Prinses Wiihelmina

1885-1985 Schilderwerken B.V.

feliciteert de

E.F.C. "Prinses Wilhelmina"

met haar 1 DO-jarig bestaan.

H.K. van Unen Schilderwerken B.V. G ronausestraat 80 7533 BP Enschede Tel. 31 6296 INHOUD

Voorwoord...... 7 Na een oogenblik zagen we Bernard van Heek aankomen met een merkwaardig grooten leeren bal ...... 11 De eerste tegen$tanders ...... 18 De eerste voetbalwedstrijden ...... 22 Het tenue...... 26 Het kampioenschap van Nederland gaat telkens aan PW's neus voorbij ...... 29 De terugval ...... 43 Willem Janssen, PW's enige international ...... : 47 PW tegen buitenlandse clubs ...... 50 De jaren tot de terugtrekking...... 53 PW'ers in de K.N.v.B. en de T.v.B...... 59 In de T. V.B...... 62 Willem Dalenoord was een lastige in het veld...... 68 Corinthians en Zwaluwen ...... ;...... 71 . . In de vierde klasse K.N.V.B...... , ...... 72 . Malcolm Parker Brady ging de scholen af om leden te werven...... 79 PW krijgt tweede veld, maar raakt paviljoen kwijt...... 81 De repetities bij Guus en Marietje Rabbers duurden tot diep in de ochtend...... 88 Bijna een eeuw op het Volkspark ...... '...... 90 De laatste jaren tot de splitsing...... 98 Cricket en hockey ...... 105 . . Laatste promotie naar de K.N.V.B...... 112 Prominente sportmensen brachten onder het "bewind" van Gerrit Snuverink een bezoek aan PW...... 119 Kroegbaas Peter Douwsma b'racht menige dag door op het voetbalveld ...... 121 . . PW onder Jan Rompelman ...... 123 De Prinses, de band die bindt ...... ' 127 Onder Wiegerink naar de eerste klasse TV B ...... 130 . Het verschijnsel Blauw Blauw...... 136 Nieuwe impulsen na de fusie ...... 138 Promotie en degradatie...... 145 Jeugd PW op bezoek bij PSV , FC Twente en Ajax ...... 153 PW na 1985 ...... 1 58 Bestuur en commissies ...... 159 Ere-leden en leden van verdienste ...... 160 Eindstanden senioren en junioren...... 162

Deze jubileum-uitgave kwam tot stand met medewerking van: Koos Molenaar (redacteur) Dirk ter Beek (typewerk en montage) Dick Bruynestein (tekening achterzijde) Frits Wekking (Weka-druk)

Lettertype: Proportioneel Anelia P.S. via tekstverwerkingssysteem Wordstar.

PRINSES WILHELMINA

de naamgeefster 1880-1962

2 3 JAN BERNARD VAN HEEK oprichter en eerste voorzitter 1863-1923

4 5 HET P.W.-VAANDEL

fier gedragen door terreinknecht Bos

6 VOORWOORD

De Enschedese Football Club Prinses Wilhelmina viert in augustus 1985 haar 100-jarig bestaan. Voldoende aanleiding om uitvoerig stil te staan bij de functie die deze club vervult in het maatschappelijk gebeuren. Het is een periode geweest van 100 jaren pure amateursport met een rijke historie, die haar aanvang nam in het voorjaar van 1885.

PW is in ouderdom de 8e voetbalclub in Nederland en de oudste club in Enschede, die gedurende haar hele bestaan op hetzelfde complex heeft gespeeld. Veel ups en downs heeft de club beleefd. Een hoogtepunt werd bereikt in 1970. In dat jaar vierde de club haar 85-jarig bestaan en werd onderscheiden met de Koninklijke erelegpenning. PW was daarmee de eerste sportvereniging die deze erelegpenning in haar bezit kreeg, iets om met recht trots op te zijn.

De voetbalakkom11Jodatie heeft PW de laatste periode de nodige zorgen gegeven. Vooral toen de plannen van de nieuwe invalsweg (Westerval) aan de orde kwamen. Ontvolking van de binnenstad, geringe aanwas van jeugd en veroudering van de buurt rondom het Volkspark waren de aanleiding ervoor dat de vereniging de gedachten uit liet gaan naar het zoeken van een ander terrein in een nieuwe buitenwijk. Ik heb daar uiteraard zeer veel begrip voor, doch gezien de huidige financiële situatie van onze gemeente zal dit voorlopig nog een toekomstdroom blijven. Ik hoop echter met PW dat hiervoor in de toekomst een oplossing wordt gevonden, want elke vereniging ziet graag nieuwe leden toetreden. Ik ben ervan overtuigd dat PW in staat is de jeugd naar zich toe te trekken en te behouden.

Het 100-jarig bestaan zal ongetwijfeld met allerlei festiviteiten worden gevierd. Ik hoop dat het een gezellige tijd zal worden voor het bestuur en de leden van PW.

Beste mensen, ik feliciteer u van harte met het bereiken van deze mijlpaal in het bestaan van PW en hoop dat de toekomst u, vooral op sportief gebied, alle succes zal brengen.

Nogmaals proficiat!

De burgemeester van Enschede, (H. Wierenga)

7 VOORWOORD

VAN VOORTREKKER TOT SCHAKEL

Honderd jaar Prinses Wilhelmina, honderd jaar voetbalsport in Enschede. Ik beperk me hierbij tot de voetbalafdeling, alhoewel dit niet helemaal terecht is, daar PW lange tijd ook hockeyen cricket onder haar vleugels heeft gehad. Deze beide sporten zijn echter een geheel eigen leven gaan leiden. Daarom is dit boek voor het leeuwedeel gewijd aan de edele voetbalsport.

" De EFC "PW heeft zeker in de eerste helft van haar bestaan een leidende rol gespeeld in de ontwikkeling van de voetbalsport in Enschede en in Twente. Deze rol is geheel verdwenen en het is de vraag of deze ooit zal terug keren. De club heeft echter voor een stuk historie gezorgd, waar je als rechtgeaarde PW'er trots op kunt zijn.

De voetbalsport staat niet meer alleen, maar in een belangrijk onderdeel van het maatschappelijk leven geworden. De rol die een kleine club als PW hierin kan spelen is het bieden van recreatiesport en het mee helpen de mens te vormen.

Dat gebeurt door middel van de sport die hij beoefent en de inzet voor het verenigingsleven. In beide gevallen kan de mens zich als individu uitleven en dient hij zich te onderwerpen aan het gemeenschappelijke belang dat hierbij wordt gediend.

Die vorming van de mens én de ontspanning, daarin kan een kleine vereniging als PW groot zijn. Laat dat voorop staan en PW wordt tweehonderd jaar.

" EFC "PW , van harte geluk gewenst met uw honderd jarig bestaan.

M. de Labije, " voorzitter EFC "PW

8 VOORWOORD

Honderd jaar PW, honderd jaar voetbal in Enschede, gelukkig geen honderd manjaren werk aan dit gedenkboek. Schrijven over het wel en wee van een vereniging die precies een eeuw geleden is opgericht is bepaald geen sinecure. Toen mij twee jaar geleden dan ook werd gevraagd om de historie van Enschede' s oudste voetbalclub op papier te zetten voelde ik mij vereerd met de opdracht, maar te juichen stond ik geenszins met het vooruitzicht op het vele werk dat in betrekkelijk korte tijd moest worden verricht.

Tijd is iets ongrijpbaars. Je hebt het, maar je kunt het niet vasthouden, laat staan bewaren. Ik ben dan ook tijd tekort gekomen om mij te verdiepen in de PW-historie op de manier zoals ik dat wilde.

Desondanks heb ik een keuze moeten maken uit het grote aanbod aan historisch materiaal van de rood-wit-blauwe club. Het resultaat van het speurwerk staat op de volgende pagina's afgedrukt.

Ik heb de opdracht van het bestuur vervuld als ware het mijn werk, doch met het enthousiasme van een hobbyist. Uren heb ik me met veel plezier verdiept in de jaarverslagen, kranteknipsels, briefwisselingen en foto's en waande ik mij in een periode waarin tijd onbelangrijk scheen te zijn. Hoe wreed is het dan om eraan te worden herinnerd dat het al 1985 is en wordt verwacht dat de slotregels van dit boek op papier komen.

Dat laatste zou nooit zijn gelukt zonder de hulp, die ik bij de samenstelling van deze jubileumuitgave heb gehad. Daarom wil ik hierbij een ieder danken die zijn of haar medewerking aan de tot standkoming van dit boek heeft verleend.

Koos Molenaar

9 10 NA EEN OOGENBLIK ZAGEN WE BERNARD VAN HEEK AANKOMEN MET EEN MERKWAARDIG GROOTEN LEEREN BAL

In het voorjaar van 1885 werd mij op een goeden dag een lijst aangeboden met vele namen van allerlei kennissen hier ter stede daarop, welke lijst het verzoek inhield van 1 an Bernard van Heek, om op een bepaalden avond te samen te willen komen, ten einde te worden ingewijd in de kunst van' het spel, waarvan wij nog nooit hadden gehoord, namelijk het Footballspel, dat Van Heek in Engeland had leeren kennen". Zo begint de bekende Twentse historicus 1.1.van Deinse zijn verhaal over de ontstaansgeschiedenis van de Enschedese Footballclub "Prfnses Wilhelmina" en daarmee die van de voetbalsport in Enschede.

De Enschedesche Footballclub in 1885, staande v.l.n.r.: 1.1. E. Melster, E. Broen, W.A.S. ter Kuile, H.l. E. van Heek, W.Heath, l.B. van Heek, B.A. Wennink, A.l.H.Blijdenstein, en F.Melster. Middelste rij: 0.1. van der Saag, B.l. ter Kuile, H.Berghege, H.H.Blijdenstein en 1.1. van Deinse. Op de grond: N. H. ter Kuile, H.P.van der Haar, 1.Amelink, 1. 1.Blijdenstein, L. ten Cate Wzn, B. Romeny en F. van Delden.

Dat deed hij een halve eeuw geleden. Inmiddels zijn we evenvele jaren verder en de vitale eeuwling "PW" is nog steeds onder ons. Van Deinse herinnert zich na vijftig jaar nog erg goed hoe het in den beginne is gegaan. "Op een bepaalden avond verzamelden w-ij ons voor het hotel Amelink aan den Oldenzaalschen straatwe'g, thans de pastorie der R.C.St. 10sephkerk. Na een oogenblik waçhten zagen we Bernard ' van H�ek over den spoorwegovergang aankomen met in zijn rechterhand een merkwaardig grooten leeren bal. Nieuwsgierig bekeken wij allen het ons onbekende voorwerp en ons werd uitgelegd, dat in het leeren omhulsel een andere opgeblazen gummibal zat. Toen alle uitgenoodigden bijeen waren, trokken we naar een weide op het buitengoed het "Amelink", tegenover het boerenhuis gelegen. Bij den boer werd een zestal boonenstokken gehaald, waarvan twee goals werden opgebouwd, het terrein werd op de juiste grootte ui tgemeten en door twee takjes in den grond gestoken, aangegeven. Twee elftallen werden geformeerd en het spel kon beginnen. Ik herinner mij nog zeer goed, dat mij de linkerbackplaats (wij noemden de backs toen fuIl-backs in tegenstelling met de halfbacks) werd aangewe zen. Het was de eerste keer een wild door elkaar loopen, alleen Bernard van Heek had kennis van het spel. Het team, waarin hij speelde, won dan ook alle goals, door. hem gemaakt; het waren er goed geteld vijftien. Het nieuwe spel beviel ons ui tstekend en alleen de duisternis kon er dien avond een eind aan maken".

11 Vanaf die tijd kon men geregeld op Het Amelink de Enschedese jongem annen zien voet ballen. De oprichting van een verenIgIng kan dan ook niet uitblijven en op 30 juni 1885 wordt in hotel Amelink na veel gedebatteer gekozen voor de naam Enschedesche, Football Club. Begrijpelijkerwijs wordt Jan Bernard van Heek voorzitter. F.Bresser jr. (secretaris) en L. ten Cate Wz. (penningmeester) completeren het bestuur. Uit de beschrijving van Van Deinse valt af te leiden dat de EFC he t associaton­ voetbal bedreef. PW was in ieder geval de eerste club in het oosten die dat deed, maar misschien zelfs zorgde Van Heek destijds voor de introductie van het soccer (het Engelse woord voor voetballen dat is afgeleid van Football Association) in geheel Nederland. Algemeen bek end is dat Pim Mulier in Haarlem voor het eerst tegen een bal trapte, maar "zijn" HFC deed aanvankelijk aan rugby. De Nederlandsche Corinthian, een niet meer bestaand maandblad voor de amateursport, meldt tn het decembernummer van 1924 zelfs dat Van Heek al in 1878 een voetbal meebracht uit Engel and. Waarschijnlijk echter was De Nederlandsche Corinthian niet erg zorgvuldig met de jaartallen, want het blad laat de EFC al in 1880 opgericht worden.

Niet lang na het ontstaan van de EFC wordt Enschede verrijkt met een tweede club, die luistert naar de naam van Prinses Wilhelmina. De jongeren, die zich in deze club verenigen, hebben met grote belangstelling het voetbalspel van EFC gev olgd. Op 3J augustus nodigen ze Van Deinse uit om te helpen bij de oprichting. Daarover schreef Van Deinse een halve eeuw geleden: "Ik kreeg bezoek van twee jonge lui die mij verzochten even met hen mede te willen

Om het publiek uageaaarD heiig t.e houdeo , had mea er yoor guortld bij tuucheap()()f..en 1Ir.1I eeaige luchtballon. op te latea. Na afloop na den ,liegerwed.triid had ...ene openbare uihoeriog plu'" na de Ealchede..cbe Io'ootballclob. Dit spel, oit Eng�land afkomRtig, . yerwekte algemeene hewoadering, yooral ook om­ ·Enschedesche .� T. A"u clt!JIFootballclnb. vlif'I:.·.. '-V.�d_ ""tt'Uel k,U! ),C)""t.�I()(),.. dat zoodanig spel hier oog geheel onbekend is. word/'JI "HI!I�f'Jlom"" tlonr jon­ De commissie, beatunde uit de heeren T. no gtlllH..... \Iit }I�IIHclwde vlm 10-1;) jaar. De me. der Zee, burgemeester, J. H. nn lIt>ek,Joh. Peteri,' tlt'tlill�tlrH Zijll W�ho\l(ltlD met.. dell vlie�t!r 250 L ten ('ate Wz., E. Oalenoord en P. U. lteumer, Mt·tcr tuuw, koort! of �IUlHI op khjRlleJl of rollen yerdi�ot onzen dlmk voor dit welgt'slugde feest, gewonden tml wlldlitr\jtl lIIed tu IJwlIgeu . dat gerullt alll �II yolk!lff'f'.. t mag aaDj;{emt'rkt Aftlt!elin�tHl i'.\jll: Mooio vliegtlrH,H groote ,Iie- , worden, gf'tuige ook de bUitengewoon talrijke op­ �erli, vlit!gt'rH vrm'IIHIl'Ioortig iu ,orm, hoog komst no het publiek uil alle rangen en ..tandt"n. IIt:mlldo vlit!�tlrli. Vliuger", wolko niet iu den Wü hopen, dat dele satisfactit'genot'wde bt'ert'1l winu kUllnl'lI tttl\l\n, blüven buiten mede,liuging. zal aansporen, bet niet bij dezen �rlten wedstrüd Prii7.t>n wonion uit�.,lo()f\l ,oor cle :S ruooi"te, te latea. de :l Iotrootlitt-', dil J vref!1Il11"oortiI(Rt., in vorm, en de 2 hooglltlitaalltle vlipger�. !\tochten er bÜ du vl'r�chillelldtl nfdnelinl(un gecn J eon prüa wlUlr,lig �ovontlel\ wordon, clan zullen er zoonel pr\Î1.tm inintlt>r uitKtltlt�eld worden. De pr\jl.t'u zullen bClitaall in Spaarbank­ boekj.�1"4 en wel dil hte pr,js vlln C ti, �de prijs 'nn f� �.:i() en ade prüs van f' I inlage. Zij, diu IUln den wedtttr4itl weDschen deel te nt'ml'll, kUllnt>1I zich 1I0� Vrijdag mid. dng' �,.. cl ...z.�r tu��chen l� cn 1 11 ur almtnf'ltltm ann tl� drukkerij van 11. U. ULIJ­ Op zondag 6 september 1885 kan de O���:-;T�I� "all de �I"rkt. Enschedese bevolking voor het eerst getui ge zijn van een voetbal- demonstratie. Tubantia bericht hierover het nevenstaande.

12 De eerste pagina van het geschreven reglement van de Enschedesche Footballclub. gaan, daar ze met hunne kameraden een voetbalclub wilden oprichten en niet goed wisten hoe ze dat klaar moesten spelen. Ik trok met hèn mede naar het Van Heekshuis op de markt, waar ik een groot aantal jongelui op de hooge stoep in den tuin bij elkaar vond. Na lange besprekingen werd daar toen een nieuwe club opgericht, een reglement opgesteld enz. Nu moest de nieuwe vereeniging nog een naam hebben. Ludwig van Heek, die ook aanwezig was, maakte ons er opmerkzaam op, dat het juist de verjaardag van Prinses Wilhelmina was en stelde voor de club "Prinses Wilhelmina" te noemen. Met groot gejuich werd dit voorstel aangenomen en toen had dus Enschede zijn tweede voetbalclub". Deze si tuatie blijft bestaan tot 10 oktober 1888, als de verenigingen fusioneren. De nieuwe naam wordt een combinatie van die van beide clubs: de Enschedesche Footballclub "Prinses Wilhelmina", kortweg EFC "PW". Deze oprichtingsdatum staat vermeld in het reglement van de club, maar in de notulen van de EFC is niets van de historische fusie terug te vinden. Wel wordt in de vergadering van 21 augustus 1888' melding gemaakt van de door Harry ter Kuile geuite wens om de

13 PW vlak na de oprichting. Staand v.l.n.r.: M.Blijdenstein, jan A.Stroink, Harm J3eltman, Ru van Rossum, Hendrik Blijdenstein, Gijs j annink en H.H.Beltman. Zittend: j.A.Stroink, L.H.Wurfbain, julius Scholten en W.j.Blijdenstein jr.

verenigingen te doen samengaan: "De heer Harry ter Kuile doet uitkomen, dat het van groot belang zou zijn wanneer de beide footballclubs hier ter stede tot eene zouden samen smelten, vooral ook met het oog op de aanstaande matchen. Hij stelt dan ook voor, twee leden te benoemen om deze zaak te bespreken met twee leden van Prinses Wilhelmina, wanneer de ze laatste club er namelijk in principe voor en geneigd tot samensmelting was. De heer L. ten Cate Wzn. acht het meer dan wenschelijk dat er jonge leden bij komen, daar bij ons de oude wel vertrekken, maar er slechts weinige nieuwe bijkomen. longens van 14 jaar acht hij te jong en hij zou gaarne zien dat er een juniores afdeling of iets dergelijks opgericht zou worden. Harry ter Kuile merkt op . . dat dit zaken van later zorg zijn. Eerst moeten hunne conditien gehoord zijn".

Het verslag van de volgende vergadering is van 23 september 1888, waarin B.l. ter Kuile wordt gekozen als de nieuwe president. Diens naam prijkt onder het eerstvolgende verslag, gedateerd 2 april 1889, wanneer de fusie dus al plaats moet hebben gehad.

Onderstaand een belangrijk deel ui t het eerste reglement van de Footballclub Prinses Wilhelmina:

14 JE �JIu'L�dL�d�� ftld d; 1 ���L! wnd�a7"� .� t/#t:l � �u, _�;!V�• .HL ��kLY�dL fm,,� 'Y�� J cloo&�·"��� .Ir - //J / / /1/ 0171 . *"� . :::ffv 7 "+t-�-l�k/ � � .J ob uLo CfA. /u.1ht-ru7} ,rn�j7 L-n/ �/�.,(7�J-'-· r �j l�� nz-d�'v' /�J�� � Idk. /7û'.#ndaw-o/iM.-o � IfJ%o&v � 4,!.t-x.�#'lot1� i!4v 0&-��� �o/h..# 1i4 oUv It � oIv �:f-� �evL- .werd� JL7�.t��t�?r.b>-/o /fd � �·JLf:J�JI IJ,J JZL

Á� � 7k1'd��.n�j7� LeL -/�cÛ L �bd

ElL !J)fr ��d'flr/t!?- /nA� . .J?lzr cP . Ui!ut � Md � �·urI��" Jc/+ �hJ�ïïe� ��U

Ir Je;rf tk U4 � t/� 17t 7vt"/L11 j�f/ iÎl:Vl�� jddzo � L7"'7f1 tU- jj l 1 p<#>d�l tuL:..o;o . ILuI /.lJj� 'IJ 15 Dit reglement gaat als volgt verder:

XII De secr. moet- mededeelen of er al of niet vergadering of oefening wordt gehouden.

XIII Om lid der club te worden moet men 14 jaar oud zijn.

XIV Door de verliezers van elke partij wordt 2 cent in de kas gestort, te voldoen na de afloop der oefening of bij de volgende oefening opgeschreven door de goalkeepers.

XV Openbare wedstrijd wordt gehouden als de meerderheid der ledel} er voor is en wordt tijdig in de couranten aangekondigd.

XVI Het bestuur belegt vergaderingen, ook kunnen minstens 10 leden het doen.

XVII Als 10 der leden tegenwoordig zijn, mag er een vergaderi ng worden gehouden.

XVIII Wie in een vergadering ongevraagd het woord voert of de orde verstoort, betaalt f 0,05 boete.

16 XIX Bij 2 maal staking der stemmen wordt in dezelfde vergadering door het lot beslist.

XX Hij die ophoudt lid te zijn, heeft geen recht op de aanwezige gelden.

XXI In geschillen omtrent het spel wordt door het huishoudelijk reglement beslist. (valt weg)

XXII Een der leden van het bestuur moet voorzien zijn van een huishoudelijk reglement. (De President vervalt)

enz. enz.

100JAAR

17 DE EERSTE TEGENSTANDERS

Na EFC en PW moet Enschede tot 1896 wachten alvorens een volgende voetbalvereniging (De Tubanters) wordt opgericht. Elders in het oosten heeft men van de voetbalsport nog nauwelijks gehoord. Clubs zijn er niet zodat PW telkens onderling moet spelen of uitkomt tegen ploegen uit het westen. Toch ondervinden de voetbalpioniers in het oosten in de directe omgeving tegenstand, zij het niet op het voetbalveld. De oppositie komt uit de richting van de gymnastiek leraren. In het Dagblad Tubantia verschijnt 1 augustus 1888 een kolommenlang ingezonden stuk, waarin gymnastiekleraar A.L.Clemens alle op dat moment bekende sporten door de mangel haalt en tot de conclusie kom t. dat alleen gymnastiek de mens goed kan doen. Een fragment uit zijn betoog:

kunnen zijn, indien het gespeeld wordt door ver­ Is dat een spel, nat stanriige en bezanigde lieden, die begrijpen wat ze voor onze jongelieden is aan te hev�lcll? Ziet men iets in al deze opzichten doen en laten moeten, om goens h nat hollen? Kan nat loopcn 1.ooals het datgene te verkrijgen, wat ze met dit spel beoogen, in nen re�el ge�hieflt, bevorderlijk zijn voor de maar volstre kt geen jongelieden van 13 of 14 jaar. gezonnheid? Keurt men nat overmatig harde schoppen Wanneer men nu slechts deze enkele ber.waren goerl? h die wijzc van beenbcweging aantebevelen riie nog met meerdere zijn aan te vullen wil over­ Toor de ontwikkeli ng der spieren? Is de wijze van wegen, behoeft men niet meer te vragen of men klee rling bij nat spel aan te rarien ? Werkt zij niet door de beoefening dier spelen zijn lichaam har­ nadeelig op het geheele lichaamgestel ? I )oor dat monisch kan ontw ikkelen eil of zij voor gymnastiek. heftige loupen en schoppen toch, begint men boven­ onderwijs in de plaats kan worden gesteld. Toch mate te t ran spireeren en gaat dan stil staan om zijn er velen die meenen dat hunne zonen het gym· een oogenblik later weer met onnatuurlijke groote nastiek-onderwijs kunnen ontberen, wanneer lij der· inspanning aan het hollen te gaan. Wie onzer kent gelijke sport slechts geregeld beoe:fenen. niet de vele en groote ongelukken die bij dat spel Laat m:j daarom aan dezulken even herinneren, zijn voorgekomen, b. v. ernstige voetventuiking, wat de gymnastiek beoogt en hoezeer zij van die arm en beenbreuken, ontsteking en hersenschudding sport verschilt. tengevolge van 't schoppen, 't loopen, 't struikelen Gymnastiek i� de beodening met de . regels der enz. en hoeveel heeft er waarschijnlijk niet plaats gezondheidsleer overeemterumende lichaamsbewe­ gehad, dat niemand bekend wordt. Lazen wij voor ging, zij berust op wetenschappelijke grondslagen. een paar we ken niet in een der buitenlandsche Haar doel is, het geheele he haam door oefening blarlen, nat in eenc week twee gevallen met doode· harmonisch te ontwikkelen met inachtneming van lijken afloop hebben plaats gehad, en toch ziet de leeftijd, sekse enz. om het zoodoende zooveel mo­ werelrl geen kwaad of gevaar in dat spel. gelijk te brengen onder de heerschapIJij van . den Ook wat dit spel bctreft, zou ik iets toegevender geest.

Clemens staat niet alleen in de gymnastiekwereld als hij ten strijde trekt tegen de nieuwe balsport. In een in 1888 gehouden vergadering in Enschede van de Nederlandse Gymnastiek Ondernemers Vereeniging verdedigt deze de volgende stellingen tegen de voet ballerij:

1. de sport is slechts een eenzijdige inspanning 2. de sport in 't algemeen is slechts een gevolg van zucht naar beweging 3. de sport werkt zedelijk en lichamelijk nadeelig op den beoefenaar 4. de sport ontaardt vaak in een de gezondheid ondermijnende inspanning 5. de sport moet zeer worden beperkt

18 De twee gevallen met dodelijke afloop betroffen geen voetbalwedstrijden, doch rugby ontmoetingen.

EFC speelt zoals gezegd het zogenaamde associationvoetbal. Om het verschil met rugby duidelijk te maken stuurt EFC· in 1886 een brief naar het Nieuws van de Dag en schrijft daarin onder meer: "Voorts is het verboden elkaar te laten struikelen, met opzet re schoppen, een ander aan te springen, zijne handen te gebruiken om iemand vast te houden of te duwen en iemand van achteren aan te vallen. Bij rugby mogen de spelers den bal in den handen nemen en om het bezi t ervan vechten. Ondanks de tegenwerkingen in het begin slagen de voetballers erin hun geliefde sport bekend te maken onder het publiek. Hun eerste openbare optreden is l?ij een vliegerwedstrijd op zondag 6 september 1885. In Tubantia is drie dagen later onder meer te lezen: "Na afloop van den vliegerwedstrijd had eene openbare ui tvoering plaats van de Enschedesche Footballclub. Dit spel, uit Engeland afkomstig, verwekte algemeene verwondering, vooral ook omdat zoodanig spel hier nog geheel onbekend is".

Geruggesteund door dit succes is het een jaar later de beurt aan EFC om zelf een openbare uitvoering te organiseren. Alvorens het zover is verschijnt in de kranten de advertentie waarin wordt gevraagd naar een "geschikte weide in de nabijheid van de stad gelegen". Aan de uitvoering zijn volksspelen verbonden als hardlopen, mastklimmem, sprietlopen en turfrapen. Wederom is de uitvoering een voltreffer, blijkens Tubantia van 17 augustus 1886: "Het weder was prachtig, dui zenden menschen, zoowel jong als oud kon men er vinden. Tegen 3 1/2 uur begon de Footballclub met eene uitvoering te geven, die zeer de aandacht trok, het was bepaald interessant te zien, hoe vlug eenige heeren waren. Wij vernamen tevens, dat deze vereeniging voortaan eIken Dinsdag op dezelfde plaats hunne wekelijksche oefeningen zullen houden".

De oudste notulen van EFC çlie bewaard zijn gebleven staan in een notulenboekje dat begint op 27 juli 1887. In de vergadering van die dag wordt een brief voorgelezen "inhoudende eene uitdaging tot het houden van een footballmatch der club Prinses Wilhelmina. Men besluit om aan het bestuur van PW te melden dat de EFC gaarne de uitdaging aanneemt, maar deze liever niet wil houden te Carelshaven(bij Delden, red. ), maar wel op een terrein dat de vereischte grootte heeft". Het vergaderen zi t onze voorvaderen blijkbaar in het bloed of zij hadden een overdreven gevoel voor democratie, want de tussenpozen tussen twee vergaderingen waren. zelden langer dan twee weken. De notulen vermelden passages die ons vandaag-de-dag vreemd in de ·oren klinken en ons menige glimlach bezorgen. Een selectie erui t:

1887, 2 september Aan de orde is het vaststellen van een nieuwen speeltijd daar door het korten der dagen Dinsdagsavond geen tijd meer is om te spelen. Er wordt besloten voortaan te spelen des Zondags 's morgens te beginnen om 9 3/4 uur terwijl degene die later dan 1/2 uur na dien tijd komt op de gewone wijze beboet wordt. "Door Ben ter Kuile wordt nu aan de vergadering gevraagd of het bier, dat even voor het vertrek uit Carelshaven na de aldaar plaats gehad hebbende uitvoering, door eenige leden is gedronken, door de kas dan wel door die leden moet worden betaald. Na discussie, waaraan wordt d��Jgenomen door Ben ter K., de penningm., de secr. en

19 ._J, 008. Sectie U, &v v. r. �, �lln gezamenl\jk groot 7 a5 Het heerenhuis is dagelijks, behalve op dag, te bezichtigen.

------Volksfoost OU bot V olt SU art.

waaraan verbonden worden Volksspelen best�allde in 11a.rdl()()pf�n� Zakloo­ peil� MUl'oOtklirnrnen� Spr·ietloo­ pen � TllrÎ.·u.pen eu �r()n�teken. ()� lijl'lt der pr\jzen eo premiën ligt bij den Heer H. \V. HOM�;�Y ter inzage. Aangifte (Ier mt'de1Iinger!4 op Vrijdag en Zater­ da� ".�. in het nûtt'1 \ � �;LI N K van 7 tot half uegeu 'li avonds.

Op 15 augustus 1886 organiseert de Efe voor het eerst zelf volksspelen. anderen, wordt besloten met 8 tegen 3 stemmen dat de kas het bier zal betalen. Nadat J.J .Blijdenstein zich nog beklaagd heeft dat hij zijn spuitwater te Hengelo zeI f heeft moeten betalen terwijl anderen bier dronken voor rekening van de kas, wordt de vergadering gesloten". (De tegenstem mers zijn de bestuursleden, die de 'financien in de gaten moesten houden).

1888, 27 maart wordt een brief van Noppen, waarin deze zijn excuus maakt, hij niet aan de " trein geweest is om de footballers uitgeleide te doen. Een brief van de penningmeester aan de voetbalvereenigi ng Amsterdam om te bedanken voor het hartelijke onthaal dat de Enschedesche te Amsterdam te beurt is gevallen.

1889, 5 juli "Daarna wordt een brief voorgelezen van den heer L. ten Cate waarin deze als lid der FC PW wenscht te bedanken, omdat de huur van het veld nog niet betaald was, waarover het bestuur van het Volkspark hem wilde dagvaarden en hij niet wenscht op te draaien voor de nalatendheid van het bestuur".

De vergaderingen waren niet alleen in de vorige eeuw sfeervol. Onderstaand voorbeeld uit 1973 toont aan dat ook heden ten dage de gemoederen weleens verhi traakten: "De bijzonder prettige sfeer in de vergadering dreigde even te worden verstoord naar aanleiding van de volgende drie vragen van dhr. J .H. Bakker: a. schoonmaken kleedkamers op dinsdag na de training b. deur kleedkamers was wel eens opengebleven

20 c. hij verzocht toezending per post van 't zilveren PW-speldje i.v. m. zijn 25-jarig lidm aatschap vorig seizoen. Ook had hij nog een archief van PW zeI f samengesteld.

Teneinde deze notulen niet vervelend te maken zal ik hier verder niet op ingaan".

lOO JMR

21 DE EERSTE VOETBALWEDSTRIJDEN

De oudste gegevens van de confrontaties tussen EFC en PW dateren van 26 september 1887 en zijn terug te vinden in het al eerder aangehaalde notulenboekje van de EFC: "25 September had er een wedstrijd plaats tusschen de EFC en de Footb. Club PW. Onze club won 1 goal en verloor er geen, zoodat de wedstrijd door ons werd gewonnen. Onze medespe lers waren Beltman, Wennink, Hopink, Osterm an, Kets, v. d. Maesen, Breukel man, L. ten Ca te W zn. , J . J en • H.H.Blijdenstein en Van Deinse. Het goal werd door Hopink gewonnen. De wedstrijd had plaats op het Amelink". Het jaar daarvoor spelen beide clubs ook tegen elkaar, nadat PW aan EFC de volgende uitnodiging heeft verstuurd: "Wij leden der Footballclub 'Prinses Wilhelmina' dagen U, leden der Enschedesche Footballc'lub uit, tot het houden van een ma tch op het Volkspark, den 22ste Augustus 1886. Aldus opgemaakt door de medespelende leden op Maandag 16 Augustus: Jan Beltman, H.B.Blijdenstein, Ludwig van Heek, C.P. ter Kuile, P.C. ter Kuile, J ulius Menko, J .B.Scholten, J ulius Schol ten, S. Tattersall, Tom my Tattersall en Jan ter Weeie". Zeer moeilijk is het voor beide verenigingen om tegenstanders naar Enschede te

Correspondentie tussen PW en EFC in 1886.

22 ,h" ��z--. //��v Opgericht 8 December 1889.

Op 11 januari 1894 deelt de NVB mee dat PW tot zijn gelederen is opgenomen. Tien dagen later speelt PW zijn eerste competitie-wedstrijd. krijgen; clubs uit het westen wilden wel thuis spelen, maar voelden er weinig voor om de verre reis naar Twe nte te ondernemen. De eerste wedstrijden die EFC buitenshuis speelt is op 18 maart 1888 in Amsterdam tegen de Voetbalvereniging Amsterdam. Oorspronkelijk zou deze wedstrijd in Enschede worden geh'buden, maar in een schrijven van 4 januari 1888 stelt VVA "dat aangezien bij een wedstrijd te Uwer plaatse een tijd van minstens twee dagen vereischt zal worden, kunt U wel begrijpen dat wij voorloopig de match met Uwer vereenfging niet aan kunnen nemen". Als Amsterdam niet naar ons kom t dan gaan wij wel naar de hoofdstad, moeten de EFC-Ieden hebben beredeneerd, want in de notulen van 17 januari staat: "Er wordt besloten naar Amsterdam te schrijven dat wij ook wel daar wil len komen om de match te houden. Op 23 februari gaat in Enschede een brief de deur uit waarin wordt verzocht de wedstrijd op' 18 maart te houden. In De Nederlandsche Sport; het toonaangevende sportblad van die tijd, verscheen het ve rs lag van de ze wedstrijd. Dat was het eerste schri ftelijke relaas van een wedstrijd waaraan een Enschedese voetbalclub meedeed. Het verslag staat op de volgende pagina afgedrukt.

.23 .l'A1'48t;H&UB. J. 'an Deinse. o L. ten Kata. Jan HI\jdenRtein. o o hets. H. Blijdeostein. Van der MM8t'D. o 0 o u. Romenij. 8. �Teouink. H. J. ter Kuile, (Kapt.). Jo". lIüpink. B. ()�terman. o o 0 o o o o o o o J. J. C. Hartogsveld. B. O. Rost. Geo P. Host. T. L. U. Hpiller. Geoll . .Jurjen!'t. o o o B. J. P. '1an Bilten. C· U. Timperley. C. T. Jibbe. o o H. de Vries. J. LisRone. o D. C. Noppen, (Kaptein). Het Teld beTrOr8n en met een dunne laag 80 Timperley zorgden steeJH hot ) leder" direct " 8ueeuw bedekt, een donker graaowe lucht en de weder nalu den ' ij"ndelljken • goul terug � gure koude wind, welke dwan OTer bet terrein zetten, en Wai� dan ook A mAt�rdllm in de eerste gierde, namen .eel .an bet interes8ante .an belft .au bet spel 'olkom�n mee�ter van he� dezen wedstrijd weg en d� oos berinner�n aau ,eld, daar zij vier ) go.als" tl'�111l uul 'uu �nschede den 2en Kerstdag 11. toen de • Concordiauen" badden gewonnen uit Rotterdam bier tegen de • Am8terdamRche N. »half time" in de twppde hHlft ,an het Voethallers" in bet ,eld traden. lpel nam Geo ltuAt de ) kick oU" tHl tlroll�en M , .. 'un AmstordülII we.lt·rom vlug De beer W. J. B. uller k ptein der Haar­ de • forwards" I"mscbe l.'ootball·Club, Wal yerbinderd als • re­ ,ooruit; de verdediging wu!t uu even wel uitMte­ feree" te fungeeren. kend en de Euschedesche ) �()alkeepflr" kwam Als »umpire" .oor Euscbede trad de beer nu aan bet werk; hij redde achter6elJ.olgens J. B. ,an Heek en 'oor A msterdam de heer twee »goals" voor zijn I'lArtij. plls�t>erde den bal J. de Lorme .an Rollsem op, eu w('rd de fuqctie un ten Kate ou dele UI. u de , balf back.". Tan • refer"" welwilIelId door deu beer de Uord�1I Romenij, \\1 p.DlIiuk en tt-r K uile drongeu nu ,lug waargenomen. ,ooroit., ""sseerden de • half backs" van Am ... Oe Enllcbede.ebe speler., welke alltMtn de. st.erdam eu braebten bet • leder" tot de • backs". zomer8 bet .oetbalspel be06f�nen, badden door De Vrieet plantte den blAl door een fermen schop bon eostuum ,eel .an den sterken oostenwind terug. maar e.en vlug drongen de En8chedeacbe te lijden, bun costuum bestaat namelijk uit witten » forwtlrda" weder op en pa88eerden n u ook de broek, rood en wit trieo met korte mouwen; • back.". Noppen krggt 11U dl'n. bal en weet die korte mouwen, boe o.lkverkiezelijk in den nog juilt bijtüds hem terug te �ooien, maar zomer, moeten dezen spelers b�paald bij den z.ouder veel .oordeel, daar de EUtichedesche ala wed8trijd vau beden bind�rlgk zgn geweest. om den • gonl" zwermden. �ogmaa18 urinKen Te elf uur ongeveer begon de wed8trijd. zg ,ooruit eli andermaal weten zij de • buclca" Noppen, di� de keuze vall .eld bad gewonnen, yam Amsterdam te pa�seer�u. Noppen maakt nam die zijde waMr hij den wind in zijn voordeel zieh e 'en wel van d�1l hal met'ster en werpt hem had; dit voordeel Wal evenwel zeer gering daar, weder Tooruit. De Vries p8Alieert den bIAI aan zooals reed� gemeld, de wind dwars over het Jibbe, deze workt vooruit �n de 8trijd wordt in yeld llAg. eeus overgebracht om den . Koui" VUil Enscheue. Na de , kick oft" dOOf Enschede drougen de Spill�r • c.,n tert" IHI vurschuideuo m:\leu maar te Am8terdamUl�rlt direct ,ooruit. Ter Kuile zBgen ,er�.,efs. EnRchede verdedigt zich 1.t'er goed en wij zijn uiterste beMt doen om den bsl wmler alhoewel no� vtiricheident1 po�iu�eu wt'rdeu ge. vooruit tl� krijgen, Illaar zijn • bück8" en »hllif daan ow eeu , goal" te winnen, llIochttJU zyer back .. " waren er door het ZWIU" opdriuj;(fm der niet in rdagen �n wou • A Illljtorduru" lUet vier , torwürd�" van AIllHterdurn niet toe in "t'mt. »goals" tngtm nul. l �pill�r speH de wHdp.r eon uit�tAktmd "pt1l, �ijn Het velti w,,� een wtlilti� btlVrnrtlH maar nit,t ) nu l k dribbleu" wü� w r ü do nlOoitA wu"rd. Ueo te hard, ZOOtliLt de spt'ltm'4 tor W'pilli� of �een lust .en ltUHt, J urrjmlH 11. l{ust werktflll tia" (Jok uit­ van haddeu. N iettt\j.(I·IIHtualldtl dt\ �cllt'rpe kO\lllt', IItokend wet hem sauwn en mocht ook al een wuren verscluüt!enA tOIlH{-',llOllw en� zoowel tlumes �ukele müal do bal door o�u tlinkBn -Rchop van uls heeren U'U1WH�i�: wl,lke alIelI nlllt belung­ teil Kate of lllûdenstoin weder vrij ziju, Hilten st.,llinK den wetlRtrijt! vol�dtHi. (.Ved. Sport)

Het verslag in De Nederlandsche Sport van de wedstrijd Amsterdam-EFC, gespeeld op de terreinen achter het Rijksmuseum op 18 maart 1888.

24 Natuurlijk moest de EFC revanche nemen naar aanleidihg van 't verlies met 4-0. Besloten wordt de return plaats te doen hebben in Burgsteinfurt, waar een gymnastiekfeest wordt gehouden. Zoals al eerder geschreven botert het niet tussen de gymnasten en de voetballers. De laatstgenoem den nemen de uitnodiging echter graag aan om propaganda te maken voor hun sport. Edoch, er komen slechts drie Amste"rdammers opdagen, zodat de voetballers het moeten doen met een onderling partijtje. "Toch heeft iedereen met belangstelling de spelers gadegeslagen en moest men getuigen, dat dit spel veel kan bijdragen, tot ontwikkeling van kracht en vlugheid", meldt Tubantia 25 juli 1888. Diverse andere clubs ontvangen een uitnodiging van PW, maar zelden is men bereid de lange reis naar Enschede te maken. Bekend is dat Go Ahead uit Wageningen (n u GVC) wel een "uitwedstrijd" wil spelen, maar deze wedstrijd moet . dan plaats hebben in Zutphen! In de notulen is het volgende van deze wedstrijd opgetekend: "Op 1 November 1891 had er een wedstrijd plaats te Zutfen op de Varkensweide tusschen de EFC PW en Go Ahead uit Wageningen. De strijd werd in ons nadeel beslist. Voor half time verloren we 2 goals, na half time wonnen we er 1 en verloren we weer 1. Het goal dat wij wonnen, werd door H.Blydenstein gemaakt. Als umpire fungeerde bij ons Jacques, terwijl de referee uit hun club was". Nadat nog diverse vriendschappelijke wedstrijden worden gespeeld, wordt het serieus: PW gaat com peti tie voetballen. Op 11 januari 1894 kom t het volgende bericht binnen van de tweede secretaris van de Nederlandschen Voetbal- en Athletiek Bond: "Het was het bestuur van NV&AB zeer aangenaam te hooren, dat de reeds lang bestaande footballclub Prinses Wilhelmina van Enschede aan de Go stelijke Competitie zal deelnemen".

100J AAR

25 HET TENUE

PW heeft niet altijd in de bekende rood-wi t-blauwe shirts gespeeld. Toch draagt de Prinses de koninklijke kleuren al een lange tijd, en wel vanaf het seizoen 1897- '98. Op voorstel van G. W.Dyxhoorn wordt besloten voortaan uit te komen in een rood, wi t en blauw gestreept shirt (in de lengte) met zwarte pantalon. Aanvankelijk waren de leden van PW verplicht zich een witte broek aan te schaffen en twee shirts, die beide mee moest worden genomen naar de wedstrijden. Dat was begrijpelijk omdat of onderling werd gespeeld of tegen de EFC en ... EFC had dezelfde tenues.

In het reglement van orde van het PW van voor de fusie lezen we: Artikel 18: Elk lid i.s verplicht telkens wanneer er gespeeld wordt twee tricots aan te trekken en tevens een witte broek. Artikel 19: Deze tricots in art. 18 bedoeld, zijn een met groote blauwe en witte strepen en een met groote roode en witte strepen. Artikel 20: Wanneer een der leden deze tricots en broek niet bij zich heeft of onder het spel niet aan heeft, betaalt hij f 0,05 boete. Bij EFC is ev.eneeens sprake van twee kostuums, maar er wordt niet aangeduid hoe die er ui t zien. In het met de hand geschreven reglement van de EFC staat: Artikel 9: Iedere deelnemer is verplicht zich een tricot aan te schaffen volgens voorlopig aangegeven model. Artikel 11: Wanneer een speler niet in costuum verschijnt, verbeurt hij een b.oete van 10 cent. In het reglement van orde zijn echter de volgende artikelen opgenomen: 4: leder lid is verplicht zich twee tricots aan te schaffen volgens aangegeven model. 5: Iedere speler ·is verplicht op eene openbare uitvoering te spelen in korte wi tte broek en het tricot zijner partij. Die hieraan niet voldoet mag niet aan het spel deelnemen. Toch weten we dat blauw-wit en rood-wit ook de kleuren van de EFC waren. De notulen van de vergadering van 24 augustus 1887 vermelden da"t voor de uitvoering ter gelegenheid van de volksspelen twee teams zijn samengesteld die spelen in het .rood en in het blauw. In de Nederlandsche sport van maart 1888 lezen we ov�r de wedstrijd VV A'dam­ EFC: "De Enschedesche spelers, welke alleen des zomers het voetbalspel beoefenen, hadden door hun costuum veel van den sterken oostenwind te lijden, hun costuum bestaat namelijk uit witten broek, rood en wit tricot met korte mouwen; die korte mouwen, hoe ook verkiezelijk in den zomer, moeten dezen spelers bepaald bij den wedstrijd van heden hinderlijk zijn geweest". Alleszins aannemelijk mag zijn dat PW na de fusie ook afwisselend in het blauw dan wel in het rood voetbalt, maar hierover is niets terug te vinden.

Wel weten we dat Dyxhoorn zich in 1893 voor het eerst druk maakt over "een algemeene kleeding". Als hij het onderwerp in een vergadering aansnijdt, wordt hij onmiddellijk onderbroken door' de heer Hesselink die vraagt of het hem (Dyxhoorn), die zelden speel t, iets aangaat hoe de spelers gekleed zijn. De pogingen om tot uniforme kledij te komen leveren Dyxhoorn in ieder geval een boete van 10 cent op als hij Hesselink beantwoordt met het woord "vrek" (waarschijnlijk bedoeld "verrek").

26 Blijkbaar zijn de rode en blauwe tricots verdwenen · of worden ze niet meer gebruikt. In ieder geval heeft PW ook gespeeld in blauwe shirts met daarop de letters PW en later met het stadswapen op de borst. Veelal zijn de hoofden van de jongemannen getooid met een blauwe baret. Ook nadat op 8 oktober 1897 het

Edwin Hannink (links) en Kees Venema tonen het oorspronkelijke en het huidige PW-tenue. Natuurlijk prijkten de PW'ers vroeger niet met de naam van een sportartikelen-firma op de borst, maar met een kroon met daaronder de letters PW. voorstel van Dyxhoorn wordt aangenomen om voortaan in het rood-wit-blauw te spelen, komt PW nog regelmatig uit in het blauw. Over de kleur van de kousen werd toen niet gesproken. Eenheid van tenue wat de kousen betreft was aanvankelijk dan ook ver te zoeken. Op de foto's staan de meeste spelers met donkere kousen afgebeeld. Later werden deze rood-wit-blauw geringd. De laatste twintig jaar speelt PW weer in het zwart, met rood-wi t-blauwe omslagen.

Tot aan het begin van dit seizoen kwam het eerste elftal uit in een rood shirt, witte broek en blauwe kousen. Dit was omwille van de shirtreclame, die beter uitkomt op een effen shirt. Gelukkig speelt PW nu weer in de vertrouwde kleuren.

27 Dat geldt ook voor het "horeca"-elftal, dat tot voor kort zijn voetbalpaden bewandelde in een wi t shirt met een diagonale rode en blauwe baan en blauwe broek. Een soortgelijk tenue, waarin ook het eerste in de jaren zeventig een tijdje uitkwam.

l00 JN\R

28 HET KAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND GAAT TELKENS AAN PW'S NEUS VOORBIJ (1893-1908)

De beginperiode van PW is een met een opmerkelijke hoogte- en dieptepunten. De eerste jaren bewijst PW een grote voorsprong in ervaring te hebben op de concurrentie. Maar als de Prinses overgaat naar de oostelijke eerste klasse, maakt ze menig moeilijk seizoen door. Driemaal behaalt ze het kampioenschap van de oostelijke competitie en vijf keer dat van de . oostelijke eerste klasse. In de eindstrijd om de landstitel is het telkens de westelijke vertegenwoordiger die er met het kampioenschap vandoor gaat. Daar staat tegenover dat PW drie keer beslissingswedstrijden moet spelen om degradatie te voorkomen.

1893-1 894 Het seizoen 1893-'94 wordt besloten met een kampioenschap, PW blijft ongeslagen en hoe ft geen enkel tegendoelpunt te incasseren. Nu is dat niet zo'n bijzondere prestatie, want aan de eerste oostelijke competitie doen maar twee andere nauwelijks ervaren clubs mee. Zondag 21 januari 1894 maakt PW zijn competitiedebuut in Kampen tegen FC Celeri tas. De spelers Dyxhoorn, ] .Schol ten,A.Stroink, Wurfbain, De Vries, W.Blijdenstein, N.G. ] annink, Hendriks, Van Rossum, ] .Blijdenstein en Hesselink zorgen voor de 3-0 overwinning. . Zondag 18 februari speelt PW de eerste thuiswedstrijd in competitieverband. ZAC krijgt op het Volkspark klop met 7-0. Twee weken later worden de Zwollenaren met 2-0 verslagen en het tweede duel met Celeritas levert de Enschedeers een 5-0 victorie op. Hierdoor wordt de eindstand van de eerste competitie, die in zijn geheel in het eerste kwartaal van 1894 wordt gehouden:

PW 4 4 o o 8 17- 0 ZAC 4 1 o 3 2 6- 13 Celeritas 4 1 o 3 2 4- 14

Daar men alleen in het westen een eerste klasse kent wordt de wi nnaar van die competitie automatisch kampioen van Nederland.

Op het veld verloopt alles naar wens, maar binnen PW rommelt het. Dit leidt ertoe dat het in januari 1894 gekozen bestuur al op 21 september van datzelfde jaar wordt afgezet. ]ulius Scholten, N.G.}annink, ] an B.Blijdenstein, M. Udink ten Ca te en H.F.L.de Witt moeten plaats maken voor een nieuwe generatie onder aanvoering van H. Wurfbain, die de nieuwe voorzitter wordt. De overige nieuwe bestuursleden zijn L.de Vries, R.H. van Rossum, H. Thooft en Harm Beltman.

1894- 1895 Met deze revolutie begint een nieuw tijdperk, waarbij de oudere pioniers plaats moeten maken voor de leerlingen van de School voor Nijverheid en Handel, die in de verdere ontwikkeling van PW's geschiedenis en wedstrijdspel een grote rol zullen spelen. De nieuwe lichting verwijt het oude bestuur een inactief beleid, met name op het gebied van het aannemen van jeugdleden. Het nieuwe bestuur brengt daarin verandering. Het bestuur stelt het jongensclubje Phenix, of de Feniks, zoals

29 de jongens hun club noemen, voor zich bij PW aan te s.1uiten. Een van de Fenix­ leden is de latere international W.G.l anssen. In het jubileum boek dat is ui tgebracht ter gelegenheid van het vijftig jarig bestaan van PW schrijft hij: "Ik herinner mij, dat tijdens een onderhandeling met ons, Feniks-jongens, Wurfbain zelf ongeveer 19 jaar, wijst op het nut van aanwas van jonge leden: "Omdat wij over een paar jaar toch niet meer als een gek achter een bal kunnen aanhollen": In een enige kantjes tellend schrijven deelt de dan 14-jarige secretaris G. l.van Heek jr. mee dat Phenix afwijzend beschikt op het verzoek van PW. Veel Phenix-Ieden, onder wie 1 anssen, stappen toch over naar PW en op 24 mei 1895 deelt president H. Teerink van Phenix mee dat men bereid is tot fusie. Evenals in 1888, toen EFC dreigde te vergrijzen, is er dus weer een samensmelting van twee clubs nodig om het voortbesta.an van de voetbalsport in verenigingsvorm te garanderen.

Jt�a/2:-- /iVu-n- Lu.:��7"L'Y vayrz.- 4.Z�-.ç? ?hv,?- AI' �,k e-�' ?� �= /. ? ti' �1Z//'�C ' / / /./ , _� .n -zrn x.c.. /..L-C t:)" u-tJ.-k z z:"'z. .Çr ��--z:... t;:>é.-l�-�ri.'., .�/ -'l:� ���. �v--� .-fia ;l"7"�'?d ,/ / 4'-rl/ � -- :J-.?-Z-�.L- � - cL'a --Z:'/U/ ? � � .

Een fragment van de uit drie velletjes bestaande brief, waarin de 14-jarige secretaris G. J.van Heek jr. van feniks het fusieverzoek van PW afwijst.

30 ����-lW�/�����/:�.

../� 4 "� �h-r­ Á-a/ � N Cf2)� � �

------�.

Op 24 mei 1895 schrijft president H.Teerink van Feniks dat deze club bereid is op te gaan in PW. Inmiddels is er ook al kritiek op het werk van Wurfbain, die te weinig spelers voor het oostelijk elftal zou hebben opgegeven. Dat zou weleens juist kunnen zijn als de resultaten van de competitie 1894-'95 in ogenschouw worden genomen. De zes wedstrijden leveren vijf overwinningen en een gelijk spel tegen ZAC op. Onbeslist eindigen eveneens de vriendschappe lijke ontmoetingen met Go Ahead (S­ S en 1-1), dat in de westelijke eerste klasse speelt. Bij PW spelen dit seizoen twee Oldeboom's mee. Deze naam was een pseudoniem voor Beltman. Hein en Harm Beltman bedienen zich van deze naam omdat hun vader niets van de voetballerij moet hebben. Niet alle voetbalverenigingen kunnen goed met elkaar opschieten. Als PW op 5 mei met paard en wagen naar Hengelo en verder met de trein naar Deventer trekt om daar te spelen tegen UD, krijgen de Enschedeers aldaar te horen dat de wedstrijd niet doorgaat omdat de "Deventerschen niet spelen wilden, omdat ze zoo'n hekel aan Twente hadden". Het volgende seizoen is de verhouding nauwelijks verbeterd, blijkens de volgende tekst op een aanplakbiljet: "Be zoekt de Buffeljacht .' UD-PW". De grootste overwinning van het seizoen wordt behaald in de afscheidswedstrijd van de naar Indie vertrekkende J .H. van Heek tegen datzelfde UD, dat met 12-1

31 wordt verslagen. Tegen ZAC doet op 28 april ene Baurichter mee. Hij is de eerste Phenix-man die de kleuren van PW verdedigt.

1895- 1 896 Het seizoen 1895-'96 levert andermaal een kampioenschap op, maar de tegenstand wordt groter. PW lijdt zijn eerste nederlaag in competitieverband, zij het dat het hier gaat om een 'papieren verlies', tengevolge van het niet spelen van de thuiswedstrijd (!) tegen ZAC. Belangrijk" voor PW is het eerste optreden van het junioren-elftal. Dat gebeurt 23 februari 1896 in Deventer tegen de leeftijdgenoten van UD. Het duel eindigt in 1- 1. Op 3 mei gaan de volgende junioren op de fiets naar Hengelo, " om daar met 2-0 van de gelijknamige vereniging te winnen: 1.H.Morsman, E.Muller, 1. van Westendorp, G.Muller, W.G.l anssen, A.H. van Heek, B.l. van Stapele, G.Oyens, H. Teerink, 1 .H. van der Loe ff en G. l.van Heek jr. De middellinie van dit team zou in de latere kampioensjaren een belangrijke rol spelen.

1896-1 897 Met ingang van het seizoen 1896"-' 97 maak t de oostelijke com peti tie plaa ts voor de oostelijke eerste klasse, zodat voortaan de kampioen tegen de nummer een uit het westen mag strijden om de landstitel. PW krijgt te maken met twee nieuwe tegenstanders: Vi tesse ui t Arnhem en Go Ahead ui t Wageningen. Zij blijken behoorlijk meer in hun mars te hebben dan PW's vroegere opponenten UD en ZAC die, nadat ze aanvankelijk wel ingedeeld waren, zich terug trekken. ZAC acht zich te zwak voor de eerste klasse en UD weigert hierin ui t te komen om. de confrontatie met PW uit de weg te gaan. De competitie begint thuis tegen Go Ahead met een gelijk spel. Dit zal het enige punt blijken te zijn dat de rood-wit-blauwen dit seizoen binnen halen. PW eindigt troosteloos onderaan. Rechtstreekse degradatie kent men dan nog niet, zodat een beslissingswedstrijd in Zutphen tegen Quick Nijmegen nodig is. In deze ontmoeting debuteert de latere international W.G. l anssen. Hij staat tegenover de ex-PW'er Baurichter. PW verliest met 3-4, maar wordt bij keuze gehandhaafd in de eerste klasse. We zien hier dat de bond PW gunstig gezind is, iets wat later wel eens anders zal zijn. PW 2 speelt in dit seizoen tegen Olympia uit AlJnelo en wint met 5-0. In het "tweede voetballen veel junioren, meest oud-Phenix-Ieden.

1897- 1 898 Het seizoen 1897-'98 verloopt voor PW nog desastreuzer. Er worden nederlagen van 10-0 en 11-1 geleden tegen Vitesse en Go Ahead. Alleen van UD wordt gewonnen. In de eindrangschikking moet PW andermaal alle tegenstanders voor laten gaan zodat het weer is aangewezen om degradatie-wedstrijden te spelen. Hercules uit Utrecht wordt resoluut met 7-0 terug gewezen, zodat PW zich handhaaft. Hiervoor zorgden G. W.Dyxhoorn, l.G.Souman, W.G.l anssen, L.Blijdenstein, W.Oyens, R.P. van de Pant, Harm Beltman, R. van Rossum, 1 .H. van Heek, H. Teerink, G.l.van Heek jr. en A.H. van Heek.

1898-1899 Met alleen 10 van Rossum als vervanger voor zijn broer Ru, en L.Blijdenstein die zijn rood-wit-blauw shirt wisselt voor de keeperstrui, zorgt PW een jaar later voor een grote sensatie. In het jaar dat het 12 1/2-jarig bestaan wordt gevierd haalt PW haar eerste kampioenschap in de eerste klasse binnen. PW raakt dit jaar enige

32 spelers kwijt aan de andere Enschedese voetbalclub, De Tubanters, dat dit jaar het levenslicht ziet. Diverse ex-PW'ers zijn bij de oprichting betrokken. In het PW-bestuur zit na de vergadering op 12 januari 1898 nog maar een echte Enschedeer: voorzitter M. Udink ten Cate. Het bestuur bestaat verder uit R.P. van de Pant, W.F. van de Does de Bije, J .L. Waller, J .Doornbos, G. W.Dyxhoorn en A. Versteegh, allen leerling van de Handelsschool.

Zundag 23 A pril, HI)(,('lt P. w. Ka mploon "an 't Oosten, • 4 ·�·PII

R.uit ,.\A. IIIst" rda lll,P. Kamploon "an 't Woston, om 't Kampioenschap van Nederland, .. p 't V () IJ li SI) J \ I ( 1\ 'p 1.;Il�u· lu-cl�- .. • .. \ .\ � V . \ � I i --! 1/4 11 11 ••• I·� u . '-4·" - -..! .-. • •• -u ••

Een advertentie uit Dagblad Tubantia, 15 april 1899.

Opmerkelijk is dat de titel wordt behaald met een elftal, dat vrijwel het gehele seizoen in dezelfde samenstelling speelt. Alleen A.H. van Heek moet twee keer zijn plaats afstaan aan Harry Blijdenstein. Nu moet om het kampioenschap van Nederland . tegen het sterke RAP uit Am'sterdam worden gespeeld. Op 9 april wordt in de Watergraafsmeer een 3-2 nederlaag geleden. V.oor de somma van een kwartje hebben de Enschedeers twee weken later kunnen zien hoe de Amsterdammers na drie kwartier spelen op het Volkspark de strijd eigenlijk al hebben beslist met twee treffers. Na de pauze speelt RAP lange tijd met 10 man, maar pas in de slotfase komt PW tot scoren: 1- 2. Een maand eerder werd dezelfde score bereikt, toen de clubs tegenover elkaar stonden in de halve finale van de strijd om de Holdert-beker, genoemd naar de aanbieder ervan, de Amsterdammer H.M.C.Holdert. De Holdertbeker is de voorloper van de KNVB-beker. Door de slechte organisatie verzuimen de Wageningse clubs Go Ahead en Victoria naar Enschede te komen, zodat PW zonder te spelen de derde ronde bereikt. Daarin wordt Her.cules ui t . Utrecht met 3-1 verslagen.

1899-1 900 Zo voorspoedig het seizoen 1898-'99 verliep, zoveel tegenslag krijgt PW het jaar daarop te verwerken. Werd in het kampioensjaar vrijwel konstant met hetzelfde

33 PW-RAP (1-2) om het kampioenschap van Nederland, 23 april 1899. Staand v. l.n. r.: scheidsrechter Warner, G. ].van Heek jr, N.G.]annink, Harm Beltman, A.H.van Heek, ] .G.Schr8der, ] 0 van Rossum, De Bruyn, Rincker, ] .G.Souman, Lief tink, W.G.] anssen, Efias, W.Oyens, ' G.Zweerts. Zittend: R.P.v.d.Pant, Kampschreur, Moreau, Hisgen, ]ules v. d. Linder, L.Blijdenstein en H.Teerink.

elftal gespeeld, nu lukt dat geen twee wedstrijden achter elkaar. De enige zeges worden behaald op Vitesse en Hercules uit Utrecht. P\V eindigt met zes punten onderaan en moet weer eens promotie/degradatie wedstrijden spelen, nu tegen UD. Het ziet er niet best ui t voor PW als 29 april in Deventer de eerste wedstrijd met 5-0 wordt verloren. Op eigen terrein wint PW een week later met 4-2, zodat een beslissingswedstrijd noodzakelijk is. Op 13 mei staan in Kampen de beide oudste clubs van Overijssel weer tegenover elkaar. Nu wordt het 1-1, PW handhaaft zich en UD wordt voor het goede spel alsnog beloond met promotie. Dat goede spel laat UD zeker zien in de tweede klasse, waarin voor het eerst ook het tweede elftal van PW meedoet. UD wi nt ieven van de acht wedstrijden en sluit de competitie af met het doelsaldo 51-6. PW 2 wordt in Deventer met 5-0 en

VOETBA L WEDSTRIJD. Z' 0 N DAG 4 M A ART. OP lIEr.. ., ,T OJ�I�S PAI-l.I-{:. P. W. II

De Tubant.,...

De wedstrijden tussen PW 2 en De Tubanters in het seizoen 1899-1 900 zijn de eerste stadsderby's in compe titieverband.

34 op het Volkspark met liefst 10-0 verslagen. In de strijd om de Holdert-beker wint UD en passant met 3- 1 van PW 1. In dit seizoen heeft tevens de eerste stadsderby in competitieverband plaats. Zondag 3 december ontmoeten De Tubanters en PW 2 elkaar voor het eerst. De strijd blijft onbeslist: 1-1. In de 'thuiswedstrijd' van PW op 4 maart (De Tubanters spelen ook op het Volkspark) winnen de bezoekers met 2-0. PW 3 voetbalt in de eerste klasse van de in 1899 opgerichte TVB (waarover elders meer) en eindigt als laatste achter Koningin Wilhelmina (Almelo), Twente en De Tubanters 2 (beide uit Enschede).

1900- 1901 In het seizoen keert Baurichter terug van Quick N.· naar PW, terwijl J .R. ter Brake UD verlaat om voor PW uit te komen. PW heeft meteen een goede start en heeft na zes wedstrijden negen punten bem achtigd. Daartoe behoort de 2-1 overwinning op Hercules. De ui tslag was in eerste instantie 1-1, maar het protest van PW naar aanleiding van een aanvanke lijk niet toegekend doelpunt wordt toegewe zen en PW wint alsnog. De tweede competitie-helft is minder succesvol, desondanks eindigt PW op een fraaie derde plaats. Het tweede doet het nog beter door in de tweede klasse de ti tel binnen te halen.

Mtj" hter Redacteur ! Mijnhur de Redacteur .' de Met verwondering nam ik kennis van de in­ Beleefd verzoek ik u het volge n d schrU ven in �ezonden 8tukken van de heeren Fischer en van ihet Sportblad D o te nemen als antwoord o p p Eldik, in �ake l:et protest P. W.-Hercules. de ingez onden stukken van de vorige week, Bij voorbaat deel ik . mede, dat de heer H. aangaande de match P. W. - Hercules. mij onbekend i8, anders zou ik hem in ieder Tut nu toe heb ik niets kunnen vinden dat geval trachten over te halen, zijn naam bekend aanleiding zou kunnen geven mUn ingezonden te maken. stuk van voor 2 weken terug te nemen. Zood ra 1 e. Hoe kan de heer Fischer het praat jes van ik echter mocht ontdekken dat mijn schrijven deu het'r H noemen, dat Hercules zUn protest onjuist was, zal ik me haasten het terug te ingetrokken had. "reet hij niet beter, of wil nemen en mijn beleefde excuses aan te bieden. hij niet beter weten. Ik ben er persoonlijk ge­ Hoogachtend tuige van geweest, dat de beer Zei velder, die Uw dw. dn. be"eerde aanvoerder te zijn, cn ook met den EOl'chedé. H heer Jaonink (P W.'s aanvoerder) getost beeft, tenminste tegeno ver deze laatste zUn protest in­ trok, hij had dan toch ook miustl'ns woord ge­ houden moeten hebben. Had hij bet recht tot Mijnheer de Redactetw ! intrekken niet, dan zlll de beer Fischer toch Na afloop van den wedstrij d P.W.-- Hercules direct wel willen tOf>geven, dat P. W. er in te En8chede waren LeiJe clubs van plan te geloopt'n ia buiten schuld van P. \\' .'a aanvoerder. protesteef(�n tegen eeIl J oelpunt door henzelf ge· . ie. Van den' heer van Eldik komt het mij maakt, doch �ovr Jeu scheidsrechter ongeldig Dog veel vreemder voor ; ik kan mij niet voor- verklaard. Na eenig o ver en weer praten kwamen stellen, dat hij kan beweren. dat Hercule8 ZijD P. W. en Hercules overeen, geen van beiden te protest niet ingetrokken heeft. Staat er dan in protesteeren. Hoe k.eek P. W. en ieder, die bet stuk van den heer H, dat lIereu les het belang in den wedstrijd stelde op, toen men tt'genover hem ingetrokken heeft ? I mmera neen . vernam dat Hercules toch geprotesteerd bad. Dat kan Hercules toch ook wel t €'lZenover onzen Is dat een nette manier van handelen ? aanvoerder dOE>n, en rlf'ZO moet dan toch ook U dankend voor de verleende plaatsruimte heb woord houden, en dat is geschied. ik de eer t� ziju, . Ik �eloof dan ook, dat het te begrijpen is, dat allen de zienswijze van den heer H. deelen. Uw dw. dn. < Enschede, 1 Dec. 1900. H. U dankend mijnheer de Redacteur. L MÜNCR.

Het incident in de wedstrijd PW-Hercules had een levendige correspondentie in Het Sportblad tot gevolg.

35 Hiervoor zijn overigens maar vier wedstrijden nodig, waarvan er drie worden gewonnen. In de strijd om promotie verslaat het tweede Voorwaarts thuis met 3-2, maar gaat niet naar Tiel zodat reglementair met 5-0 wordt verloren. De beslissingswedstrijd in Arnhem levert een 7- 1 verlies op. In de strijd om de beker wint PW 1 thuis met 3- 1 van het Amsterdamse Swift, maar verliest in de tweede ronde met 4-0 van Quick Amersfoort op de Leusderheide.

1901-1902 Met de opleving is het een jaar later gauw gebeurd. Zowel het eerste als het tweede eindigt onderaan. Begonnen wordt met een 7- 1 nederlaag tegen Victoria, de enige zege� worden behaald ten koste van Go Ahead en Vi tesse. De ui twedstrijd tegen Go Ahead moet aan de Wageningers gewonnen worden gegeven wegens het treuzelen van een beambte aan het station! Een knap stukje werk is het 2-2 gelijk spel tegen de latere kampioen Victoria. Beslissingswedstrijden zijn andermaal nodig. In de thuiswedsrijd wordt Quick A. met 3-2 verslagen, terwijl PW bovendien drie doelpunten maakt, die wegens buitenspel worden afgekeurd. In Amersfoort is de uitslag 2-2 en PW handhaaft zich voor de derde keer in de eerste klasse. In het bekertoernooi wordt RAP in Amsterdam een 2- 1 nederlaag toegebracht, maar in de tweede ronde wint Go Ahead met 3- 1.

1902-1 903 Het wordt nu duidelijk dat de gouden periode voor PW is begonnen. Dit jaar eindigt de Prinses als tweede, maar in de vier volgende jaren behaalt PW telkens het kampioenschap van het oosten. Begonnen wordt met een 8-1 overwinning op Go Ahead, later volgt een 3-2 zege in Wageningen op Victoria, de kampioen van de laatste drie jaren. Victoria krijgt de grootste nederlaag van zijn bestaan op het Volkspark te verwerken, waar met 14-0 wordt verloren. Voor PW is het de grootste overwinning ooi t behaald.

Alleen Vitesse is te sterk voor PW en wint beide onderlinge duels. In het bekertoernooi speelt de Prinses andermaal geen rol van betekenis. In de eerste ronde verliest ze in en van Haarlem met 5-3. PW 2 doet voor het eerst aan de beker-competitie mee. Natuurlijk zijn de reserves thuis kansloos tegen HVV (0-1 1), maar het is voor menige Enschedeer een genot om de veelvoudige landskampioen aan het werk te zien. Succesvoller is het tweede team in de competitie, waarin het kampioenschap wordt behaald van de tweede klasse C.

1903-1 904 Door de samensmelting van Victoria en Go Ahead tot GVC telt de eerste klasse slechts vijf verenigingen. Toch wordt het een spannende competitie, want drie clubs zijn in een felle strijd om het kampioenschap verwikkeld: PW, Vitesse en UD. Op de verbeterde accommodatie op het Volkspark begint PW goed met een 8-0 zege op Quick N. Nadat ook in Deventer wordt gezegevierd brengen Vitesse en het zwakke GVC de Enschedeers nederlagen toe. GVC snoept PW ook in Wageningen een punt af. Hiermee is een eind gekomen aan het puntverlies van P\V. Als op 20 maart de door veel mensen bekeken topper tegen Vitesse met 4-3 in winst is omgezet kom t het kampioenschap in zicht. Een week later is het zover: Quick wordt met 6- 1 teruggewezen.

36 PW zoals het aantreedt in de strijd om het Nederlands kampioenschap op 17 april 1904 tegen Veloci tas (2-2). Staand v. l.n.r.: A.Barendtszen, N.G. ] annink, W.Reuhl, W.G.] anssen, ] .Barendtszen en A.H. van Heek. Zittend: Harrri Beltman, H.Lammers, H.Beukers, A.Teerink, ].R.ter Brake en scheidsrechter Dikkers.

Uit vele wedstrijdverslagen blijkt dat Vrouwe Fortuna aan PW's zijde stond en lang niet iedereen is er van overtuigd dat de beste gewonnen heeft. Ook voorzitter Knuttel van de pers- en propagandacommissie van de NVB meent dat de titel bij de verkeerde club is terecht gekomen. In de Voetbal-almanak 1904-'05 schrijft hij over de wedstrijd PW-Vitesse: "Of hier de ware deugd beloond werd? Ik zit wat ver van 't Oosten af, maar 't wil mij voorkomen, dat, in weerwi l van alles, Vitesse, voor 't sterkste gold en als ik dan (van Enschedeesche zijde), het "forsche" spel der home-team tegen het "fijn berekende" der gasten zie sfellen, dan trek ik toch een bedenkelijk gezicht". Het voetbal in het oosten wordt niet hoog aangeslagen en daarom geeft men PW geen schijn van kans in de strijd om het landskampioenschap, temeer daar een der tegenstanders, Velocitas uit Breda, PW al met 8-0 uit het bekertoernooi had geknikkerd. Nu worden de aspirant-officieren op het Volkspark op 2-2 gehouden en krijgt de latere kampioen HBS uit Den Haag met liefst 4- 1 klop. De uitwedstrijden leveren echter nederlagen op (3-0 tegen HBS en 7-0 tegen Velocitas) zodat PW op de laatste plaats eindigt. Het tweede elftal finisht als derde in de tweede klasse 0 achter de stadgenoten De Tubanters en Hercules.

1904- 1905 Wederom gaat de strijd tussen Vitesse en PW en andermaal zijn het de Enschedeers die aan het langste eind trekken. Maar het is een hard gelag voor Vitesse, dat PW de enige twee nederlagen toebrengt. De Arnhemmers verliezen

37 echter zoveel punten aan de andere tegenstanders dat PW met een punt meer de competitie afsluit. Dat had anders kunnen gaan als Wilhelmina een papieren overwinning was toegekend. Hierop meende de Bossche vereniging recht te hebben toen ze op 22 ' januari om twee uur op het Volkspark verscheen, geen enkele PW'er ontwaarde en meteen weer vertrok. Wilhelmina verkeerde in de veronderstelling dat het verlof van PW om pas na half drie te mogen beginnen was ingetrokken. Dit was niet het geval zodat Wilhelmina nog eens de lange reis naar Enschede moet maken. In plaats van een reglementaire overwinning van 5-0 keren de Brabanders nu met een 7 -0 nederla ag huiswaarts. In de strijd om het landskampioenschap moet PW weer eens erkennen dat het peil in de westelijke eerste klasse hoger is. HVV wint op 7 mei in Den Haag met 4-1 en op 1 juni in Enschede met 4-2. In het jubileum boek 1885-1935 schrijft Janssen over deze ontmoetingen: "Ze behooren tot de meest aangename wedstrijden, door den zeer sportieven geest der HVV'ers". Dat de spelers goed met elkaar kunnen opschieten bewijst de foto van 7 mei, waarop beide verenigingen broederlijk verenigd .z ijn geportretteerd. Op deze plaat zien we ook scheidsrechter G. W.Dyxhoorn, die enige jaren eerder nog een bestuursfunctie bij PW vervulde! Het bekertoernooi verloopt wederom met weinig succes voor PW. Na een overwinning van 5-0 op het Amsterdamse AFC moet PW het in de tweede ronde weer afleggen tegen een westelijke club. Het tweede elftal van HFC wijst PW met liefst 7- 1 terug. Het tweede elftal van PW eindigt onderaan in de tweede klasse C.

HVV-PW om het kampioenschap van Nederland (7 mei 1905, 4- 1). Achterste rij v. l.n. r.: G.W.Dyxhoorn (scheidsrechter), A.H. van Heek, j.j.van Wulfften Palthe, john Heyning, j.Lagerwey, A.Teerink, N. G. j annink en Dries Barendtszen. Daarvoor: j.W.G. Coops, Karel Heyting, F.M. La Chapelle, jhr. j.van der Does de Bije en j.R.ter Brake. Zittend: j.Munch, j.Wijnaends, Tony Kessler, G.A.Kessler. j hr.C. W.Feith, A. van Voorst van Beest en G.Froger. Op de grond: L.A.Stroink, Herman Beukers en W.G.j anssen.

38 1905-1 906 Al vroeg wordt duidelijk dat PW weer een goede kans maakt op het kampioenschap. Vitesse is danig verzwakt en ook van de andere clubs is weinig weerstand van betekenis te verwachten. Nadat wordt begonnen met een 8-2 zege op UD gaan Arend Teerink en Ter Brake op de reis naar Wilhelmina zelfs de weddenschap aan dat PW ongeslagen kampioen zou worden. PW verliest met 5-2 en Teerink is op dat moment zijn geld kwijt. De volgende dag komt PW er achter dat bij Wilhelmina iemand meedeed die nog geen twee weken lid was. Dat mag niet en dus aan PW de keus: een papieren overwinning of over spelen. De rood-wi t-blauwen kozen voor het laatste en gaan weer naar Den Bosch. Nu wordt het 2-2 en wint Teerink zijn weddenschap alsnog! De wedstrijden om het algemene kam pioenschap leveren de traditionele nederlagen tegen de westelijke vertegenwoordiger op. PW verschaft zich een goede uitgangspositie door in Den Haag met slechts 3-2 te verliezen van HBS, maar moet thuis andermaal het onderspit delven: 2-4. Voor de beker gaat PW tweemaal naar Amsterdam, de eerste keer met 8-4 van Veni Vidi Vici winnend, daarna met 1-6 tegen Ajax in de modder smorend. Het tweede team eindigt met drie punten minder dan kampioen Oranje Nassau op de vierde plaats. Voor de beker brengen de reserves het zowaar tot de derde ronde, doordat eerst Saturnus uit Rotterdam niet opkomt, PW dan thuis met 7- 1 van Excelsior ui t Rotterdam wint, om daarna in Den Bosch met 2-8 te sneuvelen tegen Wilhelmina.

1906- 1 907 Was PW in 1905 -'06 ongeslagen en verloor zij slechts twee punten, nu raakt ze er drie kwijt door een ongelukkig verloren spel op de Leusder Heide tegen Quick

PW in de verdediging tegen HVV in de strijd om het kampioenschap van Nederland (5 mei 1907, 3-5). V. l.n.r.: de PW'ers MUnch, ].Palthe, G. Muller, ] .Barendtszen, ] anssen, A.H. van Heek en N.G.] annink.

PW in 1906-'07.

39 Amersfoort en een gelijk spel tegen het Nijmeegse Quick. Het verlies met 1 -0 op 21 oktober 1906 is de eerste competitienederlaag sinds 5 maart 1905, toen VI. tesse met 2- 1 de sterkste bleek. We moeten zelfs terug naar 19 november 1900 voor de laatste wedstrijd waarin PW in gebreke blijft om te scoren: 0-4 tegen Victoria. Voor de remise tegen Q�ick Nijmegen zijn slechts tien spelers verantwoorde lijk, omdat Beukers nIet. verSChIjnt. en invallers niet zijn toegestaan. In Enschede krijgt Quick te maken met de ware kracht van PW: 8-0. De landsti tel ziet PW weer aan zijn neus voorbij gaan. In zijn laatste poging om

rast is .8 reaeD oplehoQdm eo krijst P. w. n dGl dit .oordee'. dat se da.r Diet telOD iD beboef, te IpeleD. Direct Waar we de vori�e week, Daaf aanlei­ De het beain eeD mooi opbreDleD �n din& P. Oeaujc: N.ulau­ milt V:ln den \V . lI - voonettea .aD Reijle·1 en MOIman w edltrijd Ic hreveu, dat bet tweede 100 weer eeD aebot .aD J. Poarink. dat hij ,0eJ lU elkaar lat en hoewel we ver­ wel bad kUDDen boudeo. moedden, dat hc:t eerste- lOU winDen. dlt Da. wordt eiDdelijk· bet Ipel Yin 't nie t KCluakkelijk lOU Kaan, daar hadden eerlte elftal ietl beter en maken JaDlsen we n iet verwacht, dat de kracht welke in uit eeD corDer eD ttr Brake na een al­ dit 2: P. \V . zit IÓÓ groot JOU lijn, dat aeaaeeD opdring�a ieder een doelpunt. 8pr� eud aeDdt het e.�f:ite eeD ZOO k 'en nederlaa. Dan C. ter Kuile Dog een penahy 2. met ZvU lijden als bet gedaan heefl Ö -- langl MOIman tn eindigt de atrijd 5-2 voor het tweede elftal. De voor­ \'v'ant hel twcede heeft xewonnen en dat boede met C. ter Kuile en R�ijlers aan niet 311t'en, n/anr het heeft v erdi ent l te het boof 1 was beslist beter dan die van het Wloneu en hedt In alle hnLC:a :iuperi�ur eerste elftal. Het combineereD gelChiedde spel I�l('n zieu. \V el speehle het eerste met kalmte en weldoordacht, terwijl elttal UlC:l een lais ser ("ire en een laks­ P:lItbe, Beukers, c.s. niets deden dan ht:ld 10U Kroot al. we 't alleen maar op banen dl! lucht in trappen, lo 'Jdat nie­ m�a, Hc:kerw�dltlljdcn kunnen aautrc ft ':l�. mand er iets aaQ had. Voor al Beuker � tucu wJr eu, ahh311li Zundt&gmidd�g, de moet veel lager bij d�D gronrl wC"rken . j ongeren de besten. P. \V . U wint de De ruiddcplinie� vergeli,i kende, kunnen loss en speelt vaD de helling af. Jo(}(l"t we �et ust · zeg&�D, dat Kelderman bett'r P. W. 1 tten Ichel pen wind en slaKreien wla dan Van Hee-k, �f . ter Kuilc beter 10 het lelaal het h. Het veld was op d�n Janssen. j 1 vo!gens ons de best: IOmruiae pl aatsen leer glibberig,waa r de speler V�D t;ie �2 misschien J. Bareodtsteil JOUleren weiuig lalt van Icb�tn te uitgezonderd en Pc:teri beter dan Mullu ; hebben. Hel gevolg is, dat bel tweede Geldt:r ru an beter dan J:uiniuk en Van IJlerk opzit eo bet apel verdeeld houdt. 1100r n ved beter dau M0sloan . Blijf, V ooral bet yoorhoedeapel il goed en de alleen J" n Barendtszen w.:lke 0 l\ rUst verde�igiDg vaD P. w. 1 kaD deo bal voor a l, goed spel vertoonde. BH schijnt alecbt teleo deo wind opwerkeD. Het dal P. W. 1 nu ceolU :\al s!echt motl t P. W. 11 3 � oo t relultaat la, da m .. Ic r . spelen als het .."oor d'!u Ht k(!r g:t�t, Cl: Uen eersten keer door Jao Poeriok, nadat a:s LU toch verluren mott word�u, is eeo voorletyan Reijaerl DOl eeDiKe keeren bet toch nog maar aJfl.!i�er Vft:l je ej�en been cn weer wal lelaaD. Oe tweede was tweede eUtal ee n l�tj ! te krij�en cian een laag ver Ichot van M. 'ter Kuile, van dat van een aUdtrè cluu. Aju ' het dat b.ll1.t door MOlmaD bad moeteD wa kk ere tweede e;C��l ont� beste wen­ worden sehoudeD. Ook de bal welke icheo voor de ',"erllere btkt:r· campagne PoeriDk DOlm.... iD&ODdt, Da eeD l' n VOOf;!l deu r�aJ, Lll Liet te: �aan m.ltrap van JanDink, had Mosmank UDneD dcuken. wat lCl.lnen we 't toch K'J:!d, vorbiodercD door Na beter welwcrkea. - want U.lh is 'L dir(ct mis.

Het verslag in Tubantia van 4 december 1906 van het bekerduel PW 1 PW 2. -

40 de hoogste nationale voetbaleer te bereiken verliest PW twee keer van HVV. In twee matige wedstrijden wordt het gemis aan een goede doelverdediger duidelijk aangetoond, maar ook de meeste andere PW'ers presteren ver onder hun kun nen. "Slechts 3 spelers speelden hun gewone spel, A.H. van Heek, MUnch en Muller, de rest was onvoldoende", oordeelt Tubantia op 7 mei na de met 5-3 verloren thuiswedstrijd. Een week later vergaat het de Enschede�rs in de residentie al niet beter en wordt in de moordende hi tte een 4- 1 nederlaag geleden. Twee vlak achter elkaar gescoorde doelpunten betekenen PW's definitieve uitschakeling. In het bekertoernooi gebeurt dat al in de tweede ronde, en wel tegen ... het eigen tweede elftal. De reserves zijn aan een goed seizoen bezig, dat ze met het kampioenschap afsluiten. Voor de be ker krijgt eerst Ajax 2 met 4- 1 slaag, terwijl PW 1 het Haarlemse EDO met 3-1 de baas blij ft. De tweede ronde brengt de beide Prinsessen tegenover elkaar in de vo l gende opstellingen:

PW 1 Mosman J .Barendtszen G.Muller Van Heek W.A.J anssen N.A.J annink F.Fr8hlich A. Teerink Ter Brake Beukers J.J. van Wulfften Palthe

o

Reygers C.H. ter Kuile J .Poerink B.Mosman P.H. ter Kuile H.B.Peteri M. ter Kuile W. Kelderman H.P.Gelderman Mosman Mosman PW 2

De reserves winnen overtuig end met 5-2, zoals uit nevenstaand verslag valt af te leiden. Het bekeravontuur is echter ook voor het tweede van korte duur want in de volgende ronde is Sparta in Rotterdam te sterk: 4- 1.

1907- 1 908 Na vier achtereenvolgende kampioenschappen van de oostelijke eerste klasse moet PW een stapje terug doen. Weliswaar wordt PW eervol tweede maar het einde van de succesrijkst.e periode in zijn bestaan is in zicht. Na overtuigende zeges op Vitesse (4-1) en GVC (8-2) volgt de even duidelijke, en haast tradi tionele nederlaag op de Leusderheide, waar PW tegen Quick Amersfoort met 6-0 zijn Waterloo vindt.

Na de 2-1 nederlaag in de thuiswedstrijd tegen Vi tesse is het duidelijk dat de titel naar UD gaat. Slechts eenmaal is PW bij een thuiswedstrijd volledig... Hierdoor moeten regelmatig spelers van het , tweede elftal worden geleend dat daardoor niet hoger kom t dan de vierde plaats. Voor de beker moet PW 2 naar VOC in Rotterdam, maar geeft deze wedstrijd gewonnen. Het eerste dringt zowaar door tot de derde ronde, door in Amsterdam AFC met 3- 1 en in Enschede Haarlem 2 met 3-2 te verslaan. Met een gehavend elftal volgt dan in Leeuwarden

41 P. \V . i. Zood.g de dupe ge"or'deo vaD bet loulliere optreden vaD cieo Coolul vaD dc:o �:derland.cbeo Voetbalbood te �ijmeKeo. Vue Heer kturde Zlterdl'­ middag b�t terrein van Q Jick aldl.r .t �D .c bree f Ii.tig;ijk een bl le f aan P. W. Veu werd Zondagmor&en bewrad, toco bet wet léé� veel moeite bijeeD,e.chlr. relde elftal vin P. \V ., ••arond er vier spelen vin P. W. 11, r eed. een uur 012 - derwe, " •• gaar NljmegeD. P. W. II de belte .peler ••an " tevereed. Daar Nij. me.eD reit� Dde eeute elftal moeteDde J !ataan, u(,�. Diet Daar HeDlelo om tegen TW:Dthe te .peleo. Gevolg 5-0 neder­ la'g. 0 llcs·,en 900r club en .pelen, cen beele (j aK ;0 boeme!lrelDeu verkooeid, tD Berichten over afgelastingen , ee n Del!�r laai op den koop toe, tn d.t verkrijgen we tegenwoordig door slles v 10'1.t c1r. :\Ij meegsche consul :')0- middel van de telefoon of de radio. gotd yuor de: h lólcci'.:C'le bel.oKtn van Vroeger ging het doorgeven veel deo Bor. d uP'WJlll doar liever ecn stui ver , moeizamer, zoals uit dit Uit te. KC\'cu dau een )"rar :j:. krantenartikel van 4 februari 1908 blijkt.

een smadelijke 3-0 nederlaag tegen Frisia. Meer bekersuccessen ZIJn weggelegd voor het derde, dat doordringt tot de finale van het TVB-bekertoernooi. In de eindstrijd wint Hercules 2 met 4- 1.

100 JAAR

42 DE TERUGVAL (1908-1914)

1908-1909 Verscheidene PW'ers verzamelen zich op 22 mei 1908 in de Groote Soci�teit. Het is niet de voetbalsport die hen bijeen brengt, maar de King of Sports: cricket. Besloten wordt een vereniging op te richten die de naam Enschedesche Cricket Club zal dragen. De vorig jaar ingezaaide grasmat is namelijk uitermate geschikt voor het bedrijven van deze zomersport. Lang heeft de ECC niet bestaan, want ruim vier maanden later besluit de vereniging de krachten te bundelen met die van PW, dat vanaf die tijd voluit Enschedese Football & Cricketclub "Prinses Wilhelmina" gaat heten. De uitbreiding met de cricket-afdeling heeft, zeker in het begin, bepaald geen positieve uitwerking op de voetbalprestaties. Temeer daar enkele oudere spelers een punt achter hun aktieve (voetbal-)carrière zetten en de jonge spelers niet in staat zijn hen voldoende te vervangen, maakt PW een moeilijk seizoen door. De Prinses doet nauwelijks iets aan de voorbereiding van het voetbalseizoen en dat breekt de rood-wi t-blauwen meteen op in de eerste wedstrijd, die op eigen terrein tegen Wilhelmina verloren gaat. Met een elftal, dat slechts drie spelers van het vorige seizoen telt, wordt GVC met 5-0 verslagen, maar het vertoonde spe l mag bij PW geenszins de illusie wekken dat het kampioens-aspiraties mag koesteren. Dat wordt even later duidelijk, als weer eens van Quick Amersfoort wordt verloren. Het tweede doet in negatieve zin niet onder voor de hoofdmacht. Evenals het eerste eindigen de reser\:,es op de voorlaatste positie. De grootste nederlaag is die tegen Robur . et Velocitas; 1-10, terwijl de Apeldoorners in eigen huis met 5-3 worden verslagen . . In de strijd om de NVB-beker verslaat PW Allen Weerbaar (6-2) en Forward (4- 1), maar weigert naar Amsterdam te gaan zodat DEC verder mag bekeren.

1909- 1910 Het seizoen 1909-1910 begint voor PW voortvarend met een gelijk spel en drie overwinningen. Tot in maart blijft PW goede uitzichten op het kampioenschap houden, zij het dat Quick Nijmegen al een fraaie voorsprong heeft opgebouwd. Na acht wedstrijden staat PW met 11 punten op de tweede plaats. Vier duels later heeft PW nog steeds 11 punten en sluit de competitie af in voorlaatste positie. Onvolledigheid van het elftal was de oorzaak van twee andere nederlagen. Diverse spelers blijven zonder opgaaf van reden thuis. De verliezen met 0-6 en 1-10 doen dan ook niet zo vreemd aan� Opvallend is het aantal doelverdedigers dat PW gebruikt: vijf. Een grote overwinning valt in dit seizoen eveneens te noteren, en wel in het bekertoernooi. De Biltsche Voetbalclub wordt met 16-2 verslagen. RFC uit Rotterdam komt vervolg�ns niet opdagen, terwijl PW verstek laat gaan als het naar Xerxes moet. Het tweede elftal besluit de competitie eveneens weer op de voorlaatste plaats. Grootste nederlaag: 0- 11 tegen ZAC.

1910-1911 De terugkeer van doelman L.Blijdenstein en de linksbuiten F.Fr8lich kan niet voorkomen dat PW andermaal laag eindigt. Vooral in de thuiswedstrijden slaat PW een slecht figuur (drie van de vijf gaan verloren). De resultaten buiten Enschede

43 zijn ook niet om over naar huis te schrijven zodat PW, het begint eentonig te worden, weer slechts 1 ploeg onder zich kan houden. De wedstrijd tegen GVC wordt niet gespeeld. Nadat PW drie keer in Wageningen is geweest en telkens het veld ziet afgekeurd, geven de Enschede�rs deze wedstrijd gewonnen. Omdat de competitie uit slechts tien wedstrijden bestaat speelt PW een extra competitie tegen Vitesse en UD. Ook hierin finisht Vitesse boven en UD onder PW. Het tweede elftal boekt drie overwinningen en komt evenzovele malen niet eens opdagen, zodat de reserves de rijen sluiten in de reserve eerste klasse. Door de instelling van deze afdeling, waarin de tweede elftallen van de clubs die in de eerste klasse spelen, wordt PW 2 automatisch ingedeeld in een zware klasse en moeten verre reizen . worden gemaakt. PW protesteert vergeefs, maar moet ondanks de laats·te plaats in de eindrangschikking ook het volgende seizoen in de reserve eerste klasse spelen omdat het eerste zich handhaaft! In verband met de verre reizen doet PW niet meer mee aan het NVB­ bekertoernooi. Wel wordt vriendschappelijk gespeeld tegen Tubantia. De baten zijn voor het sanatorium in Hellendoorn. Het is de e�rste keer dat het derde elftal successen boekt die het noemen waàrd zijn. In de tweede klasse A TVB is de 2e plaats achter Sportclub Enschede 3 voor PW. Tevens dringt dit team door tot de halve finale in de strijd om de TVB-beker.

1911-1912 Voor het eerst wordt melding gemaakt van de aanstelling van een speler-trainer; het is de Engelsman W.K. Wilson. Hij voorziet zowel de cricketers als de voetballers van oefenstof. Op het voetbalveld begint hij goed met een 4-0 zege op Vitesse, dat niemand minder dan international Just G8bel tussen de palen heeft staan. Het duurt tot eind november eer PW voor de tweede en de laatste keer wint. Het is dus weer mis met de rood-wi t-blauwen, die ui teindelijk tevreden mogen zijn met de voorlaatste stek. Alleen debutant ZAC sprokkelt minder punten bijeen. Evenals twee seizoenen geleden kom t het voor dat PW onvolledig naar uitwedstrijden gaat. Bij Wilhelmina verliezen tien PW'ers met liefst 8- 1. Voor de vele verzuimen zijn voor het eerste elftal niet minder dan 23 spelers nodig! Een goede prestatie zetten de Enschedel!rs neer tegen GVC, de latere kampioen.

De spannende wedstrijd op het Volkspark gaat met slechts 0- 1 verloren. Tegen Wilhelmina speelt Jan MUnch zijn laatste wedstrijd voor PW. Hij scoort hierin het enige doelpunt van de thuisclub. In de reserve eerste klasse zien we dat de prestaties van de tweede teams over het algemeen evenredig zijn aan die van het eerste. In beide klassen wordt GVC kampioen en ZAC laatste. PW is vierde met een punt voorsprong op de voorlaatste.

1912-1913 PW neem t afscheid van de bestuursleden Gijs J annink en Jan van Heek, die van onschatbare waarde voor de club zijn geweest. Op, maar ook rondom het veld, is het kommer en kwel. Pas in maart wordt de eerste en enige overwinning behaald. Daarbij komen de gelijke spelen tegen Wilhelmina en Go Ahead, maar die zijn natuurlijk niet voldoende om beslissingswedstrijden tegen het Groningse Forward te voorkomen. Op 18 mei wint een veel sterker PW thuis ten aanschouwe van 1500 belangstellenden met 'slechts'

44 3-2 en een week later wordt in het 'hoge noorden' de score dubbel blank gehouden. Ook buiten de lijnen gebeurt er het een en ander. In de wedstrijd PW-UD wordt de scheidsrechter gemolesteerd en na afloop van de wedstrijd PW-Tubantia wordt een Hengelo�r mishandeld. De straf voor PW is een wedstrijd zonder publiek, wat een

VotlbtJ/. Sport. P. W.-G. V. C. (1-0). Gistermiddag had alhier op het sport­ die nletl opleverde. BIJ een uitval van trouwd, anders was er zeker voor de ein terr In het Volkspark boven�e­ O. V. C. vl�1 haar ook een corncr tcn rust gedoelpunt. noemde ontmoeting plaats, waarbiJ, dcel, ",,�Ike .achter" woet. Het spel Na een korte pauze bcgon P. W., zooals we Zaterdag reeds m�ldden, was vriJ snel en leder oo�('nhlik stonden gerugsteund door den wind, met veel Reen publ iek tcaenwoordla mocht zlJn, de Enschedeer! voor het Wa�enin�sche mocd U. V. C.'ti duel te beschieh'n. d.W.Z. op het veld zelf ; doch om bet doel. Een hard schot van frOlich RinK P. W. was dan ook wel gevaarlij k, terrein, 0 • . . achter de sloot onder' de vla een achterspeler . t:n paal achter. doch voorloopig succesloos, biJ �ebrek boomen, voor het hek. op de spoor­ aan zuivere schutter., totdat Matth. baan, en op het lawntennisveld, < a. Due corner had echter ook R�en !'uc­ kewrig den bal aan Avcrink Ra' en deze zelfs boven op het clubgebouwl e) Cel. Daarop proheerde Nordbeck het het Wa�enln�!\che

Dagblad Tubantia 17 maart 1913.

schadepost van 120 gulden betekent. Opmerkelijk is dat PW juist in deze wedstrijd tegen GVC de enige thuisoverwinning behaalt.

Verder is er de zaak-Hubregtse, een door PW aangenomen speler, die bij Tubantia is geroyeerd en waarvan PW onkundig is. Go Ahead ui t Deventer wil daarom haar verloren wedstrijd tegen PW over spelen. Dat gebeurt op 'e en moment dat PW al aan de làatste plaats is vastgenageld en PW daarom het duel gewonnen geeft. Het leed wordt gedeeld door het tweede en het derde elftal, die in hun klassen ook onderaan eindigen.

1913-1914 In het jaar dat PW de koninklijke goedkeuring aanvraagt, gebeurt wat al enige tijd wordt gevreesd: degradatie. PW heeft geen schijn van kans en behaalt zegge en schrijve drie punten, terwijl nummer voorlaatst, het eveneens zwakke Robur et Velocitas, er nog altijd in slaagt een totaal van 11 punten bijeen te sprokkelen. De drie winstpuntjes waren al behaald na vier van de veertien duels. Degradatiewedstrijden zijn andermaal nodig. Be Quick Zutphen is tweemaal te sterk voor de Enschede�rs, 4-0 en 3-1, zodat terugzetting naar de tweede klasse niet meer te voorkomen is. Hierdoor speelt ook het tweede elftal in het nieuwe

45 seizoen een klasse lager. Dat is geen ramp, gezien de slechte resultaten van de laatste jaren; ook in 1913-1914 is de laatste plaats voor PW 2.

Vottbal. In de N. Rott. Crf. , schrijft de �port­ rt'darh'ur, de .h('f'r Merrum T" r\' n�t . die Zf)nda� df'n w('rl�trlJd P. \V -U.D. It'irlde. hrt \lnl�rnc1l' : Zou P. W. ten doode zijn op�e· schrevl'n ? We hebben haar Zondag gezien rn veel moola was 't niet, maar zoo er� behoeft het toch niet te wezen. P.W. kan beter : er zit wel materiaal In, waaruit nog wat te halen Is. Als den linksbuiten gewezen wordt op het onnuttlge van zijn abonnement op buitenspel en als de massieve middenvoor aneert biJ ziJ n aanyal strafbaar te aprfnRen, dan voor­ komt men al 80 pct. van de schelds­ rechterl�ke onderbrekingen van den Enschedeschen aanval.

En dan •.•. schieten mijne heeren, geneert U toch niet en waagt het af en toe eens. A. van Heek gl n� In het �oede voor ; �IJ w�. met Kortenhorst de beste. Ondanks deze opbeurende woorden Zou In deze streek. die op een ander van redacteur Meerum Terwogt van gebied blijk geeft van zooveel energie de Nieuwe Rotterdamse Courant, op en ondernemingsgeest nfet een bloei­ 22 oktober 1913 gepubliceerd in ende voetbalvereenlgtng op de been Dagblad Tubantia, ontkomt PW in kunnen gehouden worden worden. het seizoen 1913-' 14 niet aan Jong-Enschede Is het tegenover de oude degradatie. garde verplicht.

Met het derde elftal is het helemaal treurig gesteld: puntloos eindigt dit team onderaan in de tweede klasse D van de TVB en ook voor het derde is degradatie het gevolg.

100JAAR

46 WILLEM JANSSEN , PW'S ENIGE INTERNATIONAL

Willem G.] anssen is de enige international die PW ooit heeft voortgebracht. Zijn uitverkiezing is een historisch moment voor de voetbalsport in Twente, want hij is de eerste uit deze streek die de oranje-kleuren mag verdedigen. Op 26-jarige leeftijd heeft hij de ondankbare taak om Bok de Korver (van Sparta), die wordt gezien als de beste voetballer van Nederland, te vervangen.

Op het resultaat afgaande moet hij weinig plezier hebben gehad aan deze op april 1907 op de Houtrust in Den Haag gespeelde wedstrijd tegen de Engelse amateurs. Met 8- 1 winnen de Britse amateurs, die, samen met de profs uit het Verenigd Koninkrijk, oppermachtig zijn in Europa. De andere oosterlingen die voor deze wedstrijd zijn uitgenodigd zijn Blume (Quick Nijmegen) en Van Beek (Quick Kampen). Hun rol in het Nederlands elftal is na deze wedstrijd uitgespeeld, terwijl ] anssen daarna nog twee keer meedoet tegen Belgi�.

Uitverkiezingen voor een vertegenwoordigend elftal is alleen weggelegd voor westerlingen. Dat zit de mensen in het oosten behoorlijk dwars. Oost daagt west ui t voor een wedstrijd op 3 maart 1907 in Deventer. Oost wint met 5-3 en maakt het de heren van de Nederlandse Elftal Commissie op deze manier behoorlijk lastig, blijkens het verslag van deze wedstrijd in Tubantia: "De keuze voor de Ned. Elftal Commissie is er enorm door bemoeilijkt. Door dit resultaat zijn we wel gedwongen om eenige Oostelijke spelers in het Ned. elftal te zetten, waar ze natuurlijk eerst absoluut geen plan op hadden". Het gevolg is dat de drie genoemde oosterlingen worden uitgenodigd voor een onoffici�le wedstrijd tegen Belgi�, die twee weken later in Rotterdam wordt gespeeld. Nederland wint met 6- 1 en de oosterlingen behouden hun plaats.

Op een met een kleine 8000 mensen gevuld Houtrust maken ze op Tweede Paasdag hun officieel debuut tegen de Engelsen. Dat ] anssen het ondanks de 1-8 nederlaag niet slecht doet, kan worden afgeleid uit de herverkiezing in het nationale elftal voor de wedstrijd tegen de Belgen, twee weken later, om de Van den Abeele-beker. Gelijke spelen kent men nog niet. Is na twee keer een kwartier verlengen geen overwinning geforceerd, dan wordt telkens vijf minuten extra gespeeld, steeds wisselend van doelen. Zo gebeurt het dat deze wedstrijd twee uur en een kwartier duurt, alvorens Nederland een 3-2 overwinning behaalt.

Op Hemelvaartsdag staan beide elftal len weer tegenover elkaar. Liefst 10.000 toeschouwers zijn getuige van ] anssen's laatste optreden in de nationale ploeg, die dit duel met 1-2 verliest. Het Nederlands elftal speelt deze wedstrijd in de rood- ­ wit-blauwe shirts van PW omdat het nog niet over oranje hemden beschikt.

Het komt overigens wel vaker voor dat voor 'n interland of voor 'n TVB-wedstrijd de tricolores van PW worden geleend. ] anssen is bepaald niet de enige goede voetballer van PW in die tijd. Voor dat er sprake is van een Nederlands elftal kent ons land van 1894 tot 1906 een bondselftal, dat speelt tegen buitenlandse clubteams. Harry Blijdenstein is de

47 Op 9 mei 1907 speelt het Nederlands elftal tegen Belgil:! in de shirts van PW, die Willem ] anssen ui t Enschede heeft meegenomen. Staand v. l.n.r.: A. van Renterghem, W.G.] anssen, Boelmans ter Spil, Feith en Lutjens. Zittend: Dozy, Heyting, Heyning en Beeuwkens. Op de grond: B.Stom en Ade van Gogh. enige PW'er die het genoegen smaakt in dit team tegen het leer te mogen trappen. Hij is een van de drie oosterlingen temidden van de mensen uit het westen. Dat gebeurt op 2 april 1889 tegen de English Wanderers (Nederland verliest met 1-6).

In de selectiewedstrijden, voorafgaande aan de interlands waarin Janssen meespeelt, zijn liefst zes PW'ers actief. In het duel tussen de elftallen waaruit het oostelijke team wordt gekozen, staan N.G. J annink, J .Barendtszen, W. G. Janssen, A. Teerink en F.Fr8lich tegenover onder meer hun clubgenoot J .Palthe. De vier eerstgenoemden overleven de eerste schifting en mogen dus tegen west spe len.

Districtwedstrijden worden voor de tweede wereldoorlog veel gehouden. Andere spelers die voor het oostelijke elftal uitkomen zijn: Van Rossum, J.R.ter Brake, W.Oyens, Harm Beltman, A.H. van Heek, M.ter Kui le, Jan MUnch (die is geselecteerd voor het Nederlands elftal, maar daarin niet speelde), W. Kelderman, G. Nordbeck, Straatman, F. Fr8lich, Jan de Boer en Jan Rietman (die beiden voor het Nederlands B elftal zijn uitgenodigd, maar daarvoor niet zijn uitgekomen). In het Twents elftal spelen: J annink, Stroink, Horrans, Denneboom en Van Meggelen.

Na de oorlog zijn dat: H.Prenger, Jan Reysoo, Nico en Hans Vondeling, Ben Heyn,

48 10 Minkjan, Henk Denneboom, Hans Nordbeck, Hendrik 1 an Zeggelink (reserve) en Bos. . Voor de Twentse jeugdselecties krijgen vanaf 1960 de volgende spelers een uitnodiging: Nijhuis, Reysoo, Smith, Rutgers, R. Vondeling, H.Roossink, 1.H.Heutink (die doordringt tot de UEFA-jeug dselectie), 1.Keppels, B.l.Denneboom, B. l ansen, E.Horstman, D. v. d. Kamp, M. ter Kuile, M.Lasonder en R.Brinkman.

De gebroeders Hans, Ruud en Nico Vondeling, die allen voor vertegenwoordigende elftallen zijn uitgekomen.

Op 19 april 1914 wordt op het PW-terrein een offici�le semi-interland gespeeld: Oost Nederland-West Dui tsland, ui tslag 4- 1.

lOO JAL\R

49 PW TEGEN BUITENLANDSE CLUBS

Het is niet met zekerheid te zeggen wanneer PW voor het eerst de strijd aanbond tegen een buitenlandse club. Wel weten we dat men in Groot Brit anni� al in 1885 wist van het bestaan van de EFC. In The Footballfield, een in het graafschap Lancashire verschijnend sportblad, stond op 26 septem ber 1885 het verslag van de eerder die maand gehouden vliegerwedstrijd, die werd besloten met een openbare uitvoering van de EFC.

Hij heeft nogal wat moeite gehad met de Nederlandse namen, zoals blijkt uit het afgedrukte verslag.

Begin 1886 meldt de Nieuwe Rotterdamsche Courant dat, naar aanleiding van di t verslag, de Bolton Rangers de EFC een aanzoek doet om een wedstrijd te komen spelen. De houders van de Lancashire Cup nemen de kosten van de reis naar Enschede voor eigen rekening. Een verslag van deze wedstrijd is niet te vinden zodat mag worden aangenomen dat de Rangers nooit in Enschede zijn geweest.

Voor zover bekend is de eerste wedstrijd die ooi t tegen een buitenlandse club werd gespeeld die op 2 februari 1896 tegen de Handelsschule OsnabrUck, welke met 1-0 werd gewonnen. In het NVB-boek, het boek dat uitkwam ter gelegenheid van het veertig jarig bestaan van de NVB in 1929, wor,dt vermeld dat dit de eerste ontmoeting tussen een Duitse en een Nederlandse vereniging was. Dat lijkt wat veel gezegd als we weten dat aan "Duitse" zijde 3 Engelsen, 2 Belgen, 1 Zweed, 1 Noor, 3 Nederlanders en zowaar 1 Duitser meededen. Op 1 november volgt de return op het Volkspark. PW wint weer, nu met liefst 11- O. Twee weken later is een groep Engelse monteurs de opponent van PW. Die wedstrijd heeft blijkbaar niet op de normale manier het einde gehaald� W.G.] anssen schrijft hierover in het jubileum boek van 1935: "Buiten de competitie wordt gespeeld op 15 Novem ber 1896 tegen een el ftal van hier vertoevende Engelsche monteurs; er wordt met 1-0 gewonnen. Het is een min of meer gevaarlijk werkje geweest". Tubantia schrijft over dit duel: "] ammer, dat door het invallen der duisternis de wedstrijd niet tot het einde kon worden voortgezet". Een van de monteurs, William Buckley, is het niet eens met de zienswijze van de krant. In een ingezonden brief vecht hij de overwinning van PW aan: "In Uw Woensdagnummer van "Tubantia" van 18 Nov. j.l. meldt U 'naar aanleiding van de football match tusschen een elftal van de Enschedesche voetbalclub en een elftal Engelsche monteurs, dat Enschede won met 1-0. Di t Mijnheer is niet geheel in overeenstem ming met · de regels van het spel, die zeggen dat, wanneer een spel niet ge�indigd is, het een onbeslist spel is, en dat er geen sprake is van winnen voor de een of andere partij". Drie jaar later speelt PW weer tegen Britten, en wel op 7 april 1899 tegen de Englisch Wanderers uit Southampton. PW wint met 3-2. Het is een ware sensatie, want het is de enige nederlaag van de Wanderers tijdens hun toernee, waarin het een week eerder het nationale bonselftal (met PW'er Harry Blijdenstein) met 6- 1 oprolt.

Van 1905 tot 1915 slaagde PW er vrijwel jaarlijks in gedurende het voorjaar interessante buitenlandse clubs naar het Volkspark te halen. In het paasweekeinde van 1905 zijn de London Caledonian en de Essener Sport

50 Verein te gast. Van de robuuste Schotten wordt met 4-3 verloren, maar de Dui tsers krijgen met 4- 1 klop. Dat jaar wordt ook gespeeld om de Challenge Cup de Tourcoing. Om tot de eindronde door te dringen moeten eerst in eigen land Concordia uit Rotterdam (3- 1) en Vitesse uit Arnhem (4-3) worden bedwongen. In Tourcoing, nabij Lille, wordt de finale bereikt door de Racing club de France met 2-1 klop te geven. In de eindronde om de Challenge International du Nord tegen het Brusselse Union St.Gil loise moet PW met 3- 1 het onderspi t delven. Dagblad Tubantia heeft in zijn verslag van 23 mei 1905 geen goed woord over voor de scheidsrechter die "absoluut niet in den smaak der PW'ers viel, door zijn onzinnige uitspraken". Iets verder lezen we: "Het eenige wat in dit tijdperk vermeldenswaard is, is het unfaire spel van Tobias, wat Ter Brake doet besluiten er uit te scheiden (waarvan hij natuurlijk op aandringen der medespelers direct terugkwam) en de allerzotste uitspraken, of liever het wegblijven van uitspraken van den scheidsrechter. Zoo stompte Pierard b. v. Palthe, als deze hem voorbij is en een mooie kans heeft, met beide vuisten in de rug, hetgeen echter geen aanleiding is voor Desrousseau om strafschop toe te staan. En onderwijl blijft Tobias zich in 't trappen oefenen op de schenen en enkels van de dichst bijzijnde PW'ers. 't Wordt onverkwikkelijk en men is dan ook blij als het tijd is". Meteen na afloop is men de minder aangename gebeurtenissen alweer vergeten, want na de uitreiking van de beker en de medail les schuiven beide teams aan aan het banket, waarbij over en weer lovende woorden worden gesproken. In september volgt de return tegen de Essener SV. Het wordt nu 3-3. Notts Magdala uit Nottingham blijkt in april 1906 te sterk voor PW (5-0), maar een jaar later komt de revanche van PW tegen andere Engelsen. De Londense amateurs van Walthamstowe Avenue (2-0) en Crouch End Vampires (4-0) blijken te zwak voor de Enschedese eerste klasser. Engelsen zijn graag geziene gasten, want het volgende jaar komen hier weer twee Britse clubs. Van Darlington wordt met 6-0 verloren, maar Woodford Albion lijdt een 7- 1 nederlaag. Ondanks de tegenvallende prestaties in de competitie slaagt PW erin het publiek vriendschappelijke wedstrijden tegen interessante teams voor te schotelen. Met Kerstmis komt FC Brugeois (Club Brugge) op visite en zegeviert met 2- 1. In het paasweekeinde van 1909 doet Akademisk Boldklub uit Kopenhagen hetzelfde (6-3), maar Eintracht '98 uit Hannover wordt met 4-3 teruggewezen.

PW krijgt voor de tweede keer Scandinavisch bezoek in 1910. De Swedisch Vikings uit Stockholm winnen met 2- 1. Minder plezier aan het be zoek aan Enschede belee ft de , Hamburger FC, dat met 5- 1 het onderspit delft. Met een danig verzwakt team gaat enige dagen later in Hannover de strijd tegen Eintracht met 5-0 verloren.

In 1911 doen de HuIl Old Boys en,de Northern Nomads Enschede aan. De Engelsen winnen met respectievelijk 3- 1 en 2-1. De Nom ads zijn een jaar later weer op het Volkspark te bewonderen, ze winnen nu met 4-2, terwijl Olympia uit Leipzig met dezelfde cijfers klop krijgt. De Nomads zetten in 1913 hun zegereeks voort door met 2-0 te winnen. In '1 914, wanneer PW afscheid moet nemen van de eerste klasse, wordt met 3-2 gewonnen van Cleve en Birmingham University. Tegen de zin in van diverse spelers heeft trainer W.K. Wilson op eigen houtje een trip naar

51 Engeland geregeld. paar slaat PW een mal figuur door in Glossop met 11-0 en in Newark met 5-2 te verliezen. In maart 1916 speelt PW tegen Belgische geYnterneerden (3-3). Het zal de laa�ste zijn van een interessante reeks wedstrijden tegen bui tenlanders.

100JAAR

52 DE JAREN TOT DE TERUGTREKKING (1914-1923)

1914-1915 In verband met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog ziet de NVB zich genoodzaakt een noodcom peti tie in te stellen. PW wordt ingedeeld in de oostelijke afdeling B, de eigenlijke tweede klasse. Door de moblIisatie brengt PW slechts een NVB-elftal in het veld, waarin we maar enkele oude krachten terugzien, zoals A.H. van Heek, Matthieu ter Kuile en M.Sm ulders. Het gevolg hiervan is dat de jongeren hun kans in de hoofdmacht krijgen. Zij doen het lang riiet slecht. PW eindigt op de derde plaats achter de stadgenoten Sportclub en de Boys dat door een beter doelsaldo tweede wordt. De Tubanters eindigt onderaàn. De beide andere "tweede klassers" zijn Hengelo en Heracles uit Almelo. In verband met het slechte spoorverkeer en het gebrek aan voldoende spelers speelt het tweede elr"tal in de afdeling A va,n de TVB en wordt er geen derde team geformeerd. Door onvolledigheid eindigen de reserves ook in de TVB onderaan. Voor de beker verliest het eerste in Zutphen' van de club met die naam met 1-0. Met de zelfde cijfers zegeviert PW in de vriendschappelijke wedstrijd tegen het roemruchte Amsterdamse Ajax.

1915-1916 Het zijn weer dezelfde drie verenigingen die de dienst uit maken in de tweede klasse. Ze eindigen in dezelfde volgorde als vorig jaar. Het is weer een 'normale' competitie, zodat Sportclub nu promoveert. Ook PW maakt progressie. Een van de spelers van die tijd, ] .G.]orda an, schrijft hierover in het jubileum boek van 1935: "Gelukkig stonden wij echter onze mannetjes en zoo werd allengs door clubliefde, vriendschap en saamhorigheid der spelers een jong elftal gevormd, dat steeds present was. Er kon gebeuren wat er wilde, onze jongens stonden klaar om te trachten het gedegradeerde PW weer naar de Ie Klasse terug te brengen".

In 1916 speelt PW in het bekertoernooi tegen Doetinchem; de Achterhoekers winnen dit duel.

In het bekertoernooi ligt PW er na de eerste ronde al ui t door van Doetinchem te verliezen. Het tweede elftal besluit de competitie op de vijfde plek.

53 1916-1917 De al gememoreerde stijgende lijn in de prestaties van het jeugdige PW-elftal zet zich door en wordt beloond met het kampioenschap. Er is slechts concurrentie te duchten van de Boys. Het toeval wi l dat de be ide onderlinge duels pas aan het einde van het seizoen worden gespeeld. Als de kampioenskandidaten tegenover elkaar komen te staan heeft nog geen van beide verloren. Wel speelde PW twee maal gelijk (beide keren tegen Hengelo) en de Boys drie keer.

De eerste Boys-PW-confrontatie op het Volkspark, waar beide domicilie houden, wordt uitgesteld. Een lelijke tegenvaller voor enige militairen, onder wie de hiervoor geciteerde jordaan. Hij heeft geen vrijaf, maar ziet toch kans naar Enschede te komen, waar hij te horen krijgt dat alles is afgelast. pat ook anderen er heel wat voor over hebben om tegen de Boys te spelen bewijst Bert Spitholt. Als op 1 april de wedstrijd wel doorgaat en Spitholt geen spoorpasje krijgt, fietst(!) hij van Amersfoort naar Enschede, speelt vervolgens een van zijn beste wedstrijden en peddelt onmiddellijk na afloop weer terug. Zijn inspanningen zijn niet voor niets: onder enorme belangstelling wint PW met 2-0 en legt beslag op het kampioenschap. Nadat de Boys een strafschop onbenut laat volgt de tegenaanval die in de eerste PW-goal wordt omgezet. Het kampioenschap wordt 's avonds gevierd in hotel De Graaff. Een week later krijgt De Boys weer klop, nu met 1-0, zodat PW ongeslagen het seizoen door. kom t. Wegens het ver.gevorderde seizoen besluit de NVB slechts een halve promot,i e­ degradatie competitie te laten spelen tussen de tweede klas-kampioenen PEC uit Zwolle, Hertog Hendrik uit Nijmegen, PW en UO, de nummer laatst van de eerste klasse. Tegen PEC (in Apeldoorn) en UO (in Zwolle) speelt PW met 1-1 gelijk en Hertog Hendrik wordt il1Zut phen met 11-2 opgerold. Bert j annink scoort liefst zeven keer in dit duel. UO wint de na-competitie en blijft eerste klasser, maar omdat deze afdeling voor uitbreiding vatbaar is prom oveert PW. Verantwoordelijk hiervoor zijn: K.j .Elderink, W.de Wijn, E. j annink, E.A.Schipholt, A.G. van Keulen, M. ter Kui le, W.Averink, F.Gillot, H.Baay jr., M.Smulders en j.G. j ordaan. Slechts een keer moet een beroep worden gedaan op een reserve-speler. De promotie heeft echter nogal wat voeten in de aarde. Op 7 augustus behandelt het bondsbestuur het verzoek van Tubantia om PW te laten promoveren. De standpunten van comm issaris en ex-PW-voetballer Coldewey en voorzitter Kips staan lijnrecht tegenover elkaar. Merkwaardig genoeg is het Coldewey die zich verzet tegen de promotie van zijn vroegere club, en wel om de belangen van Sportclub, dat al eerste klasser is, niet te schaden!

Promotie van PW betekent een besliste ondergang voor Sportclub, dat zich door eigen kracht er bovenop heeft gewerkt, oordeelt hij. Kips oordeelt echter dat de overgang van PW het voetbal in de betere standen zeer zeker ten goede zal komen. Bovendien moet de oostelijke eerste klasse worden uitg ebreid tot tien, zodat PW alleen al in' het belang van de competitie moet promoveren, meent de voorzitter, die verder van oordeel is dat PW een goed georganiseerde krachtige vereniging is. Bij de stem ming zijn drie bestuursleden voor en evenveel tegen, zodat de stem van de voorzitter de doorslag geeft en PW prom oveert. jarenlang heeft het misverstand bestaan dat PEC evenveel recht op de promotie had, maar deze club verzamelde een punt minder dan PW. Het tweede elftal eindigde als vierde in de eerste klasse TVB.

54 1917-1918 Met spanning wordt uitgekeken naar wat het nieuwe seizoen brengt. Menige eerste klasser heeft laten blijken niet gelukkig te zijn met de komst van PW. Er rust dus een grote druk op de schouders van de rood-wit-blauwen. PW trekt zich daar niets van aan en eindigt op een fraaie derde plaats. De basis voor dit goede resultaat wordt al in de eerste wedstrijd gelegd. Sportclub, een van de tegenstanders van de overgang van PW, krijgt op het Volkspark met 2-0 klop. Ook in de eindrangschikking is PW de meerdere van de zwartwi tten. Het tweede elftal begint aan de competitie in de eerste klasse TVB met kampioens-aspiraties, maar al gauw blijkt dat PW niet meer dan een middenmoter is en "slechts" als vijfde eindigt. "Mag voor dit minder gunstige plaatsje op de ranglijst wellicht als 0 verontschuldiging gelden, dat niet doorlopend op alle spelers kon worden gerekend in verband met hunne militaire plichten, ontkend kan niet worden, dat er bij de spelers van het 2e el ftal, -een enkele niet te na gesproken-, niet de noodige ambitie en clubliefde heerscht, terwijl ook het gebrek van veel te weinig oefenen den spelers parten speelde", schrijft secretaris-penningmeester Joh. Dalenoord in zijn jaarverslag. Het is ondoenlijk om de prestaties van de lagere teams van jaar tot jaar te beschrijven, maar dit seizoen moet daarop een uitzondering worden gemaakt. Het derde elftal behaalt namelijk het kampioenschap van de derde klasse. In de na­ competitie wint PW twee keer en is dan al zeker van promotie. Dan moet nog het duel tegen GFC 2 uit Goor worden afgewerkt. Daarin breekt H. ]. ter Kuile zijn been, waarop wordt besloten de wedstrijd over te spelen. Dan verschijnt PW met 7 man en verliest met 11- 2. PW vult echter 8 namen in op het wedstrijdformulier, zodat het duel moet worden overgespeeld. Dat gebeurt in de zomer, maar de ui tslag hiervan vermeldt het jaarverslag niet.

1918-1919 Het eerste seizoen na de bel!indiging van de Eerste Wereldoorlog wordt gekenmerkt door een gebrek aan kolen, waardoor het gehele treinverkeer

Een moment uit de derby Sportclub-PW, die op 16 maart 1919 onbeslist eindigt: 0-0.

55 PW seizoen 1918-" 19. Op de foto staand v. l.n.r.: A.H.van Heek, E. j annink, K.j .Elderink, j.G.j ordaan, M.Smulders, joh. Dalenoord en j. Th.Ebeling. Knielend: H.Fikkert, j.ter Steege en F.Gillot. Zittend: H.Holstege, W.Averink, B.Spitholt, G.j annink en G. j. Krabbenbos. ontredderd i,s. Zo kan het gebeuren dat PW 's morgens om 6.20 uur al in de trein zit voor de uitwedstrijd tegen Quick Nijmegen. In Arnhem wordt van acht tot elf uur gewacht voor de aansluiting naar Nijmegen om aldaar te horen te krijgen dat Quick niet wil spelen. Later gaat PW nog eens naar Nijmegen om met 5-0 te verliezen. Toch heeft PW geen slecht seizoen en eindigt als vierde. Minder goed vergaat het 't tweede elftal dat met vlag en wimpel kampioen moet worden doch I "slechts" vijfde wordt.

1919-1920 Danig verzwakt begint PW aan, wat later zal blijken, zijn laatste seizoen in de eerste klasse. Henk Holstege en Jan Fikkert vertrekken naar Indi�, captain Martin Smulders stopt �m et voetballen en steeds meer voetballers geven de voorkeur aan hockey. Toch stijgt het aantal leden (senioren van 50 naar 92 en junioren van 37 naar 50), maar dat is hard nodig als we zien dat liefst 28 mensen dit seizoen de naam van PW in de eerste klasse hoog moeten houden. Samen met UD en Vi tesse strijdt PW tegen het degradatiespook, maar de Enschede�rs kunnen niet voorkomen dat voor de tweede keer, en nu definitief, afscheid wordt genomen van de vertrouwde eerste klasse-omgeving. Het tweede elftal eindigt weer als vijfde in de eerste klasse TVB. Ondanks de degradatie is er toch een klein succesjes: PW wint de Zilveren Bal van de TVB. Verder doet een team met spelers tot 16 jaar mee aan de eerste jeugdcompetitie van de TVB. De eindstand hiervan is:

Tubantia 4 3 o 1 6 10-6 Rigtersbleek 4 2 o 2 4 8-9 PW 4 1 o 3 2 5 -8

1920-1921 De degradatie heeft behalve sportieve ook financi�le gevolgen. De inkomsten uit de entreegelden dalen met liefst 2000 gulden. Een flinke bijdrage van enige oud­ leden vrijwaart de vereniging voor grote schulden. Het eerste elftal eindigt in de middenmoot en doet het daarmee beter dan de lagere elftallen. Opmerkelijk is dat na balavonden de op papier simpelste wedstrijden verloren gingen. In ruim 60 jaar is er dus weinig veranderd!

56 1921-1922 In het b�gin van het voetbaljaar 192 1-'22 laat PW veel punten liggen, maar in de tweede competitiehelft zijn de Enschedel!rs onverslaanbaar. Een tweede plaats achter koploper Enschedese Boys is tot ieders verrassing het resultaat. Ook voor W.Averink jr., een van de spelers die aan het begin van het seizoen schreef:

"Alvorens het seizoen in te gaan, wil ik hier even zwart op wit constateren, dat het elftal van PW totaal niets te beteekenen heeft. Het zal mij, hoewel ik er alles tegen zal doen wat in mijn vermogen is, ten zeerste te verwonderen, dat we dit seizoen ons in de 2e klasse zullen handhaven. Ik zal hopen dat ik me heb verkeken".

Het team waarover Averink voor de aanvang van de competitie schrijft dat het totaal niets te betekenen heeft, presteert in het seizoen 1921-'22 zo goed, dat het zich laat huldigen. V. l.n.r. op de foto: A.Hegerhorst, S.Overbeek, S.Schortinghuis, F.Gillot, A.Vondeling, G.A.Spitholt, A.H.van Heek (voorzitter), W.Averink, H.E.j annink, j.G.jordaan, G. j.Krabbenbos, j.T.Ebeling, M.Smulders, W.A.Roelvink en j .Leeftink.

Het tweede elftal eist de titel voor zich op in de eerste klasse B van de TVB en ofschoon het TVB-reglement zegt dat de nummers een van alle eerste klas­ afdelingen om de kampioenstitel moeten spelen wil de TVB daar aanvankelijk niet van weten. Op het allerlaatste moment promoveert het tweede elftal alsnog naar de NVB, met een indeling met reizen naar Doesburg, Brummen, Zutphen en Apeldoorn als gevolg. Lang zal het optreden in de NVB niet duren .•. .

1922- 1923 Een onoplosbaar meningsverschil met de NVB maakt een eind aan dertig jaar voetbal in de landelijke bond. Het is voor PW onaanvaardbaar dat de NVB vorig jaar de derde klasse-kampioenen zonder meer liet promoveren, zodat het aantal

57 wedstrijden in de tweede klasse met 50 procent wordt uitgebreid, en er dit jaar liefst drie clubs moeten degraderen. Secretaris-penningmeester J .Leeftink beschrijft in het jaarverslag wat hiervan de gevolgen zijn: "Dientengevolge werd de strijd vinnig, voetbal in den waren zin des woords had afgedaan en spelkwaliteit werd in den hoek gedrukt. Dit getuigt wel den wedstrijd Heracles 2-PW dato 21 Januari '23 (liefst 5 spe lers raakten zodanig geblesseerd, dat zij een week later niet konden spelen, red.). Terwille van het voetbalspel in het algemeen en de Oostelyke clubs in het bizonder, zagen wy ons dan ook genoodzaakt bij het Bestuur van den NVB tegen het spel van Heracles 2 te protesteeren en eveneens uitstel te vragen van den wedstrijd PW-Zwolsche Boys, ' welke was vastgesteld op den daarop volgenden Zondag 28 Januari '23. Het eenige resultaat van deze beweging was een mondeling onderzoek dato 12 April jl. te Almelo". Een ui tslag hiervan krijgt PW niet, terwijl de bond ook op andere fronten in gebreke blijft. De bond laat niet eerder van zich horen dan bij de bekendmaking van de nieuwe indeling: PW speelt in de derde klasse. De Prinses echter, hevig verontwaardigd over de gang van zaken, bedankt voor deze "eer" en verkiest helemaal niet in NVB-competitieverband uit te komen. Hierdoor komen het eerste en het tweede elftal een jaar lang niet in actie.

100JAAR

58 PW'ERS IN DE K.N.V.B. EN DE T.V.B.

A. NVB - KNVB

Als op 8 december 1889 de Nederlandschen Voetbal- en Athletiekbond wordt opgericht, bestaat PW al vier jaar. Toch zijn op de bewuste zondag in Den Haag geen PW' ers aanwezig; de oprichting is een zuiver westelijke aangelegenheid.

� �� ;:t�'j� A.-- �� � ���. " t9? }:P ' ::-'. " "f// -� . � �-(' Le...cL�",

Negen dagen na de oprichting stuurt de TVB PW een brief, waarin ze melding doet van de samenstelling van het eerste bestuur. Uit de namen blijkt hoe groot de inbreng van de Prinses is.

59 De eerste PW'er die in de, inmiddels van tot de Nederlandschen Voetbalbond omgedoopte organisatie van zich laat horen is G. W.Dyxhoorn. Deze zeer bekende scheidsrechter, komt in 1897 in het bestuur, waarvan de legendarische ]asper Warner uit Zwolle president is. Het is Dyxhoorn, als afgevaardigde van PW, die Warner kandidaat stelt. Warner is de man die zorgt voor een sterke centralisatie van de bond. Hij maakt van de NVB een grote en machtige bond, het overkoepelend orgaan boven de regionale en plaatselijke bonden, waarvan de TVB er een is. Dyxhoorn is tweede secretaris van 1897 tot 1898. Vanaf die datum fungeert hij als eerste scribent tot 1 juli 1900. De twee andere bestuurders die PW levert zijn de commissarissen ] .H. van Heek en S.Coldewey.

B. TVB - Afdeling Twenthe

Natuurlijk is de invloed van de Prinses in de TVB, de latere afdeling Twenthe van de KNVB, groter. Vanzelfsprekend is PW betrokken bij de oprichting van de Twentsche Voetbal Bond. Een van de voorvechters van een overkoepelend regionale bond is de PW'er G.]. van Dorsser. Samen met zijn clubgenoot W.G. ] anssen en vertegenwoordigers van de Enschedese verenigingen De Tubanters, Hercules en Twenthe en de Almelose ploegen Oranje Nassau en Koningin Wilhelmina richt hij op 20 november 1899 in het stationskoffiehuis van de heer Wevers de TVB op. Van Dorsser wordt de eerste voorzitter en G. ].van Heek jr. zijn plaatsvervanger. Hun latere clubgenoot S.Coldewey, niet op de vergadering aanwezig, wordt benoemd tot secretaris. Een jaar later volgt Coldewey Van Dorsser op als praeses. Zijn voorzitterschap duurt vijf jaar. Vanaf het begin van deze eeuw is ook ]. Dalenoord bestuurslid; daarna fungeert hij van 1907 tot ,1 919 als secretaris-penningmeester van PW na eerst bij Hercules actief te zijn geweest. De PW'er met de langste staat van dienst bij de TVB is Willem Averink. In 1926 komt hij in het bestuur. Negen jaar later wordt hij voorzitter, een functie die hij liefst dertig jaar zal vervullen. Averink wordt op 13-jarige leeftijd lid van PW. Zijn glorietijd als speler ligt in de eerste jaren na de eerste ·wereldoorlog. Hij treedt niet alleen op de voorgrond als speler van PW, doch evenzeer als vertegenwoordiger van deze club in plaatselijke en gewestelijke elftallen en in proefelftallen van de afdeling Oost van de KNVB. Zijn laatste competitiewedstrijd speelt hij op 37-jarige leeftijd. Daarna is hij nog regelmatig op het veld te vinden om de lagere en de jeugdelftallen van adviezen te voorzien. Inmiddels is Averink ook in TVB-verband werkzaam. Als hij wordt gehuldigd voor' zijn 40-jarig lidm aatschap van PW, zet de TVB hem in de bloemetjes omdat hij ·al 12 1/2 jaar de voorzittershamer van dit orgaan hanteert. Het werk van praeses is hem niet onbekend, want van 1931-1935 en van 1948- 1953 is hij tevens voorzitter van de voetbalafdeling van PW.

In de KNVB vervul t Averink tal van functies. Hij is lid van de oostelijke elftalcommissie, lid van de Nederlandse jeugdcommissie, scheidsrechter, consul en lid van de Bondsvergadering.

Ter gelegenheid van het gouden jubileum van de TVB in 1949 wordt hij benoemd tot Ridder van de KNVB. Een jaar later wordt hij onderscheiden met de gouden medaille, verbonden aan de Orde van Oranje Nassau.

60 Twee PW'ers die zich verdienstelijk hebben ge maakt voor de TVB en de KNVB bij de overhandiging van de bondsvlag aan PW in 1948. Links Wil lem Averink, hier als voorzitter van de Prinses, welke functie hij liefst 30 jaar voor de TVB zal uitoefenen. Rechts Steven Coldewey, die de vlag namens de KNVB, waarvan hij com missaris is, aanbiedt.

61 IN DE T.Y.B. (1924-1935)

PW 1 in 1924. V:l.n.r.: G.Beltman Azn, E. ] annink, H.Stroink, W.A. Roelvink, H.E.] annink, B.HBpink, ] .H.MBller, B.G. Teu�elink, H.de Wit, G.Aalders en G.B.Holstege.

PW 2 in 1924. V.l.n.r.: H.Wisselink, e.G. Mulder, H.Blenken Blijdenstein, W.van Heek, G.].Sieverink, W.Dalenoord, ].de Vries Reilingh, A.van Rossum, ].].Blijdenstein en A.B.]annink.

62 1924-1925 Na een seizoen lang alleen oefenwedstrijden te hebben gespeeld, komt het eerste elftal uit in de eerste klasse van de TVB, waarin het blijft spelen tot 1935. Het een jaar "stil zitten" doet PW geen goed. De .leden willen spelen en verscheidenen veranderen daarom van club. PW houdt een seniorenteam over, waarin alle seniorieden een of meerdere keren uit komen. Voor de jeugd is er een apart team. PW eindigt op een .verdienstelijke tweede plaats in het seizoen, waarin op bescheiden wijze het veertig jarig bestaan wordt gevierd. Dat gebeurt met een "gezellig samenzijn" op 2 mei, in de overgangsperiode van voetbal naar cricket.

1925- 1926 Ondanks de goede resultaten van zowel het eerste als het juniorenteam wordt dit seizoen met zwarte letters in de geschiedenisboeken bijgeschreven. In de wedstrijd Eilermark-PW komt Kees Mulder zo ongelukkig ten val dat hij invalide wordt. Hij heeft daarna niet lang meer in ons midden mogen zijn. Elders in dit boek is te lezen hoe zijn teamm akkers hem mentaal, maar ook financieel, te hulp schieten.

Opmerkelijk is verder de overwinning op een combinatie-team van het Haagse HVV in een vriendschappelijke wedstrijd. In het bekertoernooi van de TVB bereiken het eerste en het tweede elftal de derde ronde.

1926-1927 Blijkens het jaarverslag heeft PW geen spijt van de overstap naar de TVB. Spelen is belangrijker dan winnen, vindt secretaris-penningmeester Leef tink: "Het 1 e elftal stond wel niet zoo gunstig op het ranglystje, doch aange zien PW voetbal om het spel zelve speelt is stand slechts byzaak. Over 't geheel genomen zyn er prettige wedstryden gespeeld en dat is de voornaamste factor". Het eerste en het tweede elftal zijn dus middenmoters, die het in 't bekertoernooi niet slecht doen, totdat het cricketseizoen begint.

1927- 1928 Spelen mag dan belangrijker zijn dan winnen, maar het speelt prettiger wanneer regelmatig wordt gewonnen. Dat bewijst PW dit seizoen door van de twaalf duels slechts een te verliezen en een gelijk te spelen. Hiermee behaalt PW het kampioenschap van de eerste klasse A. Door de nummer een van lB, Enschedese Boys 4, met 3-2 te verslaan is PW kampioen van de TVB. De kwestie met de NVB is echter nog niet bijgelegd zodat PW afziet · van . promotie. "De reden ligt hoofdzakelyk in het feit, dat het spelpeil o.i. in de lagere klassen van den NVB heusch niet beter is dan in de Ie klasse TVB. Verder zullen in den NVB vele wedstryden' na den middag gespeeld worden, wat voor vele spelers een bezwaar zal zijn (omdat zij 's middags hockeyen bij de EMHC, red.). We hebben tot op heden in totaal twee elftallen en om in de N:VB uit te komen is zoo'n ondergrond te zwak", aldus Leef tink in het jaarverslag. Toch gaat het met PW prestatief niet slecht, want het tweede elftal eindigt op de tweede plaats in de derde klasse.

1928-1929 De stijging van het ledental geeft PW een breder financieel draagvlak, terwijl een derde team wordt ingeschreven. Het eerste finisht op de derde plaats met een danig verjongd team.

63 PW 1, dat in april 1928 kampioen van de TVB wordt. Staand v.l.n.r.: H.Blijdenstein, H.Stroink, Van Heek, j.W. j ordaan, Van Rossum. Knielend: W.Dalenoord, W.Averink, H.Blenken Blijdenstein. Zittend: H.j annink, B.H8pink en W.j annink.

1929-1 930 De al eerder gememoreerde concurrentie met de EHMC doet PW in een buitengewone ledenvergadering op 21 juli 1930 besluiten de krachten van beide verenigingen te bundelen. Het verzoek voor deze fusie is afkomstig van een aantal PW'ers, dat ook bij EHMC speelt. Diezelfde hockeyers zijn in het voetbalseizoen 1929-'30 hard nodig om degradatie af te wenden. Het nieuwe bestuur van de Enschedesche Football-, Cricket- en Hockeyclub "PW", dat bestaat uit een neutrale voorzitter en secretaris-penningmeester en de voorzitters en secretarissen van de drie takken, moet meteen een moeilijke beslissing nemen: wie mag op het Volkspark spelen? De beslissing valt uit in het voordeel van hockey, zodat voetbal verhuist naar het ] annink-sportpark öp de Cromhoffsbleek. Vaak hebben de voetballers de hockeyers verweten hen van het Volkspark te hebben gejaagd. Volgens C.N.E. ] anssen, oud-voorzitter van het hoofdbestuur, is die zienswijze te eenzijdig. De voetbalafdeling moet juist dankbaar zijn voor de fusie, omdat PW anders waarschijnlijk zou zijn opgedoekt. Over de fusie en de verhuizing elders in dit boek meer.

1930-1931 Het eerste jaar op het Cromhoffsbleek is een meevaller. Het terrein en de kleedgelegenheid verkeren in een gunstige conditie. Het bestuur besluit dat de PW-Ieden niet meer dan 1 sport tegelijk mogen beoefenen. Dit betekent dat voetbal enige belangrijke krachten moet missen. Desondanks wordt de vierde plaats behaald.

1931-1932 PW eindigt op de vierde plaats in de eerste klasse. Verder kunnen we volstaan

64 met de enige passage di'e secretaris-penningmeester J .Leeftink in zijn drie vellen tellend jaarverslag aan PW-voetbal wijdt: "De voetbal-afdeeling had een normaal seizoen en kon zich ook ruimschoots handhaven, zoodat we alles met alles kunnen zeggen, dat het boekjaar 1931-' 32 gunstig is geweest".

1932- 1933 Op het veld wordt, uitgezonderd de jeugd, redelijk gepresteerd. Financieel staat de voetbaltak er echter allerdroevigst voor. Ondanks een subsidie van het hoofdbestuur van f 50.- bedraagt het tekort f 32�, 22! Leef tink stelt dan ook voor de contributies drastisch te verhogen: senioren van f 10.- naar f 17,50 en junioren van f 5.- naar f 7,50 per jaar.

1933- 1934 Of de contributieverhoging is doorgevoerd vermeldt het jaarverslag natuurlijk

Het junioren team op 6 mei 1934 in Apeldoorn.

PW 1, kampioen van de eerste klassè A van de TVB in 1935. Staand v. l.n.r.: M.Parker Brady sr, M.Glas, W.Dalenoord, l.H. MBller, B.Beltman, l.Zeggelink. Knielend: P.l.Hoomans. Zittend: H.Mllnch, H.Stroink, H.Denneboom, A.van Meggelen en l.de Boer.

65 niet, maar de financil!le positie is een jaar later al beduidend verbeterd. Dat komt mede door de verhuizing van het veld. Het terrein aan de Cromhoffsbleek gaat over naar hockey, dat er twee oefenve lden van maakt. PW-voetbal gaat naar het ernaast gelegen terrein, voorheen in gebruik bij de J anninks sportvereniging.

Door deze verandering komt voetbal op de helft van de terreinkosten van vorig jaar. Sportief vergaat het de rood-wi t-blauwen minder. Het eerste wordt zesde, het tweede zevende en er zijn te weinig junioren om een jeugdteam te vormen.

1934-1935 PW kan zich geen mooier verjaardagscadeau toewensen. Met de viering van het 50-jarig bestaan verovert de Prinses het kampioenschap van de eerste klasse A TVB.

De heer Coldewey (tweede van rechts) brengt de gelukwensen over namens de KNVB aan het jubilerende PW in 1935. Op de foto verder v. l.n.r.: J .G.Scheffer, E.van Heek en J .Leeftink.

Onder voorzitterschap van E. van Heek besluit PW in een buitengewone ledenvergadering op 17 mei 1935 gebruik te maken van het recht naar de KNVB (landelijke bond was inmiddels koninklijk geworden) over te gaan. Hiermee kom t er de finitief een einde aan het geschil, dat PW sinds 1923 met de landelijke bond heeft. De prestatie van PW is des te opmerkelijker daar met moeite twee seniorenteams op de been worden gebracht.

Voor het eerst sinds de invoering ervan staan op de ledenlijst van PW geen junioren meer. Financieel gaat het PW ook niet voor de wind, die nog sterker zal gaan waaien, als in de KNVB langere reizen moeten worden gemaakt. Toch meent PW de stap te moeten maken om zodoende de toeloop van vooral jongere voetballers te stimuleren.

66 Voor deze spelers is het dus dubbe l feest, want na het behalen van de titel in februari wordt in mei het gouden jubileum gevierd. Na de feestwedstrijden vo lgt een receptie in de Groote Soci�tei t, waar burgemeester RUckert en bestuursleden van de KNVB, de TVB, de Ned. Cricketbond en de Ned. Hockeybond hun gelukwensen komen aanbieden. De Enschedesche Burger Harmonie brengt een serenade.

De Burger Harmonie brengt een serenade aan PW, dat in 1935 haar 50-jarig bestaan viert in de Groote Soci�teit. Voor het balkon staat het bestuur, v.l.n.r.: secretaris-penningmeester J.Leeftink, A. Ledeboer, D.Schnitger, voorzitter E. van Heek en vice-voorzitter J .G.Scheffer.

100JAAR

67 WILLEM DALENOORD WAS EEN LASTIGE IN HET VELD

Wie met Willem Dalenoord praat over voetballen, en PW in het bijzonder, ontkom t er niet aan het noodlottige verhaal aan te horen van zijn schoolkameraad en voetbalvriend Kees Mulder. In de wedstrijd tegen Eilermark kwam Mulder dermate ongelukkig ten val, dat hij verlamd raakte. Keesje, zoals zijn vrienden hem noemen, leefde nog anderhalf jaar alvorens hij op jeugdige leeftijd voorgoed uit zijn lijden werd verlost. De schrijver van di t boek had begin 1985 een ontmoeting met Dalenoord, twee dagen voor dat de ' auteur zelf zijn PW-shirt aantrok om de strijd aan te binden tegen... Eilermark. Willem Dalenoord is een man die in zijn leven veel beleefd heeft. Hij vertelt er graag over. Samen met zijn vrouw ' Bep woont hij sinds kort in het Hervormd Rusthuis, herstellende van een zware ziekte.

WILLEM DALENOORD

Het voetballen is Willem met de paplepel ingegoten. Zijn vader Johan \v as liefst 15 jaar secretaris-penningmeester van PW. Bestuursvergaderingen werden vaak in huize Dalenoord gehouden. Zo raakte Wil lem al vroeg op de hoogte van alle ins en outs van de vereniging. In tegenstelling tot zijn vader was Willem een voetballer die het voornamelijk van zijn inzet moest hebben. "Mijn vader zei altijd tegen mij: "Jij bent geen technische speler, maar wel een lastige in het veld". Ik was bikkelhard en daarom stond ik altijd tegenover de gevaarlijkste man van de tegenpartij. Mijn plaats in het elftal werd pas bekend als we wisten wie de gevaarlijkste man was", vertelt Willem.

68 Bestuursfuncties waren niet voor hem weggelegd. Wel begeleidde hij jeugdel ft allen naar ui twedstrijden. Daarvan zijn hem enige leuke herinneringen bijgebleven. Bijvoorbeeld de reis naar Spangen, waar P\V meedeed aan een toernooi van Sparta. Op het veld gebeurde veel, maar daarbuiten nog meer. Zo viel Herman Temmink van het balkon van de tram en wilde de jeugd gaan 'stappen', maar daar kwam niets van in. Willem daarover: "De heren wilden er 's avonds nog eens op uit. Ik heb meteen alle schoenen in beslag genomen, wat dachten die snotrieuzen wel". Van het Corinthians-jeugdtoernooi bij Vitesse in Arnhem weet Willem Dalenoord nog dat er iemand 32 koppen thee dronk, waarna je het kon horen klotsen toen hij op het veld liep. De gebroeders Ten Bruggencate blijven hem bij als de jongens van het kattenkwaad. Bij een cricketwedstrijd zetten zij de ligstoelen op scherp en een andere keer werden de spelers in de kleedkamer onthaald op een bak water, die ze op de deurrand hadden gezet. Het vervelendste wat Willem in zijn voetbalcarriere heeft meegemaakt was natuurlijk het ongeluk van Kees Mulder. Willem was een trouwe kameraad van Keesje, voor maar vooral na het ongeval. Hij herinnert zich nog goed wat er op die verschrikkelijke zondag gebeurde:

"Het was in 1926. We speelden een belangrijke wedstrijd tegen Eilermark in Glanerbrug. Wij konden nog kampioen worden en zij zaten in degradatiegevaar. Op een gegeven moment komt er een moeilijke bal. Maar Kees was lenig en snel en hij probeerde de bal toch te krijgen. Daarbij kwam hij in botsing met een Eilermark­ speler en bleef gewond liggen. Toen onze aanvoerder Jo M8ller me erbij riep had ik in de gaten dat het heel ernstig was. Kees werd naar het ziekenhuis gebracht waar ze een ernstige beschadiging aan zijn wervels constateerden. Kees raakte rechts helemaal verlamd, links voor een groot deel. Die jongen van Eilermark is er jarenlang op aangekeken, maar hij kon er niets aan doen. Na het ongeluk week Willem niet meer van Keesjes zij. Hij werd de steun en

Kees Mulder op zijn ziekbed ( 1926).

toeverlaat van de onfortuinlijke voetballer. Niet alleen Willem leefde mee met Kees, alle teamgenoten deden dàt. Het elftal herbergde enige fabrikanten, die binnen de kortste keren een fonds hadden opgericht, en dat in een periode waarin van sociale voorzieningen nog nauwelijks sprake was. "Ik meen dat ze zo'n drie ton hadden ingezameld, maar Kees wilde het fonds niet aanvaarden. Toen hebben ze hem een baan gegeven. Het

69 was natuurlijk geen echte baan, maar nu "verdiende" Kees zijn geld. De fabrikanten hielpen Kees waarnlee ze maar konden. Als. Kees en ik er even uit wilden dan hoefden we maar een seintje te geven en een auto met chauffeur stond tot onze beschikking". Lang heeft Kees niet gebruik kunnen maken van de financi�le en morele steun van met name de J anninks en de Scholtens. Anderhalf jaar na de fatale zondag overleed Kees Mulder. Het zit Willem Dalenoord nog steeds dwars dat de mensen, die alles voor Kees over hebben gehad, niet op de juiste manier voor hun geweldige inzet zijn bedankt. Gaarne willen wij dat vanaf deze plaats recht zetten.

100J AAR

70 CORINTHIANS EN ZWALUWEN

Als geen andere verenIgIng heeft PW aangetoond (en helaas doet ze dat nog steeds) dat de voetbalpioniers in ons land in de verdrukking zijn geraakt. Er kwamen steeds meer clubs en de "gevestigde orde" wankelde. De aloude clubs daalden af naar de tweede klasse en in enkele gevallen (zoals PW) zelfs naar de afdeling.

Om te voorkomen dat de oude contacten verloren zouden gaan richtten de verenigingen, waarvan de meeste voor de eeuwwisseling zijn ontstaan, de Nederlandse Corinthians op. Deze vereniging hield jaarlijks wedstrijden, zoals het befaamde Corinthian-jeugdtoernooi, waarvan de eerste edi tie in 1924 werd afgewerkt. De wedstrijden zouden in Deventer worden gespeeld, maar omdat de velden van UD op de uiterwaarden van de 11 ssel lagen moest wegens wateroverlast worden uitgeweken naar Vitesse. Daar was 1.1 .Blijdenstein met zijn 11 jaren de jongste deelnemer. In de eerste vier jaren kwam PW niet verder dan de vierde plaats. In 1928 werd PW derde op het toernooi in Apeldoorn na het beter benutten van de stra fschoppen dan Be Quick Zutphen. De Corinthian, het orgaan van de bij de Nederlandsche Corinthians aangesloten sportverenigingen, schreef hierover: " , terwijl het aloude PW, met eenige ••• prachtige dreumesen, zich no. 2 in haar afdeling plaatste en in deze finale (de als tweede gel!indigde clubs van beide poules speelden om de derde plaats, red.) Be Quick Z. klopte, zij het dan ook na 2 keer 3 strafschoppen! Een uitbundige Enschedesche vreugde na afloop en de "penalty-schutter" op de schouders". Het was een gewoonte dat het eerste elftal van de organiserende vereniging, in dit geval Robur et Velocit as, een wedstrijd speelde tegen een selectie van de overige Corinthianteams. Hierin deed de PW'er H.E.l annink mee. Lang heeft de Nederlandse Corinthians niet bestaan. Christiaan 1 anssen, die bij de eerste drie jeugdtoernooien present was en later de voorzitter van het hoofdbestuur van PW werd, heeft daarvoor een verklaring: "Een Corinthian­ vereniging zou nu niet meer kunnen bestaan. De Corinthian is opgericht om een band te vormen tussen de oude clubs die in de verdrukking raakten. Het verschil tussen de oude en qe nieuwe verenigingen was toen veel groter dan nu". Dat onderscheid had niet alleen te maken met de leeftijd van de clubs, maar ook met het milieu waarin het voetbalspel gespeeld werd.

Was de bedoeling van de Nederlandse Corinthians de sport te propageren in de beter gesitueerde kringen, de algemene Nederlandse voetbalvereniging de Zwaluwen, opgericht in 1907, had zich ten doel gesteld het voetbalspel in zijn algemeenheid te verbeteren. Bij de tot standkoming van deze vereniging waren twee PW'ers betrokken: G. W.Dyxhoorn en N.G. l annink. Een van de activiteiten van de Zwaluwen was het spelen van wedstrijden. Hieraan deden veelal spelers mee die niet voor het Nederlandse elftal werden geselecteerd. De inbreng van PW in dit team is niet groot geweest. In oktober 1909 stonden een oostelijk en een westelijk team tegenover elkaar. Aan oostelijke zijde deden de PW'ers W.Kelderman, A.H. van Heek en 1.MUnch mee, van wie alleen laatstgenoemde werd gekozen voor de wedstrijd tegen het Nederlands elftal, dat in februari 1910 met 4-3 van de Zwaluwen won.

71 IN DE VIERDE KLASSE K.N.V.B. (1935-1948)

1935- 1936 Het eerste hernieuwde optreden in de KNVB begin't met een gelijk spel tegen De Tubanters. Het wordt een spannende competitie met veel titelkandidaten. PW is er een van, maar moet genoegen nemen met de vijfde plaats in de vierde klasse. Het tweede team eindigt onder in de derde klasse TVB, waarmee het grote verschil tussen beide PW-t eams is aangegeven. Door de toetreding tot de KNVB moet ook aan deze bond contributie worden betaald, zodat de financi�le pos i tie er niet beter op wordt. Andermaal schenkt het hoofdbestuur f 50.- aan PW-voetbal.

1935- 1936 De noodzaak, een ondergrond te vormen voor het eerste elftal,. is zo urgent dat een grootscheepse w�rvingsactie noodzakelijk is. Elders in dit boek vertelt Malcolm Parker Brady daar meer over. Kon PW de afgelopen jaren met slechts twee seniorenteams aan de competitie meedoen, nu worden het drie senioren- en twee jeugdelftallen. Helt derde seniorenteam bestaat uit diverse ouderen, die nog wel om de bestaanswille van PW een jaartje willen meedraven. Verheugender is daarom de komst van veertig junioren, van wie velen uiteindelijk voor hockey kiezen. Het eerste elftal eindigt als derde met evenveel punten als De Tubanters, dat door een beter doelgemiddelde boven PW finisht. De titel gaat naar Oldenzaal. In . het KNVB-bekertoernooi verslaat PW in Rijssen de tweede klasser RV met 4-2, maar verliest daarna thuis van oude bekende Robur et Veloeitas: 1-2.

1937- 1 938 De lang verwachte aansluiting van het tweede is een feit. Met 24 punten uit 14 wedstrijden (2 verloren) en 81 goals voor en 18 tegen prijkt dit elftal bovenaan in de derde klasse TVB. Van de zes promotiewedstrijden worden er vijf met een zege besloten, zodat de reserves de stap naar de tweede klasse TVB zetten., Voor het eerste elftal is er een derde plaats wegge legd achter Unisson (kampioen) en De Tubanters. Met tien man kan PW het in de beker niet bolwerken tegen Eilermark: 0-1.

1938- 1939 Het jaar 1938-'39 brengt het eerste op de tweede plaats, met twee punten achterstand op TAR. Met deze prestatie bewijzen de spelers dat het vertrou\ven dat het hoofdbestuur iri de afdeling voetbal stelt niet voor niets is.

Dat kan niet worden gezegd van de lagere elftallen. Het tweede eindigt onderaan in de tweede klasse TVB, maar handhaaft zich door goed voor de dag te komen in de promotie/degradatiewedstrijden. Steeds meer junioren stappen over naar hockey.

1939-1 940 Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in september 1939 en de mobilisatie in Nederland heeft een dergelijke ontwrichting van de afdeling voetbal tot gevolg, dat de Prinses nog maar 18 seniorieden telt. Met de goedkeuring van het bondsbestuur wordt het eerste elftal voor een jaar terug getrokken uit de KNVB en speelt met een seniorenteam in de derde klasse TVB. Die ploeg bestaat uit: J .Beunk, H.Prenger, E.Frankenhuis, F.Knottenbelt, F.Huckriede, B. te Rijdt, M.van Gent, M.D.H.Parker Brady, G.van Heek, J .Rommelaar, W.Knottenbelt, J .Alberts, A. Vondeling, N. Verbeek, J .Zeggelink, J .de Boer, W.Dooyes en J .Koese. Van hen speelden alleen Zeggelink en De Boer vorig seizoen in het eerste.

Jan Beunk, de legendarische doelman van PW tijdens en na de oorlog, ge fotografeerd als doelman van het veteranenteam van de jaren zestig.

Ook de 14 jeugdspelers worden samen gebracht in een elftal. E.J.Schnitger, J .Kempers, H.G.Klein -Horsman, H.Kromhoff, H.Scholten, B. van den Broek, D.J .Bekker, G.Schouwink, H.Reysoo, J .Reysoo, A.H.Besthoff, N. Vondeling, H. ter Brugge en A.G. van Bruggen, worden ongeslagen kampioen van hun afdeling, waarbij de gedenkwaardige 35-0 overwinning, die tien PW'ers behalen op Eilermark. De vreugde over de behouden terugkeer van alle gemobiliseerde PW'ers wordt getemperd door de internering van Malcolm Parker Brady sr. en de opneming van P.J .Hoomans in een sanatorium als gevolg van een onder dienst opgelopen ziekte.

1940-1941 Het rampjaar 1940-' 41 begint met een terreinnood nadat op een kwade dag blijkt dat het veld op de Cromhoffsbleek zonder enig overleg is omgeploegd. Even lijkt

73 het er op dat het bestaan van PW is opgeofferd aan 200 mud aardappelen, maar PW vindt onderdak op een veld aan de Broekheurnerweg. Nou ja, onderdak... het terrein kan het predikaat voetbalveld nauwelijks dragen en het onderdak moet worden gezocht in de tot kleedkamer omgebouwde stal. Het doorzettingsvermogen van PW-voetbal is vooral gebaseerd op de toe zegging van het hoofdbestuur, dat voetbal binnen niet al te lange tijd terugkeert naar het Volkspark, nadat op Erve Slagman inmiddels is begonnen met de aanleg van drie hockeyvelden. De prestaties van de seniorenteams vallen tegen. Het eerste neem t genoegen met een plaats bijna onder aan de ranglijst, terwijl de reserves wegens desinteresse uit de competitiestrijd worden genomen. De jeugd daarentegen draait uitstekend. Aangevuld met W.Kelderman, G.Bloem, H.Zeggelt en ] .Nooter haalt dit team de tweede plaats. Door de strenge winters doet PW zowaar ook aan ijshockey, en wel op het Oldenzaalse veen. Zo kunnen we de volgende specificatie van het ledental tegen komen: ereleden 6, voetbal 56, cricket 43, hockey 152, ijshockey 4, donateurs 23.

1941-1942 Op last van de bezetter moet PW zijn naam veranderen in de Enschedese Football-Cricket-Hockey-Club. Het hoofdbestuur krijgt het gedaan de naam PW te handhaven, nu als afkorting van Prins Willem, zijnde de naam van een niet levend lid van de koninklijke familie.

Voor de verrassing op het veld (nog steeds de Broekheurnerweg omdat van de voorgenomen verhuizing naar het Volkspark niets terecht komt) zorgt het tweede door kam pioen te worden. Dit succes wordt gevierd met een etentje in het Theehuis op he� G.]. van Heekpark.

1942-1943 Na 12 jaar Cromhoffsbleek en Broekheurnerweg keren de voetballers terug op de vertrouwde stek op het Volkspark. De zeer zwakke voetbalafdeling krijgt nog een nieuwe impuls: was het aan het einde van de vorige eeuw de Enschedese Handelsschool die PW nieuw leven in blies, een halve eeuw later doet de hts dat. Tot de nieuwelingen behoren: H.Gabri�ls, R.A.Santing, G. Buma, G. ]. ten Broeke, L.R.D.Kloprogge, A. Weiderna, K.Delwig, E.Polak van Deventer, G.A.Gutzwiller, M.Heikens, D. W.Ekker, ] .B.Frieling en ] .C.de ] ongh. Hierdoor speelt PW met. drie seniorenteams en een jeugdel ftal. De verrichtingen van alle elftallen zijn bevredigend, waarbij die van het eerste in de bekercom peti tie zeer opvallend zijn: 1-1 tegen Oldenzaal en een 2- 1 overwinning op Quick '20, beide Oldenzaalse tweede klassers.

1943- 1 944 Als op 10 oktober 1943 zich boven Enschede een luchtgevecht ontwikkelt en bommen worden afgeworpen, wordt de afdeling voetbal in rouw gedompeld door het verlies van haar leden ] an Zeggelink en Bram Wagener. De angst en ontzetting die zich van de spelers van het eerste elftal op het UDI-veld, en die van het tweede op het EMOS-veld heeft meester gemaakt, verkeert in diepe verslagenheid bij het bekend worden van deze harde feiten.

De wedstrijd PW-Vosta op 16 april 1944 zal de laatste gedurende de bezetting blijken te zijn.

74 1944- 1945 De geallieerde landing in Frankrijk en de opmars door Belgil! en Zuid Nederland heeft een stoplegging in de sport ten gevolge. Op 28 oktober 1944 overlijdt in Duitsland A.Ledeboer, de voorzitter van het hoofdbestuur. Gezien de geleden verliezen meent het bestuur dat het de herdenking van het 60- jarig bestaan ongemerkt voorbij moet laten gaan. Vijf jaar oorlog werkt wreed door in de PW-gelederen: het terrein en het paviljoen zijn beschadigd, het spelmateriaal is schaars en het ledental is met ·de helft teruggelopen.

1945-1 946 Enige belangrijke gebeurtenissen hebben dit seizoen plaats. Daar is de verbouwing van de kleedkamers in de schuur op Het Slagman, waar cricket en hockey zijn ondergebracht. Niet minder belangrijk is het in leven roepen van een clubbl ad, dat op advies van voorzitter Bob Roelvink de na�m "De Prinses" krijgt. Het blad is uit nood geboren, de onderlinge banden zijn tot een minimum gereduceerd. Moreel hapert er veel, getuige het spelen met 9 man in de eerste wedstrijd na de bevrijding op 30 april 1945 tegen Enschedese Boys 2. Diverse malen vinden wedstrijden geen doorgang ' omdat PW niet in staat is de vereiste acht spelers bij elkaar te krijgen. Mede hierdoor eindigt het tweede onderaan de ranglijst. Versterkt met ouderen als Henk Denneboom en Arie van Meggelen brengt PW 2 de degradatie-wedstrijden tegen Sportclub gen P J 2 tot een goed eind. Voor het eerste is een goede plaats in de middenmoot weggelegd. Als strafmaatregel verschijnen de namen van de wegblijvers en de wanbe talers wekelijks op de zwarte lijst in De Prinses. Het juniorenteam maakt in de oorlog een opmerkelijke bloeiperiode door. In het voorjaar van 1945 is deze ploeg zelfs de beste van Twente, wat onder meer wordt bewezen door de noodcompetitie en de toernooien van Sportclub en Rigtersbleek te winnen. In het eerste na-oorlogse jaar moet PW de jeugd uit de competitie terugtrekken omdat veel junioren naar de senioren over gaan. De ledenaanwas blijft beperkt omdat de laatste jaren weinig aandacht aan de bege leiding van de jeugd kan worden besteed en sportkledi ng en voetbalschoenen nauwelijks te koop zijn. Het standaardteam draait lange tijd in de kop van de vierde klasse mee, maar zakt uiteindelijk af naar de vijfde plaats.

1946- 1947 Op de groene mat gaat het niet best. Het eerste, tweede en de jeugd eindigen bijna onderaan. Een"belangrijke "overwinning" wordt op een ander terrein geboekt: De feestavond in de Grote Socil!teit op 9 november (de eerste sinds lange tijd) is een geweldig succes. Tegelijkertijd begint Arie van Meggelen met zijn junioren­ push. In mei 1947 wint de jeugd het Sparta-toernooi. Later zullen de pupillen van Van Meggelen meer van zich laten horen.

1947-1 948 De periode M8ller, genoemd naar de voorzi tter die deze functie van 1935 tot 1948 bekleedde, krijgt een waarlijke afsluiting in de vorm van het kampioenschap en de promotie van het eerste elftal. Hierin speelt de complete voorhoede van het juniorenteam, dat enige jaren daarvoor zo succesvol was. Na een matige start gaat PW steeds beter draaien en eindigt met MVV'29 op de eerste plaats. Een beslissingswedstrijd is noodzakelijk. Per fiets en per bus trekken de PW-supporters, onder wie veel hockeyers, naar Borne om getuige te zijn van

75 De PW-junioren met de Sparta-beker, die ze in mei 1947 winnen. Staand v. l.n.r.: H.Brouwer, P.Tromp, H.Lammertsma, H.ter Kuile, A.Wagteveld, F.van Heek, H.Folkers, H.Vondeling, A. van Meggelen (leider). Zittend: P.Gerth, A. v.d. Esschert, J.Reefman, B.Benninga, R.van Beekum en A. Versteeg. deze confrontatie. Het begint ongelukkig voor PW als Wout Tiethoff de bal langs zijn eigen doelman Jan Beunk kopt. Nico Vondeling brengt de stand weer in evenwicht, maar als een MVV'er in het strafschopgebied struikelt over Jan de Boer, komen de Mariaparochianen weer op voorsprong. Andermaal slaagt Nico erin de score gelijk te trekken, zodat 2-2. de eindstand wordt. De twee verlengingen

Wout Tiethoff in de aanval in het promotie-duel PW-Alexandria (3-0) op 30 mei 1948.

76 leveren alleen een buitenspeldoelpunt van Ben Heijn op, zodat beide teams een week later weer tegenover elkaar staan. PW verkiest op het kleine Heracles-veld te spelen. Gezien de ligging moet di t in het voordeel van de op een steenworp afstand wonende MVV'ers zijn, maar het is PW dat profi teert van de veldafmetingen. Al vroeg in de wedstrijd zorgt Henk Bos voor 1-0. Voor MVV rest niets anders dan de aanval op te zoeken. PW houdt zich staande en kort voor het eindsignaal beslist Nico Vonde ling de strijd. Dan volgen de promotie-degradatiewedstrijden. Na het gelijke spel tegen Wilp worden louter grote overwinningen behaald. Pas nadat TAR met 5-0 is weggevaagd en PW zeker is van promotie wordt tegen Lochem de enige nederlaag geleden.

Jan Beunk onderschept een aanval in een van de promotie-duels.

Het kampioens-elftal van 1947-'48. Staand .v.l.n.r.: T.Meyer, B. Heyn, J.Heutink, N.Vondeling, H.Bos, W.Elkink, H.Prenger, A. van Meggelen, H.Denneboom, K.Delwig, j .Reysoo en A.L. van de Broek. Knielend: H.Nordbeck, W.Tiethoff, j.Beunk, j.de Boer, R.Vondeling en F.Hazebroek.

77 Het is een lange competitie geweest met liefst 30 wedstrijden. ] an Beunk, Hans Nordbeck en Willy Elkink zijn telkens present. De overige spelers met tussen haakjes het aantal gespeelde wedstrijden zijn: ] .de Boer (29), A. van Meggelen (29), F.Hazebroek (27), H.B.Denneboom (27), W.Tiethoff (26), N.Vond eling (22), H.Bos (21), B.Heijn (19), ] .Reysoo (15), ].Heutink (6), ].L.Molendijk (6), ].H.Hannink (4), H.Prenger (3), K.Delwig (3), H. ] .Enschede (2) en F.Nordbeck (1). De doelpuntenmakers zijn: Vondeling 14, Elkink 12, Denneboom 11, Van Meggelen 8, Bos 8, Reysoo 5, Beunk 4 (!), Molendijk 1, Heijn 1 en een MVV-back l.

Tegenover 'de promotie van het standaardteam staat de moeizame handhaving van de reserves en de degradatie van het derde, terwijl de jeugd het redelijk doet.

100JAAR

78 MALCOLM P ARKER BRADY GING DE SCHOLEN AF OM LEDEN TE WERVEN

De fusie met de EHMC mag hebben gezorgd voor een sterke omni-verenigi ng PW, de voetbalafdeling was vanaf die tijd verre van gezond. Op een gegeven moment bestond deze tak uit slechts twee seniorenteams. Jeugd was er helemaal niet meer. Dat was voor het voetbalbestuur de aanleiding voor het houden van een buitengewone ledenvergadering op 17 mei van het jubileumjaar 1935 met als enige bedoeling de club nieuw leven in te blazen. Een van de mensen die zich daarmee ging bezig houden was de nieuwe secretaris Malcolm Parker Brady sr. "Tegen het einde van de jaren twintig werd de toeloop al minder. Veel voetballers gingen hockeyen. Z�lf heb ik een jaar voor Hengelo 2 gespeeld. 's f\A orgens voetbalde ik bij PW en 's middags was ik aan het hockeyen. Daarna ben ik gaan tennissen, dat was beter te combineren met voetbal omdat het een zomersport is". Na de fusie met de EMHC was het trouwens niet meer mogelijk om bij PW de voetbal- en de hockeysport tegelijk te beoefenen omdat het bestuur dat niet wilde.

Het PW-elftal, dat met 4- 1 ten onder is gegaan in een vriendschappelijk duel in en tegen Coesfeld. Parker Brady scoorde de Enschedese treffer uit een strafschop. Staand v.l.n.r.: Jo M8ller, A.Uyt den Boogaerd, Leo Ebbinge, Herman Temmink, Frits Beijer, Wim Dalenoord, Jan Zeggelink, Willem Averink (scheidsrechter) ..Kniel end: Malcolm Parker Brady, Guus Rabbers, , Henk Denneboom. ..• ? •••

Er moesten keuzes worden gemaakt en die vielen in de meeste gevallen uit ten nadele van voetbal. Parker Brady ging zich na zijn benoeming meteen toeleggen op het werven van nieuwe leden. Hij beproefde zijn geluk op de hogere scholen, en met resultaat. "Ik kende de directeur van de hogere textielschool. Aan hem heb ik gevraagd een aankondiging op het publicatiebord te mogen hangen. Dat had succes. Daarna heb ik hetzelfde gedaan op de hbs. Het gevolg was dat het ledental groeide. We kregen weer jeugd. Dat was bel angrijk, even belangrijk overigens als het hebben van voldoende leiders voor die jongens". Toen Parker Brady aan de hbs studeerde, maakte hij deel uit van het schoolvoetbalteam. Daarin wisten ze aanvankelijk geen raad met zijn naam. Zo gebeurde het dat Parker als rechtsbuiten werd opgesteld en Brady op de linksbinnen posi tie stond. PW speelde vaak vriendschappelijk tegen studentenelftallen. Dat waren telkens sfeervolle duels. Niet minder sfeervol waren de feestavonden van P\N. Meestal was de locatie het Parkhotel van de familie Mandemaker. "Daar werd menig feest gehouden. Het was er altijd gezellig. Nadat het nieuwe paviljoen was gebouwd gingen we na de clubavond op dinsdag naar het Parkhotel van Sjoerd Mandem aker. Helaas is hij te

79 Malcolm Parker Brady schilderde diverse decors voor de jubileum-revue's van PW, zoals dit doek waarop het Van Heekshuis staat afgebeeld. Op deze foto van de revue van 1960 zien we hoe een groepje jongelui op de Markt PW oprichten.

vroeg overleden, evenals Willem Averink, Jan de Boer, Henk Denneboom en Arie van Megge len", oordeelt Malcolm Parker Brady sr. Het nieuwe paviljoen verving zijn houten voorganger, die in 1957 afbrandde. Het houten gebouwtje was bescheiden van omvang, maar was in die dagen een luxe in vergelijking met de accommodaties op andere velden. Parker Brady daarover: "In de eerste klasse van de TVB had je clubs die helemaal geen kleedkamer hadden. Toen moest je je op het veld verkleden. Vaak had ik thuis al het shirt aangetrokken, soms had ik ook de schoenen al aan. Als we naar Losser of Overdinkei fietsten namen we de schoenen over de schouder mee. Later reisden we per auto of bus. De kleding hing aan eert kapstok achter het doel. Je moest er dus geen geld in laten zitten en als het regende was je helemaal klaar. In Wierden hebben we ons zelfs in een schaapskooi verkleed".

100JAAR

80 PW KRIJGT TWEEDE VELD , MAAR RAAKT PAVILJOEN KWIJT

1948- 1949 Het eerste seizoen in de derde klasse lijkt een herhaling van het kampioensjaar te worden. Na een matige start gaat het crescendo met PW. Toch moet PW de titel laten aan stadgenoot UDI, waarbij de 3- 1 overwinning op de kampioenen niet onvermeld mag blijven. Door het zeer gunstige winterweer is PW vroeg klaar met de competitie en doet de Prinses mee aan het bekertoernooi. In de voorronde is PW ingedeeld met de tweede klassers Oldenzaal en Rigtersbleek, de derde klasser Haaksbergen en de vierde klassers De Tubanters en Avanti. PW eindigt als derde achter de beide . tweede klassers. Voor het tweede elftal is in de competitie de tweede plaatsweggelegd, terwijl het derde het 't vorig jaar verloren gegane terrein terug wint. Verder telt PW een veteranenteam, een jeugdelftal (te vergelijken met de huidige A's), drie juniorenploegen en de benjamins (nu pupillen). De jeugd doet PW besluiten naast de jaarlijkse feestavond nog een gezellig samenzijn te organiseren: de Sint Nicolaasavond. Voor de jeugd is er het jaarlijks terugkerende sportfeest.

1949-1950 De groei in de breedte zet zich door. Niet eerder gebeurde het dat PW met liefst tien elftallen aan de competitie meedoet: 5 senioren-, 1 jeugd- en 4 juniorenelftallen. Het vlaggeschip presteert andermaal goed na een matige start. De gedeelde tweede plaats met TAR is het gevolg, maar de achterstand op kampioen Varsseveld is groot: 12 punten. Het succesvolle seizoen van het tweede eindigt met een deceptie. Na op eenvoudige wijze het kampioenschap in de tweede klasse A van de TVB te hebben behaald, finisht PW 2 in de promotie-degradatiecompetitie voor TAR 2, maar gelijk met Bonifatius Boys 1. Het beslissingsduel op het GFC-terrein gaat met 4- 1 verloren.

1950-1951 De KNVB past voor het eerst versterkte degradatie toe. Dat wil zeggen dat de twee laatst geplaatsten automatisch degraderen. Zover laat PW het niet komen, maar de aanhang wordt lang in het -onzekere gelaten. De inmiddels bekende "slow­ start" lijkt nu onaangename gevolgen te hebben want na zeven wedstrijden heeft PW slechts drie keer gelijk gespeeld en nog niet gewonnen. De vo lgende zeven wedstrijden wo�den gewonnen, waarna PW het kalmer aan doet en in de resterende zes ontmoetingen een puntje verovert. Het tweede behaalt andermaal het kampioenschap van de tweede klasse TVB, nu door Sportclub 7 in een beslissingswedstrijd op het G. J. van Heekpark met 4-3 na verlenging af te troeven. In de promotie-degradatiewedstrijden houdt PW 2 zowel DSVD als STEVO achter zich en is de promotie een feit.

1951-1952 Het ene veld dat PW op het Volkspark heeft is te weInIg voor negen elftallen, daarom maakt PW dankbaar gebruik van de aanbieding van de heer A.H. van Heek,

81 PW 2 kampioen van de tweede klasse C van de TVB, 1950-'51. Staand v. l.n. r.: l.Nijhof, H.A.H.Teutelink, l.Minkjan, l.Molendijk, W.Noordzij, l.de Boer, A.Bulthuis, H.Vondeling, D.Roetert Steenbruggen. Knielend: A.Meulman, H.Prenger, l.Heutink, B.M.Nijhuis en F.Nordbeck. om op een van de beide velden op het Sportpark Rigtersbleek te voetballen. Vrij constant spelend be�indigt PW 1 de competitie als derde. De achterstand op de kampioen Oldenzaal is liefst 13 punten, de onderlinge duels gaan dan ook met 6-0 en 4-0 verloren. Na acht duels gaat de Prinses over op het revolutionaire stopper­ spil-systeem. Di t houdt in dat het accent op de verdediging wordt gelegd. Oud-international W.G. ] anssen laat in het clubblad doorschemeren het hier totaal niet mee eens te zijn. Hij houdt het bij de stelregel dat je ervoor. moet zorgen dat je tenminste een doelpunt meer maakt dan de tegenpartij. Er is in ieder geval een man die de woorden van ] anssen in zijn oren knoopt: Nico Vondeling. Hij scoort zijn honderdste doelpunt voor PW. Het tweede begint goed met 8 punten uit 5 wedstrijden, maar de volgende 6 duels leveren slechts een punt op. Degradatie wordt net voorkomen.

1952- 1953 Met de nodige zorg ziet PW het seizoen 195 1-'53 tegemoet. Het grote aantal ex­ tweede klassers en de vele PW'ers die wegens studieredenen moeten afhaken maken het voor de rood-wit-blauwen een moeilijk seizoen. Het spelpeil zakt zelfs zo onrustbarend, dat de optimistischste PW'ers er geen heil meer in zien. Dan stelt voorzitter Han Koese een zaterdagse bijeenkomst van het eerste elftal en een elftalcommissie in en... PW vergaart zoveel punten dat de degradatie wordt afgewend. Opmerkelijk is de 3-2 overwinning op het nog ongeslagen Avanti. Het vergaat het tweede al niet beter, blijkens de derde plaats van onderen.

1953- 1954 Door na een zeer wisselvallig seizoen uit de vier laatste thuiswedstrijden zes

82 punten te veroveren, komt PW op de vierde plaats van onderen. Lijkt het vlaggeschip aanvankelijk op de tweede klasse af te stevenen, na ettelijke nederlagen is het degradatiegevaar dichterbij. Maar de eerste elftalspelers wuiven samen met de rook van hun sigaretten de zorgen weg, winnen weer enige partijtjes, spreken alweer over kampioenskansen, zakken plotseling weer in elkaar m aar handhaven zich toch nog. Het tweede deelt met La Première de laatste plaats. De beslissingswedstrijd eindigt in verlies zodat PW 2 promotie-degradatiewedstrijden speelt. Deze verlopen niet succesvol, maar omdat de eerste klasse TVB uitbreiding krijgt handhaaft PW zich. PW verkeert nog steeds met de merkwaardige situatie dat het maar een van de beide velden op het Volkspark kan gebruiken, terwijl de jeugd bij Rigtersbleek speelt. Toch wordt het Volksparkveld blijkbaar niet optimaal benut, want PW deelt dit terrein met Sparta. De moderne .lic htinstallatie maakt het mogelijk twee keer per week te trainen.

1954-1955 De invoering van het betaalde voetbal heeft zijn uitwerking op de prestaties van PW. Door het verlate seizoen worden de modderige voetbaltenues voortijdig verruild voor het smetteloze wi t van de cricket. Met nog vijf wedstrijden te spelen

Op waardige wijze wordt het afscheid gevierd van Sietse van der Mey, die naar Indonesi� vertrekt. Met een Jan Plezier wordt een rondrit gemaakt" Verder is er een ge zellig samenzijn, waarop de volgende heren zich laten fotograferen. Bovenste rij: Teutelink, Denneboom, Bos, Van Meggelen. Daaronder: Tattersall, Frankenhuis, Heymans, Van der Mey, Nijhof, en Möller. Knielend: Tromp, Elkink, Dukker, Wevers en Schaafsma. Zittend: Leef tink, Baurichter, Averink, Rabbers en Mandemaker.

83 is dan de voorsprong op nummer laatst, Avanti, 6 punten. Het gerucht dat er toch geen degradatie zal zijn vanwege de overgang van diverse clubs naar het profvoetbal is er de oorzaak van dat de cricketers onbe zorgd aan hun zomersport beginnen en PW-voetbal de competitie voltooit met tweede en ' derde elftalspelers en zelfs veteranen. PW komt daardoor onderaan maar heeft het geluk dat de degradatie uitblijft. De veteranen doen het in hun eigen team, met een gemiddelde leeftijd van 38, 729 jaren, beter door de titel binnen te halen. Het B-jeugdelftal wordt zelfs ongeslagen kampioen. Verschillen van inzicht zijn er de oorzaak van dat voorzi tter J .Koese en secretaris E.Frankenhuis uit hun functies stappen. J .de Boer en N. Vondeling nemen de plaatsen over. Frankenhuis blijft bestuurslid.

1955- 1956 Na een onopvallend begin dringt PW door tot de kopgroep, waar het samen met MVV'29 en BWO een verwoede strijd levert om het kampioenschap. Halverwege de tweede helft van het seizoen voert PW de ranglijst aan, maar het verlies in de thuiswedstrijd tegen BWO brengt de om mekeer. Bovendien loopt Jan Reysoo, . na Piet Smith eerder dit seizoen, een hersenschudding op. Voeg daarbij de blessures van Willy Elkink en Jan Jordaan, en de 5-2 nederlaag tegen Rijssen Vooruit, die de ui teindelijke genadeslag betekende, is verklaard. PVV treedt dit seizoen aan met een vrij homogeen team, voornamelijk als gevolg van de trainingen op donderdagavond onder leiding van Arie van Megge len. Behalve trainen onder kunstlicht wordt er ook gevoetbald onder de lampen. Dat gebeurt in een vriendschappelijke ontmoeting met de reserves van Hengelo op hun ve ld. In deze eerste lichtwedstrijd van PW wint de Prinses met 4-2. Het tweede, degradeert naar de tweede klasse afdeling Twenthe terwijl de veteranen, vorig jaar nog kampioen, geen wedstrijd in winst kunnen omzetten.

1956-1957 Met de overgang van de Enschedese Boys naar het betaalde voetbal is het tweede veld op het Volkspark al enige tijd niet meer bespeeld. Het bestuur van PW kom t tot een overeenkomst met de Volksparkcommissie en per 1 januari 1957 heeft PW weer de beschikking over het tweede veld, compleet met tribune en de daaronder gesitueerde kleedkamers. Die zullen hard nodig zijn als op zaterdag 25 mei 1957 door brand het paviljoen volledig wordt verwoest.

Het eerste elftal manifesteert zich dit jaar als een middenmoter met 23 punten uit 22 duels. Tegen het tweede elftal van de semi-profs van Sportclub speelt PW in het Diekmanstadion met 2-2 gelijk.

1957- 1958 Na twee overwinningen volgen drie nederlagen, zodat de kampioens-aspiraties meteen zo goed als zijn verdwenen. Andermaal moet PW genoegen nemen met een plaats in het midden van de ranglijst. Een zelfde positie is er voor het tweede, dat lange tijd kansen heeft op het kampioenschap, maar na de 1-0 nederlaag tegen Sportclub 5 weg zakt. De eveneens op een titel uitzijnde veteranen vonden hun Waterloo bij de Twentse Boys, het huidige VSV'50.

1958- 1959 De aanvang van de bouw laat op zich wachten tot augustus 1959. De comm issie

84 00 Ol

Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan maakt PW een onvergetelijk uitstapje naar Schiphol en Amsterdam, waar een bezoek wordt gebracht aan de interlandwedstrijd Nederland-Bulgarije. van beheer over het Volkspark heeft dan haar bijdrage in de bouw verhoogd, maar dit houdt tevens in dat de huren aanzienlijk zijn gestegen. De competitie heeft een uiterst spannend verloop. Nummer twee La Première ' heeft vijf punten meer dan de rode lantaarndragers BWO en Unisson, die op hun beurt een punt tekort komen ten opzichte van PW. Van 28 december 1958 tot 1 maart 1959 wordt niet gespeeld, PW heeft dan 12 punten uit evenveel wedstrijden. Na het gelijke spel tegen La Première volgen 5 nederlagen in successie. Uit de laatste vier wedstrijden verovert PW zeven punten en handhaaft zich. Met uitzondering van de veteranen maken alle senioren een moeilijk seizoen door. Ook Arie van Meggelen heeft het niet gem akkelijk. Praktisch alleen moet hij ervoor zorgen dat de jeugd- en pupi llenafde lingen draaiende blijven.

1959-1 960 In het seizoen waarin de viering van het 75-jarig bestaan op het programma staat zorgen de diverse elftallen niet bepaald voor jubileum prestaties. Na zeven wedstrijden heeft het eerste nog geen punt verzameld. Vanaf 22 november gaat het beter en sprokkelt PW zowaar nog 14 punten bijeen. Drie meer dan degradant Wilhelminaschool, waartegen op 15 mei op het Volkspark in de laatste wedstrijd ' het derde klasserschap wordt veilig gesteld door een 2- 1 overwinning. De resultaten van de overige elftallen zijn over het algem een redelijk. Liefst 6

PW 1, seizoen 1959-'60. Staand v. l.n.r.: j.Reysoo, F.Dukker, j.Hagen, A.Engelman, H.Bos, j.jordaan, M.Heymans. Zittend: B.Wevers, G.Leeftink, T.Krijger, W.Elkink en W. Tiethoff. Inzetten: H. Vondeling (links) en H.Denneboom.

86 Burgemeester Thomassen biedt ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan het hoofdbestuur van PW een beker aan. junioren- en 3 pupillenteams doen äa n de competitie mee. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan maakt een groot deel van hen een uitstapje op 3 april 1960 naar respectievelijk Schiphol en het Olym pisch Stadion, waar ze een bezoek brengen aan de interland Nederland-Bulgarije. Het is een van de \veinige jubileumactiviteiten buiten de uiteindelijke feestweek om, omdat de bouw van het paviljoen grote financi�le offers vraagt.

100JAAR

87 DE REPETITIES BIJ GUUS EN MARIETJE RABBERS DUURDEN TOT DIEP IN DE OCHTEND

Vlak voor de wijk Dolphia staat aan de Gronausestraat, tussen het groen verscholen, een fraai herenhuis. Het straalt de vreedzaamheid uit, die zo kenmerkend is voor dit landelijk deel van Enschede. In de \voning heerst de rust, maar er is een tijd geweest dat het anders was. Regelmatig werd de rust verstoord door enige heren, die zich het Pavi ljoenkoor lieten noemen." Ofschoon de naam doet vermoeden dat z"e menigmaal hun zangkwaliteiten in het clubgebouw demonstreerden, is het aantal optredens van de koorleden in het paviljoen blijven steken op twee. De meeste seances hadden plaats aan de Gronausestraat bij Guus en Marietje Rabbers. Daar werd gerepeteerd onder leiding van tekstschrijver en pianist Guus. Menige tekst en melodie is ontsproten uit zijn brein. Hij schreef en componeerde niet alleen 'voor het Paviljoenkoor, maar ook voor menige revue, familie- of cabaretavond van PW. Het werd vaak een latertje in huize Rabbers. Dat kwam omdat de stemming er

FRANSE

AVOND

IN

HET

pw-

PAVILJOEN

Van de hand van Guus Rabbers zijn diverse teksten voor St.Nicolaas­ avonden.

88 altijd goed in zat. Marietje: "Het was altijd reuze gezellig. Het oefenen duurde geregeld tot diep in de ochtend"" "Voor de jongens was het een lolletje, maar voor mij een enorme inspanning", erkent Guus, die de repetities desondanks altijd met veel plezier heeft gedaan. De aanzet tot de feestavonden werd in de jaren vijftig gegeven met de Sint Nicolaasavonden in het voormalige hotel-restaurant De Klomp (nu een Chinees restaurant). Er waren aparte bijeenkomsten voor de jeugd (met Han Koese als de goedheiligm an en Arie van Meggelen als zijn knecht) en voor de ouderen. Later werden de feestavonden verplaatst naar het Parkhotel waar, eveneens in de jaren vijftig, drie cabaretavonden zijn gehouden. Hierop is een twintigtal jaren later een vervolg gekomen, maar dat is bij een enkel gebeuren gebleven. Verder werd na de oorlog vrijwel elk lustrum aangegrepen om een revue te houden. Hiervoor week PW uit naar de Twentsche Schouwburg, want de club was niet in staat alle bezoekers te herbergen in het eigen onderkomen, daar het in 1957 afgebrande paviljoen in feite niet meer was dan een veredelde kleed- en wasgelegenheid. Wie herinnert zich niet Circus in Parijs, De Ballade van de maandagmorgen en La petite deligence (met Willy Elkink als "koorddanser")? De verantwoordelijke man voor deze revue-teksten was vaak Guus Rabbers. Er zat niet bepaald een regelmaat in de optredens. "Het ging vroeger erg slordig. Op een gegeven moment stond er weer eens iemand op die zei: "Zullen we weer wat gaan doen?" Dan werd gekeken wat er in kas zat en gingen we aan de slag. Vooral na de spli tsing met hockey en cricket was PW een arme vereniging. Het geld moest worden verdiend aan de bar. Om het plat te zeggen moest de kas worden vo lgezopen". Rabbers heeft mee� dan twintig jaar voor PW geschreven, maar ook in De Prinses. Meestal gebeurde dat onder het pseudoniem Gras. Voor het Paviljoenkoor heeft hij ongeveer tien teksten op papier gezet. Vaak ,v as dat ter gelegenheid van een huwelijksfeest van een prominente PW'er. De produktiviteit voor het koor lijkt gering, maar schijn bedriegt. In de liede'ren werd namelijk het hele levensverhaal ' van beide echtelieden bezongen, zodat Rabbers aan vijf coupletten nooit genoeg had. Zijn vrouw bewaart nog leuke herinneringen aan met name de damesavonden. Regelmatig kwamen de vrouwen, verloofden en vriendinnen van de spelers bijeen. "Telkens deden we wat anders. De ene keer kwam Hinke de Boer, die schoonheidsspecialiste was, over haar beroep vertellen. Een andere keer was er een demonstratie bloemschikken, die door 75 dames werd bezocht. Jammer dat de laatste damesavond alweer zo'n zes jaar geleden is", vertelt mevrouw Rabbers, die ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van PW samen met Ietje de Boer het vaandel van de vereni.ging een opknapbeurt gaf. "We waren er weken druk mee, vooral in het vernieuwen van de kwasten ging veel tijd zi tten", weet ze nog.

100JAAR

89 BIJNA EEN EEUW OP HET VOLKSPARK

Al sinds mensenheugenis bespeelt PW de velden op het Volkspark. Toch voetbalt PW daar niet vanaf het begin. Het duurt tot enige jaren na de oprichting eer PW naar het Volkspark trekt. Ook daarna heeft PW een tijd elders gespeeld. rv1aar sinds 1942 zit PW weer op de oude stek. Als we de verhalen van Van Deinse in het gedenkboek 1885- 1935 geloven, en waarom zouden we niet, dan speelde de EFC zijn eerste wedstrijden op het buitengoed het Amelink bij Lonneker.

hÜ U�hr. i I -. ------. ------. ;1. ctnrl yau plau E�zUhc8CJeheeedeu8 8CheoJ )f� n bn.Fol·f�otb allUclitVub() f�­ ri nJ.! te geven, vraagt voor die gelegen hf!id eene daarvoor g�schikt,� "",eide in de nabij ­ heid der st.ad KHle�en. Opgav�n worden Bange-­ UOluell door deu Uitgever dez�s. MELEPHOOI. �nDgeli'lotenI No. 3. Rijkstelegraaf, » 70. J. G. v. d. Woude, ""kenillg . verzocht wordt.

In 1886 heeft de EfC nog geen eigen veld en ziet de club zich genoodzaakt deze advertentie in ·Dagblad Tubantia te plaatsen.

Ook de twee maanden later opgerichte vereniging PW trapt voor het eerst tegen een bal op het Amelink. De beide clubs blijven hun "thuishaven" ver buiten het kleine Enschede zoeken, want later wordt de zogenaamde Potsweide bij het buitengoed 't Pott, eveneens bij Lonneker, hun domicilie. Voor offici�le wedstrijden wijken ze zelfs uit naar Carelshaven bij Delden of Steinfurt in Duitsland. Vrijwel tegelijkertijd is een der grasperken van het Volkspark bij de voetballende jongelieden in trek. Toch zal het nog enige tijd duren alvorens PW defini tief verhuist naar het park, dat aan de westzijde van Enschede ligt. Uit de correspondentie van die dagen blijkt dat PW de EFC uitnodigt om in 1887 in Carelshaven te spelen. De EFC wijst dit af omdat het veld te klein is. Het duel wordt daarom gehouden op het Amelink. In 1889, dus na de fusie van PW met de EFC, is het Volkspark de plaats waar de trainingen worden gehouden. W.G. ] anssen schrijft daarover in het gedenkboek 1885- 1 935: "Geoefend \vordt op het Volkspark, 's winters en Zondagmorgen en 's zomers 'Dinsdag- en Donderdagavond. Zondagsmorgens moest men komen bij goed

90 of slecht weer om te spelen of te vergaderen". Toch voetbalt PW daarna in 1893 en 1896 nog op 't Potte Op het Volkspark is het anders wel een gemoedelijke toestand. Schuin over het veld loopt namelijk een weg van de doorgang bij de houthandel van Denneboom in de zuid-oosthoek naar de hoofdingang. Voor fabrieksarbeiders is dit de kortste weg naar het werk. Zondags is de wandelroute naar het park. Zo kan het gebeuren dat een voetbalwedstrijd moet worden onderbroken omdat een moeder met haar spruit in de kinderwagen parmantig midden over het terrei.n stapt! Het veld van PW is een schenking van G.]. van Heek, die in 1898 wordt benoemd tot ere-voorzitter. Tot 1907 is het complex een zandvlakte. In dat jaar moet het terrein een ware metamorfose hebben ondergaan, als we lezen wat dagblad Tubantia daarover op 26 september 1907 schrijft: "Het bekende PW-veld zal voor velen een vreemden aanblik hebben, daar het kale zandveld van weleer herschapen is 'in een prachtig groen tapijt, zuiver vlak, en zonder verraderlijke hoogten of laagten erin, waardoor zuiver spel zooveel beter tot zijn recht kan komen". Drie jaar eerder ondergaat de accommodatie al een andere grote verandering. Tubantia schrijft daarover op 13 oktober 1903: "Aanstaanden Zondag speel t de Enschedesche Footballclub "Prinses Wilhelmina" op het nieuw gerestaureerde terrein achter het Volkspark haar eersten competitiewedstrijd tegen Quick van Nijmegen. Er is gezorgd voor een alleszins doelmatige inrichting van het terrein, zoowel voor de spelers als voor de toeschouwers. Het speelterrein zelf is geheel gelijk gemaakt en uitstekend afgebakend, terwijl de spelers zich in de zeer gerieflijk ingerichte kleedkamers onder de tribune kunnen verkleeden en verfrisschen. De nieuwe tribune biedt voor het publiek veel gemak aan. Ze is zeer ruim gebouwd, zoodat . men er vanuit elke zitplaats gemakkelijk het geheele terrein kan over zien, terwijl men bij slecht weer voor regen en wind beschut is".

PW en de tegenstander, vermoedelijk ZAC uit Zwolle, gebroederlijk bijeen voor de tribune op het hoofdveld. Op de achtergrond het clubhuis van de Enschedese Lawn Tennis Club.

91 De afbakening is nodig omdat PW entree heft en er ook andere verenigingen op het Volkspark spelen. Het komt dan ook regelmatig voor dat de Volksparkbespelers de handen ineen slaan en gezamenlijk adverteren als van beide clubs een team thuis speel t. Naast het domici lie van PW liggen twee terreinen van de Volksparkcommissie. Deze zijn van een veel slechtere kwaliteit dan het PW-veld, waarover in het jubileumboek van de TVB, dat in 1939 ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan verschijnt, het volgende staat vermeld: "Het was een prachtig terrein, lekker begroeid met gras, hetwelk door haar verhuurd werd, maar wat nogal prij zig was en voor de meeste clubs niet betaalbaar. Alleen clubs als Hercules en De Tubanters en later een Phenix en EVV, spelende in de tweede klasse NVB, konden dat zich veroorloven. Daarnaast lagen twee zandvelden, keihard, waarop de bal zoo heerlijk kon stui teren en waarvan de bezweette voetballers soms als negers te voorschijn kwamen". In 1910 verdwijnt het derde veld, maar wordt het Volkspark verrijkt met een van Haarlem overgenomen onoverdekte tribune. We citeren weer Tubantia (22 oktober 1910): "Tevens wi l ik de aandacht vestigen op de nieuwe onoverdekte tribune van PVv, welke tusschen de spoorlijn en de andere tribune instaat. Velen, die 50 cts wel wat duur vonden om op de overdekte tribune een plaatsje te veroveren, zijn nu op de nieuwe tribune in de gelegenheid om goedkoop (slechts 10 cts extra) een prachtig ge zicht op het terrein te krijgen". De entree voor de wedstrijden is 25 cent, in de voorverkoop bij de sigarenwinkels van J oh.C.Trom p zijn de kaartjes een dubbel tje goedkoper.

Doelman B. H8pink, onderschept een aanval van Unisson in een duel uit 1928. Op de achtergrond de van Haarlem gekochte onoverdekte tribune.

Het bespelen van hetzelfde complex door meerdere verenigingen blijft natuurlijk niet zonder problemen. Zo zien we dat op 14 decem ber 1913 PvV en de Enschedese Boys gelijktijdig op het Volkspark spelen. De leden en donateurs van de Boys zijn zodoende genoodzaakt een kaartje voor het duel van PW te kopen om hun eigen club aan het werk te zien. Na de degradatie van PW uit de eerste klasse in 1920 gaat de publieke belangstelling voor de verrichtingen van de Prinses hard achteruit. Als de club drie jaar later zelfs uit de NVB verdwijnt wordt het voor PW tijd de tribune over te doen aan de Boys. Voor de sinds 1908 op het voetbalveld spelende cricketers heeft de verhuizing gunstige gevolgen. Door het afbreken van de tribune kan een cricketveld worden gemaakt, dat voldoet aan de eisen. Met de komst van de hockey-afdeling in 1930 moeten de voetballers uitwijken naar de Cromhoffsbleek. Maar zelfs daar worden ze achtervolgd door de veel meer leden tellende hockey-afdeling en de voetballers verhuizen in 1934 naar het

92 Ter ge legenheid van het 75-jarig bestaan is in 1960 de tribune op het zogeheten "Boys-veld" gesierd met een grote bal met het opschrift "75 jaar PW". Een paar jaar later wordt de tribune afgebroken. Op de foto onderschept doelman Zeggelink een aanval van Wilhelminaschool (gestreepte shirts).

eveneens op de Cromhoffsbleek liggende voormalige terrein van de ] anninks Sportvereniging. Als hierop in de oorlog aardappelen worden verbouwd, schuift PW weer een veld op in de richting van de Broekheurnerweg. Inmiddels is op het Slagman begonnen met de aanleg van hockeyvelden, die in 1942 door PW-hockey in gebruik worden genomen, waardoor de weg vrij is gemaakt voor PW-voetbal om terug te keren naar het Volks park. Tot 1957 heeft PW daar de beschikking over slechts een veld. De problemen worden verlicht als in 1951 het vernieuwde sportcomplex van Rigtersbleek gereed komt. Aan de G.].van Heekstraat liggen vier velden, waarvan PW ook gebruik maakt. Dat duurt tot begin 1957. Inmiddels spelen de Boys in het betaalde voetbal op het G.].van Heekpark en wordt het tweede veld op het Volkspark niet meer gebruikt. Terwille van een ' homogeen verenigingsleven, waarvan natuurlijk nauwelijks sprake kan zijn als op twee verschillende complexen wordt gespeeld, besluit PVV na 40 jaar het tweede veld op het Volkspark weer te bespelen. Dit vraagt financi�le offers. Daarom wordt op dinsdag 8 januari een bui tengewone ledenvergadering gehouden, waarin met algemene stem men het bestuursvoorstel tot een forse contributieverhoging wordt aangenomen. Deze houdt in dat junioren 25% en senioren 30% meer gaan betalen. Tevens wordt een "reservefonds voetbalterreinen" gevormd. Hierdoor zijn de financi�le problemen echter nog niet achter de rug, temeer daar op de avond van zaterdag 25 mei 1957 het in de jaren twintig gebouwde houten clubhuis afbrandt. Het duurt tot september 1959 alvorens wordt begonnen met de bouw van het

In 1957 brandt het paviljoen af. Drie jaar later heeft PW een nieuw onderkomen.

93 nieuwe (huidige) clubgebouw. Dat het zo lang moet duren is te wijten aan geldgebrek en aan de bezwaren die de Volksparkcomm issie maakt tegen de tekening. Zolang vindt PW provisorisch onderdak in de oude tribune. Het hart van het nieuwe onderkomen is het 9x 12 meter grote clublokaal, waarin de keuken en berging, de kleedkamer voor de scheidsrechter, een w.c. en enige kasten zijn ondergebracht. Aan weerszijden van het clublokaal komen twee kleedkamers met douches en w.c. 's. De kleedgelegenheden doen dienst tot 1976. Dan worden op enige meters afstand nieuwe kleedkamers gebouwd en het pavi ljoen verandert in de huidige vorm. Vrij kort na de opening van het paviljoen in 1960 wordt de overbodig gevv'orden overdekte tribune met de daaronder gelegen kleedkamers afgebroken. Grote beroering, niet alleen in de PW-gelederen maar onder de gehele Enschedese bevolking, ontstaat als in oktober 1970 de aanleg van een agglomeratieweg ter sprake komt. Niet dat de Enschedese ingezetenen zo begaan zijn met het lot van PW, maar wel dat van het Volkspark omdat de weg deels door het park (en op de velden van PW) is gedacht. De bedoeling van de weg is het betere bereik van de binnenstad na de aanleg van de rijksweg 35 aan de westkant van de steden Almelo, Hengelo en Enschede. Het deel van de invalsweg tussen de Rembrandtlaan en de Volksparksingel (de WestervaI) levert geen problemen op. Maar om aanslui ting te krijgen op de aan te leggen city-ring moeten drastische maatregelen worden genomen. Een van de alternatieven is een aanleg door het zuidelijke deel van het Volkspark, zijnde de velden van PW. Op 9 oktober publiceert de Twentsche Courant de tekening van deze mogelijkheid. PW en "buurman" EL TC (tennis) steken de koppen bij elkaar en sturen burgemeester en wethouders van Enschede een brief met de volgende inhoud: "Onze voetbalclub speelt nu reeds ruim 85 jaar op 't Volkspark en zou dit bijzonder gaarne gecontinueerd zien. Speciaal de laatste 10 jaren hebben wij enorme bedragen geYnvesteerd in ons nieuwe clubhuis en het zou bijzonder spijtig zijn, dat het eerste en dus oudste voetbalcomplex in onze stad zou moeten verdwijnen" • In augustus 1971 wordt de Werkgroep Behoud van het Volkspark opgericht, als blijkt dat de plannen serieuzer worden. Het regent protesten waarna de gemeente in 1972 besluit de weg tot aan de singel aan te leggen (dit is de WestervaI), maar voorlopig niet verder te gaan. PW kan opgelucht adem halen, er wordt niet meer over doortrekking gesproken. Alsof de dreigende doortrekking van de zuidelijke bandweg door het Volkspark de bestuursleden van PW niet genoeg hoofdbrekens bezorgt, komt begin augustus 1972 de Commissie van Beheer over het Volkspark met de verrassende mededeling dat de huur van het tweede veld met onmiddellijke ingang is opgezegd. Uiterlijk 31 juli 1974 moeten ook het hoofdveld en het paviljoen eraan geloven. De mededeling is voor PW des te verrassender daar het bestuur er de laatste vier jaar in is geslaagd de verwaterde contacten met de Volksparkcomm issie volledig te herstellen.

Desondanks meent de comm issie, een jaar voor het eeuwfeest van het Volkspark, dat de accommodatie van PW moet worden opgeofferd voor een rolschaatsbaan, die 's winters kan worden gebruikt als ijsbaan en met Pasen voor de kermis. De com missie denkt zo te voldoen aan de intentie van de schenker, H.].van Heek, die bepaalde dat dit deel van het park moest zijn "een terrein van vermaak, dat voortdurend moet bestemd zijn tot sportterrein, hoofdzakelijk met het doel om aan jongelieden uit Enschede en omgeving -zo veel mogelijk uit iedere stand­ gelegenheid voor verschillende soorten van sport en lichaamsbeoefening te

94 In 1970 wordt PW opgeschrikt door de plannen om een agglomeratieweg naar het centrum van Enschede aan te leggen. De weg zou dwars door het zuidelijke deel van het veldencomplex worden aangelegd. Gelukkig is het zover niet gekomen. verschaffen, zomede tot het somtijds houden van tentoonstellingen of soortge lijke nuttige doeleinden". In het augustusnummer van de Prinses bestrijdt voorzitter Henk Bos de opvatting van de Volksparkcomm issie, die beweert dat PW al lang op de hoogte is van de op handen zijnde "annexatie". Verder vraagt hij zich af waar de commissie de durf vandaan haalt om aanspraak te maken op het paviljoen, dat met PW-geld en voor PW bestemde gemeentelijke subsidie is gebouwd. De financi�le bijdrage van de Volksparkcommissie bestond uit het betalen van de architectkosten. V/ ethouder G8nning van sportzaken is even verrast als Bos over het besluit van de commissie. Hij moet zien nieuwe velden te vinden voor de 20 elftallen van PvV. Gelukkig voor PvV blij ft het bij plannen. Nu PW de zekerheid heeft weer enige tijd op het Volkspark te kunnen blijven kan worden gedacht aan nieuwe kleedruim ten. Inmiddels hebben de vertrekken aan weerszijden van het paviljoen vijftien jaar dienst gedaan. Eind 1974 wordt een bouwcom missie in het leven geroepen, die onderzoekt in hoeverre de nieuwbouw van de kleedgelegenheid en de verbouwing van het paviljoen tot de mogelijkheden behoort. Op 20 januari wordt in een buitengewone ledenvergadering uit de doeken gedaan hoeveel di t moet gaan kosten. De vergadering geeft de toestem ming om uit de reserves maximaal 35. 000 te halen om te besteden voor de nieuwbouw. Via acties moet een evengroot bedrag worden verkregen voor de verbetering van het paviljoen. Twee maanden later begint het aannemersbedrijf Scholten en Hofste met de bouw en 22 augustus wordt het kleedgebouw met een onderling seniorentoernooi in gebruik genomen. De renovatie van het paviljoen levert daarna de nodige problemen op. Er zijn diverse financi�le tegenvallers, maar desondanks slaagt PW erin de vernieuwingen door te voeren.

95 Uit voorgaande perikelen is gebleken dat de Volksparkcommissie PVV liever kwijt dan rijk is. Dat blijkt andermaal als de commissie de Prinses in 1977 een nieuw contract voorlegt, waarin wordt bepaald dat PW uiterlijk in 1986 moet zijn vertrokken. PW gaat hier schoorvoetend mee akkoord. Het moet dat wel doen want er is geen andere keus. Het meest ergert PW zich aan de passage dat het clubhuis en de pas gebouwde kleedlokalen moet terug huren op basis van de eigendomslasten, terwijl het Volkspark niets in de stichtingskosten heeft bijgedragen. Op advies van de eigen leden schrijft PW in januari 1979 een brief aan het college van burgemeester en wethouders waarin ze verzoekt in aanmerking te komen voor een plaats op het eerstvolgende gemeentelijke sP9rtcomplex dat in de stad wordt aange legd. Anderhalf jaar later verstuurt PW een herinneringsbrief waarin PW de voorkeur uitspreekt voor verhuizing naar de zuidelijke wijk Stroinkslanden of de Helrnerhoek. Enschede wordt echter een artikel 12-gemeente en dat betekent dat de fi nanci�le armslag van de stad behoorlijk minder wordt. Er kom t dan ook geen nieuw complex in het zuiden en het blijft behelpen voor PW op het Volkspark. De gemeente' kan PVV zelfs geen subsidie toekennen, maar trekt ter compensatie de rekening voor het onderhoud in 1980, groot ruim 4500 gulden, in. Meer kan Enschede niet doen voor de oostelijke voetbalpionier, zoals ook blijkt in het gesprek dat PW in augustus 1981 met wethouder Wibier heeft. Die wordt daarin geconfronteerd met de specifieke problemen van PW. De club heef� geen geld voor de plaatsing van een goede afrastering. Hierdoor is het terrein voor iedereen toegankelijk en wordt het veelvuldig gebruikt als trapveld door jongens die er niets te zoeken hebben. Ook worden er veel vernielingen aangericht, vooral tijdens de p�askermis. De gemeente kan hiertegen formeel niets doen, omdat de velden niet haar eigendom zijn. Daarom wendt PW zich in 1982 weer eens tot de Volksparkcommissie. De voetbalclub maakt melding van een schadepost van 2500 gulden als gevolg van de vernieling van de afrastering om het hoofdve ld, terwijl jaarlijks drie tot vijf inbraken worden gepleegd.

Het dagblad Tubantia besteedt op 12 juni 1982 uitvoerig aandacht aan de problemen van de oudste voetbalclub van de stad. We citeren daaruit: "Vernielingen zijn er aan de orde van de dag. Delen afrastering zIjn simpel weggeknipt en/of vertrapt, het clubgebouw heeft het al dusdanig moeten ontgelden, dat sommige vensters met glas nu zijn dichtgetimmerd met multiplex. Tussen het Volkspark en de velden ontbreekt een afscheiding en een behoorlijke lichtinstallatie is nog altijd een wensdroom. Is het dan gek, dat PW zich een beetje in de steek gelaten voelt door instanties waarvan je normaliter enige hulp mag verwach ten?". Tot die instanties behoort de politie, die ervoor moet zorgen dat onbevoegden van het terrein blijven. Dat gebeurt niet altijd naar wens, blijkens het volgende citaat uit de mond van de kantinebaas: "De politie komt meestal kijken en is zo weer weg. Ik heb nog nooit gezien dat er iemand is bekeurd". Tot die conclusie komt ook de schrijver van het verhaal. Hij ziet twee agenten komen die na een praatje met de overtreders meteen weer verdwijnen. Doordat de velden bijna doorlopend in gebruik zijn, hebben ze veel te lijden. Graszaad krijgt nauwelijks de kans op te komen. Volgens voorzitter J .B. van Heek van de Volksparkcommissie is geen kruid gewassen tegen de vernielingen: "Alles wat daar ooit is aangebracht om

96 onbevoegden te weren, is vernield. Ze knippen gaten in het harmonicagaas. De hele vorige constructie is gesloopt. Er wordt over de velden gefietst en men laat er rustig de hond ui t".

Koos Molenaar, de schrijver van dit boek (links), in gesprek met groundsman Hans Doornbos.

Enige maanden later biedt de gemeente PW de mogelijkheid te verhuizen naar de velden op het Wethouder Horstman-sportcomplex in Enschede Noord. In verband met de financi�le gevolgen moet PW hiervan afzien. Over het verblijf op het Volkspark hoeft PW zich nu geen zorgen meer te maken. Statutair is PW verbonden aan het Volkspark en PW hoeft alleen te verhuizen als ze dat zelf wil. De -rinanci�n laten het PW niet toe naar een ander veld om te zien.

100JAAR

97 DE LAATSTE JAREN TOT DE SPLITSING

1960-1961 PV/ benoemt H.Stegehuis als trainer. De bedoeling is duidelijk: er moeten prestaties worden geleverd en daarvoor is het noodzaak dat de selectie de trainingen goed bezoekt. Daarom schrijft het bestuur in De Prinses ondermeer: "Deze training is alleen bestemd voor eerste elftalspelers met reserves. Een dergelijke training vergt offers. Wij hopen dan ook dat een ieder zich dit bewust is en zoveel mogelijk de training zal bezoeken, zodat aan het einde van het seizoen zal blijken dat het geld goed besteed is". Ondanks de aanwezigheid van een trainer maakt PW een moeilijk seizoen door en kan het zich ternauwernood handhaven. De voortekenen dienen zich al vroegtijdig aan. De traditionele oefenduels tegen Eibergse Boys en oude bekende UD gaan verloren. In de competitie toont Losser zich op het Volkspark duidelijk de sterkere (1-7) en een week later zegeviert de uiteindelijke degradant Vogido met 3-0 over de rood-wi t-blauwen. Tot maart slaagt PW er nauwelijks in punten bijeen te sprokkelen, maar een opleving in de laatste twee maanden doet PW voor de derde klasse behouden blijven.

Het tweede, derde en vijfde elftal eindigen in de middenmoot. Het vierde is, lange tijd een serieuze kampioenskandidaat, maar Oosterveld 2 blijkt juist iets sterker. Meer succes hebben de junioren. De A's (voor het eerst sinds 1946), B's en G's worden kampioen. De indeling bij de jeugd is nog niet zoals dat vandaag-de­ dag het geval is. Er wordt gewoon doorgecijferd, zodat de G's eigenlijk het achtste juniorenteam (ofwel het tweede pupillenelftaI) zijn. De kampioensploegen vieren het behalen van hun titels in het nieuwe pavi ljoen, dat 25 oktober in gebruik wordt genomen met het houden van de jaarvergadering. Henk Bos belast zich met het reilen en zeilen achter en voor de bar. Van het nieuwe paviljoen wordt druk gebruik gemaakt. Naast de al genoemde gebeurtenissen hebben hier het St. Nicolaasfeest plaats en gebruiken de Scheidsrechtersvereniging Enschede en Omstreken en de afdeling hockey de PW­ accommodatie voor hun trainingen. Henk Bakker stopt per 1 december als redacteur van De Prinses. Henk-J an ZeggeIt neem t zijn plaats in.

Het voert te ver om de resultaten in de diverse toernooien te memoreren. Niet onopgemerkt dient te blijven ..de instelling van de strijd om de Zilveren Snotneus. Een idee van de familie Bakker, die vertakkingen in zowel PV/ als De Tubanters heeft. Jaarlijks hebben de veteranen van Enschede's oudste voetbalclubs tegen elkaar gestreden. Het bijzondere van de prijs is dat niet de winnaar, maar de gastheer hem in bezit heeft.

1961-1962 Met een nieuw dagelijks bestuur en een nieuwe trainer begint PW vo l goede moed aan het nieuwe seizoen. Jan Reysoo volgt Jan de Boer op als voorzitter, Dick Thesingh neemt het secretariaat over van M.Heymans. Arie van Meggelen belast zich met de training van de selectie, die na drie wedstrijden echter nog puntloos is. Het herstel komt in Glanerbrug, waar de club van die naam met 3�2 onderuit

98 gaat. Daarna moeten GFC en Achilies' 12 aan de dadendrang van PW geloven en wordt het sterke Losser op eigen terrein voor 3000 toeschouwers op 1-1 gehouden. Op het Volkspark wint PVV zelfs met 2-1. Van de uiteindelijke kampioen, Phenix, wordt met duidelijke cijfers verloren: 0-6 en 1-4. De laatste nederlaag wordt geleden in de periode waarin PW spelers moet afstaan aan de afdeling cricket, zoals dat in een gentlemen agreement (tegenwoordig mogen we ook gewoon herenakkoord zeggen) is geregeld. Dat betekent dat Harry en \V illy Elkink en Ferry Dukker weer staan te batten, terwijl hun (ex-)ploeggenoten uit de laatste vier wedstrijden slechts een punt halen.

Door blessures, ziekte en eindexamens raakt het eerste elftal ook Herman de Vos, J an Wiegerin�, Tonny Krijger, Hans Beijer en Herman Denneboom kwijt, terwijl Peter Douwsma, J os Sikking en Hans Vondeling het tweede elftal versterken, nu dit team uitzicht heeft op het kampioenschap en de daaraan verbonden promotie naar de eerste klasse TVB. De laatste wedstrijd tegen Roombeek 2 eindigt in 2-2, waardoor PVV de spannende compe titie in zijn voordeel afsluit. De medespelers van het al genoemde drietal zijn: A.Brusse, F.de \Volf, J. Wegink, J .Reysoo, C.de Jonge, G.Simonis, G.Snuverink, J .Hagen, P.Boll en B.H assink • . Het tweede is niet het enige team dat reden tot juichen heeft. Onder de bezielende leiding van Hendrik-Jan Zeggelink winnen de D-junioren alle 14 wedstrijden en sluiten ze de competitie af met het doelsaldo van 127 voor en 8 tegen. De B's doen het iets kalmer aan. Een wedstrijd gaat verloren, maar het kampioenschap komt daardoor niet in gevaar. Het vierde, de A's en de E's worden eervol tweede.

Het PW-veteranenteam zoals het in mei 1962 speelt op het Robur et Velocitas-toernooi in Apeldoorn. Staand v. l.n. r.: Zeggeit, Bos, j.Koese, Bakker, Reef, De Boer en j.Teutelink. Zit tend: Frankenhuis, H. Teutelink, Harteloh, Denneboom en Rabbers.

99 Na vele jaren met veel zorg en aandacht de velden van PW te hebben onderhouden moet terreinknecht Nijhof zijn functie wegens ziekte neerleggen. C.Eliveld wordt zijn opvolger. Ook in het paviljoen heeft een wisseling van de wacht plaats. A.Engelman neemt de exploitatie van H.Bos over.

1962-1963 Is nu JooP Philippo de trainer van PW of Friedrich Donenfeld? Deze vraag ligt dit seizoen op de lippen van menig voetballiefhebber en dat is niet verwonderlijk. Onder de supervisie van Philippo heeft P\tV met het ingaan van de winterstop (die door de barre weersomst andigheden zal duren tot 16 maart) slechts vier punten ui t negen wedstrijden behaald. Aangezien dit jaar twee clubs degraderen wordt het tijd de bakens te verzetten. Philippo begint daarmee door in De Prinses de spelers op te roepen de trainingen vaker te bezoeken. "Vlas het trainingsbezoek in het begin plm. 95% , thans is dit amper 20% ", betoogt hij. De opleving van PW begint echter wanneer Sportclub de helpende hand biedt. De selectiespelers van de Prinses mogen meetrainen met de semi-profs onder leiding van Donenfeld. Het verlies in maart tegen de kampioenen in spe, Rietvogels, zal de laatste nederlaag zijn. Tweede paasdag, 15 april, behaalt PW in Borne op NEO de eerste overwinning na precies een jaar geleden voor het laatst met beide punten van het veld te zijn gegaan. Er zullen nog vier zeges volgen en op de voorlaatste speeldag brengt PW zich zowaar in veiligheid. ' Verantwoordelijk voor deze opmerkelijke ommezwaai zijn de spelers: Herman Denneboom, Peter Douwsma, Ferry Dukker, Harry en Willy Elkink, Albert Engelman, Tonny Krijger, Otto Reitsma, J os Sikking, Gejus Simonis, Nico Vondeling, . Herman de Vos, Ben Wevers en Jan Wiegerink. Zij vieren de goede afloop met een gezellige avond in Bad Boekelo. Het tweede elftal blijft lang in de voetsporen van het eerste. Dat wil zeggen dat ook dit team onderaan staat. Helaas, samen met Heracles 4 daalt P\hl 2 af naar de tweede klasse, waarin het een jaar eerder zo glorieus kampioen werd. Het vergaat het derde nog slechter: twee punten uit 16 wedstrijden en degradatie is het resultaat. Toch blijft PW in de derde klasse TVB vertegenwoordigd omdat het vierde, de zogeheten jonge veteranen, onbedreigd kampioen wordt. Het vijfde, de volbloed-veteranen, eindigt als tweede. Voor het eerst schrijft P\V een zesde senioren-team in, de voorlaatste plaats is het resultaat. Het C-elftal van coach N.Vondeling komt twee punten te kort voor het kampioenschap, de D's van H.Bakker worden derde en de overige jeugdteams eindigen in de middenmoot.

1963- 1 964 PW maakt andermaal zijn faam als "slow-starter" waar. In de eerste competitiehelft worden slechts twee overwinningen geboekt en gaat PW traditioneel fors onderuit bij Phenix: 7-0 (de voorgaande jaren sneuvelde PW daar met 7- 1 en 6-0). Maar het lijkt wel of de naam van de uit zijn as herrijzende vogel van toepassing is op de Prinses, die in de laatste negen duels ongeslagen blij ft en op een fraaie vierde plaats neer strijkt. Dit is deels te danken aan Nico Vondeling, die belangeloos de training verzorgt en PW op deze manier veel geld bespaart.

De versterking van het tweede team met enige ervaren krachten mist zijn doel niet. Na een promotie en een degradatie is deze ploeg nu weer aan promoveren toe. Na een matig begin volgt een spannende slotfase waarin tegen zwakke

100 elftallen punten worden afgestaan, maar tegen de beteren toont PW zijn kracht. Het kampioenschap en de promotie naar de eerste klasse wordt behaald met de hulp van: A.Engelman, W.Elkink, ] .B.Sikking, G.Snuverink, H.] .Zeggelink, B.Hassink, H.de ] onge, A.Rutgers, ] .B.Hassink, F.A. Dukker, ]. Wegink, ] .Hagen, ] .Hulsebos, H.Roossink, N. Vondeling, G.Sim onis, G.Leeftink, H.Denneboom, ] .C.Dijks, H.de Vos, B.Buursink, G.Nordbeck, H.Polman, ] .Reysoo en E.Woud stra.

Het vijfde elftal (de veteranen) schopt meer dan 100 doelpunten bijeen, maar komt door een slecht begin (waar hebben we dat meer gehoord) niet verder dan de tweede plaats. De overige senioren eindigen in de middenmoot.

De junioren doen het goed. Halverwege de competitie zijn hun resultaten:

A 5 5 0 0 10 24-3 B 5 4 1 0 9 13-2 C 5 4 1 0 9 16-7 0 5 4 0 1 8 14-6 E 5 3 2 0 8 25-4 F 4 4 0 0 8 18-1

Met het ingaan van de winterstop' is de sitatie:

A eerste met 16 punten uit 8 wedstrijden B vij fde met 9 punten uit 8 wed strijden C tweede met 15 punten uit 8 wed strijden 0 vijfde met 11 punten uit 10 wed strijden E eerste met 14 punten uit 8 wed strijden F eerste met 16 punten uit 8 wed strijden

Dan deelt de TVB de jeugd opnieu\v in. Het gevolg is dat het A-elftal nu aan de andere kant van de ranglijst te vinden is. De 0 en E-junioren en de F -pupillen daarentegen zijn niet te stuiten en worden kampioen. Het belangrijkste resultaat buiten het veld is wel het gesprek van het bestuur met de Volksparkcommissie, die toezegt de voetbalterreinen van de rest van het park af te scheiden.

1964- 1965 Voor de zoveelste maal belee ft PW een uiterst matige start. Maar ,vat erger is, de even traditionele opleving blijft uit. De degradatie uit de derde klasse KNVB, waarin PW 17 seizoenen onafgebroken uitkwam, is het gevolg. De voortekenen van de teloorgang van de aloude Prinses dienen zich al voor de aanvang van het seizoen aan als PW te weinig spelers heeft om aan het toernooi van Kampong in Utrecht mee te doen. Na drie competitieduels sluit P'V'/ puntloos de rijen met de veelzeggende doelcijfers 0 voor en 18 tegen. Na het gelijke spel tegen 1\IVV'29 behaalt het eerste op B november tegen PH de eerste overwinning: 3- 1. Deze wordt gevolgd door de klinkende 0-5 zege op TAR en... het even overtuigende 0-7 verlies tegen Almelo. PW voert het aantal overwinningen op tot zes, maar het zijn er te weinig om in het seizoen, waarin het BO-jarig bestaan wordt gevierd, met klassebehoud af te sluiten. Ook het derde moet de trieste gang naar beneden maken, zodat in de

101 nieuwe competitie het 3e, 4e, 5e en 6e elftal alle in de vierde klasse TVB uit komen. Het tweede is een goede middenmoter in de eerste klasse. Bij de jeugd zijn posi tievere ontwikkelingen te bespeuren. De A' s ,vorden derde, het F -team wordt tweede en de E- en de G-elftallen behalen zelfs ongeslagen het kampioenschap. De E's doen dat met de doelcijfers 87-5. De veteranen vieren het 80-jarig bestaan van de Prinses met een toernooi waaraan bekende clubs van weleer meedoen. Dat zijn Robur et Veloeitas (Apeldoorn), Hercules (Utrecht), Olym pia (Gouda), Quick (Nijmegen), AFC (Amsterdam), UD (Deventer), ASC (Leiden) en natuurlijk PW. Olympia wint het spektakel der vergane glorie. Voor de jeugd is er een toernooi waaraan behalve PW, Robur et' Veloeitas en UD meedoen. De organiserende verenigi ng komt als overwinnaar uit de strijd.

1965- 1 966 Het nieuwe voetbalseizoen begint met een jaarvergadering, waarin de vraag wordt gesteld of PW-voetbal haar sportzusters cricket en hockey moet volgen näar Het Slagman. Dit op voorstel van de Volksparkcommissie. Het merendeel der vergadering is tegen omdat het vreest op Het Slagman geen baas meer in eigen huis te zijn. Ook meent een groot aantal leden dat moet worden vastgehouden aan de traditie dat de afdeling voetbal thuis hoort op het Volkspark. Het pleidooi van J .F.Scheffer ten spijt dat de verhuizing de drie afdelingen dichter bij elkaar brengt, wijst de vergadering het "Slagmanplan" af. Op de velden vergaat het PW verre van rooskleurig. Aan het einde van het seizoen daalt P\V voor de tweede keer in haar bestaan af naar het afdelingsvoetbal, waaruit het dertig jaar eerder promoveerde. PW begint het seizoen met 1 punt uit vier wedstrijden. Na enige positieve resultaten laat PW veel steekjes vallen en moet de Prinses een beslissingswedstrijd tegen Victoria' 28 op het terrein van Enschedese Boys spelen. Di t duel gaat met 2- 1 verloren, waardoor het eerste in de eerste klasse van de afdeling Twenthe terecht komt. Daarin speelt het tweede al, dat niet verder komt dan een teleurstellende negende plaats. Alle lagere teams figureren in de vierde klasse. Pogingen om het derde te doen promoveren mislukken: dit team finisht als tweede.

De jeugdafdeling begint het seizoen met 5 junioren- en 2 pupillenelftal ien. De A's worden uit de competitie terug getrokken omdat teveel jongens nodig zijn voor de seniorenteams. De prestaties van de overige jeugdploegen geven evenmin reden tot vreugde. Desondanks dringen zes jeugdspelers door tot de Twentse selectieteams.

1966-1 967 Na de degradatie moet PW een keuze maken: wordt er een strakke lijn gevolgd of komt de gezelligheid op de eerste plaats. Op de jaarvergadering na afloop van het seizoen concludeert voorzitter Frankenhuis dat er een goede sfeer is, doch dat de medewerking van de leden in het algemeen te gering is. Dat blijkt onder meer uit het verschijnen van De Prinses. Door een gebrek aan kopy kom t di t blad zeer onregelmatig uit. Op het veld levert het derde elftal de beste prestatie door kampioen te worden. Het vlaggeschip van de vereniging, het eerste, begint hoopvol aan de competitie, maar als van Haaksbergen wordt verloren is het duidelijk dat er geen promotie in

102 zit. Met succes wordt daarna ge�xperimenteerd met het inzetten van jonge spelers en wordt een eervolle derde plaats behaald. De overige seniorenteams eindigen in de middenmoot. Van de zes jeugdteams zorgden het B- en het F -team voor de beste prestaties door tweede te worden. Drie spelers krijgen van de afdeling Twenthe uitnodigingen voor het spelen voor selectieteams: Erik Lee f tink, Engelbert Horstman en Jan Hendrik Heutink, die zelfs doordringt tot het UEFA-team van de KNVB. Het presteren van dit drietal kan niet verbloemen dat de jeugd een groot zorgenkind is voor PVV, omdat er te weinig kader aanwezig is. H. Vrugteman zorgt voor een oplossing door de woensdagmiddagtrainfng te gaan verzorgen. Daar staat tegenover dat hij zijn secretariaats-werkzaamheden be�indigt. Zijn vervanger wordt Tonny Krijger, die deze taak tot zijn verhuizing in 1973 uitvoert. Vrugteman blijft bestuurslid. De andere nieuweling in het bestuur is Henk Denneboom. H. J .Zeggel t en Ben van Spankeren stappen eruit.

Willem Averink heft het glas ter ere van de opening van het clubhuis. Naast hem J os Sikking.

1967-i 968 De resultaten van P\,y zijn niet om over naar huis te schrijven. Het eerste eindigt op de vijfde plaats met 16 punten uit 18 ontmoetingen. Daarmee voert PW de middenmoot aan met een achterstand van liefst negen punten op nummer vier. De sfeer binnen de voetbalafdeling van PW laat te wensen over. Hierdoor is het bestuur genoodzaakt maatregelen te nemen. De selectiespelers (van het eerste en het tweede elftal) worden geconfronteerd met de volgende maatregelen: er komt een verplichte training en er wordt opgetreden tegen de personen "die de stemming negatief beYnvloeden. Bovendien wordt Henk Bos aangesteld als coach. Het zijn niet alleen de twee belangrijkste seniorenteams waar moeilijkheden zijn. De lagere elftallen verschijnen regelmatig met incomplete teams, diverse junioren moeten in het begin van het seizoen buiten de witte lijnen blijven omdat ze geen foto's voor de spelerspassen hebben {ngeleverd en, zoals gebruikelijk, is er weer een groot aantal leden dat de contributies niet tijdig betaalt. Een ander blijvend probleem voor PW is het grote aantal inbraken in het paviljoen. Hierdoor ziet de vereniging zich genoodzaakt de deuren te blinderen. Het seizoen 1967-1968 is het laatste waarin De Prinses als weekblad verschijnt. Elders in dit boek is meer te lezen over het wel en wee van het clubblad.

103 Niet onvermeld dient te blijven de inrichting van de nieuwe tapinstallatie in de kroeg in 1967. Er komt ook een koelruimte, waardoor etenswaren minder gauw aan bederf onderhevig zijn. Desondanks is de kroegom zet door enige tegenvallers minder dan was verwach t. Van de gedachte om het zogeheten "Boys-veld" te voorzien van een lichtinstallatie wordt afgezien. 1968- 1969 PW houdt vast aan het coach-systeem, waarmee het 't vorig jaar zo succesvol was. W.de Jong wordt aangesteld als coach, maar hij vertrekt vroegtijdig naar Leeuwarden. De prestaties worden minder, tot secretaris Tonny Krijger de taak van De Jong overneem t. Inmiddels heeft Zwijnenberg zich belast met de training. l\10rele steun komt er van de nieuwe voorzitter Henk Bos, die in De Prinses de leden aanspoort meer belangstelling te tonen voor de prestaties van het vlaggeschip, het eerste elftal. Zijn oproep blijkt aan dovemansoren gericht, want het publiek laat het afweten. Toch zijn de resultaten niet slecht. Van de eerste vijf wedstrijden in het nieuwe jaar worden er vier gewonnen, zodat PW · al vroegtijdig in veiligheid is. Het grote aantal spelers dat moet worden gebruikt voor het eerste elftal is er de oorzaak van dat het tweede zich met veel inspanning ternauwernood in de tweede klasse kan handhaven. Het kind van de rekening van di t alles wordt het derde, dat degradeert naar de vierde klasse. Hierin draaien het vierde en het vijfde redelijk mee. Van de jeugd komen evenmin opwekkende geluiden. Twee teams moeten uit Ide competitie worden teruggetrokken, zodat PW slechts drie jeugdploegen overhoudt. Aan de voorjaars-competitie doet ook een pupillenelftal mee. Twee bestuursleden stappen op. Voorzitter Eduard Frankenhuis doet dat in de buitengewone ledenvergadering op 29 november. Zijn opvolger is Henk Bos. Bestuurslid en toegevoegd lid van de kroegcomm issie Otto Reitsma houdt er eveneens mee op. De overige bestuursleden nemen zijn bestuurstaken waar, terwijl Peter Douwsma zitting neemt in de kroegcomm issie. Met de contributiebetaling is het weer droevig gesteld. Na drie maanden is slechts 20% betaald. Het kan niet zijn dat de wanbetalers ontevreden zijn over wat PW hen buiten het competitie-voetballen biedt. Een greep uit de activiteiten van dit jaar: kienavonden, onderling voetbaltoernooi, autorally, kegelavond met boerenkool, PW-viJfkamp, jeugdsportdag, feest""" en dansavonden, St.Nicolaasavond voor de jeugd en de verlevendiging van de clubavonden met activiteiten als tafeltennistoernooien en bri dge-dri ves. Voor de jeugd wordt een aparte clubavond ingesteld, zij mogen op deze avond hun vriendjes meenemen om hen enthousiast te maken voor de Prinses, die binnenkort, na ruim 60 jaar, weer EFC "PW" gaat heten. Onderlinge geschillen in het hoofdbestuur hebben geleid tot een breuk tussen de voetbal- en de hockeyvertegenwoordigers. Enige maanden later zijn voetbal, hockey en cricket de fini tief van elkaar gescheiden. In het volgende hoofdstuk wordt uitvoerig bij dit belangrijke moment stil gestaan, doch niet nadat in het kort het wel en wee van hockey en cricket de revue zijn gepasseerd.

100JAAR

104 CRICKET EN HOCKEY

A. CRICKET

"Einde der negentiger jaren was het een jonge te Enschede verblijvende Engelschman, Herbert Finnigan, die ernstig en met enthousiasme trachtte, als onderdeel van PW -toen reeds de jaren bestaande en overal bekende voetbalclub­ een cricket afdeeling op te richten en in stand te hou,den. Met zijn vertrek viel zijn werk ineen. De jonge lui, die in aanmerking kwamen om het spel te spelen, waren in den winter geheel in beslag genomen door voetbal, terwijl in den zomer lawntennis, toen in opkomst, veel grooter aantrekkingskracht bezat". Dit citaat is van de hand van ] .H. van Heek en staat afgedrukt . in het jubileumboek dat in 1933 verscheen ter gelegenheid van het SO-jarig bestaan van de Nederlandsche Cricket Bond. De eerste schuchtere levenstekenen van de cricketsport in Enschede lopen dus op niets uit. Dat is niet verwonderlijk, want een goed veld is een absolute vereiste om het cricketspel tot zijn recht te laten kom en. Mooie grasvelden zijn echter vrijwel onbekend, zodat moet worden uitgeweken naar velden die half gras - half zand zijn, vol met kuilen en bul ten. Dat verandert in 1908, als het veld van PW op het Volkspark een ware metamorfose ondergaat. In Tubantia d.d. 26 september 1908 lezen we onder meer: "Het Ie elftal opent het seizoen op het sportterrein alhier, op het in prachtigen staat verkerend PW-veld, waarvan het gras, dat verleden jaar nog enkele kale plekken vertoonde, nu, dank zij de goede zorgen, overal even dicht en weelderig staat". Die fraaie grasmat leidt ertoe dat op 22 mei een nieuwe vereniging het licht ziet: de Enschedesche Cricket Club. In de Groote Soci�tei t komen 29 personen, voor het merendeel leden van de EFC "PW", bijeen met als doel het oprichten van de cricketclub. De al eerder geciteerde Van Heek schrijft hierover in het NCB-jubileumboek: "Het is nu vijf en twintig jaar geleden dat door PW-voetballers opnieuw en op bescheiden schaal op het voetbalveld pogingen werden gedaan, cricket te spelen. Daarbij werkten o. a. mede de oud P\N-aanvoerder N.G.] annink, de oud-Vitessenaar en PW'er Ru van Rossum, verder Stephen Tattersall, Louis -of beter- Wiet je Blijdenstein en ondergeteekende. Het ging soms met vallen en opstaan, doch PW heeft zich sinds dien staande gehouden en zich -hoewel langzaam- regelmatig ontwikkeld". Als we de lijst met namen van de oprichters doornemen zien we dat het vrijwel allemaal voetballers zijn, die zich bekwamen in het beoefenen van de zomersport. De volgende personen zijn bij de oprichting betrokken: N.G. ] annink, A.H.van Heek, ].H.van Heek, G. ].van Heek jr. , H.P.Gelderman C Mzn., H.E. van Benthem de Grave, W. G. ] anssen, H.A.Zwijnenberg, ] .de Graaff, A. G.Beltman, H.B.Peteri, F. van Delden, P.A. van Delden, rv1.ter Kuile, C.H. ter Kuile, ] .MUnch, L.A.Stroink, ] .Stroink Azn., W.] .Blijdenstein jr., K. W.Ledeboer, S. Tattersall, ] .H. van der Loeff, D.L.Bakker, G.Nordbeck, G. van der Linde, H.Scholten, W.A. Garretsen, G.I

105 fragmenten uit een cricketwedstrijd in 1924 op het terrein op het Volkspark dat nu als oefenveld fungeert. Op de bovenste foto zien we onder meer het EL TC-clubgebouw. Daaronder hetzelfde veld vanuit een andere positie. Op de achtergrond het voetbalveld. bestaan van de Enschedesche Cricket Club, die voort zal leven in de Enschedesche Football- en Cricketclub "Prinses Wilhelmina". In de notulen van deze vereniging staat over de fusie de volgende passage vermeld: "PW neemt het nadeelig saldo ad f 31,20 over, waartegenover de ECC al haar materiaal inbrengt. De contributie voor Senioresleden kom t van f 3.- op f 4.-, doch die voor Juniores blijft op f 1.-". Door het opgaan in de grote vereniging kan het cricket zich beter ontplooien, maar het duurt toch tot 1916 eer PVv' zich aanslui t bij de NCB. Ook bij de cricketafdeling duikt de naam van de Engelsman Wilson op als de eerste offici�le coach. Daarna benadert PW nog vele personen van het 8ritse ei land om de Enschede�rs te komen coachen.

In 1916 debuteert PW in de oostelijke tweede klasse op de tweede plaats. Het kampioenschap wordt behaald in de jaren 1918, 1919 en 1922. In 1923 wordt PW weer tweede, en een versterkte promotie maakt het PW mogelijk te debuteren op het hoogste niveau. Dat gebeurt op een andermaal enorm verbeterd veld. De oude tribune, die overbodig is geworden na de degradatie van de voetballers naar de regionen van de TVB, wordt verplaatst naar het tweede

106 ve ld, waar Enschedese Boys speelt. De cricketers verkrijgen het recht een vergroot terrein voor vijftien jaren in te huren, mits ze voor de aanleg en het onderhoud zorgen en een te bouwen paviljoen na verloop van de vijftien jaar in eigendom overdragen aan het Volkspark. Dat gebeurt en als PW het volgend jaar wordt opgenomen in de westelijke eerste klasse, heeft ze de beschikking over een der mooiste en gezelligste terreinen van het land. Tot 1933 speelt PW in de eerste klasse. Rouwig over de daarop volgende degradatie naar de overgangsklasse hoeft PW geenszins te zijn. De prestaties gaan daarna met sprongen vooruit en in 1938 mag PW zich al kampioen van de overgangsklasse noemen. Een jaar later komt het absolute hoogtepunt in het bestaan van de vereniging. PW beschikt over onbetwist het beste elftal in de eerste klasse en wordt voor het eerst landskampioen. Als gevolg van de oorlog worden de volgende jaren slechts enkele wedstrijden gespeeld. In het jaar van de bevrijding speelt PW buiten competitieverband. Toch is het een belangrijk jaar, w�nt het Volkspark wordt definitief ve rruild voor het Slagman. Daarmee volgt cricket de hockey-afdeling, die daar al sinds 1941 speel t. Het zijn de eerste tekenen van de verwijdering tussen cricket en hockey enerzijds en voetbal anderzijds. Prestatief gaat het de zomersporters de eerste dagen na de oorlog niet voor de wind. Met moeite kan een elftal op de been worden gebracht, maar vanaf 1950 gaat het beter. PW wordt ingedeeld in de eerste klasse B, de "zwakke" eerste klasse. Hierin behaalt PW tweemaal het kampioenschap: in 1953 en in 1957. Roon Visser en Nico Leef tink dringen door tot het nationale elftal. PW blijft tot en met het seizoen 1964 in de eerste klasse B spelen. Daarna volgt de degradatie naar de tweede klasse. Het gaat over de hele linie slecht met PW. In enkele jaren tijd daal t het aantal el ftallen van vier naar een.

B. HOCKEY

Ofschoon men pas in 1930 onder de naam PW gaat hockeyen, bedrijven de PW'ers de hockeysport al langer dan de "King of sports", cricket. Omstreeks de eeuwwisseling richten PW-Ieden en hun dames de hockeyclub Perseverance op. Deze club doet zijn naam, die volharding betekent, weinig eer aan, want na enige jaren is de vereniging al opgeheven. Nadat diverse vergeefse pogingen worden ondernomen de hockeysport nieuw leven in te blazen ziet in het najaar van 1915 de Enschedesche Mixed Hockey Club het levenslicht. . Zoals hierboven al werd vermeld, wordt de EMHC in 1930 opgenomen in PW, maar leidt vanaf 1969 na de splitsing weer een zelfstandig bestaan, doch nog steeds onder de naam PW. De relatie van de EMHC met PW dateert al vanaf het prille 'begin. Evenals bij Perseverance hockeyen bij de EMHC veel PW-voetballers. Het kost de captain van de EMHC steeds heel wat overredingskracht om elf spe lers voor een hockeyteam bijeen te brengen en dikwijls gelukt dit slechts onder de conditie, dat zij 's morgens voor PW mogen voetballen. Hoe het dan 's middags met het uithoudingsvermogen is gesteld, laat zich gemakkelijk raden. Bij de vaststelling van het reglement in de algemene vergadering van september 1916 stellen enige leden voor als clubkostuum het PW-shirt aan te nemen. Het PW­ bestuur verleent daartoe echter geen toestemming. Twee jaar later besluit de EMHC in het wijnrood en zwart te gaan spelen, in welk tenue de PW-hockey­ el ftallen nog steeds aan de bully verschijnen.

107 In 1919-'20 schrijft de EMHC in voor de oostelijke eerste klasse, waarin de derde plaats wordt behaald. Veel spe lers vertrekken dan, zodat tot 1923 niet in com peti tieverband wordt gespeeld.

Inmiddels verhuist de EMHC van het terrein aan de Marthalaan naar het Wooldrik. De animo wordt groter en de EMHC speelt weer in de eerste klasse. De overgang van de Nederlandse Hockey- en Bandy Bond van de Hollandse naar de internationaal geldende regels doet veel spelers besluiten de hockeystick aan de wilgen te hangen. . Andermaal slaagt de EMHC er niet in een team voor de competitie bijeen te krijgen. Als de club in 1928 ten dode opgeschreven is slaagt men er toch in de verenigi ng nieuw leven in te blazen. In de tweede klasse slaan zowel de dames als de heren geen gek figuur. Uit een passage in het jaarverslag van het seizoen 1929- '30 blijkt de concurrentie met PW nog steeds te bestaan: "De spelers wordt de wensch van het Bestuur te kennen gegeven, dat zij slechts 1 wedstrijd per dag zullen spelen en niet zoals gebruike lijk een voetbal- en een hockeywedstrijd achter elkaar". Nog in datzelfde jaar zul len ze echter zowel voetballen als hockeyen voor de club met dezelfde naam. De EMHC is namelijk genoodzaakt een betere terrein­ accommodatie te vinden, want een ve ld voor drie teams en een groeiende jeugdige achterban is te weinig. I Na vele besprekingen in de zomer van 1930 met PW wordt aan de leden van beide verenigingen voorgesteld beide clubs te fusioneren en wel in die vorm, dat PvV een aparte hockey-afdeling zal vormen. In juli 1930 nemen de leden van beide verenigingen de voorstellen van hun besturen aan en kom t een eind aan het zelfstandig bestaan van de dan 15-jarige EMHC. De fusie heeft belangrijke gevolgen voor de Enschedesche Football-, Cricket & Hockey Club "Prinses Wilhelmina". Enerzijds doet het dames-element zijn intrede in PW, anderzijds omdat de voetballers gedwongen zijn het overbekende Volkspark te verruilen voor het J annink-sportpark op Cromhoffsbleek, waarover elders in di t boek meer.

In het seizoen 1931-' 32 worden zowel de dames als de heren kampioen. Het levert de mannen het oostelijk kampioenschap op. Een evenaring van deze prestatie volgt in de seizoenen 1933-'34, 1934-'35, 1935-' 36, 1942-'43 en 1943-' 44. Het ledental blijft stijgen zodat behalve op het Volkspark ook wordt gehockeyd op het Cromhoffsbleekterrein. Hieraan komt een einde met ingang van het seizoen 1942-' 43, als PW- hockey verhuist naar het erve Slagman. Drie jaar later worden daar de nieuwe kleedkamers en het clublokaal in gebruik genomen. Deze verhuizing maakt het PW-voetbal mogelijk terug te keren naar het vertrouwde Volkspark. Evenals PW-voetbal en cricket levert PW-hockey zijn bijdrage aan de nationale ploeg. Hans Schnitger is een van de mannen die ervoor zorgt dat Nederland derde wordt op de Olympische Spelen in Berlijn in 1936. In 1961-'62 dringt Ans Beijer door tot het Nederlands elftal. Nadat PW in het begin van de jaren vijftig telkens goed mee komt, volgt een verjonging die in het seizoen 1957-' 58 de degradatie naar de tweede klasse tot gevolg heeft. Een jaar later is het verloren gegane terrein heroverd. Het duurt tot 1964 eer PW andermaal het kampioenschap van het oosten behaalt. De dames spe len vanaf 1933 onafgebroken in de eerste klasse. In 1954 kom t PW een punt te kort om het kam pioenschap te behalen. Stadgenoot

108 en rode lantaarndraagster EHV weerhoudt PW van deze titel door de beslissende wedstrijd te winnen. Veertien jaar later heeft PW meer succes en wordt het kampioenschap van het oosten behaald.

Aan de revue's, zoals deze van 1960, doen alle afdelingen van PW mee. Links staan de hockey-here�, in het midden de hockey-dames en rechts de voetballers.

C. DE SPLITSING

De verwijdering tussen met name voetbal en hockey wordt in 1969 definitief. Al in het voorjaar kom t het tot een breuk, die op 18 decem ber in het Parkhotel officieel wordt. PW-voetbal leidt al vanaf 1 september een eigen leven, omdat op die dag de Koninklijke Goedkeuring, verleend aan PW als drie-eenheid, afloopt. Hiermee gaat een wens van de voetballers, en met name voorzitter Bos in vervulling. Bos is een fel tegenstander van het werken met een gemeenschappe lijke kas, zoals in de oude constellatie het geval was. Het gecentreerde beheer leidt tot onderlinge geschillen. De notulen van de jaarvergadering van de afdeling voetbal op 10 juni geven de gevoelens van de· voetballers duidelijk weer: "De weinig democratische gang van zaken in de hbofdbestuursvergaderingen is een bron van ergernis. Het vo lledig eigenmachtig optreden van het hockey-bestuur in deze vergadering en het zich volledig distanciêren van di t bestuur van zaken die geheel PW aangaan, hebben tot een breuk in het hoofdbestuur geleid". PW-voetbal stelt voor de afdelingen te scheiden, waarmee het hockey-bestuur direct akkoord gaat. Algemeen voorzitter Roêll trekt hieruit zijn consequenties en zegt zijn functie als voorzi tter van het hoofdbestuur op. Zestien jaar na dato is Henk Bos er nog steeds van overtuigd dat hij indertijd het beste voor PW heeft gedaan, door de scheiding erdoor te drukken. Door zijn verhuizing naar Canada kan hij de verrichtingen van PW nu niet meer zo nauwlettend volgen als vroeger. Desondanks blij ft hij erg betrokken bij het wel en wee van de vereniging, waarbij hij zich op 12-jarige leeftijd aansloot. Toen hij de A-jeugd van PW in juni 1942 op het Cromhoffsbleekterrein met 36-0 van TAR zag winnen hadden de rood-wit-blauwen het hart van Henk Bos gestolen. Na de oorlog speelt hij zelf in het A-elftal, dat zich moeiteloos kan meten met de

109 sterkste tegenstanders in de wijde omgeving. De gehele voorhoede gaat in 1947 over naar het eerste, dat prompt kampioen wordt door MVV uit Al melo op het Heracles-veld te verslaan. Al op lB-jarige leeftijd wordt Henk Bos bestuurslid. Twintig jaar later is hij voorzitter van de voetbalafdeling. Nauwelijks een jaar als zodanig actief slaagt hij in zijn opzet om een einde te maken aan een al bijna veertig jaar bestaande constellatie. Deze houdt in dat de drie afdelingen elk twee leden voor het hoofdbestuur leveren, dat verder bestaat uit een neutrale voorzitter en een secretaris-penningmeester. "De voorzitter kon natuurlijk nooit neutraal zijn, want hij vertegenwoordigde al tijd een van de drie sporten", meent Henk Bos, die met name het toelatingsbeleid van die dagen hekelt. "PW was een uitnodigingsvereniging. Als je lid wilde worden moest je naam door leden aan het hoofdbestuur worden doorgegeven. Dat bestuur beraadde zich over de aanvraag en pas daarna kreeg je een uitnodiging om lid te worden. Zo konden hockey en cricket oordelen over de aanneming van voetballers bij PW. Nee, wat de democratisering betreft waren de voetballers al veel verder dan met name de hockeyers. Voor ons was het· niet alleen de kwaliteit die telde. Wat had het voor nut om goede spelers aan te nemen die voor slechts een incidenteel leuk jaar zorgden en daarna weer vertrokken? Voor ons was het te gek dat een jongetje, waarop niets aan te merken was, toch werd geweigerd". Met de afschaffing van de ballotagecommissie wil Henk Bos bewijzen dat het etiket elitair al lang niet meer bij PW hoort: "Je kunt zelf bewijzen niet meer eli tair te zijn door je te gedragen als een normale club. Als vandaag in de krant staat dat PW niet meer elitair is, dan was dat gisteren wel zo". Problemen ·met de cricket-tak zijn er nauwelijks. Dat komt omdat nog steeds de meeste cricketers ook voetballers zijn. De binding tussen voetbal en hockey is echter bijna tot een minimum gedaald. De seizoenen van beide sporten bestrijken nagenoeg dezelfde periode en geen sporter haalt het nog in zijn hoofd op dezelfde

ENSCHEDESE FOOTBALL-,

CRICKET- EN HOCKEYCLUB

"PRIN S ES WIL HELMI N A"

Het vignet dat de Enschedesche football-, Cricket- en Hockeyclub "Prinses Wilhelmina" tot de splitsing in 1969 gebruikt. dag èn te hockeyen èn te voetballen. De verwijdering tussen beide takken voltrekt zich in feite al veel eerder. Henk Bos daarover: "De eerste spanningen ontstonden toen we als het ware van "ons" Volkspark werden gejaagd. Wij moesten spelen op de Cromhoffsbleek, waar we de beschikking hadden over twee boerenkool velden en op het ene terrein groeiden zelfs aardappe len. De verstandhouding met PW-hockey was nooit echt lekker. Bij

110 feestavonden rees er altijd de vraag wie er voor en wie na de pauze mocht optreden en waren aanpassingen aan het programma soms noodzakelijk om personenniet onnodig te kwetsen". De terugkeer naar het Volkspark komt in het seizoen 1942-' 43, maar pas nadat hockey is verdwenen naar het Slagman. Hockey en voetbal hebben dus nimmer gelijktijdig op dezelfde accommodatie gespeeld. Anders is het gesteld met cricket. Deze zomersport wordt al sinds jaar en dag beoefend op het Volkspark. Maar na het gereedkomen van het fraaie Slagman­ sportterrein is de keuze voor cricket niet moeilijk en volgen de in het smetteloos wit gehulde sportlieden voorgoed de hockeyers naar het Slagman. "We waren niet rouwig over dat vertrek. Voor ons had de verhuizing als voordeel dat we niet langer meer elke zomer en winter zaten met de overdracht van het clubhuis en dat het veld in de zom�r de nodige rust kreeg", oordeelt Henk Bos, maar in een adem vervolgt hij: "Begrijp me goed, we hadden niets tegen op cricket, we hebben ze niet laten vallen. Zij hebben zelf gekozen voor het Slagman vanwege het grotere veld. Onze relatie met cricket was zo goed dat we zelfs afspraken hadden dat als PW-voetbal nog voor promotie of tegen degradatie moest strijden door onze jongens niet aan cricket werd gedaan". Bij de besprekingen die moeten leiden tot de definitieve splitsing klopt Henk Bos, zelf ooit een cricketer, nog eens aan bij PW-cricket. Niet om zelf weer de bat ter - hand te nemen, maar om aan te bieden terug te komen naar het Volkspark. "Dat was om stemmen te winnen om de splitsing er door te drukken. Natuurlijk blee f cricket op het Slagman omdat het daar over een beter veld beschikte. Maar het belangrijkste voor mij was dat cricket achter de opdeling zou staan. Hiervoor was namelijk 67% van alle stemmen noodzakelijk. De hele voetbalafdeling was voor, maar met 35% van alle stemmen maak je geen schijn van kans". Het resultaat van de stemming is bekend: alle afdelingen zijn vanaf 1969 een zelfstandig leven gaan leiden.

���' 1885 E\)100JAAR

111 LAATSTE PROMOTIE NAAR DE K.N.V.B.

1969-1970 Nu de voetballers weer baas in eigen huis zijn gaat het PW organisatorisch voor de wind. De vereniging krijgt een eigen clubblad dat, als vanouds, de naam De Prinses draagt. In plaats van wekelijks verschijnt het nu maandelijks. De grote man achter het orgaan is Henk Bakker, wiens geesteskind, het huidige wapen van PW, nog immer de voorpagina van De Prinses siert. In het kerstnum mer van De Prinses signaleert voorzi tter Bos enige posi tieve ontwikkelingen na de splitsing: "De totale reorganisatie van ons clubhuis, waar mom enteel per maand meer omgezet wordt, dan vroeger per kwartaal. Het begrip contributieschuld is uitgebannen. De contributie over het seizoen '69-'70 is nu reeds voor 70% binnen, d. w. z. binnen een maand betaald. Vorig jaar had na 4 maanden slechts 15% aan de verplichtingen voldaan". Het ledental stijgt van 170 naar 260 in het jaar dat PW haar 85-jarig bestaan viert. Het feest, dat 22 mei begint met het herendiner en negen dagen later eindigt met de jubileumwedstrijd PW-UD, kent vele hoogtepunten. Dat begint al op zaterdag 23 mei, als wethouder G8nning van sportzaken PW namens koningin Juliana de zilveren erepenning van verdiensten aanbiedt. Drie dagen later worden

Ter ge legenheid van het 85-jarig bestaan spelen twee teams van PW, voor deze gelegenheid gekleed in "ouderwets" tenue, tegen elkaar.

Op de bovenste foto staand v. l.n.r.: Adri Rutgers, Paul Nolmans, Klaas Spiele, Malcolm Parker Brady jr., Piet Smith, H.W. Nusmeier, Martin Menzing, Herman van der Velde en de scheidsrechter. Zittend: H.j.Zeggelink, Henk van Unen, Tonny Krijger, Bert Hassink en Gerard Kraayenzank.

Op de onderste foto staand v. l.n.r.: A. van Meggelen, A. j .Rhee, M.Naarding, H.Nieuwenhuis, H.Brookhuis, W. v. d. Voort en B. Meulman. Zittend: F. van Meggelen, H.j. van Ulzen, H.ter Horst, P.F.Douwsma en H. j.Nagels.

112 de heren Arie van Meggelen en Jan de Boer in de hulde betrokken. Zij worden voor hun tomeloze inzet beloond met het lidm aatschap van verdienste. Beiden hebben jarenlang in het bestuur gezeten, De Boer liefst zeven jaar als voorzitter en bovendien een periode als secretaris. Verder hield hij zich bezig met de begeleiding van het eerste elftal, terwijl Van Meggelen vanaf de oorlog zijn beste krachten heeft gegeven aan de opbouw van een jeugdafdeling.

Voorzitter Henk Bos benoemt Arie van Meggelen (tweede van links) en Jan de Boer (tweede van rechts) tot leden van verdienste, terwijl hun vrouwen Fie (midden) en Iet je toekijken.

Het EI-elftal van 1969-'70. Staand v. l.n.r.: Elftalleider H.J.Zeggelink, Peter Harms, Bert Nijland, Joep Oude Velthuis, Roeland Kimman, Joris Craandijk en Boy Salverda. Zittend: Wiebe Fokkema, Rien Boeve, Jeroen Hagoort, Michiel ter Kuile, Mark ter Kui le en Gerard Wolterink.

113 Een van de hoogtepunten van de jubileumvieringen is het onder vuur nemen van de nationale doelman Jan van Beveren.

Deze loot aan de PW-familie wordt niet vergeten tijdens het jubileum. Voor de jongste PW' ers is het absolute hoogtepunt het onder vuur nemen van de nationale doelman Jan van Beveren. In schril contrast tot de feestelijkheden rondom het jubileum staan de degradaties van het eerste en het tweede elftal. PW tekent bezwaar aan tegen de degradatie van het eerste elftal, dat op de voorlaatste plaats eindigt. De eerste klasse telt slechts tien clubs. PW vindt het niet terecht daarvan liefst 20% te laten degraderen. Samen met Dolphia, SOS en Delden tekent de Prinses protest aan bij de afdeling Twenthe, doch zonder succes.

1970-1971 Het eerste jaar onder trainer Piet Lagarde (onder meer oefenmeester geweest van Sportclub en Eilermark) verloopt redelijk succesvol. De promotie gaat n.et aan de neus van PW voorbij, omdat de beslissingswedstrijd tegen Victoria'28 wordt verloren. Meer succes heeft het tweede, dat de kampioensvlag in top mag steken na het behalen van het kampioenschap in de derde klasse B. Qua ledental gaat het met PW voor de wind. Het aantal jeugd leden stijgt tot 140, waaruit tien teams worden geformeerd. Dit brengt problemen met zich mee gezien de krappe huisvesting van PW. Het is daarom des te verheugender dat de nieuwe kleedkamer in gebruik kan worden genomen. De kroeg zorgt voor de nodige financi�le inkomsten, maar daar staat tegenover dat op 18 januari 34% van de leden nog niet heeft betaald. De contributie voor de seniorIeden gaat daarom met ingang van het nieuwe seizoen met een tientje omhoog. Dat geld krijgen de leden terug als ze op tijd betalen. Verder wordt PVV opgeschrikt door het bericht dat de aan te leggen Zuidelijke Bandweg dwars door het Volkspark komt, zodat PW haar velden kwijt zal raken. Elders is in dit gedenkboek meer over deze kwestie te lezen. Dan is er nog een financi�le meevaller door de wedstrijd PW- Oud Internationals, die de Prinses duizend gulden netto oplevert.

114 Het tweede elftal, kampioen van de derde klasse B, seizoen 1970-' 71. Staand v. l.n.r.: G.Aalders, H.Brookhuis, F.van Meggelen, H.].van Ulzen, H.Nusmeijer, W.Bijkerk, M.Naarding en E.Horstma. Zittend: M.Menzing, H.Nagels, A.Rhee, H.ter Horst, W.van der Voort en K.Spiele.

PW Cl, kampioen in het seizoen 1970-'71. Staand v. l.n.r.: Elftalleider H.Reef, C.Pisuisse, J. Klatte, B.Arends, G.Olsder en B. van Laar. Zittend: , G.P.Smit, H.Hoeksma (aanv.), ].van Capelle, G.Gastkemper en H.Reef. Op de ze foto ontbreekt doelman G. Rekers.

1971-1972 Terwijl PW nog steeds niet weet of het de ve lden op het Volkspark kan behouden gaat het de club in alle opzichten naar den vIeze. Liefst drie elftallen v/orden kam pioen, waaronder het eerste. Al na vier wedstrijden voert PW de ranglijst van de tweede klasse A aan en staat deze plaats niet meer af. Als GSV thuis met 3-2 wordt verslagen is na de promotie ook het kampioenschap een feit. Het eclatante succes van het eerste heeft de oprichting van het Pavi ljoenkoor

115 tot gevolg, dat het kampioensfeest muzikale luister bijzet. Elders meer over dit koor onder de bezielende leiding van Guus Rabbers. De andere kampioenschappen komen terecht bij de B-junioren en het F2-team. De B's konden in de bloemen worden gezet na de 4- 1 zege op Achilles, uitgerekend het team dat PW het enige verliespunt toebracht. Bert-Jan Denneboom leidt op zijn beurt het F2-team naar het kampioenschap.

Het elftal, waarmee PW in 197 1-'72 promoveert naar de eerste klasse. Staand v. l.n.r.: Willem Veenstra (verzorger), Herman van der Velde, Jan Hendrik Heutink, Hempie Stroink, Albert Hengelman, Engelbert Horstman, Paul Nolmans, Bob Boswinkel, Ruud Vondeling en Piet Lagarde (trainer). Zittend: Gerrit Snuverink (grensrechter), Hendrik Jan van Ulzen, JooP de Winter en Jan van Miert.

PW BI, kampioen in 1971-' 72. Staand v. l.n.r.: Hans Hoeksma, Gijs Rekers, Gert Olsder, Bert Arends, RonaId van 't Veen, Tonny Druppers, Jan Vos (trainer) en Henk Reef (Ieider). Zittend: Bert van Laar, Wilco van Olfen, Gerrit ter Heersche, Willem Horvath, Henk Reysoo en Henk Reef jr.

116 ] an Hendrik Heutink (tweede van links) en Ruud Vondeling van PW in actie in het duel tegen Hoeve Vooruit.

Het F2-team, dat in het seizoen 1971-'72 kampioen wordt. Staand v. l.n.r.: Elftalleider B.].Denneboom, ].W. v.d.Burg, P.P. van 't Veen, A.van Bruggen, R.Brokken, R.van 't Reve, W.G. v. d. Struik en D. W.Zuidema. Zittend: L.] .Olsman, N.Hagen, P. ] .HoIthuis, S.SIager, F. v.d.Plas, N.Broekhuis, A. van Heek, M. Tattersall, F .Haverkate en A.Haverkate.

1972- 1 973 De sportieve successen van het eerste kunnen niet op. Al in het begin van de com peti tie nestel t PW zich aan de kop van de ranglijst, een andere posi tie zal PW di t jaar niet innemen. Na een voortvarend begin lijken de achtereenvolgende nederlagen tegen WVV en

117 Avanti roet in het eten te gooien, maar PW herstelt zich keurig. Als op 29 april Twenthe WVV op 1-1 houdt en PW de uitwedstrijd tegen Het Centrum in een 2- 1 winst omzet, kan voor het tweede achtereenvolgende jaar de vlag op het Volkspark in top. Jan van Miert, vorig jaar nog speler, is nu de gelukkige trainer/spe ler die de felicitaties in ontvangst mag nemen. Aanvoerder Albert Engelman is zeker even gelukkig met het kampioenschap. Hij maakte de degradatie ui t de KNVB als speler mee, nu keert hij terug in de landelijke bond. Evenals vorig seizoen is alle aandacht gericht geweest op de prestaties van het eerste elftal. Hierdoor kon het tweede zich vorig seizoen met moeite handhaven. Dat is ook nu het geval. Opmerkelijk is verder dat alle drie F -pupillenteams kampioen worden. Bijna gelukt dat ook het vijfde, maar na twee beslissingswedstrijden is het Vosta dat met de eer gaat strijken. PW raakt dit seizoen twee bestuursleden kwijt. Tonny Krijger verhuist in december naar Heerlen. Frits Nordbeck neemt het secretariaat over, Harry Elkink wordt de nieuwe redacteur van De Prinses. Aan het einde van het seizoen geeft jeugdsecretaris, eerste elftalgrensrechter en de man die ervoor zorgt dat het clubblad wordt verzonden, Gerri t Kleine Snuverink, te kennen dat hij zijn taken bij PW neerlegt in verband met drukke werkzaamheden. A.de Winter volgt hem op als bestuurslid, G.Kraayenzank neem t de verzorging van De Prinses op zich en Buursink gaat langs de lijn lopen bij ,het eerste el ftal.

De ploeg die ervoor zorgt dat PW voor de tweede achtereenvolgende keer kampioen wordt. Staand v. l.n.r.: Geert Menzing, Tonnie Roelofs, Rein ten Duis, Engelbert Horstman, Jan van Miert, Paul Nolmans, Ruud Vondeling, Bert Jan Denneboom, Jan Hendrik Heutink en Pe ter Douwsma. Zittend: Ep Kuizenga, Albert Engelman, Henk Jan van Ulzen, JooP de Winter, Herman van der Velde en Hempie Stroink.

100JAAR

118 PROMINENTE SPORTMENSEN

BRACHTEN ONDER HET "BEWIND"

VAN GERRIT SNUVERINK

EEN BEZOEK AAN PW

Eind jaren zestig maakte PW een opvallende groei door. Het aantal leden steeg in een jaar of vijf van 175 naar 400. Het aantal jeugdleden vermeerderde van 45 naar 150. Iemand die nadrukkelijk bij de opleving van de jeugdafdeling betrokken is geweest was Gerrit Snuve'rink, van 1969 tot 1973 voorzitter van de juniorenafdeling. Al op 22-jarige leeftijd nam hij deze taak op zich, nadat hij vanwege een onwillige knie zelf met voetballen moest stoppen. Gerrit werd onder meer grensrechter van het eerste elftal, maar zijn voornaamste taak lag toch bij de jeugd. Onder zijn "bewind" hebben diverse prominente sportmensen een bezoek aan PW gebracht. Schaatser Jan Bols, FC Twente-spelers Kick van der Vall, Theo Pahlplatz en Eddie Achterberg (die later zelfs lid werd van PW) en de nationale doelmannen Piet Schrijvers en Jan van Beveren kwamen naar het Volkspark. Laatstgenoemde deed dat ter gelegenheid van de viering van het 85-jarig bestaan van PW. In het kader van die lustrumviering bracht de PW-jeugd ook een bezoek aan Schiphol en Amsterdam, waar de interland Nederland-Bulgarije werd bezocht. Vijftien jaar later, op 21 april 1985, was PW weer in Amsterdam. Nu met de E­ pupi llen die de eredivisie-ontmoeting Ajax-FC Groningen bijwoonden. Dat was een

Gerri t Snuverink (tweede van links) in gesprek met de nationale doelman Jan van Beveren die ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van PW naar Enschede kwam.

119 van de uitstapjes die dit jaar zijn gehouden. De C-junioren gingen naar PSV-Roda JC en de E-pupillen bezochten in het Diekmanstadion FC Twente-Feyenoord.

Terug naar de tijd van Gerrit Snuverink, die vertelt dat indertijd activi teiten alleen konden doorgaan als ze zichzelf konden bedruipen. Zo gebeurde het dat Jan van Beveren aan zijn bezoek aan Enschede alleen een PW-vaantje overhield. "We hadden eigenlijk Piet Schrijvers willen hebben, maar die moest met Twente een intertoto-wedstrijd spelen. Toen heb ik Jan van Beveren maar gebeld. Die wilde wel komen, hij combineerde de reis dan met een bezoek aan zijn ouders in Drente. Het werd een geweldige dag. 62 Jongens mochten twee keer op hem schieten waarna Annemarie (Gerrits vrouw) ze met Jan op de foto zette. Er waren zelfs dranghekken nodig om het volk op afstand te houden. Toen ik na afloop aan Jan vroeg hoeveel benzinegeld hij moest hebben zei hij: "J e moet niet zeuren, ik zie dat jullie gezond bezig zijn, daar vraag ik geen geld voor". Gerrit zorgde ervoor dat PW tien gemotiveerde jeugdteams de wei instuurde. Dat deed hij natuurlijk niet alleen. In een adem noemt hij de namen van Frits Nordbeck, Henk Reef jr. , Merk Hoeksma, Dick Appel, Bert-Jan Denneboom, Bert Buursink, Bert Polman, Frans van Meggelen en Jan de Boer jr. als de elftalleiders u i t "z ij n" tij d. Niet iedere jongen kon lid worden van PW. Weliswaar was de Prinses vanaf 1969 geen uitnodigingsvereniging meer, toch werden daarna knapen geweigerd. Gerrit daarover: "De jongens werden beoordeeld op motivatie en gedrag, zoals dat bij' de meeste andere clubs gebeurt. Als iemand de sfeer liep te verzieken of na zes weken nog geen bal terug kon schoppen dan bezochten we' de ouders en probeerden we hen duidelijk te maken dat hun zoontje beter iets anders kon gaan doen. Daarbij maakte het niet uit wat de vader voor werk deed". Nadat Gerrit vijf jaar lang zich op intensieve wijze had ingezet voor de PW-jeugd vond hij het tijd worden zijn taak over te dragen aan iemand anders.

lOOJN\R

120 KROEGBAAS PETER DOUWSMA BRACHT MENIGE DAG DOOR OP HET VOETBALVELD

"Ons mooiste optreden was bij het koperen huwelijksfeest van Herman en Gerrie de Vos. We zongen in een zaal die was gevuld met 350 tot 400 man. Het was een geweldig succes en de tekst hangt waarschijnlijk nog bij Herman en Gerrie op het toilet". Met plezier kijkt Peter Douwsma terug op de belevenissen van het Paviljoenkoor, dat voornamelijk bestond uit mensen die in het paviljoen werkzaam waren. Het was dan ook niet zo verwonderlijk dat temidden van Arie en Frans van Meggelen, Ferdinand Brookhuis, Gerard Bos, Ben Leussink, Sjoerd Mandemaker en pianist­ tekstschrijver Guus Rabbers (die elders in dit boek meer over het koor vertelt) Peter Douwsma ui t volle borst mee stond te zingen. Hij behoorde met Henk Bos, Albert Engelman, Sjoerd Mandemaker en Arie van Meggelen tot de mannen van het eerste uur van de kroeg, die in 1960 werd geopend. Peter heeft dit werk zo'n vijftien jaar gedaan. "We zijn begonnen met een oude toonbank van schoenenhandel Rommelaar, waar Engelman werkte. Die toonbank diende als de eerste bar. Toen is het meeste geld verdiend. Er kwam zoveel binnen dat er later de kleedkamers van konden worden gebouwd. Dat was nodig want de oude kleedge legenheden waren veel te klein", meent Peter Douwsma. Peter heeft menige zondag op het voetbalveld doorgebracht, diverse malen tot grote ergernis van zijn vrouw, erkent hij: "'s Morgens moest ik spelen en 's middags stond ik achter de bar. Ik was de hele dag op het veld". Peter stond er later menige keer alleen voor, maar dit leverde zelden problemen op. "Ik kon al tijd een beroep doen op de ouders van de jeugdleden, verder had ik een grote steun aan Willy van der Voort, Ben Leussink en Ben te Pas. Als ik die niet had, had ik het niet gered. Toen ik vanwege mijn werk met de kroeg moest stoppen heeft Willy het van mij overgenomen". Daarmee kwam een einde aan een lange periode waarin Peter zich heeft ingezet voor de club, waarvan hij al dertig jaar lid is. Peter was en is een goede vriend van Ruud Vondeling en dus was het logisch dat Peter zich ook bij PW aanmeldde. Dat gebeurde toen hij 16 jaar was. De opvolger van Peter Douwsma was Willy van der Voort. Na enige jaren nam Annie Doornbos het van Willy over. Gedurende zes jaar heeft zij zich op goede

V. l.n.r. Frans van Meggelen, Arie van Meggelen, Ferdinand Brookhuis, Gerard Bos, Ben Leusink, Sjoerd Mandemaker en Peter Douwsma. Niet zichtbaar achter de vleugel Guus Rabbers.

121 wijze van haar taak gekweten, maar nu heeft ze er een punt achter gezet. Met ingang van het seizoen 1985- 1 986 zal het "barwerk" worden verricht door een groep vrijwilligers. Deze situatie komt Peter Douwsma niet onbekend voor, want ook hij heeft de periode meegemaakt waarin een beroep op de leden moest worden gedaan. "Ik durf te stellen dat de clubsfeer toen beter was dan nu. Men had meer voor elkaar over, maar dat was niet verwonderlijk omdat we vrijwel niets anders dan PW hadden. Je kreeg iedereen achter de bar, je hoefde ze alleen maar even te bellen en dan kwamen ze. Ze deden het immers om de club te helpen, niet, om er zelf beter van te worden" Peter erkent dat dit systeem een verhoogde kans op malversaties met de kas met zich meebrengt, dan wanneer het geld door 1 persoon wordt beheerd. Maar daarvoor heeft hij een oplossing: "J e moet ervoor zorgen dat de kas bij elke wisseling wordt geteld door tenminste twee mensen. Dat was bij ons de gewoonste zaak van de wereld. Er ging niets in de enveloppe voordat het door twee personen was gecontroleerd. Er moet een kroegcomm issie zijn die ervoor moet zorgen dat het grote geld in de weekeinden uit de kas wordt gehaald". P\V heeft lange tijd een kroegcommissie gehad, wier taak het niet alleen was om de bar draaiende te houden, maar om alle werkzaamheden te verrichten die met de kroeg (een jaar of tien geleden nog een normaal woord, nu krijgt kantine . de voorkeur) te maken hebben. Je moet er dus iets voor over hebben om deel uit te maken van de kroegcom missie. Dat heeft Peter aan den lijve ondervonden, maar daarvan heeft hij geenszins spijt: "Als ik zie wat ik met mijn textielhandjes heb gepresteerd, dan mag ik best tevreden zijn".

100JAAR

122 PW ONDER JAN ROMPELMAN

1973- 1974 De rentree in de KNVB is van korte duur. PW kan het niet bolwerken en verdwijnt na een eenjarig verblijf weer naar de afdeling. Na een opleving halverwege het seizoen valt PW terug en is een beslissingswedstrijd tegen "dochter" P J nodig om uit te maken wie degradeert. Op het veld van LSV verliest PW met 2-0 • . Het gaat over de hele linie slecht met PW. Van de zeven seniorenteams wordt alleen het vierde kampioen en zorgen verder alleen de veteranen voor een succesje door het Oude Garde-toernooi in Utrecht te winnen. Het vijfde en het zesde worden tweede in de competitie, het tweede handhaaft zich op het laatste moment in de tweede klasse. Van de tien jeugdteams is de opmerkelijkste prestatie die van E2, dat samoen met Vosta E3 bovenaan eindigt. De rood-wi tten winnen echter de beslissingswedstrijd. De belangen van de jeugd worden voor het eerst waargenomen door A.de Winter, de opvolger van Gerrit Kleine Snuverink. Het hoogtepunt voor de B, C en D-jeugd is het uitstapje naar AFC in Amsterdam. Over het clubblad valt ook al weinig opbeurends te melden: slechts vier nummers worden dit sei zoen ui tgegeven.

1974-1975 PW had zich de viering van het 90-jarig bestaan wel anders voorgesteld dan nu gebeurt. Het rommelt aan alle kanten binnen de vereniging, wat het sterkst tot uiting komt door het vertrek van enige leden, die Blauw Blauw oprichten (waarover elders meer). Aan de wens om het bestuur te verjongen wordt deels gehoor gegeven: het ui t Henk Bos (voorzitter), Frits Nordbeck (secretaris), Herman de Vos (penningmeester), Jan de Boer en A.de Winter bestaande quintet wordt aangevuld met Henk Polman, Hans ter Horst, Gerard Kraayenzank, Jan van Unen en Jan Rompelman, van wie de laatstgenoemde de voorzittershamer overneemt van Bos. Polman (gezondheidsredenen) en Kraayenzank (werzaamheden) trekken zich echter nog hetzelfde jaar terug.

Als Rompelman het roer overneemt ziet het er niet best uit voor PW. Het clubblad verschijnt niet, er is geen contact met de Volksparkcommissie, het rommelt in de kroeg, de velden verkeren in een slechte toestand en Arie van Meggelen kondigt aan te stoppen met de verzorging ervan, de verhouding tussen de trainer en de selectie wordt slechter, contributies en rekeningen in de kroeg worden slecht betaald, de afrastering van de velden is bar en böos, en er is geen omlijnd evenementenprogramma. Het is mede aan de inzet en werklust van de voorzitter te danken dat de bakens danig worden verzet. Onder zijn bewind wordt nieuw leven geblazen in het clubblad; door de prettige samenwerking met de heren Halsema, De Vries en Walhof van de gemeentelijke dienst voor sportz aken worden de contacten met de Volksparkcommissie verbeterd. PW krijgt de toezegging dat ze op het Volkspark mag blijven, zodat een nieuw huurcontract kan worden opgesteld. De terreinen worden verlegd, waardoor er ruimte is voor een oefenveld en een terras voor het paviljoen. Hans Doornbos wordt de nieuwe terreinknecht, welke functie hij ruim tien jaar zal uitoefenen. Gerard ter Horst, een nieuweling in de

123 verenIgIng, neem t de begeleiding van het eerste elftal op zich. Een ondankbare taak, naar zal blijken. Nog nooit heeft het vlaggeschip zo slecht gepresteerd en met twee punten uit twintig wedstrijden moet PW afscheid nemen van de eerste klasse. Het tweede degradeert eveneens, terwijl het derde de gang naar beneden net voorkomt. Alleen het vijfde, de jonge veteranen, behalen bij de senioren de titel. Het Fl-elftal komt als enige van de tien jeugdteams tot eenzelfde prestatie. Verheugend is de verkiezing van Mark ter Kuile in de Twentse A-selectie. Ondanks de nodige tegenslagen wordt met redelijke gepastheid het 90-jarig bestaan gevierd. Het Oude Garde-toernooi wordt ter gelegenheid hiervan in Enschede gehouden. Voor de B- en C-elftallen is een toernooi georganiseerd, de D's bezoeken FC Twente-Feyenoord en de F -pupillen zijn present op het VSV' 50- toernooi.

1975- 1976 Het voetbalseizoen heeft voor het eerste een acceptabel verloop. Weliswaar eindigt het, nu trainerloze, elftal op de vierde plaats van onderen, maar deze lage klassering is, te wijten aan een slechte slotfase. In de laatste zeven wedstrijden wordt slechts een keer gewonnen. Van de seniorenteams is het derde, het lerarenteam, het dichst bij de titel, maar moet deze toch aan FC Flamingo's 2 laten. De A- en B-junioren worden wel kampioen. Ook de E's maken een succesvo l seizoen door. Maar helaas... de laatste wedstrijd tegen Oldenzaal gaat met 2-0 verloren zodat PW met de doelcijfers van 100 voor en 4 tegen op de tweede plaats eindigt. Doelman Rik Brinkman dringt door tot de A-selectie van de Twentse selectie.

Het AI-elftal dat kampioen wordt in het seizoen 1975-'76. Staand v. l.n.r. Leider A.Scheurwater, Ronaid de Vries, Michel Gaasbeek, Martin Oldenhof, Gert Paul Smit, Bert Garretsen, J ousi Land, Guus Luchtenberg en Marcel Keyzer. Zittend: Kees van Marion, Jan Niks, Rik Brinkman, Mark ter Kuile, Bert Jan Bertelink, Bernard Schenke, Edwin Hannink en leider H.B.Harms.

In december neemt het driem anschap Hans de Jonge, Wim Gobius du Sart en Otto van Setten het redactiewerk voor De Prinses over van Henk Reef. Een maand later- besluit PW nieuwe kleedkamers te bouwen. Zeven maanden daarna is de realisatie ervan een feit. Meer hierover leest u elders in dit boek.

124 Lid van Verdienste Arie van Meggelen heeft dit niet meer mee mogen maken. Hij overlijdt op 29 juli. Vlak voor de aanvang van het nieuwe seizoen ontvalt PW het erelid Willem Janssen, de enige PW'er die ooit uit kwam in het Nederlands elftal.

PW had moeten nemen, weigerde dit . vrijwel geheel uit oudere 'voet­ ballers besta.8nde team verder te Veteranenteam spelen. De arbiter verklaarde namel i:l. zelf van lotf'lt voorval niets te hebb'm bemerkt, zodat hem weinig anders overbleef dan het vertrek van PW PW boos van op het wed5trijdformul,ier te ver, melden_ De spelers van PW waren van OOf­ deel dat vérder spelen onmogelijk veld Dolphia was en 'lat het gebeurde een zaaL{ bij was voor dEI onlaI".gs door de Afde ­ ling Twente van de KNVB ingestel­ ,ENSCHEDE De voetb:ll de commissie die . een rem op de wedstrijd Dolhpia 3-PW 4 kreeg gis spelverruwing moet zetten. terrnorgen een voortijdig einde Secretaris Van 't Oever van Dol­ doordat rie spelers , van de bezot: phia, die de wedstrijd zelf niet heeft kende club halverwege de tweedE gezien, zei varunorgen vernomen tp helft en bloc het veld 'Ierlieten , hebben dat een speler van PW een Volgens de PW-ers zou een spek : ovenredin« -zou hebben gemaakt van Dolphia totaal onnodig en ook .. waarna een speler van ons ' terug zonder dat de bal in de buurt getrapt zou hebben . was, een tegenstander onderuit ge­ Maar � scheidsrechter heeft e�­ Dat de wedstrijden niet altijd schopt hebben, Toen de scheids­ niets van gezien, dus ik weet he: verlopen zoals PW wenst, bewijst dit rechter, de heer G. H. Eysberg, niet ook niet. Voor de rest was het een de maatr�elen nam die hij volgen<, normale wedstrijd", verslag in Dagblad Tubantia van 30 november 1975.

1976-1977 Met J.Wi egerink als de nieuwe trainer begint PW aan het sei zoen met een thuis\vedstrijd tegen Medi terraneo. De Italianen krijgen met 6-1 klop. Voor Mediterraneo is dit een "normale" uitslag. Dat ondervindt het danig verjongde PW al gauw als het krijgt te maken met de kracht van de overige teams in deze tweede klasse. Een vierde plaats van onderen in de eindrangschikking is dan ook het resul taat. Ook de verrichtingen van het tweede zijn niet spectaculair te noemen. Het kom t niet verder dan de middenmoot van de derde klasse A. Het derde team, met veel oud-eerste elftalspelers, doet het goed en finisht als tweede in de vierde klasse A. Van de vier overgebleven jeugdteams komt alleen het Dl-team positief voor de dag. Het heeft zelfs kans op het kampioenschap, maar de beslissingswedstrijd tegen Oldenzaal gaat met 4- 1 verloren. Al, BI en D2 eindigen op de voorlaatste plaats. De prestaties van PW gaan hard achteruit, terwijl zeer weinigen het nog de moeite waard vinden een wedstrijd van PV'/ te bekijken. De oud-veteranen zien er zelfs vanaf om mee te doen aan het traditionele Oude Garde-toernooi. Daarentegen staat het bezoek dat de jong-veteranen brengen aan het Belgische Geraardsbergen. De nog overgebleven leden worden geconfronteerd met een financi�le tegenvaller: door bezuinigingen van de provincie wordt 15.000 gulden gekort op de subsidie die PW wil gebruiken voor de renovatie van het paviljoen. Bovendien wordt de financil!le actie onder de eigen leden een fiasco, waardoor het bestuur zich genoodzaakt ziet de aanhang te confronteren met een contributieverhoging van 35 gulden. Dat bestuur ondergaat in september 1977 enige veranderingen. Henk Bos wordt

125 interim-voorzitter na het vertrek van Jan Rompelman uit het bestuur. De leden H. ter Horst, J. van Veen en A.de \V inter worden vervangen door Henk van Unen en Jan van de Broek. De afspraak is dat laatstgenoemde te zijner tijd de taak van Bos overneemt.

100JAAR

126 DE PRINSES, DE BAND DIE BINDT

"Het besluit is gevallen, onze ouden Prinses krijgt haar eigen clubblad en het eerste num mer ligt voor u. De ui tvoering is nog bescheiden, gevolg van de papierschaarschte en abnormale kosten, maar het begin is er en binnen niet te langen tijd hopen wij met fraai gedrukte exemplaren te kunnen verschijnen. Het gaat echter niet zozeer om het uiterlijk, dan wel om den inhoud van het blad en de functie, die het binnen de club verricht. Deze moet er op gericht zijn, de helaas zeer losse banden, die onze leden tezamen houden, te versterken en daarvoor is aller medewerking nodig". Zo begint het woord van de voorzitter W.A.Roelvink van het hoofdbestuur in de eerste Prinses, die op 2 januari 1946 verschijnt. Uit het betoog van de praeses blijkt dat het cluborgaan niet in het leven was geroepen omdat PW-leden zulke fanatieke schrijvers waren. Dat is in de loop der jaren overigens nauwelijks veranderd. Nee, De Prinses zag het levenslicht als een van de laatste hopen op een verbetering van de contacten tussen de drie afdelingen. Ter introductie schrijven alle voorzitters (van het hoofd-, voetbal-, cricket- en hockeybestuur) een voorwoord. Alle verhalen hebben dezelfde strekking: maak van PW weer een eenheid door middel van een blad, waarin iedere sportafdeling aan zijn trekken kom t, door regelmatig een stukje te schrijven. Om te voorkomen dat een afdeling de overhand zal krijgen wordt namens elke sport een redacteur aangesteld. Het eerste drietal bestaat uit Louis Bonder (voetbal), Frits Nordbeck (cricket) en Dries Hardick (hockey). Het eerste clubblad gaat de deur uit onder de eenvoudige benaming PW-nieuws. Roelvink en hockeyvoorzitter Meerburg zijn de geestelijke vaders van de naam De Prinses, welke al op de voorpagina van de tweede uitgave prijkt. De Prinses gaat wekelijks verschijnen, eerst in gestencilde vorm, en vanaf mei 1946 gedrukt. In juli zijn zowel de hockey- als de cricketredacteur al verdwenen. Jan de Boer komt Bonder te hulp, en als ook de beide andere afdelingen een eigen redacteur hebben ontstaat er een nieuwe constructie, waarbij Bonder de taak van hoofdredacteur op zijn schouders neemt en De Boer de belangen van de voetbalafdeling behartigt. Bonder bliJft tot en met 1953 deze functie ui toefenen. Dan wordt hij opgevolgd door B. van Delden. Vanaf die tijd rouleert het hoofdredacteurschap jaarlijks tussen de drie afdelingen en is de hoofdredacteur tevens de eindredacteur van de afdeling die hij vertegenwoordigt. In oktober 1954 is voetbal weer aan de beurt en wordt Henk Bakker, de opvolger van Jan de Boer, de leidi nggevende man. Meteen wordt duidelijk dat van het roulerende systeem weinig terecht komt. Bakker wordt de gezichtsbepalende figuur en wel op meer dan een manier. Van zijn hand is het omslag van de huidige Prinses, dat hij ter gelegenheid van het 75- jarig bestaan in 1960 ontwerpt. Op 1 december van dit jaar stopt Bakker ermee. Andermaal gaat de redactie uit vier personen, van wie een de hoofdredacteur, bestaan. Jan F. Scheffer neem t deze taak op zich, terwijl Hendrik Jan Zegge it namens voetbal een jaar deel ui tmaakt van het kwartet. Pas twee jaar later slaagt PW erin voor een opvolger te zorgen in de persoon van Henk Reef. Maar ook hij blij ft slechts een jaar in functie, zodat de afdeling andermaal op zoek moet naar een vervanger. Dat lukt niet zodat ze een jaar later weer bij Reef terecht komt. In augustus 1966 neem t PW een offset machine voor het maken van De Prinses in

127 ...... :: :; ::::::: :.;.:.:.: �:: ::: :: : : : : :.::;:::::::::::::: : .:. :: �: : - . .. . : :� ' ', : }�:::? : : . . . . : : : : : ::: : . : :::::: �::::::::::::::::: :: :: ::: : :. . :.;.; ;: ; ; : �: : . ::

- . ::::::: : : .. .. . ; :.: {:° � i O ' i a6BAA, -

OFFICIEEL MAANDORGAAN VAN DE ENSCHEDESE FOOTBALLCLUB

"PRINSES WILHELMINA"

1885

128 gebruik. Hierdoor oogt het blad minder professioneel, maar het grote voordeel is dat PW het drukken niet meer hoeft uit te besteden aan derden. Voor het eerst in het 20-jarig bestaan van het blad wordt het geheel door eigen mensen verzorgd. We zien Bakker terug komen in het redactieteam en wel als de verzorger van de layout. Op zijn schouders rust de zware taak om met bescheidener midde len een acceptabel ogend blad te maken. Hij steekt veel tijd in zijn werk, maar kan niet voorkomen dat het blaadje slechts 26 keer verschijnt, dit is de helft van het aantal dat zou moeten verschijnen. Hiermee wordt bewezen dat het niet meer mogelijk is het orgaan wekelijks te doen verschijnen. Er zit daarom niets anders op dan er met ingang van het seizoen 1968-'69 een maandorgaan van te maken. Na de splitsing met hockey en cricket, eind 1969, ondergaat De Prinses andermaal een grote verandering, nu wat betreft het uiterlijk. De twee trotse leeuwen, die het PW-wapen omhoog houden, worden weer in ere gesteld. De creatie van Bakker dient als omslag in het jubileum jaar 1960, maar moet daarna plaats maken voor voorpagina's waarmee de drie&nheid van PW wordt gesymboliseerd. Dat gebeurt eerst met foto's met spelmomenten van de drie sporten en daarna met afbeeldi ngen van de beide accommodaties. Zij moeten nu het veld ruimen voor de leeuwen van de EFC PW, die zich sindsdien nog immer ui tstekend van hun taak kwijten. Henk Reef en Henk Bakker houden het vol tot 1970. Dan neem t Tonny Krijger de eindredactie over en wordt Jan de Boer zijn rechterhand. Hierdoor kom t de verantwoordelijkheid binnen het bestuur te liggen, omdat beiden daarvan deel ui t maken. In 1973 verlaat Krijger Enschede en daarmee PW. Het is een gevoelig verlies voor de vereniging, wat sterk wordt geaccentueerd door het sporadisch verschijnen van De Prinses. Dat gebeurt in het seizoen 1973-'74 slechts vier keer. Onder leiding van H. J .Zeggelink treedt een verbetering op. Maar ook hij verhuist en andermaal doet PW met succes een beroep op Reef sr. , die een jaar lang als stand­ in fungeert. Begin 1976 nemen Otto van Setten, Willem Gobius du Sart en Hans de Jonge het werk van hem over. Gerrit Snuverink is de man achter de schermen. Hij zorgt voor de advertenties en de verzending. De redactionele inbreng van Gobius du Sart is van korte duur, want in ditzelfde jaar stopt hij na een kniebreuk met voetballen en houdt hij ook het schrijven voor gezien. De beide andere heren houden er in 1979 mee op, waarna Henk van Unen het werk overneem t. Hij wordt daarbij bijgestaan door Geert Druppers, die een jaar later zich met de .eindredactie gaat bezig houden. Zijn assistenten zijn Hans Adolfsen en Gerard van Halen. Onder de nieuwe voorzitter Jan Rompelman worden de zaken energieker aangepakt in 1983. Er komt een redactie die bestaat uit vijf man en waarvan Koos Molenaar de leiding heeft. Hij doet dat overigens slechts een jaar, omdat het samenstellen van dit jubileumboek hem te veel tijd vergt. Molenaar blij ft lid van de redactie , die in Malcolm Parker Brady jr. de nieuwe hoofdredacteur krijgt.

�k.. � 1885 �100JAAR (

129 ONDER WIEGERINK NAAR DE -EERSTE KLASSE T.V.B .

PW 1, dat in het seizoen 1977-'78 de promotie naar de eerste klasse TVB bewerkstelligt. Staand v. l.n.r.: trainer H. Wiegerink, E.Kuizenga, H.Klaassen, G. Bosch, E.de Rooy, H.ter Kuile, R.Krol, J.Achterberg, W.ter Riet, G.Luchtenberg en J .H.Averink. Zittend: G.B.Smit, R.Brinkman, H. v.d. Velde, B. J .Denneboom, J .Niks en verzorger G.A. ter Horst.

1977-1978 Het seizoen 1977-'78 is er een waarin vreugde en verdriet dicht bij elkaar liggen. Vreugde is er om de prestaties, die door de diverse teams op de grasmat worden neergelegd. Verdriet is er om de onzekerheid over het behoud van de terreinen op het Volkspark. Om met de verheugende ontwikkelingen te beginnen: onder leiding · van oe fenmeester H. Wiegerink slaagt PW erin te promoveren naar de eerste klasse van de afde ling Twenthe. PW eindigt op de tweede plaats in 2A achter het Rossumse RSC. In 1978 wordt zelfs helemaal niet meer verloren. De · grootste overwinning kom t tot stand tegen Medi terraneo: 8-0. Helaas zijn slechts weinigen getuige van de daden van het vlaggeschip, want ook dit seizoen lopen de eigen leden nauwelijks warm voor het presteren van het eerste. Het derde elftal eindigt in zijn klasse eveneens op de tweede plaats, terwijl het tweede niet verder komt dan de vijfde stek. De jeugd wordt dit jaar onder handen genomen door de heren Visser en Ter Riet. Het A-, B- en C-elftal draaien in de bovenste regionen mee. C2, DI en 02 doen het minder goed. Voor de najaarscompetitie schrijft PW een E-elftal in, dat prompt kampioen wordt. Op 25 april is het weer eens zover dat de leden bijeen worden geroepen om een buitengewone vergadering bij te wonen en andermaal is de accommodatie het onderwerp van discussie. PW heeft van de Volksparkcommissie te horen gekregen

130 dat de Prinses nog hooguit acht jaar op het Volkspark mag blijven. De verenIgIng beslui t het zekere voor het onzekere te nemen en het contract voor de resterende acht jaar te tekenen en ondertussen uit te zien naar een ander onderkomen. Diverse leden zien we l wat in de verhuizing. De ve lden op het Volkspark liggen erg ongunstig, omdat de drukke Volksparksingel veel ouders hun kinderen ervan weerhoudt zich aan te melden bij PW. Daarbij komt dat de buitenafrastering de laatste jaren is verwaarloosd. De hele buurt laat op de velden de honden uit en er wordt regelmatig gevoetbald door personen die er niets te zoeken hebben. Naast de diverse geslaagde evenementen, zoals de autorally, de kienavond en de jeugdsportdag, moet de dropping worden . afgelast wegens gebrek aan belangstelling. Het wordt duidelijk dat steeds minder mensen steeds meer werk moeten verrichten. Iets wat overigens niet kan worden gezegd van de

Het A-elftal dat in het seizoen 1977- '78 het kampioenschap behaalt.

Het E I-elftal onder leiding van Gerrit Bakkers wordt kampioen van de najaarscompetitie van 1977 en zorgt daarmee voor het eerste PW­ succes van dit seizoen.

De ve teranen van AFC uit Amsterdam en PW speelden regelmatig tegen elkaar. Op deze foto staan de volgende PW'ers v. l.n.r. : Frankenhuis, De Jong, Scheffer en Harteloh. Zittend: Teutelink, Rabbers, Luyben, De Boer, Elkink en Reef.

131 kroegcomm issie. Het kwartet Van de Broek, Mandemaker, Douwsma en Van der Voort wordt op voorbeeldige wijze bijgestaan door een grote groep vrijwilligers. In een jaar tijd stappen vier van de acht bestuursleden op. Voorzitter Jan Rompelman en de leden Hans ter Horst, Jan van Unen en Bram de Winter doen dat op 20 september 1977. Henk Bos neemt de honneurs van Rompelman voor een jaar waar, waarna hij deze overdraagt aan Jan van de Broek. Een andere nieuweling achter de tafel is Henk van Unen.

1978- 1979 Twee oud-FC Twente-spe lers doen di t jaar hun intrede bij PW: Henny Ardesch en Eddie Achterberg. Laatstgenoemde vraagt in november overschrijving aan van FC Groningen, waar hij het laatst speelt. Ardesch is aangetrokken als jeugdtrainer. Hij zal dit werk slechts een jaar doen. Het bestuur besluit namelijk om aan het einde van dit seizoen de contracten met Ardesch en Wiegerink, de oefenmeester van de selectie, niet te verlengen. In hun plaats wordt Rob van der L-anden aange trokken, die de selectie en de A- en B-jeugd onder zijn hoede gaat nemen. Het eerste elftal kan zich in het eerste seizoen in de nieuwe omgeving ternauwernood handhaven, door in de laatste wedstrijd gelijk te spelen tegen Victoria'28: 1-1. PW eindigt net boven Geel Zwart en Hoeve Vooruit, die een stapje terug moeten doen. Nadat PW in de tweede hel ft van het vorige seizoen ongeslagen was gebleven, is de 0-4 nederlaag in de thuiswedstrijd tegen Geèl Zwart de eerste in bijna een jaar. Het tweede team boekt pas in november de eerste overwinning. Met de hulp van diverse spelers van andere elftallen eindigen de reserves toch nog op de vijfde plaats en is het doel, handhaving, bereikt. De overige teams presteren verdienstelijk. Van de acht jeugdelftallen doen de beide E-elftallen het 't beste. Zij worden kampioen. E2 zelfs ongeslagen. Voor het eerst gaat PW de zaal in. Met twee teams wordt meegedaan aan de competitie van de afdeling Twenthe. Het tweede team wordt verdienstelijk tweede in 3B. In enkele weken tijd ondergaat het paviljoen belangrijke verandering�n. De oude PW-kleedkamers worden herschapen in vergader-, ontvangst- en instructieruimten, terwijl de kleedgelegenheden aan de andere zijde voor een deel worden bijgetrokken bij de voorraadruimte. De rest wordt middels een muurdoorbraak bij de zaal getrokken. Hier staan nu het voetbalspel en de tennistafel. Naast de kosten die aan de ze verbouwi ng verbonden zijn heeft PW een financi�le tegenvaller van zo'n 4000 gulden te verwerken als de cv-installatie in de kleedkamers bevriest. Voor De Prinses wordt een andere drukkerij gevonden. Nadat het drukwerk enige jaren door ARO is uit gevoerd, worden deze werkzaamheden overgedragen aan Twente in Hengelo. Moest vorig jaar de dropping wegens gebrek aan belangstelling worden afgelast, nu waagt de evenementen-commissie zich zelfs niet meer aan de organisatie ervan.

1979--1980 Na enige jaren kan P\� weer een kampioenselftal bij de senioren begroeten. Het vijfde onder leiding van Ben Lutje Schipholt haalt liefst 30 punten uit 16 wedstrijden en is daardoor onbereikbaar voor de concurrentie in de vijfde klasse J. Ook het derde en het vierde eindigen bovenin (resp. tweede en vierde), maar daar

132 staat tegenover het ronduit zwakke presteren van de twee belangrijkste teams. Het vlaggeschip degradeert zelfs. Het verzamelt slechts 11 punten uit 20 duels. Speltechnisch is PW veelal niet de mindere maar de gebrekkige trainingsmentaliteit van de selectiespelers breekt de Prinses op.

PW 5, kampioen in het seizoen 1979- '80. Staand v.l.n.r. Jan Wagelaar, Herman Peters, Gijs Rekers, Dick Appe l, Cor ten Velde, Martin Menzing en Wim Heutink. Knielend: JooP Kraaijenzank, Ben Lutje Schipholt, Nico Temmink, Dick Michelenbrink, Jan Hendrik Heutink en Henk Jan van Ulzen.

Het tweede brengt zich in veiligheid door een geweldige overwinning op de Enschedese Boys. In de zaal vergaat het PW al niet beter. De schulden die PW bij de bond maakt lopen zo hoog op dat een van de beide teams moet worden teruggetrokken. Binnen de vereniging heeft PW al jaren te stellen met wanbetalers. Het bestuur vindt dat het daarmee nu maar eens afgelopen moet zijn en kondigt de volgende maatregelen af: de wanbetalers krijgen zeven dagen respijt, hebben ze daarna niet aan hun verplichtingen voldaan dan volgt royement en gerechtelijke incasso van het verschuldigde. PW stuurt dit seizoen vijf jeugdteams, waarvan het A-elftal wordt getraind door G. Leusink, binnen de wi tte lijnen. Van hen presteert het 0 I-el ftal het beste door tweede te worden. In toernooiverband zijn het C- en het D-team succesvoller, want in Soest leggen ze beide beslag op de hoofdprijs. Deze krijgen ze niet omdat beide elftallen met te oude spelers zouden hebben gespeeld. Natuurlijk zijn de jeugdteams ook present op het eigen toernooi ter gelegenheid van het 95-jarig bestaan. Hier is UD ui t Deventer de grote triom fator. Verder wordt voor de jeugd een avond gehouden met de FC Twente-sp- elers Aad Kila, Heini Otto en Martin Jol. De jubileumviering wordt een groot succes. Dat komt mede omdat voor elk wat wils iets is georganiseerd. Er is een damesavond, een jeugdtoernooi, een onderling seniorentoernooi, een duel tussen de oud-internationals en oud-FC Twente en een ontmoeting tussen oud-PW en het huidi ge eerste elftal op zaterdag 30 augustus, gevolgd door een grandioos Festival Tropical. De oudjes, het kampioenselftal van het seizoen 1972-'73, doen het nog goed. Door een doelpunt van Hendrik- Jan Heutink neem t de ploeg van trainer Jan van Miert zelfs de leidi ng. Na de rust zorgt Erik Kappert voor de gelijkmaker. De score verandert niet meer, zodat strafschoppen de beslissing moeten brengen. Dat gebeurt in het voordeel van de jongere formatie.

133 Daags ervoor kan men ook al getuige zijn van een interessante wedstrijd. Onder leidi ng van scheidsrechter Siem Welli nga binden de oud-profs en een oud-FC Twente-elftal de strijd tegen elkaar aan. Aan Twente-zijde spelen liefst vier voetballers wiens naam aan zowel FC Twente als PW is verbonden: Eddie Achterberg, Willem de Vries, Wim Snellenberg en natuurlijk Ruud Vondeling. De vijfde PW'er, oud-trainer Piet Lagarde, komt niet in actie. Het team bestaat verder uit Kees Warringa, Issy ten Donkelaar, Daisy ter Beek, Paul Krabbe, Theo Pahlplatz, Dick van Dijk, Ferry Pirard, Jan Jeuring en 'Spitz' Kohn. Henk 'Charley' Bosveld geeft de tegenpartij de leiding. Pahlplatz laat de ge lijkmaker aantekenen, maar na de pauze zorgen Barry Hulshoff en Guus Hiddink ervoor dat de "gasten" met 1-3 zegevieren.

Uit de goede organisatie van dit gebeuren blijkt dat er een nieuwe wind bij PVV is gaan waaien. Er is een nieuwe jeugdcomm issie gekomen en de elftal- en de evenementencom missie zijn beter gaan functioneren. Bovendien is het bestuur voorzien van nogal wat vers bloed. Op de jaarvergadering in 1979 verlaten Jan de Boer sr. (die in 1980 een halve eeuw lid is) en Herman Euverman het bestuur. Zij maken plaats voor Jan Bos, Ben Lutje Schipholt en Ep Kuizenga. Laatstgenoemde haakt een jaar later vanwege drukke werkzaamheden af. Ook G. ter Horst, Henk van Unen en Herman de Vos (vanaf 1969 penningmeester) houden er dan mee op. Hun plaatsen worden ingenomen door Toon van het Reve (secretaris), Ben te Pas (penningmeester), Benno Voogdgeert, Geert Druppers en Henk Jan van Ulzen,. Tevens kom t er een einde aan de wisselende kroegdiensten. Met ingang van 1979- '80 wordt de kroeg beheerd door Annie Doornbos. Zij zal di t werk blijven doen tot en met het seizoen 1984-'85.

1980- 1981 Het jaar 1981 staat in het teken van de terugkeer van de "verloren zoons". Na zes jaar zelfstandig te hebben bestaan komt Blauw Blauw terug bij PW. Een verstoorde relatie met de Technische Hogeschool Twente ligt hieraan ten grondslag. Zoals elders te lezen is bespeel t Blauw Blauw de velden van het TH­ terrein. In het seizoen 1980-'81 krijgen de voetballers te horen dat hen andere (Ieesongunstiger) trainingstijden zijn toegewezen. Het is een van de gebeurtenissen die de verhouding Blauw Blauw-TH er niet beter op maakt. Voor Blauw Blauw resteren nu twee mogelijkheden: op zoek naar andere velden of contact opnemen met een andere vereniging. Blauw Blauw besluit dat laatste te doen omdat het na Sparta de tweede plaats op de wachtlijst voor nieuwe velden inneemt, terwijl Sparta al moet rekenen met een wachttijd van tenminste drie jaar. Inmiddels gaat het PW ook niet helemaal naar den vIeze. Vooral de terugloop van de jeugd baart zorgen. De Prinses staat daarom niet onwelwillend tegenover besprekingen met Blauw Blauw. Op 10 februari zitten Rob Nolmans en Jos Smits namens Blauw Blauw en Toon van het Reve en Jan Bos als vertegenwoordigers van PW om de tafel. De besprekingen hebben een buitengewone ledenvergadering van Blauw Blauw tot gevolg, waarin het besluit wordt genomen collectieve overschrijving aan te vragen voor de veldvoetballers. De spelers in de zaal en de volleyballers gaan zelfstandig onder de oude naam door. De "intocht" van de ex­ Blauw Blauwers wordt op 29 augustus gevierd met een barbecue-avond. Ondertussen wordt er ook gevoetbald, en het eerste van PW doet dat niet onverdienstelijk. Het eindigt op de derde plaats van de tweede klasse A, waarin Blauw Blauw voorlaatste wordt. Op 1 februari debuteert de IS-jarige Marcel

134 Lasonder in het eerste. PW, voor het eerst met Sjoerd Velsing als verzorger en met een gemiddelde leeftijd van 22 jaar, bereikt de na-competitie, waarin wordt gestreden om een plaats in de eerste klasse. Daarin komt PW uit tegen VSV'50 en Bentelo. VSV is veruit de sterkste, zodat PW het in 't volgende jaar weer in 2A moet proberen. De mentaliteit· van het tweede is beneden peil. Het komt zelfs voor dat PVV er niet in slaagt een tweede elftal op de been te brengen. Halverwege de competitie wordt de eerste zege geboekt. Toch kon niet worden voorkomen dat PW met 9 punten onderaan eindigt. Opmerkelijk beter vergaat 't het derde (tweede plaats), terwijl de overige PW-elftallen middenmoters zijn. Bij de jeugd komt de opmerkelijkste prestatie van het A-elftal. Deze ploeg reikt tot een fraaie tweede plaats, mede als gevolg van de oefenstof, die zij van jeugdtrainer G. Leusink krijgen. Voor de overige juniorenteams verloopt het seizoen teleurstellend. Zowel het B- en het C-elftal eindigen in de onderste regionen. De negatieve cijfers werken door in het volgende overzicht: in totaal spelen de 10 PW-elftallen 189 competitie-wedstrijden en behalen daarin 166 punten. Het doelsaldo is 420-616. Het seizoen wordt bel!i ndigd met het spelen van enige toernooien. Op 17 mei wordt een toernooi voor standaardteams afgewerkt. Het lag in de bedoeling elftallen uit alle windstreken uit te nodigen, maar hier komt weinig van omdat twee ploegen afzeggen. De eindstand is: 1. Spartanen (Wognum), 2. Phenix, 3. RSC (Rossum), 4. PW, 5. Enschedese Boys 2, 6. SV Stadtlohn, 7. Forward (Groningen) en 8. Tubanters 2. Ook op het Geel Zwart-toernooi reikt PW tot de vierde plaats. Ook het A, B en C-el ftal zijn te gast' bij Geel Zwart. Successen zijn er niet voor de tricolors weggelegd. De D's gaan op bezoek bij DTO en Soest, maar ook zij komen niet tot noemenswaardige prestaties. Voor een financil!le tegenvaller zorgt de gemeente. Door de eigen moeiJ ijke positie als artikel 12-gemeente (wat zoveel inhoudt dat de gemeente onder curatele van het rijk staat) is Enschede niet in staat PW financieel tegemoet te komen. Dankbaar neemt de club dan ook het aanbod van Benno Voogdgeert aan. Hij stelt gratis verf en kwasten beschikbaar om de buitenkant van het paviljoen van een fris kleurtje te voorzien.

��� 1885 �)JOO JN\R

135 HET VERSCHIJNSEL BLAUW BLAUW

Onder de titel "Het verschijnsel Blauw Blauw" verscheen in het jubileumnummer van De Prinses, dat uitkwam ter gelegenheid van het 90-jarig bestaan van PW, een artike l van de hand van Jan Reysoo. Dat begint als volgt: "Velen van ons zullen zijn opgeschrikt door het bericht dat er zich binnen PW een aantal jongelui heeft afgescheiden om een -wat zij noemen- recreatie-voetbalclub op te richten, waarbij als doelstelling wordt gesteld het beoefenen van allerlei sporten (w. o. uiteraard voetbal) in een ontspannen sfeer". Hij ve rvolgt: "Wij kunnen ons daarbij afvragen, wat deze sportmensen bewoog om onze vereniging, waarin zij toch veelal jarenlang met plezier speelden, de rug toe te keren. Natuurlijk, jeugd rebelleert altijd. Altijd komen vanuit de ze groep argumenten, als zou de leiding niet deugen, dat de trainings-faciliteiten onvoldoende zijn, dat er geen begeleiding is, dat de ouderen het laten afwe ten etc.etc. ft. De man die ongewild de aanleiding van de afscheiding is geweest is Han Beunk. Beunk is geen onbekende naam in PW-kringen. Han's vader verdedigde jarenlang het doel van het eerste. Han was tot het einde van het afgelopen seizoen speler­ leider van het achtste el ftal. In 1975 was hij dat van het derde. Het team verkeerde in degradatiegevaar toen moest worden aangetreden tegen Rigtersbleek. Han weet nog goed wat er gebeurde: "vVij zouden speleri op . het achterste ve ld, dat er beter bij lag dan het voorste. De terreinknecht verzekerde mij dat op ons veld gespeeld kon worden. Ik heb dus de jongens van het derde, die her en der in het land studeerden, bewogen toch maar naar Enschede te komen. Groot was mijn verbazing dan ook toen ik zatermiddag een telefoontje kreeg dat onze wedstrijd eruit lag omdat de ve teranen wilden spelen; zij waren al kampioen en wi lden het seizoen afsluiten met een feestje. Ook Rigtersbleek was al afgezegd". Beunk beklaagde zich, na eerst het geval bij de toenmalige voorzi tter te hebben aangekaart, op de clubavond bij de rest van het bestuur. Dit tot ergernis van de veteranenleider, die zich afvroeg waar die Beunk zich we l mee bemoeide. Voor Han was dit de druppe l die de emmer deed overlopen en stapte naar secretaris Nordbeck om zich te laten uitschrijven als lid. Het was alsof een bom barstte op deze gedenkwaardige avond. Een korte stilte maakte plaats voor opgewondenheid onder 15 tot 20 andere aanwezigen. Zij leefden al langer met gevoelens van ontevredenheid. Uit gekheid hadden zij al eens zitten filosoferen over een recreanten-vereniging die naar de alleszeggende naam Blauw Blauw zou moeten luisteren. En bloc lieten zij zich gelijk met Beunk schrappen als lid van PW en op 22 mei 1975 was Blauw Blauw een fei t. Wim van Huizen werd voorzitter, Han Beunk secretaris. Een jaar later werd hij voorzitter, dat bleef Han tot een jaar voor de opheffing van de veldvoetbal­ afdeling van Blauw Blauw in 1981. Blauw Blauw had te weinig leden om door de bond te worden geaccepteerd en dus ook om in aanmerking te komen voor vel den. "We hebben toen blufpoker gespeeld", erkent Beunk nu. "De ledenlijst werd aangevuld met namen van broers, kennissen en dergelijke die nooit eerder een bal van dichtbij hadden gezien. Door een stom toeval kwamen we daarna aan een ve ld. Iemand kwam op de idee velden te huren op het TH-complex. Veel kans gaven we ons niet. Maar het toeval wilde dat het hoofd sportzaken van de TH overhoop lag met de Hogeschoolraad, die zich erover beklaagde dat het kapitale complex voor slechts een kwart werd gebruikt. Net

136 nadat het hoofd sportzaken hierover op de vingers was getikt, klopten twee Blauw Blauwers bij hem aan en het contract was meteen getekend". Blauw Blauw ontwikkelde zich tot een vereniging die in zijn topjaren vier veld­ en zes zaalvoetbal teams telde. Daarnaast deed deze vereniging aan damesvolleybal en tennis. Het sportieve hoogtepunt kwam in het seizoen 1979-' 80, toen Blauw Blauw kampioen werd van de hoofdklasse zaalvoetbal. In dat team speelden onder meer

de ex-Heraclieden Arend Steunenberg, Ruud Krol en Hennie Nieuwenhuis, Wim Rijkeboer (ex-Enschedese Boys en AGOVV), Jan van Veen (eerder onder meer bij Eilermark en Fe Twente 2) en Harry de Vlucht (onder anderen bekend van Rot Weiss Essen). Toen Blauw Blauw zich steeds minder gewenst ging voelen op de TH werd het tijd om ui t te zien naar een andere thuishaven. Juist op dat moment klopte PW bij Blauw Blauw aan. De rood-wit-blauwen zagen hun ledental de laatste jaren behoorlijk slinken en achtten het voor beide verenigingen beter dat de krachten werden gebundeld. Zo dacht ook het merendeel van Blauw Blauw erover. Het dubbele van het aantal spelers dat zes jaar eerder PW verliet keerde terug naar d' aloude Prinses!

��� 1885 E\é�lOO JN\R

137 NIEUWE IMPULSEN NA DE FUSIE

1981-1982 De overgang van een kleine 50 Blauw Blauwers heeft PW geen windeieren gelegd. Het ledental stijgt tot 300 en het aantal seniorenen-elftallen van zes naar acht. De Blauw Blauw-leden die terugkeren op het oude nest hebben veel clubmakkers meegenomen die nog niet eerder het shirt van de Prinses droegen. Het achtste elftal ging het jaar daarvoor als het vijfde van Blauw Blauw door het leven en voor al de spelers is het voetballen onder de naam PW even wennen. Het spelen in de tricolores is er, tot groot ongenoegen van de "echte" PW'ers, niet bij. Tot hen behoort Arthur de Jong, die in oktober en passant ook bestuurslid wordt. Hij is een van de mensen die nieuwe impulsen aan de vereniging geeft, want naast zijn activiteiten als speler en bestuurslid is hij bege leider van het eerste, beheerder van het materiaal en lid van de evenementen-commissie. Samen met Ben Lutje Schipholt is Arthur de grote anim ator van een groot aantal activi teiten buiten het voetballen om. Er worden kaart-, bingo- en bowlingavonden gehouden en de deelnemers aan de sterri t zul len zich vast nog de erwtensoep herinneren, die ze na afloop van Annie en Hans Doornbos kregen. Gelijktijdig met Arthur de Jong kom t Willy van der Voort in het bestuur. Hij belast zich met de jeugdzaken. Willy is de leider van het B-elftal en het is

PW 2, seizoen 1981-'82. Staand v. l.n.r. J.Reimerimk (leider), G.Druppers, L.Rooks, T. v. d.Plas, A.Kroeze, N.Hagen, F.Roelofzen, G. van Halen en H. v. d. Velde (leider). Zittend: H.Holkenborg, H.Stenis, M.Lasonder, E.Hannink, R.Qualdchaid en N.Slaoui.

PW 3, seizoen 1981-'82. Staand v. l.n.r. Hans Kraan, B.Stuiver, H.Strijker, A. Visser, T. v.h.Reve en G.Dijkhuizen. Zittend: C.Schilling, H.Harms, Harry Kraan, H.Elkink en J.v. d. Molen.

138 PW 6, seizoen 1981-'82. Staand v.l.n.r. Gerrit Altena, Ronaid Meijer, Peter Venema, Henk Olijve, Koos Strijker, Gerrit ten Vergert, Bertus Menzing en Jan Menzing. Zittend: Olaf Rinket, Gerrit Post, Willy Koershuis, Herman Holkenborg en Willy Elkink.

PW 7, seizoen 1981-'82. Staand v.l.n.r. Henk Druppers, Robert v. d.Haar, Hans Westerink, Cor Schilling, Frans Groenendijk, Wim Hagting en Rob Nolmans. Zittend: Willy Koershuis, Paul Vaneker, Hans Nijland, J aap Post, Arie de Leeuw, Frank Roelofzen en Han Beunk.

PW 8, seizoen 1981-'82. Staand v. l.n.r. Ragbourn, Van Duim, Meijer, Ruseler, De Jong en Kienhuis. Zittend: Kuipers, Knoeff, Hendriksen, Lussche en Zwerver.

139 voornamelijk aan hem te danken dat PW dit jaar een E-elftal op de been kan brengen. Gerard van Halen wordt de leider van dit team. Ook hij is een van de kleine duizendpoten binnen de vereniging. Gerard leidt tot vandaag de dag met veel plezier een van de jongste elftallen van PW, speelt in de selectie en levert daarnaast een grote bijdrage aan het vullen van De Prinses met tekst en foto's. Ondanks de inbreng van Gerard en van eindredacteur Geert Druppers blijft het kwakkelen met het cluborgaan. Het verschijnt onregelmatig omdat de tekst uit de pen van slechts enkele mensen moet komen. Geert probeert van alles: hij introduceert rubrieken als Uit de oude doos, Kranteknipsel en de Medische rubriek door Sjoerd Velsing. Maar helaas, de meeste PW' ers zijn alleen maar te vinden voor een partijtje voetbal. Trainingen worden sporadisch bezocht, zelfs door het tweede dat in de vierde klasse eigenlijk te lang speelt. Dat zou de drijfveer moeten zijn om er eens flink tegenaan te gaan, maar het heilige vuur ontbrandt niet. Sterker nog: diverse malen moet een beroep worden gedaan op A-spelers om het team compleet te krijgen. Desondanks (of misschien wel juist daardoor) reikt PW tot de top in 4C, maar het resultaat is onvoldoende om Buurse 2 van het kampioenschap te houden. Het eerste eindigt op de zesde plaats met slechts drie punten achterstand op num mer twee. Het gaat er dus spannend aan toe in 2A en ook PW blijft lang in de race om de tweede promotieplaats na een goede start in het derde periode­ kampioenschap. Na overwinningen op Bentelo en BSC en een gelijk spel tegen P J gaat PW tegen Geel Zwart de . boot in: 0-3. Vervolgens wordt teleurstellend gelijk

PW A, seizoen 1981-'82. Staand v. l.n.r. j.v.d.Brug, M.Huizing, W.ter Mors, V.Cos, A. ter Horst, B.Bakkers en G. van Putten. Zittend: K.van Wijngaarden, D.Kovacs, j.B.Rasker, P.Agus en H.j annink.

PW C, seizoen 1981-'82. Staand v. l.n.r. T.Roor (elftalleider), Robert Smit, Otto Fehmers, Murad Cebem, Lars Kuizenga, Coen Bouman en Willem jan Roor. Zi ttend: L.Bicy, Robert de Leeuw, Erwin Molsink, Erik Bakkers en Harm Dijkstra.

140 PW F, seizoen 1981-'82. V. l.n.r. A.Hofman, G.Hultink, D.Chaib, H. van Aken, M.Boelens, R. Maseland, De Leeuw (hangend), D.Bosch, A.Drenth, N.Drenth, A. Meijer en S.Holtkamp.

gespeeld tegen Medi terraneo (3-3 na een 3-0 voorsprong) en de rol van PW is over. De overige elftallen in de vierde "klasse (het derde, vierde en vij fde) eindigen in de middenmoot. De vijfde klassers moeten met een lagere klassering genoegen nemen. Ook de vier jeugdelftallen nemen bescheiden posities in. Hier is evenals bij de senioren het gebrek aan spelers duidelijk merkbaar. De twaalf teams sluiten hun 184 wedstrijden af met 148 punten en een doelsaldo van 331 -597. PW houdt weer een toernooi voor standaardteams. De zege gaat naar Hector uit Goor, de organiserende vereniging wordt vijfde. Verder zijn er liefst twee

Barry Louwers (links) en Tim Roldaan, gefotografeerd tijdens het jeugdkamp in Buurse.

141 toernooien voor de lagere seniorenel ftallen en drie jeugd toernooien. Bij de C' s bereikt PW de finale, maar moet daarin het onderspit delven tegen Rigtersbleek: 1-0. Rob Nolmans zet bij PW een traditie voort waarmee hij bij Blauw Blauw is

In de pauze van het onderlinge toernooi op Koninginnedag 1981 werd een damesvoetbalwedstrijd ges·peeld. De organisatie was bij Ben Lutje Schipholt (met vlag) natuurlijk in vertrouwde handen. begonnen: het organiseren van de jaarlijkse trip naar Texel. De jeugd gaat naar De Meene in Buurse. In het clubblad lezen we daarover het volgende verhaal vafJ een van de deelnemertjes: "Van 1 tot 2 zijn we naar Buurse gefietst en hebben een kussengevecht met de anderen geleverd. Daarna hebben we een circuit gedaan en hebben gevoetbald. Toen zijn we gaan eten en hebben daarna een speurtocht gehad. Toen hebben we opnieuw een kussengevecht geleverd en daarna zijn we naar de eetzaal gegaan en hebben een quiz gedaan".

1982-1 983 Ook dit seizoen weer wordt PW geconfronteerd met de welhaast traditionele problemen. De contributie-achterstand, die oploopt tot 6000 gulden, en de slechte bescherming van de opstallen op het Volkspark. Toch zijn er enige lichtpuntjes te constateren, zowel letterlijk als figuurlijk. Na jaren zoeken en onderhandelen slaagt PW er eindelijk in de lichtinstallatie op het oefenveld te verbeteren. Erg verheugend is de vorig jaar ingezette enthousiaste aanpak van de begeleiding van de jeugd. Di t leidt er onder meer toe dat na de winterstop voor het eerst met een F -elftal (6- en 7-jarigen) aan de competitie kan worden meegedaan en in het paviljoen een ouderavond wordt gehouden. De jeugdcommissie doet op deze avond uit de doeken wat ze van plan is. Helaas nemen slechts 15 ouders de moeite om hiernaar te luisteren. In competitieverband valt er van de senioren nauwelijks iets positiefs te melden, of het zou het bereiken van de na-competitie door het eerste elftal moeten zijn. PW begint daarin hoopvol met overwinningen op Bentelo en Buurse, maar in de terugronde laat PW het afweten en gaat de promotie andermaal aan de neus van de Enschedel!rs voorbij. Het tweede slaagt er wel in zijn klasse te verlaten, maar helaas gebeurt dit in negatieve zin. Ze worden in hun teruggang naar de vijfde klasse vergezeld van het vijfde elftal. Het is de tweede degradatie voor het tweede in drie jaar tijd. Omdat het derde en vierde zich wel in de vierde klasse handhaven daalt in plaats van het tweede het vierde af. Overigens is het met de begeleiding van de selectie di t jaar niet gegaan zoals het zou moeten. Halverwege het seizoen namelijk komt trainer Rob van der Landen

142 Sportclub Enschede tegemoet door plaats te nemen tussen de palen, nadat deze vereniging met een keeperstekort kom t te zitten. Jan van der Molen neem t de rest van het seizoen de coaching op zich. In de vijfde klasse speelt al het zogeheten horeca-team, dat aantoont dat de arbeid in de horeca op zaterdagavond (en -nacht) goed is te combineren met een aangename voetbalochtend. Ook van de jeugdelftallen is weinig opwekkends te registreren. De A-junioren eindigen op de derde plaats van onderen, de C-jeugd doet ·buiten mededinging mee en de E-pupillen zijn voor de winterstop veel te hoog ingedeeld. Daarin kom t in de voorjaarsreeks verandering en prompt wordt PW ongeslagen kampioen. In tien wedstrijden wordt slechts 1 punt verspeeld, PW scoort 28 doelpunten en krijgt er maar vijf tegen.

Christine Rompelman, de eerste voetbalster van PW.

Tot de kampioenen behoort Christy Rompelman. Zij is het eerste meisje dat de kleuren van PW op het veld verdedigt. In de toernooien zijn de rollen van de jeugdteams omgedraaid. Het E-elftal reikt in het eigen toernooi niet verder dan de vierde plaats, terwijl het A-elftal (bij VSV' 50) en de C-jeugd kampioen worden. De senioren van PW laten de toernooicomm issie in ' de kou staan door zowel voor het onderlinge als op het vierde/vij fde klassetoernooi een minimum aan belangstelling te tonen. De jeugdsportdag daarentegen verloopt succesvol. Zo'n 60 spelers, in leeftijd vari�rend van 6 tot 16 jaar, tonen hun kunnen op tien oefeningen, met als hoogtepunt het penalty-schieten op ex-FC Twente-doelman Hennie Ardesch. Verder zijn de FC Twente-spelers Jan van Gestel en Fred Rutten aanwezig om enige oefeningen te verzorgen. Zij reiken ook de prijzen uit en voorzien de PW­ jeugd natuurlijk van handtekeningen. Drastische veranderingen hebben in september 1983 plaats als op twee leden na het vo ltal lige bestuur aftreedt. Voorzitter Jan Bos draagt de hamer over aan Jan Rompelman, die daarmee voor de tweede keer binnen tien jaar de eerste man van de vereniging wordt. Verder houden Toon van het Reve, Arthur de Jong, Geert Druppers, Willy van der Voort en Jan Menzing het voor gezien. Hun plaatsen worden ingenomen door Bert Jan Denneboom (secretaris), Rob Nolmans en Ben Lutje Schipholt, die na een afwezigheid van twee jaar zijn rentree in het bestuur maakt.

143 Voetba11ers ------� speelden Er was trouwens alle reden Enschede 8 bond de ongelijke voor verwarring. Voor de com­ strijd aan met PW 5, dat met 0-7 tegen petitie van de vierde klasse van zegevierde. de Afdeling Twente stond om negen uur de ontmoeting Sp. De verwisseling kwam aan het Enschede 6-PW 5 op het pro­ licht, doordat de aanvoerder van P foute gramma. Scheidsrechter zou For­ W argwaan kreeg. Hij had zwa­ tuin zijn, zo stond venneld in de re teS!enstandverwacht. maar het "Officiële Mededelingen", het was geen. partij. Hij besprak zijn blad van de Afdeling. Op het verbazing met een tegenspeler. tegenstander zelfde tijdstip was echter ook op­ Het ene woord haalde het andere cvan een onzer verslaggevers) het veld er naast de wedstrijd Sp. aan en plotseling begreep ieder­ Enschede 8-PW 6 voor de vijfde een wat er aan de hand was. ENSCHEDE - Grote hilariteit klasse vastgesteld, waarvoor "Zolang ik hier werk is zoiets heerste zondagmorgen op het geen officiële scheidsrechter was nog niet voorgekomen", gaf een sportcomplexvan de voetbalver­ aangewezen. De gang van zaken administratief medewerker van eniging Sportclub Enscheäe bij laat zich gemakkelijk raden.. De de "TVB" als commentaar. "Ik het stadion Het Diekman. Twee tegenstanders werden verwis­ betwijfel zelfs of dit ooit eerder is seld, ook al doordat de aangewe­ " lagere elftallen bleken namelijk " gebeurd . tegen de verkeerde tegenstander zen "echte arbiter zo onfortuin­ te hebben gespeeld. Het misver­ lijk was het verkeerde veld op te De Afdeling zal de wedstrijd stand werd pas een kwartiervoor stappen. Die velden zij n niet van Sp. Enschede 6-PW 5 opnieuw afloop op beide velden ontdekt een nummerbordje voonien en vaststellen. Het andere duel en toen achtte men het raadza­ zo trad Sp. Enschede 6 per abuis wordt alleen op uitdrukkelijke mer de resterende speeltijd maar aan tegen PW 6, dat een klasse wens van beide partijen alsnog nonnaal uit te spelen. lager uitkomt (uitslag 5-2). En Sp. gespeeld.

In het najaar van 1982 gebeurde op het veld van Sportclub Enschede iets heel bijzonders. Twee elftallen van Sportclub en PW kwamen tegen elkaar uit. Te laat kwamen ze er achter dat ze tegenover de verkeerde tegenstander stonden.

Ook op het veld ondergaat PW een belangrijke verandering. De shirtreclame doet zijn intrede. Het eerste el ftal draagt voortaan de naam van sporthuis Melching & Van Ulzen. Het gevolg hiervan is dat de aloude tricolores plaats moeten maken voor rode shirts. De broeken worden wit en de kousen blauw. Garage Nolmans sponsort het vijfde, dat wel in de traditionele outfit blijft spelen.

Natuurlijk laat ook de evenementen-commissie weer van zich horen. Ben Lutje Schipholt heeft voor de seniorenelftallen een dropping georganiseerd. Verscheidene deelnemers worden overvallen door een grote onweersbui en raken hierdoor dermate van slag dat ze in Eibergen uit komen. Uiteindelijk arriveren ze allemaal in cafe Bannink, waar ze worden onthaald op een dampend bord snert. Op het kunstgras van de hockeyclub DKS heeft een curieuze voetbal/hockey­ ontmoeting plaats: DKS-PW 4. De eerste helft wordt er gehockeyed, waarbij PW wordt genoodzaakt zich toe te leggen tot verdedigen. Na de pauze worden de sticks in de kleedkamers gelaten en gaan de spelers voetballend verder. Vermeldenswaard in dit speldeel is de dubieuze rol die scheidsrechter Jan Bos vertolkt. De PW-voorzitter verrast vriend en vijand door een aanval van DKS af te ronden met een treffer. Het spe len op kunstgras bevalt PW uitermate goed. De selectie zal er regelmatig terugkeren om in de voetballoze winterperiode op te oefenen.

144 PROMOTIE EN DEGRADATIE

1983- 1 984 De voorbereiding op het eeuwfeest begint met ongekend veel successen. Gedurende het gehele seizoen laten de diverse PW-teams zich van hun beste 'zijde zien en dat resulteert in drie kampioenschappen met als klapper op de vuurpijl de promotie van het vlaggeschip. De eerste ti tel wordt binnen gehaald door het E-el ftal. Onder leiding van Gerard van Halen slaagde di t team er al in de voorjaarscom peti tie van 1983 op zijn naam te brengen. Nu gebeurt hetzelfde met de najaarsreeks. Het kampioenschap wordt op 19 november behaald in de thuiswedstrijd tegen Mediterraneo, die met 5-2 wordt gewonnen. Twee weken eerder viert het eerste elftal feest na met succes de strijd te hebben aangebonden tegen dezelfde club. PW wint deze uitwedstrijd en komt daarmee in het bezi t van de eerste periodeti tel. De grote concurrent van PW is Eilermark, dat een week eerder PW op eigen terrein met 0-2 klop gaf onder grote (Glanerbrugse !) belangstelling. Beide clubs staan hierna gelijk bovenaan, maar PW heeft een iets beter doelsaldo. Groot is dan ook de vreugde als na de confrontatie tegen de Italianen (2- 1 winst met treffers van Teunis Weijdijk en Marcel Lasonder) blijkt dat Eilermark niet verder komt dan 1-0. De periodetitel wordt 's avonds spontaan in het paviljoen gevierd. Daarna maakt PW, waarin Paul Smit in de bloemetjes wordt gezet omdat hij z'n 200ste wedstrijd speelt, een zwakkere periode door. Met een achterstand van negen punten op kampioen Eilermark eindigt PW als derde in de tweede klasse A. Maar PW maakt dankbaar gebruik van de herkansing die wordt geboden middels de na-competitie. De Prinses begint overweldigend met zeges op GSV en Bentelo. Dan volgt het verlies in Bentelo en lijkt het voor PW allemaal afgelopen te zijn als alleen het duel GSV-Bentelo nog op het programma staat. Bentelo won thuis al met 8-2 van de mannen uit Glane, maar moet nu ervaren hoe die de schande uit de eerste ontmoeting uitwissen met een 2-0 zege. Hierdoor bewerkstelligt PW op zeer verrassende wij ze de promotie. De scheidende coach Rob van der Landen had zich geen leuker afscheidscadeau, en dat nog wel op zijn verjaardag, kunnen toewensen. Het seizoen is voor hem op twee fronten succesvol verlopen, want ook het tweede elftal is kampioen geworden en heeft daarmee sportief revanche genomen op de slechte prestatie van het jaar ervoor, toen het eigenlijk had moeten degraderen. Met 32 punten uit 18 wedstrijden toont PW 2 aan, recht te hebben op een plaats in de derde klasse. Het derde e.Iftal handhaaft zich zonder al te veel moeite in de vierde klasse, terwijl de overige seniorenelftallen alle in de middenmoot in de vijfde klasse eindigen. Bij de junioren maakt het A-elftal een goed seizoen door, dat wordt bekroond met een overtuigend kampioenschap. De doelcijfers spreken boekdelen: 106-24. De overige vijf jeugdelftallen moeten het met mindere klasseringen doen. De trainers van de jeugd zijn Harry Driezen en Wim Hagting, van wie laatstgenoemde in februari 1984 zijn werkzaamheden wegens verhuizing naar Rotterdam moet be�indigen. Het lijkt erop dat het beleid van de jeugdcomm issie zijn vruchten afwerpt. Diverse evenementen zijn in het verleden voor herhaling vatbaar gebleken en staan daarom dit jaar weer op het programma. Er zijn diverse toernooien, de jeugd

145 gaat weer op kamp in Buurse en natuurlijk kom t Sinterklaas wederom langs. Bovendien wordt de vorig jaar geYntroduceerde ouderavond herhaald. Even traditioneel als het houden van de genoemde jeugd-activiteiten zijn de lobby's bij de Volksparkcommissie en de gemeente voor een betere afrastering. Op 3 november verschijnt in de Twentsche Courant een artikel waarin de nieuwe voorzitter Rompelman zijn beklag doet over het vandalisme. Auto's met trekhaken worden ingezet om de stevig verankerde uit beton en ijzer bestaande afrastering ui t de grond te krijgen. "Herstel heeft ons al f 20.000 gekost en we kunnen niet meer opbrengen, vooral niet nu het 100-jarig bestaan van onze voetbalvereniging voor de deur staat", klaagt de praeses. Volgens hetzelfde bericht heeft PW bij de gemeente een prijsopgave voor nieuwe afrastering, kosten f 12.000, bij de gemeente ingediend. Ruim twee weken later volgt een gesprek met de Volksparkcommissie. Deze ziet, met het oog op de opgedane ervaringen, weinig heil in het voorstel van PW om een hek te plaatsen tussen de velden en het park. Zij hebben meer vertrouwen in een versperring bij de doorgang aan de Emmastraat. Om hiervan de proef op de som te nemen verschijnt nog geen maand later op deze plaats een hek. Inmiddels is PW aan een andere (kracht-)proef begonnen: de jubileum loterij. Het is een gewaagd project, want PW moet proberen in een jaar tijd de 1500 loten à raison van honderd gulden aan de man te brengen.

In een tijd van economische teruggang is dat een bedrag dat niet zomaar wordt ui tgegeven. Maar daar staat tegenover dat het geld in termijnen kan worden betaald en dat de deelnemers aan de loterij vanaf augustus 1984 een jaar lang maandelijks kans maken op een van de 23 prijzen met een totale waarde van zo'n 60. 000 gulden. De hoofdprijs is een auto en de opbrengst van de loterij wordt aangewend voor de renovatie van het clubgebouw en de organisatie van sportwedstrijden ter gelegenheid van de viering van het eeuwfeest. De grote man achter de loterij is Rompelman. De voorzitter zet zich op velerlei

PW El, seizoen 1983-'84. Staand v. l.n. r. : Ton Liensburg, Erik Hardiek, John Kroondijk, Mark Twilt, Joost Snuverink, Sander Grakist. Zittend: Maarten Geerdink, Oiederik Vollenga, Bastiaan Oudebos, Maarten Heutink en Ronaid Kuiper. gebied voor PW in, maar kan niet verhinderen dat de overige bestuursleden hun functies beschikbaar stellen, zodat in mei een buitengewone vergadering moet worden uitgeroepen. In deze bijeenkomst worden de gemoederen gesust. Het bestuur blijft aan tot de ledenvergadering in september en Jan Rompelman houdt zich primair bezig met zijn geesteskind, de loterij, waarvoor hij veruit de meeste loten heeft verkocht.

146 1984- 1985 Na de op enigszins gelukkige wijze behaalde promotie moet PW zich zien te handhaven in de eerste klasse A. Het elftal heeft nauwelijks veranderingen ondergaan en het is duidelijk dat het een moeilijk seizoen wordt. Toch is het begin hoopgevend onder de nieuwe trainer Ruud Vondeling. Hij is altijd een bekende in

PW 1, 1984-'85. Staand v. l.n.r.: Leider W.van Foeken, H.Driezen, ].H.Averink, P.Smulders, R.Nijsink, R.Brinkman, E.Kappert, R. Bertelink, T. Weidijk, trainer R. Vondeling. Zittend: verzorger S. Velsing, G.Bosch, G. van Halen, G.P. Smit, H.Strijker, T. v.d.Plas, E.Bo uwman, ].Smit en M.Olthuis.

PW 2, 1984-'85. Staand v. l.n.r.: H.Soer, H.Hoekm an, M.Olthuis, M. ]ordaan, W. van Foeken, F.Naberhuis, P.Gee, leider H. v. d. Velde. Zittend: H. ] annink, H.] .Heutink, E.Hannink en T. v. d.Plas.

147 PW 4, 1984-'85. Staand v. l.n.r.: H.Kraan, B. j.Denneboom, T.Geerdink, B. Rekers, W.Hoog Antink, W.j.te Kief te. Zittend: G.Dijkhuizen, H.Stockman, G.H.L.Teerink, V.te Nijenhuis, B.Meulman. Op de foto ontbreken j. v. d. Molen, H. van Donselaar, B.Stuiver en T. Dill. de PW-ge le'deren gebleven, want na het afsluiten van zijn voetbalcarriere in het eerste bleef hij in lagere elftallen spelen, ofschoon hij als trainer bij diverse andere verenigingen terecht kwam. Maar in het jubileumjaar is hij op zijn oude nest teruggekeerd. Na een moeilijk begin haalt hij met PW zes punten uit vier ontmoetingen. Daarna volgen zes opeenvolgende nederlagen en PW zit in de hoek waar de klappen vallen. Op zondag 28 april is de situatie vrijwel hopeloos. PW speelt thuis tegen mede­ degradatiekandidaat ATC'65. Bij verlies is het met PW gebeurd. Het lijkt wel alsof de spelers geen ve rtrouwen meer hebben in eigen kunnen en op betrekkelijk eenvoudige wij ze behalen de Hengelo�rs een 1-4 overwinning. Het is een trieste dag, vooral voor de PW'ers die ook betrokken zijn bij het wel en wee van het zesde, zoals Ruud Vondeling en voorzitter Maarten de Labije. Beiden spelen in dit team en doen dat met veel succes. Zoveel zelfs dat het team kans maakt op het kampioenschap. Om hiervoor in aanmerking te komen moet gewonnen worden van UDEET 2. Het ziet er lange tijd naar uit dat het zover zal komen totdat ... Maarten de Labije in de laatste minuut de bal in eigen doel werkt. Het ge lijke spel is voor de Spanjaarden voldoende om op grond van een beter doelsaldo de titel te grijpen. Blijven de voorhoedespelers van het zesde in gebreke, die van het vierde en het vijfde scoren er driftig op los met resp. 68 en 69 treffers. Hun elftallen komen dan ook op de tweede en derde plaats terecht. Minder goed gaat het met de overige teams. Toch kan de prestatie van met name het tweede goed worden genoemd. Het team debuteert in de derde klasse met een fraaie vijfde plaats, met onder meer een klinkende 1 0- 1� overwinning op EMOS 4. Eenzelfde positie is er voor het zevende, terwijl het derde het met de derde plaats

148 PW 6, 1984-'85. Staand v. l.n.r.: F.Bollen, R.Vondeling, H.Vultink, H.Euverman, P. Nolm ans, M.de Labije, j.Rompelman, W.v. d.Voort, leider j.jansen. Zittend: E.Kuizenga, Niels Euverman (mascotte), A.Bollen, H.Rooseboom, R.Krol en B.Voogdgeert.

van onderen moet doen. Het achtste eindigt helemaal onderaan. Halverwege het seizoen wordt een negende elftal gevormd, dat de competitie niet kan afm aken, en daarom bui ten mededinging mee doet. PW komt dit seizoen met vijf jeugdelftallen binnen de lijnen. De A-junioren beginnen niet al te goed. Ze bengelen in de onderste regionen, maar tot hun opluchting komt de TVB na de winterstop met een andere indeling en nu is PW in de bovenste regionen te vinden en eindigen ze op een eervolle vierde plaats. De C's moeten met een zesde plaats genoegen nemen, terwijl ook de E-pupil len op de vierde plaats �indigen. De beste klassering bij de jeugd is weggelegd voor de F­ pupillen die in hun afdeling tweede worden. Voor de jeugd wordt weer een weekeinde naar De Meene in Buurse georganiseerd, maar het absolute hoogtepunt is natuurlijk het be zoek aan de ere-divisieclubs PSV, FC Twente en Ajax. Verder doet de jeugd mee aan diverse toernooien. Oud-jeugdleider Willy van der Voort werd vorig jaar in het zonnetje ge zet. Hij werd de eerste winnaar van de Jan Rompelman-trofee. Di t jaar ging deze wissel bokaal naar Ben Lutje Schipholt. Voor de derde keer in successie houdt de jeugdcommissie een ouderavond, natuurlijk staat er weer een Sint Nicolaas-bijeenkomst op het programma, waarop ook de vriendjes van de spelertjes welkom zijn. Ter overbrugging van de lange en strenge winterperiode gaan ze de zaal in. Het is zelfs zo koud dat er voor het eerst in 22 jaar een Elfstedentocht wordt gehouden. Drie PW'ers voltooien de ze marathon-schaatstocht: Jan van der Molen, Ep Kuizenga en Adrie Bollen. Ook de selectie zoekt naar alternatieven om de wi nter door te komen.

149 PW 9, 1984-'85. Staand v. l.n.r.: G.Druppers, P.Venema, O.Rinket, B.Bakkers, I.Gross, F.Vedasto. Zittend: D. K noeff, B. Morsm an, F. v.d. Hart, M.Parker Brady jr., G. Veldkamp. Liggend: K. Venema.

Het A I-elf-t al, dat in het seizoen 1983- 1984 het kampioenschap behaalde. Staand v. l.n.r. Leider W.v.d.Voort, D.Michelbrink, S.Ypma, D. Kovacs, A.ter Horst, W. Koershuis, H. Sneiders en trainer H.Driezen. Zi ttend: grensrechter j .Rasker, V.Cos, W. j.Roord, H.j annink, L.Kui zenga en G.Fehmers.

Regelmatig gaat PW naar de Kotkampweg om te trainen op het kunstgras van DKS (onder meer tegen oud-Fe Twente) en op 13 januari gaat ze naar het landgoed Si ngraven bij Denekamp, \v aar ruim 20 leden de lange latten onder doen om acht kilometer te langlaufen. Voor andere ontspanning zorgt de evenementencommissie. Terwijl het eerste elftal op zaterdag de bekerwedstrijd tegen Vesos afwerkt, doen de spelers van de lagere seniorenteams mee aan het Prinsessetoernooi, we lk door het vijfde elftal wordt gewonnen. Het gezellige samenzijn wordt besloten met een in alle opzichten geslaagde feestavond compleet met een barbecue en live muziek.

150 Ook de feestavond op 10 november kan zich in een redelijke belangstelling verheugen, maar daar tegenover staat de ronduit slechte opkomst op de vleesbingo. De nieuwjaarsreceptie daarentegen is een succes, evenals de wekelijkse loterij op de zondagen. Dè belangstelling gaat echter uit naar de jubileumloterij, waarbij maandelijks liefst 23 prijzen te winnen zijn. In augustus wordt de eerste trekking verricht en dan zijn al ruim 1200 van de 1500 loten verkocht. Voldoende voor PW om er aan over te houden. Tevreden kan Jan Rompelman een maand later de voorzittershamer overdragen aan Maarten de Labije. Met Rompelman verlaten Denneboom, Heutink en Lutje Schipholt het

E-pupillen, 1984-'85. Staand v. l.n.r. Klaas Oosterveen, ] ohn Kroondijk, Bastiaan Oude Bos, Michel Holthuis, Diderick Vollenga, Michel Visser, Ronaid Bakker en ] an Hendrik Heutink. Zittend: Barry Louwers, ] eroen Bosch, Maarten Heutink, Edwin Ettekin, Ronaid Kuipers en Michel Proost.

F-pupillen, 1984-'85. Staand v. l.n. r. bovenste rij: Trainer Klaas Oosterveen en de leiders ] an Koopmans en Tori Geerdink. Middelste rij: Wibo Schepel, Maarten Geerdink, Han Farwick, twee supporters en Marcel ] ansen. Knielend: Mark Twilt, Tim Roldaan, ] asper Slaghuis, Frank Koopmans en Gijs Alewijn.

Een beeld uit een van de trekkingen van de loterij in het seizoen 1984- '85. Op de foto v. l.n.r.: PW­ voorzitter F.M.de Labije, notaris B.K.] .Hoving, mevr. I. van Unen, dhr.Dijkstra, Ep Kuizenga en Benno Voogdgeert.

151 Het ging er vaak gezellig aan toe bij de trekkingen van de loterij.

HELAAS KONDEN DIT JAAR GEEN FOTO'S WORDEN GEMAAKT VAN EEN AANTAL SENIOREN- EN JUNIOREN-ELFT ALLEN.

bestuur. Hun plaatsen worden ingenomen door Olaf Rinket, Jan Koopmans, Bram Rekers en Malcolm Parker Brady jr. Op het moment van het ter perse gaan van dit gedenkboek moet nog een begin worden gemaakt met de jubileumvieringen, die in augustus 1985 hun hoogtepunt beleven. Helaas mag Jan de Boer sr. hier geen getuige van zijn. Na een slopende ziekte overleed hij op 2 december 1984. Liefst 55 jaar wás hij lid van PW, in welke periode hij zo' n 1000 keer de rood-wi t-blauwe kleuren verdedigde. Jan vervulde diverse functies in het bestuur. Zijn benoeming tot lid van verdienste was dan ook niet meer dan terecht.

100JAAR

152 JEUGD PW OP BEZOEK BIJ PSV, Fe TWENTE EN AJAX

Welke jeugdige voetballer droomt er niet van eens de heilige grasmat van een ere-divisie-vereniging te mogen betreden en daar hun voetbalhelden te ontmoeten. Nou, de jongens van PW doen dat in ieder geval we l. Hun droom werd dit jaar werkelijkheid, want zij mochten kennis maken met hun idolen in hun favoriete stadions.

Eerst ging de C-jeugd naar Eindhoven om daar het duel PSV-Roda JC te bekijken. Ze gingen niet alleen om te kijken, ze boden ook jubileum-vaantjes aan aan de beide aanvoerders, Hallvar Thoresen en J os Daerden.

Hetzelfde deden de F-pupillen bij FC Twente-Feyenoord in het Diekman-stadion. Daar werden Manuel Sanchez Torres en 8ennie Wijnstekers verblijd met een herinnering aan PW.

In Amsterdam waren Dick Schoenaker en Jan van Dijk, respectievelijk de aanvoerders van Ajax en FC Groningen, de gelukkigen. Voor de Amsterdammers had PW nog een presentje meegenomen: een reproductie van een aanplakbiljet van de wedstrijd PW-Ajax in 1924.

Het zijn drie onvergetelijke dagen geworden voor de PW-jeugd. De jongens kwamen oren en ogen te kort. Gelukkig zijn van deze gebeurtenissen veel foto's gem aakt, waarvan hier een deel is afgedrukt. Ep Kui zenga heeft er zelfs een video-verslag van gemaakt. Een stevige plui m dus op de hoed van de jeugdcommissie. Jan Hendrik Heutink verdient een extra complimentje, w_ ant hij was het die de ui tstapjes organiseerde.

153 154 155 co ton

De E-pupillen voor de hoofdtribune van het Ajax-stadion voor de wedstrijd Ajax- Fe Groningen. 157 PW NA 1985

Niemand kan in de toekomst kijken. Niemand kan dus zeggen of de voetbalsport in de huidige vorm een lang leven beschoren is. Staat de voetballerij in zijn kinderschoenen of is het een sport op de terugweg. Wat leren we van de verschrikkelijke gebeurtenissen in Bradford en Brussel? In ieder geval is duidelijk dat PW op de weg terug is. Terug naar boven wel te verstaan. Het verblij f in de tweede klasse is hopenlijk van zeer tijdelijke aard. Het kan nu alleen maar beter, kunnen we optimistisch concluderen. Ruud Vondeling heeft het afgelopen seizoen zijn best gedaan. Doordat hij vanwege zijn werk veelal buiten Twente vertoe ft krijgt hij geen gelegenheid zich te revancheren. Maar we weten dat hij het PW-hart op de juiste plaats draagt en dus met veel belangstelling de verrichtingen van zijn opvolger zal gadeslaan. Dat is Paul Nolmans, eveneens een zeer bekend figuur binnen PW-gelederen. Samen met Ruud speelde hij in het succesvolle team, dat onder Piet Lagarde tweemaal achtereen promoveerde. We kunnen op Paul vertrouwen dat hij er alles aan zal doen om PW terug te brengen op de plaats waar ze hoort: in de KNVB. In zijn streven wordt hij bijgestaan door Henk Hoekman, die de medische begeleidi ng overneemt van Sjoerd Velsing, die dit geruime tijd tot ieders tevredenheid heeft gedaan. Ook in en om het paviljoen worden we geconfronteerd met ingrijpende wij zigingen. De vertrouwde gezichten van Hans en Annie Doornbos zullen we alleen zien als toeschouwers op het Volkspark. Jan Jansen zet het werk van Hans als groundsman voort, maar het meest zullen we moeten wennen aan de gewijzigde situatie ach,ter de bar. Geen Annie meer, maar telkens een wisselende barploeg. Ondanks het feit dat PW afscheid heeft moeten nemen van enige vertrouwde krachten, kan de Prinses de toekomst met optimisme tegemoet zien, want er is gezorgd voor waardige opvolgers.

�kJ. � 1885 �)lOO JN\R

158 1111111111111111111111111111111111111111111111111111 BESTUUR EN COMMISSIES 111111111111111111111111111111111111111111111111111111

Foto 1. Het bestuur bij het wapen, dat is gemaakt door leerlingen van de school Chez Nous. Staand v. l.n.r. penningmeester Bram Rekers, voorzitter Maarten de Labije, Klaas Spie Ie, Ben Lutje Schipholt, Hans Hoeksma. Zi ttend: Geert Druppers, secretaris Ol af Rinket en Ma1colm Parker Brady. Foto 2. Evenementen-commissie. V. l.n.r.: Henk Hoekman, Ton Druppers, Paul Nolmans, Ma1colm Parker Brady, Arthur de Jong en Klaas Spieie. Foto 3. Onze nieuwe groundsman Jan Jansen. Foto 4. Gerrit Dijkhuizen, die samen met Ge Madern de revue heeft georganiseerd. Foto 5. Jubileum-commissie. Staand v. l.n.r.: Frans van Meggelen, Jan Hendrik Heutink en Herman de Vos. Zittend: Herman Euverman en Willy Elkink. Foto 6. Loterij-commissie. V.l.n.r.: de heer Dijkstra , Jan Rompelman, Benno Voogdgeert, Maarten de Labije, Ep Kuizenga en notaris B.Hoving .

11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

159 .....------DE ERE-LEDEN: ------

W. Averink N.G. ] anni nk R.H. van Rossum A. H. van Heek W.G. ] anssen M. Smulders G. ]. van Heek M. ter Kuile A. Stroink J . H. van Heek ] .H. M811er H. Stroink E. ] annink W.A. Roelvink ]. Tattersall·

,...------DE LEDEN VAN VERDIENSTE: ------.,

]. de Boer A. van Meggelen H.G.W. Bos F. Nordbeck E. Frankenhuis H.W. de Vos

DE BESTUURSLEDEN VANAF 1960

VOORZITTERS (tot 1969 van de voetbalafdeling)

]. de Boer 1960-1961 H. Bos 1977- 1 978 ]. Reysoo 1961-1965 ]. v. d. Broek 1978-1981 E. Frankenhuis 1965- 1 968 ]. Bos 1981-1983 H. Bos 1968- 1975 ]. Rompelman 1983- 1 984 ]. Rompelman 1975- 1977 M. de Labije . 1984- nu

SECRETARISSEN (tot 1969 van de voetbalafdeling)

M. Heymans 1960-1961 F. Nordbeck 1973- 1 978 D. Thesingh 1961-1963 G.A. ter Horst 1978-1979 E. Frankenhuis 1963-1965 T. v.h. Reve 1979-1983 H. ]. Vrugteman 1965-1 968 B.]. Denneboom 1983- 1984 T. Krijger 1968- 1973 O. Rinket 1984- nu

PENNINGMEESTER

(vanaf 1969, tot die tijd was er alleen een secretaris-penningmeester van het hoofdbestuur)

H. de Vos 1969- 1 980 ] .H. Heutink 1984- 1984 B. te Pas 1980- 1984 B. Rekers 1984- nu

160 OVERIGE BESTUURSLEDEN

A. van Megge len 1960- 1962 H. Euverman 1975- 1979 ] .H.B. Denneboom 1960- 1962 ]. v.d. Broek 1977- 1 978 ] . H. Bakker 1960- 1962 H.]. van Unen 1977- 1 980 H. Bos 1960- 1962 E. Kui zenga 1979- 1980 F. Dukker 1962- 1 964 B. Lutje Schipholt 1979-1981 ]. Gijsbertse 1962- 196 5 1983- 1 984 N. Vonde ling 1962- 1965 1985- nu D. Thesingh 1963- 1 964 ]. Bos 1979- 1981 O. Rei tsm a 1963- 1 969 B. Voogdgeert 1980- 1982 F. Nordbeck 1964- 1967 G. Druppers 1980- 1983 ] .H. Bakker 1964-1965 1985- nu H.]. Zeggeit 1965- 1967 B. te Pas 1980- 1984 ]. de Boer 1965-1979 H.]. van Ulzen 1980- 1982 B. van Spankeren 1966- 1967 A. de Jong 1981-1983 T. Krijger 1967- 1 968 1985- 1985 H.A. Denneboom 1967-1 970 W. v. d. Voort 1981-1983 B. Boswinkel 1967- 1969 ] .H. Heutink 1982- 1984 H.]. Vrugteman 1967- 1 969 ]. Menzing 1982-1 983 G. Kleine Snuverink 1969- 1973 R. Nolmans 1983- 1985 A. de Winter 1973- 1977 ]. Koopmans 1984-1985 H. Polman 1974- 1974 B. Rekers 1984- nu H. ter Horst 1974-19 77 M. Parker Brady jr. 1984- nu G. Kraayenzank 1974-1975 K. Spiele 1985- nu ]. van Unen 1974-19 77 H. Hoeksma 1985- nu

100JAAR

161 EINDSTANDEN SENIOREN PW SEIZOEN 1984-1985

Eerste klasse A Vij fde klasse B

PJ 20-32 45-23 Roombeek 4 18-31 53-19 DSVD 20-26 46-30 E'dese Boys 9 18-23 41-28 Roombeek 20-24 30-16 PW 5 18-20 69-49 Phenix 20- 24 46-33 unr 5 18-20 40-36 OSV '31 20-22 33-28 Vosta 9 18-19 53-49 Eilermark 20-20 40-33 Sportclub E.8 18-18 38-39 VSV '50 20-18 27-30 Tubanters 9 18-14 30-40 ATC '65 20-17 24-37 Vogido 4 18-14 39-67 Unisson 20-16 29-35 Victoria 10 18-13 40-44 Ge el Zwart 20-12 23-51 Rigtersbleek 9 18- 8 21-53 PW 20- 9 22-49

Derde ,klasse B Vijfde klasse C

Bon .Boys 3 20-33 66-19 UDr 6 18-31 87-18 Rigtersbleek 4 20-33 49-17 Sportclub E.12 18-31 74-20 Emos 4 20-24 42-51 Rigtersbleek 8 18-26 70-38 HSC 5 20-22 34-28 E'dese Boys 8 18-20 39-37 � PW 2 20-22 45-41 PW 7 17-18 41 52 Haaksbergen 3 20-19 36-37 Zd .Es chmarke 6 18-17 48-58 Losser 4 20-16 34-36 Tubanters 7 18-12 36-58 Buurse 2 20-14 26-37 Vosta 10 18- 9 38-71 Unisson 3 20-14 24-40 Emos 10 17- 8 35-62 UDr 3 20-14 32-51 Victoria 11 18- 6 35-89 E'dese Boys 5 20- 9 24-55 Vij fde klasse D Vierde klasse B UDEET 2 18-30 83-22 Bon .Boys 7 16-25 30-15 PW 6 18-30 59-24 BSC 2 16-24 52-18 Sportclub E.1 0 18-25 85-32 Zd .Es chmarke 4 16-19 39-27 E'dese Boys 7 18-25 77-32 E'dese Boys 6 16-16 32-37 Rigtersbleek 7 18-21 55-43 Me diterraneo 2 16-15 42-41 Victoria 12 17-16 30-51 Emo s 6 16-15 32-32 Emos 11 17-14 36-61 PW 3 16-13 32-39 Buurse 5 17- 6 20-83 Victoria 6 16-13 36-44 BSC 3 17- 5 28-72 Sportclub E.7 16- 4 21-63 Unisson 6 18- 4 17-70

Vi jfde klasse A Vij fde klasse J

Sportclub E.11 16-27 65-28 Zd . Eschmarke 7 18-34 63-14 PW 4 16-23 68-32 Losser 9 16-25 48-22 Rigtersbleek10 15-21 40-24 Avanti 7 17-22 35-21 Roombeek 5 16-19 24-18 E'dese Boys 11 17-21 45-25 Vogido 6 15-16 43-32 Eilermark 6 16-19 40-35 Vosta 8 15-13 45-49 LSV 8 17-14 30-4 1 Victoria 9 15-11 40-54 unr 7 16-11 28-34 Tubanters 8 16- 6 26-77 Emo s 12 17- 8 16-43 Emos 9 16- 5 21-57 Tubanters 11 16- 7 26-49 PW 9 (buiten mededinging) PW 8 16- 5 17-64

162 EINDSTANDEN

JUNIOREN

A -junioren C- junioren

ASVO 9- 14 57-18 E'dese Boys 4 10-16 30-15 Sparta 2 10-14 40-30 Emo s 3 9- 11 23-16 Achilles 2 10-12 47-23 OSV· 2 8- 10 17-13 PW 10-12 37-25 Victoria 5 8-10 16-15 Victoria 3 8- 10 33-14 Victoria 6 9- 10 23-15 Zd . Eschmarke 2' 9- 10 26-35 PW 8- 8 15-13 Losser 2 8- 9 36-17 TAR 8- 6 12-24 Rigtersbleek 3 9- 9 21-16 Buurse 7- 5 10-14 Avanti W . 10- 9 35-39 Vosta 4 7- 3 7-33 Victoria 4 9- 7 35-45 Sportlust 2 8- 3 11-27 Emos 3 9- 6 24-33 Vogido 2 8- 2 10-38 Achilles 3 Il- O 9- 105 VSV (buiten mededinging)

E-p upillen

LSV 7- 14 22- 2 E'dese Boys 9-14 30- 5 De KNVB afdeling Twenthe heeft Sparta 10-10 19-13 van de F -pupillen geen PW 9- 7 12-20 standen bijgehouden. Buurse 7- 5 7-21 Boswinkel 8-. 0 1-30

JEUGDSPELDAGEN

Een van de ac tiviteiten voor de jeugd is het balvaardigheids-toernooi. Dit bestaat onder meer uit: de bal hoog houden, schieten op het doel, hoekschoppen nemen, slalommen met de bal, hardlopen, van afstand schieten op het doel, schieten met het zwakke been en ingooien.

Hiermee is in 1948 een begin gemaakt en het is, soms met lange tussenpozen, voortgezet tot 1983. De winnaars waren:

1948 H.G. Leef tink 1965 A. Platvoet 1949 O. van Setten 1969 G. Olsder 1950 H. Vonde ling 1970 H. Stroink 1951 R. Vondeling 1971 H. Niks 1954 J .O.G. Rompelma. n 1972 W. Hagting 1955 W. Weide 1977 X. Okhuizen 1963 B. J. Denneboom 1978 P. Wuite 1964 J .H. Heutink 1983 J. Bosch

163 Schilderwerken B.V.

" " E. F. C. P. W. verder veel succes gewenst

H.K. van Unen Schilderwerken ,B.V. Gronausestraat 80 7533 SP Enschede Tel. 31 6296 ?ftF!1-' L, fAT . �