Studia Maritima
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KOMITET NAUK HUMANISTYCZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI STUDIA MARITIMA Redakcja naukowa Adam Makowski VOLUME XXVII/2 SZCZECIN 2014 Rada Naukowa/Wissenschaftlicher Beirat: Agnieszka Chlebowska (Szczecin), Jerzy Dygdała (Toruń), Andrzej Groth (Gdynia), Bolesław Hajduk (Szczecin–Gdańsk), Gabriela Majewska (Gdańsk), Adam Makowski (Szczecin), Jens E. Olesen (Greifswald), Józef Stanielewicz (Szczecin), Jacek Trzoska (Gdańsk), Raimo Pullat (Tallinn), Jacek Wijaczka (Toruń), Edward Włodarczyk (Szczecin) Komitet Redakcyjny/Redaktionskomitee: Agnieszka Chlebowska (sekretarz redakcji/ Schriftleitung), Adam Makowski (redaktor naukowy/Wissenschaftlicher Redakteur), Edward Włodarczyk (z-ca redaktora naukowego/Stellvertretender wissenschaftlicher Redakteur) Lista recenzentów jest dostępna na stronie/ Die Liste der Rezensenten befindet sich auf der Homepage: www.studiamaritima.pl Tłumaczenie artykułów/Die Übersetzer(innen) der Beiträge: Krzysztof Nerlicki, Małgorzata Osiewicz-Maternowska, Anna Sulikowska, Piotr Sulikowski, Katarzyna Sztandarska, Magdalena Zyga Redakcja językowa/Sprachliche Redaktion: Elżbieta Blicharska, Jörg Hackmann Korekta/Korrektur: Małgorzata Szczęsna Skład/Satz: Iwona Mazurkiewicz Adres Redakcji/Redaktionsanschrift Uniwersytet Szczeciński Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych PL 71–017 Szczecin, ul. Krakowska 71–79 e-mail: [email protected] Publikację wydano w ramach projektu Polsko-niemieckie sympozjum doktorantów „Europa bałtycka – współpraca czy rywalizacja” Wersja elektroniczna czasopisma/Online-Version der Zeitschrift: www.smp.am.szczecin.pl Wersja papierowa jest wersją pierwotną/Die Printausgabe ist Originalversion Streszczenia opublikowanych artykułów są dostępne online w międzynarodowej bazie danych The Central European Journal of Social Sciences and Humanities http://cejsh.icm.edu.pl © Copyright Polska Akademia Nauk Komitet Nauk Historycznych i Uniwersytet Szczeciński 2014 ISSN 0137-3587 WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Nakład 200 egz. Ark. wyd. 24,0. Ark. druk. 25,8. Format B5. Oddano do druku i druk ukończono w październiku 2014 r. SPIS TREŚCI / INHALT Stefan Kwiatkowski (Szczecin) Stowarzyszeniowy ruch naukowy wobec społecznego funkcjonowania historii ......... 7 Gesellschaftliche Wissenschaftsbewegung angesichts der sozialen Funktionsweise der Geschichte (Übersetzt von Piotr Sulikowski) ................................................. 17 Krzysztof Mikulski (Toruń) W kręgu hanzeatyckich migracji, czyli pochodzenie Mikołaja Kopernika ................. 29 Im Kreis der hanseatischen Migrationen – über die Herkunft von Nicolaus Copernicus (Übersetzt von Anna Sulikowska) ............................... 41 Tomasz Ślepowroński (Szczecin) Między Szczecinem a Gryfią – główne wątki historiograficznej współpracy polsko-niemieckiej w drugiej połowie XX wieku ............................................... 57 Zwischen Stettin und Greifswald – Hauptmotive der historiographischen deutsch- -polnischen Zusammenarbeit in der zweiten Hälfte des 20. Jahrhunderts (Übersetzt von Małgorzata Osiewicz-Maternowska) ........................................... 73 Wojciech Wichert (Szczecin) Współpraca polskich i niemieckich historyków z uniwersytetów w Szczecinie i Greifswaldzie na początku XXI wieku ........................................ 93 Zusammenarbeit der polnischen und deutschen Historiker von den Universitäten Szczecin und Greifswald am Anfang des 21. Jahrhunderts (Übersetzt von Anna Sulikowska) .................... 101 Piotr Słomski (Szczecin) Kształtowanie się pojęcia wojny sprawiedliwej na przykładzie okoliczności i przebiegu wypraw krzyżowych ........................... 111 Die Entstehung des Konzepts eines Gerechten Krieges am Beispiel der Umstände und des Verlaufs der Kreuzzüge (Übersetzt von Piotr Sulikowski) ..................... 123 4 Monika Ogiewa-Sejnota (Szczecin) Kancelaria na dworze księcia szczecińskiego Jana Fryderyka, personel i funkcjonowanie. Zarys problematyki .................................................. 137 Die Kanzlei auf dem Hof des Stettiner Herzogs Johannes Friedrichs, ihr Personal und ihre Funktionsweise. Ein Umriss der Problematik (Übersetzt von Anna Sulikowska) ......................................................................... 149 Matthias Müller (Greifswald) Die Trauerkleidung als umstrittenes Statussymbol in Schwedisch-Pommern. Das Beispiel der Pleureusen im 18. Jahrhundert .................................................. 163 Strój żałobny jako kontrowersyjny symbol statusu na Pomorzu Szwedzkim. Przykład plerez w XVIII wieku (Tłumaczenie Katarzyna Sztandarska) ............ 179 Filip Przytulski (Szczecin) Bolszewicy i rewizjoniści, czyli socjaliści przeciw socjalistom. Źródła, motywy i konsekwencje konfliktu w ruchu robotniczym na przełomie XIX i XX wieku ............................................................................. 193 Bolschewiken und Revisionisten, also Sozialisten gegen Sozialisten. Quellen, Motive und Konsequenzen des Konflikts in der Arbeiterbewegung an der Schwelle zum 20. Jahrhundert (Übersetzt von Piotr Sulikowski) ............. 2 03 Jan Mittenzwei (Greifswald) Höhepunkt der Kampfzeit – Die Pommersche NSDAP zwischen Auflösung und Machtergreifung 1931–1934 .......................................................................... 217 Apogeum czasu walki – pomorska NSDAP pomiędzy rozwiązaniem a zdobyciem władzy 1931–1934 (Tłumaczenie Krzysztof Nerlicki) ..................... 229 Klemens Grube (Greifswald) “Economy and science have long since been inseparable partners” – The Oder-Danube Institute and Professor Peter-Heinz Seraphim (Greifswald) in the Nazi Germany period (Translated by Magdalena Zyga) .......................................................................... 241 „Gospodarka i nauka już dawno stały się nierozłącznymi partnerami. Obie mają służyć narodowi” – Szczeciński Instytut Odra-Dunaj i greifswaldzki profesor Peter-Heinz Seraphim w czasach nazistowskich (Tłumaczenie Krzysztof Nerlicki) ......................................................................... 259 5 Aneta Popławska (Szczecin) „A ty zostaniesz ze mną. Zgodziłam się...” – codzienność związków polsko-niemieckich w latach 1945–1950 na Pomorzu Zachodnim ...................... 279 „Du aber bleibst bei mir. Ich willigte ein ...“ – Alltagsleben der polnisch-deutschen Paare in den Jahren 1945–1950 in Westpommern (Übersetzt von Magdalena Zyga) ......................................................................... 291 Anna Faryńska (Szczecin) Z Chin nad Morze Bałtyckie. Likwidacja Kolonii mandżurskiej w połowie XX wieku ............................................................................................ 305 Aus China an die Ostsee. Die Auflösung der mandschurischen Kolonie Mitte des 20. Jahrhunderts (Übersetzt von Małgorzata Osiewicz-Maternowska) .......................................... 315 Luise Güth (Greifswald) Zwischen Gorbatschow und Wiedervereinigung. Die Blockparteien des Bezirks Rostock in den letzten Jahren der DDR ........................................... 327 Między Gorbaczowem a zjednoczeniem Niemiec. Partie bloku w okręgu Rostock w ostatnich latach NRD (Tłumaczenie Krzysztof Nerlicki, Katarzyna Sztandarska) ................................. 341 Rafał Marciniak (Darłowo) Między Gdańskiem a Szczecinem. Kryzysy społeczno-polityczne PRL w regionie koszalińsko-słupskim (1956–1981) – podsumowanie badań ............. 355 Zwischen Gdańsk und Szczecin. Sozialpolitische Krisen der Volksrepublik Polen in der Region Koszalin-Słupsk (1956–1981) – Forschungsresümee (Übersetzt von Piotr Sulikowski) .......................................................................... 369 Jakub Suchy (Kołobrzeg) Kołobrzeg nad Bałtykiem. Obraz miasta nadmorskiego na Ziemiach Odzyskanych po zakończeniu drugiej wojny światowej ................ 385 Kolberg (Kołobrzeg) an der Ostsee. Das Bild einer Küstenstadt auf Wiedergewonnenen Gebieten nach dem 2. Weltkrieg (Übersetzt von Anna Sulikowska) ......................................................................... 397 Studia Maritima, vol. XXVII/2 (2014) ISSN 0137-3587 STEFAN KWIATKOWSKI Szczecin STOWARZYSZENIOWY RUCH NAUKOWY WOBEC SPOŁECZNEGO FUNKCJONOWANIA HISTORII Zasadniczym tematem artykułu jest kwestia wartości historii, w pierwszym rzędzie nauki historycznej i historyka, postrzeganej z perspektywy zjazdu Towa- rzystwa, zatem oglądu historii od strony społecznej i kulturalnej, bez związku z aspektami podnoszonymi codziennie, a odnoszącymi się do instytutów badaw- czych, liczby etatów, wielkości środków na badania, lub w taki czy inny sposób formułowanej oceny wyników badawczych. Szczęśliwie się składa, że niniejsze- mu zjazdowi nie towarzyszy atmosfera nadzwyczajności, dzięki czemu powinno być więcej czasu na namysł i pracę. Temat zjazdu (Polska–Bałtyk–Europa) sformułowany jest z punktu widze- nia przedmiotu badania. Jest to zgodne z praktyką obowiązującą i stosowaną od początku powstania historycznego cechu i przez prawie cały XX wiek. Obecnie jednak w centrum zainteresowania znajduje się poznający podmiot, zatem badacz – historyk. Powstaje pytanie o jego kondycję, zarówno obiektywną, jak i subiek- tywną. Pierwszy z wymienionych aspektów odnosi się do rozumienia miejsca i roli historyka we współczesnym społeczeństwie, widzianych przez środowisko społeczne (czy też w bardziej określonej perspektywie: jego roli w polityce, grze sił społecznych, kulturze). Drugi obejmuje natomiast wyobrażenie historyka o so- bie samym, o stojących przed nim zadaniach, wartości jego pracy, celach