengths”- mocne strony, „ weaknesses” –słabe strony; „ opportunities”- szanse; „ „ threats”- zagrożenia). Polega ona na analizie istniejącego potencjału gminy, realizowanych zadań i możliwości rozwojowych niezależnych, lub zależnych w niewielkim stopniu od otoczenia oraz na analizowaniu tych obszarów na zewnątrz gminy, które wpływają na jej funkcjonowanie.

Mocne strony Słabe strony 1. Pomoc społeczna 1.Pomoc społeczna a) ośrodka pomocy społecznej, a) trudne warunki lokalowe Ośrodka Pomocy b) wzrastająca świadomość potrzeb społecznych, Społecznej, c) fachowość i zaangażowanie pracowników jednostki b) wzrost patologii społecznych w różnych pomocy społecznej, aspektach m. in. uzależnienia, przemoc d) wykwalifikowana kadra, w rodzinie, nabyta bezradność, e) znajomość lokalnych potrzeb w zakresie pomocy c) bierność środowiska lokalnego wobec problemów społecznej, społecznych, f) współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy d) zbyt mała liczba pracowników zatrudnionych Rodzinie oraz Powiatowym Zespołem ds. Orzekania w sektorze pomocy społecznej, o Niepełnosprawności, e) ograniczony dostęp do prawników i psychologów g) współpraca samorządu z organizacjami dla mieszkańców, pozarządowymi, f) brak mieszkań socjalnych, h) pozyskiwanie środków EFS, PFRON i innych, g) brak oferty usług opiekuńczych, i) zwiększająca się akceptacja społeczna w stosunku do osób niepełnosprawnych, j) funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego, k) działanie asystenta rodziny, l) współpraca z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, m) współpraca z Policją, n) prowadzenie prac społecznie-użytecznych,

15 o) aktywizacja seniorów na terenie Gminy Pokrzywnica, 2. Edukacja 2. Edukacja a) wystarczająca sieć szkół , a) ograniczona oferta zajęć pozalekcyjnych b) zmodernizowane szkoły, dla uczniów, c) Samorządowe Przedszkole w Pokrzywnicy, b) niewystarczająca subwencja na cele oświatowe, d) wykwalifikowana kadra pedagogiczna, e) funkcjonowanie hali sportowej, f) dostęp do Internetu. 3. Bezpieczeństwo publiczne 3. Bezpieczeństwo publiczne a) działalność Ochotniczej Straży Pożarnej, a) niedoinwestowanie służb mundurowych, b) funkcjonowanie Komisariatu Policji w b) zły stan techniczny dróg, Pokrzywnicy /praca dzielnicowych w terenie/. c) wzrost liczby uzależnionych,

4. Ochrona Zdrowia 4. Ochrona Zdrowia a) działania Gminnej Komisji Rozwiązywania a) brak dostępności do usług specjalistycznych, Problemów Alkoholowych, b) niechęć osób uzależnionych do systematycznej b) realizacja programów profilaktycznych, terapii, c) dostępność apteki, c) brak poradni rehabilitacyjnej, d) dostępność opieki zdrowotnej, e) czyste środowisko naturalne nie wywierające negatywnego wpływu na stan zdrowia mieszkańców gminy.

5. Bezrobocie i rynek pracy. 5. Bezrobocie i rynek pracy. a) duża liczba bezrobotnych młodych osób, które są a) wysoka stopa bezrobocia, zdolne do szybkiego przekwalifikowania b) zbyt mała liczba zakładów pracy i pracy zawodowego, chronionej, b) szeroki zakres programów form aktywizacji c) niskie kwalifikacje osób bezrobotnych, realizowanych przez PUP, d) apatia i bierność osób długotrwale bezrobotnych. c) bezpośredni kontakt PUP z pracodawcami, d) rozbudowane poradnictwo zawodowe, e) duża ilość chętnych do podnoszenia kwalifikacji oraz do nabywania umiejętności praktycznych.

16 SZANSE I ZAGROŻENIA

SZANSE ZAGROŻENIA a) wzrost świadomości społecznej, a) brak komunikacji, b) możliwość pozyskania środków zewnętrznych z b) wysoki wskaźnik bezrobocia w gminie, różnych źródeł, c) zanikające więzi międzyludzkie, c) sukcesywna likwidacja barier architektonicznych, d) przemoc w mediach, d) edukacja młodzieży, e) zbyt małe środki na profilaktykę, e) posiadane doświadczenie w zakresie f) brak środków na działania i zatrudnianie pozyskiwania funduszy, specjalistów opieki zdrowotnej, f) możliwość realizacji założonych celów przy g) rosnąca liczba osób niepełnosprawnych, aktywnej współpracy mieszkańców i władz h) problemy przemocy i agresji, gminy,

g) stworzenie właściwej bazy edukacyjnej, w tym dostosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Kluczowym zadaniem władz gminy jest zapewnienie odpowiedniego poziomu życia swoim mieszkańcom. Polega ono nie tylko na pomocy materialnej, ale także w dużej mierze na stworzeniu możliwości i warunków do rozwoju we wszystkich dziedzinach życia. Podstawowym warunkiem poprawy tego stanu rzeczy i skutecznym przeciwdziałaniem negatywnym zjawiskom społecznym, jest podwyższenie świadomości mieszkańców na temat głównych przyczyn i skutków tych zjawisk, jak również możliwości zapobiegania ich powstawaniu. Celem strategii są działania długookresowe i długofalowe, polegające na inwestycji w kapitał ludzki, system edukacji, poprawę sytuacji materialnej, działania na rzecz poprawy rynku zatrudnienia mające powiązania ze wzrostem przedsiębiorczości. Kompleksowa pomoc osobom z problemami społecznymi powinna opierać się ponadto na profilaktyce, systematycznym monitorowaniu sytuacji społecznej i wczesnym reagowaniu w razie piętrzących się kłopotów.

5. FINANSOWANIE

Określone cele i działania w zakresie rozwiązywania problemów społecznych w gminie wymagają odpowiednich źródeł finansowania, które można podzielić na: 1) środki pochodzące z budżetu gminy w zakresie zadań własnych gminy na pomoc społeczną oraz w innych obszarach ujętych w strategii; 2) środki pochodzące z budżetu państwa na zadania zlecone gminie przez administrację rządową; 3) środki finansowe Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS); 4) środki finansowe Starostwa Powiatowego, Powiatowego Urzędu Pracy; 5) fundusze inwestorów prywatnych, organizacji pozarządowych.

17 6 .ZARZĄDZANIE I MONITORING

Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Gminie Pokrzywnica jest dokumentem określającym cele i konkretne działania do roku 2023 w zakresie problematyki społecznej. Strategia wymaga okresowej aktualizacji do zachodzących zmian w społeczeństwie i jego otoczeniu. Za realizację Strategii i jej monitoring odpowiedzialny jest kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy. Głównymi obszarami monitorowania są wyznaczone cele i działania. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pokrzywnicy przedstawia Radzie Gminy sprawozdanie z działalności GOPS do końca kwietnia każdego roku.

Przewodniczacy Rady Gminy Krzysztof Lubelski

18