Magazyn Ludzi Biznesu

magazyn ludzi biznesu

II/2013 ISSN 2300-0333

Sir Brian Souter chce być nr 1 w Polsce

Maciej Olesiński proponuje wynajem aut

Grzegorz Turniak przełamuje lody

Michał Czajka uwodzi kobiety

Beata Cupriak nie zabiega o popularność

Robert Sowa poleca nowe dania przedsiębiorcy@eu w Parlamencie Europejskim

Jak zmienią się prawa klienta w Internecie

Robert Żołędziewski Po prostu robię swoje Razem w biznesie, razem w Europie!

www.kie.biz .pl To prestiż • jako Klub obejmujemy patronatem wydarzenia o charakterze biznesowym, zarówno te o wymiarze ogólnopolskim, jak i regionalne, tj.: targi, wystawy, konkursy i programy gospodarcze oraz towarzyszące im seminaria i konferencje • wspieramy wybrane fundacje, aby w praktycznym wymiarze realizować zasady i cele społecznej odpowiedzialności biznesu • obejmujemy patronatem wydarzenia kulturalne i wspieramy młode talenty Będąc Członkiem Klubu • wspierasz ideę integracji europejskiej, gdyż od tego jak odnajdziemy się w Europie, a Europa w świecie, zależy nasza przyszłość • wchodzisz w nowe środowisko, w którym możesz przyjemnie i owocnie spędzać czas, poszerzając swoje horyzonty oraz nawiązując kontakty biznesowe i towarzyskie Przystępując do klubu: Zyskujesz • nowe kontakty biznesowe • pełny dostęp do klubowego portalu www.kie.biz.pl • możliwość zaprezentowania własnej firmy poprzez portal • dostęp do ofert specjalnych firm i instytucji należących do KIE • możliwość prezentacji swojej działalności w kwartalniku „Przedsiebiorcy@eu”. • aktualne informacje o ważnych wydarzeniach gospodarczych, społecznych i politycznych, a także o wydarzeniach kulturalnych w stolicy Bierzesz udział • w organizowanych przez KIE kolacjach biznesowych, na które zapraszane są znane osoby ze świata kultury, nauki, mediów, polityki i biznesu • w szeregu wydarzeń gospodarczych, społecznych, kulturalnych i sportowych, których patronem jest KIE , Barbara Jonczyk Prezes Europejskiego Forum Przedsiębiorczości Założyciel i administrator Klubu Integracji Europejskiej kontakt: Aneta Sienicka tel. 603 333 711, e-mail: [email protected] W numerze: Szanowni 4 Twarze biznesu: Państwo, - Sir Brian Souter Wszyscy pamiętamy nieda- Szkocki multimilioner stawia na polskie autokary wne wydarzenia z Cypru. - Maciej Olesiński Dramat, który rozgrywał się Wynajem aut robi furorę wśród polskich przedsiębiorców tam pod koniec marca, skoń- - Roman Cybulski czył się umiarkowanym happy endem. Okazało się, że Mię- Jabłuszko z Drwalewa podbija świat dzynarodowemu Funduszo- wi Walutowemu wspólnie 10 Biznes i gospodarka w pigułce z cypryjskimi politykami nie - Świt innowacyjnego społeczeństwa udał się zamach na uloko- - www.konsultacje.mg.gov.pl wane w tamtejszych ban- kach oszczędności. Piszę czyli konsultacje publiczne po nowemu „zamach”, bo nie przekonują 14 Z szuflady eksperta: mnie argumenty o tym, że położono łapę na bajońskie lokaty Rosjan, którzy uciekli do tego raju podatkowego przed własnymi służbami, - Po co nam makrocel, czyli brzózka na horyzoncie ściągającymi podatki. Nie przekonuje mnie bowiem krucjata, jaką - Jak być bogatym europejskie rządy toczą z rajem podatkowym na Cyprze, jak też z in- - Kłamanie to ciężka praca nymi tego typu oazami wolności podatkowej. Nie wierzę w kryzys, który jest bezpośrednim uzasadnieniem tego typu zachowań. Dla - Reklama w sieci mnie to poszukiwanie na siłę argumentów, które uzasadniają sięga- - Po co i jak „przełamywać lody” w kontaktach biznesowych nie coraz głębiej do kieszeni europejskich podatników. Ale jak mam - Obawy związane z mediacjami wierzyć w kryzys, gdy dobiegają do mnie informacje o kolejnych re- kordach – Daimler, BMW, Mercedes biją rekordy sprzedażowe. Ktoś 22 W dobrym stylu: powie – to nie europejscy konsumenci stoją za sukcesami niemiec- - Kobiety, które mnie uwiodły kich gigantów, lecz chińscy Mandaryni. Może to i prawda, ale ko- lejka do kieszeni Chińczyków jest tak długa, że ten wyścig wygrywają - Nie muszę o nic zabiegać. tylko najlepsi. Czy fakt, że najlepszymi są Europejczycy nie powinien Mam własną koncepcję na modę napawać nas dumą? I czy ten fakt nie powinien przypadkiem zmie- - Psychologia mody nić naszej optyki na to, co zwykło się nazywać w niektórych kręgach kryzysem? Może jesteśmy świadkami przegrupowania sił w świato- - W stylu kobiety przedsiębiorczej wym biznesie. Przewodnia siła amerykańskich koncernów nie jest - Wysokoprocentowy skarb już tak oczywista. Niedawne spadki wartości akcji Apple na amery- - Wino wiosenne kańskiej giełdzie potwierdziły tylko to, co dawno czuliśmy pod skórą. Niestety, najprawdopodobniej jesteśmy świadkami kolejnej zmiany - Wiosna jest kobietą warty na światowym rynku telekomunikacyjnym. Po Nokii, na na- - Toyota RAV4 – miejski SUV z zacięciem terenówki szych oczach nadchodzi zmierzch kolejnej legendy. I znów się oka- zało, że gospodarka to przede wszystkim ludzie, a często tylko jeden 32 Kultura na widelcu: człowiek. Śmierć Steve’a Jobsa pokazała słabość amerykańskiej, ale - Po prostu robię swoje też zachodnioeuropejskiej filozofii, oddającej dużą rolę jednostce - Uwiodła mnie muzyka w procesach biznesowych. Koreański Samsung bez precyzyjnie okre- ślonego lidera wkrótce wykorzysta ten kryzys i przejmie panowanie - Chłopak z gitarą nad najbardziej pożądanym segmentem światowego rynku. Zasta- - Historia polskiej satyry na scenie Teatru Syrena nawia mnie, z której strony przyjdzie odsiecz dla coraz bardziej roz- pychających się Azjatów. Wierzę, że Europejczycy nie powiedzieli 40 Polecamy: jeszcze ostatniego słowa. - Miód od nowezelandzkich pszczół Tak jak Szkoci z firmy w PolskiBus.com. Sir Brian Souter postrzega nasz - Rodzinna pasja tworzenia z drewna kraj jako najciekawszy w Europie pod kątem prowadzenia działalno- ści gospodarczej. Cudze chwalicie swego nie znacie, jak mówią w Bruk- 42 Akademia Dobrego Smaku: seli, gdzie także zawitaliśmy w tym numerze. Byliśmy również w pracowni projektantki mody, Beaty Cupriak oraz na debacie po- - Mistrz poleca święconej prawom konsumenta. Deser jak zwykle w wielkim stylu 44 Wydarzenia: – o Teatrze Syrena i temat z okładki – Robert Żołędziewski, aktor, który zagrał główną rolę w filmie „Tajemnica Westerplatte”. Swoje umiejęt- - Prawa klienta w Internecie ności aktorskie wykorzystuje również w szkoleniach z komunikacji. - Ojciec współczesnego networkingu odwiedził Warszawę Mimo, że ma świadomość, że szczęście aktora na pstrym koniu jeździ, - Przedsiębiorcy@eu w Parlamencie Europejskim każdy dzień traktuje z optymizmem. Czego sobie i Państwu życzę! Barbara Jończyk 47 Warszawskie kolacje biznesowe Prezes Europejskiego Forum Przedsiębiorczości

Redakcja: Kontakt w sprawie reklamy: Wydawca Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za ul. Kaliska 17 lok. 42, 02-316 Warszawa Aneta Sienicka tel. 603 333 711 Europejskie Forum treść reklam oraz materiałów promocyjnych. tel. 501 243 876 DTP i druk: Przedsiębiorczości Sp. z o.o. Publikowane zdjęcia i materiał są własnością e-mail: [email protected], www.efp.biz.pl MaxMedia, ul. Kaliska 17 lok. 42 redakcji oraz prezentowanych ﬁrm i instytucji. Redaktor naczelny: Barbara Jończyk ul. Estrady 67, 01-932 Warszawa, 02-316 Warszawa Przedruk tylko za zgodą wydawcy. Redakcja Sekretarz redakcji: Aneta Sienicka tel. 22 832 42 51 NIP: 701-020-11-00 zastrzega sobie prawo do skrótów. Zespół redakcyjny: Izabella Włodarczyk,Krzysz- [email protected] tof Jończyk, Rafał Korzeniewski, Nina Alt www.maxmedia.org.pl Numer oddano do druku 28.05.2013 r.

przedsiebiorcy@eu 3 Twarze Biznesu SZKOCKI MULTIMILIONER stawia na polskie autokary

Sir Brian Souter, szkocki multimilioner, zaczynał w latach 80. jako konduktor. Wkrótce postanowił otworzyć własny biznes. Jego pierwsza ﬁrma miała tylko dwa autobusy. Od dwóch lat działa w Polsce pod marką PolskiBus.com. „Recepta na sukces? Ciężka praca musi być pasją. Trzeba też mieć szczęście” - zdradza „przedsiębiorcy@eu”. W tym przypadku były to strajki kolejarzy w Wielkiej Brytanii w latach 90. Ludzie wtedy zaczęli przesiadać się do autobusów.

Rozmawia ANETA SIENICKA

Można wozić ludzi autobusem za „pół dar- dopiero drugi rok naszej działalności. struktury. Zainwestowaliśmy w Polsce do mo” i jednocześnie nie dokładać do intere- W pierwszym roku straty zawsze są wkal- tej pory około 20 milionów euro. Nasza su? PolskiBus.com zarabia na siebie? kulowane w biznes. Przedsiębiorca musi strata zaś za zeszły rok to kilka milionów. – Na razie jeszcze nie, ale myślę, że już przecież ponieść koszty reklamy, zakupu Jednak nadal realizujecie określoną poli- w tym roku odnotujemy pierwsze zyski. To autobusów czy przygotowania infra- tykę reklamową i wciąż się rozwijacie, a za-

4 przedsiebiorcy@eu Twarze Biznesu tem wciąż inwestujecie. Jak dużo pienię- gle utrzymujemy wysoką jakość obsługi Dwa, biznes autokarowy jest u was bar- dzy chcecie wydać jeszcze w naszym kra- i tym różnimy się od Ryanair. Tak nadziej zderegulowany, niż w innych krajach. ju? prawdę nie chcemy więc być postrzegani Polskie prawo dopuszcza wolną konku- – Pierwsza faza naszego rozwoju po- jak tani przewoźnik, lecz jak przewoźnik rencję w tym segmencie. W innych kra- legała na swego rodzaju usadowieniu się oferujący usługę bardzo wysokiej jakości jach, np. w Czechach, jest więcej re- w Polsce. Robiliśmy wszystko, żeby nasza w dobrej cenie. strykcji. marka była rozpoznawalna, ale budowa- Czy Polska będzie bazą do waszej ekspan- Czym jeszcze przewoźnik autobusowy może liśmy tylko sieć połączeń z Warszawy. Te- sji na Europę Środkowo-Wschodnią? zaskoczyć klientów skoro serwuje, i to za dar- raz przechodzimy do drugiej fazy nasze- – Przyglądamy się innym krajom, mo, lody na pokładzie? go rozwoju, czyli uruchamianiu linii choć w tym regionie to Polska jest naja- – W najbliższych dniach planujemy przecinających Polskę z pominięciem trakcyjniejszym dla nas rejonem do in- uruchomić stronę mobilną. Bilety będzie stolicy. westycji. więc można kupić nie tylko korzystając Jakie miasta bierzecie na celownik? Nie myślicie więc, by otworzyć nową firmę z komputera, ale też przy pomocy telefonu – Wszystkie główne miasta chcemy w jednym z sąsiadujących z nami kraju? komórkowego. Nie przesadzałbym nato- rozwinąć jako niezależne centra. Pierw- – W dłuższej perspektywie na pewno miast z tymi lodami na pokładzie. Ciężko szym sygnałem nowego otwarcia jest uru- tak, ale wyzwaniem wystarczającym na jest dostarczyć taką usługę na dłuższych chomienie nowej linii z Gdańska do Rze- dzień dzisiejszy jest rozwijanie tego biznesu trasach. Lody serwujemy tylko na trasie szowa. w Polsce. Chcemy być przewoźnikiem nu- pomiędzy Warszawą i Gdańskiem oraz O jak dużych nakładach inwestycyjnych mer 1 w Polsce, a potem oczywiście bę- Rzeszowem i jest to tak naprawdę ekspe- mówimy? dziemy używać polskiego zespołu do roz- ryment. – W ciągu następnych osiemnastu woju w innych krajach. Obecnie nie ma Ale eksperymentem nie jest WI-FI, skąd wziął miesięcy zainwestujemy około 30 milio- nic bardziej pociągającego biznesowo jak się pomysł, by zrobić z tej usługi niemal ele- nów euro. Ta firma powinna mieć około rozwijać się w Polsce. ment wyróżniający PolskiegoBusa. 200 autokarów. Dziś mamy ich 68. Stwo- Dlaczego akurat Polska? – WI-FI godzi sprzeczne interesy pa- rzyliśmy już 350 miejsc pracy, ale w przy- – Bo jesteście otwarci dla biznesu i nie sażerów. Wcześniej wyświetlaliśmy filmy, szłości chcemy, by zatrudnienie wzrosło do macie problemu z korupcją. Polskę za- ale okazało się, że np. w Stanach Zjed- 1000 pracowników. Czy w tym roku będą nowe linie? Nie chcemy być postrzegani jak tani – Oczywiście, ale dopiero pod koniec roku odsłonimy nową strategię. przewoźnik, lecz jak przewoźnik oferujący O zagranicznych połączeniach także myśli- cie? Teraz jest tylko Wiedeń, Praga, Berlin, usługę bardzo wysokiej jakości w dobrej cenie. Bratysława. – Myślimy o dwóch nowych kierunkach, ale nie mogę jeszcze zdradzić szcze- mieszkuje bardzo dużo młodych, otwar- noczonych nie dla wszystkich jest to do gółów. tych ludzi, którzy są dobrą grupą dla usłu- zaakceptowania. Mocno protestowali Może jakieś cieplejsze, wakacyjne kierunki? gi, jaką oferujemy. Do tego wykwalifiko- np. Amisze. Z uwagi na podróżujące dzie- – Raczej nie. Nasz model działa naj- wana siła robocza i PKB, które rośnie szyb- ci wciąż dyskutowano także na temat ro- lepiej na trasie, której odległość nie prze- ciej, niż w innych krajach. dzaju filmów jakie powinny być wy- kracza 500 kilometrów. Wyjątkiem po- Jakie ma Pan inne doświadczenia we współ- świetlane. Po wprowadzeniu WI-FI pro- twierdzającym regułę jest w tym przy- pracy z polskimi przedsiębiorstwami? blemy zniknęły. I padku trasa do Wiednia. Modelowe prze- – Przez fundusz inwestowaliśmy w sieć konanie jest takie, że najbardziej opłacal- siłowni Pure Jatomi. Teraz przyglądamy Sir Brian Souter ne są połączenia do 500 km. Ponad tę od- się kilku projektom. Myślimy na przykład ległość to linie lotnicze są bardziej efek- o produkcji autobusów. Jest współzałożycielem Stagecoach Group tywne. Chcecie przejąć czy założyć nową firmę? plc, jednej z wiodących, międzynarodowych Ale to nie linie lotnicze są waszym głównym – Raczej szukamy spółki, by podjąć grup operujących w sektorze transportu pu- konkurentem? współpracę. blicznego w Wielkiej Brytanii, USA i Kanadzie. – Przede wszystkim samochody oso- A może wzorem Wysp Brytyjskich zdecy- Firma zatrudnia ponad 35 tysięcy osób i pro- bowe. Podobnie do Stanów Zjednoczo- dowałby się pan zainwestować w naszą ko- wadzi przewozy autobusowe, autokarowe, nych, w Polsce nowi klienci to ci, którzy lej? PolskiWagon.pl brzmi świetnie. tramwajowe oraz kolejowe. W 2011 roku Sir podróżowali wcześniej samochodami. – Chyba Virgin Train, które obsługu- Brian Souter otrzymał z rąk brytyjskiej królo- W mniejszym stopniu są to natomiast pa- ją trasę z Londynu do Glasgow? (śmiech) wej tytuł szlachecki. W Polsce założył Souter sażerowie linii lotniczych, kolei, ale też in- Ale nie. Holdings Poland, ﬁrmę, która pod marką Pol- nych przewoźników autobusowych. Przy- W Polsce skupiam się tylko na dale- skiBus.com oferuje klientom możliwość szyb- ciągamy jednak też bardzo wielu no- kobieżnych przewozach autokarowych. kiej i komfortowej podróży w atrakcyjnej wych pasażerów, którzy wcześniej w ogó- Kolej mnie nie interesuje, natomiast my- cenie. le nie zdecydowaliby się na jakąkolwiek ślę, że duży potencjał mają krajowe linie Ponadto Brian Souter i jego żona Betty Souter podróż. lotnicze. Z pewnością szybko ktoś zechce założyli organizację charytatywną Souter Niesłuszne jest więc porównanie Polskiego- zająć miejsce OLT. Trust. Organizacja ta zajmuje się w Wielkiej Busa z tanimi liniami lotniczymi Ryanair? Czym różni się działalność w Polsce od tej Brytanii duchowym wspieraniem osób cier- – Mechanizm działania jest podobny, prowadzonej przez pana na Wyspach Bry- piących i wymagających pomocy. W ciągu ale gdybym musiał już koniecznie po- tyjskich, w Stanach Zjednoczonych, Nowej ostatnich trzech lat organizacja przyznała równywać się do linii lotniczej, to raczej Zelandii czy Australii? ponad 3 200 dotacji o łącznej wartości ponad do EasyJet, niż do Ryanair. Przy tych ce- – Różnica podstawowa jest taka, że 32 milionów funtów. nach biletów i systemie sprzedaży, my cią- w Polsce wciąż jest mniej samochodów.

przedsiebiorcy@eu 5 Twarze Biznesu WYNAJEM AUT robi furorę wśród polskich przedsiębiorców

Auto jest niezbędnym narzędziem funkcjonowania wielu firm. Nie tylko tych wielkich, posiadających dziesiątki aut w swoich flotach, ale też małych, jednoosobowych działalności. Niezależnie od swoich rozmiarów, każde przedsiębiorstwo może skorzystać z różnych form finansowania zakupu aut. O tym jakie mają możliwości rozmawiamy z Maciejem Olesińskim, dyrektorem zarządzającym Carolina Fleet Management.

Rozmawia KRZYSZTOF JOŃCZYK

Jest Pan prezesem firmy, która zajmuje się Jakiego rodzaju firmy korzystają z Pań- Czy obecna oferta rynkowa jest już szczytem krótko i długoterminowym wynajmem oraz stwa usług? możliwości czy jest szansa na jeszcze inne, leasingiem aut dla firm. Która z tych form – Wynajem długoterminowy jest dość bardziej innowacyjne rozwiązania? W jaki pozyskiwania aut jest wśród firm najpopu- popularnym rozwiązaniem w firmach sposób według Pana, firmy będą pozyski- larniejsza? z branży FMCG, farmaceutycznych, ubez- wać auta w przyszłości? – Każda z tych form jest adresowana pieczeniowych – wszędzie tam, gdzie, użyt- – Zdecydowanie będzie to wynajem do innego grona odbiorców. Z wynajmu kownicy koncentrują się na swoich zada- długoterminowy. Coraz częściej samo- krótkoterminowego najczęściej korzy- niach a samochody mają stanowić spraw- chody są traktowane jako narzędzie pra- stają firmy „ młode” , które dopiero zane narzędzie pracy. cy – najlepiej jest je pozyskać bez anga- czynają swoją działalność. Nie muszą Czy macie Państwo w swojej ofercie tylko żowania własnych środków, w czasie eks- zaciągać długoterminowych zobowiązań auta Toyoty? ploatacji mieć pomoc firmy, która spe- a w przypadku zmiany planów bizneso- – Z racji tego, że właściciele CFM cjalizuje się w obsłudze samochodów, a na wych po prostu oddają samochody. Jest są również właścicielami salonów To- koniec kontraktu oddać wyeksploatowa- to dla nich szybkie, tanie i wygodne roz- yoty najbardziej preferowaną przez nas ne auta i wynająć nowe. wiązanie. Leasing jest dobrym rozwiąza- marką jest właśnie Toyota. Ale na nasze Jakie są koszty przy wynajmie długotermi- nowym? – Koszty wynajmu samochodu uza- Toyota jest typowym przykładem marki, która leżnione są przede wszystkim od warto- ści samochodu, okresu wynajmu i prze- osiąga najwyższe wartości rezydualne stąd biegu. Ale nie zawsze jest tak, że czym tań- szy samochód tym niższa rata. Najważ- nawet na pozornie droższy samochód jesteśmy niejszym czynnikiem przy kalkulowaniu raty finansowej jest wartość rezydualna sa- w stanie uzyskać bardzo korzystną ratę. mochodu – czyli kwota za jaką możemy sprzedać samochód po okresie najmu. To- yota jest typowym przykładem marki, któ- niem dla małych firm, które mają nie- preferencje składa się głównie: nieza- ra osiąga najwyższe wartości rezydualne wielką ilość samochodów, niewiele jeżdżą wodność, trzyletnia gwarancja oraz do- stąd nawet na pozornie droższy samochód i np. po zakończonym leasingu samo- skonała wartość odkupu pojazdów. jesteśmy w stanie uzyskać bardzo ko- chody zostają w firmie do dalszej eks- Więc jeśli są inne marki, które spełnia- rzystną ratę. Dla przykładu Toyotę Auris ploatacji. Full Service Leasing – czyli wy- ją te wymogi równie chętnie z nich ko- o wartości 65 000 zł jesteśmy w stanie najem długoterminowy, przeznaczony rzystamy. wynająć na okres 4 lat, przy przebiegu jest dla firm, które samochody traktują Jakie auta są wybierane przez Państwa klien- 80 000 km, za kwotę 1390 zł miesięcz- jako narzędzie pracy, chcą skoncentrować tów najczęściej? nie. Rata ta obejmuje, oprócz kosztu fi- się wyłącznie na swojej działalności a do – Nasi Klienci wybierają głownie auta nansowania i ubezpieczenia, wszystkie obsługi floty potrzebują wyspecjalizo- z segmentu B i C (w naszym przypadku jest koszty związane z eksploatacją samocho- wanego partnera. Jest to usługa prze- to głownie Yaris oraz Auris i Corolla) , któ- du, poza kosztem paliwa. znaczona dla dużych i małych firm. Ła- re stanowią zazwyczaj większość samo- Czy firma, która chce wynająć nie jedno, ale twość budżetowania, stałe, niskie, mie- chodów w firmach. Dla kadry zarządza- np. pięć aut może liczyć na jakieś zniżki? sięczne koszty i brak konieczności wykupu jącej auta z segmentu D – czyli Avensis. Po- – Każdy przedsiębiorca posiadający aut na koniec kontraktu, stanowią dla nich jawiają się również auta klasy Premium więcej niż jeden samochód może liczyć na idealną formę użytkowania samocho- – RAV4, Land Cruiser lub samochody rabaty flotowe. Uzależnione są one od po- dów. z gamy Lexusa. tencjału firmy, wielkości planowanych

6 przedsiebiorcy@eu Twarze Biznesu

Maciej Olesiński Od 2011 roku jest Prezesem Zarządu i współ- właścicielem Carolina Fleet Management. Od wielu lat związany z branżą motoryzacyjną. Studiował na UW i w SGH.

zakupów. Każdy importer ma własną po- litykę flotową i rabatową. W Toyocie wniosek o rabat każdego klienta jest roz- patrywany indywidualnie. Czy jednoosobowa firma też może wynająć auto? – W portfelu naszych klientów więk- szość stanowią firmy, które posiadają mniej niż 10 samochodów. Wiele z nich to firmy jednoosobowe. Dla nas są to o tyle cenni klienci, że sami potrafią oce- nić jakość świadczonych przez nas usług. A tego nie możemy się powstydzić. Macie Państwo też usługę zarządzania flo- tą "Carolina Easy Management", polegają- cą na przejęciu opieki nad samochodami klienta. Jakie ona daje korzyści? – Przed zawarciem umowy omawia- my z klientem ramy, w jakich będziemy za- rządzać samochodami i na tej podstawie odciążamy klienta od obowiązków zwią- zanych z obsługą samochodów – pozwa- lając mu skoncentrować się na własnej działalności. Poprawiamy efektywność zarządzania flotą, zmniejszamy łączne koszty związa- ne z eksploatacją samochodów, zapew- niamy kontrolę wszystkich kosztów eks- ploatacji. Główne korzyści dla klienta to brak stałej, zryczałtowanej, opłaty miesięcznej, zbiorcza faktura na wszystkie czynności ze szczegółowym ich wykazem, uwzględ- niająca przedłużony termin płatności, stały dostęp do informacji i raportów, większy wpływ na jakość usług za po- średnictwem firmy zarządzającej. Czy usługi wynajmu aut są w Polsce wciąż popularne? Dynamika wzrostu sprzedaży aut w tej formie co prawda spadła na koniec 2012 r…. – Ale jest to bardziej związane z sy- tuacją makroekonomiczną niż z samą usługą, która zdobywa coraz to nowych zwolenników. Właśnie w takiej niepewnej sytuacji gospodarczej usługa ta ma większe szanse powodzenia niż zakup auta za gotówkę czy leasing. Gotówkę zawsze lepiej przeznaczyć na inne wydat- ki, umowa leasingowa wiąże klienta bez- względnie na czas jej trwania a wynajem zawsze można dopasować do aktual- nych potrzeb klienta. Jeśli dodamy do W niepewnej sytuacji gospodarczej wynajem tego wygodę w korzystaniu z auta nie ma podstaw, żeby ta usługa nie była popu- aut ma większe szanse powodzenia niż zakup larna. Świadczy o tym fakt, że w wynajmie długoterminowym w Polsce obsłu- auta za gotówkę czy leasing. giwanych jest obecnie ponad 150 000 sa- mochodów. I

przedsiebiorcy@eu 7 Twarze Biznesu JABŁUSZKO Z DRWALEWA podbija świat

Co dziesiąte jabłko zjadane w Norwegii pochodzi z Drwalewa pod Grójcem. Tamtejsze jabłka jedzą nie tylko Skandynawowie, ale też mieszkańcy Mongolii czy Kuwejtu. Roman Cybulski, prezes ﬁrmy Jabłuszko opowiada nam, jak jego jabłka podbiły świat.

Rozmawia ANETA SIENICKA

Podobno ideą powstania firmy była z tego kraju. Niemal zbankruto- obrona przed Unią Europejską. Dla- waliśmy. czego bał się Pan Unii? A co się stało? – Przed przystąpieniem do – Nie ma sensu mówić o prze- Unii, patrzyłem na inne stowarzy- szłości. Jeżeli kontrahent z tam- szone kraje. Chciałem dowiedzieć tego kraju chce z nami współ- się, co nas czeka po akcesji i zro- pracować dziś to musi płacić go- zumiałem, że będziemy mieć go- tówką. W tonie żartobliwym po- rzej. Faktycznie był to sprzeciw, ale wtarzam: jako biedny Polak nie na zasadzie dostosowania się do mogę kredytować wielkiego, bo- nowych warunków, na które naszą gatego Niemca. odpowiedzią było powołanie or- Powiedział Pan, że Rosjanie przy- ganizacji producenckiej. Gdybyśmy jeżdżają po Wasze jabłka, bo chcą się nie zjednoczyli, najprawdopo- czegoś lepszego… dobniej dawno by już nas nie było. – … już od początku działal- Pochłonęliby nas ci wielcy. Tak na- ności postanowiliśmy kierować prawdę nie byliśmy przeciwnikami się zasadą Forda, który powie- wstąpienia do Unii. Mieliśmy tylko świa- Roman Cybulski dział, że klient znajdzie producenta, któ- domość, że musimy się zjednoczyć, żeby ry wyróżnia się jakością nawet na pusty- przeciwstawić się konkurencji i znaleźć absolwent SGGW wydziału Ogrodniczego. ni. Wtedy w naszym przypadku ta meto- swoje miejsce na rynku europejskim. Zaangażowany w propagowanie nowocze- da była nieco wymuszona. Postawiliśmy na A nie było nadziei na otwarcie ogromnego snego sadownictwa w Polsce. Współtwórca jakość, bo zwyczajnie nie mieliśmy środ- rynku, na nowe szanse? i założyciel Grupy Producenckiej Jabłuszko Sp. ków na reklamę i promocję. – Szanse były zawsze... z o. o. Członek zarządów organizacji branżo- W jaki sposób w takim razie odbiorcy do- … ale wcześniej nie mieliśmy takich moż- wych – Towarzystwo Rozwoju Sadów Karło- wiedzieli się o Was? liwości eksportowych jak po przystąpieniu wych, Krajowy Związek Grup Producentów – Już wcześniej, pod koniec lat 90-tych do Unii? Owoców i Warzyw, Unii Owocowej. Jako jeździłem po Europie i nawiązywałem kon- – Mieliśmy. Mogliśmy handlować ze jeden z niewielu w Polsce może służyć do- takty handlowe m. in. we Francji czy Nor- Wschodem, dokąd sprzedawaliśmy niemal radztwem know-how w szerokim zakresie wegii. Dzięki wysokiej jakości mieliśmy całą produkcję. odnośnie Grup i Organizacji Producenckich. odbiorców na platformach logistycznych Nadal handlujecie z Federacją Rosyjską? Współzałożyciel organizacji wspólnych konna Śląsku, ale też na rynkach hurtowych – Oczywiście. To nasz najważniejszy sorcjów w innych branżach. w Poznaniu, Warszawie. Współpracowa- partner handlowy. Jabłka z logo Drwalew liśmy również z firmą Baćpol, potentatem są poszukiwane w Moskwie. Uzyskujemy rękach jest 60 proc. rynku norweskiego. hurtowym w tym czasie. tam nawet lepszą cenę za swój towar, niż Nasze jabłka je co dziesiąty Norweg. Co- Jakie odmiany jabłek najchętniej kupują cu- inni dostawcy z Unii. Rosjanie bardzo ce- raz śmielej wchodzimy też do Szwecji. dzoziemcy? nią naszą jakość. Mówią, że przyjeżdżają Obecni jesteśmy również na rynku fran- – Najbardziej poszukiwana jest Gala, po nasze jabłka, żeby mieć coś lepszego. cuskim. Współpraca z tamtym krajem jest jednak produkcja tej odmiany jest zbyt Ale to nie jedyny zagraniczny odbiorca na- jednak chimeryczna. Gdy mają urodzaj, mała w stosunku do zapotrzebowania ryn- szych owoców. Dostarczamy je także do producenci z innych krajów mogą zapo- ku. Natomiast Idared to gatunek, które- Mongolii, Bułgarii, Kuwejtu czy Arabii mnieć o sprzedaży na ich rynku. go produkujemy i sprzedajemy najwięcej. Saudyjskiej. Ostatnio dużo kupują też od A Niemcy? Ale tak naprawdę potrafimy znaleźć od- nas Hiszpanie. Znaczącym dla nas rynkiem – W ogóle nie współpracujemy z fir- biorcę na każdą odmianę. jest również Norwegia. Współpracujemy mami z tego kraju. Mamy przykre wspo- Dziś Wasza firma jest w pierwszej dziesiąt- w tym kraju z hurtownikiem, w którego mnienia ze współpracy z kontrahentem ce producentów w Polsce. To było na pew-

8 przedsiebiorcy@eu Twarze Biznesu

Linie do pakowania jabłek no kosztowne przedsięwzięcie. Stać Was było na taką wielką inwestycję? – 50 proc. środków pochodziło z dotacji unijnych a 25 proc. ze środków kra- jowych. Gdyby nie te pieniądze, nie byli- byśmy w stanie stworzyć takiej bazy pro- dukcyjnej dla jabłek. Zresztą nie tylko my, ale też inni w Polsce. To dlatego dziś mo- żemy śmiało powiedzieć, że Polska jest naj- większym producentem jabłek w Europie i czwartym na świecie. Po Chinach, Sta- nach Zjednoczonych i Rosji. Sprzedajecie nie tylko jabłka, lecz także inne owoce. – W naszej organizacji zrzeszamy 63 producentów owoców. I oprócz ja- błek, mamy w swojej ofercie również tru- skawki, gruszki, czereśnie, śliwki, wiśnie Maszyna wstępnego sortowania z wodnym rozładunkiem i borówki. Od trzech lat oferujemy też soki jabłkowe. Uruchomiliśmy produk- cję soków, dostrzegając pewną niszę na polskim rynku. Polskie przetwórnie, któ- Kierujemy się zasadą, że klient znajdzie re były w rękach zachodnich przetwór- ni produkowały tylko koncentraty. Na za- producenta, który wyróżnia się jakością chodzie było inaczej, bo produkcja soków podnosi rentowność produkcji w sa- nawet na pustyni. dzie. Rozumiem, że do butelki lądują te gorsze Tylko jak tę jakość udowodnić? bić biznes, a to powinien być honorowy do- jabłka, których nie można sprzedać inaczej? – Myślę o stworzeniu ogólnokrajowej kument. Certyfikat finansowany przez fir- – Powiem inaczej. My nazywamy je marki, która dawałaby gwarancję jakości. my zewnętrzne, którego uzyskanie nie nieumalowanymi dziewczynami. Choć Takie stowarzyszenie producencko-kon- byłoby uzależnione od finansów. Każdy nie tak piękne, to jednak są to pełnowar- sumenckie, które by wzajemnie się kon- miałby prawo kontroli bez ostrzeżenia, tościowe owoce. Prawdziwy Pyshniak trolowało, dbało o swoje interesy. Obecnie w dowolnej chwili. To spowodowałoby, że (to nasza marka) jest najwyższej jakości. większość firm wydaje certyfikaty, żeby ro- każdy producent dbałby o jakość. I

przedsiebiorcy@eu 9 Biznes i gospodarka w pigułce ŚWIT innowacyjnego społeczeństwa

Ta uśmiechnięta twarz to wykres obrazujący innowacyjność polskiej gospodarki. Znaczenie ma tu szerokość uśmiechu, owal twarzy, a nawet to, w którą stronę jest skierowany wzrok. Twarz wygląda na pogodną, nie jest więc chyba z innowacyjnością polskiej gospodarki źle.

Rafał Korzeniewski

Lądowanie na dachu hotelu? ekonomicznych statystykach to Tego dnia, pamiętam, miałem polska nieinnowacyjna gospodar- kilka innych propozycji, dlaczego ka była liderem Europy, to czasy wybrałem właśnie tę? Może zade- polskiej „zielonej wyspy” odcina- cydowało miejsce, ostatnie piętro jącej się na tle pogrążonej w rece- warszawskiego hotelu Grand przy sji „czerwonej” reszty Europy ul. Kruczej. Alternatywą dla gapie- (symbolika jest zaczerpnięta z gieł- nia się w sufit, gdyby na konferen- dy, kolorem zielonym oznacza się cji Świt innowacyjnego społeczeń- wzrost, czerwonym spadek). stwa było nudno, jest tu wyjrzenie Można z tego wyciągnąć tak za okno. Rozciąga się stąd panora- skrajne wnioski, jak prof. Leszek ma miasta, bo choć budynek nie jest Balcerowicz, który publicznie wzy- wysoki, to nic tu nie zasłania wi- wa do tego, by robić to, co dotąd doku. Z zewnątrz najwyższa część przynosiło nam sukcesy, czyli nie hotelu wygląda dość dziwnie, bo ścigać się w innowacyjności, a na- i zaskakujące było jej przeznaczenie. śladować. Może zresztą także dla- To część dawnego lądowiska heli- tego niegdysiejszy autor polskich kopterów, helidromu. Pomysł, by przemian jest traktowany coraz urządzić lądowisko helikopterów na Te buźki to wykresy Chernoffa. Polska wygląda bardzo pogodnie, ale jest mniej poważnie, robi zresztą wra- dachu hotelu w centrum miasta wy- nieco nazbyt pociągła (niezbyt duży odsetek firm prowadzących działalność żenie wyraźnie zagubionego, jeśli dawał się wtedy, a nawet dziś in- badawczo-rozwojową), natomiast optymistyczny uśmiech odzwierciedla idzie o realia dzisiejszej gospodar- nowacyjny, ale jak głosi uporczywa duże nakłady na innowacyjność firm dużych. ki. Nie jest jednak tak, że istotnie miejska plotka helikopter wylądo- to naśladownictwo nie przynosi- wał tam tylko raz. Gdy tam byłem nie wy- oczywiście Niemcy. A jak my wypadamy ło nam powodzenia. My goniliśmy eu- lądował na pewno żaden. Po kilkudzie- w tym rankingu? I tu ta uśmiechnięta ropejską gospodarkę i to była premia za sięciu latach spróbowaliśmy znowu, bu- twarz z wykresu wprowadza nas jednak nasze zacofanie. Wystarczyło kopiować in- dując lądowisko dla helikopterów na da- w błąd… Dysponujemy na razie danymi nych, unikając przy okazji ich błędów, by chu wieżowca przeznaczonego na siedzi- Eurostatu za lata 2008 i 2010 (europejskie szybko zacząć odrabiać dzielący nas dy- bę państwowej wtedy jeszcze Telekomu- komputery powinny jednak pracować stans. Tyle, że w wielu dziedzinach my już nikacji Polskiej. Pomysł, by prezes mógł do- zdecydowanie szybciej, bo to jednak dane od światowej gospodarki wcale nie od- latywać do pracy helikopterem też wy- cokolwiek już historyczne), i tu Polska zaj- stajemy i recepta profesora Leszka Balce- dawał się innowacyjny, ale rezultat był ko- muje przedostanie miejsce. W 2010 wy- rowicza może dać efekt przeciwny, dotąd niec końców ten sam. Nie każdy bowiem przedzaliśmy pod tym względem tylko zmniejszający się dystans zacznie się znów innowacyjny pomysł to dobry pomysł. Bułgarię, w 2008 różnica była tylko taka, powiększać. Na tym modelu bazowały że peleton zamykała Łotwa, która dwa lata zresztą Chiny, ale i one od niego odcho- Pionierski znaczy lepszy później już nas w tym rankingu wyprze- dzą. Innowacyjność to prawdziwa obsesja dzała. Unii Europejskiej, nasza zresztą także. I nie Duży może więcej bierze się to znikąd. Atutem europejskiej Statystyki, statystykami... Do tego, choć niedoskonałe, bo na- gospodarki na tle świata nie są na pewno A może to ze statystykami jest coś nie prawdę trudno jest mierzyć innowacyj- niskie płace, ani tym bardziej tanie su- tak? Nie dziwi pierwsze miejsce Nie- ność, te statystyki coś jednak pokazują. rowce. Można by próbować odgrodzić się miec, zresztą w tym rankingu samotnego Zwłaszcza te buźki. W polskiej gospodarce od światowej gospodarki różnymi barie- lidera, bo to przekłada się na pozycję nie- jest naprawdę źle, jeśli idzie o badania rami i niekiedy to nawet robimy, ale zda- mieckiej gospodarki. Trochę zaskakują i rozwój. O współpracę nauki i gospodarki jemy sobie świetnie sprawę, że na dłuższą dwa kolejne kraje, Islandia i Luksemburg. (bo chodzi nie tylko o przemysł, ale i usłu- metę to nie ma sensu. Musimy być więc Trudno się oprzeć wrażeniu, że w tym wy- gi). Najgorzej wypadają tu małe i średnie lepsi w czymś innym i stąd nacisk na padku chodzi o innowacje w dziedzinie przedsiębiorstwa, owszem, znamy i to nie nowatorskość i niekonwencjonalność. nowoczesnych mechanizmów finanso- jeden przykład takiej bardzo innowacyj- A skoro to takie ważne, to prowadzi się wych i niekoniecznie jest tu co powydzi- nej firmy, ale to jednak wyjątek od regu- także wewnętrzny ranking, kto jest bar- wiać. Islandia zresztą zaliczyła tu ponad ły, a nie reguła. Statystyki pokazują nato- dziej innowacyjny, a kto odstaje. Prowa- dziesięciopunktowy regres, ale i tak nie miast, że nie mają czego się wstydzić duże dzą, co nie powinno być zaskoczeniem, spadła z podium. Tymczasem w realnych firmy. Wraz z wielkością firmy poprawiają

10 przedsiebiorcy@eu Biznes i gospodarka w pigułce się u nas wszystkie statystyki związane ropejską a amerykańską wcale się nie uczyć. Wbrew pozorom, uczymy się szyb- z innowacyjnością. To po części spadek po zmniejszył. Europa poniosła tu klęskę ko, czego dowodzą też wyniki naszej go- poprzedniej epoce, gdy gospodarka była (i nieprzypadkowo tak mało jest analiz spodarki, ale czym szybciej, tym lepiej. zdominowana przez wielkie firmy i one się efektów strategii lizbońskiej, nie ma się bo- I zachęcam do lektury materiałów tym zajmowały, w większej jednak wpływ wiem czym chwalić). To nie jest propo- z konferencji, zawierających między in- zachodnich koncernów, które ten model zycja, by się z tych wydatków wycofywać, nymi statystyczny (to część najciekawsza) przyniosły ze sobą. A światowe koncerny ani nawet je zmniejszać, tylko propozycja obraz innowacyjności polskich przedsię- lokują w Polsce swoje centra badawczo- większej w nich partycypacji biznesu, by biorstw na tle Europy. Wystarczy zeska- rozwojowe, i także dlatego recepty Lesz- czuł się on współodpowiedzialny za ich nować komórką kod poniżej. My też sta- ka Balcerowicza są ciut niepoważne (tyl- wyniki. Powinniśmy też zmienić nasze na- ramy się być innowacyjni. ko tych stworzonych przez kapitał zagra- stawienie, jeśli idzie o oczekiwane rezul- niczny jest prawie osiemdziesiąt i zatrud- taty. Nie zawsze będzie to sukces. Zaczy- niają kilka tysięcy inżynierów, i chyba wie- namy to zresztą rozumieć. W jednym dzą, co robią). z projektów realizowanych w ramach I może warto wziąć przykład ze Sta- Programu Operacyjnego Innowacyjna nów Zjednoczonych, jeśli idzie o finan- Gospodarka rozdzielono część badawczą sowanie prac badawczo-rozwojowych. od wdrożenia. Można było dostać pie- W Europie, inaczej niż tam, w dużo niądze na pierwszą część i nie dostać na większym stopniu zaangażowane jest w to drugą, można też było zrealizować pierw- państwo. W Polsce w przemyśle zbroje- szą i samemu odstąpić od drugiej, nie niowym finansuje je nawet w całości. zwracając już otrzymanych pieniędzy. W rezultacie o tym, co innowacyjne de- Było to bardzo sensowne rozwiązanie, bo cydują urzędnicy. W Stanach Zjednoczo- działalność innowacyjna jest zawsze obar- Zorganizowana przez Polską Agencję nych jest to część biznesu. czona ryzykiem niepowodzenia. Trzeba się Rozwoju Przedsiębiorczości konferencja z tym liczyć i równie ważne jak gotowość „Świt innowacyjnego społeczeństwa” Nie zaryzykujesz, nie zarobisz ponoszenia ryzyka, jest umiejętność wy- odbyła się 8 marca w hotelu Mercure I to chyba lepiej działa, bo mimo wdra- cofania się w porę, gdy widać, że nic z tego (d.Grand) przy Kruczej, z udziałem żanej z wielkim hukiem Strategii Lizboń- nie będzie. Tego, tak jak współpracy na- między innymi prezes PARP Bożeny skiej dystans pomiędzy gospodarką eu- uki z biznesem, musimy się jeszcze na- Lublińskiej-Kasprzak. WWW.KONSULTACJE.MG.GOV.PL czyli konsultacje publiczne po nowemu

Narzekanie, że prawo jest nieżyciowe i po prostu złe mamy chyba zakodowane w genach. Ale w tym narzekaniu nie odstajemy za bardzo od europejskiej, a nawet światowej średniej. Problem polega na tym, że tak naprawdę nie robimy nic, aby takie nie było.

Rafał Korzeniewski

ozostawiamy tworzenie prawa urzędnikom, a oni nawet jeśli są Zanim jednak takie prawo stanie się pełni dobrych chęci, to wiadomo P– jak mówi stare polskie porze- obowiązującym prawem, na które będziemy kadło „dobrymi chęciami piekło wy- brukowane”. Bo finał zwykle jest taki, że mogli narzekać, zazwyczaj odbywają się „robią” prawo, uwzględniając głównie własne interesy. Co prawda zaświadcze- publiczne konsultacje. nia zastąpiły oświadczenia, ale ten stos pa- pierów, który przy każdej okazji musimy opatrzyć swoim podpisem zagraża już naszym lasom. Przecież, aby wyprodukować Bo to się zwykle tak zaczyna udział w takich konsultacjach? Podejrze- taką ilość papieru, trzeba wyciąć na- Zanim jednak takie prawo stanie się wam, że gdybyśmy zrobili sondę uliczną prawdę sporo drzew. Zarówno za- obowiązującym prawem, na które bę- i zadali takie pytanie, najczęściej odpo- świadczenia, jak i oświadczenia służą dziemy mogli narzekać, zazwyczaj odby- wiedzią byłoby kłopotliwe milczenie. Je- oczywiście jednemu – by urzędnicy mie- wają się publiczne konsultacje. A właśnie, śli nawet przypadkowo zapytani prze- li święty spokój. czy zdarzyło się Wam kiedykolwiek wziąć chodnie wiedzieliby co to w ogóle takie- ¯

przedsiebiorcy@eu 11 Biznes i gospodarka w pigułce

¯ go, to odpowiedzią byłoby wzruszenie ra- mion: „Naprawdę te konsultacje traktu- jecie poważnie? Przecież nikogo nie ob- chodzi, co o tym myślimy”. Ale procedura wymaga, więc konsultacje się robi. Czę- sto pospiesznie, bo terminy gonią. Bywa, że nawet rząd, by oszczędzić sobie z nimi mitręgi, puszcza projekt nie jako rządowy, ale jako poselski. Wtedy jest szybciej, no i bez konsultacji. Coś się jednak zmienia Mniej chyba zadecydował o tym nacisk społeczny, choć na przykład (i nie oni jedyni) Business Center Club prowadził projekt poświęcony stworzeniu modelu konsultacji społecznych. Propozycje były całkiem ciekawe, na spotkania przychodzili nawet przedstawiciele rządu, ale w debacie nad konkretami co i raz pojawiały się z ich strony uwagi, że to nieżyciowe, że tak się nie da, przynajmniej nie w każdym przy- Strona główna portalu www.konsultacje.mg.gov.pl. Jeśli mamy już utworzony zaufany profil ePUAP, wszystko padku. No, może przy tych projektach, okaże się bardzo proste. które budzą żywe emocje, bo tam dysku- sja i tak będzie, zaangażuje się – czy rząd chętnie będą słuchali dobrych rad. Ale naj- całkowicie bezpłatnie. Taki podpis upo- chce tego czy nie - opinia publiczna, więc częściej jest tak, że dopiero szuka się do- ważnia nas do zarejestrowania się i za- taki bardziej sformalizowany tryb kon- brego pomysłu, a często do tego jest lepiej, bierania głosu, ale zajrzeć na stronę i zo- sultacji może być przydatny. Powód wynika by pomysł został najpierw oceniony, bo za- baczyć, jak realnie wyglądają te konsul- jednak raczej z czegoś innego – z tego, że wsze można ulec „głosowi ludu” i wtedy tacje, możemy od razu, nawet bez reje- się więcej niż raz na tym sparzono. Urzęd- nie ma lepszej wymówki, jakby coś nie wy- stracji. Odnaleźć stronę wcale nie tak ła- nicy robią oczywiście to, co się im każe szło. two, bo choć jest na niej logo ministerstwa i to jest dla każdego rządu wygodne, ale ich gospodarki, to przez stronę ministerstwa spojrzenie jest nader jednostronne i ma to Konsultacje on-line wejść się mi na nią nie udało. Pewnie swoje konsekwencje. Zasady przygotowywanego nowego gdzieś to jest, ale nie warto szukać. Zawsze sposobu konsultacji publicznych zostały można skorzystać z googli, które przeniosą Kompromitujące ACTA przedstawione podczas debaty pod kopułą, nas bez problemu tam, gdzie potrzeba. Może jakiś wpływ miała na to choć- cyklu otwartych debat, które obejmując I przyznaję, że sam nieco zirytowany by sprawa ACTA. Tu konsultacje były, ale swój urząd wicepremier Janusz Piecho- skorzystałem z tej drogi. Czytelnik męczyć konsultowano tylko z jedną stroną, bo ciński obiecał urządzać w siedzibie mini- się z tym niemu musi, adres strony podany akurat oni byli na liście ministerstwa kul- sterstwa. Słowa dotrzymał i to też było ja- jest w tytule. Szału nie ma. Raptem kil- tury, które się nią zajmowało. Rząd chciał koś symboliczne. kanaście różnych aktów, dwie pierwsze po- zycje obejrzałem jako drugi, by przekonać się, że nie było tam w ogóle po co zaglą- Warto zarejestrować swój proﬁl ePUAP dać. Nawet przeglądających jest mało, nie mówiąc już o zgłaszaniu uwag. Dostrze- i czasem zajrzeć na stronę konsultacji. Choćby głem jednak coś, co czyni różnicę w stosunku do tego, co bywało w przeszłości. z ciekawości. A jeśli coś nam się nie spodoba, Sięgając nieco w głąb, znalazłem wpisy z uwagami, bo jednak trochę się ich po- możemy to od razu napisać. Nie czekając, jawiło. Są uwagi napływające z innych mi- nisterstw, ale i pojawia się vox populi, głos aż irytujący nas pomysł stanie się prawem. ludu. Ktoś to do tego czyta i nawet odpowiada, bo są i odpowiedzi. A my mo- chyba dobrze, wyszło całkiem na od- Ministerstwo gospodarki pojawiło żemy to wszystko obserwować i jeśli wrót. Wybuchł najprawdziwszy bunt, się tu zresztą nieprzypadkowo, bo wdro- chcemy, włączyć się. a wtedy, ulegając opinii publicznej, rząd żyło pilotażową wersję nowego sposobu zmienił front, co początkowo przyjęto konsultacji - konsultacji odbywających się Rewolucja jednak się dokonała z zupełnym niedowierzaniem. Ale pochwał on-line, przez Internet, w których może Rewolucja mało przez kogo zauważo- i tak nie było. Tak naprawdę rząd woli wie- wziąć udział każdy. Bo każdy może zare- na, a jednak na oczach póki co nielicznych dzieć, z jaką reakcją spotka się ich pomysł jestrować swój profil ePUAP. Ten uprosz- tam zaglądających dokonuje się przełom. zawczasu. Urzędnicy niekoniecznie, bo to czony sposób podpisu elektronicznego Trzeba więc, jeśli nie mamy, zarejestrować dla nich duży kłopot. Ale tu ich punkt wi- przyda nam się nie tylko do tego. Osoby swój profil ePUAP i czasem zajrzeć na stro- dzenia nie pokrywa się z punktem wi- prowadzące działalność gospodarczą mogą nę konsultacji. Choćby z ciekawości. A jedzenia ich pracodawcy. Oczywiście rzą- go na przykład wykorzystywać do nano- śli coś nam się nie spodoba, możemy to od dzący zawsze mają jakieś własne pomysły, szenia zmian w ewidencji działalności razu napisać. Nie czekając, aż irytujący nas którymi chcą uszczęśliwić wszystkich i nie- gospodarczej i robi się to przez Internet pomysł stanie się prawem. I

12 przedsiebiorcy@eu

Z szuﬂady eksperta PO CO NAM MAKROCEL, czyli brzózka na horyzoncie Większość ludzi planuje swoje działania na rok, dwa lub najwyżej na kilka lat. Postanawia zrealizować np. roczne plany sprzedaży, zakłada, że w ciągu jakiegoś czasu osiągnie wyższe stanowisko, skończy szkołę, zawrze związek małżeński, urodzi dziecko itd. Ta strategia planów podzielonych na krótkie odcinki jest skuteczna i sprawdza się w codziennym życiu. Dzięki niej osiągamy kolejne sukcesy.

Dariusz Tarczyński

zdecydowanie trudniejsze od prac, które lowi, tych mniejszych i drobniejszych, bę- do tej pory wykonywałem. Jan Kolasa, sta- dzie tak zoptymalizowany, że nie bę- ry, doświadczony traktorzysta, który przez dziesz tracił dodatkowo wysiłku na zbęd- całe życie pracował w polu miał mi to- ne, czy błędne działania. warzyszyć oraz udzielić niezbędnych in- strukcji. Udaliśmy się na wyznaczone Brzózka ze wspomnianej historii miejsce, stanęliśmy na polnej drodze, pa- jest twoim najważniejszym trząc na 40 hektarów niezaoranego pola. życiowym celem, pragnieniem, Jan Kolasa powiedział, abym opuścił pług które chcesz zrealizować i jechał jako pierwszy. Przyznam się, że i do którego zmierzasz. nogi się pode mną ugięły. Czułem się bardzo niepewnie, bo nigdy wcześniej tego nie Jeden z uczestników moich szkoleń astanówmy się nad innym po- robiłem, więc zacząłem negocjacje: opowiedział własną anegdotę. W czasie wa- dejściem i pomyślmy o przy- – Panie Janku, może jednak Pan pierw- kacji dorabiał z kolegą w Niemczech. szłości inaczej. Spróbujmy pa- szy zacznie. Ja wjadę w bruzdę, którą Pan Otrzymali zadanie zrobienia długiego Ztrzeć szerzej i planować dalej. wyorze i za pana traktorem będę orał. ogrodzenia wzdłuż nieruchomości. Z jed- Co nam da taka dłuższa perspektywa? Po- Ale on się uparł: nej strony ogrodzenie robili oni, a z dru- zwól Czytelniku, że wyjaśnię to na przy- – Nie, nie, ty jedziesz pierwszy. giej dwóch niemieckich fachowców. Pa- kładzie. – Ale jak mam to zrobić – protesto- nowie Ci odmierzali odległości, robili W latach osiemdziesiątych zapragną- wałem - pole wielkie, więc krzywo mi wyj- szczegółowe wyliczenia. U nich wszystko łem wybudować sobie wolnostojący dom dzie. To może chociaż jakiś sznurek po- miało być pod linijkę. Wspomniany uczest- z ogrodem. Wówczas Polska była pań- ciągnę, aby mógł według tego sznurka je- nik szkolenia wraz z kolegą wkopali jeden stwem socjalistycznym, a ja byłem bardzo chać – zaproponowałem. słupek na początku, drugi na samym koń- młody i nie miałem znajomości. Otrzy- Zaśmiał się: cu nieruchomości i przeciągnęli sznurek. manie działki budowlanej przez kogoś ta- – Jeszcze w życiu nie widziałem, aby Wzdłuż niego rozmieszczali dalsze słupki. kiego jak ja graniczyło z cudem. Realiza- chłop orkę wg sznurka robił. Wykonali swoją pracę szybciej i dokładniej cja mojego planu wydawała się niemożli- Ja mu na to, że to może dlatego, że po- niż fachowcy z Niemiec. A to dlatego, że wa. Wtedy przypadkiem dowiedziałem się, letka chłopskie są wąskie: ogrodzenie robione metodą odmierzania od że członkowie spółdzielni rolniczej otrzy- – Chłop widzi lepiej, bo zaczyna od jednego słupka do następnego miało nie- mują nieruchomości pod budowę domu. miedzy, a nasze pole jest przecież szerokie. wielkie odchylenia od linii – raz w prawo Nie namyślając się długo, zapisałem się do Westchnął głęboko, popatrzył na mnie raz w lewo, natomiast to, z linią wytyczo- najbliższej spółdzielni na stanowisko trak- i zapytał. ną sznurkiem, było idealnie równe. torzysty ( w konsekwencji, po wielu latach, – A widzisz ty tam na końcu pola wy- Po co przytaczam tę historię? Otóż je- dom w tym miejscu zbudowałem). stającą brzózkę? żeli odpowiednio daleko postawisz sobie Nigdy wcześniej nie zajmowałem się – No, widzę ją wyraźnie – odrzekłem. słupek lub „trzymasz azymut na brzózkę” uprawą roli i słabo znałem się na rolnic- – No to patrz na nią i jadź – usłysza- wówczas to, co robisz po drodze jest bar- twie. Od zawsze byłem mieszczuchem. łem. dziej precyzyjne, robisz mniej błędów, Moje umiejętności jako traktorzysty były Tak oto Pan Jan Kolasa ze spółdziel- a sama droga jest prostsza. słabe, więc wysyłany byłem do wykony- ni pod Łodzią nauczył mnie, czym jest azy- I odwrotnie. Jeżeli planujemy odcin- wania łatwiejszych prac, takich jak bro- mut. kami, robimy więcej zbędnych działań, to nowanie, polegające na kruszeniu brył, wy- Powiedział mi, że jeżeli masz na ho- łatwiej jest nam zabłądzić, przyjąć nie- równywaniu powierzchni pola, czy roz- ryzoncie punkt, do którego zmierzasz, wte- właściwy kierunek, który spowoduje, że trząsanie i wałowanie siana, po to, aby wy- dy twój sposób dojścia do niego jest naj- będziemy marnować naszą energię i czas schło. bardziej optymalny i robisz najmniej błę- na korekty. Pewnego dnia kierownik produkcji dów. Krótko mówiąc, twój sposób funk- Ponadto, wraz z określeniem najważ- skierował mnie do orki. Zadanie to było cjonowania i realizacja zadań służących ce- niejszego życiowego celu „brzózki” zmie-

14 przedsiebiorcy@eu Z szuflady eksperta nia się nasze podejście do realizacji drob- stresowani, że trzęsą nam się ręce, głos dr Dariusz Tarczyński niejszych zadań i celów, postrzegamy je drży a ciało nadmiernie się poci. jako „lżejsze”, a przez to łatwiej osiągal- Prosty przykład - w konkursach, qu- Psycholog, założyciel i dyrektor Instytutu Nie- ne. Podsumowując to jednym zdaniem: izach czy grach zręcznościowych ludzie, inwazyjnej Analizy Osobowości. którzy mają wykonać z pozoru proste za- Negocjator, trener, coach, o bogatym, wielo- Jeśli określisz sobie życiowy cel, danie, dużo częściej robią błędy, gdy nad- letnim doświadczeniu w prowadzeniu szko- łatwiej ci będzie działać na co dzień chodzi dla nich decydująca szansa niż pod- leń i warsztatów dla kadry zarządzającej czas treningów i prób. Osobie, która jest i kierowniczej podnoszących kompetencje Spinanie pośladków, pod wpływem presji wielkiej wygranej, na- menedżera w zakresie: zarządzania i kiero- czyli kiedy można zdjąć bielmo z oka wet odpowiedź na zupełnie banalne py- wania zespołem, pozafinansowych form mo- tanie może sprawić kłopot. Wynika to wła- tywowania, kreowania wizerunku i wystą- Gdy skupiamy się na realizacji małych, śnie ze spięcia i ze zbyt dużego skupienia pień publicznych, technik negocjacyjnych i wy- nieodległych celów oraz nadajemy im ran- na celu. wierania wpływu, radzenia sobie z sytuacją gę niezwykle ważnych, a pomijamy przy kryzysową. tym szerszą perspektywę znaczenia celów Jeśli nastawiamy się na coś bardzo Twórca autorskiej metody NAO – nieinwa- życiowych, w naszej psychice pojawia się mocno, wtedy nasza efektywność jest zyjnej analizy osobowości na podstawie in- nastawienie, które powoduje, że odczu- znacznie mniejsza. terpretacji wyglądu i wypowiedzi. Autor wamy realizację poszczególnych zadań książek: Jak odczytać człowieka z wyglądu”, jako trudną i robimy więcej błędów. I jeszcze jedna opowieść. Na dalekiej „Zrozumieć człowieka z wyglądu”, „Psycho- Dlaczego tak się dzieje? To rezultat Syberii mieszkał uzdrowiciel. Ściągał scy- grafologia”, „Słowa klucze” nadmiernego napięcia naszego ciała i na- zorykiem bielmo z oczu. Pomógł wielu lu- www.nao.com.pl szej psychiki. dziom. Jego sława rozchodziła się szero- Gdy zbyt mocno koncentrujemy się na ko. Przyjeżdżali do niego niewidomi z naj- tylko przystawił doń scyzoryk, jego zawsze zadaniu, wciąż o nim myślimy. Mamy dalszych zakątków kraju, a on usuwał sku- dotąd niezawodna ręka zadrżała. Usłyszał „klapki na oczach”, bo zapatrzeni jesteśmy tecznie zaćmę wszystkim. W końcu usły- przecież, jak trudny, wymagający ogrom- we własny (przypomnijmy – wcale nie o ży- szeli o nim moskiewscy profesorowie. nej precyzji jest to zabieg. Nie był już ciowej randze) cel. Tracimy elastyczność my- Byli ciekawi jego nadzwyczajnych umie- w stanie wykonać operacji. Na zawsze stra- ślenia, swobodę działania, umiejętność ob- jętności. Zaprosili go więc do Akademii cił lekkość ręki i swoje zdolności. Profe- serwacji otoczenia i adekwatnego reago- Moskiewskiej i poddali próbie. Mieli pa- sorowie prawdopodobnie uświadomili wania na zmiany czy nadarzające się okazje. cjenta z bielem na obu oczach. Na jedno mu ogromną odpowiedzialność i być Nie potrafimy uzyskać dystansu i zauważyć, oko wcale nie widział, na drugie niewie- może po raz pierwszy przestraszył się że są inne sprawy poza naszym dążeniem. le. Uzdrowiciel wprawnie i z powodzeniem konsekwencji swojego działania. W slangu młodzieżowym taka postawa usunął bielmo z „gorszego” oka. Profeso- Ten przykład dobrze oddaje, jak określana jest dosadnie „spinaniem po- rowie zachwyceni zręcznością uzdrowi- trudna lub nawet niemożliwa może stać się śladków”. Zaobserwujmy, co się dzieje z na- ciela, zaczęli z nim rozmawiać. Mówili, jak realizacja celu, gdy towarzyszy nam naszym organizmem, gdy nas to dopadnie. wrażliwym narządem jest oko, jak skom- pięcie i obawy o skuteczność działań. Otóż mamy typowe objawy stresu plikowana jest jego budowa i z jak deli- Podpowiada też, jak sprawnie potra- i przemęczenia. Zdarza się, że nie może- katnych tkanek się składa, podziwiając przy fimy decydować, dobierać właściwe namy wypocząć, wyspać się czy zrelaksować. tym jak profesjonalnego zabiegu dokonał. rzędzia i czynności, gdy jesteśmy zorien- Jesteśmy zmęczeni, ale i nadmiernie po- Po tej rozmowie cudotwórca miał przy- towani na osiągnięcie naszego MAKRO- budzeni. Często jesteśmy tak przejęci i ze- stąpić do operacji drugiego oka. Jednak gdy CELU. I JAK BYĆ BOGATYM Możesz zarabiać bardzo niewiele, a jednak być bogatym. Możesz także zarabiając bardzo dużo – być biednym, a nawet bankrutem. O twojej zamożności i bezpieczeństwie finansowym decyduje nie to ile zarabiasz tylko to, ile masz oszczędności.

Andrzej Spuła

iekszość z nas nie potrafi Jesteśmy gotowi płacić wszystkim do- oszczędzać. Dlaczego? Li- okoła, natomiast nie potrafimy zapłacić czymy, że w przyszłości bę- najważniejszej osobie czyli – sobie. Na po- Wdziemy lepiej zarabiać i wte- czątku miesiąca płacimy za prąd, telefon, dy zajmiemy się oszczędzaniem. Wolimy czynsz. Płacimy wszystkim za wszystko: za wydawać uważając, że oszczędzanie ogra- paliwo do samochodu, bilet do kina, nicza nasz teraźniejszy standard życia, ubrania, kolejne buty, kosmetyki, itp. Na przez co wyciągamy mylny wniosek, że nie końcu miesiąca nie zostaje nam już nic opłaca się oszczędzać. i tak większość ludzi funkcjonuje całe ¯

przedsiebiorcy@eu 15 Z szuﬂady eksperta

życie. Nie jesteśmy w stanie zapłacić sami stycji. Jest to po prostu bezpieczna skar- Oprocentowanie sobie, czyli odłożyć część zarobionych bonka. Nasze pieniądze powinny być in- Dobierając sposób inwestowania pie- przez siebie pieniędzy. Najważniejsza za- westowane, aby pracowały dla nas. niędzy należy zwracać uwagę na wysokość sada, od której powinniśmy zacząć, to naj- Zastanów się, ile zarobiłeś w ciągu oprocentowania. Im wyższy zysk tym le- pierw, na poczatku miesiąca płacimy so- ostatnich pięciu lat? Jeśli zarabiasz 6 000 zł piej pracują dla ciebie twoje pieniądze. bie określoną sumę np. 10 proc. swoich miesięcznie, byłaby to kwota 360 000 zł. Oczywiście przy zachowaniu bezpie- dochodów. Robimy polecenie zapłaty na Ile z tego udało ci się oszczędzić? Odpo- czeństwa portfela inwestycyjnego. Nie- tzw. konto inwestycyjne – gdyż tylko w ten wiedz znasz tylko ty - spójrz na swoje kon- którzy uważają, że lokaty to też inwesty- sposób nie zapomnimy o sobie! To my je- to. Może czas to zmienić? cja. To błąd, lokata to jest parkowanie pie- steśmy najważniejsi, to my pracujemy na niędzy, gdyż nawet przy oprocentowaniu te pieniądze, dlatego musimy być pierw- Jak mądrze inwestować? 4 proc., po zapłaceniu podatku od zysków si w kolejce. To jest nasza motywacja na Współczesne metody inwestowania są to ok. 3 proc., aby podwoić nasz kapitał, przyszłość, ale również gwarancja na nie- gotowymi produktami rynkowymi. Na na- czyli na przykład z 10 tys. mieć 20 tys. mu- zależność finansową. szych seminariach finansowych polecamy simy czekać 24 lata. Jeśli uzyskamy zysk Pieniądze nie załatwią w naszym ży- produkty inwestycyjne, które są zarzą- na poziomie 15 proc. średniorocznie po ciu wszystkiego, ale sprawią, że życie może dzane przez specjalistów od początku do opłaceniu podatku podwoimy kapitał już być o wiele łatwiejsze i przyjemniejsze. końca, aby ten, kto zdecyduje się na in- po 5 latach. Pieniądze nie spowodują, że będzie- westowanie korzystał z fachowej opieki Niezbędne cechy programu inwesty- my zdrowi. Nie sprawią, że będziemy mie- a sam skupiał się na tym, co najlepiej po- cyjnego: • Powinien być prosty i zrozumiały a zarazem bezpieczny i pod nadzorem KNF. Jesteśmy gotowi płacić wszystkim dookoła, • Inwestycja powinna być podzielona na różne grupy ryzyka ( dywesyfikacja port- natomiast nie potrafimy zapłacić najważniejszej fela) • Musi być realna rentowność inwestycji. osobie czyli – sobie. Płacimy wszystkim za • Konto powinno dawać korzyści podat- kowe ( kolejna korzyść – oszczędzasz na wszystko: za paliwo do samochodu, bilet do podatkach). • Mogą to też być programy inwestycyj- kina, ubrania, kolejne buty, kosmetyki, itp. ne z niewielkim ubezpieczeniem. • Dostęp do funduszy zagranicznych, Na końcu miesiąca nie zostaje nam już nic w różnych walutach. • Możliwość dostępu do konta online (do i tak większość ludzi funkcjonuje całe życie. podglądu inwestycji). • Możliwość wypłaty odsetek z zarobio- nego kapitału. li więcej prawdziwych przyjaciół. Nie za- trafi – na swojej pracy. Inwestor wybiera • Prawne zabezpieczenie środków oraz ich pewnią nam udanego małżeństwa. Nie pomiędzy dwoma portfelami inwesty- ciągły dostęp poprzez subkonto składek poprawią naszych relacji z dziećmi. Na- cyjnymi: 8–10 proc. średniorocznie lub dodatkowych. tomiast dadzą nam odrobinę wolności, 12–15 proc. inwestując w programy 5+5 • Zamożny doradca finansowy, który stabilności i poczucia bezpieczeństwa. (pięć lat jest płacona składka i pózniej będzie opiekował się naszymi inwesty- Jest to wystarczająco dużo, żeby warto je 5 lat kapitał jeszcze pracuje). Niezależnie cjami. było mieć. Zwłaszcza ze nasza sytuacja od wyboru ważne jest to, że im szybciej Wszystkie te parametry spełniają pro- może się zmienić. Na lepsze lub na gor- i wcześniej zaczniemy regularnie oszczę- dukty polecane przez naszą firmę. Money sze ( np. w związku z chwilową utratą pra- dzać, tym większy zgromadzimy kapitał. Coaching to gwarancja sukcesu finanso- cy czy chorobą) I musimy być w tym konsekwentni. wego dla tych, którzy potrafią regularnie O wysokości zysku decyduje czas, płacić sobie określoną kwotę. Chcesz się Magiczne 10 proc. oprocentowanie oraz wysokość wkładu. przekonać przyjdź, zobacz, sprawdź. Najskuteczniejszą metodą jest wypła- Np. mając 30 lat decydujemy, że bę- Wszystkie terminy spotkań inwestycyjnych cenie sobie zaraz po otrzymaniu wyna- dziemy inwestować 400 zł miesięcznie. na stronie www.moneyc.pl. I grodzenia – 10 proc. na konto inwesty- Uzyskując 15 proc. zysku średniorocz- cyjne. Te 10 proc. stanie się fundamentem nie zgromadzimy w 65 roku życia ok. Andrzej Spuła twojego prawdziwego dobrobytu i nie- 4 573 000 zł. prezes Money Coaching Sp. z o.o. S.K.. Do- zależności finansowej. Za pozostałe Jeżeli zaczniemy inwestować dopiero radca finansowy z unijnym certyfikatem, 90 proc. będziesz żył dokładnie tak sa- mając 45 lat, żeby osiągnąć tę samą kwo- który od kilku lat prowadzi seminaria z zamo jak dotychczas, ale zaczniesz nowy etap tę, należy odkładać już 3440 zł miesięcz- kresu rozwoju osobowości i problematyki w swoim życiu, zaczniesz budować do- nie. W wieku 55 lat należałoby odkładać finansowej. Andrzej Spuła to przede wszyst- brobyt dla siebie. już 17 400 zł miesięcznie. Jak widać im kim praktyk, specjalista od marketingu, który wcześniej dojrzejemy do decyzji tym lepiej. w swojej dotychczasowej karierze zdobył kil- Oszczędzać czy inwestować? Jak osiągnąć średnio, rocznie 15 proc. kakrotnie tytuł Managera Roku osiągając Pieniędzy nie należy trzymać w domu, zysku z zainwestowanego kapitału infor- dzięki temu jedną z czołowych pozycji w zna- bo jest do nich łatwy dostęp i mogą za szyb- mujemy szczegółowo na naszych spotka- nej niemieckiej firmie marketingowej. Już od ko się nam przydać. Dlatego warto otwo- niach informacyjnych, organizowanych dłuższego czasu zajmował się lokowaniem rzyć specjalne konto oszczędnościowo- w Warszawie w Pure Sky Club, gdzie kapitału. Strategię inwestowania poznał inwestycyjne. Oczywiście pieniądze trzy- wstęp dla klubowiczów KIE i ich znajo- w Niemczech i w Holandii. mane w banku nie stanowią żadnej inwe- mych jest bezpłatny.

16 przedsiebiorcy@eu Z szuﬂady eksperta KŁAMANIE to ciężka praca Bill Clinton podczas tłumaczenia się Amerykanom z „afery rozporkowej” z udziałem Moniki Lewinsky, powiedział następujące zdanie (tłumaczenie dosłowne): „Chcę powiedzieć Amerykanom jedno i chcę żebyście mnie posłuchali, bo nie mam zamiaru mówić tego ponownie, nie miałem relacji seksualnych z tą kobietą, Moniką Lewinsky, nigdy nie powiedziałem nikomu, żeby kłamał, ani jednego razu, nigdy…”.

Grzegorz Załuski

perspektywy czasu dobrze wie- Najczęściej kłamca racjonalizuje przy- my jak skończyła się historia pre- czynę kłamstwa, aby usprawiedliwić swo- zydenta, zwanego przez Ame- je działanie, np. „ponieważ mój szef nie- Zrykanów „mister charyzma”. słusznie pominął mnie przy ostatniej pre- Pytanie tylko dlaczego podczas wy- mii, sam musiałem zadbać o swoje interesy powiedzi, Bill Clinton forsując swoje za- przywłaszczając sobie mienie firmowe”. pewnienia o braku relacji seksualnych, Możemy także mieć do czynienia kiwa głową z góry do dołu – twierdząco z przypadkami nieco odmiennymi, leżą- (na tak). cymi np. u podłoża głębokiej wiary w to Dlaczego mówiąc o dobrze sobie zna- co mówimy. Jeżeli w szpitalu psychia- nej osobie, mówi: „z tą kobietą” i później trycznym pacjent twierdzi, że jest Napo- szybko poprawia się, dodając: „z tą ko- leonem to mówi prawdę i kłamie jedno- bietą, Moniką Lewinsky”? cześnie. Mówi prawdę ponieważ wierzy Czy konieczne jest powtarzanie słowa: w to, że jest Napoleonem, a kłamie po- „nigdy” kilka razy, aby zapewnić innych nieważ nim nie jest. o swojej niewinności? Podobnie może być z politykami (bez Oczywiście te i wiele innych sygnałów porównania do szpitala psychiatrycznego nie są stu procentowym dowodem mó- oczywiście), jeżeli polityk przedstawia wienia nieprawdy, ale są to wyraźne sy- wiście cały dzień spędziłem w domu informacje w pełni wierząc w to, co gnały mogące o tym świadczyć. oglądając telewizję”) czy też zastosować mówi, może również nie podlegać definicji Nie ulega wątpliwości, że kłamstwo podstęp i na pytanie „Kochasz mnie?” Od- kłamstwa, musi jednak mieć 100 proc. otacza nas z każdej strony. Szacuje się, że powiedzieć np. „Kochanie, a cóż można pewności, że to, co mówi jest prawdą. 80 proc. kłamstw pozostaje nie wykryte, odpowiedzieć w takiej sytuacji”. Kłamca najczęściej musi wykonać na- a dorośli ludzie kłamią w co piątej tzw. sy- Ludzie kłamią z wielu powodów: aby prawdę dużo pracy, aby osiągnąć sukces. tuacji socjalnej. osiągnąć dodatkowe zyski, wyeksponować • Powinien poukładać wszystkie fakty Trudno znaleźć człowieka, który nig- cechy których może oczekiwać rozmów- i sprytnie wpleść je w swoją historię, nie- dy w życiu nie skłamał. Dlatego też każ- ca, dokuczyć komuś lub odwrotnie, aby ustannie pamiętając to, co już powiedział, dy z nas chciałby wiedzieć jak rozpoznać nie sprawić przykrości, wypaść lepiej na zarówno nam, jak i naszemu otoczeniu. czy osoba, z którą porozumiewamy się rozmowie rekrutacyjnej, poznać partne- • Musi robić to wszystko jednocześnie w sferze biznesowej czy prywatnej jest wo- ra, uniknąć kary itd. czujnie obserwując wszystkie reakcje swo- bec nas szczera i nie próbuje nas wyko- Istnieją też sytuacje, w których kłam- jej ofiary (uwierzy czy nie?). rzystać opowiadając kłamstwa. stwo jest usprawiedliwiane przez ludzi. • Na koniec kłamca musi nieustannie kon- Należy jednak pamiętać, że rozpo- Wówczas potocznie nazywa się takie oszu- trolować własne reakcje na stres wynika- znawanie sygnałów fałszerstwa, to zada- stwo „białym kłamstwem”. Jest to oczy- jące z mówienia nieprawdy. nie wymagające trochę wiedzy i uwagi. wiście kwestia bardzo niejednoznaczna, Dr Paul Ekman prekursor badań do- gdyż dla niektórych kłamstwo pozostaje Jak widać kłamanie tyczących kłamania, definiuje kłama- kłamstwem niezależnie od tego czy jest to bardzo ciężka „praca”. nie jako: „intencjonalne wprowadzanie ono małe, nieszkodliwe czy wypowie- Ten duży lub czasem ogromny wysi- w błąd drugiej osoby, bez uprzedzenia jej dziane w tzw. dobrej intencji, np. żeby ko- łek, to wielka szansa dla osób, które chcą o zamiarze takiego zachowania”. goś nie zranić. Każdy z nas indywidualne sprawdzić prawdomówność swojego roz- Na kłamstwo możemy patrzeć z wie- musi sam zdecydować czy można wytykać mówcy. Chwilowa dekoncentracja oszu- lu perspektyw. Kłamać można na wiele bezduszność lekarzowi, który nie mówi pa- sta może zaowocować przeciekiem praw- sposobów, m.in.: można przekazać komuś cjentowi o nieuleczalnej chorobie, żonie dziwej informacji (czy emocji) lub wska- fałsz jako prawdę, zataić prawdziwe in- mówiącej mężowi, że nadal jest szczupły zać nam coś, co może świadczyć o tym, że formacje, przekazać tylko część prawdy, i atrakcyjny by uchronić go przed depre- jesteśmy okłamywani. Dlatego tak ważna ujawnić prawdę w sposób intencjonalnie sją czy szefowi, który nie chcąc pozbawić jest czujna obserwacja naszego rozmów- niewiarygodny, aby po prostu zmylić roz- motywacji swojego podwładnego, ukry- cy oraz ciągły trening w odczytywaniu i in- mówcę (np. zdanie powiedziane odpo- wa przed nim fakt braku możliwości terpretowaniu sygnałów, które pokazują wiednim tonem głosu „tak szefie oczy- awansu w tej firmie. ciało czy twarz. ¯

przedsiebiorcy@eu 17 Z szuﬂady eksperta

¯ W najnowszej książce „You can’t lie to Grzegorz Załuski świadomie informują o jego stosunku do me” („Nie okłamiesz mnie”) autorka Ja- nas, o jego pewności bądź niepewności czy nine Driver, pokazuje jak odkryć kłamstwo Body Language Institute Polska. też dostarczają nam cennych informacji, w nieco odmienny sposób od dotychcza- Trener technik perswazji i wykorzystania które mogą kwestionować jego prawdo- sowego rozumienia języka ciała. mowy ciała w biznesie. mówność. Ważna jest zarówno odległość Janine jest nie tylko pisarką i świato- Certyﬁkowany Senior Instruktor metody „YOU w jakiej nasz rozmówca stoi od nas (oczy- wym ekspertem języka ciała, ale także CAN’T LIE TO ME” wiście inaczej wygląda to w sytuacjach biz- praktykiem i trenerem m.in. takich służb www.bli-polska.pl nesowych, a inaczej w prywatnych, gdzie jak FBI czy CIA. Autorka podaje trzy pod- dystans między komunikującymi się oso- stawowe kroki, stanowiące niezbędną tencjalnego kłamcę potrzebna jest także bami jest z reguły mniejszy), jego pozycja procedurę podczas wykrywania wskazó- analiza innych aspektów, jak np. mowy cia- i reakcje na nasze słowa. Kłamstwo to wek fałszu: ła pozostałych elementów. ogromny wysiłek energetyczny i pociąga • Zbadaj zachowania bazowe (baseline) Przyglądając się naszemu rozmówcy za sobą stres. Według Joego Navarro, spe- • Zatrzymaj się na oznakach fałszerstwa musimy skupić się zarówno na jego twa- cjalisty od komunikacji niewerbalnej, na (stop on the hot-spot) rzy jak i na pozostałych częściach jego cia- stresującą sytuację można reagować na trzy • Zadawaj mistrzowskie pytania (ask po- ła. W obserwacji twarzy, wyjątkowo przy- sposoby: ucieczką (np. fizycznym odchy- werful questions) datny okazuje się trening rozpoznawania leniem się do tyłu), atakiem (np. atak słow- Mówiąc o pierwszym kroku, warto za- mikroekspresji twarzy. Są to widoczne ny i/lub fizyczny) lub zastygnięciem (po- pamiętać najważniejszą zasadę najlep- przez ułamek sekundy (ok. 0,2 s) ekspre- dobnie jak reakcja myszy na atak kobry szych detektywów: „żadna wskazówka sje twarzy, najbardziej charakterystyczne królewskiej). kłamstwa nie jest wiarygodna w odnie- dla odczuwanej w danym momencie Oczywiście wszystkie te reakcje mogą sieniu do wszystkich ludzi” (Paul Ek- emocji. Mikroekspresje pojawiają się mi- trwać bardzo krótko i w wielu przypad- man). mowolnie bez udziału świadomości. Np. kach mogą być bardzo subtelne i nie do- Każdy człowiek jest inny i niestety każ- gdy jesteśmy źli ściągamy brwi w dół słowne, dlatego też zanim zaczniesz je oce- dego człowieka musimy nauczyć się ob- i mamy rozszerzone nozdrza. Jeśli coś nas niać dobrze przećwicz ich czytanie. serwować niezależnie. Dlatego też ważnym zdenerwuje i nie możemy tego pokazać, Podsumowując, poprawna identyfi- jest, aby ustalić bazę zachowania czło- mimo wszystko przez ułamek sekundy na- kacja kłamstwa wymaga poruszania się po wieka, rozpoznać jego gesty, tiki, typowe sza twarz przybierze wyraz złości. opisanych wyżej pięciu obszarach. Na po- zachowania, właściwe tylko jemu. Trzeba Mimo, że każdy z nas pokazuje złość czątku należy zebrać dane (bazę zacho- pamiętać, aby zaczynając rozmowę pod- czy strach w ten sam sposób, należy wania), następnie analizować słowa, eks- chodzić do rozmówcy z otwartą głową. In- wziąć pod uwagę kilka czynników, które presje twarzy i obserwować całe ciało. Na aczej zamiast szukać obiektywnych oznak mogą sprawić, że dostrzeżenie czy inter- koniec zadawać mistrzowskie pytania, kłamstwa zaczniesz doszukiwać się tych pretowanie konkretnej mimiki będzie za- które pomogą w ocenie prawdomówno- oznak na siłę i zapewne coś znajdziesz. Py- daniem trudniejszym niż zwykle. ści naszego rozmówcy. Nasz wewnętrzny tanie tylko czy będzie to oznaka kłamania, czy tylko przypadkowy tik. Typologia kłamców oraz znajomość stosowanych Patrząc na zabiegi służące kłamaniu możemy pokusić się o klasyfikację kłam- przez nich zabiegów mogą okazać się niezwykle ców, aby łatwiej odczytywać ich próby fał- szerstwa. Janine Driver w swojej książce przydatne w wykrywaniu kłamstwa. porównała kłamców do osób chodzących po linie i wyróżniła trzy następujące typy: „balansujący chwiejnie”, „przekonujący W zależności np. od tego gdzie się wy- wykrywacz kłamstw musi być dobrze na- nieprzekonany” oraz „wycofany”. Jednak chowaliśmy jesteśmy inaczej uczeni ra- uczony sprawnego poruszania się między definitywna przynależność oszusta do dzenia sobie z naszymi uczuciami. W Ja- tymi obszarami, by mógł wyłapać sygna- któregoś z tych typów nie jest jedno- ponii, w sytuacjach prywatnych ludzie wy- ły kłamania u naszych rozmówców. znaczna i trwała. Wielu oszustów przybiera kazują uniwersalne ekspresje, jednak Nikogo nie trzeba przekonywać o tym różne strategie np. w zależności od sytu- w obliczu autorytetu bardziej koncentru- jak przydatna jest świadomość tego czy acji. I tak manager ważnego działu w fir- ją się na maskowaniu swoich emocji, co nasi rozmówcy są z nami szczerzy. Nikt mie w rozmowie ze swoimi podwładny- nie występuje wcale np. u amerykańskich z nas nie chce zostać oszukany, bo często mi może być przekonującym nie-przeko- studentów. Ponadto różne gesty mogą być kończy się to dla nas cierpieniem i utra- nanym, a wezwany na rozmowę z zarzą- inaczej interpretowane w różnych zakąt- tą czegoś ważnego i potrzebnego. dem spółki może zachowywać się jak kach świata, w jednych za znak obraźliwy, Obserwacja i analiza mowy ciała jest kłamca wycofany. a w innych za przyjazny. prawdziwym wyzwaniem. Umiejętność in- Oczywiście precyzyjną wiedzę o wy- Pomimo faktu, że istnieją ekspresje terpretowania języka ciała wymaga obiek- korzystaniu takich informacji zdobywa się twarzy, które występują niezależnie od tywnego podejścia i wyzbycia się uprze- na specjalistycznych treningach, które rasy, płci czy kultury, to często wyzwala- dzeń wobec danej osoby, ponieważ bardzo bardzo często zmieniają fundamentalnie ją je odmienne przyczyny. Ktoś może bać łatwo jest zinterpretować czyjś gest, ruch, perspektywę (nawet biznesową) wielu się pająków, a ktoś inny może sobie nic nie a nawet wypowiedź „po naszej myśli”. Ła- osób. robić z ich obecności, jednak panicznie two tutaj o pomyłkę, mogącą mieć wpływ Typologia kłamców oraz znajomość bać się wysokości albo małych pomiesz- na nasze relacje z rozmówcą. stosowanych przez nich zabiegów mogą czeń. Na koniec chciałbym zwrócić także okazać się niezwykle przydatne w wy- Jednocześnie z dogłębną analizą eks- uwagę na osoby chrakteryzujące się swo- krywaniu kłamstwa. Możemy je odnieść presji twarzy należy przyglądać się językowi jego rodzaju „wieczną” podejrzliwością. nie tylko do słów jakimi się posługują, całego ciała. Postawa, ruchy i gesty naszego Pomijam tu wątek przyczyn takiej posta- gdyż w kompletnym spojrzeniu na po- rozmówcy bardzo często zupełnie nie- wy, mogących mieć swoje źródła w dzie-

18 przedsiebiorcy@eu Z szuﬂady eksperta ciństwie, wychowaniu, środowisku pra- dzie, handlowiec lub negocjator chciałby kłamstw a także rzetelna i umiejętna cy czy też życiowych doświadczeniach. wiedzieć czy reakcja rozmówcy na ofer- ocena prawdomówności pozwala nam Chciałbym jednak zauważyć, że rzetelna tę jest prawdziwa czy też jest to jedynie uniknąć stawiania chybionych tez i wy- umiejętność rozpoznawania kłamstwa, gra negocjacyjna. Prywatnie, osobisty eliminować nerwową podejrzliwość. To każdemu z nas służyć może inaczej. Po- wykrywacz kłamstw może służyć do oce- umiejętność rozumienia reakcji i zacho- licjant pragnie złapać przestępcę, adwo- ny prawdomówności partnera lub dora- wań zamiast zwykłych prób czytania kat chce wychwycić uniki świadka w są- stającego dziecka. Skuteczne wykrywanie w ludzkich myślach. I REKLAMA w sieci 2,4 miliardów na świecie*. Prawie 17,5 miliona Polsce**. Tyle osób zamiast szukać informacji o twojej ﬁrmie na targach czy w czasopismach branżowych, sięgnie po Internet. To liczby, których nie należy lekceważyć, bo internautów z każdym dniem przybywa.

Marta Buzalska

o to oznacza dla przedsiębior- Klienci potraktują takie polecenie jak ców? Przede wszystkim zupeł- opinię znajomego, a takie cenimy naj- nie nowe możliwości reklamy, bardziej – w końcu stali czytelnicy czują Cnieograniczone zasięgiem geo- się związani z autorem bloga w sposób graficznym i o wiele tańsze niż w trady- bliższy relacji przyjacielskiej aniżeli cele- cyjnych mediach. Internet w porównaniu bryta – fan. Jednak tematyka bloga musi z innymi nośnikami ma stosunkowo nie- korespondować z tym, czym się zajmuje- wiele wad. Jeśli tylko potencjalny klient my. Reklama dilera samochodowego na ma do niego dostęp, to reklama w sieci blogu kulinarnym, nie tylko nie zachęci może okazać się strzałem w dziesiątkę, klienta by odwiedził naszą stronę, ale też szczególnie przy rosnącej ostatnio popu- przeszkodzi w stworzeniu spójnego wi- larności smartfonów i tabletów. zerunku firmy. Naturalnie, nieprzemyślana reklama Trzecim obszarem marketingu w In- zawsze będzie nieskuteczna, nieważne ternecie są media społecznościowe, takie jak w jaki sposób rozpowszechniana. Nie Facebook (ponad miliard aktywnych użyt- wystarczy więc stworzyć stronę interne- kowników) czy Tweeter (ponad 200 mln tową z ofertą naszej firmy i oczekiwać, że aktywnych użytkowników). W mediach klienci zaleją nas zamówieniami. Jednak społecznościowych najskuteczniejszą re- faktem jest, że reklama w sieci jest dużo pierwszej stronie wyszukiwarki, to nie ma klamą jest prowadzenie profilu. Powin- ciekawsza dla odbiorcy – pozwala na tego w ogóle. To prawda, internauci niśmy umieszczać tam nie tylko infor- ogromną kreatywność i elastyczność. rzadko zaglądają na drugą stronę, o dal- macje o nowych ofertach firmy, ale Klient doceni także fakt, że cały proces za- szych nawet nie wspominając. Warto też przede wszystkim ciekawostki branżowe, kupowy może zamknąć się w bardzo pamiętać, że brzydko zaprojektowana, sta- które użytkownik chętnie udostępni zna- krótkim czasie i to bez opuszczania domu. tyczna strona czasami potrafi bardziej za- jomym, reklamując nas coraz większej ilo- Internet pozwala znaleźć produkt lub szkodzić niż pomóc. Dlatego warto za- ści osób. Profesjonalnie prowadzony fan- usługę, porównać ją z innymi, wybrać trudnić profesjonalistę, który odpo- page na Facebooku to idealny sposób, by z puli najlepszą ofertę, zamówić produkt wiednim designem i niebanalnymi po- szybko i niskim kosztem opowiedzieć in- i od razu za niego zapłacić. Dla właścicieli mysłami zachęci odwiedzających by po- ternautom o naszej firmie. Co więcej, tego sklepów, którzy reklamują się w Interne- zostali na stronie. Ważne jest, by kierować typu profile pozwalają doskonale kreować cie, ważne jest, że zamiast zalewać wszyst- się zasadą trzech kliknięć. Klient powinien wizerunek firmy, stworzyć pewną markę, kich odbiorców reklamami, mogą trafić do znaleźć poszukiwaną na naszej stronie in- co dzisiaj coraz częściej jest warunkiem specjalnie wyselekcjowanego klienta, za- formację klikając maksymalnie trzy razy, sukcesu. interesowanego jego działalnością. Poza w przeciwnym razie może się zniechęcić tym dostosowane do odbiorcy reklamy są i zacząć szukać tego, co go interesuje * Dane serwisu royal.pingdom.com mniej nachalne i mniej denerwujące dla in- u konkurencji. ** Dane serwisu ternautów. Drugim obszarem jest szeroko pojęta www.wirtualnemedia.pl Reklama w Internecie to zasadniczo blogosfera. Blogi przeżywają ostatnimi cza- trzy obszary. Pierwszym są wyszukiwar- sy prawdziwy rozkwit, a najbardziej zna- Marta Buzalska ki, takie jak Google czy Yahoo. W tym ni blogerzy są w swojej dziedzinie niemal studentka Dziennikarstwa i Komunikacji Spo- celu powinniśmy oczywiście stworzyć wyroczniami. Reklama na popularnych łecznej, absolwentka Instytutu Etnologii i An- portal o naszej firmie i zadbać o odpo- blogach jest więc niezwykle skuteczna. Je- tropologii Kulturowej na Uniwersytecie im. wiednie pozycjonowanie strony. Złota za- śli bloger poleci waszą firmę to zadziała tu Adama Mickiewicza w Poznaniu. sada mówi, że jeżeli czegoś nie ma na mechanizm tzw. marketingu szeptanego.

przedsiebiorcy@eu 19 Z szuﬂady eksperta PO CO I JAK „przełamywać lody” w kontaktach biznesowych. Od kilku lat coraz więcej ﬁrm oczekuje od swoich pracowników posiadania szerokiej i mocnej sieci kontaktów. Konferencje, seminaria czy spotkania biznesowe są jedną z okazji do ich budowy. Niestety ponad 70 proc. uczestników wydarzeń biznesowych, nie czuje się komfortowo w „przełamywaniu lodów”. Co robić, aby w pełni wykorzystać takie okazje do budowania relacji biznesowych? Jak szybko zawierać nowe znajomości?

Grzegorz Turniak

Fot. Piotr Szalański Mingling i networking na konferencjach klienta, wywołuje wdzięczność dla organi- Biorąc udział w różnych wydarze- zatorów za zadbanie o „przełamanie lo- niach organizowanych dla środowiska biz- dów”. Przede wszystkim jednak – stymuluje nesowego większość uczestników kon- klientów do zachowań pożądanych z punk- centruje się głównie na kwestiach mery- tu widzenia interesów Twojej firmy (reko- torycznych konferencji, nie wykorzystując mendacje, lojalność, większa sprzedaż). okazji do zawierania nowych znajomości. Pewnym rozwiązaniem, które stosują or- Rola icebreakerów ganizatorzy jest mingling czyli „wymieszanie Zespół witający gości realizuje wiele się” ludzi. Bez wspomagania organizatorów celów: zbudowanie miłej i przyjacielskiej wymiana wiedzy i doświadczeń pomiędzy atmosfery przed rozpoczęciem konferen- uczestnikami jest zazwyczaj niewielka. cji, wywołanie poczucia wdzięczności Wynika to z wielu powodów, np. uczest- klientów dla organizatorów za troskliwe nicy nie wiedzą, po co zawierać nowe zna- zaopiekowanie się nimi od samego po- jomości, jak to robić, czego nie robić oraz czątku, „przełamanie lodów” przez uczest- jak podtrzymywać nawiązane relacje. Grzegorz Turniak ników, którzy się nie znają, zwiększenie liczby nawiązanych wartościowych kon- Co zrobić, aby w pełni wykorzystać Niestrudzony orędownik idei: networkingu, taktów przez uczestników konferencji wydarzenia biznesowe na poszerzenie miglingu, zarządzania talentami i karierą. oraz efektywne wykorzystanie czasu na bazy kontaktów? W 2006 r. założył i do końca 2012 r. był pre- konferencji. Po pierwsze: potraktuj przerwy jako zesem BNI Polska. Założył i prowadził z part- czas na poznawanie nowych ludzi. W su- nerami The Top Careers Club. Wcześniej, Przebieg sesji networkingowej mie najważniejszy jest okres rejestracji w swojej karierze pełnił m.in. funkcje: prezesa Przed rozpoczęciem konferencji prze- uczestników przed rozpoczęciem wyda- Jobpilot Polska, HR Sector Sales Managera szkoleni uprzednio icebreakerzy pełnią rzenia. Jeśli przyjdziesz wcześnie, bę- w SAP Polska, Managing Directora w Neu- rolę proaktywnie witających uczestni- dziesz miał okazję poznać innych w kom- mann Management Institute, Dyrektora Pol- ków: pomagają uczestnikom „przełamać fortowych warunkach. skiej Międzynarodowej Szkoły Zarządzania. lody”, czyli bezpiecznie wyjść ze swojej Po drugie: nie siadaj po rejestracji, lecz strefy komfortu i nawiązać wartościowe stój i z uśmiechem witaj przybywających. Idealnie zorganizowana konferencja kontakty. Taktownie ułatwią nawiązanie Wciel się w rolę witającego gości. Swoją Na konferencjach lub większych spo- rozmowy, przedstawiając sobie uczestni- teczkę zostaw w domu lub szatni ew. na tkaniach biznesowych organizatorzy co- ków od momentu rejestracji do rozpo- krześle w sali. raz częściej wyznaczają osoby do witania częcia konferencji. Łączą także osoby, Po trzecie: rozmawiaj głównie z nie- i zajmowania się gośćmi tak, aby czuli się które niejednokrotnie są trochę zagu- znajomymi, znajomych serdecznie pozdrów oni komfortowo. Są to tak zwani icebre- bione, ponieważ nie mają znajomych i ewentualnie poznaj ich z nowopoznany- akerzy. Dzięki temu uczestnicy uzyskują wśród profesjonalistów na konferencji. mi osobami. Warto poprosić znajomych niespotykaną na rynku wartość dodaną. Trudno przecenić korzyści płynące ze o to, aby Cię przedstawili innym ludziom. Unikalne, zapadające w pamięć doświad- sprawnego minglingu, który nie wymaga Po czwarte: stań się mistrzem poga- czenia stają się istotnym elementem bu- zbytniego wysiłku, ale zaangażowanych wędek, pomóż innym zaprezentować sie- dowania reputacji i wyróżniania się wy- i otwartych ludzi. bie i swój biznes. Dzięki zasadzie wza- darzenia na konkurencyjnym rynku. Moje dotychczasowe doświadczenia jemności oni po zaprezentowaniu siebie Wprowadzenie spójnego systemu za- pokazują, że moderowane sesje networ- poproszą Ciebie o opowiedzenie o sobie. rządzania doświadczeniem klienta pod- kingowe przynoszą dodatkowe korzyści Po piąte: bądź łącznikiem między czas seminariów czy konferencji ma ogrom- wymiany wiedzy i doświadczeń oraz do- ludźmi. Pomóż im się poznać, a będą Ci ne zalety. Pozwala ograniczać wpływ przy- starczają wiele satysfakcji uczestnikom, wdzięczni, co przełoży się na Twoje dobre padku na jakość doświadczenia, wyelimi- a organizatorom możliwość skorzystania z nimi relacje. nuje źródła negatywnych doświadczeń z zasady wzajemności. I

20 przedsiebiorcy@eu Z szuﬂady eksperta OBAWY związane z mediacjami Tym felietonem zaczynam serię tekstów o obawach, jakie mamy wobec takiego narzędzia, jakim jest mediacja. Słyszę o wielu takich przekonaniach, że mediacje są tylko do wielkich spraw, mediator powie mi, co mam robić, mediacja jest szukaniem kompromisu, etc.

Magdalena Sendor

a jednej z prezentacji o mediacji pewien pan powiedział, iż ma opory, by pójść na me- Ndiację z osobą, z którą ma ja- kiś spór, gdyż obawia się, że wylałby na tę osobę „kubeł pomyj” i wtedy dopiero wpadnie w kłopoty. Moja krótka odpo- wiedź jest taka - lepiej ten „kubeł pomyj” wylać w obecności mediatora niż bez. Jako mediator będę patrzyła, jakie są za każdą ewentualną obelgą trudne, a być może nawet bolesne uczucia, które od dawna w tym człowieku tkwią. A dłuższa odpowiedź będzie taka. Ten pan ma z jakąś osobą konflikt. Nie wie jak się tym zająć. Nie chce powiedzieć cze- goś, co by tę osobę uraziło. Nie mówi nic i chce odpowiedzieć na te zarzuty. Me- Mediator: Słyszę, że ważna jest dla (a przynajmniej tak mu się wydaje, bo diator więc zwraca się do pana Tomasza.] pana taka spójność w tym co się mówi może nie mówi tego werbalnie, ale jego Mediator: Podejrzewam, iż musi być i robi oraz podobnie jak dla pana Piotra mowa ciała, zachowania zapewne to po- panu bardzo trudno teraz? Usłyszał pan szczerość, czy tak? kazują.) I co się dzieje z konfliktem? On słowa, które pana być może ranią? Tomasz: Tak. nadal jest. Od niemówienia o nim on nie Tomasz: Jestem oburzony, Piotr jest [STOPKLATKA] znika. Zazwyczaj sie nawarstwia, docho- zwykłym naciągaczem! To jest pierwszy moment, kiedy dzą do niego drobniejsze sprawy i na koń- Mediator: Słyszę, iż i pan ma coś bar- w czasie tej mediacji obaj panowie usły- cu nie wiadomo, o co chodziło i czasami dzo ważnego dla pana do powiedzenia. szeli się i zobaczyli, że mają choć jedną potrzeba do tego sędziego. Utrzymujemy Chciałabym przypomnieć, na co się umó- potrzebę wspólną. Nie znaczy, że jesteśmy iluzję dobrych relacji. Zachęcam wtedy do wiliśmy, iż będziemy mówili na prze- blisko zgody. Jest tam nadal dużo gnie- odpowiedzenia sobie na dwa pytania: co miennie, a ja będę Was wspierała w praw- wu, zranienia, niejasności. Niemniej jed- mi daje iluzja dobrej relacji? jak płacę za dziwym usłyszeniu się. Czy byłby pan nak mediator – tłumacz powoli, krok po tę iluzję? skłonny poczekać, aż dowiemy się, co kroku, nawet pomyje i powszechnie nie- Wrócimy do samej mediacji, jeśli chciał powiedzieć pan Piotr i następnie wy- akceptowane słowa przetłumaczy na jednak pan, nazwijmy go Piotr, pokonał słucham pana? prawdziwie ludzkie, ważne potrzeby. swoje obawy i zaprosił drugą osobę, na- Tomasz: Tak, jeszcze chwilę mogę po- Ważne, bo one są naszymi motorami do zwijmy go Tomaszem na mediacje. Fak- czekać... choć jestem wkur.... działania! I tycznie, po 30 minutach dość miłej, Mediator: Słyszę, że jest pan potężnie choć napiętej wymiany zdań, ustalania podminowany i chce się Pan również wy- Magdalena Sendor o co chodzi między tymi panami, pan razić. I jednocześnie dziękuję za okazanie Piotr zaczyna mieć czerwoną twarz, za- cierpliwości. mediatorka i trenerka, założycielka Strefy ciśnięte dłonie i zaczyna „wylewać po- [Mediator zwraca się do pana Piotra.] Porozumienia, która promuje mediacje myje”: W ostatnim zdaniu usłyszałam, iż bar- w miejscu pracy jako formę budowania do- Piotr: Tomek, nie mogę Cię już słu- dzo ważne jest dla pana zaufanie, czy tak? brej atmosfery (www.strefaporozumienia.pl). chać. Jesteś obłudny i nieuczciwy, już nie Piotr: Tak, chciałbym znów zacząć ufać Z wykształcenia jest dziennikarką i kulturo- mogę tego ukrywać. Tomaszowi, ale nie wiem jak... znawczynią, od wielu lat jest gorącą zwolen- Mediator: Czy dobrze odczuwam, Mediator: Aha, chodzi o zaufanie. Za- niczką świadomej i empatycznej komunikacji. że gdy pan to mówi do pana Tomka, jest tem to przekażę panu Tomaszowi. Ukończyła roczne Studium Porozumienia Bez pan zniecierpliwiony, gdyż tęskni pan za Usłyszałam od pana Piotra, iż za jego Przemocy (Nonviolent communication) Mar- szczerością i uczciwością? słowami jest chęć, aby było między panami shalla B. Rosenberga (2008-2009) oraz In- Piotr: Tak, chcę słyszeć prawdę i mieć zaufanie. Czy może to pan powtórzyć? tensywny kurs mediacji wg Porozumienia Bez pewność, że Tomek nie próbuje mnie wy- Tomasz: Chodzi mu o zaufanie. I jestem Przemocy (2010-2011-2012). Jest osobą, rolować. cholernie zdziwiony... I nadal wkur... On sam która nieustannie się doszkala samodzielnie [w tym czasie mediator widzi kątem robi takie rzeczy, choć by to, że sytuacja, szukając wiedzy u innych ludzi, w książkach, oka, iż pan Tomasz siedzi jak na szpilkach. o której tu mówimy była dwa lata temu, w życiu lub w formie szkoleń czy warsztatów. Usłyszał coś bardzo trudnego dla niego a on nic o tym nie mówił. Jakie zaufanie?

przedsiebiorcy@eu 21 W dobrym stylu

Fot. Michał Czajka (3) KOBIETY, które mnie uwiodły

Na początku na fotograﬁach uwieczniał emocje swojej żony. Później zainteresowały go inne kobiety, macierzyństwo, dzieci, aż zafascynowała go nagość. Michał Czajka opowiada nam o swojej pasji, która stała się jego sposobem na życie.

22 przedsiebiorcy@eu W dobrym stylu

Rozmawia NINA ALT

Dawno u Ciebie nie byłam. Tymczasem same zmiany - nowe studio, nowe miejsce... Nowe wyzwania? – Rzeczywiście, wygląda na to, że same nowości (śmiech). Ale pasja została ta sama. Tylko swoje atelier fotograficzne prze- niosłem na Lubelską, do obiektu, który nazywa się Artystyczna Skaryszewska. Fotografowałeś kobiety, przyszłe matki, dzieci. Teraz zabrałeś się za akty? – Tak naprawdę to wciąż pokazywa- nie piękna. Tym razem piękna ludzkiego ciała. Uznałem, że akty, zarówno kobiece, jak i męskie, to będzie kontynuacja tego, co robiłem dotychczas. Kiedy postanowiłeś: „Zostanę fotografem”? – Zawsze interesowałem się fotografią. Już jako dziecko lubiłem robić zdjęcia. Pa- miętam mój pierwszy aparat olympus za- rowno cyfrowy jak i analogowy. Ale na po- ważnie zacząłem myśleć o fotografii, gdy robiłem zdjęcia mojej żonie. Jest nie tylko piękna, ale też niezwykle fotogeniczna. Tak powstał cykl „Kobieta mojego życia”. Masz ulubione jej zdjęcie, do którego czę- sto wracasz myślami? – Każde zdjęcie to inna historia, inna namiętność i każde przywołuje niezapo- mniane emocje i wspomnienia. Niewątpliwie widać na nich te emocje, ale skąd pomysł fotografowania innych kobiet? – Chcę pokazywać inne kobiety, żeby ich mężczyźni mogli być dumni ze swoich ukochanych. Każda kobieta jest przecież piękna, tylko trzeba to uchwycić w odpowiednim momencie. Dlatego też kolejny cykl moich zdjęć nazwałem „Kobieta jako obiekt pożądania”. Żona nie jest zazdrosna, gdy fotografujesz nagie kobiety? – Zawsze wspiera mnie w tym co ro- Każda kobieta jest piękna, trzeba tylko bię. Jest dla mnie najpiękniejszą kobietą na świecie i nie ma powodów czuć się za- to uchwycić w odpowiednim momencie zdrosna. Fotografujesz też matki i ich dzieci... – Lubię uwieczniać na zdjęciach chwi- le szczęścia, a rodziny z dziećmi na pewno do takich należą. Czyli można umówić się z Tobą na sesję? – Zapraszam. Po to jestem. I Michał Czajka od 2004 zajmuje się fotografowaniem profesjonalnie. Lubi wyzwania, podpatrywanie ludzi, emocji, aranżacje sytuacji, w których może w obiektywie uchwycić momenty nie- powtarzalne, na pozór głęboko ukryte. Stu- dio fotograﬁczne Michał Czajka to miejsce, gdzie może powstać profesjonalne portfolio dla modelek, modeli, stylistek i wizażystów, a także indywidualna sesja zdjęciowa upa- miętniająca ważny moment życia: oczekiwa- nie na dziecko, zaręczyny, debiut w dorosłość.

przedsiebiorcy@eu 23 W dobrym stylu

NIE MUSZĘ O NIC ZABIEGAĆ Mam własną koncepcję na modę

Od dziecka przesiadywała w Modzie Polskiej, w której pracowała jej mama. Gdy w wieku 13 lat poszła z nią na pierwszy pokaz w życiu wiedziała co chce robić gdy dorośnie. Do dziś pamięta uczucie zachwytu w jaki wprawili ją Jerzy Antkowiak, Karina Parol i Magda Ignar. Dziś szkoda jej czasu na imprezy i mizdrzenie się do branży. O swoich korzeniach i pracy w świecie mody opowiada Beata Cupriak, projektantka.

Rozmawia ANETA SIENICKA

Czy to wtedy, na tym pokazie postanowiła wała sytuacja rodzinna. Przed maturą za- konawców i kupiłam pierwsze tkaniny. Pani: „Będę projektantką mody”? szłam w ciążę i zaraz po niej wyszłam za Wszystko to było na małą skalę, ale bar- – Od tego pokazu zaczęłam intereso- mąż. Było ciężko, bo mąż studiował na dzo dobrze funkcjonowało. Po kilku la- wać się wszystkim, co jest związane z po- pierwszym roku prawa, a ja musiałam zo- tach uznałam, że same męskie koszule to wstawaniem ubrań. Mieszkaliśmy w Ur- stać w domu i zająć się synem. Sama szy- za mało (śmiech). susie, w którym wszystko było szare i ni- łam dla niego piękne ubranka. Musiałam I dziś tworzy Pani kolekcje dla kobiet. jakie. Może stąd się wzięło moje zamiło- też kombinować z czego się utrzymać, – Tak, a moje klientki coraz częściej wanie do urody życia i jego piękna. więc dodatkowo zaczęłam szyć męskie ko- przyjeżdżają do mnie ze swoimi nastolet- Chciałam, żeby świat był bardziej kolo- szule. Znowu poprosiłam mamę o kilka nimi córkami, które uwielbiają moje su- rowy. W tych warunkach ubierałam sie- szablonów. kienki. bie, a styl podpowiadała mi wyobraźnia. Ile koszul była Pani w stanie uszyć między Gdy tworzy Pani kolekcję, myśli Pani o kon- Zamęczałam mamę, żeby robiła mi sza- pieluchami a karmieniem? kretnych klientkach? blony. – Cztery tygodniowo, ale całkiem – Przy tworzeniu koncepcji kolekcji nie Ale miała Pani być astrofizykiem. dobrze nam się zaczęło żyć. Koledzy mo- myślę o mojej grupie docelowej, ale o tym, – Na szczęście nie poszłam na astro- jego męża sprzedawali je na Skrze. Po kil- co mnie interesuje. Najbardziej inspirujący fizykę. Choć o moim wyborze zdecydo- ku miesiącach zatrudniłam więc podwy- są dla mnie ludzie. Najwięcej korzyści czer-

24 przedsiebiorcy@eu W dobrym stylu pię z rozmów, obserwacji i przebywania z nimi. Gdy idę ulicą, obserwuję np. jak wyglądają kobiety, patrzę też co proponują inni projektanci. I co Pani sądzi o polskiej modzie? – Jest specyficzna. Wszyscy mają am- bicje, żeby tworzyć dla gwiazd. To jednak nie buduje siły marki. Pani o tym nie myśli? – Dla mnie ważna jest każda kobieta. Myślę, że sukcesem mojej firmy jest bardzo duża różnorodność, a jednocześnie nie ma w moich kolekcjach długich serii i nud- nych rzeczy. Powiem nieskromnie, że mam też ciekawe tkaniny. Zresztą naj- większą przyjemność sprawia mi kupo- wanie tkanin, zwariowałam na tym punk- cie. Żadne inne zakupy nie sprawiają mi takiej przyjemności. Ten specyficzny zapach fabryk, to oglądanie próbek, mogę to robić ciągle, jestem od tego uzależnio- na. Mam cały magazyn tkanin, które nie wiem kiedy zostaną zużyte, ale na pewno Fragment pracowni projektantki nadejdzie ich czas. Gdzie je Pani kupuje? dziś w oczy kolory neonowe i fluore- sunku do poprzedniego roku, bo kilku – Najczęściej po tkaniny jadę do scencyjne, które jako szczegół garderoby moich klientów zamknęło swoje biznesy. Włoch. To jest bardzo inspirujący kraj. Nie- prezentują się fantastycznie. Ale gdy wi- Teraz chcę skupić się na rozwijaniu sieci zapomniane są rozmowy z pasjonatami, ro- dzę dziewczynę, która ma np. jaskrawo- franczyzowej, w której można zobaczyć dzinami, które z dziada pradziada zajmu- pomarańczową koszulkę, trudno mi to całą moją kolekcję. Promuję też własne ją się produkcją tkanin i często specjalizują zaakceptować. Niestety, koszulka w takim produkty w Internecie. Przez sklep inter- się w określonym gatunku tkaniny. kolorze odciąga uwagę od samej osoby, netowy staram się też poznawać moje Ma Pani ulubionych projektantów? a to ona powinna być na pierwszym pla- klientki, sama z nimi koresponduję, od- – Fascynuje mnie moda Antonio Ma- nie. powiadam na listy. rasa, który kiedyś projektował dla Kenzo, A stroje militarne, kolor khaki? Kim one są? a dziś tworzy kolekcje pod własną marką. – W moich kolekcjach nie ma takich – Grupą docelową moich kolekcji są Oprócz tego, że jest projektantem mody, akcentów, przede wszystkim dlatego, że kobiety pracujące, które potrzebują rzeczy jest artystą wszechstronnym, który otacza nie chcę robić krzywdy kobietom, ubie- użytkowych. Potrzebują stroju, który bę- się pięknem i wpływa na całe swoje oto- rając je w militarny zielony kolor. Sukienki dzie im służył cały dzień. W ciągu dnia, czenie. Ale jest też cała masa japońskich w tym kolorze upodobniają się do męskich w pracy, ale też po, na jakimś przyjęciu, projektantów, kompletnie nieznanych mundurów. Robiono badania na temat naj- spotkaniu czy konferencji. One muszą pre- w Europie. Obserwuję ich nowatorskie brzydszego i najmniej twarzowego kolo- zentować się elegancko przez cały dzień. podejście do mody. Moda japońska jest ru i okazało się, że jest to właśnie zgniło- Moje kolekcje nie są dla osób szukających bardzo dynamiczna. Tam wszystko szyb- zielony. Szczególnie nasza centralno-eu- widowiskowych kreacji, ale dla kobiet, ko się zmienia. Europejczykom wiele ropejska cera nie wygląda z nim korzyst- które mają swój własny, ugruntowany styl brakuje w tym względzie. nie. Dlatego ja nie będę tego robić ko- i są z niego zadowolone. W moich ko- Jesteśmy nudni i odtwórczy? bietom. Niech zakładają kolory, w których lekcjach nie ma klasycznych kostiumów, – Chyba trochę powielamy wszystko wyglądają pięknie. więc to nie jest też typowo biurowa co było, dlatego trudno jest wyodrębnić Ważne jest dla Pani co myślą o jej kolekcjach moda. konkretne trendy, bo ich zwyczajnie nie znani styliści czy osoby związane z branżą Czy w najbliższym czasie będzie można zo- ma. Gazety obwieszczają, że coś będzie mody? baczyć gdzieś pokaz Pani kolekcji? modne w danym sezonie a kobiety często – Może zabrzmi to arogancko, ale – Tak, 23 czerwca zaprezentuję swo- przyjmują to za pewnik. Ale według mnie kompletnie mnie to nie interesuje. Robiąc ją jesienno-zimową kolekcję na Warsaw Fa- wszystko jest modne jednocześnie, a to dla- swoje przez tyle lat mam pewne poczucie shion Street. Serdecznie Państwa zapra- tego, że każdy projektant musi mieć bar- własnej wartości. Biznes wychodzi mi szam! I dzo szeroki asortyment i różne propozy- dobrze i nie mam powodu, żeby zabiegać cje. Moda, modą, a każdy szuka swoich o czyjeś względy. Oprócz pracy mam też Beata Cupriak odbiorców. Wiadomo np. co zaprojektu- sporo innych zainteresowań i nie chcę założyła markę BC, którą zaczęła z czasem ﬁr- je Kenzo czy Antonio Maras, podobnie jest marnować czasu na zastanawianie się czy mować swoim imieniem i nazwiskiem. Jej z Lagerfeldem. Oni mają określoną linię się komuś podoba to co robię. Nie mam studio projektowe zajmuje przestronną i no- i wiadomo, że za bardzo od niej nie od- czasu na chodzenie na imprezy. woczesną pracownię w Michałowicach koło biegną. Wiem czego się po nich spodzie- W jaki sposób więc promuje Pani swoje ko- Warszawy, gdzie w otoczeniu rysunków, pró- wać. Uważam, że trzeba mieć własną lekcje? bek tkanin, wieszaków ze wzorami strojów koncepcję na modę. – Nie zdarzyło mi się nie sprzedać ko- i stosów szablonów powstają kolekcje ubrań, Co jest modne w tym sezonie? lekcji, więc promowanie mojej osoby jak które określane są jako przyciągające, sty- – Jak już powiedziałam, wszystko. widać nie było koniecznie. Jednak od- lowe, eleganckie i przystępne. Może tylko trochę bardziej rzucają się czuwam kryzys i spadek obrotów w sto-

przedsiebiorcy@eu 25 W dobrym stylu PSYCHOLOGIA mody W problematyce psychospołecznych działań marketingowych należy zwrócić baczną uwagę na psychologię zjawiska mody.

Halina R. Niemczyk leżności od kształtu i wagi. Występują więc określenia: „osa”, „trzcina”, „puszysta”, ragnę zasygnalizować to zagad- „posągowa”, „kształt rubensowski”, itp. nienie w następującym aspekcie: Podczas oglądania światowych poka- dlaczego kupujemy nowe ubrania zów mody kobiety ulegają psychologicz- Pi jak to wpływa na samopoczucie nej magii wizualnej. człowieka? Jak wypada między konfron- Modelki o idealnych kształtach pre- tacją pomiędzy budowa fizyczną modela zentują piękne ubrania. Kobieta widząc tę i ubraniem prezentowanym na nim a czło- doskonałość sądzi, że wystarczy kupić lan- wiekiem o przeciętnej urodzie i budowie sowane ubranie, by poprawić sobie syl- ciała? Czyli mówiąc inaczej, wpływ wzor- wetkę, samopoczucie lub nawet „odjąć so- ca doskonałego na przeciętny. Chodzi bie kilka lat z życiorysu”. Zjawisko mody głównie o kobietę, ponieważ jej ciało, ma ma tę najbardziej typową i prozaiczną, się rozumieć bez ubrania, jest już obiek- a jednocześnie pozytywna cechę, że ak- tem mody z adekwatnymi nazwami w za- tualnie panująca, obojętnie w jakim okresie historycznym, wydawała się najład- Halina R. Niemczyk niejsza. Była tym czego ludzie oczekiwa- krytyk mody, redaktor naczelna magazynu li. Moda, młodość i uroda - każda kobieta „Moda&Styl”. Organizuje wraz z dyr. zarządzą- chciałaby, aby to były jej wieczne atrybuty. dzającą Anną Szpetkowską Galę Moda&Styl, Z psychologicznego punktu widzenia, na której przyznawane są statuetki „Enda” dla tylko prawdziwa kobieta - bez względu na polskich ﬁrm z branży modowej. wiek - jest w stanie dokonać rzeczy moż- liwych i nie możliwych. I W STYLU kobiety przedsiębiorczej Coraz wiecej kobiet zarządza ﬁrmami, zajmuje wysokie kierownicze stanowiska. Pokonując kolejne szczeble kariery, kobieta biznesu pragnie wyglądać elegancko, czuć się wygodnie i kobieco. Przy tym, chcąc być w zgodzie z obowiązującym dress codem, nie czuć się jak w uniformie. Dla nich właśnie powstała marka Kossmann, oferująca odzież dla kobiet biznesu, w stylistyce klasycznej, określanej jako „biznesowa elegancja”.

Nina Alt

nspiracją powstających kolekcji marki są najbardziej aktualne trendy świa- towej mody a każda z kolekcji wzbo- Igacona jest odpowiednio dobraną bi- żuterią. Marka postawiła sobie za cel, aby swoim klientkom oferować produkty w naj- lepszej relacji ich jakości do ceny. Istotną ce- chą marki jest też fakt, że cały asortyment produkowany jest w Polsce. Autorką i właścicielką marki jest Iwona Kossmann, która stworzyła ją na bazie wła- snych, 20-letnich doświadczeń wyniesio- nych z biznesu. Zyskała ich niewątpliwie wiele piastując funkcje m.in.: prezes Deni Cler S.A. czy prezes Bonnier Business Pol- Iwona Kossmann z modelkami ska, wydawcy „Pulsu Biznesu”. I

26 przedsiebiorcy@eu W dobrym stylu WYSOKOPROCENTOWY skarb Pecious Vodka to alkohol tworzony na bazie XIX-wiecznej receptury. Posiada też coś bardziej długowiecznego – kamień szlachetny. O tym niezwykłym produkcie opowiada Daniel Kuczkowski, współwłaściciel ﬁrmy Jewel Lines.

Rozmawia KRZYSZTOF JOŃCZYK

Zajmował się Pan diamentami... Zamienił je Pan na wódkę? – (śmiech) Wciąż zajmujemy się han- dlem diamentami. Od nich zresztą przed dwunastoma laty zaczęła się historia dzia- łalności naszej firmy, którą prowadzę z dwoma wspólnikami. Po wielu latach sprzedaży diamentów na całym świecie, kiedy mieliśmy już dobrą pozycję, trochę zaczęło nam się nudzić (śmiech). Zasta- nawialiśmy się nad czymś nowym, czymś co będzie nawiązywało do luksusu i będzie kojarzone z diamentami. Wiele różnych pomysłów przychodziło nam do głowy, aż jeden ze wspólników z Kanady zapropo- nował wódkę. Czy nie jest tak, że wódka jest kojarzona z czymś tanim i masowym? – Na początku mieliśmy podobne skojarzenia, ale nie należymy do ludzi, któ- rzy jakieś stereotypy uznają za wyznacz- Współwłaściciel marki, prezentuje swój skarb nik. Skoro hasło wódka już padło, posta- nowiliśmy być konsekwentni w swoim działaniu. Założyliśmy, że nasza wódka bę- dzie wyjątkowa. Stworzyliśmy więc bu- Do każdej butelki dokładamy kamień naturalny, telkę, która swoim wyglądem przypomi- na wieki brylant. Do każdej butelki, co też np. szmaragd, szaﬁr czy rubin, który jest nietypowe, dokładamy kamień naturalny, np. szmaragd, szafir czy rubin, jest umieszczony w zamknięciu butelki. który jest umieszczony w zamknięciu butelki. Uznaliśmy, że jeżeli dodamy coś, co powstaje w ziemi przez tysiące lat, będzie konywali, że ich produkt jest najlepszy cji Precious Vodka używamy wyłącznie nawiązywało do naszej działalności, zwią- i nie ma sensu komplikować całego pro- wody z lodowca. Alkohol jest też sze- zanej z diamentami. Ale przede wszystkim cesu, naleją nam do butelek to, co oni pro- ściokrotnie destylowany i trzykrotnie miało to być coś, co nas wyróżni. dukują. filtrowany. A co z podstawową zawartością, czyli Jednak was nie przekonali? Jaki jest wasz cel i gdzie można kupić Pre- z wódką? – Oczywiście, że nie. Uparliśmy się na cious Vodkę? – No tak... (śmiech) Myśleliśmy, że jest swoją recepturę. Przez znajomego dotar- – W naszej działalność stawiamy to najprostsze zadanie, a okazało się naj- liśmy do bardzo dużej firmy w Bułgarii przede wszystkim na jakość. Dlatego do- większym wyzwaniem. LVK. Osobiście tam pojechaliśmy. Na cieramy z naszym produktem do wyma- Produkcja wódki jest aż tak skomplikowana? miejscu okazało się, że nie ma żadnego gających klientów, dla których właśnie wy- – Niby nie, ale my postanowiliśmy, że problemu, aby wyprodukować alkohol soka jakość produktu jest najważniejsza. w tej kwestii też będziemy wyjątkowi . Za- według starej receptury. Precious Vodka jest już dostępna na częliśmy szukać po całym świecie wyjąt- To co jest takiego wyjątkowego w waszej wszystkich kontynentach. W San Franci- kowej receptury, co okazało się niezwykle wódce? sco nasza wódka została wyróżniona trudne. Po kilku miesiącach poszukiwań, – Jest kilka bardzo istotnych czynni- srebrnym medalem za walory smakowe natknęliśmy się na człowieka w Polsce, ków, które wpływają na jej jakość. Część i jakość. Możemy się też pochwalić tym, który był w posiadaniu XIX-wiecznej re- jest jednak objęta tajemnicą handlową, że współpracujemy z Josephem Walterem ceptury przygotowania wódki. Rozesłali- której nie chcemy zdradzać. Możemy je- Jacksonem, czyli ojcem Michaela Jackso- śmy ją do kilkunastu rozlewni w kilku kra- dynie powiedzieć, że nasza wódka jest na. On promuje naszą wódkę w USA, my jach i większość z nich zasugerowała, że produkowana z pszenicy ściśle wyselek- natomiast wspieramy jego fundację, któ- nie ma potrzeby korzystania z innej re- cjonowanej , zbieranej w Bułgarii. Ko- ra m.in. realizuje budowę Muzeum Ro- ceptury niż ta, którą oni posiadają. Prze- lejna bardzo istotna rzecz - do produk- dziny Jacksonów. I

przedsiebiorcy@eu 27 W dobrym stylu TOYOTA RAV4 miejski SUV z zacięciem terenówki

Nowa Toyota RAV4 to już czwarta generacja tego modelu, nazywanego pierwszym SUV-em na świecie. Do tej pory wyprodukowano ponad 2 miliony egzemplarzy tego modelu. Nazwa RAV4 oznacza Recreational Active Vehicle with 4 wheel-Drive, czyli samochód rekreacyjny z napędem na cztery koła. Samochód dostępny jest w Polsce w czterech wersjach silnikowych.

Nowa Toyota RAV4 udostępniona do testu przez Carolina Car Company, Toyota Wola

Krzysztof Jończyk trybu jazdy Sport i powiązanym z nim In- doskonałości jest daleko. Do spasowania tegrated Dynamic Drive System. Jeden elementów wnętrza nie można mieć żad- owa Toyota RAV4 prezentuje mały przycisk zmienia charakterystykę nych zastrzeżeń. Nie ma mowy o żadnych się bardzo ciekawie. Samo- prowadzenia auta poprzez inteligentny piskach czy stukach podczas jazdy. Deska chód wygląda agresywniej niż rozdział odpowiedniej ilości momentu ob- rozdzielcza w testowanym modelu wyło- Njego poprzednia wersja. Ben- rotowego na przednią i tylną oś. W efek- żona została miłym, przypominającym zynowa to 152-konna jednostka 2.0, cie poprawia to stabilność RAV4 na dy- skórę materiałem. Jeśli chodzi o ergono- którą mieliśmy okazję testować. Nieste- namicznie pokonywanych zakrętach na mię, to nie ma tu miejsca na żadne udziw- ty, aby auto jechało dynamicznie wyma- tyle, że każdy kto raz spróbował jazdy nienia – jest prosto i funkcjonalnie. Nowa gane jest utrzymywanie silnika na dość w trybie Sport, nie chce później słyszeć generacja RAV4 została zaprojektowana wysokich obrotach. A to wiąże się z więk- o jego wyłączeniu. szym hałasem w kabinie. Model ten Nowoczesne i funkcjonalne wnętrze Plusy można nabyć z sześciobiegową prze- • przestronne, funkcjonalne wnętrze kładnią manualną lub automatyczną. Pro- Środek auta również wita nas całkiem • komfortowe zawieszenie ducent deklaruje, że taki samochód spa- nowym wyglądem. Zarówno konsola • zadowalające właściwości off-roadowe la w cyklu mieszanym średnio 7,2 l/100 środkowa jak i deska rozdzielcza wyglądają km. W cyklu miejskim zaś, spalanie utrzy- zupełnie inaczej i jednocześnie znajomo, je- Minusy mywało się na poziomie 10,5l/100km. śli przyjrzymy się innym modelom w ga- • dość duży hałas w kabinie podczas Przyznamy, że nie jeździliśmy zbyt osz- mie. Jakość użytych materiałów zdaje się rozwijania większych prędkości. czędnie, a to za sprawą napędu 4x4 oraz być lepsza, niż u poprzedniczek, choć do

28 przedsiebiorcy@eu W dobrym stylu w oparciu o platformę modelu Avensis. Długość całkowita auta wzrosła wzglę- dem poprzednika o 20 cm, a rozstaw osi o 10 cm, dzięki czemu Japończykom udało się wygospodarować sporo miejsca dla pasażerów oraz na ich bagaże. Bagaż- nik pomieści 547 litrów, powinien więc wystarczyć przeciętnej rodzinie do zapa- kowania wszystkich potrzebnych jej rzeczy, nawet na dłuższy wyjazd. Bogate wyposażenie W wyposażeniu standardowym znaj- dą się m.in. klimatyzacja, system audio, sie- dem poduszek powietrznych, systemy stabilizacji toru jazdy i kontroli trakcji, światła do jazdy dziennej typu LED, system wspomagający podjazd pod wznie- sienia i system Bluetooth. Producent no- Składające się z różnorodnych materiałów wykończeniowych, przestronne wnętrze Toyoty RAV4 wej Toyoty RAV4 proponuje także zu- pełnie nowe elementy wyposażenia, takie niejszy i lepiej wyposażony diesel 2.2 kosz- jak elektrycznie otwierana i zamykana kla- tuje minimum 131 900 zł. pa bagażnika, system ostrzegania o opusz- Toyota liczy na to, że RAV4 czwartej czeniu pasa ruchu i automatyczne światła generacji stanie się złotym środkiem dla drogowe. klientów, którzy nie mogą pozwolić sobie Aby stać się posiadaczem nowej To- na droższe odpowiedniki w segmencie, ale yoty RAV4 musimy się liczyć z wydatkiem też nie chcą pójść na kompromis kupując Dziękujemy za udostępnienie minimum 96 900 zł – na tyle właśnie auto tańsze, któremu ze względu na niską do testów Toyoty RAV4 została wyceniona wersja wyposażona cenę boją się zaufać. Wydaje się, że nowa, firmie Carolina Car Company S.J., w słabszego diesla. Ta sama opcja wypo- większa i zupełnie inna RAV4 ma wszel- dealerowi marki Toyota. sażeniowa z silnikiem benzynowym i na- kie predyspozycje, aby stanąć do walki www.toyota-wola.pl pędem 4x4 to wydatek 101 900 zł. Moc- z konkurencją. Więcej zdjęć na www.superauta.com.pl WINO wiosenne

ne do żadnej z pór roku to przecież w ciepły, słoneczny dzień miło jest sięgnąć po kieliszek świeżego białego wina, takiego jak ANFORA – Verdicchio dei Castelli di Jesi. Pochodzi z włoskiej prowincji Marche, leżącej nad Adriatykiem, z winnicy należącej do rodziny Garo- foli nagrodzonej ostatnio nagrodą czerwonej krewetki czyli Gambera Rosso. Historyczna, amforowa butelka ze świe- żym winem o pięknym, owocowym charakterze dosko- Marek Kondrat nale komponuje się z potrawami z owoców morza, z ry- bami, ale i z lekkim, białym mięsem. Powinno być ser- ni coraz dłuższe, pachnie bu- wowane w temperaturze 12 stopni C. Pięknej wiosny Pań- dząca się do życia ziemia, mło- stwu życzę! de liście na krzewach i drze- Dwach, krokusy, hiacynty, tuli- Kondrat Wina Wybrane: pany – to znaki, że wiosna przejęła pre- Warszawa, Wierzbowa 3 zydencję w naturze. Odwiesiliśmy ciepłe Kraków, Dolnych Młynów 9 okrycia, a i w kuchni odmieniliśmy nasze Wrocław, Słowicza 19 menu: kotlety, bitki, zrazy, kapustki i Łódź, Piotrkowska 138/140 kartofelki zastąpiły ryby, sałaty, kompo- Katowice, Plebiscytowa 10 zycje warzywne, przeróżne pasty rodem Gliwice, Górnych Wałów 42 z Południa. I choć wino nie jest przypisa- Bydgoszcz, Cieszkowskiego 14/1

przedsiebiorcy@eu 29 W dobrym stylu WIOSNA jest kobietą Kobiecość działa na wszystkie nasze zmysły. Jest to bardzo pojemna cecha, na którą składają się m. in. :„błysk w oku”, nieuchwytny i trudny do zdeﬁniowania czar, radość z życia, emanująca poprzez ruchy, uśmiech, sposób bycia, gesty, słowa, zapach, dotyk.

Agnieszka Michalczyk

Fot. Michał Czajka iosna wywołuje uśmiech na twarzy i ogólne poruszenie. Wzbudza pozytywne emo- Wcje i chęć do życia. Jest świeża, pachnąca i przede wszystkim kobieca. Jej znakiem rozpoznawczym są wirujące na ulicach sukienki i bukiety kwiatów. Kobietę, która jest „kobieca” można rozpoznać z zamkniętymi oczami. Ona sama wie, że tak właśnie jest i takim prze- konaniem emanuje na zewnątrz. W myśl zasady, że „jesteśmy tym, kim myślimy”. Zatem „kobieta prawdziwie kobieca” zna swoją wartość i czuje, że jest wyjątkowa. Takie przekonania kreują jej piękno i powodzenie towarzyskie. Chętnie przyjmu- je komplementy, ale swoją uwagą obdarza tylko wybranych. Jest pewna swojej ko- biecości i ponadczasowego uroku. Kobieta kobieca znajduje zawsze czas dla siebie i na realizację swoich zainteresowań. Jej pasje powodują, że rozwija skrzydła. Nig- dy nie stoi w miejscu. Jest spełniona i szczęśliwa. Na kobiecość składają się również tzw. „kobiece triki”, czyli odpowiedni strój i podkreślenie swoich atutów, makijaż, perfumy, wysokie obcasy, piękna bielizna itp. Moim zdaniem, najpiękniejszą i naj- wiają, że oczy nabierają wyjątkowego bardziej kobiecą częścią garderoby są su- wyrazu. „Oczy są zwierciadłem duszy” kienki. Nic nie jest takim znakiem roz- i pamiętajmy, że spojrzenie to kwintesen- poznawczym i sygnałem naszej płci, jak cja kobiecości. Spojrzenie uwodzi, intry- one. Są jednoznacznym sygnałem – to jest guje, zachęca do kontaktu. Zadbana i pro- kobieta. Kobiecość wyraża się również w mienista twarz jest synonimem zdrowia, odpowiednim sposobie poruszania się. Ko- młodości i otwartości na innych. bieta świadoma chodzi zazwyczaj w butach Dłonie i włosy są kolejną bardzo na obcasach, które zawsze sprawiają, że ważną składową „kobiecych trików”. Te sylwetka nabiera zmysłowości. Sposób po- pierwsze, jeśli są zadbane i mają ładne pa- ruszania się jest bardzo ważnym elemen- znokcie, wystarczą by uruchomić wy- tem kobiecości. Składa się między innymi obraźnię wszystkich dookoła. Dotyk ko- z wyprostowanej sylwetki eksponującej biety niesie ze sobą emocje i trudno go za- biust, głowy na odpowiedniej wysokości, pomnieć. a także eleganckiego ruchu tylną częścią Wszyscy wiedzą, że włosy od zawsze ciała. Kobieca kobieta, kiedy idzie, wie do były symbolem zmysłowości. Rozpusz- czego służą jej biodra… czano je tylko w sypialni, w sytuacji in- Nieodłącznym atrybutem współczesnej tymnej. Purytanie kazali kobietom ukry- pięknej i zadbanej kobiety jest makijaż. wać je pod czepkami, by nie budzić mę- Przynajmniej minimum, czyli krem i pod- skich zmysłów. Co trzeba więcej wiedzieć, kład, pomalowane pomadką lub błysz- by dbać o nie w sposób szczególny? czykiem usta, muśnięte różem policzki Kobieca kobieta ma swój, tylko jej, nie- a także przyczernione rzęsy, które spra- powtarzalny zapach. Składają się na nie-

30 przedsiebiorcy@eu W dobrym stylu go ulubione perfumy, balsam do ciała, my- dło. On ją charakteryzuje. Swojego zapa- chu - czyli perfum i balsamu do ciała, nie Możemy mieć na sobie niewyróżniający się pożycza nikomu. To jej zmysłowy wizerunek. To też jej tajemnica. strój (ponieważ tak chcemy!), ale jeśli pod Kobiecość może być niesłusznie kojarzona z manipulacją. Z kobietami, któ- spodem skrywamy np. wrzosowe koronkowe re traktują ją czysto narzędziowo w celu manipulacji mężczyznami – dla pieniędzy, szaleństwo, czyli piękny stanik i majteczki, dla seksu, dla władzy, dla jakiejś chorej idei zdobycia właśnie tego samca i wykorzy- będziemy czuły się kobieco. stania go. To nie jest tak. Kobiecość, którą na- zwałabym „czystą” nie jest skierowana przeciwko nikomu ani niczemu, tylko wzbogaca świat dając mu smak, kształt, zapach i kolor. A jeśli kobiecość znika pod gorsetem powinności, musów i obowiązków dnia codziennego lub dzisiejszy świat i realia ży- cia powodują jej blokadę? Tylko kobiety z naturalną i bardzo sil- ną kobiecością potrafią się obronić. Po- dobnie jak w dzieciach nierzadko zabija się ich naturalną ciekawość świata, spon- taniczność i radość z eksperymentowania, tak kobietom czasami zakazuje się praw- dziwej kobiecości przez głupie uwagi i ko- mentarze. Aby to zmienić musimy pra- cować nad poczuciem własnej, kobiecej wartości a także sięgnąć po tzw. mental- ną ukrytą broń, jaką może być bielizna. Tak, tak – BIELIZNA! Nikt nie widzi tego, co jest pod spodem, ale to ona właśnie daje kobiecie tę pewność siebie, którą emanuje na zewnątrz, a którą tak wszyscy cenią. Możemy mieć na sobie nie- wyróżniający się strój (ponieważ tak chcemy!), ale jeśli pod spodem skrywamy np. wrzosowe koronkowe szaleństwo, czyli piękny stanik i majteczki, będziemy czuły się kobieco. Bielizna może być naszym pierwszym krokiem ku odzyskaniu naszej kobiecości. To będzie nieświadomy sygnał do psychiki i przeciwwaga do tego, co jest dookoła. Kobieta ubrana w piękne koronki będzie czuła się pew- niej, choć nadal będzie miała z wierzchu „bezpieczne okrycie”. Wiosna wreszcie nadeszła. Odważmy się więc emanować naszą kobiecością, ra- dością i pewnością siebie. Ubierajmy sukienki, wkładajmy buty na obcasach i koronkowe dzieła sztuki. Pamiętajmy, że ko- biecość jest najsilniejszą daną nam formą porozumiewania się. Czas moje drogie panie, abyśmy wreszcie zaczęły się nią cie- szyć! I Agnieszka Michalczyk twórczyni programu „Debiutantki”, szkoły eleganckiego bycia i obycia dla młodych dziew- cząt. Mecenas Akademii Dorego Stylu Klubu Integracji Europejskiej. Prowadziła Szkołę Stylu z Beatą Tyszkiewicz i Moniką Jaruzelską. zdjęcie udostępnił producent bielizny SAMANTA

przedsiebiorcy@eu 31 Kultura na widelcu Po prostu robię swoje

Robert ŻOŁĘDZIEWSKI

Przystojny, uwodzicielski, utalentowany. Zachwycił rolą kapitana Franciszka Dąbrowskiego w ﬁlmie „Tajemnica Westerplatte”. Wie, że szczęście aktora na pstrym koniu jeździ, więc nie ma ciśnienia na karierę. Lubi być niezależny. Od lat prowadzi z sukcesami szkolenia z komunikacji i zajmuje się produkcją ﬁlmową. Aktorskie umiejętności bardzo mu się w tym przydają. Jest optymistą, a każdy dzień jest dla niego wyjątkowy. Fot. Michał Czajka

32 przedsiebiorcy@eu Kultura na widelcu

Rozmawia IZABELLA WŁODARCZYK tania i żeby udało się go dokończyć, włą- riusza Tarczyńskiego, i zacząłem prowa- czyłem się w jego produkcję. Jeżeli coś ro- dzić szkolenia z komunikacji. bię, to wkładam w to każdą cząstkę siebie. Oglądałam filmik o autoprezentacji na stro- Jak to jest mieć dwa metry wzrostu – czę- Produkcja to tworzenie. Prowadząc firmę nie Instytutu Nieinwazyjnej Analizy Oso- ściej to zaleta czy kłopot? zajmującą się również produkcją staram bowości, z którym współpracujesz jako – Pewnie zaleta. Ja mam tylko 196 cm się, by mój zespół myślał kreatywnie i ta- trener. Dr Tarczyński nieźle cię tam tresuje... i czuję się z tym bardzo dobrze. kie tworzył scenariusze, filmy reklamowe, Źle siedzisz, źle patrzysz, wszystko właści- Polscy aktorzy są zwykle dość niscy. Sły- korporacyjne, dokumenty. Teraz myślimy wie źle robisz - można by powiedzieć, że Ty szałam, że Tomasz Kot musiał nawet kucać o filmie fabularnym. i całe Twoje życie jesteście do niczego. do sceny z niższym aktorem. Myślisz, że po tej roli posypią się propozy- – Tam odgrywamy rolę ucznia, i ro- – Tomasz Kot jest wyższy. Poza tym cje? zumiem, że po wieloletniej pracy w In- uważam, że z każdej wady można zrobić – Oczekiwania były kiedy wychodzi- stytutem NAO i gruntownej wiedzy zdo- zaletę. Znam kilku wysokich aktorów np. łem ze szkoły filmowej, teraz nauczyłem bytej z zakresu autoprezentacji, stworzy- Tim Robbins i wątpię, czy chcieliby być się robić swoje. Cierpliwie, krok po kro- łem wiarygodną postać ucznia nieznają- niżsi. Wzrost jest problemem kiedy się go ku. Korzystać z szansy, którą mi daje ży- cego tematu. Taką uwagę traktuję jako nie akceptuje, bez względu jaki on jest. Ja ze swoim mam czasem problem jak idę na „Tajemnica Westerplatte” jest piękną lekcją zakupy. Właściwie świat dowiedział się o Tobie nie- historii. To dobry ﬁlm i jestem pewien, że dawno, kiedy zagrałeś główną rolę w filmie „Tajemnica Westerplatte”. Jak dostałeś tę rolę? jeszcze moje dzieci będą na tym ﬁlmie uczyły – Świat? To coś nowego. Byłem ostatnio za granicą i nikt nic o mnie nie wie- się historii o Westerplatte. dział (śmiech). Mam natomiast nadzieję, że świat dowie się o Westerplatte, i jak roz- mawiałem z cudzoziemcami po pokazach Fot. Dariusz Krysiak komplement i podkreślenie moich umie- filmu, lepiej nas zrozumie. A jeżeli chodzi jętności aktorskich. o rolę, to wygrałem casting. Ale czy jesteś pewien, że od tego, jak sie- Twój bohater, kapitan Franciszek Dąbrow- dzę, jak układam nogi i czy jestem wypro- ski, walczył za wszelką cenę. Był gotów dla stowana czy nie podczas rozmowy zależy ojczyzny ponieść najwyższą cenę – uważał, moje szczęście i powodzenie w życiu? że na tym polega patriotyzm. A dla Ciebie – Szczęście nie, ale zwiększamy w ten patriotyzm to co? sposób swoją szansę na osiągnięcie sukcesu – To samo co dla mojego bohatera, społecznego, wyższe zarobki i szybszy choć mam nadzieję, że nie będę musiał awans. W psychologii nazywa się to efekt dokonywać takich wyborów i będę żył „halo” i został gruntownie przebadany. w wolnym kraju. Kapitan Dąbrowski Tobie zmieniło się życie, odkąd posłuchałeś walczył o to co kochał, w co wierzył i był wskazówek dr. Tarczyńskiego? gotowy oddać za to życie. A sięgając do – Moje życie zmieniło się wtedy, kie- genezy słowa „patriotyzm” dowiemy się, dy zacząłem pracować nad sobą. Kiedy że pochodzi ono od greckiej nazwy „pa- uczyłem się u Lamy Tsultrima, mistrzów tria” co oznacza rodzinę, przodków. Jeżeli TAO i zacząłem żyć w zgodzie ze sobą. Da- dzisiaj stanąłbym przed wyborem oddać riusz Tarczyński jest moim przyjacielem, życie, by ratować życie swojego dziecka, z którym mam szczęście pracować, a po- myślę, że nie wahałbym się ani chwili. Kadr z filmu „Tajemnica Westerplatte” przez jego metody lepiej poznać i zrozumieć Film miał być piękną lekcją historii, ale „Ta- innych ludzi, co teraz przekazuję dalej. jemnica Westerplatte” nie odniosła spo- cie, ale nie „napinać się”. Zagrałem głów- Rozumiem, że zanim zacząłeś prowadzić dziewanego sukcesu. Co poszło nie tak? ne role w „Los chłopacos”, „Rh+”, „Sko- szkolenia z autoprezentacji, sam musiałeś – Ten film jest piękną lekcją historii. rumpowanych”. Mam nadzieję, że będą przejść niezłą szkołę. To jest dobry film, i jestem pewien, że jesz- następne. – Wszyscy przechodzimy szkołę, któ- cze moje dzieci będą na tym filmie uczy- Prowadzisz szkolenia z komunikacji. To ra nazywa się ŻYCIE. ły się historii o Westerplatte. miał być plan awaryjny, gdyby w aktorstwie Możesz powiedzieć, że Tobie w życiu się uda- W Polsce najczęściej jest tak, że oso- się nie udało? ło? Ale tak bez udawania. by które nie widziały „Tajemnicy Wester- – Kiedy pracowałem w teatrze, po- – Tak. Mogę powiedzieć, że mam dużo platte” mają świetnie wyrobione zdanie na znałem Dariusza Tarczyńskiego, psycho- szczęścia w życiu temat tego filmu. Uważają, że jeżeli prze- loga, twórcę metody Nieinwazyjnej Ana- Jak budzisz się rano, to czego oczekujesz od czytają jakąś nie do końca obiektywną re- lizy Osobowości. Miał gotowy scena- życia? Masz nadzieję, że wydarzy się coś wy- cenzję, to wiedzą lepiej. A film ciągle się riusz i zaproponował mi współpracę przy jątkowego? sprzedaje i zapewniam, że tak będzie realizacji projektu filmowego. Aby się le- – Każdego dnia budzę się z uśmiechem jeszcze długo. piej poznać, zaprosił mnie na swoje zaję- na twarzy. Ja nie mam nadziei, ja wiem, Cieszę się, że mogłem zagrać kapita- cia z psychologii wyglądu. Od tego czasu że każdy dzień jest wyjątkowy, co nie ozna- na Dąbrowskiego i z tego, że taki film po- rozpoczęła się moja przygoda z psycho- cza, że zawsze jest super, ale czasami trud- wstał. logią. Uczestniczyłem w wielu szkole- ne sytuacje budują nas, pozwalają coś zro- Podobno byłeś też współproducentem filmu? niach i rozpocząłem współpracę z Insty- zumieć, czegoś się nauczyć. – W pewnym momencie, dalsza pro- tutem Nieinwazyjnej Analizy Osobowo- Jakie są Twoje plany na najbliższa przyszłość? dukcja filmu stanęła pod znakiem zapy- ści w Łodzi, zostając asystentem dr. Da- – Po prostu robić swoje. I

przedsiebiorcy@eu 33 Kultura na widelcu

Iwo ORŁOWSKI

Uwiodła mnie muzyka

Fot. Rafał Szpreng Charyzmatyczny artysta, otwarty, odważny. Porywa publiczność swoimi kreacjami na scenie, ale też czasem zaskakuje, wykonując szpagat czy wyskakując z ogromnego tortu – Iwo Orłowski, tenor, aktor i prezenter w jednej osobie.

Rozmawia MAŁGORZATA NIEWIŃSKA

Gratulacje z okazji 20 – lecia pracy arty- wolnych miejsc. Przyznaję, że uwielbiam deńskiego Konzerthausu, gdzie powstają stycznej. Twój benefis był wyjątkowy. Pu- śpiewać przed taką publicznością. transmitowane na cały świat noworoczne bliczność uwielbia Cię takim, jakim jesteś. Opowiedz o początkach kariery. O swoich koncerty wiedeńskich filharmoników. Na Twój jubileusz przybyło wielu ludzi. W scenicznych doświadczeniach i od czego to Obsada była prawdziwie międzynarodo- sali koncertowej MCC Mazurkas Conferen- się zaczęło. Jaka była Twoja pierwsza rola? wa. Reżyserem spektaklu był Darryl Ro- ce Centre & Hotel do ostatnich chwil przed – W Polsce zadebiutowałem w Teatrze binson. W zespole pracowali Polacy, koncertem dostawiano krzesła. Byłam ocza- Muzycznym w Łodzi rolą Maxa Bauma Niemcy, Grecy a nawet artyści z Austra- rowana, obserwowałam ten tłum widzów, w „Ziemi Obiecanej”. Zagraniczną karierę lii i Nowej Zelandii. To było wielkie ilu ich było? artystyczną rozpocząłem rolą Che Geva- przeżycie. Poznałem ciężką, ale zarazem – Według ilości krzeseł, które tam roz- ry w musicalu Andrew Loyda Vebera pt. znakomicie zorganizowaną współpracę ar- stawiono, ponad tysiąc. Chyba nie było „Evita”. Premiera odbyła się w sali wie- tystyczną. Tam nauczyłem się pracować.

34 przedsiebiorcy@eu Kultura na widelcu

A po próbach w pełni przyjacielskie nych, Opery, Operetki i Musicalu, które niałych, wielkich koncertów i różnorod- stosunki, włącznie ze wspólnymi wypa- postawiło sobie za cel, aby w Warszawie nych inicjatyw twórczych. Jestem aktyw- dami do pubu. Do dzisiaj utrzymujemy ze powstała operetkowa scena z prawdzi- nym artystą. Przygotowuję spektakle i re- sobą kontakty. A potem występowałem na wego zdarzenia. citale w salach koncertowych całego kra- wielu scenach Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Powołałeś do życia zespół muzyczny „Viva ju. Organizuję koncerty, gale, jubileusze Polubili mnie tam. Ivo”. Wybrałeś młodych, niezwykle utalen- i inne wydarzenia kulturalne, które wzbo- Słyszałam o wspaniałej roli księcia Orłow- towanych muzyków z dużymi osiągnięcia- gacają i urozmaicają warszawskie oraz skiego w „Zemście Nietoperza” Johanna mi artystycznymi. Są świetni! ogólnopolskie propozycje kulturalne. Straussa. – Odkąd sam organizuję koncerty, Moje projekty twórcze są w pełni autor- – Jedna z najsławniejszych operetek a nie jestem artystą na etacie, to na pew- skie. Zrealizowałem wiele swoich pomy- i jedna z moich ulubionych ról. Partię księ- ne sprawy muszę patrzeć inaczej. Zreali- słów i koncepcji artystycznych. Potrafię cia Orłowskiego wykonywałem wielo- zowałem swoje artystyczne marzenie wypromować oraz zorganizować wiele krotnie podczas moich występów zagra- i mam własną orkiestrę „Viva Ivo”. Osią- wydarzeń kulturalnych. nicznych w Niemczech. Nie jestem arty- gnąłem wyższy poziom niezależności Chciałabym jeszcze zapytać o Twój bene- stą jednej roli. Uwielbiam nowe wyzwa- twórczej. Współpracuję z artystami, któ- fis. Widziałam jak wspaniale świętowałeś nia. Miałem zaszczyt wykonywać słynną rych sam wybieram. Realizuję swoje pa- 20 – lecie pracy artystycznej. partię Plutona w „Orfeuszu w Piekle” Ja- sje sceniczne i fantazje twórcze z dosko- – Jubileusz 20 – lecia mojej kariery sce- cquesa Offenbacha. nałymi muzykami, perfekcyjnymi instru- nicznej odbył się w przepięknych wnę- Krytycy docenili moją wyśmienitą mentalistami. trzach sali koncertowej MCC Mazurkas rolę Bonniego z „Księżniczki Czardasza” Zostałeś też doceniony i zauważony przez Conference Centre & Hotel. Andrzej E.Kalmana. Jest to wyjątkowa rola, po- Klub Integracji Europejskiej należący do Eu- Bartkowski, który jest właścicielem hote- łączenie gry aktorskiej, śpiewu i tańca. Pu- ropejskiego Forum Przedsiębiorczości. Jesteś lu i centrum konferencyjnego jest moim bliczność uwielbiała mnie w tytułowej roli tam Mecenasem Akademii Muzyki. serdecznym przyjacielem, admiratorem Popiela w rock – operze „Big Popiel” Ka- – To był dla mnie zaszczyt. Podjąłem i mecenasem moich koncertów. tarzyny Gärtner. Spotkał mnie wielki za- się roli przewodnika w kształtowaniu i roz- Publiczność byłą zachwycona, gdy wjeżdżał szczyt pracy w „Klatce Szaleńców” Jean wijaniu życia kulturalnego wśród człon- do sali widowiskowej wielki tort w asyście Poiret. Cudownie wspominam współ- ków Klubu Integracji Europejskiej. Ja kelnerów. Cudownie nas zaskoczyłeś, gdy pracę z reżyserem W. Zawodzińskim również jestem człowiekiem biznesu. niespodziewanie wyskoczyłeś ze środka w „Człowieku z La Manchy. Pracuję z róż- Wielokrotnie byłem producentem wspa- 3,5 metrowego tortu. nymi, wybitnymi artystami sceny. Jesteś artystą inspirującym i wielce utalen- Często proponują mi role, które nie traﬁają towanym. Jak tylko pojawiasz się na scenie, to publiczność natychmiast ożywa i wita Cię się innym artystom. Nie mam problemu gromkimi brawami. Jesteś śpiewakiem, który zachwyca widzów wspaniałymi aria- z zaśpiewaniem swojej partii, np. wisząc mi a do tego potrafi jeszcze zrobić szpagat. – Jestem wodewilistą i nie wstydzę się dwadzieścia pięć metrów nad sceną. tego określenia. Na scenie robię wszystko, obywając się bez pomocy kaskadera. Fot. Elwira Horosz Wymaga to nie tylko pewnych akroba- – To w moim stylu. W końcu byłem tycznych predyspozycji, ale i ciężkiej bohaterem dnia. Wszystko było bardzo pracy. Często proponują mi role, które nie precyzyjnie przemyślane. Byłem produ- trafiają się innym artystom. Nie mam pro- centem jubileuszowego koncertu i auto- blemu z zaśpiewaniem swojej partii np.: rem scenariusza. Przygotowałem i po- wisząc dwadzieścia pięć metrów nad sce- prowadziłem swój benefis. Zająłem się też ną. Całkiem niedawno grałem taką rolę. reżyserią tego ważnego dla mnie wyda- Śpiewałem podwieszony na linach pod rzenia. Na sukces tego wieczoru zapra- kopułą Opery i Filharmonii Podlaskiej cowali wszyscy wykonawcy, biorący udział w Białymstoku. Wylądowałem na scenie w koncercie „Un amore per sempre”. Na siadając na szpagacie ku zdumieniu wi- scenie dzielnie wspierały mnie moje pięk- downi. ne i utalentowane partnerki sceniczne, Zdobyłeś uznanie poza granicami naszego z którymi współpracowałem w trakcie kraju. Odnosiłeś sukcesy na europejskich sce- 20-letniej kariery artystycznej. Przy akom- nach. Zachwycałeś publiczność swoim gło- paniamencie fantastycznych muzyków sem i śpiewem. Dlaczego więc wróciłeś do z orkiestry Polski? W wykonaniu „Viva Ivo” publicz- – Moja muzyczna kariera związana ność usłyszała arie i duety operowe, ope- była długo z występami poza granicami na- retkowe, musicalowe i filmowe oraz inne szego kraju. Trochę się jednak za Polską utwory. Dodatkowym urozmaiceniem stęskniłem. Chciałem też wykorzystać były występy taneczne i teatralny pokaz w kraju zdobyte tam doświadczenia. mody. Entuzjastyczna publiczność jak Spróbować nowego wyzwania. Przyje- zwykle mnie nie zawiodła i gromkimi bra- chałem i nie żałuję. wami nagrodziła wszystkich wykonawców. Aktywnie działam w Związku Arty- Czułem, że widownia całym sercem była stów Scen Polskich (ZASP). Jestem sto- ze mną tego wieczoru. warzyszony w Sekcji Teatrów Muzycz- Dziękuję za rozmowę. I

przedsiebiorcy@eu 35 Kultura na widelcu

Michał JABŁOŃSKI Chłopak z gitarą

36 przedsiebiorcy@eu Kultura na widelcu Już nie nastolatek, ale wciąż ma młodzieńcze marzenia. Kocha śpiewać, zwłaszcza covery, chociaż sam też pisze i komponuje piosenki. Doceniony za talent, ale też urok osobisty. Okrzyknięty najprzystojniejszym uczestnikiem drugiej edycji programu The Voice of Poland – Michał Jabłoński.

Rozmawia NINA ALT

Od dziecka ciągnęło Cię do śpiewania? jednak już mogę powiedzieć, że jest to Nagrałeś już kilka swoich piosenek, które też Marzyłeś o tym, że kiedyś będziesz śpiewał? przygoda mojego życia. Poszedłem do pro- sam skomponowałeś. Ktoś ci w tym pomaga? – Z moim śpiewaniem jest zabawna hi- gramu z nadzieją, że może w końcu ktoś – Współpracuję z zaprzyjaźnionym stu- storia, ponieważ nigdy nie przepadałem, mnie zauważy i udało się. diem mojego kolegi z Lublina, który dba a wręcz nie cierpiałem tego. W okresie, Ale dlaczego właśnie teraz, masz 29 lat. Pró- o to, aby piosenki, które tworzę, nabierały gdy chodziłem do szkoły muzycznej, a było bowałeś już wcześniej zaistnieć w show-biz- jakiegoś fajnego brzmienia i kształtu. to pod koniec szkoły podstawowej, wręcz nesie? Wszystko odbywa się na odległość. Jeśli załatwiłem sobie zwolnienie z chóru, aby – Próbowałem swoich sił już wcześniej chodzi o teksty i muzykę, to wszystko jest nie musieć śpiewać. licząc, że w końcu przyjdzie mój czas. Wie- moje i bardzo mi miło, że spotyka się to Natomiast moje początki pracy, a ra- rzyłem, że jest coś we mnie, co może się z pozytywnymi opiniami, zwłaszcza, że czej zabawy z głosem miały miejsce pod spodobać ludziom, dlatego walczyłem i nie nigdy nie uczyłem się kompozycji. Czasem koniec liceum, kiedy to zaliczyłem swój pierwszy publiczny występ na własnej studniówce. Nie stał on jednak jeszcze na Moje początki pracy, a raczej zabawy z głosem wysokim poziomie. Satysfakcjonujący poziom osiągnąłem dopiero wiele lat później. miały miejsce pod koniec liceum, kiedy to Mniej więcej od roku, może dwóch lat jestem w stanie powiedzieć, że zadowala zaliczyłem swój pierwszy publiczny występ mnie to, co słyszę. Miałem okazję zaliczyć kilka lekcji śpiewu, ale głównie uczyłem na własnej studniówce. się tego sam. Skąd w ogóle wziął się pomysł na szkołę mu- żałuję, bo już udało mi się wiele osiągnąć. brzdąkam sobie na pianinie czy gitarze zyczną? Chciałeś tego czy to raczej była ini- W The Voice of Poland wystąpiłem na i melodia sama do mnie przychodzi, cjatywa rodziców, żeby syn rozwijał się żywo przed ogromną publicznością i to trudno to wytłumaczyć (śmiech). w różnych dziedzinach? Może masz uzdol- uważam za swój wielki sukces. Zrezygnowałbyś z pracy dla muzyki? Liczysz nionych muzycznie dziadków i rodzice od- Czy przedtem występowałeś gdzieś pu- na to, że będziesz mógł kiedyś żyć ze śpie- kryli, że w Tobie też drzemie muzyczny po- blicznie, grałeś koncerty? wania? tencjał? – Nie gram dużo koncertów, nie mam – Dopóki byłbym w stanie, na pewno – W mojej bliskiej rodzinie nie ma mu- zbyt wiele doświadczenia scenicznego, ale chciałbym godzić pracę z muzyką. Tak ła- zyków, jestem swojego rodzaju ewene- mam za to duże serce do śpiewania. Zda- two nie zrezygnuję ze stałej pracy, acz- mentem. Pomysł na szkołę muzyczną rzają mi się sporadyczne występy z prze- kolwiek dopuszczam taką myśl. Trudno przyszedł od rodziców i pomimo, że jej nie różnych okazji. Mam nadzieję, że teraz bę- jest się utrzymywać z muzyki i byłby to ry- skończyłem, to jestem im za to wdzięcz- dzie się to zdarzać częściej. zykowny krok, ale wiem, że jest to moż- ny, ponieważ wykształtowałem przez to liwe. Z muzyką jest tak, że raz się jest na w sobie wrażliwość na muzykę. wozie, raz pod wozem, dlatego lepiej mieć Zawodowo nie jesteś związany z branżą mu- jakieś wyjście awaryjne. zyczną. Jak Twoi współpracownicy zare- Jednak z programu The Voice of Poland od- agowali, kiedy pojawiłeś się telewizji? padłeś. Czy to dla Ciebie bolesne doświad- – Pracuję w firmie importującej do Pol- czenie? ski sportową odzież, obuwie i akcesoria. – Zakładałem, że mogę odpaść. To był Do tej pory miałem wrażenie, że niektó- już ćwierćfinał, a ja jestem realistą. Dzię- rzy w firmie traktowali moje śpiewanie ki takiemu podejściu nie zabolało mnie to trochę z przymrużeniem oka i niedowie- jakoś szczególnie, ponieważ wiedziałem, rzaniem. Zauważyłem jednak, że występ że takie są zasady, a kto tak naprawdę wy- w programie odrobinę zmienił ich nasta- grał, zweryfikuje życie. wienie do mojej pasji, jaką jest śpiewanie. Ale będziesz śpiewał dalej, nie zniechęciłeś Zebrałem dużo gratulacji i oczywiście od- się? powiadałem po kilkanaście razy na te same – Śpiewałem przed programem i za- pytania dotyczące programu i wszelkich mierzam śpiewać po. W tym aspekcie nic jego postępów (śmiech). się nie zmienia. Czy poza tym Twój udział w programie The Może pojawiły się już jakieś propozycje? Voice of Poland zmienił już jakoś Twoje ży- – Wolę póki co nie zapeszać. Jedno jest cie? pewne, zamierzam walczyć o swoje ma- – Program Voice Of Poland jeszcze nie rzenia, co polecam wszystkim. zmienił mojego życia jakoś szczególnie, W takim razie powodzenia! I

przedsiebiorcy@eu 37 Kultura na widelcu

HISTORIA POLSKIEJ SATYRY

na scenie Teatru Syrena

Wojciech Malajkat nie tylko zarządza teatrem, ale jest też jednym z głównych aktorów jego sceny Fot. Krzysztof Bieliński (4)

W Teatrze Syrena pracowali wielcy polskiej sceny. To tu, na ul. Litewskiej 3, 65 lat temu osiedliły się radość, dowcip i energia. A te przedwojenne klimaty warszawskich teatrów satyrycznych i rewiowych tworzyli m.in.: Adolf Dymsza, Hanka Bielicka czy Bohdan Łazuka.

Izabella Włodarczyk

eatr Syrena został założony w 1945 r. w Łodzi przez satyry- ka Jerzego Jurandota. Już po Ttrzech latach, w 1948 r. został przeniesiony do Warszawy i zajął lokal po przedwojennej stajni przy ulicy Litewskiej 3, gdzie mieści się do dzisiaj. W skład pierwszego zespołu weszła grupa legen- darnych aktorów wywodzących się z przedwojennych kabaretów warszawskich: Adolf Dymsza, Ludwik Sempoliń- ski, Jadwiga Andrzejewska, Mira Zimiń- ska, do których potem dołączyli: Loda Ha- lama, Helena Grossówna, Kazimierz Kru- Scena ze spektaklu „Hallo Szpicbródka” kowski. Teatr Syrena próbował kontynu- ować tradycję i naśladować styl tamtych teatrzyków w powojennej rzeczywistości. Dla Teatru Syrena pisali twórcy wybitni: Julian Ten styl kreowali autorzy Syreny: Juran- dot, Stefania Grodzieńska, spółka Zdzi- Tuwim, Antoni Słonimski, Konstanty Ildefons sław Gozdawa – Wacław Stępień, Witold Filler, Zbigniew Korpolewski i Ryszard Gałczyński. Tutaj zadebiutowali Sławomir Marek Groński. Dla Teatru Syrena pisali twórcy wybitni: Julian Tuwim, Antoni Mrożek i Stanisław Tym. Słonimski, Konstanty Ildefons Gałczyński.

38 przedsiebiorcy@eu Kultura na widelcu

Tutaj zadebiutowali Sławomir Opis wybranych spektakli Mrożek i Stanisław Tym. Głów- ny nurt repertuaru Teatru Syrena „Hallo Szpicbródka” wyznaczają przedstawienia ko- mediowe różnego gatunku, któ- Wielki powrót Króla kasiarzy rych podstawą jest wysokiej kla- Teatrzyk rewiowy „Czerwony Młyn” przeżywa kryzys, właściciel nie ma pieniędzy na wypłacenie pensji pra- sy aktorstwo. Równolegle rozwija cownikom. Kiedy komornik wręcza dyrektorowi nakaz zajęcia majątku teatralnego, się scena recitalowa, prezentują- niespodziewanie pojawia się elegancki dżentelmen inżynier Fred Kampinos i proponuje swoją pomoc… ca solowe koncerty charyzma- Film Janusza Rzeszewskiego i Mieczysława Jahody był wielkim przebojem ponad trzydzieści lat temu, a role tycznych wykonawców, w ostat- Ireny Kwiatkowskiej, Gabrieli Kownackiej, Ewy Wiśniewskiej, Piotra Fronczewskiego i Wiesława Michnikow- nim czasie np. Justyny Stecz- skiego zapisały się na trwałe w pamięci widzów. Teatralna wersja – oddając co należne dziełu pióra Lu- kowskiej. dwika Starskiego – jest przystosowana do potrzeb, możliwości i wymogów machiny dzisiejszego teatru Z Teatrem Syrena w ciągu – zarówno pod względem artystycznym, jak i technicznej realizacji. Fabuła utworu jest osadzona w przed- ponad sześćdziesięciu lat jego wojennej Warszawie, czasach, których wspomnieniu towarzyszy dzisiaj nostalgia i uśmiech. Pamiętając istnienia związali się wybitni ar- o tym, autorzy nie chcieli jednak być sentymentalni. Przygotowali przedstawienie oparte na dynamicznej tyści: Irena Kwiatkowska, Alina akcji, przebojowych piosenkach i błyskotliwych dialogach. Janowska, Hanka Bielicka, Zofia Występują: Czerwińska, Teresa Lipowska, Anna Terpiłowska, Marta Walesiak/Justyna Woźniak , Kazimierz Brusikiewicz, Edward Hanna Śleszyńska/Katarzyna Żak, Piotr Polk, Piotr Siejka, Dziewoński, Roman Kłosowski, Przemysław Glapiński, Albert Osik/Łukasz Chmielowski, Bohdan Łazuka, Tadeusz Pluciń- Michał Konarski, Jacek Pluta, Wiktor Korzeniowski, ski. Obecnie na scenie Teatru Krzysztof Żabka, Mateusz Deskiewicz, Syrena występują, m.in.: Anna Piotr Kamiński/Marcin Piętowski, Paweł Kamiński, Dereszowska, Hanna Śleszyńska, Karolina Świetlaga-Domańska, Zyta Bujacz, Karolina Banaszek, Krystyna Tkacz, Magdalena Wój- Anna Szymoniak, Joanna Ziemczyk, Katarzyna Wolska, Joanna Sikorska

„Obłomow” „Obłomow (anty)romans” to spektakl na podstawie powieści Iwana Gonczarowa, w ad- aptacji i reżyserii Agnieszki Lipiec-Wróblewskiej, ze śpiewanymi na żywo przez Olenę Le- onenko rosyjskimi romansami. Adaptacja teatralna będzie – mimo oparcia w literaturze klasycznej – współczesną próbą opowiedzenia historii późnej miłości dwojga ludzi, Olgi i Obłomowa, którzy na to uczucie już nie liczą. Oryginalne, rosyjskie romanse, wysmako- wana literatura i inspirowane epoką kostiumy zaprojektowane przez Dorotę Kołodyńską, będą stanowiły unikalny kontekst opowieści o dwojgu nadwrażliwych, samotnych lu- dziach. Na scenie będzie można zobaczyć wspaniałych aktorów: Olena Leonenko w roli Olgi, cik, Krzysztof Kowalewski, Woj- Wojciech Malajkat jako Oblomow, Kamil Mrożek w roli Zachara. Na gitarze specjalnie dla Państwa zagra ciech Malajkat, Piotr Polk, Piotr Andrzej Olewiński. Szwedes, Henryk Talar, Zbigniew Zamachowski. Gala – 7 czerwca godz. 19.30 Od 1 stycznia 2009 r. dyrek- Premiera – 8 czerwca godz.19 30 w nowo zaaranżowanej przestrzeni Małej Sceny Teatru Syrena. Scena ta torem naczelnym i artystycznym przeniesie odbiorcę do teatru, w którym aktora i widza nie dzielą konstrukcje sceniczne; wszyscy w takim Teatru Syrena jest Wojciech Ma- samym stopniu uczestniczą w historii. lajkat. I

przedsiebiorcy@eu 39 Polecamy

MIÓD od nowozelandzkich pszczół

Na rynku mamy wiele rodzajów miodów, ale jeden z nich jest inny niż wszystkie. To miód Manuka. Czym różni się od tych nam dobrze znanych?

Aneta Sienicka

d dzieciństwa babcie wpajają rą, np. trądzik czy egzemę. Ma w związku nam jak zdrowy jest miód. I ta z tym również zastosowanie w kosmetyce. kwestia zarówno w związku Niektóre gwiazdy, jak np. Scarlett Johans- Oz tradycją jak i z badaniami na- son, Michelle Pfeiffer czy Kylie Minogue ukowymi, nie podlega dyskusji. Miód, jak używają miodu Manuka jako maseczki na wiemy ma właściwości antybakteryjne, dla- twarz, traktując go jako znakomity ko- tego wspomaga nasz organizm, kiedy smetyk przed wielkim wyjściem. To, że dopada nas przeziębienie. Jednak mało kto z niezwykłych właściwości miodu Manu- wie, że znane nam miody szybko tracą ka korzystają światowej sławy osobistości, swoje właściwości zdrowotne, gdyż są stego miodu Manuka (nie mieszanego z in- może być wskazówką, że nie jest to tani spe- wrażliwe na temperaturę i światło. Za- nymi gatunkami miodu) jest przynajmniej cyfik. I słusznie. Tani nie jest, ale nie dla- pewne jeszcze mniej osób wie, że jest pe- 100 mg methylglyoxalu. I już taka dawka tego, że używają go gwiazdy, ale dlatego, wien szczególny gatunek miodu, który tej substancji, zapewnia korzystny wpływ że miód ten jest wytwarzany tylko w No- podczas przechowywania nie traci swoich na zdrowie człowieka. Taki miód nosi ozna- wej Zelandii, a to co jest w nim najcen- antybakteryjnych funkcji. To miód Ma- czenie MGO 100+. Mamy do dyspozycji niejsze czyli methylglyoxal jest obecny w nuka, którego niezwykłe właściwości od- jeszcze stężenia MGO na poziomie 250+, istotnych ilościach (powyżej 100 mg/kg) tyl- kryto w latach 30. XX wieku w Nowej 400+ i 550+. Istotne jest to, że im większe ko w niektórych partiach miodów Manu- Zelandii. stężenie MGO, tym lepszej jakości miód ka. Ze względu na dużą popularność na Dlaczego Manuka? Manuka i jego właściwości lecznicze. Za- świecie jego podaż jest dużo mniejsza niż • Bo jest wytwarzany przez pszczoły, któ- stosowanie tego miodu w lecznictwie czy popyt, co też niewątpliwie ma istotny re żywią się nektarem z krzewu Manuka. wspomaganiu leczenia różnych schorzeń wpływ na cenę. Ale nie jest ona znów tak Dlaczego w Nowej Zelandii? jest szerokie. Miód ten oczywiście wpływa wysoka, żeby nie skorzystać z tego nie- • Bo tylko w tym kraju ten krzew wystę- pozytywnie na nasz układ odpornościowy. zwykłego, naturalnego produktu, wytwa- puje. Ale co już mniej oczywiste, miód Manuka rzanego w pocie czoła przez nowoze- A co niezwykłego jest w tym miodzie? pomaga też osobom, które zmagają się landzkie pszczoły! • Zawiera on wyraźnie większe stężenie na- z chorobami układu pokarmowego, taki- Miód Manuka można kupić w inter- turalnej substancji – methylglyoxalu, któ- mi jak: wrzody żołądka, refluks czy zespół necie oraz w sklepach ze zdrową żywno- ra odpowiada za trwałe właściwości anty- jelita drażliwego. Poza tym miód ten też bar- ścią, m.in. w sieci Piotr i Paweł oraz w Or- bakteryjne tego miodu. W kilogramie czy- dzo korzystnie wpływa na problemy ze skó- ganic Farma Zdrowia. I

40 przedsiebiorcy@eu Polecamy

RODZINNA PASJA tworzenia z drewna Fot. arch. Agnieszka Stefańska (2) Choć ma 30 letnie doświadczenie w obróbce drewna i robił z niego niemal wszystko to nadal czeka, żeby zrealizować wyzwanie swego życia – mebel w kształcie kuli. „Mam pełną świadomość trudności tego zadania, drewno nie chce się giąć w trzech płaszczyznach jednocześnie, ale wiem, że jeżeli jakiś artysta narysuje taki projekt, to ja jak nieśmiało o sobie myślę – artysta w tym zawodzie, wykonam to zadanie” – zapewnia Andrzej Stawicki, współwłaściciel pracowni mebli Wood-art.

Aneta Sienicka Fot. Hanna Długosz

ood-art jest firmą rodzinną, Wood-art – Agnieszki Stawickiej- w której dekady doświad- -Jankiewicz i jej ojca Andrzeja Sta- czenia i tradycji, przeplata- wickiego natchnieniem, by we wła- Wją się z oddechem nowo- snej dziedzinie osiągnąć najwyższy czesności, technologii i designu. Sama pra- kunszt i mistrzostwo. Dzięki sze- cownia mebli powstała na początku lat roko ugruntowanej wiedzy na temat dziewięćdziesiątych. Natomiast zamiło- drewna i jego obróbki, pracownia wanie do drzewa - drewna i jego struktury jest w stanie sprostać nawet naj- w rodzinie Stawickich jest o wiele starsze. Począwszy od pradziadka Konrada Sta- wickiego, który oprócz zamiłowań woj- skowych, przez długie lata piastował stanowisko gajowego dbając o polskie lasy. większym wyzwaniom, które stawia za- Poprzez dziadka Janka, który będąc wy- równo nowoczesny design jak i ciągle ewo- śmienitym inżynierem i technologiem luujący rynek wystroju wnętrz. Ta ro- drewna, swoją pracą wspierał wiele tar- dzinna pracownia nie boi się wyzwań taków i przedsiębiorstw drzewnych, da- i chętnie podejmuje się realizacji projek- jąc w ten sposób wielu ludziom solidny bu- tów wykreowanych nawet przez najbar- dulec pod ich domy i mieszkania. Ta tra- dziej wyszukane gusta i marzenia. Motto dycja i rodzinne zamiłowanie do tworze- firmy brzmi „Co projektant wymyśli nia rzeczy ważnych i nietuzinkowych jest nocą, my w dzień zrealizujemy” i chyba dla obecnie prowadzących pracownię nie trzeba dodawać nic więcej. I

przedsiebiorcy@eu 41 Akademia Dobrego Smaku MISTRZ POLECA

Robert Sowa

Znany kucharz, autor książek kulinarnych i autorytet w dziedzinie sztuki kulinarnej. Szef kuchni i właściciel restauracji Sowa&Przyjaciele na warszawskim Mokotowie.

ORZEŹWIAJĄCA SAŁATKA Z OGÓRKA, KALAREPY, KIEŁKÓW FASOLI Z SOSEM Z OLEJEM RYDZOWYM Składniki dla 4 osób: 2 umyte i pokrojone w plastry średnie ogórki 1 obrana i pokrojona w plastry kalarepa 2 pęczki szczypiorku z młodej cebuli 100 g ulubionych kiełków, np. fasoli, brokułów, soczewicy 1 łyżka uprażonych pestek dyni Sos: 4 łyżki oleju rydzowego 1 łyżeczka octu jabłkowego 1 łyżka świeżo siekanego koperku 1 łyżka miodu fasolowego z nektaru kwiatów fasoli Sól, grubo mielony czarny pieprz do smaku Sposób przygotowania: Wszystkie składniki sałatki delikatnie wymieszać. Olej połą- czyć z octem, posiekanym koperkiem, miodem i przyprawami, dokładnie wymieszać. Sałatkę skropić sosem bezpośrednio przed podaniem. Do przygotowania sosu zamiast oleju rydzowego można użyć jogurtu naturalnego. Sałatka jest idealna na przystawkę lub jako dodatek do pieczonych ryb.

42 przedsiebiorcy@eu Akademia Dobrego Smaku

PIECZONA WĄTRÓBKA Z POLSKICH GĘSI W CIEŚCIE FILO PODANA Z KARMELIZOWANYMI GRUSZKAMI KLAPSAMI Z MIODEM PITNYM Składniki dla 4 osób: 1 opakowanie ciasta ﬁlo 150 g klarowanego masła 3 obrane, pokrojone w kostkę gruszki klapsy 1 łyżka masła wiejskiego 1 łyżka brązowego cukru 1 łyżka miodu pitnego półtorak

4 kawałki gęsiej wątróbki (każdy o wadze ok. 120 g) Sól morska, grubo mielony czarny pieprz do smaku

Sposób przygotowania: Gruszki pokroić w kostkę, krótko obsmażyć na maśle z cukrem i miodem pitnym. Ciasto filo przełożyć na deskę i pokroić na kwadraty o boku 10 cm. Przygotować cztery tartoletki składające się z pięciu kwadratowych płatów ciasta ułożonych na sobie nie- równomiernie. Przed ułożeniem każdy kwadrat po- smarować klarowanym masłem. Tak przygotowane ciasto przełożyć do formy do muffinek. W każdym wgłębieniu ułożyć gruszki i piec 10 minut w temperaturze do 200C. Na mocno rozgrzanej patelni obsmażyć gęsią wątróbkę, oprószając ją w trakcie smażenia solą i pieprzem. Chrupiące ciasto filo z gruszkami wyjąć z piekarnika, ułożyć na nich soczystą wątróbkę i skropić tłuszczem powstałym w trakcie smażenia.

ŁOSOŚ NORWESKI MARYNOWANY W DZIĘGIELÓWCE I MUSZTARDZIE MIODOWEJ Z POMIDORAMI MALINOWYMI Składniki dla 4 osób: 600 g ﬁletu z łososia norweskiego bez skóry Sok z 1 cytryny 100 ml wódki Dzięgielówki 1 łyżka musztardy miodowej 2 łyżki oleju rzepakowego 1 rozgnieciony ząbek czosnku Kilka gałązek świeżo siekanego koperku 12 pomidorów „Malinowy Kapturek” Sól morska, grubo mielony czarny pieprz do smaku Sposób przygotowania: Sok z cytryny połączyć z wódką, musztardą miodową, olejem rzepakowym, czosnkiem, koperkiem i przyprawami. Łososia umyć, osu- szyć, pokroić w kostkę, zalać marynatą, delikatnie wymieszać i odstawić na około godzinę do lodówki. Przed podaniem dodać pokrojone na cząstki pomidory, wymieszać i doprawić do smaku.

przedsiebiorcy@eu 43 Wydarzenia PRAWA KLIENTA w Internecie Do 2015 r. powstanie europejska platforma, która umożliwi mieszkańcom Unii zakupy przez Internet nie tylko w ich kraju zamieszkania, lecz także w odległych zakątkach Starego Kontynentu.

Aneta Sienicka czym to platforma będzie kontaktować się z przedsiębiorcą i zaproponuje specjalne marca 1962 roku prezy- rozwiązanie, które nastąpi przed upływem dent John F. Kennedy, sto- 90 dni. W dodatku za darmo. Platforma bę- jąc przed Kongresem Sta- dzie dostępna w 23 językach Unii. 15nów Zjednoczonych, wy- – Zarówno konsument jak i przedsię- powiedział brzemienną w skutki senten- biorca nie mają zaufania do transakcji cję: „Consumers, by definition, include us transgranicznych. Z tego powodu wielu z all (...)” – „Wszyscy, z definicji jesteśmy Debata o prawach konsumentów nich nie decyduje sie na zakup czy sprze- konsumentami”. Konsumenci stanowią daż produktów, przez co obie strony nie największą grupę ekonomiczną w go- Wicepremier zwrócił uwagę no to, że wykorzystują potencjału, jaki daje unijny ry- spodarce, wpływającą oraz pozostającą misją resortu gospodarki jest tworzenie nek - mówi Thun. Wspólnota europejska pod wpływem prawie każdej publicznej najlepszych w Europie warunków do powstała przecież po to, żeby jej mieszkańcy i prywatnej decyzji ekonomicznej... Ale są prowadzenia działalności gospodarczej. mogli bez trudu, nie tylko przemieszczać oni jedyną ważną grupą, której zdanie czę- – Przygotowując skuteczne rozwiązania się, pracować, ale i handlować bez barier. sto nie jest wysłuchane”. Prezydent Stanów rozmawiamy z przedsiębiorcami i stroną Ironią losu jest Internet, który był kro- Zjednoczonych zaprezentował wówczas społeczną. Stworzyliśmy także system kiem milowym w procesie globalizacji projekt ustawy o prawach konsumentów konsultacji on-line, dzięki któremu każdy a teraz pozostaje w tyle. Piotr Stańczak, dy- (Kennedys Bill of Rights) zawierający uczestnik rynku będzie mógł zgłosić swo- rektor Europejskiego Centrum Konsu- cztery podstawowe prawa, a mianowicie: je propozycje zmian w prawie – dodał. menckiego wskazuje problemy nawet na prawo do bezpieczeństwa, prawo do in- Natomiast Róża Thun, podczas se- poziomie sądowym. formacji, prawo wyboru spośród róż- minaryjnej debaty sparafrazowała prezy- – Prowadziliśmy badanie postępo- nych produktów i usług po konkurencyj- denta Kennedy'ego, przypominając, że wań sądowych dotyczących drobnych nych cenach oraz prawo wyrażania opi- Światowy Dzień Praw Konsumenta to roszczeń. Okazało się, że wynajętym w tym nii, które mają wpływ na kształtowanie po- dzień nas wszystkich, gdyż wszyscy jeste- celu tajemniczym klientom niewiele sądów lityki konsumenckiej. śmy konsumentami. Posłanka do Parla- potrafiło udzielić wiarygodnej informacji Na pamiątkę tego wystąpienia co mentu Europejskiego zapowiedziała, że po w tym zakresie – mówi Stańczak. roku obchodzimy Światowy Dzień Praw rozbiciu monopoli telekomunikacyjnych Konsumenta. W tym roku po raz 30. narzucających drakońskie opłaty ro- Należy ujednolicić amingowe, Unia Europejska bierze teraz prawo handlowe w Unii Mamy prawo do informacji i wyboru na celownik handel internetowy. Ale i na to są gotowe recepty. Andrzej – Jako konsumenci i producenci Dane Komisji Europejskiej są jedno- Jarzewski z Departamentu Gospodarki wspólnie budujemy naszą gospodarkę i de- znaczne: większość transakcji w Interne- Elektronicznej, Ministerstwa Gospodar- cydujemy o kierunkach jej rozwoju – pocie pomiędzy krajami UE nie dochodzi do ki wskazuje na potrzebę ujednolicenia wiedział wicepremier, minister gospo- skutku. Sprzedawcy odmawiają klientom prawa konsumenckiego i handlowego darki Janusz Piechociński otwierając se- wysłania towaru, powołując się na panu- w Unii. Inicjatywa wspólnych europejskich minarium „Customer Experience”, zor- jące u nich odmienne regulacje prawne. zasad sprzedaży, może znieść barierę dys- ganizowane 15 marca br. przez Fundację Klienci natomiast nie mają zaufania do za- kryminacji, powodującej teraz to, że usłu- Obserwatorium Zarządzania oraz Mini- granicznych sprzedawców, obawiając się ga nie jest dostępna ze względu na miej- sterstwo Gospodarki. Klub Integracji Eu- głównie tego, że jeśli musiałoby dojść do sce zamieszkania – stwierdza. ropejskiej oraz magazyn „przedsiębior- walki o swoje prawa przed sądem, to będą Dlatego tak ważne jest stanowienie cy@eu” współpracowały przy wydarzeniu. musieli poświęcić na to mnóstwo czasu mądrego prawa, jasno określającego pra- Wicepremier Piechociński podkreślił, i pieniędzy. Spory sądowe w Unii trwają wa i obowiązki zarówno konsumentów, że w Światowym Dniu Konsumenta należy nawet do 500 dni. jak i przedsiębiorców, a przede wszystkim szczególnie promować dobre postawy i za- przestrzeganie go. chowania rynkowe. – To właśnie dzięki Boimy się kupować w sieci Światowy Dzień Praw Konsumenta nim budujemy zaufanie i zwiększamy Ale do 2015 r. to się zmieni. Parlament „świętowany” jest pod różnymi hasłami, bezpieczeństwo interesów wszystkich jego Europejski przegłosował właśnie rozpo- ale cel jest wspólny: uświadomić zarów- uczestników – powiedział. rządzenie, które ma umożliwić utworzenie no decydentom politycznym jak i oby- Przypomniał, że jako odbiorcy pro- specjalnej platformy pozasądowego regu- watelom, że odpowiedni poziom ochro- duktów, usług czy idei mamy prawo do in- lowania sporów wynikających z nieporo- ny konsumenta przyczynia się do zwięk- formacji i wyboru. – Z coraz większą świa- zumień w obrocie internetowym, także szenia poczucia bezpieczeństwa i spra- domością dokonujemy zakupów, dlatego transgranicznym (tzw. ODR). W przypad- wiedliwości w społeczeństwie i że poziom wspólnie powinniśmy dbać o dobre rela- ku jakichś nieporozumień przy zakupach, ochrony powinien być adekwatny do cje konsument – producent – podkreślił. klient wypełni specjalny formularz, po wyzwań XXI wieku. I

44 przedsiebiorcy@eu Wydarzenia Ojciec współczesnego networkingu ODWIEDZIŁ WARSZAWĘ

Ivan Meisner, nazywany przez CNN ojcem, a przez inne media guru współczesnego networkingu, oczarował 5 kwietnia zasiadających w auli warszawskiej Szkoły Głównej Handlowej na seminarium „Uprawiaj networking jak profesjonalista”. Imprezę zorganizowało BNI Polska.

Aneta Sienicka

r Ivan Misner jest założycielem W jaki sposób można rozwijać swo- i prezesem BNI, międzynaro- je umiejętności networkingowe? dowej organizacji zrzeszającej Zwyczajnie, np. poprzez czytanie Dprzedsiębiorców z różnych książek (robią to najczęściej kobiety); branż, szukających nowych kontaktów uczestnicząc w seminariach (również ko- i klientów. Autor 17 książek, w tym be- biety); korzystając z pomocy mentora (też stselleru New York Times’a pt. „Truth or kobiety); ucząc się samemu (tu najczęściej Delusion? Busting Networking’s Biggest mężczyźni). Myths”. Prestiżowy magazyn „Entrepre- Wniosek jest prosty. Mężczyźni nie neur” nadał mu przydomek „guru ne- pytają, nie proszą o wskazówki, najczę- tworkingu”, a stacja CNN ochrzciła go ściej uważają, że sami wszystko najlepiej „ojcem nowoczesnego networkingu”. wiedzą. To kobiety znacznie częściej ko- Nikt z ponad 100 osób osób przybyłych rzystają z możliwości uczenia. Uczeniu się na seminarium, nie miał wątpliwości, że służą relacje z ludźmi w sytuacjach bez- słusznie. I nie dlatego, że jest magikiem pośrednich. Przy tym nie bez znaczenia amatorem czy, że ma czarny pas w kara- Guru podczas swojego wykładu są sprawy, do których często nie przy- te, lecz dlatego, że on nie tylko ma coś do wiązujemy wagi. A szkoda, bo niezwy- powiedzenia, ale też jego słowa przekła- kle ważne, według Misnera, jest np. to jak dają się na konkrety, czyli na pieniądze. wyglądamy z odległości czterech metrów. Networking polega na przekazywaniu Czy pasujemy do grupy, jak jesteśmy rekomendacji, czyli polecaniu sobie firmy, ubrani. przedsiębiorcy, czy specjalisty. To poleca- – Żeby być postrzeganym jak profe- nie ma na celu nawiązanie relacji bizne- sjonalista, trzeba tak wyglądać – mówi Mi- sowej, która przekłada się na zyski za- sner. równo dla poleconego jak i korzystające- Równie istotne jest też jak prezentu- go z polecenia. jemy się z odległości 30 cm, czy jesteśmy – Członkowie BNI na całym świecie ludźmi otwartymi, przyjaznymi. wygenerowali 7 mln rekomendacji na Pełna sala chętnych poznania tajników networkingu – Musimy mieć pozytywne nastawie- kwotę ponad 3 mld dol. – oświadczył Mi- nie, nie narzekajmy. Dzięki temu będzie- sner. ces, w którym najważniejsze są: widocz- my odbierani jako osoby ciekawe, miłe Ale zaraz dodał, że networking to ność, wiarygodność i rentowność. w obyciu. Takie nastawienie przyciąga do przede wszystkim stan umysłu, stan umie- – Ważny jest przy tym proces reko- nas innych ludzi – przekonuje Misner. jętności. To EQ, czyli inteligencja emo- mendacji, a nie sprzedaży – zaznaczył guru. Ważne jest pierwszych 12 słów, które cjonalna, która wg Misnera jest jednym W biznesie nie można przeskoczyć wypowiadamy. z ważniejszych czynników przyczyniają- procesu widoczności i wiarygodności, – Jeśli kogoś zadziwimy, zaskoczymy, cych się do sukcesu. Dowodem na to są żeby osiągnąć rentowność. przyciągniemy uwagę to może przełożyć liczby. Aż 12 tys. biznesmenów ze wszyst- – To jest długi proces, ale ważne jest, się na nasz sukces – mówi Misner. – Po- kich kontynentów, czyli 91 proc. osią- aby pielęgnować relacje biznesowe – do- magajmy ludziom pracować mniej, two- gnęło sukces w biznesie dzięki networ- dał Misner. rzyć rekomendacje na całe życie – doda- kingowi. W relacjach biznesowych ważna jest je. Budując swoją sieć kontaktów musimy – Nigdy nie możemy być pewni kto też płeć. Mężczyzn i kobiety różni bowiem być przygotowani na popełnianie błędów, kogo zna. Efekt motyla to część mate- podejście do biznesu. bo networking również polega na błą- matyki, teorii chaosu. Uderzenie skrzydeł – Mężczyźni obierają zwykle prostą dzeniu, ale ważne jest, aby wyciągać motyla w dżungli zmienia w nieznaczny drogę, są transakcyjni. Kobiety natomiast wnioski z naszych działań. sposób otoczenie, co powoduje kolejne idą bardziej krętą ścieżką. Przywiązują Spotkanie z Ivanem Misnerem było zmiany, które doprowadzają do zmian większą wagę do relacji. Ale właśnie po- głównym wydarzeniem Międzynarodo- w pogodzie – powiedział Misner. dejście relacyjne jest bardzo skuteczne wego Tygodnia Networkingu, którego pa- Według niego, żeby odnosić sukcesy w biznesie. To jest lepsza strategia w ne- tronem był m.in. Klub Integracji Euro- dzięki networkingowi trzeba przejść pro- tworkingu – uważa Misner. pejskiej. I

przedsiebiorcy@eu 45 Wydarzenia przedsiębiorcy@eu w Parlamencie Europejskim

Większość obywateli UE uważa, że Parlament Europejski nie zajmuje się niczym ważnym w strukturach wspólnoty europejskiej. Tymczasem 70 proc. praw, które regulują życie mieszkańców Unii Europejskiej uchwalanych jest właśnie tam.

Aneta Sienicka

o w Parlamencie Europejskim podjęto decyzję o ograniczeniu cen rozmów międzynarodowych w te- lefonii komórkowej, przygotowano przepisy uła- Ttwiające leczenie za granicą, a także regulacje zwięk- szające prawa pasa- żerów kolei i linii lotniczych. O tym jak ważna jest to in- stytucja świadczy również fakt, że działa tam aż pięć Niezwykłe rzeźby we wnętrzach Parlamentu Europejskiego tysięcy lobbystów. Parlament Eu- ropejski jest jedyną instytucją Unii Eu- ropejskiej, której członkowie są wy- łaniani w bezpo- W Parlamentarium zaaranżowano salę plenarną… średnich wyborach. Wybory odby- wają się co pięć lat. Najbliższe czekają nas w ma- ju lub czerwcu 2014 r. Obecnie w Parlamencie …lub dowiedzieć Europejskim za- ciekawostek o UE siada 754 posłów (261 z nich to kobiety) z 27 państw człon- kowskich, w tym …w której można poczuć się jak europoseł 51 z Polski. W dniach 8–10 kwietnia redakcja magazynu „przedsiębiorcy@eu” uczestniczyła w seminarium dla dziennikarzy, zorganizowanym przez Parlament Eu- Magazyn „przedsiębiorcy@eu” dumnie ropejski. Wraz z przedstawicielami takich mediów jak …czy też wypocząć w otoczeniu globusów prezentował się wśród innych czasopism UE m.in. TVP, TVN, PAP, Pol- skie Radio czy Gazeta Wy- Parlament Europejski w liczbach borcza, zapoznaliśmy się 161 625 000 osób wzięło udział w wyborach europejskich w VI 2009 r. z pracą służb prasowych PE. 6 395 urzędników pracuje w Parlamencie Europejskim, z czego blisko 1/3 zajmuje się tłumaczeniami Podczas seminarium odbyły 23 języki oficjalnie obowiązują w Parlamencie Europejskim się także spotkania z polski- 1 717 868 121 euro wynosił budżet Parlamentu Europejskiego na 2012 r. mi posłami do Parlamentu 3,42 euro kosztował każdego obywatela Unii Parlament Europejski w 2012 r. Europejskiego – Sidonią Ję- 59 000 posiłków serwuje rocznie restauracja poselska drzejczak, Wojciechem Olej- 94 000 osób korzysta co roku z kanapkarni w budynku Parlamentu Europejskiego w Brukseli niczakiem i Januszem Woj- 405 000 filiżanek kawy trafia co roku do sal posiedzeń. ciechowskim. I

46 przedsiebiorcy@eu Warszawskie kolacje biznesowe WARSZAWSKIE kolacje biznesowe To spotkania środowisk biznesowych, organizowane przez Europejskie Forum Przedsiębiorczości. Osoby biorące w nich udział to członkowie Klubu Integracji Europejskiej, czyli osoby zarządzające przedsiębiorstwami, ich goście i przyjaciele, a także przedstawiciele świata kultury i nauki. Warszawskie Kolacje biznesowe to sprawdzona formuła umożliwiająca nawiązanie bliższych kontaktów biznesowych i towarzyskich. Te spotkania inspirują do nowych działań i inicjatyw. Dają impuls do rozwoju i poszukiwania nowych, lepszych rozwiązań. A przy tym wszystkim pomagają się zrelaksować i oderwać od codzienności w doborowym towarzystwie!

Państwo Zawadzcy z ﬁrmy Superbet

Barbara Sułkowska z ﬁrmy Piomar Muzyka porywała do tańca!

Danuta Stankiewicz czyli Danqa z prezes Barbarą Jończyk Śpiewała Marta Jeżewska Ivan Demidenko z córką i Danqa

Galeria Dorum Art , styczeń 2013 Styczniowa kolacja biznesowa miała karnawałowy charakter. Odbyła się w Galerii Dorum Art, niedługo po jej przeprowadzce na ul. Lubelską, do artystycznego zagłębia niedaleko Dworca Wschodniego. Na żywo zaśpiewała dla zebranych Marta Jeżewska i wy- ciągnęła gości na parkiet, prezentując zarówno muzyczne standardy z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych jak i zupełnie współcze- sną muzykę taneczną. Były bisy i bisy do bisów. Była też muzyczna niespodzianka, występ Danqi, czyli Danuty Stankiewicz, artyst- ki o sporym już i zarazem różnorodnym dorobku (którego dała próbkę) i ona też, uproszona, wracała na scenę. Ale wystarczyło pracy i dla didżeja, bo bawiono się do późna w nocy. Dość nieoczekiwanie okazało się przy tym, że wszyscy najlepiej bawią się przy muzyce folkowej, bo najfajniej wychodzą przy niej różne wywijańce, można też po prostu zakręcić się w koło. A że nikt nie wie, jak to trzeba tańczyć, to można poeksperymentować. Do tego były stoły zastawione pysznym jedzeniem, serwowano też wino i drinki. I co podkreślają wszyscy, którzy choć raz przekroczyli próg tego miejsca, Dorum Art to miejsce zawiera w sobie coś magiczne- go. Trudno sobie nie zrobić zdjęcia na zmieniającym co chwila kolor szklanym fotelu lub ze szklanymi manekinami Katarzyny Czaj- ka, gospodyni tego niezwykłego miejsca, którego część i ważny element stanowi też atelier Michała Czajka i galeria jego zdjęć.

Galeria Dorum Art ul. Lubelska 30/32, Warszawa, tel. 601 220 895, [email protected], www.dorumart.pl

przedsiebiorcy@eu 47 Warszawskie kolacje biznesowe

Dariusz Pilipiuk, właściciel Sensi Sushi i prezes Barbara Jończyk

Sushi przygotowywano na bieżąco

Reżyser Jerzy Gruza i Bożena Grechuta, okulistka

Agnieszka D. Michalczyk, mecenaska Akademi Dobrego Stylu z córką, Tomasz Martyński z Black Angels Club oraz Roman Cybulski, prezes ﬁrmy Jabłuszko

Barmani przygotowywali drinki

Restauracja SUSHI CLUB by Sensi, luty 2013 Druga w tym roku biznesowa kolacja odbyła się w japońskiej restau- Artystka Kasia Czajka i tenor Iwo Orłowski racji Sushi Club by Sensi w śródmiejskiej części Muranowa, przy Staw- szlifowali sztukę jedzenia sushi pałeczkami kach. W stworzonej przez Dariusza Pilipiuka restauracji, sushi powstaje na oczach gości, gdzie zawodowi kucharze znają największe tajniki przyrządzania tej japońskiej potrawy i chętnie dzielą się nimi z gośćmi. Kolacja była nie tylko okazją do spotkania się z japońską kuchnią, ale też przyczynkiem do porozmawiania o obyczajach obowiązujących tam przy stole. I tak, uczestnicy kolacji dowiedzieli się, że jeśli nie potrafią jeść sushi pałeczkami, mogą posługiwać się wyłącznie palcami. Nie zabrakło jednak krótkiego kursu posługiwania się pałeczkami. Zainteresowani mogli też spróbować ja- pońskiej whisky (bardzo cenionej przez amatorów whisky na całym świecie) i oryginalnego, japońskiego sake (mylnie uważanego u nas za rodzaj wódki) oraz umeshu, będącego z kolei rodzajem likieru z moreli. Pozostali nie omieszkali skosztować japońskiej zielonej herbaty, podawanej tu w stylowych naczyniach. Kameralna atmosfera restauracji bardzo sprzyjała rozmowom, a panujący we wnętrzach mikroklimat, fantastycznemu samopoczuciu.

Restauracja SUSHI CLUB by Sensi ul. Stawki 3, tel. 22 114 14 14, [email protected] , www.sushi-club.pl

48 przedsiebiorcy@eu Warszawskie kolacje biznesowe

Wypełniona gośćmi sala hotelu Mazurkas

Statuetki czekają na nowych członków KIE

Laura Łącz i odbierająca statuetkę klubową Karolina Zalewska z Akademii Wellness

Przedstawiciele BCC podczas kolacji

Gastronomiczne show przed kolacją Tatiana Sosna-Sarno i Grzegorz Sierzputowski w farsie „Kukła”

MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel Sp. z o. o., marzec 2013 Marcowa kolacja biznesowa odbyła się w MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel w Ożarowie Mazowieckim, a specjalnie dla jej uczestników w farsie „Kukła” Jerzego Gruzy wystąpili Tatiana Sosna-Sarno i towarzyszący jej Grzegorz Sierzputowski. Goście obejrzeli brawurowo zagraną sztukę, trafnie określoną w podtytule jako komedia na czasie, gdyż poruszała tematykę poprawiania urody, w nieco przejaskrawionej odsłonie. Twórca „Czterdziestolatka” jeszcze raz dowiódł swej umiejętności obserwacji, a Tatiana Sosna-Sarno tego, że świetnie czuje się także w jego sztukach. Dla wielu odkryciem był wciąż jeszcze nie tak znany, jak na to zasłu- guje, Grzegorz Sierzputowski. W dalszej części wieczoru, uczestnicy mieli okazję zwiedzić niezwykłe wnętrza obiektu, po których osobiście oprowadził Andrzej Bartkowski, który wraz ze swoim wspólnikiem, Andrzejem Hulewiczem to miejsce stworzył i z nim do dziś firmą kieruje. Elementami ich wspólnego przedsięwzięcia jest też skupiona pod szyldem Mazurkas flota autokarów oraz firma cateringowa. Wizytówką tej ostatniej jest coś w rodzaju gastronomicznego show towarzyszącego wniesieniu potraw. I o tym jak to wygląda przekonali się uczestnicy kolacji. Ledwie zasiedli przy stołach, przy dźwiękach muzyki weszli z daniami kelnerzy razem z kucharzami, którzy dania przygotowywali. Białe stroje, białe rękawiczki, gra świateł i poruszająca oprawa muzyczna, zrobiły na gościach ogromne wrażenie.

MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel Sp. z o. o. ul. Poznańska 177, 05-850 Ożarów Mazowiecki, tel.: (+48 22) 721 47 47-49, [email protected]. www.mazurkashotel.pl

przedsiebiorcy@eu 49 Warszawskie kolacje biznesowe

Projektantka Ewa Krajewska i inni uczestnicy zawodów w kręgle

Kucharz serwował włoskie dania

Pełna gości sala restauracji Questo e Quello Zwycięzcy zawodów (od prawej): zwycięzca, mecenas Kamil Radkiewicz, Dariusz Pilipiuk z Sensi Sushi, Tomasz Martyński z Black Angels Club i Kamil Orzeł z K&K Media Solutions

Tomasz Stockinger i Iwo Orłowski przy kawie Włoskie przeboje w wykonaniu Sebastiana Gawlika

Klub Arco, kręgielnia i włoska restauracja Questo e Quello, kwiecień 2013 Kręgle, włoska kuchnia i włoska piosenka w Arco. To były hasła przewodnie zorganizowanej kolacji biznesowej w największej w Warszawie kręgielni. Kolejność była jednak odwrotna, najpierw było spotkanie w mieszczącej się tam włoskiej restauracji Questo e Quello, gdzie wszystkich zauroczył swoim śpiewem Sebastian Gawlik. Włoska piosenka jest jedną z wizytówek tego niezwykle uta- lentowanego wokalisty. Udało mu się nawet wyrwać zza stołów i porwać uczestników kolacji do tańca. Po zakończonej części artystycznej, goście mieli okazję skosztować dań włoskiej kuchni, której amatorów nie zabrakło. Pyszne spaghetti przygotowywano tu na oczach wszystkich, nie zabrakło oczywiście idealnie dobranego włoskiego wina. Ostatnim punktem wieczoru były zawody w kręgle. Była świetna zabawa, ale nie zabrakło też nutki rywalizacji, gdyż dla czterech najlepszych graczy przewidziano cenne nagrody.

Klub Arco, kręgielnia i włoska restauracja Questo e Quello ul. Bitwy Warszawskiej 1920 roku 19, tel. 22 668 75 91, info@accata, www.arco-bowling.pl

50 przedsiebiorcy@eu