Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16060 – Poz. 2835, 2836, 2837

§2. Traci moc uchwała Nr XI/55/03 Rady Gminy §4. Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 wrześ- w Chodowie z dnia 28 sierpnia 2003 r w sprawie nia 2009 r i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzę- ustalenia planu sieci publicznych szkół podstawo- dowym Województwa Wielkopolskiego. wych oraz granic ich obwodów. Przewodniczący §3. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Rady Gminy Gminy Chodów. (-) Marek Kowalewski

2836

UCHWAŁA Nr XLVI/303/09 RADY GMINY DUSZNIKI

z dnia 28 lipca 2009 r.

zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dusznikach Na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 30 - po §2 ust. 2 pkt 6) dodaje się pkt 7) w brzmie- czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. z niu: 2005 r. Nr 249, poz. 2104 z późn. zmianami) Rada „pkt 7) aplikowanie i realizacja projektów dofinan- Gminy Duszniki uchwala co następuje: sowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego” §1. W uchwale nr L-252/06 Rady Gminy Duszniki z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie Statutu Gmin- §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi nego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dusznikach Gminy Duszniki. wprowadza się następujące zmiany: - §1 ust. 2 pkt 6) otrzymuje brzmienie: §3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni „§1 ust. 2 pkt 6) ustawy z dnia 7 września 2007 od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Woje- r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wództwa Wielkopolskiego. (Dz.U. Nr 192 poz. 1378 z późn. zm.)”, - §2 pkt 4) otrzymuje brzmienie: Przewodniczący Rady „§2 pkt 4) przyznawanie i wypłacanie świadczeń (-) Gracjan Skórnicki rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjne- go”

2837

UCHWAŁA Nr XLVI/306/09 RADY GMINY DUSZNIKI

z dnia 28 lipca 2009 r.

w sprawie: przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Duszniki na lata 2009-2012” Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9, art. 18 ust. 2 pkt §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie Gminy Duszniki. gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 87 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 23 lipca §3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabyt- od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Woje- kami (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 ze zm.) wództwa Wielkopolskiego. Rada Gminy Duszniki uchwala, co następuje:

§1. Przyjmuje się „Gminny Program Opieki nad Przewodniczący Rady Zabytkami dla Gminy Duszniki na lata 2009-2012”, (-) Gracjan Skórnicki zaopiniowany przez Wielkopolskiego Wojewódzkie- go Konserwatora Zabytków i stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16061 – Poz. 2837

Załącznik nr 1 6 do Uchwały Nr XLVI/306/09 Rady Gminy Duszniki UCHWAŁA NR XXX/160/2008 z dnia 28 lipca 2009 r. RADY GMINY W BIŁGORAJU w sprawie przyjęcia gminnego programu opieki nad zabytkami

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY DUSZNIKI na lata 2009 – 2012 1. Wstęp planów zagospodarowania przestrzennego 1.1. Cel opracowania gminnego programu opieki oraz studium uwarunkowań i kierunków zago- nad zabytkami dla miasta i gminy Duszniki. spodarowania przestrzennego gminy. Podstawowym, ogólnie pojętym założeniem ni- niejszego „Programu opieki nad zabytkami dla gmi- 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego ny Duszniki na lata 2009 – 2012” jest ukierunko- programu opieki nad zabytkami. wanie działań Samorządu Gminnego mające na celu poprawę stanu zachowania i utrzymania gminnego 1.2.1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorzą- środowiska kulturowego. Dla realizacji powyższego dzie gminnym (Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 założenia niezbędna jest realizacja szczegółowych z późniejszymi zmianami) celów określonych m.in. w art. 87 ust. 2 ustawy z - art. 7 ust. 1 pkt 9 dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece „Zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty na- nad zabytkami, do których należą: leży do zadań własnych gminy. W szczególności za- - włączenie problemów ochrony zabytków do dania własne obejmują sprawy: systemu zadań strategicznych wynikających 9) kultury w tym bibliotek gminnych i innych in- z koncepcji przestrzennego zagospodarowania stytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad kraju; zabytkami.” - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabyt- ków, w tym krajobrazu kulturowego i dzie- 1.2.2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie dzictwa archeologicznego, łącznie z uwarun- zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, kowaniami ochrony przyrody i równowagi poz. 1568 z późniejszymi zmianami) ekologicznej; - art. 4 - zahamowanie procesów degradacji zabytków „Ochrona zabytków polega, w szczególności, na i doprowadzenie do poprawy stanu ich zacho- podejmowania przez organy administracji publicznej wania; działań mających na celu: - wyeksponowanie poszczególnych zabytków 1) zapewnienie warunków prawnych, organiza- oraz walorów krajobrazu kulturowego; cyjnych i finansowych umożliwiających trwałe - podejmowanie działań zwiększających atrak- zachowanie zabytków oraz ich zagospodaro- cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, wanie i utrzymanie; turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie 2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodo- inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków fi- wać uszczerbek dla wartości zabytków; nansowych na opiekę nad zabytkami; 3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzy- - określenie warunków współpracy z właścicie- stania z zabytków; lami zabytków, eliminujących sytuacje konflik- 4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub niele- towe związane z wykorzystaniem tych zabyt- galnemu wywozowi zabytków za granicę; ków; 5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia za- - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających bytków; tworzenie miejsc pracy związanych z opieka 6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowa- nad zabytkami niu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz oraz kształtowaniu środowiska.” - zapoznanie z zasobami dziedzictwa kulturowe- - art. 5 go, historią i zabytkami gminy Duszniki, w tym „Opieka nad zabytkami sprawowana przez jego także rozróżnienie obiektów wpisanych do re- właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, jestru zabytków województwa wielkopolskie- na zapewnieniu warunków: go i figurujących w ewidencji Wielkopolskiego 1) naukowego badania i dokumentowania zabytku; Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restaura- - wspieranie działań zmierzających do pozyska- torskich i robót budowlanych przy zabytku; nia środków finansowych na opiekę nad za- 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego bytkami otoczenia w jak najlepszym stanie; - uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabyt- 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający ków przy sporządzaniu i zmianie miejscowych trwałe zachowanie jego wartości; Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16062 – Poz. 2837

5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o 2.1.1. Strategia rozwoju województwa wielkopol- zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kul- skiego. tury.” „Strategia rozwoju województwa wielkopolskie- - art. 18 i art. 19 go do roku 2020” jest dokumentem opracowanym zakładają obowiązek uwzględniania w strategii przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielko- rozwoju gminy, w studium uwarunkowań i kierun- polskiego, a przyjętym przez Sejmik Województwa ków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz Wielkopolskiego dnia 19 grudnia 2005 r. w miejscowych planach zagospodarowania prze- Strategia określa uwarunkowania, cele i kierunki strzennego ochrony zabytków i opieki nad zabytka- rozwoju województwa. Ustalenia zawarte w w/w mi oraz zapisów zawartych w gminnym programie dokumencie stanowią podstawę do sporządzenia opieki nad zabytkami planu zagospodarowania przestrzennego wojewódz- - art. 20 twa, przez co mają bezpośredni wpływ na zachowa- studium i plany miejscowe wymagają odpowied- nie i poprawę krajobrazu kulturowego. nio zaopiniowania lub uzgodnienia przez wojewódz- Celem głównym „Strategii rozwoju województwa kiego konserwatora zabytków wielkopolskiego” jest - art. 22 ust. 4 Poprawa jakości przestrzeni województwa, sy- „Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi stemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfe- gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart ry społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia adresowych zabytków nieruchomych z terenu gmi- mieszkańców. ny, objętych wojewódzka ewidencja zabytków.” ma być on realizowany przy pomocy celów strate- - art. 32 ust. 1 pkt 3 i ust 2 gicznych i operacyjnych. Największe znaczenie dla stanowi o przyjmowaniu przez wójta (burmistrza, dziedzictwa kulturowego ma cel strategiczny prezydenta miasta) zawiadomień o znalezieniu w Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziem- który osiągnięty będzie przez realizację celów ope- nych przedmiotu, co do którego istnieje przypusz- racyjnych, w tym celu operacyjnego czenie, że jest on zabytkiem i zawiadomienie o tym Wzrost znaczenia i zachowania dziedzictwa kul- fakcie właściwego wojewódzkiego konserwatora turowego. zabytków „Dziedzictwo kulturowe w rozwoju Wielkopolski - art. 33 ust. 1 i ust 2. pełni kilka funkcji. Jest ono czynnikiem integracji stanowi o przyjmowaniu przez wójta (burmistrza, społecznej, stanowi instrument promocji regionu prezydenta miasta) zawiadomień o przypadkowym oraz przyczynia się do rozwoju gospodarczego, gdyż znalezieniu przedmiotu, co do którego istnieje przy- może być bazą dla turystyki i usług kulturalnych. puszczenie, że jest on zabytkiem archeologicznym i Szczególnie ważnym elementem tego dziedzictwa zawiadomienie o tym fakcie właściwego wojewódz- jest wielkopolska kultura przedsiębiorczości. kiego konserwatora zabytków Cel ten realizowany będzie przede wszystkim po- - art. 81 przez: Organ stanowiący gminy lub powiatu ma prawo - inwestycje w instytucje kultury udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restau- - ochronę dorobku kulturowego ratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisa- - wsparcie działań powiększających dorobek kul- nym do rejestru zabytków, na zasadach określonych turalny regionu w podjętej przez ten organ uchwale. - promocje aktywności kulturalnej mieszkań- - art. 87 ców.” Artykuł ten stanowi, że: - wójt sporządza na okres 4 lat gminny program 2.1.2. Plan zagospodarowania przestrzennego opieki nad zabytkami; województwa wielkopolskiego. - gminny program opieki nad zabytkami przyjmu- Plan Zagospodarowania Przestrzennego Woje- je rada gminy po uzyskaniu opinii wojewódz- wództwa Wielkopolskiego uchwalony przez Sej- kiego konserwatora zabytków; mik Województwa Wielkopolskiego uchwałą Nr - gminny program opieki nad zabytkami ogła- XLII/628/2001 w dniu 26 listopada 2001 r. szany jest w wojewódzkim dzienniku urzędo- Nie ma rangi prawa miejscowego, jest jednak wią- wym; żący, ponieważ: - z realizacji gminnego programu opieki nad za- - jego ustalenia muszą być uwzględnione w bytkami wójt sporządza co 2 lata sprawozda- uchwalanych przez organy samorządu teryto- nie, które przedstawia radzie gminy. rialnego studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, z 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów którymi z kolei musi być spójny każdy opra- dziedzictwa kulturowego. cowany miejscowy plan zagospodarowania 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- przestrzennego, bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie - w planie zapisane zostają wszystkie zadania województwa: rządowe i samorządu województwa służące Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16063 – Poz. 2837

realizacji ponadlokalnych celów publicznych skarp, charakterystycznych form terenowych, ze wskazaniem obszarów, na których przewi- grup zieleni, alei. duje się realizację tych zadań. Podstawowym celem planu jest harmonijny i zrów- 2.1.3. Inne dokumenty o zasięgu województwa, noważony rozwój obszaru całego województwa. których problematyka związana jest z dziedzictwem Pojęcie „zrównoważony rozwój” łączy w sobie: ład kulturowym społeczny, ład ekonomiczny ład ekologiczny oraz brak najbardziej podkreślony ład przestrzenny wyrażają- cy się dążeniem do harmonijności, uporządkowania 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego i proporcjonalności wszystkich elementów środowi- gminy Duszniki. ska człowieka. Gmina Duszniki (8249 mieszkańców) leży w pół- Plan uznaje, że podstawową zasadą pozwalająca nocnej części województwa wielkopolskiego, w pół- na zachowanie dóbr kultury dla przyszłych pokoleń nocno – zachodniej części powiatu szamotulskiego jest bezwzględne przestrzeganie obowiązującego w na obszarze 156,3 km2 z czego około 88% stano- tym zakresie prawa. Ochrona dziedzictwa kulturo- wią obszary rolnicze, w tym 6,4% lasy. Zajmuje ob- wego powinna być realizowana poprzez właściwe szar falistej równiny moreny dennej zróżnicowanej zapisy w miejscowych planach zagospodarowania wzniesieniami polodowcowymi. Przez teren gminy przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i kie- przepływają trzy rzeki: Mogilnica Górna (38 km), runków zagospodarowania przestrzennego gmin. Mogilnica Wschodnia (31 km), Mogilnica Mała (9 Ochrona dóbr kultury materialnej i niematerialnej km). jest celem polityki przestrzennej. Plan podkreśla, że W centralno-zachodniej części gminy, miejscowo- elementy naturalne i kulturowe w krajobrazie mogą ści Duszniki, znajduje się siedziba władz samorzą- pozytywnie stymulować inne dziedziny życia jednak- dowych, po którego wschodniej stronie położony że pod warunkiem m.in. właściwego wykorzystania jest Rezerwat Duszniczki. W gminie znajduje się 17 zasobów dziedzictwa kulturowego poprzez dostoso- sołectw oraz 3 miejscowości bez statusu sołectwa wanie funkcji obiektów dla turystyki, przez dbałość (Grodziszczko, Sarbia, Zalesie) i z tymi jednostkami o stan techniczny i estetykę zabytków i otoczenia. związane są zasoby kulturowe gminy. Żaden z ukła- W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Wo- dów ruralistycznych nie jest wpisany obszarowo do jewództwa Wielkopolskiego przyjęto, że: rejestru zabytków, ani obecnie nie zostało wszczęte - ścisłej ochronie konserwatorskiej powinny pod- postępowanie w sprawie wpisania do rejestru za- legać tereny, na których zachowały się zespoły bytków. przestrzenne wpisane do rejestru zabytków. Już w okresie przedhistorycznym odnaleziono na Celem takich działań jest zachowanie ich histo- terenie gminy ślady osadnictwa, o czym świadczą rycznego charakteru oraz zapewnienie ochrony wykopaliska archeologiczne. Za czasów Piastów i rewaloryzacji; znajdowało się na tym terenie pięć grodów: nieda- - należy chronić historyczne układy ruralistyczne leko Brzozy, Młynkowa, Niewierza, Wilkowa i Zale- oraz zespoły sakralne, pałacowo – parkowe, sia. folwarki, zabytkowe budynki mieszkalne, go- Według dokumentów Archiwum Archidiecezjalne- spodarcze, szkoły, wiatraki, młyny, gorzelnie go w Poznaniu ks. prof. Józef Nowacki uważa, że i inne elementy specyficzne dla architektury Duszniki należały do dóbr biskupstwa poznańskiego wiejskiej np.: krzyże, kapliczki; przed rokiem 1235. - należy przestrzegać wytycznych konserwator- Duszniki były lokowane w ok. XIV wieku na prawie skich w zakresie nie tylko poszczególnych niemieckim. W układzie przestrzennym jest to wieś obiektów objętych ochrona, ale również zasad ulicówka. Dominującymi budynkami są kościół para- zagospodarowania zabytkowych układów ur- fialny i kościół poewangelicki oraz budynek dworu, banistycznych; nie wpisany do rejestru zabytków. Zabudowa wsi, - należy „odkryć” lokalną architekturę wiejską i za- składa się głównie z domów mieszkalnych, powsta- pewnić możliwość wprowadzenia tradycyjnych łych w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. gabarytów, form dachów, detali i rozwiązań Na terenie wsi Duszniki znajdują się cztery obiekty materiałowych do obiektów o współczesnych wpisane do rejestru zabytków: późnogotycki koś- standardach; ciół parafialny p.w. Św. Marcina, zbudowany w 1 - chronić krajobraz, a w rejonach o najwyższych poł. XVI w., do zespołu kościelnego należy także walorach przyrodniczych i kulturowych wyklu- budynek plebani, w stylu późnobarokowym zbudo- czyć realizacje obiektów, które charakterem wany pod koniec XVIII w. Drugi z kościołów- ewan- kolidują z otoczeniem; gelicki, wybudowany w 1866r., będący własnością - szanować kształtowaną tradycyjnie różnorod- gminy Duszniki jest obecnie nieużytkowany. W re- ność form osadnictwa wiejskiego; jestrze zabytków figuruje również park dworski z II - wydobyć w układzie przestrzennym elementy poł. XIXw. kompozycji urbanistycznej: dominant prze- W XV wieku powstała w Dusznikach szkoła para- strzennych, osi widokowych, ekspozycji, dolin, fialna, a w pod koniec XVIII wieku zbudowano nie- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16064 – Poz. 2837

Istotnymdaleko zabytkiem kościoła jest p.w. kościół Św. parafialny Marcina pw. szpital Św. Jadwigi dla ubow Wilczynie.- dencji Gotycki zabytków. kościół wzniesiony Zespół pałacowyzostał w pierwszej w Sędzinach, połowie XVIgich, w. wspomnianyktóry obecnie jest wpełni przywileju funkcje Kazimierza mieszkalną. Wielkiego z roku 1350.który Kościół powstał rozbudowano na przełomie o transept XIX i prezbiterium,i XX w., w skład dostawioneNa terenie od wschodu gminy w znajdujelatach 1890-1900. się jeden zespół pała- którego wchodzą budynki pałacu i dwóch oficyn. cowy w Sędzinach i trzy zespoły dworskie wpisa- Budynki oficyn są zamieszkałe, natomiast budynek ZASOBYne do rejestruZABYTKÓW zabytków: W GMINIE w Brzozie, w Podrzewiu pałacu jest obecnie nieużytkowany. Całość założe-

i Zakrzewku. Dwór w Brzozie, pochodzący z 2 poł. nia jest własnością prywatną i znajduje się w stanie

XIX w., jest nieużytkowany. Zespół dworski w Po- dostatecznym drzewiu pełni funkcję hotelowo- restauracyjną, po Istotnym zabytkiem jest kościół parafialny pw. przeprowadzonym w latach 1996-1998 remoncie Św. Jadwigi w Wilczynie. Gotycki kościół wzniesio- kapitalnym. Dwór w Zakrzewku, powstały w 2 poł. ny został w pierwszej połowie XVI w. wspomniany XIX w. jest zamieszkany. Pozostałe zespoły dwor- jest w przywileju Kazimierza Wielkiego z roku 1350. skie: w Ceradzu Dolnym, Dusznikach, Grzebienisku Kościół rozbudowano o transept i prezbiterium, do- Mieściskach, Niewierzu i Sękowie figurują w ewi- stawione od wschodu w latach 1890-1900.

ZASOBY ZABYTKÓW W GMINIE

W tym Typ obiektu Murowany Drewniany wpisany do rejestru 1. UKŁADU URBANISTYCZNE X X 2. UKŁADY RURALISTYCZNE ilość X X 3. ZABUDOWA MIESZKALNA 90 3 4. OBIEKTY SAKRALNE 6 3 a. kościoły romańskie b. kościoły gotyckie 2 2 c. kościoły nowożytne XVI – XVIII w. d. kościoły XIX w. – 1945r. 1 1 e. klasztory f. synagogi, bożnice - g. kaplice, dzwonnice, bramy, ogrodzenia inne 3 5. BUDOWNICTWO OBRONNE a. zamki i ich relikty b. miejskie mury obronne c. fortyfikacje nowożytne i późniejsze 6. OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 17 a. ratusze b. budynki adm. publ., sądy, banki, poczty 2 c. szkoły 14 d. leśniczówki i gajówki e. karczmy i zajazdy 1 f. inne 7. OBIEKTY PRZEMYSŁOWE I GOSPODARCZE 6 a. zakłady przemysłowe b. dworce kolejowe z zespołami bud. 1 c. spichrze, magazyny, stodoły d. młyny 1 e. gorzelnie i browary 1 f. mleczarnie 1 g. kuźnie 1 h. wiatraki i. wieże ciśnień j. inne 1 8. PAŁACE I DWORY 9 4 9. ZESPOŁY FOLWARCZNE 5 a. stodoły 6 2 b. spichrze 4 c. obory 11 19 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16065 – Poz. 2837

d. stajnie e. chlewnie 4 f. owczarnie 2 g. kuźnie 2 h. wagi i. inne magazyny 4 j. gorzelnie i browary 1 k. inne 4 10. BUDOWNICTWO WIEJSKIE (w zagrodach) 26 a. stodoły 7 b. obory 5 c. chlewnie 3 d. stajnie e. inwentarskie 7 f. inne 4 11. PARKI ilość 11 X X 10 a. altany, lodownie, inne elem. małej arch. 2 b. bramy i ogrodzenia 1 12. CMENTARZE ilość 16 X X 0 a. rzymsko-katolickie 7 X X 0 b. ewangelickie 7 X X c. prawosławne X x d. żydowskie X x e. inne 2 X x 13. STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ilość a. grodziska 5 X x 4 b. osady 518 X x x c. cmentarzyska 4 X x x d. inne 2 X x x 14. INNE x x

Źródło:Źródło: Raport Raport o stanie o zabytków stanie zabytków w gminie Duszniki w gminie –Poznań, Dusz maj- 2004Podrzewie r. niki –Poznań, maj 2004 r. - zespół dworski, pocz. XX: 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyższym znaczeniu dla gminy- dwór, Duszniki nr rej.: – wpisane 2190/A do rejestruz 20.04.1990 zabytków (wykaz). 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyż- - park, nr rej.: 1826/A z 05.02.1981 Brzozaszym znaczeniu dla gminy Duszniki – wpisane do - rejestru zespół zabytków dworski, (wykaz).2 poł. XIX: Sarbia - dwór, nr rej.: 2095/A z 22.07.1986 - park, nr rej.: 1841/A z 02.03.1981 - Brzoza park, nr rej.: 1825/A z 05.02.1981 - zespół dworski, 2 poł. XIX: Sędziny Ceradz Dolny - dwór, nr rej.: 2095/A z 22.07.1986 - zespół pałacowy, XVIII-XIX, nr rej.: 1776/A z - park, poł. XIX, nr rej.: 1832/A z 20.02.1981 - park, nr rej.: 1825/A z 05.02.1981 15.12.1977: Duszniki - pałac - Ceradz kościół Dolny par. p.w. św. Marcina, 1 poł. XVI, XX, nr rej.: 2447/A z- 21.12.19322 oficyny - - park, plebania, poł. XIX,k. XVIII, nr rej.:nr rej.: 1832/A 1508/A zz 11.04.197420.02.1981 - park - kościół ewangelicki, ul. Szamotulska 12, 1886, nr rej.: 2352/A z 12.04.1995 - Duszniki cmentarz przykościelny, nr rej.: j.w. Sękowo - - kościół park dworski, par. p.w. 2 poł. św. XIX, Marcina, nr rej.: 1824/A 1 poł. zXVI, 05.02.1981 XX, nr - park, 2 poł. XIX, nr rej.: 1842/A z 02.03.1981 rej.: 2447/A z 21.12.1932 Niewierz - plebania, k. XVIII, nr rej.: 1508/A z 11.04.1974 Wilczyna - park dworski, 2 poł. XIX, nr rej.: 1822/A z 05.02.1981 - kościół ewangelicki, ul. Szamotulska 12, 1886, - kościół p.w. św. Jadwigi, 1 poł. XVI, k. XIX, nr Podrzewienr rej.: 2352/A z 12.04.1995 rej.: 776/A z 14.11.1969 - - cmentarz zespół dworski, przykościelny, pocz. XX: nr rej.: j.w. - park dworski, pocz. XX, nr rej.: 1846/A z - - park dwór, dworski, nr rej.: 2190/A 2 poł. z 20.04.1990 XIX, nr rej.: 1824/A z 02.03.1981 - 05.02.1981 park, nr rej.: 1826/A z 05.02.1981 Zakrzewko SarbiaNiewierz - zespół dworski, 2 poł. XIX, XX, nr rej.: 2211/A - - park park, dworski, nr rej.: 1841/A 2 poł. z 02.03.1981 XIX, nr rej.: 1822/A z z 19.08.1991:

05.02.1981 - dwór Sędziny - zespół pałacowy, XVIII-XIX, nr rej.: 1776/A z 15.12.1977: - park 20 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16066 – Poz. 2837

3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nierucho- b) Plebania, Jana Pawła II 114, koniec XVIIII w., mych znajdujących się w gminnej ewidencji zabyt- późnobarokowy, murowany ków. (Obiekty podkreślone wpisane do rejestru za- c) Dzwonnica, Jana Pawła II 129, 1948 r., mu- bytków wyszczególnione w punkcie 3.1.) rowany d) Ogrodzenie z bramami, Jana Pawła II 129, Wójt Gminy Duszniki prowadzi gminną ewidencję XIX w., murowany zabytków w formie zbioru kart adresowych zabyt- e) Kaplica cmentarna, Jana Pawła II 129, pocz. ków nieruchomych z terenu gminy, objętych woje- XIXw., murowany wódzką ewidencją zabytków. f) organistówka, ob. Dom, ul. Jana Pawła II 112 BRZOZA 1. ZESPÓŁ DWORSKI 11. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA POEWANGELICKIEGO a) Pałac, 1900 r., murowany a) Kościół ewangelicki, Szamotulska 12, 1886 b) Park krajobrazowy, 2 poł. XIX w., lipy, brzo- r., murowany zy, kasztany 12. Szpital dla ubogich, Jana Pawła II 131, c) Brama zewnętrzna południowa, 4 ćw. XIX ok.1770 r., murowany w., murowany 13. Szkoła, Broniewskiego 1, ok. 1880 r., muro- 2. ZESPÓŁ FOLWARCZNY wany a) Rządcówka, początek XX w., murowany b) stajnia wyjazdowa, 4 ćw. XIX w., murowa- 14. ZESPÓŁ DWORSKI ny a) Dwór, Jana Pawła II 8, ok. 1848 r., klasycy- c) Obora, 4 ćw. XIX w., murowany styczny, murowany d) Stodoła, początek XX w., murowany, ka- b) Park, Parkowa, poł. XIX w., lipy, kasztany mienny e) Spichlerz, 4 ćw. XIX w., murowany 15. ZESPÓŁ STACJI PKP, KOLEJOWA 5 f) Brama na folwark, 4 ćw. XIX w., murowany a) Budynek stacji kolejowej, 1905 r., murowa- g) Budynek gospodarczy, ok.1900 r., murowa- ny ny b) Magazyn PKP, 1900- 10 r., murowany 3. Dom mieszkalny, 4 ćw. XIX w., murowany c) Dom mieszkalny pracowników kolei, ok. 1905 4. Figura Matki Boskiej, ok.1900 r., murowany r., murowany 5. Figura Matki Boskiej, 1871 r., murowany 16. POZOSTAŁOŚCI ZESPOŁU FOLWARCZNEGO CERADZ DOLNY a) Obory, 1900- 10 r., murowany 6. Park Podworski, poł.XIXw., świerki, modrze- b) Obora II, 1900- 10 r., murowany wie, jesiony, topole, olszyny, dęby c) Spichlerz, ok.1920 r., murowany 7. ZESPÓŁ FOLWARCZNY a) Rządcówka, 1900-10, murowany 17. POZOSTAŁOŚCI ZESPOŁU MŁYŃSKIEGO b) Oficyna, początek XX w., murowany a) Budynek inwentarsko - magazynowy w ze- c) Obora, początek XX w., murowany spole młyńskim, Kolejowa 21a, 1900- 10 r., d) Obora, początek XX w., murowany murowany e) Magazyn zbożowy i stajnia, początek XX w., b) Dom mieszkalny w zespole młyńskim, Kolejo- murowany wa 21b, 1910- 20 r., murowany f) Gorzelnia, 1905 r., murowany g) Świniarnia, początek XX w., murowany ULICA LIPOWA h) Kuźnia, 1900 r., murowany 18. Duszniki, Lipowa 5, Dom mieszkalny, 1920- i) Stodoła, początek XX w., murowany, drew- 30 r., murowany niany j) Brama na folwark, początek XX w., murowa- ULICA JANA PAWŁA II ny 19. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 3, 1910- 20 8. Dom mieszkalny, Powstańców Wielkopolskich r., murowany 15, 1900-1910 r., 20. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 9, 1910- 20 9. Dom mieszkalny, Ceradz Dolny, 1908 r., mu- r., murowany rowany 21. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 11, 4 ćw. XIX w., murowany DUSZNIKI 22. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 18, ok. 1900 10. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO P.W. r., murowany ŚW. MARCINA 23. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 20, 4 ćw. XIX a) Kościół parafialny p.w. św. Marcina, Jana Pa- w., murowany wła II 129, I poł. XVI w., gotycki, neogotycki, 24. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 22, 1920- 30 murowany r., murowany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16067 – Poz. 2837

25. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 23, 1900- 10 w., murowany r., murowany 56. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 77, ok. 1900 26. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 24, 1920- 30 r., murowany, kamienny r., murowany 57. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 79, ok. 1900 27. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 30, 1900- 10 r., murowany r., murowany, kamienny 58. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 80, ok. 1910 28. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 36 r., murowany 29. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 38, 4 ćw. XIX 59. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 81/83, ok. w., murowany 1910 r., murowany 30. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 39, ok. 1920 60. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 82, 4 ćw. XIX r., murowany w., murowany 31. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 42, 4 ćw. XIX 61. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 88, 1900- 10 w., murowany r., murowany 32. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 43, 4 ćw. XIX 62. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 94, ok.1920 w., murowany r., murowany 33. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 44, 4 ćw. XIX 63. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 96, 4 ćw. XIX w., murowany w., murowany 34. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 46, 4 ćw. XIX 64. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 99, 1920- 30 w., murowany r., murowany 35. Obora, Jana Pawła II 46 4 ćw. XIX w. muro- 65. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 97, 4 ćw. XIX wany w., murowany 36. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 47, ok. 1920 66. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 101, 4 ćw. r., murowany XIX w., murowany 37. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 49, 1920- 30 67. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 102, ok.1920 r., murowany r., murowany 38. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 50, 1920- 30 68. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 106, 4 ćw. r., murowany XIX w., murowany 39. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 51, ok. 1900 69. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 110, 1911 r. r., murowany murowany 40. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 52, 4 ćw. XIX 70. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 111, 4 ćw. w., murowany XIX w., murowany 41. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 58, 1900- 10 71. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 113, 1900- r., murowany 10 r., murowany 42. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 59, 1900- 10 72. Figura Chrystusa, Jana Pawła II 114, poł. r., murowany XIXw 43. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 60, 1900- 10 73. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 115, 1900- r., murowany 10 r., murowany 44. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 62, 4 ćw. XIX 74. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 117, 1910 r., w., murowany murowany 45. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 64, ok. 1900 75. Stodoła, Jana Pawła II 117, ok. 1910 r., mu- r., murowany, kamienny rowany 46. Budynek przemysłowy, Jana Pawła II 64, 4 76. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 118, 1920- ćw. XIX w., murowany 30 r., murowany 47. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 65, 4 ćw. XIX 77. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 119, 1912 r., w., murowany murowany 48. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 66, 3 ćw. XIX 78. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 122, dobry w., murowany 79. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 123, ok. 1910 49. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 67, 1897 r., r., murowany murowany 80. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 128, 4 ćw. 50. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 68, 1910-20 XIX w., murowany r., murowany, kamienny 81. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 133, ok.1920 51. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 69, 1920- 30 r., murowany r., murowany 82. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 135, ok.1920 52. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 70, 1905 r., r., murowany murowany, kamienny 83. Budynek gospodarczy, Jana Pawła II 141, 53. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 71, 1900- 10 1900- 10 r., murowany r., murowany 54. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 72, 1910-20 ULICA KOŚCIELNA r., murowany 84. Dom mieszkalny, Kościelna 1, ok.1900 r., 55. Dom mieszkalny, Jana Pawła II 76, XIX/XX murowany dobry ok. 1900 r., murowany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16068 – Poz. 2837

85. Budynek gospodarczy, Kościelna 1, 1900- 10 GRZEBIENISKO r., murowany 109. ZESPÓŁ SZKÓŁ 86. Dom mieszkalny, Kościelna 7, 1910- 20 r., a) Szkoła elementarna ewangelicka ob. Gimna- murowany zjum Szkolna 16, 1813, 1869, przed 1890 r., murowany ULICA PODRZEWSKA b) Szkoła elementarna katolicka, ob. Szkoła 87. Dom mieszkalny czworak Podrzewska 2, podstawowa, Szkolna 16, 1813/1835/ przed ok.1900 r., murowany 1890 r., przed 1908 r., murowany 88. Kapliczka, ok. 1920-30 r., murowany c) Budynek gospodarczy obok szkoły, Szkolna 16, koniec XIX w., murowany ULICA POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH 110. Poczta, Bukowska 14, ok. 1920 r., murowa- 89. Dom mieszkalny, Powstańców Wlkp. 29, ny ok.1920 r., murowany 111. ZESPÓŁ GOSPODARCZY, 90. Dom mieszkalny, Powstańców Wlkp. 31, a) Willa, Szkolna 18, 1928 - 30 r., murowany ok.1920 r., murowany b) park c) Dom mieszkalny, Szkolna 20, po połowie XIX ULICA SPORTOWA w., murowany 91. Sportowa 39, Dom mieszkalny czworak, d) Brama żeliwna, Szkolna 18, II poł. XIX w., ok.1900 r., murowany murowany 92. Sportowa 40, Dom mieszkalny czworak, e) budynek gospodarczy ok.1900 r., murowany ULICA BUKOWSKA ULICA SZAMOTULSKA 112. Dom mieszkalny, Bukowska 3, 4 ćw. XIX 93. Dom mieszkalny, Szamotulska 3, 3 ćw. XIX w., murowany w., murowany 113. Budynek gospodarczy, Bukowska 3, 1900- 94. Dom mieszkalny, Szamotulska 4, poł. XIX w., 10 r., murowany, drewniany murowany 114. Budynek mieszkalny, Bukowska 12, 1920- 95. Dom mieszkalny, Szamotulska 6, 4 ćw. XIX 30 r., murowany w., murowany 115. Dom mieszkalny, Bukowska 8, 1900- 10 r., 96. Willa, Szamotulska 7, ok. 1900 r., murowa- murowany ny 97. Dom mieszkalny czworak Szamotulska 8, ULICA LIPOWA 1899 r., murowany 116. Dom mieszkalny, Lipowa 3, 4 ćw. XIX w., 98. Dom mieszkalny czworak Szamotulska 9, murowany ok.1900 r., murowany 117. Dom mieszkalny, Lipowa 4, 4 ćw. XIX w., 99. Dom mieszkalny Szamotulska 11, 1899 r., murowany murowany 118. Dom mieszkalny, Lipowa 6, ok. 1900 r., mu- 100. Willa, Szamotulska 13, ok. 1910 r., muro- rowany wany 119. Stodoła, Lipowa 6, 1900- 10 r., murowany 101. Dom mieszkalny, Szamotulska 18, 4 ćw. 120. Dom mieszkalny, Lipowa 6, ok. 1900 r., mu- XIX w., murowany rowany 102. Dom mieszkalny czworak, Szamotulska 19, 121. Dom mieszkalny, Lipowa 12, 4 ćw. XIX w., 4 ćw. XIX w., murowany murowany 103. Willa, Szamotulska 20, początek XX w., mu- 122. Stodoła, Lipowa 12, 1900- 10 r., murowa- rowany ny 123. Stodoła, Lipowa 13, ok. 1930 r., murowa- ULICA WIERZBOWA ny 104. Dom mieszkalny, Wierzbowa 2, 4 ćw. XIX 124. Dom mieszkalny, Lipowa 13, ok. 1930 r., w., murowany murowany 105. Dom mieszkalny, Wierzbowa 3, 4 ćw. XIX 125. Dom mieszkalny, Lipowa 15, 4 ćw. XIX w., w., murowany murowany 106. Dom mieszkalny, Wierzbowa 12, ok. 1930 126. Dom mieszkalny, Lipowa 16, ok. 1920 r., r., murowany murowany 127. Dom mieszkalny, Lipowa 23, 3 ćw. XIX w., GRODZISZCZKO murowany, drewniany, gliniany 107. Szkoła, 1906 r., murowany, kamienny (co- 128. Dom mieszkalny, Lipowa 24, 1900- 10 r., kół) murowany 108. Figura Chrystusa, 4 ćw. XIX w., murowa- 129. Budynek gospodarczy, Lipowa 26, 4 ćw. ny, XIX w., murowany 130. Stodoła, Lipowa 28, 4 ćw. XIX w., murowa- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16069 – Poz. 2837

ny, drewniany w., murowany 131. Obora, Lipowa 30, 1900- 10 r., murowany 156. Stodoła, Młynkowo 11, 4 ćw. XIX w., muro- 132. Dom mieszkalny Lipowa 32, 3 ćw. XIX w., wany murowany, drewniany 157. Dom mieszkalny, Młynkowo 12, 4 ćw. XIX 133. Stodoła, Lipowa 46, ok. 1920 r., murowa- w., murowany ny 158. Dom mieszkalny, Młynkowo 13, 4 ćw. XIX w., murowany ULICA SZKOLNA 159. Obora, Młynkowo 13, 1881 r., murowany 134. Dom mieszkalny, Szkolna 7, 3 ćw. XIX w., 160. Dom mieszkalny, Młynkowo 14, 1881 r., murowany murowany 135. Budynek mieszkalno - gospodarczy Szkolna 161. Dom mieszkalny, Młynkowo 17, ok. 1900 16, 1911 r., murowany r., murowany 162. Budynek gospodarczy, Młynkowo 18, ok. ULICA SZAMOTULSKA 1920 r., murowany 136. Dom mieszkalny, Szamotulska 10, 4 ćw. 163. Dom mieszkalny, Młynkowo 19, 1910- 20 XIX w., murowany r., murowany

KUNOWO NIEWIERZ 137. Szkoła, Kunowo, 1900- 10 r., murowany 164. Szkoła elementarna katolicka, Leśna, 1906 138. Dom mieszkalny, Kunowo 3, 1900- 10 r., r., murowany murowany 165. ZESPÓŁ DWORSKI 139. Budynek mieszkalno -gospodarczy K u - a) Dwór, Parkowa 12, ok. 3 ćw. XIX w., klasy- nowo 35, 1910- 20 r., murowany cystyczny, murowany 140. Dom mieszkalny Kunowo 38, ok.1934 r., b) Brama na teren dworski, Parkowa 12, 1909 murowany r., murowany 141. Budynek mieszkalno – gospodarczy, Kuno- c) Park, Parkowa 12, II poł. XIX w., klony, brzo- wo 40, 1906 r., murowany zy, wierzby 142. Stodoła, Kunowo 41, 1900- 10 r., murowa- 166. ZESPÓŁ FOLWARCZNY ny a) Obora, Turowska 1, k. XIX w., murowany 143. Kapliczka, Kunowo, ok. 1930 r., murowany b) Obora, Turowska 1, k. XIX w., murowany c) Stodoła, Turowska 1, k. XIX w., murowany, MIEŚCISKA drewniany, 144. Zespół dworsko-folwarczny, Mieściska 7 d) Stodoła,Turowska 1, k. XIX w., murowany, a) Dwór, poł. XIX w., murowany drewniany, b) Park, ok. 1920 r., kasztany e) Kuźnia, Turowska 1, k. XIX w., murowany c) stajnia-wozownia f) Brama ozdobna teren folwarku, Turowska 1, d) kurnik k. XIX w., murowany e) Brama, ok. 1900 r., murowany g) Dom mieszkalny – sześciorak, Turowska 1, k. 145. Dom mieszkalny Mieściska 12, ok. 1900 r., XIX w., murowany murowany 146. Dom mieszkalny Mieściska 15, 4 ćw. XIX ULICA DŁUGA w., murowany 167. Dom mieszkalny, Długa 3, 1900- 10 r., mu- 147. Budynek gospodarczy Mieściska 19, poł. XX rowany w., murowany 168. Dom mieszkalny, Długa 5, 4 ćw. XIX w., murowany MŁYNKOWO 169. Dom mieszkalny, Długa 7, 4 ćw. XIX w., 148. Dom mieszkalny Młynkowo 3, 4 ćw. murowany XIX w., murowany, słoma 170. Dom mieszkalny, Długa 9, ok. 1900 r., mu- 149. Dom mieszkalny, Młynkowo 4, 1900- 10 r., rowany murowany 171. Dom mieszkalny, Długa 23, ok. 1900 r., mu- 150. Dom mieszkalny, Młynkowo 6 , 1903 r., rowany murowany 151. Dom mieszkalny, Młynkowo 7, 1902 r., mu- ULICA KASZTANOWA rowany 172. Dom mieszkalny, Kasztanowa 1, 1900- 10 152. Obora, Młynkowo 7, 1902 r., murowany r., murowany 153. Dom mieszkalny, Młynkowo 8, 4 ćw. XIX 173. Dom mieszkalny, Kasztanowa 2, 1900- 10 w., murowany r., murowany 154. Dom mieszkalny, Młynkowo 9, 1899 r., mu- 174. Dom mieszkalny, Kasztanowa 3, 1900- 10 rowany r., murowany 155. Dom mieszkalny, Młynkowo 11, 4 ćw. XIX 175. Dom mieszkalny, Kasztanowa 14, 4 ćw. XIX Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16070 – Poz. 2837

w., murowany, drewniany 202. Dom mieszkalny Długa 2, 3 ćw. XIX w., mu- 176. Dom mieszkalny, Kasztanowa 19, 4 ćw. XIX rowany, drewniany w., murowany, drewniany 203. Dom mieszkalny, Długa 10, 4 ćw. XIX w., murowany ULICA LEŚNA 204. Willa, Długa 11, 4 ćw. XIX w., murowany 177. Stodoła, Leśna 5, ok. 1910 r., drewniany 205. Budynek gospodarczy, Długa 14, ok. 1900 178. Budynek gospodarczy, Leśna 5, ok. 1910 r., r., murowany murowany 206. Stodoła, Długa 14, 1895 r., murowany 179. Dom mieszkalny, Leśna 7, 1913 r., murowa- 207. Pijalnia, ob. Dom mieszkalny, Długa 17, 4 ny ćw. XIX w., murowany 180. Obora, Leśna 7, 1913 r., murowany 208. Dom mieszkalny, Długa 18, 4 ćw. XIX w., 181. Dom mieszkalny, Leśna 21, ok. 1910 r., mu- murowany rowany 209. Dom mieszkalny, Długa 18, 1894 r., muro- 182. Stodoła, Leśna 21, ok. 1910 r., murowany wany 183. Dom mieszkalny, Leśna 24, 4 ćw. XIX w., 210. Obora, Długa 18, 4 ćw. XIX w., murowany murowany 211. Dom mieszkalny, Długa 22, ok. 1900 r., mu- 184. Dom mieszkalny, Leśna 26, 1900- 10 r., rowany murowany 212. Obora, Długa 25, 3 ćw. XIX w., murowany 185. Dom mieszkalny, Leśna 28, 1900- 10 r., 213. Obora, Długa 26, ok. 1900r., murowany murowany 214. Dom mieszkalny, Długa 27,1920-30 r., mu- 186. Dom mieszkalny, Leśna 36, poł. XIX w., gli- rowany niany, drewniany, 215. Dom mieszkalny, Długa 33, 1887 r., muro- 187. Stodoła, Leśna 36, 4 ćw. XIX w., murowa- wany ny 216. Dom mieszkalny, Długa 36, 1900 r., muro- 188. Dom mieszkalny, Leśna 38, 4 ćw. XIX w., wany murowany 217. Dom mieszkalny, Długa 36, ok. 1930 r., mu- 189. Dom mieszkalny, Leśna 40, ok. 1910 r., mu- rowany rowany 218. Dom mieszkalny, Długa 39, ok. 1910 r., mu- 190. Chlewnia, Leśna 42, 1900- 10 r., murowa- rowany ny 219. Dom mieszkalny, Długa 42, 1902 r., muro- 191. Dom mieszkalny, Leśna 46, 1900- 10 r., wany murowany 220. Dom mieszkalny, Długa 43, 4 ćw. XIX w., 192. Dom mieszkalny, Leśna 48, 1900- 10 r., murowany murowany 221. Obora, Długa 43, 1900 r., murowany, ryglo- 193. Dom mieszkalny, Leśna 50, 4 ćw. XIX w., wy murowany 222. Obora, Długa 45, 4 ćw. XIX w., murowany 223. Stodoła, Długa 46, 1911 r., murowany, ULICA PARKOWA drewniany 194. Dom mieszkalny, Parkowa 2, 1900- 10 r., 224. Dom mieszkalny, Długa 54, 4 ćw. XIX w., murowany murowany 195. Figura św. Jana Nepomucena, Niewierz, ok. 225. Dom mieszkalny, Długa 55, 1891 r., muro- 1930 r., murowany wany 226. Dom mieszkalny, Długa 58, 3 ćw. XIX w., PODRZEWIE murowany, drewniany 196. Szkoła, Dusznicka 22, ok. 1900 r., murowa- 227. Dom mieszkalny, Długa 59, 1894 r., muro- ny wany 228. Dom mieszkalny, Długa 81, 1883 r., muro- 197. ZESPÓŁ DWORSKI wany a) Dwór, Poznańska 3, 1910 r., murowany 229. Figura św. Jana Nepomucena, Długa, ok. b) Park, Poznańska 3, początek XX w., Brzozy 1850 r., murowany 198. ZESPÓŁ FOLWARCZNY a) Magazyn, Poznańska 5, 4 ćw. XIX w., mu- ULICA DUSZNICKA rowany 230. Stodoła, Dusznicka 2, 1900- 10 r., muro- b) Obora, Poznańska 5, ćw. XIX w., murowany wany 231. Dom mieszkalny, Dusznicka 2, 4 ćw. XIX ULICA DŁUGA w., murowany 199. Obora, Długa, 3 ćw. XIX w., murowany 232. Budynek mieszkalno – gospodarczy, Duszni- 200. Dom mieszkalny, Długa, 1844 r., murowa- cka 3, 4 ćw. XIX w., murowany ny 233. Dom mieszkalny, Dusznicka 4, 4 ćw. XIX w. 201. Kuźnia, Długa 5, 1896 r., murowany murowany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16071 – Poz. 2837

234. Dom mieszkalny, Dusznicka 5, 4 ćw. XIX ULICA OGRODOWA w., murowany 262. Dom mieszkalny, Ogrodowa 3, ok. 1880 r., 235. Stodoła, Dusznicka 9, ok. 1930 r., muro- murowany wany 263. Chlew, Ogrodowa 3, 1898 r., murowany 236. Stodoła, Dusznicka 10, ok. 1920 r., muro- 264. Dom mieszkalny, Ogrodowa 4, 1934 r., mu- wany rowany 237. Dom mieszkalny, Dusznicka 10, 1897 r., 265. Budynek gospodarczy, Ogrodowa 4, 4 ćw. murowany XIX w, murowany 238. Dom mieszkalny, Dusznicka 11, ok. 1930 r., 266. Dom mieszkalny, Ogrodowa 5, ok. 1900 r., murowany murowany 239. Dom mieszkalny, Dusznicka 13, 4 ćw. XIX 267. Obora, Ogrodowa 5, 1899 r., murowany w., murowany 240. Dom mieszkalny, Dusznicka 15, 4 ćw. XIX ULICA POZNAŃSKA w., murowany 268. Dom mieszkalny, Poznańska 9, 4 ćw. XIX 241. Willa, Dusznicka 16, początek XXw., muro- w., murowany wany 269. Dom mieszkalny, Poznańska 12, 3 ćw. XIX 242. Stajnia, Dusznicka 17, 4 ćw. XIX w., mu- w., murowany rowany 270. Obora, Poznańska 12, ok. 1910 r., muro- 243. Obora, Dusznicka 17, 4 ćw. XIX w., muro- wany wany, kamienny 271. Budynek gospodarczy, Poznańska 12, 4 ćw. 244. Budynek gospodarczy, Dusznicka 17, 4 ćw. XIX w., murowany XIX w.,murowany 245. Willa, Dusznicka 17,1 ćw. XXw., murowa- ULICA STAWNA ny 272. Dom mieszkalny, Stawna 7, 4 ćw. XIX w., 246. Stodoła, Dusznicka 18, 4 ćw. XIX w., mu- murowany rowany 273. Dom mieszkalny, Stawna 11, 4 ćw. XIX w., 247. Dom mieszkalny, Dusznicka 27, 1900-10 r., murowany murowany 274. Dom mieszkalny, Stawna 13, 1929 r., mu- rowany ULICA KRĘTA 275. Budynek gospodarczy, Stawna 13, 1929 r., 248. Dom mieszkalny, Kręta 2, 4 ćw. XIX w., mu- murowany rowany 276. Dom mieszkalny, Stawna 17, 4 ćw. XIX w., 249. Dom mieszkalny, Kręta 3, 1910-20 r., mu- murowany rowany 277. Obora, Stawna 17, 4 ćw. XIX w., murowany 250. Chlewnia, Kręta 3, 4 ćw. XIX w., murowa- ny ULICA WĄSKA 251. Dom mieszkalny, Kręta 7, 4 ćw. XIX w., mu- 278. Dom mieszkalny, Wąska 9, 4 ćw. XIX w, rowany murowany 252. Dom mieszkalny, Kręta 5, 1910-20 r., m u - 279. Obora, Wąska 9, 4 ćw. XIX w., murowany rowany 253. Dom mieszkalny, Kręta 9,4 ćw. XIX w., mu- SARBIA rowany 280. ZESPÓŁ FOLWARCZNY, koniec XIX w. 254. Dom mieszkalny, Kręta 13, 4 ćw. XIX w., a) chlewnia, murowany b) spichlerz folwarczny 255. Dom mieszkalny, Kręta 16, 1900-10 r., mu- 281. Park podworski rowany 282. Kapliczka, ok. 1930 r., murowany 256. Obora, Kręta 16,ok. 1910 r., murowany SĘDZINKO ULICA KRÓTKA 283. Szkoła, Bukowska 7, ok. 1900 r., murowany 257. Dom mieszkalny, Krótka 1, 1900-10 r., mu- 284. Kapliczka obok szkoły, Sędzinko, ok. 1930 rowany r., murowany 258. Dom mieszkalny, Krótka 2, 4 ćw. XIX w., 285. ZESPÓŁ FOLWARCZNY, Leśna 1, 2 poł. XIX murowany w., murowany a) Obora ULICA ŁĄKOWA b) Obora 259. Obora, Łąkowa 3, ok. 1920 r., murowany c) Stodoła 260. Dom mieszkalny, Łąkowa 2, 1900-10 r., mu- rowany ULICA SZKOLNA 261. Obora, Łąkowa 15, 4 ćw. XIX w., murowa- 286. Dom mieszkalny, Szkolna 4, ok. 1920 r., ny murowany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16072 – Poz. 2837

287. Dom mieszkalny, Szkolna 6, 1939 r., muro- a) Dwór, Sękowo 1, ok. 1900 r., murowany wany b) Park, 2 poł. XIX w., lipy 288. Dom mieszkalny, Szkolna 17, 4 ćw. XIX w., c) Rządcówka, Lipowa 30, 4 ćw. XIX w., mu- murowany, drewniany rowany 289. Dom mieszkalny, Szkolna 38 i 40, ok. 1900 306. ZESPÓŁ FOLWARCZNY r., murowany a) Spichlerz, Lipowa, 4 ćw. XIX w., murowany 290. Dom mieszkalny, Szkolna 42, ok. 1900 r., murowany ULICA LIPOWA 291. Dom mieszkalny, Szkolna 10 i 12, ok. 1930 307. Dom mieszkalny, Lipowa 1, 1897 r., muro- r., murowany wany 292. Dom mieszkalny, Szkolna, XIX/XX w., ka- 308. Dom mieszkalny, Lipowa 2, ok. 1900 r., mu- mienny rowany 293. 309. Dom mieszkalny, Lipowa 14, początek XX w., murowany ULICA TOPOLOWA 310. Obora, Lipowa 14, początek XX w. muro- 294. Dom mieszkalny, Topolowa 1, 1900-10 r., wany murowany 311. Dom mieszkalny, Lipowa 17/18, 4 ćw. XIX 295. Dom mieszkalny, Topolowa 3, początek XX w., murowany w., murowany 312. Obora, Lipowa 23, 4 ćw. XIX w., murowa- 296. Dom mieszkalny, Topolowa 8, początek XX ny w., murowany, drewniany 313. Dom mieszkalny, Lipowa 23, 4 ćw. XIX w., 297. Dom mieszkalny, Topolowa 12, początek murowany XX w., murowany, ryglowy 314. Dom mieszkalny, Lipowa 29, 1903 r., m u - 298. Dom mieszkalny, Topolowa, 4 ćw. XIX w., rowany murowany 315. Budynek gospodarczy, Lipowa 29, 1900-10 r., murowany SĘDZINY 299. Budynek plebanii, Parkowa 23, I. 20-te XX ULICA POLNA w., murowany 316. Dom mieszkalny, Polna 1, ok. 1910 r., mu- 300. ZESPÓŁ PAŁACOWY rowany a) Pałac, Parkowa 18, XIX/XX w., klasycystycz- 317. Dom mieszkalny, Polna 3, 1900-10 r., mu- ny, murowany rowany b) Oficyna południowa, Parkowa 18B,4 ćw. XIX 318. Dom mieszkalny, Polna 12, ok. 1910 r., mu- w., murowany rowany c) Oficyna północna, Parkowa 18 A, 2 poł. XIX 319. Dom mieszkalny, Polna 13, ok. 1900 r., mu- w., murowany rowany d) Park, Parkowa 18, początek XIX wieku, lipy, kasztany ULICA SZKOLNA 301. ZESPÓŁ FOLWARCZNY 320. Dom mieszkalny, Szkolna 2, 1900-10 r., mu- a) Chlewy i mieszkania, Parkowa 18,1858 r., rowany murowany 321. Dom mieszkalny, Szkolna 3, 4 ćw. XIX w., b) Gorzelnia, Parkowa 18,1900-10 r., murowa- murowany ny 322. Dom mieszkalny, Szkolna 4, 1885 r., muro- c) Kuźnia i warsztaty, Parkowa 18,1923 r., mu- wany rowany 323. Dom mieszkalny, Szkolna 6, 4 ćw. XIX w., d) Spichlerz i stajnia, Parkowa 18,1858 r., mu- murowany rowany 324. Dom mieszkalny czworak, Szkolna 10, ok. e) Obora, Parkowa 18,ok. 1900 r., murowany 1900 r., murowany 302. Dom mieszkalny Sędziny, 1900-10 r., mu- 325. Dom mieszkalny czworak, Szkolna 11, ok. rowany 1900 r., murowany 303. Dom mieszkalny Sędziny,1900-10 r., muro- 326. Dom mieszkalny Szkolna 13, 4 ćw. XIX w., wany murowany 327. Obórka, Szkolna 13, 4 ćw. XIX w., muro- SĘKOWO wany 304. ZESPÓŁ SZKOŁY 328. Dom mieszkalny Szkolna 12, ok. 1900 r., a) Szkoła, Szkolna 23,1901 r., murowany murowany b) Budynek gospodarczy, Szkolna 23,ok. 1900 329. Obórka, Szkolna 12, ok. 1900 r., murowa- r., murowany ny c) Stodoła, Szkolna 23, ok. 1920 r., drewniany 330. Dom mieszkalny Szkolna 26, 4 ćw. XIX w., 305. ZESPÓŁ DWORSKI murowany, drewniany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16073 – Poz. 2837

ULICA WIŚNIOWA r., murowany 331. Dom mieszkalny, Wiśniowa 7, ok. 1920-40 350. Dom mieszkalny, Młynkowska 20,1920-30 r., murowany r., murowany 351. Dom mieszkalny, Młynkowska 21,ok. 1910 WIERZEJA r., murowany 332. Szkoła, Wierzeja 19, ok. 1900 - 10 r., muro- 352. Obora, Młynkowska 21, 1928 r., murowa- wany, ryglowy ny 333. Stodoła, Wierzeja 19, 1900-10 r., ryglowy 353. Dom mieszkalny, Młynkowska 22,1920-30 334. Kuźnia, Sarbska 4, ok. 1910 r., ryglowy r., murowany 335. Dom mieszkalny Sarbska 5, 1900-10 r., mu- 354. Dom mieszkalny, Młynkowska 23,4 ćw. XIX rowany w., murowany 336. Dom mieszkalny Sędzińska 6, ok. 1910 r., 355. Dom mieszkalny, Młynkowska 24,1920-30 murowany r., murowany 356. Dom mieszkalny, Młynkowska 25,4 ćw. XIX WILCZYNA w., murowany 337. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO P.W. ŚW. JADWIGI WILKOWO a) Kościół parafialny p.w. św. Jadwigi, Młyn- 357. ZESPÓŁ DWORSKO - FOLWARCZNY kowska 11, 1 poł. XVI w., ok.1890-1900 r., a) Dwór, Wilkowo 20, ok. 1900 r., murowany gotycki, neogotycki, murowany b) Garaż z kurnikiem, Wilkowo 20, ok. 1900 r., b) Dzwonnica, Młynkowska 11, 1939 r., muro- murowany wany c) Kuźnia, Wilkowo4, ćw. XIX w., murowany c) Budynek plebanii, Młynkowska 11, 1939 r., d) Wozownia ze spichlerzem, Wilkowo, 4 ćw. murowany XIX w. murowany, drewniany, kamienny d) Dom kościelny, Młynkowska 12, początek e) Obora – stajnia, Wilkowo 20, ok. 1900 r., XX w., murowany murowany e) Figura Chrystusa, Wilczyna, 1888 r., muro- f) Gorzelnia, Wilkowo 20koniec XIX w., muro- wany wany, kamienny 338. ZESPÓŁ FOLWARCZNY KOŚCIELNY g) Dom ogrodnika, Wilkowo ok. 1920 r., muro- a) Obora, ob. Dom mieszkalny, Młynkowska 10, wany ok. 4 ćw. XIX w., murowany 358. Zajazd, Wilkowo, ok. 1920r., murowany b) Budynek gospodarczy Młynkowska 10, I ćw. 359. Dom mieszkalny Wilkowo 9, ok. 1910-20 r., XX w., murowany murowany c) Stodoła, Młynkowska 10, 4 ćw. XIX w., mu- 360. Brama, Wilkowo 9, ok. 1910-20 r., muro- rowany wany 339. ZESPÓŁ SZKOŁY 361. Figura Matki Boskiej Królowej Korony Pol- a) Szkoła, Młynkowska 27, ok..1910 r., muro- skiej, Wilkowo, 1928 r., murowany wany b) Budynek gospodarczy obok szkoły, Młynkow- ZAKRZEWKO ska 27, ok. 1920 r., murowany, drewniany 362. ZESPÓŁ PAŁACOWY 340. Park podworski, Młynkowska, XIX/XX w. a) Pałac, Zakrzewko 30, ok. 1900 r., murowa- ny ULICA MŁYNKOWSKA b) Park dworski, Zakrzewko, ok. 1880 r., lipy, 341. Dom mieszkalny, Młynkowska 6, 1900-10 kasztany r., murowany c) Oranżeria, Zakrzewko, 1900-10 r., murowa- 342. Dom mieszkalny, Młynkowska 8, 4 ćw. XIX ny w., murowany 363. ZESPÓŁ FOLWARCZNY 343. Obora, Młynkowska 8, 4 ćw. XIX w., mu- a) Obora w zespole folwarcznym, Zakrzewko, rowany ok. 1900 r. murowany 344. Dom mieszkalny, Młynkowska 9, 1900-10 b) Chlew i spichlerz, Zakrzewko1903 r., muro- r., murowany wany 345. Dom mieszkalny, Młynkowska 13, 1910-13 c) Obora w zespole folwarcznym, Zakrzewko, r., murowany koniec XIX w. murowany 346. Obora, Młynkowska 13, 1910-13 r., muro- d) Brama, Zakrzewko, 4 ćw. XIX w. Murowany wany 364. Kapliczka, Zakrzewko, ok. 1920-30 r. mu- 347. Dom mieszkalny Dwojak, Młynkowska 14, rowany ok. 1900 r., murowany 365. Kapliczka, Zakrzewko, ok. 1920-30 r., mu- 348. Dom mieszkalny, Młynkowska 14,1902 r., rowany murowany 366. Dom mieszkalny, Zakrzewko, 1900-10 r., 349. Dom mieszkalny, Młynkowska 16,ok. 1910 murowany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16074 – Poz. 2837

367. Dom mieszkalny, Zakrzewko, 1900-10 r., 375. Dom mieszkalny, Zakrzewko 16,4 ćw. XIX murowany w., murowany 368. Dom mieszkalny, Zakrzewko 3, ok. 1900 r., 376. Dom mieszkalny, Zakrzewko 24,1900-10 r., murowany murowany 369. Dom mieszkalny, Zakrzewko 4, ok. 1900 r., 377. Dom mieszkalny, Zakrzewko 28, 1900-10 murowany r., murowany 370. Dom mieszkalny, Zakrzewko 5, ok. 1900 r., 378. Dom mieszkalny, Zakrzewko 29, 1900-10 murowany r. murowany 371. Dom mieszkalny, Zakrzewko 7, ok. 1920 r., murowany ZALESIE 372. Dom mieszkalny, Zakrzewko 8, 1900-10 r., 379. Zespół dworsko – folwarczny, ok. 1900 r., murowany murowany 373. Dom mieszkalny, Zakrzewko 9,1914 r., mu- a) dwór, mur., poł. XIX, przebud. rowany b) obora 374. Budynek gospodarczy, Zakrzewko 11,1900- c) dom pracowników folwarku, ob. dom nr 12. 10 r., murowany WYKAZ CMENTARZY NA TERENIE GMINY

Miejscowość Wyznanie Czas powstania Użytkowanie Właściciel Chełminko ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Duszniki ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Duszniki rzym. - kat. XX w. czynny parafia Duszniki rzym. - kat. XVI w. zamknięty parafia Duszniki II ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Grzebieniska ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Niewierz bezwyznaniowy XIX w. zamknięty Urząd Gminy Podrzewie ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Sarbia ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Sędzinko ewangelicki XIX w. zamknięty Urząd Gminy Sędziny rzym. - kat. XX w. czynny parafia Sędziny rzym. - kat. XX w. zamknięty parafia Wierzeja bezwyznaniowy XIX w. zamknięty Urząd Gminy Wilczyna rzym - kat. XX w. czynny parafia Wilczyna rzym. - kat. XVI w. zamknięty parafia Wilczyna rzym. - kat. XX w. czynny parafia

3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- brak mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- Natura 2000 – PLH 300030 Huby Grzebieniskie, ków – wykaz zespołów zabytków ruchomych). gmina Kaźmierz Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków w Na terenie gminy Duszniki przebiega fragment gminie Duszniki to zespół wystroju i wyposażenia granicy specjalnych obszarów ochrony siedlisk obję- kościoła parafialnego p.w. św. Marcina w Duszni- tych programem Natura 2000, która prowadzi gmi- kach na który składa się 20 obiektów wpisanych nę Kaźmierz – PLH 300030 Huby Grzebieniskie. do rejestru zabytków pod numerem 60/B decyzją z roku 1971 r. W kościele św. Marcina znajduje się 3.5. Zabytki archeologiczne. ponadto kilkanaście innych obiektów o wartości za- 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- bytkowej. Parafia w Wilczynie posiada zespół za- nych do rejestru zabytków. bytków złożony z 17 obiektów wpisany do rejestru - Brzoza, stan. 1, AZP 52-24/156 zabytków pod numerem 107/B stanowiący wystrój - grodzisko i wyposażenie kościoła parafialnego p.w. św. Ja- - nr rejestru 1312/A, decyzją z dnia 2 grudnia dwigi. 1971 r., - Młynkowo, stan. 1, AZP 51-23/ 3.4. Krajobraz kulturowy (obszarowe wpisy do re- - grodzisko stożkowate jestru zabytków, parki kulturowe, parki krajobrazo- - nr rejestru 663/A, decyzja z dnia 10 lipca 1969 r., we – wykaz). - Niewierz, stan. 1, AZP 51-22/39 Obszarowe wpisy do rejestru: - grodzisko pierścieniowate Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16075 – Poz. 2837

- nr rejestru 664/A, decyzja z dnia 10 lipca 1969 r., wią osady datowane na czasy średniowiecza i okres - Sędzinko, stan. 1, AZP 53-23/22 nowożytny. Pomimo jednak tej liczebność nie zewi- - grodzisko dencjonowano żadnego cmentarzyska z tego prze- - nr rejestru 1313/A, decyzja z dnia 2 grudnia działu czasowego. Jedyne cztery takie stanowiska 1971 r., to cmentarzyska ludności kultury łużyckiej i kultury przeworskiej. 3.5.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- Stanowiska położone są głównie wzdłuż Mogilni- brazowe cy oraz w kilku partiach gminy. Skupiska stanowisk Na terenie gminy zarejestrowano 7 stanowisk ar- archeologicznych można wyróżnić wokół Grzebie- cheologicznych o własnej formie krajobrazowej. Są niska, Brzozy, Sękowa, Sędzinka. A także na po- to grodziska wpisane do rejestru zabytków: Brzo- łudnie od Niewierza, północny-zachód od Dusznik, za, Młynkowo, Niewierz, Sędzinko oraz grodzisko na zachód i północny-wschód od Wilczyny, na po- w Dusznikach. Ponadto dwa kopce graniczne - w łudniowy-zachód od Mieściska oraz między Sarbią Grzebienisku i na północny-wschód od Dusznik. a Wierzeją. Na szczególną uwagę zasługują dwa kopce gra- 3.5.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowanych niczne (?) w Grzebienisku i na północny-wschód stanowisk archeologicznych łącznie z ich funkcją od Dusznik. Ponad to osady – neolityczna (Ceradz oraz krótką analizą chronologiczną (opis koncentra- Dolny, stan. 9), rozległe osady z okresu wczesne- cji stanowisk archeologicznych – uwarunkowania go średniowiecza (Sędzinko, stan. 7, 10, 14, 18) fizjograficzne). oraz ludności kultury łużyckiej (Podrzewie, stan. 17, Podstawową i wiodącą metodą ewidencjonowania Sękowo, stan. 36). Dużą wartość poznawczą mają stanowisk archeologicznych jest ogólnopolski pro- wielokulturowe osady w Sędzinach, stan. 13, Wil- gram badawczo – konserwatorski Archeologiczne kowie, stan. 15, Sędzinku, stan. 29, Brzozie, stan. Zdjęcie Polski (AZP). Systematyzuje dotychczasowy 10, 11, 28, na których występują ślady osadnictwa zasób wiedzy o rozpoznaniu archeologicznym tere- z neolitu, epoki brązu, okresu wpływów rzymskich i nu, poprzez obserwację archeologiczną terenu oraz wczesnego średniowiecza oraz stanowisko nr 10 w uwzględnianie informacji zawartych w archiwach, Dusznikach – osada neolityczna i z wczesnej epoki zbiorach muzealnych, instytucjach i publikacjach. brązu. Należy jednak pamiętać, że zbiór dokumentacji AZP, reprezentujący ewidencję zasobów archeolo- 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów gicznych, jest otwarty i ciągle uzupełniany w proce- dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. sie archeologicznego rozpoznania terenu. Do zbioru włączane są informacje o wszystkich sukcesywnie 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych odkrywanych reliktach przeszłości niezależnie od wpisanych do rejestru zabytków. charakteru badań, a także wszystkie bieżące infor- macje weryfikujące lub uzupełniające dotychczaso- MIEJSCO- OBIEKT STAN ZA- we dane. W ten sposób dokumentacja stanowisk WOŚĆ CHOWANIA archeologicznych utworzona metodą AZP jest źród- BRZOZA DWÓR 3 łem najbardziej aktualnej wiedzy o terenie. Poniższa tabela prezentuje zasoby archeologiczne- PARK 3 go dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Dusz- CERADZ DOL- PARK 2 niki. NY DUSZNIKI KOŚCIÓŁ PAR. 5 STANOWISKA ilość w tym wpi- p.w. św. Marcina ARCHEOLOGICZNE sanych do PLEBANIA 4 rejestru KOŚCIÓŁ EWANG. 3 grodziska 5 4 wraz z otoczeniem kopce graniczne 2 x PARK 3 osady 518 x NIEWIERZ PARK 3 cmentarzyska 4 x PODRZEWIE DWÓR 5 inne x x PARK 4 SARBIA PARK 2 Stanowiska archeologiczne z terenu gminy prze- de wszystkim są reprezentowane przez osady. Sto- SĘDZINY PAŁAC 3 sunkowo niewielka ilość z nich to osady wielokul- OFICYNA PÓŁN. 2 turowe ze śladami osadnictwa kultury pucharów OFICYNA POŁU- 3 lejkowatych, kultury łużycko-pomorskiej i kultury DN. przeworsko-wielbarskiej. Największą grupę stano- PARK 2 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16076 – Poz. 2837

SĘKOWO PARK 2 wstał na przełomie XIX i XX w., w skład któ- rego wchodzą budynki pałacu i dwóch oficyn. WILCZYNA KOŚCIÓŁ PAR. 5 Budynki oficyn są zamieszkałe, natomiast budy- pw. Św. Jadwigi nek pałacu jest obecnie nieużytkowany. Całość PARK 2 założenia jest własnością prywatną i znajduje się ZAKRZEWKO DWÓR 3 w stanie dostatecznym. We wszystkich budyn- PARK 3 kach konieczny jest remont konstrukcji dacho- Źródło: Raport o stanie zabytków w gminie Dusz- wej i pokrycia dachu, oraz renowacja tynków niki–Poznań, maj 2004 r., uaktualnione 2008 r. zewnętrznych i wewnętrznych, a także konser- wacja stolarki. LEGENDA: - Kościół parafialny pw. Św. Jadwigi w Wilczynie. 1. Bardzo zły Gotycki kościół wzniesiony został w pierwszej 2. Zły połowie XVI w. Kościół rozbudowano o transept 3. Dostateczny i prezbiterium, dostawione od wschodu, w latach 4. Dobry 1890-1900. W 1995 r. przeprowadzono drugi 5. Bardzo dobry z kolei remont pokrycia dachowego, a w roku - Dwór w Brzozie, pochodzący z 2 poł. XIX w., 2002 przeprowadzono remont wieży kościoła. jest nieużytkowany, znajduje się w stanie ogól- W 2003 r. przeprowadzono prace remontowe nym dobrym, konserwacji wymagają tynki ze- konstrukcji więźby kościoła, zaś w 2007-2008 wnętrzne i stolarka. Należy przeprowadzić prze- r. renowację wnętrza. Obecny stan budynku jest gląd pokrycia dachowego i udrożnić rynny. dobry, prac konserwatorskich wymagają cegla- - Późnogotycki kościół parafialny pw. Św Marcina ne elewacje boczne kościoła. w Dusznikach, zbudowany w 1 poł. XVI w. W - Park w Dusznikach będący własnością komunal- latach 1903-04 rozbudowany o jedno przęsło, ną utrzymany w stanie dostatecznym na bieżąco w zachodnią stronę, oraz neogotycką fasadę za- prowadzone są prace sanitarne i porządkowe, chodnią z wieżą. W latach 1998-2001 przepro- wskazane jest przeprowadzenie prac rewalory- wadzone zostały prace malarskie we wnętrzach zacyjnych i odtworzenie dawnego układu kom- kościoła, oraz wymiana instalacji elektrycznej. W pozycyjnego. 2003 r. naprawiono pokrycie dachu sygnaturki. - Sękowo – teren parku podzielony pomiędzy Obecnie kościół znajduje się w dobrym stanie, dwóch właścicieli.. Stan zachowania zły na czę- a konieczne prace prowadzone są na bieżąco. ści parku urządzone boisko do piłki nożnej po- Do zespołu kościelnego należy budynek plebani, została cześć zaniedbana i nieużytkowana, brak zbudowany pod koniec XVIII w. Budynek w sty- jakichkolwiek prac porządkowych i sanitarnych. lu późnobarokowym, znajduje się on w dobrym Wymagane uporządkowanie terenu. stanie technicznym i prowadzi się w nim bieżące - Park w Ceradzu Dolnym stanowi własność prace naprawczo- remontowe. Agencji Nieruchomości Rolnych, do niedawne - Kościół poewangelicki w Dusznikach, wybudo- prace porządkowe i sanitarne prowadzone były wany w 1866 r., będący własnością gminy Dusz- przez miejscową ludność pod nadzorem sołtysa, niki, jest nieużytkowany. W latach 2001-2002 obecnie nie prowadzi się żadnych prac. Park do- przeprowadzono, kapitalny remont dachu. Budy- brze zachowany z ciekawym drzewostanem lecz nek jest zamknięty i zabezpieczony, a stan jego utrzymywany w stanie złym. jest dostateczny. Renowacji wymaga drewniany - Park w Wilczynie - stan zachowania zły właści- strop budynku, konserwacji- drewniana empora, ciel RKS Wilczyna nie jest w najmniejszym stop- schody, ambona, konieczne są również prace re- niu zainteresowana prowadzeniem jakichkolwiek nowacyjne we wnętrzu kościoła. Ze względu na prac porządkowych czy sanitarnych dobro tego obiektu należałoby przystosować go - Niewierz park należy do RSP, częściowo użytko- do odpowiedniej funkcji użytkowej. wany jest jako boisko do piłki nożnej w pozosta- - Zespół dworski w Podrzewiu pełni funkcję ho- łej części nie prowadzi się żadnych prac. Teren telowo- restauracyjną, po przeprowadzonym w jest zakrzaczony i zarośnięty chwastami. latach 1996-1998 remoncie kapitalnym obiekt - Pozostałe parki tj. w Brzozie, Sarbi, Sędzinach w stanie bardzo dobrym. i Zakrzewku są obecnie własnością prywatną. - Dwór w Zakrzewku, powstały w 2 poł. XIX w., Wszelkie prace pielęgnacyjne prowadzone są je- jest zamieszkany, a jego stan jest dostateczny. dynie w minimalnym stopniu. Ogólnie ich stan Konieczny jest remont pokrycia dachowego i nie jest zadawalający. tynków na elewacji, oraz konserwacja stolarki. Wszystkie prace przy obiektach wpisanych do re- Właściciel prowadzi bieżące prace naprawcze i jestru zabytków wymagają pozwolenia Wielkopol- zamierza wykonać niezbędne prace konserwa- skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków po torskie. uprzednim uzgodnieniu ich zakresu w Wojewódzkim - Wyróżniającym się, na terenie gminy, zabytkiem Urzędzie Ochrony Zabytków. jest zespół pałacowy w Sędzinach, który po- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16077 – Poz. 2837

4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych. nych oraz nawarstwień kulturowych, prace ziemne Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków w prowadzone w strefie ochrony stanowisk archeo- gminie Duszniki to: logicznych wymagają prowadzenia badań archeolo- - zespół wystroju i wyposażenia kościoła parafial- gicznych w zakresie uzgodnionym z Wielkopolskim nego p.w. św. Marcina w Dusznikach na który Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Jest to składa się 20 obiektów wpisanych do rejestru szczególnie ważne podczas takich inwestycjach jak zabytków pod numerem 60/B decyzją z roku budowa budynków mieszkalnych i usługowych oraz 1971. Ołtarz główny jest w bardzo dobrym inwestycje liniowe: przyłącza kanalizacji deszczo- stanie zachowania, po konserwacji przeprowa- wej, sanitarnej, gazowej, telekomunikacyjnej. dzonej w 2008 r. Obydwa ołtarze boczne są w Natomiast realizacja inwestycji takich jak budo- stanie dostatecznym, zaś renowacji wymaga wa autostrad, obwodnic, dróg, zbiorników reten- późnorenesansowe epitafium Jerzego Pigłow- cyjnych, eksploatacja piaśnic i żwirowni, kopalnie skiego. kruszywa bezwzględnie wymaga prawidłowego - zespół zabytków złożony z 17 obiektów wpisany rozpoznania terenu pod względem faktycznej ilość do rejestru zabytków pod numerem 107/B sta- stanowisk archeologicznych oraz przeprowadzenia nowiący wystrój i wyposażenie kościoła para- ratowniczych badań wykopaliskowych na wytypo- fialnego p.w. św. Jadwigi w Wilczynie, w stanie wanych stanowiskach. Z uwagi na szerokopłaszy- zachowania dobrym. znowy zakres prac ziemnych charakteryzujący tego typu przedsięwzięcia budowlane, w bezpowrotny 4.1.3. Stan zachowania dziedzictwa archeologicz- sposób niszczony się substancję zabytkową i obiek- nego ty archeologiczne. Należy zaznaczyć na wstępie, że wszystkie stano- Należy pamiętać również o pracach ziemno-bu- wiska archeologiczne są tak samo ważne dla rekon- dowlanych związanych z przebudową lub rozbiórką strukcji większych procesów lub wyjaśnienia mniej- budynków wpisanych do rejestru zabytków i uję- szych problemów i zagadnień. W myśl art. 6 pkt 3 tych w ewidencji zabytków. Towarzyszące im bada- Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków nia archeologiczne są niezwykle istotne w procesie i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568) rekonstrukcji dawnej zabudowy. wszystkie zabytki archeologiczne – bez względu na Przebudowa układów urbanistycznych, rurali- stan zachowania podlegają ochronie i opiece. stycznych i założeń pałacowo-parkowych prowadzi Stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru często do naruszenia średniowiecznych i nowożyt- zabytków tj. grodzisko w Młynkowie, i Sędzinku nie nych nawarstwień kulturowych. W związku z tym wymagają żadnych zabiegów konserwatorskich po- wszystkie prace ziemne wymagają jednoczesnego nieważ ich stan zachowania jest dobry. Grodzisko w prowadzenia badań archeologicznych. Wyniki ba- Sędzinku, położone jest w lesie a grodzisko w Młyn- dań często stanowią jedyną dokumentację nastę- kowie, funkcjonuje jako nieużytek. W chwili obecnej pujących po sobie epizodów osadniczych. na tym nie zagraża im działalność gospodarcza człowieka. terenie. Pozwalają skorygować, uszczegółowić i Natomiast grodziska w Brzozie oraz Niewierzu są po- potwierdzić dane ze źródeł pisanych. Pozyskany w łożone na polach użytkowanych rolniczo. W związ- trakcie badań materiał ruchomy umożliwia uzupeł- ku z tym podlegają ciągłemu zagrożeniu. Dlatego też nienie danych o kulturze materialnej oraz statusie sprawą pilną jest wyłączenie ich spod uprawy i ko- społecznym i zawodowym mieszkańców. Dlatego nieczności zmiany sposobu użytkowania gruntu. ważne jest wypełnianie przez inwestorów wymo- Stanowiska archeologiczne nie wpisane do reje- gów konserwatorskich określonych przez Wielko- stru zabytków, ujawnione głównie podczas badań polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków AZP, stanowią podstawową i najliczniejszą grupę, w Poznaniu. która składa się na archeologiczne dziedzictwo kul- Zagrożeniem dla dziedzictwa archeologiczne jest turowe. Z powodu ich liczebności trudno określić też rozwój turystyki zwłaszcza nad jeziorami i w ob- stan zachowania każdego pojedynczego stanowiska szarach leśnych. Tereny te atrakcyjne pod wzglę- archeologicznego. Najmniej narażone na zniszczenia dem rekreacyjnym często były również okupowane są stanowiska archeologiczne położone na terenach przez ludzi w pradziejach i wczesnym średniowie- niezabudowanych, nieużytkach i zalesionych. czu. Dostęp do wody, który stanowił podstawę eg- zystencji osadniczej umożliwiał tworzenie niezwykle 4.1.4. Istotne zagrożenia dla zabytków archeolo- licznych osad o metryce sięgającej od epoki kamie- gicznych nia po czasy nowożytne. Podstawowym zagrożeniem dla stanowisk archeo- Istotne zagrożenie dla zachowania substancji za- logicznych oraz nawarstwień kulturowych są wszel- bytkowej stanowisk archeologicznych zlokalizowa- kie inwestycje gospodarcze związane z zabudowa- nych w obrębie pół uprawnych stanowi głęboka orka. niem i zagospodarowaniem terenu, które wymagają Niektóre zagrożenia pojawiły się w ciągu ostatnich prowadzenia prac ziemno-budowlanych a ingerujące lat, jak na przykład działalność tzw. poszukiwaczy w substancję archeologiczną. skarbów z wykrywaczami metali, których rozmia- Aby zapobiec zniszczeniu stanowisk archeologicz- rów nie potrafimy ocenić. Działalność ta szczególnie Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16078 – Poz. 2837 zagraża cmentarzyskom oraz grodziskom zlokalizo- fium Jerzego Pigłowskiego następnie przy ołtarzach wanym na terenie gminy. Wiele zagrożeń wynika bocznych a w dalszej kolejności przy pochodzących z przyspieszonego rozwoju gospodarczego– jak już z początku XX wieku witrażach autorstwa Frederi- wspomniano użycie ciężkiego sprzętu w rolnictwie, cka Binsfelda z Trewiru. W 2008 r. zostały wyko- rozwój budownictwa i budowa dróg. nane prace konserwatorskie przy ołtarzu głównym świątyni. 4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- c) archeologicznych bytków w gminie. W oparciu o istniejące plany inwestycyjne można a) Nieruchomych wymienić obszary na terenie gminy, zagrożonych Na terenie gminy występuje 16 zewidencjonowa- pod względem zachowania zabytków archeologicz- nych cmentarzy z czego 7 to cmentarze rzymsko nych. Zadania te wymagają prowadzenia badań ar- – katolickie, 7 ewangelickie oraz dwa cmentarze cheologicznych ze względu na niszczący charakter choleryczne w Niewierzu i Wierzei. Żaden cmen- ich prac ziemnych. Na terenie gminy priorytetowe tarz nie jest wpisany do rejestru zabytków. Wpisem zamierzenia inwestycyjne wiążą się przede wszyst- do rejestru zabytków objęte jest jedynie otoczenie kim z funkcjonowaniem układu drogowego, syste- kościoła ewangelickiego w Dusznikach wraz z ist- mem wodno-kanalizacyjnym, siecią gazową i ener- niejącym ogrodzeniem. Stan cmentarzy rzymsko getyczną oraz rozwojem infrastruktury społecznej. – katolickich jest dobry lub bardzo dobry natomiast Są to min: cmentarze ewangelickie są zniszczone i zdewasto- - budowa kanalizacji sanitarnej na terenach wsi: wane, także w złym stanie są cmentarze cholerycz- Wilczyna – Podrzewie, Sędziny, Wierzeja, Sę- ne. Wiele z nich jest nieogrodzonych stąd pozosta- dzinko łości starych nagrobków i metalowych krat z uwagi - budowa rurociągu tłocznego ścieków Podrzewie- na łatwy dostęp oraz na zarośnięcie samosiejkami i Duszniki licznymi krzewami są zagrożone kradzieżą - budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków Gmina Duszniki nie posiada ogólnego planu będą- w Chełminko cego prawem miejscowym. Fakt ten z punktu wi- - budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków dzenia ochrony konserwatorskiej jest istotnym za- na terenach o zabudowie rozproszonej grożeniem dla zabytków nieruchomych figurujących - utwardzenie dróg gminnych i budowa ciągów w ewidencji WWKZ. Bowiem ustalenie ochrony w pieszych przy drogach utwardzonych miejscowym planie zagospodarowania przestrzen- - modernizacja drogi powiatowej Sędzinko – Sę- nego gminy jest jedną z czterech form ochrony za- dziny; bytków i opieki nad zabytkami. Pozostałe - wpis do - modernizacja drogi gminne: Chełminko – Nie- rejestru zabytków, dotyczy nielicznej grupy obiek- wierz; w Podrzewiu tów w gminie Duszniki, zaś uznanie za pomnik - budowa farmy wiatrowej historii i utworzenie parku kulturowego, obecnie - budowa zbiornika retencyjnego na Mogielnicy gminy nie dotyczy. Brak szczegółowych zapisów Wschodniej dotyczących ochrony historycznych założeń rura- - zalesianie nieużytków listycznych i cmentarzy nie wpisanych do rejestru W celu ochrony stanowisk archeologicznych oraz zabytków oraz pojedynczych obiektów architektu- pradziejowych, średniowiecznych i nowożytnych na- ry spowodować może nieodwracalne, daleko idące warstwień kulturowych niezbędne jest uzgadnianie przekształcenia przestrzenne, kubaturowe, materia- wszystkich inwestycji budowlanych oraz wypełnia- łowe oraz architektoniczne krajobrazu kulturowego nie przez inwestorów wymogów konserwatorskich gminy. Problemy związane z wystrojem elewacji do- określonych przez Wielkopolskiego Wojewódzkiego tyczą także charakterystycznej zabudowy wiejskiej Konserwatora Zabytków. i folwarcznej. Zagrożenia te związane są nie tylko z wymianą stolarek okiennych i drzwiowych, ale tak- 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium że powiązane niejednokrotnie z powiększeniami ot- uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- worów okiennych bądź ich zamurowaniami a także strzennego gminy (wynikająca ze studium ochrona niekontrolowanymi rozbudowami zniekształcając w zabytków nieruchomych i dziedzictwa archeologicz- ten sposób zabytkowy wizerunek zabudowy. nego). Gmina Dusznki ponadto posiada Plan Rozwoju Studium zostało uchwalone przez Radę Miasta i Lokalnego, który jest kompleksowym dokumentem Gminy Duszniki uchwałą nr XIV – 59/95 Rady Gmi- określającym strategię społeczno-gospodarczą Gmi- ny Duszniki w dniu 8 listopada 1995 r., uchwalenie ny Duszniki na lata 2004 – 2006, a także wskazu- zmiany studium nastąpiło w dniu 24 czerwca 2008 jącym planowane działania w latach 2007 – 2015, r. jakkolwiek problematyka ochrony zabytków nie zo- W rozdziale 3 „Stan dziedzictwa kulturowego i stała w nim poruszona. zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.” oraz 4 b) ruchomych „Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego W kościele p.w. św. Marcina w Dusznikach pil- i zabytków, oraz dóbr kultury współczesnej.” okre- nej konserwacji wymaga późnorenesansowe epita- ślono zasady i metody ochrony obiektów wpisanych Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16079 – Poz. 2837 do rejestru zabytków oraz ujętych w ewidencji kon- - utrzymanie historycznych układów przestrzen- serwatorskiej, w tym również zabytków archeolo- nych wsi, zasad lokalizacji zabudowy i zagospo- gicznych, a także krajobrazu kulturowego. darowania terenu, wypełnienie tradycyjnej niwy - zapisy dotyczące ochrony konserwatorskiej siedliskowej, 1) Na obszarach wpisanych do rejestru zabytków - kontynuowanie tradycji w kształtowaniu krajo- likwidacja obiektów budowlanych oraz drze- brazu kulturowego i nawiązanie do historycz- wostanu i zmiana zagospodarowania terenu nych i regionalnych rozwiązań w jego kształto- wymaga uzgodnienia i uzyskania pozwolenia waniu, na prowadzenie prac w obiekcie zabytkowym, - przeciwdziałanie bezplanowej i chaotycznej par- lub na terenie zabytkowego układu urbani- celacji terenu, stycznego, wydanego przez Wielkopolskiego - przeciwdziałanie zaśmiecaniu krajobrazu kul- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. turowego nowymi lokalizacjami budowli sub- 2) Na obszarach wpisanych do rejestru zabyt- standardowych (tymczasowych pawilonów ków lokalizacja nowych obiektów oraz prze- usługowych, baraków, budek kempingowych, kształcenia obiektów istniejących winna być małoestetycznych obiektów technicznych, agre- poprzedzona wydaniem decyzji o warunkach sywnych form reklamy), zabudowy i zagospodarowania terenu, i wyma- - ograniczenie lokalizacji obiektów wymagających ga uzgodnienia i uzyskania pozwolenia na pro- makroniwelacji i znacznych przekształceń topo- wadzenie prac w obiekcie zabytkowym, lub na grafii oraz zasobów przyrodniczych, terenie zabytkowego układu urbanistycznego, B) ochrona indywidualnych wartości obiektów wydanego przez Wielkopolskiego Wojewódz- kultury materialnej kiego Konserwatora Zabytków. - ochrona przed dewastacją wartościowych sta- 3) Obowiązuje utrzymanie wszystkich zabytko- nowisk archeologicznych, wych obiektów budowlanych wpisanych do - utrzymanie i eksponowanie grodzisk i cmenta- rejestru zabytków. rzysk posiadających charakterystyczną formę 4) Obowiązuje zachowanie dobrego stanu tech- krajobrazową, nicznego i estetycznego tych obiektów. - zachowanie w dobrym stanie technicznym i Wszelkie prace remontowe i konserwatorskie estetycznym: kościołów, szkół, obiektów usłu- zewnętrzne i wewnętrzne wymagają wykona- gowych, produkcyjnych, wpisanych i nie wpi- nia projektu i uzgodnionego z organem właści- sanych do rejestru zabytków oraz zewiden- wym d/s ochrony zabytków. Obowiązuje także cjonowanej zabudowy zagrodowej i innych utrzymanie właściwego stanu estetycznego elementów zagospodarowania i wyposażenia otoczenia tych zabytków, w tym: zieleni, małej miejscowości, architektury i zagospodarowania posesji sąsia- - utrzymanie i eksponowanie: układów przestrzen- dujących. Wszelkie prace planowane w obiek- nych siedlisk, pomników i krzyży, urządzeń tach i na obszarach objętych ochroną konser- technicznych i komunikacyjnych, watorską, oraz w ich najbliższym otoczeniu - utrzymanie i eksponowanie wartości zabudowy (m.in. prace budowlane, pielęgnacja zieleni, historycznej, jej proporcji, formy, typu dachów, prace ziemne, zmiany sposobu użytkowania, wielkości i układu otworów, rodzaju stolarki i jej podziały geodezyjne) wymagają uzgodnienia z zdobnictwa, materiału budowlanego i sposobów Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem jego wyeksponowania, Zabytków. - zapobieganie w powstawaniu ubytków w zabu- - zapisy dotyczące obszarów i zasad ochrony dzie- dowie historycznej i tworzenie warunków do ich dzictwa kulturowego i zabytków, oraz dóbr kultury ponownej zabudowy, współczesnej. - kształtowanie wysokich walorów estetycznych Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabyt- nowej zabudowy mieszkalnej, rekreacyjno-tury- kami zobowiązuje wszystkich obywateli do ochrony stycznej i produkcyjnej poprzez nawiązywanie dóbr kultury, natomiast samorząd terytorialny zo- do tradycji i wartości regionalnych, bowiązuje do zapewnienia w tym celu warunków - zapisy dotyczące obiektów architektury oraz par- prawnych, organizacyjnych i finansowych. ków wpisanej do rejestru zabytków Generalne cele ochrony obejmujące: ochronę Założenia sakralne i rezydencjonalne oraz parki. dziedzictwa kulturowego i historycznego mogą być Podlegają ochronie w granicach założeń oraz ich osiągnięte poprzez realizację następujących celów najbliższym otoczeniu. Należy uwzględnić znaczenie szczegółowych, uwzględnianych również przy opra- widoku na zabytek. cowywaniu planów dla poszczególnych fragmen- W obrębie stref ochrony konserwatorskiej obo- tów gminy Duszniki: wiązuje: A) ochrona przestrzennych wartości krajobrazu a) historyczna parcelacja (zgodnie z zasadą nie- kulturowego podzielności zespołów), - utrzymanie historycznie ukształtowanej struktu- b) zachowanie zabytkowej zabudowy, ry osadniczej i sieci dróg, c) zachowanie zabytkowej zieleni, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16080 – Poz. 2837

d) podporządkowanie nowych obiektów układo- bytków architektury i archeologii, wi zabytkowemu w zakresie: lokalizacji, skali i - zapisy dotyczące ochrony zabytków archeolo- formy architektonicznej, gicznych e) użytkowanie nie kolidujące z historyczną W rozdziale 3. Stan dziedzictwa kulturowego i za- funkcją obiektu. bytków oraz dóbr kultury współczesnej. Pod poję- Pojedyncze obiekty budowlane (użyteczności ciem dziedzictwa kulturowego należy rozumieć min. publicznej, mieszkalne, gospodarcze, przemysłowe i zabytki archeologiczne. Wymieniono najcenniejsze i kapliczki). Ochrona obejmuje obiekty wraz z ich stanowiska archeologiczne oraz stanowiska archeo- najbliższym otoczeniem. Postuluje się zachowanie logiczne wpisane do rejestru zabytków wraz z oce- zabytkowej formy architektonicznej oraz podporząd- na ich stanu zachowania. kowanie niezbędnych zmian budynkowi istniejące- Wśród generalnych celów ochrony wypunktowa- mu w zakresie skali i formy. no min. ochronę „przed dewastacją wartościowych Ochronie konserwatorskiej podlegają parki dwor- stanowisk archeologicznych” oraz „utrzymanie i skie o wartościach krajobrazowych, z których więk- eksponowanie grodzisk i cmentarzysk posiadają- szość posiada dokumentację ewidencyjną. Parki w cych charakterystyczną formę krajobrazową”. Grzebienisku Mieścisku ich nie posiadają. Większość Dla ochrony stanowisk archeologicznych wpro- parków wymaga urządzenia i rewaloryzacji. wadzono zasady, które zaleca się stosować „w - zapisy dotyczące ochrony konserwatorskiej procesie kształtowania wizerunku gminy, na etapie cmentarzy opracowywania planów zagospodarowania prze- W granicach cmentarza obowiązuje zachowanie: strzennego obejmujących swym zasięgiem zarówno a) historycznej parcelacji, całą gminę, jak również poszczególne jej fragmen- b) historycznego rozplanowania, ty.” Są to: c) zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodzenia, „1) Zamiany sposobu użytkowania terenów w d) zabytkowej zieleni. strefach występowania stanowisk archeologicznych Ochrona obowiązuje w granicach cmentarza oraz oraz wykonanie prac niwelacyjnych lub ziemnych jego najbliższym otoczeniu. Postuluje się przyjęcie należy uzgadniać z właściwym organem ds. ochro- zewnętrznej strefy ochronnej o szerokości ok.50 m, ny zabytków, który może zażądać przeprowadzenia i wyłączenie jej spod zabudowy. Nieczynne cmen- archeologicznych badań ratowniczych lub nadzoru tarze wymagają rewaloryzacji. Ewentualna zmiana archeologicznego nad prowadzonymi pracami i uzy- sposobu użytkowania tych terenów jest dopuszczal- skaniem pozwolenia WWKZ na wykonywanie tych na pod warunkiem zachowania znajdujących się na prac archeologicznych. nich obiektów zabytkowych, które mogą być prze- 2) Na terenie gminy w bezpośrednim sąsiedztwie niesione w inne miejsce po uzyskaniu pozwolenia stanowiska archeologicznego obowiązuje zasada Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zgłaszania służbie konserwatorskiej zamiarów podej- - zapisy dotyczące ochrony konserwatorskiej mowania prac ziemnych związanych z zagospoda- obiektów znajdujących się w ewidencji rowaniem i zabudowaniem terenu a wymagających Oprócz w/w obiektów chronione powinny być prac ziemnych, głębokich wykopów, robót meliora- wszystkie ciekawe indywidualne, historyczne i cyjnych, budową tras komunikacyjnych i instalacji współczesne obiekty i detale architektoniczne. infrastruktury podziemnej oraz w przypadku podej- Znaczną wartość dla środowiska kulturowego gmi- mowania zalesień użytków rolnych. ny mają obiekty figurujące w ewidencji konserwa- W obrębie stanowisk archeologicznych wpisanych torskiej. do rejestru zabytków obowiązuje zakaz prowadzenia - zapisy dotyczące krajobrazu zurbanizowanego wszelkich robót budowlanych oraz przemysłowych, Charakterystycznymi przykładami są Duszniki, a prace porządkowe prowadzone na ich terenie wy- Grzebienisko, Sękowo, Podrzewie o zwartej zabu- magają uzgodnienia z WWKZ. dowie oraz wsie Niewierz, Chełminko, o przeciw- Ponad to „Wszystkie zewidencjonowane stano- stawnej zabudowie rozproszonej typu olenderskie- wiska archeologiczne oraz strefy ich występowa- go. Ujemnym zjawiskiem występującym na terenach nia podlegają ochronie konserwatorskiej zgodnie z zabudowy mieszkaniowej we wsiach są zrealizowa- art. 6 ust. 1, pkt 3, Ustawy o ochronie i opiece ne budynki jednorodzinne o przypadkowej pudełko- nad zabytkami. Na obszarze występowania stano- wej architekturze dachów płaskich, odmiennych od wisk archeologicznych, oraz w strefie ich ochrony, ukształtowanej historycznie zabudowy wiejskiej o podczas wykonywania robót ziemnych wymagane stromych dachach, spełniającej wymogi architektu- jest prowadzenie prac archeologicznych w zakresie ry regionalnej. uzgodnionym pozwoleniem na badania archeolo- - zapisy dotyczące kierunków zagospodarowania giczne Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwa- przestrzennego gminy: tora Zabytków.” przyjęcie w rozwoju gminy kryterium ekologiczne- W rozdziale 8. Kierunki i zasady kształtowania go z uwagi na ochronę środowiska przyrodniczego rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej. zwróco- i kulturowego, jego wzbogacanie i kształtowanie no uwagę, że „Z programu zalesień należy wyklu- przez: ochronę istniejących parków dworskich i za- czyć następujące kategorie użytkowania ziemi:(...) Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16081 – Poz. 2837

– miejsca cenne z historycznego i archeologicznego dóbr kultury, zabezpieczyć znalezisko i zgłosić ten punktu widzenia.” fakt do Konserwatora Zabytków Archeologicznych W rozdziale 11. Obszary na których rozmieszczo- w Poznaniu. 3. Przystąpienie do jakichkolwiek prac ne będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ziemnych na terenie zabytkowym bez zezwole- lokalnym. W zmianie studium te inwestycje „będą nia konserwatorskiego podlega sankcjom karnym obejmowały obszary na których będą realizowane określonym w wyżej wymienionej ustawie, a tak- min.: (...) 3) opieka nad nieruchomościami stano- że rygorom przepisów o egzekucji świadczeń nie- wiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie pieniężnych, zawartych w ustawie o postępowaniu zabytków i opiece nad zabytkami – głównie miejsca egzekucyjnym w administracji.” występowania stanowisk archeologicznych, 3) Uchwała nr XXVII-132/04 Rady Gminy Duszniki Do zmiany studium dołączono Załącznik nr 1 pt. z dnia 24 listopada 2004 r. w sprawie: uchwalenia “Gmina Duszniki. Studium uwarunkowań i kierun- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- ków zagospodarowania przestrzennego”, opraco- nego gminy Duszniki w miejscowości Sękowo na wanego w skali 1:10000, stanowiącego graficzny obszarze działek o nr ewid.: 341/18, 323/2, 323/1, zapis opracowania, na którym oznaczono stanowi- 343/1 na cele aktywizacji gospodarczej ska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków, a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w stanowiska archeologiczne oraz strefy występowa- tekście uchwały wprowadzono zapis: §15. nia stanowisk archeologicznych. terenie planowanej inwestycji znajdują się zewi- dencjonowane stanowiska archeologiczne będą- 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych ce pod ochrona konserwatorska. §16. w związku planów zagospodarowania przestrzennego gminy z powyższym prace ziemne podczas inwestycji na Duszniki. obszarze występowania stanowiska archeologicz- Gmina Duszniki nie posiada Planu Zagospodarowa- nych wymagają badań archeologicznych w zakresie nia Przestrzennego Gminy Duszniki, obowiązują 54 uzgodnionym z Wielkopolskim Wojewódzkim Kon- miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego serwatorem Zabytków w Poznaniu (art. 6 ust. 1, dla fragmentów miejscowości w gminie, z czego 24 pkt 3a, art. 145 ustawy o ochronie zabytków i opie- zawiera zapisy pozwalające na ochronę zabytków ce nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. Dz.U. Nr nieruchomych i archeologicznych. 162, poz. 1568). Należą do nich: 4) Uchwała nr XXXVI-183/05 Rady Gminy 1) Uchwała Nr XXV-161/2000 r. z 5 grudnia 2000 Duszniki z dnia 22 czerwca 2005 roku w sprawie r. W sprawie miejscowego planu zagospodarowania uchwalenia miejscowych planów zagospodarowa- działki nr 50/5 we wsi Podrzewie nia przestrzennego gminy Duszniki dla obszarów a) w planie, §4, umieszczono zapis: „ze względu położonych w Ceradzu Dolnym (dz. Nr ewid -96, na bezpośrednie sąsiedztwo zabytkowego parku i 99,172/2, 206/1, 206/2, 208,207/1, 185/7, 190, dworu oraz w obrębie jego strefy ochrony ekolo- 178/4, 166/2, 144/2, 137/8, 138/2, 212/5, 100, gicznej wszelkie inwestycje na ww. terenie polega- 92, 210/1, 131,136,197), Sędzinach (Dz. Nr ewid. jące na budowie nowych obiektów oraz przebudo- 281, 282, 169/1), Podrzewiu (dz. Nr ewid. 6/17), wywaniu obiektów istniejących mogące wpłynąć na Mieściskach (dz. Nr ewid. 12/1, 79/2, 80/2), Dusz- zmianę wyglądu ich bryły lub elewacji jak również nikach (582/2, 194, 553/2, 552/4, 553/1) i Grze- likwidację obiektów istniejących należy każdorazo- bienisku (dz. Nr ewid. 152/1, 433/9, 429/1, 439/6, wo ustalić ze służbami konserwatorskimi.” 78, 83/1, 84/1, 15/5) (Dz.Urz. Nr 123, poz. 3357) Natomiast w §2 wymieniono 3 budynki (stajnia, b) w planie wymieniono obiekty wpisane do rejestru magazyn, obora) objęte ochroną konserwatorską zabytków oraz znajdujące się w ewidencji zabytków znajdujące się na terenie dawnego zespołu folwar- w Ceradzu Dolnym – park oraz zespół folwarczny cznego wprowadzono dla nich następujący zapis: z zabudowaniami folwarcznymi, w Grzebieniskach „ze względu na bardzo zły stan techniczny mogą – zespół dworski położony przy ulicy Szkolnej, w ulec przebudowie adaptującej do nowych funk- Mieściskach – zespół dworski z budynkiem dworu cji pod warunkiem zachowania bryły i elewacji w oraz parkiem krajobrazowym, w Sędzinach – zespół uzgodnieniu ze służbami konserwatorskimi.” dworsko parkowy, zespół folwarczny i budynek ple- 2) Uchwała nr X/51/03 Rady Gminy Duszniki z banii, w Podrzewiu – zespół dworsko – parkowy dnia 2 lipca 2003 r. w sprawie: uchwalenia Miej- oraz budynek szkoły, w Dusznikach – kościół ewan- scowego planu zagospodarowania przestrzennego gelicki, kościół p.w.św. Marcina wraz z budynkiem terenów działalności gospodarczej w Sękowie plebanii, park dworski, budynek dawnego szpitala a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w dla ubogich przy ulicy Jana Pawła II 131, zespół tekście uchwały wprowadzono ROZDZIAŁ V Ochro- budynków przy ul. Broniewskiego 1-3, budynek na dóbr kultury §11. 1. Na terenach objętych ni- dawnej poczty (dwór), zespół dworca kolejowego, niejszym planem występują cenne stanowiska ar- zespół dworsko-folwarczny ponadto wprowadzono cheologiczne. 2. W razie przypadkowego odkrycia zapisy dotyczące w/w stref: obiektów archeologicznych podczas prac ziemnych - „Jakiekolwiek inwestycje w sąsiedztwie wyżej należy, zgodnie z art. 22 i 24 ustawy o ochronie wymienionych obiektów nie powinny zagrażać za- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16082 – Poz. 2837 bytkowej strukturze ww. budynków, ich otoczeniu, b) dla ochrony widokowej zabytkowego parku lub negatywnie oddziaływać na strefy ekologiczne i podlegającego ochronie konserwatorskiej ustala się przyrodnicze parków. Należy zachować osie wido- strefie ochrony widokowej zawartą między nieprze- kowe parków, oraz parki jako dominanty widokowe kraczalna linią zabudowy zgodnie rysunkiem planu a wsi. Zabudowa w sąsiedztwie ww. obiektów po- granica frontową obszaru planu winna być niska, maksymalnie dwukondygnacyjna, c) dla strefy ochrony widokowej ustala się zakaz w tym poddasze użytkowe, z dachem skośnym kry- zabudowy a wszelkie działania związane z zagospo- tym dachówką. Projekty nowych zabudowań należy darowanie tego obszaru należy uzgadniać z WWKZ uzgodnić z WWKZ w poznaniu.” 7) Uchwała nr V/20/07 Rady Gminy Duszniki z c) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w dnia 23 stycznia 2007 r. w sprawie uchwalenia tekście uchwały wprowadzono zapisy: „3.1. Na te- miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- renach objętych planem znajdują się zewidencjono- nego terenów zabudowy mieszkaniowej jednoro- wane stanowiska archeologiczne od epoki kamienia dzinnej w Dusznikach dla obszaru działek o nr ewid. po czasy nowożytne będące pod ochrona konserwa- 884/2, 862/2, 883/7, 886/2 i 1235/17 torską, w związku z czym działalność inwestycyjna a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w związana z pracami ziemno-budowlanymi wymaga tekście uchwały wprowadzono zapis: „§13. Usta- przed otrzymaniem pozwolenia na budowę uzgod- la się obowiązek zgłoszenia do Wlkp. Woj. Konser- nienia z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwato- watora Zabytków w Poznaniu każdego przypadku rem Zabytków, który określi warunki dopuszczające stwierdzenia jakichkolwiek zasobów archeologicz- do realizacji inwestycji. Na obszarach występowa- nych, podczas wszelkich prac ziemnych związanych nia stanowisk archeologicznych inwestor jest zobo- z zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu, ce- wiązany do prowadzenia badań archeologicznych, lem ustalenia zakresu specjalistycznych prac ba- w zakresie uzgodnionym z WWKZ. 2) Na terenie dawczych w tym także do spełnienia czynności do obiektów wpisanych do rejestru zabytków (zabytko- których inwestor powinien być zobowiązany.” we parki, zespoły dworskie, zespoły dworsko-par- 8) Uchwała nr V/19/07 Rady Gminy Duszniki z kowe, kościoły) wszelkie prace ziemno-budowlane dnia 23 stycznia 2007 r. w sprawie uchwalenia przed otrzymaniem pozwolenia na budowę wyma- miejscowych planów zagospodarowania przestrzen- gają uzgodnienia z WWKZ. Zakres koniecznych prac nego gminy Duszniki dla obszarów położonych w archeologicznych podczas inwestycji określa WWKZ Grzebienisku, Dusznikach, Sękowie, Niewierzu, droga decyzji.” Wierzei i zmiany miejscowego planu zagospodaro- 5) Uchwała nr XXXVII/188/05 Rady Gminy Dusz- wania przestrzennego dla obszaru położonego w niki z dnia 21 września 2005 r. w sprawie: uchwa- Ceradzu Dolnym (Dz. Urz. Nr 31, poz. 806) lenia miejscowego planu zagospodarowania prze- a) Wprowadzono zapisy dotyczące cmentarza po- strzennego obejmującego dz. o nr ewid. 335L/1 ewangelickiego w Dusznikach: położoną we wsi Sękowo - „Na południe od obszaru objętego planem w a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w Dusznikach, dz. Nr 584/2, załącznik nr 3, znajduje tekście uchwały wprowadzono zapis: „1) ustala się się cmentarz poewangelicki ujęty w wojewódzkiej obowiązek uzgadniania z Wielkopolskim Wojewódz- ewidencji zabytków.” kim Konserwatorem Zabytków.” - „dla ochrony krajobrazu nowe zabudowania na 6) Uchwała nr XLIII-221/06 Rady Gminy Duszniki działce winny być parterowe lub dwukondygnacyj- z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie miejscowego ne, nie przytłaczające wysokością usytuowanej za planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nią masywu cmentarza.” o nr ewidencyjnych Nr 47/9, 47/21, 47/26, 47/27, b) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w 53/3, 53/4, 53/7, 53/9, 53/10, 53/11, 53/12, tekście uchwały wprowadzono zapisy: §13. 1. Na 53/13, 53/14 położonych na terenie wsi Podrzewie obszarze objętym planem w Grzebienisku, działka (Dz. urz. Nr 21, poz. 571) nr 402/18 załącznik nr 1 i Dusznikach, działka nr Wprowadzono następujące zapisy pozwalające na 299/1 załącznik nr 2, i działka nr 584/2 załącznik nr ochronę konserwatorską: 3 znajdują się zewidencjonowane stanowiska arche- a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w ologiczne będące pod opieką konserwatorską 2. Dla tekście uchwały wprowadzono zapis: „§12. Zasady ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz ustala się obowiązek uzgadniania z Wojewódzkim dóbr kultury współczesnej: 1. dla ochrony archeo- Urzędem Ochrony Zabytków w Poznaniu prac ziem- logicznego dziedzictwa kulturowego ustala się obo- nych związanych z zabudowaniem i zagospodaro- wiązek, przed otrzymaniem pozwolenia na budowę, waniem terenu w celu ustalenia obowiązującego uzgadniania z Wielkopolskim Wojewódzkim Konser- inwestora zakresu badań archeologicznych.” a na watorem Zabytków w Poznaniu, dla wszelkich prac rysunku planu oznaczono „stanowiska archeologicz- ziemnych związanych z zabudową i zagospodaro- ne” waniem terenu, celem ustalenia zakresu prac ar- 9) Uchwała nr X/48/07 Rady Gminy Duszniki z cheologicznych obowiązującego do spełnienia przez dnia 22 maja 2007 r. w sprawie: uchwalenia miej- inwestora.” scowego planu zagospodarowania przestrzennego Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16083 – Poz. 2837 obejmującego dz. o nr ewid. 345/1 w miejscowości tekście uchwały wprowadzono zapis: „§9. 1. Na Sękowo obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w nowane stanowisko archeologiczne będące pod tekście uchwały wprowadzono zapis: „§16. Na opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego obszarze objętym planem, znajdują się zewidencjo- dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych nowane stanowiska archeologiczne objęte ochroną związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- konserwatorską (art. 145, art. 6 ust. 1, pkt 3a usta- niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- wy o ochronie i opiece nad zabytkami z dnia 23 lip- dań archeologicznych, których zakres inwestor musi ca 2003 r., Dz.U. Nr 162, poz. 1568); w związku z uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- tym, dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kul- torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na turowego, ustala się obowiązek przed uzyskaniem budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- pozwolenia na budowę, uzgodnienia wszelkich prac cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną ziemnych związanych z inwestycją celem ustalenia konserwatorską” obowiązuj¹cego inwestora zakresu prac archeolo- 13) Uchwała nr XXVI/143/08 Rady Gminy Dusz- gicznych. Uzgodnień tych należy dokonać z Wiel- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia kopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- w Poznaniu.” nego w Grzebienisku dla działki o nr 206/5 i części 10) Uchwała nr XIV/74/07 Rady Gminy Duszniki działki o nr 206/8 z dnia 28 sierpnia 2007 r. w sprawie: uchwalenia a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- tekście uchwały wprowadzono zapis: „§9. 1. Na nego w Ceradzu Dolnym, gmina Duszniki, dla działki obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- o nr ewid. 76/11 nowane stanowisko archeologiczne będące pod a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego tekście uchwały wprowadzono zapis: „§12. 1. Na dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych obszarze objętym planem znajdują się zewidencjono- związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- wane stanowiska archeologiczne będące pod opie- niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- ką konserwatorską. 2. Dla ochrony archeologiczne- dań archeologicznych, których zakres inwestor musi go dziedzictwa kulturowego ustala się obowiązek uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- uzgadniania z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Za- torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na bytków w Poznaniu prac ziemnych związanych z budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu w celu cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną ustalenia obowiązującego inwestora zakresu badań konserwatorską” archeologicznych. 3. Zakres koniecznych prac inwe- 14) Uchwała nr XXVI/144/08 Rady Gminy Dusz- stor winien uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia Konserwatorem Zabytków przed uzyskaniem po- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- zwolenia na budowę”, a na rysunku planu oznaczo- nego w Grzebienisku dla działki o nr 441/5 no „stanowisko archeologiczne” a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w 11) Uchwała nr XXVI/141/08 Rady Gminy Dusz- tekście uchwały wprowadzono zapis: „§7. 1. Na niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- nowane stanowisko archeologiczne będące pod nego w Grzebienisku dla części działki o nr 439/2 opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych tekście uchwały wprowadzono zapis: „§8. 1. Na związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- nowane stanowisko archeologiczne będące pod dań archeologicznych, których zakres inwestor musi opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną dań archeologicznych, których zakres inwestor musi konserwatorską” uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- 15) Uchwała nr XXVI/145/08 Rady Gminy Dusz- torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną nego w Dusznikach dla części działki o nr 294/1, konserwatorską” 294/4 i 293 12) Uchwała nr XXVI/142/08 Rady Gminy Dusz- b) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia tekście uchwały wprowadzono zapis: „§10. 1. Na Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- nego w Grzebienisku dla części działki o nr 241/4 nowane stanowisko archeologiczne będące pod a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16084 – Poz. 2837 dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych zabytków, celem określenia warunków dopuszcza- związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- jących do realizacji inwestycji w zakresie ochrony niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- archeologicznej.” dań archeologicznych, których zakres inwestor musi 20) Uchwała nr XXVI/150/08 Rady Gminy Dusz- uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- nego w Mieściskach dla działki o nr 113/2 cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w konserwatorską” tekście uchwały wprowadzono zapis: „§8. W przy- 16) Uchwała nr XXVI/146/08 Rady Gminy Dusz- padku odnalezienia podczas prowadzenia prac ziem- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia nych obiektów archeologicznych, należy niezwłocz- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- nie powiadomić właściwe organy służby ochrony nego w Dusznikach dla działki o nr 579 zabytków, celem określenia warunków dopuszcza- a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w jących do realizacji inwestycji w zakresie ochrony tekście uchwały wprowadzono zapis: „§7. W przy- archeologicznej.” padku odnalezienia podczas prowadzenia prac ziem- 21) Uchwała nr XXVI/151/08 Rady Gminy Dusz- nych obiektów archeologicznych, należy niezwłocz- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia nie powiadomić właściwe organy służby ochrony Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- zabytków, celem określenia warunków dopuszcza- nego w Sękowie dla działki o nr 271 jących do realizacji inwestycji w zakresie ochrony a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w archeologicznej.” tekście uchwały wprowadzono zapis: „§8. W przy- 17) Uchwała nr XXVI/147/08 Rady Gminy Dusz- padku odnalezienia podczas prowadzenia prac ziem- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia nych obiektów archeologicznych, należy niezwłocz- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- nie powiadomić właściwe organy służby ochrony nego w Dusznikach dla działki o nr 230 zabytków, celem określenia warunków dopuszcza- a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w jących do realizacji inwestycji w zakresie ochrony tekście uchwały wprowadzono zapis: „§10. 1. Na archeologicznej.” obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- 22) Uchwała nr XXVI/152/08 Rady Gminy Dusz- nowane stanowisko archeologiczne będące pod niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych nego w Zakrzewku dla działki o nr 200 związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- tekście uchwały wprowadzono zapis: „§7. W przy- dań archeologicznych, których zakres inwestor musi padku odnalezienia podczas prowadzenia prac ziem- uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- nych obiektów archeologicznych, należy niezwłocz- torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na nie powiadomić właściwe organy służby ochrony budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- zabytków, celem określenia warunków dopuszcza- cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną jących do realizacji inwestycji w zakresie ochrony konserwatorską” archeologicznej.” 18) Uchwała nr XXVI/148/08 Rady Gminy Dusz- 23) Uchwała nr XXVI/153/08 Rady Gminy Dusz- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- nego w Dusznikach dla działki o nr 1021 nego w Ceradzu Dolnym dla działki o nr 246/5 i a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w 246/6 tekście uchwały wprowadzono zapis: „§7. W przy- a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w padku odnalezienia podczas prowadzenia prac ziem- tekście uchwały wprowadzono zapis: „§7. 1. Na nych obiektów archeologicznych, należy niezwłocz- obszarze objętym planem znajduje się zewidencjo- nie powiadomić właściwe organy służby ochrony nowane stanowisko archeologiczne będące pod zabytków, celem określenia warunków dopuszcza- opieką konserwatorską. 2. Dla archeologicznego jących do realizacji inwestycji w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych archeologicznej.” związanych z zabudowaniem bądź zagospodarowa- 19) Uchwała nr XXVI/149/08 Rady Gminy Dusz- niem terenu ustala się obowiązek prowadzenia ba- niki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie: uchwalenia dań archeologicznych, których zakres inwestor musi Miejscowego planu zagospodarowania przestrzen- uzgodnić z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwa- nego w Dusznikach dla działki o nr 913/2 i 914/2 torem Zabytków przed uzyskaniem pozwolenia na a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego w budowę.”, a na rysunku planu oznaczono „zewiden- tekście uchwały wprowadzono zapis: „§9. W przy- cjonowane stanowisko archeologiczne pod ochroną padku odnalezienia podczas prowadzenia prac ziem- konserwatorską” nych obiektów archeologicznych, należy niezwłocz- 24) Uchwała nr X/52/03 Rady Gminy Duszniki z nie powiadomić właściwe organy służby ochrony dnia 2 lipca 2008 r. w sprawie: uchwalenia Miej- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16085 – Poz. 2837 scowego planu zagospodarowania przestrzennego 1,3 m - 355 cm, wysokość 30 m. Zarządca: terenów działalności gospodarczej w Wilczynie, Po- Nadleśnictwo Pniewy, Nr rej. wojewódzkiego: drzewiu i Sękowie 1216/01 a) dla ochrony dziedzictwa archeologicznego - lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) – rośnie w tekście uchwały wprowadzono ROZDZIAŁ V przed wejściem do kościoła w Wilczynie. Obwód Ochrona dóbr kultury §14. 1. Ochronie podlegają na wys. 1,3 m – 440 cm, wysokość 21,5 m. cenne stanowiska archeologiczne, których położe- Zarządca: Parafia Kościoła Rzymsko-Katolickie- nie określa rysunek (na terenie obrębów Wilczyna go w Wilczynie, Nr rej. wojewódzkiego: 310 i Sękowo). 2. Inwestor w przypadku podjęcia prac - Rezerwat przyrody pod nazwą „Duszniczki” ob- ziemnych w pobliżu stanowiska archeologicznego szar lasu o powierzchni 0,77 ha w Leśnictwie zobowiązany jest zlecić stały nadzór archeologicz- Duszniczki Nadleśnictwa Pniewy, położony w no-konserwatorski nad całością prac ziemnych, miejscowości Duszniczki, w gromadzie Duszniki, celem sporządzenia ewidencji oraz skróconej doku- w powiecie szamotulskim województwa wiel- mentacji naukowej obiektów zabytkowych, które kopolskiego. W skład rezerwatu wchodzi część zostaną zniszczone podczas prac budowlanych. 3. oddziału lasu 17 pododdziały b, c, według ozna- Inwestor winien w trybie pilnym nawiązać kontakt czeń przyjętych w planie urządzenia gospodar- z Konserwatorem Zabytków Archeologicznych w stwa leśnego na okres 1948 - 1958 r. Granice Poznaniu w celu ustalenia sposobu realizacji wa- rezerwatu zostały oznaczone na mapie rezerwa- runków konserwatorskich określonych w ust. 2. 4. tu w skali 1: 20.000, stanowiącej załącznik do Inwestor zobowiązany jest z siedmiodniowym wy- odpowiedniej pozycji rejestru tworów przyrody przedzeniem powiadomić Konserwatora Zabytków poddanych pod ochronę. Rezerwat utworzono Archeologicznych w Poznaniu o terminie rozpoczę- w 1958r. w celu zachowania ze względów na- cia realizacji inwestycji i podać nazwę (nazwisko) ukowych fragmentu lasu z udziałem modrzewia wykonawcy w/w. nadzoru archeologicznego. 5. W polskiego. razie przypadkowego odkrycia innych nie określono Źródło: Krajowe Formy Ochrony Przyrody, Michał w ust. 1 obiektów archeologicznych podczas prac Borowiak, Opalenica 2007 r. materiały UG Duszniki ziemnych należy, zgodnie z art. 22 i 24 ustawy o ochronie dóbr kultury, zabezpieczyć znalezisko i 4.5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- zgłosić ten fakt do Konserwatora Zabytków Arche- ków archeologicznych ologicznych w Poznaniu. 6. Przystąpienie do jakich- Przy sporządzaniu dokumentów planistycznych kolwiek prac ziemnych na terenie zabytkowym bez należy respektować strefy ochrony stanowisk ar- zezwolenia konserwatorskiego podlega sankcjom cheologicznych i wynikające z tego zalecenia kon- karnym określonym w wyżej wymienionej ustawie, serwatorskie. Wiąże się to z również z koniecznością a także rygorom przepisów o egzekucji świadczeń wprowadzenie zapisu zapewniającego prawidłową niepieniężnych, zawartych w ustawie o postępowa- ochronę archeologicznego dziedzictwa kulturowego niu egzekucyjnym w administracji.”, a na rysunku w stosunku do tych stref oraz obszarów chronio- planu oznaczono „stanowiska archeologiczne” nych tj. układów urbanistycznych, ruralistycznych, Zapisy w miejscowych planach zagospodarowa- założeń pałacowo-parkowych, cmentarzy, obiektów nia przestrzennego wynikają z treści zawartej w wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w ewi- studium uwarunkowań i kierunków zagospodaro- dencji zabytków: wania przestrzennego i każdorazowo są uzgadnia- „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane z ne z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem budownictwem i zagospodarowaniem terenu, w ob- Zabytków. rębie obszarów chronionych i stref występowania stanowisk archeologicznych, wymagają uzgodnie- 4.4. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- nia z WUOZ, który określi warunki realizacji inwe- rody i równowagi ekologicznej stycji.” Na terenie gminy Duszniki znajduje się 5 obiektów Dla ochrony stanowisk archeologicznych wpi- stanowiących pomniki przyrody sanych do rejestru zabytków istnieje konieczność - Jarząb brekinia (Sorbus torminalis (L.) Crantz) - uwzględniania zakazu prowadzenia wszelkich robót rośnie w lesie w oddz. 300c Leśnictwa Bytyń. budowlanych oraz przemysłowych na terenie w/w Obwód na wys. 1,3 m - 138 cm, wysokość 20 stanowisk, a prace porządkowe prowadzone w ich m. Zarządca: Nadleśnictwo Pniewy, Nr rej. wo- obrębie wymagają uzgodnienia z WWKZ. jewódzkiego: 1214/01 - Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) - rośnie w 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami lesie w oddz. 300c Leśnictwa Bytyń. Obwód na (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochro- wys. 1,3 m - 370 cm, wysokość 29 m. Zarząd- nie zabytków i opiece nad zabytkami). ca: Nadleśnictwo Pniewy, Nr rej. wojewódzkie- - włączenie problemów ochrony zabytków do sy- go: 1215/01 stemu zadań strategicznych wynikających z kon- - Buk pospolity (Fagus sylvatica L.) - rośnie w lesie cepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; w oddz. 300f Leśnictwa Bytyń. Obwód na wys. - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16086 – Poz. 2837

w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa ar- wpisanych do rejestru zabytków z terenu gmi- cheologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ny ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; - udostępnienie gminnej ewidencji zabytków oraz - zahamowanie procesów degradacji zabytków i niniejszego „Programu opieki nad zabytkami doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowa- gminy Duszniki na lata 2009 – 2012” na stronie nia; internetowej Urzędu Gminy Duszniki - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz - współpraca z instytucjami wprowadzającymi do- walorów krajobrazu kulturowego; datkowe oznakowania na drogach gminnych, - podejmowanie działań zwiększających atrak- powiatowych i wojewódzkich w celu ułatwienia cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, dojazdu do tych obiektów. turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie - uwzględnienie obiektów zabytkowych przy wy- inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków fi- znaczaniu tras turystycznych i ścieżek dydak- nansowych na opiekę nad zabytkami; tycznych gminy - określenie warunków współpracy z właścicielami - ustalenie z właścicielami obiektów zabytkowych zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe możliwości i zasad ich udostępniania związane z wykorzystaniem tych zabytków; - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających 6.1.5. Edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa tworzenie miejsc pracy związanych z opieka nad kulturowego zabytkami - włączenie tematyki ochrony dóbr kultury do za- jęć szkolnych w szkołach podstawowych i gim- 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- nazjach prowadzonych przez gminę mu opieki nad zabytkami. - wdrażanie do zajęć szkolnych pojęć związanych 6.1. Gminna ewidencja zabytków. z krajobrazem kulturowym gminy i regionu 6.1.2. Gminna ewidencja zabytków nierucho- - informowanie młodzieży szkolnej o zasobach mych krajobrazu kulturowego gminy, powiatu i woje- Została sporządzona w maju 2008 r. wództwa - systematyczne uzupełnianie kart adresowych o - zorganizowanie w ramach zajęć szkolnych wy- uzyskane dane i dokumentację fotograficzną cieczek krajoznawczych, rowerowych po najcie- - rozpoznanie i wprowadzanie do ewidencji zmian kawszych i najważniejszych miejscach w gminie powstałych w wyniku rozbiórek, modernizacji i i powiecie oraz przedstawienie im obiektów za- remontów obiektów bytkowych

6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków 6.1.6. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- archeologicznych. ków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zacho- - wykonanie gminnej ewidencji zabytków archeo- wania. logicznych w formie kart zespołu stanowisk ar- - współdziałanie z Wojewódzkim Urzędem Ochro- cheologicznych ny Zabytków w sprawie informowanie właści- - sporządzenie elektronicznej systematycznie ak- cieli obiektów zabytkowych o możliwościach tualizowanej bazy informacji o stanowiskach pozyskania środków na ich remonty archeologicznych wpisanych do rejestru zabyt- - nawiązanie współpracy z właścicielami obiektów ków i stanowiskach archeologicznych wytypo- znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków wanych do wpisania do rejestru zabytków przy czynnym udziale Wojewódzkiego Urzędu - uzupełnianie i weryfikowanie istniejącej ewiden- Ochrony Zabytków polegającym na sprawowa- cji zabytków archeologicznych poprzez włącza- niu dyżurów w Starostwie Powiatowym w Sza- nie informacji przekazywanych przez WUOZ w motułach poprzez: Poznaniu - rozpowszechnianie wśród nich informacji na te- mat zasad konserwatorskich, zasad etyki i profi- 6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. malej archi- laktyki konserwatorskiej tektury (kapliczki, krzyże przydrożne) - zbieranie od nich informacji na temat przeprowa- Została sporządzona w maju 2008 r., jako część dzonych remontów i odnotowanie tych faktów gminnej ewidencji zabytków w kartach adresowych obiektów - systematyczne uzupełnianie kart adresowych o - aktywne zachęcanie sektora prywatnego do za- uzyskane dane i dokumentację fotograficzną gospodarowania obiektów zabytkowych - rozpoznanie i wprowadzanie do ewidencji zmian - określenie zasad i możliwości udzielania pomocy powstałych w wyniku rozbiórek, modernizacji i finansowej właścicielom remontującym obiekty remontów obiektów. zabytkowe (wpisane do rejestru zabytków i figu- rujące w gminnej ewidencji zabytków) w ramach 6.1.4. Udostępnianie i promocja zabytków nieru- środków zabezpieczonych w budżecie gminy na chomych dany rok (dotacje, ulgi podatkowe) - rozpowszechnienie informacji na temat obiektów Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16087 – Poz. 2837

6.2. Sporządzenie wykazu obszarów ruralistycz- możliwości bezpośredniego sprawowania opieki nad nych, zespołów i obiektów nieruchomych, stano- tymi zabytkami, a co za tym idzie wpływać na spo- wisk archeologicznych typowanych do wpisu do sób ich użytkowania. Natomiast działania pośred- rejestru zabytków z terenu gminy w celu uwzględ- nie wynikające z ustawy jak również polityki gminy nienia ich w dokumentach planistycznych i inwesty- Duszniki polegają na: cyjnych gminy - prowadzeniu edukacji na poziomie szkół podsta- - współpraca z Wojewódzkim Urzędem Ochrony wowych i gimnazjalnych na terenie Gminy w Zabytków w sprawie wpisania do rejestru zabyt- zakresie informacji o zasobie zabytków i krajo- ków województwa wielkopolskiego obiektów brazu kulturowego regionu oraz możliwościach nieujętych jeszcze w rejestrze, a reprezentują- ich ochrony cych duże walory historyczne i stanowiących - promowaniu wśród mieszkańców gminy i przy- ważne miejsce w krajobrazie kulturowym gmi- bywających tu gości najcenniejszych zabytków ny, do których należą m.in. - wspieraniu przy współudziale Urzędu Ochrony - zespół folwarczny w Ceradzu Dolnym Zabytków poczynań związanych z właściwym - Zespół dworsko – parkowy w Mieściskach utrzymaniem i zagospodarowaniem zabytków i - Willa i budynek mieszkalny w Grzebienisku ich otoczenia - Dwór w Niewierzu - określaniu przy sporządzaniu dokumentów pla- - Zespół folwarczny w Sędzinach nistycznych warunków i sposobów ochrony - Dwór w Sękowie zabytków wpisanych do rejestru zabytków jak - Zespół kościoła w Wilczynie również figurujących w ewidencji Wielkopolskie- go Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków 6.3. Określenie sposobu realizacji poszczegól- - wykonanie dokumentacji fotograficznej i opi- nych celów gminnego programu opieki nad zabytka- sowej związanej z problematyką zabytków ru- mi zawartych w punkcie 5. chomych i archeologicznych na terenie gminy Duszniki(ewidencja gminna) 6.3.1. Obiekty zabytkowe stanowiące własność gminy Duszniki 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu Obiektem wpisanym do rejestru zabytków stano- opieki nad zabytkami wiącym własność gminy jest kościół poewangelicki Podmiotem formułującym gminny program opie- w Dusznikach, który ma zostać przystosowany do ki nad zabytkami jest samorząd gminy. Realizacja celów użytku społecznego. Został wykonany pro- programu odbywać się będzie poprzez zespół dzia- jekt adaptacji budynku na bibliotekę gminną, za- łań władz gminy na rzecz osiągnięcia celów w nim akceptowany ze stanowiska konserwatorskiego, przyjętych. jakkolwiek nie przewiduje się jego realizacji. Plano- Samorząd ma oddziaływać na różne podmioty ma- wane są prace związane z nową funkcją kościoła jące do czynienia z obiektami zabytkowymi, w tym i adaptacją obiektu na nowe potrzeby, rozważane także na mieszkańców głównie zabytkowej prze- jest m.in. przystosowanie budynku na potrzeby sali strzeni gminy Duszniki, tak by wywołać ich pożąda- koncertowej. ne zachowanie prowadzące do realizacji zamierzo- Poza tym własność gminy stanowi park w Sęko- nych celów. wie, którego gmina jest współwłaścicielem. Jego Zakłada się, że w realizacji gminnego programu uporządkowanie zaplanowano na rok 2010.Jedy- opieki nad zabytkami dla gminy Duszniki wykorzy- nym cmentarzem stanowiącym własność gminy jest stane zostaną następujące grupy instrumentów: cmentarz przykościelny przy kościele ewangelickim instrumenty prawne, finansowe, koordynacji, spo- w Dusznikach. łeczne oraz instrumenty kontrolne. - Instrumenty prawne 6.4.2. Obiekty niebędące własnością gminy Dusz- a) dokumenty wydawane przez Wielkopolskiego niki Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wy- Pozostałe obiekty wpisane do rejestru zabytków nikające z przepisów ustawowych stanowią własność: b) uchwalanie miejscowych planów zagospoda- - Kościół p.w. św. Marcina oraz budynek plebanii rowania przestrzennego z uwzględnieniem za- w Dusznikach, kościół p.w. św. Jadwigi w Wil- gadnień ochrony zabytków czynie, – własność Parafii Rzymskokatolickiej c) wnioskowanie o wpis do rejestru zabytków - Park podworski w Ceradzu Dolnym – własność z terenu gminy, które powinny być objęte Skarbu Państwa ochrona prawną - Park w Wilczynie - Instrumenty finansowe – zewnętrzne źródła fi- - pozostałe obiekty: dwory w Brzozie i w Zakrzew- nansowania ku, pałac i oficyny w Sędzinach, parki są włas- a) dotacje (np. z Ministerstwa Kultury i Dziedzi- nością prywatną ctwa Narodowego) Z uwagi na fakt iż w/w obiekty nie są własnością b) subwencje gminy Duszniki w związku z czym gmina nie ma c) dofinansowania Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 167 – 16088 – Poz. 2837

d) programy uwzględniające finansowanie z fun- 1. Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ru- duszy Unii Europejskiej chomych - Instrumenty koordynacji 2. Rozwój instytucji muzealnych a) strategie rozwoju gminy 3. Ochrona dziedzictwa narodowego poza grani- b) plany rozwoju lokalnego cami kraju c) programy prac konserwatorskich 4. Ochrona zabytków archeologicznych d) programy ochrony środowiska 5. Tworzenie zasobów cyfrowych dziedzictwa e) studia i analizy, koncepcje kulturowego f) plany rewitalizacji 6. Ochrona zabytkowych cmentarzy - Instrumenty społeczne - Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabyt- a) edukacja kulturowa ków (wosoz.bip-i.pl/public)– dotacje przyznawane b) informacja są na prace konserwatorskie, restauratorskie i robo- c) współpraca ty budowlane przy obiektach wpisanych do rejestru d) współdziałanie z organizacjami społecznymi zabytków na podstawie wniosków złożonych przez - Instrumenty kontrolne właścicieli, posiadaczy lub użytkowników zabyt- a) utworzenie w ramach organizacyjnych Urzę- ków du Gminy Duszniki Zespołu Koordynującego - Samorząd Województwa Wielkopolskiego pracami realizującymi poszczególne zadania (www.bip.umww.pl) – budżet województwa wiel- wynikające z ustaleń niniejszego programu. kopolskiego przewiduje środki na pomoc finansową W skład zespołu wchodzą pracownicy Urzędu ukierunkowana na ochronę zabytków i opiekę nad Gminy Duszniki: zabytkami. Są to dotacje celowe z budżetu na fi- 1. Z – ca Wójta – Grażyna Gołaś nansowanie lub dofinansowanie prac remontowych 2. Inspektor ds. rozwoju środowiska i pozyski- i konserwatorskich obiektów zabytkowych zarówno wania funduszy zewnętrznych – Zbigniew jednostkom sektora finansów publicznych jak rów- Lubik nież pozostałym jednostkom. 3. Inspektor ds. gospodarki przestrzennej – - Fundusz Kościelny (www.mswia.gov.pl) – dota- Agata Lechna cje udzielane wyłącznie na remonty i konserwacje b) aktualizacja bazy danych ewidencji gminnej zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym i to c) monitoring stanu środowiska kulturowego. tylko na wykonywanie podstawowych prac zabez- pieczających sam obiekt. Z Funduszu nie finansuje 8. Monitoring działania gminnego programu opieki się remontów i konserwacji obiektów towarzyszą- nad zabytkami cych, wyposażenia obiektów sakralnych oraz oto- Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z dnia 23 lip- czenia świątyni, a także stałych elementów wystroju ca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad za- wnętrz. Podmiotami uprawnionymi do otrzymywa- bytkami Wójt Gminy Duszniki zobowiązany jest do nia środków Funduszu Kościelnego są: sporządzania co 2 lata sprawozdania z gminnego 1. osoby prawne Kościoła Katolickiego; programu opieki nad zabytkami. Sprawozdanie to 2. osoby prawne innych kościołów i związków przedstawiane jest Radzie Gminy. Po 4 latach pro- wyznaniowych działających na podstawie gram powinien zostać zaktualizowany i ponownie ustaw o stosunku Państwa do kościołów oraz przyjęty przez Radę Gminy. związków wyznaniowych; Do wykonania powyższego zadania zostanie po- 3. osoby prawne kościołów i związków wyznanio- wołany Zespół Koordynujący monitorujący „Gminny wych wpisanych do rejestru kościołów i związ- program opieki nad zabytkami Gminy Duszniki na ków wyznaniowych, o którym mowa w art. 30 lata 2009 – 2012” poprzez analizę stopnia jego re- ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach alizacji. wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2005 Nr 231, poz. 1965, z poźn. zm.) 9. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania gmin- Ponadto istnieją możliwości zdobywania środków nego programu opieki nad zabytkami finansowych ze źródeł zewnętrznych na zadania Obowiązek dbania o stan zabytków ustawa o inwestycyjne i społeczne do współfinansowania z ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada funduszy krajowych i zagranicznych Unii Europej- na właścicieli i posiadaczy zabytków. skiej. Wsparciem dla zadań z zakresu ochrony zabyt- ków są zewnętrzne źródła dofinansowania udziela- Uwaga: ne zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 23 lipca W/w źródła finansowania są wskazówką dla użyt- 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabytka- kowników obiektów zabytkowych i przedstawicieli mi. władz samorządowych, w jakich instytucjach moż- - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego na pozyskiwać środki na ochronę zabytków i opiekę (www.mkidn.gov.pl) w ramach programu operacyj- nad zabytkami. nego „Dziedzictwo Kulturowe” realizowane przez 6 priorytetów: