AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER, NVF & NVB BOND VERSUS COPYRIGHT COPYRIGHT BOND VERSUS HOE LAAT JE DE HORROR VAN AUSCHWITZ ZIEN? AUSCHWITZ VAN JE DE HORROR HOE LAAT SON OF SAUL

#381 NOVEMBER 2015

PART 2 PART CANNON VAN EN ONDERGANG DE OPKOMST MOPPERKONT GOD ALS TESTAMENT NOUVEAU LE TOUT SPECTRE SPECTRE DE DATING-DYSTOPIE VAN WERELD NIEUWE DE EENZAME THE LOBSTER CANNIBALE PIZZA IDEALE NAAR DE OP ZOEK ELI ROTH ARTIESTEN BEJAARDE VOOR GEHEUGENPALEIS YOUTH Tentoonstelling en fi lms Michelangelo Antonioni Il maestro del cinema moderno 1961 © Sergio Strizzi Sergio © 1961

La notte,

Monica Vitti & Marcello Mastroianni in Het Parool ‘Superieure tentoonstelling’ NRC ‘buitengewoon’ *****De Groene ‘modern en relevant’ Volkskrant ‘een abstracte schoonheid’ ****

12 september 2015 Bezoek de tentoonstelling met € 2,50 t/m 17 januari 2016 korting op vertoon van je Cinevillepas! EYE FILMMUSEUM AMSTERDAM

Gallerie d’Arte Moderna e Contemporanea di Ferrara info & tickets eyefi lm.nl/antonioni

Antonioni adv 260x320 Filmkrant.indd 1 15-10-15 10:38 DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 3

REDACTIONEEL Zijn we eigenlijk wel snobistisch genoeg? Terwijl de Nederlandse filmwereld zich afgelopen maand tegen aanval- len van binnenuit moest verdedigen dat ze te ‘elitair’ zou zijn, vroeg de New York Times-criti- cus A.O. Scott zich juist af waarom het snobis- me dood is. Grappig genoeg was een van de voorbeelden die hij gaf – mag ik alsjeblieft Mad Max Fury Road als een auteursfilm zien – natuurlijk pre- cies de reden dat het snobisme (althans in de positieve draai die Scott eraan geeft) dood is. Want door het besef dat er niet zoiets als (een scheiding tussen) hogere en lagere cultuur meer bestaat, en de fanatieke omhelzing door de voormalige culturele elite van de zogenaam­ ­de lagere cultuur, is alles wat weerloos was waardeloos geworden, want elitair. En dat zien we vandaag de dag dus als een scheldwoord. Als er tegenwoordig al snobisme is, dan is het een omgekeerd populistisch snobisme: de macht van de massa bepaalt of iets de moeite waard is. De ironie is natuurlijk dat de massa onder- tussen wordt aangestuurd door kooplieden die zelf bedenken wat de massa mooi moet vinden. Dat is pas elitair. Toch heeft Scott natuurlijk een punt. Het gaat niet alleen om het recht om Mad Max serieus te nemen, maar om en passant niet te vergeten ook andere dingen op waarde te blij- ven schatten. Dingen die tot andere culturen dan de popcultuur behoren en daarom onbe- kend en onbemind zijn voor zover ze al niet ver- dacht zijn gemaakt. De reden waarom cinefielen als Scott zo’n missiedrang hebben om te vertellen dat je in Mad Max ook meer kunt zien en ontdekken dan alleen maar twee uur filmische opwinding, dat je je begrepen kunt voelen door een film in een COLIN FARRELL STAAT VOOR DE KEUZE: taal die je niet verstaat, of dat je in een plot vol gaten precies genoeg ruimte kunt vinden om je VERLIEFD WORDEN OF STERVEN eigen antwoorden te verstoppen, is natuurlijk omdat de meeste filmkijkers zo’n ervaring wel THE LOBSTER 4 6 eens hebben gehad. Het vreemde kan juist heel beminnelijk en aanminnig zijn. Een ander voorbeeld wat Scott geeft voor zijn ‘snobisme’ is dat hij liever een middelmatige film uit Zuid-Amerika of Oost-Europa kijkt dan nog een prefab afbakproduct uit Hollywood. Daaruit blijkt eigenlijk dat Scotts pleidooi niet zo heel veel met snobisme te maken heeft maar meer met creatieve nieuwsgierigheid en inlevinsgvermogen, basisvoorwaarden om te kunnen overleven als mens. DANA LINSSEN @DANALINSSEN DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 4

STEUN DE DE VOLGENDE FILMKRANT VERSCHIJNT OP DONDERDAG 12 NOVEMBER FILMKRANT: WORD #381

DONATEUR! Word nu donateur van de Filmkrant en ontvang de nieuwe Alex van Warmerdam op dvd!

LE TOUT NOUVEAU

Word nu donateur van de Filmkrant TESTAMENT en ontvang als welkomstgeschenk God is een chagrijn en hij woont in Brussel 4 21 Schneider vs. Bax, de nieuwe film van Alex van Warmerdam. Bent u zelf al donateur en brengt u een nieuwe donateur aan? Dan ont­ vangt u allebei het welkomst­ geschenk.* Niet te missen “In zijn negende speelfilm Schneider vs. Bax Ga deze maand in ieder geval naar: volgt Alex van Warmerdam een huurmoorde- 1 Son of Saul 4 8 naar wiens simpele moordklusje helemaal uit 2 The Lobster 4 6 de hand loopt”, schreef de Filmkrant. “Een ver- 3 Youth 4 15 gelijking met Joel en Ethan Coen dringt zich op. 4 Le tout nouveau testament 4 21 Met dit verschil dat de Coens in hun hart mora- 5 The Postman’s White Nights 4 19 listen zijn, bij wie misdaad uiteindelijk wordt gestraft. In Van Warmerdams amorele univer- sum nemen mazzel en botte pech de plaats in van het noodlot.”

* Stort €35,- (of meer) op rekeningnummer NL51 ABNA 0438 6553 70 t.n.v. Stichting Fuur- land te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuwe donateur’ en SON OF SAUL uw adresgegevens. Deze aanbieding is geldig Hoe laat je de horror van Auschwitz zien? 4 8, 11 tot 17 november. Met dank aan Twin Pics. THE POSTMAN’S WHITE NIGHTS 4 19 DE FILMKRANT FOTO JACO VAN DORMAEL RICARDO VAZ PALMA | FOTO BAR LUCE ATTILIO MARANZANO, COURTESY FONDAZIONE PRADA #381 NOVEMBER 2015 5

4 6 The Lobster Reisgids voor Lanthimos-land 4 8 Son of Saul ARTIKELEN Hoe laat je de horror van Auschwitz filmkrant.nl zien? 4 12 Spectre Bond versus de copyrightkwesties­ 4 14 Youth en het eindeloos rekken van de jeugd 4 16 Carol en de films van Todd 4 Vrouwen bepalen succes NL film Haynes 4 40 De opkomst en ondergang van Cannon Deel 2, slot Wat al jaren wordt gezegd over de tijd­ schriften- en boekenmarkt blijkt ook te BAR LUCE gelden voor de Nederlandse film. Het pu­ bliek is vooral vrouwelijk. Van alle kaart­ Heb je er ooit naar verlangd rond te lopen in een jes die in 2014-2015 verkocht zijn voor film van Wes Anderson? Dat kan nu, in Milaan. Nederlandse films, is 74% afgerekend Daar is dit jaar Fondazione Prada geopend, een door vrouwen. museumcomplex ontworpen door Rem Kool- haas in opdracht van het bekende Milanese Dat blijkt uit de onlangs gepubliceerde Bios­ modehuis. Een van de architectonische high- coopmonitor van Stichting Filmonder­zoek. lights is een volledig met bladgoud bedekt De periode die in het onderzoek werd behan­ gebouw. Tegenover de ingang hiervan zitten deld was een goede voor de Nederlandse bezoekers in de zon panini te eten die ze even film. Alleen al in 2014 haalden zestien van de eerder hebben besteld bij het barretje. 57 in dat jaar uitgebrachte films de gouden Een bar zoals er zoveel zijn in Italië, denk je in status (meer dan 100.000 bezoekers). Eén eerste instantie. Je rekent eerst af bij de kassa film,Gooische Vrouwen 2, wist zelfs meer en gaat dan aan de bar hangen met je bonnetje dan 1 miljoen bezoekers te trekken. Het tot je bediend wordt. Het personeel draagt witte YOUTH 4 14 marktaandeel van de Nederlandse film hemden met strikjes en is vriendelijk maar groeide tot 20,9%, wat gelijk staat aan 6,4 ongeduldig. Het lijkt of de bar er al een halve 4 3 Redactioneel 4 4 Niet te miljoen verkochte kaartjes. eeuw zit, de inrichting doet in niets denken aan missen 4 5 Filmkrant.nl 4 5 Het de steriele koffiecorners die je normaal gespro- RUBRIEKEN nieuwe kijken Ebele Wybenga over ken zou aantreffen bij een museum voor moder­ Bar Luce 4 13 Typex tekent de filmwereld van Andy Warhol 4 25 Kort ­ne kunst. De tafeltjes zijn van turquoise formi­ Alle andere films 4 30 Agenda plus evenementen, pers en sterren ­ca, de bekleding van de stoelen is uitgevoerd in 4 39 Boeken Chantal Akermans Ma mère rit 4 42 Thuiskijken Knap snoepkleuring skai, de vloer bestaat uit spiege- Koreaans kwartet 4 45 Word Wide Angle Adrian Martin over F for lend roze graniet. Het behang op de wanden en Faked 4 46 Actie! Op de set van Of ik gek ben het golvende plafond is geïnspireerd door de geveldecoratie van de Galleria Emmanuele Due, 4 11 László Nemes en Matyas de grote 19de-eeuwse winkelpassage naast de PAK VAN MIJN HART Erdely over Son of Saul ‘Saul dom van Milaan. “Ragazzi!” roept de sandwich- INTERVIEWS moet moreel zien te overleven’ maker, die vindt dat de jongens van de bedie- 4 18 Andrei Konchalovski over The Postman’s White Nights ‘Persoon­ De oververtegenwoordiging van vrouwen ning niet genoeg opschieten. Er staan twee flip- lijk ben ik voor censuur van schuttingtaal’ 4 20 Jaco Van Dormael over in het publiek voor Nederlandse films wordt perkasten die bij nadere inspectie een film van Le tout nouveau testament ‘Je wordt het ongelukkigst als je leeft allicht ook beïnvloed door het aanbod. Wes Anderson als thema blijken te hebben: The volgens een scenario’ 4 22 Eli Roth over Knock Knock en The Green Romantische komedies en liefdesdrama’s – Life Aquatic with Steve Zissou en Castello Inferno Op zoek naar de ideale Pizza Cannibale 4 42 Peter van Houten Toscaanse bruiloft, Hartenstraat, Soof, Pak Cavalcanti, een korte film die de regisseur over La vie de Jean-Marie Het liefdesleven van een herdershond van mijn hart – trekken nu eenmaal meer maakte voor Prada. vriendinnenclubs dan mannen. Maar vrouwen zijn überhaupt grotere filmkijkers dan mannen. De frequentie van bioscoopbezoek ligt hoger – gemiddeld 3,3 versus 2,2 keer per jaar – en het marktaan­ deel ligt op 60%. Opvallend is dat dit vooral geldt voor bioscopen. Als er wordt gekeken naar bezoek aan kleinere filmtheaters ver­ dwijnt het genderverschil nagenoeg. Nederlandse films deden het in 2014-2015 het beste in de provincies Drenthe, Noord- Holland en Zeeland. Het succes in laatst ge­ noemde provincie is grotendeels te verklaren door de release van het bijzonder Zeeuws ge­ kleurde Dorsvloer vol confetti. De relatief hoge notering van Limburg is vergelijkbaar terug te voeren op Hemel op aarde. In Fries­ Dit is niet zomaar een Italiaanse bar, dit is JACO VAN DORMAEL 4 20 land liepen bioscoopgangers het minst warm het beeld van Wes Anderson van een Italiaanse voor Nederlandse films. Het marktaandeel bar. Een fantasie waarin je een broodje kunt 4 15 Youth Geheugenpaleis en tijd­ bleef daar steken op 18%. eten en een Campari-Spritz kunt bestellen. Zo­­ machine 4 19 The Postman’s White Verder valt op te maken dat 54% van de als hij het zelf zegt: “De bar zou het prima doen RECENSIES Nights Berichten van de aarde Neder­lan­­­ders wel eens naar de film gaat; het als filmset maar het zou een nog betere plek zijn 4 25 Bridge of Spies Snot­verkouden spion Cafard Geweldige Eerste merendeel van het bioscooppubliek inciden­ om aan een film te schrijven.” Wereldoorloganimatie 4 26 Sleeping with Other People Friends teel: 83% gaat één tot vier keer per jaar. De Wat de door Anderson ontworpen bar extra without benefits De grote Zwaen Wegkomen met een graai in de tas verschillen tussen leeftijdsgroepen zijn geslaagd maakt is dat de prijzen geen Prada-­ 4 27 The End of the Tour Op stap met David Foster Wallace Regression daarbij overigens substantieel. Bij 16-23 ja­ prijzen zijn. Hier kost een espresso een euro, net Slim commentaar op true event-­films 4 29 Corn Island Niemands­ rigen ligt de frequentie op 6,6 keer per jaar als in de rest van Italië. Er zaten zelfs wat eiland tussen Georgië en Abchazië Is the Man Who is Tall Happy? terwijl die onder 65+ers op 1,5 keer per jaar au­­then­­tieke lokale ouderen tussen de modieuze Gedachtegraven met Noam Chomsky blijft steken. toeristen. EDO DIJKSTERHUIS EBELE WYBENGA

DE FILMKRANT IS EEN UITGAVE WEBREDACTIE EDO DIJKSTERHUIS (NIEUWS), EVA LEO BANKERSEN, SISSI CAO, MARK COUSINS, KEES MATERIAAL TE ACHTERHALEN­ EN IN TE LICHTEN.­ MOCHT COLOFON VAN STICHTING FUURLAND, SANCHO RODRIGUEZ, LAURA VAN ZUIJLEN | FILMKRANT. DRIESSEN, JAN PIETER EKKER, SANDRA HEERMA VAN U DESON­DANKS MENEN DAT U RECHTEN BEZIT OP EEN PRINSENGRACHT 770, 1017 LE AMSTERDAM, 020 LIVE GERLINDA HEYWEGEN, FILMKRANT.LIVE@GMAIL. VOSS, FRITZ DE JONG, OMAR LARABI, ADRIAN MARTIN, VAN DE GEBRUIKTE BEELDEN, DAN KUNT U ALTIJD 623 0121, [email protected], WWW.FILMKRANT.NL | COM | BUREAU & AGENDA ILONKA BUNDA, AGENDA@ JANNA REINSMA, GUUS SCHULTING, MARK VAN DEN CONTACT OPNEMEN MET DE UITGEVER VIA INFO@ OPRICHTERS JAN HEIJS & HENK RABBERS | ZAKELIJKE FILMKRANT.NL | VORMGEVING­­ BART OOSTERHOORN, TEMPEL, TYPEX, BAREND DE VOOGD, ANDRÉ WAARDEN­ ­ FILMKRANT.NL | DE FILMKRANT WORDT MEDE MOGELIJK LEIDING & ADVERTENTIE-ACQUISITIE JAN DOENSE, [email protected] | BEHEER WEBSITE HENK BURG, EBELE WYBENGA, LAURA VAN ZUYLEN | DRUK GEMAAKT DANKZIJ EEN FINANCIËLE BIJDRAGE VAN DE [email protected] | HOOFDREDACTIE DANA LINSSEN | RABBERS | COVER SON OF SAUL | FOTOGRAFIE BOB DIJKMAN PRINT BV, DIEMEN | OPLAGE 30.000 | ©2015 NEDERLANDSE­ VERENIGING VAN FILMDISTRIBUTEURS EINDREDACTIE­ MARISKA GRAVELAND, RONALD ROVERS | BRONSHOFF,­ GIANNI FIORITO, FABRIZIO MALTESE, STICHTING FUURLAND/DE FILMKRANT, AMSTERDAM | (NVF) EN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN BIOSCOOP­ REDACTIE JOOST BROEREN, JOS VAN DER BURG, HUGO ATTILIO MARANZANO, GEERT SNOEIJER, LENKE ISSN 0169-8109 | DE FILMKRANT­ HEEFT GEPROBEERD DE ­EXPLOITANTEN (NVB) | DE FILMKRANT WORDT U MEDE EMMERZAEL, SACHA GERTSIK, [email protected] SZILÁGYI, RICARDO VAZ PALMA | VERDER WERKTEN MEE RECHTHEBBENDEN­ VAN HET GEBRUIK­TE BEELD­ AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 6

The Lobster REISGIDS VOOR LANTHIMOS-LAND

In de wereld van Yorgos Lanthimos veranderen eenzame mensen in honden, en doen ze spelletjes met wel heel vreemde regels. De wildernis is altijd dichtbij, ook in The Lobster, waar maar één regel geldt: daten of sterven. Een reisgids voor Lanthimos-land DOOR MARISKA GRAVELAND DE FILMKRANT ILLUSTRATIE SISSI CAO #381 NOVEMBER 2015 7

The Lobster REISGIDS VOOR LANTHIMOS-LAND Hier raakt de film ook aan The Invasion of the Body Lanthimos geeft een tikje tegen een vertrouwde si­ Snatchers (Don Siegel, 1956), die deze maand op­ tuatie – mensen in een hotel, een gezin –, en laat die zo nieuw wordt uitgebracht. In deze sf-klassieker een beetje kantelen, een kleine verandering met vaak kiest Dr. Bennell, de enige die nog niet in een angstaanjagend effect. Hij trekt een decor op waarin volgzame kloon is getransformeerd, voor het onmogelijke als waar wordt gezien en nonsens se­ een leven met liefde, waanzin, zelfs pijn. rieus wordt genomen. Veel hoeft hij daarvoor niet te Want hij is ervan overtuigd dat als je veranderen, een kleine ingreep in de werkelijkheid bij die ervaringen uitbant, je ophoudt aanvang van de film is genoeg om de effecten daarvan een volledig mens te zijn. lang te laten na-ijlen. Hij laat je afvragen door welke Een gekloonde psychiater onuitgesproken regels ons leven eigenlijk wordt gere­ die geheel in de pas loopt, geerd, en waarom we die klakkeloos aannemen. En hoe is een andere mening we ons laten knechten door groepsdruk. Lanthimos toegedaan: “Er is geen laat je inzien wat je door gedachteconditionering alle­ behoefte aan liefde of maal op de mouw gespeld kunt krijgen, een van de re­ emotie. Liefde, am­ denen waardoor je bij zijn films vaak zo ongemakkelijk bitie, verlangen, geloof op je stoel zit. – zonder dat is het leven zo veel simpeler.” Lanthimos laat zien Ommuurde veiligheid In Yorgos Lanthimos’ wat er gebeurt als die liefde verplicht wordt. De personages in Lanthimos’ films leven een insulair nieuwste, fantastische film The leven, in de ommuurde wereld van het gezin of het Lobster (Juryprijs Cannes) krij­ Dieren hotel, met zijn eigen autocratische regels en onuitge­ gen vrijgezellen, ver weggestopt In Lanthimos’ wereld is er amper verschil tussen mens sproken geheimen. Hier worden stiekem en op me­ in een hotel in de bossen, een en dier. In Dogtooth, over een gezin waarvan de bijna chanische wijze seksgunsten uitgedeeld, zoals in The maand de tijd om onder de gas­ volwassen kinderen nooit buiten komen, denken de Lobster en Dogtooth. En hier barst het geweld plotse­ ten een nieuwe partner te vinden. wereldvreemde kinderen dat ze een hondentand heb­ ling uit, zoals bij de jacht op de loners in The Lobster of Zo niet, dan zullen ze in een dier ben. Hun ouders hebben hen wijsgemaakt dat ze pas de de akelige tandenbreekscène met de oudste dochter in naar keuze veranderen. Colin Farrell buitenwereld in mogen als deze tand uitvalt. De vader Dogtooth. Ze probeert zo aan de fictiewereld van haar is uitstekend gecast als de flegmatie­ gaat ver in het optrekken van de waanwereld voor zijn gezin te ontsnappen, terwijl in Alps de groep plaatsver­ ke, lichtgekwelde David die zich geheel kinderen. Ergens in de film smeert de vader zich in met vangers juist een gefabriceerde wereld probeert binnen overlevert aan de curieuze regels die in bloed om een ongeluk met een ‘wild dier’ te fingeren. te dringen. het hotel schijnen te gelden. Zijn broer is al Dat wilde dier blijkt een kat, die hij “het meest gevaar­ Op deze eilandjes speelt iedereen een spel. Het op­ in een dier veranderd en hem dreigt hetzelfde lijke dier ter wereld” noemt. De kinderen blaffen op voeren van toneelstukjes is hier een manier van over­ lot als hij niet aan de vrouw komt. Hij kan de vier armen en benen om de katten op afstand te hou­ leven geworden. In The Lobster wordt op een podium deadline nog een paar dagen rekken door te jagen den. nagespeeld hoe een man in zijn eentje aan een tafel op de verwilderde loners die in de omringende Ook in The Lobster is er een link tussen straf en dineert en stikt omdat hij geen partner heeft die hem bossen ronddwalen. ‘dierlijkheid’. De broer van hoofdpersoon David veran­ redt van het ingeslikte botje – een waarschuwing voor De Griekse regisseur Lanthimos bouwt in zijn eer­ dert in een hond omdat hij geen nieuwe geliefde heeft alle vrijgezellen in de zaal. In Kinetta doet een kamer­ ste Engels gesproken film opnieuw een wrede, kunnen vinden. Farrell kiest ervoor om in een kreeft meisje van een hotel net alsof ze zichzelf wurgt, door vreemd-vertrouwde wereld met een eigen logica, te veranderen als hij onverhoopt vrijgezel blijft, want keer op keer een scène uit een politieserie na te doen. In waarin alles een slag gedraaid is. Dit is wat de bezoeker “kreeften leven lang en ik hou van de zee”, argumenten elke film van Lanthimos wordt ook gedanst, maar het van Lanthimos’ Eenzame Nieuwe Wereld op zijn pad die hem op hoongelach van zijn lotgenoten in het hotel zijn verloren dansers die we hier zien schuifelen. Of ze tegenkomt: komt te staan. Hun liefdeloze lichamen dreigen door dragen allemaal dezelfde jurk, zoals in The Lobster, of deze dieren geïnfiltreerd te worden, wat je ook weer de dansers voeren hun passen uit in een afgevlakt oord Verplichte liefde kunt zien als een variant op The Invasion of the Body dat al zijn reliëf heeft verloren, zoals in Kinetta. In Lanthimos’ alternatieve realiteit is eenzaamheid ta­ Snatchers. Zelfs wie dood is kan, zoals in Alps, een ver­ De oudste dochter uit Dogtooth is aan het eind van boe. In The Lobster worden vrijgezellen zwaar gestraft. vanger voor zijn lichaam krijgen, een body swap. de film uit haar huis gevlucht door zich in de achterbak Alps draait om een groepje mensen dat kan worden van haar vaders auto te verschuilen. De auto stopt bij ingehuurd om de plaats van iemands overleden zoon Spelregels zijn werk, de vader stapt uit, de dochter heeft nu de of dochter in te nemen, en zo het gat te vullen dat ze In Kinetta, het merkwaardige debuut van Lanthimos, is kans om te ontsnappen. Maar ze blijft in de achterbak achterlieten. Rouw, verdriet of eenzaamheid worden een politieman geobsedeerd door spelletjes en regels, liggen. Zolang je binnen zit, ben je veilig. geëlimineerd. Voor verwarrende emoties moet je naar een beetje in de geest van Dogtooth, waarin het gezin

de wildernis, net als in Aldous Huxley’s Brave New er ook geheel eigen regels op nahoudt. Er zit een in­ The Lobster 111123 IERLAND/ENGELAND/ World waarin het wildeman John is die ‘het recht om terne logica in deze absurde wereld, die door iedereen GRIEKENLAND/FRANKRIJK/NEDERLAND, 2015 | REGIE ongelukkig te zijn’ opeist. Mensen die hun tijd alleen wordt aanvaard. Als iemand in The Lobster doodserieus YORGOS LANTHIMOS | MET COLIN FARRELL, RACHEL doorbrengen zijn abnormaal. Antisocialen worden naar beweert dat mensen die in wolven en pinguïns zijn ver­ WEISZ, BEN WHISHAW, JOHN C. REILLY, LÉA SEYDOUX | eilanden verbannen. The Lobster borduurt hierop voort anderd, niet samen kunnen leven, dan wordt dat door 118 MINUTEN | DISTRIBUTIE DE FILMFREAK | TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER | DE GERESTAUREERDE VERSIE VAN door ook de loners te volgen die het hotel uit zijn ge­ de omstanders beaamd, als een zinnige opmerking die THE INVASION OF THE BODY SNATCHERS IS TE ZIEN vlucht en in de donkere bossen illegaal hun ongelukkige geheel bij hun wereldbeeld past. Iedereen kan gecondi­ VANAF 29 OKTOBER | ZIE VOOR DE RECENSIE VAN THE leven voortzetten. En ook daar gelden strenge regels. tioneerd worden. LOBSTER filmkrant.nl DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 8

Son of Saul HOE LAAT JE DE HORROR VAN AUSCHWITZ ZIEN? De Hongaarse debutant Lászlo Nemes maakt diepe indruk met het in Cannes met de Grand Prix bekroonde Son of Saul, waarin een lid van het Sonderkommando in Auschwitz alles op alles zet om zijn dode zoon te begraven. DOOR OMAR LARABI

Het is oktober 1944, daags voor de historische opstand Bewijs van het Sonderkommando in Auschwitz. Twee dagen Die stiekem genomen foto’s zijn bewijsstukken van de lang volgen we Saul Ausländer, een Hongaarse Jood, diepgaande afbraak van de mens en menselijkheid en door de gruwelen van het concentratiekamp. De ca­ krijgen door het proces van verfilming meer inhoud. Ze mera focust enkel op Saul, alleen zijn gezicht is scherp, zijn nu onderdeel van een film die als bewijs dient voor terwijl de schimmen en silhouetten van de massaver­ een fataliteit waar maar weinig fysieke getuigen en ge­ nietiging hem omringen. Regisseur Lászlo Nemes, een tuigenissen meer van bestaan. Het doet denken aan het protegé van Béla Tarr, laat zijn publiek uitsluitend zien beroemde citaat van een SS-bewaker uit Primo Levi’s wat noodzakelijk is. Maar de soundtrack laat niets aan De verdronkenen en de geredden: “Zelfs als er bewijs op­ de verbeelding over. duikt, en sommigen van jullie overleven, zal niemand Met dit gedurfde speelfilmdebuut, waarmee hij de door jullie omschreven monsterlijke gebeurtenissen de Grand Prix won op het Filmfestival Cannes, levert geloven.” Nemes een essentiële bijdrage aan het discours over Die reddeloosheid staat centraal in de film. Saul kan het collectieve geheugen van de Holocaust: de foto’s, als lid van het Sonderkommando zijn leven nog met films en geschriften die samen een beeld vormen van zo’n vier maanden verlengen. Hij is onderdeel van een het onvoorstelbare. Getuigenissen en foto’s worden groep sterke Joodse mannen, gerekruteerd door de tot leven gebracht. Een belangrijke rol in het verhaal nazi’s, die meehelpen andere Joden te doden en hun speelt bijvoorbeeld de onmogelijkheid om met de bui­ overblijfselen te verbranden. We volgen hem terwijl hij tenwereld te communiceren. De doodsmachinerie van de nieuw gearriveerde gevangenen onder valse voor­ de nazi’s was er niet alleen op gericht de Joden uit te wendselen van de treinen naar de gaskamers begeleidt. roeien, maar ook elk bewijs van hun bestaan. Schrijven Leden van het Sonderkommando werden ook wel was onmogelijk. Heb je papier, vragen de leden van het ‘dragers van geheimen’ genoemd, ze waren naast het Sonderkommando elkaar wanneer ze de zakken van de kamppersoneel de enigen die kennis hadden van de in­ mannen en vrouwen doorzoeken die zojuist de gaska­ dustriële vernietiging van hun eigen volk. Onder dwang mer zijn ingejaagd. Unieke testimonia zijn daarom de werden ze betrokken bij de verschrikkingen. vier nevelige foto’s die in augustus 1944 werden geno­ men van ontklede vrouwen, op weg naar de gaskamer. Laatste ritueel Het moment waarop de fotograaf – een gevangene – In de openingsscène staat Saul tussen de net gearri­ deze foto’s heimelijk neemt, wordt geënsceneerd in de veerde hordes mensen. Hij stelt ze gerust. Na het dou­ film. Toen deze foto’s in 2001 in Parijs werden tentoon­ chen worden ze gevoed, wordt hen verteld. Zijn gelaten gesteld, luidden ze een nieuw stadium in in de discussie blik verraadt hoe vaak hij dit al heeft meegemaakt. Het over de representatie van de Shoah, die sinds Claude is onderdeel geworden van een ritme: geruststellen, Lanzmanns Shoah en Steven Spielbergs Schindler’s List opsluiten, schoonmaken en weer opnieuw beginnen. draait om de vraag of je de Shoah kunt en mag afbeel­ Die herhaling wordt tijdelijk verbroken wanneer Saul den. temidden van een stapel lichamen in een gaskamer een DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 9

overlevende aantreft. Is het zijn zoon? Hij herkent het hij daarbij geïnspireerd door Elem Klimovs Come and gezicht. Desondanks wordt de jongen gewurgd door See (1985), over de nazi-bezetting van Wit-Rusland in een kamparts, waarop Saul besluit dat hij wil voorko­ 1943. In een scène waarin twee personages wegvluch­ men dat het kind met al die anderen in de vuurzee van ten uit een dorp, kijkt de een vooruit naar de vrijheid, de crematoria belandt. Hij weet het stoffelijk overschot terwijl de ander een korte blik achteruit werpt. Door te verbergen, en start een zoektocht naar een rabbijn haar ogen zien we de slachting die plaatsvindt door een die kan helpen bij het laatste ritueel, een geheime be­ regiment SS-soldaten. Ook Klimov laat de verschrik­ grafenis. kingen zien, maar nauwkeurig gedoseerd. De zoektocht van Saul is een slim mechanisme om In Son of Saul zien we de horror van het kamp door het summiere plot voort te stuwen. Het geeft Nemes de Sauls ogen. Stapels lichamen flitsen voorbij. De sfeer kans om via zijn hoofdpersoon de schaal van de vernie­ van wanhoop wordt benadrukt door Saul onophoude­ tigingsmachine te tonen, en vooral hoorbaar te maken, lijk in close-up te filmen. Hij zit gevangen in het kader. met taferelen die doen denken aan Dantes Inferno. In De vierkante beeldverhouding 1:37:1 maakt die gevan­ deze ontmenselijkte wereld is het slepen met lijken net genschap nog beklemmender. De afstand van de came­ zo gewoon als het ruziën om sigaretten. Die klinische ra tot het onderwerp is exemplarisch voor de afstand benadering, gebaseerd op ooggetuigenverslagen van die Saul creëert tussen hemzelf en zijn omgeving. De onder meer kamparts Miklós Nyiszli, leidt ertoe dat de troebele achtergrond is een vorm van zelfbescherming: slachtoffers alsnog een stem krijgen, in een creatie zon­ als hij continu alles wat hij zag zou verwerken, dan zou der opsmuk. Het was zoals het was. zijn brein op hol slaan. Ook het moorden wordt buiten beeld gelaten. We zien Sauls gelaten blik, terwijl ver­ Onafwendbaarheid derop de stalen deuren van de gaskamer dichtklappen. Nemes laat zijn acteurs niet verzanden in levens­ Eerst is er gegil, dan gebeuk en geschreeuw. Dan stilte. grote emoties, zoals in die andere film over het Door de verhullende cinematografie komt op gezette Sonderkommando en de opstand in Auschwitz, The momenten het belang van het sound design naar bo­ Grey Zone (2001). In Son of Saul acteert de niet-pro­ ven. Niet alleen als suggestief middel of als instrument fessionale acteur Géza Röhrig verbeten, met inge­ van ellende, maar ook om de aanhoudende stroom houden emoties. Hij is minder passief dan de Joden bevelen, die zo snel op elkaar volgen, dat ze verworden in Schindler’s List (1993). Saul en zijn lotgenoten zijn tot kogels uit een machinegeweer, als salvo’s te laten mensen van vlees en bloed, met overlevingskracht, klinken. ambities en gebreken. Maar het zijn ook personages die zijn doordrongen van de onafwendbaarheid van hun Zombies naderende einde. De zinloosheid van het bestaan komt tot uiting in de Son of Saul is opgezet als tragedie. De wanhoop taal. ‘Het’ is een algemene aanduiding voor een lijk. voert de boventoon. Spielbergs illusie van hoop past ‘We’ is een uitdrukking voor zij die nog leven, maar die niet in Nemes’ verhaalwereld. Wie een film maakt over eigenlijk al zijn gestorven. Duits is de taal van indoc­ de Holocaust kan niet ineens het exitus infelix (het trinatie, Hongaars een symbool voor een uiteengereten noodlot) verwisselen met het exitus felix (de happy natie, en Jiddisch de bekrachtiging van een uitstervend ending). Door Spielbergs film kreeg een uitzonderlijke geloof. De aanhoudende bevelen hebben een aanjagen­ gebeurtenis – Oskar Schindlers inzet om duizenden de werking. Zodra er weer mensen zijn gedood, sleept Joden van de gaskamers te redden – onevenredig veel Saul de lijken uit de gaskamer en schrobt de vloeren. De betekenis, terwijl het belangrijkste verhaal – over de volgende trein staat alweer klaar. Snel, snel, snel. miljoenen die niet gered werden – naar de achtergrond De crematoria van Auschwitz draaien op volle verdween. Nemes wil niks weten van Spielbergs melo­ kracht, dus er moet gewerkt worden. Geen tijd om drama. Misschien omdat hij door de kampen zelf fami­ op adem te komen. Die cyclus van werkzaamheden lie verloor. Of omdat hij zich realiseerde dat alle poëzie demystificeert de Holocaust. Maakt het ontastbare na Auschwitz barbaars is, zoals Theodor Adorno zei. tastbaar. Doordat de kijker de massavernietiging niet één keer, maar meerdere malen meemaakt, komt hij Hoe te verbeelden? dichterbij dan ooit. We krijgen door het geschrob, ge­ Toch stelt Son of Saul opnieuw de vraag hoe de schep en geschreeuw een gevoel, een indruk van de ko­ Holocaust verbeeld mag worden. Door de verschrik­ lenkamer, de crematoria en de rivier waarin de as wordt kingen buiten beeld te laten, zoals in Shoah (1985), of geschept. Het is een impressie ontdaan van moraal. door ze wisselend te tonen en te verhullen, zoals in Nuit De afstand die voor sommigen bestaat tot de Shoah, et brouillard (1948)? De filmmaker kan een subjectie­ wordt in een ruk weggenomen. We komen tot de kern ve persoonlijke of juist een afstandelijke benadering van de verschrikkingen. We voelen hoe het was voor de kiezen. Nemes kiest beide. Hij verhult de wreedheden gevangenen die door SS-soldaten continu gekleineerd maar laat af en toe ook de ellende zien. Misschien is worden. Levende doden. En ze weten het. 5

FILMKRANT.LIVE VERZORGT IN NOVEMBER EEN INTRODUCTIE BIJ Son of Saul | FILMSCHUUR HAARLEM, 7 NOVEMBER Son of Saul 11111 HONGARIJE, 2015 | REGIE 16.30 UUR | DOOR OMAR LARABI LÁSZLO NEMES | MET GÉZA RÖHRIG | 107 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINÉART | TE ZIEN VANAF 5 NOVEMBER Een film van SCHNEIDER ALEX VAN WARMERDAM VS. BAX NU OP DVD, BLU-RAY, VOD, EN

‘Prettig bizarre humor’ DE VOLKSKRANT ‘Typisch. Absurdistisch. Hilarisch.’ VERONICA MAGAZINE ‘Een Warmerdams hoogstandje’ FILMSVANDAAG.NL NRC HANDELSBLAD/ NEXT NU.NL VPRO GIDS VPRO CINEMA.NL gt4

www.cineart.nl

een film van andrei KonchalovsKy the postman's white nights

vanaf 5 november in de filmtheaters DE FILMKRANT FOTO LENKE SZILÁGYI #381 NOVEMBER 2015 11

U hebt met Béla Tarr gewerkt, maar u koos voor een andere stijl. László: “Béla is op allerlei manieren be­ langrijk voor me geweest maar voor deze film heb ik vooral naar Kubrick en Oleg Klimovs Come and See geke­ ken, over de vernietiging van dorpen en mensen in Wit-Rusland. Hele andere film, maar Klimov gebruikte eenzelfde onrust en vertwijfeling in de vorm, in de ma­ nier waarop de camera de protagonist volgt. De film is een reis door de hel, door een ruimte van onzekerheid, waarin je een jongen volgt die probeert te overleven. Dit zijn filmmakers geïnteresseerd in ruimte, die het film­ maken organisch benaderen. Die precies weten wanneer ze een scène moeten stoppen, hoe ze je moeten meevoe­ ren naar een andere realiteit. Zo wilden wij het ook.”

Kubrick was degene die zei dat we niet zullen kunnen kijken naar een film die overtuigend laat zien wat er in Auschwitz is gebeurd. Was u daar niet bang voor? “We hebben nooit de bedoeling gehad de kijker een sprookje te laten zien. We wisten dat de film veel zou Het drama van een fictiefilm over Auschwitz, vragen. Maar het moest gebeuren.” ook al is dat nog zo sober uitgevoerd, zal voor altijd op gespannen voet staan met de werke­ Hoe ontwikkelde de vorm zich in relatie tot de inhoud? lijk­­heid van de kampen. Toch moest Son of Saul Was het vanaf het begin duidelijk dat de kijker zich gemaakt worden, vertelden László Nemes en met Saul in die beperkte ruimte zou bevinden? “Ja. cameraman Matyas Erdely in Cannes. Omdat we wisten dat een rechttoe rechtaan beeld van DOOR RONALD ROVERS LÁSZLÓ NEMES de verschrikkingen niet mogelijk is. Omdat je de werke­ lijkheid niet kunt laten zien, maar ook omdat zo’n beeld minder kracht, minder gewicht heeft. We wilden dat László Nemes en Matyas Erdely over Son of Saul mensen hun eigen voorstelling zouden maken. Al die fragmenten van beelden creëren samen met de geluiden een indruk die meer oneindig is, zogezegd. In kracht en betekenis. Een direct beeld zou eindig zijn, plat. Het ‘SAUL MOET MOREEL beeld geeft je nu alleen fragmenten en het geluid herin­ nert je er constant aan wat er buiten je blikveld gebeurt. Ik denk dat dit een eerlijke manier is om Sauls wereld te laten zien, deze tocht door de hel. De kijker wordt een ZIEN TE OVERLEVEN’ soort metgezel.” Erdely: “In goede films kun je de vorm niet los zien Het was daags na de vertoning van hun uitzonderlijke langrijk. Maar je kunt op verschillende manieren niet van de inhoud. Vanaf het begin was duidelijk dat we want gedurfde debuut Son of Saul. De film volgt twee passief zijn. De opstand van het Sonderkommando is een radicale vorm moesten hebben. László’s eerste dagen lang een lid van het Sonderkommando in Ausch­ een historische gebeurtenis die plaatshad op 7 oktober korte film With a Little Patience was trouwens al op dit witz, Joodse mannen die gedwongen werden dode li­ 1944. De mannen wisten dat ze door de nazi’s vermoord idee gebaseerd.” chamen uit de gaskamers te slepen en in verbrandings­ zouden worden. Hun laatste uren waren aangebroken. ovens te stoppen. Een groep die elke paar maanden zelf Maar Saul Ausländer, de hoofdpersoon, is niet bezig Welk idee was dat? “Hoe en wanneer je de kijker infor­ ook door de nazi’s werd vermoord. Geholpen door ge­ met fysiek overleven. Wat ons interesseerde was een matie geeft. Dat is een kwestie van hoeveelheid en van tuigenverslagen en Holocaustdeskundigen streeft de man die bezig is moreel te overleven, al kun je het mis­ timing. Het is een extreem krachtig middel, waar veel film naar een sober realisme, ook al klinkt in de ant­ schien niet eens overleven noemen. Hij was in feite al filmmakers geen gebruik van maken. Die zijn alleen woorden van de Hongaarse regisseur László Nemes en dood. Niemand snapt zijn drang om het lichaam van het passief bezig de actie te laten zien. Ze registreren alleen cameraman Matyas Erdely door dat ze weten dat het jongetje te begraven, maar misschien zegt die drang op maar wat er gebeurt. Onze vorm is gebaseerd op het melodrama op de loer ligt. We spraken ze met een klein een universeel niveau iets over de mensheid.” fundamentele idee van de film, dat Saul in een extreem groepje journalisten na de wereldpremière in Cannes, onzekere wereld leeft.” de dag voordat hij bekroond zou worden met de Grand U doelt op een religieus idee van verlossing? “Dat ligt Prix. ingewikkeld als je een film maakt over de kampen. Samen met de inhoud klinkt dat op papier als een film Maar voor mij gaat religie inderdaad over wat je bin­ die nooit gemaakt zou kunnen worden. Hoe is het u Jullie debuteren met een film die laat zien wat voor veel nenste zelf je vertelt te doen. Hoe het idee van God en toch gelukt? László: “Als filmmaker moet je risico’s ne­ mensen nooit getoond kan worden. Een fictiefilm over het idee van de mensheid met elkaar verweven zijn. Al men. Ik denk dat de Europese film kapot gaat aan de es­ Auschwitz. “Voor ons is dit ook een verhaal over nu. is Saul geen religieus mens. Hij vergist zich ook in de thetiek die het van televisie en internet overneemt. De Hongarije, maar eigenlijk Europa en de wereld hebben de traditie. Hij zoekt naar een rabbijn om de jongen te be­ manier waarop filmmakers verhalen vertellen en laten geschiedenis nog steeds niet verwerkt. De trauma’s van graven terwijl dat niet de vereiste is voor een Joodse zien. Alles begint op elkaar te lijken, er worden te weinig de Holocaust zijn niet verdwenen. Zelfs in mijn eigen fa­ begrafenis.” risico’s genomen. Er wordt te veel getoond, te veel uit­ milie, die voor een groot deel slachtoffer werd van de na­ Cameraman Matyas Erdely: “Tegenover het sprank­ gelegd. Met als uiteindelijk gevolg dat je geen emotio­ zi’s. We wilden deze verschrikkingen laten zien aan een je hoop dat je in de slotscène zou kunnen waarnemen – nele reactie van de kijker meer krijgt. Wat wij doen lijkt nieuwe generatie, zonder de sentimentaliteit van andere waarover we trouwens maandenlang gevochten hebben radicaal maar het zou normaal moeten zijn. Je moet na­ films over de kampen of de abstracties van intellectuele totdat we besloten er niet meer aan te komen – zit wel denken over de vorm, over hoe je je verhaal moet vertel­ analyses. We wilden het fysiek maken.” weer een scène waarin je een jongetje buiten het kamp, len. Bij wat wij wilden vertellen, paste deze vorm: be­ dat in de buurt woont, ziet wegrennen voor wat hij de perkte ruimte, gefragmenteerde beleving, geen back- In Son of Saul komen de mannen in opstand. Was het nazi’s ziet doen. We wilden ook iets van de blindheid story. Want deze mannen hadden geen backstory. En er belangrijk voor u dat de gevangenen niet passief wa- van Europa laten zien. Dat mensen hun ogen hebben bestond nauwelijks een beeld van wat er met hen ge­ ren, zoals in andere films vaak het geval is? “Heel be­ gesloten. Die neiging hebben ze trouwens nog steeds.” beurd is. Daarom moest deze film gemaakt worden.” 5 DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 12

Spectre BOND VERSUS DE COPYRIGHTKWESTIES klaagden McClory aan, maar kregen nul op het rekest. Het resultaat was jarenlang juridisch getouwtrek en de toestemming dat McClory zijn ‘onofficiële’ Bondfilm Never Say Never Again (1983) maakte en dat SPECTRE uit de ‘officiële’ freeks verdween. In de openingsscène van For Your Eyes Only (1981) wordt Blofeld (overigens zonder dat zijn naam wordt genoemd) zonder omhaal om zeep geholpen. Sindsdien werd in de films niets van SPECTRE vernomen.

Uitdijend universum Tot nu, want in november 2013 werden de rechten op SPECTRE door de huidige producent MGM van de erven McClory teruggekocht. SPECTRE is de kers op Bonds mythologische taart. Want wat is een held zon­ der aartsvijand? En het past in een tijdsbeeld. De betere tv-series kunnen wedijveren met cinema, roept men al een tijdje (wat niet klopt), maar er is ook een omge­ keerde beweging zichtbaar: grote films worden vaker en vaker series van grote films. Vandaar die hausse aan sequels en prequels: er wordt serieel verteld, met steeds nieuwe afsplitsingen van verhalen en personages waarvan de studio’s weten dat het publiek ze al eens SPECTRE heeft geslikt. Niet verwonderlijk: zo kunnen de enorme investeringen die deze films zijn (Spectre kostte naar Na ruim een halve eeuw filmgeschiedenis doet Bondslechterik, met altijd die sinistere witte kat op verluidt meer dan 300 miljoen dollar) met een iets ge­ het geharrewar achter de schermen van de schoot, maar was desondanks ruim dertig jaar afwezig. ruster hart gemaakt worden. James Bond-films niet onder voor de staats­ Dat de ‘Special Executive for Counter-intelligence, De producenten van Bond spelen dit spel de af­ geheimen waar 007 achteraanjaagt. Veel Terrorism, Revenge and Extortion’ nu getuige de titel gelopen jaren met groeiende finesse. In de tijden van mensen weten niet dat aartsvijand SPECTRE van het nieuwste Bondavontuur (niet te zien voor het Connery, Lazenby, Moore, Dalton en Brosnan stond alleen kon terugkeren naar het witte doek drukken van deze krant) alsnog verschijnt, bewijst elke film los van de voorgaande, herhalingen van tel­ doordat een decennia slepend copyright­ hoeveel de geschiedenis van 007 de producenten in­ kens dezelfde formule waar aan het eind van de film de dispuut werd opgelost. DOOR JOOST BROEREN middels waard is. Want er moest een decennia slepend status quo was hersteld. Acteurs waren inwisselbaar, copyrightdispuut van tafel om SPECTRE terug op het niet alleen in de hoofdrol maar ook in de bijrollen: CIA- Zou het de leeftijd zijn? James Bond is immers de vijf­ witte doek te krijgen. collega Felix Leiter werd in zo ongeveer elke Bond-film tig gepasseerd. En dan heb ik het niet over de acteur door een andere acteur gespeeld, zonder dat daar ooit (Daniel Craig is ‘pas’ 47, ruim onder de 58 van Roger Gedonder een punt van werd gemaakt. Moore bij zijn laatste Bond-avontuur), maar over de SPECTRE verdween na zeven films van het strijdtoneel Dat is inmiddels anders: de dood van M werd in reeks zelf. Zo rond zijn veertigste zat die in een flinke door een dispuut rond de rechten dat in feite al ouder is Skyfall breed uitgemeten, om het afscheid van actrice identiteitscrisis, met de ‘reboot’ Casino Royale als re­ dan de serie zelf. Voordat Bond in 1962 begon met Dr. Judi Dench te verklaren. Waar Quantum of Solace als sultaat. Bond ging het hélemaal anders doen. Wilt u uw No, werkte schrijver Ian Fleming in de late jaren vijftig directe sequel op Casino Royale nog tegenviel (ook wat wodka-martini ‘shaken’ of ‘stirred’, vraagt de ober. Wat al aan een mogelijke Bond-film, onder meer samen met betreft opbrengst), werd met Skyfall het juiste recept kan mij dat schelen, blaft Bond. filmmaker Kevin McClory. Toen die niet van de grond gevonden: een op zichzelf staand verhaal, dat wel Zoals dat gaat bij een midlifecrisis kwam vervolgens kwam, bewerkte Fleming het scenario tot de roman verwijst naar verhaallijnen en personages uit eerdere het besef dat het leven dat vaarwel was gezegd, ook Thunderball, waarop McClory hem aanklaagde wegens Bondfilms. Afgaand op de trailers geldt iets vergelijk­ zijn mooie kanten had. In Quantum of Solace en Skyfall schending van auteursrecht. De zaak werd uiteinde­ baars voor Spectre, net als Skyfall geregiseerd door Sam werden dan ook één voor één de klassieke Bond- lijk buiten de rechtszaal beklonken: Fleming kreeg de Mendes. Niet voor niets opent de officiële plotbeschrij­ elementen teruggebracht, van Miss Moneypenny tot de boekrechten en McClory de filmrechten. ving met de zin: ‘Door een mysterieus bericht wordt gadgets van Q – beiden met een moderne twist. Die filmrechten werden door de toenmalige produ­ Bond geconfronteerd met zijn verleden.’ Dat is de con­ Met Skyfall, die verscheen in het vijftigste bestaans­ centen Albert R. Broccoli en Harry Saltzman vervol­ frontatie die de filmreeks, nu de midlifecrisis voorbij is, jaar van de filmreeks, als voorlopig hoogtepunt: die gens gekocht om in 1965 de verfilming van Thunderball meer en meer opzoekt en uitbuit. lustrumfilm is bijna te bekijken als een soort ‘Best of te kunnen maken. Onderdeel van de deal was dat Bond’, met alle toppers uit het verleden in een nieuw McClory tien jaar lang zijn filmrechten niet zou gebrui­ jasje. Allemaal, behalve aartsvijand SPECTRE, de ken. Toen McClory vervolgens in 1975 aankondigde Spectre VERENIGDE STATEN/GROOT-BRITTANNIË, 2015 | REGIE SAM MENDES | 150 MINUTEN | MET DANIEL criminele organisatie onder leiding van Ernst Stavro een nieuwe verfilming van Thunderball te willen ma­ CRAIG, MONICA BELLUCCI, LÉA SEYDOUX, CHRISTOPH Blofeld, die in zes van de zeven eerste Bondfilms de ken onder de titel Warhead, begon het gedonder: de WALTZ | DISTRIBUTIE UNIVERSAL | TE ZIEN VANAF 29 kwade genius bleek. Blofeld was en is de klassieke Bond-producenten en de nalatenschap van Fleming OKTOBER | ZIE VOOR DE RECENSIE filmkrant.nl

DE FILMKRANT FOTO GIANNI FIORITO #381 NOVEMBER 2015 14

Youth HET EINDELOOS REKKEN VAN DE JEUGD Paolo Sorrentino haalt in Youth allerlei foefjes uit met onze verwachtingen van ‘jong’ en ‘oud’. In veel oudere films wordt de jeugd voorgesteld als een kortstondige, cruciale overgangsfase. Tegenwoordig lijkt de speeltijd van de jeugd eindeloos gerekt te kunnen worden. DOOR SANDRA HEERMA VAN VOSS

Jeugd is lust, weet filmregisseur Mick Boyle, een van de twee hoofdpersonages uit Paolo Sorrentino’s tweede Engelstalige film Youth. Jeugd is elke mooie vrouw in je wijde omtrek najagen en tot overgave dwingen. Jeugd is honger, woede, oeverloze energie om je eigen plannen (filmplannen, in Micks geval) uit te voeren, met een middelvinger naar de gevestigde orde en je eigen vergankelijkheid. Micks eigen jeugd is voorbij, weet hij ook – met zijn vriend en generatiegenoot Fred Ballinger (Michael Caine, zelf al zo lang en natuurlijk ‘oud’ dat je je hem nauwelijks meer als een bronstige Alfie kunt voorstellen) wisselt hij prostaatproblemen en geheugenhaperingen uit tijdens hun verblijf in een verstild Zwitsers kuuroord. Maar waar Fred al bevroren of begraven lijkt, is Mick op zijn oude dag recalcitranter dan het team van jonge scriptschrijvers dat hij om zich heen heeft verzameld voor wat zijn artistieke grande finale moet worden. En zo haalt Sorrentino in Youth meer foefjes uit met onze ver­ wachtingen van ‘jong’ en ‘oud’: de paar kinderen in het hotel spreken als oude wijzen, terwijl de jonge filmster Jimmy Tree (Paul Dano) zich door zijn toevallige, vroege succes als robot in een superhelden-blockbuster wentelt in een deprimerend, prematuur defaitisme. Traditioneel is ‘jeugd’ in de film een kortstondige, cruciale overgangsfase. Wat Rebel Without a Cause, Les 400 cents coups, Hair, Grease, Footloose, Dazed & Confused en tientallen andere films over jeugd met elkaar verbindt is de spanning tussen rauwe, jonge energie en de hypocriete, vijandige wereld der vol­ wassenen, die ten slotte zelfs de grootste rebellen ver­ zwelgt. Niemand ontkomt aan zijn coming of age – een tragische jonge-heldendood als Romeo en Juliet is de enige uitweg. Wie gelooft echt dat Danny en Sandy in het laatste shot van Grease naar iets anders op weg zijn dan een burgermansbestaan, al vertrekken ze dan in een vliegende Greased Lightnin’? Of dat James Dean en Natalie Wood tien jaar na het einde van Rebel Without a Cause níet in dat huis met een wit hek zullen wonen?

Kampioen uitstellen Tot grofweg de jaren tachtig wist elke jongere wat hem of haar later te wachten stond, met ouders en leraren als dagelijkse, huiveringwekkende illustratie. Zelfs de 12-jarige Josh uit Big (Tom Hanks in een vroege glans­ rol, 1988) begreep na een korte kennismaking met de bonusjes van het volwassen bestaan – Geld! Snoep! Een mooie vriendin! – dat hij beter nog maar even kind kon blijven. DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 15

Youth “Voor mij is Maradona het toppunt van artistieke HET EINDELOOS REKKEN VAN DE JEUGD expressie. Sinds ik een Die overzichtelijkheid is verdwenen. In een paar ge­ tot het recente The Intern (met Robert De Niro als jongetje was, ben ik hem neraties zijn onze levensverwachtingen en -keuzes ra­ 70-jarige… stagiair). Regisseur Noah Baumbach dicaal veranderd. Om te beginnen leven we gemiddeld laat in Greenberg en While We’re Young de dralende dankbaar voor wat hij het steeds langer; wie verwacht zo’n tachtig jaar mee te veertiger Ben Stiller botsen met en verliezen van een voetbal gegeven heeft. In gaan kijkt niet op een jaartje meer of minder om keuzes aanstormende volgende generatie, zijn hippe acces­ te maken en knopen door te hakken. Daarbij zijn de ge­ soires en experimenteerdrang ten spijt. Verliezen, Youth stelt iedereen zichzelf volgen van die keuzes lang niet meer zo groot als voor ja. Want oud worden we nog steeds. Allemaal. Zoals vragen over de toekomst. Benjamin Braddock uit The Graduate (1967) of Marty Sydney Pollack in Woody Allens Husbands and McFly uit de Back to the Future-cyclus (1985-1990), Wives (1992) zijn piepjonge aerobics-vriendin ten slot­ Wie beter dan Maradona kan om nog maar twee jonge antihelden te noemen. Banen, te razend over zijn schouder gooit omdat hij geen zin die vragen stellen? Hij heeft huwelijken en relaties houden niet meer een leven lang meer heeft in jong en fit doen, capituleert ook Stiller stand; eerste gezinnen worden aangevuld met twee­ voor zijn leeftijd – de artritis in zijn knieën laat zich een glorieus verleden achter de en derde, eigen met stief- en pleegkinderen, echte niet verloochenen met een racefiets of een gleufhoedje. zich. Wat kan de toekomst vriendschappen met een virtueel veelvoud daarvan. Terwijl in Youth de ouderdom verbaal ontleed wordt, Verhuizen, reizen of emigreren is minder ingrijpend concentreert Sorrentino’s cameraman Luca Bigazzi zich hem nog brengen?” door de bijna-onmogelijkheid om nog onbereikbaar te op die meest betrouwbare graadmeter voor onze werke­ Paolo Sorrentino over het personage van zijn. lijke leeftijd, het lichaam. Van een kinderhandje om een Maradona in Youth | Lees het volledige Onze speeltijd lijkt eindeloos. Vooral mannen, an­ vioolstok tot de sappige welvingen van Miss Universe, interview op filmkrant.nl ders dan vrouwen ongehinderd door een biologische van de ballonbuik van een uitgerangeerde voetbalkam­ klok, zijn kampioen uitstellen geworden. De onge­ pioen tot twee botsende scootmobiels. 5 schoren man-jongen op gympies springt inmiddels in tientallen filmkomedies rond, van The Hangover

aan fenomenale beelden. Soms barok en donker uitgelicht als Rembrandts schilde­ Geheugen­ rijen, dan weer klinisch wit en groen van kleur en telkens met een oog voor horizon­ DANE DEHAAN EN ROBERT PATTINSON IN LIFE tale en verticale lijnen in architectuur en paleis en tijd­ landschap. Rijk aan briljante mini-scènes, zoals de botsing op de gang tussen twee in­ validekarretjes. Rijk aan fijngevoelige ac­ machine teurs, zoals Rachel Weisz, wanneer ze op Italiaanse meester Paolo Sorrentino doet haar rug, ingesmeerd met modder, woedend het weer. Na het magistrale La grande en verdrietig naar haar vader (Caine) gromt. bellezza toont hij in Youth: leven is herin­ Rijk aan personages die stuk voor stuk, hoe neren en leven is lef. klein de rol ook is, tot in de puntjes zijn gere­ gisseerd en meer verbergen dan ze op het Ouderdom spaart niemand. De Argentijnse eerste gezicht laten zien. voetballer Diego Maradona (Roly Serrano) is Anders dan in La grande bellezza zetten de niet meer de hooghoudende superster van droomverschijningen in Youth niet aan tot vroeger. Zijn monsterlijk dikke buik zit hem verwarring, maar tot begrip. Fred gaat zitten in de weg en hij moet aan de beademing. voor een kudde koeien en dirigeert hun koe­ Samen met de andere gasten in een kuuroord bellen, hun geloei en uiteindelijk het hele vormt hij het decor voor het geheugenpaleis landschap. Hij heeft zich afgezonderd, want van twee bejaarde artiesten (Michael Caine hij weet dat je herinneringen enkel in je eentje en Harvey Keitel). Ze blikken terug op hun kan ervaren. Mick wordt voor de laatste keer leven: hun gedeelde eerste liefde, hun car­ overvallen door zijn vrouwelijke personages. rières, het vaderschap, hun vriendschap. Rond de vijftig vrouwen vragen op een groene Herinneringen zijn meer dan nostalgie, heuvel zijn aandacht en zeggen door elkaar toont de Italiaanse meester Paolo Sorren­ wiel van zijn fiets een heuvel afstort. Sorren­ dat is een mijlpaal in de filmgeschiedenis. hun teksten op. Ze refereren aan sterren als tino. Ze maken het leven de moeite waard. tino zelf heeft geen voorkeur voor jong of Die Italiaanse cinema was ingedut en La Marilyn Monroe en Audrey Hepburn. Mick Gepensioneerde dirigent Fred Ballinger oud. Het rimpelige, bemoedervlekte lijf van grande bellezza brulde hem wakker. In de komt tot een treurig besef over herinnerin­ (Caine) en zijn vriend, Hollywoodfilmer Caine fascineert hem net zo zeer. Met Youth zinderende feesten, dreunende wanen en gen: wat geweest is, is geweest. Het zijn altijd Mick Boyle (Keitel) verblijven in een luxe spa laat de regisseur juist zien dat leven op elke absurdistische associaties kun je telkens iets fantomen. in de Zwitserse Alpen. Het kuuroord werkt leeftijd durven is. nieuws ontdekken. LAURA VAN ZUYLEN 111123 als een tijdmachine: alle generaties passeren Youth zet de lijn van Sorrentino’s succes­ Youth is rechtlijniger en daarom minder en het tweetal herkent alles wat ze zien ge­ filmLa grande bellezza (2013) door: een ode spectaculair. Maar ook Youth is een rijke Youth FRANKRIJK/ITALIË/ZWITSERLAND/VERENIGD beuren. Ondertussen bewonderen ze de aan Federico Fellini, inventieve metaforen, film. Rijk aan levensopvattingen en observa­ KONINKRIJK, 2015 | REGIE PAOLO SORRENTINO | 118 schoonheid en het lef van de jonge mens. De focus op de upperclass en oudere mannen ties. Hij gaat over het contact tussen ouder MINUTEN | MET MICHAEL CAINE, HARVEY KEITEL | masseuse met beugel en flaporen bijvoor­ die ons rondleiden. Ergens is het jammer dat en kind, over kunst en het acteur- en regis­ DISTRIBUTIE PARADISO FILMS | TE ZIEN VANAF 29 beeld, of het jongetje dat zich op het achter­ de regisseur La grande bellezza éérst maakte; seurschap, over oud en jong zijn. Hij is rijk OKTOBER DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 16

Slotfilm Leiden International Film Festival: Carol “ALS JE VERLIEFD BENT VRAAG JE JE DE HELE TIJD AF WAT EEN BLIK OF AANRAKING BETEKENT”

TODD HAYNES OP DE SET VAN CAROL DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 17

Met Carol sluit het Filmfestival Leiden op 8 november een week films af met een focus op American Indies, waar regisseur Todd Haynes een van de hedendaagse aanjagers van is. DOOR RONALD ROVERS

New York, begin jaren vijftig. Patricia Highsmith had Steriel haar eerste roman, Strangers on a Train, al verkocht aan Voor Haynes is het verleden niet slechts een decor. Het Alfred Hitchcock, toen ze als 22-jarige in een waren­ is een prisma, een filter om het heden in te bekijken huis ging werken om de huur te kunnen betalen. Op een en uit te vergroten. Safe liet de smetteloze heerlijke dag stapte Carol binnen, een prachtige, gedistingeerde nieuwe wereld van de jaren tachtig zien en is vaak geïn­ vrouw. Het was het begin van een verliefdheid waar de terpreteerd als een verbeelding van de angst voor HIV schrijfster de woorden niet voor kende, vertelde Todd die het decennium gaandeweg ging beheersen. Maar je Haynes afgelopen voorjaar op het Filmfestival Cannes. kunt de film ook anders bekijken, breder, als reflectie “Voor een lesbische verliefdheid bestond geen taal.” op de neoliberale ideologie van de Reaganomics, op de Haynes was daar ter gelegenheid van de première van groeiende afstand tussen de massa die op straat leeft zijn verfilming van Highsmiths roman The Price of Salt en een welvarende klasse die het zich kan veroorloven (1952) over haar eerste grote liefde, met Cate Blanchett op afstand van de rest te leven. Dat lijkt een luxe, maar en Rooney Mara in de hoofdrollen. Mara kreeg een de vage ‘omgevingsziekte’ waaraan Julianne Moore’s acteer-Palm voor haar rol, Haynes nam zelf de Queer personage denkt te lijden, illustreert het verstikkende Palm mee naar huis. effect van een terugtrekken in een steriel suburbia. Wat Highsmith deed met haar roman doet Haynes Moore had ook de hoofdrol in Far from Heaven, met films. Talen ontdekken, vormen vinden voor mo­ Haynes bejubelde hommage aan Douglas Sirk, waarin menten die niet in woorden, maar vaak ook nog niet hij voor zijn Technicolorfantasie van suburbia de me­ in beelden expressie hebben gevonden. Laten we dat lodramatische stijl van z’n voorganger leende. Weer concreter maken. speelde het verhaal in angstig gereguleerde buitenwij­ ken, weer de verstikking van regels en het indammen Omnivoor van gevoelens. Deze keer in de vorm van een vrouw die Hoe maak je een biografie over Bob Dylan, een mu­ verliefd wordt op haar tuinman. Het probleem is dat zij zikant die overleefde door van gedaante te blijven blank is en hij niet. En weer was het verhaal een reflec­ wisselen en zichzelf steeds opnieuw uit te vinden? tie op afstand, ook een constante bij Haynes. Afstand Onvermijdelijk een man van contradicties ook. Haynes gecreëerd door sociale conventies. koos er in 2007 met I’m Not There voor om precies dat te laten zien. Hij liet zes acteurs (Cate Blanchett Velours was er een van) elk een andere kant van Dylan spelen, Als je het plechtig wilt zeggen, kun je zeggen dat waarmee abstracte, emotionele, theatrale trekken van Haynes de ruimte en grenzen tussen lichamen verkent. Dylans persoonlijkheid plotseling concreet werden en Net als Yorgos Lanthimos in The Lobster, die ook deze de reikwijdte van zijn persoonlijkheid zichtbaar werd. herfst in de Nederlandse bioscopen is te zien, alleen Die aanpak was natuurlijk niet alleen relevant voor Bob doet die het in de vorm van absurde overdrijvingen. Die Dylan. Wat Haynes deed ging in feite over de biografie ruimte kan leeg zijn, zoals in Safe, wat een ongezonde als zodanig want geen enkel leven doe je recht door het toestand oplevert. Hij kan ook gevuld zijn met verlan­ in één verhaal te vertellen. “I am large, I contain multi­ gen, zoals in Carol, waarin Rooney Mara’s personage tudes”, schreef Walt Whitman. een manier moet vinden om het object van haar ver­ Brief Encounter. De roman zat opgesloten in Therese’s ‘Large’ waren ook de personages in Velvet Goldmine langen te bereiken in een tijd dat dat verlangen officieel gedachten. Met fantasieën die volgens Haynes sterk uit 1998. Die was door Haynes ongetwijfeld ook als niet mocht bestaan. leken op de overhitte criminele fantasieën van Ripley een hommage aan de glamrock scene van de jaren ze­ “Voel het gewicht van de kleding”, zei Haynes in in The Talented Mr. Ripley, een andere roman van ventig bedoeld, met z’n omnivore seksuele honger en Cannes. “Voel hoe die vrouwen niet vrij kunnen zitten Highsmith. “Als je verliefd bent”, zei Haynes, “vraag theatrale verschijningen, wat trouwens de vruchtbare of bewegen.” Meer dan luisteren naar de woorden laat je je de hele tijd af wat een blik of aanraking betekent. grond opleverde waaraan we David Bowie te danken hij je kijken naar de handen, de vingers, de gelakte na­ Houdt ze van me? Houdt ze niet van me? Alsof je door hebben. Maar Haynes gebruikt die periode vooral als gels die door de ruimte bewegen of even iets aanraken. een koorts bevangen bent. Die koorts bepaalt de echte een blauwdruk, een prototype voor vervagende gren­ Een tas, een schouder. Dat is de eigenlijke taal van de temperatuur van Carol.” zen tussen sekse en seksuele identiteit, omdat mannen film. Daarom is veel aandacht besteedt aan de stoffen, Of hij ooit een verhaal in het heden zal laten spelen, en vrouwen daar toen heel bewust mee speelden. En de texturen. Die moeten de kijker een tactiele sensatie wilde iemand aan de interviewtafel weten. Haynes had konden spelen. Wie die film nu bekijkt, beseft hoeveel geven. Wat nog wordt benadrukt door het grauwe New er geen behoefte aan. Hij wil blijven leren van het ver­ minder vrij we in onze tijd zijn. Inmiddels verschijnen York als achtergrond te gebruiken. Dat is het contrast leden. Ontdekken door welke kaders we naar dat verle­ opinieartikelen waarin mannen worden opgeroepen dat je voortdurend voelt. Velours tegenover beton. den kijken. Want niets is ooit wat het lijkt. weer echte mannen te worden en kun je betalen voor Passie tegenover agressie. De ongeremdheid van ver­ Carol 11111 GROOT-BRITTANNIË/VERENIGDE bieravonden waar mannen zichzelf als gorilla’s op de langen dat zich niks aan grenzen gelegen laat liggen – STATEN/FRANKRIJK, 2015 | REGIE TODD HAYNES | MET borst kloppen, waarschijnlijk tot een van hun ribben zoals alles wat mooi is – tegenover het onverzettelijke. ROONEY MARA, SARAH PAULSON, CATE BLANCHETT | breekt. Waaruit ze dan weer vrouwen kunnen maken. Haynes vertelde dat hij voor de structuur van het 118 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINEMIEN | TE ZIEN VANAF Het hoeft allemaal niet moeilijk te zijn. verhaal naar oude films had gekeken, zoals David Leans 17 DECEMBER DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 18

Andrei Konchalovski over The Postman’s White Nights “PERSOONLIJK BEN IK VOOR CENSUUR VAN SCHUTTINGTAAL” Konchalovski is De Grote Van Tafel Veger. En als hij alles van tafel heeft geveegd (duiding, analyse, politiek), wat blijft er dan over? Afgezonderde, oneindige teloorgang. DOOR KEES DRIESSEN DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 19

“Nee.” Hij kijkt me aan en laat een stilte vallen. Zodat bijvoorbeeld wel volwassen cinema is? “Dat je kunt Russische raketten? Haha, dat is stompzinnig! Waarom ik de intellectuele diepgang voel van zijn reactie (op nadenken en geen popcorn eet. Als je popcorn eet, zie zouden Russen schieten op Polen? Dat is belachelijk. mijn verzoek een Shakespeare-citaat in The Postman’s je niks. Je kunt geen popcorn eten terwijl je bidt. Of in Russen zullen nooit een katholiek land binnenvallen. White Nights te verklaren). En dan, omdat hij ziet dat het theater. Als je daar popcorn eet, gooien ze je eruit. Zo slim zijn ze wel.” ik te stroef van geest ben, doceert hij, met geveinsde Je moet kunnen nadenken en dat kan niet met die beel­ vermoeidheid: “Ik leg niks uit. Het gaat erom wat je dendiarree van tegenwoordig.” Dubbel zelf denkt.” Hij richt zich tot de andere journalisten aan Vragen van tafel vegen blijkt Konchalovski’s mo­ Hij klinkt rechtlijnig, traditioneel, pro-Rusland. tafel. “Sommige kunstenaars verklaren hun werk. Dat dus operandi. Over het documentaireaspect van The En maakte een film over een extreem verafgelegen is aanstellerij.” Postman’s White Nights, waarin amateurs min of meer Russisch dorp waar alcohol en afzondering meer in­ Hij ratelt nog even door – en laat zich zo toch in de zichzelf spelen: “Een documentaire hoort onpartijdig vloed hebben dan Moskou. Vreemd? ‘Elke regel heeft kaart kijken. “Vijf pagina’s kunstkritiek over Malevitsj” te zijn. Volledig neutraal. Zo gauw je de werkelijkheid uitzonderingen, zeker in Rusland’, zegt Konchalovski zwarte vlak is onzin. Malevitsj maakte helemaal geen gaat interpreteren is het geen documentaire meer.’ En het ene moment. ‘Alles heeft twee betekenissen’, het kunst, Malevitsj maakte heel goede pr.’ Hij leunt dus is zijn film totaal niet documentair; einde discus­ andere. Wat je zegt in een interview hoeft nog niet te voorover. “Ik heb een lezing gegeven over Malevitsj, sie. zijn wat je beweert in een film – waarom je kruit ver­ dat hij helemaal geen groot kunstenaar is. Een kind Over het vele gevloek, wat in Rusland tot een verbod schieten? Zeker met de huidige politieke machthebbers kan een zwart vlak maken. Maar een kind kan niet kan leiden: ‘Persoonlijk ben ik voor censuur van schut­ is dat niet verstandig. Michelangelo’s David maken.” tingtaal. Te vaak is het een zwaktebod. Bovendien hoor Bovendien: Konchalovski’s conservatief nationa­ je het meteen als het door een scenarist geschreven is. lisme sluit de Russische dubbelhartigheid en drank­ Cultuurpessimisme Het is net zoiets als naakt over het toneel rennen. Wat zucht niet uit. Net als Sokoerov is hij nostalgisch naar Er zijn wel meer kunstenaars die hun werk niet willen zie je? Een bungelend klokkenspel. Dat heeft niks met een zwaarmoedig verleden. In The Postman’s White verklaren. Sommigen doen dat verontschuldigend; kunst te maken.” Maar, eh, zijn eigen film dan? “Als een Nights gaat hij daarom zo ver mogelijk weg van alles: anderen, zoals Konchalovski, hooghartig. Maar die timmerman zijn eigen taal spreekt zonder te weten of ie van de moderne tijd, van hedendaagse politiek, van laatsten kunnen het meestal toch niet laten. Arrogantie gefilmd wordt, dan begrijp je meteen dat het volkomen buitenland en Kremlin. “Deze mensen zijn geen con­ hoort zichzelf graag praten. normaal is en niet obsceen.” Om daar dan weer aan toe sumenten. Ze zijn overlevers. In Japan leven ze met 335 Neem die opmerking over Malevitsj: het is niet al­ te voegen: “En als ze de film daarom verbieden, ga ik er mensen op een vierkante kilometer; in het westen van leen een goedkope sneer naar moderne kunst; hij heeft niet voor vechten. Zo belangrijk is het niet.” Rusland ongeveer met dertig; en hier met één. Dat ver­ kennelijk de moeite genomen een hele lezing te houden Ook een vraag over zijn driejarige project Battle andert je relatie tot alles. Dat is belangrijk om te besef­ over dit simplistische standpunt. Hij presenteert zich, for Ukraine (2012), over de precaire autonomie van fen. Dat bepaalt je cultuur.” met kennelijke trots, als conservatief en cultuurpes­ Oekraïne, wordt van tafel geveegd: “Dat project is af­ Dat is wat The Postman’s White Nights verbeeldt: simist: “Ik ben kritisch over de westerse beschaving gerond. Klaar. Waarom zou ik politiek actief moeten Rusland, als je al het mogelijke van tafel hebt geveegd. die een consumptiemaatschappij is geworden waarin zijn? Het staat op internet, alles wat ik te zeggen heb Wat overblijft is, zogezegd, de tafel zelf: de ondergrond, artistieke waarde is vervangen door prijskaartjes.” kun je daar vinden.” Om kort daarop, toch weer zeer volgens Konchalovski, van de Russische cultuur: een Het doet denken aan zijn landgenoot Sokoerov, alleen politiek, de zorgen van een Poolse journalist van tafel te eeuwigdurende teloorgang en een bokkig aanmodderen graaft Konchalovski’s kritiek minder diep. Wat dan vegen: “Je denkt dat Polen bang zou moeten zijn voor in afzondering. 5 Berichten van de aarde Schitterende docufictie over postbode wereld bracht. Wat nou als zijn bootje, net die als de Griekse veerman Charon dage­ als dat van postbode Lijokha, gestolen zou lijks het Kenozeromeer in Noord-Rusland worden? Zou dan de kosmische orde ver­ overvaart om de inwoners van een afge­ stoord zijn? Deze en andere vragen worden legen eilandje van berichten van de le­ door de film op je afgevuurd alsof het bin­ venden te voorzien. nenpretjes zijn. Hij zegt voortdurend: kijk maar, je ziet niet wat je ziet. Het is een intrigerend beeld: hoe vaak zou­ Tegelijkertijd is de film door zijn observe­ den wij in ons leven zo druk bezig zijn met de rende stijl een meditatie op het verlangen dingen die voor ons liggen dat we niet op­ naar contact. Met ver weg en dichtbij. Tus­ merken dat er achter ons iets groots gebeurt? sen de beelden en de toeschouwer. Tussen de Het is de inzet van veel filmmakers die wer­ postbode en zijn aanbeden Irina. Met de be­ ken op de grens van fictie en documentaire, kende onbekende en de onbekende bekende. die in het alledaagse het fantastische willen En dan kan het dus gebeuren dat er een raket ontdekken of aantonen. wordt afgeschoten in de hemel achter onze Het deels geënsceneerde The Postman’s hoofdpersoon zonder dat die daar weet van White Nights van de Russisch-Armeense heeft. filmmaker Andrei Konchalovski is zo’n film: Konchalovski heeft een wonderlijke carri­ hij volgt een van de meest archaïsche en ère achter de rug. Hij werkte met Tarkovski daardoor symbolische beroepen die er is, dat en Sylvester Stallone. Maar helemaal in het van een postbode die in Noord-Rusland de begin van zijn loopbaan maakte hij beroemde bewoners van een afgelegen eilandje in het Tsjechov-verfilmingen, en met die Russische desnoods. Het leverde hem vorig jaar in The Postman’s White Nights (BELYE NOCHI Kenozeromeer van hun dagelijkse berichten toneelschrijver lijkt hij nu ook zijn leven af te Venetië een Zilveren Leeuw voor Beste Regie POCHTALONA ALEKSEYA TRYAPITSYNA) RUSLAND, van de buitenwereld voorziet. Hij is een real sluiten: met humorvolle, menslievende ob­ op. Want de beste regisseurs regisseren zelfs 2014 | REGIE ANDREI KONCHALOVSKI | MET ALEKSEI life-versie van Charon, de veerman uit de servaties van mensen die ergens in een dorp­ de werkelijkheid. TRIAPITSIN, IRINA ERMOLOVA, TIMUR BONDARENKO | Griekse mythologie die de gestorvenen in ­je zijn achtergebleven, terwijl de jeugd ver­ DANA LINSSEN 111123 90 MINUTEN | DISTRIBUTIE CONTACT FILM | TE ZIEN zijn bootje tot aan de poorten van de onder­ trekt, naar de stad, naar elders, outer space VANAF 5 NOVEMBER DE FILMKRANT FOTO FABRIZIO MALTESE #381 NOVEMBER 2015 20

Jaco Van Dormael over Le tout nouveau testament “JE WORDT HET ONGELUKKIGST ALS JE LEEFT Van Dormael maakte een film over leven en dood, die zowel hetzelfde als het tegenover­gestelde is van zijn vorige, Mr. Nobody. DOOR KEES DRIESSEN VOLGENS EEN SCENARIO” DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 21

Toen de Belgische traagfilmer Jaco Van Dormael zes Cannes kunnen we verder uitwerken. Ik vergelijk het leren jaar geleden zijn vorige film af had, sprak ik hem in Ik spreek Van Dormael dit keer in Cannes en leg hem kennen van je sterfdatum in Le tout nouveau testament Breda. In het wonderbaarlijke Mr. Nobody zagen we die uitspraken uit 2010 weer voor. Had ik zijn levensvi­ met mensen die na een zwaar ongeluk opeens inzien hoofdpersoon Nemo op verschillende leeftijden en ver­ sie destijds verkeerd begrepen? Misschien, maar mis­ wat belangrijk is in het leven en het roer omgooien. schillende mogelijke levenspaden, afhankelijk van de schien ook niet. Want als ik zeg: de filosofie achter Le Van Dormael antwoordt in filmtermen: “Dan nemen ze keuzes die hij had gemaakt, zonder dat duidelijk werd tout nouveau testament is min of meer het omgekeerde, eindelijk de regie over hun leven. Ik denk dat ze dan het welke Nemo ‘de echte’ was en welke droom, fantasie of valt de regisseur enthousiast in met: “...maar tegelij­ scenario loslaten dat ze voor zichzelf geschreven had­ herinnering. kertijd is alles ook hetzelfde! Ja, ja, dat klopt!” den. De manier waarop je jezelf het ongelukkigst kunt Mr. Nobody leek een uiting van Van Dormaels eigen Hij legt uit. “Ik denk dat Mr. Nobody in wezen de­ maken, is door van je leven een verhaal te maken en te levensvisie, zoals ik uit zijn mond optekende in Vrij zelfde vraag stelt: wat doen we met ons bestaan? Die zeggen: ik ben zus en niet zo. Dan maak je van jezelf een Nederland: “De interessantste dingen in mijn leven film vroeg: als je een verkeerde keuze maakt, heb je personage en bedenkt van tevoren: ik doe dit, dat en begrijp ik niet. Ik weet niet waarom ik verliefd word. dan een lelijk leven? En antwoordde: alle levenspaden dat en alles bij elkaar wordt dat dan mijn geschiedenis. Het is die vrouw, maar waarom? Dat is geen keuze, dat zijn interessant. En in Le tout nouveau testament is het Dat wordt een heel voorspelbaar scenario en daarbin­ gebeurt. Zo is het leven: geen verhaal, maar een reeks effect van het leren kennen van je sterfdatum voor de nen worden volgens mij maar weinig mensen gelukkig.” gebeurtenissen. Het leven spitst zich niet langzaam meeste mensen: kom, dan wordt het misschien eens Daar hebben we dan Van Dormaels levensvisie, die toe op een einde dat alles verklaart, zoals in traditio­ tijd er iets van te maken. Opeens beseffen ze dat ze niet bovendien naadloos past op beide films. Geen voorspel­ nele verhalen, maar vertakt zich juist, in een oneindige onsterfelijk zijn.” baar scenario hebben voor je leven, jezelf niet beperken boomstructuur, waarbij de meeste oorzaken en ge­ Met het verschil dat in Mr. Nobody twijfel nieuws­ door wat je denkt dat je bent, zelf de regie nemen en on­ volgen onbekend blijven.” Dat vond Van Dormael iets gierigheid kweekte, terwijl hier juist de zekerheid van dertussen open blijven staan voor onverwachte gebeur­ positiefs: “Het mooie aan twijfel is: als je nooit zeker het einde motiveert. “Ze zeggen: dit leven is het enige tenissen, groot en klein. En dan besef ik: in Le tout nou- weet dat je gelijk hebt, kun je ook nooit zeker weten dat dat ik heb. Er komt geen ander. Ik bezit niets anders veau testament weten mensen weliswaar wanneer, maar je ongelijk hebt. Juist omdat we niet weten waarom we dan de minuten die me nog resten. Daarna is alles op niet waar of hoe ze zullen sterven. En ze weten dus ook op aarde zijn, is elke keuze interessant. Uit twijfel volgt en voorbij. En dus gebruiken ze die rijkdom zo goed dat ze tot die tijd de facto onsterfelijk zijn. Inhoudelijk nieuwsgierigheid.” mogelijk.” schept dat juist weer oneindige mogelijkheden. Iets met Maar in Le tout nouveau testament gebeurt juist het een gorilla, bijvoorbeeld. En dan blijken de twee films tegenovergestelde: door een lek in de hemelse database Vragen inderdaad twee kanten van dezelfde medaille. leert iedereen op aarde zijn sterfdatum kennen – dus Welke van die twee levensvisies is dan het meest de zij­ wat mensen verder ook doen, het eindpunt staat vast. ne? “Ik probeer daar geen antwoord op te geven. De fi­ Nawoord Wat, net als twijfel en onwetendheid, een sterk effect losofie die me interesseert bestaat uit vragen. De vraag Heb ik Van Dormael dit keer dan helemaal goed begre­ heeft op de keuzes die mensen maken. waarom we hier zijn. Niet het antwoord.” pen? Dat zal ik hem de volgende keer vragen. Want als Dat is een levensvisie op zich, natuurlijk. En één er één les is, dan is het dat je nooit moet denken dat je die goed beschouwd geldt voor beide films. Dat idee het antwoord al hebt. 5

jonge Afghaanse tiener die als kinderrech­ tenactivist werkt, bekroond wordt met de God is een chagrijn en hij woont in Brussel Nobelprijs voor de Vrede. Deze Malala Yousafzai ventileert haar idealen niet vanuit In Jaco van Dormaels tragikomische Le rancune, maar uit vergeving (de film over tout nouveau testament ontketent pro­ haal leven komt deze maand overigens ook in feet Ea – dochter van God – een revolutie de bioscoop). Dat zou je als symbool voor door met zes nieuwe apostelen een nieuw vrouwelijkheid kunnen zien en staat daar­ liefdevol testament op te tekenen. mee haaks op de tergende god uit de film. Deze god is een manager, die niet luistert God woont met zijn vrouw en dochter in een naar zijn werknemers. Doordat Ea de sterf­ driekamerappartement in Brussel. Gekleed data vrijgeeft, gaan mensen wezenlijker in badjas sjokt hij op badslippers naar zijn denken. Wat willen ze met de rest van hun werkkamer, een rokerige ruimte met een on­ leven? De kennis over predestinatie leidt tot eindig aantal dossiers – voor iedere aardbe­ nieuwe inzichten over liefde en geluk, die in woner één. Achter zijn zwaar verouderde de plaats zouden kunnen komen van heer­ computer maakt hij snode plannen: een bo­ sende waarden als egoïsme en sociaal darwi­ terham met jam die per ongeluk valt, valt al­ nisme. tijd op de besmeerde kant. Wie moet kiezen Zulke openbaringen passeren vaker de re­ tussen twee wachtrijen zal altijd de ver­ vue bij Van Dormael. In Toto les héros (1991) keerde kiezen. God deinst er niet voor terug hun evangelie hebben gedicteerd, een voor koddige Poelvoorde en de talentvolle wordt de allocatie van rijkdom bekritiseerd om met zijn kinderlijke fantasie de meest een op het schilderij van het laatste avond­ Groyne, die ondanks haar jonge leeftijd de en in Le huitième jour (1996) vindt een za­ macabere vliegrampen te bekokstoven. maal, bij God in de woonkamer. In hoofd­ meest volwassen rol krijgt toebedeeld. kenman zijn heil niet in zijn werk maar bij Door zijn sadistische daden maakt hij zich stukvorm volgen de evangeliën elkaar op. Toch ontbreken Van Dormaels typisch een gelukzalige bewoner van een psychiatri­ niet populair in het gezin. Vrouwlief Van de armlastige Aurélie (Laura Verlinden) idiote uitweidingen niet. Een dromedaris in sche inrichting. Het is alsof Van Dormael ons (Yolanda Moreau) is door al het gesnauw tot dierenliefhebber Martine (Catherine een drankkast is slechts het topje van de ijs­ telkens aanspoort om het echte leven te om­ verworden tot een bedeesde huishoudster, ze Deneuve). Het is niet zonder reden dat er nu berg. Het resultaat is een eclectisch kunst­ armen. Als eenmaal de levenslust hervonden stort zich op haar honkbalkaartjes. Voor achttien apostelen zijn – net zoals bij honk­ werk waarin het narratief verrijkt wordt met is dan is het paradijs ook vindbaar op aarde. dochter Ea is de maat echter vol. Ze wil een bal. In plaats van de twaalf spelers die een een ironische voice-over, tussentitels uit de einde maken aan de voortdurende kwellin­ ijshockeyteam vormen. De macht is aan de zwijgende film, het gebruik van maquettes OMAR LARABI 111123 gen van haar vader. Tijdens een moment van vrouwen. en animatiebeelden. Of zou Van Dormael onoplettendheid hackt ze zijn computer en Ondanks het spel dat hij speelt met de met zijn vrouwelijke evangeliën stiekem ver­ Le tout nouveau testament BELGIË, 2015 | REGIE stuurt ze alle stervelingen hun sterfdatum. fundamenten van het Christendom, wordt wijzen naar het aangekondigde Aquarius­ JACO VAN DORMAEL | MET BENOÎT POELVOORDE, PHILI Waarna ze zich bij hen voegt, op zoek naar Van Dormael nergens blasfemisch. Het ver­ tijdperk, waarin vrouwelijke kwaliteiten als GROYNE EN CATHERINE DENEUVE | 113 MINUTEN | zes apostelen. haal drijft juist op een slimme balans tussen humaniteit en non-conformisme zullen pre­ DISTRIBUTIE INDEPENDENT FILMS | TE ZIEN VANAF 5 De nieuwe apostelen verschijnen, zodra ze slapstick en drama, verpersoonlijkt door de valeren? Die visie past in een tijd waarin een NOVEMBER DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 22

ROTH REGISSEERT KANNIBALEN OP DE SET VAN THE GREEN INFERNO Eli Roth over Knock Knock en The Green Inferno OP ZOEK NAAR DE IDEALE PIZZA CANNIBALE “Eli Roth is waar horror op wachtte”, zei Quentin Tarantino na het rauwe horrordebuut Cabin martelingen en wraak tot motor en onderwerp van het Fever. Op Hostel en een rol in Inglourious Basterds na bleef Roth echter lang onder de radar. Daar verhaal. De toeschouwer dreigt even schuldig te wor­ komt verandering in met een intrigerend tweeluik: de Funny Games-variant Knock Knock en den als de personages wanneer er uiteindelijk een afre­ The Green Inferno, een ode aan schandaalfilm Cannibal Holocaust. DOOR IVO DE KOCK kening plaatsvindt. “Dit is een héél héél gewelddadige film”, geeft Roth toe, “maar ik lever ook commentaar op “Ik ben zo opgewonden, ik hoorde dat iemand gisteren bioscopen is krankzinnig”, foetert Roth, “fans en jour­ Amerikanen die naar vreemde landen gaan en denken flauwviel tijdens de Deauville-première van The Green nalisten moeten protesteren tegen dergelijke censuur.” er alles en iedereen te kunnen kopen.” Inferno!” Zo steekt Eli Roth zelf van wal en we her­ Het is niet voor het eerst dat Roth omstreden is. kennen de opgewonden en speelse provocateur die na Cabin Fever (2002), waar jongeren in een afgelegen Pizza Cannibale Hostel (2005) een lans brak voor “de voor volwassenen boshut belaagd worden door vreemde figuren en een Die Amerikaanse arrogantie neemt hij ook in The Green gemaakte jaren 70-films die schokkend en relevant vleesetend virus, ontsnapte als genreoefening nog Inferno (2014) op de korrel. Ditmaal zijn jonge acti­ blijven”. Tien jaar later verzekert hij ons dat tijdens de aan kritiek, maar Hostel werd neergesabeld als cyni­ visten die in het amazonewoud actie gaan voeren het première van Hostel ècht twee ambulances onwel ge­ sche torture porn. Vooral omwille van het expliciete slachtoffer. De studenten die de houtkap op de agenda worden toeschouwers afvoerden. karakter van dit gruwelverhaal waarin Amerikaanse willen plaatsen, ontwaken in een andere realiteit wan­ Roth is de eerste om zijn films te relativeren maar geile rugzaktoeristen het slachtoffer worden van een neer ze na het neerstorten van hun vliegtuig gevangen ze zijn allerminst vrijblijvend. Ze houden onze maat­ ‘industrie’ gespecialiseerd in het voor de kick martelen genomen worden door een stam kannibalen die wel schappij een spiegel voor. Dat verstoort. The Green en doden van mensen. “Hostel gaat over opwinding en een McAmerikaan lusten. Roth serveert ons zijn ty­ Inferno krijgt kritiek van mensenrechtenorganisaties uitbuiting”, stelt hij, “het is een afdaling in de hel die de pische mix van humor en gruwel. The Green Inferno en wordt in Frankrijk door de bioscopen zelfs geweerd post-9/11-angstcultuur weerspiegelt.” start als een satire maar via actie belanden we snel bij uit de zalen (en veroordeeld tot video on demand). “Een De filmmaker voert een spel op met de driehoek ple­ gore. Stevige gore want er wordt niet gekeken op een gewelddadige film de schuld geven van problemen in zier-angst-gruwel en maakt menselijke perversies als liter bloed of een geamputeerd lichaamsdeel meer of DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 23

minder. Net voor de walging toeslaat verandert Roth de redders. Ze raken vooral opgewonden wanneer ze zien en seks met hem willen hebben.” toon door een (niet altijd subtiele) grap of knipoog. Om wat ze op Twitter teweeg brachten en hoe populair ze Alles ontspoort wanneer hij hen de volgende och­ even later weer te verrassen met een nieuwe geweldex­ zijn op reddit. Activisme kan geweldig zijn maar vaak tend wil afwimpelen. “Dat maakt hen boos. Wanneer plosie. is men ermee bezig om een beter gevoel over zichzelf hij had gezegd. ‘wat een nacht, dat zette me aan het Dit schijnbaar chaotisch proces van afwisselend willen krijgen.” Roth combineerde dit met het “idee denken, ik ga mijn vrouw zeggen hoe ongelukkig ik ben’, aantrekken en afstoten verklaart Roth met zijn pizza-­ van de clash van culturen. Cabin Fever, Hostel en The zouden de meisjes niet zo gewelddadig gereageerd heb­ theorie voor de perfecte film: “Gore is zoals een pizza, Green Inferno vormen mijn reistrilogie: in Cabin Fever ben. Ze vinden dat hij een hypocriet is.” De bron van die moet de juiste hoeveelheid kaas, tomatensaus en gaan jongeren voor drank, in Hostel voor seks en in The het kwaad ligt bij de man die de verleiding en de leugen toppings hebben. Wanneer er te veel van het ene of het Green Inferno voor ijdelheid. De super hightech kids in huis haalt. “In mijn fantasie zijn de meisjes zelfs andere is, zit de smaak niet goed. Elk horrorverhaal botsen met mensen die nog nooit een mobiele telefoon niet echt”, zegt Roth, “deze sensuele wezens zijn de heeft zijn ideale dosering. Bij te veel gruwel wordt het hebben gezien.” uitdrukking van Keanu’s id, ze duiken op om de kunst­ vervelend, bij te weinig gruwel blijf je op je honger zit­ ten. Alles draait om de juiste verhouding en de ideale timing. Het snijden van een keel werkt in The Green Inferno omdat het onverwacht komt. Ik beoogde het effect dat Michael Haneke bereikt in Caché: mensen praten en praten tot er plots gruwel opduikt.” Niet iedereen verteert Roths Pizza Cannibale maar hoe omstreden The Green Inferno ook is, de commotie verbleekt bij de opschudding rond de schandaalfilm die Roth inspireerde. Ruggero Deodato’s Cannibal Holocaust uit 1980 is ongetwijfeld de meest controver­ siële film uit de filmgeschiedenis. Wanneer documen­ tairemakers in het Amazonegebied verdwijnen blijken ze te zijn gedood en opgepeuzeld door een lokale stam. Deodata liet dieren voor de camera afslachten en bracht het geweld tegen mensen zo realistisch in beeld dat de vraag rees of het hier niet om een snuff movieging. Onterecht, maar de film werd wel in veel landen ver­ boden. Roth betreurt dat de Italiaanse kannibalenfilms uit de jaren 70 “zelfs voor horrorliefhebbers gelden als het slechtste van het slechtste. Ik verdedig het doden van dieren niet, maar mensen vergeten dat bij het draaien van al die grote klassieke Amerikaanse westerns veel dieren sneuvelden. Men liet paarden immers vallen door aan een touw te trekken en daarbij braken ze hun benen. Ik betreur vooral dat een ‘gevaarlijk’ soort cinema verloren is gegaan. Filmmakers nemen geen risico’s meer, spelen op veilig. Ik heb heimwee naar de dangerous filmmakers van vroeger, naar films die taboes doorbraken.” Daarom vindt hij het jammer dat films zoals Joe D’Amato’s Papaya dei Caraibi en Umberto Lenzi’s KNOCK KNOCK Cannibal Ferox in de vergetelheid zijn beland. “Ze zouden ook niet meer gemaakt kunnen worden omdat Verleiding werken te vernietigen die illustreren hoe hij de assis­ de jungle in Colombia niet meer bestaat”, beseft Roth. In zijn huis clos thriller Knock Knock (2015) gaat het tent van iedereen werd. Het kan zich dus in zijn hoofd Dat bracht hem bij een onderwerp, ‘jongeren die naar over een clash van generaties (twintigers en veertigers) afspelen. De film gaat over hoe onderdrukte gevoelens de jungle trekken om de natuur te beschermen’. De en over wat sociale media en internet doen met ons le­ zich steeds op een of andere wijze manifesteren.” vraag was: waarom nú een kannibalenfilm maken? Ik ven (“vroeger ontdekte de partner eventueel overspel, Daarbij last Roth opnieuw een Haneke-moment kwam uit bij het via sociale media lopende activisme nu bewijst de publicatie van de Ashley Madison-lijst in (één druppel bloed veroorzaakt door een vork) en waarbij iedereen tweet en hashtagt om anderen aan de met 32 miljoen namen van vreemdgaande mensen dat vervangt hij “het stukhakken van lichaamsdelen door schandpaal te nagelen. Wanneer je niet meedoet krijg iedereen het meteen weet”). Deze remake van de jaren het stukslaan van kunstwerken, iets wat je veronder­ je ervan langs. Toen Joseph Kony in het nieuws kwam 70 B-film Death Game is volgens Roth geïnspireerd steld wordt niet te doen. In Hostel en The Green Inferno explodeerde Twitter en moest iedereen tweeten over door “Paul Verhoevens visie op de relatie tussen geweld moeten lichamen eraan geloven maar in Knock Knock kindsoldaten. Wie dat niet deed werd onverschilligheid en seks”. Keanu Reeves is een architect die gelukkig onthoofden de meisjes een standbeeld. Dat sloopwerk verweten. Maar een week voordien had niemand van lijkt met zijn vrouw en kinderen, maar ongelukkig is: voelt als een verontrustende aanranding. Wat me in­ Kony gehoord. En twee weken later was iedereen alles “De seksuele relatie met zijn vrouw is verstoord, hij teresseerde was het geweld te transponeren naar een vergeten en ging het over Pussy Riot. Of Boko Haram. verwerkt dit door ‘het monster’ te spelen, hij staat la­ ander soort geweld, een daad die iemands leven ver­ Het begint als een goede zaak maar iedereen begint het ger op de ladder van het gezin dan de hond en alhoewel nietigt.” te tweeten, niet omdat ze erom geven, maar omdat ze het vaderdag is laten ze hem alleen achter. Bovendien The Green Inferno | VS/CHILI, 2013 | REGIE ELI willen dat het lijkt of ze erom geven.” domineert zijn vrouw het huis met haar kunstwerken. ROTH | 100 MINUTEN | MET LORENZA IZZO, ARIEL LEVY, De jongeren in The Green Inferno “willen het ama­ Alles draait om haar en dat frustreert hem. Dan duiken AARON BURNS | DISTRIBUTIE REMAIN IN LIGHT | TE zonewoud niet redden, ze willen gezien worden als twee mooie jonge meisjes op die hem wèl cool vinden ZIEN VANAF 5 NOVEMBER Highlights November 2015

Arab Camera Festival is een vierdaagse filmreis door de Arabische wereld. Maak kennis met de rijke historie, de politiek, en de schoonheid en kunstzinnigheid van dit bijzondere deel van de wereld.

donderdag 12 november t/m zondag 15 november 2015

Cinerama Rotterdam Westblaak 18

Houd onze website in de gaten voor een programma met cinema uit de hele Arabische wereld! www.arabcamera.nl

BESTE ACTEUR BESTE REGIE EUROPA CINEMA LABEL FILMFESTIVAL VENICE Monica Vitti in La notte, 1961. © Sergio Strizzi Sergio © 1961. notte, La in Vitti Monica I NOSTRI RAGAZZI Vrij bewerkt naar “Het Diner” van Herman Koch Tentoonstelling El club (Pablo Larraín) Michelangelo Antonioni Sinister, tragikomisch portret van vier zeer Il maestro del cinema moderno slechte Chileense priesters, van de Michelangelo Antonioni (1912-2007) is een meesterregisseur van Tony Manero, Post van de grootste fi lmvernieuwers van de mortem en NO. twintigste eeuw. Deze tentoonstelling en Vanaf 26 november het fi lmprogramma laten zien hoe Antonioni de fi lmtaal voorgoed veranderde. ‘Vergeet de 12 september 2015 t/m 17 januari 2016 IDFA @ EYE Nederlandse verfi lming en verorber de versie Elf dagen lang strijkt het IDFA neer op de van Ivano de Matteo!’ Seeing Sounds @ noordelijke IJ-oever met een unieke ~ Variety Museumnacht selectie van ruim driehonderd nieuwe Dit jaar is het thema geluid! Tijdens de internationale documentaires. Een Museumnacht laat EYE het geluid eens bijzonder onderdeel is het Sounds Real- letterlijk van het doek spatten. Zo geven programma, dat zich richt zich op de rol onder meer Tom Trago, B-Movie van geluid in de documentaire. Orchestra, Detroit Swindle en Young 18 t/m 29 november Marco hun eigen muzikale swing aan speciaal geselecteerde fi lms en beelden. ALESSANDRO GASSMAN GIOVANNA MEZZOGIORNO 7 november 19.00 LUIGI LO CASCIO BARBORA BOBULOVA VANAF 22 OKTOBER IN DE BIOSCOOP

EYE FILMMUSEUM AMSTERDAM Info & tickets eyefi lm.nl www.artifi lm.nl/inostriragazzi.asp

EYE_AD_FILMKRANT_11-2015.indd 1 15-10-15 13:20 DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 25

(Schindler’s List) levert mooi, soms expressi­ voortreffelijke wijze voelbaar. Ook verweeft onistisch camerawerk. Spielberg is een visu­ het oorlogsdrama knap de soldatenbeleve­ ele, en vooral vloeiende verteller die hier nissen met historische gebeurtenissen, ­zoals gelukkig niet al te sentimenteel of nationa­ de Russische bolsjewistische revolutie van lis­­tisch wordt. Inhoudelijk is zijn visie op 1917 en de daaropvolgende burgeroorlog. grote historische gebeurtenissen zelden op­ Als Jean en zijn vrienden in Kiev klem zitten merkelijk (The Color Purple, Saving Private tussen de strijdende partijen in de Russische Ryan, zelfs Schindler’s List) al kreeg zijn laat­ burgeroorlog vinden ze dat het genoeg is ge­ ste film, Lincoln, drie jaar na de verkiezing weest. Door Rusland en Europa naar België van Barack Obama, wat meer urgentie. Wat teruggaan kan niet, zodat ze besluiten om via Bridge of Spies over de Koude Oorlog te zeg­ China, Mongolië en Noord-Amerika naar gen heeft is oppervlakkig en allang gemeen­ huis terug te reizen. goed, maar Donovan – de man overleed in Animatiefilmer Jan Bultheel baseerde 1970 – is beslist een prachtig portret. Cafard losjes op het leven van de Belgische Ondanks, of juist dankzij Hanks’ hoekige worstelkampioen Constant le Marin, die zich loopje, ongelukkige blik en sarcasme, een in de Eerste Wereldoorlog als vrijwilliger op­ echte stand up guy. Hoe hij dan zijn jas ver­ gaf voor een Belgisch elitekorps. De film is loor in Oost-Berlijn? ‘You know… spy stuff.’ gemaakt op basis van de motion captu- BAREND DE VOOGD re-techniek – de methode waarin echte ac­ teurs worden gefilmd, waarna ze tot anima­ Bridge of Spies 11111 VERENIGDE STATEN, tiepersonages worden gemaakt. Tien jaar BRIDGE OF SPIES 2015 | REGIE STEVEN SPIELBERG | 135 MINUTEN | MET geleden oogde die techniek nog ongelofelijk TOM HANKS, MARK RYLANCE | DISTRIBUTIE 20TH houterig (zie Robert Zemeckis’ The Polar telijk absurde, en ontegenzeggelijk meesle­ CENTURY FOX | TE ZIEN VANAF 26 NOVEMBER Express) maar Cafard bewijst, zoals eerder Bridge of Spies pende avonturen van James Donovan: een Spielbergs Kuifje-film, dat de techniek vol­ gewone Amerikaan die vasthoudt aan zijn wassen is geworden. Maar ook inhoudelijk is Amerikaanse rechtvaardigheidsgevoel en dit oorlogsdrama volgroeid. Cafard vertelt Snotverkou­ daardoor tot iets buitengewoons in staat is. Cafard geen simplistisch oorlogsheldenverhaal, Dat die oertraditionele opzet van Bridge of maar toont Jean Mordant als een getormen­ Spies niet sleets aanvoelt, is in de eerste teerd mens, die erachter komt dat hij zich den spion plaats te danken aan Joel en Ethan Coen, die Zinloos door zijn verlangen naar wraak in een zinloos het scenario van veel humor voorzagen. Een avontuur heeft gestort. Het niveau van de Onderhoudende spionagefilm met een van de formele aanklachten tegen Abel luidt Japanse animatieklassieker Grave of the scenario van Joel en Ethan Coen. Spiel­ dat hij als agent van een buitenlandse mo­ avontuur Fireflies (Isao Takahata, 1988), over twee berg geeft je zelfs met een verhaal over gendheid opereerde zonder daarvan de weeskinderen in een kapotgebombardeerd de Koude Oorlog nog een warm gevoel. Secretary of State op de hoogte te hebben ge­ De geweldige Vlaamse animatiefilm Japan in de Tweede Wereldoorlog, haalt bracht. “Do many foreign agents register?” Cafard over een paar Belgische soldaten Cafard niet, maar dat het drama soms aan Dat de Russen op 1 mei 1960 een Amerikaans informeert de spion fijntjes wanneer Dono­ in de Eerste Wereldoorlog bewijst weer deze aangrijpende animatieklassieker doet U2-spionagevliegtuig neerschoten boven van hem dat in de gevangenis vertelt. De ad­ eens dat animatiefilms niet kinderlijk denken, is alleen al een geweldig compli­ Russisch grondgebied, is algemeen bekend. vocaat, die het zelfs thuis niet kan laten te hoeven te zijn. ment. De arrestatie en het showproces tegen piloot discussiëren over termen en definities, glim­ Gary Powers haalden alle voorpagina’s. lacht. Een vriendschap is geboren, die Dono­ Wat is het toch treurig dat er zo weinig ani­ JOS VAN DER BURG 11111 Minder bekend is dat Powers in 1962 vrij­ van uiteindelijk dus naar een besneeuwd matiefilms voor volwassenen worden ge­ kwam omdat hij kon worden uitgeruild tegen Oost-Berlijn zal voeren om daar – ook al zo’n maakt. Die gedachte komt onvermijdelijk op Cafard BELGIË/FRANKRIJK/NEDERLAND, 2014 | REGIE een Russische spion. KGB-agent Rudolf Abel typische Coen-grap – snotverkouden en bij het zien van Cafard, dat in het Vlaams zo­ JAN BULTHEEL | 92 MINUTEN | DISTRIBUTIE SEPTEMBER werd vijf jaar eerder aangehouden in New zonder jas (…heel verhaal) met de hoogste iets betekent als ‘het bluesgevoel’, de ge­ FILM | TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER York. Nóg minder bekend en het fascine­ KGB-man te onderhandelen over de spion­ moedstemming van alles en iedereen verla­ rende onderwerp van Bridge of Spies, is de rol nenruil. ten te zijn. Dat gevoel heeft bokser Jean die Abels advocaat James Donovan speelde Hoofdrolspeler Tom Hanks, hij acteerde Mordant in 1914 als hij in Buenos Aires, waar in de spionnenruil op de Berlijnse Glie­nicke­ driemaal eerder voor Spielberg, is uitste­ hij net wereldkampioen worstelen is gewor­ brug. kend. De film valt in twee delen uiteen – het den, hoort dat zijn vijftienjarige dochter in De beroemde ‘Bridge of spies’ figureerde proces tegen Abel in Amerika en de gevange­ België door Duitse soldaten is verkracht. Jean prominent in de finale van John le Carrés nenruil in Berlijn – maar de acteur is op elk keert terug naar België en zal niet rusten spionageroman Smiley’s People en de daarop moment geloofwaardig. In zijn twijfel: wan­ voordat hij wraak heeft genomen op de gebaseerde BBC-serie met Alec Guinness. neer hem gevraagd wordt de verdediging op Duitse soldaten. Het is de plek waar George Smiley de Rus­ zich te nemen van een door iedereen gehate Met zijn manager en zijn jonge neef meldt sische meesterspion Karla schaakmat zet – Russische spion. In zijn verontwaardiging: hij zich aan voor een militair elitekorps. Het en zich vervolgens afvraagt of hun ‘geheime wanneer blijkt dat zelfs de rechter zijn cliënt ‘Duitsers afschieten als konijntjes’ pakt oorlog’ eigenlijk wel winnaars kent. Voor bij voorbaat schuldig acht. Én in zijn koppige anders uit dan gedacht als het korps naar dergelijke intriges en politiek pessimisme optreden in Berlijn waar hij behendig ma­ Rusland wordt gestuurd. De film maakt de moet je natuurlijk niet bij Spielberg zijn. Hij noeuvreren moet tussen KGB, Stasi en CIA. sfeer van soldatenhumor en kameraadschap, gebruikt Oost-Berlijn als decor van de lich­ Vaste cameraman Janusz Kaminski maar ook angst, chaos, dood en verderf, op CAFARD

RAMON EN HET PAARD VAN SINTERKLAAS Blanchetts Engelstalige verfilming van Herman Kochs Het diner, maar ondertussen verschijnt wel al deze Italiaanse adaptatie van De Matteo. KORT De spanning tussen twee broers en hun gezin- nen escaleert wanneer een video opduikt van twee tieners die een dakloze vrouw vermoor- den. Het lijken hun kinderen te zijn. Zie film- Ramon en het Paard van Sinterklaas krant.nl voor het interview van Joost Broeren Stijn Coninx | Het paard van Sinterklaas kan met regisseur De Matteo. TE ZIEN VANAF 22 OKTO- niet op de boot want dan wordt hij zeeziek. Dus BER wordt hij door verzorger Ramon over land naar Nederland gebracht. Maar als Sinterklaas van How to Change the World HOW TO CHANGE THE WORLD de boot komt, zijn Ramon en het paard in geen Jerry Rothwell | Documentaire over een groep velden of wegen te bekennen. vrienden die in 1971 uit protest een nucleair TE ZIEN VANAF 21 OKTOBER testgebied binnenzeilt en zo de ogen van de N - The Madness Of Reason wereld op zich vestigt. De zeilende mannen en Peter Krüger | “Het is bijna zonde om de naam I nostri ragazzi (Het Diner) vrouwen zouden de oprichters van Greenpeace Raymond Borremans te googelen om erachter te Ivano De Matteo | We wachten nog op Cate worden. TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER komen of hij echt heeft bestaan. Want hoewel de DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 26

zoals het onderschatte Burn After Reading. De grote Zwaen Porcelijn gaat de Coensiaanse overdrijving echter uit de weg en kiest op z’n Hollands voor nuchterheid en onderkoelde ironie. Het Wegkomen zelfgenoegzame schrijverswereldje van Zwaen – die eigenlijk Zwaan heet – wordt nogal mild op de hak genomen, terwijl de met een graai Hollandse misdaadwereld in Porcelijns visie vooral lulligheid uitstraalt, met een hoog André Hazes-gehalte. Dat wordt benadrukt door acteurs in te zetten die vooral bekend SLEEPING WITH OTHER PEOPLE in de tas zijn als komiek: Michiel Romeyn als hoofd­ Na zijn bejubelde debuut, de misdaadko­ boef, Ton Kas als corrupte smeris en Ruben medie Plan C, begeeft regisseur en van der Meer als de rechercheur die zich Sleeping with Other People scena­rist Max Porcelijn zich in de zwarte (luid slurpend aan zijn drankje) in de zaak komedie De grote Zwaen opnieuw in de vastbijt. Casting against type kan spannend wereld van improviserende criminelen. uitpakken – maar het kan zijn doel ook voor­ Friends without benefits bijschieten. Er valt heel wat te gniffelen, en In zijn novelle De spin voert schrijver G.F. de vaak half afgemaakte zinnen in Porcelijns Sleeping with Other People wil de When hoort bij het Tinder-tijdperk, waarin er Zwaen een hoofdpersoon op die, in wijdlo­ dialogen komen heerlijk uit de acteursmon­ Harry met Sally van de hipstergeneratie steeds minder taboes zijn rondom seksuali­ pige terzijdes en met archaïsche adjectieven den gerold. Maar het duistere gedeelte van zijn: kunnen mannen en vrouwen wel teit. Scenarist en regisseur Leslye Headland doorspekte bijzinnen, weinig anders lijkt te de zwarte komedie (er wordt heel wat afge­ vrienden zijn zonder met elkaar in bed te (Bachelorette) toont de (soms pijnlijk her­ doen dan aarzelen en twijfelen. Maar als de knald) komt niet van de grond. Cabaretier belanden? [Insert shocked emoticon]. kenbare) beslommering van Jake en Laney schrijver op een avond bij zijn buurman an­ Peter van de Witte houdt zijn vertolking van die met vallen en opstaan hun liefdesleven nex boekhouder een bloederige plaats delict schrijver Zwaen gelukkig vrij droog, waar­ Deze film is geen romcom. Dan weet je dat. proberen opnieuw uit te vinden via gevatte aantreft, duurt zijn aarzeling opmerkelijk door je als kijker toch een (a)moreel anker­ Ook al lijkt hij op een romcom. Ook al gaat dialogen met elkaar, en vooral met de bijper­ kort. Tussen het bloed, de lijken en omgeval­ punt houdt. het over Jake (Jason Sudeikis) en Laney (Ali­ sonages, die gek genoeg allemaal veel beter len inboedel ziet de door acute geldnood ge­ FRITZ DE JONG 11111 son Brie) die, na een toevallige wederzijdse uit de verf komen. plaagde Zwaen een grote tas met bankbiljet­ ontmaagding tijdens hun studententijd, el­ Sleeping with Other People probeert zo ten staan. Drugsgeld, naar later zal blijken. De grote Zwaen NEDERLAND, 2015 | REGIE MAX kaar jaren later voor het eerst weer tegen het hard anders te zijn, dat hij per abuis een Maar de schrijver denkt weg te komen met PORCELIJN | 110 MINUTEN | MET PETER VAN DE WITTE, lijf lopen bij een bijeenkomst voor seksver­ romkom met een ondertoon van seksisme een stevige graai in de tas: “Ik heb geen gol­ TON KAS, MICHIEL ROMEYN, ANNIEK PHEIFER | DIS­TRI­ slaafden. Jake kan elk meisje het bed in pra­ wordt. Want waarom Jake, met zijn onein­ ven gemaakt in de vijver”. Daar denken de BUTIE JUST FILM | TE ZIEN VANAF 29 OKTOBER ten, gaat dus vreemd bij de vleet en houdt dige reeks seksuele veroveringen, in seksthe­ criminele eigenaren uiteraard heel anders daarom geen relatie vol. Laney is nog altijd rapie is, is duidelijk. Maar waarom laat Laney over. verliefd op de jongen (Adam Scott) aan wie zich behandelen? Omdat ze zó verliefd is op Met deze opzet begeeft scenarist en regis­ ze – die avond waarin ze per ongeluk in de een (één) jongen dat ze niemand anders meer seur Max Porcelijn zich nadrukkelijk op het armen van Jake belandde – van plan was ziet staan? Het is fijn dat met een narratief terrein van de gebroeders Coen, wier films haar maagdelijkheid te verliezen, en kan zich vol vreemdgaan Sleeping with Other People wemelen van schlemielen die door een mo­ maar niet van hem losmaken. Ook al is hij nergens aan slut shaming doet, maar zijn we rele misstap in aanvaring komen met crimi­ een glibberige gynaecoloog die verloofd is nog altijd in de fase dat mannen aan vrouwen nele types. De titel De grote Zwaen verwijst met een ander. Jake en Laney herkennen iets moeten uitleggen hoe het vrouwelijke or­ naar het magnum opus dat de megalomane in elkaar en besluiten ab-so-luut geen seks gasme werkt? Inderdaad, de scene waarin schrijver ooit nog hoopt te schrijven - maar te hebben. En zo komt het dus dat ze friends Jake aan Laney uitlegt hoe zij zichzelf moet de opgeroepen associatie met The Big without benefitsworden, van wie elke blinde bevredigen met als hulpstuk een ijstheefles, Lebowski­ is natuurlijk mooi meegenomen. kan zien dat ze al gauw een band hebben die is slim gevonden. Maar voelt ook wat geda­ Eerder dit jaar waagde Alex van Warmerdam dieper gaat dan elke andere relatie die ze tot teerd. Een jaar of vijftig, ongeveer. zich ook al in Coen-country met zijn polder­ nu hebben gehad. western Bax vs. Schneider. Waar Van War­ Ik weet hoe dit klinkt. Maar zoals de hip­ SACHA GERTSIK 11111 merdam koos voor een strakke plotgedreven ster-indie soundtrack (waarom heeft nie­ thriller, daar hinkt Porcelijn helaas teveel op mand hier nog een Spotify playlist van ge­ Sleeping with Other People VERENIGDE STATEN, meerdere gedachten. Bij de Coens kan het maakt?!) moet onderstrepen: Sleeping with 2015 | REGIE LESLYE HEADLAND | 92 MINUTEN | MET graaien in een pot crimineel geld leiden tot Other People is echt geen romcom. Daarom JASON SUDEIKIS, ALISON BRIE, JORDAN CARLOS, ADAM een akelige helletocht als No Country for Old wordt er veel over seks gepraat. In de taal die BRODY | TE ZIEN VANAF 5 NOVEMBER Men, maar ook tot een krankzinnige klucht, DE GROTE ZWAEN

werkelijkheid vaak beter is dan fictie, zou je dist die het op zich nam om de eerste encyclope- game-developer Ryan samen met zijn vrouw en soms ook willen dat iemand een personage als die van Frans West-Afrika te schrijver. Hij kwam kinderen woont. TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER Borremans kon verzinnen. Een Franse ontdek- tot de letter N.” (…) “Niemand minder dan de kingsreiziger, banjo-eenmansorkest, rondtrek- Nigeriaanse schrijver Ben Okri schreef de tek- Die laatste zomer kende bioscoopeigenaar en koortsig encyclope- sten voor het halluci­nante filmessay N — The François Favrat | Het leven van de 40-jarige Madness of Reason, over de encyclopedische Antoine is aan het ontsporen. Zijn relatie is waanzin van het (neo)kolonialisme.” Dana Lins- kaput en tussen hem en zijn kinderen gaat het sen op filmkrant.nl TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER ook niet lekker. Hij heeft de mysterieuze dood van zijn moeder, dertig jaar eerder, nooit ver- The Last Witch Hunter werkt. Onder meer omdat z’n vader er nooit over Breck Eisner | Vin Diesel goes Medieval on wilde praten. Samen met forensisch specialist someone’s ass als de onsterfelijke heksenjager PARANORMAL ACTIVITY: GHOST DIMENSION Angèle gaat Antoine terug naar de plek waar zijn Kaulder die New York en dus de wereld moet moeder overleed om zo achter de waarheid te redden van een dodelijke pestplaag. Om dat Paranormal Activity: Ghost Dimension komen en zijn leven weer op de rit te krijgen. voor elkaar te krijgen zit er niks anders op dan Gregory Plotkin | 3D found footage supernatu- TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER zich aan te sluiten bij een bloedmooie heks. En ral horrorfilm. Bovendien het laatste, dat wil No Escape hij had nog zo gezworen dat niet te doen. zeggen, zesde deel in de serie. De geesten teis- John Erick Dowdle | Lekker emigreren, denk je THE LAST WITCH HUNTER TE ZIEN VANAF 22 OKTOBER teren deze keer een gezin in Palo Alto, waar dan. Owen Wilson en Lake Bell blijken voor een DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 27

Wallace neer: van die eeuwige bandana om geven. Dat hoor je niet te doen, en al helemaal zijn hoofd en voorkeur voor junkfood tot zijn niet bij een film als Regression die voor een lijzige dictie en mix van bijna onderdanige groot deel leunt op de onthulling in het laat­ beleefdheid en autistische botheid. Maar ste halfuur. Dus voor wie de film onbezoedeld zijn beweegredenen, gevoelens, de diepte in wil gaan, zeg ik alleen dat wat in de eerste van zijn geest – daarover komen we weinig te 75 minuten vaak saai en ouderwets aanvoelt, weten. voor een deel wordt goedgemaakt door die Meer dan over Wallace gaat The End of the twist aan het slot, en de ideeën die daar aan Tour eigenlijk over journalist Lipsky die tot vast zitten. Stop dan hier met lezen. de succesauteur probeert door te dringen. De ‘true events’ waar Amenábar (The Het is dan ook geen literaire ontdekkings­ Others, Abre los ojos, Tesis) zich door liet ‘in­ tocht maar een buddy movie waarin de spireren’ waren een reeks verhalen rond sa­ THE END OF THE TOUR hoofdrolspelers toevallig allebei schrijven. tanisten die de Amerikaanse (pulp)media in Hoewel het slot ronduit sentimenteel is, is de vroege jaren negentig in hun greep hiel­ massamedia in het algemeen. Het is een be­ het knap hoe regisseur James Ponsoldt dat den. Verhalen over inwijdingsrituelen waar­ The End of the Tour langrijk thema in Infinite Jest. Een groot deel voor elkaar krijgt met enkel lang uitgespon­ bij onder meer baby’s zouden worden ver­ van het boek draait om de vermiste master nen dialogen en een minimum aan actie. moord. Het realisme van Regression zit hem copy van een film genaamd The Maar Wallace’ overtuiging dat de media erin dat, net als bij die echte zaken, het hele Op stap met Entertainment, die zo verslavend is dat kij­ bijna per definitie alles vervormen wat de li­ verhaal gebakken lucht blijkt. Angela leidde kers vergeten te eten, drinken en slapen en teratuur probeert te zeggen, wordt hier volop iedereen om de tuin, Kenner loopt zijn eigen uiteindelijk overlijden. Vrijheidsstrijders uit bevestigd. Wie echt iets wil weten over waanbeelden achterna, en de regressiethe­ David Foster Quebec proberen de band in handen te krij­ Wallace en zijn gedachtegoed kan beter de rapie van Raines blijkt vooral ideeën in de gen om hem in te zetten als wapen tegen de biografieEvery Story is a Ghosty Story van hoofden van zijn verdachten en getuigen te Verenigde Staten. Infinite Jestis dé D.T. Max lezen. Of nog beter: neem twee we­ planten, in plaats van verdrukte herinnerin­ Wallace Amerikaanse zedenschets van de jaren ne­ ken vrij, zet de telefoon op stil en duik onder gen boven te halen. gentig, zoals American Psycho dat was van de met Infinite Jest. Zo vervormt Amenábar zijn dertien-in- Een Rolling Stone-verslaggever probeert hebberige, machtswellustige jaren tachtig. een-dozijn, wat ouderwets aanvoelende hor­ tot succesauteur David Foster Wallace In een postmoderne wereld waarin waarhe­ EDO DIJKSTERHUIS 11111 rorfilm naar een commentaar op precies dat door te dringen tijdens de promotietoer­ den niet meer bestaan, zijn alleen nog verha­ soort films, en op waarom wij naar dat soort nee van zijn beroemde roman Infinite len over, en zijn media oppermachtig. The End of the Tour VERENIGDE STATEN, 2015 | films willen kijken. Die disclaimer waar de Jest. In The End of the Tour komen deze ideeën REGIE JAMES PONSOLDT | MET JASON SEGEL, JESSE film mee opent, wordt een spiegel voor de maar mondjesmaat aan bod. Qua uiterlijk en EISENBERG | 106 MINUTEN | DISTRIBUTIE REMAIN IN sensatiezucht van de kijker zelf. Dat is een in­ Toen Infinite Jestin 1996 de prestigieuze gedrag zet Jason Segel een geloofwaardige LIGHT | TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER teressante stap, die het frustrerende eerste National Book Award dreigde te winnen, was uur van de film weliswaar niet helemaal er even sprake van dat Gus Van Sant de film­ goedmaakt, maar daar in ieder geval iets rechten zou kopen. David Foster Wallace slims mee doet. raakte volledig in paniek. Niet alleen speelde Regression JOOST BROEREN 11111 zijn door depressie aangezwengelde minder­ waardigheidscomplex op – Wallace was zijn Regression SPANJE/CANADA/VERENIGDE STATEN, leven lang bang om door de mand te vallen. Spiegel voor sensatiezucht 2015 | REGIE ALEJANDRO AMENÁBAR | 106 MINUTEN | De auteur vreesde ook dat Van Sant zijn on­ MET EMMA WATSON, ETHAN HAWKE, DAVID THEWLIS verfilmbaar geachte magnum opus – 981 pa­ Alejandro Amenábar maakte met Regres- van misbruik. En ook professor Kenneth DISTRIBUTIE EONE | TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER gina’s exclusief bijna honderd pagina’s voet­ sion een commentaar op ‘true events’-­ Raines (David Thewlis) niet, die Kenner noten – onherstelbaar zou verminken. films, die achteraf intelligenter blijkt dan helpt bij zijn onderzoek door via regressie­ Infinite Jest, de film, kwam er niet. Zeven je tijdens het kijken vermoedt. therapie verdrukte herinneringen boven te jaar na de zelfgekozen dood van de schrijver halen bij het slachtoffer en diverse verdach­ is er wel The End of the Tour. Geen verfilming ‘Inspired by true events’, staat er in de ope­ ten: eerst haar vader, dan ook zijn vermeen­ van een Wallace-roman maar gebaseerd op ningstitels van Regression. Net vaag genoeg de­ handlangers. een artikel van Rolling Stone-verslaggever om te voorkomen dat het een volle leugen En toch zit de film dichter op de realiteit David Lipsky naar aanleiding van de promo­ wordt, maar u zult de hoofdpersonages ver­ dan de vele eerdere horrorfilms die wél zulke tietoernee die Wallace deed na het verschij­ geefs in de werkelijkheid zoeken. Recher­ ‘true events’ als basis namen, maar daar pure nen van zijn boek. Het is een poging inzicht cheur Bruce Kenner (Ethan Hawke) heeft fantasy-scenario’s van stoofden. Films als te geven in een complexe man met een nog nooit bestaan, en dus ook geen satanistische The Exorcism of Emily Rose en The Conjuring, veel complexer oeuvre door juist niet heel rituelen onderzocht in het Massachusetts­ waar Alejandro Amenábar met Regression breed te kijken maar, bijzonder filmisch, van de vroege jaren negentig. Noch het tie­ commentaar op lijkt te willen geven. Om daar sterk in te zoomen. nermeisje Angela Gray (Emma Watson, acht echt iets over te kunnen zeggen, moet ik een Nu was Wallace behalve aan wiet en alco­ jaar te oud voor haar personage), die de zaak van de ongeschreven regels van de filmkritiek hol enorm verslaafd aan film, televisie, in gang zet als zij zich meldt als slachtoffer aan mijn laars lappen: ik moet het einde prijs­ REGRESSION

nieuwe baan bij een multinational net dat ene INVASION OF THE BODY SNATCHERS Royal Night Out Zuidoost-Aziatische land te hebben gekozen Julian Jarrold | Alsof je nu nog een film zou waar een bloedige coup uitbreekt. Rennen dus. maken over Prins Bernard achter de vrouwen Ook met Pierce Brosnan. aan, zo’n suf onderwerp is de nachtelijke TE ZIEN VANAF 29 OKTOBER29 OKTOBER escapade van prinsessen Margareth en Eliza- beth die zich op Bevrijdingsdag/nacht 1945 voor Invasion of the Body Snatchers één keer kostelijk amuseerden met het Don Siegel | EYE vertoont Siegels science­ gepeupel. TE ZIEN VANAF 5 NOVEMBER fictionklassieker uit 1956 over een platteland- sarts die ontdekt dat de lokale bevolking een Sleeping with Other People voor een vervangen wordt door emotieloze, Leslye Headland | “When Harry Met Sally for conformistische klonen van zichzelf. Te zien als assholes”, omschreef regisseur Leslye Headland kritiek op de heksenjacht op vermeende com- de film tijdens een introductie. Jason Sudeikis munisten onder McCarthy maar ook als sub­ en Alison Brie kennen elkaar van middelbare- versieve psychologische kijk op het verlies aan schoolseks en hebben sindsdien in termen van enthousias­­me en emoties bij mensen die relaties een spoor van vernieling achter zich ouder en onverschilliger worden. gelaten. Leuk dus dat ze elkaar nu jaren later TE ZIEN VANAF 29 OKTOBER ontmoeten voor de deuren van een seksversla- EXCLUSIEF TE ZIEN IN: “A story of unbelievable bravery” Amsterdam: Filmhallen & Pathé City - TIME OUT LONDON Den Haag: Pathé Buitenhof Rotterdam: Cinerama Utrecht: LHC “An inspiring portrait of Nijmegen: Lux Pakistani teenager Hilversum: Filmtheater and Nobel Prize winner Eindhoven: Plaza Futura Malala Yousafzai” Haarlem: Filmschuur Hoorn: Cinema Oostereiland - ENTERTAINMENT WEEKLY Den Bosch: Verkadefabriek Dordrecht: Movies Zwolle: Fraterhuis “Bright-spirited Woerden: Annex and profoundly moving” Castricum: Corso - THE WALL STREET JOURNAL Leeuwarden: Slieker Film

5 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP HeNamedMeMalala.nl #HeNamedMeMalala

DEDEDE COMPLETECOMPLETECOMPLETE FILMAGENDAFILMAGENDAFILMAGENDAMrMOVIE EN DE FILMKRANT PRESENTEREN VANVANVAN NEDERLANDNEDERLANDNEDERLAND

NU DIRECT TOEGANKELIJK VIA

FILMKRANT.NL EN MrMOVIE.NL

VIA DE MrMOVIE WEBSITE EN DE MrMOVIE APP VIND JE DE FILMAGENDA’S VAN ALLE BIOSCOPEN EN FILMTHEATERS VAN NEDERLAND, MET FILMPOSTERS, TRAILERS, KIJKWIJZER, SYNOPSES, IMDB RATINGS EN NU OOK DIRECTE TOEGANG TOT DE ONLINE RECENSIES VAN DE FILMKRANT • VOOR VEEL BIOSCOPEN EN FILMTHEATERS KUNNEN DIRECT TICKETS WORDEN GERESERVEERD OF GEKOCHT VIA M rMOVIE • EN VIA DE ONLINE FILMKRANTRECENSIES VAN DE NIEUWSTE BIOSCOOPRELEASES KLIK JE MET MrMOVIE IN ÉÉN KEER DOOR NAAR ALLE ACTUELE SPEELTIJDEN SAMEN NAAR DE FILM MET MrMOVIE EN DE FILMKRANT DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 29

Is the Man Who is Tall Happy? Gedachtegraven met Noam Chomsky Wat hebben de filosoof en de kunstenaar Een aantal jaar werkte Gondry aan zijn deel maakt van de film. Als interviewer laat hij gemeen? De Franse knutselgeek en doe- document, en sprak met tussenpozes met zich in de kaarten kijken: telkens stelt hij de het-zelver Michel Gondry gaat in gesprek Chomsky over abstracte zaken als evolutie, verkeerde vragen en zorgt z’n gebrekkige met de Amerikaanse taalfilosoof Noam herinnering en taal – maar ook over alle­ Engels voor miscommunicatie. Ook in de Chomsky. Op zoek naar de verwondering. daagse en persoonlijke vragen: wat maakt je vorm onderbreekt Gondry het verhaal: dat gelukkig? Hoe kijk je op het leven terug? In constante tekenen, daar werd hij dus helemaal Er is al een aantal documentaires gemaakt de tussentijd tekende hij vel voor vel de ani­ gek van, laat hij de kijker weten. En wat moet over de ruim tachtigjarige Amerikaanse taal­ maties die het gesprek van een vloeiende hij toch met die astrologie van z’n vriendin? filosoof en politiek activist Noam Chomsky. droomwereld voorzien. Het effect heeft iets Is the Man Who is Tall Happy? wordt zo Toch is er geen zo raak en inventief als die kinderlijks en diepzinnigs tegelijk. Alsof de een film over twijfel. Over falen en het ver­ van de excentrieke Franse filmmaker Michel figuren van Keith Haring en Robert Crumb keerd hebben. En ook over de creativiteit die Gondry. Hij richt zich nou eens niet op het elkaar buiten ruimte en tijd ontmoeten. Of daaraan ontspruit. Misschien is dat de be­ politieke activisme van Chomsky, een pro­ de per ongeluk dronken Dumbo niet in een langrijkste les van Chomsky: sta eens stil bij minent Amerika-criticus, maar bracht door nachtmerrie-scène belandt, maar door een wat normaal is, verwonder je juist over het middel van handgetekende animaties diens filosofisch paralleluniversum zweeft. gewone. Een vrolijk eerbetoon aan de ver­ IS THE MAN WHO IS TALL HAPPY? rijke denkwereld tot leven. Het resultaat is Daarbij is Gondry geïnteresseerd in het ge­ wondering dus. En die vindt je net zo goed in niet alleen een speels en teder portret van de sprek en wat daarin kan ontstaan. Deel ook het filmoeuvre van een excentrieke Frans­man Is the Man Who is Tall Happy? FRANKRIJK, 2013 | Amerikaanse filosoof, maar ook Gondry’s van het plezier van Is the Man Who is Tall als in het denken van een wetenschappelijke REGIE MICHEL GONDRY | MET NOAM CHOMSKY EN beste film sinds Eternal Sunshine of the Happy? is de manier waarop Gondry zich als taalfilosoof. MICHEL GONDRY | 88 MINUTEN | DISTRIBUTIE PERI­ Spotless Mind en The Science of Sleep. naïeve leerling opstelt en zijn twijfels onder­ GUUS SCHULTING 11111 SCOOP FILM | TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER

een klein stukje niemandsland, midden tus­ getje dat, nadat hij met zijn moeder vluchtte slaat je er niet mee om het hoofd, maar brok­ Corn Island sen de strijdende partijen. En hoezeer ze het uit het oorlogsgebied, terug probeert te ko­ kelt de context subtiel door zijn film. Ook ook willen: de boer en zijn kleindochter kun­ men naar Abchazië om zijn vader te zoeken. wanneer een gewonde soldaat vluct naar het nen zich op hun eilandje niet geheel aan die Ook in Corn Island zijn de gevolgen die de eilandje, en zich bootjes vol solaten aandie­ Niemandsland strijd onttrekken. strijd op kinderen heeft duidelijk: de groot­ nen die hem zoeken, zoekt Ovashvili het niet Ovashvili’s eerste film The Other Bank vader en het meisje spreken nooit over haar in grootse actie maar in tergend opgebouwde Een boer en zijn kleindochter arriveren op draaide ook al om de strijd rond Abchazië. ouders, maar hun afwezigheid spreekt boek­ spanning. een eilandje, drooggevallen in de rivier. Daarin vertelde hij het verhaal van een jon­ delen. Zo vertelt Ovashvili zijn verhaal: hij Die subtiele vertelstijl, gecombineerd met Een zomer lang verbouwen ze er hun het beeldschone camerawerk van Hongaar maïs. En van dit oersimpele gegeven bakt Elemér Ragályi, maakte Corn Island al een George Ovashvili adembenemende cine­ lieveling in het internationale festivalcircuit, ma. waar hij welverdiend tientallen prijzen en nominaties binnensleepte. De film tóónt, in Iedere zomer ontstaan er in de rivier Enguri plaats van expliciet te vertellen. De vrijwel kleine eilandjes, ophopingen van vruchtbaar dialoogloze film draait om handelen en om slib die droogvallen als de rivier op zijn beelden. Om hoe de boer met eigen handen laagst is. Boeren claimen dit tijdelijke land dit stukje land cultiveert. Om de donker­ om er maïs te verbouwen – als de natuur het bruine aarde, het grijsblauwe water erom­ ze toestaat. Dat is, vrijwel woord voor woord, heen, de helgroene heuvels in de achter­ de enige context die de Georgische regisseur grond. Om hoe de kleindochter, die gaande George Ovashvili geeft aan het begin van zijn de zomer de grens tussen meisje en vrouw tweede film Corn Island, waarin hij het ver­ oversteekt, zijn arbeid kopieert en aanleert. haal van één van die boeren vertelt. Samen En vooral om hun onderlinge blikken, die met zijn kleindochter vestigt de man zich op meer zeggen dan elke woordenstroom. dit piepkleine stukje nieuw land: hij bouwt er een hutje en plant er zijn maïs. JOOST BROEREN 11111 Maar er is wel iets meer context die van belang is. De rivier Enguri ligt namelijk op de grens tussen Georgië en de omstreden auto­ Corn Island GEORGIË/DUITSLAND/FRANKRIJK/ nome republiek Abchazië, die al sinds de ja­ TSJECHIË/KAZACHSTAN/HONGARIJE, 2014 | MET ILYAS ren negentig zijn onafhankelijkheid bevecht. SALMAN, MARIAM BUTURISHVILI | 100 MINUTEN | DIS­ Het eilandje dat de oude boer inneemt, is dus CORN ISLAND TRIBUTIE MOOOV | TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER

The Gift wraak op haar pleidooien voor onderwijs voor – een portret van de Franse glacioloog Claude Joel Edgerton | Intrigerend regiedebuut van meisjes en vrouwen. TE ZIEN VANAF 5 NOVEMBER Lorius. TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER acteur Edgerton over een schijnbaar gelukkig getrouwd stel dat net naar een droomhuis in Ice and the Sky A Perfect Day Californië is verhuisd als ze op straat een man Luc Jacquet | Een documentaire over de opwar- Fernando León de Aranoa | VN-medewerkers – tegenkomen. Deze Gordo (een rol van regisseur ming van de aarde maar ook – iets minder sexy waaronder Benicio Del Toro, Tim Robbins en Olga Edgerton) claimt echtgenoot Simon te kennen Kurylenko – proberen een crisis op te lossen in (Jason Bateman) maar die zegt van niets te een conflictzone. TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER weten. Na een ongemakkelijk diner volgen een reeks cadeautjes en uiteindelijk een brief Scout’s Guide to the Zombie Apocalypse waarin Gordo verklaart het verleden te willen Christopher Landon | Drie scouts, op de slot- laten rusten. Maar niet alles is wat het lijkt. avond van hun kampeertrip, ontdekken de THE GIFT TE ZIEN VANAF 5 NOVEMBER echte betekenis van vriendschap wanneer ze hun stadje moeten redden van binnenvallende vingscursus. Ze besluiten met elkaar om te He named me Malala zombies. TE ZIEN VANAF 12 NOVEMBER gaan, maar alleen platonisch, want, ze weten, Davis Guggenheim | Documentaire over de aan- anders gaat het kapot. Dat blijkt natuurlijk niet loop naar de Talibanaanslag op het jonge Pakis- @RONALDROVERS zo makkelijk. TE ZIEN VANAF 5 NOVEMBER taanse schoolmeisje Malala Yousafzai, als ICE AND THE SKY @RONALDROVERS DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 30

nov, 13.30 | Mr. Holmes do 5, za 7 en laatste sessie do 29 okt | A Hallo- delijkse Sneak Preview met Personal ma 9 nov, 20.30 | vr 6 nov, 19.30 | di ween Horror Movie Marathon za 31 Touch ma 16 nov, 21.15 | 10 nov, 13.30 | Mustang do 12, ma 16 okt van zonsondergang t/m zons- Gay Film Night Perfect Obedience en wo 18 nov, 20.30 | di 17 nov, 13.30 opgang 7 enge features en spooky di 17 nov, 21.15 | Deutsches Kino Hin | La tête haute do 22, za 24 en ma 26 shorts + kostuum wedstrijd om mid- und Weg di 17 nov, 19.30 | IDFA Inter- okt, 20.30 | vr 23 okt, 21.30 | di 27 dernacht national Documentary Film Festival okt, 13.30 | Filmspecial Thema Pa- 4 Cinecenter wo 18 t/m zo 29 nov rijs wo 11 nov, 20.00 | Thema Berlijn Lijnbaansgracht 236 | 020-623 4 Kriterion wo 25 nov, 20.00 | Thema Rome wo 6615 (vanaf 15.45) | cinecenter.nl | Roetersstraat 170 | 020‑623 1709 | Agenda 2 dec, 20.00 Programmering is onder voorbe- kriterion.nl | Raadpleeg de website Programmagegevens voor de Filmkrant van december moeten houd, raadpleeg ook de website voor het volledige programma vóór vrijdag 23 oktober (schriftelijk of per e-mail agenda@ Verwachte premières The Lobster Verwachte premières De grote filmkrant.nl) bij de redactie zijn ingeleverd. De Filmkrant is niet Amersfoort vanaf do 22 okt | A Perfect Day vanaf Zwaen vanaf do 29 okt | The Lob- verantwoordelijk voor onjuiste vermeldingen of programma­ 4 Filmtheater De Lieve Vrouw do 12 nov | Son of Saul vanaf do 5 nov ster vanaf do 22 okt | Louder Than wijzigingen. De volgende Filmkrant verschijnt op donderdag Lieve Vrouwestraat 13 | 033‑422 | Le tout nouveau testament vanaf Bombs vanaf do 12 nov | Son of 12 november. 6555 | lievevrouw.nl | Programma do 5 nov | Youth (la giovinezza) van- Saul vanaf do 5 nov | Youth van- wordt wekelijks aangevuld, zie af do 29 okt af do 29 okt Coach Carter do 29 okt, 20.00 | Cool website 4 Eye Filmmuseum 4 Lab111 Alkmaar do 19 nov, 20.00 | De kleine oorlog Premières en nieuwe films El club IJpromenade 1 | 020-589 1400 | eye- Arie Biemondstraat 111 | 020-616 4 Filmhuis Alkmaar van boer Kok do 5 nov, 20.00 | Lobi vanaf do 26 nov | Corn Island van- film.nl | Programma is onder voorbe- 9994 | [email protected] | lab111.nl Verdronkenoord 12 | 072-520 2022 | Singi do 26 nov, 20.00 af do 12 nov | Je suis mort, mais j’ai houd, raadpleeg de website voor het Ex Pats Cinema La isla minima do filmhuisalkmaar.nl 4 Het nieuwe filmhuis/De nieuwe des amis vanaf do 19 nov | Maryland actuele programma 29 okt, 20.45 | A Pigeon Sat on a J. Kessels do 22 okt, 21.30 | za 24 bibliotheek vanaf do 19 nov | A Perfect Day van- Premières El club vanaf do 26 nov Branch Reflecting on Existence do okt, 21.00 | wo 28 okt, 19.00 | Knight Stadhuisplein 101 | 036-548 6000 | af do 12 nov | Son of Saul vanaf do | Corn Island vanaf ma 9 nov | The 26 nov | Prins do 12 nov of Cups vr 23 okt, 19.30 | za 24 okt, denieuwebibliotheek.nl/hetnieu- 5 nov | Le tout nouveau testament Postman’s White Nights vanaf do 4 Melkweg Cinema 19.00 | ma 26 okt, 21.30 | Die laat- wefilmhuis vanaf do 5 nov | Nog te zien (o.v.b.) 5 nov | Son of Saul vanaf do 5 nov | Lijnbaansgracht 234a | Info en ste zomer do 22, za 24, ma 26 en 45 Years vr 13 en di 17 nov, 19.30 | wo Une enfance | De grote zwaen | Ix- Verwacht Our Little Sister | Y aura Ferrara verleidt, reserveringen: 020-531 8181 | melk- wo 38 okt, 19.30 | wo 28 okt, 17.00 18 nov, 11.00 | Being John Malkovich canul | Life | The Lobster | Margue- t’il de la neige à Noël? | Michelange- weg.nl | Raadpleeg de website voor | Life do 22 en vr 23 okt, 21.00 | za vr 27 nov, 19.30 | Dheepan vr 30 okt rite | Pasolini | Phantom Boy | Sworn lo Antonioni Programma L’avven- mísleidt de toe­ het actuele programma 24, zo 25 en wo 28 okt, 21.30 | ma en di 3 nov, 19.30 | wo 4 nov, 11.00 | Virgin | Youth (la giovinezza) | Gay tura za 14 nov, 16.30 | La note ma 16 4 Rialto 26 okt, 19.00 | di 27 okt, 22.00 | wo Life vr 20 en di 24 nov, 19.30 | wo 25 & lesbian Cuatro lunas ma 26 okt, nov, 16.30 | Professione: reporter schouwer met het Ceintuurbaan 338 | 020‑676 8700 | 28 okt, 16.30 | Marguerite vr 23 okt, nov, 11.00 | Mia madre vr 6 en di 10 18.45 | Movies that Matter I am No- ma 9 nov, 16.30 | Mübii Japan – 90 rialtofilm.nl 21.45 | zo 25, di 27 en wo 28 okt, nov, 19.30 | wo 11 nov, 11.00 joom, Age 10 and Divorced zo 15 nov, jaar Japanse Cinema Akitsu Springs idee dat zijn sen­ Premières El Club vanaf do 26 nov 21.00 | ma 26 okt, 21.15 | Pasolini 16.30 | CineSingle Heaven on Earth wo 4 nov, 19.15 | Felice… Felice… | Corn Island vanaf do 12 nov | The do 22 okt, 19.00 | zo 25 en di 27 okt, zo 22 nov, 12.00 vr 6 nov, 19.00 | Funeral Parade of satiesensoren ge­ Lobster vanaf do 22 okt | Neck- 19.30 | Seymour: An Introduction zo Alphen a/d Rijn Roses ma 16 nov, 19.30 | Love Ho- tie Youthvanaf do 5 nov | The Post- 25 okt, 19.00 | Theeb vr 23 en di 27 4 Parkfilmhuis tel zo 15 nov, 21.30 | wo 18 nov, 19.15 prikkeld zullen man’s White Nights vanaf do 5 nov okt, 19.00 Cornelis Geellaan 2 (Park Rijn- Amsterdam | Maborosi ma 30 nov, 19.30 | Na- | Son of Saul vanaf do 5 nov | Youth stroom) | 0172-493 737 | parkfilm- 4 Cinema De Balie ked Youth ma 9 nov, 19.30 | Pigs and worden. Maar (la giovinezza) vanaf do 29 okt | Po- Almelo huis.nl Kleine-Gartmanplantsoen 10 | Battleships do 12 nov, 19.15 | Ran dium Hallo Servië zo 8 nov | Secret Every Thing Will Be Fine vr 30 okt, Informatie: 020-553 5151 | Reserve- (4K) vanaf zo 8 nov | Rashomon- Pasolini was niet Israeli Film Festival The Kindergar- 4 Filmhuis Almelo 21.30 | zo 1 en di 3 nov, 20.30 | The ring: 020-553 5100 | debalie.nl ma 2 nov, 19.30 | do 5 nov, 19.15 | The ten Teacher + Yona zo 15 nov (bei- Elisabethhof 4 | Informatie/reser- Farewell Party zo 25, do 29 en za A Family Affair vanaf do 26 nov | Sting of Death wo 11 en zo 15 nov, alleen de man die de films zijn Engels ondertiteld) | veren 0546-850 264 | filmhuisal- 31 okt, 20.30 | vr 30 okt, 19.30 | di Ice and The Sky vanaf do 12 nov | Is 19.15 | KLIK! Amsterdam Animati- Cracking the Frame Iris wo 18 nov, melo.nl | Aanvang: 20.15 3 nov, 13.30 | Geronimo vr 23 okt, the Man Who is Tall Happy? van- on Festival t/m 1 nov | EYE Museum- Italië de les las 19.30 | Klassiekers Il generale del- Amy wo 11 nov | Dheepan vr 13 nov | 19.30 | di 27 en wo 28 okt, 20.30 | af do 12 nov | Necktie Youth vanaf do nacht Seeing Sounds za 7 nov | IDFA la rovere di 27 okt | Les parapluies de Irrational Man vr 20 nov | Mia mad- Holland – Natuur in de Delta do 26 5 nov | Speciaal Necktie Youth do 5 wo 18 t/m zo 29 nov | Avond met Du- met zijn brute Cherbourg di 17 en di 24 nov | West re vr 6 nov | Que Horas Ela Volta? wo en za 28 nov, 20.30 | vr 27 nov, 19.30 nov (met voorgesprek) | Is the Man darev & Kossakovsky (IDFA) Russi- Side Story di 3 en di 10 nov | Film- 25 nov | Schneider vs. Bax vr 30 okt | di 1 dec, 13.30 | In grazia di Dio vr 6 Who is Tall Happy? vr 13 nov | Futu- an Dream za 24 nov, 21.15 | Tishe! za aanval op het his­ club Nieuwe film met inleiding en | Testament of Youth di 3 nov | Vic- nov, 21.30 | zo 8 en di 10 nov, 20.30 re of Love Huwelijk + Beginners za 24 nov 19.15 | Cinema Concert Der voor leden koffie/thee na afloop vr toria vr 27 nov | Whiplash wo 28 okt | | Irrational Man vr 20 nov, 19.30 | zo 21 nov (met voorgesprek) | Duivel- Golem, wie er in die Welt kam zo 15 torisch-fascisti­ 13 nov, 11.00 Wild vr 23 okt 22 t/m di 24 nov, 20.30 | Masaan vr se Dilemma’s #1 We noemen haar nov, 16.00 | Cinema Egzotik: An Ori- 4 Filmtheater De Uitkijk 27 nov, 21.30 | zo 29 nov t/m di 1 dec, Isa za 28 nov ginal Horror Night A Nightmare on sche DNA van zijn Prinsengracht 452 | 020-223 2416 | Almere 20.30 | La meglio gioventù deel 1: 4 Filmhuis Cavia Elmstreet + Friday the 13th vr 13 nov uitkijk.nl vr 13 nov, 20.00 | za 14 nov, 14.00 | Van Hallstraat 52-1 | 020-681 1419 20.00 | EYE on Art Edvard Munch land, maar ook de Café Cineville: Paolo Sorrentino Le 4 Corrosia Stad/Theater, Expo & deel 2: za 14 en di 17 nov, 20.00 | deel | filmhuiscavia.nl | Aanvang: 20.30 Goes to the Movies di 10 nov, 19.15 consequenze dell’amore vr 13 nov | Il Film 1 & 2: zo 15 nov, 15.00 (incl. Italiaans Docu At Sea do 22 en vr 23 okt | Vi- | Multus #2: Dance on Piano di 17 man die op zoek divo vr 20 nov | La grande bellezza vr Stadhuisplein 2 | 036-521 5929 | buffet) |Mia madre do 19 en za 21 sual Sunday L’année dernière à Ma- nov, 19.30 | Water Children di 17 nov, 27 nov | L’uomo in più vr 6 nov | Klas- corrosia.nl nov, 20.30 | vr 20 nov, 21.30 | di 24 rienbad zo 25 okt, 15.00 | Art De 17.00 | Yoko Ono: Playful Provocati- was naar cathar­ sieker La dolce vita elke zo, 21.00 ons di 3 nov, 19.15 | The Royal Ope- | 70 Jaar Kriterion Projecten Enter ter/kunstenaar terug naar huis. jaar. Napoleon V is aan de macht ra House Live Viscera / Afternoon of sis en poëtische the Void za 7 nov, 23.00 | De Rovers- Onderweg is hij niet te beroerd om en elektriciteit, radio en telefoon a Faun / Tchaikovsky pas de deux / symfonie zo 8 nov, 19.00 (met live KLIK! met levenswijsheden te strooien, bestaan niet, omdat er geen we­ Carmen do 12 nov, 19.15 waarheid. muziek) | Theo en Thea en de ont- Het jaarlijkse KLIK! Amsterdam zoals dat schildpadden meer over tenschappers zijn. Prikkelend ge­ 4 Het Ketelhuis maskering van het Tenenkaasim- Animation Festival heeft sinds de weg kunnen vertellen dan ha­ dachte-experiment. Het program­ Westergasfabriekterrein | Pazza- 11111 perium za 7 nov, 13.00 | Cine Lati- nistraat 4 | 020-684 0090 | ketel- na XXY wo 25 nov, 21.00 | Y tu mamá 2007 een stevige plek in de Neder­ zen. Of dat het ochtendgloren al­ ma Arab Spring and Fall vertoont Dana Linssen over Pasolini in landse filmfestivalwereld. Het fes­ leen via het pad van de nacht be­ een collectie korte animaties uit huis.nl también wo 18 nov tival, waarvan de achtste editie van reikt kan worden. Wijze inzichten Arabische landen over revolutie, Premières The Good Dinosaur van- de Filmkrant 27 oktober t/m 1 november in EYE of spirituele kitsch? Dat Liam dictators, oorlog en vrede. Naast af do 25 nov | I nostri ragazzi (Het Apeldoorn wordt gehouden, richt zich op ani­ Neeson de stem van de profeet filmvertoningen zijn er op het fes­ diner) vanaf do 22 okt | The Para- matie in de breedste zin van het vertolkt in de door Roger Allers tival masterclasses van onder an­ dise Suite vanaf do 29 okt | A Per- 4 Filmtheater/Podium Gigant woord. Te zien zijn speelfilms, kor­ (The Lion King) geregisseerde film dere Tomm Moore (animator van fect Day vanaf do 12 nov | Le tout Nieuwstraat 377 | 055‑521 6346 | te films, documentaires, bedrijfs­ is in elk geval even slikken. Dat er The Prophet en met Song of the Sea nouveau testament vanaf do 5 nov gigant.nl films, muziekvideo’s, commerci­ in Europa prachtige en originele genomineerd voor beste Europese | Virgin Mountain vanaf do 19 nov L’Chaim zo 1 nov (éénmalige verto- als, videospellen en installaties. animatiefilms wordt gemaakt, be­ animatiefilm), Disney-animator | Nog te zien De grote Zwaen | Ho- ning) | Une enfance do 5 t/m wo 11 Competities zijn er in zes catego­ wijst het Franse April and the Eric Daniels (Frozen, Rapunzel) en tel Transsylvanië II | Marguerite | nov | Felix & Meira do 29 okt t/m wo rieën: korte film, korte studenten­ Extraordinary World weer eens. In PES (Oscarnominatie Fresh Phantom Boy | VERS Awards Festi- 4 nov | Hard to be a God zo 15 t/m wo film, opdrachtfilm, muziekvideo, de in het Parijs van 1941 spelende Guacamole). Ook Neder­landse val & Uitreiking Wedstrijd voor aan- 18 nov | Hiroshima mon amour zo 25 politieke korte film en ‘korte film film is de Franse geschiedenis an­ makers zijn op het festival aanwe­ stormend filmtalent za 7 nov, 11.00 okt (éénmalige vertoning) | Holland - uit een opkomend land’. In de poli­ ders gelopen in de laatste honderd zig, onder wie Hisko Hulsing­ en | Het Schimmenrijk Filmjournalist Natuur in de Delta zo 1 t/m zo 29 nov tieke competitie zitten onder meer Job, Joris & Marieke. Wie de ma­ Hans Beerekamp eert recent overle- | The Invasion of the Body Snatchers films uit Iran, China, de Verenigde kers van de toekomst wil zien, den filmpersoonlijkheden met frag- zo 1 nov | Ixcanul do 12 t/m wo 18 Staten en Israël. Enkele highlights. moet het debutantenbal bezoeken, menten en mooie woorden zo 8 nov, nov | J.Kessels do 26 t/m zo 29 nov Wie de jaren zeventig als hippie waar afgestudeerde animatoren 17.00 | Psychoanalyse & Film Ha- | Knight of Cups do 5 t/m zo 15 nov | heeft meegemaakt, kan uitzien hun werk laten zien. Voor kinderen dewijch wo 11 nov, 20.00 (met inlei- Life zo 1 t/m wo 4 nov | The Lobster naar de animatieverfilming van van 6 t/m 12 jaar is er Mini-Me, een ding en discussie na afloop) |Deaf in do 5 t/m wo 18 nov | Madame Bo- Kahlil Gibrans in 1923 gepubli­ programma van korte animaties, the Picture Special 1-daags festival vary do 22 t/m wo 28 okt | Margueri- ceerde spirituele boek The Prophet. speelfilms en animatie-activitei­ met speciaal ondertitelde films voor te do 19 t/m za 28 nov | Mustang do doven & slechthorenden za 14 nov, 22 t/m do 29 okt | Nelsons No.5 zo 15 Daarin reist een verbannen dich­ APRIL AND THE EXTRAORDINARY WORLD ten. KLIK.AMSTERDAM/FESTIVAL 10.30 | Amongst Friends De maan- t/m wo 18 nov | I Nostri Ragazzi do 12 DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 31

The Lord of the Rings-trilogie en de Bussum The Wolfpack do 5 en za 7 nov, 19.00 Harry Potter-films. In horrorko­ | vr 6 nov, 16.00 | ma 9 nov, 20.30 | Mr. Horror en Halloween medie The Scouts Guide to the 4 Filmhuis Bussum di 10 en wo 11 nov, 20.00 | Youth (la Zombie Apocalypse (Christopher Brediusweg 1 | 035-693 8694 | giovinezza) vr 13 nov, 10.45 en 15.45 Volle maan is dan al een paar dagen jes uitgedeeld, maar er komen ook Landon) komen kampeervaardig­ filmhuisbussum.nl | za 14 en vr 20 nov, 21.15 | zo 15, wo geleden, maar in de nacht van 31 kapmessen langs. Met cameo’s van heden als het strakke knopen leg­ 45 Years zo 1 nov, 15.45 en 20.30 | 18 en ma 23 nov, 20.00 | za 21, vr oktober is volgens kosmosdeskun­ horrorgrootheden als John Landis, gen in touwen goed van pas als er wo 4 nov, 14.30 en 20.30 | vr 6 nov, 27 en zo 29 nov, 15.45 | wo 25 nov, digen toch nog 84% van de maan te Joe Dante en Stuart Gordon. In The zombies opduiken in een bos. Een 11.00 en 19.00 | zo 8, za 21, vr 27 en 14.30 | do 26 nov, 18.45 | za 28 nov, zien. Ruim voldoende voor Mr. Hallow (Colin Hardy) maakt een bloedmooie dame zorgt voor nog za 28 nov, 16.00 | za 14 nov, 15.45 | 13.00 en 18.45 | Klassiekers An Au- Horror om op Halloween in actie te Londense wetenschapper de fout meer onrust bij de scouts. Achter wo 18 nov, 14.30 | zo 29 nov, 13.00 | tumn Afternoon ma 30 nov, 20.00 komen. Voor het zevende jaar pre­ om met zijn gezinnetje naar het de idyllische titel Cherry Tree ma 30 nov, 20.30 | Corn Island do 26 | Equinox Flower ma 16 nov, 20.00 senteert deze verschijning, waar­ Ierse platteland te verhuizen om (David Keating) schuilt geen lieflijk nov, 21.15 | vr 27 en za 28 nov, 19.00 | Tokyo Story ma 2 nov, 20.00 | Ne- achter presentator, documentaire­ ontbossing te onderzoeken. De plattelandsdrama, maar occulte | zo 29 nov, 20.30 | Une enfance do derland leest Een avond vol korte maker, producent en horrorfan Jan mythische bosmonsters zijn niet horror over een tienermeisje en 12 nov, 16.00 | vr 13 nov, 16.00 | za 14 films wo 11 nov, 20.30 | Sneak Pre- Doense zich verschuilt, de Hallo­ blij met zijn onderzoek, met als ge­ heksen. Een opperheks probeert en do 19 nov, 19.00 | vr 21 nov, 21.30 view Verrassende voorpremière elke ween Horror Show in Tuschinski in volg old school horror. De special het meisje te verleiden om zwanger | zo 22 nov, 20.30 | di 24 nov, 20.00 di, 20.30 Amsterdam. Verklede bezoekers effects zijn verzorgd door specia­ te worden, waarna de heksen zich | How to Change the World vr 6 nov, maken kans op akelige horrorprij­ listen die ook meewerkten aan de over de baby zullen ontfermen. 21.30 | za 7 nov, 16.00 en 21.15 | zo 8 Capelle a/d IJssel zen. In de nachtelijke horrormara­ Heksen en baby’s? Dat is hetzelfde nov, 15.45 | Ixcanul do 26 nov, 19.00 thon zijn vier nieuwe films te zien, als de duivel als kinderoppas vra­ | vr 27 nov, 11.00 en 21.30 | za 28 nov, 4 Isalatheater waarbij je je vingers aflikt ,of van de gen. In de nacht van 31 oktober 21.15 | zo 29 nov, 16.00 | J. Kessels zo Stadsplein 5 | 010-458 6300 | isa- zenuwen afbijt. Tales of Halloween spookt het niet alleen in Tuschin­ 1, di 3 en wo 4 nov, 20.00 | Knight of latheater.nl | Aanvang: 20.00 (Neil Marshall e.a.) bevat tien korte ski, maar ook in de twintig andere Cups do 5 nov, 21.15 | vr 6 nov, 18.45 45 Years vr 27 nov | Dheepan di films die zich afspelen in een filmtheaters, waar de Halloween | za 7 nov, 21.30 | zo 8 nov, 20.30 | 24 nov | The Lesson di 10 nov | Mia Ameri­kaanse buitenwijk. De ken­ Horror Show wordt gehouden. Die laatste zomer do 12 nov, 21.15 | madre di 3 nov | Que Horas Ela Vol- vr 13 nov, 11.00 en 18.45 | za 14, do 19 ta? di 17 nov | X + Y di 27 okt ner weet genoeg: er worden snoep­ THE HALLOW HORRORSHOW.NL en za 21 nov, 18.45 | di 17 nov, 14.15 | Philippe Claudel vr 20 nov, 16.00 | zo 22 nov, 20.00 | Delft t/m wo 18 nov | Que Horas Ela Volta? nov | Ozu Retrospectief Good Morn- vr 27 nov, 10.45 en 18.45 | za 28 nov, portretteert de do 29 t/m za 31 okt | Réalité do 5 t/m Assen ing wo 11 nov, 19.15 | Cracking the 21.30 | Life do 19, za 21 en do 26 nov, 4 Filmhuis Lumen wo 11 nov | A Royal Night Out do 26 4 Bioscoop De Nieuwe Kolk frame She’s the best thing in it ma 21.30 | vr 20 nov, 10.45 en 18.45 | zo jongen die sneller Doelenplein 5 | 015‑214 0226 | film- t/m ma 30 nov | Slow West vr 30 en Weiersstraat 1 | 088-012 8560 | 23 nov, 19.20 | Royal Ballet Cine- 22 nov, 16.00 | wo 25 nov, 20.30 | vr huis-lumen.nl | Raadpleeg de web- za 31 okt en ma 2 t/m wo 4 nov | Le asserfilmliga.nl | Aanvang: 20.30 ma Viscera / Afternoon of a Faun / 27 nov, 21.15 | za 28 nov, 15.45 | zo 29 volwassen moet site voor de exacte data en tijden tout nouveau testament do 19 t/m Amy ma 2 en di 3 nov | Dheepan ma Tchaikovsky pas de deux / Carmen nov, 20.00 | The Lobster do 5 en za Le conseguenze dell’amore ma 24 ma 30 nov | The Wolfpack zo 29 nov 23 en di 24 nov | In grazio di Dio ma ma 16 nov, 19.00 | Gay Film Night 14 nov, 21.30 | vr 6 en za 7 nov, 15.45 worden dan je van nov | Il divo ma 9 nov | Hard to be (éénmalige vertoning) | Youth (la 30 nov en di 1 dec | La loi du mar- Perfect Obedience di 24 nov, 19.20 | | zo 8 en di 17 nov, 20.00 | wo 11 nov, a God do 5 nov | Hiroshima, mon giovinezza) zo 25 okt (voorpremiè- ché ma 26 en di 27 okt | Mr. Holmes Boek in Beeld ma 16 nov, 19.30 | Ont- 14.30 | vr 13 nov, 21.15 | wo 18 nov, een dertienjarige amour vanaf do 12 nov | Invasi- re) en do 19 t/m ma 30 nov | Griek- ma 16 en di 17 nov | Taxi Teheran ma bijtfilm zo 29 nov, 10.45 | Ontbijtfilm 20.30 | Marguerite do 5 en za 7 nov, on of the Body Snatchers ma 2 nov | se filmdag + Cinemaal A Blast, Dog- 9 en di 10 nov XXL Special jubileumweekend ont- 18.45 | vr 6 nov, 10.45 en 21.15 | ma 9 mag verwachten Knight of Cups vanaf do 27 nov | Ma- tooth, Alps en The Lobster za 24 okt bijtfilm met Carol enPublieke Wer- en di 17 nov, 14.00 | zo 15 nov, 15.45 saan vanaf do 29 okt | Mia madre | Film gemist?! What We did on Our ken zo 15 nov, 11.00 | Kristalnacht- | I nostri ragazzi vr 20 nov, 11.00 en met een losse ca­ vanaf do 5 nov | Moonsoon Wedding Holiday ma 26 okt | Mia Madre elke Bergen herdenking The Boy in the Striped 19.00 | za 21 nov, 19.00 | ma 23 nov, ma 26 okt | Mustang vanaf do 19 nov ma in nov | Filmkrant.Live Que Horas 4 Fth CineBergen/Zwarte Schuur Pyjamas ma 9 nov, 15.00 | Dag van 20.30 | The Paradise Suite do 19 en meravoering en | I nostri ragazzi vanaf do 29 okt | Ela Volta? zo 1 t/m wo 4 nov | Movies Eeuwigelaan 7 | 072-589 6310 | de Franse taal La famille Bélier do 12 za 21 nov, 21.15 | vr 20 en zo 22 nov, Seymour: An Introduction vanaf do that Matter I am Nojoom, Age 10 and cinebergen.nl | Raadpleeg verder de nov, 14.00 | Dansfilm Leine Roebana 15.45 | wo 25 nov, 20.00 | Paradi- een naturel spe­ 29 okt | Slow West vanaf do 12 nov | Divorced di 10 nov | Ontbijt & Film zo website voor het actuele program- Warming Up vr 27 nov, 19.00 | Voor- se Trips zo 1 nov, 16.00 | ma 2 nov, Le tout nouveau testament vanaf do 22 nov met de keuze uit: Marguerite, ma film november Bodily Dysfunctions | 20.30 | Sworn Virgin do 12 nov, 21.30 lende cast. (…) 5 nov | Valley of Love vanaf do 27 nov Our Little Sister (voorpremière) en 45 Years vr 30 okt, 14.30 | za 31 okt, Playgrounds Festival 4 nov | vr 13 nov, 19.00 | za 14 nov, 16.00 | Victoria vanaf do 22 okt | Youth (la Le tout nouveau testament | Boek & zo 1 en di 3 nov, 20.00 | zo 8 nov, | zo 15 en ma 16 nov, 20.30 | Tref- Thematisch sluit giovinezza) vanaf do 29 okt | Deut- Film Madame Bovary di 27 okt | Pu- 11.00 | Amy vr 23 okt en ma 2 nov, fpunkt Erasmus ma 9 nov, 20.00 sches Kino Hin und Weg do 19 nov | blieke werken di 24 nov 20.00 | Dancing in Jaffa za 24 okt, (met nagesprek) | do 12 nov, 19.00 Une enfance aan Wir sind Jung. Wir sind Stark do 22 14.30 | Journey to the Shore ma 26 | vr 13 nov, 21.30 | zo 15 nov, 16.00 | okt | Indian Film Festival Den Haag Arnhem en wo 28 okt, 20.00 | Knight of Cups bij Claudels eer­ on tour Dukthar Lajwanti za 31 okt vr 23 okt en di 27 okt, 20.00 | zo 25 ADVERTORIAL | Movies that Matter I am Nojoom, 4 Focus Filmtheater okt, 15.30 | Mustang do 29 en vr 30 dere pogingen de Age 10 and Divorced do 12 nov | Latin Korenmarkt 42 | 026‑442 4283 | okt, 20.00 | X + Y do 22 okt, 20.00 | Movies that Matter On American Architectural Film Festi- focusarnhem.nl | Raadpleeg verder vr 23 okt, 14.30 | zo 25 okt, 11.00 menselijk natuur val vr 20 en za 21 nov | Special A Part de website Tour: I Am Nojoom, Age 10 of the World vr 27 nov (met live mu- Premières Auld Lang Syne zo 8 nov, te doorgronden. ziek van We Stood Like Kings) 16.30 (première met Q&A met de re- Borne gisseur) | Les cowboys vanaf do 29 4 Filmhuis Borne and Divorced De schrijver en ci­ nov | Ice and the Sky vanaf do 12 nov Marktstraat 23 | Informatie/reser- Den Bosch (matineevoorstellingen) | The Post- veren 074-265 7200 | kulturhus- Wanneer ze nog maar acht jaar meisjes pure handelswaar. De neast, die elf jaar 4 Verkadefabriek man’s White Nights vanaf do 5 nov borne.nl oud is, wordt Nojoom gedwongen speelfilmI Am Nojoom, Age 10 Boschdijkstraat 45 | 073-681 8160 | | Son of Saul vanaf do 5 nov | Le tout Il capitale umano wo 18 nov | Gone te trouwen met een man van der­ and Divorced is in november te als literatuurdo­ verkadefabriek.nl | Raadpleeg nouveau testament vanaf do 5 nov | Girl wo 4 nov | Mommy wo 25 nov | tig. Ze weigert zich echter als zien in Movies that Matter On verder de website Mahler Special - Film & Concert ar- Whiplash wo 28 okt echtgenote te gedragen. Nojoom Tour. Van Groningen tot Maas­ cent in een gevan­ Premières El Club vanaf do 26 nov | rangement Le dernier coup de mar- ontsnapt aan de tirannie van haar tricht toert deze prachtige film He Named Me Malala vanaf do 5 nov teau zo 8 nov, 16.00 (met inleiding) Breda man, om vervolgens een schei­ door het hele land, langs zestien genis werkte, is | Ice and the Sky vanaf do 12 nov | en de zesde symfonie van Mahler ding aan te vragen. Jemen kent steden. Na afloop zijn er nage­ Louder Than Bombs vanaf do 12 nov uitgevoerd door Het Gelders Orkest 4 Chassé Cinema geen wet die kindhuwelijken ver­ sprekken met bevlogen gasten, gefascineerd door | A Perfect Day vanaf do 12 nov | Son op zo 15 nov | Cracking the Frame Claudius Prinsenlaan 8 | 076-530 biedt, noch een minimale huwe­ waaronder regisseur Khadija Al- of Saul vanaf do 5 nov | Le tout nou- She’s the Best Thing in it wo 25 nov, 3131 | chasse.nl lijksleeftijd. Mede door het sys­ Salami. mensen die zich­ veau testament vanaf do 5 nov | Fil- 19.15 | Déjà vu? Klassiekerreeks Premières El club vanaf do 26 nov mOntbijt elke zo, 11.00 ontbijt en teem van bruidsschatten zijn MOVIESTHATMATTER.NL Hiroshima Mon Amour ma 2 en ma 9 | Corn Island vanaf do 12 nov | Per- zelf klem zetten. 12.00 film |Sneak Preview Verras- nov | Invasion of the Body Snatchers fect Day vanaf do 12 nov | Son of sende voorpremière elke di, 21.15 | ma 16 en ma 23 nov | Tokyo Story ma Saul vanaf do 5 nov | Le tout nou- 11111 Movies that Matter I am Nojoom, 30 nov | Cursus Boek & Film A Walk veau testament vanaf do 5 nov | Age 10 and Divorced di 10 nov, 19.15 in the Woods ma 9 en di 10 nov, 19.15 Nog te zien 45 years | The Lobster Fritz de Jong in de Filmkrant | Filmcursussen Film & Filosofie 3: | Movies that Matter I am Nojoom, | The Paradise Suite | Youth | Film- Horizon wo 4 en wo 18 nov, 19.30 | Age 10 and Divorced wo 18 nov, 19.00 concert Faust za 14 nov, 20.45 | The Déja vu do 5 nov, 19.30 | Film & Ar- (met na afloop een gesprek met ara- lost world ma 2 nov, 19.20 | Film- chitectuur ma 16 nov, 19.30 | Film & bist en jurist Laila al Zwaini) | Café nacht Diverse films & voorpremiè- Psychiatrie met The Lobster ma 16 Doodgewoon Still Alice vr 6 nov, res met o.a. Gummo, The invasion of nov, 19.45 16.00 (met nagesprek i.s.m. Net- the Bodysnatchers, Is the Man Who werk Palliatieve Zorg) is Tall Happy?, Love, White Light- nin’ en The Wolfpack za 14 nov vanaf Den Haag 23.00 | Eenmalige voorstelling On- 4 Filmhuis Den Haag der de oppervlakte wo 4 nov, 19.20 | I AM NOJOOM, AGE 10 AND DIVORCED Spui 191 | 070‑365 6030/345 9900 The Visit – An Alien Encounter ma 9 | filmhuisdenhaag.nl | Raadpleeg de DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 32

website voor het volledige pro- 31 okt, 19.30 | di 3 nov, 14.00 | di 3, de website voor het actuele pro- gramma di 10, wo 11 en wo 18 nov, 17.15 | vr 6 gramma Goes 4 Nutshuis en za 7 nov, 21.30 | zo 8 en zo 15 nov, 4 ’t Beest Riviervismarkt 5 | 070-345 9090 | 16.15 | Horrornacht Invasion of the Beestenmarkt 3 | 0113‑228 142 | nutshuis.nl Body Snatchers za 31 okt, 20.45 | Drachten tbeest.nl Meer over film weten? De La jaula d’oro wo 4 en za 7 nov | Joe Zombeaver za 31 okt, 22.30 | Klas- 4 Schouwburg De Lawei 45 Years vr 20, di 24 en wo 25 nov | Filmkrant komt live in de Strummer: The Future is Unwritten sieker Fietsen naar de maan ma 2 Burgemeester Wuiteweg 24 | lawei. The Farewell Party di 3 nov en wo 4 filmtheaters. Filmkrantme­ wo 18 en za 21 nov | Those Who Feel nov, 20.30 | Herwinnen door wer- nl/film | Reserveer via de website of nov | De Herberg do 12, vr 13 en zo 15 dewerkers verzorgen elke the Fire Burning wo 11 en za 14 nov | ken ma 9 en ma 16 nov, 20.00 | In- bel 0512 335 050 nov | Het is een schone dag geweest maand inleidingen bij de Wattstax wo 25 en za 28 nov | Eas- vasion of the Body Snatchers ma 23 45 Years do 22 t/m za 24 okt, 20.30 do 19 nov | Holland – Natuur in de Must See-films van de re­ tern Neighbours Film Festival Mon- en ma 30 nov, 20.30 | Geert Groo- | Dheepan do 29 t/m za 31 okt, 20.30 Delta do 26 en vr 27 nov | Irratio- dactie en andere films uit tenegrijns diner + verrassingsfilm te Evenement Faith Connections vr | Une enfance do 12 t/m za 14 nov, nal Man do 5, di 10 en wo 11 nov | Mia het actuele aanbod. do 12 nov | The Serbian Lawyer vr 6 nov, 19.00 | Des hommes et des Di- 20.30 | J. Kessels wo 4 en wo 11 nov, madre di 17 en wo 18 nov 13 nov (met nagesprek met de Ser- eux vr 20 nov, 19.00 | Sneak Preview 20.30 | Publieke Werken do 5 nov, 4 Cinecenter | Amsterdam vische advocaat uit de documen- Verrassende voorpremière di 10 nov, 10.00 (voorpremière) | Que Horas Ela Gouda A Perfect Day | 13 november 21.00 tairefilm) | Een terugblik op Srebr- 20.30 | Deventer Dansdagen Gero- Volta? wo 18 en wo 25 nov, 20.30 | uur | Filmkrant.Live intro enica met o.a. Zomer in Srebreni- nimo ma 16 nov, 20.30 | Rondeel Ci- Le tout nouveau testament do 26 4 Filmhuis ca za 14 nov nema Watermark di 17 nov, 20.30 t/m za 28 nov, 20.30 | Victoria wo 21 Lethmaetstraat 45 | 0182‑522 200 | 4 Rialto | Amsterdam | Leve de Bodem! Bodemboeren + en wo 28 okt, 20.30 | X + Y do 5 t/m filmhuisgouda.nl El Club | 25 november | Den Helder Dansen met gehoornde dames zo 22 za 7 nov, 20.30 | Youth (la giovinez- 45 Years vr 23 en vr 30 okt, 19.00 | Filmkrant.Live intro nov, 16.15 | Gay Film Night Perfect za) do 19 t/m za 21 nov, 20.30 | Film- za 24 en za 31 okt, 21.45 | zo 25 okt, 4 Cinema Zevenskoop Obedience di 24 nov, 20.30 club L’enfer zo 22 nov, 15.00 16.00 | do 29 okt, 20.30 | Amy vr 23 4 Gigant | Apeldoorn Julianaplein 43 | 0223‑610 941 | okt, 21.45 | He Named Me Malala vr Que hora ela volta? | 3 november http://cinemazevenskoop.wix. Diemen Eindhoven 20 nov, 19.00 | zo 22 nov, 16.00 | wo 20.00 uur | Filmkrant.Live intro com/recent | Aanvang: 20.30 25 nov, 20.30 | Holland – Natuur in door Barend de Voogd 45 Years do 5 t/m ma 9 nov | Dhee- 4 Filmtheater De Omval 4 Plaza Futura/Natlab de Delta vr 23 okt, 15.30 | di 27 okt, pan do 29 okt t/m ma 2 nov | Life do Ouddiemerlaan 104 | 020-600 Kastanjelaan 500 | 040‑294 6848 | 14.00 | Knight of Cups zo 1 nov, 16.00 Met het vliegtuig­ 4 Lumen | Delft 19 t/m ma 23 nov | Mia madre do 22 1897 | theaterdeomval.nl natlab.nl | Raadpleeg de website | ma 2 en di 10 nov, 20.30 | vr 6 nov, Hard to be a God | 5 november t/m ma 26 okt | Les souvenirs do 12 45 Years do 29 okt, 20.00 | di 3 voor het volledige programma 15.30 | zo 8 nov, 11.00 | vr 13 nov, perspectief avond | Filmkrant.Live intro door t/m ma 16 nov | Slow West do 26 t/m nov, 14.00 en 20.00 | Holland – Na- Premières El club vanaf do 26 nov 19.00 | Die laatste zomer do 26 en zo Joost Broeren ma 30 nov | The Wolfpack zo 29 nov tuur in de Delta do 19 nov, 20.00 | | He Named Me Malala vanaf do 5 29 nov, 20.30 | za 28 nov, 19.00 | The neemt Sauper Hiroshima mon amour | 9 novem- zo 22 nov, 11.30 | di 24 nov, 14.00 en nov | History’s Future vanaf do 22 Lesson zo 25 en wo 28 okt, 20.30 | ber avond | Filmkrant.Live intro Deventer 20.00 | J. Kessels zo 8 nov, 11.00 | di okt | The Lobster vanaf do 22 okt | Il Life vr 20 en za 28 nov, 21.45 | zo 22 soms letterlijk af­ door Barend de Voogd 10 nov, 14.00 en 20.00 | Life do 26 nostri ragazzi (Het diner) vanaf do nov, 11.00 | ma 23 en di 24 nov, 20.30 4 Filmhuis De Keizer nov, 20.00 | di 1 dec, 14.00 en 20.00 22 okt | A Perfect Day vanaf do 12 | vr 27 nov, 15.30 | zo 29 nov, 16.00 | stand van het Keizerstraat 78 | 0570‑618 822 | | Mustang di 12 nov, 20.00 | di 17 nov, nov | The Program vanaf do 19 nov | The Lobster do 12 en di 17 nov, 20.30 filmhuisdekeizer.nl | Raapleeg 14.00 en 20.00 | The Wolfpack do 22 Royal Night Out vanaf do 5 nov | Son | vr 13 nov, 21.45 | za 14 nov, 21.45 land, dat maar verder de website en di 27 okt, 20.00 | di 27 okt, 14.00 of Saul vanaf do 5 nov | Le tout nou- | ma 16 en wo 18 nov, 20.30 | Mia L’Chaim! To Life! vr 30 okt, 14.30 en veau testament vanaf do 5 nov | Vir- madre za 24 okt, 19.00 | ma 26 okt, niet op adem kan 21.30 | zo 1 nov, 16.15 | di 3 en wo 4 Doetinchem gin Mountain vanaf do 19 nov | Youth 20.30 | vr 30 okt, 21.45 | Mustang do nov, 17.45 | Corn Island vr 13 en di 17 (la giovinezza) vanaf do 29 okt 5, zo 8, wo 11 en zo 22 nov, 20.30 | vr komen en waar de nov, 14.30 | vr 13 nov, 21.45 | za 14 en 4 Filmhuis/Gruitpoort 4 Filmhuis De Zwarte Doos 13 nov, 15.30 | di 17 nov, 14.00 | za 21 za 21 nov, 19.30 | zo 15 nov, 16.45 | di Hofstraat 2 | 0314-340 943 | gruit- TU/e terrein | 040-247 5348 of nov, 19.00 | I nostri ragazzi do 19 en grensoorlog over 17 nov, 20.00 | wo 18 nov, 17.45 | vr poort.nl 040-2474900 (di t/m do) | de- ma 30 nov, 20.30 | vr 20 nov, 15.30 | 20 nov, 14.00 | zo 22 en wo 25 nov, 45 Years do 12, za 14, ma 16 en di 17 zwartedoos.nl | Raadpleeg verder za 21 nov, 21.45 | di 24 nov, 14.00 | vr olie na de onaf­ N – THE MADNESS OF REASON 20.30 | di 24 nov, 17.15 | He Named nov, 20.30 | za 14 nov, 16.00 | di 17 de website voor het actuele pro- 27 nov, 19.00 | zo 29 nov, 11.00 | Que Me Malala vr 20 nov, 14.30 en 19.30 nov, 14.00 | Auf der anderen Seite za gramma Horas Ela Volta? zo 25 okt, 11.00 | di hankelijkheid 4 GroningerForum | Groningen | za 21 nov, 19.00 | zo 22 nov, 16.45 | 21 nov, 20.30 | The Cut vr 20 en wo La famille Bélier ma 2 t/m wo 4 nov | 27 okt, 20.30 | vr 30 okt, 15.30 | za 31 N - The Madness of Reason | 4 no- wo 25 nov, 17.45 | Die laatste zomer 25 nov, 20.30 | Dheepan ma 2 en di It Follows ma 26 t/m wo 28 okt okt, 19.00 | Rabat vr 6 nov, 19.00 | za weer oplaaide. Hij vember avond | Filmkrant.Live in- do 26 nov, di 1 en wo 2 dec, 20.30 | vr 3 nov, 20.30 | di 3 nov, 14.00 | Felix 7 nov, 21.45 | The Wolfpack zo 1, di 3 tro door Sasja Koetsier 27 nov, 19.30 | za 28 nov, 21.30 | zo & Meira do 19 en di 24 nov, 20.30 | di Emmen en ma 9 nov, 20.30 | vr 6 nov, 21.45 | stuurt daarbij Invasion of the Body Snatchers | 29 nov, 16.45 | ma 30 nov, 20.00 | di 24 nov, 14.00 | Gegen die Wand za 21 di 10 nov, 14.00 | X + Y zo 1 nov, 11.00 17 november | Filmkrant.Live intro 1 dec, 14.30 | Marguerite vr 30 okt, nov, 16.00 | Good Bye Lenin! ma 30 4 Filmhuis Emmen | i 3 nov, 1| wo 4 en zo 15 nov, 20.30 | onze blik door ex­ door Barend de Voogd 14.00 en 21.15 | za 31 okt, 21.45 | di nov, 20.30 | Masaan do 26 en za 28 Westeinde 70 | 0591-668 250 | za 7 nov, 19.00 | zo 8 nov, 16.00 | Ar- IDFA Groningen | 27, 28 en 29 no- 3 nov, 20.00 | wo 4 nov, 17.15 | Mus- nov, 20.30 | Paradise Trips do 5, za 7 filmhuisemmen.nl chitectuur Filmfestival Ex Machina pliciete beelden vember | Filmkrant.Live intro’s en tang do 29 okt, zo 1, di 3 en wo 4 nov, en ma 9 nov, 20.30 | za 7 nov, 16.00 Hard to be a God ma 16 nov, 20.35 | za 14 nov, 21.45 | Hemelse modder zo interviews door Sasja Koetsier, 20.30 | vr 30 okt, 19.30 | za 31 okt, Ilo Ilo wo 18 nov, 19.00 | La isla míni- 15 nov, 11.00 | Koolhaas Houselife zo van neergescho­ Omar Larabi en Laura van Zuylen 19.00 | zo 1 nov, 16.45 | di 3 nov, 14.30 Dordrecht ma ma 23 nov, 20.15 | wo 25 nov, 15 nov, 15.30 | Margaret Staal-Krop- | I nostri ragazzi vr 6 en di 10 nov, 19.00 | Meet Me in Venice ma 2 nov, holler za 14 nov, 19.00 | Visual ten mannen, op­ 4 RKZ Bioscoop | Groningen 14.30 | vr 6 en za 7 nov, 21.45 | zo 8 4 Cinema The Movies 20.15 | wo 4 nov, 19.00 | Mr. Holmes Acoustics: The Modernism of Julius Marketa Lazarova | 7 november nov, 20.30 | di 10 en wo 11 nov, 17.45 | Nieuwstraat 60-62 | Info & reser- ma 9 nov, 20.15 | wo 11 nov, 19.00 Shulman zo 15 nov, 13.00 genomen op het | Filmkrant.Live intro door Dana The Paradise Suite do 26 nov en di 1 veren: 078-720 0777 (vanaf 11.00) | Linssen dec, 20.00 | vr 27 en za 28 nov, 19.00 themoviesdordrecht.nl | Raadpleeg mobieltje van een | zo 29 nov, 16.15 | di 1 dec, 14.00 | wo 4 Filmschuur | Haarlem 2 dec, 17.15 | A Perfect Day do 12, zo Egyptische mozaïekfilmCairo Zuid-Soedanese Son of Saul | 7 november 16.30 uur 15, wo 18 en do 19 nov, 20.30 | vr 13, Time (Amir Ramses) portretteert | Filmkrant.Live intro door Omar di 17 en di 24 nov, 14.00 | vr 13 nov, Arabische filmcultuur zes personages uit verschillende soldaat, te koppe­ Larabi 19.30 | za 14 en vr 20 nov, 21.45 | di 17 generaties die op een keerpunt in en di 24 nov, 17.45 | za 21 nov, 21.30 | Wie verder wil kijken dan het roet reizen, waarbij ze op locale hun leven staan. De Marokkaanse len aan rijke blan­ 4 Lumière | Maastricht zo 22 en wo 25 nov, 20.00 | Que Ho- nieuws over Arabische landen, tradities stuiten. De documentaire tragikomedie The Blind’s Band Storyline | 12 november | Event met ras Ela Volta? vr 27 nov, 14.00 en moet het Arab Camera Festival, dat The Amina Profile gaat over een portretteert een band voor feesten ken die aan de films, interviews en inleidingen 21.30 | za 28 nov, 19.30 | zo 29 nov, van 12 t/m 15 november in Syrische jonge vrouw, die blogt en partijen, waarvan de muzikan­ met Dana Linssen 20.00 | di 1 dec, 17.15 | wo 2 dec, 17.45 Cinerama in Rotterdam wordt ge­ over haar lesbische vriendschap­ ten pretenderen blind te zijn. Het is rand van het | Refugiado vr 6 nov, 14.00 | za 7 nov, houden, niet overslaan. Het festi­ pen, politiek en religie. Als de de enige manier om op vrouwen­ 4 Filmtheater | Voorschoten 19.30 | zo 8 nov, 16.45 | wo 11 nov, val gaat de gruwelijke actualiteit Syrische opstand uitbreekt, valt feestjes in conservatieve Marok­ zwembad liggen Story of Film | 6, 13, 29 november, 20.30 | Son of Saul do 19, ma 23 en niet uit de weg, maar wil ook ‘de haar blog stil en gaat het gerucht kaanse milieus te mogen spelen. 4 en 11 december di 24 nov, 20.00 | vr 20 nov, 21.30 | rijke historie, de politiek, de dat ze ontvoerd is. Treurig nieuws, Dat je visie op de wereld verandert te zonnen. | Filmkrant.Live cursus za 21 nov, 21.45 | di 24 nov, 14.30 | wo schoonheid en kunstzinnigheid’ in want in Syrië staat drie jaar gevan­ als je in andermans schoenen door Dana Linssen 25 nov, 17.15 | Le tout nouveau tes- de Arabische landen laten zien. genisstraf op homoseksualiteit. staat, is te zien in Self Made (Shira 11111 tament do 5 en ma 9 nov, 20.30 | vr Ook wil het ‘een open dialoog over Het pakt allemaal anders uit dan Geffen). Een Israëlische­ en een Mariska Graveland over We 4 De Fabriek | Zaandam 6 nov, 19.30 | za 7 nov, 19.00 | zo 8, kunst, mensenrechten, emancipa­ gedacht, laat de film zien. De Palestijnse vrouw belanden door Refugiado | 26 november | Film- di 10, wo 11, do 12, zo 15 en wo 18 nov, tie en politieke vrijheid’ bevorde­ een misverstand aan de verkeerde Come as Friends in de krant.Live intro door Barend de 20.00 | di 10 nov, 14.00 | vr 13 en za ren. Het festival, waarop twintig kant van de Israëlisch-­Palestijnse Filmkrant Voogd 14 nov, 21.30 | di 17 nov, 17.15 | The korte en lange documentaires en grens, zodat ze ervaren hoe het le­ Wolfpack vr 27 nov, 14.30 en 21.45 speelfilms zijn te zien, opent met ven voor de ander is. Natuurlijk Raadpleeg ook de agenda van | za 28 nov, 21.45 | zo 29 nov, 20.30 From A to B (Ali F. Mostafa, Ver­ leidt het tot meer begrip voor el­ uw filmtheater | Voor meer in­ | di 1 dec, 17.45 | wo 2 dec, 20.00 | enigde Arabische Emiraten), een kaars standpunten. Zouden meer formatie en boekingen Youth (la giovinezza) do 29 okt, zo komische roadmovie waarin twee mensen moeten doen. 1, ma 2, wo 4 en do 5 nov, 20.00 | vr [email protected] vrienden van Abu Dhabi naar Bei­ THE AMINA PROFILE ARABCAMERA.NL 30 okt, vr 13 en za 14 nov, 19.00 | za DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 33

re vr 20 en za 21 nov, 20.00 | zo 22 en ma 23 nov, 14.00 | The One I Love ma Lelystad Amerikaanse indies in Leiden 9 nov, 20.00 | Tu dors Nicole do 19 4 Filmtheater/Agora nov, 20.00 | Victoria zo 29 nov, 14.00 Agorabaan 12 | 0320-239 239 | Leiden International Film Festival, New Yorkse twintigerswereld. En een optreden in Stewarts The Daily | ma 30 nov, 20.00 agora-lelystad.nl | Aanvang: 20.15 dat van 30 oktober t/m 8 november ook The End of the Tour, een speel­ Show bij terugkeer in Iran werd ge­ Ilo Ilo di 17 nov | The King’s Gar- op meerdere locaties in Leiden film over het legendarische, vijf arresteerd. Vrolijker gaat het toe in Helmond dens di 10 nov | Testament of Youth wordt gehouden, bestaat tien jaar. dagen durende interview van Results, waarin een sullige net ge­ di 3 nov Een mooie reden voor feest. Wat Rolling Stone-journalist David scheiden miljonair ontdekt dat 4 De Cacaofabriek begon als een klein studentenfes­ Lipsky met schrijver David Foster geld niet gelukkig maakt. Met een Cacaokade 1 | 0492‑529 009 (di Leusden tival is uitgegroeid tot een vol­ Wallace in 1996. Het regiedebuut personal trainer en een goeroe t/m do van 9.00 tot 17.00) | cacao- waardig festival met een unieke Rosewater van ex-talkshowpre­ zoekt hij een zinvol doel in zijn le­ fabriek.nl/film | Raadpleeg de 4 De Filmtuin plek in het Nederlandse filmfesti­ sentator Jon Stewart gaat over de ven. Het festival opent met twee website voor het actuele program- De Smidse 1b | 033-495 3107 | de- vallandschap. Dat laatste is geen Canadees-Iraanse journalist Ma­ films. De officiële openingsfilm is ma tuininleusden.nl | Vertoning van promopraat, want het Leiden ziar Bahari, die in 2009, de periode de Hollywoodfilm Steve Jobs van sept t/m mei International Film Festival richt van de Iraanse straatprotesten, na Danny Boyle met Michael Fass­ Hengelo Bon Dieu ma 16 en di 17 nov, 20.00 | zich als enige Nederlandse filmfes­ bender en Kate Winslett.­ De pu­ The Imitation Game vr 6 nov, 20.00 | tival op de Amerikaanse onafhan­ blieksopening is Jaco van Dor­ 4 Filmhuis Hengelo Una via a Palermo zo 22 nov, 15.30 kelijke cinema. Het festival wil la­ maels komedie Le tout nouveau Beursstr 44 | 074-255 6789 | film- ten zien dat die nog steeds relevant testament. In de film bestaat God huishengelo.nl Lisse is. De twaalf films tellende Indie echt en woont met zijn vrouw en La famille Bélier wo 23 sep, 20.15 | Competitie moet het bewijs leve­ dochter in Brussel. Als die dochter The Farewell Party do 5 en vr 6 nov, 4 Filmhuis/Cultureel Centrum ’t ren. Daarin is onder meer Noah pa’s computer hackt, heeft dat 20.15 | vr 13 nov, 16.00 | Far From the Poelhuys Baumbachs Mistress America­ te grote gevolgen voor de mensheid. Madding Crowd vr 6 nov, 16.00 | za Vivaldistraat 4 | 0252‑213 458 | 7 en wo 11 nov, 20.15 | Im Labyrinth zien, over twee stiefzusjes in de STEVE JOBS LEIDENFILMFESTIVAL.NL filmhuis-lisse.nl | Aanvang: 20.30 des Schweigens do 12 en vr 13 nov, Difret di 17 nov | Im Labyrinth des 20.30 | The Surprise za 14 en wo 18 Ook de trefzekere Schweigens di 3 nov | Infinitely Po- Groningen Hardenberg Heemskerk nov, 20.15 | The Theory of Everything lar Bear di 24 nov | Schneider vs. Bax za 24, wo 28 okt en wo 4 nov, 20.15 regie maakt in­ di 10 nov | Woman in Gold di 27 okt 4 Groninger Forum 4 Filmhuis Hardenberg 4 Fh Heemskerk/Gebouw de Cirkel Klassieker Tokyo Story do 22 en vr Hereplein 73 | 050-312 0433 | gro- Badhuisplein 3 | 0523-280 353 | Cirkel 1 | 0251‑214 720 | filmhuis- 23 okt, 20.15 | Jubileum Filmfestival druk. Beklem­ ningerforum.nl | Raadpleeg de filmhuishardenberg.nl | Aanvang: heemskerk.nl | Aanvang: 20.00 Deux jours, une nuit vr 30 okt, 20.15 | Maastricht website voor exacte data en aan- 20.00 Amy zo 1 nov | Holland – Natuur in de Le fabuleux destin d’Amélie Poulain mend is alleen al 4 Lumière vangstijden La famille Berliers di 17 en wo 18 nov Delta zo 15 nov | Mia madre zo 22 nov vr 30 okt, 16.00 | Festen vr 30 okt, Bogaardenstraat 40b | 043‑321 Le club vanaf do 26 nov | Corn Island | Timbuktu di 3 en wo 4 nov | Still Alice zo 8 nov | X + Y zo 29 nov 22.00 | Das Leben der Anderen za de manier waarop 4080 | lumiere.nl vanaf do 12 nov | Les cowboys vanaf 31 okt, 20.15 | Philomena za 31 okt, Premières The Lobster vanaf do 22 do 26 nov | A Perfect Day vanaf do 12 13.30 | Il postino za 31 okt, 16.00 de vrouw uit Bos­ okt | I nostri ragazzi (Het Diner) van- nov | Son of Soul vanaf do 5 nov | Le Harderwijk Heerlen af do 22 okt | The Paradise Suite tout nouveau testament vanaf do 5 4 Filmhuis Harderwijk/ 4 Filmhuis De Spiegel nië de ontbijttafel vanaf do 29 okt | Sworn Virgin van- nov | We Come as Friends wo 11 nov | Catharinakapel De Bongerd 18 | 5e verdieping Glas- Hilversum af do 29 okt | Youth (La Giovinezza) Is the Man Who is Tall Happy? wo 18 Klooster 1 | 0341-419 500 | film- paleis | 045‑577 2209 | filmhuisde- 4 Filmtheater voor haar verdwe­ vanaf do 29 okt | Halloween Clas- nov | Youth (la giovinezza) vanaf do huisharderwijk.nl spiegel.nl Herenplein 5 | 035‑623 5466 | sics Invasion Of The Body Snatchers 29 okt | Werkmanjaar Ik ga naar Ta- Amy za 7 en zo 8 nov, 20.15 | Dark Belle za 24 en ma 26 okt, 20.00 | zo filmtheaterhilversum.nl | Raad- nen zoon dekt. Op­ vanaf do 29 okt | Studium Generale hiti vr 30 okt | Ciné-club Felix & Mei- Places za 31 okt en ma 2 nov, 20.15 | 25 okt, 14.00 | Dancing Arabs do 29 pleeg de website voor het actuele Citizenfour ma 26 okt, 19.30 | Een- ra ma 2 nov | Die laatste zomer ma Gluckauf ma 9 nov, 20.15 | di 10 nov, en vr 30 okt, 20.00 | Dheepan do 5 programma vallend trouwens malige voorstellingen L’Chaim Life! 30 nov | Love ma 16 nov | Groningse 14.00 | Irrational Man zo 15 en ma 16 en vr 6 nov, 20.00 | zo 8 nov, 14.00 wo 28 okt, 19.30 | Klimaatfilmcyclus Nieuwe #59 De lullige levensloop zo nov, 20.15 | di 17 nov 14.00 | Paradi- | Fidelio ma 23 nov, 20.00 | A Girl dat Van Ginkel het Chasing Ice ma 9 nov | Merchants of 8 nov | Italiafilm La Siciliana Ribelle se Trips za 21 en ma 23 nov, 20.15 | Walks Home Alone at Night za 31 Hoogeveen Doubt ma 16 nov | This Changes Eve- ma 9 nov | Mijlpalen Invasion of the Timbuktu zo 22 nov, 20.15 | di 24 nov okt, 20.00 | Good Morning zo 15 nov, 4 Luxor-Theater begrip liefde voor­ rything ma 23 nov Body Snatchers di 17 nov (met inlei- 14.00 | Victoria za 28 en ma 30 nov, 14.00 (met lezing) | The Grand Buda- JT Hoogeveen, van Echtenplein | ding) | Boek & Film I nostri ragazzi 20.15 | di 1 dec 14.00 | While We’re pest Hotel zo 22 nov, 20.00 | Irrati- 0528-234 000 | filmhuishoogeveen. al op ouders en do 19 nov | CinemaDiner The Hund- Young zo 1 nov, 20.15 | di 3 nov, 14.00 onal Man do 12 t/m za 14 nov, 20.00 nl Middelburg red-Foot Journey wo 25 nov | Doc Ice | ma 16 nov, 20.00 | La loi du marché The Dark Horse di 10 en ma 16 nov kinderen betrekt. 4 Cinema Middelburg and the Sky wo 25 nov | IDFA Gronin- do 22 en vr 23 okt, 20.00 | Mia mad- | Mr. Turner ma 2 nov | A Pigeon Sa Achter de Houttuinen 30 | 0118‑613 gen vr 27 t/m zo 29 nov ton a Branch Reflecting Existence di Het andere uiter­ 482 | cinemamiddelburg.nl 4 RKZ Bios ADVERTORIAL 24 en ma 30 nov 45 Years zo 1 en vr 6 nov, 15.00 | di 3 Emmastraat 15-s101 | 050‑526 ste is de surrealis­ en wo 11 nov, 20.00 | vr 6 nov, 21.30 2482 | rkzbios.nl Najaarsoverleg 2015 Hoorn | za 7 nov, 19.00 | Dheepan vr 13 nov, Felix et Meira za 14 en ma 16 nov, tische bravoure 15.00 en 21.30 | za 14 nov, 19.00 | ma 20.30 | Je suis mort mais j’ai des Donderdag 12 november, 20.15- film in de knel? Leidt het grote 4 Cinema Oostereiland 16 nov, 20.00 | Herwinnen door wer- amis za 21 en ma 23 nov, 20.30 | 22.15, Het Ketelhuis, Amsterdam | aantal prints tot kortere roule­ Krententuin 25 | 0229-232 296 | van de scène in ken zo 8 nov, 15.00 | Invasion of the Love za 31 okt en ma 2 nov | Marketa Het jaarlijkse Najaarsoverleg voor menten en past de film in kwestie cinemaoostereiland.nl | Raadpleeg Body Snatchers vr 20 en za 21 nov, Lazarová za 7 (met inleiding) en ma de Nederlandse filmwereld, geor­ daardoor niet meer in de agenda de website voor het actuele pro- een seksclub die 21.30 | ma 23 nov, 20.00 | Knight of 9 nov, 20.30 | Theeb za 24 en ma 26 ganiseerd door Het Ketelhuis in van de drukbezette cultuurconsu­ gramma Cups vr 13, vr 20 en za 21 nov, 19.00 okt | 35-jarig bestaan RKZbios 600 samenwerking met de Filmkrant, ment? Er worden steeds méér films alles plotseling in | za 14 nov, 21.30 | zo 15 nov, 15.00 | Miles za 38 nov, 20.00 | Paradise staat deze editie volledig in het te­ opgepikt door een van de vele va­ Kampen do 19 en wo 25 nov, 20.00 | The Les- Trips za 28 nov, 22.00 | Postman’s ken van de distributie en vertoning derlandse distributeurs. Hoeveel een bizarre meta­ son do 26 en wo 2 dec, 20.00 | vr 27 White Nights ma 30 nov, 20.30 van de artistieke film in Amster­ films kan een land aan? 4 Filmhuis nov, 19.00 | Mia madre ma 2, wo 4, | Que Horas Ela Volta? zo 29 nov, dam en de rest van het land. Het is Kaarten zijn te koop via ketel- Burgwal 84 | Reserveren via website foor samenvat. do 5 en ma 9 nov, 20.00 | vr 6 nov, 20.30 | Smutfish (live muziek in de doodnormaal geworden om een huis.nl | Reserveren kan via 020 | filmhuiskampen.nl | Raadpleeg de 19.00 | za 7 nov, 21.30 | Nelsons No 5 bioscoopzaal) zo 29 nov, 16.00 arthouse-titel met zeven of acht 684 00 90 of [email protected] website voor het volledige pro- 11111 vr 20 en zo 22 nov, 15.00 | di 24 nov, 4 Vera Zienema 20.00 | Que Horas Ela Volta? Vr 27 prints in Amsterdam uit te bren­ gramma 45 Years vr 27 en za 28 nov | Dancing Leo Bankersen over The en zo 29 nov, 15.00 | za 28 nov, 19.00 Oosterstraat 44 | 050‑313 4681 | gen. Komt hierdoor de kleinere KETELHUIS.NL vera-groningen.nl | Aanvang: Arabs vr 6 en za 7 nov | La isla mini- Paradise Suite in de | di 1 dec, 20.00 | Slow West vr 27 en 21.00, tenzij anders vermeld ma vr 13 en za 14 nov | Theeb vr 20 Filmkrant za 28 nov, 21.30 | ma 30 nov, 20.00 | Vera Filmquiz di 3 nov, 20.00 | Mo- en za 21 nov Avond van de Franse film Réalité wo vies that Matter I am Nojoom, Age 18 nov, 20.00 | Movies that Matter I 10 and Divorced di 10 nov | Celluloid am Nojoom, Age 10 and Divorced di Tuesday met double bill Nói albinói Leeuwarden 10 nov, 20.00 (19.30) + Wilde Mossels (21.30) di 4 Slieker Film 17 nov | Docu From Caligari to Hit- Wilhelminaplein 92 | Reserveringen ler di 24 nov 058‑205 0320 (tijdens kassa-uren) Middelharnis | sliekerfilm.nl | Raadpleeg de web- 4 Fh Middelharnis (Het Diekhuus) site voor het volledige programma Beneden Zandpad 7 | 0187-482 400 Haarlem Verwacht o.a. L’Chaim Life! 27 okt | hetdiekhuus.nl | Aanvang: 20.00 4 Filmschuur | The Lesson vanaf do 29 okt | Mus- Call Girls do 22 okt | The Judge wo 28 Lange Begijnestraat 9 | 023-517 tang vanaf do 29 okt | I nostri ragaz- okt | Mommy do 29 okt 3910 | filmschuur.nl | Raadpleeg de zi (Het diner) vanaf do 29 okt website voor het actuele program- ma DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 34

re vr 27 nov, 20.30 | La tête haute vr in Paris ma 2 nov, 12.00 en 21.00 20 nov, 20.30 | Valley of Love vr 30 (+ voorfilmFobia - 48 Hour) | Mu- Russische roulette in Bosnië okt, 20.30 ziekdocumentaires The Case of the Three Sided Dream do 5 nov, 19.00 Hoe gaat het met onze verre buren door oorlog verscheurde Bosnië. werkelijkheid van de meeste Bos­ Roermond | N - The Madness of Reason wo 4 in Oost- en Zuidoost-Europa die Ook te zien is One Day in Sarajevo, nische inwoners. Maar ook etnisch nov, 19.00 | Sonny Rollins Beyond geen lid zijn van de Europese Unie? een cine-essay van filmmaker is harmonie nog ver weg. In de tra­ 4 ECI Cultuurfabriek The Notes di 3 nov, 19.15 | Sounds Het Eastern Neighbours Film Jasmila Zbanic (in 2006 Gouden gikomedie Fuse (Pjer Zalica) moe­ ECI 13 | 0475-317 171 | ecicultuurfa- and Silence ma 2 nov, 19.00 | Gay Festival, dat van 4 t/m 14 novem­ Beerwinnaar in Berlijn met Gra­ ten de roddelende en etnische ver­ briek.nl Film Night Perfect Obedience di 3 ber in Den Haag wordt gehouden, bavica) over de verschillende op­ deelde inwoners van een Bosnisch­ Amy vanaf vr 30 okt | Citizenfour nov, 21.30 | Docs Awake, The Life of met als centrale festivallocatie vattingen over de aanslag in 1914 stadje plotseling een voorbeeldige vanaf vr 23 okt | The Diary of a Tee- Yogananda zo 15 nov, 16.30 Filmhuis Den Haag, vergroot met in Sarajevo op de Oostenrijks­ - democratische gemeenschap wor­ nage Girl vanaf ma 2 nov | Mia madre veertig korte films, speelfilms, do­ Hon­gaarse kroonprins Franz den omdat de Amerikaanse presi­ vanaf do 12 nov | Les souvenirs van- Schagen cumentaires en animaties onze Ferdinand. Voor Servische natio­ dent op bezoek wil komen. De do­ af vr 30 okt | Victoria vanaf do 22 | kennis over deze landen. Het festi­ nalisten is de dader Gavrilo Princip cumentaire Diagnoses S.B.H. (Enes X + Y vanaf do 12 nov | Klimaatfilm- 4 Fth De Luxe/Scagon Theater val opent met het op ware gebeur­ nog steeds een held omdat hij het Zlatar) onderzoekt de relatie tus­ cyclus Ice and the Sky do 22 okt | Torenstraat 1B (Cultuurhuis M18) | tenissen gebaseerde Servische Oostenrijkse imperialisme te lijf sen taal en identiteit. Wat betekent Merchants of Doubt do 29 okt | This 0224-213 162 | filmtheaterdeluxe.nl drama No One’s Child (Vuk Rsu­ ging. Voor anderen is hij een radi­ het dat de meeste Bosnische muzi­ Changes Everything vr 6 nov | Film- | Aanvang: do 20.00 movic). In 1988 wordt daar in de caal warhoofd dat met zijn daad kanten in het Engels en niet in hun festival As Equals Dear White Peo- Dope do 26 en vr 27 nov | La famil- bergen een verwilderde jongen ge­ het startschot voor de Eerste moedertaal zingen? En natuurlijk ple za 14 nov, 14.00 en 19.45 | zo 15 le Bélier do 12 t/m za 14 nov | Hard to vonden. Hij wordt opgevangen in Wereldoorlog gaf. Het themapro­ ontbreekt de grimmige absurdisti­ nov, 16.00 | Gabrielle za 14 nov, 16.15 Be a God do 29 en vr 30 okt | La loi een weeshuis in Belgrado maar vier gramma Tussen Retoriek en sche Balkanhumor niet op het fes­ | Loi du marché zo 15 nov, 16.15 en du marché do 19 en vr 20 nov | Ser- jaar later teruggestuurd naar het Werkelijkheid onderzoekt met vier tival. In de korte filmPaycheck 20.00 | di 17 nov, 20.15 | Open Up to gio Herman: Fucking Perfect do 5 films en een debat hoe Bosnië- (Alen Drljevic) wedden mensen op Me za 14 nov, 14.15 | zo 15 nov, 19.45 en vr 6 nov Herzego­vina er twintig jaar na het de levens van motorrijders, die | De Poolse droom za 14 nov, 20.00 | vredesverdrag van Dayton voor vrijwillig door een mijnenveld rij­ Verstand op nul za 14 nov, 16.30 Schiedam staat. Zijn de verwachtingen uit­ den, een overblijfsel van de Krüger staat met gekomen? Economisch in elk geval Bosnië-oorlog. Ook Bosnië heeft Rotterdam 4 Wenneker Cinema niet. Zo toont de korte film zijn Russische roulette. Een selec­ zijn kritische kijk Vijgensteeg 2 | 010-473 3000 | wen- Shopping (Alen Drljevic) de kloof tie van het festival is te zien in ’t 4 Lantaren Venster nekercinema.nl tussen de welvaart die supermark­ Hoogt, de Balie en EYE. Otto Reuchlinweg 996 (Gebouw op de koloniale Amy do 5 en za 7 nov, 21.00 | vr 13 en (o.v.b.) za 14 nov, 20.30 | wo 18 NO ONE’S CHILD ten uitstralen en de alledaagse ENFF.NL New Orleans, Wilhelmina Pier) | 010‑277 2277 | lantarenvenster.nl periode in een nov, 15.00 | Appropriate Behaviour Premières El club vanaf do 19 nov di 3 nov, 20.30 | Dheepan do 19 t/m 15 nov, 12.00 | Il generale della rove- 29 nov, 13.00 | Ice and the Sky vanaf do 12 nov | Belgische tradi­ za 21 nov, 20.30 | The Farewell Par- Neerijnen re zo 22 nov, 12.00 | FilmCursus Cur- Much Loved vanaf do 12 nov | A Per- ty do 29 t/m za 31 okt, 20.30 | wo 4 4 Stroomhuis Neerijnen sus Première ma 16 en ma 30 nov, fect Day vanaf do 12 nov | Son of tie; gek genoeg nov, 15.00 | Irrational Man do 19 en Van Pallandtweg 1 | 06-1347 3992 | 19.30 | Van Woord naar Beeld: Far Purmerend Saul vanaf do 5 nov | Le tout nou- vr 20 nov, 21.00 | zo 22 en wo 25 nov, stroomhuisneerijnen.nl From the Madding Crowd di 17 nov, 4 Filmhuis Purmerend veau testament vanaf do 5 nov | Vir- leeft het onder­ 15.00 | Mr. Holmes vr 30 okt, 21.00 Filmcyclus Europese Cinema Afle- 19.30 | Psychoanalyse & Film: Ha- Kerkstraat 11 | 0299-416 506 (re- gin Mountain vanaf do 19 nov | Youth | zo 1, zo 8 en wo 11 nov, 15.00 | do 5 vering 2: Spanje en Scandinavië vr dewijch wo 18 nov, 19.30 | FilmKring serveringen via internet) | film- (la giovinezza) vanaf do 29 okt | werp op die ma­ t/m vr 6 nov, 20.30 | Mustang do 12 23 okt, 19.30 | Aflevering 3: Ingmar Premièrefilm met korte inleiding di huispurmerend.nl Sneak Preview Verrassende voor- nov, 20.30 | zo 15 nov, 15.00 | Sui- Bergman en Zweedse cinema vr 6 17 en do 27 nov, 12.00 | FilmFlirt do Amy za 24 en di 27 okt, 20.30 | The première elke ma, 21.30 | Feestweek nier nauwelijks kerzoet Filmfestival do 26 t/m zo nov, 19.30 | Aflevering 4 (slot): Sus- 19 nov, 17.30 Dinerflirt en19.15 Film- Diary of a Teenage Girl vr 23 okt, 5 jaar LantarenVenster! Boyhood do 29 nov anne Bier en Deense cinema vr 13 Flirt | Roze Borrel zo 22 nov, 14.15 | 20.30 | The Farewell Party za 21 5 nov, 12.00 en 20.45 (+ voorfilmVa - onder Nederland­ nov, 19.30 | Die Blechtrommel do 26 LuxDocs Pixadores wo 25 nov, 19.30 en di 24 nov, 20.30 | La loi u mar- derland) | Carol vr 6 nov, 16.45 (voor- Schijndel nov, 19.30 | IDFA@LUX Marathon Het beste van ché vr 13 nov, 20.30 | Masaan di 10 première + voorfilmStandees ) | La se filmmakers. International Documentary Filmfes- nov , 20.30 | Meet Me in Venice za grande bellezza wo 4 nov, 12.00 en 4 Filmclub Schijndel/City Theater tival Amsterdam, za 28 en zo 29 nov 14 nov, 20.30 | di 17 nov, 13.30 en 21.00 (+ voorfilmFamiliebanden N - The Madness Hoofdstraat 145 | 073-547 4837 | Nieuwegein 20.30 | Mr. Holmes za 31 okt, 20.30 - 48 Hour) | Intouchables di 3 nov, schijndelfilm.nl 4 FTN/Wolff Nieuwegein | di 3 nov, 13.30 en 20.30 | Mus- 12.00 en 21.00 (+ voorfilmHow to of Reason is Coming Home di 3 nov, 20.30 Passage 102 | 030‑604 5678 | Oirschot tang za 28 nov, 20.30 | Pas son gen- Remove a Blood Stain) | Midnight 4 Het Gasthuis filmtheaternieuwegein.tk | Aan- 4 Filmclub/Rabotheater De Enck krankzinnig, rijk Lidwinahof 70 vang: 20.15 De Loop 67 | 0499-572 691 | deenck. ADVERTORIAL Themafilms Je oorsprong di 10 nov, 45 Years di 24 nov | Dheepan di 3 nov nl en gelaagd, poë­ 20.00 | Bevlogenheid di 17 nov, | Voor de stilte di 10 nov Nebraska di 17 nov Rialto in november 20.00 | Wereldcinema Australië di tisch en hard, 24 nov, 20.00 Nijmegen Oldenzaal mysterieus en 4 Lux 4 Filmhuis/Stadstheater De Bond Sittard Mariënburg 38-39 | 024-381 6859 | Molenstraat 25 | 0541-511 094 | ontgoochelend. 4 Filmhuis Het Domein lux-nijmegen.nl filmhuisoldenzaal.nl | Raadpleeg de Kapittelstraat 6 | 046-451 4384 | Premières El Club vanaf do 26 nov | site voor het volledige programma Even obsessief als filmhuishetdomein.nl | Aanvang: The Good Dinosaur vanaf wo 25 nov Verwacht The Imitation Game di 17 20.00 (jeugdfilm) |He Named Me Malala en wo 18 nov, 20.00 | Im Labyrinth Borremans zelf en 45 Years vr 27 en za 28 nov | Amy vr vanaf do 5 nov | The Lobster vanaf des Schweigens di 3 en wo 4 nov, 20 en za 21 nov | The Lesson zo 8 en do 22 okt | Maryland vanaf do 19 nov 20.00 | Filmhuis 30 jaar zo 22 nov een van de meest ma 9 nov | Life zo 29 en ma 30 nov | | Son of Saul vanaf do 5 nov | Le tout Mia madre vr 6 en za 7 nov | Paradise nouveau testament vanaf do 5 nov | originele en au­ Trips vr 13 en za 14 nov | Que Horas Virgin Mountain vanaf do 19 nov | Oss Ela Volta? Vr 30 en za 31 okt | Refu- FilmOntbijt elke zo, 9.30 ontbijt en 4 Cultuurpodium Groene Engel thentieke films giado zo 15 en ma 16 nov | Slow West 11.00 film |Sneak Preview Verras- Kruisstraat 15 | 0412-405 504 | IRIS zo 22 en ma 23 okt | Underdog zo 1 sende voorpremière elke di, 21.30 groene-engel.nl | raadpleeg de site van het afgelopen en ma 2 nov | While We’re Young ma | InScience - Dutch Internatio- voor het complete programma Rialto Podium Cracking the Frame 26 en di 27 okt | X + Y vr 23 t/m zo 25 nal Science Film Festival Weten- Dheepan zo 1 nov t/m di 3 nov | The Burden of Peace – documentaire Iris – maandelijks kunstfilmpro­ jaar. okt | Matinee voorstelling Paradise schapsfilms uit binnen- en buiten- Farewell Party zo 8 t/m di 10 nov | La in aanwezigheid van de makers | gramma | Woensdag 18 november Trips ma 16 nov, 15.00 land. Het thema van deze eerste fes- isla minima zo 25 t/m di 27 okt Zaterdag 14 november om 16.00 om 19.30 uur eenmalige vertoning 11111 tivaleditie is Licht wo 4 t/m zo 8 nov uur eenmalige vertoning van van dit docuportret over het New Dana Linssen in de Filmkrant Soest | IndoFilmCafé Maandelijkse film- Oudenbosch Burden of Peace. De film vertelt het Yorkse stijl-icoon Iris Apfel (94). avond met een Indonesische film indrukwekkende verhaal van Apfel, altijd flamboyant gekleed, is 4 Filmhuis Artishock zo 8 nov, 19.30 | Movies that Mat- 4 Filmtheater Fanfare Claudia Paz y Paz uit Guatemala, een eigenzinnige vrouw voor wie Steenhoffstraat 46a | 06-4387 0112 ter I am Nojoom, Age 10 and Divor- Utopiazaal (Markland College) | de eerste vrouw aan het hoofd van mode, kunst en mensen de essen­ | artishock-soest.nl | Aanvang: ced ma 9 nov, 19.30 (met Q&A) | Pagnevaartweg 7 | 0165‑314 503 | het Openbaar Ministerie, die de tiële basisvoorwaarden voor haar 20.15 Mahler Special - Film & Concert ar- filmtheaterfanfare.nl strijd aanbindt met drugsbendes, leven vormen. Iris is de laatste film Amy zo 29 nov | Citizenfour ma 9 en rangement Le dernier coup de mar- Holland – Natuur in de Delta do 12 corruptie en straffeloosheid. van documentairemaker Albert wo 11 nov | Irrational Man ma 16 en teau ma 9 nov, 19.30 (met inleiding) nov, 20.15 | zo 15 nov, 14.00 | Margu- Makers Joey Boink en Sander Wir­ Maysles (Gimme Shelter) die in wo 18 nov | La isla minima ma 23 en en de zesde symfonie van Mah- erite do 5 nov, 20.15 | Mustang do 19 ken zijn bij de voorstelling aanwe­ maart van dit jaar op 88-jarige wo 25 nov | Loin des hommes ma 26 ler uitgevoerd door Het Gelders Or- nov, 20.15 | Dag van de Mantelzorg zig en worden na afloop geïnter­ leeftijd overleed. en wo 28 okt | Mia madre ma 30 nov kest op za 14 nov (in de Vereeni- Intouchables di 10 nov, 14.00 | Film- en wo 2 dec | Whiplash zo 25 okt | X + viewd door journalist Floor Boon. RIALTOFILM.NL ging) | LuxClassics La dolce vita zo zondag Seymour: An Introduction zo Y ma 2 en wo 4 nov DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 35

briek.nl | Raadpleeg verder de web- zo 15 nov, 15.00 | za 21 nov, 18.30 | Stadskanaal Veendam Wageningen site voor het actuele programma Hard to be a God ma 30 nov, 19.30 | 4 Filmliga Stadskanaal 4 Filmhuis vanBeresteyn 4 Filmhuis Movie W Amy vr 23 t/m zo 25, di 27 en wo 28 The Lesson do 12 en zo 15 nov, 20.30 Menistenplein 9 | 0599‑610 777 | Museumplein 5a | 0598-317 730 | Generaal Foulkesweg 42a (’t Ven- okt | Blade Runner: The Final Cut vr | vr 13 nov, 17.00 | za 14 nov, 21.00 | di smoky.nl | Aanvang: 20.15 vanberesteyn.nl | Raadpleeg de ster) | moview.nl 23 (met inleiding), za 24 en zo 25 okt 17 nov, 14.30 | Marguerite do 29 okt, Ilo Ilo di 24 nov | La isla minima di 3 website voor het actuele program- Citizenfour ma 2 nov, 20.30 | The In- | Irrational Man do 29 okt t/m zo 1 20.30 | vr 30 okt, 17.00 | za 31 okt, nov | The Last Wolf di 10 nov | La loi ma vasion of the Body Snatchers zo 8 nov, di 3 nov en wo 4 nov | Life do 22 21.00 | zo 1 nov, 15.00 | di 3 nov, 14.30 du marché di 17 nov | Selma di 27 okt nov, 16.00 | wo 11 nov en vr 13, 20.30 t/m ma 26 okt, wo 28, do 29 (met in- | Mia madre do 5 nov, 20.30 | vr 6 | Mia madre do 12, za 14, wo 18, vr leiding), vr 30 en za 31 okt en zo 1, ma nov, 17.00 | za 7 nov, 21.00 | di 10 nov, Veenendaal 20 en wo 25 nov, 20.30 | zo 22 nov, 2 en wo 4 nov | La loi du marché do 14.30 | Mother of the Unborn ma 2 Tiel 4 Filmhuis Veenendaal 16.00 | Que Horas Ela Volta? do 26 29 t/m za 31 okt en zo 1 t/m di 3 nov nov, 20.00 | zo 8, 15.00 | I nostri ra- 4 Filmtheater Agnietenhof Kees Stipplein 72 (Spectrum) | en za 28 nov, 20.30 | Slow West zo gazzi do 19, vr 20, zo 22 en di 24 nov, St. Agnietenstraat 2 | 0344-673 Alleen info 06-5388 3412 | film- 22, vr 27 en zo 29 nov, 20.30 | Theeb 20.30 | Que Oras Ela Volta? vr 20 500 | agnietenhof.nl | Raadpleeg de huisveenendaal.nl | Raadpleeg de zo 1 nov, 20.30 | Victoria zo 15 nov, Zaltbommel en vr 27 nov, 17.00 | za 21, ma 23 en website voor actuele informatie website voor het actuele program- 16.00 | ma 16, do 19, za 21 en di 24 4 Filmtheater Cinemaarten do 26 nov, 20.30 | Stoedjent za 14 ma nov, 20.30 | While We’re Young di 3, In Theater de Poorterij Nieuw- nov, 18.30 | wo 18 nov, 20.30 | The Verwacht o.a. Irrational Man za wo 4, vr 6 en zo 8 nov , 20.30 | The straat 2 | Reserveren via e-mail Wolfpack za 7 nov, 18.30 | wo 11 nov, Tilburg 24 okt, 20.00 | zo 1 nov, 14.30 | Mia Wolfpack do 5, za 7, di 10, zo 15, di 17 [email protected] | Raad- 20.30 | Vintage Cinema Le roi dan- 4 Cinecitta madre za 31 okt, 20.00 | Mr. Holmes nov, 20.30 pleeg de website voor het actuele se di 3 en di 17 nov, 20.30 | Festival Willem II straat 29 | 06-8369 8775 | zo 25 nov, 14.30 programma Auf der anderen Seite di 1 dec, 14.30 cinecitta.nl | Raadpleeg de website | Droomland DDR zo 29 nov, 15.00 voor het actuele programma Weesp (met lezing) | Gegen die Wand wo 25 Venlo 4 Theater City Of Wesopa Zevenaar nov, 20.30 | Good Bye Lenin! za 28 4 Filmtheater De Nieuwe Scene Herengracht 23 | 0294-458 093 | 4 Filmhuis Zevenaar nov, 16.00 | Das Leben der Anderen Uden Nieuwstraat 13 | 077‑351 8183 | wesopa.nl | Raadpleeg de website Wittenburgstr 14 | 0316-331 527 | vr 27 nov, 20.00 (met lezing) | Soul 4 Filmhuis De Pul nieuwescene.nl voor het actuele programma Reserveringen 0316-344 250 (na Kitchen di 24 nov, 14.30 | Das Ver- Kapelstraat 13 | 0413-265 091 | 45 Years do 12 nov t/m wo 2 dec | t Dheepan do 5 nov, 20.00 | Masaan De Canadese ci­ 19.15) | filmhuiszevenaar.nl sprechen za 28 nov, 20.30 | West- filmpul.com | Raadpleeg de website Lied van de Zee nog t/m 4 nov | Life do 29 okt, 20.00 | Valley of Love zo 1 Auf der anderen Seite di 24 nov, wind zo 29 nov, 20.30 voor het actuele programma vanaf do 26 nov | Masaan do 22 okt nov, 20.00 neast Maxime Gi­ 20.15 | The Cut do 26 nov, 20.15 | t/m wo 11 nov | Mr. Holmes do 29 okt Dheepan di 10 nov, 10.30 | do 5 en vr Zwolle t/m wo 4 nov | Slow West do 12 t/m roux weet, zonder 6 nov, 14.30 | do 5, vr 6 en zo 8 nov, Utrecht wo 25 nov | Halloweenfilm Allélua + Winterswijk 20.15 | Felix & Meira di 17 nov, 10.30 4 Filmtheater Fraterhuis 4 ’t Hoogt O Apostolo do 29 okt t/m wo 4 nov 4 Filmhuis/Servicetheater te oordelen over | do 12, wo 18 nov, 14.30 | vr 13, zo 15 Blijmarkt 25 | Reserveren via web- Hoogt 4 | 030‑232 8388 | hoogt.nl | Klimaatfilmcyclus Merchants of Skopein en di 17 nov, 20.15 | Gegen die Wand site | filmtheaterfraterhuis.nl Premières en nieuwe films Les cow- Doubt di 17 nov | This Changes Eve- Meddosestr 4-8 | 054-352 1515 | twee culturen, ma 30 nov, 20.15 | Good Bye Len- 45 Years vr 6, vr 13 en vr 27 nov, boys vanaf do 26 nov | Ice and the rything di 24 nov | As Equals Film- filmhuiswinterswijk.nl | Aanvang: in! di 1 dec, 20.15 | Holland - Natuur 14.00 | zo 8 nov, 11.15 | wo 11 nov en Sky vanaf do 12 nov | Is the Man Who festival Dear White People vr 6 t/m 21.00 een dilemma te in de Delta di 1 dec, 10.30 | do 26, vr wo 2 dec, 16.00 | ma 16 en zo 22 nov, is Tall Happy? vanaf do 12 nov | Je zo 8 nov | Gabrielle za 7 nov | La loi du The Farewell Party di 24 nov | La isla 27, zo 29 en ma 30 nov, di 1 en wo 2 14.30 | vr 20 en za 21 nov, 19.00 | di suis mort, mais j’ai des amis vanaf marché do 5, zo 8 en di 10 nov | Open minima di 10 nov | Mr. Holmes di 17 scheppen. Meira dec, 14.30 | vr 27, za 28 en zo 29 nov 24 nov, 20.30 | wo 25 nov, 16.30 | do 19 nov | Maryland vanaf do 19 nov Up to Me za 7, zo 8 en wo 11 nov | De nov | Schneider vs. Bax di 3 nov en wo 2 dec, 20.15 | J. Kessels vr 13, ma 30 nov, 19.45 | Amour Fou za 14 | N – The Madness of Reason za 21, Poolse droom za 7 nov | Verstand op wil graag van Shu­ ma 16 en di 17 nov, 14.30 | do 12 nov, nov, 13.30 | El Club do 26 nov en wo zo 22 en zo 29 nov | The Postman’s nul za 7 nov Woerden 19.30 | ma 16 nov, 20.15 | The Last 2 dec, 20.30 | vr 27 en za 28 nov, White Nights vanaf do 5 nov | Mo- lem houden, maar Wolf di 24 nov, 14.30 | vr 20 en zo 22 19.00 | zo 29 nov, 20.00 | ma 30 nov vies & Science Carbon Nation ma 2 Vlaardingen 4 AnnexCinema nov, 20.15 | Masaan di 3 nov, 10.30 en di 1 dec, 14.30 | Corn Island vr 13, nov, 19.00 | ’t Hoogt Sneak Verras- Rosmolenlaan 1 | 0348-436 510 | liever buiten de | wo 4 nov, 14.30 | ma 2 nov, 20.15 | za 14, zo 15, vr 20 en za 21 nov, 19.30 sende voorpremière di 10 nov, 21.30 4 Filmtheater Het Zeepaard annexcinema.nl | Raadpleeg de Paradise Trips di 24 nov, 10.30 |do | ma 16 en ma 23 nov, 14.00 | di 17 en | Hugo’s Hoogtepunten Once Upon Veerplein 134e (JT Bioscoop, kleine website voor het actuele program- beklemmende 19, vr 20 en ma 23 nov, 14.30 |do 19, di 24 nov, 19.45 | zo 22 nov, 12.00 | a Time in the West vr 27 nov, 21.00 zaal) | [email protected] | het- ma za 21 en ma 23 nov, 20.15 | The Pur- He Named Me Malala vr 6 en wo 18 | Scarface vr 13 nov, 21.00 | Roze zeepaard.nl (info & reserveren) Verwacht Bridge of Spies vanaf do omgeving van de ple Rose of Caïro zo 15 nov, 14.30 | nov, 16.00 | za 7 nov, 17.30 | zo 8 nov, Maandag Perfect Obedience ma 16 45 Years do 26 nov, 20.30 | zo 29 26 nov | He Named Me Malala vanaf wo 18 nov, 20.15 | Soul Kitchen wo 16.30 | ma 9 nov, 20.30 | wo 11 en vr nov, 19.15 | SIB Ice and the Sky (met nov, 16.15 | Dheepan do 12 nov, 20.30 do 5 nov | The Hunger Games: Moc- joodse gemeen­ 25 nov, 20.15 | Underdog ma 9, di 10 13 nov, 13.30 | do 12 nov, 19.45 | zo 15 lezing) di 24 nov, 19.00 | Hoogt Clas- | zo 15 nov, 16.15 | Mia madre do 5 kingjay – Part 2 vanaf wo 18 nov | en wo 11 nov, 14.30 | za 7, ma 9 en wo nov, 12.00 | How To Change The Wor- sic Y’aura t’il de la neige à Noël? zo nov, 20.30 | zo 8 nov, 16.15 | Que Ho- The Program vanaf do 19 nov | Spec- schap. Het is een 11 nov, 20.15 | X+Y ma 2 en di 3 nov, ld vr 13 nov, 16.00 | zo 15 nov, 16.30 | 29 nov ras Ela Volta? do 29 okt, 20.30 | zo 1 tre vanaf do 29 okt | Paranormal Ac- 14.30 | zo 1 en di 3 nov 20.15 wo 18 nov, 13.30 | Ice And The Sky vr 4 Louis Hartlooper Complex nov, 16.15 | Youth (la giovinezza)do tivity: The Ghost Dimension 3D za 31 levensles: liefde 27 nov, 16.00 | zo 29 nov, 16.30 | wo 2 Tolsteegbrug 1 | 030‑232 0452 | 19 nov, 20.30 | zo 22 nov, 16.15 okt | The Hunger Games Marathon Zierikzee dec, 13.30 | Ixcanul vr 20 nov, 13.30 hartlooper.nl | Raadpleeg de web- Mockingjay deel 1 en deel 2 di 17 nov gaat niet altijd om | zo 22 nov, 19.30 | ma 23 nov, 20.30 site voor het wekelijkse programma Vlissingen 4 Filmtheater Zierikzee | wo 25 nov, 16.00 | Journey to the 4 Springhaver 1 en 2 de mens, maar Korte Nobelstraat 37-39 | 0111-411 Shore vr 27 nov, 13.30 | zo 29 nov, Springweg 50 | 030‑231 3789 | 4 Cine City Zaandam 223 | fizi.nl | Raadpleeg de website 11.15 | ma 30 nov, 14.00 | Kunst...be- Raadpleeg de wekelijkse filmladder Spuikomweg 1 | Zie de bioscooplad- 4 Filmtheater De Fabriek soms ook om de voor het actuele programma gin drrr niet an do 12 en ma 23 nov, en Uitloper der en de agenda in de dagbladen Jan Sijbrandsteeg 12 | 075‑631 1993 14.30 | wo 18 nov, 19.00 | Die laat- | Reserveren via belbios | de-fa- context waarin de ste zomer do 5 nov, 14.00 | vr 6, za 7 Zoetermeer en wo 11 nov, 16.30 | zo 8 nov, 14.30 (nog) geen wolven, maar wel ijsvo­ mens leeft. 4 Fth Cine Utopia/bioscoop | Mia madre vr 13 en za 14 nov, 19.00 gels. Over deze volgens velen Utopolis | zo 15 nov, 11.15 | di 17 nov, 20.30 | Ruige natuur in de bioscoop mooiste vogel in ons land gaat De 11111 Oostwaarts 70 | 079-330 0366 | wo 18 nov, 16.30 | do 19 en vr 20 nov, cine-utopiazoetermeer.nl | Aan- 14.00 | ma 23 nov, 19.45 | N - The ijsvogel op het festival in première. Omar Larabi over Félix & Een natuurfilmfestival organiseren zoekt, zal die niet vinden op het Filmmaker Cees van Kempen vang: 20.00 Madness of Reason vr 20 nov, 16.00 is gevoel voor timing hebben, want festival. De films gaan over wilde, volgde een jaar een paartje ijsvo­ Meira in de Filmkrant Let op! per 1 november: | zo 22 nov, 16.30 | wo 25 nov, 13.30 de natuur is populair. Vooral de vaak bedreigde, dieren. Maar er is gels. Wat zou een natuurfilmfesti­ 4 Filmhuis Cameo | The Paradise Suite vr 20 en za 21 ruige variant, bleek uit het succes ook goed nieuws, zoals de vrolijke val zonder David Attenborough Theaterplein 10 | filmhuiscameo.nl nov, 21.30 | zo 22 nov, 20.00 | di 24 van De nieuwe wildernis over de opmars van de wolf in West-Euro­ zijn? Het gezicht van de BBC- Doctor Zhivago vr 13 nov, 20.00 | nov, 14.00 | wo 25 nov, 19.45 | A Per- Oostvaardersplassen. Het Wildlife pa. De documentaire Germany’s natuurdocu­men­taires is niet lijfe­ La famille Bélier di 10 nov, 20.00 | fect Day do 26 nov, 14.00 | vr 27 nov, Film Festival, waarvan de eerste Wild Wolves – As They Really Are lijk aanwezig op het festival, maar La isla minima di 24 nov, 20.00 | La 21.30 | za 28 nov, 20.30 | zo 29 nov, editie van 29 oktober t/m 1 novem­ laat dankzij het gebruik van GPS- wel in films. Zoals in Humming­ tête haute di 17 nov, 20.00 | Filmfes- 12.00 | di 1 dec, 19.45 | The Program ber in Cinerama in Rotterdam halsbanden zien wat wolven uit­ birds, een documentaire over de tival Hollandse Meesters Charlie’s vr 27 en za 28 nov, 16.30 | zo 29 nov, wordt gehouden, speelt met films, spoken. In Nederland hebben we luchtacrobatiek van kolibries. Country di 3 nov, 20.00 | Meet Me in 14.30 | ma 30 nov, 20.30 | wo 2 dec, Q&A’s en lezingen in op het nieuwe Voor echt ruige en wilde natuur Venice ma 2 nov, 20.00 | Schneider 14.00 | Refugiado vr 6 en za 7 nov, natuurbewustzijn. Het hart van moeten we Neder­land uit. Een vs. Bax zo 1 nov, 16.15 | Ventoux zo 1 19.30 | zo 8 nov, 12.00 | ma 9 nov, het festival is de competitie. kleine greep: Aziatische­ leeuwen nov, 13.00 14.00 | di 10 nov, 19.45 | Roger Wa- Daarin strijden vijfendertig films in Pride, ijsberen in Polar Bear ters - The Wall do 19 nov, 19.45 | Son om de Awareness Award, de prijs Summer, panda’s in The Journey Zutphen of Saul do 4, wo 11, do 12 en wo 18 voor de film die de grootste bijdra­ Home, olifanten in Living with nov, 20.30 | vr 6 en za 7 nov, 21.15 ge levert aan natuurbewustwor­ Elephants, Siberische tijgers in 4 Filmtheater Luxor | zo 8 en zo 15 nov, 20.00 | ma 9 en ding. Ook zijn er jury- en publieks­ Hunt for the Russian Tiger en leeu­ Houtmarkt 64 | 0575‑513 750 | ma 16 nov, 19.45 | di 10 en di 17 nov, prijzen voor beste professionele en wen in Blood Lions. Allemaal ge­ luxorzutphen.nl 14.30 | vr 13 en za 14 nov, 21.00 | Le niet-professionele natuurdocu­ woon te zien vanuit een bioscoop­ Amy vr 30 okt, zo 1, vr 6, zo 8, ma 9 tout nouveau testament do 5, wo 11 en di 10 nov, 20.30 | za 31 okt, 18.30 en wo 18 nov, 19.45 | vr 6 nov, 13.30 | mentaire. Wie een film over koeien DE IJSVOGEL stoel. WFFR.NL | Güeros vr 13 en ma 16 nov, 20.30 | vr 6, za 7, vr 13 en za 14 nov, 21.30 | zo DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 36

want hij belandt in een nachtmer­ 16.00 | zo 25 okt, 14.00 | Max Min­ 10.30 | Het kind van de Gruffalo zo 1 rie. Terug naar het Eurovisie Song sky en ik 10+ vr 23 okt, 15.30 | zo 25 en zo 8 nov, 10.30 | Minuscule zo 29 Niemand durft de De weg naar het Noorden Festival 2006. Wie weet nog wie er okt, 16.00 | Mullewap 5+ do 22 en nov, 10.30 | Verwacht Antboy 2 - De toen won? Het was de Finse metal­ za 24 okt, 14.00 | vr 23 en zo 25 okt, wraak van de rode furie 8+ | IDFA Ju- waarheid te zeg­ Het International Film Festival Baltische staten is er het program­ band Lordi. De documentaire 13.30 | wo 28 okt, 14.30 | The Race nior Ochtend 8+ ma 30 nov, 10.30- Rotterdam bestaat langer, maar is ma Noordse Focus. Dat bevat on­ Monsterman (Antti Haase) por­ 8+ do 22 en za 24 okt, 13.30 | Het 12.30 | Junior Middag 10+ ma 30 nov, gen over de nieu­ niet zo heel veel ouder dan het der meer de Noorse speelfilmOut tretteert Lordi’s oerklanken uit­ vlindermeisje 4+ do 22, za 24 en zo 13.30 -15.30 | Noordelijk Filmfestival. Het festi­ of Nature (Ole Glaever), over een in stotende frontman. Hij blijkt geen 25 okt, 15.30 | vr 23 okt, 14.00 | wo 4 Het Ketelhuis we kleren van de val beleeft van 11 t/m 15 november werk en gezin vastgelopen derti­ woesteling, maar een onzekere 28 okt, 15.00 Cinekid Festival Het internationale in Slieker Film en Stadsschouw­ ger, die bij wijze van opfrissings­ vent die door het Songfestival­ film, televisie en nieuwe media fes- sopraan, bang om burg de Harmonie in Leeuwarden therapie de ruige natuur intrekt. succes in een creatieve impasse Almere tival voor de jeugd za 17 t/m vr 23 okt zijn 36ste editie. De openingsfilm Ook te zien is het Deense Gold raakte. Ja, er is veel leed in de we­ 4 Rialto haar te kwetsen. is de Belgische komische roadmo­ Coast (Daniel Dencik), een in 1836 reld. Dat ook achter het woeste ui­ 4 /Het nieuwe filmhuis/De Verhalen in de herfst Filmfestival za vie Je suis mort mais j’ai des amis spelend historisch drama over een terlijk van IJslanders angstige ke­ nieuwe bibliotheek 17 t/m za 24 okt Met elke noot die (Guillaume en Stéphane Malan­ Deense botanist die in Deens rels kunnen schuilgaan, is te zien Cinekid op locatie Max, Minsky en drin), over een rockband die een Guinea een koffieplantage begint. in Virgin Mountain (Dagur Kari). ik 10+ vr 23 okt, 14.00 | Mullewap 5+ Apeldoorn ze zingt, blaast ze probleem heeft als de zanger vlak Dat had hij beter niet kunnen doen, De tragikomedie voert een veerti­ wo 21 okt, 14.00 | The Race 8+ do 22 voor hun eerste Amerikaanse tour­ ger op, een beer van een kerel, die okt, 14.00 4 Filmtheater/Podium Gigant haar zeepbel ver­ nee overlijdt. Thuisblijven of toch nog steeds bij zijn moeder woont. Cinekid op lokatie De keeper van Li- gaan? Met acteur/regisseur Bouli Hoe krijgt ze haar zoon het huis Alphen a/d Rijn verpool 10+ vr 23, za 24 en zo 25 okt der op. Om Mar­ Lanners. Traditioneel richt het uit? Speciale aandacht besteedt (+ bouw je eigen VRB-bril & Pillo!) | festival zich op het noorden. Het het festival met het programma 4 Parkfilmhuis Mullewap 5+ wo 21 t/m zo 25 okt | guerite zo lang in dichtbije noorden, dat wil zeggen Sounds & Cinema aan de relatie Cinekid op locatie De Keeper van Li- The Race 8+ do 22 okt Friesland, wordt belicht in het tussen film en muziek. Op meer­ verpool 10+ do 22 okt, 15.00 | Max, ontkenning te la­ programma Nieuwe Noordelijke­ dere locaties zijn (muziek)films en Minsky en ik 10 + vr 23 okt, 15.00 Arnhem Oogst; over het verder weg gelegen live optredens te zien en te horen. | Mullewap 5+ ma 19 en wo 21 okt, ten leven, zijn al­ 15.00 | di 20 en do 22 okt, 13.30 | The 4 Focus Filmtheater noorden, zoals Scandina­vië en de JE SUIS MORT MAIS J’AI DES AMIS NOORDELIJKFILMFESTIVAL.NL Race 8+ di 20 okt, 15.00 | Het vlin- De kleine prins 6+ elke za en zo in leen nogal wat dermeisje 4+ ma 19, wo 21 en vr 23 nov | Mini en de muggen 4+ elke za 8 nov, 19.30 | di 10, do 12 en di 17 nov, dec, 19.45 | Verwacht Carol | Publie- okt, 13.30 en zo in nov | Peuterochtend Nijntje kunstgrepen in 14.00 | zo 15 nov, 17.00 | ma 16 nov, ke Werken | Rams | Suffragette | A Jeugdfilm de Film 3+ di 17 en wo 18 nov, 09.45 20.30 | Youth (la giovinezza) do 5, Walk In The Woods | Fraterhuis Aca- Overzicht van vertoningen Amersfoort het scenario no­ ma 9, zo 15 en do 19 nov, 14.30 | vr 6 demie Horror en wansmaak za 7 nov van kinder‑ en jeugdfilms in Breda en za 7 nov, 19.00 | zo 8 en zo 29 nov, (door Jan Doense) | Het vak regisseur de Nederlandse filmtheaters 4 Filmtheater De Lieve Vrouw dig, die het tempo 17.00 | di 10 nov en di 1 dec, 20.30 | en het proces van filmmaken za 14 en filmhuizen. Adressen van Cinekid op locatie vanaf za 17 okt 4 Chassé Cinema wo 11, wo 18 en wo 25 nov, 14.00 | vr nov (door Eddy Terstall) | De impact de betreffende theaters zijn met o.a. De kleine prins 6+ | Max, Antboy: De wraak van de rode fu- geen goed doen. 13, za 14, vr 20 en za 21 nov en wo 2 van technologie op mens en cultuur te vinden in het eerste deel Minsky en ik 10+ | Mullewap 5+ | rie 8+ zo 29 nov, 12.30 | Mini en de dec, 16.30 | zo 22 nov, 11.15 | do 26 aan de hand van recente films za 21 van deze agendarubriek. Phantom Boy 6+ | The Race 8+ muggen 4+ zo 1, wo 4, zo 8, wo 11, zo 11111 nov, 19.45 | vr 27 en za 28 nov, 21.00 | nov (door Jos de Mul) | De korte film 15, wo 18, zo 22 en wo 25 nov 14.15 Virgin Mountain do 19 en wo 25 nov, za 28 nov (door Douwe Dijkstra & | Phantom Boy 6+ zo 1 en zo 8 nov, Mariska Graveland over 20.30 | vr 20 en za 21 nov, 21.00 | zo Bart Jansen) | Café Zinnema The In- Alkmaar Amsterdam 12.30 | wo 4 en wo 11 nov, 14.30 Marguerite in de Filmkrant 22 nov, 17.00 | di 24 en do 26 nov, vasion Of The Body Snatchers za 28 4 Filmhuis Alkmaar 4 Eye Filmmuseum 14.30 | vr 27 en zo 29 nov, 19.30 | za nov, 22.30 Cinekid op locatie De keeper van Li- Cinemini (2 tot 6 jaar) Heksendrank 28 nov, 18.30 | di 1 dec, 14.00 | wo 2 verpool 10 + do 22, vr 23 en za 24 okt, en drakenvuur zo 15 en zo 22 nov, Bor Beekman de Volkskrant der Burg van Jos Het Parool Busch Gerhard Cinema.nl/VPRO de Graaf Belinda van Trouw Gawie Keyser Amsterdammer De Groene Dana Linssen Handelsblad NRC Nientied André nu.nl Rovers Ronald De Filmkrant/Trouw Floortje Smit de Volkskrant Waardenburg André Handelsblad NRC Ab Zagt Dagblad Algemeen Zwol Coen van Handelsblad NRC

45 Years 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111123 11111 11111 11111 Black Mass 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Crimson Peak 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 L’chaim! 11111 111231 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Une enfance 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Félix et Meira 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 De grote Zwaen 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Holland, natuur in de delta 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 How to Change the World 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 I nostri ragazzi 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Ixcanul 11111 11111 11111 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 J. Kessels 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 Journey to the Shore 11111 112311 11111 11111 11111 111231 11111 112311 11111 11111 11111 11111 Life 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 The Lobster 11111 11111 11111 111231 11111 111123 11111 11111 11111 11111 11111 Marguerite 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Mustang 11111 111231 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Martian 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 N – The Madness of Reason 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Pasolini 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 Sicario 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Sworn Virgin 11111 11111 11111 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 We Come as Friends 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Walk 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111

is zeer goed | is goed | is redelijk | is matig | is slecht | is zeer slecht | is niet gezien DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 37

Bussum Gouda Rotterdam 4 Filmhuis Bussum 4 Filmhuis 4 Lantaren Venster Lezersacties oktober Holly en de zwaan 6+ zo 1, za 7, zo Holland – Natuur in de Delta 6+ di The Good Dinosaur 6+ vanaf wo 25 8, za 14 en zo 15 nov, 13.00 | wo 11 20 okt, 13.30 | nov elke za, zo en wo middag en da- Circus Bloteman woontes registreert. Hoe ze kijven, nov, 14.45 | Mini en de muggen 4+ Cinekid op locatie Max, Minsky en ik gelijks in de kerstvakantie | Phan- Winnaar van katten, ruzie maken en hoe ze el­ zo 1, za 7, zo 8, za 14, zo 15, za 21 en 10+ do 22 okt, 13.30 | Mullewap 5+ tom Boy 6+ elke za, zo, en wo middag de Louis Hart­ kaar troosten”, aldus de Filmkrant. zo 22 nov, 13.30 | wo 4 en wo 18 nov, zo 25 okt, 13.30 | The Race 8+ za 24 en dagelijks in de kerstvakantie | De looper Prijs “De film echoot het Italiaanse ne­ 14.45 | Phantom Boy 6+ za 21, zo okt, 13.30 | Het vlindermeisje 4+ vr sneeuwkoningin 2 6+ elke za, zo en voor de beste orealisme. We zien welke misère de 22, za 28 en zo 29 nov, 13.30 | wo 25 23 okt, 13.30 wo middag en dagelijks in de kerst- filmpublicatie nasleep van de economische crisis nov, 14.45 vakantie Workshop Watch That is dit jaar Ruud tot gevolg heeft. Authenticiteit Groningen Sound Maak je eigen soundtrack den Drijver weet Winspeare te bereiken door Delft voor kinderen van 8 tot 12 jaar wo 4 met het boek lokale, niet-professionele acteurs 4 Groninger Forum nov, 14.00 (gratis i.h.k.v. Feestweek Circus Blote- in te zetten die in dialect spreken.” 4 Filmhuis Lumen Cinekid op lokatie De keeper van Li- 5 jaar LantarenVenster!) | om 17.00 man - Biogra- Ter gelegenheid van de home enter- Antboy: Wraak van de rode furie 8+ verpool 10+ vr 23 okt, 13.00 | Mul- uur de première van de film met de fie van Wim Verstappen, filmpio- tainmentrelease van In grazia di vanaf do 26 nov | Dansen in Jaffa 12+ lewap 5+ do 22 okt, 13.00 | wo 21 gemaakte soundtrack (later ook te nier uit de West, over leven en Dio stelt ABC Homescreen vijf dvd’s vanaf do 29 okt | Mini en de mug- okt, 15.00 | Phantom Boy 6+ do 22 bekijken op de website van Lanta- werk van de in 2004 overleden beschikbaar voor lezers van de gen 4+ vanaf do 29 okt | Shaun het okt, 14.00 | The Race 8+ vr 23 okt, renVenster en op Youtube). Nederlandse cineast. Volgens de Filmkrant. schaap 4+ vanaf do 19 nov 14.00 | Het vlindermeisje 4+ do 22 jury was het lastig kiezen uit de okt, 15.00 Schiedam vijf genomineerde titels van de Melody Den Bosch shortlist, aangezien de kwaliteit Melody besluit Heemskerk 4 Wenneker Cinema “bijzonder hoog” was. De win­ draagmoeder 4 Verkadefabriek The Legend of Longwood 8+ zo 15 en nende publicatie toont onder moeder te Antboy: Wraak van de rode furie 8+ 4 Fh Heemskerk/Gebouw de Cirkel zo 22 nov, 13.00 | Minions 6+ zo 1 en meer “verstand van zaken, passie worden voor vanaf do 26 nov De club van Sinterklaas & de ver- zo 8 nov, 13.00 voor film en kennis waar de hele Emily, een rij­ dwenen schoentjes 4+ zo 22 nov, Jayro Bustamante filmsector van kan leren”, aldus ke Engelse Deventer 14.00 Soest de jury. Wim Verstappen was een dame, in ruil kent de gesloten markant regisseur, producent, voor een grote 4 Filmhuis De Keizer Hengelo 4 Filmhuis Artishock lobbyist, docent en essayist. Cir- som gelds. Op Antboy: Wraak van de rode furie 8+ De Boskampi’s 6+ vr 6 nov, 16.00 Maya-gemeen­ cus Bloteman documenteert deze het eerste ge­ wo 2 dec, 14.00 | Casper & Emma: 4 Filmhuis Hengelo veelzijdigheid en vult daarmee zicht lijken de Een vrolijk kerstfeest 4+ zo 22 en Shaun het schaap 4+ vr 23 okt, Utrecht schappen niet van een lacune in de literatuur over de werelden van de twee vrouwen wo 25 nov, 14.00 | wo 2 dec, 14.30 | 14.00 Nederlandse film. Tevens wordt ver van elkaar verwijderd, maar Mini en de muggen 4+ wo 4, zo 8, wo 4 ’t Hoogt binnen, maar wel aandacht besteed aan de befaam­ gaandeweg groeien ze steeds 11, wo 18, zo 22 en wo 25 nov, 14.30 | Maastricht Antboy: Wraak van de rode furie 8+ de montagetafelanalyses van Ver­ meer naar elkaar toe. “Wie denkt Phantom Boy 6+ wo 4, zo 8, wo 11 en vanaf do 26 nov | Nog te zien Mini en van dichtbij — hij stappen voor het filmtijdschrift dat de klassenmaatschappij niet wo 18 nov, 14.00 4 Lumière de muggen 4+ | Phantom Boy 6+ Skoop, die momenteel gedigitali­ meer bestaat, ziet te weinig films. Cinekid op locatie ma, 26, di 27 en groeide op in de seerd worden (zie louishartloo­ Niet dat Bernard Bellefroids Me- Diemen wo 28 okt Veendam perprijs.nl). Voor lezers van de lody daar een boodschap over hooglanden en Filmkrant stelt Stichting Wim heeft, maar naast een intiem ver­ 4 Filmtheater De Omval Middelburg 4 Filmhuis vanBeresteyn Verstappen Scorpio Films vijf haal over de ingewikkelde ver­ De club van Sinterklaas & de ver- De Boskampi’s 6+ wo 21 okt, 14.00 | vergezelde als exemplaren van Circus Bloteman houding tussen twee vrouwen is dwenen schoentjes 4+ zo 29 nov, 4 Cinema Middelburg beschikbaar. het ook een verhaal over hun zeer 11.00 Otto is een neushoorn 5+ ma 26 t/m Woerden kind zijn moeder uiteenlopende achtergronden”, vr 30 okt, 14.00 In grazia di Dio schreef de Filmkrant. Ter gelegen- 4 AnnexCinema op haar medische IEDEREEN Door de aan­ heid van de home entertainment­ KAN HE I FILM Doetinchem het gouden The Good Dinosaur 3D 6+ vanaf wo Paul Ruven & Marian Batavier Oudenbosch T! houdende crisis release van Melody stelt Twin Pics 4 Filmhuis/Gruitpoort 25 nov voorlichtingsDEE ­ moet een kleine vijf dvd’s beschikbaar voor lezers Ramon en het paard van Sinterklaas 4 Filmtheater Fanfare textielfabriek in van de Filmkrant. 4+ za 7, za 14, wo 18 en za 21 nov, De club van Sinterklaas & de ver- campagnes. Die Italië haar 14.00 | vr 20 nov, 15.00 dwenen schoentjes 4+ zo 22 nov, Zaandam

ZIN poorten sluiten. Interesse? 14.00 | Holland – Natuur in de Delta 4 Filmtheater De Fabriek hoe verkoop vertrouwdheidhoe verzin De drie genera­ Stuur een email met naam en adres je het? je het? Drachten 6+ zo 15 nov 14.00 Shaun het schaap 4+ zo 25 okt en ties vrouwen naar [email protected] en geef zo 1 nov met het onder­ die afhankelijk daarin aan voor welke actie u be­ 4 Schouwburg de Lawei Purmerend zijn van dit familiebedrijf moeten, langstelling hebt. N.B. Slechts één Avonturen van het Molletje 3+ zo 25 Zwolle werp valt aan de om hun schulden te betalen, hun actie per inzender en wie het eerst okt, 11.00 | Pelle en de dierenrovers 4 Filmhuis Purmerend woningen verkopen en verhuizen komt, die het eerst maalt. Deze ac­ 4+ zo 1 nov, 15.00 | De Boskampi’s 6+ zo 25 okt, 13.30 | 4 Filmtheater Fraterhuis film af te lezen. naar het platteland. “Krachtig aan tie loopt tot 17 november.

Peuterpret Kikker 3+ zo 29 nov, Trippel Trappel Dierensinterklaas 4+ Holland - Natuur in de Delta 6+ za 7 en speciale adressen. Als extra een hoofdstuk over Nederlandse gouden film-ide ë testen en omwerken tot een gouden film-idee. GEHEIM VANboek HET HOLLYWOOD deze unieke handleiding over hoe je idee kunt baar maken. Danfilm-idee bestaat. kun je het ook zelf verzinnen, heel eenvoudig en daarna verkoop - THE FLOWER GUY en verkocht het voor 2,5 miljoen dollar. discreet aan maitresses bloemen aflevert van overspelige filmsterren. Hij noemde het 1985 per ongeluk is ingevroren in ijs, ontdooit nu en denkt dat alles nog als in 1985 is zinnetje maar goud is. doen. En het maakt ook niets uit of je nog nooit iets in de film gedaan hebt. Als dat te kopen, vaak voor miljoenen dollars. hebt is een gouden film-idee.Dan staat Hollywoodom dat ene zinnetje in de rij van je RIJK DOOR 1 ZIN: HET GOUDEN FILMIDEE staat volRIJK DOOR 1 ZIN: HET metsucces-voorbeelden, tips, trucs, Hollywood-kenners Paul Ruven en Marian Batavier schreven na hun succesvolle als je weetHet uit welke lijkt simpel, en dat is het ook, elementen een gouden Dezelfde man las in de krant een artikel over een bloemen-man, die in het geheim Een man verkocht het volgende zinnetje voor 600.000 dollar: “Een die politieagent, er niets Je eens voor hoeft naar Hollywood, je kunt het gewoon vanuit je luie stoel Iedereen kan door 1 zinnetjeworden. schatrijk Vandaag nog. Het enige dat je nodig Nederlands Fonds de Film. voor werd mogelijk gemaakthet van door een bijdrage uitgave Deze €19,95. baar voor september daar verkrijg - half vanaf de Theatrebookshop; van Een uitgave Het gouden filmidee”. “Rijk door 1 zin. en Marian Batavier: In Paul boek van Ruven Het nieuwe grazia di Dio (‘in de genade van Winnaars ontvangen bericht en 11.00 zo 22 nov, 13.30 nov, 15.00 | zo 8 en zo 15 nov, 14.00 111231 God’) is de fijngevoelige manier over de uitslag kan niet gecorres­ | za 14 nov, 15.45 | De vijf en de pira- Sasja Koetsier over Ixcanul in waarop [regisseur Edoardo] pondeerd worden. tenschat 6+za 21 nov, 15.45 | zo 22 Winspeare de vrouwen en hun ge­ nov, 14.00 | za 28 nov, 16.15 de Filmkrant STUDENTENFILM WON. OSCAR VOOR BESTE BUITENLANDSE O.A. MEE AAN ‘ALASKA’, DAT EEN EN MARIAN BATAVIER WERKTEN BEKENDE FILMMAKERS PAUL RUVEN

LEES HET VANDAAG!

en. 6 november 2015 | nr. 322

in

Het blad van/voor muziekliefhebbers .”

FILMIDEE Paul Ruven & Marian Batavier Marian & Ruven Paul het gouden het 322 VANAF 6 NOVEMBER IN ONZE WINKELS

NO RISK DISC: www.platomania.eu • www.sounds-venlo.nl PAUW www.kroese-online.nl • www.platenhuis-het-oor.nl www.velvetmusic.nl • www.waterput.nl www.de-drvkkery.nl Vanaf 22 oktober in de filmtheaters:

Vanaf 22 oktober EYE Amsterdam Vanaf 22 oktober dagelijks Het Ketelhuis Amsterdam Zaterdag 24 oktober Frascati Amsterdam Zondag 25 oktober Verkadefabriek Den Bosch Maandag 26 oktober Filmschuur Haarlem Vanaf 3 november Slieker Film Leeuwarden Vrijdag 4 november LantarenVenster Rotterdam Vrijdag 4 november Groninger Forum Zondag 8 november Cinebergen, Bergen (NH) Maandag 16 november De Lieve Vrouw in Amersfoort 21, 22, 29 november en 2 december ‘t Hoogt Utrecht Maandag 30 november Concordia Enschede Woensdag 2 december LUX Nijmegen Zondag 13 december Filmtheater Gigant in Apeldoorn

www.mokumfilm.nl

advertentie end of the tour filmkrant.indd 1 16/10/15 16:52 DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 39

Chantal Akerman “LACHEN IN DE ONMOGELIJKHEID” Boeken Op 5 oktober 2015 overleed Chantal Akerman was van de solo-tentoonstelling Maniac Shadows in The op 65-jarige leeftijd. Op haar 25ste debuteerde Kitchen in New York. Hierin vertelt ze dat haar moeder ze met een meesterwerk. DOOR PATRICIA PISTERS vroeger niet alleen altijd bezig was met huishoudelijke klusjes maar ook veel lachte. Ze was altijd aan het la­ Op 5 oktober 2015 overleed de cineaste Chantal Aker­ chen om niets te hoeven zeggen: “Mijn moeder lachte in Boeken kort man op 65-jarige leeftijd. Een eigenzinnige autodidact de onmogelijkheid.” In Akermans laatste film, de docu­ die op haar vijfentwintigste bekend werd door Jeanne mentaire No Home Movie (2015), filmt ze haar moeder The Lumiere Galaxy FRANCESCO CASETTI | 2015, Dielman, 23 Quai de Commerce, 1080 Bruxelles (1975), in haar appartement in Brussel gedurende de laatste COLUMBIA UNIVERSITY PRESS | € 28,60 een meesterwerk dat de filmgeschiedenis blijvend zou maanden van haar leven. Het lachen is vervangen door Is film nog relevant? Ja natuur- lijk, is Casetti’s antwoord. We beïnvloeden. Meer dan veertig lange en korte films, praten over koetjes en kalfjes, de aardappelen en het moeten alleen tevreden zijn met fictie, non-fictie en video-installaties maakte ze over vlees op het bord, het verleden wordt indirect aange­ een constant veranderende con- uiteenlopende onderwerpen, onmiskenbaar verbon­ roerd maar is overal aanwezig. Chantal Akerman en text waarin film vorm krijgt. En den door haar intuïtieve observerende auteurschap, haar zus Sylviane vragen hun doodzieke moeder om een zo is het altijd al geweest. Daar- gekleurd door haar joodse familiegeschiedenis en de verhaaltje, als meisjes van zestig. Er komt geen verhaal­ bij zou het wel nuttig zijn om het begrippenkader eens op te fris- relatie tot haar moeder. Jeanne Dielman, met Delphine tje. De laatste beelden van No Home Movie laten slechts sen. Zo hebben termen als canon, herhaling en Seyrig in de hoofdrol, was gebaseerd op Akermans een leeg huis zien. Het huis waar zoveel verhalen in zijn apparatus misschien iets van hun relevantie nauwkeurige waarneming van de handelingen en ge­ opgesloten. Maar net als Jeanne Dielman raakt ook deze verloren in deze tijd van korte aandachts- baren van haar moeder bij alledaags huishoudelijk film diepe onzegbare observaties, het trauma dat steeds spanne, een overdaad aan nieuwe producties en werk. In de film maakt ze voelbaar dat onder de rituele groter wordt en stilzwijgend wordt doorgegeven. eclectisch mediagebruik. Casetti heeft het lie- ver over ‘7 keywords for the cinema to come.’ Hij handelingen van het schillen van de aardappelen, het bespreekt bijvoorbeeld Relocation, Assemblage, zetten van koffie, het ontvangen van mannen, het aan Expansion en Performance. en uitklikken van het licht, het eten met haar zoon, een wereld van het onzegbare schuilt. In de jaren zeven­ Latin Hitchcock DONA KERCHER | 2015, WALL­ tig werd Jeanne Dielman gezien als een eerbetoon aan FLOWER PRESS | € 27,99 Wat voor effect heeft de filmge- het onzichtbare leven van talloze huisvrouwen en een schiedenis gehad op Spaanse en boegbeeld voor feministische bewustwording. Ook Latijns-Amerikaanse filmma- Akermans sobere stijl van vaste camerastandpunten, kers, vraagt Kercher zich af. Om symmetrische kaders en lange shots werden gezien als deze vraag behapbaar te maken, een ondermijning van de klassieke Hollywoodstijl die legde ze zich toe op een onder- zoek naar de invloed van Hitch­ in diezelfde tijd ook onder emancipatorisch vuur lag. cock. Vijf makers bleken zichzelf Akerman zelf had soms gemengde gevoelens bij die ca­ als leerlingen van Hitchcock te zien; Almodóvar, tegorisering en bracht haar stijl eerder in verband met Amenábar, De la Iglesia, Del Toro en Campa- het Tweede Gebod uit de bijbel, namelijk het verbod NO HOME MOVIE nella. In het boek bespreekt ze de filmcarrières op afbeelding en ‘idolatrie’ zoals het spektakel van het van de vijf en hoe zij naar eigen zeggen ‘talented robbers’ werden naar het model van Hitchcock. sterrensysteem. Mensen zijn niet vrij als ze idolen heb­ Maniakale schaduw Dit lag overigens niet in de lijn der verwachtin- ben, stelde Akerman herhaaldelijk. Haar pure stijl was In Akermans debuut, de korte film Saute ma ville (1968) gen. Het werk van Hitchcock werd in eerste een ethische leidraad in al haar films. speelt ze zelf een meisje dat wild en klunzig in haar instantie helemaal niet gewaardeerd in Spanje. keukentje spaghetti in een pan gooit, de deuren afplakt, de keukenvloer dweilt met de inhoud van de kastjes Film School A PRACTICAL GUIDE TO AN IMPRACTICAL DECISION | JASON B. KOHL | 2016, FOCAL PRESS | op de grond, haar schoenen en haar benen poetst met € 24,99 zwarte schoensmeer; ze giechelt op de bijna surrealis­ Een komische ondertitel die de tische asynchrone geluidsband. En plotseling ziet ze insteek van het boek al verraadt. zichzelf verdubbeld in een spiegel. Akermans alter-ego, Het grootste deel van het boek haar ‘maniakale schaduw’ zit in haarzelf verborgen. gaat niet over de jaren tijdens het verblijf op een filmschool, Het is een confronterend moment in de film, en achter­ maar over het begin en het einde af bezien wellicht al de eerste tekenen van haar bipolai­ van je inschrijving. Zo is er een re aandoening die zich later zou manifesteren. Ook hoofdstuk gewijd aan de vraag het leven en het trauma van de moeder zit gevangen in of je wel naar een instituut moet om filmmaken te leren, of dat je ook genoeg hebt aan een JEANNE DIELMAN dat spiegelbeeld. De onlosmakelijke (en verstikkende) DIY-opleiding bestaande uit internet, boeken en moeder-dochter relatie die is omschreven door de fi­ films bekijken. Dan is er aandacht voor je toela- Dood hart losofe Luce Irigaray als ‘de een die niet beweegt zonder ting en de research die je doet over de scholen Het onzegbare in Jeanne Dielman had ook te maken de ander.’ Akermans films zijn existentiële zoektochten en jouw ambitie. Als laatste trekt Kohl een met de onuitwisbare maar onbespreekbare herinne­ naar het erkennen en loskomen van een transgenera­ hoofdstuk uit om de jaren na de filmschool te ringen aan de oorlog. Akermans moeder overleefde tioneel trauma. “Laat me niet los, nog niet. Ik ben er bespreken. Zo beschrijft hij hoe je je op festivals kunt laten zien en hoe je een crowdfundactie het concentratiekamp. De huishoudelijke bezigheden niet klaar voor en misschien zal ik het nooit zijn”, zegt kunt starten. Kohl is niet bang om over geld, en weerhielden haar ervan om de onmetelijke pijn van het Akerman in Mijn moeder lacht. Saute ma ville eindigt het gebrek eraan, te spreken en komt met hele verleden tot zich door te laten dringen. “Mijn moeder met een explosie, het beeld wordt zwart. Akerman ver­ concrete stappen om de filmstudent te onder- kwam uit de oorlog met een dood hart”, zei Akerman. liet het leven een jaar na de dood van haar moeder. steunen. “Ik sprak voor haar, ik sprak tegen haar, maar misschien SAMENSTELLING ANNE DE LOOS, INTERNATIONAL ook helemaal niet.” In 2013 schreef Akerman het auto­ Ma mère rit CHANTAL AKERMAN | PARIS: MERCURE THEATRE & FILM BOOKS, LEIDSEPLEIN 26, 1017 PT biografische boek Ma mère rit (Mijn moeder lacht), dat DE FRANCE, 2013 | 208 PAGINA’S | € 22,80 | NO HOME AMSTERDAM, T 020-622 6489, WWW.THEATREAND­ in een door Akerman zelf voorgelezen versie onderdeel MOVIE ZAL TE ZIEN ZIJN OP IDFA FILMBOOKS.COM DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 40

Even snel als de Cannon-groep een dominante plek had verwor­ ven in de Nederlandse filmwereld, verdween hij ook weer van het toneel. Maar in die woelige periode werd wel de start van een complete transformatie ingezet. In de slot­aflevering van een tweeluik kijken directeur Jan Bruinstroop, producent Henk Bos en regisseur Hans Scheepmaker terug op de jaren dat alles anders leek te worden in de Nederlandse film. DOOR MARK VAN DEN TEMPEL De opkomst en ondergang van Cannon DUTCH TREAT In 1985 was Cannon Film schijnbaar vanuit het niets lastig te financieren, reden waarom Cannon er een in­ uitgegroeid tot een entertainmentgigant. Een machtig ternationale productie van wilde maken. Dat betekende Europees bioscoopimperium met alleen al in Nederland onder meer een Amerikaanse naam op de poster. Bos: 75 bioscopen. Een aantal van de grootste internationale “Toevallig zag ik Brubaker, waar Everett McGill inzat, actiesterren onder contract. Drie titels in de competitie en vond hem ideaal voor de rol van Hollandse sergeant. van Cannes, plus de openingsfilm. Vooral dat laatste Ik heb toen met hem gesproken in New York en hij was verbaasde insiders. De Cannon-bazen Menahem Golan enthousiast, maar zijn agent wilde niet dat hij voor dat en Yoram Globus stonden niet bepaald bekend om hun bedrag ging werken. Dus ik stuurde een fax dat de deal affiniteit met de kunstzinnige film. niet doorging. Kreeg ik een kwartier later antwoord van Maar het stratenplan van Cannes kenden ze van bui­ Everett: hij had zijn manager eruit geschopt en ging ak­ ten. Residerend in een suite van het Carlton deden ze koord.” Hans Scheepmaker ging regisseren. er hun beste zaken en overal hingen de posters van hun Het verhaal van Field of Honor was nogal rauw en aankomend films. Directeur van Cannon Nederland niet per se heroïsch. Sergeant ‘Sire’ de Koning komt Jan Bruinstroop kwam tijdens het festival altijd wel een achter de linies terecht waar hij zich het lot van een keertje langs. “Weet je nog die grote persconferenties alleenstaande Koreaanse moeder aantrekt. Bos had als die ze belegden, waarvoor echt iedereen kwam opdra­ militair adviseur de voormalig rechterhand van Indië- ven? Was iedereen binnen, zeiden ze: ‘We hebben goed veteraan Raymond Westerling ingehuurd, nieuws voor jullie: we hebben niks gekocht deze keer. die het ijkpunt werd. Niet zo vreemd Dag!’ Dat soort spelletjes, jezelf niet 100 procent seri­ dat de soldaten hier geen lieverdjes zijn. eus nemen: daar waren ze goed in.” Scheepmaker vindt het nog steeds bijzon­ Met producent Henk Bos hadden Golan en Globus der dat de studio akkoord ging. “Bij Cannon inmiddels een prima verstandhouding. Bos: “Het gokten ze liever op Chuck Norris, de on­ waren heel kiene mannen. Artistiek gezien was het overwinnelijke held die nooit werd geraakt. product vaak niet de top, maar hun fingerspitzengefühl Vergeleken daarmee was Field of Honor een was geweldig. Als ze bijvoorbeeld iets hoorden waarvan zeer realistisch verhaal.” ze dachten: dit is wereldnieuws, maakten ze er direct een film over. Hadden ze twee weken later een script.” Ron Brandsteder Bruinstroop herinnert zich een contract met Jean- Over de eerste (en laatste) internationale Luc Godard, geschreven op een servetje. “Dat was filmrol van Ron Brandsteder in Field of Honor, binnen het Cannon-concern schering en inslag, maar als ‘Tiny’, is in de Nederlandse pers altijd la­ daar­buiten zeer ongebruikelijk.” Bos: “Een handshake­ cherig gedaan. Scheepmaker wil daar niets van in Cannes, zo begon het dan. Mijn Korea-film Field of horen. “Toen hij voor de film in beeld kwam, Honor is met een schouderklop in Cannes afgespro­ werden er gelijk grapjes gemaakt, maar in ken.” Amerika waar ze er volstrekt onbevangen te­ genover stonden, zeiden ze: ‘He should come to Poetsen Hollywood!’ Henk is nog met Joop van den Ende Henk Bos en Menahem Golan herkenden dezelfde ‘niet wezen praten, maar Ron heeft de stap nooit ge­ lullen maar poetsen’-mentaliteit bij elkaar, waarbij zet. Toch vond ook McGill hem prima. Typisch mondelinge afspraken even zwaar wogen als schrif­ Nederland: Willem Ruis mocht ook niet acteren. telijke en producenten een flinke artistieke vinger in Nu zitten overal cabaretiers in.” de pap hadden. Zo had Korea-veteraan Bos op basis Ook Henk Bos herinnert zich telefoontjes uit met draaien! Tien minuten later kwam er een fax van van de ervaringen van een kameraad een script voor Hollywood waarbij geïnformeerd werd naar “the tall Menahem overheen dat die vrouw ontslagen was. Hij een oorlogsdrama geschreven, Het veld van eer. Anton actor with the deep voice”. Andere berichten waren min­ wenste me veel succes met de rest van de opnamen.” Koolhaas van het Filmfonds had het echter afgewezen, der opbeurend. Bos: “Ik zat op de set in Korea en kreeg Bij de première liep Bos Koolhaas tegen het lijf. “Die en zonder het Fonds was er geen geld. Maar bij Cannon op een gegeven moment een fax van een vrouw die bij wilde zijn excuses maken. Hij gaf eerlijk toe het ver­ kon Bos na Wildschut een potje breken. Cannon Amerika werkte. Ze had het script gelezen en keerd te hebben gezien, en vond het echt een goede film Het veld van eer bleek als volledig Nederlands drama ze waren niet geïnteresseerd. En ik was al bijna klaar geworden. Dat was heel netjes van hem.” DE FILMKRANT FOTO GEERT SNOEIJER #381 NOVEMBER 2015 41

Globus moest dat geld binnenharken, Niet spetteren al dan niet op zijn huid gezeten door de April 1988 waren Golan en Globus op een zijspoor banken. Maar het ging nooit om een gro­ gezet in hun eigen bedrijf. Credit Lyonnais speelde tere Ferrari, integendeel. In LA reden ze daarbij een bedenkelijke rol, volgens Jan Bruinstroop. rond in een lelijke eend. Die Amerikanen De bank was bezig met de overname van Hollywood- wisten niet wat ze meemaakten.” studio MGM, en ging in zee met duistere figuren. Enter De Joodse achtergrond van het duo Giancarlo Parretti, een vulgaire Italiaanse oplichter speel­­de slechts zijdelings een rol. Er wa­ met dromen van Hollywood-glorie. Parretti groeide uit ren wat films met een Joodse thematiek als tot een monster van Frankenstein dat Credit Lyonnais Raid on Entebbe en Over the Brooklyn Bridge, niet meer in bedwang kon houden. De fraudeur had al maar verder spiegelden Golan en Globus snel een miljard van de bank uitgegeven aan schimmige zich toch vooral aan dat andere Beloofde overnames, smeergeld en een exorbitante levensstijl. Land, Hollywood. Bruinstroop: “Ze liepen Bos herinnert zich hoe Parretti in Hotel Melia in niet met een keppeltje rond en er werd net zo Madrid het zwembad had gereserveerd voor zijn zee­ goed op vrijdag gewerkt. Maar het was wel een honden. En Bruinstroop vertelt over een jetsetfeestje gevoelig item.” in de Hollywood-villa van Parretti. “Ik wilde naar het Eenmaal speelde die gevoeligheid in Nederland op, toilet en Parretti zei tegen me: ‘Niet spetteren hoor.’ Dat bij Zoeken naar Eileen. Bruinstroop: “Wij tekenden het vond ik een merkwaardige opmerking, maar in de bad­ contract als Cannon Nederland, en dezelfde middag kamer stonden naast het toilet opgerolde schilderijen verscheen het als een bericht in de NRC. Waarna van Picasso en Monet. Toen ik Parretti daarover aan­ Mena­hem in Tel Aviv uit zijn bed werd gebeld waarom sprak zei hij: ‘Da’s makkelijker dan een bankrekening.’” hij in vredesnaam van plan was om twee Palestijnen­ Voor Henk Bos en Hans Scheepmaker had de nieuwe vrienden te financieren?” Dat waren de toen nog links machtsstructuur vervelende consequenties. Bos: “We opererende Leon de Winter (scenario) en Rudolf van deden in Spanje preproductie voor Moment of Truth. den Berg (regie). Uiteindelijk zou Cannon de film alleen Een prachtig verhaal, waarvoor we onder meer Stacy in de Benelux en niet wereldwijd vertegenwoordigen. Keach en Harvey Keitel hadden gestrikt. Was plots al het geld weg! Bij een deel van de financiering kwam Neergang en bloei Parretti om de hoek kijken, en het schijnt dat die ge­ Eind 1986 spatte de droom dan toch uiteen. In mei van zegd heeft: wat hebben we met die Hollanders te ma­ dat jaar hadden Golan en Globus met het Britse Thorn- ken.” Scheepmaker: “Alleen Keitel profiteerde. Van het EMI nog een grote vis gevangen. Een paar honderd the­ laatste geld hadden we namelijk diens kleermaker in aters, een catalogus met tweeduizend titels, de Elstree New York een schitterende jas laten maken.” filmstudio’s. Maar toen het op betalen aankwam was er Uit de jarenlange wirwar van onoverzichtelijke deals onvoldoende geld. Warner Bros. schoot de studio een kwam uiteindelijk buitenstaander Pathé als grote win­ jaar later te hulp met een injectie van 75 miljoen dollar, naar tevoorschijn. Het Franse mediaconcern zette de maar wilde in ruil onder meer de lucratieve Cannon- onder Cannon ingezette vernieuwingen door, inclusief videorechten. Daarmee kwam er feitelijk een einde aan nieuwbouw. Een door architect Cees Dam te ontwik­ de onafhankelijke positie. kelen multiplex aan de Zuidas bleef echter bij een mooi Tot overmaat van ramp begon de Amerikaanse plan, en Pathé investeerde ook niet in Nederland. Fons overheid een onderzoek naar mogelijke boekhoud­ Rademakers’ eerste Amerikaanse productie An Instant kundige onregelmatigheden. De koers van het aandeel in the Wind, door Cannon op de rails gezet, zou nooit Cannon daalde van veertig naar veertien dollar. In 1987 gemaakt worden. was het negatief saldo al 600 miljoen. Aan directeur Rademakers’ De aanslag bleef ook de enige Oscar­ Bruinstroop de ondankbare taak het allemaal aan de winnaar die Golan en Globus ooit produceerden. pers uit te leggen. “Al in de loop van 1987 doken er Jan Bruinstroop: “Hun verdwijnen is heel geleidelijk serieuze problemen op. Ik geef toe dat de afrekening gegaan. Ze kregen er steeds meer last van dat er gaan­ van de heren wel eens te wensen over liet. Ik kon toen deweg de rit steeds meer van ze werd overgenomen. Ik niet altijd in alle eerlijkheid antwoorden, maar de pers geloof dat Globus op het einde zelfs zijn persoonlijke kwam wel bij mij. Het was een van de redenen waarom familiebezit, het bioscoopbedrijf van zijn ouders, kwijt ik uiteindelijk in 1990 weg ben gegaan.” was.” De neven hadden jarenlang gepokerd met een De ironie wilde dat het Nederlandse bioscooppark hoge inzet, en verloren. van Cannon floreerde. Vlaggenschip Tuschinski was Een laatste anekdote van Henk Bos zet de Joodse in oude luister hersteld, iedereen wilde daar zijn films pio­niers nog eens goed neer. “Op het strand van vertonen. De theaters van Holland Exhibitors waren Cannes kampeerde een Nederlandse jongen die ooit overgenomen. Het opknappen van het verloederde City nog een blauwe maandag camera-assistentie had ge­ V.L.N.R. JAN BRUINSTROOP, HANS SCHEEPMAKER EN HENK BOS moest de volgende stap worden, en er werd serieus ge­ daan bij een Cannon-film. Hij vroeg me hem mee te dacht aan multiplexen in Amsterdam-Noord, Zuidoost nemen naar Menahem. Golan zag de jongen, begroette Lelijke eend en Badhoevedorp. Bruinstroop: “Er was een visie: hem hartelijk en noemde hem direct bij zijn naam, Wat herinnert Jan Bruinstroop zich nou vooral van zijn de kwaliteit moest terug, de oudere bezoeker moest ongelooflijk. Hij had misschien een week voor Cannon vroegere bazen? “Ze gingen voor het geld, maar never heroverd worden. Er werd geïnvesteerd in Tuschinski, gewerkt, maar Menahem wist nog precies hoe hij heet­ nooit voor zichzelf. Als je hun woningen in Los Angeles Rembrandt, Metropole. Beter geluid, meer beenruimte. te. Die jongen was er gewoon confuus van. Zo’n man gezien zou hebben, of hoe ze leefden: daar zat niets van Managers werden getraind in klantgericht werken.” was dat.” zelfverrijking bij. Het geld dat ze verdienden ging direct DIT IS HET SLOT VAN EEN TWEELUIK OVER CANNON | weer het concern in. Het draaide om financiering en LEES HET EERSTE DEEL OP filmkrant.nl DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 42 Thuiskijken La vie de Jean-Marie

belde vader tevergeefs tegen. Later zou ook Jean-Marie een priesterroeping voelen, na een ontgoocheling in de HET LIEFDESLEVEN VAN liefde: de ouders van zijn vriendin hadden hem botweg afgewezen omdat hun vioolspelende dochter te goed zou zijn voor zo’n boerenpummel. Broer Joost, die inmiddels is overleden, zette zich in voor de uitgesto­ EEN HERDERSHOND tenen van onze maatschappij, om ten slotte zelf hoog in de bergen als kluizenaar te eindigen. Jean-Marie bleef in de wereld.”

Vanuit de heup geschoten La vie de Jean-Marie is het resultaat van een lange adem en is zonder noemenswaardig budget tot stand gekomen. Van Houten opent zijn schoudertas en toont een compacte camera met laptop: “Alles is hiermee gefilmd en gemonteerd. Ik hoefde Jean-Marie niet te prikkelen om hem aan de praat te krijgen, maar aan­ vankelijk was hij zich al te zeer bewust van de camera, zodra die pontificaal op zijn gezicht gericht stond. Hij kreeg dan de neiging nogal houterig toneel te spelen. Dus besloot ik hem bijna onmerkbaar vanuit de heup te gaan filmen, waarna hij zich ontpopte als een sponta­ ne man die zijn originele gedachten de vrije loop laat. Omdat sommige opnames daardoor nogal schokkerig en rafelig werden, heb ik bij bepaalde scènes de kleuren weg gefilterd en nadrukkelijk harde en ruwe overgangen ingelast. Telkens als hij gewag maakt van God, bijvoor­ beeld bij het bewateren van de plantjes of het omploe­ gen van de tuin, wend ik me naar de grijze aarde.”

Hartslag Na een uitgebreide karakterschets van een even aan­ stekelijke als aandoenlijke figuur, ontspint zich een klassieke intrige. Uit het niets schoot dit jaar tijdens het IFFR La vie de is langzame cinema, voor een geduldig publiek. Toch “De opbouw van de vertelling is spelenderwijs in de Jean-Marie naar de top van de Publiekspoll, om ten slot­ komt er geleidelijk meer vaart in, als het innerlijk con­ montage ontstaan”, legt Van Houten uit. “Uitgangspunt te, na een vertoning onder verre van ideale omstandig­ flict van de pastoor onherroepelijk op een dramatische was de vraag hoe ‘de laatste priester’ van een allengs heden, naar de vierde plaats in de eindstand te zakken. ontknoping afstevent. Van Houten: “Ik was al eerder leeglopende kerk, in een streek die gaandeweg ontvolkt Niettemin een aangename verrassing, want Peter van op de hoogte van zijn hartstochtelijke inborst en heb raakt, overeind blijft als de bron opdroogt. Maar al Houtens portret van een oude priester in de Franse Py­ lang getwijfeld in welk stadium ik dat moest prijsgeven. gauw bleek dat er meer te halen viel. Voor veel vrouwen reneeën is in alle opzichten tegendraadse cinema. Uiteindelijk heb ik het naar achteren geschoven, om de is Jean-Marie een aantrekkelijke vent, terwijl hij op zijn DOOR PAUL VAN DE GRAAF suspense langer te bewaren.” beurt bepaald niet blind is voor vrouwelijke charmes. Dat wrijft en schuurt, want een katholieke priester “Over een periode van zes jaar heb ik al met al één jaar Kluizenaar is nog altijd gehouden aan het celibaat. Die gemiste op locatie in het Franse deel van Catalonië gefilmd”, Van Houten, opgegroeid in het rijke roomse milieu van jeugdliefde laat ik onder de oppervlakte doorsudderen, vertelt Peter van Houten, die uit het materiaal een film Noord-Brabant, is zelf geen belijdend katholiek meer: en als er een nieuwe mogelijke liefde als geschenk uit van 160 minuten monteerde. “Ik wilde de kijker de tijd “Maar ik geloof wel in liefde en harmonie en ik zie de de hemel komt vallen, rijst de vraag: blijft Jean-Marie laten beleven zoals die daar hoog in de bergen wordt schoonheid van kerkelijke rituelen.” zich neerleggen bij de regels van de kerk, of laat hij zich ervaren. Dat botst met onze tijdsomgang, die gericht Het hoofdpersonage van La vie de Jean-Marie groei­ op z’n oude dag deze buitenkans niet afpakken? Wint is op zo weinig mogelijk stilstand en snelle stappen de op als zoon van een Nederlandse beeldhouwer in het geloof of wint de liefde? Vanaf dat moment gaat het vooruit.” Vlaanderen. “Zijn vader was een bewonderaar van de tempo omhoog, met snellere cuts, omdat de hartslag en La vie de Jean-Marie schetst het leven van een heilige kerkvader Augustinus”, vertelt Van Houten. “Uit bloedsomloop van de held eveneens omhoog gaan.” geestdriftige en eigenwijze pastoor, die in de Franse afkeer van de moderne consumptiemaatschappij ver­ Pyreneeën een waaier aan gestaag krimpende dorpen trok hij spoorslags met zijn gezin naar de Pyreneeën, bedient. Hoewel hij met z’n gammele wagen over smal­ om daar een zelfvoorzienend paradijsje te creëren. le weggetjes langs diepe ravijnen scheurt om overal Zijn kinderen moesten hun specifieke talenten voor

op tijd de mis te kunnen lezen, is met de tergend lange die utopische droom inzetten; agrarisch of technisch La vie de Jean-Marie 111123 NEDERLAND, opsomming van de vele kleine parochies, die Jean- of anderszins. Toen de bisschop Jean-Maries oudere 2015 | REGIE PETER VAN HOUTEN | OP DVD (EIGEN Marie in het begin van de film geeft, de toon gezet. Dit broer Joost voor het priesterschap uitverkoos, strib­ BEHEER) DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 43

KNAP KOREAANS KWARTET Een groot succes in eigen land en omstreken, hij steelt van de armen, pakken zij terug. Begeleid door maar ongezien in het Westen: de Zuid-Koreaan­ spaghettiwesternmuziek meandert het verhaal over se genrefilm is in bloedvorm. In tegenstelling arme slagerszoon Hu Jung-woo breeduit. Die trans­ tot die uit Hollywood, waar actie altijd formeert zich, naar westerse maatstaven tergend lang­ computer generated is en immer een cape zaam, van sjofel bijfiguur tot stralend middelpunt. Pas draagt. DOOR RIK HERDER na een uur is hij lid van de bende, waar zijn vaardighe­ den met het slagersmes hem goed van pas komen. Het Alhoewel meerdere Zuid-Koreaanse arthouse-regis­ verhaal zigzagt verder tot een onvermijdelijke climax in seurs zich in grote populariteit konden verheugen, het bamboebos. Ondertussen zijn dan heel wat helden is de Zuid-Koreaanse genrefilm hier altijd onbekend gesneuveld. Want in de Zuid-Koreaanse film kan ieder­ gebleven. Enkele films bereikten cultstatus, met name een sterven: ook de moeder die vecht met haar baby op het heroïsche trio The Host (Ho Bong-jun), The Chaser de arm. Het geeft Kundo extra kracht. (Na Hong-jin) en Oldboy (Park Chan-wook). Maar de commerciële film bleef ongezien. Het is blijkbaar een Smokkelklus wet dat alleen in het reservaat van de kunstfilm niet-­ De twee moderne films in dit Koreaanse kwartet zijn THE ADMIRAL: ROARING CURRENTS Engelstalige films overleven. Bizar en doodzonde. een stuk duisterder. In A Hard Day beleeft rechercheur Want wat komen er toch een heerlijke films uit Go de zwaarste dag uit zijn leven: hij is te laat voor zijn Zuid-Korea. Veel regisseurs schrijven hun eigen scena­ moeders begrafenis omdat hij iemand heeft aangere­ rio’s en schakelen moeiteloos in toon, genre en emotie. den. Wat is een betere plek om een lijk te verstoppen Suspense, slapstick, melodrama en plotseling opris­ dan een doodskist die toch al de oven ingaat? Sorry pend geluid wisselen elkaar af in één en dezelfde film. moeder… Alles lijkt opgelost, tot Go een telefoontje Daarom voelen deze films fris en origineel aan, ook krijgt van iemand die claimt alles gezien te hebben. Met al begeven ze zich op bekend genreterrein. De Zuid- satanisch genoegen zet regisseur Kim Seong-hoon zijn Koreaanse film excelleert in twee genres: de noir thril­ hoofdpersoon de duimschroeven aan. A Hard Day bevat ler en het historisch spektakel. Vorig jaar verschenen bekend materiaal maar voelt toch fris. Het tempo ligt van beide soorten twee succesvolle voorbeelden. hoog en de plotwendingen doen denken aan de Coen Brothers. Een fijne, inktzwarte thriller. Vlezige kop Thriller-drama Haemoo kiest alleen voor donkerte

The Admiral: Roaring Currents is zo’n opwindend his­ en biedt daarbij geen sprankje licht of lol. Dat zou je KUNDO, AGE OF THE RAMPANT torisch epos dat Ridley Scotts Exodus, om maar eens on-Koreaans kunnen noemen. Regisseur Shim Sung- wat te noemen, reduceert tot slaapverwekkende zout­ bo schreef samen met Bong Joon-ho (The Host) het pilaar. Die admiraal uit de titel is meneer Yi, de Michiel scenario; eerder penden zij de klassieker Memories of de Ruyter van Zuid-Korea. Gebruikmakend van lokale Murder. stromingen versloeg hij in 1597 met slechts twaalf Met amper genoeg vangst om brandstof te kopen, schepen een Japanse invasie van 330 boten. De zeeheld voelt een oude kapitein zich gedwongen om een smok­ wordt vertolkt door Choi Min-sik, bekend van Oldboy. kelklus aan te nemen. Midden op zee neemt hij een Met zijn vlezige kop is hij perfect als de vermoeide groep Koreaans-Chinese migranten aan boord. Knap ijzervreter die al te veel bloedvergieten heeft gezien. wordt deze groep geschetst als echte mensen, en ook Maar zijn charisma zindert onder zijn dikke harnas. zo benaderd door de crew, dus niet als lading. Maar als Ja, het patriottisme druipt er vanaf, maar het is het jongste crewlid valt voor een vrouw lopen de span­ onmogelijk je niet mee te laten voeren. Regisseur Kim ningen snel op. Uiteindelijk ontpopt de kapitein zich Han-min (War of the Arrows) bouwt de suspense knap als een meedogenloos dictator en ontspoort de film he­ op: ook al weet je wie deze slag wint, je zit op het puntje laas in ongeloofwaardig bloedvergieten. Een hit in het

van je stoel. Beeldschoon versplintert het timmerwerk, thuisland, waar de film gewoon als zomerblockbuster A HARD DAY zwaar hangt de rook uit de kanonnen. Een blockbuster werd uitgebracht. Fascinerend in zijn somberte, aan­ die meer spektakel biedt dan de zoveelste Marvel. Geen vankelijk warm in zijn menselijkheid maar uiteindelijk wonder dat dit de meest succesvolle Zuid-Koreaanse afstompend in zijn wreedheid. film uit de geschiedenis werd.

Swing Nog een peperduur en ambitieus historisch spektakel: The Admiral: Roaring Currents 11111 ZUID- KOREA, 2014 | REGIE HAN-MIN KIM | OP DVD EN BLU- waar The Admiral kiest voor pathos, gaat Kundo: Age RAY (SPLENDID) of the Rampant voor de swing. De jonge regisseur Yun Kundo, Age of the Rampant 11111 ZUID- Jong-bin maakte eerder naam met Nameless Gangster, KOREA, 2014 | REGIE JONG-BIN YUN | OP DVD EN BLU- een retro-cool gangsterepos. Dit bruisende martial RAY (AMASIA) arts-spektakel is een feest van een film. A Hard Day 11111 ZUID-KOREA, 2014 | REGIE SEONG-HOON KIM | OP IMPORT-DVD EN BLU-RAY Op een groots canvas van weidse berglandschappen (STUDIO CANAL, R0) en groene wouden spelen gevatte kungfu-bandieten Haemoo 11111 ZUID-KOREA, 2014 | REGIE een kat-en-muisspel met de lokale machthebber. Wat SUNG-BO SHIM | OP IMPORT-DVD (DELTAMAC, R3/C) HAEMOO DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 44

Junun Digitale stoel voor jamsessie Detective bewees Fukunaga zich al een mees­ Beasts of No Nation ter in beklemmende scènes, maar wat hij hier neerzet is haast onbeschrijfelijk. De scène waar Agu vlucht voor zijn leven is Alleen op de over­­­­rompelend, zowel in beeld, geluid als verhaal. Het is bijna jammer dat deze film al­ leen op Netflix uitkomt, want deze scène zou wereld iedereen op de grootst mogelijke manier moeten zien en horen. Beasts of No Nation is een snoeiharde Zulke momenten, die in hun plotse inten­ film over een burgeroorlog in een onge­ siteit het meest doen denken aan de betere noemd Afrikaans land, waar bloed wordt Children of Men-scènes, komen terug, maar vergoten, families worden verscheurd en daartussenin levert Beasts of No Nation een jongens in soldaten veranderen. De deel van zijn momentum in. Agu wordt inge­ eerste film die Netflix exclusief uitbrengt lijfd in het rebellenleger van een gangster­ zet gelijk in op een Oscar. commandant gespeeld door Idris Elba. Dan vervalt Beasts of No Nation wat te vaak in de Scenarist en regisseur Cary Joji Fukunaga bekende oorlogsclichés, zoals het moeten lijkt de kijker van Beasts of No Nation lang te vermoorden van een onschuldige om trouw JUNUN willen misleiden. De eerste film die exclusief te bewijzen. Ook hier gaat Fukunaga, die de op Netflix wordt uitgebracht opent als een film voor het grootste gedeelte zelf schoot, Na Inherent Vice draaide regisseur Paul en zuigt de kijker direct in de hypnotiserende liefdevol portret van opgroeiende jongens in voor een beklemmend gevoel, maar spetters Thomas Anderson de rollen met zijn favo­ jamsessie. Het duurt een tijd voordat we een ongenoemd Afrikaans land. We zien Agu bloed op de camera laten kletteren terwijl riete componist om: Junun gaat over de Radiohead-gitarist Johnny Green­wood zien, (een glansrijk debuut van Abraham Attah) Agu met een machete op een schedel inhakt muzikale uitwisseling van Radiohead-gi­ met zijn haren over de ogen afgezonderd van spelen met zijn broer en vrienden zoals kin­ is niet de juiste manier. Het vermoeden rijst tarist Johhny Greenwood in Noord-India. de rest van de wereld, volledig in de ban van deren dat horen te doen: stout en gedurfd, dat Fukunaga op zulke momenten net te veel Anderson legde die culturele kruisbestui­ zijn gitaar en de muziek die daar uit komt. Dit maar met een aanstekelijk soort onschuld. uit is op effectbejag. Jammer, want als hij ving spelenderwijs vast voor een docu­ is geen Beatle die de Indiase cultuur eigen wil “Je hebt geluk dat er een oorlog is”, zegt zich soms iets meer had ingehouden, zouden mentaire die zijn première online via maken, maar een verlegen en virtuoze jongen Agu’s broer als hij weer eens wat ondeugends de hoogtepunten nog veel harder schitteren MUBI beleefde. die tegelijkertijd leert en lesgeeft in het ma­ heeft gedaan. Fukunaga lijkt te willen zeggen dan ze nu al doen. ken van muziek. Hoogtepunt­ is als Green­ dat familie altijd voor gaat, ook ten tijde van Wereldwijd reserveerden mensen voor de wood een technobeat opzet om met zijn oorlog. HUGO EMMERZAEL 111231 première van Junun een zogenoemde ‘digi­ Indiase collega’s overheen te spelen. Maar vanuit het niets gooit hij het roer tale stoel’ op MUBI. Een typisch geval van De muzikanten blijven in het fort werken om: militairen arriveren in het dorp. Agu’s Beasts of No Nation VERENIGDE STATEN, 2015 | het horseless carriage syndrome: verouderde aan de opnames voor het Junun-album, een moeder wordt weggestuurd, zijn broer en REGIE CARY JOJI FUKUNAGA | OP NETFLIX terminologie die nodig is om nieuwe feno­ vrijbrief voor Anderson om met de camera te vader worden neergeschoten en plotseling is menen te kunnen begrijpen. Vroeger werd de spelen. Voor het eerst zien we bijvoorbeeld alleen op de wereld. Met HBO-serie True automobiel de koets zonder paard genoemd hoe hij (vaak geprezen om zijn lange, hypno­ en nu reserveren we digitale stoelen in onze tiserende shots) los gaat met drone-cinema­ eigen huiskamers. Toch klopt het, want tografie. Hij gooit het apparaat tijdens het Junun draait om het gedeelde plezier van sa­ jammen uit het raam en laat de wereld zien men muziek maken. Dat je de documentaire waar deze muziek gemaakt wordt. Als een online met anderen kijkt, draagt dus alleen vogel cirkelt hij met zijn camera over het maar bij aan de ervaring. fort, dat door deze samenkomst zoveel crea­ Ervaring is ook precies waar het om draait tiviteit heeft mogen herbergen. Een voor­ in Junun. Inherent Vice-regisseur Paul Tho­ recht voor de Maharadja die Greenwood mas Anderson is hier niet geïnteresseerd in heeft uitgenodigd en een voorrecht voor de wie, waar en waarom. Hij wil alleen maar la­ kijker die nu getuige mag zijn van zoveel ten zien wat het betekent om samen muziek schoonheid. te maken. Dat doet hij al vanaf het eerste shot, waar hij je in een muzikale kring in het histo­ HUGO EMMERZAEL 111123 rische Mehrangarh Fort in Rajasthan stort. Het betoverende shot, dat van Indiase muzi­ Junun VERENIGDE STATEN, 2015 | REGIE PAUL kant naar muzikant glijdt, duurt minutenlang THOMAS ANDERSON | OP MUBI TOT 8 NOVEMBER BEASTS OF NO NATION

Het beste uit het interna­ In Cold Blood A Child Is Waiting The Quiet Man Shane Manglehorn tionale aanbod voor thuis­ Richard Brooks’ meesterwerk John Cassavetes’ poging tot Met The Quiet Man ging regis- Een van de grote westernklas- Na zijn stonerperiode kwam kijkers deze maand, gese­ in zwart-wit is minstens even commerciële cinema was gelijk seur John Ford terug naar Ier- siekers. George Stevens’ Shane David Gorden Green terug met lecteerd door Boudisque indrukwekkend als Truman een gewaagde: de regisseur land, het land van zijn ouders. is een archetypische film over serieuzere dramafilms. Vooral (www.boudisque.nl). Capote’s gelijknamige non-fic- schoot echt in een kliniek voor Hij vertelt daar het verhaal van een mysterieuze man (Alan Joe was een prachtig gelegen- tie moordreportage. In Cold verstandelijk gehandicapten. Sean Thornton (John Wayne), Ladd) die verstrikt raakt in een heid voor Nicolas Cage om zijn Blood is New Hollywood bij Daar twisten de hoofd­dokter een Iers/Amerikaanse bokser feudaal conflict tussen een acteerwerk weer eens aan het uitstek: daadwerkelijk gescho- (Burt Lancaster) en een die na een ongeluk in de ring familie en de kwade veehouder scherpen. Met Manglehorn ten in Holcomb, Kansas, zelfs recen­te aangenomen vrouw terugkeert naar zijn geboorte- Ryker. Shane kiest de kant van geeft de regisseur nu Al Pacino in de kamers waar op 15 (Judy Garland) over de beste plaats en de liefde vindt. de familie en moet de wapens een kans, als slotenmaker met november 1959 de moorden manier om voor de kinderen te weer oppakken om de dag te gebroken hart die zijn leven werden gepleegd. zorgen: met discipline of te­ BLU-RAY (R2/B) | redden. BLU-RAY (R2/B) | probeert te beteren. DVD/ DVD/BLU-RAY (R1/A) | CRITERION derheid? BLU-RAY (R1/A) | KINO MASTERS OF CINEMA MASTERS OF CINEMA BLU-RAY (R2/B) | ARTIFICIAL EYE

DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 45

F FOR FAKED Ik zal bekennen dat ik altijd een beetje argwanend word De Australische filmcriticus Adrian Martin ten aansporen om nog een paar extra vocale uitroep­ als ik een filmcriticus tegenkom die elke kans aangrijpt kijkt naar opvallende discussies en tendensen tekens toe te voegen (stel je nou die verveelde ‘waaah’ om (uitgebreid!) over muziek, filosofie, literatuur, rond filmmakers. DOOR ADRIAN MARTIN voor, Bailey alleen achter de microfoon nadat de band sport, kunst en eten te praten. Alsof ze uiteindelijk, al weg is). Waarna ik ook nog te horen kreeg – als de diep van binnen, juist over die onderwerpen willen doodsklap voor de emotionele authenticiteit die ik me praten en niet over film, en zijn komen vast te zitten in kelen op de snaren), tot het refrein arriveert, dan gaat had voorgesteld – dat de soundengineer die weerbar­ het verkeerde beroep. alles in een hogere versnelling, tot het ritme bij het stige schreeuw tot twee keer toe precies op de juiste Dus vergeef me als ook ik, alleen voor deze ene keer, tweede couplet weer terugschakelt. Maar aan het eind plek had gedropt. Ik was kapot. de kans grijp om meer over muziek dan over film te van het tweede couplet is er dan weer een bulderend Het essay heb ik plichtmatig herschreven en inge­ praten. crescendo, met de drums in topvorm. stuurd, met een compleet ander einde. Die ervaring Recent heb ik geschreven over Nick Cave and The De belangrijkste reden dat ik van het nummer hou heeft me wel iets geleerd, iets wat ik diep van binnen Bad Seeds. Ik voelde vooral de aandrang om een hom­ ligt voor de hand en is makkelijk te horen in dat cres­ altijd al wist: dat trucage, kunstmatigheid, bedrog en mage te brengen aan een van mijn favoriete opnamen: cendo: het is die ongeremde ‘waaah!’ schreeuw van manipulatie net zo overtuigend zijn als de veronder­ ‘Bring It On’ van het album Nocturama (2003), met een Chris Bailey. En dat is niet alles: voor de tweede en stelde realiteit van wat in een enkele take zou kunnen bijdrage van de Australische legende Chris Bailey van laatste stoot in de herhaling van het refrein komt, mag plaatsvinden. The Saints, als gastzanger naast Cave. Bailey het opnieuw doen, deze keer zo opgewonden Dat geldt voor cinema net zo sterk als voor muziek. Qua structuur is ‘Bring It On’ een vreemd en be­ dat hij een fractie van een seconde vooruitloopt op z’n We horen zoveel over het moment dat je niet zou kun­ scheiden nummertje. Het bestaat in wat ik de ‘Me eigen cue – alsof hij niet kan wachten om die dierlij­ nen herhalen, het toevallige gebaar of het incident dat and Bobby McGee’-traditie noem: net als die Kris ke grom er voor de allerlaatste keer uit te gooien. Die zich toevallig voor de camera afspeelt – of die verdom­ Kristofferson/Fred Foster-klassieker uit 1969 heeft het ‘waaah’ is, voor mij, onsterfelijk. de ‘blaadjes in de bomen’ waar al die filmfilosofen gek maar twee coupletten (nauwelijks genoeg om een ver­ Maar wacht even! Toen ik mijn tekst instuurde, op zijn, blaadjes die slechts voor even een bepaalde haal te vertellen), een refrein, en (zoals in Janis Joplins kreeg ik van de eindredacteur te horen, nadat die het kant op bewegen en onsterfelijk gemaakt worden door beroemde versie) een extended versie van het centrale bij Nick Cave zelf had nagevraagd, dat waar ik in dat de fotografische afdruk van licht op gevoelig celluloid. deuntje om de uitgerekte looptijd vol te spelen. nummer zo van hield, niet meer dan een illusie was, Niemand kan die speciale magie van het filmmedi­ Maar wat de algehele vorm van het nummer ook is, een trucje. Dat Bailey nooit de intentie had gehad um ontkennen. Maar alles wat nep, bedacht, bedrogen ‘Bring It On’ heeft vooral een heerlijke (en filmische) om te schreeuwen en het eigenlijk ook niet wilde. of later toegevoegd is, of het nou tijdens productie of dynamiek. De coupletten zijn in typische stille Bad Die schreeuw had niks met een of andere spontane postproductie is, hoort net zozeer bij de glorie van ci­ Seeds-modus (tikken aan de zijkant van de drum, tok­ rock-openbaring te maken. Ze hadden hem zelfs moe­ nema. Waaah! Als het werkt, dan werkt het. 5 DE FILMKRANT #381 NOVEMBER 2015 46 Actie! Amstel 243a, 1017 AK Amsterdam, zaterdag 29 augustus 2015, 10.18 uur

“Au!”, gilt advocaat Flip, als zijn wijsvinger tijdens een behendigheidsspelletje voor de zoveelste keer is vast komen te zitten in een muizenval. Half verscholen onder een zwarte doek, zodat hij helder zicht heeft op zijn monitor, zit regisseur Frank Lammers te schuddebuiken. “Heel goed”, zegt hij. “We doen het nog een keer.” Op een woonboot op de Amstel, prachtig gelegen tussen de Stopera en de Magere Brug, legt Lammers de laatste hand aan de opnamen voor zijn regiedebuut Of ik gek ben. Het is een verfilming van de gelijknamige ro­ man van Michiel Stroink, over de getormen­ teerde kunstenaar Benjamin (Mike Weerts), die heel veel geld verdient met opblaasbare kunst – windhandel, zeg maar. Lammers – die in 2006 een Gouden Kalf won voor zijn hoofdrol in Nachtrit van Dana Nechushtan, op het afgelopen Nederlands Film Festival uitgesproken of er rijdt een knetterend eens een kopje koffie”. V.L.N.R. SETDRESSER NICKY FIEGE, MIKE WEERTS, MATTEO VAN DER opnieuw genomineerd was voor de titelrol in brommertje over de Amstel, pal langs de ver­ Terwijl er koffie voor Lammers wordt in­ GRIJN, REGISSEUR FRANK LAMMERS EN TIBOR LUKASZ Roel Reinés historische epos Michiel de geefs zwaaiende wegafzetters. “Ga maar ge­ geschonken, zit Weerts met de muizenval te Ruyter, op het moment te zien is in Erik de woon door met je spelletje”, roept Lammers vogelen. Of ik gek ben NEDERLAND, 2016 | SCENARIO Bruyns roadmovie J. Kessels, en sinds 2013 vanuit zijn regisseursstoel (RANK staat er op “Hij is stuk”, zegt hij dan. “Nee hoor”, zegt FRANK LAMMERS, NAAR DE GELIJKNAMIGE ROMAN een hoofdrol speelt in de (met een Gouden de achterkant van de leuning) tegen Weerts. Lammers. “Ik zal het nog een keer voordoen, VAN MICHIEL STROINK | REGIE FRANK LAMMERS | Effie bekroonde) reclamespots van de Direct daarna fietsen een paar hockeymeis­ want ik ben de beroerdste niet. Je moet ge­ PRODUCTIE IJSWATER FILMS | IN COPRODUCTIE MET Brabantse supermarktketen Jumbo – schreef jes luid kwebbelend voorbij, ondanks de na­ woon snel zijn.” PELLICOLA EN MIKE WEERTS | UITVOEREND PRODUCENT zelf het scenario. drukkelijke vinger voor de mond van een an­ “Ik ben snel”, riposteert Weerts. “En ik KAREN BRUINSMA & INGRID REMEIJSEN | CAMERA Kunstenaar Benjamin zit in een gescheur­ dere wegafzetter. “Oké, stop maar,” zegt kan best wel wat hebben, maar ik moet het BERT HAITSMA & ALEX WUIJTS | PRODUCTION DESIGN ­de scheepstrui op de plecht van zijn woon­ Lammers. “We doen zo wel een pick-up twintig keer doen van jou. Mag ik geen drop­ BEN ZUYDWIJK | KLEDING INGRID SCHAGEN EN LYNN boot, aan een tafeltje dat vol lege blikjes bier, shot.” jes in de muizenval leggen?” VAN ECK | MAKE UP ROBERT STOUTHAMER | MONTAGE lege wijn- en sterke drankflessen, lege pakjes Weerts heeft nog steeds pijn aan zijn wijs­ “Nee”, zegt Lammers streng, nadat hij nog STANLEY KOLK | MUZIEK KYTEMAN | SOUND DESIGN sigaretten en overvolle asbakken. Naast hem vinger, en vraagt of het ook anders kan. Maar een slok koffie heeft genomen. “Je doet het MARCO VERMAAS | MET MIKE WEERTS, MATTEO VAN zitten zijn beste vrienden, advocaat Flip in Lammers is onverbiddelijk. “Nee, je vingers gewoon met je vinger. Je moet voelen wat die DER GRIJN, TIBOR LUKÁCS, MONIC HENDRICKX, SANNE grijs jasje (Tibor Lukács) en collega-kunste­ moeten er echt tussen. Dat spelletje deed ik muis voelt. Kom op jongens, we gaan weer LANGELAAR, CEES GEEL, FEDJA VAN HUÊT, MAARTEN naar Gregor met baard en muts (Matteo van vroeger zelf altijd als ik stoned was”, zegt opnemen.” Met een sardonische lach: HEIJMANS, BIANCA KRIJGSMAN, YANNICK JOZEFZOON, der Grijn), die xtc geeft aan de mieren. Lammers. “Het is een soort Russisch rou­ “Leuke scène!” KEES BOOT EN DENNIS ‘DENVIS’ GROTENHUIS | KLEUR, “Camera loopt… en actie!”, roept de op­ lette voor kinderen.” Dan, tegen niemand in JAN PIETER EKKER CA. 90 MINUTEN | OMROEP AVROTROS | DISTRIBUTIE nameleider. Hij heeft zijn woorden nog niet het bijzonder: “Vroeger kreeg ik hier nog wel FOTO BOB BRONSHOF SEPTEMBER FILM | TE ZIEN VANAF BEGIN 2016

DE FILMKRANT #382 VERSCHIJNT OP DONDERDAG 12 NOVEMBER Volgende maand EL CLUB PAWN SACRIFICE A HOLOGRAM FOR THE KING STEVE JOBS RAMS MON ROI HALLO BUNGALOW ME AND EARL AND THE DYING GIRL HEAVEN ON EARTH RINGS SUFFRAGETTE THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY THE PROGRAM – PART 2 PUBLIEKE WERKEN CHORUS LES COWBOYS MARYLAND JE SUIS MORT, MAIS J’AI DES AMIS MADAME BOVARY 600 MILES ##### ‘MEESTERWERK’ Het Parool ##### ‘OUTSTANDING’ The Guardian

SON OF SAUL EEN FILM VAN LÁSZLÓ NEMES 4agt www.cineart.nl VANAF 5 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP

Filmkrant Son of Saul.indd 1 14-10-15 22:09

European Film Awards THE 28th EUROPEAN FILM AWARDS 12 December 2015 - Berlin Germany

GENOMINEERD ZIJN:

A PIGEON SAT ON A BRANCH People’s REFLECTING ON EXISTENCE

Choice Award BON DIEU! De European Film Academy nodigt u uit te stemmen voor de LA ISLA MINIMA PEOPLE’S CHOICE AWARD 2015 voor uw favoriete Europese film LEVIATHAN van het jaar. Doe mee en win een reis voor twee personen naar SAMBA Berlijn en toegangskaarten voor de European Film Awards! THE IMITATION GAME

DE 28th EUROPEAN FILM AWARDS THE SALT OF THE EARTH 12 december 2015 Live online bij TURIST www.europeanfilmawards.eu VICTORIA De European Film Academy verenigt 3.000 Europese film professionals met WHITE GOD als gemeenschappelijk doel de promotie van de Europese filmcultuur. De winnaar van de People’s Choice Award zal door Alle stemmen moeten uitgebracht zijn voor de European Film Academy en EFA 1 november 2015. Verantwoordelijk voor Productions bekend gemaakt worden het tellen van de stemmen is Ernst & Young tijdens de awardsceremonie op 12 GmbH, waar ook op verzoek het officiële december. verkiezingsreglement verkrijgbaar is.

Advertenie [email protected] 1 16-10-15 10:00 BENOÎT CATHERINE FRANÇOIS YOLANDE LAURA EN PILI POELVOORDE DENEUVE DAMIENS MOREAU VERLINDEN GROYNE JOHAN LEYSEN JOHAN HELDENBERGH TROÏKA

EEN FILM VAN JACO VAN DORMAEL Picture : © Climax Films • Design : Benjamin Seznec / © Climax Films • Design : : Picture VANAF 5 NOVEMBER IN DE FILMTHEATERS

LTNT_Backcover_Filmkrant_260x320-nwsp.indd 1 19-10-15 10:01