Eliso Virsaladze Элисо Вирсаладзе
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ელისო ვირსალაძე Eliso Virsaladze Элисо Вирсаладзе Eliso VirsaladzE Элисо Вирсаладзе თბილისი Tbilisi Тбилиси 2012 შემდგენელი და რედაქტორი Edited and compiled by Редактор и составитель მანანა ახმეტელი Manana Akhmeteli Манана Ахметели დიზაინერი Design: Дизайнер ბესიკ დანელია Besik Danelia Бесик Данелия თარგმანი ქართულ ენაზე: Georgian translation: Перевод на Грузинский язык: მანანა ახმეტელი Manana Akhmeteli Манана Ахметели თარგმანი ინგლისურ ენაზე: ნინო ახვლედიანი, თამუნა ლოლუა, English translation: Перевод на Английский язык: მიხეილ გელაშვილი Nino Akhvlediani, Tamuna Lolua, Нино Ахвледиани, Тамуна Лолуа, Mikheil Gelashvili Михаил Гелашвили თარგმანი რუსულ ენაზე: მანანა ახმეტელი, ნინო ახვლედიანი, Russian translation: Перевод на Русский язык: ლალი ხუჭუა Manana Akhmeteli, Nino Akhvlediani, Манана Ахметели, Нино Ахвледиани, Lali Khuchua Лали Хучуа განსაკუთრებული მადლობა: ქერენ ჩეპმენ კლარკს, Special thanks: Особая благадарность: მიხეილ გელაშვილს Caryne Chapman Clark, Mikheil Gelashvili Керен Чепмен Кларк, Михаилу Гелашвили ქართული ტექსტის კომპიტერული უზრუნველყოფა: Photographs: В книге использованы фотографии ვერა ფცქიალაძე Derek Prager, Yuri Mechitov, Дерека Пражера, Юрия Мечитова, Gia Gogatishvili, Alexander Saakov, Гии Гогатишвили, Александра Саакова, წიგნში გამოყენებულია დერეკ პრაჟერის, Irakli Zviadadze and Virsaladze family Ираклия Звиададзе и из семейного იური მეჩითოვის, გია გოგატიშვილის, archive архива Элисо Вирсаладзе ალექსანდრე სააკოვის, ირაკლი ზვიადაძის ფოტოები და აგრეთვე მასალა ელისო ვირსალაძის საოჯახო ფოტოარქივიდან პროექტის მენეჯერი Project manager Менеджер проекта ნინო ახვლედიანი Nino Akhvlediani Нино Ахвледиани დაიბეჭდა “შპს სეზანში” Printed in Cezanne Ltd Напечатано в Cezanne Ltd წიგნი გამოცემულია The book is published by Книга издана სსიპ კლასიკური მუსიკის დაცვის, LEPL Classical Music Preservation, Центром защиты, განვითარებისა და პოპულარიზაციის Development and развития и популяризации ცენტრის მიერ Popularization Center классической музыки კომპანია მაგთიკომის Sponsored by the company При поддержке компании მხარდაჭერით MAGTICOM МАГТИКОМ isBN 978-9941-0-4822-7 წიგნი ეძღვნება დიდი ქართველი პიანისტისა და პედაგოგის ელისო ვირსალაძის შემოქმედებითი მოღვაწეობის 50 წლისთავს This book celebrates 50 remarkable years of performing and teaching in the life of the great Georgian Pianist _ Eliso Virsaladze Книга посвящается 50-летию творческой деятельности выдающейся грузинской пианистки и педагога _ Элисо Вирсаладзе წერილები The Collected Writings by Eliso Virsaladze Письма Элисо Вирсаладзе anastasia virsalaZe* anastasia virsalaZis gaxseneba CemTvis erTdroulad advilicaa da Znelic. advilia imitom, rom Cemi cxovrebis 25 weli misi mudmivi meTvalyureobisa da mzrunvelobis qveS gavatare. Znelia imitom, rom maRal epiTetebs ver gaeqcevi, Tuki gsurs daxato anastasia virsalaZis namdvili portreti. es ki, gasagebi mi zezis gamo, CemTvis uxerxulia. mogvianebiT davrwmundi, rom Turme Cems esTe tikur aRzrdas bunebrivad warmarTavdnen yoveldRiuri cxovrebis Cvevebi. adidedas (ase veZaxdi) alersiani, momRimari saxe CemTvis yovelTvis aso cirdeba musikasTan. misi saxelis xsenebisTanave magondeba yoveldRiuri meca dineoba, gakveTilebi mowafeebTan. `musikaluroba~ saerTodac axasiaTebda mis harmoniul pirovnebas. 9 wlisa viyavi, roca pirveli gakveTili miviRe didedasagan. magram, Cemi musikaluri aRzrda daiwyo gacilebiT ufro adre. me xom dilidan saRamomde musikis atmosferoSi vimyofebodi! zustad dilis 9 saaTze dideda roials mi ujdeboda (gamonaklisi Zalze iSviaTi iyo) da TiTqmis 3 saaTs TavauRebliv mecadineobda; ukravda, arCevda axal nawarmoebebs, eZebda racionalur teqni kursa da mxatvrul gadawyvetas im nawarmoebebSi, romlebsac misi studentebi da mowafeebi ukravdnen. dRis 1 saaTidan iwyebda gakveTilebs moswavleebTan (imxanad saxlSi iRebda mowafeebs, rac sadilobamde da zogjer ufro gvianac grZeldeboda). mec didedasTan axlos, savarZelSi mokalaTebuli, gakveTilebs vusmendi didi gulisyuriTa da siamovnebiT. zogjer imis SiSiT, rom Cemi fsiqi ka ar gadaRliliyo, dideda ar mrTavda `asistentobis~ nebas. me ki Cemsas ar viSlidi, wignebis didi karadis ukan vimalebodi da garinduli, saaTobiT vusmendi misi mowafeebis dakvras. 67 wlis asakidan Cems sayvarel garTobad iqca am gakveTilebze mosmenili piesebis smeniT awyoba. dideda ar ewenaaRmde geboda Cemi `musicirebis~ cdebs da alersiani RimiliT misworebda calkeul adgilebs. ase bunebrivad, SeumCnevlad, TiTqosda TavisTavad aRmovCndi didi musikis samyaroSi. roca didedam pirveli akademiuri gakveTili Camitara, me ukve gavlili mqonda musikaluri aRzrdis sawyisi etapi. smeniT mqonda Seswav lili musikalur aTwledSi Casabarebeli programa, maT Soris beThovenis II safortepiano koncertis I nawili (pirdapir III klasSi Camricxes). mecadineobis dros Cemi maswavlebeli yuradRebis maqsimalur koncentra cias moiTxovda. xazgasmiT meubneboda, rom umjobesia gulmodgined imecadino * g. toraZe, `anastasia virsalaZe~. Tbilisi, erTi saaTi, vidre metxans, magram meqanikurad. pirvelive gakveTilebidan me `xelovneba~, 1981 saubreboda safortepiano bgeris xarisxsa da gamomsaxvelobaze, mixsnida da 10 maswavlida bgeris aRebis misTvis sayvarel xerxs _ klaviSis mosinjviT. daJinebiT moiTxovda _ bgera unda mRerodes! Semdgom wlebSi, Strixebisa da niuansebis ganmartebisas, sistematurad sargeblobda vokaluri meTodikidan nasesxebi terminologiiT. pirvelive gakveTilebidan yuradRebas amaxvilebda nawarmoebis esTetikur arsze da Sesrulebis mxatvrulobaze. ver vityvi, rom nakleb yuradRebas uTmobda mowafeebis teqnikur aRWurvas (magondeba, magaliTad, teqnikurad Zneli adgilebis kompleqsuri Seswavlis xerxi an pasaJebze mecadineoba texili ritmiT da sxva.). aRsaniSnavia, rom teqnikuri wrTvna misT vis izolirebuli, gancalkevebuli procesi ki ar iyo, aramed warmoadgenda mxatvruli aRzrdis ganuyofel nawils. CemTan mecadileobis dros gamoricxa wminda instruqciuli daniSnulebis piesebi, gamebs makvrevinebda imdenad, ramdenadac es gaT valiswinebuli iyo musikaluri aTwledis saswavlo programiT. maxsovs, VII klasSi oTxiani miviRe gamebSi, rac man TviTon Sematyobina RimiliT. Znelia am gamocdilebis ganzogadeba, ramdenadac igi ganpirobebuli iyo individualuri mizeziT: mas saSualeba hqonda mudmivad vyolodi meTvalyureobisa da kontrolis qveS. xSirad Semosula Cems samecadino oTaxSi, SeniSvnebs maZlevda, upiratesad, tempebis gamo. kategoriulad mikrZalavda mecadineobas swraf tempSi. javrobda, roca varRvevdi am pirobas. mecadineobas zomier tempSi moiTxovda, piesebze muSaobas yvelaze rTuli adgilebidan iwyebda. gansakuTrebiT intensiurad mamecadinebda aTwledSi, konservatoriaSi ki SedarebiT nakleb yuradRebas miTmobda, rac aixsneba, erTis mxriv, misi xandazmulobiT, xolo, meores mxriv, Tvlida, rom ukve swor gzaze var da SemiZlia damo ukidebeli muSaoba. pirvelive gakveTilebidan makvrevinebda sagangebod SerCeul, maRalmxatvrul piesebs: dakenis `guguli~, baxis rondo, mocartis romansi da rondo (D-dur), beThovenis `elizes~ da sxva. TiTqmis yvela piesa, romelic im wlebSi Se viswavle, dRemde SemorCa Cems repertuars. TandaTan sul ufro xSirad maZlevda mocartis nawarmoebebs. aTwleds rom vamTavrebdi, Seswavlili mqonda misi 8 sonata da ramdenime ansambli. mocarti didedas saTayvanebeli kompozitori iyo. Tvlida, rom misi nawarmoebebi aucilebeli skolaa pianistis mxatvruli da profesiuli aRzrdisaTvis. TviT mas mocarti arasodes Seusrulebia sakoncerto estradaze, rasac xumrobiT ase xsnida: `imitom, rom Zalian Znelia!~, arada, mis repertuarSi Sedioda mocartis TiTqmis yvela sonata da variaciebi. mocartis sonatebma safuZveli Cauyara Cems pianizms. misi sada da naTeli musika urTules mxatvrulsa da teqnikur amocanebs svams Semsruleblis winaSe. miZneldeba davasaxelo sxva kompozitori, romlis nawarmoebebis Seswavla aseT sargeblobas aZlevs damwyeb musikosebs. arasodes damaviwydeba didedas sixaruliT savse Tvalebi, roca profesorma genrix neihauzma, Tavis erTerT Ria gakveTilze, TbilisSi, sanimuSod miiCnia mocartis romansis Cemi Sesruleba (III klasSi viyavi). Tavisi Sefasebis sailustraciod es nawarmoebi ganmeorebiT damakvrevina. 10 wlis Semdeg, roca Caikovs kis saxelobis musikosSemsrulebelTa meore saerTaSoriso konkursisaTvis vemzadebodi, konsultaciebs viRebdi nei hauzTan, romelic ar maZlevda SeniSvnebs mxolod mocartis nawarmoebebis Sesrulebisas. da bolos, profesor anastasia virsalaZis damsaxurebaa, rom cnobili avstrieli pedagogisa da pianistis, konkursis Jiuris wevris b. zaidlhoferis azriT, mocartis musikis Cemi interpretacia saukeTeso iyo mTel konkursze. rasakvirvelia, didedam maziara baxis maradiul musikas (masTan erTad gaviare kargad temperirebuli klaviris mTeli I tomi). SedarebiT ufro gvian SevudeqiT beThovenis musikis aTvisebas. Tumca, ukve V klasSi gaviare mesame safortepiano koncertis pirveli nawili, romelic jer daxurul saRamoze davukari, Semdeg ki Sevasrule simfoniur orkestrTan er Tad. es iyo Cemi debiuti did estradaze. daaxloebiT VI klasidan Cems saswavlo programaSi mniSvnelovani adgili daikaves Subertma da Sumanma, mogvianebiT Sopenma. pirveli oris nawarmoebebs dResac wamyvani adgili ukavia Cems repertuarSi. Suberti da Sumani didedas sayva reli kompozitorebi iyvnen da maTdami siyvaruli Caminerga bavSvobidanve. misi xelmZRvanelobiT Seviswavle: Suber tis eqspromtebi Txz. 90, `musikaluri momentebi~, sonata D-dur, Sumanis VII da VIII noveletebi, safortepiano fantazia, koncerti, `kreisleriana~. Sopeni Cemi maswavlebis yvelaze axlobeli da saTayvanebeli Semoqmedi iyo. dideda mis nawarmoebebs gansakuTrebu li siyvaruliT da STagonebiT asrulebda. Tvlida, rom Sopenis musikis Sesruleba moiTxovs umaRles esTetikur kul turasa da srulyofil pianizms. (analogiuria prof. neihauzisa da mravali sxva avtoritetis azric). aq harmoniulad