Diagnoza Na Potrzeby Wyznaczenia Obszaru Zdegradowanego
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Diagnoza na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Gorzków Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków Spis treści 1. Charakterystyka gminy Gorzków ..................................................................................................... 3 2. Metodologia wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji ................................. 5 3. Delimitacja obszaru zdegradowanego – analiza wskaźników ....................................................... 12 3.1. Analiza gminy Gorzków – sfera społeczna............................................................................. 12 3.2. Analiza gminy Gorzków – sfera gospodarcza ........................................................................ 37 3.3. Analiza gminy Gorzków – sfera środowiskowa ..................................................................... 48 3.4. Analiza gminy Gorzków – sfera techniczna ........................................................................... 62 3.5. Analiza gminy Gorzków – sfera przestrzenno-funkcjonalna ................................................. 86 3.6. Wyniki diagnozy w poszczególnych sferach ........................................................................ 106 4. Obszar zdegradowany na terenie gminy Gorzków ...................................................................... 114 5. Obszar rewitalizacji na terenie gminy Gorzków .......................................................................... 116 Spis tabel ............................................................................................................................................. 120 Spis map .............................................................................................................................................. 121 2 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków 1. Charakterystyka gminy Gorzków Gmina Gorzków to gmina wiejska, położona w środkowo-wschodniej części województwa lubelskiego, w zachodniej części powiatu krasnostawskiego. Gmina sąsiaduje z gminami: Krasnystaw, Łopiennik, Rybczewice (powiat świdnicki), Izbica, Rudnik, Żółkiewka. Gmina jest oddalona: od Lublina – ok. 55 km, od Krasnegostawu – ok. 14 km, od Warszawy – ok. 228 km. Gmina zajmuje powierzchnię 96 km2 a w jej skład wchodzi 23 sołectwa. Według danych Urzędu Gminy w Gorzkowie za 2016 r., gminę zamieszkiwało 3 606 osób. Gorzków jest gminą typowo rolniczą, grunty rolne stanowią 78% powierzchni gminy i większość ludności zatrudnionych jest w rolnictwie. Na omawianym terenie nie ma uciążliwego przemysłu, zanieczyszczającego środowisko Cechą charakterystyczną Gminy jest skupienie zabudowy wzdłuż rzeki Żółkiewki oraz wzdłuż traktów komunikacyjnych, co przyczyniło się do pasmowego układu jednostek osadniczych. Ośrodkiem centralnym jest Gorzków, który zachował charakter małej miejscowości, zarówno w układzie przestrzennym, jak i pełnionych funkcji. Gminę cechują wysokie walory krajobrazowe i przyrodnicze, stwarzające podstawy do rozwoju turystyki. Obszar Gminy Gorzków leży na Wyżynie Lubelskiej, we wschodniej części mezoregionu Wyniosłości Giełczewskiej, od wschodu graniczy z działami Grabowieckimi. Jest to region położony między trzema dużymi rzekami: Bystrzycą, Wieprzem i Porem. Przez obszar Gminy przepływa rzeka Żółkiewka, stanowiąca dopływ Wieprza. Od północy przylega do Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego, od wschodu sąsiaduje z Grabowiecko-Strzeleckim Obszarem Chronionego Krajobrazu oraz od północnego-wschodu z rezerwatem Wodny Dół. 3 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków Mapa 1 Położenie gminy Gorzków na tle kraju, województwa lubelskiego i powiatu krasnostawskiego Źródło: Opracowanie własne 4 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków 2. Metodologia wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Metodologia wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji wynika bezpośrednio z Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014–2020 zatwierdzonych przez Ministra Rozwoju w dniu 02.08.2016 r. Na potrzeby projektowania interwencji wspierających rewitalizację współfinansowaną ze środków programów operacyjnych w ramach perspektywy finansowej 2014-2020, na podstawie ww. Wytycznych, zdefiniowano podstawowe zagadnienia, tj.: Rewitalizacja - kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Stan kryzysowy - stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: a. Gospodarczej - w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw. b. Środowiskowej - w szczególności w zakresie przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi bądź stanu środowiska. c. Przestrzenno-funkcjonalnej - w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji 5 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, deficytu lub niskiej jakości terenów publicznych. d. Technicznej - w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym oraz braku funkcjonowania rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Skalę negatywnych zjawisk odzwierciedlają mierniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju, w odniesieniu do wartości dla całej gminy. Obszar zdegradowany - obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy. Dotyczy to obszarów miejskich i wiejskich. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic pod warunkiem stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów. Obszar rewitalizacji - obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, o których mowa w pkt. 2 ww. Wytycznych, na którym, z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców gminy.1 W procesie wyznaczania zasięgu obszaru zdegradowanego gminy Gorzków ujęto negatywne zjawiska charakteryzujące każdą ze sfer (społeczna, gospodarcza, przestrzenno-funkcjonalna, środowiskowa, techniczna), które dowodzą na istnienie stanu kryzysowego na danym terenie. 1 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014–2020, Minister Rozwoju, s. 5–7. 6 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków Na potrzeby opracowania diagnozy oraz zdefiniowania problemów obszar gminy Gorzków został podzielony na sołectwa – zgodnie z obowiązującym Statutem Gminy Gorzków, w którym określono iż jednostkami pomocniczymi gminy są sołectwa (Uchwała Nr III/90/2008 Rady Gminy Gorzków z dnia 13 marca 2008 r.). Zgodnie ze Statutem, w gminie tworzy się następujące jednostki pomocnicze (sołectwa): 1. Antoniówka 2. Baranica 3. Bobrowe 4. Bogusław 5. Borów 6. Borów-Kolonia 7. Borsuk 8. Chorupnik 9. Czysta Dębina 10. Czysta Dębina-Kolonia 11. Felicjan 12. Gorzków-Osada 13. Gorzków-Wieś 14. Góry 15. Józefów 16. Olesin 17. Orchowiec 18. Piaski Szlacheckie 19. Widniówka 20. Wielkopole 21. Wielobycz 22. Wiśniów 23. Zamostek Poniższa tabela przedstawia podstawowe dane dotyczące liczby mieszkańców oraz powierzchni poszczególnych sołectw do ogółu mieszkańców gminy Gorzków. 7 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Gorzków Tabela 1 Liczba mieszkańców oraz powierzchnia poszczególnych sołectw gminy Gorzków % udział powierzchnia liczba osób % do ogółu powierzchni Wyszczególnienie (sołectwo) poszczególnych mieszkańców sołectwa w (31.12.2016) sołectw (km2) powierzchni gminy 1 Antoniówka 129 3,58 5,81 5,88 2 Baranica 106 2,94 3,00 3,03 3 Bobrowe 135 3,74 4,42 4,47 4 Bogusław 96 2,66 2,67 2,70 5 Borów 199 5,52 6,47 6,55 6 Borów-Kolonia 106 2,94 3,17 3,21 7 Borsuk 73 2,02 1,47 1,49 8 Chorupnik 351 9,73 9,41 9,53 9 Czysta Dębina 129 3,58 3,99 4,04 10 Czysta Dębina-Kolonia 104 2,88 3,51 3,55 11 Felicjan 122 3,38 3,69 3,74 12 Gorzków-Osada 234 6,49 1,95 1,97 13 Gorzków-Wieś 290 8,04 7,76 7,86 14 Góry 64 1,77 1,77 1,80 15 Józefów 21 0,58 ujęte w m. Borsuk - 16 Olesin 57 1,58 1,46 1,48 17 Orchowiec 404 11,20 11,43 11,57 18 Piaski Szlacheckie 317 8,79 10,76 10,89 19 Widniówka 45 1,25 2,35 2,38 20 Wielkopole 234 6,49 4,85 4,91 21 Wielobycz 116 3,22 3,36 3,40 22 Wiśniów 145 4,02 3,44 3,48 23 Zamostek 129 3,58 2,05 2,07 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG Gorzków Analiza danych ilościowych, uzupełniona o dane o charakterze jakościowym,