Projekt

z dnia 16 lutego 2021 r. Zatwierdzony przez ......

UCHWAŁA NR ...... RADY GMINY DUSZNIKI

z dnia 23 lutego 2021 r.

w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Duszniki na lata 2021 - 2023.

Na podstawie art. 18 ust 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 713 z późn. zm.) oraz art. 176 pkt 1, art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz.821) Rada Gminy Duszniki uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Duszniki na lata 2021 – 2023 określony w załączniku do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Duszniki. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 1 Załącznik do uchwały Rady Gminy Duszniki z dnia 23 lutego 2021r.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 1 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

WPROWADZENIE...... 3 UZASADNIENIE WPROWADZENIA PROGRAMU ...... 4 PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA PROGRAMU ...... 5 CHARAKTERYSTYKA GMINY DUSZNIKI ...... 6 POŁOŻENIE ...... 6 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA ...... 7 RYNEK PRACY...... 8 INFRASTRUKTURA KULTURALNA, REKREACYJNA I SPORTOWA ...... 9 EDUKACJA I WYCHOWANIE ...... 10 ZASOBY INSTYTUCJONALNE W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH I WSPIERANIA RODZINY ...... 11 ANALIZA SYTUACJI DZIECKA I RODZINY W GMINIE DUSZNIKI ...... 12 POMOC SPOŁECZNA ...... 12 PROBLEM PRZEMOCY WŚRÓD RODZIN ...... 16 PROBLEM ALKOHOLOWY WŚRÓD RODZIN ...... 20 ANALIZA SWOT...... 24 CELE,ZADANIA I REALIZATORZY PROGRAMU ...... 27 ADRESACI PROGRAMU ...... 31 HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2021-2023 ...... 31 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ...... 33 MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU ...... 33

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 2 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

WPROWADZENIE

Rodzina jest środowiskiem życiowym niemal każdego człowieka. Stanowi integralną część każdego społeczeństwa, a zarazem jego najmniejszą i podstawową komórkę. Jest najważniejszą grupą społeczną, w której człowiek przychodzi na świat i z którą łączą go wielorakie związki do końca życia. Jest grupą małą, pierwotną, o przewadze więzi osobistych, odznacza się międzypokoleniową i wielopokoleniową trwałością więzi, a członkostwo w niej jest autentyczne, dobrowolne i w zasadzie nierozerwalne (za wyjątkiem porzucenia, rozwodu)1. Procesy industrializacji, urbanizacji i migracji w znaczący sposób zmieniły życie całych społeczeństw i rodzin. Przeobrażeniu uległa nie tylko struktura rodziny, ale również sposób jej funkcjonowania. Zmienił się model rodziny, zmalała liczebność rodziny, wzrosła jej anonimowość. Obok zinstytucjonalizowanego małżeństwa i rodziny funkcjonują alternatywne formy życia rodzinnego. Współczesny model rodziny z typu autorytatywnego przekształcił się w typ rodziny partnerskiej. W wyniku reorganizacji władzy rodzinnej, znaczącą jej część w rodzinie przejmuje matka – żona. Wskutek wspólnego rozwiązywania codziennych spraw, wspólnych doświadczeń małżonków, kształtuje się między nimi partnerski styl wzajemnych interakcji. Małżonkowie posiadają równe prawa i obowiązki. Kobieta i mężczyzna stają się równorzędnymi partnerami pod względem wykształcenia, pozycji społecznej, zainteresowań społecznych2. Według Jana Żebrowskiego zmiany w strukturze wewnętrznej rodziny obejmują trzy zasadnicze elementy: zmianę pozycji i ról małżonków, zmianę pozycji dziecka w rodzinie oraz proces autonomizacji jednostki3. Główną przyczyną kształtowania się modelu partnerskiego w rodzinie jest wzrost niezależności ekonomicznej i psychicznej kobiety, która stanowi o poszerzeniu jej samodzielności życiowej. Kobiety - matki podejmują pracę zawodową, dążą do samorealizacji, niezależności. Rozwijają swoje pasje i zainteresowania. Nie poświęcają już całej swojej uwagi i czasu tylko na wychowanie dzieci i dbanie o dom. Mężczyźni nie są już tylko jedynymi żywicielami rodziny, ale również uczestniczą w pracach domowych, w opiece i wychowywaniu dzieci. Dynamiczne zmiany w zakresie życia rodzinnego, których współcześnie doświadczamy, spowodowały destabilizację niektórych rodzin. Pojawiły się problemy opiekuńczo-wychowawcze, uzależnienia, izolacja społeczna. Osłabieniu lub zerwaniu uległy więzi rodzinne, co istotnie wpłynęło na strukturę rodziny, jej spoistość, pozytywne stosunki między wszystkimi członkami, zaburzyło równowagę wewnątrzrodzinną oraz wpłynęło na: poczucie bezpieczeństwa domowników, rozwój osobowości dziecka, zdolności adaptacyjne.

1 Kawula S, Brągiel J, Janke A., Pedagogika rodziny, Toruń 1999, s. 49. 2 Cudak S., Wybrane cechy współczesnego modelu życia małżeńskiego i rodzinnego, [w:] Pedagogika rodziny, red. S. Cudak, Kielce 2007, s. 7. 3 Żebrowski J., Współczesne przeobrażenia w funkcjonowaniu rodziny polskiej, [w:] Rodzina polska na przełomie wieków. Przeobrażenia, zagrożenia, patologie, red. J. Żebrowski, Gdańsk 2001, s. 23.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 3 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Przemiany gospodarczo-kulturowe kształtujące życie społeczeństwa spowodowały znaczny wzrost liczby osób bezradnych, nieradzących sobie z problemami dnia codziennego. Pojawiły się zjawiska o charakterze globalnym, tj. choroby cywilizacyjne, rosnący odsetek ludzi starych, migracje oraz lokalnym, tj. ubóstwo, bezrobocie, niewydolność opiekuńcza i wychowawcza, uzależnienia, brak poczucia stabilizacji życiowej i zawodowej, brak poczucia bezpieczeństwa socjalnego, poczucie osamotnienia, rozpad rodziny, itp. Wśród czynników, które składają się na dezintegrację rodziny, wymienić należy: niezaradność życiową członków rodziny, brak stabilizacji zawodowej oraz materialnej, niewydolność wychowawczą rodziców i zaniedbywanie obowiązków opiekuńczych względem dzieci, niski poziom kulturalny, intelektualny oraz moralny dorosłych, a także alkoholizm jednego lub obojga rodziców, przemoc. Zazwyczaj niekorzystne sytuacje w rodzinie współwystępują ze sobą. Z tego powodu coraz więcej rodzin i dzieci wymaga specjalistycznego wsparcia i zaangażowania wielu instytucji w przezwyciężanie istniejących dysfunkcji. Szukając prób pomocy dziecku, uwagę należy skupić nie tylko na problemach dziecka, ale także na problemach jego rodziny. Wobec tego w pracy socjalnej zaproponowano oddziaływanie zindywidualizowane nakierowane w pierwszej kolejności na dzieci, a w drugiej na matki, gdyż to głównie kobiety są beneficjentami pomocy społecznej. Podstawą do rozwiązywania problemów społecznych jest wsparcie rodziny w odbudowywaniu prawidłowych relacji w rodzinie oraz we właściwym wypełnianiu ról społecznych przez jej członków. Wsparcie rodziny powinno być w miarę możliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny. Priorytetem wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci, młodzieży oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem. Wszelkie działania powinny być prowadzone za zgodą rodziny i jej aktywnym zaangażowaniem, uwzględniając zasadę pomocniczości.

UZASADNIENIE WPROWADZENIA PROGRAMU

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nakłada na gminy obowiązek opracowania i realizacji gminnych 3-letnich programów wspierania rodziny. Celem Programu jest zaplanowanie i podjęcie działań w zakresie pomocy rodzinom przeżywającym różnego typu trudności zakłócające lub uniemożliwiające prawidłowe wypełnianie podstawowych funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz stworzenie spójnego i skutecznego systemu pomocy dla rodzin. W świetle założeń ustawy, pomoc dziecku i jego rodzinie powinna mieć charakter interdyscyplinarny i być udzielana przez właściwych specjalistów w ramach zintegrowanego lokalnego systemu. Ważne jest, aby zarówno działania, jak również decyzje względem rodziny i jej członków były podejmowane przy współpracy wyspecjalizowanych instytucji, tj. pomocy społecznej, szkoły, sądu, policji, itp.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 4 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dokonała podziału zadań i kompetencji pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej. Poniższa tabela przybliża ten podział. Tabela 1. Podział zadań i kompetencji pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej GMINA SAMORZĄD WOJEWÓDZKI − Profilaktyka - − Piecza zastępcza rodzinna i instytucjonalna, wspieranie − usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy rodziny. zastępczej, − adopcja. − Asystent rodziny, − Rodziny zastępcze − Ośrodek adopcyjny, − placówki wsparcia i rodzinne domy dziecka, − regionalna placówka dziennego, − placówki opiekuńczo - opiekuńczo- − rodziny wychowawcze, terapeutyczna, wspierające, − usamodzielnianie, − Interwencyjny Ośrodek − inne podmioty lub − organizator rodzinnej Preadopcyjny. instytucje pieczy zastępczej działające na rzecz (koordynator), rodziny. − rodziny pomocowe. Źródło: Opracowanie własne w oparciu o ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA PROGRAMU

Zapisy Programu Wspierania Rodziny na terenie gminy Duszniki na lata 2021- 2023 są odzwierciedleniem standardów i norm prawa wynikających z ustawodawstwa krajowego, znajdujących się m.in. w: ▪ Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 114, poz. 946), ▪ ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 821 z późn. zm.), ▪ ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1876), ▪ ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1329), ▪ ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2407), ▪ ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 218 z późn. zm.), ▪ ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1492), ▪ ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2050 z późn. zm.),

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 5 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

▪ ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. 2020 r. poz. 111), ▪ ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 808 z późn. zm.), ▪ ustawie z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (t.j. Dz. U. 2020 r. poz. 1348), ▪ ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. 2020 r. poz. 1057 z późn. zm.), ▪ ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. 2020 r. poz. 1359). CHARAKTERYSTYKA GMINY DUSZ NIKI

POŁOŻENIE

Duszniki to gmina wiejska położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, zajmuje ona obszar 156 km², a w tym użytki rolne zajmują 85%, a użytki leśne 6%. Gmina graniczy: − od północnego wschodu z gminą Kaźmierz, − od północy z gminą Szamotuły, − od północnego zachodu z gminą Pniewy, − od zachodu z gminą Lwówek, − od południowego zachodu z gminą Kuślin, − od północy z gminą Opalenica i gminą Buk, − od południowego wschodu z gminą Tarnowo Podgórne. Rysunek 1. Położenie gminy Duszniki

Źródło: https://www.google.com/maps podzielona jest na 18 sołectw t.j: Brzoza-Grodziszczko, , Chełminko, Duszniki, , Kunowo, Mieściska, Młynkowo, Niewierz, , Sarabia, Sędzinko-Zalesie, Sędziny, Sękowo, , , Wilkowo, Zakrzewko.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 6 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Rysunek 2. Gmina Duszniki na tle województwa wielkopolskiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie Bazy Danych Obiektów Topograficznych (bdot10k)

SYTUACJA DEMOGRAFICZNA

Liczba ludności na terenie gminy Duszniki pod koniec 2019 roku wyniosła 9 109 osób (stan na 31.12.2019). Pod względem płci różnica była minimalna, niewielką przewagę miały kobiety – 4 558 osób, a liczba mężczyzn równa była 4 551 osób. W okresie 2018-2019 liczba mieszkańców zwiększyła się o 112 osób (tj. o 1,2%). Współczynnik feminizacji dla gminy Duszniki wynosi 100, co oznacza, że na każdych 100 mężczyzn przypada 100 kobiet. Wskaźnik ten jest nieco niższy w porównaniu do wskaźnika feminizacji w województwie wielkopolskim, który kształtuje się na poziomie 106. Tabela 2. Liczba mieszkańców gminy Duszniki z podziałem na płeć w latach 2017- 2019 wyszczególnienie jednostka miary 2017 2018 2019 ogółem osoba 8 933 8 997 9 109 osoba 4 444 4 480 4 551 mężczyźni % 49,7 49,8 50,0 osoba 4 489 4 517 4 558 kobiety % 50,3 50,2 50,0 Źródło: https://bdl.stat.gov.pl/

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 7 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Wskaźnikiem dodatkowo obrazującym dynamikę zmian w strukturze demograficznej jest wskaźnik przyrostu naturalnego. Przyrost naturalny, czyli różnica między liczbą urodzeń żywych, a liczbą zgonów w gminie Duszniki jest dodatni i wynosi 63, co odpowiada przyrostowi naturalnemu 6,96 na 1000 mieszkańców. Na przestrzeni ostatnich trzech lat przyrost naturalny w Gminie zawsze przyjmował wartość dodatnią. Tabela 3. Przyrost naturalny dla gminy Duszniki w latach 2017-2019 wyszczególnienie 2017 2018 2019 urodzenia żywe ogółem 114 97 133 zgony ogółem 63 85 70 przyrost naturalny ogółem 51 12 63 Źródło: https://bdl.stat.gov.pl/ Struktura ludności w gminie Duszniki według ekonomicznych grup wieku (stan na koniec 2019 roku) przedstawia się następująco: − 21,3% mieszkańców jest w wieku przedprodukcyjnym – 0-17 lat; − 61,3% mieszkańców Gminy jest w wieku produkcyjnym – dla kobiet jest to między 18-59 rokiem życia, a dla mężczyzn między 18-64 rokiem życia; − 17,4% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym (kobiety – 60 lat i więcej, mężczyźni – 65 lat i więcej). Poniższa tabela przedstawia ekonomiczne grupy wieku w gminie Duszniki. Na przestrzeni lat 2017-2019 dostrzegalny jest stopniowy wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności. Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym utrzymuje się na względnie stałym poziomie, natomiast udział osób w wieku produkcyjnym spada. Tabela 4. Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w ogólnej liczbie ludności w latach 2017-2019 (w procentach) wyszczególnienie 2017 2018 2019 wiek przedprodukcyjny 21,2 21,1 21,3 wiek produkcyjny 62,4 61,8 61,3 wiek poprodukcyjny 16,4 17,1 17,4 Źródło: https://bdl.stat.gov.pl/

RYNEK PRACY

W 2019 roku liczba osób bezrobotnych w gminie Duszniki wyniosła 88, w stosunku do roku poprzedniego dostrzegalny jest spadek o 24%, natomiast w porównaniu do 2017 roku o 41%. Jak prezentują poniższe dane, w ciągu ostatnich trzech lat liczba bezrobotnych kobiet była większa niż liczba bezrobotnych mężczyzn. Pod koniec 2019 roku zarejestrowanych było 88 wszystkich osób bezrobotnych, w tym kobiety stanowiły 63,6%, natomiast mężczyźni – 36,3%.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 8 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Wykres 1. Liczba osób bezrobotnych w podziale na płeć w gminie Duszniki w latach 2017-2019 160 148 140 120 116 100 91 84 88 80 57 56 60

40 32 32 20 0 2017 2018 2019 liczba bezrobotnych ogółem liczba bezrobotnych kobiet liczba bezrobotnych mężczyzn

Źródło: https://bdl.stat.gov.pl/ Ze zjawiskiem długotrwałego bezrobocia mamy do czynienia w przypadku osoby zarejestrowanej w urzędzie pracy jako bezrobotnej przez okres powyżej 12 miesięcy. Jest to zjawisko niekorzystne, ponieważ świadczy albo o braku chęci podjęcia pracy albo o braku możliwości podjęcia zatrudnienia. Udział mieszkańców Gminy długotrwale bezrobotnych w stosunku do 2017 roku zmniejszył się o 1,8 pp. Na szczególną uwagę zasługuje jednak fakt, że osoby długotrwale bezrobotne, pomimo spadku, stanowią znaczny odsetek spośród wszystkich osób bezrobotnych. Tabela 5. Liczba osób długotrwale bezrobotnych w gminie Duszniki na przestrzeni lat 2017-2019 2017 2018 2019 wyszczególnienie liczba osób % liczba osób % liczba osób % ogółem 148 100 116 100 88 100 długotrwale bezrobotni 70 47,3 55 47,4 40 45,5 Źródło: Źródło: https://bdl.stat.gov.pl/

INFRASTRUKTURA KULTURALNA, REKREACYJNA I SPORTOWA

Infrastruktura sportowa, rekreacyjna, czy kulturalna to ważny aspekt funkcjonowania gminy, który ma za zadanie podnosić jakość życia mieszkańców. Działalność kulturalną na terenie gminy Duszniki prowadzi między innymi Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury Duszniki. W ramach Funkcjonowania BPiCAK organizowane są m.in.: zajęcia komputerowe, wokalne, taneczne oraz z języka angielskiego4.

4 http://www.bpicak.pl/index.php/centrum-animacji-kultury/

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 9 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Promocją i upowszechnianiem czytelnictwa, popularyzacją literatury, udzielaniem informacji oraz profesjonalną pomocą użytkownikom w poszukiwaniu wiadomości zajmuje się Biblioteka Publiczna w Dusznikach. Biblioteka oferuje zbiory o uniwersalnym profilu, księgozbiór (składa się z ok. 30 tys. woluminów), stopniowo gromadzone multimedia (audiobooki, płyty CD i CD-ROM, przezrocza, kasety VIS), prasę oraz dokumenty życia społecznego. Biblioteka jest istotnym ośrodkiem wiedzy regionu i środowiska lokalnego. W ramach jej działalności organizowane są spotkania z pisarzami i poetami. Dodatkowo mieszkańcy mają możliwość skorzystania z bezpłatnego Internetu oraz wzięcia udziału w wielu konkursach literackich, recytatorskich oraz plastycznych. Dużym atutem Biblioteki jest możliwość sprowadzania książek z innych bibliotek krajowych, na życzenie czytelników5. Popularyzacją rekreacji, organizacją zajęć, zawodów i imprez sportowo- rekreacyjnych zajmuje się Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dusznikach. Do obiektów sportowych występujących na terenie Gminy wliczają się: boisko wielofunkcyjne, boisko do siatkówki plażowej, orlik boisko wielofunkcyjne, plac zabaw, polana „Czarny Bocian” wraz ze ścieżką biegową, sala sportowa, sala widowiskowo sportowa, 2 siłownie zewnętrzne, stadion lekkoatletyczny, trasy rowerowe i piesze. Na terenie Gminy funkcjonują następujące kluby sportowe: − Ludowy Klub Sportowy „SOKÓŁ”; − Uczniowski Klub Sportowy „OLIMP DUSZNIKI”; − Uczniowski Klub sportowy „SPARTAKUS”; − Ludowy Zespół Sportowy „HURAGAN”; − Uczniowski Klub Sportowy „DYSKOBOL”; − Uczniowski Klub Sportowy „SOKÓŁ”.

EDUKACJA I WYCHOWANIE

W wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) w 2019 roku było 2 348 mieszkańców gminy Duszniki. Rozpatrując kwestię ludności Gminy z podziałem na poszczególne edukacyjne grupy wiekowe możemy zauważyć, że najwięcej osób miało w przedmiotowym roku 7-12 lat (711 osób). Na drugim miejscu pod tym względem znalazły się osoby mające 20-24 lata (563 osoby), natomiast na trzecim mające 3-6 lat (420 osób). Ludność Gminy według edukacyjnych grup wieku z podziałem na płeć w 2019 roku prezentuje poniższy wykres.

5 http://www.bpicak.pl/index.php/biblioteka/o-bibliotece

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 10 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Wykres 2. Ludność gminy Duszniki według edukacyjnych grup wieku z podziałem na płeć w 2019 roku 800 711 700 563 600 500 420 372 400 282 300 331 200 215 269 100 193 118 0 3-6 7-12 13-15 16-19 20-24 razem kobiety

Źródło: https://bdl.stat.gov.pl/ Na terenie gminy Duszniki funkcjonują następujące publiczne szkoły i przedszkola: − Szkoła Podstawowa w Dusznikach z filią w Podrzewiu, − Szkoła Podstawowa w Grzebienisku z oddziałami przedszkolnymi, − Szkoła Podstawowa w Sędzinku z oddziałami przedszkolnymi, − Zespół Przedszkoli w Dusznikach (Duszniki, Podrzewie, Sękowo). ZASOBY INSTYTUCJONALNE W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH I WSPIERANIA RODZINY

Do istotnych zasobów w zakresie rozwiązywania problemów społecznych funkcjonujących na terenie gminy Duszniki należą: − Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, − Urząd Gminy, − Warsztat Terapii Zajęciowej, − Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, − Punkt Konsultacyjno-Informacyjny, − Posterunek Policji w Dusznikach, − Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, − placówki oświatowe, − ośrodki zdrowia, − Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, − organizacje pozarządowe, kościoły oraz inne podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (NGO).

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 11 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Są to podmioty prowadzące działalność na rzecz rozwiązywania problemów społecznych oraz wspierania rodziny, bądź tą działalność wspomagające. Działają również na zasadzie współpracy międzyinstytucjonalnej. Do zasobów osobowych działających na rzecz rozwiązywania problemów społecznych oraz wspierania rodziny w gminie Duszniki można zaliczyć: ▪ pedagogo w, psychologo w zatrudnionych w placo wkach os wiatowych, wychowawczych; ▪ terapeuto w uzalez nien ; ▪ członko w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemo w Alkoholowych; ▪ pracowniko w Gminnego Os rodka Pomocy Społecznej; ▪ funkcjonariuszy Policji. ANALIZA SYTUACJI DZIECKA I RODZINY W G M I N I E DUSZNIKI

POMOC SPOŁECZNA

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Główną jednostką wykonującą zadania z zakresu pomocy społecznej na terenie Gminy jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. W 2019 roku z pomocy społecznej skorzystały 154 rodziny z gminy Duszniki. Na przestrzeni lat 2017-2019 liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w Gminie zmniejszyła się o 19%, natomiast liczba osób w rodzinach o 16%. Szczegółowe dane w tej kwestii przedstawia wykres poniżej. Wykres 3. Liczba rodzin i osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej w gminie Dusznikach w latach 2017-2019 500 191 173 154 400

300 441 386 200 369

100

0 2017 2018 2019

liczba rodzin liczba osób w rodzinach

Źródło: Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2017, 2018 i 2019 rok

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 12 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

W 2019 roku w gminie Duszniki najczęściej występującymi przyczynami trudnej sytuacji życiowej rodzin, a jednocześnie powodami ubiegania się o pomoc społeczną, wskazanymi przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej były kolejno: długotrwała lub ciężka choroba (88 rodzin), niepełnosprawność (65 rodzin) oraz ubóstwo (54 rodziny). Szczegółowe dane w zakresie powodów udzielania świadczeń w latach 2017-2019 przedstawia tabela nr 6. Tabela 6. Powody udzielania pomocy społecznej i wsparcia w latach 2017-2019 – liczba rodzin wyszczególnienie 2017 2018 2019 długotrwała lub ciężka choroba 88 95 88 niepełnosprawność 76 72 65 ubóstwo 53 68 54 bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych 29 32 38 prowadzenia gospodarstwa domowego bezrobocie 24 27 17 potrzeba ochrony macierzyństwa 20 21 17

wielodzietność 12 10 9 alkoholizm 12 12 12 Źródło: Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2017, 2018 i 2019 rok W 2019 roku zostało przyznanych łącznie 367 świadczeń rodzinom posiadającym jedno dziecko, 1 109 świadczeń rodzinom z dwójką dzieci, 97 świadczeń rodzinom z trójką dzieci oraz 40 świadczeń rodzinom z czwórką lub większą liczbą dzieci. Natomiast liczba świadczeń przyznanych rodzinom bez dzieci wyniosła w roku przedmiotowym 2 955. Szczegółowe dane w zakresie liczby przyznanych świadczeń niepieniężnych oraz pieniężnych przedstawia poniższa tabela. Tabela 7. Typy rodzin z dziećmi objętych pomocą społeczną w formie świadczeń w 2019 roku liczba liczba liczba typ rodzin świadczeń świadczeń świadczeń niepieniężnych pieniężnych ogółem bez dzieci 2 305 650 2 955 jedno dziecko 340 27 367 dwoje dzieci 1 058 51 1 109 troje dzieci 85 12 97 czworo i więcej dzieci 17 23 40 Źródło: Ocena Zasobów Pomocy Społecznej za 2019 rok

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 13 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Na poniższym wykresie zaprezentowana została średniomiesięczna liczba rodzin korzystających z zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami oraz korzystających z jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka na przestrzeni lat 2017-2019. Możemy zauważyć, że ze świadczeń tych w 2019 roku korzystało średnio 295 rodzin, czyli o 6% rodzin mniej niż w roku 2018 oraz o 1% mniej w stosunku do 2017 roku. Wykres 4. Średniomiesięczna liczba rodzin korzystających z zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami oraz korzystających z jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka w latach 2017-2019 315 313 310

305

300 298

295 295

290

285 2017 2018 2019 Źródło: Ocena Zasobów Pomocy Społecznej za 2019 rok W 2017 roku ze świadczenia wychowawczego 500+ skorzystało 737 rodzin, w 2018 roku – 702 rodziny, natomiast w 2019 roku – 1 275 rodzin. W porównaniu do roku poprzedniego zauważalny jest wzrost rodzin korzystających ze świadczenia wychowawczego. Całkowita kwota przyznanego świadczenia wyniosła w 2019 roku 9 372 363,00 zł – w stosunku do 2017 roku liczba ta wzrosła o 24%. Tabela 8. Liczba rodzin oraz kwota świadczeń wychowawczych 500+ na przestrzeni lat 2017-2019 wyszczególnienie 2017 2018 2019 liczba rodzin 737 702 1 275 kwota świadczeń 6 873 130,00 7 122 415,00 zł 9 372 363,00 zł (zł) zł Źródło: Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2017, 2018 i 2019 rok Osoba uprawniona oznacza osobę uprawnioną do otrzymywania alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 900,00 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów tytułem wykonawczym jednakże nie wyżej niż 500,00 zł. W roku 2019 z omawianych świadczeń skorzystało 29 rodzin. W porównaniu do lat poprzednich możemy zauważyć stopniowy spadek liczby rodzin korzystających

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 14 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

z tego świadczenia. Dane w zakresie liczby osób i rodzin korzystających ze świadczenia alimentacyjnego przedstawione zostały na poniższym wykresie. Wykres 5. Liczba rodzin i osób korzystających ze świadczenia alimentacyjnego w latach 2017-2019 60

50 50 43 43 40 34 31 29 30

20

10

0 2017 2018 2019 liczba osób korzystających ze świadczenia alimentacyjnego liczba rodzin korzystających ze świadczenia alimentacyjnego

Źródło: Ocena Zasobów Pomocy Społecznej za 2019 rok Ośrodek Pomocy Społecznej w 2019 roku poniósł wydatki związane z odpłatnością za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych na łączną kwotę 38 115,00 zł. Można zauważyć, że kwota przekazana na pobyt dziecka w pieczy zastępczej w stosunku do 2017 roku wzrosła o 49%, natomiast względem 2018 roku, aż o 163%. Tabela 9. Odpłatność za pobyt w pieczy zastępczej na przestrzeni lat 2017-2019 (w złotych) 2017 2018 2019 odpłatność za pobyt w pieczy zastępczej 25 593,00 zł 14 480,00 zł 38 115,00 zł Źródło: Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2017, 2018 i 2019 rok W 2019 roku w GOPS zatrudniony był 1 asystent rodziny, a z jego usług skorzystało 8 rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Na przestrzeni ostatnich 3 lat liczba rodzin, które korzystały z usług asystenta rodziny ulegała wahaniom. Tabela 10. Dane dotyczące asystentury rodziny w gminie Duszniki na przestrzeni lat 2017-2019 wyszczególnienie 2017 2018 2019 liczba rodzin, które korzystały z usług asystentów 8 10 8 rodziny

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 15 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

liczba asystentów rodziny w Gminie 1 1 1 Źródło: Ocena Zasobów Pomocy Społecznej za 2019 rok Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start” Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej otrzymał do realizacji nowe zadanie z dniem 01.07.2018 roku. Nowym zadaniem było ustalenie prawa i wypłata świadczeń Dobry Start, które przysługuje w związku z rozpoczęciem roku szkolnego dzieciom lub osobom uczącym się do 20 roku życia oraz dzieciom lub osobom uczącym się do 24 roku życia – w przypadku dzieci lub osób uczących i legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności. W 2019 roku w gminie Duszniki wypłacono 1 333 świadczenia „Dobry start”.

PROBLEM PRZEMOCY WŚRÓD RODZIN

W 2018 roku z powodu przemocy w rodzinie pomoc Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dusznikach otrzymały 4 rodziny. W 2019 roku ze wsparcia z omawianego powodu nie skorzystała żadna rodzina, z kolei w 2017 roku 1. Szczegółowe dane prezentuje poniższy wykres. Wykres 6. Liczba rodzin korzystających z pomocy i wsparcia z powodu przemocy w rodzinie w latach 2017-2019 6 4 4

2 1 0 0 2017 2018 2019 Źródło: Ocena Zasobów Pomocy Społecznej za 2017, 2018 i 2019 rok Kolejną analizowaną kwestią są dane statystyczne dotyczące działań Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i grup roboczych w latach 2017-2019. W 2019 roku liczba posiedzeń Zespołu Interdyscyplinarnego wyniosła 4, czyli tyle samo co w latach ubiegłych. Liczba powołanych grup roboczych w 2019 roku kształtowała się na poziomie 15 co oznacza, że w stosunku do roku poprzedniego przyjęła mniejszą wartość, natomiast w porównaniu do 2017 roku wzrosła, aż o 88%. Na przestrzeni lat 2017-2019 liczba posiedzeń grup roboczych ulegała wahaniom. Dane w tym zakresie przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 11. Dane statystyczne dotyczące działań Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i grup roboczych w latach 2017-2019 wyszczególnienie 2017 2018 2019 liczba posiedzeń Zespołu Interdyscyplinarnego 4 4 4 liczba powołanych grup roboczych 8 18 15

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 16 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

liczba posiedzeń grup roboczych 16 49 28 Źródło: Sprawozdanie z działań podejmowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i Warsztat Terapii Zajęciowej w Dusznikach za 2017, 2018 i 2019 rok

W 2019 roku objętych pomocą Zespołu Interdyscyplinarnego było 15 rodzin, czyli o 4 rodziny mniej niż w roku ubiegłym i jednocześnie o 7 więcej niż w 2017 roku. Dane w tym zakresie prezentuje poniższa tabela. Tabela 12. Liczba rodzin objętych pomocą Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w latach 2017-2019 wyszczególnienie 2017 2018 2019 liczba rodzin 8 19 15 Źródło: Sprawozdanie z działań podejmowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i Warsztat Terapii Zajęciowej w Dusznikach za 2017, 2018 i 2019 rok Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskie Karty” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Przedstawiciele podmiotów wyżej wymienionych, realizują procedurę „Niebieskie Karty” w oparciu o zasadę współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu Zespołu Interdyscyplinarnego. Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta - A” w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny, bądź przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. W 2019 roku objętych procedurą „Niebiskie Karty” było 15 rodzin. Na przestrzeni ostatnich trzech lat liczba rodzin ulegała wahaniom – najwięcej odnotowano w 2018 roku (19), natomiast najmniej w 2017 roku (8). Wykres 7. Liczba rodzin objętych procedurą „Niebieskie Karty” w latach 2017- 2019

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 17 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

20 19 18 15 16 14 12 10 8 8 6 4 2 0 2017 2018 2019

Źródło: Sprawozdanie z działań podejmowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i Warsztat Terapii Zajęciowej w Dusznikach za 2017, 2018 i 2019 rok Poniży wykres przedstawia liczbę sporządzonych „Niebieskich Kart”, przez przedstawicieli Policji. W 2019 ich liczba wyniosła 9 to o 8 mniej, niż w roku poprzednim i jednocześnie o 2 więcej w porównaniu do 2017 roku. Wykres 8. Liczba „Niebieskich Kart” sporządzonych przez przedstawicieli Policji w latach 2017-2019 roku

18 17 16 14 12 9 10 8 7 6 4 2 0 2017 2018 2019

Źródło: dane z Komendy Powiatowej Policji w Szamotułach dotyczące procedury „Niebieskie Karty” W 2020 roku na terenie gminy Duszniki przeprowadzone zostały badania, których istotą było poznanie opinii oraz postaw mieszkańców gminy Duszniki na temat problemu alkoholowego, nikotynowego, narkotykowego, przemocy domowej, rówieśniczej, cyberprzemocy, uzależnień behawioralnych, profilaktyki, rynku pracy, ubóstwa, wykluczenia społecznego, niepełnosprawności, osób starszych oraz bezpieczeństwa. W badaniu wzięło udział 65 uczniów, 72 dorosłych mieszkańców Gminy oraz 9 pracowników GOPS. PROBLEM PRZEMOCY WŚRÓD UCZNIÓW Z GMINY DUSZNIKI

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 18 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

• Odsetek uczniów deklarujących doświadczenie przemocy kiedykolwiek 23% w życiu.

• Odsetek uczniów deklarujących doświadczenie przemocy ze strony 54% kolegów ze szkoły.

• Odsetek uczniów deklarujących doświadczenie przemocy ze strony 15% rodzeństwa.

• Odsetek uczniów deklarujących stosowanie 20% przemocy kiedykolwiek w życiu.

PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE WŚRÓD DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY DUSZNIKI

• Odsetek dorosłych mieszkańców 8% deklarujących doświadczenie przemocy.

• Odsetek dorosłych mieszkańców deklarujących znajomość kogoś w swoim 24% otoczeniu, kto doświadcza przemocy domowej.

• Odsetek dorosłych mieszkańców 9% deklarujących stosowanie przemocy.

• Odsetek dorosłych mieszkańców oceniających pozytywnie stosowanie kar fizycznych wobec 14% dzieci lub wykazujących w tym temacie brak wiedzy.

PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE Z PERSPEKTYWY PRACOWNIKÓW GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 19 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

• Odsetek pracowników, którzy znają wiele rodzin, w których występuje zjawisko przemocy 22% w rodzinie.

• Odsetek pracowników deklarujących zaniedbanie wychowawcze ze strony 89% rodziców/opiekunów jako problem wśród dzieci i młodzieży na terenie Gminy.

• Odsetek pracowników deklarujących bezradność w sprawach opiekuńczo- 78% wychowawczych jako największy problem społeczny wśród rodzin na terenie Gminy.

Z diagnozy problemów społecznych na terenie gminy Duszniki wynika, iż głównymi problemami związanymi z przemocą w rodzinie na terenie Gminy są: ▪ znaczny odsetek mieszkańców nieoceniających jednoznacznie negatywnie stosowania kar fizycznych w procesie wychowania, ▪ znajomość kogoś w swoim otoczeniu doświadczającego przemocy domowej przez co czwartego mieszkańca biorącego udział w badaniu ankietowym, ▪ doświadczenie przemocy przez 23% uczniów biorących udział w badaniu ankietowym, ▪ bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych jako największy problem społeczny wśród rodzin na terenie Gminy. PROBLEM ALKOHOLOWY WŚRÓD RODZIN

Uzależnienie od alkoholu jest chorobą chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną. Nie jest możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowanie narastania jej objawów i szkód zdrowotnych. W 2019 roku z powodu alkoholizmu pomoc i wsparcie z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w gminie Duszniki otrzymało 12 rodzin – tak samo jak w 2018 i 2017 roku. Należy mieć na uwadze, że jest to wartość wskazująca alkoholizm jako główny powód wsparcia, gdyż ten problem dotyczy również rodzin, które korzystają z pomocy z innych powodów, np. niepełnosprawność. Wykres 9. Liczba rodzin korzystających z pomocy i wsparcia z powodu alkoholizmu w latach 2017-2019

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 20 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

14 12 12 12 12

10

8

6

4

2

0 2017 2018 2019 Źródło: Ocena Zasobów Pomocy Społecznej za 2017, 2018 i 2019 rok Dane dotyczące działań GKRPA w gminie Duszniki podejmowanych wobec osób uzależnionych w latach 2017-2019 przedstawia poniższa tabela. Jak wynika z danych źródłowych, w porównaniu do roku 2017 liczba osób uzależnionych, z którymi przeprowadzono rozmowy zmalała o 1, wzrosła natomiast liczba członków rodzin osób uzależnionych, z którymi przeprowadzono rozmowy o 2. W 2019 roku członkowie GKRPA nie podjęli czynności zmierzającej do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w placówce leczenia uzależnienia, nie wystąpiono również do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. Szczegółowe dane w tym zakresie prezentuje tabela poniżej.

Tabela 13. Działania Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w gminie Duszniki wobec osób uzależnionych w latach 2017-2019 wyszczególnienie 2017 2018 2019 liczba osób uzależnionych, z którymi przeprowadzono rozmowy 13 12 11 liczba członków rodzin osób uzależnionych, z którymi 0 0 2 przeprowadzono rozmowy liczba osób w stosunku do których podjęto czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od 7 13 4 alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w placówce leczenia uzależnienia liczba osób, wobec których wystąpiono do sądu z wnioskiem 9 14 4 o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego Źródło: Sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych PARPA-G1

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 21 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Na terenie gminy Duszniki funkcjonuje Punkt Konsultacyjno-Informacyjny finansowany ze środków gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W 2019 roku udzielono porady 94 osobom z problemem alkoholowym, natomiast porady nie zostały udzielone członkom rodziny osoby z problemem alkoholowym. Szczegółowe dane prezentuje poniższy wykres. Wykres 10. Liczba osób, którym udzielono porad w Punkcie Konsultacyjno- Informacyjnym dla osób z problemem alkoholowym i ich rodzin w latach 2017- 2019

100 94

80 67 67 60

40

20 5 0 0 0 2017 2018 2019 liczba osób z problemem alkoholowym liczba dorosłych członków rodziny osoby z problem alkoholowym

Źródło: Sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych PARPA-G1

Poniżej przedstawione zostały najważniejsze wyniki badań dotyczące spożywania alkoholu przez dzieci i młodzież, dorosłych mieszkańców Gminy oraz pracowników GOPS. SPOŻYWANIE ALKOHOLU PRZEZ UCZNIÓW Z GMINY DUSZNIKI

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 22 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

• Odsetek uczniów, którzy sięgnęli 9% po alkohol.

• Odsetek uczniów, którzy zaczęli pić alkohol w wieku 11-13 lat (spośród tych, którzy 50% spożywali alkohol).

• Odsetek uczniów oceniających alkohol za 83% szkodliwy lub bardzo szkodliwy.

• Odsetek uczniów uznających alkohol za łatwy 26% do zdobycia.

• Odsetek uczniów, którzy zostali poczęstowani alkoholem (spośród tych, którzy spożywali 33% alkohol).

SPOŻYWANIE ALKOHOLU PRZEZ DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY DUSZNIKI

• Odsetek dorosłych mieszkańców spożywających alkohol z dużą częstotliwością 19% (kilka razy w tygodniu lub/i codziennie). • Odsetek dorosłych mieszkańców, którzy wykonywali obowiązki służbowe pod 32% wpływem alkoholu (spośród tych, którzy spożywają alkohol). • Odsetek dorosłych mieszkańców będących świadkiem prowadzenia pojazdu pod 35% wpływem alkoholu.

• Odsetek dorosłych mieszkańców, którzy kierowali pojazdami pod wpływem alkoholu 23% (spośród tych, którzy spożywają alkohol). • Odsetek dorosłych mieszkańców będących świadkiem spożywania alkoholu przez 22% kobiety w ciąży na terenie swojej miejscowości.

SPOŻYWANIE ALKOHOLU NA TERENIE GMINY Z PERSPEKTYWY PRACOWNIKÓW GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 23 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

• Odsetek pracowników uznajacych problem uzależnień wśród dorosłych mieszkańców 56% jako wysoki.

• Odsetek pracowników uznajacych problem uzależnień wśród dzieci i młodzieży jako 22% wysoki.

Z diagnozy problemu alkoholowego na terenie gminy Duszniki wynika, iż głównymi problemami na terenie Gminy są: ▪ niski wiek inicjacji alkoholowej wśród uczniów; ▪ znaczny odsetek uczniów uznających alkohol za łatwo dostępny na terenie swojej miejscowości; ▪ widoczny jest problem kierowania pojazdami pod wpływem alkoholu. ANALIZA SWOT

Analiza SWOT jest to metoda analizy strategicznej pozwalająca skonfrontować ze sobą pozytywne i negatywne czynniki wewnątrz oraz na zewnątrz. Innymi słowy SWOT jest sposobem organizowania faktów, umożliwiającym zrozumienie danych i dostrzeżenie wynikających z nich konsekwencji. Polega na podzieleniu zebranych informacji na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych): ▪ S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę; ▪ W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę; ▪ O (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza szansę korzystnej zmiany; ▪ T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 24 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

▪ Atrakcyjne położenie geograficzne. ▪ Wzrost udziału osób starszych ▪ Wzrost liczby ludności. w ogólnej liczbie ludności. ▪ Dodatni przyrost naturalny. ▪ Znaczny odsetek osób długotrwale ▪ Spadek liczby osób bezrobotnych. bezrobotnych. ▪ Funkcjonowanie Biblioteki Publicznej ▪ Stosunkowo znaczny odsetek i Centrum Animacji Kultury. uczniów deklarujących ▪ Zasoby - instytucje i specjaliści doświadczenie przemocy działający w obszarze przeciwdziałania kiedykolwiek w życiu. przemocy w rodzinie oraz ▪ Znaczny odsetek dorosłych uzależnieniom (Zespół mieszkańców znających w swoim Interdyscyplinarny ds. otoczeniu kogoś dotkniętego Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, problemem przemocy domowej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, ▪ Brak świadomości znacznej części Asystent rodziny, Gminna Komisja mieszkańców odnośnie Rozwiązywania Problemów negatywnych konsekwencji Alkoholowych, Punkt Konsultacyjno- stosowania kar fizycznych wobec Informacyjny). dzieci w procesie wychowania. ▪ Działalność Warsztatu Terapii ▪ Znaczna część mieszkańców Zajęciowej. deklarujących bycie świadkiem ▪ Spadek liczby rodzin korzystających prowadzenia pojazdu pod wpływem z pomocy społecznej. alkoholu na terenie Gminy. ▪ Rozwinięta oferta edukacyjna. ▪ Wysoki odsetek mieszkańców ▪ Stosunkowo mały odsetek dorosłych będących świadkiem spożywania mieszkańców deklarujących alkoholu przez kobiety w ciąży. doświadczanie oraz stosowanie ▪ Znaczna część mieszkańców przemocy. wykonująca swoje obowiązki ▪ Stosunkowo niska liczba rodzin w pracy pod wpływem alkoholu. korzystających z pomocy i wsparcia ▪ Wysoki odsetek mieszkańców z powodu alkoholizmu. deklarujących prowadzenie pojazdu ▪ Niski odsetek uczniów sięgających po pod wpływem alkoholu. alkohol. ▪ Stosunkowo wysoki odsetek dorosłych mieszkańców spożywających alkohol codziennie lub/i kilka razy w tygodniu. ▪ Wysoki odsetek uczniów oceniających alkohol za łatwo dostępny na terenie Gminy.

SZANSE ZAGROŻENIA

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 25 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

▪ Zmiany w przepisach prawnych ▪ Negatywne wzorce zachowań umożliwiające skuteczniejsze formy społecznych. niesienia pomocy rodzinom ▪ Wypalenie zawodowe dotykające zagrożonym przemocą. część kadry instytucji ▪ Polityka państwa związana ze przeciwdziałających przemocy zwiększaniem środków finansowych na w rodzinie oraz uzależnieniom. przeciwdziałanie przemocy. ▪ Problem uzależnienia od alkoholu ▪ Kampanie informacyjne wpływające na w rodzinach. zmianę świadomości społeczeństwa ▪ Ukrywanie przez rodzinę dotyczące problemu przemocy występowania aktów przemocy, w rodzinie oraz uzależnień. uzależnienia członków rodziny, ▪ Możliwości pozyskiwania środków niechęć do współpracy. finansowych z nowych źródeł ▪ Niedoinformowanie społeczne finansowania. odnośnie placówek świadczących ▪ Szkolenia podnoszące umiejętności pomoc osobom krzywdzonym, zawodowe osób zajmujących się uzależnionym i współuzależnionym. problematyką przemocy oraz ▪ Brak gwarancji bezpieczeństwa uzależnień (szkolenia dla różnych grup osób doświadczających przemocy. zawodowych). ▪ Nieizolowanie sprawcy przemocy od ▪ Poszerzenie oferty placówek wsparcia osoby jej doświadczającej. dziennego. ▪ Wzrost zachowań suicydalnych ▪ Dostęp do informacji oraz bezpłatnej wśród dzieci i młodzieży. pomocy i wsparcia dla osób ▪ Wzrost problemów opiekuńczo- uzależnionych i doznających przemocy wychowawczych w rodzinach. w rodzinie dzięki funkcjonowaniu ▪ Narastanie zjawiska wyuczonej Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego. bezradności. ▪ Podejmowanie zachowań ryzykownych przez dzieci i młodzież. ▪ Zagrożenie problemem uzależnień wśród dzieci i młodzieży.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 26 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

CELE, Z A D A N I A I REALIZATORZY PROGRAMU

Celem głównym Programu jest: Usprawnienie systemu pomocy i wsparcia dla rodzin w gminie Duszniki, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju kompetencji wychowawczych rodziców jako formy wzmacniania podstawowych funkcji rodziny. Celami operacyjnymi Programu są: ▪ podniesienie jakości systemu wsparcia socjalnego oraz zwiększenie dostępu do specjalistycznego poradnictwa rodzinnego, ▪ rozwój kompleksowego wsparcia rodzin, przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, ▪ podnoszenie jakości i efektywności usług świadczonych na rzecz wspierania rodziny, ▪ zapewnienie pobytu w pieczy zastępczej, objęcie opieką dziecka poza rodziną biologiczną.

Cel operacyjny nr 1 Podniesienie jakości systemu wsparcia socjalnego oraz zwiększenie dostępu do specjalistycznego poradnictwa rodzinnego. Lp. Działania Realizatorzy Wskaźniki Liczba rodzin: Udzielanie rodzinom - objętych pomocą będącym w trudnej sytuacji Gminny Ośrodek Pomocy społeczną, 1.1 życiowej pomocy Społecznej. - korzystających z finansowej zasiłków rodzinnych, i rzeczowej. funduszu alimentacyjnego. Zapewnienie dzieciom i młodzieży pomocy Liczba dzieci i młodzieży Gminny Ośrodek Pomocy 1.2 w postaci posiłków, w tym korzystających Społecznej. w ramach programu z programu. „Posiłek w szkole i w domu”. Udzielanie świadczeń Liczba osób objętych Gminny Ośrodek Pomocy 1.3 w ramach programu wsparciem w ramach Społecznej. „Rodzina 500+”. programu. Pomoc w zaopatrzeniu dzieci Liczba osób objętych Gminny Ośrodek Pomocy 1.4 i młodzieży w podręczniki wsparciem w ramach Społecznej. i artykuły szkolne – programu. program „Dobry start”.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 27 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Zapewnienie poradnictwa rodzinnego: Liczba osób psychologicznego, Gminny Ośrodek Pomocy korzystających prawnego, pedagogicznego Społecznej, Punkt z poradnictwa, liczba w zakresie uzależnień, 1.5 Konsultacyjno- udzielonych porad, liczba terapii indywidualnej, Informacyjny, placówki podmiotów udzielających terapii grupowej, terapii oświatowe. wsparcia. rodzinnej dla rodzin przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawcze.

Pomoc w formie usług opiekuńczych Gminny Ośrodek Pomocy Liczba rodzin z dziećmi 1.6 i specjalistycznych usług Społecznej. objętych wsparciem. opiekuńczych. Poradnictwo i praca Gminny Ośrodek Pomocy socjalna świadczona przez Liczba rodzin objętych 1.7 Społecznej. pracowników GOPS. pracą socjalną.

Współorganizowanie Liczba osób wypoczynku zimowego Placówki oświatowe, korzystających 1.8 i letniego dla dzieci Kuratorium Oświaty. z wypoczynku zimowego i młodzieży. i letniego.

Cel operacyjny nr 2 Rozwój kompleksowego wsparcia rodzin, przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Lp. Działania Realizatorzy Wskaźniki Zapewnienie rodzinom Gminny Ośrodek Pomocy Liczba rodzin objętych 2.1 wsparcia asystenta rodziny. Społecznej. pomocą asystenta rodziny. Promowanie i wspieranie Liczba zrealizowanych działań na rzecz Placówki oświatowe, działań, liczba dzieci wyrównywania szans Gminny Ośrodek Pomocy 2.2 i młodzieży objętych edukacyjnych dzieci Społecznej, Urząd Gminy. wsparciem. i młodzieży. Tworzenie na terenie gminy Duszniki rodzin Liczba rodzin objętych Gminny Ośrodek Pomocy wspierających oraz wsparciem, liczba 2.3 Społecznej, Powiatowe zapewnienie środków funkcjonujących rodzin Centrum Pomocy Rodzinie. finansowych na ich wspierających. funkcjonowanie. Organizacja wypoczynku letniego i zimowego Liczba dzieci z programem Gminna Komisja korzystających 2.4 profilaktycznym (alkohol, Rozwiązywania z wypoczynku substancje psychoaktywne, Problemów Alkoholowych, z programem przemoc) dla dzieci placówki oświatowe. profilaktycznym. i młodzieży.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 28 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Placówki oświatowe, Liczba dzieci Poszerzanie oferty zajęć Gminna Komisja korzystających pozalekcyjnych Rozwiązywania z zajęć pozalekcyjnych 2.5 i pozaszkolnych dla dzieci Problemów Alkoholowych, i pozaszkolnych, liczba i młodzieży. Urząd Gminy, organizacje dostępnych zajęć. pozarządowe. Realizacja rządowego programu dla rodzin Ilość złożonych wniosków, 2.6 Urząd Gminy. wielodzietnych „Karta Dużej ilość wydanych Kart. Rodziny”. Współorganizowanie wydarzeń/imprez Placówki oświatowe, Liczba zorganizowanych 2.7 integrujących rodziny oraz Urząd Gminy, organizacje wydarzeń, liczba promujących zdrowy tryb pozarządowe. uczestników życia. wydarzeń/imprez. Współorganizowanie dla Placówki oświatowe, rodzin warsztatów Gminna Komisja Liczba uczestników w zakresie wzmacniania Rozwiązywania warsztatów, liczba 2.8 kompetencji Problemów Alkoholowych, zorganizowanych wychowawczych oraz Gminny Ośrodek Pomocy warsztatów. właściwego wypełniania ról Społecznej, organizacje rodzicielskich. pozarządowe. Realizacja w szkołach Placówki oświatowe, programów Gminna Komisja profilaktycznych Rozwiązywania Liczba uczestników rekomendowanych przez Problemów Alkoholowych, rekomendowanych 2.9 PARPA, ORE, KBdsPN, IPiN Gminny Ośrodek Pomocy programów związanych z tematyką Społecznej, Zespół profilaktycznych. uzależnień od substancji Interdyscyplinarny, oraz zjawiskiem przemocy. Posterunek Policji. Placówki oświatowe, Realizacja Gminna Komisja warsztatów/programów Rozwiązywania Liczba przeprowadzonych 2.10 rozwijających umiejętności Problemów Alkoholowych, warsztatów/programów, psychospołeczne dzieci Gminny Ośrodek Pomocy liczba uczestników. i młodzieży. Społecznej, organizacje pozarządowe. Cel operacyjny nr 3 Podnoszenie jakości i efektywności usług świadczonych na rzecz wspierania rodziny. Lp. Działania Realizatorzy Wskaźniki Organizowanie Liczba zorganizowanych szkoleń/warsztatów Gminny Ośrodek Pomocy szkoleń/warsztatów, rozwijających kompetencje Społecznej, Gminna liczba osób biorących 3.1 zawodowe pracowników Komisja Rozwiązywania udział instytucji zajmujących się Problemów Alkoholowych. w szkoleniach/ wspieraniem rodziny. warsztatach. Organizowanie superwizji Liczba zorganizowanych i wsparcia dla asystentów Gminny Ośrodek Pomocy superwizji, liczba osób 3.2 rodziny i pracowników Społecznej. biorących udział socjalnych. w superwizjach.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 29 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Udzielanie informacji Placówki oświatowe, o instytucjach świadczących Gminna Komisja pomoc na rzecz rodziny, Rozwiązywania Liczba 3.3 informowanie Problemów Alkoholowych, rozpowszechnionych o możliwościach Gminny Ośrodek Pomocy informacji. i perspektywach poprawy Społecznej, Urząd Gminy, swojej sytuacji. Zespół Interdyscyplinarny.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 30 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Cel operacyjny nr 4 Zapewnienie pobytu w pieczy zastępczej, objęcie opieką dziecka poza rodziną biologiczną Lp. Działania Realizatorzy Wskaźniki Monitorowanie i ocena Liczba dokonanych sytuacji opiekuńczo- Gminny Ośrodek Pomocy okresowych ocen sytuacji 4.1 wychowawczej dziecka Społecznej. dziecka umieszczonego umieszczonego w pieczy w pieczy zastępczej. zastępczej. Podejmowanie współpracy Liczba dzieci powracających z podmiotami działającymi Gminny Ośrodek Pomocy do rodzin biologicznych, 4.2 na rzecz powrotu dziecka Społecznej. liczba spotkań zespołów z pieczy zastępczej do ds. oceny sytuacji dziecka. rodziny biologicznej. Organizowanie wsparcia merytorycznego Liczba świadczeń, i współfinansowanie pobytu Gminny Ośrodek Pomocy 4.3 wysokość poniesionych dzieci umieszczonych Społecznej. nakładów finansowych. w rodzinnej pieczy zastępczej. Współfinansowanie pobytu Wysokość poniesionych dzieci umieszczonych Gminny Ośrodek Pomocy nakładów finansowych, 4.4 w instytucjonalnej pieczy Społecznej. liczba dzieci umieszczonych zastępczej. w pieczy zastępczej. ADRESACI PROGRAMU Adresatami Programu Wspierania Rodziny na terenie gminy Duszniki są mieszkańcy Gminy – głównie rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Program kierowany jest także do przedstawicieli instytucji i służb pracujących na rzecz dzieci i młodzieży. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY N A L A T A 2 0 2 1 - 2 0 2 3 Na podstawie określonych celów Programu w poprzednim rozdziale, w poniższej tabeli znajdują się wytyczone ramy czasowe realizacji zadań, które mają pomóc osiągnąć wyznaczone cele.

rok 2021 2022 2023 zadanie Udzielanie rodzinom będącym w trudnej sytuacji życiowej pomocy X X X finansowej i rzeczowej. Zapewnienie dzieciom i młodzieży pomocy w postaci posiłków, w tym X X X w ramach programu „Posiłek w szkole i w domu”. Udzielanie świadczeń w ramach programu „Rodzina 500+”. X X X Pomoc w zaopatrzeniu dzieci i młodzieży w podręczniki X X X i artykuły szkolne – program „Dobry start”.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 31 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

Zapewnienie poradnictwa rodzinnego: psychologicznego, prawnego, pedagogicznego w zakresie uzależnień, terapii indywidualnej, terapii X X X grupowej, terapii rodzinnej dla rodzin przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawcze. Pomoc w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług X X X opiekuńczych. Poradnictwo i praca socjalna świadczona przez pracowników GOPS . X X X Współorganizowanie wypoczynku zimowego i letniego dla dzieci X X X i młodzieży. Zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich dostępu do X X X nieodpłatnego wypoczynku. Zapewnienie rodzinom wsparcia asystenta rodziny. X X X Promowanie i wspieranie działań na rzecz wyrównywania szans X X X edukacyjnych dzieci i młodzieży. Tworzenie na terenie Gminy rodzin wspierających oraz zapewnienie X X X środków finansowych na ich funkcjonowanie. Organizacja wypoczynku letniego i zimowego z programem profilaktycznym (alkohol, substancje psychoaktywne, przemoc) X X X dla dzieci i młodzieży. Poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych dla dzieci X X X i młodzieży. Realizacja rządowego programu dla rodzin wielodzietnych „Karta X X X Dużej Rodziny”. Realizacja programu „Karta Rodziny 3+,4+” oraz „Karta R”. X X X Organizowanie wydarzeń o charakterze integrującym rodziny. X X X Współorganizowanie wydarzeń/imprez integrujących rodziny oraz X X X promujących zdrowy tryb życia. Współorganizowanie dla rodzin warsztatów w zakresie wzmacniania kompetencji wychowawczych oraz właściwego wypełniania ról X X X rodzicielskich. Realizacja w szkołach programów profilaktycznych rekomendowanych przez PARPA, ORE, KBdsPN, IPiN związanych z tematyką uzależnień od X X substancji oraz zjawiskiem przemocy. Realizacja warsztatów/programów rozwijających umiejętności X psychospołeczne dzieci i młodzieży. Organizowanie szkoleń/warsztatów rozwijających kompetencje zawodowe pracowników instytucji zajmujących się wspieraniem X X X rodziny. Organizowanie superwizji i wsparcia dla asystentów rodziny X X X i pracowników socjalnych. Udzielanie informacji o instytucjach świadczących pomoc na rzecz rodziny, informowanie o możliwościach i perspektywach poprawy X X X swojej sytuacji. Monitorowanie i ocena sytuacji opiekuńczo-wychowawczej dziecka X X X umieszczonego w pieczy zastępczej. Podejmowanie współpracy z podmiotami działającymi na rzecz X X X powrotu dziecka z pieczy zastępczej do rodziny biologicznej. Organizowanie wsparcia merytorycznego i współfinansowanie pobytu X X X dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. Współfinansowanie pobytu dzieci umieszczonych w instytucjonalnej X X X pieczy zastępczej.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 32 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

Zadania Programu Wspierania Rodziny na terenie Gminy Duszniki na lata 2021-2023 finansowane będą z następujących źródeł: ▪ środki własne Gminy, ▪ środki finansowe z funduszy zewnętrznych, w tym rządowych, pozarządowych, programów celowych i funduszy unijnych. MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU

Ewaluacja - jej celem jest oszacowanie stopnia osiągnięcia zakładanych celów i rezultatów. Wyniki ewaluacji okresowej służą również ewentualnym modyfikacjom dokumentów programowych, a dostarczone za jej sprawą informacje powinny być wykorzystane przy przygotowaniu programu w następnym okresie programowania. Cele badawcze ewaluacji Programu Wspierania Rodziny powinny opierać się na: 1. ocenie procesu realizacji działań i osiągniętych efektów Programu, 2. ocenie wdrażania i zarządzania Programem, w tym współpracy interdyscyplinarnej, 3. opracowaniu rekomendacji do stworzenia kontynuacji Programu. W ramach ewaluacji należy przyjąć zasadę triangulacji technik badawczych poprzez zróżnicowane metody pomiaru, tj.: ▪ analizę dokumentów, ▪ badanie ankietowe adresatów Programu, ▪ badanie poprzez zogniskowany wywiad grupowy realizatorów Programu. Przyjęte kryteria ewaluacji Programu to: a) Kryterium skuteczności (plan a wykonanie) – rozumiane jako stopień realizacji zaplanowanych celów i efektów Programu. Ocena pod kątem kryterium skuteczności skupi się głównie na ocenie wdrożenia działań w stosunku do założonego planu i osiągnięcia wskaźników rezultatów. b) Kryterium efektywności – ocena sprawności wdrażania i prawidłowości zarządzania Programem, w tym pod kątem zgodności z harmonogramem, ewentualnych trudności w jego realizacji, przepływu informacji między realizatorami. c) Kryterium użyteczności – ocena dopasowania założeń Programu do potrzeb jego odbiorców i realizatorów. d) Kryterium trafności – rozumiane jako stopień, w jakim zaplanowane cele odpowiadają zidentyfikowanym problemom. Do skutecznego pomiaru rezultatów realizowanych działań należy zastosować kartę oceny, która znajduje się poniżej.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 33 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

KARTA OCENY Nr zadania:……………………………………………………………………………………………… Tytuł:………………………………………………………………………………………...... Realizator:………………………………………………………………………………………………

CELE DZIAŁANIA REZULTATY

twarde miękkie Uwagi

e n

założone osiągnięte założone osiągnięte

ogól szczegółowe zaplanowane zrealizowane Dodatkowe (wartość dodatnia)

REALIZATORA PROGRAMU 1.1. Dotychczas realizowane programy profilaktyczne: …………………………………………………………………………………………………... 2. ADEKWATNOŚĆ 2.1. Grupa docelowa (do kogo skierowany był projekt?): …………………………………………………………………………………………………... 2.2. Potrzeby beneficjentów (czy i w jaki sposób je badano?) …………………………………………………………………………………………………. 3. UŻYTECZNOŚĆ (na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniu) 3.1. Co może wskazywać na dużą przydatność rezultatów dla beneficjentów? ………………………………………………………………………………………………….. 3.2. Co może wskazywać na małą przydatność rezultatów dla beneficjentów? ………………………………………………………………………………………………….. 4. SKUTECZNOŚĆ 4.1. Stosunek ilości działań założonych do osiągniętych: ………………………………………………………………………………………………….. 4.1.1. Ilość działań zrealizowanych częściowo………………………………………………………………………………………. 4.2. Stosunek ilości rezultatów założonych do osiągniętych: ………………………………………………………………………………………………….. 4.2.1. Ilość rezultatów osiągniętych częściowo……………………………………………………………………………………… 5. EFEKTYWNOŚĆ (na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniu) 5.1. Czynniki ułatwiające osiąganie rezultatów: ………………………………………………………………………………………………….

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 34 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA TERENIE GMINY DUSZNIKI NA LATA 2021-2023

5.2. Czynniki utrudniające osiąganie rezultatów: …………………………………………………………………………………………………. 6. TRWAŁOŚĆ REZULTATÓW (na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniu) 6.1. Czynniki, które mogą ją zwiększać: …………………………………………………………………………………………………. 6.2. Czynniki, które mogą ją zmniejszać: ………………………………………………………………………………………………….

Monitoring realizacji Programu Wspierania Rodziny na terenie gminy Duszniki na lata 2021-2023 będzie opierał się przede wszystkim na gromadzeniu i analizowaniu danych będących w posiadaniu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jako koordynatora Programu i jednocześnie instytucji wiodącej przy jego realizacji. Dodatkowo pozyskiwane będą informacje od innych instytucji i podmiotów w zakresie wskazanym w Programie. Działania wyznaczone do realizacji będą obszarami podlegającymi monitorowaniu. Rezultatem monitoringu będą sprawozdania roczne, o których mowa w art. 179 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 35 Uzasadnienie Zgodnie z art. 176 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j.Dz. U. z 2020 r., poz. 821), do zadań własnych gminy należy opracowanie i realizacja 3 – letniego Gminnego Programu Wspierania Rodziny. Niniejszy Program zawiera kierunki polityki prorodzinnej państwa. Celem głównym Programu jest wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych, a cele szczegółowe Programu wskazują zadania do realizacji oraz realizatorów poszczególnych działań. Celem Programu jest przywracanie rodzinom zdolności do przezwyciężania ich problemów opiekuńczo – wychowawczych przy współpracy samorządu, organizacji pozarządowych i innych instytucji zajmujących się rodziną. W związku z powyższym podjęcie uchwały jest uzasadnione.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 46BEE217-35FA-4312-80DB-3DDDF08E9C40. Projekt Strona 1