«Azərdövlətlayihə» Azərbaycan Dövlət Baş Layihə İnstitutunun yaranması, təşəkkülü və inkişafının 85 illiyi

AzerDovlatLayiha National Head Designing Institute: 85 years of rise, formation and development Nəşrin ideyası: Müsəddin Namazov MÜSƏDDİN NAMAZOV ELÇİN ƏLİYEV Müəlliflər: Müsəddin Namazov, Elçin Əliyev Layihənin məsul katibi: Jalə Muradova “Azərdövlətlayihə” institutun məsul nümayəndəsi: Xatirə Vəlizadə Dizayn: Novruz Novruzov Örtüyün dizaynı: Novruz Novruzov İngilis dilinə tərcümə: Anar Əzimov Azərbaycan mətninin redaktoru: Şövkətbəy Səlimli-Budad İngilis mətninin redaktorları: Anar Əzimov, Kameron Porter Korrektorlar: Şirin Bakıxanova, Suada Abbasbəyli Kompüter dizaynı: Nurlan Novruzov, Gülnar Səfərova Maket: Bünyad Mahmudbəyov, Dəniz Əlizadə Çap: Mega Basım Yayın Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Kitabda İsay Rubençik, Yuri Şamilov, Abram Bekker, Vadim Jurba, Solomon Kulişov, Lev Şvarts, Vladimir Kalinin, Abram Levit, Yuri Raxil, Anatoli Xmelevski, Elçin Əliyev, Novruz Novruzov, Rauf Qasımov, Fərid Xayrulin, Selcan Qurbanova, Bahadır Cəfərov, Leyla Güləliyeva, Fuad Şahverdiyev və Sənan Əliyevin fotoşəkillərindən istifadə olunub.

Bütün hüquqlar qorunur. Müəlliflərin yazılı razılığı olmadan kitabın materiallarından istifadə etmək qadağandır. Kitabın mət- ni və yaxud hər hansı bir səhifəsi müəlliflərin yazılı icazəsi olmadan İnternetdə və korporativ şəbəkələrdə çap edilə bilməz, bunlar- dan kompüterin yaddaşına yazmaqla şəxsi və ümumi məqsədlər üçün isitfadə etmək qadağandır. Bu qadağanlara həm də kitabın səhifələrinin skanerdən keçirilməsi, fotoşəkillərinin çəkilməsi, mikrofilminin yaradılması, həmçinin fotomexaniki, elektron və çap yolu ilə yayımı daxildir. Mətndən, şəkillərdən, illüstrasiyalardan və kitabın ayrı-ayrı səhifələrindən istifadə yalnız müəlliflərin ya- zılı icazəsindən sonra mümkündür. Kitabın müəllifləri tərəfindən mənbənin orijinallığını göstərmək və müəllif hüquqlarını qoru- maq üçün bütün lazımi addımlar atılmışdır. Kitabdakı nöqsanlar, yanlışlıqlar, xətalar haqqında müəllif hüquqlarının sahiblərinə ve- rilən bütün informasiyaya görə şad olarıq və belə hallar barəsində məlumat verənlərə əvvəlcədən öz təşəkkürümüzü bildiririk.

Project Idea by Musaddin Namazov Author by Elchin Aliyev Executive Edition by Jale Muradova Responsible representative of “AzerDovlatLayiha” design institute by Khatira Valizadeh Design by Novruz Novruzov Design of a cover of the book by Novruz Novruzov English Translation by Anar Azimov Azerbaijani Edition by Shovkatbay Salimli-Budad English Edition by Anar Azimov, Cameron Porter Proofreading by Shirin Bakhikhanova, Suada Abbasbeyli Computer Layout by Nurlan Novruzov, Gulnar Safarova Book model by Buniyat Mahmudbayov, Denise Alizadeh Printing of the book by Mega Basım Yayın Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Photos by Isay Rubenchik, Yury Shamilov, Abram Bekker, Vadim Zhurba, Solomon Kulishov, Lev Schwars, Vladimir Kalinin, Abram Levit, Yury Rakhil, Anatoly Khmelevsky, Elchin Aliyev, Novruz Novruzov, Rauf Gasimov, Farid Hayrullin, Seljan Gurbanova, Bahadur Jafarov, Leyla Gulaliyeva, Fuad Shakhverdiyev and Sanan Aliyev.

All rights reserved. Any use of the materials in this book is prohibited without the author’s written permission. No part of this book can be reproduced in any form or in any media including the Internet and corporate networks, or stored in computer systems for private or public use without the copyright owner’s written permission. This also refers to scanning, photoing, microfilming, and other dissemination by any other photomechanical, electronic or printing means. Reprinting the text and photos, citing the materials, and any reproducing the entire book or its parts as well as the illustrations is only allowed with the author’s written permission. The author has undertaken all possible efforts to show the original sources and copyright for the materials this book contains. The author would be glad to be advised by the copyright owners of any errors, inaccuracies or omissions, and would appreciate such im- portant information.

Bütün hüquqlar qorunur. ® All rights reserved. Xüsusi istisna halları olmaqla bütün şəkillərə. © Copyright covers all photos except specified otherwise.

ISBN 978-9952-8280-3-0 720.92’2-dc22

BAKI - 2015 Gİrİş Introduction

“Azərdövlətlayihə” Azərbaycan Dövlət Baş Layihə İnstitu- For the 85 years of its existence, the staff of the AzerDovlatLay- tunun kollektivi 85 il ərzində böyük və mürəkkəb inkişaf yolu iha National Institute of Designing has come a long and complex keçib. İnstitut mütəxəssislərinin işlərində əvvəlcə sovet, sonra- way to develop. Projects by the AzerDovlatLayiha National Insti- lar isə Azərbaycan milli memarlıq sənətinin bütün inkişaf və tute’s staff have reflected all the stages in the rise and development təşəkkül mərhələləri öz əksini tapıb. of Azerbaijan architecture, first soviet, and then solely national. “Azərdövlətlayihə”, özünün istehsalat fəaliyyəti ərzində 50 Out of a small-size designing organisation just fifty people nəfər işçisi olan kiçik layihə təşkilatından böyüyərək, bütün ix- worked for in its very early years, the AzerDovlatLayiha National tisaslar üzrə 700 nəfərdən çox layihəçisi və mütəxəssisi ilə res- Institute of Designing has grown up into a huge institute of more publikada şöhrət qazanmış iri layihə institutuna çevrildi. than seven hundred designers of all possible profiles. İnstitutun çoxmillətli kollektivi bütün işlərdə - layihələ- The AzerDovlatLayiha National Institute’s multinational team rin memarlıq obrazlarının formaca müasir, məzmunca milli always aspire to find themselves on advanced positions in solving memarlıq simasının yaradılmasında da, layihəçilər qarşısında social challenges they face as designers to generate an architectural duran sosial məsələlərin həllində də, mühəndislik və inşaat image for buildings to be of modern format and national spirit, with sənətinin bütün nailiyyətlərindən istifadə edilməsində də daim all the achievements of engineering and construction used. öndə addımlamağa can atıb. This book represents an attempt to display the main aspects of Bu nəşrdə 85 il ərzində kollektivin göstərdiyi çoxşaxəli və multifaceted and intensive activities by the AzerDovlatLayiha Na- gərgin fəaliyyəti əks etdirməyə çalışacağıq. Ötən onillər ərzin- tional Institute’s team for the eighty five years, a period long enough də Azərbaycan xalqının həyatında müsbət dəyişikliklərə səbəb for the nation to experience many events that have lead to signifi- olmuş bir çox hadisələr baş vermişdir. cant positive changes.

6 7 Bakı şəhəri bu gün City of Baku today

8 9 ikinti sektoru elmi-texniki tərəqqinin sürətlənməsində, ölkənin iqtisadi potensialının artırılmasında və müdafiə qabiliyyətinin yüksəldilməsində aparıcı rol oynayır. Bu Tsektor iqtisadiyyatın digər sahələrinin inkişafına da təkan verir. Heç də təsadüfi de- yil ki, dövlətin yüksək iqtisadi inkişafını xarakterizə edən başlıca amillərdən biri də məhz tikintinin inkişaf sürətidir. Bu baxımdan inşaat sektoru ölkənin iqtisadi siyasətində daim mühüm fəaliyyət istiqamətlərindən biri olmuşdur. Respublikamız dövlət müstəqilliyi qazandıqdan sonra iqtisadiyyatımız üçün böyük əhə- miyyət kəsb edən yüzlərlə obyekt tikilib istifadəyə verilmiş və digər zəruri infrastruktur layihələri həyata keçirilmişdir. Paytaxtımızla yanaşı rayon mərkəzlərimizin də siması gündən-günə dəyişir, xalqımızın yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlir. Cəsarətlə demək lazımdır ki, bütün bu iqtisadi yüksəliş ölkə pre- zidenti cənab İlham Əliyevin həyata keçirdiyi ardıcıl, düşünülmüş iqtisadi siyasətin nəticəsidir. Ölkəmizin inşaat sektoru gücləndikcə bu sahədə çalışan inşaatçı-mühəndis kadrların üzə- rinə daha böyük vəzifələr və məsuliyyət düşür. Uzun illər çalışdığım “Azərdövlətlayihə” Azərbaycan Dövlət Baş Layihə İnstitutunun fəaliy- yəti layihələndirdiyi obyektlərin məzmunu və təyinatı baxımından çoxşaxəli, rəngarəngdir. 1950-1990-cı illərdə geniş miqyas almış memarlıq-inşaat işlərinin daha da genişlənməsin- də respublikanın aparıcı layihə təşkilatı olaraq “Azərdövlətlayihə” institutunun məhsuldar əməyi olduqca böyükdür. Həmin illərdə institutun mütəxəssisləri tərəfindən Azərbaycanın bir sıra şəhərlərinin, o cümlədən də Sumqayıt, Naxçıvan, Gəncə, Xankəndi, Ağdam, Quba, Xaçmaz, Qusar, Şəki, Zaqatala, Əli Bayramlı, Lənkəran, Naftalan və digərlərinin baş və ya müfəssəl planları işlənmişdir. Ümumittifaq miqyaslı kurortlar hesab edilən Yalama-Nabran, Müqtədir-Nizovaya (Niyazabad), Çıraqqala zonalarının layihələri o illərdə hazırlanmış- dır. Bununla bərabər öz dövründə əsrin tikintisi sayılan Baykal-Amur dəmiryol magistra- lı üzərindəki “Ulkan” və “Anqoya” qəsəbələrinin layihələri institutumuzun əməkdaşları Hüseyn Cavid (keçmiş Nəriman Nərimanov) prospektindəki Akademiya şəhərciyi əra- tərəfindən işlənmişdir. Ulkan qəsəbəsinin baş planı, dəmiryol vağzalı və qəsəbədə tikilməsi zisində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası institutlarının və Politexnik İnstitutu (indi nəzərdə tutulan 1-2 mərtəbəli yaşayış və ictimai binaların layihələri də “Azərdövlətlayihə”yə Azərbaycan Texniki Universiteti) binasının ansamblları, Füzuli meydanı ilə tamamlanan məxsusdur. Anqoya qəsəbəsində isə mütəxəssislərimiz dəmiryol vağzalı və vağzal meyda- Hüsü Hacıyev küçəsində (indi Azərbaycan prospekti) yerləşən tikililər şəhərin müasir si- nında yerləşən ictimai və ticarət mərkəzi binasının layihəsini vermişlər. Azərbaycan milli masının formalaşmasında böyük rol oynayır. memarlığı üslubunda layihələndirilmiş hər iki qəsəbə sanki sərt iqlimli Sibirə isti şərq havası bəxş etmiş, cənub görkəmli bu şimal qəsəbələri öz yeni həyatına bu cür başlamışdır. Bunlardan başqa Bakı şəhərinin memarlığına rövnəq verən bir çox unikal binalar “Azər- dövlətlayihə” institutu mütəxəssislərinin yüksək peşəkarlığının məhsuludur. Belə ki, Mu- Tümen vilayətinin Koqalım şəhərində neftçilər üçün yaşayış kompleksinin tikintisində bi- zey Mərkəzi (keçmiş Lenin muzeyi), Nizami Kino mərkəzi, Nizami adına Milli Azərbay- zim layihəçi və inşaatçılarımızın böyük əməyi var. Bakıdakı 1 nömrəli evtikmə kombina- can Ədəbiyyatı muzeyi, Azərbaycan Dövlət Musiqi Aakademiyası, Akademik Milli Dram tının IАз-400АС seriyası bazasında -450C-dək şaxtaya davam gətirən tikinti materialları teatrı, M.F.Axundov adına Milli kitabxana, Bakı sirkinın binası kimi möhtəşəm tikililərin istehsal edilərək Tümenə göndərilmiş və həmin materiallardan kompleksdə 5 mərtəbəli müəllifi “Azərdövlətlayihə” institutudur. Bu binaların hər birində milli memarlıq ənənələri yaşayış evləri inşa edilmişdir. və elementləri tətbiq edilməklə müasir mütərəqqi formalar yaradılmışdır. Bu işlərin yerinə yetirilməsinin böyük məsuliyyət tələb etməsi və ölkəmiz üçün mühüm Bakı şəhərindəki və Azərbaycanın kənd və rayonlarındakı inzibati binaların, o cümlədən əhəmiyyətə malik olması hamıya aydın idi. İcra Hakimiyyəti binalarının layihələri məhz “Azərdövlətlayihə”nindir. Bunlara misal ola- Paytaxt Bakıda və regionlarda olan çoxlu sayda qədim memarlıq abidələri xalqımızın raq Bakı şəhərində tikilmiş Xətai, Binəqədi, Nizami rayonlarının İcra Hakimiyyəti binalarını, yüksək inkişaf səviyyəsindən, zəngin memarlıq mədəniyyətindən xəbər verir. Həmçinin, Nəsimi rayon Polis İdarəsinin binasını və s. göstərmək olar. Bakı metrosunun öz gözəlliyi ilə keçən əsrin əvvəllərində paytaxtımızda tikilən yaşayış binaları da əsl memarlıq inciləri seçilən bir neçə metro stansiyasının layihələri də “Azərdövlətlayihə” institutunun memar- kimi öz gözəlliklərini bu gün də qoruyub saxlayır və müasir Bakımıza yaraşıq verir. lıq emalatxanalarında işlənmişdir. Göstərilən binalar şəhər və rayonların memarlıq simasını gözəlləşdirməklə yanaşı onların ictimai və mədəni tərəqqisinin göstəricisi kimi çıxış edir. İnstitut Bakı şəhərində və respublikanın başqa şəhərlərində inşa edilən bir çox unikal ictimai bina və komplekslərin də müəllifidir. Həmin bina və komplekslər şəhərlərimizin memarlıq “Azərdövlətlayihə” institutu əhəmiyyət və məsuliyyət, geoloji şəraitinin mürəkkəbliyin- simasını zənginləşdirməklə yanaşı tikildiyi ərazini şəhərsalma baxımından formalaşdırır, dən, mərtəbələrinin sayından asılı olmayaraq istənilən yaşayış və mülki tikinti binaları- gözəlləşdirir. Prezident Aparatının inzibati binası, Milli Məclisin inzibati binası, Heydər Əli- nın layihələndirilməsi üçün yüksək zövqlü və intellektli memar-mühəndis potensialına yev adına İdman-konsert kompleksi, MTN-nin inzibati binası, Azadlıq meydanı, Dəmiryol malikdir. “Azərdövlətlayihə” institutunun divarları arasında çox məşhur ustad memarlar, vağzalını və digər bina və kompleksləri buna bariz nümunə kimi göstərmək olar. o cümlədən Sadıq Dadaşov, Mikayıl Useynov, Tahir Abdullayev, Həsənağa Məcidov, Xa-

10 11 Bu məsuliyyəti dərk edən institut kollektivi qarşıya qoyulmuş bütün tapşırıqların keyfiy- yətlə və vaxtında yerinə yetirilməsi üçün mütəşəkkil surətdə, əzmlə çalışır.

Son vaxtlar “Azərdövlətlayihə” DBLİ tərəfindən aşağıdakı obyektlər layihələndirilmişdir: – Hərbi Hava Qüvvələrinin şəxsi heyəti üçün 5 mərtəbəli yaşayış binası; – Bakı şəhərinin Binəqədi rayonundakı Mir Cəlal küçəsində çoxmərtəbəli yaşayış komp- leksi – eskiz; – Qəbələ şəhərində uşaq bağçası; – Göygöl rayonunda avtomobil yolu; – Bir mərtəbəli, iki və üç otaqlı birtipli yaşayış binası; – Gəncə şəhərində Mərkəzi Bankın regional mərkəzi; – Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin yeni inzibati binası – eskiz layihə; – Ağcabədi rayonu ərazisində N saylı iki hərbi hissə; – Bakı şəhərinin Yasamal rayonundakı Zahid Xəlilov küçəsində çoxmərtəbəli binalardan ibarət yaşayış kompleksi; – Bakı şəhərinin Nərimanov rayonundakı İsmayıl Hidayətzadə küçəsində çoxmərtəbəli yaşayış binası; – Bakı şəhərinin Yasamal rayonunundakı Hüseyn Abbasov küçəsində çoxmərtəbəli yaşa- yış binası.

“Azərdövlətlayihə” Azərbaycan Dövlət Baş Layihə İnstitutu böyük şəxsiyyət, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin siyasi kursunu, keçdiyi şərəfli yolu uğurla davam etdirən möhtərəm İlham Əliyevin quruculuq siyasətindən irəli gələn bütün tapşırıqları səylə yerinə yetirən peşəkar qurumdur.

nım Rəhmanova, Yuzef Qədimov, Tələt Xanlarov, Şəfiqə Zeynalova, Fuad Orucov, Naimə k Axundova, Hacı Muxtarov və başqaları çalışmış, öz ölməz əsərlərini yaratmışlar.

Fəaliyyətə başladığı dövrdən bu günə qədər İnstitutun yerinə yetirdiyi layihələrin mün- onstruction sector plays a leading role speeding up the progress of sciences and dəricatına nəzər salsaq, orada çoxlu sayda yaşayış binaları, məktəb və məktəbəqədər uşaq technologies, raising domestic economic potential and enhancing defence capacity; müəssisələri, kommunal-məişət, səhiyyə müəssisələri, mədəniyyət və idman ocaqları, ha- it serves an impulse for other economic sectors to develop. It is not accidental at belə inzibati təyinatlı obyektlər görmək olar. C all construction is the very cause behind the most striking indicators displaying the high Fərdi binaların layihələri ilə yanaşı sosializm sisteminə xas olan birtipli binaların layihələri development rates of national economy. In this regard, construction has always been də respublikamızda əsas etibarı ilə “Azərdövlətlayihə” institutunda hazırlanmışdır. On- among important directions for the governmental economic policies. larla layihəmiz Ümumittifaq kataloquna daxil edilmiş və bunların əsasında yüzlərlə bina, Having gained its national independence, Azerbaijan has witnessed hundreds of economically o cümlədən yaşayış evləri, ictimai binalar və s. ucaldılmışdır. Bakı şəhərində fəaliyyət very important structures built, as well as necessary infrastructure projects implemented. göstərmiş üç evtikmə kombinatı “Azərdövlətlayihə” institutunun layihələrinin bazasında qurulmuşdur. Belə ki, Azərbaycanda inşaatın böyük addımları ilə ayaqlaşmaq üçün geniş Baku, Azerbaijan’s capital city, as well as the regions’ centres are daily changing their looks; palitraya malik birtipli layihələr bazası yaradıldı. Bu dövrdə işlənilən birtipli layihələr me- the people’s living standards are also growing. It should be noted all this economic growth marlıq həllinə olan tələblərin artmasına gətirib çıxardı. has been possible owing to consistent and clever economic policies by President Ilham Yüksək peşəkarlığına və keyfiyyət göstəricilərinə görə “Azərdövlətlayihə” institutu res- Aliyev. publikada böyük nüfuz və etimad qazanıb. Bu səbəbdən dövlətin unikal mülki tikinti ob- The nation’s construction sector becoming stronger, construction engineer are to meet even yektlərinin layihələndirilməsi və həyata keçirilməsi kimi məsuliyyətli vəzifə məhz “Azər- tougher challenges. dövlətlayihə”yə həvalə edilmişdir. “Azərdövlətlayihə”nin bu günə qədər gördüyü işlərin siyahısı institutun unikal ictimai Implemented designs by AzerDovlatLayiha, I have been working for during all these years, binaların layihələndirilməsi sahəsindəki təcrübəsinin göstəricisidir. are multiple and multicoloured in terms of their functional purposes. Bu gün “Azərdövlətlayihə” Azərbaycan Dövlət Baş Layihə İnstitutu respublikanın digər Azerbaijan’s leading institution in the field, AzerDovlatLayiha experienced fruitful decades aparıcı institutları ilə birlikdə Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin tər- from 1950s to 1990s, the time of great activities in architecture and construction. It was the kibində fəaliyyət göstərir. Mühüm dövlət vəzifələrini yerinə yetirən belə bir nazirliyin rəh- very years when a number of cities in the country including Sumgait, Nakhichevan, Ganjah, bərliyi ilə çalışmaq yüksək şərəf və həm də böyük məsuliyyətdir. Khankendi, Agdam, Gubah, Khachmaz, Gusar, Shaki, Zagatala, Ali Bayramli, Lankaran 12 13 and Naftalan received their general or detailed layouts developed by AzerDovlatLayiha’s was typical for a socialist system. Dozens of designs were included into the Federal experts. Considered resorts of federal significance, Yalama-Nabran, Mukhtadir-Nizovaya, Catalogue to implement for hundreds of tower blocks, public buildings etc. to rise. It was and Chiraggala were laid out at that time. Along with those, Ulkan and Angoya towns AzerDovlatLayiha’s designs an entire Construction Combine Number Three was built in were developed along the century’s project, the Baykal - Amur Mainline. A general layout, Baku on the basis on. To come along with great construction demands in Azerbaijan, a large train station, cottages of one or two floors and public buildings were designed for Ulkan, database of standard, yet multi-scoped, designs was created. This was extremely important while Angoya’s project included a train station, a mall and a public centre on the adjacent as demands towards architectural solutions in standard designs had risen. square. Developed in accordance with Azerbaijan’s architectural traditions, these towns create warm eastern environment under the severe taiga conditions. It was AzerDovlatLayiha’ staff that, relied on as a team of high-class professionals of an established reputation, was assigned designing and implementing unique public projects. AzerDovlatLayiha’s designers and engineers displayed great achievements in constructing residences for oilers in Kogalim City, Tyumen. The five-storey blocks-of-flats were built AzerDovlatLayiha records obviously display the institute is a prominent agency in the from prefabricated panels withstanding severe Siberian climate (-45 degrees centigrade), field of public designs. manufactured in Baku (construction combine 1, series IАз-400АС). In our days, AzerDovlatLayiha, as well as other leading design establishments in Responsibility and national significance of these efforts implemented were clear to everyone. Azerbaijan, works affiliated with the Republic of Azerbaijan’s Ministry for Emergency Situations. It is honour and commitment to work in this format. Understanding this, the Multiple architectural masterpieces in Baku and the regions prove Azerbaijan’s rich and team feels committed to providing for high quality and timely performance brining to life ancient traditions in this regard. At the same time, residences and other true architectural all the challenges emerging. beauties erected in Baku during the early last century still provide Baku with their charm. It is worthwhile to mention the following recent projects by AzerDovlatLayiha: The institute’s designers are credited a number of unique public buildings and entire complexes in Baku and the regions. Those structures enrich the city’s architectural look and, - a five-floor block-of-flats for Air Forces’ staff; along with that, form the area in terms of urban development. President’s Office, Parliament, - a tower block in Baku (Mir Jalal street); Sports&Concert Complex, Ministry for National Security, Azadliq Square, Railway Station - a kindergarten in Gabala City, Azerbaijan; etc. could be exemplified as the best ones. - a motorway in Goy-Gol District, Azerbaijan; - two- and three-room standard cottages; The National Academy of Sciences’ and the Polytechnic University’s ensembles in Hussein - the Central Bank’s regional centre in Ganjah; Javid Boulevard; and buildings along Azerbaijan Street, topped with Fuzuli Square, play - a new office for the Republic of Azerbaijan’s Cabinet of Ministers; great parts forming the city’s modern looks. - a military unit in Agjabedi District, Azerbaijan; - and an ensemble of residential high-rises in Zahid Khalilov Street, Baku. A number of other unique buildings adding brilliancy to Baku’s architecture are fruits of AzerDovlatLayiha’s designers high professionalism. The Theatre History Museum (ex- AzerDovlatLayiha is an establishment successfully implementing all the duties emerging Lenin Museum), Shahriyar Club, Nizami Cinema, Azerbaijan National Musical Academy, as a result of fruitful political decisions by President Ilham Aliyev, who continuous the National Drama Theatre, Akhundov Public Library, and Baku Circus Hall are among wise political ways of the National Leader Heydar Aliyev. buildings designed by the very AzerDovlatLayiha. All these display a combination of national architectural traditions and elements applied with modern innovative shapes.

It was AzerDovlatLayiha whose designers developed public buildings in Baku, Azerbaijan’s villages and regional centres, including executive government’s offices such as those of Baku’s Khatai, Binagadi, Nizami districts, Nasimi district’s police office etc. Notable for their beauty, a number of subway stations were designed at AzerDovlatLayiha’s ateliers. Those structures Müsəddin NAMAZOV, provided for the cities’ and districts’ architectural looks and their public/cultural development. Fövqəladə Hallar Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət AzerDovlatLayiha is an institution whose team of architects and engineers is capable of Agentliyinin “Azərdövlətlayihə” Dövlət Baş Layihə İnstitutunun müdiri great intellect, taste, and responsibility, creating any type of residence or public buildings Musaddin Namazov as high as needed, regardless of geological conditions. Director of AzerDovlatLayiha National Head Designing Institute, National Agency for Construction Safety, Ministry for Emergency Situations, Many famous architects, such as Sadig Dadashov, Michael Useynov, Tahir Abdullayev, Republic of Azerbaijan Hasan Majidov , Ms. Rahmanova , Jusif Gadimov, Talat Khanlarov, Shafiga Zeynalova, Fuad Orujov, Naima Akhundova , and Haji Mukhtar, worked for AzerDovlatLayiha.

Since it was established, AzerDovlatLayiha’s designs have been including residences, schools, kindergartens, creches, public utilities, facilities for health, culture and sports, and offices.

Along with unique designs, AzerDovlatLayiha also developed standard ones, which

14 15 Bakı şəhərinin görünüşü, 1950-ci illər Panorama on the city of Baku, the 1950th years

16 17 “Azərdövlətlayihə”nin Beginning of work of “Nizami” Kino Mərkəzinin yaranması və ilk layihələr Design Institute and its la­yihəsi. Bakı şəhəri, Bülbül prospekti, 20. Müəlliflər: (1930-1940-cı illər) first projects (1930s-1940s) memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Ölkənin sənayeləşdirilməsi və At the beginning of the USSR’s Dadaşov (15.04.1905-1946), bunun nəticəsi olaraq respublikada so-called Five Years’ Economic Plan Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) vüsət almış tikinti işləri ilə əlaqədər One, due to the entire country’s indus- The Project of cinema on a name olaraq, birinci beşilliyin əvvəlində la- trialisation and consequent construc- Nizami, authors: Sadikh Alasgar yihə işlərinin həcminin və keyfiyyəti- tion launched in Azerbaijan, a sharp Dadashev (15.04.1905-1946) nin kəskin artırılması tələbatı meyda- growth of volumes and higher quality and Mikayel Alasgar Useynov na çıxdı. Bununla əlaqədar 19 noyabr of design projects were required. (19.04.1905-07.10.1992) 1930-cu ildə sovet respublikalarında Therefore, November 19 1930’s xalq təsərrüfatını mərkəzi idarəetmə Protocol 41 by Presidium of The Su- orqanı olan Xalq Təsərrüfatı Ali Sove- preme Council for National Econo- ti (XTAS) Rəyasət Heyətinin 141 saylı my, which was the central governing protokoluna əsasən, Azərbaycan Döv- economic body in the USSR, ap- lət Tikinti Layihələndirilməsi trestinin proved the Statutes of Azerbaijan Na- nizamnaməsi təsdiq edildi və trestdən tional Trust for Construction Design- “Azərtikinti” layihə kontorunun ay- ing; as a result, the AzerDovlatLayiha rılması ilə “Azərdövlətlayihə” təşkil National Institute of Designing was edildi. organised as an offspring from the “Azərdövlətlayihə”nin yaradıldığı Azerbaijan Construction Trust. ərəfədə ona professor V.E.Novodvor- The early AzerDovlatLayiha Na­ ski, mühəndislər V.Ç.Moroxovetsi və tional Institute of Designing was hea­ Q.P.Kislov kimi görkəmli mütəxəssis- ded by such prominent experts as lər başçılıq etmişlər. Professor V.E.Novodvorski, V.Ch.Mo­

18 19 zarlığı, peşəkarlığı və son dərəcə experienced architects and ciddiliyi ilə nümunə olmuşdur. O, engineers was the result of his kadrların, xüsusilə də milli kadr­ efforts in this direction. It was ların sayının artmasına, onların AzerDovlatLayiha many of the əsl mütəxəssis kimi yetişməsinə new architectural generation daim qayğı göstərirdi. Bu mühüm raised including H.Majidov, vəzifəni həyata keçirmək üçün o, Y.Qadimov, T.Khanlarov, təcrübəli memar və mühəndislərlə S.Zeynalova, Kh.Rahmanova, TAHİR ABDULLA OĞLU ABDULLAYEV çiyin-çiyinə çalışmışdır. Onlardan: N.Kangarli, S.Vahidov, F.Orujov, (25.08.1915-05.01.2004) H.Məcidov, Y.Qədimov, T.Xanlarov, P.Afandiyeva, N.Akhundova, Ş.Zeynalova, X.Rəhmanova, N.Kən- M.Khalafov, E.Mammadov, gərli, S.Vahidov, F.Orucov, A.Sala- T.Husseinly, Kh.Najafov and Tahir Abdullah OglU Tahir Abdulla oğlu Abdullayev Tahir Abdullah-Oglu mova, P.Əfəndiyeva, N.Axundova, others worked for. Abdullayev Naxçıvan şəhərində anadan olmuş- Abdullayev was born on August M.Namazov, M.Xələfov, E.Məmmə- Azerbaijan’s leader Hey­ (25.08.1915 - 05.01.2004) dur. Atası cavan ikən vəfat etmiş, 25, 1915 in Nakhichevan City. dov, T.Hüseynli, X.Nəcəfov, A.Qo- dar Aliyev always treated ailənin iki qız və iki oğlan övladını His father died young. The camanlı və bir çox başqaları məhz AzerDovlatLayiha’ work with anaları Surə xanım böyütmüşdür. two daughters and two sons bu institutda işləyib yaratmışlar. attention and care. He especially T.Abdullayev 1931-ci ildə were solely supported by their O vaxtlar Respublikaya rəhbər- respected Tahir Abdullayev Bakı şəhərinə gələrək N.Nərima- mother, Ms. Sura. lik edən Heydər Əliyev “Azərdöv- and repeatedly invited him as nov adına Sənaye Texnikumuna In 1931, Tahir Abdullayev lətlayihə”nin yaradıcılığına böyük a consultant when architectural daxil olmuş və 1933-cü ildə oranı came to Baku and entered qayğı və diqqətlə yanaşır, Tahir Ab- issues were under discussion on bitirmişdir. Elə həmin il o, M.Əziz- N.Narimanov Industrial College, dullayevə xüsusi hörmət bəsləyir a high governmental level. bəyov adına Azərbaycan Sənaye which he would graduate from və onu memarların ali yığıncağına Tahir Abdullayev directly İnstitutuna daxil olmuş və 1939-cu in 1939. Since the same year məsləhətçi kimi dəvət edirdi. supervised and consulted the ildə həmin institutu Memarlıq ixti- and through 1941, he had been Tahir Abdullayev “Azərdöv­ implementation of projects he had sası üzrə bitirmişdir. 1939-cu ildən working for the Department for lətlayihə” DBLİ-də fəaliyyət designed for AzerDovlatLayiha, 1941-ci ilədək Bakı şəhər İcraiyyə Architecture and Planning at göstrərkən müəllifi olduğu la- which was in positive correlation Komitəsinin Memarlıq-planlaşdır- Baku Mayor’s Office. yihələr əsasında aparılan tikinti with the implementation quality ma idarəsində çalışmışdır. In 1941-1943, he was fighting işlərinin gedişinə, bilavasitə özü and speed. 1940-cı ildən Memarlar İttifaqı- in World War Two as a soldier of nəzarət edir və inşaatçılara lazımi In AzerDovlatLayiha’s nın üzvü olmuşdur. the Red Army. məsləhətlər verirdi. Bu da obyektlə- designs implemented in 1943-1951-ci illərdə isə Şəki Between 1943 and 1951, his rin inşasının sürətlə və keyfiyyətlə Nakhiche­van City, Mr.Abdul­ (Nuxa) şəhərində baş memar position had been Shaki City’s yerinə yetirilməsinə öz müsbət layev , who always supported işləmişdir. Şəki şəhərində bir çox Architect-in-Chief. təsirini göstərirdi. domestic architectural traditions obyektlər, o cümlədən şəhər parkı By Azerbaijan’s Cabinet of O, “Azərdövlətlayihə” DBLİ-də of any place in Azerbaijan, did Tahir Abdullayev tərəfindən la- Ministers’ Resolution 1426 issued fəaliyyət göstərərkən Bakı, Gəncə, his best for the local medieval yihələndirilmişdir. on October 17, 1951, Mr. Ta­ Sumqayıt, Quba, Naxçıvan, Min- genius architect Ajami’s methods 1946-cı ildə Böyük Vətən Müha- hir Abdullayev was appointed gəçevir, Əli Bayramlı, Lənkəran, to be followed. The Nakhichevan ribəsində göstərdiyi qəhrəmanlığa Director of AzerDovlatLayiha to Daşkəsən, eləcə də digər şəhər və National Drama Theatre, pro­ görə “Qafqazın müdafiəsinə görə” stay on this position through 1992. rayonların layihələndirilməsi həya- viding for a special beauty of the medalını almışdır. For his 41-year-long career, ta keçirilmişdir. city’s central square, is a brilliant 1951-ci ildə T.Abdullayev SSR Tahir Abdullayev. had been “Azərdövlətlayihə” institutunun example thereof. Nazirlər Kabinetinin 17 may 1951-ci a good example of high- kollektivi mütəmadi olaraq Sovet During years in Shaki, Tahir il tarixli 1426 saylı əmri ilə “Azər- level responsibility, realism, İttifaqının bir çox aparıcı layihə Abdullayev designed a number dövlətlayihə” institutuna direktor professionalism and extreme təşkilatları ilə yaradıcılıq əlaqələri of sites including the city park. təyin olunmuş və 1992-ci ilə qədər seriousness. He cared for saxlamışdır. Onlardan Türkiyə, He paid special attention to fasiləsiz fəaliyyət göstərmişdir. growing truly professional İran, Gürcüstan, Avropa, Asiya və s. preserving the national ar­chi­ T.Abdullayev 41 illik fəaliyyəti human resources, particularly ölkələrin layihə şirkətlərini göstər- tectural spirit in a number of A rch I tects teachers ərzində yüksək məsuliyyəti, işgü- domestic ones. A cohort of mək olar. designs for Baku including BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

20 21 Bütün istehsalat fəaliyyəti Hotels Azerbaijan, Absheron, mehmanxanalarının, muzeylərin, müddətində institutun yaradıcılıq Moscow and Nakhichevan; Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının, istiqaməti və texniki siyasətindəki Azerbaijan National Drama Neftçilər, Nərimanov (indi Hüseyn əsas müddəalar dəyişməz olaraq Theatre, museums and art Cavid) prospektlərində ucaldılan qalırdı. gal­leries; and blocks-of-flats yaşayış binalarının layihələri hazır- Bu yaradıcılıq istiqaməti ölkə along Avenue Narimanov (now lanarkən milli ruhun saxlanılması- rəhbərliyinin tikintini layihə-smeta Avenue Hussein Javeed) and na xüsusi diqqət yetirilmişdir. sənədləri ilə təmin edən layihə təş- Avenue Neftchiler. Tahir Abdullayev ölkəmizdə kilatlarının fəaliyyəti ilə bağlı tələb Tahir Abdullayev was re­cog­ müasir memarlıq məktəbinin yara- və göstərişlərin yerinə yetirilməsi nised as a figure of important nıb inkişaf etməsində mühüm xid- nəticəsində formalaşırdı. achievements on creating and mətləri olan memar kimi tanınırdı. Azərbaycan SSR-nin tərkibində developing Azerbaijan’s modern O, həyatının yarım əsrdən artıq olanda milli memarlıq ənənələrini architecture. He devoted more bir dövrünü quruculuq-abadlıq qoruyub saxlamaq heç də asan than fifty years - a period işlərinə həsr etmişdir. Azərbaycanın deyildi. Bəzən buna görə ən yaxşı longer than half a century - to müxtəlif şəhərlərində bir çox təhsil layihələr geri qaytarılırdı. Hazırla- create and improve. Overall, he və mədəniyyət ocağı, inzibati bina, nan layihələrin Moskvada təsdiqi designed many educational and yaşayış kompleksi layihələrinin müxtəlif maneələrlə qarşılaşırdı. cultural buildings; offices; and müəllifi T.Abdullayev olmuşdur. Layihədə kiçik milli memarlıq blocks-of-flats in Azerbaijan’s Onun heykəltəraşlarla sıx əməkdaş- nişanəsinin olması onun izafi xərc different cities. lığı sayəsində ölkəmizin ayrı-ayrı adı ilə geri qaytarılması və obyektin In 1946, for his courage görkəmli şəxsiyyətlərinə ucaldılmış Dağüstü parka panoram. Bakı tikintisi üçün vəsaitin ayrılmaması during the war, Tahir Abdul­ möhtəşəm abidələr bu gün də şəhəri, 1950-ci illər ilə nəticələnirdi. Bundan əlavə layev was awarded the Medal Azərbaycanın müxtəlif bölgələrinin A panorama on Dagysty park, the həmin dövrdə tikintidə beton-şüşə for the Defence of the Caucasus. meydan və küçələrini bəzəməkdə- city of Baku, the 1950th years materialından istifadə milli me- His professional records include dir. marlığın inkişafına mane olurdu. two prizes from the USSR’s Heydər Əliyev adına İd- Mütəxəssislərin hazırladığı “Milli Cabinet of Ministers, the Order man-konsert kompleksi, Milli Bakı şəhərinə Dağüstü parkdan panoram, 1950-ci illər memarlıq elementləri” albomu of the Red Banner of Labour, Məclisin inzibati binası, Prezident layihə kabinetində istifadəsiz Order of the Badge of Honour, Aparatının inzibati binası və s. A panorama on the city of Baku th qalmışdı. some other orders, various Tahir Abdullayev tərəfindən la- from Dagysty park, the 1950 years O vaxtlar Respublikaya rəhbər- medals, Azerbaijan’s Engineer- yihələndirilmişdir. lik edən Heydər Əliyev institutun of-Honours (1964), Azerbaijan’s Tahir Abdullayev iki dəfə layihələrinə böyük qayğı və diqqət Architect-of-Honours (1979), and SSRİ Nazirlər Kabinetinin Dövlət göstərirdi. Milli memarlığa xüsusi Azerbaijan Presidential Pension. Mükafatına layiq görülmüşdür. üstünlük verilən layihələrin çətin- He had been a member of “Qırmızı əmək bayrağı”, “Şərəf liklə də olsa, Moskvada təsdiqinə Architects’ Union since 1940. nişanı” ordenləri, müxtəlif orden və nail olunurdu. Tahir Abdulla-Oglu Abdul­ medallarla təltif olunmuş, 1964-cü Naxçıvandakı mədəniyyət evi layev died on January 5, 2004, at ildə “Azərbaycan Respublikasının və digər mədəni-maarif ocaqları­ ­nın the age of 89. əməkdar mühəndisi”, 1979-cu ildə layihələndirilməsində Əcəmi üslu- isə “Azərbaycan Respublikasının bunun saxlanılması üçün memarlar əməkdar memarı” fəxri adlarına la- əllərindən gələni əsirgəməmişdilər.­ yiq görülmüşdür. Tahir Abdullayev Bu gün Naxçıvan şəhərinin mərkəzi Azərbaycan Respublikası Preziden- meydanına xüsusi gözəllik verən tinin ilk fərdi təqaüdçüsü idi. Naxçıvan Dövlət Dram Teatrı Tahir Tahir Abdulla oğlu Abdullayev Abdullayevin rəhbərlik etdiyi 2004-cü il yanvarın 5-də ömrünün “Azərdövlətlayihə”nin töhfəsidir. 89-cu ilində vəfat etmişdir. Bakı şəhərində “Azərbaycan”,

A rch I tects teachers “Abşeron”, “Naxçıvan”, “Moskva” BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

22 23 “Nizami” Kino Mərkəzinin layihəsi. Bakı Krasnoarmeyskaya (indi Səməd şəhəri, Bülbül prospekti, 20. “Nizami” adına Vurğun) və 10-cu Sverdlov kinoteatrın (indi “Nizami” Kino Mərkəzi) (indi Hüseynqulu Sarabski) binası 1930-1940-cı illərin memarlıq həlli küçələrinin tinindəki inzibati nümunəsidir. Bina 1934-cü ildə tikilib. bina. Bakı şəhəri Müəlliflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Administrative building o Dadaşov (15.04.1905-1946), the crossing of the Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov Krasnoarmeyskaya (current (19.04.1905-07.10.1992) Samad Vurgun) street and The cinema on a name “Nizami” is an the 10th Sverdlov (currently example architectural constructions of Husseynqulu Sarabsky) street 1930-1940, 1934. Authors: Sadikh Alasgar Dadashev (15.04.1905-1946) and Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

Ayaqqabı fabrikinin binası. Bakı şəhəri, Nizami küçəsi, 92. Bina 1940-ci illərdə nəşriyyat üçün tikilmişdir The building of Shoe factory No.1 on Nizami St., 92, Baku. The building is built in the 1940th years and was originally designed for printing house

“Azərdövlətlayihə” institutun­ rohovets and G.P.Kislov (both of them da adi memar və mühəndis kimi were engineers). fəaliyyətə başlamış, sonralar isə Then regular architects and engi- Azər­baycan milli memarlıq sənə- neers, and later the founders of original tinin yaradıcıları olmuş S.Ə.Dada­ Azerbaijan architecture, S.A.Dadashev, şov, SSRİ-nin xalq memarı akade- USSR People’s Architect and an Acade- mik M.Ə.Useynov, Ə.Ə.İsmayılov, my Member, M.A.Useynov,­ E.A.Ismay- Ə.Ə.Qasımza­də, H.Ə.Ələsgərov, lov, E.A.Kasim­ zadeh,­ G.A.Aleskerov,­ K.İ.Sen­çixin, Y.E.Şkapenyuk­­ və K.N.Senchi­ khin,­ Y.E.Shka­penyuk and

24 25 Montin qəsəbəsindəki Ağa Neymətulla küçəsində yaşayış binaları. Bakı şəhəri, 1950-ci illər A view of the residential buildings on Aga-Neymatulla St. in the settlement of Montino, Baku, constructedin the 1950th years

26 27 Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin binasına görünüş. Bakı şəhəri, İstiqlaliyyət küçəsi, 53. Muzeyin binası 1850-ci ildə birmərtəbəli karvansara kimi tikilmiş, Bakı SADIQ ƏLƏKBƏR OĞLU DADAŞOV (15.04.1905-24.12.1946) quberniyasının baş memarı Qasım Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov Azərbaycan sovet memarlığının bəy Hacıbababəyovun layihəsi ilə ona əsasını qoyanlardan biri, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının ikinci mərtəbə artırılaraq həqiqi üzvü, respublikanın əməkdar incəsənət xadimi (1940), 1915-ci ildə “Metropol” SSRİ Dövlət Mükafatı laureatıdır (1941). mehmanxanasına çevrilmişdir. 1918-1920-ci illərdə bura Azərbaycan Demokratik Respublikası Nazirlər Görkəmli memarlar S.Dada­ Prominent architects Kabinetinin həm iş, həm də yaşayış SadIkh AlAkbar oglu yeri olmuşdur. Memarlar Sadıq şov və M.Useynov Azərbaycanın S.Dadashov and M.Usseynov Dadashov Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905- (15.04.1905-24.12.1946) sovet dövrü memarlığının əsası- were at the ground zero 1946) və Mikayıl Ələsgər oğlu One of the founding architects nı qoymuş, onun bütün inkişafı of Soviet architecture and Useynovun (19.04.1905-07.10.1992) in Soviet Azerbaijan; Mem- yolunu birgə keçmişlər. Onlar through the complicated way layihəsi əsasında yenidənqurma işləri ber of the National Academy hələ uşaqlıqdan tanış olmuş, of its development. It was in aparıldıqdan sonra 1939-cu ildən of Sciences; the Azerbaijan orta məktəbdə, sonra isə Azər- childhood that they had already burada Nizami Gəncəvi adına Milli Soviet Socialist Republic’s baycan Dövlət Politexnik İnsti- met each other; they studied Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi Artist-of-Honour (1940); yerləşir USSR National Prize (1941). tutunun memarlıq fakültəsində together at school and then at bir yerdə oxumuşlar. 1929-cu the Architectural Department View of the Nizami Ganjavi ilin dekabrında “Bakı şəhərində of Azerbaijan Polytechnic Museum of Azerbaijan Literature, mədəniyyət sarayı və kitabxana” Institute. In December 1929, 53 Istiglaliyyat St., Baku, built in mövzusunda diplom işini uğurla having brilliantly presented 1940, designed by architects Sadikh müdafiə edən S.Dadaşov və their graduation project, Culture Alasgar Dadashev (15.04.1905- 1946) and Mikayel Alasgar Useynov M.Useynov sovet dövründə ali Palace and Library in Baku, (19.04.1905-07.10.1992) memarlıq təhsili alan ilk azər- Sadih Dadashev and Mikael baycanlılar olmuşlar. Onların Usseynov became the first yış evi (indi respublika Nazirlər Sadikh Dadashev co-designed dostluğu 1946-cı ildə S.Dadaşo- Azeri architects professionally Kabinetinin binası), Azərbaycan with M.Usseynov are a cafeteria vun vaxtsız ölümünədək davam educated in soviet time. Tibb Universitetinin yataqxanası, (now a maternity house); etmişdir. Their friendship continued all Nizami kinoteatrının və Azər- blocks-of-flats for the Baku M.Useynovun atası milyonçu their lives, till Sadih Dadashev’s baycan Yeyinti Sənayesi Xalq Parliament (1938, now the idi, Xəzər dənizində böyük gə- early death in 1946. Both the Komissarlığının binası (1937- Cabinet of Ministers), Buzovni miləri və Bakıda iri mülkü vardı. friends’ families were very 1939), Ü.Hacıbəyov adına Musiqi Oil Trust, Azerbaijan Oil Plant, Dadaşovların da bir neçə evi prosperous. Mikael Usseynov’s Akademiyasının binası (1939), and Azerbaijani scientists; var idi. Belə bir mənşəyə malik father was a millionaire owning Azərbaycan Texniki Universite- a dormitory for Medical olmaq uzun müddət onlara təh- steamers on the Caspian Sea tinin binası (1931-1933), Nizami Institute, the Nizami Cinema, lükə törətmişdir. Yalnız böyük and a huge mansion in Baku. adına Milli Azərbaycan Ədə- Food Industry Ministry of the yaradıcılıq uğurları və Ümumit- The Dadashevs owned few biyyatı Muzeyinin binası (1940, Azerbaijan Soviet Socialist tifaq Kənd Təsərrüfatı Sərgisində buildings. Such origins had been yenidənqurma), “Buzovnaneft” Republic, Uzeyir Hajibayov Azərbaycan pavilyonunun tərti- hanging over the both architects və “Azneftzavod” trestlərinin Conservatory (1939), Polytechnic batına görə onlara verilən Stalin as the sword of Damocles for binası, alimlərin yaşayış evi və Institute (1931-1933), Nizami (Dövlət) mükafatı memarları many years. Only great creative başqalarıdır. Museum of Azerbaijan Literature repressiyadan xilas etdi. successes and the Stalin Award Bakıdakı Tikinti Materialları (1940) etc. To commemorate Memar S.Dadaşovun M.Usey- for Azerbaijan’s Pavilion at the Elmi-Tədqiqat İnstitutu S.Ə.Da- S.A. Da­dashev, the Research novla yerinə yetirilmiş əsas işləri USSR Agricultural Exhibition daşovun adını daşıyır. Institute of Construction fabrik-mətbəx (Krupskaya adına saved the architects from

A rch I tects teachers Materials in Baku has been given döğum evi), Bakı Sovetinin yaşa- repressions. Main projects by his name. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

28 29 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası “Akademiya şə­hərciyi” kompleksinin baş binasının eskizləri. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Architectural outline drawing of the main building from a complex of the Academic town of Academy of Sciences of Azerbaijan. Author: Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

baş­qa tanınmış şəxsiyyətləri gös­ others started their professional career tər­mək olar. at AzerDovlatLayiha. “Azərdövlətlayihə” institutunun Before World War Two, or in the ilkin, müharibəyəqədərki dövr fəaliy- AzerDovlatLayiha National Insti- yətində mənzil-kommunal təyinatlı tute’s initial times, industrial designs layihələrlə yanaşı sənaye layihələndi- and those of external engineering net- rilmə, xarici mühəndis qurğularının works or roads were of the main chal- və yolların layihələndirilməsi işləri də lenges faced by architects along with mühüm yer tuturdu. residences and public structures. Bu dövrdə institutun memarla­ During that period, such large- rının­ layihələri üzrə V.Volodarski size entities such as the Volodarski adına­ Bakı Tikiş fabriki, Nuxa (indi Sewing Factory, a furniture factory, Şəki) İpəkəyrmə kombinatı, Kirova- shoe factory (all in the City of Baku), bad (indi Gəncə) Mahud fabriki, Bakı filature in Nukha (now the City of mebel­ və ayaqqabı fabrikləri kimi iri Shaki), and cloth factory in Kirov- həcmli müəssisələrin tikintisi həyata abad (now the City of Ganjah) were keçirilirdi. constructed under designs by the Eyni zamanda Zığ qəsəbəsində Le­ AzerDovlatLayiha National Insti- nin adına Pambıq-parça kombinatının, tute’s architects. Bakı Trikotaj kombinatının, Suraxanı At the same time, the reconstruc- qəsəbəsində Yod istehsalı kombinatı- tion of a cotton factory, warp knitting nın, Bakıda leytenant Şmidt adına Ma- factory, iodine plant, and one of the şınqayırma zavodunun və bir çox digər flagships in Azerbaijan’s economy fabrik və zavodların yenidənqurma la- during the soviet times, Lieutenant yihələri üzərində də iş aparılırdı. Schmidt Engineering Plant in the 30 31 Azərbaycan Milli Elmlər Aka- demiyası “Akademiya şəhərciyi” kompleksinin layihəsi. Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti, 1950-ci illər. “Akademiya şəhərciyi” kompleksinin planlaşdırma quruluşunun­ kompozi­ siya­ mərkəzində­ yerləşən əsas bina, kompleksin başqa binaları ilə müqayisədə hündürlüyü, mərtəbələrinin sayı və daha geniş bədii-memarlıq həlli ilə nəzər-diqqəti cəlb edir. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905- 07.10.1992)

Project of the Academic town Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının of National Academy of Sciences “Akademiya şəhərciyi” kompleksi. Bakı şəhəri, of Azerbaijan, Baku, Husseyn Hüseyn Cavid prospekti, 1950-ci illər. th Javid Ave., 1950 years. In Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov comparison with other buildings (19.04.1905-07.10.1992) “Academic scientific town” the main building draws attention at The Academic town of National Academy of height and to number of floors to Sciences of Azerbaijan, Baku, Husseyn Javid th both a big art and architectural Ave., 1950 years. Author: Mikayel Alasgar composition. Author: Mikayel Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Alasgar Useynov (19.04.1905- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası “Aka- 07.10.1992) demiya şəhərciyi” kompleksinin baş binası. Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti, 1950-ci illər. “Akademiya şəhərciyi” kompleksinin plan- laşdırma quruluşunun kompozisiya mərkəzində yerləşən bu bina, kompleksin başqa binaları ilə müqayisədə hündürlüyü, mərtəbələrinin sayı və daha geniş bədii-memarlıq həlli ilə nəzər-diqqəti cəlb edir. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Milli Elmlər Akademiyası “Akademiya şəhərciyi” kompleksi baş Useynov (19.04.1905-07.10.1992) binasının layihəsi. Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti, 1950-ci The main building of the Academic town of illər. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov National Academy of Sciences of Azerbaijan, (19.04.1905-07.10.1992) Baku, Husseyn Javid Ave., 1950th years. In Project of the main building of the Academic town of National comparison with other buildings “Academic Academy of Sciences of Azerbaijan, Baku, Husseyn Javid Ave., scientific town” the building draws attention at 1950th years. Author: Mikayel Alasgar Useynov height and to number of floors to both a big art (19.04.1905-07.10.1992) and architectural composition. Author: Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

32 33 MİKAYIL ƏLƏSGƏR OĞLU USEYNOV (06.12.1905-07.10.1992) Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (1905-1992) görkəmli Azərbaycan memarı və memarlıq tarixçisi, SSRİ-nin xalq memarı (1979-cu il), professor (1939), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (1945-ci il), SSRİ Memarlıq Akademiyasının akademiki, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1985-ci il), Stalin (Dövlət) mükafatı laureatı (1941- ci il), İngiltərə və İrlandiyanın Asiya Kral Cəmiyyətinin üzvü idi.

MIkayIl Alasgar oglu M.Ə.Useynov Bakıda varlı Born in Baku to a rich family. nin binası Şərqin və Azərbayca- Azerbaijan’s modern architecture Useynov ailədə anadan olmuşdur. Onun His father was a millionaire-owner nın forma və motivlərinin tətbiqi that the architect reached true (06.12.1905-07.10.1992) yaradıcılığının ilk dövrü sovet of Caspian steamers and of a ideyasının inkişafını nümayiş maturity with. A musical college, A Soviet Azerbaijani architect memarlığının konstruktivizm major embankment mansion. This etdirir. the Nizami museum (both in and architecture historian. dövrünə düşmüşdür. Həmin social ex-status had been putting M.Useynovun fərdi işləri Baku) and Azerbaijan’s pavilion His awards include Stalin vaxtlar hələ tamamilə gənc olan him under a threat of arrest for Azərbaycan Milli kitabxanası in Moscow demonstrate how the Prize (1941), USSR People’s memar ümümi cəhddən ilhama many years of Stalin’s regime. (1960), Azərbaycan Milli Elmlər idea of oriental forms&motifs and Architect (1970), and Hero gəlib yeni memarlıq dilini mə- Useynov’s first productive stage Akademiyası binaları kompleksi national architecture applied was of Socialist Labour (1985). Professional membership and nimsəməyə can atırdı. O dövr- came along with Constructivism (1951-1966) və başqalarıdır. developed. others credentials: Professor­ dəki ən əhəmiyyətli işlərdən biri in Soviet architecture. Then very M.Useynov orijinal, milli Individual designs by (1939); Member, the Azerbaijan Bayıldakı indi doğum evi olan young and inspired by the total yaradıcılıq təfəkkürünə, parlaq M.A.Useynov­ include the Academy­ of Sciences (1945); fabrik-mətbəxin binasıdır. 1946- impulse, he tried to understand fərdi baxışa və dəst-xəttə malik M.F.Akhundov­­ National Public Member, the USSR Academy of cı ilədək o, memar S.Dadaşovla these new architectural message memar idi. Memarlığın qədim Library (1960), complex of Architecture; Member, the Royal birgə çalışmışdır. Onlar hələ and style. A cafeteria in Bayilovo, milli ənənələrinə dərindən bu­il­dings for the Azerbaijan Asiatic Society of Great Britain tələbə vaxtı Nizamı Gəncəvinin Baku, can be mentioned among the bələdlik və hörmət ona dərk et- Academy of Sciences (1951-1966) and Ireland. heykəlinin birgə layihəsinə görə time’s most remarkable designs by diyi formaları öz yaradıcılığında etc. ilk mükafatlarını almışdılar. Useynov. By 1946, he had been co- tətbiq etmək imkanı vermişdir. Mikael Useynov displayed Sovet memarlığında klassi- designing and co-researching with M.Useynov həmişə qeyd edir- an original national creative sizmə, sonra isə milli irsə doğru S.A.Dadashev. Still students, they di ki, “milli memarlıq – milli thinking, bright vision and style. dönüş gənc memar tərəfindən were awarded the first prize for the formadır”. Zahirən yumşaq və Deep knowing and respecting rəğbətlə qarşılandı. Həmin döv- design off monument to Nizami, a həddən artıq ziyalı xasiyyətli bu ancient national architectural rdə tikilmiş “Nizami” kinoteatrı prominent poet and thinker of the insanın daxili mətanəti heyrət traditions allowed him to use və yaşayış evləri (indi AzərTacın 12th century’s Azerbaijan. doğururdu. them, reconsidered, in his own binası) ansamblı indiyədək sənət That soviet architecture turned Onun 200-dən artıq layihəsi designs. Mikael Useynov always əhəmiyyətini itirməmişlər. Sim- back to classical and then national var və onların da əksəriyyəti said, “National architecture is metrik yerləşmiş həmin binalar legacies was unconditionally gerçəkləşdirilmişdir. national form”. 28 May küçəsinin başlanğıcını supported by the young architect. Appearing mild, this extremely təşkil edirlər. The ensemble of the Nizami cultured man was one of M.Useynov Azərbaycanın Cinema and block-of-flats, built incredible internal unassailability. müasir memarlığında milli irsin then, hasn’t yet lost its artistic He developed more than 200 yerini və rolunu dərk etməklə significance. Symmetrically pla­ designs, mostly implemented. yetkinlik dövrünə qədəm qoyur. ced, they make up a kind of a Bakıda Musiqi məktəbinin bina- propylaeum stressing the begin­ ­ sı, Moskvada Azərbaycan pavil- ning of 28 May Street. yonu, nəhayət, Bakıda yenidən It was understanding the place qurulmuş Nizami adına Milli owned and the role played by the A rch I tects teachers Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi- national heritage in developing BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

34 35 Memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Architect Mikayil Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

“Azərdövlətlayihə”nin mütəxəs- City of Baku and many others was sislərinin layihələri üzrə Azərbayca- designed. nın Kirovabad (indi Gəncə), Yevlax, Designed by the AzerDovlatLay- Şəki,­ Quba, Zərdab, Lənkəran və bir iha National Institute’s architects, sıra başqa şəhərlərində kərpic və be- brick plants, concrete plants and ton zavodları, eləcə də o dövr üçün thermal power plants (considered əhəmiyyət kəsb edən istilik-elektrik large-size at the time) were built in stansiyaları inşa edilirdi. such Azerbaijan cities as Kirovabad, Müharibədən əvvəlki dövrün son- Shaki, Yevlakh, Guba, Zardob, Lan- larında kollektivin fəaliyyətində me- karan and many others. marlıq və layihə-planlaşdırma işlərinin By the late prewar time, archi- həcmi artdı, institut artıq Kirovabad tectural and layout projects had (indi Gəncə), Stepanakert (indi Xankən- occupied even more space in the di), Şəki, Xaçmaz, Şuşa kimi şəhərlərin staff’s work. The AzerDovlatLayiha baş planlarını işləyib hazırladı. National Institute of Designing de- Eyni zamanda Bakıdakı Nizami veloped general layouts for the most adına kinoteatr, 28 May küçəsində important Azerbaijan cities such yerləşən “Leqprom” (yüngül səna- as Kirovabad, Khankendi, Shaki, “Monolit” yaşayış evi. Bakı şəhəri, Azərbaycan prospekti. ye) evi, “Azdövlətkonservatoriya”nın Khachmas, and Shusha. Bina 1947-ci ildə memar binası, Kirov küçəsində (indi Bülbül At the same time, such signifi- Konstantin İvanoviç Sençixinin prospekti) yerləşən Siyasi sürgünlər cant public buildings in the City of (1905-1985) layihəsi əsasında tikilmişdir evi, çoxlu sayda təkrar tətbiq edilən Baku as Cinema Nizami and Light th House “Monolith”, Baku, birtipli irihəcmli məktəblər kimi bi- Industry House in 28 April Street; Azerbaijan Ave. The building is nalar layihələndirilir və tikilir, “Ermə­ Conservatoire in Kirov Street (now built in 1947 on the project of the nikənd”,­ Pyotr Montin adına, Ste- Bulbul Street); and great numbers architect Konstantin Ivanovich Senchikhin (1905-1985) pan Razin adına, Qaraçuxur yaşayış of large-size schools were designed 36 37 Azərbaycan prospektində yaşayış binası. “Monolit” yaşayış evi. Bakı Bakı şəhəri, 1950-ci illər. Müəllif: memar Ənvər şəhəri, Azərbaycan prospekti. Əli oğlu Qasımzadə (12.02.1912-12.03.1969) Bina 1947-ci ildə memar Konstantin İvanoviç Sençixinin A view of the residential building on Azerbaijan (1905-1985) layihəsi əsasında Avenue, Baku, constructed in the 1950th years. tikilmişdir Architect Anvar Ali Gasimzada (12.02.1912-12.03.1969) House “Monolith”, Baku, Azerbaijan Ave. The building is built in 1947 on the project of the architect Konstantin Ivanovich Senchikhin (1905-1985)

Hüsü Hacıyev kücəsinə (indi Azərbaycan prospekti) panoram. Bakı şəhəri, 1950-ci illər A panorama on the Hysy Hajiyev St. (currently Azerbaijan Avenue), Baku, the 1950th years

sahələri inşa edilirdi. Nəticədə indiki and built; such neighbourhoods in Bakı şəhərinin müasir quruluşunun, the City of Baku as Montin, Raz- onun indiki memarlıq simasının əsas- in, and Kara-Chukhur were being ları qoyuldu. developed; thus, the City of Baku’s 1939-cu ildə başlayan və 1941-1945- modern structure and the basics of ci illərdə Sovet İttifaqının iştirakı ilə da- its architectural appearance today vam etdirilən İkinci Dünya müharibəsi came to existence. institutun dinc yaradıcılıq fəaliyyətinə World War Two, which the son qoydu. Belə ki, institutun əksər USSR, as it is well known, had been mütəxəssisləri cəbhəyə yollandılar. most actively participating in from Müharibə zamanı “Azərdövlət- 1941 through 1945, interrupted the layihə” Bakının müdafiəsi, zavod AzerDovlatLayiha National Insti-

38 39 ƏNVƏR ƏLƏKBƏR OĞLU İSMAYILOV (10.04.1916-25.04.1988)

Anvar AlAkBAr Oglu Ənvər Ələkbər oğlu İsmayı- Anvar Alakbar oglu Ismaylov da Memarlıq İşləri İdarəsinin rəisi of Azerbaijan’s Deputy Minister Ismaylov lov Gürcüstan Respublikasının was born on April 10, 1916 in kimi fəaliyyət göstərmişdir. for Public Utilities and Residential- (10.04.1916 - 25.04.1988) paytaxtı Tbilisi şəhərində anadan Tbilisi, now the Republic of Ə.İsmayılov 1953-cü ildə qısa and-Civil Construction. During olmuşdur. Georgia. müddət ərzində (iyunun 1-dən the next two years, from O, 1928-1933-cü illərdə texni- Between 1928 and 1933, be dekabrın 1-dək) Azərbaycan December 1, 1953 through April kumda təhsil almışdır. had been studying in a college, SSR Kommunal Təsərrüfatı və 1, 1955, Anvar Ismaylov’s position 1933-1939-cu illərdə təhsilini which was followed by the Yaşayış-Mülki Tikinti nazirinin had been Head of the Office M.Əzizbəyov adına Sənaye İnsti- Architecture-and-Construction müavini vəzifəsində çalışmışdır. for Architecture at Azerbaijan’s tutunun memarlıq-tikinti fakültə- Department of Azizbekov O, 1953-1955-cü illərdə Cabinet of Ministers. Later on, sində davam etdirmişdir. Industrial Institute in Baku. (dekabrın 1-dən aprelin 1-dək) he would be Deputy Head of Ənvər İsmayılov təhsilini başa Upon graduation, he was yenidən Azərbaycan SSR Nazirlər the Office (between April 1, 1955 vurandan sonra memar kimi əmək employed by AzerDovlatLayiha Soveti yanında Memarlıq İşləri and October 14, 1955). In further fəaliyyətinə “Azərdövlətlayihə” as an architect. It took him a short İdarəsinin rəisi olmuşdur. promotion, Anvar Ismaylov took institutunda başlamışdır. O, qısa term of just few years to become O, 1 aprel 1955-ci ildən 14 up the office of First Deputy müddət ərzində, cəmi bir neçə ildə a Project Engineer-in-Chief and oktyabr 1955-ci ilədək fəaliyyətini Chairman of the National əvvəlcə layihənin baş mühəndisi, Head of the Department for Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Committee for Construction sonra isə yaşayış-mülki binaların Residential and Civil Designs. yanında Memarlıq İşləri İdarəsi and Architecture at Azerbaijan’s layihələndirilməsi şöbəsinin müdi- From 1942 to 1944, Anvar rəisinin müavini vəzifəsində Cabinet of Minsters (from October ri vəzifələrinə irəli çəkilmişdir. Ismaylov had been heading davam etdirmişdir. 14, 1955 through June 9, 1957). On Ənvər İsmayılov 1942-1944-cü the Office of the Azerbaijan Ənvər İsmayılov 14 oktyabr June 9, 1957, he added another illərdə Azərbaycan SSR Xalq Kom- Ministry for Public Utilities. In 1955-ci ildən 9 iyun 1957-ci ilədək record to his employment history, munal Təsərrüfatı Komissarlığının 1944, he was appointed Head of Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Azerbaijan’s Deputy Minister idarə rəisi olmuşdur. the Department for Residential- yanında Dövlət Tikinti və Me- of Construction, to hold the O, 1944-1945-ci illərdə Azər- and-Civil Construction marlıq Komitəsi sədrinin müavini office through January 15, 1958, baycan SSR Xalq Təsərrüfatı and Residential Sites at the olmuşdur. when he became Deputy Head Şurası yanında Memarlıq İşləri Architecture Office within the O, 9 iyun 1957-ci ildən 15 of the Office for Architecture at İdarəsinin yaşayış-mülki binalar Board of National Economy. yanvar 1958-ci ilədək Azərbaycan Azerbaijan’s Cabinet of Ministers. və yaşayış məskənləri tikintisi In 1945, Anvar Ismaylov SSR Tikinti Nazirinin müavini He would have been working on şöbəsinin rəisi kimi fəaliyyət returned to AzerDovlatLayiha vəzifəsini yerinə yetirmişdir. this position through November göstərmişdir. as a Manager (through 1951). Ə.İsmayılov 15 yanvar 1958-ci 10, 1959, when he returned to Memar Ənvər İsmayılov Between 1951 and 1953, he ildən 10 noyabr 1959-cu ilədək one of his earlier positions, First 1945-ci ildə “Azərdövlətmemar- had ben running the Office for fəaliyyətini Azərbaycan SSR Deputy Chairman of the National lıqlayihə” institutuna qayıtmış, Architecture at Azerbaijan’s Nazirlər Soveti yanında Memar- Committee for Construction 1951-ci ilədək həmin müəssisinin Cabinet of Ministers. lıq İdarəsi rəisinin müavini kimi and Architecture at Azerbaijan’s müdiri işləmişdir. For few months of 1953 (it was davam etdirmişdir. Cabinet of Minsters. O, 1951-1953-cü illərdə Azər- June 1 through December 1), he O, 10 noyabr 1959-cu ildə Though evidently spending A rch I tects teachers baycan SSR Nazirlər Soveti yanın- had been working on the position Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti great efforts and energy for BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

40 41 yanında Dövlət Tikinti və Arxi- government work, Anvar tektura Komitəsi sədrinin birinci Ismaylov is credited guidance müavini vəzifəsinə təyin olun- over many designs implemented muşdur. including blocks-of-flats along 1962-ci ildə memar Ənvər Moscow Boulevard (1947-1950; İsmayılova “Azərbaycan SSR-in now Heydar Aliyev Boulevard) əməkdar mühəndisi” fəxri adı and Nizami Street (1949-1950) verilmişdir. in Baku; a 600-seat National O, 1966-cı ildə “Qırmızı əmək Drama Theatre in Nakhichevan bayrağı” ordeni və Azərbaycan City, Azerbaijan (1949-1952), the SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin office for the Baku Committee Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir. of the Azerbaijan Communist Memar Ə.İsmayılov dəfələr- Party (1951-1956), Baku National lə SSRİ Memarlar İttifaqı İdarə Circus (1958-1960, together Heyətinin üzvü seçilmişdir. with Fayina Leontyeva) and Memar Ənvər İsmayılov Neftchilar Subway Station (1965); həyata keçirilmiş bir çox layihələ- monuments of the famous rin müəllifidir. Onun rəhbərliyi writer Jaleel Mamedguluzadeh altında 1947-1950-ci illərarasında in Nakhichevan City (1968), the Bakının Moskva (indi Heydər prominent poet Sabir (1956) and Əliyev) prospektində və Nizami talented poetess Natavan (1959), küçəsində yaşayış evlərinin, Nax- both in Baku; etc. çıvan şəhərində 600 yerlik Dövlət Anvar Ismaylov was awarded dram teatrı binasının (1949-1952- Azerbaijan’s Engineer-of- ci illərdə), Azərbaycan KP Bakı Honours (1962), the Red Banner şəhər Komitəsi binasının (1951- of Labour Order and Diploma- 1956-cı illərdə), Dövlət Sirki bina- of-Honours by Azerbaijan’s sının (1958-1960-cı illərdə, memar Government. That Anvar Faina Leontyeva ilə birlikdə), Ismaylov was repeatedly elected Bakı Metropoliteni “Neftçilər” a Board Member of the USSR stansiyasının (1965), Naxçıvan Architects’ Union also serves “Azərdövlətlayihə” institutunun şəhərində Cəlil Məmmədquluza- an evidence of recognition he 50-illik yubileyinə həsr olunmuş dənin heykəlinin (1968), Bakıda enjoyed among his colleagues. təntənəli toplantı, 1980-ci il M.Ə.Sabirin heykəlinin (1958), The architect died on April The ceremonial meeting devoted şairə Xurşidbanu Natəvanın hey- 25, 1988. to 50 summer anniversary kəlinin (1959) layihələri hazırlan- of “AzerDovlatLayiha” mış və tikinti işləri aparılmışdır. design institute. 1980 Ənvər Ələkbər oğlu İsmayılov 1988-ci il aprelin 25-də dünyasını dəyişmişdir. Azərbaycan memarları Ənvər Ələkbər oğlu İsmayılov (10.04.1916-25.04.1988), Həsənağa Əli oğlu Məcidov (12.12.1914-1978) və başqaları, 1960-cı illər Azerbaijani architects Anver Alakbar Ismaylov (10.04.1916-25.04.1988), A rch I tects teachers Hassanaga Ali Majidov (12.12.1914-1978) and others,the th

BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur 1960 years

42 43 və fabriklərin müharibə şəraitində tute’s creative work as most of the Hüsü Hacıyev kücəsinə (indi işləmə rejiminə keçərilməsi layi­ staff had left for the army. Azərbaycan prospekti) panoram. Bakı şəhəri, 1950-ci illər hə­lərini hazırladı (416 saylı zavod, During the wartime, the Azer- A panorama on the Hysy Hajiyev Ayaq­qabı fabriki). DovlatLayiha National Institute of St. (currently Azerbaijan Avenue), Designing implemented designs re- Baku, the 1950th years “Saxta Bakı” layihəsi lated to the City of Baku’s defence; İnstitutun əməkdaşları tərəfindən and the factories and plants’ trans- bu dövrdə hazırlanmış əsas işlərdən formation to match the according biri - “Saxta Bakı” layihəsi idi. Həmin requirements. layihənin rəhbəri memar Konstantin İvanoviç Sençixin idi. The Fake City of Baku Əminliklə söyləmək olar ki, bu One of the AzerDovlatLayiha layihə, olduqca mühüm strateji rola National Institute’s main projects malik Bakı şəhərinin müdafiəsində during that period was The Fake demək olar ki, həlledici rol oynadı. City of Baku, implemented under Məsələ bundadır ki, o vaxtlar SSRİ-də supervision by Konstantin Ivanovich əldə olunaraq cəbhəyə göndərilən ya- Senchikhin. nacaq-sürtkü materiallarının əsas his- If not decisive, it was at least an səsi Bakıda hasil edilirdi. Belə ki, uni- important role the project played in kal tərkibli Bakı neftini demək olar ki, the City of Baku’s defence considering emal etmək lazım deyildi. a significant strategic position -Azer Faşist Almaniyasının Bakını ələ baijan’ capital played. In fact, most keçirtmək planından xəbərdar olan fuel and lubricants in the USSR at the SSRİ Müdafiə Baş Qərargahı şəhərin, time was produced in and around the ələlxüsus da gecə saatlarında təh- City of Baku because the local oil was lükəli olan hava bombardmanlarn- unique in terms of composition, de- dan qorunması məqsədi ilə buradakı manding almost no refinery. ayrı-ayrı obyektlərin və ümumilik- Aware of the Nazis’ plans to con- də bütün Bakının maskalanması quer the City of Baku, the USSR Gen- haqqında qərar qəbul etdi. eral Defence Headquarters decided Bakı şəhərinin maskalanması to disguise the entire city to prevent xidmətinin rəisi vəzifəsinə memar from bombing by aircrafts, especial- Kon­stantin İvanoviç Sençixin təyin ly dangerous at night. edil­di. Sençixinin rəhbərliyi altında Mr.Senchikhin was appointed Ba­kıdan 30 kilometr kənarda saxta Head of the City of Baku’s Disguis- şə­hər layihələndirildi, quraşdırıldı ing Service. With his guidance, a fake və tikildi. Bundan əlavə avtomobil­ “Baku” was designed, engineered lə­rin, şəhər tramvaylarının və qatar­ and constructed thirty kilometres la­rının qığılcımlı hərəkətini belə from the true one. Even more, spe- imi­tasiya edən konstruksiyalar layi­ cial structures were devised and hə­ləndirildi və tikildi. Düşmən uçuş- built to imitate vehicles’ and trams’ ları zamanı şübhə yaratmamaq üçün traffic with some extra visual effects sax­ta şəhərin miqyasları real şəhərlə such as electric sparkles from tram eyni olmalı idi. cables etc. The size of the fake city

44 45 Hüsü Hacıyev kücəsinə (indi Azərbaycan prospekti) panoram. Bakı şəhəri, 1950-ci illər A panorama on the Hysy Hajiyev St. (currently Azerbaijan Avenue), Baku, the 1950th years

46 47 ƏNVƏR ƏLİ OĞLU QASIMZADƏ (12.02.1912–12.03.1969)

Anvar AlI oglu Ənvər Əli oğlu Qasımzadə Anvar Ali oglu Gasimzadeh GasImzadeh Bakı guberniyasının Salyan was born on February 12, 1912 in (12.02.1912 – 12.03.1969) şəhərində böyük maarifçi, the City of Salyan near Baku to Azərbaycan­da rus dili və ədə- the family of Alibey Gasimov, a biyatı üzrə ilk müəllimlərdən great educator, one of the earliest olmuş Əli bəy Qasımovun ailə- teachers of Russian language and sində doğulmuşdur. literature in Azerbaijan. Dünyaya gəldiyi ailədə Special attitude towards Hüsü Hacıyev kücəsinə (indi təhsilə, savada olan xüsusi education and knowledge in the Azərbaycan prospekti) panoram. münasibət ilk gündən Ənvəri family, he had grown up in, had Bakı şəhəri, 1950-ci illər həvəsləndirmiş və o, biliklərə been inspiring Anvar from his A panorama on the Hysy Hajiyev St. can atma arzusuna bütün ömrü early days and keeping a desire (currently Azerbaijan Avenue), Baku, boyu sadiq qalmışdır. Atası Əli to learn in his heart for all his life. the 1950th years bəy Qasımov böyük rus ədibi In fact, it would be enough qraf Lev Tolstoyla geniş yazışma to say Alibey Gasimov was a dövrdə paralel olaraq Bakı inşaat teacher for Baku Construction aparmış və bir necə dəfə onu frequent correspondent of the texnikumunda dərs demişdir. College. In 1941, he was ap­ Yasnaya Polyanadakı iqamətga- great Russian writer, Count Leo 1941-ci ildə Azərbaycan SSR-nin pointed Head of the Main Office hında ziyarət etmişdir. Bundan Tolstoy, and few times visited the Kommunal Təsərrufatı Xalq Ko- for Public Residential Utilities at başqa Əli bəy Qasımov Bakı novelist in his house in Yasnaya missarlığı yanında mənzil-komu- Azerbaijan’s Ministry for Public Dövlət Universitetinin təşkilatçı- Polyana, Russia. It should also nal Baş idarəsinin rəisi və eyni Utilities and, at the same time, larından birisi olmuşdur. be mentioned Alibey Gasimov zamanda Bakı inşaat texnikumu- Director of Baku Construction Ənvər Əli oğlu Qasımzadə ilk was among Baku National­ nun direktoru vəzifələrinə təyin College. təhsilini Baki müəllimlik semina- University’s founders. edilmişdir. From early 1942, he volun­ riyasının I səviyyəli Nümunəvi Anvar Gasimzadeh obtained 1942-ci ilin əvvəlindən kö­ teered for a course of army məktəbində almışdır. 1930-cu ilin his first education from the nül­lü surətdə zabit hazırlığı officers and, in April, joined the dekabırında N.Nərimanov adına 1st-level Model School of Baku kurs­larına daxil olmuş və aprel front-line Soviet troops fighting Azərbaycan Sənaye Texnikumu- Teachers’ College. In December ayın­dan Böyük Vətən muharibə- the Nazis. From River Terek in nun inşaat şöbəsini bitirmiş və 1930, he graduated from the si cəbhələrində döyüşmüş, Terek the Caucasus, he would go down M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Construction Department of çayının sahillərindən Berlinə qə­ the war roads to 1945‘s Berlin. Sənaye İnstitutuna göndərilmiş- Azerbaijan Industrial College dər döyüş yolu keçmişdir. “Qır- For his bravery , he was awarded dir. 1936-cı ildə burada təhsilini and entered Azerbaijan mızı bayraq”,”Qırmızı ulduz”, the orders of the Red Banner, bitirmiş və mühəndis-memar Industrial Institute, which he I və II dərəcəli “Böyük Vətən Red Star, Great Patriotic War (1st ixtisasına yiyələnmişdir. graduated from in 1936 as a müharibəsi” ordenləri ilə və altı and 2nd rank) and six medals. Hələ tələbəlik dövründən - Engineer/Architect. medalla təltif edilmişdir. Demobilised in 1946 by 1934-cü ildən əmək fəaliyyətinə By graduation time, he had 1946-cı ilin iyununda Azər- a request from Azerbaijan’s başlamış, “Azərdövlətlayihə” already been working (since baycan hökumətinin müraciəti Government, he came back to his A rch I tects teachers təşkilatında çalışmışdır. Həmin 1934) for AzGosProject and as a əsasında hərbi xidmətdən geri profession. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

48 49 çağırılmış, yenidən əvvəlki yara- His positions include Head Azərbaycanın “Əməkdar Regardless of a position held, dıсılıq həyatına qayıtmışdır. of the Office for Architecture at inşaatçısı” fəxri adı ilə təltif Mr.Gasimzadeh was always 1947-ci ildən Azərbaycan SSR Azerbaijan’s Cabinet of Ministers olunmuşdır. engaged into creative issues. Nazirlər Sovetinin Memarlıq (from 1947), First Deputy Chair Çalışdığı vəzifədən asılı ol- Residences and public structures işləri üzrə idarəsinin rəisi, 1951- of Baku Parliament’s Chief mayaraq Ənvər Əli oğlu Qasım- in Baku, Ganjah, Dashkesen and 1953-cü illərdə Bakı şəhər Sove- Executive Office (1951-1953), zadə daim yaradıcılıqla məşqul Khankendi were built after his tinin İcraiyyə Komitəsi sədrinin­ Minister for Construction (1953- olmuşdur. Onun layihələri designs. I müavini, 1953-1955-ci illərdə­ 1955), Chairman of the National əsa­sında Bakı, Gəncə, Daşkəsən, Blocks-of-flats in Baku Tikinti naziri, 1955-1957-ci illərdə Committee for Construction Xankəndində onlarla yaşayış və along Avenue Azerbaijan (then Dövlət tikinti komitəsinin sədri, (1955-1957), and First Deputy iсtimai binalar inşa olunmuşdur. Husu Hajiyev street), Avenue­ 1957-1959-cu illərdə nazir - Döv- Chairman of the National Bunlardan Bakının Azərbaycan Inshaatchilar, and Aga Ney­ lət plan komitəsi sədrinin I mü­ Planning Committee. prospektindəki (keçmiş Hüsü Ha- matulla Street; around for­ avini vəzifələrində çalışmışdır. During those years, Anvar cıyev), İnşaatçılar prospektindəki,­ mer Northern Soviet Square; Bu illər ərzində Ənvər Əli Gasimzadeh contributed keçmiş simali Sovet meydanın- offices currently housing the oğlu Qasımzadə Azərbaycan- great efforts for Azerbaijan’s dakı, Ağa Nemətulla küçəsindəki Customs Committee and Mi­ da tikinti proseslərinin yüksək construction to reach a higher evlərin, hazırda Gömrük Komi­ nistry for Finance; main pre­ sənaye səviyyəsinə qaldırılması, industrial level and architectural təsinin­ və Maliyyə Nazirliyinin mises for Medical University milli memarlıq sənətinin inkişafı skills and standards to develop. yerləşdiyi inzibatı binaların, along Bakikhanov Street; Ulduz üçün böyük işlər görmüşdür. He paid most attention to Bakıxanov­ küçəsində yerləşən Subway Station etc. are great Əsas çalışdığı o idi ki, müasir centuries’ long Azerbaijan legacy Azərbaycan­ Tibb Universitetinin implemented examples of his Azərbaycan memarlığında yüz being largely applied to the əsas korpuslarının, ”Ulduz” metro designs. illərlə formalaşmış tarixi irsimiz nation’s modern architecture. stansiyasının­ və başqalarının adını The architect has also written geniş tətbiq olunsun. Azərbaycan He aspired at Azerbaijan ar­chi­ çəkmək kifayətdir. O, 60-dan çox more than sixty research articles memarlığı özünəməxsusluğunu tecture not losing its originality. elmi məqalə və 7 monografiya and seven monographs. itirməsin. Suffering from a serious müəllifidir. Anvar Gasimadeh was re­ 1959-cu ildə ağır ürək xəstə- heart disease, he had to limit Ənvər Əli oğlu Qasımza- pe­atedly elected a member liyi ilə əlaqədər dövlət qullu- his activities to Chairman of də dəfələrlə Bakı Sovetinə və of Azerbaijan and Baku Par­ ğundan ayrılaraq Azərbaycan Azerbaijan Architects’ Union; in Azərbaycan SSR-nın Ali Sovetinə liaments, as well as of the go­ Memarlar İttifaqına rəhbərlik 1962, he was appointed Rector of deputat seçilmiş, Azərbaycan KP verning party’s Baku and na­ etmiş, 1962-ci ildə isə Azərbay- Azerbaijan Polytechnic Institute. Bakı şəhər Komitəsinə və parti- tional bodies. can Politexnik İnstitutuna rektor As a rector, he can be credited yanın Mərkəzi Komitəsinə üzv Streets in Baku and Salyan təyin olunmuşdur. great achievements having done seçilmişdir. bear his name. Burada da Ənvər Qasım- his best to open new departments Bakıda və Salyanda onun Anvar Gasimzadeh died on zadənin böyük nailiyyətləri at the Institute and expand its adına küçələr vardır. March 12, 1969 at the age of 57 olmuş, İnstitutun genışlənməsi, activities. During­ his tenure, Ənvər Əli oğlu Qasımzadə and was buried in Baku’s Allee- yeni fakültələrin açılması üçün Azerbaijan Polytechnic Institute 1969-cu ildə 57 yaşında vəfat of-Honour One. səylərini əsirgəməmişdir. Onun opened a branch in Ganjah and etmiş və I Fəxri Xiyabanda dəfn Anvar Gasimzadeh is going rektorluğu dövründə Azərbay­ established Departments for olunmuşdır. Ənvər Əli oğlu Qa- to forever stay in Azerbaijan’s can Politexnik İnstitutunun Automatics, Synthetic-Material sımzadənin yüksək peşəkar, xe- architectural history as an Gəncə şəhərində filialı açılmış, Technologies, Metallurgy and yirxah vətənpərvər və təvəzökar original and top-level pro­ avtomatika, sintetik materialla- Polygraphic Technologies. insan kimi Azərbaycanın milli fes­sional; good citizen; and a rın texnoloqiyası, metallurgiya His scholarly titles and memarlıq sənətində özünəməx- modest person. və poligrafiya fakültələri təşkil mem­berships include Doctor of sus yeri əbədi olaraq qalacaqdır. edilmişdir. Architecture (1964), Professor- Ə.Qasımzadə 1964-cü ildən of-Honours (1966), Associate memarlıq doktoru, 1966-cı ildən Member of the Azerbaijan professor olmuş, 1968-ci ildən Academy of Sciences. He was Azərbaycan Elmlər Akademiya- also awarded Azerbaijan’s

A rch I tects teachers sının müxbir üzvü seçilmişdir. Constructor-of-Honours. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

50 51 Hüsü Hacıyev kücəsinə (indi Hüsü Hacıyev kücəsinə (indi Azərbaycan prospekti) panoram. Azərbaycan prospekti) panoram. Bakı şəhəri, 1950-ci illər Bakı şəhəri, 1950-ci illər A panorama on the Hysy Hajiyev A panorama on the Hysy Hajiyev St. (currently Azerbaijan Avenue), St. (currently Azerbaijan Avenue), Baku, the 1950th years Baku, the 1950th years

Layihələndirmə və inşaat üzrə had to match the real ones to avoid rinə yetirdiyi işləri xüsusi qeyd etmək moting the best national traditions in bü­tün işlər çox qısa müddətdə başa pilots’ doubts if they flew around. lazımdır. this field, which found a large use in çatdırıldı. All the work on designing and 1944-cü ildə, İkinci Dünya mü- designs of postwar buildings. Sonralar Konstantin İvanoviç Sen- construct was performed in a very haribəsinin sonunda, bərpa və dinc In 1944, closer to the end of World çixin danışırdı: “Moskvadan gələn short time. Later Konstantin Senchikh- əməyə keçid dövrünün başlanğıcın- War Two, when the nation’s rehabili- general mənə yaxınlaşıb əlimi sıxdı in said, “To everyone’s surprise, a gen- da ixtisaslaşmanın davam etdirilmə- tation had already been started, and və dedi: “Ölkəmiz üçün yaratdığınız eral from Moscow approached me, si, funksiyaların bölünməsi tələbatı preparations were run to switch to bu unikal layihəyə görə Sizə təşəkkür shook my hand and said, “Thank you yarandı. Və “Azərdövlətlayihə”nin the peaceful regime of labour, further edirəm. İşi elə dəqiqliklə görmüsünüz for a very good and unique project sənaye obyektlərinin layihələndiril- specialisation and functional diver- ki, hətta mən bilə-bilə ki, bu real şəhər you’ve arranged for our country. It is məsi şöbəsinin bazasında, “Azərdöv- sification proved demanded. Hence, deyil, heç bir fərq hiss eləmədim. Yaxşı so real that even I, aware it is not the lətsənayelayihə” tresti təşkil edildi. the Trust for Azerbaijan National In- işdir və bir daha instituta təşəkkürlər”. real City of Baku, could not notice any Elə həmin dövrdə, institutun şö- dustrial Designs was established on difference. It is a good job, and thanks bələrinin bazasında, uzun illər sonra the basis of the AzerDovlatLayiha Müharibədən sonrakı təşəkkül again to the AzerDovlatLayiha Na- “Azəryollayihə”, “Sukanallayihə” ki­ National Institute’s Department for dövrü (1945-1960-ci illər) tional Institute of Designing”. mi güclü layihə institutlarına və eləcə Designing Industrial Entities. İnstitut kollektivinin həm müha- də layihə-bərpa emalatxanalarına çev- For the same time, the AzerDo- ribədən əvvəlki dövrün sonlarında Revival of institute in rilmiş müstəqil təşkilatlar yaradıldı. vlatLayiha National Institute’s other və həm də müharibədən sonrakı ilk post-war time (1945s-1960s) İnstitutun müharibədən sonrakı departments were also converted into vaxtlarda qədim memarlıq abidələ- Projects by the AzerDovlatLayiha dövrdəki işi xüsusilə məhsuldar ol­ independent agencies, which, many rinin ölçülməsi və milli memarlığı- National Institute’s team during the muş, Sovet İttifaqı Kommunist ­Par years later, would become powerful mızın, müharibədənsonrakı illər- late prewar and early postwar times tiyası­ Mərkəzi Komitəsinin (Sov. designing institutes, the Azerbaijan də geniş tətbiqini tapan mütərəqqi should be especially noted for restor- İKP MK) Baş Katibi, SSRİ Ali Soveti Road Project, Water Canal Project, and ənənələrinin təbliği sahəsi üzrə ye- ing historical architecture and pro- Rəyasət Heyətinin sədri Leonid İliç Atelier for Architectural Restoration.

52 53 Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyası. Bakı şəhəri, Şəmsi Bədəlbəyli küçəsi, 98. Musiqi Akademiyası binasının memarlığında müəlliflərin milli memarlıq üslubunda axtarış apardıqları aydın hiss olunur. Bina 1936-ci ildə tikilib. Müəl- liflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905-1946), Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) The Baku Musical Academy named of Uzeyir Hajibayov. The building is built in 1936. In the architectural decision of a building of Musical Academy are used national architecture. Au- thors: Sadikh Alasgar Dadashev (15.04.1905-1946) and Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905- 07.10.1992)

Brejnevin obrazlı şəkildə “Gözəl şə­ It was after the war that the Azer- Feliks Dzerjinski adına klubun (indi Şəhriyar adına Mədəniyyət hər” adlandırdığı Bakının müasir si­ DovlatLayiha National Institute’s ef- Mərkəzi) layihəsi. Müəllif: memar masının­ təşəkkülünə həlledici təsir forts were particularly fruitful, hav- Həsənağa Əli oğlu Məcidov göstərmişdi. ing crucially influenced the today (12.12.1914-1978) 1951-ci ildən etibarən “Azərdöv- look of the City of Baku, “a beauty The project of Club of Felix lətlayihə” DBLİ-yə Tahir Abdulla one”, as it was told by the USSR’s Dzerzhinsky (nowadays club of Shakhriyar). Author architect oğlu Abdullayev direktor təyin edil- leader L.Brejnev. Hassanaga Ali Majidov Nizami küçəsində “Buzovnaneft”in yaşayış binasının mişdir. 41 illik direktorluq fəaliyyəti (12.12.1914-1978) layihəsi. Bakı şəhəri, Nizami küçəsi, 1950-ci illər The project of the building “Buzovnaneft”, Nizami St., Baku, the 1950th years

Nizami küçəsində “Buzovnaneft”in yaşayış binası. Bakı şəhəri, Nizami küçəsi. Azərbaycan memarlığı tarixində milli memarlıq həllinin ilk nümunəsi kimi “Buzovnaneft” yaşayış binasını qeyd etmək olar, 1949-1952-ci illər. Müəlliflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905-1946), Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) The building “Buzovnaneft”, Nizami St., Baku, One of approximate constructions in history of national architecture , 1949-1952. Authors: Sadikh Alasgar Dadashev (15.04.1905-1946) and Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992) 54 55 HƏNİFƏ ƏLİİSGƏNDƏR OĞLU ƏLƏSGƏROV (01.01.1912–29.04.1991)

HanIfa AlIIskAndAr Oglu Hənifə Əliisgəndər oğlu Ələs- Hanifa Alasgarov was born den­ləri və bir çox medallarla War in Second Class, Order of AlAsGArov gərov Bakıda müəllim ailəsində on January 1, 1912 in Baku to a təltif olunmuşdur. Red Star and a whole number of (01.01.1912 – 29.04.1991) anadan olmuşdur. teacher’s family. Müharibə başa çatandan medals. O, 1936-cı ildə M.Əzizbə- In 1936, having successfully sonra o sevdiyi işinə qayıtmış, After the war, he came back yov adına Azərbaycan Sənaye presented his design project, “Azərdövlətlayihə” institutunda to his favourite job working for İnstitu­tu­nun memarlıq fakültəsi- Youth Palace in Baku, he gra­ Yevlax və Lənkəran şəhərlərinin AzerDovlatLayiha on layouts of ni bi­tirmiş, “Bakıda Gənclər Sa­ duated from the Architecture- baş planları üzərində işləmişdir. Yevlakh and Lankaran. rayı” möv­zusunda diplom işini and-Construction Department of Memarın yaradıcılığında vacib So far the guideline document uğurla müdafiə etmişdir. Azerbaijan Industrial Institute. mərhələ Zaqatalanın baş planıdır. to develop the city, the layout of Hənifə Ələsgərov institutu Upon graduation, he started Həmin baş plan bu gün də şəhə- Zagatala, Azerbaijan, proved an bitirəndən sonra “Azərdövlət- his professional career as an rin tikilməsində və inkişafında important stage on the architect’s layihə” institutunun şəhərlərin architect at AzerDovlatLayiha’s əsas sənəd olaraq qalmaqdadır. creative way. baş planları şöbəsində sıravi Urban Layout Department. 1948-ci ildə Hənifə Ələs- In 1948, Hanifa Alasgarov was memar kimi əmək fəaliyyətinə Layouts of such cities in Azer­ gərov Azərbaycan SSR Nazirlər appointed First Deputy Head of başlamış, Gəncə, Yevlax, Şəki, baijan as Ganjah, Yevlakh, Shaki, Soveti yanında Dövlət memarlıq the Architecture Office, and then Xaçmaz, Naxçıvan şəhərlərinin Khachmas and Nakhchivan məsələləri idarəsinin rəis müa- of the Construction Committee baş planlarının hazırlanmasında were among those he worked vini, sonra Dövlət Tikinti Ko- at the Cabinet of Ministers of iştirak etmişdir. O, üç ildən son- on. It took him just three years to mitəsinin sədri təyin olunmuş, Azerbaijan, yet didn’t quit de­ ra həmin şöbənin rəhbəri təyin become Head of the Department; eyni zamanda layihələndirmə və signing and developing. olunmuş, müxtəlif peşələrdən he worked in close contact with tikinti işlərini davam etdirmişdir. During ten years, Hanifa olan mü­təxəssislərlə - iqtisad- experts from different fields: Hənifə Ələsgərov 10 il ərzin- Alasgarov had been managing çılar, ge­oloqlar, nəqliyyatçılar, economists, geologists, shippers də Azərbaycanda şəhərsalma, urban development, as well mühəndislərlə sıx əlaqədə işlə- and engineers. This collaboration tarixi və memarlıq abidələrinin as the studies, protection and mişdir. Bu cür birgə iş Hənifə expanded his outlook and formed öyrənilməsi, qorunması və bər- restoration of historical and ar­ Ələsgərovun dünyagörüşünü his urban-development mode pası işlərinə rəhbərlik etmişdir. chitectural sights in Azerbaijan. genişləndirmiş, şəhərsalma of thinking. Through layouts of Memarın səyi nəticəsində bərpa Thanks to the architect’s efforts, təfəkkürünü formalaşdırmışdır. future cities designed, Hanifa emalatxanaları yaradılmışdır. restoration shops were opened. Hənifə Ələsgərov layihələri ha- Alasgarov saw solutions for Memar Hənifə Ələsgərovun The reconstruction of Nizami zırlanan baş planlarında gələcək their spaces, composition, and ən maraqlı işlərindən biri Bakı- Square in Baku became one of şəhərlərin küçələrinin, meydan- architecture of streets, squares nın Nizami meydanının yenidən the most interesting designs larının və bütöv an­sambllarının and entire ensembles. qurulması olmuşdur. O, eyni by Hanifa Alasgarov. He also həcmi-məkan həllini,­ memarlı- World War Two didn’t pass zamanda 26 Bakı komissarlarına designed 26 Baku Commissars’ ğını görürdü. him by, and he contributed his qoyulmuş memorialın həmmüəl- Memorial in Azerbaijan’s capital İkinci Dünya müharibəsi illə- professional skills to the victory. liflərindən biri (A.Hüseynovla (together with A.Husseynov), rində mühəndis-kapitan Hənifə Having served as a Captain birgə), “Avrora” (indi Qara Aurora Subway Station, a Ələsgərov ikinci dərəcəli “Vətən Engineer, Hanifa Alasgarov was Qarayev) metro stansiyasının block-of-flats for the staff of the A rch I tects teachers müharibəsi”, “Qızıl ulduz” or­ awarded the Order of Patriotic yeraltı hissəsinin, “Kür-Arazsu- KuraAraksStroy construction BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

56 57 can SSR-in əməkdar inşaatçısı” Hanifa Alasgarov was fəxri adı verilmişdir. awarded the USSR National Prize O, dəfələrlə rayon və şəhər (1972),Azerbaijan National Prize xalq deputatları sovetlərinin, (1976), and Azerbaijan’s Builder- Azərbaycan KP Bakı Şəhər Ko- of-Honour. His public acclaim is mitəsinin üzvü seçilmişdir. also found through one of major Hənifə Əliisgəndər oğlu streets in Baku bearing his name. Ələsgərov 29 aprel 1991-ci ildə Ganifa Aliiskender-Oglu vəfat etmişdir. Bakının mərkəzi Aleskerov died on April 29, 1991. küçələrindən birinə memar Hə- nifə Ələsgərovun adı verilmişdir.

Memar Hənifə Əliisgəndər oğlu Ələsgərov Paris şəhərində. Fransa, 1960-cı illər

The architect Hanifa Alasgarov during a trip to France, the city Memar Hənifə Əliisgəndər oğlu tikinti” trestinin yaşayış evinin, company in Baku, an office of of Paris, the 1960th year Ələsgərov Paris şəhərində. Kirovabad (indi Gəncə) şəhərin- a textile factory in the City of Fransa, 1960-cı illər də Toxuculuq kombinatının və s. Ganjah (then Kirovabad) etc. layihəsini işləyib hazırlamışdır. In 1967, he took up the office of The architect Hanifa Alasgarov Hənifə Ələsgərov 1967-ci ildə Baku City’s Architect-in-Chief. His during a trip to France, the city of Paris, the 1960th year Bakı şəhərinin baş memarı təyin records on the high-rank position edilmişdir. Onun bu yüksək include a large scope of projects vəzifədəki fəaliyyəti genişmiq- such as technical and economic yaslı fəaliyyət kimi xarakterizə feasibility analysis for Baku’s olunurdu. Buraya Bakı şəhərinin layout and its designing; the yeni baş planının texniki-iqtisadi quality control of designs in terms əsaslandırılmasının təmini və iş- of their aesthetic level; supervising lənib hazırlanması, kiçik formalı minor-format architecture and layihə və memarlıq tikililərinin its location as part of larger de­ bədii səviyyəsinin yüksəldilmə- ve­lopment in harmony with si, onların inşaat strukturunda historical buildings; as well as yerləşdirilməsi, memarlıq bina- street-and-square lights. ları ilə uyğunlaşdırma, küçə və For years, Hanifa Alasgarov meydanların gecə işıqlandırması had also been contributing to his ilə bağlı qayğılar daxil idi. profile at the Board of Azerbaijan Hənifə Ələsgərov 1972-ci ildə Architects’ Union (Responsible SSRİ Dövlət mükafatına, 1972-ci Secretary and Member of the ildə isə Azərbaycan SSR Dövlət Presidium) and the USSR Ar­ mükafatına layiq görülmüşdür. chitects’ Union (elected Member O, uzun illər ərzində Azər- of the Board at the Union’s Fifth baycan Memarlar İttifaqının Conference). məsul katibi, bu təşkilatın İdarə Hanifa Alasgarov was re­ Heyətinin üzvü olmuş, SSRİ Me- peatedly elected Member of the marlar İttifaqının V qurultayında Baku Parliament on the district isə həmin qurumun Rəyasət and city levels, as well as of the

A rch I tects teachers Heyətinin üzvü seçilmişdir. Azerbaijan Communist Party’s Hənifə Ələsgərova “Azərbay- Baku Committee Board. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

58 59 Feliks Dzerjinski adına klubun ərzində Tahir Abdullayev yüksək On the ways of (indi Şəhriyar adına Mədəniyyət məsuliyyət,­ işgüzarlıq, peşəkarlıq və development (1965s-1975s) Mərkəzi) fasadından fraqment. Müəllif: memar Həsənağa Əli son dərəcə ciddilik nümunəsi olmuş- In 1959, due to the multiple growth oğlu Məcidov (12.12.1914-1978) dur. O, kadrların, xüsusilə də milli of challenges in the field of construc- Fragment of a facade of Club of kadrların sayının artmasına, onla- tion and because of the AzerDovlatLay- Felix Dzerzhinsky (nowadays rın əsl mütəxəssis kimi yetişməsinə iha National Institute’s higher signifi­ club of Shakhriyar). Author daim qayğı göstərirdi. Bu sahədə cance among Azerbaijan’s designing architect Hassanaga Ali Majidov (12.12.1914-1978) Tikinti və Arxitektura Komitəsində organisations, the AzerDovlatLayiha­ sədr müavini olan, milli memarlığın National Institute of Designing was qorunmasında və inkişafında, kadr renamed as the Azerbaijan National hazırlığında xüsusi təcrübəyə malik Head Institute for Designing (by Azer- Ənvər İsmayılovun əvəzsiz xidməti baijan Cabinet of Ministers’ Resolution olmuşdur. Bu mühüm vəzifəni hə- #893 on October 23, 1959). Feliks Dzerjinski adına klubun yata keçirmək üçün onlar təcrübəli The renamed AzerDovlatLayiha (indi Şəhriyar adına Mədəniyyət memar və mühəndislər ordusu ye- accumulated all the urban civil and Mərkəzi) ümumi görünüşü. tişdirməyə müvəffəq olmuşdular. residential designs for Azerbaijan’s Müəllif: memar Həsənağa Əli oğlu Məcidov (12.12.1914-1978) H.Məcidov, Y.Qədimov, T.Xanlarov, regional cities, district centres and General view of Club of Felix Ş.Zeynalova, X.Rəhmanova, Y.Koz- towns; and the most important ones Dzerzhinsky (nowadays club of lov, N.Kəngərli, S.Vahidov, F.Orucov, of the City of Baku (standard struc- Shakhriyar). Author architect A.Salamova, H.Muxtarov, F.Leontye- tures, blocks-of-flats, public buildings, Hassanaga Ali Majidov (12.12.1914-1978) va, M.Datiev, N.Axundova, P.Əfəndi- general­ layouts, as well as topographic

60 61 Bakı Sovetinin işçiləri üçün yeva, M.Xələfov, E.Məmmədov, X.Nə- screening, geological engineering, etc.) yaşayış binasının eskizi. Müəl- cəfov, A.Qocamanlı, T.Hüseynli və bir Seven Ateliers for Architectural liflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905-1946), çox başqaları məhz bu institutda çalış- Design were the main production Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov mış, öz gözəl əsərlərini burada ərsəyə units within AzerDovlatLayiha. (19.04.1905-07.10.1992) gətirmişlər. Ateliers One, Two and Four were Outline drawing of a house for into package designing for residen- employees of the Baku Coun- İnkişaf yollarında tial and civil construction. Atelier cil. Authors: Sadikh Alasgar Dadashev (15.04.1905-1946) (1965-1975-ci illər) Three prepared general layouts and and Mikayel Alasgar Useynov 1959-cu ildə, tikinti sahəsində və- development plans in cities, district (19.04.1905-07.10.1992) zifələrin dəfələrlə artması və respub- centres and towns of Azerbaijan. likadakı layihələndirmə təşkilatları Atelier Five was the AzerDovlat- arasında institutun əhəmiyyətinin yük- Layiha National Institute’s branch səlməsi ilə əlaqədar olaraq, Azərbaycan to provide the City of Ganjah with SSR Nazirlər Kabinetinin 23 oktyabr designing documentation. Also a

62 63 TƏLƏT AĞASIBƏY ƏLİ QULU BƏY OĞLU XANLAROV (26.08.1907 –14.04.2004)

Talat AgasIbay Milli memarlığımızın təşək- Talat Agasibay Aligulubay edən şəxsi dostluq əlaqələri və the principles of classicism. The alIgulubay oglu külü və inkişafının məsuliyyəti oglu Khanlarov, a descendant of qarşılıqlı­ dərin hörmət hissi accute sense for contemporaneity Khanlarov etaplarından biri ilə bağlı olan, an ancient family of the beys of bir-birinə bağladı. helps him to make a creative (26.08.1907 – 14.04.2004) ölkəmizin əməkdar memarı - Baku, was born on August 26, Yaradıcılıq yolunun ilk addım­ approach to the construction of gözəl­ ustad, görkəmli praktik 1927. He was the elder son in larından başlayaraq, T.A.Xanla- the classical art and create new Tələt Xanlarovun özünəməxsus the family. His father, Agasibey rov öz sənətkarlıq nüfuzunun images in the construction by yaradıcılıq əsərləri şəhərlərimizə Aligulubey oglu Khanlarov təsdiqinə nail olur. Əvvəlcə, onun making use of its laws. əsl yaraşıq verməklə bərabər, was the graduate of the law əsərləri diqqətdən yayınmayan T.Khanlarov’s sphere of müasir Azərbaycan memarlığının faculty of Peterburg University azmərtəbəli yaşayış evlərinin, creative interests even then bütövlük simasını formalaşdırır. who in 1937 became a victim kinoteatr və mehmanxanaların struck with an unordinary Petroqrad Universitetinin of the repression. His mother birtipli layihələri idi. di­versity and wide range. He hüquq fakültəsinin məzunu Ağa­ Sara khanum was one of the 1963-cü ildə, artıq “Azərdöv- designs dwelling houses, hotels, sıbəy Əli Qulu bəy oğlu Xanlaro- first graduates of the Azerbaijan lətlayihə” İnstitutunun 2 nömrəli holiday hotels, cinema houses, vun ailəsində böyük oğlu, Bakı Medical Institute. memarlıq-planlaşdırma emalatxa- music schools, tourist centers, zadəganlarının qədim nəslinin As it is known, in the fifties nasının rəhbəri (1993-cü ilədək motels, underground stations, davamçısı, Tələt Ağasıbəy oğlu of the XX century the trends o, bu vəzifəni daşımışdır) olan the Palace of Pioneers, huge Xanlarov Bakıda anadan olmuş- of the Soviet architecture T.A.Xanlarov Bakının Azərbay- public and sport-theatrical dur. 1937-ci ildə onun atası əsas- changed. Typification and can Statistika İdarəsi Hesablama complexes with the same suc­ sız tutularaq sürgün olunmuş və industrialization became the Mərkəzinin binasının layihəsini cess, besides he performed a orada tezliklə vəfat etmişdir. main direction for all engaged in hazırlayır. whole number of historical- Başqa həmkarlarından fərqli architecture and construction. Həmin vaxtlar, Azərbaycanın theoretical works on the burning olaraq T.A.Xanlarovun sənətkar- In this complicated, but bir qrup aparıcı memarları Bakı problems of architecture. He lıq emalatxanasına kamil gənc undoubtedly interesting period, metropoliteninin ilk stansiyaları- is the author (in co-authorship kimi gəlməsi məhz bununla izah a pleiad of young talented nın layihələndirilməsinə başlayır­ A.V.Salam-zade) “Architecture olunur. architects started their creative lar. Spesifik və həm də çox çətin of the Soviet Azerbaijan” (which Azərbaycanın ustad memarı activities, among them was imtahandan uğurla çıxanlar has become a bibliographical akademik Mikayıl Ələsgər oğlu Talat Khanlarov, a graduate of arasında­ olan T.A. Xanlarova (me- rarity) and “Mikail Useinov” (in Useynov 1956-cı ildə Azərbaycan the Azerbaijan Polytechnical marlar V.İ.Qədimov, Y.M.Kozlov, co-authorship with Y.A.Aliyev). Politexnik İnstitutunun memar­ Institute. Ş.R.Zeynalova ilə birlikdə) met- His theoretical studies lıq-inşaat fakültəsini yenicə His creative activity ropolitenin ilk xəttini açan “Bakı made him derive the following bitirmiş­ 29 yaşlı T.A.Xanlarovun organically combines a genuine Soveti” stansiyasını layihələndir- inferences: özünün rəhbərlik etdiyi “Azər- innovation and aspiration for mək şərəfi nəsib oldu. 1. Architecture is an dövlətlayihə” Azərbaycan Dövlət the assimilation of traditions in Memarların məhsuldar əməyi imaginative art (reflections of Baş Layihə İnstitutunun birtipli the architecture. T.Khanlarov hökumət tərəfindən layiqincə the architect); layihələr emalatxanasına qəbul insistently studies and penetrates qiymətləndirilmişdir. Stansiyanın 2. Architecture is a descriptive olunması üçün təkid etmişdir. O into the depth of the laws memarlığı 1970-ci ildə ən yaxşı art (architect’s work in the A rch I tects teachers vaxtdan onları uzun illər davam inherent to the architecture and ədəbiyyat və incəsənət əsərlərinə design office); BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

64 65 verilən Respublika mükafatına 3. Architecture is a creative art prinsiplərinin təkmilləşməsinin unity of the architecture and layiq görülmüşdür. (author’s supervision over davamı və inkişafı aydın surətdə engineer thinking. 70-ci illərdə T.A.Xanlarovun the construction). öz təzahürünü tapır. Namely such an approach yaradıcı maraq dairəsi çoxşaxəli The brilliant gift of the Burada T.A.Xanlarovun allowed him to develop his own və geniş diapazonu ilə diqqəti architect, his creative credo, həcm-memarlıq layihələndiril­ professional credo: “the modern cəlb edirdi, O, eyni dərəcədə aesthetic conceptions became mə­sindəki qeyri-adi ustalığı architecture must be national, uğurla yaşayış evləri, mehman­ completely evident in the şə­hərsalma sənətkarlığı ilə national architecture must be xanalar,­ kinoteatrlar, musiqi designing and construction of uz­laşır, bu da onun yaradıcılıq modern”. məktəbi, turist bazası, motel, met- huge administrative buildings in uğur­larını müəyyən dərəcədə Among the numerous works ropoliten stansiyaları, pionerlər the districts of Narimanov and səciyyələndirir. of T.Khanlarov, laureate of the sarayı, irihəcmli ictimai və idman Nizami of Baku for which he İdman Sarayının memarlıq-bə- republican state prize, the works kompleksləri layihələndirilmək- was several times awarded with dii simasının əsasını sərt texno- of the past 20 years attract the lə yanaşı, memarlıq qarşısında special diplomas. loji və həcm- konstruktiv həllin attention particularly. They duran problemlərə aid bir sıra The outstanding art of uzlaşması, zəngin milli memarlıq are: Central Palace of Sports, maraqlı tarixi-nəzəri yazılarla da T.Khanlarov in the sphere of ənənələrinin mütərəqqi əlamətlə- underground station “Architect çıxış edir. “Sovet Azərbaycanın designing equally combines with rindən istifadə və bunların inkişaf Ajami” of Baku, Palace of memarlığı” (Ə.Salamzadə ilə his art in the sphere of town- etdirilməsi prinsipləri təşkil edir. Culture in Sumgait, Music birlikdə) və “M.Useynov” (Y.Əli- building which considerably XII əsrin dahi Azərbaycan School named after A.Zeynalli yevlə birlikdə) kimi nadir bibli- ensures the success of his memarı Əcəmi Naxçıvanının in Baku, mosques in the districts oqrafık kitablar onun qələminə creative activity. One of his şərəfinə adlanan “Memar Əcə- of Sabunchu and Narimanov məxsusdur. huge designs is the expressively mi” metro stansiyası o dövrdə in Baku and a number of Müasir Azərbaycan memar- erected administrative Bakı Metropoliteni tikintisinin others. The continuation and lığının inkişafında göstərdiyi building of the Central Statistic yeni, ikinci növbəsinin sonuncu development, self-perfection of böyük xidmətlərə görə T.A.Xan- Department which even at stansiyası idi. Dayaz tipli olan bu the principles of “Khanlarov’s” larov 1975-ci ildə “Azərbaycanın present fulfils the role of an stansiya memarlıq-planlaşdırma style are conspicuously observed əməkdar memarı” kimi şərəfli architectural dominant and quruluşunun sadəliyi və yığcam- in the architecture of these ada layiq görülmüşdür. harmonizes with one of the main lığı ilə seçilir. Onun yerüstü pavil- constructions. Memarın parlaq istedadı sights of the city. yonu ciddi simmetrik həcm-fəza A striking feature of the onun yaradıcılığının məhək daşı For the architecture of həlli ilə xarakterizə olunur və works of T.Khanlarov is that və estetik konsepsiyası, Bakınm the underground station “ yaxınlıqdakı univermaq binasının they always reflect the profound Nərimanov rayonundakı böyük Baki Sovieti” in Baku he was memarlığı ilə həmahəngdir. intellect of their author, they bir inzibati binanın layihələndiril- awarded with the state prize T.A.Xanlarov əsərlərinin are never repeated, as a rule, məsi və tikintisi zamanı açılmış- of the republic together with valehedici cəhətlərindən biri də they gladden the people by the dı. 1977-ci ildə ucaldılan həmin Sh.M.Zeynalova, Y.I.Gadimov budur ki, onlar müəllifin dərin innovatory solutions, therefore qurğuda T.A.Xanlarovun arxitek- and Y.N.Kozlov. zəkasını əks etdirir, heç vaxt no one can be indifferent to tonik prinsipləri son həddinədək Being in constant search təkrar olunmur, bir qayda olaraq, them. cəmlənmişdir. of emotional, expressive idea- cəsarətli yenilikçi həlləri ilə His brilliant talent of an Tələt Xanlarovun çoxsay- artistic image, new volumetrical- baxanları sevindirir, bizi biganə organizer revealed itself lı işləri içərisində son 15 ildə compositional form, in the qoymur. completely when he headed yaratdığı əsərlər diqqətə layiqdir: solution of any concrete Azərbaycan memarlığının Designing-Planning Workshop Bakı şəhərində idman sarayı, architectural task he approaches xarakterik elementləri və ənənə- 2 and when he became the chief Bakı metropoliteninin ”Memar it from the position of the town vi kompozisiya fəndləri, böyük architect of “Azgosproject”, Əcəmi” stansiyası, Sumqayıt building. While doing it he səriştə və qabiliyyət, heyrətamiz Working there he created şəhərində mədəniyyət sarayı, pays a special attention to such incə bədii zövqlə açıqlanması probably all his unique works, Bakı şəhərində A.Zeynallı adına accute and burning problems Bakı şəhərində A.Zeynallı adına and when he worked in the musiqi məktəbi, Bakı şəhərinin of architecture as the synthesis musiqi məktəbinin dairəvi planlı capacity of the first vice- Sabunçu rayonunda məscid of traditions and innovation, dördmərtəbəli binası, Naxçıvan chairman of the Union of binası və b. Bu qurğuların me- national and international in şəhərində 12 mərtəbəli “Təbriz” Architects of Azerbaijan in 1967- A rch I tects teachers marlığında “xanlarov” üslubu architecture, as well as to the mehmanxanası və Sumqayıt 1982. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

66 67 şəhərində 1200 yerlik “Kimya­çı” Public activity also occupies a Mədəniyyət sarayının monu- considerable place in his creative mental binasının müstəsna biography. Since 1964 he was dərəcədə özünəməxsus obrazı, regularly elected a delegate maraqlı memarlıq-konstruktiv və to the congresses of architects plastik həllinə görə aydın, yadda and to its central organs and qalandır. commissions. 1992-ci ildə suveren Azər- An event of exceptional baycan Respublikasının paytaxtı importance was the formation Bakı şəhərində Şərq Ölkələri of the International Academy Beynəlxalq Memarlıq Akademi­ of Architecture of the Oriental yasının yaradılması xüsusən Countries in 1992 in Baku, memarlıq ictimaiyyəti üçün capital of independent mühüm­ əhəmiyyət kəsb edən Azerbaijan. Its first president hadisələrdən­ olmuşdur. Həmin became academician Mikail Akademiyanın ilk prezidenti Alesker oglu Useynov, People’s Mikayıl Ələckər oğlu Üseynov, Architect of the USSR. Talaat vitse-prezidentlərdən biri isə Khanlarov was elected one of the Tələt Ağasıbəy oğlu Xanlarov vice-presidents. seçilmişdilər və o ildə “Akademik Being a man utterly devoted T.A.Xanlarovun yaradıcılıq ema- to the highest ideal of serving latxanası” yaranmışdır. the art, a man exceptional “Azərdövlətlayihə” DBLİ-nin erudition and delicate artistic 2 saylı memarlıq-planlaşdırma taste, professional and personal emalatxanasının rəhbəri və ins- culture, self-critical and titutun baş memarı, Azərbaycan uncompromising, principle Memarlar İttifaqı İdarə Heyəti and sincere, full of charm sədrinin birinci müavini, sonralar and generous in heart, with Azərbaycan memarları SSRİ ŞÖBMA-nın vitse-prezidenti kimi a great feeling of patriotism Memarlar İttifaqının qurultayında. məsuliyyətli vəzifələrdə göstərdi- and citizenship, typical Moskva şəhəri. Kreml, 1970-ci illər yi fıtri təşkilatçılıq istedadı qeyd representative of the vanguard Group of the Azerbaijani archi- olunmasa, T.A.Xanlarovun port- Azerbaijani intelligentsia, he has tects at congress of the Union of reti tamamlanmamış qala bilərdi. inherited, we can say, the best Architects the USSR, Moscow, th İncəsənətə xidmət kimi yük­ qualities of his nation. the Kremlin, the 1970 years sək ideala hədsiz sədaqətə, iti zə- The architect Talaat kaya və incə bədii zövqə, habelə Khanlarov died on April 14, fərdi və sənətkarlıq mədəniyyə- 2004. Bir qrup azərbaycan memarları tinə, prinsipiallıq, səmimilik kimi (soldan sağa): Hacı Murad xüsusiyyətlərə malik nəcib, açıq Şuqayev, Elbəy Qasımzadə, Elkin qəlbli gözəl insan, öncül Azərbay- Ələsgərov, Tələt Xanlarov, can ziyalılarının tipik nümayən- 1980-ci illər dəsi T.A.Xanlarov öz xalqının Group of the Azerbaijani ən yaxşı cəhətlərini irsi olaraq architects (from left to right): özündə təcəssüm etdirib. Haji Murad Shughayev, Elbay T.A.Xanlarov 2004-cü ildə və- Gasimzada, Elkin Alasgarov, fat edib. Onun əziz xatirəsi daim Talyat Khanlarov, 1980th years insanların qəlbində yaşayacaqdır. A rch I tects teachers BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

68 69 1959-cu il tarixli 893 saylı sərəncamı ilə branch, Atelier Six served the same Bakı Sovetinin işçiləri üçün “Azərdövlətlayihə”­ institutunun adı function for the City of Sumgayit. yaşayış binası. İndi burada Azər­baycan Respublikasının dəyişdirilərək­ Azərbaycan Dövlət Baş Atelier Seven designed standard Nazirlər Kabineti yerləşir. Bina Layihə İnstitutu adlandırıldı. projects. 1950-ci illərdə tikilib. Müəlliflər: “Azərdövlətlayihə” Dövlət baş la- Along with the ateliers men- me­marlar Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905-1946), yihə institutunda respublikanın bütün tioned, there were special produc- Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov şəhər mənzil-mülki tikinti obyektlə- tion divisions in the AzerDovlatLayi­ (19.04.1905-07.10.1992) rinin və Bakı şəhərindəki ən mühüm ha National Institute of Designing of A house for employees of obyektlərin layihələndirilməsi işləri so-called interdisciplinary functions the Baku Council. Now in the cəmləşmişdi: yaşayış və mülki bina- as plumbing engineering; electric fa- building the Cabinet of Ministers of the Azerbaijan Republic, ların tip layihələndirilməsi, şəhərlər, cilities and communication devices; 1950th years. Authors: Sadikh rayon mərkəzləri və şəhər tipli qəsə- budgeting and expenditure regula- Alasgar Dadashev (15.04.1905- bələr üçün baş planların hazırlanması tions; explorations on geological en- 1946) and Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992) və digər layihə-planlaşdırma işlərinin gineering and topography; ground görülməsi, layihələndirmə ilə bağlı to- laboratory and mechanisation; and Bakı Sovetinin işçiləri üçün yaşayış binası. İndi burada Azərbaycan Respublikasının poqrafik, mühəndis-geoloji və axtarış design mechanisation. Nazirlər Kabineti yerləşir. Bina 1950-ci illərdə tikilib. Müəlliflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905-1946), Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905- işlərinin həyata keçirilməsi. The AzerDovlatLayiha National 07.10.1992) İnstitutun əsas struktur istehsal Institute of Designing was Azerbai- A house for employees of the Baku Council. Now in the building the Cabinet of Ministers bölmələri yeddi memarlıq-planlaş- jan’s head institution for the com- of the Azerbaijan Republic, 1950th years. Authors: Sadikh Alasgar dırma emalatxanası idi. plex automation of designs; and the Dadashev (15.04.1905-1946) and Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992) 70 71 Bakı Sovetinin işçiləri üçün yaşayış binası. İndi burada Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti yerləşir. Bina 1950-ci illərdə tikilib. Müəlliflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov (15.04.1905-1946), Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) A house for employees of the Baku Council. Now in the building the Cabinet of Ministers of the Azerbaijan Republic, 1950th years. Authors: Sadikh Alasgar Dadashev (15.04.1905-1946) and Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

72 73 ­

HƏSƏNAĞA ƏLİ OĞLU MƏCİDOV (12.12.1914-12.01.1978)

Hasanaga AlI Oglu Həsənağa Əli oğlu Məcidov Hasanaga Ali oglu Majidov İşlər Komissarlığı xüsusi şöbə- professional career: Hasanaga MajIdov Bakıda anadan olmuşdur. was born on December 12, 1914 sinin əməliyyat müvəkkili kimi Majidov left for the frontline in (12.12.1914 - 12.01.1978) O, əmək fəaliyyətinə 1930-cu in Baku. xidmət etmişdir. July 1941. ildə orta məktəbi bitirəndən sonra He finished his secondary Həsənağa Məcidov 1942-ci ilin Through May 1942, his po­ Bakı şəhəri yaxınlığındakı Qala school in June 1930, but spent mayında yaralanmış və həmin sition in the army was an Inves­ ­ kəndində fəaliyyət göstərən kənd one year working as a secretary ilin sentyabr ayınadək əvvəlcə tigation Officer at the Ministry of təsərrüfatı cəmiyyətində başla- of an agricultural cooperative Stavropol diyarında, sonra isə Internal Affairs’ Special Depart­ ­ mışdır. in Gala Village near Baku Bakı şəhərində 370-ci təxliyə hos- ment for Infantry Division 390, Həsənağa Məcidov 1931-ci Ci­ty before he entered the pitalında müalicə olunmuşdur. fighting on the Crimean Front. ildə M.Əzizbəyov adına Azər- Ar­chitecture Department of O, sağaldıqdan sonra yenidən In May 1942, Hasanaga baycan Sənaye İnstitutu memar- Azerbaijan In­dus­trial Institute, cəbhəyə qayıtmış, Zakarpatye Majidov was injured and stayed lıq fakültəsinə daxil olmuşdur. which he would graduate from cəbhəsində döyüşən 180-cı ze- in Evacuation Hospital 370, Hələ 1935-ci ildə, tələbə oldu- with distinction in 1937. nit-artilleriya alayında SSRİ Xalq first in Stavropol Region, and ğu vaxt H.Məcidov “Azərdövlət- Still a student, he had been Daxili İşlər Komissarlığı xüsusi then in Baku. Upon recovery, layihə” institutunda memar-tex- working as an architect-technician şöbəsinin baş əməliyyat müvək- he returned to the frontline as nik vəzifəsində işə başlamış, for AzerDovlatLayiha. He hadn’t kili kimi xidmət etmişdir. Senior Investigation Officer 1938-ci ilədək orada işləmişdir. been leaving the employer before Həsənağa Məcidov 1943-cü at the Ministry of Internal 1938-ci ilin oktyabrından he had to join the USSR army ildə “İgidliyə görə” medalı ilə Affairs’ Special Department of 1940-cı ilin may ayınadək ordu for mandatory service as an təltif olunmuşdur. Antiaircraft Artillery Regiment sıralarında xidmət edən Həsə- engineer at the Office for Military O, 1943-cü ilin martından hə- 180 fighting near the Carpathian nağa Məcidov SSRİ HDD Sakit Construction of the USSR Pacific min ilin iyul ayınadək SSRİ XDİK Mountains. okean donanmasının hərbi tikinti Navy, between October 1938 and 790-cu ordu briqadasında xüsusi From March 1943 through idarəsinin mühəndisi olmuşdur. May 1940. şöbə rəisinin müavini olmuşdur. July 1943, Hasanaga Majidov İstedadlı azərbaycanlı memar The talented Azerbaijani ar­ Həsənağa Məcidov 1943-cü had been Deputy Head of the Uzaq Şərqdə öz qabiliyyəti ilə chitect was paid attention in the ilin iyulunda Bakıya qayıtmış Ministry of Internal Affairs’ diqqəti cəlb etmiş, onu Primorsk Far East and so was appointed Azərbaycan SSR Daxili İşlər Special Department, Red vilayəti Memarlıq Fondu sədri- Deputy Chairman of Primorski Nazirliyi şöbə rəisinin müavini Army’s Brigade 79. In July 1943, nin müavini təyin etmişlər. Krai’s (a maritime province in vəzifəsinə təyin edilmişdir. O, Hasanaga Majidov returned to Həsənağa Məcidov ordu sıra- Russia) Architectural Fund. 1945-ci ilin aprel ayınadək həmin Baku, where he was appointed larında xidmətini başa vurandan Having completed his ser­vice vəzifədə çalışmış, sonra isə Sovet Deputy Head of a department sonra yenidən “Azərdövlətlayihə” for the Red Army, Hasan­ ­aga qoşunlarının məhdud kontingen- at Azerbaijan’s Ministry of institutuna layihənin baş mühən- Majidov returned to Azer­ tinin tərkibində İrana ezamiy- Internal Affairs. He had been disi vəzifəsinə qayıtmışdır. DovlatLayiha for the position of yətə göndərilmişdir. O, 1946-cı holding this position through Həsənağa Məcidov 1942-ci Project Engineer-in-Chief. ilin sentyabr ayınadək ailəsi ilə April 1945, when he was sent ilin may ayınadək Krım cəb­ However, World War Two, Təbriz şəhərində yaşamışdır. on a mission to Iran within the hə­sində döyüşən 390-cı atıcı which had already started, O, 1945-ci ildə “Qafqazın mü­ soviet military forces’ limited A rch I tects teachers diviziyasında SSRİ Xalq Daxili dis­turbed the architect’s dafiəsinə­ görə”, 1946-cı ildə isə “Al- contingent. Through September BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

74 75 maniya üzərində qələbəyə görə” 1946, Mr.Majidov would have medalları ilə təltif edilmişdir. been staying in Tabriz with his Həsənağa Məcidov 1946-cı family. ilin sentyabrında Bakıya qayıt- In September 1946, he retur­ mışdır. Onu “Azərdövlətlayihə” ned to Baku and was invited institutuna layihənin baş mü- to take up the office of Project həndisi və 2 saylı emalatxananın Engineer-in-Chief and head rəhbəri vəzifəsinə təyin etmişlər. AzerDovlatLayiha’s Atelier 2. İstedadlı memar üzvü olduğu The talented architect was peşəkar təşkilatda da fəal iştirak also active in architectural etmiş, 1947-1950-ci illərdə Azər- policies as Chairman of the baycan Memarlar İttifaqı Memar- Board of Architectural Fund of lıq Fondunun sədri olmuşdur. Azerbaijan’s Union of Architects Həsənağa Məcidov Azər- from 1947 through 1950. From baycan Memarlar İttifaqı İdarə 1950 through 1954, he had Memarlar Ənvər Ələkbər oğlu Heyəti sədrinin müavini seçil- been Deputy Chairman of the İsmayılov (10.04.1916- miş, 1950-1954-cü illərdə həmin Board of Azerbaijan’s Union of 25.04.1988) və Həsənağa Əli oğlu vəzifədə işləmişdir. Architects. Məcidov (12.12.1914-12.01.1978) 1956-cı ildə memar Həsənağa In January 1958, Hasanaga Architects Anver Alakbar Məcidov SSRİ Memarlar İttifaqı- Majidov changed his employer Ismaylov (10.04.1916- nın üzvlüyünə qəbul olunmuşdur. for Azerbaijan’s Cabinet of 25.04.1988) and Hassanaga Ali O, 1958-ci ildə “Şərəf nişanı” Ministers: he was appointed Majidov (12.12.1914-12.01.1978) ordeni ilə təltif edilmişdir. Head of the Office for chiAr­ ­ Həsənağa Məcidov 1958-ci tec­ture, and later Chairman “Koroğlu”) stansiyası (1972), “28 Moscow Lenin Museum (1955, ilin yanvarında Azərbaycan SSR of the National Committee for Aprel” kinoteatrı (indiki Uşaq now the Museum Complex), and Nazirlər Sovetinə işə keçmiş, əv- Construction and Architecture Filarmoniysı) və başqaları inşa some others. vəlcə Memarlıq işləri İdarəsinin within Azerbaijan’s Cabinet of edilmişdir. Memarın layihəsi A list of Hasanaga Majidov’s rəisi, sonra isə respublika Nazir- Ministers. He would have been üzrə 1961-ci ildə Moskvadakı awards includes those for his lər Soveti yanında Dövlət Tikinti working on this high position V.Lenin adına Museyin Bakı filia- military service during the və Arxitektura Komitəsinin sədri through May 1960, and then he lının (indi Muzey Mərkəzi, 1955) wartime. In 1943, Hasanaga təyin olunmuşdur. was invited for a professorship at binası inşa edilmişdir. Majidov was awarded the Medal O, bu yüksək vəzifədə 1960-cı the Department for Architecture Həsənağa Məcidov dünyasını for Courage. In 1945, that one ilin may ayınadək çalışmış, sonra of Azerbaijan Polytechnic dəyişdiyi 1978-ci ilədək Azər- was followed by the Medal for Ç.İldırım adına Azərbaycan Institute. baycan Politexnik İnstitutunun the Defence of the Caucasus. Dövlət Politexnik İnstitutuna Through his very last days in “Memarlıq layihələndirməsi” Lastly, in 1946, the Medal for the (indi Azərbaycan Dövlət Texniki 1978, he had been heading the kafedrasına rəhbərlik etmiş və Victory over Germany proved Universiteti) pedaqoji işə dəvət Institute’s Chair of Architectural memarlıq fakültəsinin dekanı another evidence of Mr.Ma­ji­ olunmuşdur. Designing and the Department vəzifəsində çalışmışdır. dov’s combatant merits. 1960-cı ildə Həsənağa Mə- he was teaching at. In the time of peace, cidova “Azərbaycan SSR-in Mr.Majidov’s main im­ Hasanaga Majidov’s military əmək­dar inşaatçısı” fəxri adı ple­mented designs include awards were added by those verilmişdir. Dzerjinski Club (1948, now for his efforts as an architect. In Memar H.Ə.Məcidovun ger- Shakhriar Cultural Centre), the 1958, he was awarded the Order çəkləşdirilən layihələri arasında office for the Ministry of Internal of the Badge of Honour. In 1960, F.E.Dzerjinski adına klubun Affairs (1954), Hotel Baku 1970), the architect became Azerbaijan’s (indi Şəhriyar adına Mədəniyyət Azizbekov Subway Station Builder-of-Honour. Mərkəzi, 1948), “Bakı” mehman­ (1972), Cinema 28th April (1952, xa­nası (1970), Bakı metropo- now Children’s Philharmonic

A rch I tects teachers liteninin “Əzizbəyov” (indi Society), the Baku Branch of the BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

76 77 Azərbaycan memarları lərinin mexanikləşdirilməsi şöbələri the decades. This was reached most- SSRİ Memarlar İttifaqının daxil idi. ly due to performance and efficacy qurultayında. Moskva şəhəri. Kreml, 1960-cı illər “Azərdövlətlayihə” institutu layihə continuously improving as the Azer- Memarlar Ənvər Ələkbər oğlu işlərinin kompleks şəkildə avtomatlaş- DovlatLayiha National Institute of İsmayılov (10.04.1916- Group of the Azerbaijani dırılması, ümuminşaat profilli layihə Designing provided with its designs 25.04.1988), Həsənağa Əli architects at congress of oğlu Məcidov (12.12.1914- the Union of Architects the işləri üzrə alqoritm və proqramlar fon- multiple construction sites through- 12.01.1978), Ənvər Əli oğlu USSR, Moscow, the Kremlin, dunun toplanması və saxlanması üzrə out Azerbaijan. Qasımzadə (12.02.1912- the 1960th years respublikanın baş təşkilatı idi. Məhz In 1950s and 1960s, the Azer- 12.03.1969), Hənifə Əliisgəndər oğlu Ələsgərov (01.01.1912- buna görə institutda müasir hesablama DovlatLayiha National Institute of 29.04.1991), Mikayıl Ələsgər mərkəzi və layihə işlərinin avtomatlaş- Designing architects designed high- oğlu Useynov (19.04.1905- dırılması sektoru yaradılmışdır. rise blocks-of-flats for national oil 07.10.1992) və başqaları İnstitutun digər mühüm axtarış companies, Buzovna Oil and Azer- Architects Anver Alakbar şöbəsinə respublikanın baş ərazi-ax- baijan Oil Plant; and a compound Ismaylov (10.04.1916-25.04.1988), Hassanaga Ali Majidov tarış təşkilatı funksiyaları həvalə for Azerbaijan Academy of Sciences, (12.12.1914-12.01.1978), Anvar edilmişdi. representing a beautiful ensemble Ali Gasimzada (12.02.1912- İnzibati şöbə, bölmələri ilə birlik- of buildings and a square; they de- 12.03.1969), Hanifa Aliisgender Alasgarov (01.01.1912-29.04.1991), də texniki şöbə və plan şöbəsi işin təş- veloped entire ensembles all along Mikayel Alasgar Useynov kilini və rəhbərliyi həyata keçirirdi. one of the main streets in the City of (19.04.1905-07.10.1992) and others

Bunlardan 1, 2, 4 saylı emalatxa- accumulation and storage of algo- nalar mənzil-mülki tikinti obyektlə- rithms-and-software on general-con- rinin kompleks planlaşdırılması ilə struction designs. Therefore, an up- məşğul olurdu. to-date computer centre and a design 3 saylı emalatxana respublikanın automation sector were established şəhərləri, rayon mərkəzləri və şəhər at the AzerDovlatLayiha National tipli qəsəbələrinin baş planlarının iş- Institute of Designing. lənib hazırlanmasını yerinə yetirirdi. The AzerDovlatLayiha National 5 saylı emalatxana (filial) – Kiro- Institute’s exploration department vabad şəhərini (indi Gəncə) layihə was committed to manage all such sənədləri ilə təmin edirdi. establishments across Azerbaijan. 6 saylı emalatxana (filial) – Sumqa- Management was provided for by yıtı layihə sənədləri ilə təmin edirdi. the Administration Department, 7 saylı emalatxana – tip layihələrin Technical Department with its sub- işlənib hazırlanmasını gerçəkləşdirirdi. divisions and Planning Department. Göstərilən emalatxanalarla ya- The creative ways of the Azer- naşı həmçinin, aralıq ixtisas şöbələri DovlatLayiha National Institute’s ad­landırılan xüsusi istehsalat qu- architects have been closely con- rumları da mövcud idi ki, buraya nected to the entire development of san­texnika, elektrik təminatı və rabi­ Azerbaijan in this field. Having inte- tə­nin təşkili, smetaların tərtibi və grated the nation’s leading architects sme­ta normativlərinin işlənib hazır- and engineers from its early days, lanması, mühəndic-geoloji axtarışlar the AzerDovlatLayiha National In- və topoqrafiya, torpaq laboratoriyası stitute of Designing achieved a ma- və mexanizasiya, eləcə də layihə iş- ny-fold growth of production during

78 79 “Azərdövlətlayihə” institutu me- Baku, Husu Hajiyev, including the Bakı şəhərində orta məktəb marlarının yaradıcılığı bütövlükdə Central Department Store and Min- binasının layihəsi. Müəlliflər: memarlar Sadıq Ələkbər oğlu Azərbaycanın memarlıq sənətinin istry of Internal Affairs. All those Dadaşov (15.04.1905-1946), inkişafı ilə çox sıx bağlıdır. İlk gün- are notable for their bright national Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov dən respublikanın aparıcı memar və hues. (19.04.1905-07.10.1992) mühəndislərini öz himayəsi altına It was an important page in The project of standard high school in Baku. Authors: Sadikh Alasgar alan institutun fəaliyyəti formaca the AzerDovlatLayiha National In- Dadashev (15.04.1905-1946) müasir, məzmunca milli Azərbaycan stitute’s history as the staff’s high- and Mikayel Alasgar Useynov memarlıq sənətinin formalaşması- ly professional architects, skilfully (19.04.1905-07.10.1992) nın bütün mərhələlərini özündə əks combining classical compositional etdirir. techniques and local traditions of ar- Əgər 30-cu illərdə institutun iş­ chitecture, created structures to enter çilərinin sayı 50 nəfər idisə, 60-cı the “golden fund” of the City of Ba- illərdə burada mütəxəssislərin sa­ ku’s buildings. The Shahriyar Club, yı 500-ə çatdı, 90-cı illərdə isə 750 Museum Complex, President Office, nəfərə yüksəldi. Bu zaman istehsal Cabinet of Ministers, Akhundov Na- işlərinin həcmi dəfələrlə artdı! Ye- tional Library, blocks-of-flats along rinə yetirilən işlərin həcminin yük- Husu Hajiyev Street and many others səlməsi əsas etibarilə əmək məhsul- belong to this group. darlığının artması hesabına idi. Contemporary architectural re- O vaxtdan bəri “Azərdövlətla- quirements were met by the Circus yihə” institutu, respublikanın çox- building in Samed Vurgun Street, a saylı tikintilərini layihə-smeta sənəd- high-rise for OrgTechStroy (a con- ləri ilə təmin edir, mütəxəssislərinin struction organisation), Actors’ House, sayını artıraraq, öz təşkilati struktu- and a building for designing organisa-

M.F.Axundov adına Milli Kitab­ xana. Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi, 29. İki milyon nüsxə kitab tutumu, 650 yerlik qiraət salonları var. “Sahil bağı” və Xaqani küçəsinə baxan fasadların memarlıq kom- pozisiyasında istifadə edilən üslub və həcm-fəza həllinin özünəməxsus plastikliyi binaya xüsusi əzəmət verir. Bina 1947-ci ildə tikilib. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905- 07.10.1992) National Library building, 29 Khagani St., Baku. Building with capacity two million copies of books, and a reading room from 650 places. Greatness gives to the building a facade, in which has been used archi- tectural composition. The building is built in 1947 on the project of the architect Mikayel Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992) 80 81 ŞƏFİQƏ MİKAYIL QIZI ZEYNALOVA (26.06.1922-11.05.1979)

ShafIga MIkayIl GIzI Şəfiqə Mikayıl qızı Zeynalova Not only did the first baycanfilm” kinostudiyasında Architecture of Azerbaijan Zeynalova Azərbaycan tarixində respublika- female Architect-of-Honours memar kimi başladı. Industrial Institute in Baku. (26.06.1922-11.05.1979) nın əməkdar memarı fəxri adına in Azerbaijan’s history Shafiga Onu xatırlayan həmkarlarının After graduation, Shafiga layiq görülmüş ilk qadın memar Zeynalova prove able to remain dediyinə görə, Şəfiqə Zeynalo- Zeynalova started her career as olmuş, təkcə maraqlı memarlıq remembered as a creator of vanın qəlbində sovet hakimiy- an architect for the Azerbaijan layihələrinin müəllifi kimi yox, interesting architectural designs, yətinə, xüsusilə Azərbaycanda Film Studio. həm də möhkəm, sarsılmaz but also as a person of strength, azərbaycanlıların milli mentalite- From 1945 through 1949, she xüsusiyyətləri özündə birləşdirən firmness and honesty. tinə və mədəniyyətinə yad olan worked for AzerDovlatLayiha. şəxsiyyət kimi yadda qalmışdır. She was born to a family of cəhətləri daxil etmək cəhdinə The architect spent years from Şəfiqə Zeynalova Azərbaycan Azerbaijan intellectuals on June qarşı etiraz vardı. Zaman keçdik- 1949 to 1952 as a student for ziyalılarının ailəsində dünyaya 26, 1922. Her father, Mikayil cə həmin cəhətlər – özünün milli her extra qualification at the göz açmışdır. Onun atası Mikayıl Zeynalov, was a consistent özünəməxsusluğunu qabartmaq Postgraduate Department of Zeynalov Sövet hakimiyyətim- opponent of Soviet regime. For – onun memarlıq layihələrində Moscow Architectural Institute. nin qəti əleyhdarı idi. O, öz prin- his life principles and vision, he də nəzərə çarpmağa başladı. She would become the first sipləri və həyati baxışlarına görə became a victim of repressive Şəfiqə Zeynalova işlədiyi Azerbaijani woman to graduate 1937-ci ildə Stalin repressiyasının policies by Stalin and his clique layihələri­ rəhbərliyə təqdim et­ from the Institute. In 1952, qurbanı oldu. Mikayıl Zeynalov in 1937. He would spent some məzdən əvvəl daim axtarışlar after her education in Moscow, bir neçə il – ömrünün sonunadək years jailed though his death; aparır, tapdıqlarını milli koloritlə she returned to her previous həbsxanada oldu. Amma bu ona nevertheless, he somehow canlandırmağa çalışırdı. Bununla employer, AzerDovlatLayiha, doğmaları ilə əlaqə saxlamağa managed to establish contacts yanaşı, o, yalnız zahiri element- where she would work till her və üç qızının taleyində iştirak with his family, keep in touch lərlə, məsələn, daş üzərində oyul- last days. etməyə mane olmadı. with them and even take part in muş milli naxışlar və freskalarla As her colleagues remember, Zeynalovlar ailəsi çox çətin his three daughters’ lives. kifayətlənmirdi. Şəfiqə xanım there was no place in Shafiga’s vəziyyətə düşdü. Ailənin maddi The family found themselves gecələr səhərə qədər qədim Azər- heart for love of Soviet rifahdan məhrum olduğu həmin under harsh conditions. During baycan memarlıq tikililərinə dair government or, particularly, of günlərdə Şəfiqənin çox sevdiyi da- those hard times, after the əsərləri öyrənir, bu yolla memar- any efforts to implant strange yısına da haqsız olaraq “xalq düş- family had immediately lost lıq abidələrinin tikilişinin forma cultural elements in Azerbaijan, məni” yarlığı vuruldu. 1942-1943- their fortunes and got stained və quruluşunu, məkan kompozi- those ones which come against cü illərdə orta məktəbdə riyaziyyat “enemies of the nation”, the siyasını dərk etməyə çalışırdı. Şə- the nation’s mentality and müəllimi işləyən Şəfiqənin memar mother’s uncle, Shafiga’s fiqə Zeynalova tez-tez deyirdi ki, spiritual values. As the time olmasını, M.Əzizbəyov adına Azər- favourite one, was of great help qədim Azərbaycan mədəniyyət passed by, this feature, an baycan Sənaye İnstitutnun memar- to the Zeynalovs. It was he who abidələrinin əsas cəhəti onların emphasis on national identity, lıq fakültəsinə daxil olmasını məhz insisted on Shafiga, then, between zahiri görünüşləri yox, mürəkkəb began to show up in her o məsləhət görmüşdü. 1942 and 1943, teaching maths at daxili quruluşlarıdır. architectural designs. Şəfiqə Zeynalova ali məktəbi Secondary School 187, becoming Memar Şəfiqə Zeynalovanın Shafiga Zeynalova never bitirəndən sonra əmək fəaliy- an architect and, therefore, həyata keçirilmiş ilk layihəsi hurried to submit her projects for A rch I tects teachers yətinə C.Cabbarlı adına “Azər- entering the Department for uşaqlara həsr olunmuşdur. the management’s confirmation; BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

82 83 1946-1948-ci illərdə tikilmiş Uşaq she found herself in permanent lərdən biri məhz Lüdviq Mis professionally performed. Her dəmir yolu (“Gənclik” metrosu creative search for national Van Der Roenin yaradıcılığından designs were especial for her rayonunda, Zooparkın yanında architectural hues she tried ilham alan Şəfiqə Zeynalova fine taste, a right scale found and yerləşirdi, indi sökülüb) mema- to add to her designs. Yet she tərəfindən düşünülmüşdür. Bina innovative architectural solutions. rın sevdiyi işlərdən biri idi. O, never restricted such additions “Nizami” metro stansiyasının It was Shafiga Zeynalova who, uzun illərdən sonra artıq tikilmiş to external elements e.g. stone- yaxınlığında, “Azad qadın” hey- inspired by ideas of Ludwig Mies və uşaqlara, onların valideynlə- carved ethnical ornaments or kəlinin arxa tərəfində yerləşir. van der Rohe, thought designing rinə sevinc bəxş edən dəmir yolu frescos. She worked overtime Memar Şəfiqə Zeynalova Şıx one of the first high-rises in estakadasının yanından keçəndə and overnight carefully studying çimərliyi yaxınlığında ucal- Baku, a 17-floor metal-and-glass qəlbi qürur hissi ilə aşıb-daşırdı. ancient architecture in Azerbaijan dılmış Xəzər bioloji stansiyası building near Nizami Subway Şəfiqə Zeynalova 1945-1949-cu and so tried to understand the binasının layihə müəllifidir. Station, behind the Women’s illərdə “Azərdövlətlayihə” institu- shape, structure and spatial La­yihə bəyənilsə də, gerçəkləş- Liberation Monument. tunda fəaliyyətini davam etdirdi. composition of the historical dirilməmişdir. Bu təkcə Cənubi Ms.Zeynalova designed a O, 1946-cı ildə SSRİ Memarlar buildings. Qafqazda deyil, bütün SSRİ-də Caspian Biological Station near İttifaqı üzvlüyünə qəbul edildi. Ms.Zeynalova often told it balıq və digər dəniz heyvanla- Shikhovo Beach in Baku. Though Şəfiqə Zeynalova 1949-1952-ci was not an exterior look but rı yetişdirmək üçün ən böyük approved, the project would illərdə Moskva Memarlıq İnsti- internal composition Azerbaijan’s və müasir stansiya olmalı idi. never be implemented. It was tutu Memarlıq təkmilləşdiilməsi architectural sights are mainly Memarın ideyasına görə, binalar to become the largest one in the fakültəsinin dinləyicisi oldu. O, notable for. kompleksinə laboratoriya, isteh- USSR to grow fish and other Moskva Memarlıq İnstitutunu During her, rather short, life, salat korpusu, hətta delfinlərin marine animals. As planned bitirmiş ilk azərbaycanlıdır. she designed and implemented buraxılması nəzərdə tutulmuş by the architect, the compound O, Moskvada təhsilini başa many projects which still nəhəng hovuz və akvarium daxil was to include laboratories, a vurandan sonra 1952-ci ildə represent visual pleasure for olmalı idi. Bundan başqa orada plant, huge aquarium and a pool “Azərdövlətlayihə” institutun- people in Baku, both local and dəniz faunası muzeyi açmaq və to house dolphins. It was also dakı işinə qayıtdı və ömrünün foreign ones. mehmanxana tikmək də planlaş- envisaged to open a a marine- axırınacan orada çalışdı. The first implemented design dırılmışdı. fauna museum and build a hotel. O, qısa ömründə bu gün də by Shafiga Zeynalova was her Memar Şəfiqə Zeynalovanın The building now serving şəhərimizin sakinlərini və qo- graduation project, assigned son əsərləri indi Azərbaycan as the Republic of Azerbaijan’s naqlarını sevindirən çoxlu bina- to meet children’s needs. Now Republikası Xarici İşlər Nazirli- Ministry of Foreign Affairs ların layihəsini işləyib hazırlamış dismounted, Children’s Railway, yinin yerləşdiyi binanın və Bakı and Central Railway Station və tikintisinə rəhbərlik etmişdir. built between 1946 and 1948 near Dəmiryol Vağzalının binasının are among the latest designs “Bakı Soveti” (indi yenidən Baku Zoo and a subway station, layihəsidir. 28 Aprel (indi 28 by Shafiga Zeynalova. Yet the qurulmuş və “İçərişəhər” adlan- was the architect’s favourite May) küçəsi onun peşəkar karye- apogee of her professional dırılmışdır) metro stansiyasının, “child”. She used to say her rasının zirvəsi olmalı idi. Memar career was a project of high-rise Tarix arxivinin, Sənaye nazirli- heart was overfilled by feelings həmin küçədə çoxmərtəbəli developing 28 April (now 28 yinin binaları, Bakı, Sumqayıt, of proudness whenever, during binaların tikilməsi üçün layihələr May) Street. However, she never Mingəçevir, Lənkəranda yaşa- years and years, she walked by hazırlamaq barədə düşünürdü. managed to bring the project to yış binalarının, eyni zamanda the finished railway, a source of Amma ağır xəstəlik onu dü- life due to a lethal disease. Sevil Qazıyeva, Mikayıl Müşfiq, joy for entire families. şündüklərini həyata keçirməsinə Shafiga Zeynalova was a Həzi Aslanovun heykəllərinin BakSoviet Subway Station imkan vermədi. member of the USSR Architects’ layihəsi və digər işlər onun (now reconstructed and renamed Şəfiqə Zeynalova 1979-cu Union (since 1946). peşəkarlığının, böyük və məsu- as Icheri Sheher), History ildə, 57 yaşında vəfat etmişdir. She died in 1979 at the age of liyyətli fəaliyyətinin nəticəsidir. Archive and Industry Ministry; just fifty six. Ş.Zeynalovanın layihələri incə residences in Baku, Sumgayit, zövqü, düzgün tapılmış miqyası Mingachevir, and Lankaran; və memarlıq həllinin yeniliyi ilə as well as monuments of Sevil fərqlənir. Gaziyeva, Mikayil Mushfig, Dəmirdən və şüşədən ucal- Azi Aslanov etc. are results of

A rch I tects teachers dılmış ilk 17 mərtəbəli göydələn- great and challenging work she BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

84 85 Memarlar Ənvər Ələkbər oğlu İsmayılov (10.04.1916- 25.04.1988) və Ənvər Əli oğlu Qasımzadə (12.02.1912- 12.03.1969) Architects Anver Alakbar Ismaylov (10.04.1916- 25.04.1988) and Anvar Ali Gasimzada (12.02.1912- 12.03.1969)

runu təkmilləşdirərək davamlı olaraq tions in Basin Street; a complex of an əmək məhsuldarlığını artırırdı. air-terminal and hotel; Sabayil and 1950-1960-cı illərdə “Azərdövlətla- 28th April subway stations; the City yihə” institutu memarlarının layihələ- of Baku’s railway station; Azerbaijan’s ri üzrə parlaq milli koloritli “Buzov- Supreme Council (the National Par- naneft” və “Azərneftzavod”şayış ya­ liament, in other words); a prominent binaları, Azərbaycan SSR Elml­ər building for the Communist Party’s Akademiyasının­­ meydan və binalar Archive; and high-rise blocks-of-flats ansamblı­ inşa edilir, Mərkəzi Univer- along Saraykin Street and near the sal Mağazanın (MUM) və Daxili İşlər Arboretum. Later, new government Nazirliyinin binaları da daxil olmaqla buildings and a 12,000-seat sport hall Bakı Dövlət Sirkinin binası. Bakı şəhəri, Səməd Vurqun küçəsi, şəhərin əsas küçələrindən olan Hüsü were designed. 68. Bina 1967-ci ildə memarlar Hacıyev küçəsinin bütün uzunluğu For the Academy of Sciences of Ənvər Ələkbər oğlu İsmayılov boyu tikinti işləri həyata keçirilir. Azerbaijan alone, architects from the (10.04.1916-25.04.1988) və Faina Romanovna Leontyevanın “Azərdövlətlayihə”nin memarla- AzerDovlatLayiha National Institute layihəsi əsasında tikilmişdir. 2400 rının klassik kompozisiya üsullarını of Designing implemented designs tamaşaçı yerlik binada o dövr memarlıqda milli ənənələrlə məharət- and supervision over the following üçün ən müasir sirk avadanlığı quraşdırılmışdı lə birləşdirərək institutun tarixində buildings constructed: the Institute önəmli yerlərdən birini tutan və Bakı for Theoretical problems of Chem- Building of the Baku state circus, Baku, Samad Vurgun Street, 68. şəhərinin qızıl fonduna daxil olan bi- ical Technology, Institute for Geog- The building is built in 1967 on the nalar inşa edirdilər. Bunlara F.E.Dzer­ raphy and Problems of the Caspian project of architects Anver Alakbar jinski­ adına klub, V.İ.Lenin adına Sea, Institute for Zoology, Institute Ismaylov (10.04.1916-25.04.1988) and Faina Romanovna Leontyeva. Muzey,­ Azərbaycan KP MK-nın və for Genetics and Selection, Institute The building was calculated on Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin bi- for Botany, Institute of Chemical 2400 spectator places and equipped, nası, Ü.Hacıbəyov küçəsində yerləşən Additives, Institute for Cybernetics, for those times, with the most modern theatrical circus equipment yaşayış­ binaları, M.F.Axundov adına Institute of Physics, Caspian Marine 86 87 M.F.Axundov adına Milli Kitabxananın­ ümumi görünüşü. Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi, 29. Bina 1947-ci ildə tikilib. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905-07.10.1992) National Library building, 29 Khagani St., Baku. The building is built in 1947 on the project of the architect Mikayel Alasgar Azərbaycan memarları SSRİ Memarlar İttifaqının Useynov (19.04.1905-07.10.1992) qurultayında. Moskva şəhəri. Kreml, 1960-cı illər Group of the Azerbaijani architects at congress of the Union of Architects the USSR, Moscow, the Kremlin, 26 Bakı komissarı adına parka the 1960th years (indi Sahil bağı) panoram. Bakı şəhəri, 1960-cı illər A panorama on Park of 26 Baku commissioners, the city of Baku, the 1960th years 88 89 YUZEF İSLAM OĞLU QƏDİMOV (07.01.1928–08.01.2012)

Yuzef Islam oglu Memar Yuzef Qədimov Graduated from Moscow KadImov 1953-cü ildə Moskva Memarlıq Architectural Institute in 1953. (07.01.1928 – 08.01.2012) İnstitutunu bitirmişdir. Təhsilini Positions: Architect/Project başa vurandan sonra “Azərdöv- Architect-in-Chief/Architect-in- lətlayihə” institutunda memar Chief (the latter position from 1984 və layihənin baş memarı işləmiş, through 1989), Bakghiprogor. 1984-1989-cu illərdə isə “Bakı- Designs: Heydar Aliyev dövlətşəhərlayihə” institutunun Concert-and-Sport Complex, baş memarı kimi çalışmışdır. Ministry of National Security, Y.Qədimov bir çox obyektlər Azerbaijan Institute of Com­mu­ layihələndirmiş və inşa etmişdir. nist Party History and Archive, Onların arsaında H.Əliyev adına Nasimi District Communist İdman-konsert kompleksinin, Party Office, Actors’ House, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Designing Institutes’ Complex Azərbaycan Partiya tarixi və par- in Baku, and BakSoviet (now tiya arxivi İnstitutunun, Nəsimi Icheri Sheher) Subway Station; rayon Partiya Komitəsinin, Akt- monuments of Jaffar Jabarli, yorlar evinin, Bakı şəhəri Layihə Hussein Javid, and Nariman institutları kompleksinin, keçmiş Narimanov (all in Baku); the “Bakı Soveti” (indi “İçərişəhər”) grave monument of Natavan metro stansiyasının binalarını in Agdam, a monument for marın ayrı-ayrı əsərləri SSRİ və Professional membership: Memarlar Hacı Murad Şuqayev, göstərmək olar. O, eyni zamanda Vidadi in Shikhli Village, Azərbaycan Dövlət Mükafatları- the International Academy of Mikayıl Useynov və Yuzef C.Cabbarlı, H.Cavid, N.Nəri- Gazakh District, a monument na irəli sürülmüşdür. Yuzef Qə- the Architecture of Eastern Qədımov manovun heykəllərinin, şairə for Vaghif in Shusha, etc. His dimov “Azərbaycanın əməkdar Countries. Architects Haji Murad Shughayev, X.Natəvanın Ağdamdakı qəbi- major designs were under direct mühəndisi” və “Azərbaycanın Mikael Useynov and Yusef rüstü abidəsinin, Qazaxın Şıxlı consideration and supervision əməkdar memarı” fəxri adlarına, Kadimov kəndində M.V.Vidadinin, Şuşa by National Leader Heydar “Şöhrət” ordeninə, Prezident şəhərində M.P.Vaqifin heykəllə- Aliyev. Nominations: USSR and təqaüdünə layiq görülmüşdü. O, rinin müəllif-memarıdır. Y.Qədi- Azerbaijan National Prizes. Şərq Ölkələri Beynəlxalq Memar- movun bütün işləri Ümumittifaq Awards: Diplomas by USSR lıq Akademiyasının üzvü idi. və respublika memarlıq baxışla- and Azerbaijan architectural Yuzef Qədimov 12 yanvar rında yüksək qiymət almış, dip- exhibitions; Engineer-of- 2012-ci ildə vəfat etmişdir. lomlara və fəxri fərmanlara layiq Honours of the Republic of görülmüşdür. Onun ən sanballı Azerbaijan; Architect-of- işləri ümummilli lider H.Əliyev Honours of the Republic of tərəfindən nəzərdən keçirilmiş Azerbaijan; Shohrat (“Glory”) A rch I tects teachers və nəzarətdə saxlanmışdır. Me- Order; Presidential Stipend. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

90 91 “Textikintitəşkilatı” tresti inzibati “Textikintitəşkilatı” trestinin inzibati binası. Müəllif: binasının layihəsi. Müəllif: memar memar Şəfiqə Zeynalova, 1970-ci illər Şəfiqə Zeynalova, 1970-ci illər The office building of trust “Tekhtikintitashkilati”. Project of office building of trust Architect Shafiga Mikayil Zeynalova, the 1970th years “Tekhtikintitashkilati”. Architect Shafiga Mikayil Zeynalova

“Textikintitəşkilatı” tresti inziba­ti binasının tikilməsi. Müəllif: memar Şəfiqə Zeynalova, 1970-ci illər During construction of the building of trust “Tekhtikintitash- kilati”. Architect Shafiga Mikayil Zeynalova, the 1970th years

Milli kitabxananı və bir çox başqaları- Biological Station of the Institute for nı göstərmək olar. Zoology and others. Müasir memarlıqdakı tələbləri Those buildings are notable for nəzərə alaraq institutun memarları elegant architectural solutions used Səməd Vurğun küçəsində Sirk bina- and even now constitute a great sı, “Texnikitikintitəşkilatı” trestinin part of the City of Baku’s attraction, çoxmərtəbəli binası, Aktyorlar evi, not only for multiple visitors from Basin (indi Füzuli) küçəsindəki La- abroad, but also for the residents, yihə təşkilatları evi, mehmanxana ilə who must have got used to it, yet birlikdə Aerovağzal binası komplek- still have not.

92 93 Sahənin şəhərsalma həlli layihəsi ilə maketin fotosu The photo of the model with the draft of the town-planning solution of a site of the territory

94 95 binası (T.Abdullayev ilə birgə), Azerbaijan, and blocks-of-flats “Azərbaycan SSR Ali Soveti- in Saraykin Street, Baku (all with nin (indi Milli Məclis) inzibati T.Abdullayev) should be listed binası” (T.Abdullayev ilə birgə) among Fuad Orujov’s records. və Saraykin küçəsində yaşayış Professional efforts by Fuad evləri (T.Abdullayev ilə birgə) Orujov had always been highly Fuad Orucovun bir memar kimi awarded, to mention the USSR’s çalışdığı obyektlərdəndir. Order of the Red Banner of La­ F.M. Orucovun əməyi hər bour (1974), and Azerbaijan’s FUAD MİRZAAĞA OĞLU ORUCOV zaman yüksək qiymətləndi- Architect-of-Honours (December (26.12.1925– 26.05.1980) rilmişdir. 11 mart 1974-cü ildə 5, 1979). SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyə- F.M.Orujov died on May 26, tinin sərəncamı ilə “Qırmızı 1980. Fuad MIrzaaga Oglu Bakı şəhərində anadan Fuad Mirzaaga Oglu Orujov olmuş­dur. 1933-cü ildə onillik was born in the City of Baku, əmək bayrağı” ordeni ilə təltif Orujov olunmuşdur. 5 dekabr 1979-cu (26.12.1925 – 26.05.1980) orta məktəbə qəbul olunmuş Azerbaijan, on December 26, və 1943-cü ildə həmin məktəbi 1925. In 1943, he successfully ildə isə Azərbaycan Ali Soveti fərqlənmə ilə bitirmişdir. graduated from a regular Rəyasət Heyətinin sərəncamı ilə Heydər Əliyev adına Sarayın qarşısındakı meydanın görünüşü, 1943-cü ildə Azərbaycan Neft ten-year secondary school. In o “Əməkdar memar” fəxri adına 1970-ci illər və Kimya İnstitutunun inşaat the same year, he entered the layiq görülmüşdür. fakültəsinə qəbul olunmuş və Department for Construction 26 may 1980-ci ildə haqq dün- View of the square in front of the 1949-cu ildə həmin institutu of Azerbaijan Institute of Oil yasına qovuşmuşdur. building of the Palace of Heydar uğurla bitirmişdir. and Chemistry, which he would Aliyev, 1970 O, 1949-1954-cü illərdə Qara graduate from in 1949. dəniz sahilində yerləşən Sevas- As all young soviet male topol şəhərində hərbi xidmətdə citizens, he had to pay off his olmuşdur. civil duty of a soldier (1949-1954, 1954-cü ildə “Azərdövlətla- Sevastopol, the Black Sea). yihə” DBLİ-ə memar vəzifəsinə In 1954, he was employed qəbul olunmuşdur. by AzerDovlatLayiha as an F.M. Orucov 1967-1968-ci Architect. illərdə­ Rusiyanın Norilsk şəhərin- Mr.Orujov’s professional də memar vəzifəsində çalışmışdır. career as an architect continued O, sonralar 1980-ci ilə kimi in Norilsk, Russia (1967-1968). “Azərdövlətlayihə” DBLİ-də Back in AzerDovlatLayiha, fəaliyyətini davam etdirmiş və he would be promoted from his memar vəzifəsindən 1 nömrəli previous position up to Head of emalatxanın rəisi vəzifəsinə kimi Atelier One in 1980. yüksəlmişdir. Since 1955, Fuad Orujov had 1955-ci ildən Azərbaycan Me- been a member of Azerbaijan marlar İttifaqına üzv olmuşdur. Architects’ Union. “Аbşeron” mehmanxanası Hotel Absheron, Hotel (M.Useynov ilə birgə), “Аzərbay- Azerbaijan, and blocks-of- can” mehmanxanası (M.Useynov flats on Azadliq Square (all ilə birgə), Azadlıq meydanın- co-designed wit M.Useynov); da yaşayış evləri (M.Useynov an academic facility for Azer­ ilə birgə), Azərbaycan Dövlət baijan National Teachers’ Uni­ Pedaqoji Universitetinin tədris versity, Office of President of korpusu (T.Abdullayev ilə birgə), the Republic of Azerbaijan, A rch I tects teachers Prezident Aparatının inzibati Parliament of the Republic of BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

96 97 “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış “Layihə təşkilatlarının evi” layihəsi The project of the House of the Design Organizations executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” design institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış layihə The architectural project, executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” design institute 98 99 “Azərdövlətlayihə” institutunun si, “Bakı Soveti” (indi “İçərişəhər”) The modern City of Baku’s image əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış və 28 Aprel (indi “28 May”) metro is determined not only by unique Aktyor evinin layihəsi stansiyaları, Bakı dəmiryol vağzalı, buildings, but also by large-size The project of the House of the Azərbaycan SSR Ali Sovetinin binası, residential ensembles, gardens and Actor executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” design öz zamanının möhtəşəm tikilisi olan parks implemented after designs by institute “Partiya tarixi və partiya arxivi” binası, the AzerDovlatLayiha National In- Saraykin küçəsi üzrə və Botanika bağı stitute’s architects. “Azərdövlətlayihə” institutunun yaxınlığında çoxmərtəbəli yaşayış bi- By the AzerDovlatLayiha Nation- əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış naları kimi tikililəri layihələndirirlər. al Institute’s designs, the main square ictimai binanın layihəsi Sonralar Azərbaycan KP MK-nın yeni ofthe national capital, Lenin Square, The project of the public building executed by the staff of binası və 12 min nəfər tamaşaçı tutan currently Azadliq (Freedom) Square “AzerDovlatLayiha” design İdman sarayı layihələndirilərək tikilir. was developed including two high-rise institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış ictimai binanın layihəsi The project of the public building executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” design institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış ictimai binanın layihəsi The project of the public building executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” design institute

100 101 AVRORA ƏBDÜLƏZİZ QIZI SALAMOVA (19.06.1933-23.10.1986)

Aurora Abdul Gizi Görkəmli memarlar Mikayıl Aurora Abdul gizi Salamova sonra Avrora Salamova Azərbay- proved her excellent taste and Salamova Useynov və Sadıq Dadaşovun was born on June 19 in 1933. can SSR Mədəniyyət Nazirliyi feeling of different historical (19.06.1933-23.10.1986) ən yaxşı tələbələrindən biri və In 1960, she graduated from yanında Elmi-İstehsalat İdarəsin- epochs together with respect sonralar “Azərbaycan SSR-in a famous artistic institution də işə başlamışdır. towards national traditions, əməkdar memarı” fəxri adına la- in then-Leningrad (Saint Azərbaycan SSR-in əməkdar which is so much demanded for yiq görülmüş Avrora Əbdüləziz Petersburg, Russia), established memarı, respublika Mədəniyyət this architectural profile. qızı Salamova idi. by the Russian Senate’s Nazirliyi Xüsusi Elmi-Bərpa Aurora Salamova guided Avrora Salamova 1960-cı ildə Resolution on November 6, 1757 Emalatxanasının baş memarı the successful restoration and Leninqrad şəhərindəki Rəs- as the Imperial Academy of the olan Avrora Salamova özünün reconstruction of many historical samlıq Akademiyasını (indiki Three Greatest Arts, now the dərin biliyi və yüksək peşəkar- architectural sights in Azerbaijan. İ.E.Repin adına Sankt-Peterburq I.E.Repin National Academic lığı ilə seçilirdi. Onun rəhbərliyi She was one of the designers Rəngkarlıq, Heykəltəraşlıq və Institute of Painting, Sculpture altında Azərbaycanın bir çox to restore and adapt Lutheran Memarlıq İnstitutu) bitirmişdir. and Architecture. Aurora abidələri yenidən qurulmuş və Church on 28 May Street and Avrora Salamovanın müəl- Salamova’s tutor was Professor bərpa olunmuşdur. a synagogue (both in Baku); a limi Akademiyanın professoru A.K.Barutchev (1904-1976), Memar Avrora Salamova Ba- Jumah mosque in Shamakhi City; A.K.Barutçev (1904-1976) idi. who had contributed to Soviet kının 28 May küçəsində yerləşən Upper Caravanserai in Shusha O, Leninqradda bir neçə mət- Constructivism (a trend of global lüteran kirxasının, şəhərdəki City (1981-1983), etc. bəx-fabrikin (1928-1931-ci illərdə, significance during those years) yəhudi sinaqoqunun, Şamaxı- She designed buildings in memarlar İ.A.Gilter, İ.A.Meer- with a number of implemented dakı Cümə məscidinin və Şuşa Baku such as those of Azerbaijan zon, Y.O.Rubinçiklə birgə), “Le- designs e.g. few large-size şəhərindəki Yuxarı Karvansara- Communist Party’s Archive; nenerqo” binasının (1931-1933) canteens/cafeterias (of a type nın və s. binaları bərpa layihəsini Azerbaijan Academy of Sciences’ və digər tikililərin layihə müəllifi called a factory-kitchen; 1928- vermiş, bunları özlərinin ilkin Microbiology Institute and olmuşdu. 1931, together with architects görünüşünə uyğunlaşdırmışdır. Institute for Genetics and Avrora Salamova 1960-cı ildə, I.A.Ghilter, I.A.Meyerzon, and Çox maraqlı və istedadlı Selection; a memorial (1969), Rəssamlıq akademiyasını bitirən- Y.O.Rubinchik), a building for memar olan Avrora Salamova a monument to the famous dən dərhal sonra “Azərdövlətla- Leningrad Electric Supplies, etc. Azərbaycan KP MK Partiya və Azerbaijan composer Uzeyir yihə” institutunda memar kimi Right upon graduation, partiya tarixi arxivi, Azərbaycan Hajibeyov (both in Shusha fəaliyyətə başlamışdır. Aurora Salamova started as an SSR EA Mikrobiologiya İnstitutu City), and a guest house for a O, 1962-ci ildə Azərbaycan architect for AzerDovlatLayiha. binalarının, Bakı, Sumqayıt və hydro-junction on River Araks Memarlar İttifaqının üzvlüyünə In 1972, she was appointed Azərbaycanın digər şəhərlərində in Iran (1966-1967); a number of qəbul olunmuşdur. Deputy Head of Atelier #6 of the bir çox yaşayış evlərinin və icti- structures in Sumgayit City (a Avrora Salamova 1972-ci il- same employer. mai binaların layihəsini işləyib group of 12-floor blocks-of-flats dən “Azərdövlətlayihə” institutu Later, she became Architect- hazırlamış, Azərbaycan memar- (1970-1973), Central Park, an 6 saylı emalatxanasının rəhbəri- in-Chief of the Special Research- lığında özündən sonra böyük iz exhibition saloon (1964-1967), and nin müavini təyin edilmişdir. and-Reconstruction Atelier at qoymuşdur. the second line of Seaside Park “Azərdövlətlayihə” institu- Azerbaijan’s Ministry of Culture. Avrora Salamovanın layihələ- (1966-1967)); and many other A rch I tects teachers tunda bir müddət işlədikdən Working on this position, she ri üzrə Sumqayıt şəhərində projects around Azerbaijan. BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

102 103 mərkəzi parkın və sərgi salonu- Aurora Salamova was among Xilaskar kilsəsi (Lüteran kirxası nun (1964-1967), Dənizkənarı the best followers of the great adı ilə də tanınır). Bina 1896- parkın ikinci növbəsinin (1966- architectural duo, Mikhael 1899-cu illərdə memar Adolf 1967), Ticarət mərkəzinin (1967- Aleskerovitch Useynov and Eyherin layihəsi əsasında inşa edilmişdir. Binanın yenidənqurma 1971), 12 mərtəbəli yaşayış evləri Sadikh Alekperovitch Dadashev. layihəsi 1980-ci illərdə memar qrupunun (1970-1973), Şuşa Colleagues remember her as Avrora Salamovanın rəhbərliyi şəhərində memorial komplek- an outstanding person and altında yerinə yetirilmişdir sin (1967), Azərbaycan SSR EA a talented architect; she is Church of the Savior known also Genetika və Seleksiya İnstitutu credited a great contribution to as Lutheran Church. The building binasının (1970-1974), böyük Azerbaijan’s architecture. is built on the project of the archi- Azərbaycan bəstəkarı Ü.Ha- Since 1962, Ms.Salamova had tect Adolf Eykhler in 1896-1899. cıbəyovun heykəlinin, Araz çayı been a member of Azerbaijan’s The project of reconstruction of üzərindəki su qovşağı üçün İran a Union of Architects. That the building was executed in the ərazisində qonaq evinin (1966- she was awarded Azerbaijan’s 1980th years. Project manager 1967) layihələrini, Şəki şəhərində Architect-of-Honours proves architect Aurora Salamova Yuxarı Karvansaranın (1981- her high professional reputation 1983) yenidənqurma və bərpa among experts. layihələrini və bir çox digər işləri Aurora Salamova died on yerinə yetirmişdir. October 23, 1986. Avrora Salamova 23 oktyabr 1986-cı ildə vəfat etmişdir.

Rəşid Behbudov adına Mahnı teatrı (keçmiş Sinaqoq binası). Bina XIX əsrin sonunda inşa edilmişdir. 1980-ci illərdə binanın Mahnı teatrı üçün uyğunlaşdırıl- ması memar Avrora Salamo- vanın işlədiyi layihə üzrə həyata keçirilmişdir The building of Theatre of the Song of Rasheed Bekhbudov (the former building of the Big Choral Synagogue). The building is built at the end of the XIX century. In the 1980th years the architect Aurora Salamova executed the project of adaptation of the building in theater

104 105 6 noyabr 1967-ci ildə açılmış “Bakı Soveti” (indi “İçərişəhər”) metro stansiyasının yerüstü girişi. Bakı şəhəri. Layihənin müəllifləri: memarlar Şəfiqə Zeynalova, Tələt Xanlarov, Yuzef Qədimov, Yuri Kozlov Land lobby of “Baku Soveti” metro station, Baku. The station was open on November 6, 1967. Authors of the project: architects Shafiga Mikayil Zeynalova, Tyalyat Hanlarov, Józef Kadymov, Yury Kozlov

106 107 6 noyabr 1967-ci ildə açılmış Yalnız Azərbaycan SSR Elmlər “Bakı Soveti” (indi “İçərişəhər”) Akademiyası üçün “Azərdövlətla- metro stansiyasının yerüstü girişi. Bakı şəhəri. Layihənin yihə” institutunun mütəxəssisləri müəllifləri: memarlar Şəfiqə tə­rəfindən aşağıdakı binaların la- Zeynalova, Tələt Xanlarov, yihələndirilməsi və bunlara müəllif Yuzef Qədimov, Yuri Kozlov nəzarəti işləri həyata keçirilmişdir: Land lobby of “Baku Soveti” Kimya texnologiyalarının nəzəri metro station, Baku. The station was open on November 6, 1967. prob­lemləri institutu, Xəzər dənizi- Authors of the project: architects nin coğrafiyası və problemləri insti- Shafiga Mikayil Zeynalova, tutu, Zoologiya institutu, Genetika Tyalyat Hanlarov, Józef Kadymov, Yury Kozlov və seleksiya institutu, Botanika ins- titutu, Aşqarlar kimyası institutu, Kibernetika institutu, Fizika institu- 6 noyabr 1967-ci ildə açılmış tu, Xəzər dəniz bioloji stansiyası və “Bakı Soveti” (indi “İçərişəhər”) metro stansiyasının yeralti zalı. digərləri. 6 noyabr 1967-ci ildə açılmış “28 Aprel” (indi “28 May”) metro Bakı şəhəri. Layihənin müəllifləri: Müasir Bakı şəhərinin simasını, stansiyasının yeralti zalı. Bakı şəhəri. Layihənin müəllifi: memar Ş.Quliyev memarlar Şəfiqə Zeynalova, Tələt təkcə “Azərdövlətlayihə” institutu Xanlarov, Yuzef Qədimov, Yuri Underground lobby of “28 Aprel” (today “28 May”) metro station, me­marlarının layihələri üzrə ucal- Kozlov Baku. The station was open on November 6, 1967. Author of the dılmış nadir binalar deyil, həm də iri Underground lobby of “Baku project: architect Sh.Guliyev Soveti” metro station, Baku. The həcmli yaşayış massivləri və parklar station was open on November 6, müəyyən edir. 1967. Authors of the project: archi- İnstitut mütəxəssislərinin layi­hə­ tects Shafiga Mikayil Zeynalova, Tyalyat Hanlarov, Józef Kadymov, ləri əsasında paytaxtın əsas meydanı Yury Kozlov olan V.İ.Lenin adına meydanın (indi Azadlıq meydanı) iki yüksəkmərtə- bəli mehmanxana ilə birlikdə, Nə- riman Nərimanov prospektini (indi Hüseyn Cavid prospekti) Politexnik institutu və Azərbaycan SSR-nin Elmlər Akademiyasının meydanı və binaları ilə birlikdə, Sovet Azərbay­ ca­nının 50 illiyi meydanı (indi İn- şaatçılar prospektindəki İnşaatçılar meydanı) Mərkəzi Statistika İdarə- sinin binası ilə birlikdə, Sənaye ti- kintisi nazirliyinin işçiləri üçün ti- kilən 9 mərtəbəli binalardan ibarət yaşayış massivi, Lenin (indi Azad- lıq) və Neftayıranlar (indi Neftçilər) prospektləri üzrə yaşayış massivləri, 6 noyabr 1967-ci ildə açılmış “28 Aprel” (indi “28 May”) metro stansiyasının yerüstü girişi. Bakı şəhəri. Layihənin müəllifi: Xırdalan qəsəbəsində (indi Xırdalan memar Ş.Quliyev şəhəri) binalar, Sabir bağı, Axundov Land lobby of “28 Aprel” (today “28 May”) metro station, Baku. bağçası, Nizami adına park, Dəniz- The station was open on November 6, 1967. Author of the project: kənarı parkın yeni hissəsi, Tibb insti- architect Sh.Guliyev

108 109 RƏNA MAHMUD QIZI ƏFƏNDİZADƏ

Rena Mahmud GIzI Rəna Mahmud qızı Əfəndiza- Rena Efendizadeh was born EfendIzadeh də 29 noyabr 1929-cu ildə Bakıda on November 29, 1929, in Baku həkim ailəsində anadan olmuşdur. to a family of doctors. O, 1937-1947-ci illərdə orta Between 1937 and 1947, məktəbdə oxumuş, məktəbi qızıl she had been studying at medalla bitirmişdir. a secondary school, which Rəna Əfəndizadə 1947-ci she graduated from with ildə M.Əzizbəyov adına Sənaye the highest academic award, İnstitutunun memarlıq-inşaat Gold Medal. In 1947, right fakültəsinə daxil olmuşdur. upon school graduation, she O, memarlıqla yanaşı mu- entered the Architecture-and- siqi təhsili də almış, 1950-ci ildə Construction Department of Musiqi Məktəbinin fortepiano Azerbaijan Industrial Institute. sinfini bitirmişdir. Simultaneously with her ar­ Rəna Əfəndizadə 1951-ci chitectural studies, Rena Efen­ il­də təhsilini Moskva Memarlıq dizadeh also obtained musical İnstitutunun IV kursunda davam education: she gra­du­ated etdirmiş, 1954-cü ildə isə həmin from the Piano Department of fakültəni fərqlənmə diplomu ilə Azerbaijan Musical College. bitirmişdir. It was Moscow Architectural 1 sentyabr 1954-cü ildə Bakıya Institute where she started qayıtdıqdan sonra o, “Azərdöv- her seventh semester for her lətlayihə” institutuna işə qəbul architectural qualification, and olunmuşdur. which she successfully gradu­ ­ Rəna Əfəndizadə layihə ated from in 1954. Back in Baku, in­stitutunda çalışdığı müddət- on September 1, 1954, Rena də Montin qəsəbəsinin 1937-ci Efendizadeh was employed by məhəlləsində Bakı Cihaz Ma- AzerDovlatLayiha. şınqayırma zavodunun əmək- During her time at this daşları üçün yaşayış evlərinin institute, Rena Efendizadeh nının tikinti layihəsini (memarlar M.Madatov and Sh.Zeynalova) Azərbaycan memarları SSRİ layihəsini, IV iqlim zonası designed residential buildings for Ş.Zeynalova, Y.Qədimov, Qəni- and of a 600-seat club (together Memarlar İttifaqının qurultayında. qurşağında inşa olunmaq üçün the staff of the Baku Instrumental yev və Y.Tolstonoqovla birlikdə), with Sh.Zeynalova and another Moskva şəhəri, 1980-ci illər orta mərtəbəli kiçikmetrajlı Mechanical Plant in Quarter Cenevrədəki (İsveçrə) Millətlər architect, Y.Kadi­mov), all to be Group of the Azerbaijani architects birtipli yaşayış evinin layihəsini 1937 of Montino Town in Baku, meydanının layihəsini və digər constructed in Climate Zone at congress of the Union of Architects (memarlar S.Vahidov, M.Mədə- standard projects of small-apart­ layihələri işləyib hazırlamışdır. Four, a deve­ ­lopment­ project for the USSR, Moscow, the 1980th years tov və Ş.Zeynalova ilə birlikdə), ment medium-rises (together Memar Rəna Əfəndizadə 23 a square in Baku (previously A rch I tects teachers Bakı şəhərində İ.V.Stalin meyda- with architects S.Vayidov, aprel 1957-ci ildə SSRİ Memar- named Stalin Square; together BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

110 111 lar İttifaqının üzvlüyünə qəbul with Sh.Zeynalova, Y.Kadimov, olunmuşdur. and other architects, Ms.Ganiyeva O, 2 dekabr 1967-ci ildə uğur- and Mr.Tolstoyitov), a contest la dissertasiya müdafiə etmiş, development­ design for Place des sənətşünaslıq namizədi elmi Nations in Geneva, Switzerland, dərəcəsi almışdır. etc. 25 dekabr 1979-cu ildə Rəna Rena Efendizadeh has also Əfəndizadəyə “Azərbaycanın contributed to the field of ar­chi­ əməkdar memarı” fəxri adı veril- tecture as a scholar and writer as mişdir. well. On December 2, 1967, after 1971-ci ildə Azərbaycan SSR a successful professional presen­ ­ EA-nın “Elm” nəşriyyatında tation, she was awarded PhD in Rəna Əfəndizadənin “Bakı şəhəri Architecture. She has written a yaşayış rayonlarının planlaşdırıl- number of special books about ması və tikilməsi” adlı monoqra- architecture including: Planning fiyası çap olunmuşdur. and Developing Residential 1986-cı ildə Moskvanın “Stro- Districts in the City of Baku, yizdat” nəşriyyatı onun “Sovet published in 1971 by Elm, Azərbaycanının memarlığı” Baku; Architecture of Soviet­ monoqrafiyasını nəşr etmişdir. Azerbaijan, published in 1980 1986-cı ildə Rəna Əfəndizadə by Stroyizdat, Moscow; and peşəkar uğurlarına görə “Şərəf ni- Ar­chitecture of Azerbaijan, şanı” ordeni ilə təltif olunmuşdur. published in 2006 by Sharq- 2000-ci ildə Azərbaycan Qarb, Baku. Prezidentinin Fərmanı ilə Rəna Following her academic Əfəndizadəyə “Şöhrət” ordeni career, Rena Efendizadeh is verilmişdir. currently working a Leading 2006-cı ildə “Şərq-Qərb” nəşriy- Re­searcher at the Institute for yatı Rəna Əfəndizadənin qələmə Ar­chitecture and the Arts of the aldığı “Azərbaycan memarlığı” National Academy of Sciences of kitabını çapdan buraxmışdır. the Republic of Azerbaijan. Hazırda Rəna Əfəndizadə Rena Efendizadeh’s Azərbaycan Milli Elmlər Aka- membership in the USSR demiyasının aparıcı mütəxəssisi Architects’ Union (April 23, kimi fəaliyyət göstərir. O, eyni 1957), the International Academy zamanda Şərq Ölkələri Bey- of the Architecture of Eastern nəlxalq Memarlıq Akademyası- Countries (associate member) Azərbaycan memarları SSRİ nın müxbir üzvü və Azərbaycan and the Board of Azerbaijan Memarlar İttifaqının qurultayında. Memarlar İttifaqı İdarə Heyəti- Architects’ Union reflect respect Moskva şəhəri, 1970-ci illər nin üzvüdür. she enjoys among her colleagues. Group of the Azerbaijani architects She has been repeatedly at congress of the Union of Architects awarded for her professional the USSR, Moscow, the 1970th years achievements (Architect-of-Ho­ nours of Azerbaijan, December 5, 1979; USSR Badge of Honour Order, 1986; and President of the Republic Azerbaijan’s Order of Glory, 2006.) A rch I tects teachers BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

112 113 Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Ali Soveti binasının layihəsi. Bakı şəhəri. Müəlliflər: memarlar Tahir Abdullayev, Yuzef Qədimov, X.Rəhmanov Project of the building of the Supreme Council Azerbaijani Soviet Socialist Republic, Baku. Architects Takhir Abdullaev, Józef Kadymov, H.Rakhmanov

Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Ali Soveti binasının layihəsi. Bakı şəhəri. Müəlliflər: memarlar Tahir Abdullayev, Yuzef Qədimov, X.Rəhmanov Project of the building of the Supreme Council Azerbaijani Soviet Socialist Republic, Baku. Architects Takhir Abdullaev, Józef Kadymov, H.Rakhmanov

114 115 Bakı Dəmir Yolu Vağzalının Bakı Dəmir Yolu inzibati binasının layihəsi. Vağzalının inzibati binası. Müəllif: memar Şəfiqə Zeynalova. Müəllif: memar Şəfiqə Zeynalova. Bakı şəhəri, Bakı şəhəri, 1980-ci illər 1970-ci illər Office building of Management of Project of office building of the Azerbaijani railroad. Architect Management of the Azerbaijani Shafiga Mikayil Zeynalova, the railroad. Architect Shafiga 1980th years Mikayil Zeynalova, the 1970th years

Bakı Dəmir Yolu Vağzalının inzibati binası. Müəllif: memar Şəfiqə Zeynalova. Bakı şəhəri, 1970-ci illər Office building of Management of the Azerbaijani railroad. Architect Shafiga Mikayil Zeynalova, the 1980th years

116 117 NAİMƏ VƏLİ QIZI AXUNDOVA (10.08.1933–11.12.2004)

NaIma ValI GIzI Naxçıvan şəhərində anadan Naima Vali gizi Akhundova Lənkəran şəhərində məktəb, projects in this regard include a Akhundova olmuşdur. 1934-cü ildən Bakıda was born in the City of Filarmoniya binası, Ukrayna guest house, a hospital, Ataturk (10.08.1933 – 11.12.2004) yaşamış, 1951-ci ildə burada orta Nakhichevan, Azerbaijan, on Respublikasında Azərbaycan Centre, Youth Sports Centre, məktəbi bitirmişdir. Elə həmin August 10, 1933. She moved to səfirliyinin binası onun əməyinin Art Academy, an administration il Azərbaycan Politexnik İnstitu- the City of Baku with her family məhsuludur. building, a school in the City tunun (indi Azərbaycan Texniki in 1934. Having completed her Naimə Axundova dövlət of Lankaran, Azerbaijan, Universiteti) İnşaat fakültəsinin secondary education in 1951, mükafatlarına və fəxri ada layiq Philharmonic Hall, and memarlıq bölməsinə daxil olmuş she entered the Department görülüb. O, 29 dekabr 1975-ci Azerbaijan Embassy in Ukraine. və 1957-ci ildə həmin ali məktəbi for Architecture, Construction ildə SSRİ Memarlar İttifaqının Naima Akhundova’ records bitirmişdir. School, Azerbaijan Polytechnic Fəxri Fərmanı, 1978-ci ildə SSRİ include different national awards Naimə Axundova 1947-ci ildə University in the same year, to Memarlar İttifaqının diplomu such as Diplomas of Honours Ümumittifaq Lenin Kommunist graduate in 1957. ilə - “Azərbaycan” mehmanxa- by USSR Architects’ Union Gənclər İttifaqına üzv seçilmişdir. Like all her coevals and nasına görə (1973-1977), 3 avqust (December 29, 1975; 1978 and O, 1957-ci ildə “Azərdövlətla- compatriots, Ms.Akhundova 1978-ci ildə SSRİ Nazirlər Sove- 1981), USSR Cabinet of Ministers’ yihə” DBLİ-ə memar vəzifəsinə entered the USSR Young tinin mükafatı ilə - “Abşeron” Prize ( August 3, 1978) etc. qəbul olunmuş, 1 nömrəli Me- Communists’ Union in 1947, a mehmanxanasına görə 1981-ci On December 3, 1982, marlıq Planlaşdırma Emalatxa- formal ubiquitous obligatory ildə SSRİ Memarlar İttifaqının Ms.Naima Akhundova was nasında layihənin baş memarı, commitment at those times. diplomu ilə - “Moskva” meh- awarded Architect-of-Honours sonralar isə emalatxana müdiri In 1957, she was employed manxanasına görə (1976-1980) ilə by the resolution of Azerbaijan vəzifəsində çalışmışdır. by AzerDovlatLayiha as an təltif olunmuşdur. Parliament. On December Naimə Axundova 1957-1990- architect. Her further promotions 03 dekabr 1982-ci ildə Azər- 20, 1995, her list of awards cı illər ərzində M.Useynovla would include Project Architect- baycan Ali Sovetinin Rəyasət was added by a Diploma of birgə bir çox la-yihələrin müəllifi in-Chief and Head of Atelier One Heyətinin sərəncamı ilə Naimə Architects’ Union of the Republic olmuşdur. Onların layihələri for Architectural Planning. Axundovaya “Azərbaycan Res- of Azerbaijan. əsasında “Azərbaycan”, “Abşe- Between 1957 and 1990, publikasının əməkdar memarı” Ms.Akhundova died on ron”, “Moskva”, “Orconikidze”, Naima Akhundova developed fəxri adı verilmişdir. 20 dekabr December 11, 2004. “Gəncə” mehmanxanaları, Ra- a number of designs with 1995-ci il tarixdə isə Azərbaycan bitə evi və Azadlıq meydanında M.Useynov such as Hotels Respublikası Memarlar İttifaqı- yerləşən çoxsaylı yaşayış evləri Azerbaijan, Absheron, Moscow, nın diplomunu almışdır. tikilmişdir. Orjonikidzeh, and Ganjah; Naimə Vəli qızı Axundova 11 Naimə xanım 1990-2003-cü House of Communications; and dekabr 2004-cü ildə əbədiyyətə illər bərpa işlərinə də çox böyük blocks-of-flats on Azadliq Square qovuşmuşdur. önəm vermişdir. Qonaq evi, 4 in Baku, Azerbaijan. saylı klinik xəstəxana, İpək yolu, From 1990 through 2003, Atatürk mərkəzi, Gənclik-idman Naima Akhundova had been mərkəzi, Rəssamlıq Akademi- paying great attention to ar­ A rch I tects teachers yası, AMİ-nin inzibati binası, chi­tectural restoration. Her BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

118 119 Partiya arxivi və Sov.İKP tarixi institutunun (indi Siyasi sənədlər arxivi) binası. Bakı şəhəri, Azadlıq prospekti, 161. Layihənin müəllifləri: memarlar Şəfiqə Zeynalova, Yuzef Qədimov, 1980-ci illər Building of Institute of history of Communist party of the Soviet Union and party archive, Azadlig Avenue, Baku. Architects: Shafiga Zeynalova, Józef Kadymov. 1980th years

tutunun (indi Tibb universiteti) əsas hotels; Narimanov (now Hussein Jave- “Azərdövlətlayihə” institutunun binası, Binədə mehmanxana ilə bir- ed) Boulevard was developed together əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Azərbaycan Dövlət likdə Aerovağzal kompleksi və bir with the Polytechnic Institute and an Konservatoriyasının yeni çox başqaları tikilmişdir. ensemble of a square and buildings for korpusunun layihəsi. Bakı şəhəri, Həmin dövrdə respublikanın the Academy of Sciences; so was Sovi- Rəşid Behbudov küçəsi paytaxtı üçün Baş poçtun binası, et Azerbaijan 50th anniversary Square The project of the new additional building of the Azerbaijani State yüksək mərtəbəli yaşayış binaları, (now Builders’ Square in Avenue In- conservatory executed by the staff “Azərbaycan” və “Abşeron” meh- shaatchilar), together with the build- of “AzerDovlatLayiha” design manxanalarının tikilməsi ilə birlikdə ing for the Central Statistical Office; a in­stitute, Baku, Rashid V.İ.Lenin adına (indi Azadlıq) mey- residential ensemble of 9-floor blocks- Behbudov St. danın salınması daha mühüm əhə- of-flats for the stuff of the Ministry of miyyət kəsb edirdi. Industrial Construction was erected; so where blocks-of-flats along Lenin Ave- nue (now Azadliq Avenue), Neftchiler Avenue, in Khirdalan Town (now the eponymous city); Nizami, Sabir and Akhundov gardens were laid, as well Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin (indi Milli Təhlükəsizlik Nazirli- as the new part of the Seaside Park; a yi) inzibati binası. Bakı şəhəri. building for the main set of the Medical Bina 1982-ci ildə tikilib. Müəl- Institute, a complex of the air terminal liflər: memarlar Yuzef Qədimov, Yuri Kozlov with a hotel in Bina and many others were constructed. Eight-story building of the State Committee on Safety in rectan- During that time, it was the most gular form. The building is built important purpose for the City of Baku, in 1982. Authors: Jozef Qadimov, the capital of Azerbaijan, to develop the Yury Kozlov 120 121 “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Bakı şəhərinin mərkəzində yaşayış binalarının layihəsi, 1970-ci illər The project of the residential buildings in the central part of the city of Baku executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” design institute, the 1970th years

122 123 AZAD SEYFULLA OĞLU QOCAMANLI (05.12.1939–15.08.2010)

Azad Seyfulla Oglu Azad Qocamanlı memar Sey- Azad Gojamanli was born tikilməsində Azad Qocamanlının knowledge was highly ap­pre­ GojamanlI fulla Qocamanlı və həkim Sona on December 5, 1939, to the müstəsna rolu olmuşdur. Almani- ciated by his foreign colleagues (05.12.1939 – 15.08.2010) xanım Adığözəlovanın ailəsində family of an architect Seyfulla ya, Fransa, İtaliya, Şimali Koreya, during his trips to Germany, anadan olmuşdur. Erkən yaşların- and a physician Sona. Having Yunanıstana etdiyi səfərləri zama- France, Italy, Greece and North da atasını itirdiyinə görə orta mək- lost his father at an early age, nı Azad Qocamanlı bir mütəxəssis Korea. təbi bitirdikdən sonra ailəsinin yü- Azad had to start working for kimi öz novatorluğu, ixtisasının Mr.Gojamanli’s achievements künü çiyinlərinə götürərək əmək supporting his family right after dərin bilicisi kimi xarici həmkarla- were properly recognised by the fəaliyyətinə başlamış və 1957-ci secondary school graduation as a rı tərəfindən də öz yüksək qiymə- national government, having ildə Azərbaycan Dövlət Layihə Technician of AzerDovlatLayiha tini almışdır. awarded him the Order of the İnstitutunda texnik vəzifəsinə (1957). Due to his admission for Azad Qocamanlının fəaliyyəti Red Banner of Labour and a few işə götürülmüşdür. 1958-ci ildə studies at Azerbaijan Polytechnic dövlət tərəfindən yüksək qiymət- medals. Azərbaycan Politexnik İnstitutuna in 1958, he would be re- ləndirilmiş və o, “Qırmızı əmək Azad Gojamanli died on (indi Azərbaycan Texniki Univer- employed by AzerDovlatLayiha bayrağı” ordeni, bir çox medallar- August 15, 2010. siteti) daxil olduğundan təkrarən as a Senior Technician, later la təltif olunmuşdur. 1963-cü ildə yenidən Azərbaycan promoted as an Engineer, Azad Qocamanlı 15 avqust Dövlət Layihə İnstitutuna dəvət Engineer-in-Chief (1965) and 2010-cu ildə Bakıda dünyasını də- olunur və baş texnik, mühəndis, a Team Leader (1967). During yişərək əbədiyyətə qovuşmuşdur. 1965-ci ildə böyük mühəndis, those years, he also proved a 1967-ci ildə qrup rəhbəri kimi fəa- great public activist. Bakı şəhərində inzibati bina, liyyətini davam etdirir. Bu illərdə Between 1968 and 1970, 1980-ci illər o fəal ictimaiyyətçi qabiliyyətini Azad Gojamanli continued his An office building to Baku, the də nümayiş etdirir. professional career as a Senior th 1968-1970-ci illərdə Azad Qo- Expert of Moscow National 1980 years camanlı əmək fəaliyyətini Moskva Design Institute for Dairy Dövlət Süd Sənayesi Layihələn- Industry, Baku Branch. dirmə İnstitutunun Bakı filialında Since 1970 through his very baş mütəxəssis vəzifəsində davam late days, Azad Gojamanli would etdirir. work for AzerDovlatLayiha 1970-ci ildə Moskvadan Bakıya (Heating&Ventilation Team qayıdan Azad Qocamanlı ömrü- Leader, Head of Department, nün sonuna qədər Azərbaycan and a Senior Expert). He should Dövlət Layihə İnstitutunda “İstilik be credited an exceptional və ventilyasiya” qrupunun rəhbə- role in the construction of rindən şöbə müdiri, İnstitutun baş many residences and offices mütəxəssisi kimi çalışmışdır. Bu now beautifying Baku. Azad gün Bakını bəzəyən bir çox yaşa- Gojamanli’s innovative approach teachers SPECIALISTS yış binalarının, rəsmi obyektlərin and profound professional BİZİM USTAD MÜTƏXƏSSİSLƏRİMİZ BİZİM USTAD О ur

124 125 Azərbaycan Respublikası Prezi- main square, or Lenin Square (Azadliq) İdman sarayının layihəsi. Bakı dent Aparatının inzibati binası. together with high-rise blocks-of -flats şəhəri. Memarlar: Tahir Bakı şəhəri, 1980-ci il. Müəlliflər: Abdullayev, Tələt Xanlarov, memarlar Tahir Abdullayev, Fuad around, the head office of the National Yuzef Qədimov, 1970-ci illər Orucov. Paytaxtımızın memarlıq Postal Service and two high-rise hotels, Project of Sports Palace, Baku. simasını daha da zənginləşdirən the Azerbaijan and Absheron. Architect Tahir Abdullayev, Talat binalardan biri də Prezident Khanlarov, Yuzef Gadimov, the Aparatının inzibati binasıdır. Bu 1970th years bina memarlıq və şəhərsalmanın vəhdət halında uğurlu həllinə nümunədir və şəhərimizin ən möhtəşəm tikililərindən hesab edilir The architectural shape of Baku city has been enriched by variety interesting on a plan, on volume Heydər Əliyev adına İdman-kon- and rather considerable objects sert kompleksi. Bakı şəhəri. Müəl- from the town-planning point of liflər: memarlar Tahir Abdullayev, view, one of which is the office Tələt Xanlarov, Yuzef Qədimov, building “Presidential Adminis- 1970-ci illər tration”. 1980. Architects: Tahir Abdullayev, Fuad Orujov Sports Palace named Heydar Aliyev, Baku. Architect Tahir Ab- dullayev, Talat Khanlarov, Yuzef Gadimov, the 1970th years

126 127 Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Elmlər Akademiyasının Riyaziyyat və Mexanika institutu üçün yeni laboratoriya korpusunun layihəsi. F.Ağayev küçəsinə çıxan fasad. Bakı şəhəri. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Project of the laboratory building of Institute of mathematics and mechanics of Academy of Sciences Azerbaijani Soviet Socialist Republic. A facade on Agayev St., Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

128 129

BELLA MƏNSUR QIZI ŞƏFİYEVA

Bella Mansur GIzI Bella Mənsur qızı Şəfiyeva Bella Mansur-Ghizi Shafiyeva və yaşayış evlərinin tipologiyası Team Leader at the Department for ShafIyeva 12 sentyabr 1934-cü ildə Bakı- was born on September 12, 1934 şöbəsinin qrup rəhbəri vəzifəsinə Typology of Public and Residential da müəllim ailəsində anadan in Baku; both of her parents were dəvət olunmuşdur. Buildings within the Baku Branch olmuşdur. teachers. Bella Şəfiyevanın layihələri of Tbilisi Zonal Research Institute O, 1942-1952-ci illərdə 134 From 1942 to 1952, üzrə Naftalan kurort komplek- for Experimental Architectural saylı ümumtəhsil məktəbində Ms.Shafiyeva had been studying at sində qonaq evi (1962), 500 nəfər Design. oxumuşdur. Girls’ Secondary School Number üçün nəzərdə tutulmuş 1 saylı Implemented designs by 1952-1958-ci illərdə Ç.İldı- 134 in Baku. In 1952, she entered sanatoriya kompleksi (1962), Bella Sharifova include a guest rım adına Azərbaycan Dövlət the Construction Department of xidmət heyəti üçün yaşayış ev- house and 500-guest Resort Poliexnik İnstitutunda (indi Azerbaijan Polytechnic Institute, ləri kompleksi (1965), 500 yerlik #1 (both in 1962), a residential Azərbaycan Texniki Universiteti) which she graduated from as a sanatoriya kompleksi (1970) building for the staff (1965), and təhsil almış, memar diplomuna certified architect. tikilmişdir. another 500-guest resort (1970), yiyələnmişdir. Immediately after gra­du­ Memar Bella Şəfiyeva eyni all in Naftalan, Azerbaijan’s Bella Şəfiyeva institutu bi- ation, on September 9, 1958, zamanda Bakıda “28 Aprel” recreational area, famous for its tirəndən dərhal sonra, 9 sentyabr Bella Shafiyeva started her (1962, indi “28 May”) metro healing mud. 1958-ci ildə “Azərdövlətlayihə” professional career at Atelier stansiyası binasının və yerüstü Ms. Bella Sharifova actively institutunun 1 saylı emalatxana- # 1 of AzerDovlatLayiha. She vestibülünün, “Orqtextikinti” participated in designing sında işə qəbul olunmuşdur. was promoted from Architect to tresti 17 mərtəbəli laboratoriya- the ground-based foyer and O, 16 iyun 1961-ci ildə böyük Senior Architect on June 16, 1961. sının (1965-1967), Azərbaycan the underground parts of memar vəzifəsinə keçirilmişdir. Few years later, Bella Shafiyeva Yazıçılar İttifaqının üzvləri üçün Vokzalnaya (now “28th May”) Bella Şəfiyeva 1965-ci ildə achieved even a higher position Mərdəkanda Yaradıcılıq evinin Subway Station (1962), a 17-floor SSRİ Memarlar İttifaqı sıralarına of Architects’ Team Leader (1970), Araz çayı üzərindəki Xu- building to house laboratories qəbul olunmuşdur. (16.03.1967); later in the same dafərin SES işçiləri üçün birləş- of Orgthechstroy Trust in Baku 16 mart 1967-ci ildə o, me- year (01.12), she was appointed a miş qəsəbənin (1981) layihələn- (from 1965 to 1967), a resort for marlar qrupunun rəhbəri təyin Project Architect-in-Chief. dirilməsində fəal iştirak etmişdir. members of Azerbaijan Writers’ edilmişdir. From 1975 to 1978, Ms.Sha­ Union in Mardakyan (1970), Bella Şəfiyeva 1975-1978-ci fiyeva had been working for and a township for the builders illərdə “Azərrabitəlayihə” insti- another institute in her profile, and staff of the Khudaferin tutunda çalışmışdır. AzerSvyazProject. Hydropower Plant on the Araks O, 1978-1979-cu illərdə “Döv- From 1978 to 1979, Gipro- River (1981). lətteatrlayihə” institutu Bakı Theater Institute’s Baku Bella Sharifova became a filialı memarlıq-tikinti şöbəsinin Branch had been her employer, member of the USSR Architects’ rəisi işləmişdir. where she was Head of the Union in 1965. 1979-cu ildə Bella Şəfiyeva Architecture-and-Construction Tbilisi Zona Elmi-Tədqiqat Eks- Department. perimental Layihələndirmə İnsti- In 1979, Bella Sharifova was A rch I tects teachers tutu Bakı filialı ictimai binaların invited to accept the position of a BİZİM USTAD MEMARLARIMIZ BİZİM USTAD О ur

130 131 Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Elmlər Aka- Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Elmlər Aka- demiyasının Fizika institutu yanında fizika-kimyəvi demiyasının Fizika institutu yanında fizika-kimyəvi sektorun laboratoriya korpusunun layihəsi. Bakı sektorun laboratoriya korpusunun layihəsi. Bakı şəhəri. şəhəri. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905- Müəllif: memar Mikayıl Useynov 07.10.1992) (19.04.1905-07.10.1992) Project of the laboratory building at Institute of Physics Project of the laboratory building at Institute of Physics of Academy of Sciences Azerbaijani Soviet Socialist of Academy of Sciences Azerbaijani Soviet Socialist Republic, Baku. Author architect Mikael Useynov Republic, Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992) (19.04.1905-07.10.1992)

132 133 “Azərbaycan” mehmanxanasının layihəsi. Bakı şəhəri. Müəllif: ”Azərbaycan” mehmanxanasının memar Mikayıl fasadından fraqment. Bakı şəhəri. Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Müəllif: memar Mikayıl Useynov Project of Azerbaijan hotel in (19.04.1905-07.10.1992) Baku. Author architect Mikael Fragment of a facade of Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Azerbaijan hotel in Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

“Azərbaycan” mehmanxana kompleksi. Bakı şəhəri. Müəl- lif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Complex of Azerbaijan hotel in Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

Lenin adına meydanın (indi Aza- dlıq meydanı)­ layihəsi. Bakı şəhəri. “Azərdövlətlayihə”,­ 1960-cı illər The project of building of Lenin Square to Baku executed by the staff of “BakiDovlatLayihe” design institute, 1960th years

134 135 ”Azərbaycan” mehmanxana kompleksi. Bakı şəhəri. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Complex of Azerbaijan hotel in Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

136 137 ”Azərbaycan” mehmanxana­ ­ sı­­­nın interyeri. Bakı şəhəri. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Fragment of an interior of Azerbaijan hotel in Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

”Azərbaycan” mehmanxanasının interyeri. Bakı şəhəri. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Fragment of an interior of Azerbaijan hotel in Baku. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

138 139 Paris kommunası adına zavo­ dun yaşayış evləri. Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Houses for employees of Plant of a name of the Commune of Paris on Husseyn Javeed Avenue in Baku.1960-e years. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

Azərbaycan Texniki Universiteti. Bakı şəhəri. Azərbaycan Texniki Universitetinin binası milli klas- sisizm üslubunda layihələndiril­ mişdir. Binanın memarlıq həllində monumentalizm və möhtəşəmlik ifadə edilir. Bina 1960-cı ildə tikilib. Müəllif: memar Mikayıl Useynov (19.04.1905-07.10.1992) Building of Azerbaijan Techni- cal University it is projected in national style of classicism. Baku, 1960th years. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

140 141 Nəriman Nərimanov (indi Hüseyn Cavid) prospektinə panoram. Bakı şəhəri, 1960-cı illər A panorama on Nariman Narimanov Avenue (now Husseyn Javeed Avenue), Baku, the 1960th years

142 143 Lenin (indi Azadlıq) prospektində ”Azərdövlətlayihə” institutunun yaşayış binaları. Bakı şəhəri, əməkdaşları tərəfindən 1970-ci illər. Müəllif: memar hazırlanmış Dənizkənarı parkda Mikayıl Useynov Yaxt-klub layihəsi. Bakı şəhəri, (19.04.1905-07.10.1992) 1970-ci illər Building by residential buildings The project of the Yacht-Club in of Lenin Avenue, Baku, 1970th the Boulevard, executed by the years. Author architect Mikael staff of “AzerDovlatLayiha” Useynov (19.04.1905-07.10.1992) design institute, Baku, 1970th years

9-cu mikrorayonda yaşayış binaları. Bakı şəhəri, 1970-ci illər Residential buildings in the 9th residential district, Baku, 1970th years

«Əhmədli» massivində yaşayış binaları. Bakı şəhəri, 1970-ci illər Residential buildings in the area of Akhmedly, Baku, 1970th years

144 145 BÖLGƏLƏRDƏ Work in regions of Azərbaycan KP Kirovabad şöbəsi mərkəzi aparatının binası. FƏALİYYƏT the country Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri. Müəlliflər: memarlar Ənvər 1950-1960-cı illərdə ölkəmizin Ganja is the second important city in Ələkbər oğlu İsmayılov ikinci böyük şəhəri olan Kirovaba- Azerbaijan; it greatly changed during (10.04.1916-25.04.1988), Faina Romanovna Leontyeva dın (indi Gəncə) siması tanınmaz the 1950s and 1960s; it has a memorable City of Kirovabad (nowadays city dərəcədə dəyişdi. Yaddaqalan mə- central square at that time bearing the of Ganja). Building of Kirovabad kan olan Lenin adına meydanı və name of Lenin and the government office of Communist Party of inzibati binası ilə (memarlar Ə.Ə.İs- office designed by architects E.A.Is­ Azerbaijan. Architects Anver “Vodgeo” ETİ-nin (indi “Azərsu” Alakbar Ismaylov (10.04.1916- ASC-nin) inzibati binası. Bakı mayılov və F.R.Leontyeva) şəhər maylov and F.R.Leontyeva. 25.04.1988) and şəhəri. Tbilisi prospekti və Şərifza- xüsusi ilə gözəl görünürdü. Bu döv- During that time, development Faina Romanovna Leontyeva də küçəsinin kəsişməsi rdə V.İ.Lenin adına meydanın yeni for the square was completed, and Administrative building şəhərsalma tərtibatı başa çatdırıldı the new Hotel Kapaz was built. “Vodgeo”, Tbilisi Avenue, corner və “Kəpəz” mehmanxanasının tikin- On the left and right banks of the of Sharifzada Street, Baku tisi həyata keçirildi. Ganjah River, large-size residential Gəncə çayının sağ və sol sahillə- compounds emerged, designed by rində iri yaşayış rayonları (memarlar architects M.I.Datiyev and Y.P.Tolsto- M.İ.Datiyev, Y.P.Tolstonoqov) salın- nogov; many­ schools, juvenile insti- dı, çoxsayda məktəblər, uşaq müəs- tutions, cultural­ establishments and sisələri və sair təhsil ocaqları, mədə- different educational­ institutions niyyət evləri tikildi. (other than schools) were built as “Azərdövlətlayihə” institutunun well. The the City of Ganjah branch Kirovabad filialı ən yüksək müasir of the AzerDovlatLayiha National Mərkəzi poçt binası. Bakı şəhəri, tələblərə uyğun “Yeni Gəncə” yeni Institute of Designing designed a Zərifə Əliyeva küçəsi, 1980-ci böyük yaşayış rayonunun layihəsini project to develop a new large-size illər. Müəllif: memar Mikayıl (memar L.Rüstəmov) işləyib hazırladı. residential area, New Ganjah( by ar- Useynov (19.04.1905-07.10.1992) chitect L.Rustamov). This project met Building of the head Post Depart- ment of Azerbaijan, Baku, Zarify the highest level of contemporary re- Aliyeva Street, 1970th years. quirements. Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992) 146 147 Orta məktəb binası. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri, 1950-ci illər Building of school, city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years

Kirovabad (indi Gəncə) şəhərinə görünüş, 1950-ci illər View of the city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years

Kirovabad (indi Gəncə) şəhərinə görünüş, 1950-ci illər View of the city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years

Azərbaycan KP Kirovabad şöbəsi mərkəzi aparatının binası. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri, 1950-ci illər Building of City committee of Communist party, city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years 148 149 Dəmir Yolu İdarəsinin mərkəzi binası. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri, 1950-ci illər Building of Management of the Railroad, city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years

Mərkəzi kolxoz bazarına giriş. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri, 1950-ci illər The main entrance on the Central collective-farm Market, the city of Kirovabad (nowadays the city of Ganja), the 1950th years

Açıq havada restoran. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri, 1950-ci illər Restaurant in the open air, city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years

Zabitlər evinin binası. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri, 1950-ci illər Officers’ Club building, city of Kirovabad (nowadays city of Ganja), 1950th years 150 151 “Kəpəz-Göygöl” mehmanxanası. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri. Kirovabad (indi Gəncə) şəhəri. Oktyabr prospekti, 1970-ci illər Müəlliflər: memarlar Mikayıl City of Kirovabad (nowadays city Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905- of Ganja). Oktyabrsky Avenue, 07.10.1992), Naimə Vəli qızı Ax- 1970th years undova (10.08.1933-11.12.2004) Hotel “Kapaz. Gyok-Gyol” in the city of Kirovabad (nowadays the city of Ganja). Author archi- tects Mikael Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992) and Naima Vali Akhundova (10.08.1933-11.12.2004)

152 153 ”Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları, 1970-ci illər Staff of ”AzerDovlatLayihe” Design institute, 1970th years

”Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları, 1980-ci illər Staff of ”AzerDovlatLayihe” Design institute, 1980th years

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları, 1970-ci illər Staff of “AzerDovlatLayihe” Design institute, 1970th years

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları, 1970-ci illər Staff of “AzerDovlatLayihe” Design institute, 1970th years 154 155 Kirovabad (indi Gəncə) şəhərinin “Təbriz” mehmanxanasının mərkəzində 16 mərtəbəli yaşayış binası. Naxçıvan şəhəri. Müəllif: evinin layihəsi. Müəllif: memar memar Tələt Ağasıbəy oğlu Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov Xanlarov (26.08.1907-14.04.2004) (19.04.1905-07.10.1992) Building of Tabriz hotel, city of The project of 16 floor residential Nakhichevan. Architect Talat building in the city of Kirovabad Agasibay Khanlarov (nowadays the city of Ganja). (26.08.1907-14.04.2004) Author architect Mikael Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

Astarada və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa şəhərində buraxılış məntəqəsinin layihəsi. “Azərdövlətlayihə” institutu, 1 saylı emalatxana. Müəlliflər: memarlar Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (19.04.1905- 07.10.1992), Naimə Vəli qızı Axundova (10.08.1933- 1950-1960-cı illərdə Naxçıvan This ancient city, a capital of one 11.12.2004) Mux­tar Sovet Sosialist Respublikası- of the parts in Azerbaijan, was entirely The project of a check border nın qədim paytaxtı Naxçıvan şəhəri transformed during 1950s and 1960s; check-point in the city of Dzhulfa, Nakhchivan. Design institute of də xeyli dəyişdi. Burada tikilən bü- there, all residential and civil construc- “AzerDovlatLayiha”, workshop tün mənzil-mülki binaların tikintisi tion was implemented according to No.1. Author architects Mikael institutun layihələri əsasında yerinə designs by the AzerDovlatLayiha Na- Alasgar Useynov (19.04.1905- 07.10.1992) and Naima Vali yetirilirdi. tional Institute. Akhundova (10.08.1933- 11.12.2004)

156 157 “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları bayram nümayişində. 1 May, 1986-cı il The staff of “AzerDovlatLayihe” Design institute on festive demonstration on May 1, 1986

Azərbaycan memarları SSRİ Memarlar İttifaqının qurultayında. Moskva şəhəri, 1980-ci illər Group of the Azerbaijani archi- tects at congress of the Union of Architects the USSR, Moscow, Memarlar evində görüş zamanı the 1980th years Architects at a meeting in the building of the House of the Architect

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları, 1980-ci illər Staff of “AzerDovlatLayihe” Design institute, 1980th years 158 159 İnstitut əməkdaşlarının layihələri The capital of Nagorno-Karabakh, layihələndirmənin bütün mərhələlə- pied a special place in the AzerDovlat- əsasında Dağlıq Qarabağ Muxtar Res- this ancient land in Azerbaijan, was rində: baş plan, mikrorayonların və Layiha National Institute’s efforts. publikasının paytaxtı Xankəndi şəhə- developed according to designs by rayonların tikinti layihələrindən baş- They designing and development rində də geniş tikinti işləri aparılırdı. the AzerDovlatLayiha National Insti- layaraq bütün yaşayış, mədəni-məişət were fully performed after projects by Azərbaycan mütəxəssislərinin fəaliy- tute’s staff. In the city, thanks to the xidməti binaları, yaşıllaşdırma və the AzerDovlatLayiha National Insti- yəti sayəsində buradakı yöndəmsiz gil AzerDovlatLayiha National Institute’s abadlaşdırılmaya qədər “Azərdövlət- tute’s experts throughout all the stag- daxmalar öz yerini müasir çoxmərtəbə- professionals, primitive clay huts were layihə” institutunun mütəxəssisləri es of architectural operations starting li daş binalara verdi. replaced for modern multi-floor stone tərəfindən həyata keçirilib. from general layouts, then to develop- İnstitutun memarlarının layihə­ ­ buildings. İşlənib hazırlanmış baş planlar ing regions and microrayons (“com- lə­ri üzrə Azərbaycanın Ağdam, Şəki, Both important cities of Azerbai- Şamaxı, Quba, Qusar və bir sıra digər muter districts”), and down to all the Xankəndi, Lənkəran, Quba kimi iri jan such as Agdam, Shaki, Khanken- müasir inkişaf yoluna qədəm qoymuş residential buildings; those for pub- şəhərləri ilə yanaşı Zərdab, Qax və s. di, Lankaran, and Guba, and smaller Azərbaycan şəhərlərinin tikilməsini lic-utility service and cultural events; kimi kiçik şəhərlər də tikilirdi. ones, such as Zardob or Gakh, were yaxşılaşdırmağa imkan verirdi. greenery-planting and improvement. İnstitutun fəaliyyətində respubli­ developed after designs by the Azer- “Azərdövlətlayihə” institutunun The general layouts generated en- kanın­ müharibədən sonra tikilən DovlatLayiha National Institute’s şəhərsalma memarlarının qarşısı- abled better development for a num- Sumqayıt,­ Daşkəsən, Əli Bayramlı staff. na Şəki, Ordubad, Şuşa kimi tarixi ber of cities in Azerbaijan, such as Sha- (indi Şirvan) kimi yeni şəhərləri, İsti- New cities of Azerbaijan that emer­ şəhərlərin planlaşdırılma layihələri- makhi, Guba, Gusar and others, which su və Naftalan kimi kurortları xüsusi ged during the postwar time such as nin işlənib hazırlanması zamanı daha stepped on the way of modernity. yer tuturdu. Bu şəhərlərin layihələn- Sumgayit, Dashkasan, and Ali-Bayram- çətin vəzifələr çıxırdı. Bu şəhərlərdə When developing layout projects dirilməsi və tikilməsi tam şəkildə, li; and resorts Ilisu and Naf­talan occu- gələcək inkişafla bağlı vəzifələrin həl- for such historical cities as Shaki, Or- li ilə yanaşı bunların memarlıq-bədii dubad, Shusha and others, the urban Xankəndi şəhərində inzibati bina, maraq kəsb edən tarixən formalaşmış planners of the AzerDovlatLayiha Xankəndi şəhərinin mərkəzi 1980-ci illər simasını, şəhərsalma sənəti abidəsi National Institute of Designing faced hissəsi, 1970-ci illər An office building in the city of kimi şəhərsalma quruluşunu, monu- even more complicated challenges. Central part of the city of th Hankendi, 1970th years Hankendi, the 1980 years mentallığını, memarlıq abidələrini və Along with finding solutions for adi yaşayış tikililərini qoruyub saxla- further development, it was import- maq zəruri idi. ant and necessary in those cities to keep both the historical look, urban development structure as a historical site in terms of urban-development skills, monumental architecture and regular residential neighbourhoods of artistic and architectural interest.

160 161 Azərbaycanın tarixi abidələrin- One of the historical cities in 1960-cı illərdə “Azərdövlətlayi­ According to the general layout de- dən biri olan Şəki şəhəri əsrarəngiz Azerbaijan, the City of Shaki is situ- hə” institutunun mütəxəssisləri tərə- veloped by the architects of the AzerDo- təbiətə malikdir və nadir şəhərsalma ated on a picturesque relief and pos- findən işlənib hazırlanmış baş plan vlatLayiha National Institute, a resort of memarlıq-planlaşdırma ğöstəriciləri sesses unique features in terms of ur- əsasında ümumittifaq əhəmiyyətli the USSR significance was completed ilə seçilir. Şəhərin “Yuxarı Baş” adla- ban development and architectural kurort olan İstisunun tikintisi başa there. nan yuxarı hissəsi tarixi qoruq elan planning. The upper historical part çatdırıldı. 150 yerlik kurort meh- A resort hotel for 150 people, a san- edilib. Burada qədim Şəki qalası və of the city, the so-called Yukhari Bash manxanası, 50 yerlik sanatoriya, 50 atorium for 50 people, and a specialised Şəki xanlarının sarayı yerləşir. (Upper Head/End) has been given kabinəli ixtisaslaşmış vanna binası bath for 50 people were built; another Yaşayış evləri, inzibati binalar, the status of a reserve. The City of tikildi, 300 yerlik sanatoriya, kurort sanatorium for 300 people was complet- mehmanxanalar, park və bağçalar Shaki’s old stronghold and the ruling poliklinikası və digər yeni tikililər ed in 1960s, as well as the resort polyclin- “Azərdövlətlayihə”­ institutunun la- khans’ palace are situated there. 1960-cı illərdə istifadəyə verildi. Ti- ic and other new structures. The second yihələri əsasında inşa edilmişdir. Residential buildings, offices, kintinin ikinci növbəsi gözəl təbiəti construction line was performed in a Şuşa özündə tarixi şəhərin və gardens and parks have been built olan Qoturluda həyata keçirildi. Bu- picturesque area named Goturlu, where Şəhər klubu. Daşkəsən, Azər­baycanın perspektiv kurort after designs prepared by the ex- rada İstusu mineral suyunun zəngin great reserves of a healthy mineral water 1970-ci illər mər­kəzinin xüsusiyyətlərini birləş- perts from the AzerDovlatLayiha ehtiyatı tapılmışdı. (branded as Istisu) had been discovered. City of Dashkesan. City club. dirir. 1960-cı illərin sonunda şəhərin National Institute. 1970th years tarixi hissəsinin qorunması və kurort This city is special as, at the same zonasının inkişaf etdirilməsi zərurə- time, a historical one and a prospec- tindən irəli gələrək Şuşanın yeni baş tive resort in Azerbaijan. In late 1960, planı işlənib hazırlandı. a general layout for the city was launched; this came out of the neces- Şuşa şəhərinin panoramı, 1980-ci illər sity to keep the historical part of the A panorama on the city city and provide for development in of Shusha, the 1980th years the resort area.

162 163 İnzibati bina. Daşkəsən şəhəri, 6-cı mikrorayonun layihəsi. 1970-ci illər Əli Bayramlı (indi Şirvan) şəhəri, 1980-ci illər City of Dashkesan. Administrative building. Project of the 6th residential 1970th years district of the city of Ali-Bayramli (nowadays city of Shirvan), 1980th years

6-cı mikrorayonda üç doqquz- mərtəbəli yaşayış binasının layihəsi. Əli Bayramlı (indi Şirvan) şəhəri, 1980-ci illər The project of three nine-floor Mehmanxana binası. Daşkəsən houses in the 6th residential şəhəri, 1970-ci illər district of the city of Ali-Bayramli City of Dashkesan. Hotel. (nowadays city of Shirvan), 1980th 1970th years years

164 165 “Mingəçevirhesinşaat” trestinin binalarına panoram. Mingəçevir şəhəri, 1970-ci illər A panorama on the square in front of the building of “MingechevirHesInshaat” trust, the city of Mingechaur, the 1970th years

166 167 Azərbaycan KP Mingəçevir Mədəniyyət sarayının binası. şöbəsi mərkəzi aparatının binası. Mingəçevir şəhəri, 1970-ci illər Mingəçevir şəhəri, 1970-ci illər City of Mingechaur. Building of City of Mingechaur. Building of Palace of culture, 1970th years Mingechaur office of Communist Party of Azerbaijan, the 1970th years

Şəhərin mərkəzi hissəsinə və İosif Stalin prospektinə panoram. Mingəçevir, 1970-ci illər City of Mingechaur. A panorama on the central part of the city and Iosif Stalin Avenue, the 1970th years

168 169 1 və 2 saylı məhəllələrin tikintisi. Ümumittifaq istirahət mərkə- A USSR resort, Naftalan is locat- Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər zi olan Naftalan Kiçik Qafqaz sıra ed in the foothills of the Caucasus City of Sumgayit. Building of dağ­larının ətəyində, dəniz səviyyə- Minor, in a rather shallow hollow, quarters No. 1 and 2, the 1970th sindən 230-240 metr hündürlükdə- 230-240 meters above the sea level, years ki çox da dərin olmayan çökəkdə, 45 kilometres away from the City of Azərbaycanın ikinci sənaye mərkə- Ganjah, Azerbaijan’s second indus- zi sayılan Kirovabad (indi Gəncə) trial city. It is the only resort in the şəhərinin 45 kilometrliyində yerləşir. world to use a healing petroleum as Naftalan şəhəri, yalnız Naftalan nefti a main treatment substance. ilə müalicə üsulu aparan və dünyada The rise of the city was deter- analoqu olmayan istirahət zonasıdır. mined by the establishment of met- Sumqayıt şəhərinin yaranması, al and chemical industries on the Abşeronda respublikanın əsas səna- Absheron Peninsula technologically ye sahəsi – neftin hasilatı və emalı ilə connected to the main field of the tex­noloji bağlı olan metallurgiya və country’s industry which is the pro- kim­ya istehsalatının yaradılması ilə duction and refinery of oil. şərtlənirdi.­ First design developments and Şəhərin ilkin layihələrinin hazır- partial construction started before lanmasına və tikintiyə hələ 1941-ci il­ 1941, but were cancelled due to də başlanmışdı, amma müharibənin­ World War II; after the war, they Nizami küçəsinə panoram. başlanması ilə əlaqədar işlər dayan- were continued, and the city began Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər dırıldı. Müharibə bitdikdən sonra isə to develop very quickly. Since 1949, A panorama on Nizami Street in tikinti işləri yenidən bərpa olundu və working out all the design, planning the city of Sumgayit, the 1970th years şəhər sürətlə inkişaf etməyə başladı. and budgeting for the construction

170 171 Alüminium zavodunun Mədəniy­ tutulduğuna nisbətən daha böyük Mərkəzi meydanda Vladimir yət evi. Sumqayıt şəhəri, inkişaf perspektivlərinə malikdir. Leninin heykəli. Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər 1970-ci illər Bununla əlaqədar olaraq “Azər- City of Sumgait. Recreation cen- A monument to Vladimir Lenin dövlətlayihə” institutunun memar- ter of aluminum plant, the 1970th on a central square of the city of years ları 1961-ci ildə şəhərin üç variantdan Sumgait, the 1970th years ibarət inkişaf sxemini tərtib etdilər, onlardan biri, şərti adı “Oraq” olan sxem qəbul edildi və Sumqayıtın baş planının işlənib hazırlanması üçün əsasa çevrildi. “Azərdövlətlayihə” institutunun mütəxəssisləri tərəfindən işlənib hazırlanmış və ilk növbədə mən- zil tikintisi də daxil 170 min əhali sayı üçün nəzərə alınmış Baş plana SSRİ Tikinti Nazirliyi yanında Mül- ki Tikinti və Memarlıq Komitəsi tərəfindən baxıldı, razılaşdırıldı və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1949-cu ildən bütövlükdə şəhə- of residential districts was concen- 4 sentyabr 1967-ci il tarixli 482-28ps struction, and it became clear that rin yaşayış hissəsinin tikintisi ilə trated in the AzerDovlatLayiha Na- saylı qərarı ilə təsdiq edildi. this city had much greater perspec- bağlı layihə-planlaşdırma və la- tional Institute, which was the head Sonradan Sumqayıtda tikintinin tives for development in comparison yihə-smeta sənədləri “Azərdövlətla- one in this regard across Azerbaijan. həmin baş planla nəzərdə tutulan ilk to what had been envisaged before. yihə” Azərbaycan Dövlət Baş Layihə The AzerDovlatLayiha National In- növbəsi, demək olar, tamamilə başa Therefore, in 1961, the AzerDo- İnstitutunda cəmləşmişdi. Əvvəllər stitute of Designing clarified the gen- çatdırıldı. vlatLayiha National Institute’s ar- şəhərin “Dövlətyerlayihə”də hazır- eral layout, earlier composed by an- Xəzər dənizinin sahilində yer- chitects prepared three variants of lanmış baş planı “Azərdövlətlayihə” other designing institute, Giprozem. ləşən şəhər oraq səklində uzanaraq the city development, one of which, institutu tərəfindən dəqiqləşdirildi. Development sketch for the first sahilboyunun formasını təkrarlayır. whose working name was Sickle, Tikintinin, bütün sonrakı layihə işlə- line of construction was implement- Şəhərin şimal-qərb hissəsini əsasən was accepted and laid as the ground ri üçün əsas təşkil edən birinci növ- ed, which would become the foun- sənaye obyektləri, orta hissəsini isə for the layout. bəsinin eskizi yerinə yetirildi. dation for all the forthcoming design parkla bitib istirahət zonasına, pioner The general layout of Sumgayit, Tikinti işləri Azərbaycan SSR work. düşərgəsi sahələrinə və istirahət evlə- developed by the AzerDovlatLayiha Sənaye Tikintisi Nazirliyinin tabeli- Construction was implemented by rinə keçid alan yaşayış əraziləri tutur. National Institute’s architects for an yində olan trestlər tərəfindən yerinə trusts subordinate to the Ministry for Təbii şəraiti və əsasən də küləyi estimated population of as many as yetirilirdi. Industrial Construction of Azerbaijan. nəzərə alaraq seçilmiş sənaye ob- 170,000 people, with residences envis- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət 1949 is considered a birth year yektləri və yaşayış binalarının qar- aged as the priority, was considered Heyətinin Fərmanı ilə respublika tabeli for the city, when, by the resolution şılıqlı yerləşməsi sənayenin zərərli and agreed with the National Com- şəhərlər sırasına aid edildiyi 1949-cu il of the Presidium of the Supreme təsirini minimuma endirir. Bundan mittee for Civil Construction and Ar- Sumqayıtın yaranma ili hesab olunur. Council of Azerbaijan, the city was başqa, sənaye obyektlərinin zərərli- chitecture at the USSR National Con- 1949-cu və 1957-ci illər arasında- identified as one of national -subor lik dərəcəsinə görə zonalara bölün- struction Committee and approved by kı dövrdə yuxarıda haqqında bəhs dination. məsi (daha zərərli istehsalat obyekt- Resolution #482-28pc on 04.09.1967. edilən eskizlə tikinti sahəsinin mə- During 1949 in 1957, the devel- ləri yaşayış sahələrindən daha çox Later on, the first line of construc- nimsənilməsi başa çatdırıldı və ay- opment site, as it had been planned uzaqlaşdırılıb) və zəruri sanitar ara- tion, stipulated by the layout, was dın oldu ki, şəhər əvvəllər nəzərdə by the sketch, was adopted for con- lığının yaradılması yaşayış ərazisin- almost entirely completed. Located

172 173 Lenin adına küçəyə panoram. 4 və 5 saylı məhəllələrin tikintisi. Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər City of Sumgait. A panorama on Lenin Street. Building of quarters No. 4 and 5, the 1970th years

174 175 Puşkin adına küçəyə panoram. təkmilləşdirilirdi. Əgər yaşayış mas- more floors blocks-of-flats have ac- Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər sivlərinin tikintisində “kubik” adlanan cording to the relief to reach four and City of Sumgait. A panorama on mişarlanmış yerli əhəngdaşından isti- five storeys along the beach. This ap- Pushkin Street, the 1970th years fadə olunurdusa, sonralar tam yığma proach to the number of floors cor- evtikməyə üstünlük verildi. responded to the construction stages Tikintinin 85-90%-ni qənaətli envisioned, technical facilities pos- birtipli layihələr əsasında inşa edil- sessed by construction organisations miş beşmərtəbəli blok evlər təşkil and an urgent necessity to provide edirdi. Bununla yanaşı, Sumqayıtın the building pioneers with accom- ayrı-ayrı mühüm qovşaqları – şəhə- modation. rin girişi, Lenin və Sülh prospektləri- Since the very beginning, stan- nin dənizə çıxışı və s. yerlərdə fərdi dard designs by the AzerDovlat- Azərbaycan KP şəhər komitəsinin layihələr üzrə tikilmiş 9 və 12 mərtə- Layiha National Institute of Design- inzibati binası. Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər bəli binalara üstünlük verilirdi. ing were largely used in the City of Məhəllələrin, sonralar isə mik- Sumgayit; during the construction City of Sumgait. Office building of city committee of Communist rorayonların layihələndirilməsi və process, those designs underwent party of Azerbaijan, the 1970th ti­kilməsi zamanı yerli iqlim şəraiti technical and architectural improve- years

də havanın təmizliyini kifayət qədər on the Caspian seashore, the city is təmin edir. stretching itself as a sickle, parallel Yasayış rayonu tikintinin aparıl- to the beach line. The north-western dığı vaxtdan, yerindən və ərazinin part of the city houses main indus- təbii relyefindən asılı olaraq, mərtə- tries while the middle area is resi- bələr üzrə bölünür. dential; the adjacent park comes into Sənaye zonasına daha çox yaxın recreation sites, camps and resorts. olan 18 və 19 saylı məhəllələrdən Chosen with natural conditions başlayan tikinti bir-iki mərtəbə hün- and mostly wind directions consid- dürlüyündə evlərdən ibarət idi. Rel- ered, the mutual location of indus- yefə müvafiq olaraq, dənizə yaxın- tries and residences brings the indus- laşdıqca binaların hündürlüyü artır trial harms down to a minimum level. və sahil enişində 4-5 mərtəbəyə çatır. Besides, industrial zoning in terms of Bu cür hündürlük tikintinin əvvəl- health damage levels (the most un- dən nəzərdə tutulmuş mərhələləri, healthy plants are farthest from the tikinti təşkilatlarının texniki təchiza- residences) and necessary zones of tı və mənzil inşaatı pionerlərini evlə sanitary gaps sufficiently provide for təmin etmək zərurətindən doğurdu. clean air where people live. Tikinti işlərinin ilkin dövründən The residential area is distin- daha çox “Azərdövlətlayihə” institutu- guished in terms of floor numbers, nun mütəxəssisləri tərəfindən işlənib construct periods, location, and hazırlanmış birtipli layihələr geniş tət- natu­ral relief. biq edilirdi ki, bunlar da inşaat prose- Living quarters 18 and 19, near- sində böyük sənayeləşdirmə istiqamə- est to the industrial zone, are one- tində texniki və memarlıq baxımından or two-floor. The closer the sea, the

176 177 ciddi şəkildə nəzərə alınırdı, pro- ment towards greater industrialism. əsasını Səməd Vurğun adına dəniz- which, as it would be clear, would porsiyaları etibarilə aydın, şimal While the first residential ensem- kənarı bulvar və sahil zolağını təkrar not deteriorate living conditions. küləklərindən qorunan yarımqapalı bles were built from local cubic cut edən uzununa Nərimanov, Dostluq, A complex approach was used in həyətlər ya-radılırdı. Bitkilərin zəru- stones, a full-assembly approach be- Bakı (Mərkəzə keçən) küçələri və the designing and construction of liv- ri çeşidi diqqətlə seçilir və binaların came dominating later on. 85 or 90 % bunlara perpendikulyar olan, dənizə ing quarters and commuter districts lazımi yönlənməsi qəbul edilir, əha- of the designs are standard, mostly doğru uzanan Lenin prospekti, Dost- in 1960s. Alongside with living con- linin həyət və idman meydançala- of an economical 5-floor multi-block luq və Vağzal küçələri təşkil edirdi. struction, schools were built, as well rında dincəlməsi imkanları nəzərə flat buildings. At the same time, Əsas küçə olan V.İ.Lenin adına as the childcare institutions and other alınırdı. certain important hubs such as the prospektdə şəhərin mərkəzi, inzibati service facilities located both in sepa- Bir qayda olaraq mikrorayonla- city entrance, marine openings for binanın qarşısındakı mərkəzi mey- rate buildings and, mostly shops, on rın əhali sıxlığı normanın ən yuxarı the main avenues etc. were empha- dan, mədəniyyət evi və Leninin hey- ground floors of blocks-of-flats. həddi ilə və hələ bir qədər də artıq sised with towers after special 9- or kəli yerləşirdi. Lenin prospektinin The entire compositional scheme götürülürdü. Təcrübə göstərdi ki, bu 12-floor designs. də­nizə və dənizkənarı parka çıxışı of the city’s layout was very simple amil insanların yaşayış şəraitinə heç Local climatic conditions were tamamlanmış memarlıq ansamblı and easily felt on nature, which al- bir mənfi təsir etmədi. carefully considered for the designs təşkil edirdi. lowed for easy navigation. It was 1960-cı illərdə yasayış məhəllələ- and developments of the living quar- Binaların qurulmasının müxtəlif based on Samad Vurgun Embank- rinin və mikrorayonların layihələn- ters and further commuter districts; üsullarından istifadə olunması, da- ment and lengthwise streets along dirilməsi və inşası kompleks şəkildə half-confined courtyard spaces of yanacaq yerlərində genişlənmələrin the coastline (Narimanov, Friend- həyata keçirilirdi. Yaşayış evlərinin clear proportions were created for yaradılması, binaların hündürlüyü ship, the City of Baku Street, con- tikintisi ilə eyni vaxtda, həm ayrı-ay- protection agains north winds. A nec- və küçələrin eninin bir-birinə uy- verted into Central) and perpendicu- rı binalarda, həm də binaların birinci essary assortment of plants to grow ğunluğu, hündürmərtəbəli binaların lar ones (Avenue Lenin and Railway mərtəbələrində (başlıca olaraq ticarət was selected, and buildings were taktiki cəhətdən münasib yerləşməsi Street, coming down to the sea). obyektləri şəbəkəsi) məktəblər, uşaq properly oriented; residents’ recre- və elementlərin memarlığının miq- Avenue Lenin was the main bağçaları və digər mədəni-məişət ational opportunities in the yards or yaslığı Sumqayıt şəhərini müasirləş- street for the existing city centre with 4-cü mikrorayonun tikintisi. müəssisələri tikilir və yerləşdirilirdi. on sport grounds were envisaged. dirir, sakinlərin yaşaması üçün rahat a square in front of the government Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər Şəhərin ümumi planlaşdırılma As a rule, commuter districts’ məkana çevirirdi. office, the House of Culture and, City of Sumgait. Building of the kompozisiyası çox sadə idi, sərbəst density was accepted on a top san- Susuz və yarımsəhra sahədə ya- typically for the Soviet time, a mon- residential district No. 4, the 1970th years hərəkət etməyə imkan verirdi. Planın itary level, or even a bit higher, şıl vahənin salınmasının xeyli çətin ument of Lenin; the central square, olmasına baxmayaraq şəhər çox gözəl as well the opening of Avenue Lenin şəkildə yaşıllaşdırılmışdı. Burada aşa­ into the seaside park, were accom- ğı terrasda yerləşən və sahil boyu plished architectural ensembles. uzanaraq yuxarı terrasa qədər gəlib Different methods to locate build- çıxan dənizkənarı park yaradılmışdı. ings, three-sided courtyards, mutual Yaşıllaşdırılmış küçə və bulvar- proportions of the building heights lar, bağçalar indiyədək şəhərin ay- and the street width with tactful lo- rı-ayrı qovşaqlarını bir-birinə bağ- cation of high-rises, and large-scale layan məkanlar və yaşıl dəhlizlər architecture of all the elements made sistemini təşkil edir. Qış vaxtı dəniz- and still do the city a modern and kənarı parka gələnlərin sayının aza- comfortable one to live in. lacağı nəzərə alınaraq yaşıl dəhlizlə- In spite of significant difficulties rin bir qismi şüurlu şəkildə şəhərin to create a green oasis in a waterless işərisində salınmışdı ki, həm əlveriş- and semi-desert area, the city was siz iqlim şəraitində binaları qorusun well planted; a seaside park was və həm də əhali tərəfindən qış döv- created there, located on the lower

178 179 Ticarət mərkəzinin binası. Sumqayıt şəhəri, 1970-ci illər City of Sumgait. Central department store, the 1970th years

180 181 ründə bunlardan istirahət yeri kimi terrace, and there was a seaside bou- intensiv istifadə olunsun. levard on the upper terrace along the İnkişaf etmiş yaşıllıq sistemi, coastline as well. bütün şəhər üçün piyada çatıla bi- Planted streets and boulevards; linəcək məsafədə yerləşən dəniz and gardens and parks still make a çimərliyi ilə uzlaşmada əlverişli tə- system of spaces and green corridors bii amillərdən tam şəkildə yararlan- connecting different parts of the city; mağa imkan verir, zərərli kimya və part of them had been deliberate- metallurgiya istehsalatında çalışan ly placed within the city, under the sakinlər üçün əslində kurort şəraiti protection of buildings, so that they ərsəyə gətirirdi. would be intensively used during Tikinti ilə yanaşı mühəndis-kom- winter times, when the seaside park munikasiya işləri də aparıldığından became less visited. şəhər 1970-ci illərdə su kəməri, kana- A developed system of green lizasiya sistemi, Ceyranbatan su an- plants in combination with the sea- barından texniki suvarma su kəməri, side beach, which is almost within elektrik və qaz təchizatı, yağış kana- the accessibility of pedestrians for lizasiyası, drenaj, telefonlaşdırma və the entire city, fully used favourable radiotranslyasiya şəbəkəsi ilə təmin natural factors and so provided resi- edilmişdi. dents working in harmful industries Sumqayıt İstilik-Elektrik Mərkə- of metal production and chemistry zindən enerji təchizatının mərkəzləş- virtually resort facilities. dirilmiş qaydada həyata keçirilməsi Simultaneously with develop- mik­ rorayonlardakı­ ocaqxanaların ləğv ment, engineering communications edilməsinə və bununla da şəhərin ya- were implemented, so the city, in the vasitəsilə­ həyata keçirilirdi ki, sonra­ Buses ran the external routes as Hündürmərtəbəli bina. Sumqayıt şayış hissəsindəki hava hövzəsinin sa- middle of the 1970s, was supplied dan həmin yoldan şəhərin sənaye well, both with the City of Baku and şəhəri, 1970-ci illər nitar vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasına with water pipelines, sewerage, his­səsini yaşayış sahəsi ilə birləşdir- other cities or towns in Azerbaijan, City of Sumgait. High-rise building, the 1970th years şərait yaratdı. technical water supplies from the mək üçün də istifadə edildi. which a bus station was built for. Küçələrin təyinatı üzrə diferen- Jeyran-Batan reserve, electricity, gas, 1980-ci ilin əvvəllərində Sumqayıt In addition, there was an elec- siasiya edilmiş dəqiq toru-şəbəkəsi drainage. telephone lines and radio. şəhər əməkçilərinin, şəhərin partiya və tric railway to the City of Baku and nəqliyyat problemlərini həll etməyə Centralised heating from the sovet orqanlarının, layihələndiricilərin Absheron seaside resorts, later to be imkan verirdi. Sənaye hissəsinin şə­ City of Sumgayit’s Power Plant was və inşaatçıların səyi nəticəsində­­ qısa used as a connection between the hər­lə rabitəsi, eləcə də şəhərdaxili provided for, which allowed to start müddət ərzində yaşayışın­ olmadığı, City of Sumgayit’s residential and əla­qə tramvay və avtobus nəqliyyatı eliminating local boilers in commut- susuz səhrada rahat,­ müasir və gözəl industrial areas. ilə həyata keçirilirdi. er districts and so improve sanitary şəhər, Azərbaycan respublikasının çox Thanks to the efforts by design- Avtobusların köməyi ilə xarici conditions of atmosphere in the böyük sənaye mərkəzi yaradıldı. ers and constructors; people and the şəhərdənkənar əlaqələr də həyata ke­ city’s settled areas. government, a comfortable, modern çirilir, istər Bakıya və istərsə də respub­ ­ Purpose-differentiated, a clear and beautiful city, the largest indus- likanın­ digər yaşayış məntə­ qə­ lərinə­ grid of streets in the city enabled trial centre in Azerbaijan had been reyslər­ gerçəkləşdirilirdi. Bu məqsədlə solutions for transportation chal- created by early 1980s. şəhərdə avtovağzal tikilmişdi. lenges. Connection between indus- Bundan basqa, Bakı şəhəri və trial and living sites as well as within Abşeron yarımadasının istirahət zo­ the latter ones was provided for with na­sı ilə əlaqə elektrik dəmir yolu tram and bus lines.

182 183 İnkişafın yeni mərhələsi New boundary of Yaşayış binası. Bakı şəhəri, Üzeyir (1980-ci illər) development (1980s) Hacıbəyov küçəsi, 1980-ci illər Şəhərlərin zahiri görünüşünün General layouts and standard A residential building on Uzeir Hajibayov Street, the city of Baku, formalaşmasında,­ sosial məsələlərin designs developed by the AzerDo- the 1980th years həllində,­ Azərbaycan zəhmətkeşləri­ vlatLayiha National Institute of De- nin artan mədəni-məişət ehtiyacları­ nın­ signing play an important role to təmin edilməsində “Azərdövlətlayi­ form the external look of the cities, hə” institutunda işlənib hazırlanmış meet social challenges and satis- şəhərlərin­ baş planları və birtipli layi­ fy growing cultural and living de- hələr­ çox mühüm rol oynayıb və oy- mands of people in Azerbaijan. namaqdadır. Almost in all the cities, district Demək olar ki, ölkənin bütün centres, and towns of Azerbaijan, şəhərlərində, rayon mərkəzlərində və residences, offices, hospitals, cultur- şəhərtipli qəsəbələrində yaşayış evlə- al centres, schools, kindergartens, rinin, inzibati binaların, xəstəxanala- crèches, service facilities and hotels rın, mədəniyyət evlərinin, kinoteatr- were constructed under those de- ların, məktəblərin, uşaq bağçalarının signs. və körpələr evlərinin, mədəni-məişət It is well known that the crucial xidməti mərkəzlərinin, mehmanxa- role in the harmonious development naların inşası həmin layihələr üzrə of towns and right solutions of ur- həyata keçirilirdi. ban development is played by gen- Məlumdur ki, yaşayış məntəqələ- eral layouts. The AzerDovlatLayiha rinin ahəngdar inkişafında, şəhərsal- National Institute of Designing was ma məsələlərinin düzgün həllində the sole organisation working out baş planlar həlledici əhəmiyyətə ma- general layouts for all the cities in likdir. Respublikanın bütün şəhərləri Azerbaijan except the City of Baku üçün baş planları işləyib hazırlayan and the Absheron agglomeration. (Bakı şəhəri və Abşeron aqlomerasi- More than eighty general layouts yası istisna olmaqla) yeganə təşkilat had been developed by 1980s for the “Azərdövlətlayihə” institutu idi və ten main cities of Azerbaijan, as well bu indi də belədir. as for forty district centres and lo- 1980-ci illərədək institutda, res- cal cities. General layouts were also publika əhəmiyyətli 10 şəhər, 43 ready for all the towns. şəhər – rayon mərkəzləri və 6 rayon Experienced urban developers, tabeli şəhər üçün 80-dən artıq baş S.I.Datiyev, O.M.Isayev, U.Mame­ plan işlənib hazırlanmışdır. Eyni za- do­va, Y.P.Tolstonogov, and Y.O.Ya­ manda bütün rayon mərkəzlərinin kub­zadeh were working on those - şəhərtipli qəsəbələrin baş planla tə- layouts. min olunması başa çatdırılmışdır. A high quality of solutions found Baş planların işlənib hazırlanma- and of the general layouts, meeting sını təcrübəli memar-şəhərsalanlar all the modern urban-development S.İ.Datiyev, O.M.İsayev, U.Məmmə- requirements, was especially noted dova, Y.P.Tolstonoqov, Y.O.Yaqubza- in the resolution by the Government də həyata keçirirdilər. Committee for Civil Construction of

184 185 Dağıstanın güclü zəlzələdən zə­ National Institute of Designing with rər çəkmiş paytaxtı Mahaçqalada la- new designs. yihə sənədlərinin hazırlanmasına da The AzerDovlatLayiha Nation- yaxından kömək göstərilirdi. al Institute of Designing also par- “Azərdövlətlayihə” institutunun ticipated in the construction of the mü­təxəssisləri həmçinin, Baykal- Baykal - Amur Mainline, having de- Amur Magistralının (BAM) layi­ ­ signed a town for a railway station, hə­lən­di­rilməsində də iştirak etmiş,­ Ulkan, residences, service centres “Ul­kan” dəmiryol­ stansiyasındakı and the very station building. yaşayış­ qə­səbəsinin, vağzal binası da The AzerDovlatLayiha National daxil olmaqla buradakı yaşayış ev­ Institute of Designing prepared lay- lərinin, xidmət müəssisələrinin layi­ outs of townships for a hydropower hə­lərini işləyib hazırlamışlar. plant on the Araks River in Iran and Layihə institutunda Araz çayı developed projects for Northern Os- üzərində­­ Su-elektrik Stansiyasının setia and Dagestan. inşa edilməsi ilə əlaqədar olaraq İran In 1986, a residential group of İslam Respublikası üçün yaşayış qə­ Complex Five in Slavutich, Ukraine, Üzeyir Hacıbəyov küçəsində “Azərdövlətlayihə” institutu mü­ the USSR Government Committee səbələri­ layihələndirilmiş, eləcə də was promptly designed under a spe- hündürmərtəbəli binaların təxəssislərinin­ yaradıcılıq hesabatın- for Construction in December 1979, Şimali­ Osetiya və Dağıstan üçün layi­ cial order for the staff of the -Cher layihəsi. Bakı şəhəri, 1970-ci illər. hələr­ işlənib hazırlanmışdır. nobyl Nuclear Power Plant. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər dan sonra qəbul edilən qərarların, upon the performance report by the oğlu Useynov (19.04.1905- layihələndirilən baş planların yüksək AzerDovlatLayiha National Insti- 1986-cı ildə Çernobıl Atom Stansi- Designs of special importance 07.10.1992) keyfiyyəti müasir şəhərsalma tələblə- tute’s team. yasının xidmət heyəti üçün Ukrayna- for other sites were prepared as well The project of high-rise rini nəzərə alan SSRİ Dövlət Tikinti Such new cities as Sumgayit, Ali nın Slavutiç şəhərində xüsusi sifarişlə such as a railway station and a mall buildings down the street of Komitəsi Dövlət Mülki Tikinti İdarə- Bayramli, Mingachevir, and Dashke- yerinə yetirilən 5 saylı kompleksin on Angoya Station of the Baykal - Uzeir Hajibayov in the city of Baku, the 1970th years. Author sinin 1979-cu il dekabr kollegiyasının san; and resorts Naftalan and Istisu yaşayış qrupunun layihəsinin işlənib Amur Mainline; this design consid- architect Mikael Alasgar Useynov qərarında xüsusi qeyd edilmişdir. were fully designed, built, improved, (19.04.1905-07.10.1992) Sumqayıt, Əli Bayramlı (indi Şir- planted and engineering-equipped Üzeyir Hacıbəyov küçəsində van), Daşkəsən kimi yeni şəhərlər və by the AzerDovlatLayiha Nation- hündürmərtəbəli binalar. Bakı şəhəri, 1980-ci illər. Müəllif: Naftalan, İstisu kimi kurortlar bas al Institute’s s team, from the first memar Mikayıl Ələsgər oğlu planlardan, tikintinin özülünə qoyu- layout contours and from the first Useynov (19.04.1905-07.10.1992) lan ilk daşdan başlayaraq, “Azərdöv- stones put on ground. High-rise buildings down the lətlayihə” institutunun əməkdaşları Efforts by the AzerDovlatLay- street of Uzeir Hajibayov in the th tərəfindən­ layihələndirilmiş, inşa iha National Institute of Designing city of Baku, the 1980 years. Author architect Mikael Alasgar edilmiş,­ abadlaşdırılmış və mühəndis workers was not limited to Azer- Useynov (19.04.1905-07.10.1992) qurğuları ilə təchiz edilmişdir. baijan only. After 1966’s disastrous “Azərdövlətlayihə” institutu əmək­ ­­­­ earthquake, the AzerDovlatLayiha daşlarının fəaliyyəti respublikanın əra- National Institute, as for brotherly zisi ilə məhdudlaşmırdı. 1966-cı ildə help to Tashkent, took part in design- Daşkənddə baş vermiş­ faciəli zəlzələ- ing residential areas Chilanzar and dən sonra İnstitut­ qardaş yardımı ola- Garakamish in Uzbekistan’s capital. raq Özbə­kistan­ paytaxtının “Çilanzar” Dagestan’s capital Mahachka- və “Qa­raqamış” yaşayış rayonlarının la, which had also suffered from a layihələndirilməsində­ yaxından iştirak strong earthquake, also was sup- etmişdir. ported by the AzerDovlatLayiha

186 187 hazırlanması çox qısa müddətdə başa ered complicating and harsh climat- Mərkəzi Statistika Komitəsi- çatdırıldı. ic conditions of the area. nin inzibati binasının layihəsi. Bakı şəhəri, İnşaatçılar pros- “Azərdövlətlayihə” institutunun The AzerDovlatLayiha National pekti, Cənubi-Sovet meydanı, memarları tərəfindən, mürəkkəb və Institute’s architects designed many 1970-ci illər. Müəllif: memar ağır iqlim şəraiti nəzərə alınmaqla, entities for the resorts of Yalama and Tələt Ağasıbəy oğlu Xanlarov (26.08.1907-14.04.2004) xüsusi ilə vacib digər obyektlərin la- Nabran in Azerbaijan. Implemented Project of the building of the yihələri də işlənib hazırlanmışdır ki, with solely Azerbaijan resources, the Central Statistical Management, bunlara misal olaraq Baykal-Amur designs were prepared with the ad- Inshaatchilar Avenue, Magistralının Anqoya stansiyasın- vanced traditions of Azerbaijan -ar Yuzhno-Sovetskaya Square, city da vağzal binasını və ticarət-ictimai chitecture applied. of Baku, the 1970th years. Author architect Talat Agasibay mərkəzi göstərmək mümkündür. Such great numbers of designs Khanlarov (26.08.1907- Layihə institutunun əməkdaşla- would not have been possible with- 14.04.2004) rı tərəfindən Yalama-Nabran kurort out standard patterns applied. zonasında xeyli obyekt layihələndi- rilmişdır. Bu qəsəbə respublika inşa- Standard Massive Construction atçılarının qüvvəsi ilə tikildiyindən, The AzerDovlatLayiha Nation- onun zahiri simasında Azərbaycan al Institute of Designing is not only milli memarlığının mütərəqqi ənənə­ ­ a pioneer, but the only organisation lərindən­ istifadə olunmuşdur. providing for the development of Belə çoxsaylı layihələrin işlənmə- standard designs to implement in si birtipli layihələr tətbiq edilmədən Azerbaijan. mümkün olmazdı. It was still 1947 that the Azer- DovlatLayiha National Institute of Kütləvi birtipli tikinti Designing had already worked out “Azərdövlətlayihə” institutu nəin- and applied standard single- or dou- Hündürmərtəbəli inzibati binanın layihəsi. Bakı şəhəri, ki respublikanın şəhərlərində inşa edi­ ble-floor houses in developing the İnşaatçılar prospekti, Cənu- lən birtipli layihələrin hazırlanması cities of Sumgayit and Mingachevir. bi-Sovet meydanı, 1970-ci illər işinin­ pioneri, həm də bu cür layihələ- It is difficult to overestimate the The project of a high-rise office ri həyata keçirən yeganə təşkilat idi. significance of standard designs for building for construction on Inshaatchilar Avenue, Artıq 1947-ci ildə institut Sumqa- massive construction. Almost all the Yuzhno-Sovetskaya Square, yıt və Mingəçevir şəhərlərinin tikin- cities, district centres, and towns in th the city of Baku, the 1970 tisi üçün bir-iki mərtəbəli birtipli ev- Azerbaijan were built in with blocks- years lərin layihələrini işləyib hazırlayır, of-flats, offices, public buildings etc. tətbiqini həyata keçirirdi. designed by the AzerDovlatLayiha Kütləvi tikinti üçün nəzərdə tu- National Institute. The main achieve­ tulmuş birtipli layihələrin əhəmiy- ment of massive residential con­ yətini qiymətləndirməmək olmaz. structions was the generation of new Demək olar ki, respublikadakı bütün housing types, formats, arrangements şəhərlərdə, rayon mərkəzlərində, şə­ and principles to develop living zones. hər­tipli qəsəbələrdə yaşayış evləri- The AzerDovlatLayiha National nin, ictimai binaların, inzibati tiki- Institute’s atelier for standard designing lilərin və s. inşası institutun birtipli was managed by architects N.P.Brjez- layihələri əsasında aparılırdı. Kütlə- inskaya, P.R.Afandiyeva, A.Ibrahimov, vi yaşayış evlərinin tikintisinin əsas A.Jabbarov, and Kh.Khanmirzoyev.­

188 189 Hündürmərtəbəli yaşayış uğuru bu evlərin yeni tiplərinin ya- During the years of the AzerDo- binası. Bakı şəhəri, İnşaatçılar radılması, yaşayış zonalarının yeni vlatLayiha National Institute, stan- prospekti, Cənubi-Sovet mey- danı, 1970-ci illər formalarının təşkili və tikintisi idi. dard designing procedures and con- “Azərdövlətlayihə” institutunun tent were continuously improved. The high-rise building on Inshaatchilar Avenue, bir­tipli layihələndirmə emalatxana­ It is especially clear from residential Janubi-Sovet Square, the city sı­­na memarlar N.P.Brjezinskaya, buildings; the first series of standard of Baku, the 1970th years P.R.Əfəndiyeva,­­­ A.İbrahimov, A.Cab­­ serial residential buildings consisted of barov, T.Hacıyev, X.Xan­mirzəyev two-floor buildings from cubic stones rəhbərlik edirdilər. and for the first time was applied in the İnstitutun uzunmüddətli fəaliyyə- cities of Sumgayit and Dashkesan. ti ərzində birtipli layihələndirmə işlə- Standard designs of living build- rinin təşkili və birtipli layihələrin özlə- ings had few series including sets ri də fasiləsiz olaraq təkmilləşdirilirdi. of five-floor stone blocks, five- and Bu yaşayış binalarında xüsusilə nine-floor large-panel, or frame- qabarıq görünür. Birtipli yaşayış stone nine-floor and higher rises. ev­lərinin layihələrinin birinci seri- A standard way of designing was yası “kubik” daşlarından tikilmiş mostly implemented in three types ikimərtəbəli binalardan ibarət idi of four- or five-floor blocks, one type və ilk dəfə Sumqayıt və Daşkəsən for stone residential buildings and şəhərlərində tətbiq edilmişdi. two types of large panel blocks. The Yaşayış binalarının birtipli layihələ- most common was the series 1-450A ri bir neçə seriyadan ibarət idi. Həmin including four-floor blocks for 36 or seriyalara beşmərtəbəli daş binalar, beş 48 flats and five-floor blocks for 45 or və doqquz mərtəbəli iripanelli binalar, 60 flats with butt-end sections. The doqquzmərtəbəli və daha hündür kar- flats were single-room, two-room or kas-daş binalar dəsti daxil idi. three-room. All of those were pro- Birtipli layihələndirmə əsasən vided with through and (butt-end) 4-5 mərtəbəli binaların əsasən üç tipi angle ventilation. Balconies and con- üzrə aparılırdı – bir tipdə daş yaşa- vex verandahs are the main elements yış evi və iki tipdə iripanelli yaşayış of their architectural and spatial binaları. Bunlardan daha xarakterik composition. With all the disadvan- olanı 1-450A seriyasıdır. Bu seriyaya tages, this series was satisfactory to 36 və 48 mənzilli 4 mərtəbəli yaşa- urgently solve housing problems. yış evləri və yan bölməli (birotaqlı, Designs of five-floor blocks-of- ikiotaqlı və üçotaqlı mənzillər dəsti) flats with an improved layout (series 45 və 60 mənzilli 5 mərtəbəli yaşayış 150) and two-/three-floor blocks for binaları daxil idi. Bütün mənzillər o high-density development in minor baş-bu baş (yelçəkən), yan mənzil- cities and towns were also standard. lər isə künc təbii havalandırması ilə First in the Caucasus, Azerbaijan təmin olunurdu. Eyvanlar və irəli started massive housing construc- çıxan aynabəndlər bu binalarda me- tion on a large-panel basis. marlıq-məkan kompozisiyasının əsas The first building-construction elementlərini təşkil edirdi. Bütün ça- factory with a capacity of 100,000 tışmazlıqlara baxmayaraq bu seriya square meters per annum was erect-

190 191 Hündürmərtəbəli yaşayış binalarının layihəsi. Bakı şəhəri, Neftçilər prospekti, 1970-ci illər The construction project of high-rise residential buildings on Neftchilar Avenue in the city of Baku, the 1970th years

Hündürmərtəbəli yaşayış binalarının layihəsi. Bakı şəhəri, Neftçilər prospekti, 1970-ci illər The construction project of high-rise residential buildings on Neftchilar Avenue in the city of Baku, the 1970th years

192 193 mənzil probleminin sürətlə aradan ed in the City of Baku in 1960. From Bu seriyadan olan layihələrin ha­ vided enough rooms for every flat to qaldırılması üçün kifayət etdi. 1960s, it had been implementing res- zırlanması zamanı evlərin planlaşdı­ ­ match Azerbaijan demographic spec- Birtipli layihələndirmə üzrə həm- idential designs with different vari- rılması­­ təkmilləşdirildi, bunun nəti­ ificity, where large families are more çinin, “150” seriyasından olan təkmil- ants to locate balconies according cəsində­ də mətbəxlərin və yaşayış usual than in Russia or other counties ləşdirilmiş planlaşdırılmaya malik to solutions by the AzerDovlatLay- otaqlarının­ həcmi artdı, otaqların towards the North (series 1Az-400AC). beşmərtəbəli yasayış evlərinin layihələ- iha National Institute of Designing. tənasübləri­­ yaxşılaşdı. Bütün yaşa- The implementation of standard ri işlənib hazırlanmış və əhali sıxlığı Sectional blocks-of-flats, assembled yış evlərində, xüsusilə daş binalarda designs in the construction practice, yüksək olan şəhər və qəsəbələrdə iki- from standard typical sections, with balkon­ və lociyalar formasında yay as well as the use of the National Cat- üç mərtəbəli yaşayış evlərinin tikilməsi three, four, ten or twelve floors, rep- məkanları­ vardı. Mənzillərin plan- alogue of industrial items promoted üçün işçi sənədləri tərtib edilmişdi. resented the designs of Series 63. lanmasının, onlarin daxili tamam- industrialised construction, lower con- Azərbaycan SSR Zaqafqaziya res- Large-panel construction was lanmasının yaxşılaşdırılması, cənub­­ struction cost, lower material expendi- publikaları içərisində ilk dəfə olaraq extensively used in the City of Ba- rayonlarında aynabənd və lociyaların ture and lower labour cost. At the same iripanelli evtikmə üsulu ilə yaşayış ku’s north-western part. However, nizamlanan günəşdən qoruma qurğu­ time, the layouts of flats were greatly binalarının kütləvi inşasına başladı. they were also largely used in other və avadanlıqları ilə təchiz edilməsi,­ improved, and their comfort grew. İllik istehsal gücü 100 min kvad- Azerbaijan cities, such as Ganjah, binaların mərtəbəliyinin me­marlıq Determining the technical policy ratmetr olan ilk evtikmə kombinatı Sumgayit, and Mingachevir. həllinə görə müxtəlifliyi, lərinev­ fa- in national construction, the AzerDo- Bakıda 1960-cı ildə yaradıldı. During those years, designs of sadının uzunluğu və tərtibatı yaşa- vlatLayiha National Institute of De- 1960-cı illərdən başlayaraq, 1 nöm­­ five-floor blocks-of-flats with a com- yış evlərinin inşasının keyfiyyətinin signing, in the middle of 1980s, paid rəli evtikmə kombinatı (ETK-1) “Azər- bined approach were implemented. kökündən yüksəldilməsi və bununla great attention to the issues of indus- dövlətlayihə” institutunun işləyib­ It meant a combination of external da Bakıdakı və respublikanın digər trial construction, participating in the hazırladığı birtipli layihələr üz­rə ey- walls from cubic stones and internal şəhərlərindəki kütləvi mənzil tikintisi development of technological process- vanları müxtəlif yerləşmə variantlı­ large-size panel ones (series 64). rayonlarının simasının gözəlləşməsi es in building-construction factories. yaşayış evlərinin tikintisini həyata­ With developing this series, the üçün zəmin yaradırdı. Performance by the City of Baku’s keçirməyə başladı. “63” seriyalı bir- layout was improved with larg- Ayrı-ayrı blok-bölmələrdən yığıl- three building-construction factories tipli layihələrin tərkibinə 3, 4, 10, 12 er kitchens and rooms; and better mış birtipli yaşayış evləri seriyasının was also based on standard designs by mərtəbəli seksiyalı evlər daxil idi ki, proportions. All the flats, especially ilk dəfə olaraq işlənib hazırlanma- the AzerDovlatLayiha National Insti- bunlar birtipli blok seksiyalar yolu stone ones, had summer premises sı irəliyə doğru atılmış mühüm bir tute’s team of architects. For the same ilə yığılırdı. (balconies or loggias). addım idi ki, bu da müxtəlifliyə nail purpose, the AzerDovlatLayiha Na- İripanelli evtikmə xüsusilə, Ba- Better layouts, internal designs, olmağa, relyefdən istifadəni yaxşılaş- tional Institute of Designing issued a kının şimal-qərb yaşayış rayonunda verandahs and loggias with anti-solar dırmağa, mənzil tərkibini, əhalinin Catalogue of Industrial Items for Con- geniş tətbiq olunurdu. Lakin iripa- protection, so important for southern demoqrafik tərkibinin 1Az-400AS se­ struction Conditions in Azerbaijan nelli evlər respublikanın digər rayon- regions; and different approaches to riyasına uyğun gələn otaq sayı üzrə and price-lists for standard designs. larında – Kirovabadda (indi Gəncə), the numbers of floors, facade length təmin etməyə imkan verirdi. Later, to improve the aesthet- Sumqayıt və Mingəçevirdə də kifayət and exterior design provided for sub- Birtipli layihələr təcrübəsinin ti- ic qualities of massive construction qədər geniş tətbiqini tapdı. stantial improvements in residential kintidə tətbiqi və sənaye məhsullarının sites and use territory more econom- Bu illər ərzində kombinə kons- construction, and the appearance of respublika kataloqundan istifadə edil- ically, measures were undertaken for truksiyalı beşmərtəbəli yaşayış bi- new neighbourhoods in the City of məsi tikintinin sənayeləşdirilməsinə, greater floor numbers. naları layihələrinin kütləvi tikintidə Baku and other Azerbaijan cities. onun dəyərinin, materiallar məsrəfi- In the City of Baku’s northern-west- geniş tətbiqinə başlandı. Həmin la- The development of a series of nin aşağı salınmasına və əmək sərfinin ern residential area as well as in Musa- yihələrdə çöl divarların “kubik” da- standard blocks-of-flats composed azaldılmasına imkan yaradırdı. Bu za- bekov Town, nine-floor single blocks- şından, daxili divarların isə evtikmə from separate block sections became man mənzillərin planlaşdırılması yax- of-flats were erected. Afterwards, zavodlarında istehsal olunmuş “64” an important step forward, which en- şılaşdı və onların rahatlığı yüksəldi. designs­ were developed to construct seriyalı iriölçülü materiallardan ti- abled the diversification of develop- Respublikada aparılan tikinti iş­ twelve and sixteen floor blocks of either kilməsi nəzərdə tutulmuşdu. ment, the better use of relief and pro- lərinin texniki siyasətini müəyyən­ tower or lengthy format.

194 195 ləş­dirərək, “Azərdövlətlayihə” in­ During those years, some blocks- diyi və Ü.Hacıbəyli küçəsində yer­lə­ sti­tutu 1980-ci illərin ortalarında of-flats in the City of Baku’s centre şən yaşayış evlərindən ibarət komp- sənaye tikintisi məsələlərinə böyük were built under special designs such leks maraq kəsb edir. Bu binalar diqqət yetirir, evtikmə kombinatla- as an experimental block-of-flats near kompleksi dəniz tərəfdən görünüş rındakı texnoloji proseslərin işlənib the National Stadium, a block-of-flats baxımından “Hökumət Evi” üçün hazırlanmasında iştirak edirdi. in M.Mukhtarov Street, by the archi- mü­əyyən mənada fon yaradır. Bakı şəhərindəki üç evtikmə kom- tect Kh.Rahmanova, etc. binatının fəaliyyəti də institutun işləyib In those buildings, loggias and Metropolitenin hazırladığı birtipli layihələrə əsasla- balconies very converted into the layihələndirilməsi və inşası nırdı. Bu məqsədlə institut tərəfindən main architectural element. This was Keçmiş Sovet İttifaqı respublika­ “Azərbaycan Respublikasında tikinti achieved in a way of integrating bal- la­rı arasında Bakı metropoliten tiki­ şərtləri üçün sənaye məmulatının ka- conies of separate flats into a single lən sayca beşinci şəhər idi. taloqu” yaradıldı və birtipli layihələr element of residential facades. Şəhərdə açılmış ilk metro stansi­ üzrə qiymət cədvəlləri buraxıldı. A residential set in Hajibekov yasının­ – “Bakı Soveti” (indi “İçəri­ Gələcəkdə kütləvi tikinti rayon- Street by M.A.Useynov serves an- şə­hər”) – layihəsini “Azərdövlətlayi­ larının estetik keyfiyyətini yaxşılaş- other interesting example among hə”institutunun memarları Yuzef dırmaq, eləcə də ərazilərdən daha special designs for the City of Baku’s Qə­dimov, Yuri Kozlov və Şəfiqə Zey- səmərəli istifadə etmək məqsədilə centre. For offshore observation, the nalova işləyib hazırlamışdılar. binaların hündürlüyünü artırmaq set makes up a kind of background “Azərdövlətlayihə” institutunun üzrə tədbirlər görülürdü. for the Government House. əməkdaşları tərəfindən müxtəlif il- Bakının şimal-qərb yaşayış ra- lərdə Bakı metropoliteninin aşağıda- yonunda, həmçinin də Musabəyov Designing and kı stansiyaları layihələndirilmişdir: qəsəbəsində nöqtəvi yerləşən doq­ Construction of Subway quzmərtəbəli­ yaşayış evləri ucaldılır- Among all the USSR cities, the Bakı metropoliteninin “Nəriman dı. Sonralar həm qüllə, həm də hün- City of Baku comes fifth for subway Nərimanov” stansiyası. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu dür tipli 12 və 16 mərtəbəli evlərin constructed. The first subway station Useynov (19.04.1905-07.10.1992) tikintisi üçün layihələr hazırlandı. opened was Baku Soviet, now Sabay- “Nariman Narimanov” metro Həmin illərdə Bakının mərkəzi il, designed by the AzerDovlatLayiha station of the Baku subway. rayonlarında ayrı-ayrı fərdi layihələr National Institute’s architects Yuzef Author of the project architect Mikael Alasgar Useynov üzrə mənzil tikintisi nümunələri də Kadimov, Yuri Kozlov and Shafiga (19.04.1905-07.10.1992) həyata keçirilmişdir: respublika sta- Zeynalova. dionu rayonundakı eksperimental During different years, architects yaşayış evi, V.Poluxin (indi Murtuza from the AzerDovlatLayiha Nation- Muxtarov) küçəsi 9-da yerləşən ya- al Institute of Designing developed şayış binası (memar X.Rəhmanova). the design projects of the following Bu evlərdə balkon və lociyalar subway stations: th əsas memarlıq elementinə çevrilmiş­ 28 May (by Sh.Guliyev), Nari- Bakı metropoliteninin “Neftçilər” dir. Buna ayrı-ayrı mənzillərin bal- man Narimanov (by M.Useynov), stansiyası. Müəlliflər: memarlar konlarının birləşdirilərək yaşayış Nizami (M.Useynov and a painter Ənvər Ələkbər oğlu İsmayılov (10.04.1916-25.04.1988), Faina evlərinin fasadının vahid elementinə M.Abdullayev), Neftchilar (A.Ismay- Romanovna Leontyeva çevrilməsi yolu ilə nail olunmuşdur. lov and F.Leontyeva), Inshaatchilar “Neftchilar” metro station of the Bakının mərkəzi rayonlarında ti­ (T.Abdullayev and F.Orujev), Elmlar Baku subway. Architects Anver kil­miş bu cür yaşayış binalarından Academiyasi (M.Useynov) and Aja- Alakbar Ismaylov (10.04.1916- me­mar M.Useynovun layihələndir­ mi (T.Khanlarov). 25.04.1988) and Faina Romanov- na Leontyeva 196 197 Bakı metropoliteninin “Nizami - “28 Aprel” (indi 28 May”) metro Bakı metropoliteninin “Elmlər Gəncəvi” stansiyası. Müəl- stansiyası – müəllifi memar Ş.Qu- Akademiyası” stansiyasının liflər: memar Mikayıl Ələsgər layihəsi. Müəllif: memar oğlu Useynov (19.04.1905- liyev; Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov 07.10.1992), rəssam Mikayıl - “Nəriman Nərimanov” met- (19.04.1905-07.10.1992) Hüseyn oğlu Abdullayev ro stansiyası – müəllifi memar Project of “Elmlar Akademiyasi” “Nizami Ganjavi” metro station M.Usey­nov; metro station of the Baku subway. of the Baku subway. Author Author of the project architect - “Nizami” metro stansiyası – of the project architect Mikael Mikael Alasgar Useynov Alasgar Useynov (19.04.1905- müəllifləri memar M.Useynov, (19.04.1905-07.10.1992) 07.10.1992). Artist on an interior rəssam M.Abdullayev; Mikail Husseyn Abdullayev - “Neftçilər” metro stansiyası – müəllifləri memarlar Ə.İsmayı- lov, F.Leontyeva; - “İnsaatçılar” metro stansiyası – müəllifləri memarlar T.Abdulla- yev, F.Orucov; - “Elmlər Akademiyası” metro stansi- yası – müəllifi memar M.Useynov; Bakı metropoliteninin “Neftçilər” Bakı metropoliteninin “Elmlər stansiyası. Müəlliflər: memarlar - “Memar Əcəmi” metro stansiya- Akademiyası” stansiyasının Ənvər Ələkbər oğlu İsmayılov sı – müəllifi memar T.Xanlarov. layihəsi. Müəllif: memar (10.04.1916-25.04.1988), Faina Həmin stansiyaların əksəriyyəti- Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov Romanovna Leontyeva (19.04.1905-07.10.1992) nin interyeri indinin özündə də şəhərə “Neftchilar” metro station of the Project of “Elmlar Akademiyasi” yaraşıq verir və öz gözəlliyi, orijinallı- Baku subway. Architects Anver metro station of the Baku subway. Alakbar Ismaylov (10.04.1916- ğı ilə Azərbaycan paytaxtının çoxsaylı Author of the project architect 25.04.1988) and Faina Romanov- qonaqlarının diqqətini cəlb edir. Mikael Alasgar Useynov na Leontyeva (19.04.1905-07.10.1992) 198 199 Bakı metropoliteninin “Memar Əcəmi” stansiyası. Müəllif: memar Tələt Ağasıbəy oğlu Xan- Bakı metropoliteninin “Elmlər larov (26.08.1907-14.04.2004) Akademiyası” stansiyası. Müəllif: memar Mikayıl Ələsgər oğlu Project of “Memar Ajami” metro Useynov (19.04.1905-07.10.1992) station of the Baku subway. Author of the project architect Talat Agasi- “Elmlar Akademiyasi” metro bay Khanlarov station of the Baku subway. (26.08.1907-14.04.2004) Author of the project architect Mikael Alasgar Useynov (19.04.1905-07.10.1992)

Heykəltəraşlıq abidələri Interiors in most of these stations Əgər XIX əsrin əvvəllərində still beautify the City of Baku and Ba­kıda siyasət, mədəniyyət və in- admire multiple visitors with their cəsənət xadimlərinə ucaldılmış abi- originality. dələrin sayı az idisə, 1940-cı illər- dən başlayaraq, bu incəsənət sahəsi Monuments getdikcə şəhəri daha çox bəzəməyə While there were few monu- başladı. Bakının çoxsaylı küçə və ments in the City of Baku in the early meydanlarında paytaxtın simasını 20th century to commemorate public dəyişdirən abidələr peyda olurdu. leaders, artists etc., such ones more “Azərdövlətlayihə” institutunun and more decorated the city since mütəxəssisləri şəhərdəki bu dəyişik- 1940s; monuments in the City of Ba- liklərdə fəal iştirak edirdilər və incə­ ku’s streets and squares cardinally sə­nətin bu sahəsinə əvəzolunmaz changed the urban look. töh­fələrini verdilər. Architects from the AzerDovlat- Bu sahədə ən yaxşı nümunələr- Layiha National Institute of Design- dən biri memarlar Sadıq Dadaşov və ing actively participated in those Mikayıl Useynovun işi - postamen- transformations and brought their tini layihələndirdikləri Şərqin bö- significant contribution to this art. yük mütəfəkkiri, XII əsrdə yaşamış A monument of the great Azerbai- görkəmli Azərbaycan şairi Nizami jan poet Nizami Ganjavi (12th century), Gən­cəvinin möhtəşəm abidəsidir sculptured by Fuad Abdurrakhmanov, (hey­kəltəraş Fuad Əbdürrəhmanov). is considered one of the best examples. Digər abidələr də öz peşəkarlığı Sadikh Dadashev and Mikayil Useyn- və layihələndirmə ustalığı ilə diqqəti ov were the project architects. cəlb edir: Bakının Füzuli meydanında Other monuments are attrac- yerləşən, XIV əsrin böyük şairi və filo­ tive for their professional designs. A sofu­ Məhəmməd Füzuliyə ucaldılmış monu­ ment­ of Fuzuli, 14th century’s abidə.­ Müəllifləri memar Hacıba- great Azerbaijan poet and thinker,

200 201 Azərbaycan SSR-də ilk qadın mexanizator, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Sevil Qazıyevanın heykəli. Bakı şəhəri. Müəlliflər: heykəltəraş M.Rzayeva, memar Ş.Zeynalova Monument to the hero Sevil Gazyeva, city of Baku. Authors of the project sculptor M.Rzayeva and architect Sh.Zeynalov

ba Muxtarov, heykəltəraşlar Tokay located­ on the eponymous square in Məmmədov­ və Ömər Eldarovdur; the City of Baku, was sculptured by vağzalyanı­ meydandakı görkəmli­ Tokay Mamedov and Omar Elda­ rov,­ dramaturq­ Cəfər Cabbarlının abidə- while the architect was G.Mukh­tarov. si. Müəlliflər memar Yuzef Qədimov, A monument of a prominent heykəltəraş Mirəli Mirqasımovdur. Azerbaijan playwright Jafar Jabbarli Bakılıların çox sevdiyi abidələr- on the Railway Square was designed dən biri də şəhərin mərkəzində by the architect Yuzef Kadimov and yerləşir. Məşhur Azərbaycan şairə- sculptor Mirkasimov. si Xurşidbanu Natəvanın abidəsini One of the favourite with resi- memarlar Ə.İsmayılov və F.Leont- dents of the City of Baku, a monu- yeva layihələndiriblər (heykəltəraş ment of an Azerbaijan poetess Khur- Ömər Eldarov). shudbanu Natavan was designed in Görkəmli siyasi xadim Nəriman the city centre by architects Anvar Nərimanova elə onun adını daşıyan Ismaylov and F.Leontyeva, while the prospektdə ucaldılmış abidənin me- sculptor was Omar Eldarov. marları Tahir Abdullayev və Yuzef A monument of the famous pol- Qədimov, heykəltəraşı Cəlal Qar- itician Nariman Narimanov on the yağdıdır. eponymous avenue is notable for its Bu və ölkəmizin bir çox şəhərlə- size. It was designed by architects rində və bölgələrdə ucaldılmış çox- Tair Abdullayev and Yuzef Kadimov, Azərbaycan ədəbiyyatının ən saylı abidələr, “Azərdövlətlayihə” while Jalal Garyagdi was the sculptor. görkəmli nümayəndəsi dahi şair Nizami Gəncəvinin heykəli. Bakı institutunun mütəxəssisləri tərəfin- Those and many other monu- şəhəri. Müəlliflər: heykəltəraş Fuad dən layihələndirilmiş bu incəsənət ments rising in many cities and re- Əbdurəhmanov, memarlar Sadıq əsərləri gənc nəslin vətənpərvərlik gions of Azerbaijan are pieces of art Dadaşov, Mikayıl Useynov ruhunda böyüməsi işinə misilsiz by the AzerDovlatLayiha National Monument to the poet and phi- töhfəsini verməkdədir. Institute’s architects and invaluably losopher Nizami Gyandzhevi, city of Baku. Authors of the project contribute to the rise of the national sculptor Fuad Abdurakhmanov spirit among Azerbaijan youth. and architects Sadykh Dadashev and Mikael Useynov 202 203 Azərbaycanın orta əsr görkəmli Azərbaycan dramaturqu, şairi şairi və mütəfəkkiri Məhəmməd və nasiri, teatrşünas, kinoşünas Füzulinin heykəli. Bakı şəhəri. Cəfər Cabbarlının heykəli. Bakı Müəlliflər: heykəltəraşlar Tokay şəhəri. Müəlliflər: heykəltəraş Məmmədov, Ömər Eldarov, me- Mirəli Mirəsədulla oğlu Mirqa- mar H.Muxtarov sımov, memar Yuzef Qədimov Monument to the poet and phi- Monument to the playwright losopher Muhammad Fizuli, city Jafar Jabbarly, city of Baku. of Baku. Authors of the project Authors of the project sculptor sculptor Tokai Mamedov and Mirgasymov and architect Józef Omar Eldarov, architect Kadymov Kh. Mukhtarov

204 205 İctimai-siyasi xadim, yazıçı, Azərbaycanın XIX əsr görkəm- publisist, Azərbaycan SSR-in ilk li şairəsi Mehdiqulu xan qızı dövlət və hökumət başçısı Nəri- Xurşidbanu Natəvanın heykə- man Nərimanovun heykəli. Bakı li. Bakı şəhəri. Müəlliflər: şəhəri. Müəlliflər: heykəltəraş heykəltəraş Ömər Eldarov, Cəlal Qaryağdı, memarlar Tahir memarlar Ənvər İsmayılov, Faina Abdullayev, Yuzef Qədimov Leontyeva Monument to the statesman Monument to the poetess Nariman Narimanov, city of Natavan Hurshidbanu, city of Baku. Authors of the project Baku. Authors of the project sculptor Jalal Karyagdy and sculptor Omar Eldarov and architect Tair Abdullaev, architects Anver Ismaylov and Józef Kadymov Faina Leontyeva

Müstəqillik işıgında During independence (1990s) (1990-cı illər) The AzerDovlatLayiha Nation- “Azərdövlətlayihə” institutunun al Institute’s staff had always kept in kollektivi daim Sovet İttifaqının bir touch with many leading designing çox aparıcı layihə təşkilatları ilə ya- agencies of the former USSR. Cur- radıcılıq əlaqələri saxlamışdır. Ha- rently, these CIS-ties have been added zırda layihə institutunun MDB üzvü by those with architects from Turkey, olan dövlətlərdən başqa Türkiyə, Iran, Georgia, the US, Europe, Asia etc. İran, Gürcüstan və ABŞ-ın, Avropa, Throughout the AzerDovlatLa­ Asiya və b. qitələrdə yerləşən bir çox yiha National Institute’s history, its ölkələrin layihə institutları və me- main production guidelines and marları ilə sıx əlaqələr qurmaqdadır. technical policy remained the same. Bütün istehsalat fəaliyyəti müddə- The following belong to such: tində institutun yaradıcılıq istiqaməti - a high architectural and artistic və texniki siyasətindəki əsas müd- level of designs is maintained;

206 207 dəalar dəyişməz olaraq qalmaqdadır. - all the latest scientific and tech- “Azərdövlətlayihə” institu- Həmin əsas müddəalara aşağıdakılar nical achievements in the field of tunun əməkdaşları iş zamanı, 1980-ci illər daxildir: designing and construction are The staff of “AzerDovlatLayiha” - layihələndirilən bina və qurğuların used, as well as new materials Design Institute behind work, yüksək memarlıq-bədii səviyyəsi; and technologies are created; the 1980th years - layihələndirmə və tikinti sahəsin- - social and ideological require- də elm və texnikanın bütün son ments towards the designs are met; nailiyyətlərindən istifadə olun- - designs provide for highly eco- “Azərdövlətlayihə” institutunun ması, yeni material və texnologi- nomical implementation; əməkdaşları iş zamanı, 1980-ci yaların yaradılması; - and progressive national archi- illər - layihələndirilən qurğularda so- tectural traditions are followed The staff of “AzerDovlatLayiha” sial və ideoloji tələblərin nəzərə under new conditions of urban Design Institute behind work, the alınması; development. 1980th years

- qurğuların yüksək qənaətliyi; This creative tendency formed - formalaşan şəhərsalma şəraitin- as a result of meeting directions də milli memarlığın mütərəqqi and requirements by the national ənənələrindən istifadə olunması. government towards performance Bu yaradıcılıq istiqaməti ölkə by designing organisations, which rəhbərliyinin tikintini layihə-smeta provides construction with concepts sənədləri ilə təmin edən layihə təşki- and projects. latlarının fəaliyyəti ilə bağlı irəli sür- During 1980s and 1990s, organis- düyü tələb və göstərişlərin yerinə ye- ing, mobilising and inspiring efforts tirilməsi nəticəsində formalaşmışdır. by the national leader Heydar Ali- 1980-ci illərdə bütün respubli- yev, who, despite all his busyness, ka üçün olduğu kimi, “Azərdövlət- always found time to pay attention layihə” institutunun əməkdaşları to construction and architectural de- üçün də ölkəmizin rəhbəri Heydər signs, had great significance not only Əliyevin təşkilatçı, səfərbəredici və for AzerDovlatLayiha, but for the ilhamverici fəaliyyəti böyük əhə- entire nation. miyyət kəsb edirdi. Həddən artıq Heydar Aliyev was always inter- məşğul olmasına baxmayaraq o, la- ested in development and architect yihələndirmə və inşaat məsələlərinə in Azerbaijan’s cities and towns. He diqqət ayırmağa daim vaxt tapırdı. paid special attention to using and en- Heydər Əliyev hər zaman Azər- hancing progressive architectural tra- baycanın şəhər və rayonlarında ge­ ditions of Azerbaijan, demanded de- dən tikinti və memarlıq işləri ilə signers’ professionalism for solutions maraqlanırdı.­ O, Azərbaycan milli of urban layouts and architecture. memarlığının­ mütərəqqi ənənələrin- L.Kh.Rasulova, one of the gov- dən istifadə olunmasına və bunların ernment leaders of the local, Nasimi inkişaf­ etdirilməsinə xüsusi diqqət District, also provided great support yetirir,­ layihələndiricilərdən həm şə­ to the AzerDovlatLayiha National hərsalma­ problemləri, həm də bina Institute of Designing in terms of və qurğuların memarlığı ilə əlaqədar production and technical issues.

208 209 “Azərdövlətlayihə” institutunun “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları iş zamanı, 1980-ci illər əməkdaşları iş zamanı, 1980-ci illər The staff of “AzerDovlatLayiha” Design Institute behind work, the The staff of “AzerDovlatLayiha” 1980th years Design Institute behind work, the 1980th years

məsələlərin­ savadlı və peşəkar səviy- In 1980s and 1990s, the Azer- yədə həll olunmasını tələb edirdi. DovlatLayiha National Institute of İnstituta həm yaradıcılıq işlərin- Designing was the sole designing də, həm də istehsalat fəaliyyətində organisation subordinate to Azerbai- Azərbaycan KP MK-nın sənaye və jan’s National Committee for Con- tikinti məsələləri üzrə katibi Həsən struction and Architecture, which Həsənov və Nəsimi rayon Partiya headed and carefully supervised the Komitəsinin birinci katibi Lidiya Rə- AzerDovlatLayiha National Insti- sulova böyük kömək göstərirdilər. tute’s creative and technical efforts 1980-1990-cı illərdə “Azərdövlət­ and helped to solve emerging prob- la­yihə” institutu Azərbaycan Res- lems in case of necessity. publikası Dövlət Tikinti və Arxitek- The AzerDovlatLayiha Nation- tura Komitəsinin tabeliyində olan al Institute of Designing attributed yeganə­ layihə təşkilatı idi. Komitə great significance to modern require- institutun yaradıcılıq və istehsalat ments in architecture, urban devel- fəaliyyətinə rəhbərliyi və ciddi nəza­ opment, and creative adopting rich rə­ti həyata keçirir, zəruri hallarda national progressive traditions in the mey­dana çıxmış problemlərin həlli­ field. At the same time, the talented nə yardım edirdi. architects creative originality was İnstitutda həm şəhərsalma sahə- not restricted, and their searches for Layihələndirmənin Designing Efficacy sində, həm də memarlıqda zəngin right and progressive solutions were rasionallaşdırılması The AzerDovlatLayiha National mütərəqqi milli ənənələrin mənim- unlimited. Həmin illərdə “Azərdövlətla- Institute’s main technical tendency sənilməsi sahəsində qarşıya qoyul- yihə”nin işindəki əsas texniki is- during those years could be charac- muş tələblərin nəzərə alınmasına tiqamət tikintinin sənayeləşdirilmə terised as an aspiration towards the bö­yük əhəmiyyət verilirdi. Bununla səviyyəsinin daim artırılması, zavod- permanent growth of construction yanaşı istedadlı müəlliflərin yaradıcı larda yüksək səviyyədə hazırlanmış, industrialisation, converting con- fərdiliyi, düzgün və mütərəqqi həll tikinti meydançasında minimum struction into a continuous complex axtarışları sərt çərçivəyə alınaraq əmək sərfi tələb edən yüksək zavod mechanical continuous process of məhdudlaşdırılmırdı. istehsallı konstruksiya və hissələrdən building assembly from prefabri- bina və qurğuların quraşdırılmasının cated structures and details, which fasiləsiz kompleks-mexanikləşdiril- provided for the lowest labor cost on

210 211 “Azərdövlətlayihə” institutunun Institute’s great team aimed at eco- bütün emalatxanaları, şöbələri, qrup- nomical solutions. For example, a ları və böyük kollektivinin ayrı-ayrı great one was found for metal ex- fərdləri qənaət məsələlərinin həllinə penditure when correcting series of istiqamətləndirilmişdi. standard designs. Calculations with Məsələn, birtipli layihələr seriya- the non-elastic features of concrete sında düzəlişlər aparılması zamanı considered, introduced into design xeyli metal qənaətinə nail olunmuşdu. engineers’ practice, enabled metal Konstruktorların, betonun qeyri-elas- spending lower by 10℅. tiki xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla Metal was spent less for designs apardıqları­ hesablamaların təcrübədə of heating systems, water supplies, tətbiqi metal məsrəfini 10%-ə qədər and electricity. Maximum and effi- azaltmağa imkan verirdi. cient using a construction site and İstilik, su, elektrik təchizatı sistemlə- higher development density sub- rinin layihələndirilməsi zamanı da me- stantially contributed to shorter en- tal sərfiyyatının həcmi aşağı salınırdı. gineering network and, accordingly, Ərazidən maksimum və səmərəli istifa- lower metal spendings. də edilməsi, inşaat sıxlığının artırılması As a result of advanced solu- – bütün bunlar mühəndis şəbəkələrinin tions, new structures and modern uzunluğunun qısaldılmasına və müva- items, in 1986 alone, construction fiq olaraq metal sərfinin azaldılmasına budget proved lower including as- Memarlar evində görüş zamanı əhəmiyyətli təsir göstərirdi. sembly; labor cost proved down; Architects at a meeting in the Azərbaycan memarları Nizami miş prosesə çevrilməsi, eyni zamanda site with simultaneously lower bud- Nəticədə 1986-cı ildə işlənib ha- and spendings of such materials as building of the House of Nağıyev, Fikrət Hüseynov, Ramiz tikintidə maya dəyərinin, izafi materi- gets for materials etc.; and towards zırlanmış layihələrdə mütərəqqi qə- metal, metal pipes, cement, timber, the Architect Əbdülrəhimov, İlham Əliyev, Yuzef Qədımov SSRİ Memarlar al məsrəfinin və əmək sərfinin azaldıl- lower heat and electricity expendi- İttifaqının qurultayında ması, binaların istismarı zamanı istilik tures along with better architectural Group of the Azerbaijani və elektrik ehtiyatlarından az istifadə look and careful saving the territori- architects at Congress of the Union edilməsi, bununla bərabər layihələn- al resources. of Architects of the USSR: Nizami dirilən binaların memarlıq simasının Designers of the AzerDovlatLay- Naghiyev, Fikrat Husseynov, Ramiz Abdulrahimov, yaxşılasdırılması və torpaq fondun- iha National Institute of Designing Ilham Aliyev, Yusef Kadimov dan istifadəyə qənaətli münasibət bəs- paid great attention to industrial ap- lənməsi əsas məsələlərdən idi. proaches and shorter construction İnstitut layihəçilərinin fəaliyyətin- terms; advanced engineering and də işlərdə sənayeləşdirməyə və tikinti economical resource expenditure, müddətinin azaldılmasına, mütərəqqi especially in case of such important konstruksiyaların tətbiqinə, material- ones as metal, cement, and timber. lara, xüsusilə də metal, sement və tax- An economical approach also ta kimi mühüm materiallara qənaət meant efforts towards lesser heat edilməsinə böyük diqqət yetirilirdi. loss; fuel and electricity expendi- İstilik itkilərinin ixtisara salınma- tures; and the effective usage of de- sı, yanacaq və elektrik enerjisi sərfinin veloped sites. azaldılması, inşaat ərazisindən daha All the ateliers, departments, səmərəli istifadə olunması da qənaət divisions, groups and individuals məsələlərinə daxil idi. of the AzerDovlatLayiha National

212 213 rarların, yeni konstruksiyaların və electricity, fuel etc. were brought to Fəaliyyət göstərdiyi bütün müddət to discover underground communi- müasir məmulatların tətbiqi nəticə- a lower level as well. ərzində “Azərdövlətlayihə” institutu­ cations were launched for engineers sində asağıdakılara nail olunmuşdu: daim­ layihə təşkilatları üçün nəzərdə and geologists. - tikintinin (o cümlədən inşaat-mon- Modern Designing Methods tutulmuş müasir texnika ilə təchiz olu- New ideas to organise profes- taj işlərinin) smeta dəyərinin aşağı Automation of designing was nurdu. Məsələn, 1990-cı illərdə burada sional efforts in a scientific way and salınması; provided for on the basis of the Azer- nəinki institut əməkdaşlarının, həm də largely use computers for designs - tikintinin əmək tutumunun azal- DovlatLayiha National Institute’s respublikanın digər layihə və elmi təş- enabled great productivity growth. dılması; computer centre, where the best com- kilatlarının ehtiyaclarını təmin edən iki - metal, metal borular, sement, tax- puters available at the time were used. müasir EVM “Minsk-22” və “ES-1022” Looking in the future ta materialları, elektrik enerjisi və Annually growing load of designs elektron-hesablama­ maşınlarından isti- Traditions and Succession digər mühüm materialların sərfiy- alongside with only slightly greater fadə edilirdi. An important way to organise yatında ixtisara nail olunmuşdu. numbers of the staff would be impos- Layihə materiallarının yerləşdi- efforts by all the AzerDovlatLay- sible to bear unless productivity rose rilməsi işi “RM 600K”, “ER 600K”, iha National Institute of Designing Layihələndirmənin every year by 3 or 4% on the average. “REM 300”, “ERA M”, “Romayer” və team towards before performance müasir üsulları Higher productivity was mostly b. rotasiya və elektroqrafiya maşınla- and deadliness met has always been Layihə işlərinin avtomatlaşdırıl- achieved through mechanisation and rının köməyi ilə yerinə yetirilirdi. through a competition between the ması “Azərdövlətlayihə” institutun- modern computers used in designs. Mühəndis-geoloji işlərdə torpaq- staff members as well as thanks to da o zamanın tələblərinə uyğun fəa- A tracing-paperless method of larıın dinamik surətdə öyrənilməsi great work by management to raise liyyət göstərən hesablama mərkəzi drawing was introduced in the Azer- üçün müasir “UPB-5” maşınından, corporate culture and team spirit. bazasında, EVM ES-1022 qurğusun- DovlatLayiha National Institute of yeraltı kommunikasiyaların aşkara Such work was aimed at work- dan istifadə etməklə aparılırdı. Designing, which allowed to promote çıxarılması üçün isə “Xəttaxtarıcı” ers’ greater responsibility, creativi- Daim hər il orta hesabla 3-4% sixty copyists for higher qualified jobs. cihazından istifadə edilirdi. ty, permanent learning, intolerance artan əmək məhsuldarlığını yük- Computers, used mostly in cal- Layihələndirmə prosesində əmə­ towards disadvantages and high səltmədən layihə işlərinin ildən-ilə culations by design engineers and yin elmi təşkili üzrə yeni ideyaların claims towards oneself. çoxalan həcmini təkcə əməkdaşların budget planners, greatly simplified tətbiqi və müasir hesablama və kom- Along with psychological train- sayının cüzi artırılması ilə yerinə ye- their work as well as that of geode- püter texnikasından geniş istifadə ings, technical ones were continu- tirmək mümkün deyildi. sist and others, significantly reduc- olunması­­ əmək məhsuldarlığının xey­ ously run for the higher profession- Əmək məhsuldarlığının artırılma- ing errors. li artmasına sərait yaratdı. alism of the staff. sına əsasən mexanikləşdirmə və layihə Throughout its history, the Azer- Local members of national archi- işlərində müasir hesablama texnikasın- DovlatLayiha National Institute of Sabahın müasiri. tectural associations contributed their dan istifadə etməklə nail olunurdu. Designing was always supplied with Ənənə və varislik great efforts towards the same goals. İnstitutda cizgilərin kalkasız bu- the best machines available for de- “Azərdövlətlayihə” institutunun The team of the AzerDovlatLay- raxılışı üsulu tətbiq edilmişdi ki, bu signing organisations. For example, bütün kollektivini layihə işləri üzrə iha National Institute of Designing da təqribən 60 nəfər surətçıxaranın two powerful framework computers planların yerinə yetirilməsinə, la- decided to permanently provide for daha yüksəkixtisaslı işə keçirməyə possessed by the AzerDovlatLayiha yihələrin yüksək keyfiyyətinə səfər- voluntary design support in Azer- imkan yaratmışdı. National Institute of Designing were bər edən mühüm tədbirlər geniş baijan’s Barda District. This was a Elektron-hesablama maşınlarının used not only by the staff, but also by sosializm yarışı, institutda aparılan part of social feedback by the Azer- ilk növbədə konstruktor hesablama- many other designing and research böyük təşkilati və tərbiyəvi iş idi. DovlatLayiha National Institute. larında və smetaların tərtib olun-ma- establishments in Azerbaijan. İnstitutun əməkdaşları arasın- The AzerDovlatLayiha National sında istifadəsi konstruktorların, The publishing of drawings was da aparılan kütləvi-siyasi iş onlarda Institute’s management and trade smeta­ hazırlayanların, geodeziyaçıla- provided for with relevant machines tapşırılan işə görə məsuliyyət hissi- union always concentrated on the rın, laboratoriya-torpaq təhlilçilərinin as well. nin artırılmasına, öz əməyinə yaradı- staff’s better living and office condi- işini çox yüngülləşdirdi və səhvbu- A modern machine for dynamic cı münasibətin tərbiyə olunmasına, tions. During postwar years, three raxma hallarının sayını xeyli azaltdı. probing the soil and special devices yeni biliklərə can atmağa, işdə ça­ large-size blocks-of-flats were built

214 215 tış­mazlıqlara yol verilməməsinə, is- in the City of Baku along with two “Azərdövlətlayihə” institutunun tiyev, N.V.Akhundova, Y.P.Tolsto- tehsalatda özünə qarşı tələbkarlığın condominiums and an office. təşkil edilməsi zamanı bu müəssisəyə nogov, and A.Salamova; and engi- yüksəldilməsinin tərbiyə olunması- In 1980, a high-rise dormitory for professor V.E.Novodvorski, mühən- neers M.T.Khalafov, R.P.Glashkina, na istiqamətlənmişdi. the young staff of the AzerDovlat- dislər V.Ç.Moroxovets, Q.P.Kislov, N.S.Kovalenko, A.F.Kondratyeva, İnstitutda izahat işlərinin aparıl- Layiha National Institute of Design- Y.E.Şkapenyuk və b. kimi görkəmli and S.M.Vetsper. In addition, the ması ilə yanaşı peşəkarlıq səviyyə- ing was commissioned. mütəxəssislər rəhbərlik etmişlər. Azer­DovlatLayiha National Insti- sinin yüksəldilməsinə yönəldilmiş Annually greater designing vol- Sonralar məşhur memar kimi ge- tute’s creative core included the tex­­niki tədris təşkil edilmiş və da- umes with always growing technical niş tanınmış S.Ə.Dadaşov, M.Ə.Usey­ middle generation represented by vamlı olaraq həyata keçirilirdi. requirements could never be possi- nov, Ə.Ə.İsmayılov, Ə.Ə.Qasımzadə, architects N.Y.Kangarli, P.M.Kyazi- Həmkarlar İttifaqının yerli ko- ble without according professional- H.Ə.Ələsgərov və başqaları fəaliy- mov, G.Mukhtarov, P.R.Afandieyva, mitəsi, Ümumittifaq Elmi-Texniki Cə- ism and its permanent growth with yətə “Azərdövlətlayihə” institutunda M.A.Yavayev, and Y.O.Yagubza- miyyətinin yerli özəyi, SSRİ Memarlar­ new human resources trained. başlamışlar. deh; and engineers Y.D.Kasumov, İttifaqının özəyi, Gənctə Mü­ xəs­ sislər­ Great architects headed the Azer- “Azərdövlətlayihə” institutunun D.A.Grafov, E.A.Mamedov and Birliyinin özəyi, 1941-1945-ci illər Bö- DovlatLayiha National Institute of kollektivi­ burada çalışmış memarlar Kh.Na­jafov. yük Vətən Müharibəsi Veteranlarının Designing at its very beginning (pro- H.Ə.Məcidov, Ş.Zeynalova, N.P.Brje­ During those years, talented institut şurası böyük və məsul iş apa- fessor V.E. Novodvorski, engineers zinskaya,­ N.A.Məmmədbəyli, O.M.İsa­­­­ youth emerged as well (architects rırdılar. V.E.Morokhovets, G.P.Shkapenyuk yev, F.A.Orucov, Y.N.Kozlov, mü- R.Azizov, P.G.Aliyev, and A.Jab- “Azərdövlətlayihə” layihə ins- etc.) həndislər Ə.H.Əliyev, S.Ə.Muxtarov, barov; and engineers A.S.Kojamanli, titutu kollektivinin qərarı ilə Bərdə Famous architectural maestros M.T.Xələfov və bir çox başqa görkəmli­ T.M.Husseinov, Y.M.Mirzoyev etc.) kənd təsərrüfatı rayonu üçün təmən- in future, S.A.Dadashev, M.A.Usey- mütəxəssislərin xatirəsini həmişə əziz High professionalism, strong nasız olaraq obyektlər layihələndir- nov, E.A.Ismaylov, E.A.Kasimzadeh, tutur. competition and good organisation məklə həmin rayona hamilik köməyi G.Aleskerov and others started their 1980-1990-cı illərdə institutda is- along with modern facilities allowed göstərilirdi. professional ways in AzerDovlat- tehsalat veteranlarının böyük bir dəs­ AzerDovlatLayiha, for many years, İnstitutun işçilərinin əmək və Layiha. təsi uğurla çalışırdı. Onların təcrübəsi to successfully meet difficult govern- məişət şəraitinin yaxşılaşdırılma- The AzerDovlatLayiha Nation- və ustalığı memarlıq və şəhərsalma ment and social challenges. sı məsələləri daim müdiriyyətin və al Institute’s staff remembers such məsələlərini ən yüksək peşəkar­ sə- Həmkarlar­ İttifaqı yerli komitəsinin great architects of its as G.A.Ma- viyyədə həll etməyə şərait yaradırdı. Achievements diqqət­ mərkəzində idi. Müharibədən jidov, Sh.Zeynalova, N.P.Brjezinska- Bu veteranlardan respublika- Designs by the staff of the AzerDo- sonrakı­ illər ərzində Bakı şəhərində ya, N.A.Mamedbeyli, O.M.Isayev, nın əməkdar­ memarları və inşaat­ vlatLayiha National Institute were re- üç iri yaşayış evi ucaldıldı, iki yaşayış F.A.Orujev, and Y.N.Kozlov; engi- çı­ları, SSRİ Nazirlər Soveti mü- peatedly and highly awarded by Azer- kooperativi yaradıldı, institutun öz is- neers A.H.Aliyev, S.A.Mukhtarov, kafatı laure­atları T.A.Abdullayev, baijan and the USSR governments. tehsalat binası tikilib istifadəyə verildi. M.T.Khalafov and many others. O.M.İsa­yev, Y.İ.Qədimov, X.Y.Rəh- For its victory in the USSR eco- 1980-ci illərdə layihə institutun- In 1980s and 1990s, a great team manova, T.A.Xanlarov, R.H.Əliyev, nomic competition in 1967, the staff da çalışan gənc mütəxəssislər üçün of veterans successfully worked for S.M.Vahidov,­ Ş.M.Zeynalova,­ M.İ.Da­ was awarded a non-transitive Red yeni çoxmərtəbəli yataqxana istifa- AzerDovlatLayiha; their experi- tiyev, N.V.Axundova,­ Y.P.Tolstonoqov,­ Banner of the Azerbaijan Supreme dəyə verildi. ence and professionalism enabled A.Ə.Salamova,­­­­­ mühəndislər M.T.Xə­ Council (Parliament), Government Kadrların uyğun şəkildə hazır- the best solutions possible for ar- ləfov,­ R.P.Qlaşkina, M.S.Kovalenko, and Professional Unions’ Association. lanması, ixtisaslarının durmadan ar- chitecture and urban development. A.F.Kondratyeva,­ S.M.Vet­sper və bir The team of the AzerDovlatLay- tırılması və onların tərbiyə edilməsi Those were Architect-of-Honours of çox başqalarını göstərmək olar. iha National Institute of Designing olmadan layihələrə və tikintiyə qo- Azerbaijan, USSR Cabinet of Min- Bunlardan başqa “Azərdövlətla- was awarded the USSR Diploma of yulan getdikcə mürəkkəbləşən tələb- isters’ awardees T.A.Abdullayev, yihə” institutunun yaradıcı özəyinə ­Honours. lərin, layihələndirmənin ildən-ilə O.M.Isayev, Y.I.Kadimov, Kh.Y.Rah- orta nəslə aid mütəxəssislər olan me- For its victory in the competi- artan həcminin uğurla yerinə yetiril- manova, T.A.Khanlarov, R.G.Aliyev, marlar N.Y.Kəngərli, P.M.Kazımov, tion for 1976’s second half, the team məsi mümkün olmazdı. S.M.Vahidov, Sh.Zeynalova, M.I.Da- H.Muxtarov, P.R.Əfəndiyeva, M.A.Ya- was awarded the 2nd-rank Prize of

216 217 vayev, Y.O.Yaqubzadə, mühəndislər the USSR Committee for Construc- sənayesi işçiləri Həmkarlar İttifaqı Y.D.Qasımov, D.A.Qrafov, E.A.Məm- tion and Presidium of Construction Mərkəzi Şurası Rəyasət Heyətinin Bakı şəhəri bu gün mədov, X.Nəcəfov və b. daxil idilər. Union. ikinci dərəcəli pul mükafatı veril- City of Baku today Həmin illərdə qabiliyyətli və Many staff members were mişdir; istedadlı gənclik də yetişirdi – me- awarded Prizes of the USSR Cabinet - “Azərdövlətlayihə” institutu marlar: R.Əzizov, P.H.Əliyev, A.Cab­ of Ministers for successful designing əmək­daşlarının böyük bir qrupuna ba­rov, T.Hacıyev, mühəndislər: Sumgayit’s first line. The staff of the Sumqayıt şəhərinin layihələndiril- A.S.Qo­­camanlı, N.Abbasov, T.M.Hü­ AzerDovlatLayiha National Institute məsinin birinci növbəsini uğurla seynli, A.İbrahimov, Y.M.Mirzəyev, of Designing was awarded the Prize yerinə yetirdiklərinə görə SSRİ Na- S.B.Əsədov və bir çox başqaları. of the USSR Cabinet of Ministers for zirlər Sovetinin mükafatı təqdim Sosializm yarışmasının geniş designing and constructing the Hotel edilmişdir; yayılması, layihələndirmə prosesi- Azerbaijan. The staff of the AzerDo- - “Azərbaycan” mehmanxanası nin müasir texniki vasitələrlə təchizi vlatLayiha National Institute of De- layihəsinin işlənib hazırlanmasına instituta uzun illər ərzində respubli- signing was awarded the Red Ban- və tikintisinə görə “Azərdövlətla- kanın Dövlət tapşıqırlarını və plan- ner of Azerbaijan Supreme Council, yihə” institutunun kollektivinə SSRİ larını uğurla yerinə yetirməyə imkan Government and Trade Unions with Nazirlər Sovetinin mükafatı veril- vermişdir. a special entry in the Book of Labour mişdir; Glory for its highest achievements in - “Azərdövlətlayihə” institutu- Nailiyyətlər the national competition. nun kol­lektivi respublika sosializm “Azərdövlətlayihə” institutu əmək- For six years in a row, or from yarışında ən yüksək nəticələr əldə daşlarının işləri dəfələrlə SSRİ-nin və 1980 through 1985, the AzerDovlat- etdiyinə və Azərbaycan SSR-in 60 il- Azərbaycanın yüksək dövlət mükafat- Layiha National Institute of Design- lik yubileyini layiqincə qarşıladıqla- larına layiq görülmüşdür: ing had been annually awarded the rına görə adı Əmək Şöhrəti kitabına - 1917 il Oktyabr inqilabının 50 transitive Red Banner of Azerbai- qeyd edilməklə Azərbaycan Kom- il­liyi münasibəti ilə keçirilən sosia- jan Government, Trade Unions and munist Partiyası Mərkəzi Komitəsi, lizm yarışının qalibi olduğuna görə, Youth Organisations for their victo- Azərbaycan Sovet Sosialist Respub- Azərbaycan Kommunist Partiyası ries in the national economic compe- likası Ali Soveti Rəyasət Heyəti və Mərkəzi Komitəsinin, Azərbaycan titions. Nazirlər Soveti, respublika Həmkar- Sovet Sosialist Respublikası Ali So- lar İttifaqları Şurasının xatirə Qırmı- veti Rəyasət Heyətinin və Nazirlər zı bayrağı ilə təltif olunmuşdur; Sovetinin, respublika Həmkarlar - “Azərdövlətlayihə” institutu- İttifaqları Şurasının xatirə bayrağı nun kollektivi altı il bir-birinin ardın­ daimi saxlanmaq üçün kollektivə ca – 1980-ci ildən 1985-ci ilədək res- təqdim edilmişdir; publika sosializm yarışında qalib - “Azərdövlətlayihə” institutu- olduğuna görə Azərbaycan Kommu­ nun kollektivi V.İ.Leninin anadan nist Partiyası Mərkəzi Komitəsi, Azər­ olmasının 100 illiyi münasibətilə Le- baycan Sovet Sosialist Respublika­ sı­ nin yubiley Fəxri Fərmanı ilə təltif Ali Soveti Rəyasət Heyəti və Nazirlər edilmişdir; Soveti, AHİS və LKGİ MK-nın keçici­ - 1976-cı ilin ikinci yarısında sosi- Qırmızı bayrağı ilə təltif edilmişdir. alizm yarışının qalibi kimi, “Azərdöv- lətlayihə” institutunun kollektivinə SSRİ Dövlət Tikinti və Memarlıq Ko- mitəsi, tikinti və tikinti materialları

218 219 Bu gün Azərbaycan Respublikası The Republic of Azerbaijan cur- tarixinin heç bir dönəmində olmadığı rently experiences development kimi yüksək tərəqqi və inkişaf yolu ilə phenomena never had before in the inamla irəliləyir. Çox sevindirici haldır country’s history; it is a very gladde- ki, iqtisadiyyatımızın bütün sahələ- ning fact that the national economy ri yüksələn xətt üzrə dinamik inkişaf is being dynamically developed in edir. Ölkəmizin dinamik inkişafında all the sectors. AzerDovlatLayiha is rolu olan aparıcı layihə institutlarından among Azerbaijan’s leading design biri də dünənin və bugünün öncülü, institutions playing an important işıqlı sabahların müasiri olan “Azər- role in this process. The institute’s dövlətlayihə” Azərbaycan Dövlət Baş staff have performed their mission Layihə İnstitutudur. İnstitutun kollek- displaying high professionalism du- tivi bütün fəaliyyəti ərzində üzərinə ring all its history and have been no- düşən vəzifələri yüksək peşəkarlıqla table for their special merits towards yerinə yetirərək özünün lider mövqeyi- the nation’s economic development. ni qoruyub saxlamış və ölkə iqtisadiy- Started as a small size desig- yatının yüksələn xətlə inkişafında öz ning agency, AzerDovlatLayiha has xüsusi xidmətləri ilə seçilmişdir. Kiçik grown up to a powerful establish- layihə bürosundan başlayıb “Azərdöv- ment, its 85 years’ role in Azerbai- lətlayihə” DBLİ kimi böyük və peşəkar jan’s architectural evolution and ur- layihələndirmə qurumu səviyyəsinə ban development being unique. qədər yüksəlmiş institut 85 illik fəaliy- Anvar Ismaylov and then Azer- yəti ərzində Azərbaycanda memarlıq baijan’s Architect-of-Honours and və şəhərsalmanın inkişafında əvəzsiz Construction Engineer-of-Honours, rol oynamışdır. Respublikanın aparıcı National Award Laureate Tahir Ab- layihə insti­ tutu­ olaraq “Azərdövlətla- dullayev should be credited a gre- yihə” DBLİ-nin uzun müddət Naxçı- at lot forming AzerDovlatLayiha’s van, Sumqayıt­ və Gəncə şəhərlərində powerful human resources. filialları fəaliyyət göstərmişdir. Hazır- It has been AzerDovlatLayiha da institutun Gəncə filialı fəaliyyətini that a number of architects and de- uğurla davam etdirir. Gəncə filialında sign engineers such as Sadiq Da- layihələndirilən binalar Gəncəni və ona dashov, Michael Useynov, Anvar yaxın olan şəhər və qəsəbələri bəzəyir. Ismailov, Tahir Abdullayev, Hasan Təkcə memarlıq və inşaat mühəndis- Majidov, Anwar Gasimzadeh, Ha- liyi deyil, həm də Bakı şəhəri istisna nifa Alaskarov, Joseph Gadimov, olmaqla respublikamızın Sumqayıt, Shafiga Zeynalov, Rana Efendizade, “Azərdövlətlayihə” institutunun əmək- daşları tərəfindən hazırlanmış Dübəndi Gəncə kimi böyük şəhərlərinin, böl- Rasim Aliyev, Khanim Rahmanova, şəhərinin baş planı və inkişaf sxemı gələrimizin, hətta Bakı şəhərindəki Fuad Orujov, Talaat Khanlarov, Haji The master plan of a development of the mikrorayonların müfəssəl planlaşdı- Mukhtar, Salim Vahidov, Aurora city of Dyubendi developed by the staff of rılması ilə baş planlarının hazırlanma- Salamova , Nasir Kengerli, Namik “AzerDovlatLayiha” Design Institute sında məhz “Azərdövlətlayihə” DBLİ Mammadbayli, Murad Datiev, Na- aparıcı mövqelərdə­ çıxış etmişdir. ima Akhundova, Faina Leontyeva, Azərbaycan Respublikası Prezi- Oleg Isaev, Medet Khalafov, Khalid dentinin 29 dekabr 2006-cı il tarixli Najafov, and many others, awarded

220 221 “Azərdövlətlayihə” institutunun 511 saylı Fərmanı ilə “Azərdövlətla- national prizes and honorary titles, əməkdaşları tərəfindən hazırlan- yihə” DBLİ Azərbaycan Respublika- worked for and contributed their cre- mış Gəncə şəhərinin baş planı və inkişaf sxemı sının Fövqəladə Hallar Nazirliyinin ativity at.Their architectural designs Tikintidə Təhlükəsizliyə Nə­zarət implemented and urban layouts de- The master plan of a development of the city of Ganja developed by Dövlət Agentliyinin tabeliyi­nə veloped represent the great records the staff of “AzerDovlatLayiha” verildikdən sonra bir sıra vacib­ of Azerbaijan culture. The National Design Institute və əhəmiyyətli obyektlər layihə­ Academy of Sciences, Museum Cent- ləndirilmişdir. re, National Public Library, National – Bakı şəhərinin Şəfaət Mehdiyev Drama Theatre, Cultural Centre for küçəsində 20 mərtəbəli çoxfunksi- the Ministry of National Security, yalı yaşayış kompleksi; parliamentary offices, Heydar Ali- – Milli Məclisin yeni inzibati binası; yev Sports&Concert Complex, Niza- – Zuğulba qəsəbəsində iki dörd- mi Cinema Centre, President Office, mərtəbəli yaşayış evi; dozens of blocks-of-flats, and a num- – Bakı şəhərinin Vəlixanlı küçəsin- ber of other structures are pieces of də qonaq evi kompleksi; the real architectural art. – Tibb Universitetinin Terapev- AzerDovlatLayiha has been the tik-tədris korpusu; very leader not only in architectural – Tibb Universitetinin Cərrahiy- and engineering designs, but also, yə-tədris korpusu; Baku being the exception, in detailed – MTN Akademiyasının qapalı id- and general layouts of such major man korpusu; cities as Sumgait and Ganjah, the en- – MTN-nin “Qanlı təpə” ərazisində tire regions of Azerbaijan, and com- təlim korpusu; muter districts even including those – FHN Gəncə Regional mərkəzi; in the capital. – FHN Sənqəçal Aviasiya xidməti; Though there is a special gover- – Hacıqabul, Biləsuvar, İsmayıllı, nmental institution, KurortLayihe, Samux, Qusar, Yasamal və Sabun- responsible for designing domestic çu rayon Prokurorluqları üçün in- resorts, AzerDovlatLayiha’s urban zibati binaların layihələri; developers prepared not only general, – Azərbaycan Respublikasının Öz- but also detailed layouts for Mukhta- bəkistandakı səfirliyində Mədə- dir-Nizovaya, Yalama-Nabran, Istisu niyyət mərkəzi; Chiraggala and Gilazi-Zabrat. – Nizami Kino Mərkəzinin yeni- The institute’s teams have desig- dənqurma layihəsi; ned many versatile large-size public – Zaqatala rayon Hərbi Prokurorluğu; buildings of public significance mat- – Mərkəzi Bankın Quba regional ching local conditions throughout mərkəzi; the Southern Caucasus. It would – Şəki şəhərində Bəxtiyar Vahabza- be enough to mention designs and də və M.F.Axundov adına parklar; construction draughts of train stati- – Hacıqabul tikinti materialları ons and air terminals in Baku, Sum- zavodu;­ gait, Ganjah, as well as in other cities – Qaradağ rayonunda yeni məktəb; of Azerbaijan have been developed – Pirşağı qəsəbəsində yeni məktəb; by AzerDovletLayihe.

222 223 – İqtisad Universitetinin Dərbənd AzerDovlatLayiha’s experiences «Park Akademiya» çoxfunksiyalı filialının binası; beyond Azerbaijan includes residen- ticarət, əyləncə və yaşayış kompleksi. Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti – Zabrat qəsəbəsində 2500 yerlik tial designs for Ulkan Town, Angoya Multipurpose trade, entertainment təcridxana; Town and Slavutich City along the and housing estate «Academy Park» – Yevlax şəhərində qaçqınlar və famous Russian Baykal - Amur Ma- on Husseyn Jaweed Avenue, Baku məcburi köçkünlər üçün 602 ailə- inline. lik yaşayış məhəlləsi; The national leader among de- – Lənkəran şəhərində mehmanxana signing institutions, AzerDovlatLa- kompleksi; yiha established itself branches in – Göygöl şəhərində mehmanxana Nakhichevan, Sumgait, and Ganjah. kompleksi və bir çox digər obyekt- The one in Ganjah is successfully ac- lər “Azərdövlətlayihə”nin mütəxəs- tive; designs developed by the office sislərinin əməyinin məhsuludur. beautify the city and towns around. 27 may 2014-cü ildə Fövqəladə Massive residential construction Hallar Nazirliyinin Tikintidə Təh- proved among important successes lükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyi of Azerbaijan in 1960s and 1970. In- “Azərdövlətlayihə” DBLİ-nin direkto- dustrial approaches in this regard ru vəzifəsinə Müsəd­ din­ Əhməd oğlu played an important role to overco- Namazov təyin edildi.­ Müsəddin Na- me housing shortage. Most of blo- mazov zəngin yaradıcılıq təcrübəsinə cks-of-flats built then were four- or malik memardır. O, Azərbaycan İnşaat five-store ones. Mühəndisləri İnstitutunu bitirdikdən Baku came fifth among soviet sonra taleyini “Azərdövlətlayihə” İns- cities to have built subway. The fol- titutuna bağlamış və ötən illər ərzində lowing stations were designed and pillə-pillə bu mərtəbəyə yüksəlmiş, la- drawn by AzerDovlatLayiha: the yihələndirmə sahəsində böyük uğurlar very first one, Baku Soviet (by Y.Qa- qazanmışdır. dimov, YKozlov, and Sh.Zeynalova), Qısa müddətdə institutda təcrü- 28 May(by S.Guliyeva), Narima- bəli mütəxəssislər və gınc kadrların nov (by M.Useynov), Nizami (by vəhdəti düzgün təşkil olundu və la- M.Usey­nov and the artist M.Abdul- yihə-axtarış işlərinin yerinə yetirilmə- layev), Neftchiler (by A.Ismayilov sində böyük dönüş yarandı. and F.Leontyeva), Inshaatchilar (by Azərbaycanın öz müstəqilliyi- Abdullayev and F.Orujov), Elmler ni əldə etməsi ilə Azərbaycan me- Akademiyasi (by M.Useynov), and marlığının inkişafı və onun tarixən Memar Ajami (T.Khanlarov). All söykəndiyi ənənələrin öyrənilməsi those architects and design engine- üçün daha geniş imkanlar açıldı. Bu ers proved great professional skills. baxımdan “Azərdövlətlayihə” DBLİ Traditionally for a Muslim coun­ indi də uğurla fəaliyyət göstərən try, Azerbaijan, though a bridge memar və şəhərsalma, mühəndislik between the East and West, had al- sahələri üz­rə mütəxəssislər forma- most never had a monument built laşdırmaqdadır. Onlar yaşlı nəslin including Baku by eighty five years ənə­nələrini davam etdirməklə ya- ago. Since then, dozens of those, naşı beynəlxalq təcrübələrdən də born by AzerDovlatLayiha’s archite-

224 225 «Park Akademiya» çoxfunksiyalı bəhrələnirlər. Bu mütəxəssislərin sı- cts’ creative minds, have beautified ticarət, əyləncə və yaşayış kompleksi. rasında Təyyar Hüseynli, Müsəddin streets, avenues, squares and gar- Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti Namazov, Emin Rəhimov, Cəfər Əli- dens thereof. Multipurpose trade, entertainment yev, İlqar Orucov, Səxavət Əsədov, AzerDovlatLayiha was repea- and housing estate «Academy Park» on Husseyn Jaweed Avenue, Baku Azad Qocamanlı, Ramiz Məmmə- tedly awarded by the government dov, Əlihüseyn Əşrəfov, Vaqif Məm- and parliament for its successful de- mədov, Elmira Əfəndiyeva, Nailə signs. Those awards include prizes Rüstəmova, Məclum İsayev, Afət Kə- and diplomas. rimova, İlya Baxşəliyev, Fəxrəddin Having been subordinated to the Cabbarov, Ümidağa Vahidov, Çingiz National Agency for Construction İsmayılov, Əhməd Qasımov, Çingiz Safety of the Republic of Azerbaijan’s Məmmədli və bir çox başqaları gənc Ministry for Emergency (Resolution nəsil ilə çiyin-çiyi­nə “Azərdövlətla- 511) on December 29, 2006, Azer- yihə”də hazırda da çalışırlar.­ DovlatLayiha has continued desig- Müstəqillik illəri ərzində əsas eti- ning a number of important structu- barilə aşağıdakı obyektlər layihələn- res including: dirilmişdir: – a 20-storey residential complex – Hərbi Hava Qüvvələrinin şəxsi with multifunctional public-ser- heyəti üçün 5 mərtəbəli yaşayış vice facilities in the City of Baku; binası; – a therapist academic facility of – Bakı şəhərinin Binəqədi rayonun- Azerbaijan Medical University; dakı Mir Cəlal küçəsində çoxmərtə- – a new office for the Parliament’s bəli yaşayış kompleksi – eskiz; staff; – Qəbələ şəhərində uşaq bağçası; – the Derbent Branch of Azerbai- – Göygöl rayonunda avtomobil jan Economic University; yolu; – Azerbaijan Cultural Centre, Tas- – Birmərtəbəli iki və üç otaqlı birtip- hkent, Uzbekistan; li yaşayış binası; – a penitentiary for 2,500 people in – Gəncə şəhərində Mərkəzi Bankın Zabrat; regional mərkəzi; – a training facility for the Mi- – Azərbaycan Respublikası Nazir- nistry of National Security in lər Kabinetinin yeni inzibati binası Qan­li Tepe, Azerbaijan; – eksiz layihə; – People’s Poet Bakhtiyar Vahabza- – Ağcabədi rayonunun ərazisində deh Garden in Shaki, Azerbaijan; N saylı iki hərbi hissə; – a surgical academic facility for – Bakı şəhərinin Zahid Xəlilov kü­ Azerbaijan Medical University; çəsində­ çoxmərtəbəli binalardan – and a township for 602 refugee ibarət yaşayış kompleksi; and IDP families in Yevlakh, – Bakı şəhəri Nərimanov rayonu- Azerbaijan. nun İsmayıl Hidayətzadə küçə- In 2008 to 2010, AzerDovlatLa- sində çoxmərtəbəli yaşayış binası; yiha was awarded the Best Constru- – Bakı şəhəri Yasamal rayonunun ction and Design Institution at the H.Abbasov küçəsində çoxmərtə- Third International Contest held by bəli yaşayış binası və b. the CIS Construction Cooperation

226 227 “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlan- mış Horadiz şəhərinin baş planı və inkişaf sxemı The master plan of a development of the city of Horadiz developed by the staff of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

228 229 “Azərdövlətlayihə” institutunun Bu gün “Azərdövlətlayihə” ins- Council for high efficacy and reliabi- əməkdaşları tərəfindən titutu respublikanın digər aparıcı lity in the field of construction and hazırlanmış Sumqayıt şəhərinin baş planı və inkişaf sxemı layihə institutları ilə birlikdə Fövqə- construction-material industry. ladə Hallar Nazirliyinin tərkibində On May 27, 2014, Musaddin Ah- The master plan of a development of the city of Sumgayit fəaliyyət göstərir. Bu nazirliyin rəh- mad Oglu Namazov was appointed developed by the staff of bərliyi ilə fəaliyyət göstərmək böyük AzerDovlatLayiha’s Director. As an “AzerDovlatLayiha” Design şərəf olmaqla yanaşı həm də böyük architect, Mr.Namazov is one of great Institute məsuliyyətdir. creative experience. Since university Bu məsuliyyəti anlayaraq, insti- graduation, he has been connecting his tuta verilən bütün tapşırıqları key- life to AzerDovlatLayiha and achieved fiyyətlə və vaxtında yerinə yetirmək great success with his designs on his üçün bütün kollektiv səfərbər ol- step-by-step way to this promotion. muşdur. Azerbaijan’s independence has Hazırda “Azərdövlətlayihə” Döv­ provided for greater opportunities in lət Baş Layihə İnstitutu respublika­ nın­ developing the country’s architecture şəhər­ və qəsəbələrində mülki və yaşa- and learning her historic traditions in yış binalarının tikintisinin kom­pleks this field. New generations of archi- layi­­ hələndirilməsini,­ respublikanın­ tects, engineer and urban planners şəhər­­ və yaşayış məntə­ qə­ ləri­ üzrə layi­ are successfully forming at Azer- hə-planlama işlərini, normativ­ ma­ DovlatLayiha. They learn both from terialların­ işlənib hazırlanmasını və their older colleagues and from inter- ekspertizasını,­ birtipli la­yihələndirmə national practices. Tayyar Huseynli, və axtarış tədbirlərini yerinə yetirirr. Musadin Namazov , Emin Rahimov, Əmək­daşlarının sayı 295 nəfər olan Ilgar Orujov, Sakhavat Asadov, Azad İn­sti­tut aşağıdakı profillər üzrə işləri Gojamanli, Ramiz Mammadov, Va- həyata keçirir: gif Mammadov, Elmira Efendiyeva, – yerli və xarici materiallardan, Naila Rustamova, Chingiz Ismayi- həm­çi­nin seysmik rayonlar üçün lov, Majlum Isayev, Afet Karimova, yaşayış,­ mül­ki binaların, fərqli Ilya Bakhshaliyev, Umidaga Vahidov, kon­struksi­yalı­ və mərtəbə saylı Fakhraddin Jabbarov, Chingiz Mam- qur­ğuların la­yihə-smeta sənədlə- madov and many others should be rinin hazırlanması; mentioned in this regard. – bina və qurğular üçün müxtəlif The unity of older and younger növ kommunikasiya şəbəkələri- professionals, having emerged du- nin layihələrinin işlənib hazırlan- ring short time, greatly contributes ması; to the institute’s performance. – müxtəlif mərtəbə saylı və təyinat- Some more designs come below lı bina və qurğular üçün bütün to mention in this regard: növ mühəndisi hesablamaların – a 5-storey block-of-flats for the yerinə yetirilməsi; staff of Azerbaijan Air Forces; – şəhərlərin baş planlarının hazır- – a tower block in Baku’s Binagadi lanması, yaşayış məntəqələrinin District (Mir Jalal Street); perspektiv planlaşdırılması, nəq- – a kindergarten in the City of Ga- liyyat sxemləri və kommunikasi- bala, Azerbaijan ;

230 231 “Azərdövlətlayihə” institutunun 1 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış orta məktəb layihəsi. Bakı şəhərinin Qaradağ rayonu The project of high comprehensive school in the Karadagsky district of the city of Baku executed by employees of an architectural workshop No. 1 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun 1 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış orta məktəb layihəsi. Bakı şəhərinin Qaradağ rayonu The project of high comprehensive school in the Karadagsky district of the city of Baku executed by employees of an architectural workshop No. 1 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

232 233 “Azərdövlətlayihə” “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları institutunun 3 saylı tərəfindən hazırlanmış fərdi Memarlıq-planlaşdırma bina layihəsi şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış fərdi The project of the private evin layihəsi. Qırğızıstan house executed by the staff Respublikasının Bişkek of “AzerDovlatLayiha” şəhəri Design Institute The project of the private house for construction in the city of Bishkek of the Republic of Kyrgyzstan. The project is executed by employees of an architectural workshop No. 3 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

234 235 ya şəbəkələri layihələrinin işlənib – a road in Goy-Gol, Azerbaijan; ları; 22, 33 və 44 sinifli məktəblərin hazırlanması; – two- and three-room cottages; və 140, 280 330 yerlik uşaq bağçası – bütün növ topoqrafik, geodeziya – the Central Bank’s regional cent- və körpələr evlərinin tip layihələri; və mühəndisi-geoloji axtarış işlə- re in Ganjah; bir sıra inzibati binalar, o cümlədən rinin icrası; – a new office for the Cabinet of Prezident Aparatının, Milli Məclisin – bina və qurğuların texniki vəziy- Minsiters of the Republic of (respublika parlamenti), Milli Təh- yətinin mühəndisi müayinəsi və Azer­baijan; lükəsizlik nazirliyinin binaları, eləcə dəyərinin qiymətləndirilməsi; – a military unit in Agjabedi Dist- də Azərbaycanın bir çox şəhər və ra- – tikintiyə dair texniki normativ sə­ rict, Azerbaijan; yon mərkəzlərində icra hakimiyyəti nəd­lərin tərtibi və texniki rəylə- – a complex of residential high-ri- binaları; ölkənin bir çox şəhərlərin- rin verilməsi; ses in Baku and others. də mehmanxana binaları; idman və – şəhərsalma (şəhər və qəsəbələr The full list of works by Azer- mədəniyyət təyinatlı binalar, o cüm- üzrə); DovlatLayiha clearly shows the ins- lədən Bakıda 10 min nəfər tamaşaçı – yaşayış binaları (orta və çoxmərtə- titute’s being an outstanding agency yerlik İdman Sarayı, klublar, səhiyyə bəli yaşayış binaları); in terms of public designs. obyektləri – Bakıda və Azərbaycanın – yaşayış binaları (bir-iki mərtəbəli Nowadays, AzerDovlatLayiha, başqa şəhərlərində xəstəxanalar, po- yaşayış və bağ evləri); together­ with the other best desig- liklinikalar, doğum evləri, təcili tibbi – ictimai binalar (ümumtəhsil mək- ning institutions of Azerbaijan, works yardım stansiyaları; respublikanın təbləri, texniki peşə, orta ixtisas as part of the Republic of Azerbaijan’s müxtəlif­ şəhərlərində kinoteatrlar və və ali təhsil müəssisələri); Ministry for Emergency Situations. It kitabxanalar,­ muzey və məscid bina- – ictimai binalar (müalicə-profilak- is both great honour and responsibi- ları, dini tikililər, memorial abidələr; Bakı şəhərində yaşayış binasının layihəsi tika müəssisələri); lity to work under these conditions. Azərbaycan şəhərlərində, eləcə də The project of a residential Bakı şəhərində yaşayış binasının – ictimai binalar (inzibati müəssisə­ ­ Realising this responsibility, the staff Rusiyadakı Baykal-Amur magistra- building in the city of Baku layihəsi lər, tamaşa təyinatlı mədəni-maa- is committed to high quality and ti- lının Ulkan və Anqoya şəhərlərində The project of a residential rif müəssisələri və elmi-tədqiqat mely performance implementing all dəmiryol və avtomobil vağzalları. building in the city of Baku mü­əssisələri); the assignments faced. Bu gün “Azərdövlətlayihə” – ictimai binalar (ictimai mərkəz- Currently, AzerDovlatLayiha is DBLİ-də 14 şöbə fəaliyyət göstərir: lər, ticarət-kommersiya müəssi­ Azerbaijan’s head agency designing – Rəhbərlik sə­ləri); civil and residential buildings for the – Plan-istehsalat şöbəsi – ictimai binalar (mehmanxanalar, country’s cities and towns. 295 peop- – Mühasibatlıq şöbəsi qonaq evləri, motellər); le work for AzerDovlatLayiha. – Ümumi şöbə – ictimai binalar (idman tikililəri və The following activities are run – Texniki şöbə qurğuları); by the institute: a) Şəhərsalma bölməsi – landşaft memarlığı (park və isti- – calculating budgets for residenti- b) Obyektlərin texniki müayinəsi rahət guşələri); al and public designs of different və müəllif nəzarəti bölməsi – interyer və dizayn; floor numbers and components c) Elmi texniki və normativ sə­ – maketlər. from domestic and imported ma- nəd­lər bölməsi İnstitut tərəfindən yerinə yetiril- terials, for different regions inclu- d) Layihə işlərinin avtomatlaşdı- miş çoxsaylı layihə-axtarış işləri ara- ding seismically active ones; rılması bölməsi sında nisbətən iri obyektlər bunlar- – designing networks of different e) İnformasiya texnologiyaları dır: Azərbaycanın əksər şəhər, qəsəbə kinds of communications for bu- böl­məsi və rayon mərkəzlərinin baş planları; ildings and other structures; f) Layihə kabineti bölməsi hündürlüyü 20 mərtəbəyədək olan – arranging all kinds of enginee- g) Kitabxana müxtəlif konstruksiyalı yaşayış bina- ring calculations for buildings h) Arxiv

236 237 – 1 nömrəli memarlıq-planlaşdır- and structures of different floor ma şöbəsi numbers and destination; – 2 nömrəli memarlıq-planlaşdır- – developing general urban layouts, ma şöbəsi long-term planning for settle- – 3 nömrəli memarlıq-planlaşdır- ments, and designing transporta- ma şöbəsi tion schemes and communication – 4 nömrəli memarlıq-planlaşdır- networks; ma şöbəsi – all kinds of topographic, geodesic – Mühəndis qurğuları şöbəsi and geotechnical engineering; – Smeta-normalaşdırma şöbəsi – and the engineering examination – Mühəndisi-geoloji axtarış şöbəsi of technical conditions and eva- a) Laboratoriya bölməsi luation of buildings and other b) Topoqrafiya bölməsi structures; c) Geoloji qazma bölməsi Multiple designs and engine- – Texniki sənədlərin surətlərinin ering projects performed by Azer- çıxarılması və komplektləşdiril- DovlatLayiha have been implemen- məsi şöbəsi ted with high professionalism. – Təsərrüfat şöbəsi The institute is expanding its – Gəncə filialı international relations for close co- İnstitutun yerinə yetirdiyi çox- operation with foreign construction saylı layihə-axtarış işləri yüksək pe­ companies. AzerDovlatLayiha has şə­karlıqla həyata keçirilmişdir. concluded six contracts in this way for Layihə institutu beynəlxalq əla­ technical and organisational assistan- qələrini genişləndirir və xarici ti- ce building high-rise residences, offi- kinti şirkətləri ilə fəal əməkdaşlıq ces and hotels with HEERIM (South edir. Bakıda hündür yaşayış və ofis Korea0, DIA Holding (Turkey), CBMI binalarının, otel komplekslərinin ti- (China) and Inter Art Etudes (France). kintisinə texniki və təşkilati kömək Baku Flame Towers, White City, Four haqqında “Azərdövlətlayihə” DBLİ Seasons Baku serve great examples of ilə Cənubi Koreyanın “HEERİM”, co-designs by AzerDovlatLayiha and “Azərdövlətlayihə” institutunun 3 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin Türkiyənin “DİA Holding”, Çinin foreign companies. əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış və Bakı şəhərinin Hüseyn Cavid “CBMİ” və Fransanın “Inter Art Etu- AzerDovlatLayiha is also notab- prospektində yerləşən «Park Academy” yaşayış massivindəki ticarət des” firmaları arasında müqavilələr le for the team’s active participation mərkəzində giriş zonasının layihəsi bağlanmışdır. “Azərdövlətlayihə” in Azerbaijan’s public life including The project of entrance part and shopping center of the inhabited Park DBLİ-nin xarici tikinti şirkətləri ilə such tragic anniversaries as January Academy array located on Guseyn Jaweed Avenue in the city of Baku. The project is executed by employees of an architectural workshop No. 3 of müştərək layihələrinə misal olaraq 20 1990, and Khojali Genocide of “AzerDovlatLayiha” Design Institute paytaxtdakı “Bakı Alov qüllələri” February 25-26, 1992; and such holi- kompleksini, “Ağ şəhər” otel komp- days as National Independence Day leksini, “İlin dörd fəsli” (“Four Sea- (May 28), National Salvation Day sons”) otel binasını göstərmək olar. (June 15), and the National Leader Bu tikililər İnstitutun onilliklər ərzin- Heydar Aliyev’s birthday, when the də unikal ictimai binaların layihələn- staff visit his grave with flowers. The dirilməsi sahəsində əldə etdiyi zəngin institute also solemnly celebrates 31 təcrübənin bariz nümunəsidir. December (Azerbaijani’s Global So-

238 239 2008-2010-cu illərdə “Azərdöv- lətlayihə” DBLİ, MDB-yə üzv ölkələ- rin inşaat sahəsində əməkdaşlıq üzrə hökumətlərarası şurası tərəfindən keçirilən III Beynəlxalq müsabiqə- nin ən yaxşı tikinti və layihə təşkilatı nominasiyası üzrə qalibi olmuş, ti- kinti materialları və tikinti sənayesi müəssisəsi, inşaat və tikinti materi- alları sənayesində qazandığı yüksək səmərəlilik və qənaət qabiliyyətinə görə diplomlarla təltif edilmişdir. İnstitut hər il 1990-cı ilin 20 yanvar faciəsini, dünyada misli görünmə- miş qətliamı - 1992-ci il fevralın 25- dən 26-na keçən gecə baş vermiş Xocalı soyqırımını dərin hüznlə yad edir. İnstitutun bütün kollektivinin iştirakı ilə Azərbaycanın Dövlət

“Azərdövlətlayihə” institutunun 4 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsi əməkdaşlarının iştirakı ilə hazırlanmış Milli gimnastika arenasının layihəsi. Bakı şəhəri The project of the National Gymnastic Arena for construction in the city of Baku. The project is executed with the assistance of employees of a workshop No. 4 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

240 241 müstəqilliyi günü, Milli qurtuluş lidarity Day), Id-al-Adkha, Interna- heç bir tədbirə biganə qalmır, təşkil günü qeyd edilir. Ulu Öndər Hey- tional Women’s Day (March 8), and olunmuş hər bir tədbirdə yaxından dər Əliyevin anım günü onun Fəxri Novruz, as well as the Ministry for və məsuliyyətlə iştirak edir. xiyabandakı məzarı önünə əklil qo- Emergency Situations’ Establish- “Azərdövlətlayihə” DBLİ öz yulmaqla qeyd olunur, xatirəsi yad ment Day, International Elders’ Day ənənəsinə sadiqdir. Bu mənada ins- edilir. and colleagues’ jubilees. titut müasir memarlığın ən yüksək 7 may 2009-cu ildə institutun The institute never stays away nailiyyətinə söykənərək və zəngin foyesində Ümummilli lider Heydər from any national event, closely and memarlıq ənənələrindən bəhrələn- Əliyevin büstünün açılışı və Gül responsibly participated in by the məklə bir çox yeni obyektləri la- bayramına həsr olunmuş incəsənət staff. yihələndirmək əzmini davam etdirir. sərgisi keçirildi. Sonralar hər il On May 7, 2009, the National “Azərdövlətlayihə” Azərbaycan ənənəvi olaraq burada incəsənət, Leader Heydar Aliyev’s bust sculp- Dövlət Baş Layihə İnstitutu böyük memarlıq, dizayn sərgiləri keçirilir. ture was presented in AzerDovlat- şəxsiyyət, Ümummilli lider Hey- Gənc mütəxəssislərin incəsənət nü- Layiha’s foyer, and an exhibition dər Əliyevin siyasi kursunu, keçdi- munələrinin, əl işlərinin nümayiş commemorated to the Flowers’ Ho- yi şərəfli yolunu layiqincə davam etdirildiyi sərgidə Fövqəladə Hallar liday was hosted. Since then, such etdirən möhtərəm İlham Əliyevin Nazirliyinin Tikintidə Təhlükəsiz- art, architecture and design exhibi- quruculuq siyasətindən irəli gələn liyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin tions have been annual to represent bütün tapşırıqları yerinə yetirən ins- rəisi C.Xanlarov, rəis müavinləri və pieces by young professionals. The titutdur. digər şəxslər iştirak edirlər. management of the National Agen- Kür və Araz çaylarının daşma- cy for Construction Safety including “Azərdövlətlayihə” Azərbaycan sı nəticəsində yaranmış fövqəladə Mr..J.Khanlarov, his deputies and ot- Dövlət Baş Layihə İnstitutunun ünva- vəziyyətin, Zaqatala bölgəsində hers participate in these events. nı: Bakı şəhəri, poşt indeksi AZ1014, zəlzələ ilə əlaqədar təbii fəlakət zo- AzerDovlatLayiha promptly de- M.Füzuli küçəsi, 67. Telefon 4958832, nasında yaranmış fəsadların aradan signed two-. three- and four-room faks 4959793. qaldırılmasında “Azərdövlətlayihə” cottages built for people who had lost DBLİ-nin layihələri əsasında qısa their homes as a result of floods down müddətdə 2, 3, 4 otaqlı yaşayış evləri Rivers Kura and Araz and of an eart- inşa edildi və evsiz qalmış insanlar hquake in Zakatala, Azerbaijan. yeni mənzillərlə təmin olundular. AzerDovlatLayiha is loyal to its İnstitutda hər il 31 dekabr Dün- own traditions. That is to say, the ins- ya Azərbaycanlılarının Həmrəylik titute continues its efforts designing a Günü, Qurban bayramı, 8 Mart Bey- lot of new structures relying both on nəlxalq qadınlar günü, Novruz bay- the greatest modern architectural ac- ramı təntənəli surətdə qeyd olunur. hievements and rich local traditions. İnstitutda hər il Azərbaycan Föv­qəl­ AzerDovlatLayiha is an institute “Azərdövlətlayihə” Azərbaycan adə Hallar Nazirliyinin yaranması meeting all challenges coming from Dövlət Baş Layihə İnstitutunun gü­nü, İnşaatçılar günü, Beynəlxalq creative policies by President Ilham inzibati binası. Bakı şəhəri, M.Füzuli küçəsi ahıl­lar günü və işçilərin yubileyləri Aliyev, who continues the glorious xü­susi olaraq qeyd edilir. ways of the National Leader Heydar An office building on Fizuli St., the city of Baku. In the building Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Aliyev. there is an “AzerDovlatLayiha” Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət National Institute of Designing Dövlət Agentliyinin “Azərdövlətla- now yihə” DBLİ ölkə daxilində baş verən

242 243 “Azərdövlətlayihə” institutunun 2 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris-Cərrahiyyə klinikasının layihəsi. Bakı şəhəri, Mirqasımov küçəsi, 2 The project of the Educational and Surgical Clinic of the Azerbaijani Medical University located on Mirgasymov Street, 2 in the city of Baku. The project is executed by employees of a workshop No. 2 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute “Azərdövlətlayihə” institutunun 2 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris-Cərrahiyyə klinikasının layihəsi. Bakı şəhəri, Mirqasımov küçəsi, 2 The project of the Educational and Surgical Clinic of the Azerbaijani Medical University located on Mirgasymov Street, 2 in the city of Baku. The project is executed by employees of a workshop No. 2 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute 244 245 “Azərdövlətlayihə” “Azərdövlətlayihə” institutunun 1 saylı institutunun 3 saylı Memarlıq-planlaşdırma Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış tərəfindən hazırlanmış 20 xəstəxana layihəsi. Bakı saylı orta məktəbin layihəsi. şəhərinin Qaradağ rayonu Bakı şəhərinin Yasamal rayonu The project of hospital in the Karadag district of the The project of high city of Baku executed by comprehensive school employees of an architectural No. 20 in the Yasamal workshop No. 1 of district of the city of Baku “AzerDovlatLayiha” executed by employees of an Design Institute architectural workshop No. 3 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

246 247 “Azərdövlətlayihə” institutunun 4 saylı Memarlıq- “Azərdövlətlayihə” institutunun 4 saylı Memarlıq- planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış hündürmərtəbəli yaşayış binasının layihəsi. hazırlanmış hündürmərtəbəli yaşayış binasının layihəsi. Variant 1. Bakı şəhərinin Badamdar qəsəbəsi Variant 2. Bakı şəhərinin Badamdar qəsəbəsi The project of a multystoried house for construction The project of a multystoried house for construction in the settlement of Badamdar in the city of Baku. The in the settlement of Badamdar in the city of Baku. The project is executed by employees of a workshop No. 4 of project is executed by employees of a workshop No. 4 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute. Option 1 “AzerDovlatLayiha” Design Institute. Option 2

248 249 “Azərdövlətlayihə” institutunun 4 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış mehmanxana kompleksinin layihəsi. Lənkəran şəhəri, Heydər Əliyev prospekti The project of hotel complex on Heydar Aliyev Avenue in the city of Lankaran executed by employees of an architectural workshop No. 4 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Gəncə şəhərinin mərkəzi hissəsinin planlaşdırılma həlli layıhəsi The project of detailed planning of the central part of the city of Ganja executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

250 251 “Azərdövlətlayihə” institutunun 4 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış İdman-sağlamlıq kompleksinin layihəsi. Bakı şəhərinin Nərimanov rayonu, Xətai prospekti The project of the Sports complex located on Khatai Avenue in the Narimanov area in the city of Baku. The project is executed by employees of a workshop No. 4 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun 4 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış İdman-sağlamlıq kompleksinin layihəsi. Bakı şəhərinin Nərimanov rayonu, Xətai prospekti The project of the Sports complex located on Khatai Avenue in the Narimanov area in the city of Baku. The project is executed by employees of a workshop No. 4 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

252 253 Sumqayıt şəhərinin baş planı. Şəhər mərkəzinin memarlıq-planlaşdırma kompozisiya həlli Master plan of the city of Sumgait. Architectural and planning and composite decision of the central part of the city

Təsnifat: Symbols:

1 İcra Hakimiyyəti 1 Building of Executive power of the city

2 Məktəblər 2 Schools

3 Uşaq baxçaları 3 Kindergartens

4 Sumqayıt Dövlət Texniki Kolleci 4 State Technical College of the city of Sumgait

5 Vaqif adına kinoteatr 5 Movie theater of Vagif

6 Sumqayıt Musiqili Dram Teatrı 6 Musical Drama Theatre of the city of Sumgait

7 FHN Sumqayıt regional və mülki müdafiə şöbəsi 7 Regional office of the Ministry of Emergency Situations and Headquarters of civil defense

8 Sumqayıt şəhər polis idarəsi 8 Police department of the city of Sumgait

9 Yataqxanalar 9 Buildings of hostels

10 Mehmanxana 10 Hotel

11 Olimpiya idman kompleksi 11 Olympic Sports complex

12 Mehdi Hüseynzadə adına sadion 12 Stadium of Mekhti Guseynzade

13 Parklar, xyabanlar 13 Parks and recreation areas

254 255 “Azərdövlətlayihə” institutunun 1 saylı Memarlıq-planlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Əhalinin Sosial Müdafiə Mərkəzinin üç mərtəbəli inzibati binasının layihəsi. Qax rayonu The project of an office building of the Center of Social Protection of the Population in the Gakh region of Azerbaijan executed by employees of an architectural workshop No. 1 of “AzerDovlatLayiha” Design Institute

“Azərdövlətlayihə” institutunun 1 saylı Memarlıq-pnlaşdırma şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış Əhalinin Sosial Müdafiə Mərkəzinin üç mərtəbəli inzibati binasının layihəsi. Qax rayonu The project of an office building of the Center of Social Protection of the Population in the Gakh region of Azerbaijan executed by employees of an architectural workshop No. 1 of“AzerDovlatLayiha” Design Institute

256 257 “Azərdövlətlayihə” “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları institutunun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış tərəfindən hazırlanmış sahələrin hündürmərtəbəli sahələrin hündürmərtəbəli binalarla və biznes binalarla və biznes mərkəzləri ilə tikilişinin mərkəzləri ilə tikilişinin layihə təklifləri layihə təklifləri The design offers on The design offers on building of a site by high- building of a site by high- rise residential and public rise residential and public buildings executed by the buildings executed by the staff of “AzerDovlatLayiha” staff of “AzerDovlatLayiha” Design Institute Design Institute

258 259 “Azərdövlətlayihə” institutunun əməkdaşları, 25 iyun 2015-ci il

Staff of «AzerDovlatLayiha» Design Institute, June 25, 2015

260 261 İstifadə olunmuş ədəbiyyat: Bibliography:

1. Əliyev E.T. «Müasir Azərbaycan memarları», «Mega Basım» nəşriyyatı, искусства, Ленинградское отделение издательства «Стройиздат», İstanbul, 2008. Ленинград, 1978. 2. Əliyev E.T. «Müasir Azərbaycan memarları - 2010», «Mega Basım» nəşriy­ 19. Фатуллаев Ш.С., «Градостроительство и архитектура Азербайджана yatı,­ İstanbul, 2010. XIX – начала XX века», Академия наук Азербайджанской ССР, Ин­ 3. Əliyev E.T. «Bakının memarlıq abidələrində fasad heykəltəraşlığı nümu­ ститут архитектуры и искусства, Ленинградское отделение из­да­тель­ nə­­ləri», «Mega Basım» nəşriyyatı, İstanbul, 2010. ства «Стройиздат», Ленинград, 1986. 4. Əliyev E.T. «Məkanların astanasında. Bakı tarixini yazan qapılar», «Mega 20. Фатуллаев-Фигаров Ш.С., «Архитектурная энциклопедия Баку», Basım» nəşriyyatı, İstanbul, 2011. Меж­дународная Академия архитектуры стран Востока, Анкара, 1998. 5. Əliyev E.T. «XX əsrin 1920-1930-cu illərinin Bakı memarlığı», «Şərq-Qərb» 21. Эфендизаде Р.М., «Архитектура Советского Азербайджана», изда­ ­ nəşriyyatı, Bakı, 2013. тельство­ «Стройиздат», Москва, 1986. 6. Əlizadə Q.M. «Memarlıq nəzəriyyəsi və Azərbacanda tikinti təcrübəsi», 22. Эфендизаде Р.М., «Планировка и застройка жилых районов Баку Bakı, 1986. (1920-1967 гг.)», издательство «Элм», Баку, 1971. 7. İsbatov İ.A., Əliyev E.T. «Bakı Dövlət Layihə İnstitutu - 75», «Mega Basım» 23. Эфендизаде Р.М., “Архитектура Азербайджана. Конец XIX - начало nəşriyyatı, İstanbul, 2012. XXI вв.», издательство «Шарг-Гарб», Баку, 2012. 8. Məmmədzadə K.M. «Azərbaycanda inşaat sənəti», Bakı, 1978. 9. Elchin Aliyev, Nino Laghidze «Red Bridge. Contemporary architects of Southern Caucasus (Azerbaijan, Georgia)», «Mega Basim» Publishing, Is- tambul, 2012. 10. Алиев Э.Т. «Дизайн современного интерьера в Азербайджане», НАНА, Институт архитектуры и искусства, Баку, 2009. 11. «Архитектура Азербайджана», Москва, 1947. 12. Бретаницкий Л.С. «Баку», издательство Академии архитектуры СССР, Институт истории и теории архитектуры, Москва, 1949 год. 13. Бретаницкий Л.С., Саламзаде А.В., «Архитектура Советского Азер­ байджана»,­ издательство «Стройиздат», Москва, 1973. 14. Дадашев С.А., Усейнов М.А., «Архитектурные памятники Баку», из­ дательство Академии архитектуры СССР, Институт истории и тео­ ­ рии архитектуры, Москва, 1946. 15. Саламзаде А.В., «Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв.». Из­да­тель­ ство Академии наук Азербайджанской ССР, Баку, 1964. 16. Саламзаде А.В., «Градостроительство Азербайджана в XVI-XIX вв.». Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, Баку, 1959. 17. Усейнов М.А., Бретаницкий Л.С., Саламзаде А.В., «История ар­хи­тек­ ту­ры Азербайджана», издательство «Стройиздат», Москва, 1963. 18. Фатуллаев Ш.С., «Градостроительство Баку XIX – начала XX веков», Академия наук Азербайджанской ССР, Институт архитектуры и

262 263 Müsəddin Əhməd oğlu Namazov 4 avqust 1963-cü ildə Gürcüstan Respublikasının Saqareco rayonunun Düzəyrəm Elçin Tofiq oğlu Əliyev 18 sentyabr 1967-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Azərbaycan İnşaat Mühəndis- kəndində anadan olmuşdur. O, 1981-ci ildə Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun Memarlıq fakültəsinin əyani ləri İnstitutunun Memarlıq fakultəsini 1989-cu ildə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. S.V.S.T.-də (Slovakiya Ali Texni- şöbəsinə qəbul olunmuş və 1986-cı ildə həmin institutu fərqlənmə diplomu ilə memar ixtisası üzrə bitirmişdir. M.Ə.Nama- ki Məktəbi) istehsalat təcrübəsi keçmişdir. 1988-ci ildən Sovet İttifaqının süqutuna qədər Ümumittifaq Gənc Memarlar zov ali təhsilini tamamladıqdan sonra “Azərdövlətlayihə” İnstitutunun 1 nömrəli Emalatxanasında memar kimi öz ixtisası Cəmiyyətinin Zaqafqaziya şöbəsinin sədri olmuşdur. 1989-cu ildən Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvüdür. 1998-ci üzrə ilk əmək fəaliyyətinə başlamışdır (1986-1990-cı illər). Sonra aparıcı memar (1990-cı il), qrup rəhbəri (1990-1993-cü illər), ildən Azərbaycan Dizaynerlər İttifaqının üzvüdür. 1994-cü ildən Azərbaycan Memarlar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvüdür. layihənin baş memarı (1993-2007-ci illər), 2 nömrəli Emalatxananın rəisi (2007-2009-cu illər), 2 nömrəli Memarlıq-planlaşdır- 1998-ci ildə memarlıq üzrə namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2014-cü ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə ma şöbəsinin müdiri (2009-2011-ci illər) olmuşdur. M.Ə.Namazov 2011-ci ilin dekabr ayından 2012-ci ilin sentyabr ayına etmişdir. İyirmi illik peşəkar fəaliyyəti zamanı 70-dən çox memarlıq və dizayner layihələri ərsəyə gətirmiş və həyata kimi Fövqəladə Hallar Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin “Azərdövləttikintilayihə” DBLİ-nin keçirmişdir. E.T.Əliyevin layihələri Rusiya, İran, ABŞ, Türkiyə, Fransa, Almaniya, Gürcüstan kimi ölkələrin müxtəlif baş memarı vəzifəsində çalışmışdır. O, 10 oktyabr 2012-ci ildən Fövqəladə Hallar Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət mükafatları və diplomları ilə təltif edilmişdir. Dəfələrlə Azərbaycan Memarlar İttifaqı tərəfindən ölkənin ən yaxşı memarı Dövlət Agentliyinin “Azərdövləttikintilayihə” DBLİ-nin direktoru təyin olunmuşdur. M.Ə.Namazov 27 may 2014-cü ildə adına layiq görülmüşdür. 2008-ci ildə Azərbaycan Memarlar İttifaqının “Qızıl şərəf nişanı” ilə təltif edilmişdir. Həmçi- Fövqəladə Hallar Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin “Azərdövlətlayihə” DBLİ-nin direktoru nin, müxtəlif ölkələrin Memarlar və Dizaynerlər İttifaqlarının, Memarlar İttifaqlarının Beynəlxalq Assosiasiyasının, Şərq təyin olunmuş və hazırda bu vəzifədə uğurla çalışır. M.Ə.Namazov 22 aprel 2005-ci ildə Azərbaycan Respublikası Memarlar Ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının, Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və bir çox digər dövlət, İttifaqı Rəyasət Heyəti Katibliyinin qərarı ilə “Fəxri nişan”la təltif olunmuş, Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan ol- özəl və beynəlxalq təşkilatların diplom, təşəkkürnamə və fəxri fərmanları ilə təltif edilmişdir. Memarlıq, şəhərsalma və masının 85 illiyi münasibətilə Azərbaycan Respublikasının Fövqəladə Hallar Nazirliyində dövlət qulluğunda fərqləndiyinə dizayn sahəsində 40-dan çox elmi məqalənin və 10 kitabın müəllifidir. Hazırda Azərbaycan Respublikası Memarlar İtti- və əldə etdiyi nailiyyətlərə görə “Fəxri Fərman”a layiq görülmüş (2008-ci il), Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab faqı İdarə Heyətinin sədr müavini vəzifəsində çalışır. İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Fövqəladə Hallar Nazirliyinin 5 illiyi münasibəti ilə “Azərbaycan Respublikasının Yubiley medalı” ilə (2010-cu il) və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikasında inşaat sahəsi işçilərinin Elchin Tofig Oglu Aliyev was born in Baku on September 18, 1967. In 1989, he graduated with distinction from the təltif edilməsi haqqında” 10 aprel 2012-ci il tarixli Sərəncamı ilə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur. 01 oktyabr 2012-ci Department of Architecture, Azerbaijan Institute for Engineering and Construction. He passed his internship at S.V.S.T. ildə Azərbaycan Memarlar İttifaqının 75 illik yubileyi ilə əlaqədar “Ustad memar” adına layiq görülmüşdür. (Slovakian Higher Technical School, Bratislava). From 1988 till the collapse of the USSR, he had been Chairman of the South-Caucasian Section, the USSR Society of Young Architects. His professional membership includes the Union of Musaddin Ahmad oglu Namazov was born on August 4, 1963, in Duzayram Village, the Sogorejo District, Georgia, Architects of Azerbaijan (from 1989), Board thereof, and Union of Designers of Azerbaijan (from 1998). He has obtained USSR. He received his regular 10-year school education in his home village (1970-1980). Next year after graduation, his PhD in Architecture (1998). He has obtained his Doctor of Art Studies (2014). He has developed and implemented Musaddin Namazov entered the Department for Architecture of the Azerbaijan Institute of Construction Engineers as more than 70 architectural and design projects. His projects have been awarded in Russia, Iran, the US, Turkey, France, a full-time student. He successfully graduated from the Institute in 1986. Upon graduation, Mr.Namazov started his Germany and Georgia. The Union of Architects of Azerbaijan has repeatedly recognized Elchin T.Aliyev the best architect professional way as an architect employed by AzerDovlatLayiha for Atelier 1 (1986-1990); in 1990, he was promoted for in the country. In 2008, the Union awarded him the Honorary Golden Badge. He has also been awarded Diplomas and Leading Architect, then a Team Leader (1990-1993), Project Architect-in-Chief (1993 - 2007), Head of Atelier 2 (2007-2009), Letters-of-Gratitude by foreign national unions of architects and designers, the International Association of Unions of and Head of the Department for Architectural Planning 2 (2009-2011). From December 2011 through September 2012, Architects, Ministry of Culture of Azerbaijan, and other governmental, public and international organisations. He has Mr. Namazov had been working AzerDovlatLayiha’s Architect-in-Chief. On October 10, 2012, Musaddin Namazov was written ten books and more than forty scientific articles in the field of architecture, design and urban development. -Cur appointed Director of AzerDovletTikintiLayihe National Institute for Designing at the National Agency for Construction rently serves as the Deputy Chairman of the Union of Architects of Azerbaijan. Safety of the Republic of Azerbaijan’s Ministry for Emergency. On May 27 2014, he became Director of AzerDovlatLayiha. Currently, he is successfully working on this position. With his experience in the field of designing and construction as long as 32 years, Mr.Namazov has repeatedly been recognised for his professional activities. On April 22, 2005, he was awarded the Sign-of-Honour as a member of the Azerbaijan Architects’ Union to commemorate the union’s 70th anniver- sary, as mentioned by the Board’s Resolution 4. In 2008, Musaddin Namazov was awarded a Diploma of Honours by the Republic of Azerbaijan’s Ministry for Emergency to commemorate the Nation’s Leader Heydar Aliyev’s 85th anniversary. The Republic of Azerbaijan’s Jubilee Medal (2010) by the Republic of Azerbaijan’s President Ilham Aliyev’s resolution to commemorate the Ministry for Emergency’s 5th anniversary and the Presidential Medal of Progress (April 10, 2012) should be added to the list of Mr.Namazov’s records. It would be impossible to omit Maestro of Architecture, the last, but not least, award by the Azerbaijan Architects’ Union to commemorate its 75th anniversary (October 1, 2012).

264 265