maandelijks informatie- en oktober 2015 opinieblad voor en over het notariaat editie 8, jaargang 15

Classica Ineke Sluiter Van kluis naar cloud

6 Aanval op verschoningsrecht is ongefundeerd

10 Prinsjesdag: Stakeholders over notariële highlights

22 Veel vragen tijdens 50PlusBeurs De toegift van Maria CallasCallas ——† ‘ơ ——† ‘ơ

MUZIEKMUZIEK IN UW TESTAMENT

MariaMaria Callas Callas met met haar haar zeldzame zeldzame toegifttoegift inin 1973,1973, hethet debuutdebuut van Mariss Jansons inin HetHet ConcertgebouwConcertgebouw opop 27 27 september september 1987 1987 met met hethet Leningrad Leningrad Philharmonisch Philharmonisch Orkest, Orkest, HändelsHändels operaopera AriodanteAriodante‡–‹†‡–‹–‡Ž”‘Ž‡‘Ƥ‡˜‘––‡”‹͙͟͡͡ǥ‡‰‡• Š‹‡†‡‹•˜ƒ HetHet Concertgebouw Concertgebouw is is een een aaneenschakeling aaneenschakeling vanvan onvergetelijkeonvergetelijke concerten. Een mooiemooie maniermanier omom zo’nzo’n ervaringervaring door door te te geven geven aan aan volgendevolgende generaties generaties is is Het Het Concertgebouw Concertgebouw FondsFonds opnemenopnemen in uw testament. We leggenleggen uu graaggraag uit uit hoe hoe dat dat in in z’n z’n werk werk gaat, gaat, waarom waarom hethet nodig nodig is, is, en en wat wat we we met met uw uw legaat legaat of of erfstelling erfstelling voorvoor moois kunnen doen.

Bel 020 - 573 04 65 of kijk op www.concertgebouwfonds.nl Bel 020 - 573 04 65 of kijk op www.concertgebouwfonds.nl

Notariaat magazine 220x297+3.indd 17 14-11-14 05:13 Notariaat magazine 220x297+3.indd 17 14-11-14 05:13 editie 8, oktober 2015

6 Aanval op verschoningsrecht is ongefundeerd

Het verschoningsrecht van de notaris ligt onder vuur, omdat het misbruikt zou worden om de opsporing van fraude te belemmeren. Begin 6 oktober geeft de minister van Veiligheid en Justitie in een voortgangsrapportage aan wat het overleg met de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) hierover heeft opgeleverd en of er verder wordt getornd aan het verschoningsrecht. Ondertussen moeten notarissen verstandig omgaan met het verschoningsrecht en kritisch 4 Nieuws zijn tegenover cliënten. 10 Prinsjesdag: Stakeholders over notariële highlights 12 Tuchtrecht uitgelicht: Notaris en 20 ‘In het proces van kluis naar cloud volmacht is de menselijke factor cruciaal’ 15 Column Nora van Oostrom-Streep 16 Overdracht Duitse containerschepen Innovaties worden alleen succesvol als er 19 Koffie: Erwin van Elst voldoende aandacht is voor de menselijke 24 En verder: Ronald Pfeiffer factor, zegt classica Ineke Sluiter. ‘Want mensen 27 Onze man in Amerika 20 moeten ermee werken.’ Zij onderzoekt hoe de 28 Specialisten Grieken in de oudheid omsprongen met vernieu- 31 Column Jef Oomen wingen en vindt dat er van hen veel te leren valt. 32 KNB-nieuws 36 Tuchtrecht 38 Personalia 22 Veel vragen tijdens 50PlusBeurs 38 Kanocolumn Van 15 tot en met 19 september was de 50PlusBeurs in de Jaarbeurs in Utrecht. Ook dit jaar had de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie daar een stand. Notarissen gaven lezingen over testamenten, levenstestamenten en schenken. En bezoekers van de beurs konden er terecht voor vragen over deze onderwerpen. Een aantal voorbeelden.

22 ‘In een levenstestament kunt Op de cover u echter veel meer regelen’ Classica Ineke Sluiter vertelt op pagina 20 over de voorwaarden voor een geslaagde innovatie

oktober20 15 15 maandelijks informatie- en editie 8, jaargang opinieblad voor en over het notariaat

Classica Ineke Sluiter

Van kluis naar cloud

6 Aanval op verschoningsrecht is ongefundeerd 8 | 2015 3 10 Prinsjesdag: Stakeholders over notariëlehighlights

22 Veel vragen tijdens 50Plusbeurs NIEUWS

CNUE lanceert website over Europees onroerend goed

digitalisering

De CNUE, het Europees samenwerkings­ verband van notarissen, heeft een nieuwe website over onroerend goed gelanceerd. MKB-Nederland biedt helpende Op www.buyingmyhome.eu kunnen hand tegen cybercrime burgers informatie vinden over de aanschaf van onroerend goed in de digitalisering 22 lidstaten van de Europese Unie (EU).

MKB-Nederland gaat samen met onder meer In Europa zijn 2,5 miljoen huizen die eigendom het ministerie van Veiligheid en Justitie de zijn van mensen die in een ander land wonen strijd aan tegen cybercrime. Dit doen ze door dan waar het huis staat. De website helpt ondernemers op twee manieren te helpen. inwoners van de EU verschillende fasen Ondernemers kunnen zich aanmelden voor van onroerendgoedtransacties te begrijpen. een gratis ethische hack. Het bedrijf dat de Bovendien bevat de site handige informatie uitdaging aangaat, krijgt niet alleen een uitge- als voorbereiding op een gesprek met de breide rapportage, maar uiteraard ook advies notaris. Voorzitter Jean Tarrade: ‘Met de website hoe de poorten te sluiten. Daarnaast trekt een voorziet de CNUE in betrouwbare en feitelijke speciale campagnebus met promotieteam het informatie om grensoverschrijdende onroe- land in. Op verschillende plaatsen gaan deskun- rendgoedtransacties te faciliteren.’ • digen met ondernemers en lokale bestuurders in gesprek over betere beveiliging van bedrijven tegen cybercriminaliteit. Meer informatie op www.veiligzakelijkinternetten.nl. • Zo’n 85 procent van alle bedrijven is familiebedrijf. “Een derde van de bedrijven overleeft de overdracht niet.”

Agnes Jongerius, PvdA-Europarlementariër, Algemeen Dagblad 15 september 2015, in reactie op de EU-resolutie over familiebedrijven

Berndsen vertrekt uit Tien dagen vaderschapsverlof Tweede Kamer bij Stibbe

politiek d i v e r s

Magda Berndsen, Kamerlid voor D66 Berndsen, oud-burgemeester en korpschef, Stibbe heeft het vaderschapsverlof voor haar en woordvoerder notariaat, vertrekt werd Kamerlid in 2010 en hield zich vooral werknemers verlengd naar tien dagen. Deze per 1 november uit de Tweede Kamer. bezig met veiligheid en justitie. Ook het verruiming van een week strookt met de Ze geeft aan het rustiger aan te willen notariaat kon op de nodige aandacht rekenen. tijdens Prinsjesdag aangekondigde nieuwe doen. Berndsen was namens D66 een van De opvolger van Berndsen is hoogstwaarschijn- wettelijke regeling. In die regeling krijgen de initiatiefnemers van het wetsvoorstel lijk Judith Swinkels, rechter in Haarlem. vaders vanaf 2017 vijf dagen betaald verlof met aanpassingen voor het huwelijks­ Zij staat als eerste op de lijst om Berndsen na de geboorte van een kind. Stibbe heeft dit vermogensrecht. Deze maand vertrok op te volgen. • nu met een werkweek uitgebreid. In een pers- D66-Kamerlid Gerard Schouw, eerder bericht stelt het notaris- en advocatenkantoor ook woordvoerder notariaat, ook al het belangrijk te vinden dat werknemers uit de Tweede Kamer. ‘tijd vrij kunnen maken voor zorgtaken’, wat past bij ‘modern werkgeverschap’. Landen als Frankrijk en Engeland hanteren al een partnerverlofperiode van tien dagen. •

4 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 ‘Antwoord op elke juridische vraag’

Bij Misset Horeca kunnen horecaonder­ nemers terecht met vragen over het Initiatiefnemers succesvol runnen van hun business, passen wetsvoorstel waaronder wet- en regelgeving. Voor huwelijksvermogensrecht aan het beantwoorden van juridische vragen werkt Misset Horeca sinds kort samen familierecht met Dirkzwager advocaten & notarissen. Uitgever Joop Uitendaal van Misset Bij invoering van het nieuwe huwelijks­ echtgenoten vóór het huwelijk hebben opge­ Horeca vertelt waarom. vermogensrecht hoeven partners niet bouwd in de gemeenschap van goederen valt. langer vier aparte administraties bij te Wat is Misset Horeca? houden, maar drie. Dit staat in de nota van Meer aanpassingen ‘Een informatieplatform voor ondernemende horecaprofessionals. We hebben een website, wijziging van het wetvoorstel. Volgens de De tweede aanpassing gaat over het vermogen maken nieuwsbrieven en geven een tijd- Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie van het privébedrijf van een van de partners. schrift uit. Verder organiseren we een groot (KNB) blijft het probleem van het voeren In de nieuwe regeling wordt aan de gemeen- aantal evenementen.’ en het bijhouden van een deugdelijke schap van goederen een redelijke vergoeding administratie nog steeds overeind. toegekend voor de kennis, vaardigheden en Hoe zijn jullie bij Dirkzwager advocaten & arbeid die een echtgenoot heeft verricht voor notarissen uitgekomen? D66, PvdA en VVD willen met het wetsvoor- de onderneming die niet tot de gemeenschap ‘Misset Horeca is onderdeel van Vakmedianet, stel de wettelijke gemeenschap van goederen behoort. De derde aanpassing heeft betrek- een business to business-uitgever. In een van beperken tot dat wat beide echtgenoten king op schulden tijdens het huwelijk. onze andere communities werken we al ruim tijdens hun huwelijk verwerven. De eerste Schulden worden fiftyfifty gedragen. Behalve een jaar samen met Dirkzwager. Dat bevalt aanpassing in de nieuwe versie van het als duidelijk kan worden aangetoond dat een goed. Wij krijgen goede content en Dirk- wetsvoorstel zorgt ervoor dat het gemeen- van de echtgenoten niets met de schulden zwager krijgt een mooi platform om zichzelf schappelijk vermogen dat de aanstaande te maken heeft. • te profileren naar horecaprofessionals.’

Op welke manier geven jullie horecaonderne- mers inzicht in relevante wet- en regelgeving? ‘Omdat de horeca veel met wet- en regel­geving Ondertussen op Twitter #Socialmedia te maken heeft, is op onze website een dossier ingericht waar Dirkzwager nu de juridische Op Twitter wordt gereageerd op de voor­ van goederen straks verleden tijd is. Notaris content voor levert. We streven ernaar dat gestelde aanpassingen van het huwelijks­ Aniel Autar verwijst in zijn tweet naar een horecaondernemers op elke juridische vraag vermogensrecht. Zo vraagt Caminada poll van de KNB. het antwoord moeten kunnen vinden. Daar Notarissen zich af of de gemeenschap komt bij dat we de juridische inhoud op een begrijpelijke manier willen vertalen naar de praktijk. De belangrijkste vraag daarbij is: Caminada Notarissen @Caminadanotaris “Wat betekent dit voor jou als horecaonder- Notariskantoor Rijswijk en Nootdorp nemer?” Door praktische handvatten aan te Is de gemeenschap van goederen straks verleden tijd? http://www.knb.nl/ reiken, hoeven ze niet zelf door juridische initiatiefnemers-passen-wetsvoorstel-huwelijksvermogensrecht-aan … dossiers te spitten. Daar zitten horecaonder- nemers niet op te wachten.’ Aniel Autar @Anielautar Notaris Rotterdam 64% van de notarissen vindt het Wetsvoorstel huwelijksvermogensrecht Welke wet- en regelgeving is dan relevant? (zélfs na de recente aanpassing) een slecht voorstel. bron: KNB ‘Dat kan echt van alles zijn. Regelgeving rond geluidsoverlast, sluitingstijden, het rook- verbod, maar ook wetgeving omtrent het Vermogen overdragen @overdragen Website over estate planning schenken van alcohol aan mensen onder de Wetsvoorstel huwelijksvermogensrecht aangepast. Volgens 18 jaar. Wij leggen horecaondernemers uit @KNBnotariaat administratieprobleem echter niet opgelost. hoe ze hier het best mee om kunnen gaan.’

Heeft de horeca ook vragen voor het notariaat? Recht.nl @rechtnl Internetportaal voor juristen ‘Jazeker, denk aan vraagstukken rond bedrijf- Nieuw huwelijksvermogensrecht: niet vier, maar dan toch drie aparte oprichting, bedrijfsoverdracht, fusies, wijzi- administraties vereist: Bij invoe... http://bit.ly/1OC7MI6 gingen van rechtspersoonlijkheid. Dit moet via de notaris gebeuren. Ook vanuit notariële hoek levert Dirkzwager dus een belangrijke bijdrage aan onze dossiers.’

8 | 2015 5 Verschoningsrecht en geheimhoudingsplicht

Het verschoningsrecht van de notaris ligt onder vuur, omdat het misbruikt zou worden om de opsporing van fraude te belemmeren. Begin oktober geeft de minister van Veilig­ heid en Justitie in een voortgangsrapportage aan wat het overleg met de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) hierover heeft opgeleverd en of er verder wordt daarover en een factuur moeten worden getornd aan het verschoningsrecht. Ondertussen moeten notarissen verstandig beschouwd als het fraudegereedschap, omgaan met het verschoningsrecht en kritisch zijn tegenover cliënten. als corpora et instrumenta delicti. De rechter-commissaris zegt dat deze stukken TEKST Lex van Almelo | beeld Roel Ottow zijn rekening heeft genomen. Daarbij zouden niet onder het verschoningsrecht vallen, facturen zijn vervalst. om­­­dat zij niet afkomstig zijn van de notaris, et Gebouw van Schaamte en Begin 2014 neemt de fiscus bij bedrijfsdoorzoe- maar alleen naar hem zijn ge-cc’d. De notaris Schande’. Zo wordt het nieuwe kingen ‘een groot aantal bescheiden’ in beslag. zegt dat deze stukken geen zelfstandige bij­­ hoofdkantoor van KPMG in De rechter-commissaris stopt stukken die drage hebben geleverd aan het begaan van Amstelveen wel genoemd in wellicht onder het verschoningsrecht van de de strafbare feiten, waarvan zijn cliënten de‘H vastgoedwereld. Het Openbaar Ministerie betrokken notaris vallen in aparte enveloppen. worden verdacht. Daarom zijn het zijns (OM) begon een strafrechtelijk onderzoek De notaris, die zelf niet wordt verdacht van inziens geen corpora et instrumenta delicti naar de joint venture van KPMG en projectont- strafbare feiten, gaat de stukken inzien bij en vallen ze onder het verschoningsrecht. wikkelaar Meijon Vastgoed. Om de belasting- de rechter-commissaris. De ringvoorzitter en De notaris vraagt de rechtbank Amsterdam druk te verminderen, zouden zij de winst een advocaat zijn erbij. Als de notaris zich – om het beslag op de bescheiden op te heffen. van 94 miljoen hebben gereduceerd door overigens tegen de zin van cliënt KPMG – De rechtbank wijst het verzoek af en sluit 42 miljoen euro aan kosten ten laste te beroept op zijn verschoningsrecht rijst de zich bij de rechter-commissaris aan (zie brengen van het project, terwijl in werkelijk- vraag of ook de concepten van de omstreden ECLI:NL:RBAMS:2015:1775). Zeker bij lang­ heid de verhuurder/eigenaar deze kosten voor ‘realisatieovereenkomst’, de correspondentie durige en ingewikkelde processen als deze

6 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 Praktijk

Aanval op verschoningsrecht is ongefundeerd

worden misbruikt om de opsporing van fraude die de KNB heeft geformeerd om het te bemoeilijken. En daarover voert de minister ­ver­­schoningsrecht te verdedigen. overleg met het OM, de KNB en de Nederlandse Hoewel de plannen om het verschoningsrecht Orde van Advocaten (NOvA). aan te pakken nog niet duidelijk zijn, vindt Er is volgens de bewindsman geen zicht op de Van Vuren de dreiging gezien de uitspraken kun je e-mailverkeer, notulen en concepten omvang van het oneigenlijk gebruik: ‘Navraag van Leenders wel concreet. Een woordvoerder die tot de feiten hebben geleid wel degelijk bij het OM leert dat er geen cijfers beschikbaar van Veiligheid en Justitie kan nog niets zeggen beschouwen als fraude-instrumenten. zijn over het aantal zaken waarin door een over de plannen. Volgens hem zal de minister advocaat of notaris een beroep op het verscho- begin oktober in een voortgangsrapportage Geen cijfers ningsrecht wordt gedaan.’ over fraudebestrijding duidelijk maken wat Fraudeofficier van justitie Vincent Leenders De staatssecretaris lijkt de hervorming van het het overleg met de KNB heeft opgeleverd zette precies drie maande na deze uitspraak verschoningsrecht overigens niet zo urgent en of er getornd gaat worden aan het de aanval in op het verschoningsrecht van te vinden. Hij wijst erop dat de termijnen van verschoningsrecht. notarissen en advocaten. In een interview met de geschillenprocedure over het verschonings- De KNB verdedigt het verschoningsrecht Het Financieele Dagblad zegt de officier dat recht al zijn bekort in het belang van de frau- in het overleg met het OM en de minister. fraudeurs het verschoningsrecht gebruiken debestrijding. Zo kun je al binnen negentig Daarbij trekt de KNB samen op met de NOvA. om de fraudebestrijding te frustreren. Niet dagen een uitspraak van de Hoge Raad Teska van Vuren: ‘Samen sta je sterker en in alleen door geheimhouders ‘in te kopiëren’ hebben. Bij de komende modernisering van het algemeen vind ik de manier waarop de bij het versturen van e-mails. Ook door hen te het Wetboek van Strafvordering zal ‘bezien Orde discussieert helemaal niet ongunstig. laten deelnemen aan vergaderingen en door worden of er aanleiding bestaat verdere Een advocaat gaat er scherper in.’ interne fraudeonderzoeken uit te besteden pro­cedurele verbeteringen voor te stellen’. aan advocaten. Drie dagen later berichtte ook Niet los verkrijgbaar NRC Handelsblad over de markt van interne Issuegroep Bert Fibbe, portefeuillehouder strafrecht in onderzoeken, waar forensisch accountants Toch vreest zowel de KNB als de NOvA een het dagelijks bestuur van de NOvA: ‘De cliënt terrein verliezen op advocaten omdat zij geen verdere inperking van het verschoningsrecht. heeft recht op vertrouwelijkheid en de staat verschoningsrecht hebben. Voor Kamerlid Dat is al eerder gekortwiekt door de meld- heeft de verplichting de vertrouwelijkheid Jeroen Recourt (PvdA) was het aanleiding te plicht op basis van de Wet ter voorkoming te beschermen. Als de advocaat of notaris zelf vragen of het verschoningsrecht inderdaad van wiswassen en financieren van terrorisme een misdrijf pleegt, is het verschoningsrecht wordt misbruikt en zo ja, hoe vaak. (Wwft) en de verplichting om op vordering niet aan de orde. Als een cliënt de mail cc’t In augustus antwoordde de staatssecretaris van de Belastingdienst of het OM gegevens naar een advocaat of notaris is het de vraag of van Veiligheid en Justitie dat het professionele van de derdenrekening te verstrekken. het gaat om een advocatuurlijke of notariële verschoningsrecht in Nederland een algemeen ‘Wij menen dat dit pakket voldoende is. Wij dienst. Zo niet, dan is het verschoningsrecht erkend rechtsbeginsel is, dat moet waarborgen hebben nog geen voorbeelden gezien waaruit ook niet aan de orde. Het verschoningsrecht dat rechtzoekenden zonder belemmering de noodzaak van verdere beperking blijkt’, is niet los verkrijgbaar.’ advies kunnen inwinnen over hun juridische zegt Teska van Vuren. Als vertrouwensnotaris, positie en zich in rechte kunnen laten bijstaan. die notarissen bijstaat bij verschoningsrecht- Uiteraard mag het verschoningsrecht niet issues, maakt zij deel uit van de ‘issuegroep’

8 | 2015 7 De juiste slagkracht in uw executietraject!

• Administratie Ondernemingsweg 2D • Salarissen 2404 HN Alphen aan den Rijn T 0172 44 36 34 • Belastingen F 0172 44 36 50 E [email protected] • Rapportages I www.cvl-incasso.nl • Accountancy • Advies H.R. de Velde Harsenhorst FA drs. K. de Lange AA SPECIALISTEN VOOR GRENSOVERSCHRIJDENDE ZAKEN NEDERLAND -DUITSLAND

AKSOS š _dZ_l_Zk[b[WZl_[p[dleehedZ[hd[c[h"fWhj_Ykb_[h[dWZl_i[kh Financial Services š ][if[Y_Wb_i[[hZ[`kh_ij[d š ][amWb_\_Y[[hZ[jWWba[dd_i Voor notariaat en advocatuur... š _dj[hdWj_edWWbd[jm[ha ...flexibiliteit in capaciteit

TELEFOON +31 (0)314 37 22 22 | E-MAIL [email protected] Groningen - Leeuwarden - Zwolle INTERNET vwdknotarissen.nl vwdknotarissen.de www.aksos.nl - [email protected] - Tel. 038-4524280 BEZOEKADRES Keppelseweg 1-3, 7001 CE Doetinchem Praktijk

‘De hoofdregel is:

Ook Fibbe ziet geen noodzaak om te tornen verstrek gegevens dat een medewerker van een bedrijf toestem- aan de geheimhouding. ‘In de voorbeelden die niet vrijwillig’ ming geeft onder druk van de werkgever.’ officier Leenders geeft, valt het wel mee met het misbruik. Voor het OM is het wel gemakke- Ordenen lijk om de informatie op één plaats te halen in Bij een vordering of doorzoeking moet de rech- plaats van naar allerlei derden te gaan. Maar ter-commissaris in aanwezigheid van de ring- dat is niet zoals de vertrouwelijkheid werkt. dingen gebeuren in de discussie over dit voorzitter vragen naar specifieke dossiers. Wij zijn er niet om het werk voor het OM onderwerp en daar kan de hele beroepsgroep Leliveld: ‘De notaris beoordeelt in beginsel gemakkelijker te maken.’ onder lijden. Mede daarom hebben wij een zelf of de stukken vallen onder zijn geheimhou- lijst met advocaten, waarop notarissen een dingsplicht. Hoewel die ook kan zeggen: “Ik zou Complex beroep kunnen doen, want lang niet iedere willen dat eerst de ringvoorzitter erin kijkt.”’ De issuegroep van de KNB wil de politiek, de strafrechtadvocaat is thuis in deze materie.’ ‘Als het niet valt onder de uitzonderingen overheid en het publiek bewustmaken van het van de Wet op het notarisambt moet je nee belang van de geheimhoudingsplicht en het Eigen afweging zeggen. Ook wanneer de notaris zelf verdachte verschoningsrecht voor de rechtsstaat en de Een van die gespecialiseerde advocaten is Jan is, hoeft hij stukken niet zonder meer mee te cliënten van geheimhouders. Binnen de Leliveld. Volgens hem kun je alleen opkomen geven – zelfs niet de stukken die deel uitmaken beroepsgroep is de kennis van het verscho- voor het verschoningsrecht als je tegelijkertijd van het delict. Ook dan moet gekeken worden ningsrecht echter ook beperkt. Teska van alert bent op mogelijk misbruik. ‘De notaris of er niet te veel in beslag is genomen en moet Vuren: ‘De KNB heeft nooit gericht aandacht moet bijvoorbeeld een kritische blik werpen bij je je afvragen of de informatie niet ook op besteed aan dit onderwerp. Ook individuele ABC-transacties. Volgens mij heeft het notariaat een andere manier kan worden vergaard. notarissen verdiepen zich er niet in en denken inmiddels veel geleerd op dat punt. Notarissen Wat vaak gebeurt, is dat de rechter-commis- dat het wel losloopt.’ doen meer meldingen en waarschuwen de saris de geheimhoudersinformatie verzegeld De issuegroep volgt de ontwikkelingen op kopende partij vaker als een pand kort geleden meeneemt. Zorg altijd dat er iemand bij is die de voet, verzamelt kennis en knowhow en voor aanzienlijk minder is gekocht.’ het in de gaten houdt en dat een en ander goed adviseert het KNB-bestuur en de beroepsgroep. Notarissen moeten instaan voor het verscho- wordt geverbaliseerd. Dan kun je in betrekke- Een van aanbevelingen is in de universitaire en ningsrecht, vindt Leliveld. ‘Officier van justitie lijke rust – al dan niet via een klaagschrift – beroepsopleiding voor notarissen een blok Machteld Kok, die vroeger notaris was, zei in het gesprek aangaan.’ strafrecht op te nemen. Los daarvan zullen Notariaat Magazine [maart 2014, p. 9 – red.] Notarissen kunnen gesteggel over stukken advocaten komend najaar een cursus verzorgen dat de notaris op grond van zijn publieke taak volgens Leliveld tegengaan door de dossiers voor ringvoorzitters en vertrouwens­notarissen. moet meewerken aan de waarheidsvinding. goed te ordenen. ‘Houd de stukken die onder Teska van Vuren: ‘Als vertrouwensnotaris krijg Nee, de notaris moet juist de vertrouwelijk- het verschoningsrecht vallen zowel op papier ik geregeld vragen als: “Ik hoor dit of dat, wat heid beschermen. De hoofdregel is: verstrek als digitaal apart. Dan voorkom je dat er bij moet ik daarmee?” Of: “Iemand wordt onder gegevens niet vrijwillig.’ een doorzoeking teveel wordt meegenomen.’ druk gezet om een akte te tekenen, kan ik daar De vraag hoe je moet omgaan met je geheim- iets mee?” Het verschoningsrecht is ontzet- houdingsplicht wordt pas actueel als het OM tend complex. Het duurde vrij lang voordat gegevens vordert, volgens Leliveld. ‘Dan moet ik er een beetje grip op kreeg. Voor notarissen je als notaris een eigen afweging maken. Zelfs is het belangrijk om te weten hoe zij ermee als de cliënt toestemming geeft voor verstrek- moeten omgaan. Als het misgaat en er verve- king. Je kunt namelijk niet weten of de cliënt lende voorbeelden opduiken, kunnen er gekke overziet wat de gevolgen zijn. Ook kan het zijn

8 | 2015 9 Prof. dr. Redmar Wolf, Arjo van Eijsden, verbonden aan Baker Ernst & Young Jeroen Sinoo, & McKenzie en de VU Belastingadviseurs Si-No makelaars Amsterdam

Aanpak erfpachtstructuren Dichten lek bij emigratie van Terugbrengen kostengrens NHG in in de overdrachtsbelasting een aanmerkelijkbelanghouder 2016 en het koppelen aan de gemiddelde ‘Voor alle duidelijkheid; normaal gesproken ‘Ik vind het begrijpelijk dat het kabinet een woningwaarde vanaf 2017 sta ik niet onwelwillend tegen antimisbruik- einde wil maken aan het lek bij emigratie van ‘Ik denk dat het een goede beweging is dat wetgeving. Als belastingbetaler betaal ik een aanmerkelijkbelanghouder. Nederland kopers meer spaargeld in hun hypotheek anders mee aan het fiscale trapezewerk van heeft het recht om belasting te heffen over de inbrengen. De totale hypotheekschuld wordt anderen. Bij de voorgestelde maatregel ten in Nederland opgebouwde winsten van het lager alsmede de druk op Stichting Waarborg- aanzien van erfpachtlease plaats ik echter aanmerkelijk belang. Dat de regels worden fonds Eigen woning. Terugkijkend is het markt- vraagtekens. Het voorbehouden van een recht aangescherpt en per direct ingaan om belas- effect van eerdere maatregelen (bijvoorbeeld op erfpacht is civielrechtelijk gezien toch tingontwijking van emigrerende aanmerkelijk- beperken loan to value, loan to income en iets anders dan de verkrijging van de volle belanghouders te voorkomen, lijkt mij niet invoering van verplichte aflossing) beperkt eigendom gecombineerd met een huur. onredelijk. Het kabinet stelt voor dat winstuit- geweest. Ik verwacht dan ook dat kopers Een andere situatie wordt ook anders belast. delingen na emigratie in alle gevallen leiden verdere inperking, als verdere verlaging van Dit volgt uit de systematiek van de over- tot belastingheffing of tot een evenredige de kostengrens van de Nationale Hypotheek drachtsbelasting; als je minder verkrijgt, dan intrekking van het uitstel van betaling voor de Garantie, kunnen dragen. Mijn kritiek daaren- betaal je ook minder belasting. Als je deze conserverende aanslag. Voorheen kon tot net tegen heeft betrekking op de termijn waarop opzet gebruikt in een financieringsstructuur onder de 90 procent aan winstreserves worden deze maatregelen wordt ingevoerd. De gemid- met het eigen pand, zie ik daar weinig kwaads uitgekeerd, zonder dat dit leidde tot inning delde Nederlander heeft beperkte spaarmoge- in. Erfpachtlease wordt echter ook toegepast van de conserverende belastingaanslag. lijkheden. Gemiddeld minder dan 2.000 euro bij de verkoop van verhuurd vastgoed aan een Deze aanpassing valt goed te begrijpen. In per jaar. Zeker gedurende de crisisjaren. derde. Deze verkoop geschiedt dan onder voor- de praktijk werd namelijk geregeld gebruik­ Voor met name startende kopers zorgt dat behoud van een tijdelijk recht van erfpacht gemaakt van deze “route”. Daarnaast wordt de voor een “gat” in de financieringsmogelijk- tegen een prijs die gelijk is aan de marktwaarde conserverende belastingaanslag niet meer als heden waardoor zij niet of minder kansen van het vastgoed. De verkoper blijft verhuurder gevolg van een tijdsverloop na tien jaar kwijt- hebben op de koopmarkt. Als er meer tijd – van het vastgoed en ontvangt nog steeds de gescholden. Dit was voorheen wel het geval, of bijvoorbeeld meer fiscale stimuli – is tot het huuropbrengsten. Wel moet hij een canon waardoor de aanmerkelijkbelanghouder na opbouwen van spaargelden kunnen dergelijke betalen. Deze canon is veelal gelijk aan de tien jaar vertoeven in het buitenland geen maatregelen nog beter door – met name huuropbrengsten. Per saldo verkrijgt de koper Nederlandse belasting meer hoefde te betalen. startende – kopers worden opgevangen. het beleggingsvastgoed (bloot eigendom plus Ook deze aanpassing is te billijken. Het gevolg Het voornemen om vanaf 2017 de NHG-kosten- canon) met een forse besparing van over- van deze aanpassing is wel dat bepaalde grens te koppelen aan de gemiddelde woning- drachtsbelasting. Dat de wetgever een derge- personen tot in de lengte van dagen worden waarde lijkt mij moeilijk uitvoerbaar omdat er lijke opzet wenst te bestrijden, kan ik mij achtervolgd door een conserverende aanslag. grote regionale marktverschillen zijn op woon- voorstellen. Ik vraag mij echter af of hier Ik verwacht nog wel discussie over de vraag plaatsniveau. En er zijn ook op locatie­niveau de “goeden” niet onder de “kwaden” leiden. of de nieuwe regeling in overeenstemming binnen dezelfde plaats grote verschillen in Wat overheerst bij deze maatregel is dan ook is met belastingverdragen, de goede trouw verschijningsvorm en prijs binnen de verschil- een onbestemd gevoel.’ jegens de verdragspartners en het Unierecht. lende typologieën woningen.’ Kortom, over dit voorstel is het laatste woord nog niet gezegd.’

10 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 Stakeholders

Prinsjesdag Stakeholders reageren op notariële highlights

Tjarko Denekamp, Kees Vlaanderen, Schenken en erven Nederlandse Vereniging ABN AMRO MeesPierson van Makelaars (NVM)

Verhoging en verruiming Focus fraudebestrijding schenkingsvrijstelling eigen woning op uitwisselen gegevens ‘De verruiming van de schenkingsvrijstelling ‘Bij veel initiatieven waarbij Koninklijke voor de eigen woning naar 100.000 euro vind Notariële Beroepsorganisatie en NVM in ik een positieve ontwikkeling. Ouders willen de loop der jaren betrokken zijn, blijkt uit­­­ kinderen vaak helpen bij het kopen van een wisselen van gegevens het hete hangijzer. huis. De regelgeving rondom het verstrekken Ook overheden weten vaak niet precies waar van eigenwoningleningen door professionele de grenzen liggen. Een praktijkvoorbeeld: partijen is echter strikt. Er kan maar in heel eerder dit jaar wilde de gemeente Heerlen – beperkte mate rekening worden gehouden in navolging van Amsterdam en Tilburg – een met ondersteuning door ouders. Schenken zogenoemd stoplicht-convenant sluiten met kan een goede vorm van hulp zijn. Lenen van de politie en de plaatselijke makelaardij. ouders is overigens een andere mogelijkheid. De gemeente wilde zo gezamenlijk een dam Het verruimen van de vrijstelling helpt hier. opwerpen tegen onder andere hennepteelt. Een dergelijk dossier is estate planning in Een stoplicht-convenant komt er kort gezegd optima forma. De situatie van de ouders is van op neer dat als een makelaar ondanks zorg­ belang, die van het kind – er kan een partner vuldige screening van een aspirant-huurder zijn –, andere kinderen en dergelijke. Fiscaal is bedenkingen heeft, hij zich tot de politie kan het ook interessant. De schenkingsvrijstelling wenden. De politie raadpleegt volgens een zelf is best gecompliceerd en de definities uit vastgesteld protocol enkele politiesystemen de inkomstenbelasting zijn relevant. Zeker en brengt het advies “rood” of “groen” uit. De overheid verhoogt opnieuw als de woning gezamenlijk bezit is, wordt De overwegingen die tot het advies hebben de belastingvrijstelling voor een het al snel ingewikkeld. Tot slot moet een geleid, maken uitdrukkelijk geen deel uit van eenmalige schenking voor de eigen en ander worden vastgelegd in akten. Een het advies! De politie berichtte echter geen woning, blijft zich in 2016 focussen prachtig adviesthema dus. Naar mijn smaak convenanthouder met commerciële partijen op fraudebestrijding en dicht het lek wellicht iets te ingewikkeld. Hopelijk wordt te kunnen zijn. Bovendien zou de Politiewet bij emigratie van een aanmerkelijk­ nog eens goed gekeken naar de samenloop in de weg staan aan het door de politie op belanghouder. Dit zijn plannen van de vrijstelling en de eigenwoningregeling. voorhand screenen van huurders. Kort daarna die dinsdag 15 september tijdens De vrijstelling omvormen van eenmalige naar werd de NVM door een andere politie-eenheid ­Prinsjesdag bekend werden gemaakt. een periodevrijstelling en het laten vervallen benaderd voor het sluiten van een soortgelijk Notariaat Magazine vroeg vijf deskun­ van de leeftijdseis zijn mogelijkheden om het convenant. De voorbereidingen daartoe lopen. digen van buiten het notariaat naar overzichtelijker te maken.’ Duidelijke wetgeving met een evenwicht hun mening. tussen fraudebestrijding en respect voor bescherming van de persoonlijke levenssfeer, is dan ook meer dan welkom!’

8 | 2015 11 Tuchtrecht uitgelicht

Notaris en volmacht

De notaris krijgt op verschillende manieren met volmachten te maken. Hij is ter zake van hetgeen nodig is voor het intreden ‘gebruiker’ van volmachten in de zin dat hij akten passeert, gebruikmakend van van de rechtsgevolgen welke zijn beoogd met een door één of beide partijen verleende volmacht, hij legaliseert handtekeningen de in die akte opgenomen rechtshandelingen. onder volmachten, en soms treedt hij zelf (of een van zijn medewerkers) op als gevol­ Mede gelet op het vertrouwen dat de deel­ machtigde. In al die rollen heeft de notaris gefigureerd in (tucht)rechtspraak. nemers aan het rechtsverkeer moeten kunnen Dit overzicht spitst zich toe op de notaris als gebruiker van een volmacht. stellen in een notariële akte, geldt de meer­ bedoelde verplichting jegens alle belangheb- | Tekst Madeleine Hillen p. 399 e.v.). Ook de civiele rechter is van benden, waaronder degene die als vertegen- oordeel dat de notaris die een partij bij woordigde in de akte is vermeld.’ Verantwoordelijkheid volmacht laat optreden in een akte, de plicht van de notaris heeft om de vertegenwoordigingsbevoegdheid Bestaan van de volmacht 1 In de eerste plaats is het van belang van de verschijnende persoon te controleren. 2 Die controle van de vertegenwoor­ vast te stellen dat de notaris een zelfstandige Zie HR 28 september 1990, NJ 1991/473: digingsbevoegdheid van een verschijnende verantwoordelijkheid heeft om te beslissen of ‘Op de notaris die een akte verlijdt, waarbij partij gaat in twee, mogelijk drie stappen. hij gebruik wil maken van de volmacht. namens een partij wordt opgetreden door een Stap één is het vaststellen dat de volmacht De notaris beperkt zich niet tot een marginale vertegenwoordiger, rust de verplichting zich bestaat. Als het gaat om een schriftelijke toetsing van de volmacht. Dat de notaris de zo volledig en nauwkeurig mogelijk ervan volmacht hoort bij die controle dat de notaris volmacht integraal toetst, behoort volgens de te vergewissen dat die vertegenwoordiger zich ervan vergewist dat de handtekening tuchtrechter bij uitstek tot de werkzaamheden bevoegd is tot het namens de vertegenwoor- onder de volmacht echt is. De notaris is vrij van de notaris. Die toetsing maakt deel uit digde verrichten van de in die akte opgenomen te kiezen hoe hij dat doet, maar kiest hij voor van de zorgvuldigheid die hij ten opzichte rechtshandelingen. de minder veilige weg en gaat het mis, dan is van partijen behoort te betrachten (zie hof Deze verplichting vloeit voort uit de op de dat voor zijn risico (zie kamer van toezicht Amsterdam 14 juli 1994, WPNR (1995) 6185, notaris rustende zwaarwegende zorgplicht Rotterdam 9 juni 2011,

12 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 Tuchtrecht

ECLI:NL:TNOKROT:2011:YC0646). De veiligste van art. 3:68 BW: hij is alleen bevoegd als de Voortbestaan weg is nog altijd legalisatie van de handteke- volmacht hem die bevoegdheid met zoveel 4 van de volmacht ning onder de volmacht met – indien nodig – woorden geeft of als de inhoud van de rechts- Soms is nog een derde, laatste stap nodig: een apostille. Legalisatie is overigens een handeling zo nauwkeurig vaststaat dat strijd controle of de volmacht wordt gehandhaafd. apart onderwerp dat in een van de volgende tussen hun beider belangen is uitgesloten. De notaris moet als daartoe aanleiding is bijdragen in deze rubriek uitgebreider zal De tuchtrechter oordeelde hard in een geval verifiëren of de volmachtgever de volmacht worden behandeld. waarin aan geen van beide voorwaarden was handhaaft. In een geval waarin de notaris voldaan. Het had op de weg van de notaris bekend was dat tussen volmachtgever en Toereikendheid gelegen zich ervan te overtuigen of de vol- gevolmachtigde een vertrouwenscrisis 3 van de volmacht machtgeefster haar wil kon bepalen en, bestond, had de notaris de volmachtgever De volgende stap is om te bezien of de vol­macht zo ja, of de transacties met haar wil overeen- daarover moeten raadplegen (zie de eerderge- toereikend is voor de voorgenomen rechtshan- kwamen. Nu dit niet het geval was, had hij zijn noemde uitspraak hof Amsterdam 14 juli 1994, deling. Of dat zo is, moet in de eerste plaats dienst behoren te weigeren. Door zich te laten WPNR (1995) 6185, p. 399 e.v.). Een soortge­- worden bepaald aan de hand van de tekst leiden door de verlangens van de gevolmach- lijke uitspraak deed het hof Amsterdam op van de volmacht. Biedt die tekst ruimte voor tigde en gebruik te maken van de algemene 9 december 2008, ECLI:NL:GHAMS:2008:BG6775. twijfel, dan wordt van de notaris verwacht dat volmacht heeft hij gehandeld in strijd met In die uitspraak ging het om een geval waarin hij extra oplettend is. Voor een antwoord op de zorg die hij ten opzichte van de volmacht- de notaris wist dat de volmachtgeefster, deel- de vraag wanneer de notaris de volmacht wel geefster behoorde te betrachten. Het hof vindt genoot in een nalatenschap, niet instemde met kan gebruiken en wanneer niet, bevat de recht- de handelwijze van de notaris in hoge mate de voorgenomen verkoop van een boedelgoed. spraak een aantal aanknopingspunten. laakbaar (hof Amsterdam 22 maart 2007, Juist om die reden vermeed de notaris contact ECLI:NL:GHAMS:2007:BA2116). Zie voor een met de volmachtgever. In plaats daarvan nam Strekking van a gelijksoortig oordeel van de civiele rechter, hij een ontbindende voorwaarde op in de akte. 3 de volmacht hof ’s-Hertogenbosch, 2 juni 2009, ECLI:NL: Het hof was van oordeel dat de notaris door Of een volmacht is verleend en, zo ja, met GHSHE:2009:BJ1011. zo te handelen, de volmachtgever de ruimte welke inhoud, moet worden beantwoord aan ontnam haar wil kenbaar te maken. De notaris de hand van de maatstaven van art. 3:33 en 3:35 Hoedanigheid c kreeg een berisping. Burgerlijk Wetboek (BW). Het komt daarbij 3 volmachtgever dus aan op hetgeen de volmachtgever en de De vraag of een volmacht zich uitstrekt over De woorden ‘als daartoe aanleiding is’ zijn gevolmachtigde over en weer hebben verklaard rechtshandelingen die de volmachtgever in niet betekenisloos, zo blijkt uit de uitspraak en uit elkaars gedragingen en verklaringen hoedanigheid kan verrichten, is een vraag van hof ’s-Hertogenbosch van 2 oktober 2012, hebben mogen begrijpen, waarbij in het van uitleg van de volmacht. Een algemene GHSHE:2012:4257. Als zich in de (lange) bijzonder van belang is de verklaring of volmacht geeft volgens de tuchtrechter geen periode tussen het verlenen van de volmacht gedraging waarbij de volmacht is verleend aanleiding te veronderstellen dat die ook en het gebruik ervan niets heeft voorgedaan (zie HR 12 oktober 2012, NJ 2012/686). bedoeld is om de gevolmachtigde de bevoegd- wat voor de notaris reden hadden moeten heid te geven de vennootschap te vertegen- zijn om eraan te twijfelen dat de volmacht Bij de beantwoording van de vraag hoe ver de woordigen waarvan de volmachtgever directeur nog overeenstemt met de wil van de volmacht- volmacht reikt, speelt ook het belang van de is (zie hof Amsterdam 25 oktober 2001, gever, heeft de notaris geen reden voor dienst- volmachtgever een rol. Een algemeen luidende ECLI:NL:GHAMS:2001:BM4575). Ook hier zitten weigering. volmacht kan slechts geacht worden mede ten de civiele rechter en de tuchtrechter op een behoeve van een derde te zijn verleend indien lijn. Zie hof Arnhem-Leeuwarden 9 december dit ondubbelzinnig uit de volmacht blijkt 2014, ECLI:NL:GHARL:2014:9610 voor een geval (zie HR 24 januari 1997, NJ 1997/231). waarin een hof tot het oordeel kwam dat een algemene volmacht zich niet uitstrekte tot Selbsteintritt b de bevoegdheid om de volmachtgever te 3 De gevolmachtigde die namens de ­vertegenwoordigen in diens hoedanigheid volmachtgever optreedt met zichzelf als van (enig) bestuurder van de bv waarvan de wederpartij, begeeft zich binnen het bereik volmachtgever ook enig aandeelhouder was.

8 | 2015 13 ‘Veilig’,‘Veilig’, ‘flexibiliteit’‘flexibiliteit’ en ‘Cloud‘Cloud werken’werken’ gaangaan wel degelijk samen!samen!

ErEr is is menig menig artikel artikel verschenenverschenen overover dede onduidelijkheidonduidelijkheid rond Cloud werken;werken; onderonder tottot dede verbeeldingverbeelding sprekendesprekende titels titels alsals ‘door‘door dede bewolkingbewolking de Cloud niet zien’. Daarnaast hebbenhebben dede productnamenproductnamen die die doordoor aanbieders aanbieders wordenworden gebruiktgebruikt ookook nietniet meegewerkt aan een stukje duidelijkheid.duidelijkheid. Immers,Immers, waar waar de de ene ene aanbiederaanbieder spreekt spreekt vanvan OnlineOnline werken,werken, noemtnoemt een ander het Cloud werkplek.werkplek. GeenGeen wonderwonder dat dat de de markt markt is is lamgeslagenlamgeslagen door door alal hethet CloudCloud geweld.geweld. DanDan maar maar over over latenlaten waaien?waaien? ErEr zijnzijn diversediverse argumenten om juist welwel tete kiezenkiezen voorvoor eeneen veiligeveilige Cloud Cloud oplossing.oplossing. In In het het bijzonderbijzonder wanneerwanneer hethet aankomt op beveiliging, continuïteit enen exibiliteit. exibiliteit. Een Een kwalitatief kwalitatief hoogwaardigehoogwaardige Cloud Cloud oplossingoplossing vormtvormt eeneen stevig fundament voor uwuw ICTICT omgeving.omgeving. EnEn zoalszoals ieder ieder fundamentfundament aan aan strengestrenge eiseneisen dientdient tete voldoen,voldoen, zo geldt dat net zozo goedgoed voorvoor hethet fundamentfundament voor voor uw uw ICT. ICT.

WaarWaar de de notaris notaris op op zit zit te te wachtenwachten Altijd een passend CloudCloud PackPack WatWat het het notariaat notariaat wil wil -en -en in in feitefeite iedereiedere ondernemer-ondernemer- is Wanneer u eeneen notariskantoornotariskantoor voertvoert met met 2 2 tot tot 5 5 FTE’s, FTE’s, dan dan duidelijkheid.duidelijkheid. Dat Dat gaat gaat verder verder dandan dede vraagvraag ofof dede oplossingoplossing echt heeft u een anderander ICTICT fundamentfundament nodignodig dan dan een een kantoor kantoor met met veiligveilig is, is, want want daar daar wilt wilt u u als als notarisnotaris vanvan opop aanaan kunnen.kunnen. Voor de meerdere vestigingen enen bijvoorbeeldbijvoorbeeld 100 100 FTE’s. FTE’s. Daar Daar is is rekening rekening uiteindelijkeuiteindelijke beslissing beslissing komen komen andereandere vragenvragen aanaan bod:bod: Krijg ik mee gehouden inin dede ontwikkelingontwikkeling vanvan het het Cloud Cloud Pack. Pack. Zo Zo kunt kunt daadwerkelijkdaadwerkelijk wat wat ik ik verwacht? verwacht? IsIs dede oplossingoplossing compleetcompleet zonder u kiezen voor dede technischetechnische oplossing,oplossing, extra extra ondersteuning ondersteuning of of datdat er er overlap overlap in in dienstverlening dienstverlening is?is? IsIs hethet toekomstbestendig?toekomstbestendig? aanvullende productenproducten enen diensten.diensten. U U kiest kiest simpelweg simpelweg het het Cloud Cloud PastPast de de oplossing oplossing bij bij ons ons kantoor? kantoor? DeDe dynamiekdynamiek vanvan Pack dat bij uwuw kantoorkantoor past.past. tegenwoordigtegenwoordig vraagt vraagt een een solide, solide, maarmaar flexibeleflexibele oplossing;oplossing; schaalbaar,schaalbaar, maar maar onder onder alle alle omstandighedenomstandigheden compleet.compleet. Staat u op hethet puntpunt opnieuwopnieuw tete investereninvesteren in in uw uw ICT ICT fundament? fundament? AfgestemdAfgestemd op op de de notaris, notaris, inin plaatsplaats vanvan datdat dede werkwijzewerkwijze van de Twijfelt u tussen dede aanschafaanschaf vanvan eeneen nieuwe nieuwe server server of of de de notarisnotaris zich zich dient dient te te voegen voegen naarnaar dede gekozengekozen ICTICT oplossing. overstap naar dede Cloud?Cloud? StelStel uwuw vragenvragen aan aan de de specialisten specialisten van van ICT Concept.Concept. ZijZij sprekenspreken helderhelder enen duidelijk duidelijk de de mogelijkheden mogelijkheden ZekerhedenZekerheden die die echt echt de de moeitemoeite waardwaard zijnzijn met u door, zodatzodat uu eeneen onderbouwdeonderbouwde keuze keuze kunt kunt maken. maken. Voor Voor HetHet Cloud Cloud Pack Pack van van ICT ICT Concept Concept biedtbiedt eeneen aantalaantal zekerheden die een gedegen ICTICT fundamentfundament voorvoor uwuw notariskantoor; notariskantoor; passend passend bij bij echtecht de de moeite moeite waard waard zijn. zijn. ZoalsZoals vastevaste kostenkosten perper medewerker uw huidige situatie,situatie, maarmaar zekerzeker ookook voor voor de de toekomst. toekomst. perper maand. maand. Dat Dat betekent betekent concreet concreet datdat uu bijbij veranderingenveranderingen in uw personeelsbestandpersoneelsbestand direct direct kuntkunt bijsturen.bijsturen. MoetMoet uu noodgedwongennoodgedwongen inkrimpen?inkrimpen? Dan Dan krimpen krimpen uw uw ICTICT kostenkosten mee.mee. HeeftHeeft uu extraextra ondersteuningondersteuning nodig? nodig? Dan Dan heeftheeft uu dede flexibiliteitflexibiliteit omom het aantal werkplekkenwerkplekken direct direct uit uit te te breiden. breiden. DaarnaastDaarnaast heeftheeft u geen last Alles voorvoor elkaar!elkaar! vanvan veroudering veroudering van van uw uw ICT ICT fundament.fundament. UU maaktmaakt altijdaltijd gebruik T 088088 002002 8484 8383 vanvan de de modernste modernste hardware hardware enen uwuw datadata wordenworden opgeslagenopgeslagen in T E [email protected] ultraveiligeultraveilige datacentra datacentra in in Nederland. Nederland. UwUw datadata staanstaan dus nooit op E [email protected] www.ict-concept.nl onbekendeonbekende servers servers en en er er wordt wordt dagelijksdagelijks eeneen back-upback-up gemaakt. www.ict-concept.nl OokOok de de toegang toegang tot tot uw uw Cloud Cloud omgevingomgeving isis zorgvuldigzorgvuldig beveiligd, waarbij u inlogt middels gebruikersnaam en wachtwoord én waarbij u inlogt middels gebruikersnaam en wachtwoord én een unieke code die u op uw smartphone ontvangt. ‘Veiligheid’, een unieke code die u op uw smartphone ontvangt. ‘Veiligheid’, ‘flexibiliteit’ en ‘continuïteit’ gaan dus wel degelijk samen in één ‘flexibiliteit’ en ‘continuïteit’ gaan dus wel degelijk samen in één Cloud oplossing. Cloud oplossing.

AmersfoortAmersfoort AmsterdamAmsterdam Eindhoven Joure OosterhoutOosterhout RotterdamRotterdam

09-14ICTConcept_Advertorial_Notariaat.indd 1 15-09-15 08:08 09-14ICTConcept_Advertorial_Notariaat.indd 1 15-09-15 08:08 KNB

Het nut van het Nora van Oostrom-Streep algemeen belang

Iedereen die ooit de basis van de Harvard-­ onderhandelmethode heeft moeten bekijken, weet dat het dodelijk is je in te graven in je eigen gelijk. Je moet je focussen op belangen, an de grote liberale staatsman niet op posities. Het gaat niet om de vraag Thorbecke is de volgende uitspraak Je moet je focussen wie ‘gewonnen heeft’ het gaat erom of je over wat het algemeen belang in casu het hoogst haalbare resultaat hebt inhoudt: ‘Is het alleen de vraag wat op belangen, niet kunnen bereiken. hetV volk of de meerderheid wil, dan vervalt de vraag naar hetgeen regt, waar, goed en op posities Belangrijke factoren uitvoerbaar is.’ De journalist was duidelijk wat teleurgesteld Het algemeen belang heeft dus geen betrek- dat ik een reactie van bovengenoemde king op wat een meerderheid wil, of wat een grondslag heeft, en dus niet kan worden strekking gaf en hing schielijk op. Mijn bestuursorgaan wil, maar houdt mede oog gezegd wanneer iets een ‘echt’ levenstesta- antwoord bleek te weinig controversieel. op wat goed en uitvoerbaar is. Aan dit laatste ment is, ging het daar ook niet om. Het is niet Terug naar het nut van het algemeen: het moest ik denken toen ik werd gebeld door zo dat met het maken van afspraken met de voorbeeld van het levenstestament staat niet een journalist die mij vroeg of de Koninklijke banken de KNB heeft vastgesteld welke akte op zichzelf. Er zijn veel dossiers denkbaar Notariële Beroepsorganisatie (KNB) inderdaad zich al dan niet met de titel levenstestament waarin er wellicht ‘betere’ resultaten hadden bij het vaststellen van het ‘model’ levens­ mag tooien. Het is niet zo dat wegen zijn afge- kunnen worden bereikt. Althans, volgens testament de oren teveel had laten hangen sneden of mogelijkheden ingeperkt, het is sommigen. De vraag is of dat resultaat daad- naar de banken. zo dat gekeken is wat in casu de best haalbare werkelijk ooit bereikt kan worden, dan mogelijkheid was. Het zoeken naar het best wel of de andere partij geheel zal afhaken Best haalbaar haalbare in het belang van consumenten en misschien wel zal gaan voor een veel Het was een wat onaangename vraag, in die en banken. ­negatiever scenario. Voor afschaffen van zin dat zij werd gesteld alsof het ging om een monopolies bijvoorbeeld, of het anderszins machtskwestie. Om de vraag wie het nu voor Harvard-onderhandelmethode buitenspel zetten van het notariaat. Haal­ het zeggen had, de KNB of de banken. Of nu Heeft de KNB hiermee de oren naar de banken baarheid en uitvoerbaarheid als belangrijke de visie van de organisatie die het nut van het laten hangen? Welnee, zij heeft juist in het factoren: het devies van Thorbecke is ook algemeen in het oog zou hebben de doorslag belang van de cliënt gehandeld. Laten we vandaag de dag zo gek nog niet. gaf, of die van de rigide, commerciële partijen het alternatief eens onder de loep nemen, die alles op alles zouden zetten om die arme namelijk de situatie dat de KNB een zeer uitge- cliënten een model in de maag te splitsen waar breid levenstestament zou hebben voorgesteld ze de facto niets aan zouden hebben. Sowieso en hier strikt aan zou hebben vastgehouden. werd het wat onplezierig toen ook werd gesug- De kans is meer dan levensgroot dat er dan gereerd dat het document in kwestie helemaal geen overeenstemming met de banken zou zijn geen echt levenstestament zou zijn, maar een bereikt. Partijen zouden uit elkaar zijn gegaan wat veredelde volmacht die de meest basale en uiteindelijk weer opnieuw naar de tekentafel elementen zou ontberen. Wat te antwoorden? hebben gemoeten. Dit kost tijd en geld en gaat Nog afgezien dat het begrip ‘levenstestament’ ten koste van de werkverhoudingen. En wat is geen wettelijke basis of anderszins formele nu werkelijk in het belang van de cliënt?

8 | 2015 15 Overdracht Duitse containerschepen

Vlaggenstaat, open scheepsregister en bareboatregister

De internationale scheepvaart is een zwaar gereguleerde, maar ook schimmige markt. Waar het schip te boek staat en onder welke vlag het vaart, bepalen onder welk fiscaal regime de eigenaar valt. De scheepseigenaren zélf blijven liever buiten zicht. Wouter de Boer van NautaDutilh Rotterdam geeft een inkijkje in de scheepvaartpraktijk.

TEKST Tatiana Scheltema | beeld Freek van Arkel die een halve eeuw geleden zijn opgetuigd. Ze zijn lastig te traceren. Meestal is alleen at maakte de doorgaans best de topholding ondergebracht bij een Neder- ruimhartige Duitsers toch zo landse stichting of administratiekantoor. onverzoenlijk tijdens de Griekse Die Rotterdamse havenbaronnen hoeven schuldencrisis eerder dit jaar? niet zo nodig in de Quote500, dat gepronk WieW dat wil begrijpen, moet eens in de haven met geld vinden ze allemaal maar poespas.’ van Hamburg gaan kijken. De schepen liggen er hoog op het water, kranen draaien doelloos Vlaggenstaat in de wind. De eens zo bloeiende Duitse In transacties van deze omvang wordt gewerkt containersector kwam het instorten van de met een Notary Letter, waarin de procedure wereldhandel na de kredietcrisis niet te boven. voor alle betrokkenen wordt vastgelegd. In Rederijen bleven in gebreke en de banken, het geval van de Duitse schepen was de koop al waaronder ’s werelds grootste scheepskrediet- beklonken; Nauta werd door de financier van bijvoorbeeld lage kosten voor registraties leverancier HSH Nordbank moesten, in ruil de koper ingeschakeld voor het opmaken van en geen annual fees, er zijn geen uitgebreide voor steun van de Europese Centrale Bank, hun de kredietdocumentatie en het begeleiden van onderzoeken naar schepen ouder dan een onder water gelopen vloot van de hand doen. de registraties en de-registraties van de contai- bepaalde leeftijd, of groter dan een bepaald Schatrijke Griekse reders stonden vooraan nerschepen. Daarin zit de juridische expertise, tonnage. Je betaalt 0 procent vennootschaps- in de rij om de schepen voor een prikje op want waar het schip te boek staat, maakt nogal belasting, maar dan moet je je economische te kopen. En dat deed pijn. uit. Het land van registratie (de vlaggenstaat) activiteiten wel in een Isle of Man-entiteit bepaalt onder welk recht een schip valt, en onderbrengen.’ Poespas aan welke eisen het ten aanzien van veiligheid Ook Nederlandse rederijen profiteerden van en arbeidsomstandigheden moet voldoen. Bareboatregister de uitverkoop van Duitse schepen, al lopen De rederij – of de financier – kan er ook voor Ook andere factoren spelen mee bij de keuze die er een stuk minder mee te koop. Sterker: kiezen om het schip onder een ‘flag of conveni- voor een vlaggenstaat. Zo zijn sommige ze doen er alles aan om anoniem te blijven, ence’ te brengen. Landen die deze registers registers ‘betrouwbaarder’ dan anderen, vertelt kandidaat-notaris Wouter de Boer van voeren, stellen doorgaans weinig vragen en aldus De Boer. ‘Onder de Nederlandse vlag NautaDutilh in Rotterdam. Deze zomer bege- bieden een gunstig belastingklimaat. Elk land vaar je zonder problemen de hele wereld leidde hij de aankoop van elf Duitse container- kan een open scheepsregister bijhouden, over, met een vlag uit het Midden-Oosten schepen door een Rotterdamse rederij – een ongeacht of het een vloot, of zelfs maar ligt dat toch iets lastiger.’ transactie waar bijna honderd miljoen euro een haven heeft. Meer dan de helft van alle Ingewikkelder wordt het als een schip ook nog mee was gemoeid. De Boer wil er wel over schepen ter wereld (in 2014 waren dat er in een bareboat-, of rompbevrachtingsregister vertellen, maar alleen op voorwaarde dat 85.094, volgens het Maritime Safety Agency) is ingeschreven. Een bareboatovereenkomst is de naam van de nieuwe eigenaar en diens is in dit soort ‘open’ registers te boek gesteld. een soort lease waarbij het schip onbemand financier (voor wie hij optrad) niet worden ‘De meeste registraties zijn natuurlijk fiscaal en onbevracht aan een andere partij wordt genoemd. ‘Vaak gaat het om familiebedrijven gedreven’, zegt De Boer. ‘Het Isle of Man heeft verhuurd. De meeste landen hebben zo’n

16 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 Praktijk

‘De meeste registraties zijn natuurlijk fiscaal gedreven’

Sale en een buitenlands bewijs van doorhaling kan het schip opnieuw worden ingeschreven in een register.

Derdengeldrekening Het team van Nauta dat zich alleen met scheepvaart bezighoudt, is maar klein: twee advocaten, drie notariële mensen en één klerk: ‘maar die doet voornamelijk binnenlandse scheepsoverdrachten.’ Toch is het een van de grootste ‘dedicated shipfinance teams’ in het land, waarin advocaten en notarissen samen- werken. Binnen het team is er weinig onder- scheid tussen advocaten en notarissen, zegt De Boer. ‘Het is een enigszins grijs gebied. Iedereen pakt eigenlijk alles op.’ bareboatregister en een schip kan dus in twee uitgeschreven. Het is erg leuk dat je met zo’n In het buitenland kijkt niemand daarvan op. landen zijn geregistreerd. ‘Dat zie je vaak als groot team aan iets werkt. En dat je iedereen Waar buitenlanders wél met verbazing naar een bepaalde vlag in een ander land niet erg is achter de broek moet zitten.’ kijken, zegt De Boer, is de kwaliteitsrekening gewenst. Stel, een schip dat op het Griekse deel van de Nederlandse notaris. In de meeste van Cyprus staat ingeschreven, krijgt opdracht De-registratie landen wordt met een ‘escrow account’ om een Turks haventje uit te baggeren. Maar Het meeste werk zit in de onderhandelingen gewerkt: een rekening die onder bepaalde Turkije is nu eenmaal niet zo dol op Grieken- en het opstellen van verschillende kredietover- voorwaarden bij een bank wordt gehouden, land. Zo’n schip wordt dan tijdelijk in het eenkomsten. Ook worden tripartiteovereen- waarbij afspraken worden gemaakt over het bareboatregister van een ander land, zoals komsten gesloten tussen bank, rederij en de moment waarop gelden worden vrijgegeven. Nederland of België, geregistreerd.’ partij aan wie het schip is verhuurd. ‘Mocht ‘Zo’n escrow rekening is ontzettend duur. Toch De Duitse tankers waren in Duitsland geregi­ de situatie ontstaan dat de bank het schip is het vaak nog een heel gedoe om aan buiten- streerd en bleven dat ook, maar waren wel wil veilen, dan moet het niet zo zijn dat de landse banken of investeerders uit te leggen over de hele wereld gevlagd. Die bareboat­­­­ bareboatpartij die veiling in de weg zit. Dus hoe onze derdengeldrekening werkt. Ze zijn registraties moesten er eerst af, anders konden wordt geregeld dat de bank alles in het buiten- altijd huiverig om hun geld bij de notaris neer de schepen niet uit het gewone register land kan doorhalen. Ze willen dat de rechten te leggen. Als ze al een notaris kennen, dan worden uitgeschreven. ‘Daarvoor schakelen zo sterk mogelijk blijven zodat áls ze er iets functioneert die vaak als een echte stempelaar. we advocaten over de hele wereld in: Duitse mee willen doen, dat ook kan.’ In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, waar je advocaten natuurlijk, maar ook advocaten uit Het moment van de-registratie is over het inderdaad een stempeltje online koopt en niks Malta, Cyprus, Antigua en Barbedos. Zij zorgen algemeen ook het moment dat de eigendoms- anders doet. Dat we eigenlijk advocaten zijn – ervoor dat op de dag van closing alles in hun overdrachtspapieren worden overhandigd, in met een academische opleiding en een beroeps- land is geregeld, zodat de zekerheden, als de vorm van een Bill of Sale en een Protocol of opleiding, alles erop en eraan – maar dan die er zijn, van de schepen afgehaald kunnen Delivery and Acceptance – waarmee de nieuwe met andere bevoegdheden, dat kennen ze worden en ze uit die registers kunnen worden eigenaar tekent voor ontvangst. Met de Bill of gewoon niet.’

8 | 2015 17 SPANJE SPECIALIST in: SUCCESSIE-AANGIFTE en AFWIKKELING van NALATENSCHAPPEN, TESTAMENTEN, Ons ESTATE-PLANNING, nieuwe adres ADVIES BIJ AAN- en VERKOOP O.G. opzoeken duurt langer. Ed Richelle Marlon Wolf Binnen 5 minuten je huis verkocht. Ana Pascual Trudy Pijnenburg

Bezoekadres: Correspondentie adres: NIEUWE LOCATIE Edificio SERVITUR Apartado de correos 216 Rode Hoed (El Planet 7) 03508 BENIDORM Keizersgracht 102 Amsterdam Ctra. de Finestrat (Alicante) Spanje (rotonde kruising CV758 en CV70) 03502 BENIDORM (Alicante)

Telefoon: (+34) 96 585 0891 Telefax: (+34) 96 586 6988 E-mail: [email protected] Internet: www.servitur.eu

Beëdigde notaristolken en vertalers Bosch 107 te 3353 GD Papendrecht deskundig l vaste tarieven l alle talen Wij zoeken ter versterking van ons team in verband met de toegenomen werkzaamheden een (bij voorkeur) full-time www.tolkenselect.nl l 088-0600 300 l [email protected] ervaren KANDIDAAT-NOTARIS voor de algemene praktijk

Ons kantoor is centraal gelegen in het westen van het land. Het bestaat uit circa 20 (deels part-time) medewerkers, waaronder twee notarissen. Uw gerechtelijke publicaties Ons kantoor richt zich op de algemene praktijk, doch met een sterke nadruk op de registergoederenpraktijk. voor het laagste tarief Wij bieden een afwisselende en zelfstandige functie op een kantoor met een prettige, ongedwongen sfeer in een De tarieven van het Nederlands Dagblad voor enthousiast team. verplichte gerechtelijke publicaties (ontbinding, fusie, splitsing) zijn het laagst van alle dagbladen. Sollicitatie en informatie: Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Opgave is eenvoudig: per mail naar [email protected] of Mr M.H. Daams, telefonisch te bereiken onder nummer: 078 6446666 of per email: [email protected]. online via www.nd.nl/tips (inloggen niet nodig!) en kies voor de rubriek Gerechtelijke publicaties. Uw schriftelijke sollicitatie kunt u sturen naar:

Venekamp & Daams Notarissen nederlandsdagblad Postbus 71 3350 AB PAPENDRECHT mens Koffie? ‘Ik kreeg het gevoel dat mijn wereld klein werd en uit notarissen en advocaten bestond’

w i e Erwin van Elst w a a r kandidaat-notaris bij CMS Derks Star Busmann in Amsterdam k o f f i e ? Zwart

Kandidaat-notarissen, ze vormen (mede) de toekomst van het notariële vak. Hoe ervaren zij hun vak? Ze vertellen over hun vak tijdens een kopje koffie.

’Ik ben op 1 september 2005 weer op gang. Veel kopers zijn rolt. CMS heeft mijn voet­ begonnen bij DLA Piper, toen creatiever met bijvoorbeeld balcarrière verrijkt met nog Schut & Grosheide. Een een nieuwe bestemming voor toernooien in Belgrado hele mooie organisatie om het pand. Verder heeft ons en Lissabon.’ te starten, omdat ze zich net kantoor een grote veiling- aansloten bij de groep van praktijk. Nu het economisch ‘Ik kreeg het gevoel dat mijn DLA. Een puur Nederlands beter gaat, zullen de veilingen wereld klein werd en alleen kantoor met grote internatio- afnemen en bloeit hopelijk de uit notarissen en advocaten nale plannen. Plannen die transactiepraktijk weer op.’ bestond. Daarom ben ik vrij- niet, zoals bij veel Angelsak- willigerswerk gaan doen. sische kantoren, gemaakt ‘Bij DLA was alles vrij extreem, Zo heb ik een huiswerkklas werden in Londen. Ik herken dat vond ik toen fantastisch. gehad in een buurthuis in veel van DLA bij CMS. Maar Extreme werktijden, extreem Amsterdam Nieuw-West. CMS heeft al lange tijd een veel borrels, extreem veel Daar begeleidde ik Marok- internationaal netwerk. Daar contact met kantoorgenoten. kaanse jongeren in hun stap komt steeds meer werk uit. Dat is bij CMS niet anders. De naar de middelbare school. Binnenkort verhuizen we van kantoorborrel op donderdag Ze vonden het naar eigen de Mondriaantoren naar het wordt met name door de zeggen “kapot” leuk. Ook heb nieuwe atrium op de Zuidas.’ jongere garde op vrijdag over- ik twee keer voor een sabba- gedaan. Op het Amstelplein tical gekozen om in Peru en ‘Bij CMS houd ik me bezig met zit café Blooker, onze kantoor- Vietnam in scholen en wees- Corporate Real Estate, een stamkroeg. Ook de mensen huizen te helpen. Dat heeft praktijk die niet gericht is op van Delta Lloyd, Rabobank me veel inzicht gegeven in particulieren. Mijn werk richt en Philips, die ook in de het werkend bestaan, echte zich op transacties waarbij we hoge torens van Amsterdam eyeopeners. Die sabbaticals vaak samenwerken met advo­ werken, komen daar graag. zijn misschien wel de beste caten. De aan- en verkoop van Ik ben nu niet meer bij elk keuzes voor mijn carrière grote bedrijfspanden komt evenement. Tenzij er een bal geweest.’

8 | 2015 19 Hoogleraar klassieke talen Ineke Sluiter

‘In het proces van kluis naar cloud is de menselijke factor cruciaal’

Innovaties worden alleen succesvol als er voldoende aandacht is voor de menselijke ‘landen’ in de groep waarvoor ze bedoeld zijn. factor, zegt classica Ineke Sluiter. ‘Want mensen moeten ermee werken.’ Zij onderzoekt Dit proces noemen de classici ‘anchoring’, hoe de Grieken in de oudheid omsprongen met vernieuwingen en vindt dat er van hen verankering. Sluiter: ‘Als zich iets nieuws veel te leren valt. aandient, moeten mensen eenvoudigweg snappen waarover het gaat. De vernieuwing TEKST Jolanda aan de Stegge | beeld Truus van Gog Griekse taal- en letterkunde aan de Universiteit moet passen bij hun waarden en normen, van Leiden, onder meer het project Anchoring bij hun levensovertuiging en ze moeten het ijdens het gesprek benadrukt zij Innovation van de landelijke onderzoekschool willen. Die voorwaarden hebben te maken met meerdere malen dat ze oude Griekse OIKOS. Hierin wordt bestudeerd hoe de acceptatie en hoe mensen met de vernieuwing teksten bestudeert en daarbij interes- Grieken en Romeinen in de oudheid om­­­ omspringen.’ sante ontdekkingen doet waarvan sprongen met innovatie en innovatieprocessen. veelT te leren valt, maar dat zij niet over de Uit alle onderzoeksgroepen komt naar voren Spinozaprijs expertise beschikt deze kennis om te zetten dat destijds bij materiële én immateriële In haar vakgebied is Sluiter toonaangevend, in adviezen. ‘Ik ben classica, geen consultant.’ ­innovaties het nieuwe werd verbonden met mede dankzij haar grensoverschrijdende en Momenteel leidt Ineke Sluiter, hoogleraar het oude. Nieuwe ideeën moesten als het ware interdisciplinaire aanpak en vanwege het

20 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 Digitalisering

‘Mensen moeten een innovatie begrijpen, die moet passen bij hun waarden en normen, bij hun levensovertuiging en ze moeten het willen’

Cruciale fouten het vak: betrouwbaarheid, onpartijdigheid, Onderzoek laat zien dat bij succesvolle inno­ veiligheid, privacy, nauwkeurigheid. ‘Je zou vaties de menselijke factor voor 75 procent kunnen denken aan innovatie volgens Value- bijdraagt aan dat succes. Toch schiet die Based Design. Hierbij worden eerst de waarden aandacht er nogal eens bij in en haalt menig vastgesteld, waarna de innovatie dusdanig uitvinder hierdoor bakzeil met zijn vernieu- wordt ontworpen dat het resultaat strookt met wing. Sluiter wijst op de campagne ter bestrij- wat de doelgroep belangrijk vindt.’ Een andere ding van baarmoederhalskanker. ‘Medische belangrijke overweging is de winst die de duizend pagina’s tellende standaardwerk onderzoekers deden twee geweldige ontdek- innovatie gaat brengen, want het huidige Medieval Grammar and Rhetoric dat zij samen kingen. Eerst ontdekte men dat baarmoeder- notariële systeem kent ook zijn beperkingen. met een Amerikaanse collega schreef. In 2010 halskanker wordt veroorzaakt door het ‘Een innovatief proces kun je beginnen via ontving zij voor haar verdiensten de prestigi- humaan papillomavirus (HPV), waarna men kernwaarden of via de voordelen die de euze Spinozaprijs. er een vaccin tegen vond. Helaas werden in de innovatie zal opleveren ten opzichte van Volgens de classica worden innovaties vaak communicatie rondom de inentingscampagne het bestaande systeem.’ helemaal overgelaten aan bèta’s en techno- zoveel cruciale fouten gemaakt dat het inen- logen, omdat zij aan de wieg staan van veel tingspercentage aanvankelijk enorm laag Basisstappen uitvindingen. Niet verstandig, vindt zij. bleef. Er was een intensieve, dure inhaalslag ‘Er bestaat geen recept voor succesvolle inno- ‘Want wil een innovatie geaccepteerd en nodig om dat in tweede instantie te herstellen. vaties, maar zonder zulke basisstappen inzake gebruikt worden door de groep voor wie zij De technische vernieuwing was optimaal, de menselijke factor gaat het zeker fout. bedoeld is, dan moet je rekening houden met maar de spelers hadden er onvoldoende De specialisten die het proces van de digitale de menselijke factor en heersende normen rekening mee gehouden hoe ze die moesten notaris begeleiden, zullen moeten beginnen en waarden. Als daar geen oog voor is, zal verankeren in de doelgroep en dus ging het met een inventarisatie van de kernwaarden. de uitvinding niet landen.’ mis.’ Spijtig vindt ze, want er is in Nederland Die kunnen een zekere onderlinge spanning veel kennis aanwezig over communicatie. En hebben, waardoor sommige ervan niet voor Tankdop alleen al aan haar eigen universiteit werken 100 procent gerealiseerd kunnen worden. In teksten en materiële resten uit de oudheid mensen die hun hele carrière hebben gewijd Teveel hiervan inleveren kan niet, want dan valt op te maken dat succesvolle innovaties aan communicatie met bijvoorbeeld adoles- krijg je een enorme weerstand. Er valt immers verankerd werden in het oude en vertrouwde. centen. ‘Wanneer je als kennismaatschappij een kwaliteitsstandaard te verdedigen, al kan Illustratief zijn de Griekse tempels, die aanvan- innovaties wilt laten verankeren zodat ze die waarschijnlijk ook via de digitale weg kelijk van hout werden gemaakt. Toen werd ge­accepteerd en gebruikt worden, zorg er worden bereikt.’ ontdekt dat die beter in steen konden worden dan voor dat de deskundigen die alles weten Sluiter benadrukt dat de woorden ‘oud’ en uitgevoerd, werden bepaalde functionele over communicatie met de betreffende ‘nieuw’ waardetermen zijn. Zoals voor politici bouwelementen van de houten tempels doelgroep ook aan tafel zitten.’ ‘nieuw’ en ‘verandering’ een positieve lading nagemaakt in steen, waar ze niet meer functio- heeft, vindt het notariaat juist ‘oud’ positief neel waren. Hiermee leken de nieuwe tempels Kernwaarden klinken. Het vak ontwikkelt zich permanent, zo veel mogelijk op hun voorgangers. Een Ook in het proces van ‘kluis naar cloud’, alleen zal de beroepsgroep die veranderingen actueel voorbeeld van nieuw verbinden met waarin het notariaat zich bevindt, is volgens niet snel omschrijven als ‘nieuw en dus goed’. oud noemt zij het ‘tanken’ met een elektrische Sluiter de menselijke factor cruciaal. De Eerder zal het voortzetten van oude verworven- auto. Feitelijk is dat een kwestie van een beroepsgroep zal zich moeten aanpassen aan heden in een andere vorm worden benadrukt. stekker in het stopcontact steken, maar men de vernieuwingen in een snel veranderende ‘Soms helpt het om een proces ook op dit heeft ervoor gezorgd dat dit eruit ziet als een wereld. Omdat het notariaat terughoudend niveau te bekijken. Dat je je realiseert dat je pomp en een slang met een greep die op juist staat ten opzichte van deze veranderingen, door een bepaalde manier van praten de díe plek in de auto moet worden geplugd noemt zij het essentieel dat de verdergaande manier van kijken en denken kunt sturen.’ waar voorheen de tankdop zat. digitalisering aansluit bij de kernwaarden van

8 | 2015 21 Praktijk

50PlusBeurs

Van 15 tot en met 19 september was de 50PlusBeurs in de Jaarbeurs in Utrecht. Ook dit Wat wilt u de jaar had de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie daar een stand. Notarissen gaven lezingen over testamenten, levenstestamenten en schenken. En bezoekers van de beurs notaris vragen? konden er terecht voor vragen over deze onderwerpen. Een aantal voorbeelden.

n a a m : Jacqueline Arts-Lebens (67) n a a m : Willy Klein (59) v r a a g : Wat kan ik in een levens- v r a a g : Waar gaat mijn geld naartoe testament opnemen? als ik overlijd en niks heb geregeld? r e d e n : ‘Mijn man is al een paar jaar geleden r e d e n : ‘Ik ben alleenstaand en heb drie overleden en mijn kinderen wonen wat verder volwassen kinderen. Gaat mijn nalatenschap weg. Ik begin nu op een leeftijd te komen dat wel naar de kinderen als ik niks regel? er zomaar iets kan gebeuren. Ik heb dingen Ik heb iets gehoord over een privéclausule die gehoord over het levenstestament. Dat ik daar ervoor zorgt dat mijn vermogen niet naar medische wensen in op kan nemen bijvoor- de partners van de kinderen gaan. Dat vind beeld. Maar wat kan ik nog meer regelen in ik belangrijk. Tegenwoordig wisselen mensen zo’n levenstestament? Als ik nu al iets te weten zo snel van partner.’ kom, ga ik straks beter voorbereid op gesprek a n t w o o r d v a n d e n o t a r i s : ‘Inderdaad bij de notaris.’ worden uw geld en goederen gelijk over uw a n t w o o r d v a n d e n o t a r i s : ‘Een levenstesta- drie kinderen verdeeld. Daar hoeft u niets ment maakt u voor het geval u tijdens uw leven voor te doen. Maar wilt u dat uw vermogen niet meer in staat bent uw zaken zelf nog te alleen naar uw kinderen gaat en niet naar regelen. U kunt aan een of meer vertrouwens- de partners, dan dient u in een testament personen volmacht geven uw financiële zaken inderdaad een zogenoemde privéclausule voor u te regelen, zoals de verkoop van uw op te nemen. Mocht een kind onverhoopt woning of het doen van uw betalingen. vóór u komen te overlijden, dan treden diens Maar het kan ook gaan over wensen voor kinderen voor hem of haar in de plaats als uw verzorging.’ erfgenamen.’

22 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 n a a m : Anneke van Klaveren (59) n a a m : Camillus Nijlant (67) v r a a g : Wat is het verschil tussen v r a a g : Ik heb al een grote schenking een levenstestament en een euthanasie­ gedaan, wat kan ik nu nog schenken? verklaring? r e d e n : ‘Ik heb mijn kinderen alle drie een r e d e n : ‘Ik zit met meerdere vragen. Zo heb ik grote schenking gedaan. Maar ik wil ze nog zelf een euthanasieverklaring. Is dat genoeg of wel meer geven. Wat kan ik ze nu nog geven moet ik zoiets ook nog in een levenstestament en wat niet? Of kan ik beter nog even wachten zetten? En wat kan ik daar nog meer mee totdat in 2017 de belastingvrijstelling voor een regelen? Een van mijn zonen is overleden. eenmalige schenking voor de eigen woning Hij had niks geregeld en nu loop ik als nabe- opnieuw wordt verhoogd?’ staande tegen allerlei dingen aan. Eigenlijk a n t w o o r d v a n d e n o t a r i s : ‘Belastingvrij heb ik niks meer geregeld sinds mijn jongens kunt u jaarlijks aan ieder kind het vrijgestelde kind waren en ik een voogd heb aangewezen. bedrag schenken (voor 2015 5.277 euro). Als Het wordt dus weleens tijd voor een oriënte- u kleinkinderen hebt, kunt u ook aan hen rend gesprek bij de notaris.’ denken: voor 2015 is dit 2.111 euro belastingvrij. a n t w o o r d v a n d e n o t a r i s : ‘Die euthanasie- Meer mag ook, maar dan is het meerdere verklaring is prima. In uw levenstestament belast. Wordt de belastingvrijstelling voor de zou u naar die verklaring kunnen verwijzen. eenmalige schenking opnieuw verhoogd, dan In een levenstestament kunt u echter veel zult u daar gebruik van kunnen maken onder meer regelen. Naast het benoemen van een of aftrek van de eerder gedane grote schenking. meer gevolmachtigden voor het behartigen Denk ook eens aan goede doelen: die hebben van uw financiële zaken en het nemen van een volledige belastingvrijstelling.’ medische beslissingen kunt u daarin ook persoonlijke wensen opnemen, zoals over uw verzorging of een niet-behandel-verklaring.’

8 | 2015 23 Geschoolde intuïtie

24 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 mens

En ‘Fiscaliteit en het notariaat zie verder ik als een gouden combinatie’

Ronald Pfeiffer slaagde erin tot zijn zeventigste notaris te blijven Overbrugging doordat de leeftijdgrens meerdere keren werd opgerekt. Volgend jaar ‘Dit jaar ervaar ik als een overbruggings- begint hij zijn eigen kantoor. ‘Als adviseur wil ik mijn professionele jaar. Het voelt als een midlifecrisis. kwaliteiten combineren met mijn grijze haren.’ Het leven verandert, maar hoe het eruit gaat zien weet je nog niet. De tijd vliegt TEKST Henriette van Wermeskerken | beeld Truus van Gog voorbij en je krijgt allerlei ideeën voor de toekomst, waarvan je iets zult moeten n maart ben ik zeventig geworden. met fiscalisten gewerkt. De fiscaliteit en zien om te zetten in daden. Je gaat de Sinds april ben ik geen notaris het notariaat zie ik als een gouden combi- toekomst vormgeven. Fulltime werken meer en werk ik nog drie dagen natie. Veel van wat belastingadviseurs wordt het niet meer, maar helemaal stop­­ per week. Zo kan ik rustig “uitdie- bedenken heeft een notarieel vervolg.’ ­pen, wil ik ook niet. Ik ben een control­­ selen”.‘I Dit jaar is een belangrijke periode freak, natuurlijk, dat word je vanzelf als in de overgang van een fulltime werkend Voldoening je een praktijk runt. Die behoefte aan leven naar de volgende fase. Je bent geen ‘Bij Loyens & Loeff was de leeftijdsgrens 60, controle, die onderdeel van mijn aard is notaris en geen compagnon meer, je staat maar ik heb kunnen afspreken dat ik door geworden, moet veranderen. Controle niet meer centraal in de notariële praktijk. zou gaan tot ik 63 was. Dat vond ik genoeg, waarover? Dat moet je langzamerhand Alsof je van een voetstuk bent gevallen. helemaal als iedereen verder met 60 jaar zien in te vullen. En het is zich inderdaad Je bent gedwongen om jezelf professioneel vertrekt. Ik heb er een prachtige tijd gaan uitkristalliseren.’ te relativeren. Mijn opvolger en ik werken gehad. Dat de grote kantoren zo’n leef- uitstekend samen en zorgen dat de over­­­ tijdsgrens hanteren, begrijp ik best. Men Ervaring gang goed verloopt, voor de cliënten en wil geen oude heer in een trui op kantoor. ‘Met ingang van volgend jaar vestig ik voor het kantoor. Langzamerhand kom Dat past niet bij de dynamiek. Aan de mij als zelfstandig advocaat. Als eenpitter. je meer op afstand te staan. Ik vind het andere kant zit er bij de uittredende com­­­ Ik ben altijd behalve notaris ook advocaat heerlijk om nog drie dagen te werken, pagnons veel kennis en een uitgebreid geweest. Nu kan die combinatie niet meer, maar ik vind het nu net zo heerlijk om netwerk. Omdat ik nog lang niet wilde maar wie al advocaat was, kon het blijven. vier dagen per week vrij te zijn.’ stoppen, zocht en vond ik een nieuw Ik wil cliënten adviseren op ondernemings­­­ ­­ kantoor: Pereira, een afsplitsing van rechtelijk en familierechtelijk terrein. Als Fiscalisten ­PriceWaterhouseCoopers. Ik was de enige advocaat ben ik gebonden aan de beroeps­­­ ‘In 1970 ben ik begonnen bij Nauta als notaris, verder werken hier fiscalisten. regels, met alle waarborgen van dien. kandidaat-notaris én als advocaat. Dat Toen ik hier begon in 2009 was ik 63. De Ik denk dat ik vooral iets kan bijdragen was toen gebruikelijk. Van 1982 tot 1988 wettelijke leeftijdsgrens voor notarissen in delicate zaken, waarin de geschoolde werkte ik in Singapore en Jakarta. Toen ik was toen nog 65 jaar. Die is gelukkig intuïtie van een ervaren juridisch adviseur terugkwam, ging de notaris die ik zou op­­­ precies op tijd verhoogd naar 70 jaar, nodig is. Een helikopterview. De eerste zaak volgen met pensioen en werd ik benoemd. want ik was met 65 nog helemaal niet heeft zich al aangediend: een ingewikkelde De terugkeer naar Rotterdam viel mij niet aan stoppen toe. Ik heb buiten mijn werk zaak met behalve juridische ook sociale mee. Zes jaar had ik in een andere cultuur genoeg te doen, daar gaat het niet om. en andere aspecten. Bij de afwikkeling van geleefd. Mijn dossierkast was leeg. Ik ben in Ik golf en zeil, zit in besturen van verschil- die kwestie heeft men behoefte aan mijn het bestuur gekomen en heb mij intensief lende fondsen en van de Europese Golf professionele kwaliteiten, gecombineerd met de fusie met Dutilh beziggehouden. Associatie, ben voorzitter van stichting met mijn grijze haren. Naast een advies- Hoewel ik mijn vak fantastisch vond – en administratiekantoren, de Kamer van praktijk kan ik misschien belastingadvies- vind – voelde ik mij niet helemaal meer koophandel Nederland-Indonesië en van kantoren adviseren die een eigen notariaat thuis op mijn kantoor. Ik ging mij bezin­­nen de Geschillencommissie Waterrecreatie. willen opzetten. Dankzij ervaring en op de toekomst. Dat paste ook wel bij de Verder heb ik kleinkinderen en een uitge- netwerk weet ik wie bij wie past. Mogelijk leeftijd, ik was inmiddels eind veertig. In breide vriendenkring. Maar het professio- kan ik ook detacheringsbureaus­ adviseren 1999 zijn wij met een man of 25 overgegaan nele leven heeft mij zoveel voldoening in dit soort zaken. De toekomst lacht mij naar Loyens en Volkmaars, dat later gebracht, dat ik die laatste jaren niet had tegemoet.’ Loyens & Loeff werd. Ik heb altijd graag willen missen.’

8 | 2015 25 Het bedrijf vertrouwt op u Verzameling Wetgeving Notariaat editie 2015 editie 2015 Omdat de samenleving niet Verzameling Wetgeving Notariaat Civiel en Fiscaal Recht

Het notariële vakgebied omvat verscheidene rechts- gebieden, waardoor de notariële jurist met diverse regel- gevingen te maken heeft. Deze tiende editie van de Ver- zameling Wetgeving Notariaat (WN 2015) geeft een overzicht van de voor het notariaat belangrijke civiele en fi scale wetteksten, verdragen en overige regelgeving.

Deze wettenbundel is bij uitstek geschikt voor de dage- lijkse praktijk van de notariële jurist, terwijl ook de buiten zonder notaris kan het notariaat werkzame estate planner er zijn voordeel Jacqueline Scholten: mee kan doen. Daarnaast is deze bundel uitstekend inzetbaar in het civiel- en fi scaalrechtelijke onderwijs aan universiteiten, hbo- en andere praktijkopleidingen. ‘Toegevoegde waarde wordt De Verzameling Wetgeving Notariaat is overzichtelijk, compleet en gemakkelijk hanteerbaar. De teksten zijn N editie 2015 door de cliënt bepaald’ voorzien van margewoorden en er is een uitgebreid Fiscale trefwoordenregister opgenomen. Berichten 6 Notaris word Jaarlijks verschijnt een geactualiseerde herdruk. je niet zomaar Verzameling Complete ondersteuning voor voor het 10 ModelNotariaat levenstestament Wetgeving isbn 9789012394826 herzien nur 822, 826 Mei 2015 24 Wilsbekwaamheid: Notariaat 27e jaargang de bomen en het bos Civiel en Fiscaal Recht Inhoud 22 Hof beoordeelt verkoop woning met kwijt- schelding klein deel koopprijs als schenking de juiste advisering van een woning L.E. Welkers 23 Het begrip ‘landbouw’ in de cultuurgrondvrij- redactie Varia stelling: van siervissen tot fokpaarden... Mr. W.J.J.G. Speetjens J.W.A. Rheinfeld Prof. mr. A.H.N. Stollenwerck 24 Zelfs bij een bouwterrein doet de complex- of splitsingsvraag zich voor W.A.P. Nieuwenhuizen

25 WBR + Wet OB: nieuwbouw ook al is deel van oudbouw in stand gebleven 26 A rek van eigenwoningrente omdat deze werd verrekend met schenking > Persoonlijk en effi ciënt 27 SW: bij landgoedwoningen moeten tuin en erf apart worden gewaardeerd > Actueel > Betrouwbaar > Breed en diepgaand productportfolio

Kijk voor meer informatie op sdu.nl/notariaat Buitenland

Our notary in Silicon Valley

Het land van In februari 2013 opende Jones Day – een van de grootste US law firms, met vestigingen over de hele wereld – haar deuren in de onbegrensde Amsterdam. Het Financieele Dagblad kopte met: ‘De Amerikanen komen’. Ruim twee jaar later blijkt dat de Nederlanders zich niet laten kennen: ze sturen een Nederlander naar Amerika. mogelijkheden Een kandidaat-notaris. Daar hebben ze vast niet van terug.

oor een periode van zes uit zeer uiteenlopende landen, zoals Zuid- en later op de dag met collega’s uit Silicon maanden zit ik in het Korea, Iran en Mexico. Hier op secondment Valley aan een investeringsronde. Dit bruisende centrum van de zijn, is een van de mooie mogelijkheden maakt het werk juist zo uitdagend: ik technologie: Silicon Valley, van werken bij een groot internationaal krijg elke dag met veel mensen te maken Californië.‘V Hier zijn bedrijven als Apple, kantoor, zoals Jones Day!’ uit verschillende landen met uiteen­ Facebook, Tesla en Uber begonnen én lopende culturen en gebruiken. nog steeds gevestigd. Daarnaast is het Internationaal samenwerken de thuisbasis van Stanford University. Bij Jones Day werken de verschillende Kijkje in de keuken Door de combinatie van innovatie en kantoren intensief met elkaar samen en Het is dan ook belangrijk om die culturen wetenschap is het een zeer inspirerende dat merk ik goed in mijn dagelijkse werk. te kennen en te begrijpen om op deze ma­­­­ omgeving. En juist om deze reden komen Op een ‘gewone’ werkdag kan het nier zo goed mogelijk samen te kunnen mensen vanuit de hele wereld naar Silicon voorkomen dat ik ’s ochtends samenwerk werken en hierop in te kunnen spelen. Valley om te studeren en/of te werken. Dit met ons kantoor in Hong Kong aan een En hoe kun je een cultuur beter leren merkte ik direct al bij aankomst. Veel van overname, ’s middags met het kantoor in kennen dan zelf een kijkje te nemen in mijn collega’s komen – naast Amerika – Londen in verband met een financiering de keuken? Een van de doelen van mijn secondment naar Silicon Valley is dan ook om de samenwerking tussen Californië en Amsterdam verder uit te bouwen. Daarnaast is het voor mij persoonlijk een geweldige leerschool: bekend raken met de ins en outs van het Amerikaanse recht en het opbouwen van werkrelaties in een ander land. En laat dit land nu toe­­­ vallig het land zijn van de onbegrensde mogelijkheden.

De volgende keer meer over de ­Amerikaanse werkcultuur.

Herman Hoeve Kandidaat-notaris bij Jones Day

8 | 2015 27 specialisten

uitgelicht

Nederlandse Vereniging voor Beëdigd Infor- maticadeskundigen (NVBI) en het Platform voor Informatiebeveiliging (PvIB).’

Software escrow Omdat Stichting IT-notaris een bijdrage wil leveren aan de rechtszekerheid in de infor­ matiemaatschappij worden geregeld nieuwe producten en diensten ontwikkeld. Het beschermen van intellectueel eigendom door de notaris is een van de nieuwe diensten die de stichting dit jaar lanceert. Daaronder valt ‘Stichting IT-notaris wil bijdrage de registratie, overdracht en verpanding van deze eigendomsrechten. Verder blijft de IT­­­ leveren aan rechtszekerheid’ notaris software escrowregelingen bieden. In een escrow-regeling worden de voorwaarden vastgelegd waaronder de softwareleverancier de broncode van het betreffende software­ programma in bewaring geeft aan een Trusted Third Party (TTP). Steins Bisschop: ‘Gebruikers zijn afhankelijk van de softwareleverancier ‘In de escrowbranche voor de juiste werking en het gebruik van hun software. Een nadeel is dat bepaalde software s t i c h t i n g it-n o t a r i s wordt veel onderhoudsgevoelig is, waardoor organisaties schijnzekerheid geboden’ afhankelijk zijn van de leverancier. Een risico Digitale bezittingen krijgen een steeds waar rekening mee moet worden gehouden, is prominentere rol in de informatiemaat­ Kennis dat de leverancier van de software het verder schappij. Stichting IT-notaris wil met Stichting IT-notaris is door de Koninklijke ontwikkelen van de software staakt, zoals bij een aantal nieuwe diensten een bijdrage Notariële Beroepsorganisatie (KNB) geaccre­ een overname of een faillissement.’ Een solide leveren aan de rechtszekerheid op dit diteerd als specialisatieorgaan. De notarissen software escrow-regeling is volgens hem dan gebied. Zo kan de IT-branche met hulp die bij de stichting zijn aangesloten, werken ook een logische aanvulling op de licentie- van de notaris problemen voorkomen. volgens vastgestelde kwaliteitscriteria. Steins overeenkomst. Het zorgt ervoor dat de Bisschop: ‘Het zorgt ervoor dat ze uniforme gebruiker de software kan blijven gebruiken. | Tekst Joris Drost kwaliteit kunnen bieden. Met het netwerk ‘De continuïteit is gewaarborgd.’ van IT-notarissen kan hoogwaardige weten- ‘Er is steeds meer behoefte aan zekerheid op schappelijke kennis worden toegepast bij het Nieuwe materie het gebied van het vastleggen van intellectuele bouwen, ontwikkelen en onderhouden van Steins Bisschop geeft aan dat bij het grote eigendomsrechten, maar ook aan het over- de noodzakelijke infrastructuur om de dienst- publiek, maar ook bij softwareleveranciers dragen en het verpanden van deze rechten’, verlening in de informatiemaatschappij op en ontwikkelaars, nog onvoldoende kennis zegt Wouter Steins Bisschop, notaris bij Rijks- peil te houden.’ Het aanbieden van nieuwe bestaat over het belang van software escrow. Bredius Notarissen in Naarden en aangesloten diensten aan de IT-branche betekent dat ‘Wij vinden dat in de escrowbranche veel bij Stichting IT-notaris. De notaris kan ­notarissen die bij Stichting IT-notaris zijn schijnzekerheid wordt geboden. Het is relatief hierbij optimale rechtszekerheid bieden. aangesloten op de hoogte moeten zijn van nieuwe materie en daar wordt door allerhande ‘De IT-branche wil die zekerheid, omdat er de laatste ontwikkelingen. Steins Bisschop: commerciële partijen op ingespeeld.’ Volgens veel misgaat in de automatiseringswereld. ‘De website van de stichting dient als web­­ Steins Bisschop mikt Stichting IT-notaris op De IT-notaris heeft actuele kennis van het portal en bevat onder meer een kennisbank het positioneren van een kwalitatief hoog- intellectueel eigendomsrecht en IT. Daarnaast op het gebied van IT en recht. Op de website waardige escrowregeling die ook werkt in het is hij onderdeel van een relevant netwerk van worden ook de door de stichting georgani- geval van een calamiteit. ‘De software escrow- IT- en juridisch specialisten.’ Steins Bisschop seerde opleidingsdagen aangekondigd.’ De regeling van Stichting IT-notaris voldoet aan benadrukt dat de notariële akte op onderdelen IT-notaris is verplicht PE-punten te halen en juridische en technische kwaliteitscriteria, die dwingende bewijskracht heeft: ‘Hierdoor kan dat kan ook bij andere organisaties: ‘Denk periodiek worden getoetst door een Weten- een IT-notaris meer zekerheid bieden dan daarbij aan de Nederlandse Vereniging voor schappelijke Adviesraad. Het is daarmee uniek welke dienstverlener dan ook.’ Informatietechnologie en Recht (NVVIR), de en biedt maximale zekerheid.’

28 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 verenigingsnieuws c u r s u s s e n

e p n v a s n e p n Nieuwe verenigingsmanager EPN Nieuwe algemene brochure VASN Schriftelijk examen EPN heeft besloten om haar secretariaat en Vanaf oktober is de nieuwe algemene brochure 19 november 2015 de organisatie van cursussen vanaf 1 oktober van de VASN te bestellen bij het secretariaat. Alle EPN-leden moeten voor 1 januari 2016 te laten uitvoeren door Anneke Rookmaker. Het bestuur heeft de oude brochure her­­­ met goed gevolg het EPN-examen (mondeling Zij was in de periode 2003 tot 2009 ook de schreven en in een fris, nieuw jasje gehesen. of schriftelijk) afleggen om hun lidmaatschap verenigingsmanager van EPN en heeft nu Deze brochure kunnen leden van de VASN te kunnen behouden. Aspirant-leden van haar eigen bureau (www.arsmanagement.nl). gebruiken om hun specialisme als agrinotaris de EPN kunnen het examen afleggen om als De EPN verwacht dat deze stap eraan bijdraagt te promoten. Daarnaast kan een brochure volwaardig lid te mogen toetreden. dat de belangen van haar leden zo optimaal worden besteld over het onderwerp kavelruil. mogelijk gediend worden. Zowel KNB als EPN heeft de intentie uitgesproken om de inhoude- v m n n r s lijke samenwerking verder voort te zetten, Statutenwijziging VMN goedgekeurd ALV en cursus vastgoedtransformatie gelet op het gedeelde doel om de rol van het Het bestuur van de KNB heeft het besluit tot 24 november 2015 Nederlandse notariaat in het Nederlandse statutenwijziging van de VMN goedgekeurd. Cursus over fiscale aspecten verbonden aan rechtsbestel over het voetlicht te brengen De akte van statutenwijziging zal binnenkort herontwikkeling van onroerende zaken. Meer en verder te versterken. worden getekend. Met de statutenwijziging informatie volgt via de website van de NRS. wordt de naam formeel gewijzigd in Vereniging n r s van Mediators in het Notariaat (VMN) en Drieluik vastgoedtransformatie vervalt het buitengewoon lidmaatschap. s t i c h t i n g it-n o t a r i s hervat met najaarscongres Daarnaast kunnen juristen die onder de Opleidingsdag Op 6 oktober organiseert de NRS het tweede verantwoordelijkheid van een notaris 18 november 2015 deel van een drieluik bijeenkomsten over vast- werkzaam zijn lid worden. Ook geïnteresseerde (kandidaat-)notarissen goedtransformatie. De bijeenkomst richt zich die nog geen IT-notaris zijn, zijn welkom. op waardering van vastgoed in combinatie met v o c Aanmelding via de website www.it-notaris.nl de financiering daarvan. Op interactieve wijze Lezing ALV over statuten en of [email protected]. zal worden uitgelegd wat de achterliggende aandeelhoudersovereenkomst variabelen zijn bij vastgoedwaardering. Het De ALV van de VOC vindt plaats op 9 oktober doel is een helder en gemakkelijk toepasbaar bij de Stichting tot Bevordering der Notariële v a s n beeld te krijgen van vastgoedwaardering en Wetenschap in Amsterdam. Tijdens de ALV zal Een palet aan agrarische actualiteiten vastgoedfinanciering en op welke specifieke prof. mr. W.J.M. van Veen een lezing houden 10 november 2015 zaken hierbij in de (notariële) praktijk moet over statuten en aandeelhoudersovereenkomst. Aandacht voor het Belastingplan 2016. Maar worden gelet. Spreker is Joost de Vries van Hij zal, onder meer aan de hand van recente ook voor betalingsrechten, plattelandswoning, managementadviesbureau JBR Institute. jurisprudentie, dieper ingaan op diverse (on) het akkoord van Spelderholt en de problema- mogelijkheden. De ALV is vrij toegankelijk tiek rond fosfaatrechten. s t i c h t i n g it-n o t a r i s voor leden van de VOC. Stichting IT-notaris lanceert productproposities voor IT-branche v m n Stichting IT-notaris heeft rondom het jaar­ Vervolgopleiding tot notariële congres van de KNB op 2 oktober twee product- scheidingsbemiddelaar proposities voor de IT-branche gelanceerd: 9 november 2015 – 31 mei 2016 bescherming van intellectueel eigendomsrecht Opleiding die kennis en vaardigheden aan­­ bij de IT-notaris en software escrow bij de IT- reikt om scheidende stellen te begeleiden notaris. Naast de software escrow-regelingen, bij de ontbinding van hun huwelijk of de die al door de IT-notaris worden aangeboden, beëindiging van hun partnerschap. Meer kan de markt nu ook bij de IT-notaris terecht info via www.vmsn.nl. voor de registratieoverdracht en verpanding van intellectuele eigendomsrechten. De nieuw ontwikkelde diensten van de IT-notaris zijn v o c gericht op de bescherming van deze IE-rechten. Notarieel tuchtrecht in Lees voor meer informatie het interview op de de ondernemingsrechtpraktijk pagina hiernaast. 5 november 2015 Meer informatie volgt via de website van de VOC.

8 | 2015 29 Wie van de drie ... neemt straks uw medische beslissingen?

uw vriendin uw dochter uw broer

Leg het vast in een levenstestament De kans bestaat dat door ziekte of ongeval anderen belangrijke beslissingen voor u moeten nemen. In een levenstestament legt u vast wie dat namens u mag doen. Zo houdt u de regie over uw leven. En voorkomt u onzekerheid en onenigheid bij de mensen van wie u houdt. Uw notaris helpt u graag. Je regelt het bij de notaris

Kijk op: wievandedrie.nl

Adv. Plus Magazine 210x270mm.indd 1 30-04-15 13:19 c o l u m n

Een legitieme claim

rinsjesdag is inmiddels weer Informatie- en adviesrecht een paar weken geleden. Het idee van de minister dat wij voor ons eigen toezicht Deze jaarlijkse gebeurtenis moeten betalen, brengt mij wel op de gedachte: ‘wie heeft inmiddels ook iets van betaalt, bepaalt’. Als het plan van het ministerie door­­ eenP vermakelijk ritueel. Wie lekt er gaat, hebben we al wel bij het ministerie aangeven dat en hoe vroeg? Met welk ‘verantwoord’ we dan enig informatie- en eventueel adviesrecht willen hoedje scoor ik het meest? En in welk hebben ten aanzien van het beleid en de begroting van koffertje verstop ik mijn miljoenen- het Bureau Financieel Toezicht (BFT). Dit om in ieder nota? Persoonlijk spel ik de begroting geval onze visie op de doelmatigheid van het toezicht niet tot op de drie decimalen nauw- in relatie tot de kosten daarvan aan het ministerie te keurig, maar op ons bureau bekijken ze kunnen melden. Oud-president Willibrord Davids van die toch heel sterk met de notariële bril. de Hoge Raad stelde vorig jaar al naar aanleiding van Ik pak er een paar notariële zaken uit. onze Juridische Poort: ‘Wie de kosten draagt, heeft een legitieme claim op inspraak in de wijze van besteding.’ Maatregelen Deze uitspraak roept bij mij onmiddellijk associaties op Het beleid ten aanzien van de woning- met de situatie waarin onze beroepsorganisatie en BFT markt wordt voortgezet. Weken voor Prinsjesdag besprak de laatste maand is terechtgekomen vanwege de onthef- ik dit al met de Stichting Waarborgfonds Eigen Woning. fingsregeling voor het aanleveren van kwartaalcijfers Deze maatregelen maken het voor starters op de woning- voorzien van een samenstellingsverklaring. Het is geen markt alleen maar moeilijker en daarmee wordt ook de goede zaak dat een toezichthouder, die zegt aan risico- noodzakelijke doorstroming een probleem. gebaseerd toezicht te doen, nu verstrikt raakt in de zeer Ook de focus op gegevensuitwisseling bij fraude­ tijdrovende procedure van afhandeling van alle bezwaren bestrijding blijft. Dat juichen wij van harte toe. De KNB vanuit onze beroepsgroep. participeert al sinds jaar en dag op bestuurlijk niveau in het Integriteit Vastgoed Overleg dat zich richt op bestrij- Technocratisch ding en voorkoming van vastgoed- en hypotheekfraude. Naar mijn mening is dit een gevolg van een veel te Mooi ook dat de eenmalig verhoogde schenkingsvrij­ ­technocratische benadering van de problematiek stelling die ultimo 2015 afliep, vervangen is door een en de oorspronkelijk beoogde opzet en strekking van structurele eenmalige hoge vrijstelling. Ons ontgaat de maatregel. Met name de strikte toepassing van de wel de ratio achter de leeftijdsgrens van 40 jaar voor door het BFT ingevoerde regel ten aanzien van de (on)- de ontvanger. verklaarbare verschillen tussen de optelsom van vier kwartaalrapportages en de uiteindelijke jaarrekening, Kostenverhoging stuit bij velen van u op onbegrip. Het kan volgens mij Als laatste pik ik nog de volharding van het ministerie nimmer de bedoeling zijn dat kantoren die vanuit het van Veiligheid en Justitie eruit om de kosten van toezicht toezicht bezien goed presteren, geconfronteerd worden en tuchtrecht aan het notariaat door te belasten. Deze met de lasten van een regel die niet fijnmazig genoeg is maatregel zou een forse lastenverzwaring voor de notaris om enkel die kantoren te treffen die bij die regel ‘gebaat’ inhouden tot wel 3.600 euro per notaris per jaar. De zijn. Ik vertrouw erop dat we, op basis van ons wederzijds minister gaat ervan uit dat we deze kosten bij de afnemers respect voor elkaar, samen met onze toezichthouder tot van onze diensten zullen neerleggen. In zijn ogen is dat een aanvaardbare oplossing kunnen komen. een geringe kostenverhoging, wat niet tot problemen zal leiden. Wij zijn het daar niet mee eens! Daarnaast voert het notariaat, gezien vanuit onze recht- statelijke positie, een taak uit ten behoeve van de gehele maatschappij. De kosten voor tucht en toezicht horen dan ook uit algemene middelen te komen. Ook de Raad van State ondersteunt deze gedachtegang.

Jef Oomen | voorzitter knb

8 | 2015 31 NIEUWS

Verandering NotarisNet moet vindbaarheid verbeteren

Op 2 oktober is de vernieuwde versie van Nieuwe indeling informatie NotarisNet, het intranet voor leden van ‘In het oude NotarisNet was er een menu-­ de KNB, live gegaan. Dit gebeurde – hoe indeling met items als “Lobby”, “Rechts­ kan het ook anders – tijdens het congres gebieden” en “Regelgeving”. Hierdoor was ‘De notaris in de digitale wereld’. Tanja het vaak onduidelijk welke informatie waar Wit, informatieadviseur, heeft dit project te vinden was. Moest je voor een wijziging in geleid. Zij vertelt over de drie belang­ de Wet op het notarisambt nu bij “Regelgeving” rijkste wijzigingen. zoeken of bij “Lobby”? Daarom hebben we nu gekozen voor een plattere menustructuur. Any place, any device, anytime Alle informatie is te vinden onder “Thema’s en ‘Sinds halverwege dit jaar is het mogelijk om onderwerpen”. Ook zijn er items samengevoegd. in te loggen op NotarisNet zonder kantoor­ Dat geldt met name voor de lobbystandpunten certificaat. Dit betekent dat NotarisNet ook en de rechtsgebieden. Zo vind je bijvoorbeeld eenvoudiger vanuit huis of op de mobiele het lobbystandpunt over de wijziging van het telefoon kan worden bekeken. Dat is fijn voor huwelijksvermogensrecht nu op de pagina over de gebruiker, maar dan moet die website ook het huwelijksvermogensrecht. Naast dat stand­­­­­ Andere weergave registers wel echt goed te lezen zijn. Met de vernieuwde punt is daar ook andere informatie te vinden.’ en applicaties versie van NotarisNet kan dat. De site is, zoals ‘Verder bestond de informatie op het oude ‘Een andere in het oog springende verandering dat zo mooi heet, responsive gemaakt. Of je NotarisNet vaak uit ellenlange teksten. Dit is de weergave van de registers en applicaties. hem nu opent op iPad, iPhone, Android, of een maakte het voor bezoekers moeilijk om snel te In de menustructuur is dat een aparte ingang andere tablet, de site past zich hieraan aan.’ vinden wat ze zochten. Daarom zijn we gaan geworden. Alle registers en applicaties hebben werken met veelgestelde vragen. Zo kunnen een eigen button gekregen. De tekst hiervan bezoekers de informatie snel scannen. Op deze kan groen, oranje of rood zijn. Deze kleur manier hopen we de gebruiksvriendelijkheid geeft de status van de applicatie aan. Bij groen van NotarisNet te vergroten.’ is de applicatie online en werkt deze gewoon. Oranje betekent “de applicatie is beschikbaar, maar er is wel iets aan de hand”. Een rode kleur geeft aan dat de applicatie offline is. Als je op de button klikt, krijg je meer informatie over de applicatie en de eventuele storing. Je hebt op deze manier meteen overzicht van wat er aan de hand is.’

32 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 KNB factureert digitaal

In september is de beroepsorganisatie geen apart e-mailadres invult als factuuradres begonnen met digitaal factureren. De KNB- worden de facturen naar het reeds bekende De KNB-facturen worden facturen worden voortaan in pdf-formaat, e-mailadres van u als lid verzonden. Als u uw voortaan in pdf-formaat, via e-mail verstuurd. De papieren variant inloggegevens van Mijn KNB kwijt bent, vraag via e-mail verstuurd. verdwijnt hierdoor. Welk e-mailadres deze dan opnieuw op via [email protected]. De papieren variant de KNB hiervoor gebruikt, kunnen leden Aangeslotenen krijgen ook een factuur. verdwijnt hierdoor. zien in het adresboek op NotarisNet. Dit Diegene die een e-mailadres hebben, e-mailadres wijzigen, kan in Mijn KNB. ontvangen de factuur digitaal. Een aantal oud-leden heeft geen internet of e-mailadres, De KNB stuurt verschillende facturen. Deze deze ontvangen de factuur nog per post. worden geadresseerd aan het kantoor of aan de leden. De adresseringen op de facturen blijven hetzelfde, maar de facturen worden Nadere informatie: KNB, Ledenadministratie, voortaan digitaal gestuurd naar een – bij de [email protected] KNB bekend – e-mailadres. Als u in Mijn KNB

KNB Cursusagenda

14 oktober 2015 3 november 2015 19 november 2015 Live webinar KNB-model Onderhandelen Omzetbelasting onroerende zaken levenstestament Leer onder andere vaardigheden en Behandeling onderwerpen aan de hand van Het model levenstestament wordt vanuit tactische concepten om de doelmatigheid de teksten Wet op de omzetbelasting 1968 verschillende thema’s behandeld. De en het rendement van onderhandelingen en de Wet belastingen van rechtsverkeer in ­keuzemogelijkheden worden toegelicht te verhogen. combinatie met praktijkvoorbeelden. en uitgewerkt aan de hand van casussen. 11 november 2015 19 november 2015 15 oktober en 5 november 2015 Komt een dga bij de notaris Toegevoegde waarde van de notaris Timemanagement (verdiepingscursus) U leert hoe u zich als notaris positiever kunt Hebt u het altijd (te) druk? Komt u altijd De voor een dga relevante notariële advies­ profileren. Deze training zal u helpen een tijd tekort? Investeer dan nu in de cursus terreinen zullen diepgaander en in hun onder- meer gedreven en commerciële houding aan Time­management, zodat u straks meer tijd linge verband aan de orde worden gesteld, te nemen zowel binnen als buiten kantoor. hebt voor andere zaken. waarbij de fiscaliteit een flink deel van de behandeling in beslag neemt. 29 oktober en 3 december 2015 Dit is slechts een selectie uit het totale cursus- Financieel management 11 november 2015 aanbod. Voor meer informatie, inschrijven In deze training van anderhalve dag wordt u Symposium kandidaat-notarissen en het complete opleidingsaanbod: KNB, vertrouwd gemaakt met financiële begrippen Verschillende workshops zoals ‘Omgaan met cursussen en congressen, telefoon 070 3307125, en methoden die nodig zijn om uw kantoor- je werkgever’, ‘Do’s en don’ts van social media’ [email protected] of NotarisNet/Opleidingen praktijk of afdeling goed te runnen. en ‘Klantgericht werken in balans met je eigen integriteit’. 3 november 2015 Wetswijziging executieveiling 16 november 2015 Een must voor notarieel juristen die verant- Vereffening van nalatenschappen woordelijk zijn voor veilingdossiers, maar ook (‘licht’ en ‘zwaar’) voor ervaren medewerkers. Aan de orde komt De wettelijke vereffening roept vele vragen de behandeling van de overgangswetgeving op in de boedelpraktijk. Deze cursus gaat in en de consequenties daarvan voor de praktijk op de problemen die de formele vereffenings- en de eventuele gevolgen voor de ‘internet­ procedure kent en komt met praktische veilingpraktijk’. antwoorden.

8 | 2015 33 NIEUWS

De commissie adviseert het bestuur van de KNB over onderwerpen die voor Nieuwe Fusiegedragsregels SER ­kandidaat-notarissen van van toepassing op meer sectoren belang zijn.

De Sociaal-Economische Raad (SER) heeft ontwikkelingen, zoals de voortschrijdende de Fusiegedragsregels uit 2000 herzien. verzelfstandiging en privatisering van over- Commissie kandidaat- De nieuwe regels gelden ook voor de heidstaken en de toenemende bedrijfsmatige overheid, non-profitorganisaties en het organisatie in sectoren die traditioneel niet notarissen op zoek naar vrije beroep. Ook nieuw is de mogelijk­ onder de Fusiegedragsregels vielen. De Fusie- nieuwe leden heid tot bemiddeling voor partijen die gedragsregels zijn ook van toepassing op een klacht hebben over het niet naleven de overheid, non-profitorganisaties en het De commissie kandidaat-notarissen is van de Fusiegedragsregels. De herziene vrije beroep. op zoek naar nieuwe leden. Weet jij wat Fusiegedragsregels treden op 1 oktober er leeft onder kandidaat-notarissen? 2015 in werking. Rol notaris Dan is het lidmaatschap van de commissie Notarissen krijgen met de Fusiegedragsregels kandidaat-notarissen iets voor jou. De Fusiegedragsregels spelen een belangrijke te maken als zij een fusie begeleiden bij rol bij de bescherming van de belangen van ­organisaties in de zorg – zoals thuiszorg, De commissie wordt door de KNB bij diverse werknemers bij (voorgenomen) fusies. De ziekenhuizen, kinderopvang, jeugdzorg, beleidsdossiers gevraagd input te leveren. De Fusiegedragsregels zijn een vorm van zelf­ psychiatrische instellingen, verpleeg- en afgelopen jaren is de commissie bijvoorbeeld regulering. Op grond van de Fusiegedrags­ verzorgingstehuizen – het onderwijs en de betrokken geweest bij het herzien van de regels moeten ondernemingen de betrokken culturele sector. Het kan zijn dat partijen zich beroepsopleiding, de in- en uitstroom van vak­bonden tijdig informeren over fusie- of niet realiseren dat de toepasselijkheid van kandidaat-notarissen en de toekomstdiscussie. overnameplannen. Dit moet op een zodanig de Fusiegedragsregels wel is opgenomen in Bovendien is ze actief betrokken bij het met moment gebeuren dat de vakbonden nog de cao. Notarissen zullen hun cliënten daar­­­­om regelmaat gehouden Groot Kandidatenonder- wezenlijke invloed kunnen uitoefenen. De vaker moeten wijzen op de Fusiegedragsregels, zoek en organiseert ze dit jaar alweer voor de melding moet ook naar de SER, die toeziet zodat die de vakbonden tijdig bij het gesprek tweede keer het Kandidaten Symposium. op naleving van de afgesproken gedragsregels over de fusie kunnen betrekken en een melding in geval van fusies. aan het SER-secretariaat kunnen doen. Adviesfunctie De commissie adviseert verder – zowel gevraagd Meer sectoren als ongevraagd – het bestuur van de KNB over De Fusiegedragsregels zijn van toepassing Meer informatie: Sociaal-Economische Raad, onderwerpen die voor kandidaat-notarissen op meer sectoren dan omschreven in de Janneke Doornebal, [email protected], van belang zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld toelichting bij de Fusiegedragsregels in 2000. 070 3499646 aan de tot onze pensioenregeling behorende Dat komt door een aantal maatschappelijke arbeidsongeschiktheidsverzekering. Hoewel deze verzekering bijna geschrapt was uit onze pensioenregeling, is zij mede door de commissie kandidaat-notarissen daarvan onderdeel gebleven.

Live webinar KNB-model levenstestament Vergaderingen en bijeenkomsten De commissie vergadert minstens vijf keer per Op woensdagavond 14 oktober organi­ jaar. Daarnaast wordt er met enige regelmaat De nadruk ligt daarbij op seert de KNB van 20.00 uur tot 22.00 uur een brainstormsessie gehouden en worden het financiële stuk van het een live webinar over het KNB-model commissieleden gevraagd om zitting te nemen levenstestament. levenstestament. Tijdens het webinar in verschillende werkgroepen. Ten slotte worden wordt het model levenstestament vanuit commissieleden zo nu en dan gevraagd om verschillende thema’s behandeld. Tevens de commissie te vertegenwoordigen op ring- worden de keuzemogelijkheden in het vergaderingen en andere bijeenkomsten. model toegelicht en nader uitgewerkt notaris als toezichthouder. Het webinar wordt Als het bovenstaande je aanspreekt, dan aan de hand van casussen. De nadruk ligt gepresenteerd door Nora van Oostrom-Streep. ben jij wellicht de persoon die wij zoeken daarbij op het financiële stuk van het Sprekers zijn Madeleine Hillen van het als nieuw lid van de commissie. Meld je dan levenstestament. Notarieel Bureau en Nienke Boomsma van aan per e-mail. Graag ontvangen we ook een Rabobank Nederland. motivatie en je CV. Er zal niet alleen aandacht worden besteed Deelname aan dit webinar bedraagt 149 euro. aan de vormgeving van verschillende wensen U ontvangt hiervoor twee PE-punten. van cliënten, maar ook aan de inrichting van Aanmelden kan via NotarisNet/Opleidingen Meer informatie: KNB, Nynke Janssen, het toezicht en de relatief nieuwe rol van de of stuur een e-mail naar [email protected]. [email protected], 070 3307155

34 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 Ledenraad stemt in met herinvoering Nieuwe cursisten verplichte collectieve verzekering beroepsopleiding maken kennis met KNB Het KNB-bestuur gaat aan de slag met dekking is uitgesloten nu de verzekering het herinvoeren van verplichte deelname een zogeheten claims made systeem kent. Dit aan een aantal verzekeringen die voor houdt in dat het moment dat de claim wordt de notarispraktijk van belang zijn. De ingediend, bepalend is voor de hoogte van de ledenraad heeft het bestuur deze opdracht dekking. Wanneer een notaris zijn dekking gegeven. Dit nadat op 23 september werd verlaagt, kan hij – in privé – mogelijk worden ingestemd met een wijzigingsvoorstel van aangesproken voor het verschil tussen de artikel 15 van de Verordening beroeps- en verleende dekking en de dekking waarop de gedragsregels. De verplichte deelname cliënt gezien de dekking in het verleden mocht geldt met ingang van 1 oktober 2016. vertrouwen. Dit is een aansprakelijkheidsrisico dat de notaris niet moet willen lopen en dat De verplichte deelname aan de collectieve zeer slecht is voor de eer en het aanzien van beroepsaansprakelijkheidsverzekering werd het notarisambt. Het vormde bovendien aan­­ op 1 oktober 2013 afgeschaft als gevolg leiding voor de laatste in werking getreden van een uitspraak van de Raad van State. Na wijziging van artikel 15 van de Verordening deze uitspraak heeft de KNB een commissie beroeps- en gedragsregels. Hierin is onder Begin september zijn twee nieuwe groepen ingesteld om onderzoek te doen naar een voor meer bepaald dat een opvolgend notaris altijd beginnende kandidaat-notarissen gestart het notariaat passende dekking voor beroeps­ verplicht is de dekking van zijn voorgangers met de beroepsopleiding. Om hen kennis aansprakelijkheid. Die concludeert dat de vrij- te handhaven. Mocht een notaris of zijn voor- te laten maken met de KNB vond de aftrap willige collectieve excedentverzekering steeds gangers met zijn kantoor voor 200 miljoen plaats in Den Haag. In totaal kwamen er meer onder druk komt te staan en uiteindelijk euro gedekt zijn en buiten de maatschap 52 kandidaat-notarissen op bezoek. zal eindigen. Dit heeft tot gevolg dat notarissen verder door willen gaan, dan is hij verplicht onverzekerbaar raken, dat premies voor het een verzekering af te sluiten met een dekking De cursisten gingen aan de slag met een notariaat op termijn zullen stijgen en dat die van 200 miljoen euro. De enige andere optie persoonlijk ontwikkelingsplan en werkten premies voor bepaalde notarissen niet meer is zijn protocol achterlaten en zich laten aan hun communicatievaardigheden. Dit zullen zijn op te brengen, waardoor zij benoemen op een nieuw protocol. onder leiding van Sjoerd Oomen en Kelly genoodzaakt zijn hun praktijk te staken. Het voorstel tot wijziging van de Verordening van der Heijde, HR consultants bij BDO. De Zonder verplichte collectieve verzekering is beroeps- en gedragsregels, zoals besproken opleidingsmiddag werd afgesloten met een het volgens de commissie daarom aannemelijk in de ledenraad, wordt op korte termijn aan borrel, waarbij leden van het bestuur, het dat over een aantal jaren voor een groot deel de leden gestuurd. Daarna zal het voorstel bureau en de commissie kandidaat-notarissen van het notariaat geen mogelijkheid tot – in de ledenraadsvergadering van februari waren vertegenwoordigd. goede – beroepsuitoefening meer bestaat. worden voorgelegd ter goedkeuring.

Hoogte dekking Meer informatie: KNB, Nynke Janssen, Het bestuur is vooralsnog niet van plan een Nadere informatie: KNB, Willem Geselschap, [email protected], 070 3307155 aanpassing te doen aan de minimale dekking [email protected], 070 3307133 van 25 miljoen euro. Een verlaging van de

Colofon Notariaat Magazine is een uitgave van de Koninklijke Notariële Redactieraad: Wouter Burgerhart, Bart Abonnementen: De abonnementsprijs © KNB/Sdu Uitgevers Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie Beroepsorganisatie van Gemert, Steven ten Hagen, Mark Jonker bedraagt 116,03 euro per jaar (excl. btw Alle rechten voorbehouden. Behoudens de (KNB) en publiceert nieuws en achtergronden Spui 184 Roelants, Joyce Leemrijse, Hens Meengs, en incl. administratie- en verzendkosten), door de Auteurswet gestelde uitzonderingen, over onderwerpen die het notariaat raken. Postbus 16020 Anne-Marie Snel, Nora van Oostrom-Streep ­prijswijzigingen voorbehouden mag niets uit deze uitgave worden verveel- Bij de KNB zijn ruim 1.300 notarissen en 2500 BA ’s-Gravenhage en Mariska Dalmijn-Verkooijen voudigd (waaronder begrepen het opslaan 1.650 kandidaat-notarissen aangesloten. telefoon: 070 3307111 Abonnementenadministratie: in een ­geautomatiseerd gegevensbestand) Het blad wordt in een oplage van ruim Foto’s: Truus van Gog Sdu Klantenservice of open­­baar gemaakt, op welke wijze dan 5.000 exemplaren verspreid onder Redactie: Mechtelt Lindenhovius Omslag: Truus van Gog Postbus 20014, 2500 EA ’s-Gravenhage ook, zonder ­voorafgaande schriftelijke KNB-leden en externe relaties. Notariaat (hoofdredacteur), Jessica Hendriks telefoon: 070 3789880, fax: 070 3789783 toe­­stemming van de uitgever of de KNB. Magazine verschijnt eenmaal per maand, (redacteur), Joris Drost (redacteur), Vormgeving: De bij toepassing van art. 16B en 17 Auteurs­ met uitzondering van de maand augustus. Clemens van Gessel (correctie) Okapi. Corporate Identity Atelier Vanwege de aard van de uitgave, gaat Sdu ­wet wettelijk verschuldigde vergoedingen De redactie van Notariaat Magazine is Telefoon 070 3307170, e-mail [email protected] uit van een zakelijke overeenkomst; deze wegens fotokopiëren, dienen te worden ­onafhankelijk en werkt op basis van een Uitgever: Sdu Uitgevers, overeenkomst valt onder het algemene voldaan aan de Stichting Reprorecht, redactiestatuut. De redactie behoudt Aan dit nummer werkten mee: Peter Frissen verbintenissenrecht. Postbus 882, 1180 AW te Amstelveen. zich het recht voor ingezonden brieven Lex van Almelo, Roel Ottow, Tatiana Prinses Beatrixlaan 116 Hoewel aan de totstandkoming van en opinies in te korten. Scheltema, Jolanda aan de Stegge, Berdine 2595 AL ’s-Gravenhage Advertentie-acquisitie: Sdu Mediasales, deze uitgave de uiterste zorg is besteed, Vos-Vegter, Henriette van Wermeskerken Postbus 20025 Marieke van Wezel aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) 2500 EA ’s-Gravenhage telefoon: 070 3780705 en uitgever geen aansprakelijkheid voor telefoon: 070 3789571 e-mail: [email protected] eventuele fouten of onvolkomenheden.

Druk: Drukkerij Senefelder Misset, ISSN: 1568-4121 Doetinchem

8 | 2015 35 TUCHTUITSPRAKEN

Notaris ontzet uit het ambt (de dochter) geen (rechtstreeks) belang de met de akte beoogde fiscale besparing. wegens ongeschiktheid heeft om te klagen over het opmaken en Het hof neemt verder in overweging dat passeren van de levenstestamenten en de met betrekking tot soortgelijk handelen Uitspraak: gegrond met oplegging testamenten voor haar ouders. aan de notaris eerder een waarschuwing, van een maatregel N heeft voorts een aanvullend beroep- een schorsing van vier weken, en een schrift ingediend met als bijlage onder schorsing van twee weken is opgelegd. Casus meer een rapport van mr. dr. E.W.J. Ebben Ondanks de daartoe geboden mogelijk- N gaat in hoger beroep tegen de beslissing (verder: Ebben). heid heeft N niet doen blijken in te zien van de kamer voor het notariaat Arnhem- Ebben heeft zijn rapport gebaseerd dat zijn handelwijze in dit dossier niet Leeuwarden van 1 juli 2014 (ECLI:NL: op door alleen de notaris aangeleverde zorgvuldig was. N heeft, daarin gesteund TNORARL:2015:11), waarbij de kamer informatie. Ebben heeft geen contact door de door hem ingeschakelde deskun- de klacht volledig gegrond achtte en N gehad met klagers en hen niet in de dige, juist verklaard overtuigd te zijn van schorste voor drie maanden. Deze zaak ­gelegenheid gesteld te reageren op zijn de grote zorgvuldigheid van zijn optreden. is behandeld in Notariaat Magazine van rapport, noch bij klagers geverifieerd of Het is dan ook niet te verwachten dat de augustus 2014 onder de titel ‘Torenhoge de door N verstrekte informatie juist en notaris hierin nog verbetering zal aan­­ declaraties voor onzinnige en onge- volledig was. Ebben schetst in het rapport brengen of op andere wijze het inzicht zal vraagde werkzaamheden’. de feitelijke gang van zaken, het handelen krijgen dat nodig is voor een behoorlijke De kamer oordeelde kort samengevat van de notaris en zijn afwegingen en ambtsuitoefening. als volgt: N heeft ter zake van de levens- dilemma’s en komt tot de conclusie dat testamenten onzorgvuldig gehandeld de klachten ongegrond zijn. Het Hof legt de maatregel ontzetting en onnodige en onvoldoende besproken uit het ambt op werkzaamheden verricht. Voor zover de Het oordeel Hof Amsterdam, 11 augustus 2015 notaris de omvang van zijn werk motiveert Het hof oordeelt dat K een redelijk belang ECLI:NL:GHAMS:2015:3257 met de mededeling dat alles handgemaakt heeft. K was opdrachtgeefster en N heeft is, maakt dat het handelen van de notaris zijn werkzaamheden in samenspraak Opmerking niet minder klachtwaardig, aangezien de met haar uitgevoerd. Daarnaast heeft K Het is zeer opmerkelijk dat een kamer bekend is dat er sinds 2011 model­ onweer­­sproken aangevoerd dat zij als (inmiddels oud-)docent notarieel recht akten zijn. Wat betreft het opstellen van zaakwaarnemer van de ouders heeft te zich leent voor een positief rapport voor de nieuwe testamenten heeft N bijzonder gelden. K heeft bezwaar gemaakt tegen deze notaris. onzorgvuldig, eigenzinnig en onnodig het rapport van Ebben. N heeft hiermee Met het ingestelde hoger beroep an sich gehandeld. Wat betreft de declaraties zijn geheimhoudingsplicht geschonden laat de notaris al blijken geen enkel heeft N klachtwaardig gehandeld aan­­ en aangezien Ebben door N is ingeschakeld, besef te hebben van het onbehoorlijke gezien hij vele malen meer declareerde kan de opinie van Ebben niet als onafhan- van zijn werkwijze en liet hij het hof dan waarop klagers mochten rekenen, en kelijk en onpartijdig worden aangemerkt. eigenlijk geen andere keus dan het daarbij ook voor onnodige en ongevraagde Het hof zal geen acht slaan op het rapport opleggen van de zwaarste maatregel. werkzaamheden aanzienlijke bedragen van Ebben. in rekening bracht (ongeveer 14.000 euro Het hof is van oordeel dat N het ver­­ voor de testamenten en levenstestamenten trouwen in het notariaat ernstig heeft en ongeveer 14.000 euro voor vier schen- geschonden. N heeft laten zien niet te Schorsing voor het laten versloffen kingsakten, inclusief btw). beschikken over het inzicht dat nodig van boedels en lakse communicatie N heeft het aanzien van het notariaat is om op behoorlijke wijze het ambt van in zeer ernstige mate geschaad. notaris uit te oefenen, al is het hof ervan Uitspraak: gegrond met oplegging Bij het opleggen van de maatregel rekent overtuigd dat N niet met opzet heeft van een maatregel de kamer het N zwaar aan dat hij drie keer gehandeld en de wil had om zorgvuldig eerder voor soortgelijke klachten een en op juiste wijze zijn vak uit te oefenen. Casus waarschuwing en schorsingen opgelegd N heeft zich zozeer laten leiden door zijn In augustus 2013 overlijdt erflater met heeft gekregen en desondanks weer in de streven zijn cliënten van dienst te zijn, dat achterlating van onder meer klaagster K fout is gegaan. hij daarbij de belangen van de betrokken als erfgename. Notaris N is benoemd tot partijen bij de door hem verrichte werk- executeur. Begin september 2014 dient K Het verweer van N zaamheden geheel uit het oog is verloren een klacht in: N handelt de nalatenschap N voert aan dat de kamer haar oordeel en niet heeft voldaan aan de eis op zo’n niet zorgvuldig en voortvarend af, reageert heeft gebaseerd op onjuiste en onvolle- efficiënt mogelijke wijze zijn werkzaam- niet op telefoontjes en mailtjes, laat het dige feiten, maar hij specificeert zijn heden te verrichten. Daarbij zijn voor de slot van het appartement niet vervangen, bezwaren tegen die feiten niet. Verder ouders zeer hoge en onnodig gemaakte terwijl derden een sleutel hebben, start volhardt N in zijn stelling dat klaagster K kosten ontstaan, die niet opwegen tegen de verkoop van het appartement niet op,

36 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 doet geen aangifte voor de erfbelasting De notariskamer legt de maatregel verricht, maar erkent dat zij na de en neemt geen actie op haar claim op schorsing voor twee weken op verkoop van de boerderij in 2013 een gouden halsketting die een andere Kamer voor het notariaat Den Haag, adequater had kunnen handelen. erfgenaam houdt. 2 september 2015 In april 2015 vindt er een gesprek plaats Het oordeel tussen de voorzitter van de kamer en N Opmerking De kamer ziet de gestelde complexiteit en K. Daarbij worden afspraken gemaakt Boedelafwikkeling is geen rocket science, waardoor de afwikkeling nog niet is over de voortgang in de afwikkeling. K maar vooral mensenwerk. Het overgrote afgerond­­ niet aangetoond. Ook de bericht de kamer dat de afwikkeling nog deel van de afwikkeling is een kwestie klachten­ over het ontbreken van niet opschiet en in juli vindt de monde- van voortvarend praktisch handelen een boedelbeschrijving, rekening en linge behandeling van de klacht plaats. en het onderhouden van een goede verantwoording en het overzicht voor en regelmatige communicatie met de de ­Belastingdienst zijn gegrond. Wat Het verweer betrokkenen. De notaris kan een groot betreft de specificatie van de declaraties N verontschuldigt zich voor het niet deel van de werkzaamheden dus prima heeft N niet voldaan aan het in artikel 55 voortvarende optreden en geeft aan dat uitbesteden aan goed geïnstrueerde lid 1 Wet op het notarisambt bepaalde, het niet heel goed met haar ging vanwege medewerkers, mits er een goede regie zodat ook deze klacht gegrond is. privéomstandigheden (overlijden van over de voortgang in de afwikkeling is. De kamer concludeert dat de verwijten haar ouders). Voorts geeft zij aan dat de aan N vooral gaan over haar inactiviteit afwikkeling inmiddels veel is opgeschoten. en non-communicatie. Het lijkt erop dat passiviteit kenmerkend is voor N. In een Het oordeel Berisping voor lakse afwikkeling vergelijkbare tuchtzaak heeft de kamer Vast is komen te staan dat N te weinig ­nalatenschap en non-communicatie aan N hier eerder een berisping voor op­­­ zelf de regie heeft gehouden c.q. bij haar gelegd. Verder constateert de kamer dat afwezigheid heeft gezorgd dat de werk- Uitspraak: gegrond met oplegging in deze zaak N te laat of in het geheel niet zaamheden doorgingen. Zij heeft te van een maatregel reageert op schriftelijke en telefonische weinig gecommuniceerd en zelfs na het verzoeken van de kamer. Gelet op de ernst gesprek in april 2015 een te afwachtende Casus van de zaak en de attitude van N ligt een houding aangenomen. Zij had concrete In oktober 2009 overlijdt erflaatster schorsing voor de hand. De kamer houdt actie moeten ondernemen om geen mis­­ met achterlating van haar kinderen als echter rekening met de persoonlijke verstanden te laten ontstaan en om de erfgenamen. Notaris N is samen met een situatie van N, zodat een berisping thans kosten in de nalatenschap niet nodeloos kleindochter tot executeur benoemd. In als passend wordt geoordeeld. te laten oplopen. N heeft niet zorgvuldig november 2014 dienen twee kinderen (K) gehandeld en heeft als executeur de een klacht in: de nalatenschap is nog De notariskamer legt de maatregel belangen van de erfgenamen niet steeds niet afgewikkeld, er is nog steeds berisping op afdoende behartigd. Hoewel het buiten geen boedelbeschrijving, geen rekening Kamer voor het notariaat Arnhem-­ haar bevoegdheid gaat, wil de kamer N en verantwoording, geen overzicht van Leeuwarden, 21 juli 2015 dringend in overweging geven de nalaten­­ inkomsten en uitgaven voor de Belasting- schap met bekwame spoed, zo mogelijk dienst, N reageert niet op informatie­ Opmerking voor 1 oktober 2015, af te wikkelen en ten verzoeken per telefoon, mail en post, en N Deze kamer houdt wel rekening met behoeve van K een deugdelijke rekening heeft haar declaraties niet gespecificeerd de persoonlijke situatie van de notaris. en verantwoording op te stellen. en blijkt die ook niet meer te kunnen Ook hier had de notaris maatregelen Gezien de nalatige houding van N, het specificeren. kunnen treffen om de continuïteit van gebrek aan activiteiten en het feit dat zij Na het traject van briefwisselingen via de de werkzaamheden te waarborgen. Hoe voor een zelfde soort klacht een waar- kamer (drie brieven van K en vier brieven vervelend de privéomstandigheden ook schuwing opgelegd heeft gekregen, heeft van N) volgt in mei 2015 de mondelinge zijn, het is niet professioneel dat klanten de kamer er niet het vertrouwen in dat behandeling. daar de dupe van worden. Een vlotte, in deze houding of dit optreden van N goed geregisseerde en gecommuniceerde enige verbetering zit. De kamer acht de Het verweer boedelafwikkeling levert blije klanten maatregel schorsing voor twee weken N geeft toe dat de nalatenschap te lang en dus gratis reclame op, terwijl daar­­ passend en geboden. is blijven liggen, maar dat lag mede aan voor goed gedeclareerd kan worden het feit dat de nalatenschap ingewikkeld op uurtarieven. Voor veel kantoren is was en privéomstandigheden van N (zij de boedelpraktijk de financiële ruggen- en haar gezin werden enige tijd gestalkt). graat van de onderneming, en dus veel Op NotarisNet zijn naast bovenstaande uitspraken ook andere tuchtuitspraken De besprekingen en onderhandelingen te belangrijk om te laten versloffen. te lezen. Nadere informatie: KNB over onder andere de waarde van de ([email protected]) ­registergoederen verliepen moeizaam. N stelt dat zij vele werkzaamheden heeft

8 | 2015 37 Recent benoemd tot notaris Veenendaal (protocol mr. A.H.G. Wilod - mevrouw mr. M.E.C. Kuipéri, tot Versprille) m.i.v. datum beëdiging 1 april 2015 notaris te Amsterdam, m.i.v. Amsterdam (protocol mevrouw mr. mevrouw mr. L. Stokkel. 15 oktober 2015 toe te wijzen aan mr. L.C. Klein) mevrouw mr. C.M. Klein, F.R. Sterel, notaris te Amsterdam. ­kandidaat-notaris (1990); Eervol ontslag op verzoek PERSONALIA Amsterdam (protocol mr. M. van Wijziging plaats van vestiging Groningen) mr. J.W.A. Hockx, mr. L.C. Kok, notaris te Apeldoorn, ­kandidaat-notaris (1990); m.i.v. 30 september 2015; Bij besluit van de staatssecretaris van Eindhoven (in associatie met Helder) mr. R.J.C. van Helden, notaris te Veiligheid en Justitie zal de notariële mevrouw mr. J.H.E. van Brussel, Amsterdam, m.i.v. 1 oktober 2015; plaats van vestiging van mr. A.G.M. ­kandidaat-notaris (2000); mr. H.J.Chr. Olivers, notaris te Moonen, thans notaris in de gemeente ’s-Gravenhage (in associatie met mr. J.H.M. Onderbanken­ , m.i.v. 1 oktober 2015; Venlo, m.i.v. 15 november 2015 gewijzigd Grijmans) mevrouw mr. A.E.C. Tjepkema- mr. N. Kloosterman, notaris te worden in de gemeente Sittard-Geleen met Dierckxsens, kandidaat-notaris (2001); Schiedam, m.i.v. 1 oktober 2015; achterlating van zijn huidige protocol. Haren (protocol mr. J.N.G.J. Kuin) mr. mr. J.C. Poppe, notaris te Terneuzen, G. Bossinade, kandidaat-notaris (2003); m.i.v. 1 oktober 2015; Koninklijke onderscheiding Meppel (protocol mr. B. Lever) m.i.v. mr. J.J.M.M. Ridderhof, notaris te Epe, 1 november 2015 mr. H.B. Lever, m.i.v. 15 oktober 2015; Lid in de Orde van Oranje Nassau ­kandidaat-notaris (2002). mr. B. Lever, notaris te Meppel, m.i.v. mr. J. Jager, notaris te Soest. 1 november 2015. Aangewezen tot toegevoegd notaris Toewijzing protocol Borne (protocol mr. A.S.J.M. de Kok) m.i.v. datum beëdiging mevrouw mr. De staatssecretaris van Veiligheid en E.A.M. Oonk; Justitie heeft besloten het protocol en Groningen (protocol mr. T.J. de Vries) m.i.v. de overige notariële bescheiden van: datum beëdiging mr. L. van der Veen; - mr. E.J.H. Horst, tot 1 maart 2015 notaris Lelystad (protocol mr. R.L. Zanardi) te Hilversum, m.i.v. 15 september 2015 toe Bart Lever m.i.v. datum beëdiging mevrouw mr. te wijzen aan mr. F.L.M. van de Graaff, Marieke Leonie Mariel J.T. Tromp-Zegers; notaris te Hilversum; Buit-Timmer Stokkel Vrielink Zwolle (protocol mr. Th.A.. Ritsema) m.i.v. datum beëdiging mevrouw mr. I.M. Buit-Timmer; Utrecht (protocol mr. J.K. Schurings) m.i.v. datum beëdiging mevrouw mr. M.G. Vrielink;

Christine Lucas van der Elisabeth Gert Judith Judy Tromp Jan Hockx Klein Veen Dierckxsens Bossinade van Brussel

Kleine wereld

Het Nederlandse notariaat is een Utrecht aankwam, een klein déjà vu bij leed met elkaar gedeeld, maar nu was het Kanocolumn ­betrekkelijk klein wereldje. Met zo’n 1.300 het weerzien van de vele oude bekenden tijd om de blik – op een ander kantoor – notarissen en een ruime 1.600 kandidaten uit de collegebanken. Het deed me goed te verbreden. Ook een notaris krijgt is de beroepsgroep vrij overzichtelijk en is om te zien hoeveel jonge kandidaten het kennelijk weleens een aanbod dat hij de kans om een bekend gezicht te treffen afgelopen jaar een baan in het notariaat niet af kan slaan. aanzienlijk. De voordelen hiervan zijn al hebben gevonden (vandaag heb ik nog vanaf de eerste stappen in de notariële een WhatsApp-bericht ontvangen van Congres wereld merkbaar. Waar de collegezalen een oud bestuursgenoot die binnenkort Maar ach, gelukkig is het Nederlandse van de grote broer Nederlands recht als kandidaat-notaris aan de slag mag). notariaat een betrekkelijk klein wereldje. doorgaans uitpuilen van de studenten, De ‘kandidatenshuffle’ die eerder op deze Waarschijnlijk treffen we elkaar deze doen de notariële vakken veelal als privé- plek werd aangekondigd, lijkt nu echt te maand weer op het congres van de KNB. onderwijs aan. zijn begonnen! In de gangen van het zalencentrum waar de beroepsopleiding wordt gegeven, kom Keerzijde je als jonge kandidaat vervolgens steeds Helaas kent dit verhaal ook een keerzijde. Drie kandidaat-notarissen schrijven bij meer oude en nieuwe studiegenoten tegen. Afgelopen maand heb ik afscheid moeten toerbeurt de Kanocolumn. Elke maand doet nemen van mijn kamergenoot met wie ik een van hen verslag van de belevenissen en Déjà vu nota bene op dezelfde dag in de praktijk ervaringen als kandidaat-notaris. Om vrijuit Zo ervoer ik, toen ik afgelopen maand na begonnen ben. Sinds deze eerste stappen te kunnen schrijven, onder­ tekenen­ ze de een kort zomerreces weer in het centrale in de notariële wereld hebben we lief en column slechts met ‘Kano’.

38 Notariaat Magazine editie 8 | oktober 2015 CursusCursus vereffening vereffening

66 november november 2015 2015 NOVEXNOVEX is is een een vereniging vereniging voor voor executeurs,executeurs, maarmaar zekerzeker ook voorvoor vereffenaars! vereffenaars! AangezienAangezien hethet regime regime vanvan dede vereffeningvereffening opop onderdelen onderdelen essentieel essentieel anders anders isis dandan hethet regimeregime vanvan de executele,executele, biedt biedt NOVEX NOVEX een een eendaagse eendaagse cursuscursus aanaan omom uw Leergang ExecuteleExecutele kenniskennis en en kunde kunde verder verder bij bij tete spijkerenspijkeren opop hethet gebiedgebied van vereffening.vereffening. DeDe cursuscursus zalzal eeneen mixmix vanvan wetenschapwetenschap enen prak- op 12 en 13 novembernovember 20152015 tijktijk inhouden, inhouden, waarbij waarbij veel veel ruimte ruimte is is voor voor interactie.interactie. UiteraardUiteraard In deze intensieveintensieve cursuscursus wordt wordt in in vijf vijf dagdelen dagdelen door door diverse diverse docenten de theorie en praktijk van de executeur behan- zullenzullen ook ook de de recente recente ontwikkelingen ontwikkelingen en en rechtspraak rechtspraak aanaan de docenten de theorie en praktijk van de executeur behan- deld. De professionele executeurs kunnen hun kennis en ordeorde komen. komen. deld. De professionele executeurs kunnen hun kennis en kunde verder ontwikkelen.ontwikkelen. AanAan dede handhand van van een een casus casus en en stellingen worden de theorie en de praktijk van de executele Datum/tijd:Datum/tijd: 6 6 november november 2015 2015 van van 9.30 9.30 tottot 17.0017.00 uuruur stellingen worden de theorie en de praktijk van de executele behandeld. (ontvangst(ontvangst vanaf vanaf 9.00 9.00 uur) uur) behandeld. Locatie:Locatie: Utrecht Utrecht Docenten: prof. mr. W. Kolkman, mw. mr. P.G. Knoppers Na het volgen van de leergang staat het lidmaatschap van Docenten: prof. mr. W. Kolkman, mw. mr. P.G. Knoppers Na het volgen van de leergang staat het lidmaatschap van PE-punten: NOVEX, SCE, KNB 6 pe-punten, RB in aanvraag NOVEX open. Leden krijgen onder meer diverse verdiepings- PE-punten: NOVEX, SCE, KNB 6 pe-punten, RB in aanvraag NOVEX open. Leden krijgen onder meer diverse verdiepings- Cursusprijs: € 250,- ex btw voor leden, niet-leden € 475,- ex cursussen aangeboden. Daarnaast is NOVEX als belangen- Cursusprijs: € 250,- ex btw voor leden, niet-leden € 475,- ex cursussen aangeboden. Daarnaast is NOVEX als belangen- btw. (inclusief cursusmateriaal, lunch) behartiger in gesprek met diverse partijen om de positie van btw. (inclusief cursusmateriaal, lunch) behartiger in gesprek met diverse partijen om de positie van de executeur te verbeteren. NOVEX is een multi-disciplinaire de executeur te verbeteren. NOVEX is een multi-disciplinaire vereniging met bestuursleden en leden uit verschillende be- vereniging met bestuursleden en leden uit verschillende be- Basiscursus Estate Planning roepsgroepen. De beroepsgroepen werken binnen NOVEX Basiscursus Estate Planning roepsgroepen. De beroepsgroepen werken binnen NOVEX samen om de executeur te professionaliseren. bij de afwikkeling van nalatenschappen samen om de executeur te professionaliseren. bij de afwikkeling van nalatenschappen Een lid van NOVEX kan zich aanmelden voor certificering Op 27 november 2015 verzorgen prof. dr. J.P.M. (Hans) Stub- Een lid van NOVEX kan zich aanmelden voor certificering Op 27 november 2015 verzorgen prof. dr. J.P.M. (Hans) Stub- door de Stichting Certificering Executeurs (SCE). De vereis- door de Stichting Certificering Executeurs (SCE). De vereis- bé en mevrouw mr. M.N. (Mariëlle) Bende een cursusdag es- ten voor certificering en de gecertificeerde executeurs kunt bé en mevrouw mr. M.N. (Mariëlle) Bende een cursusdag es- tate planning in het bijzonder (maar niet uitsluitend) voor uten vinden voor op:certificering www.sce-executeurs.nl. en de gecertificeerde executeurs kunt tatede niet-notariële planning in het NOVEX-leden. bijzonder (maar Tijdens niet de uitsluitend) bijeenkomst voor ligt u vinden op: www.sce-executeurs.nl. de niet-notariële NOVEX-leden. Tijdens de bijeenkomst ligt de nadruk op de aspecten van estate planning bij de afwik- Indien u niet beschikt over basiskennis van het erfrecht is het de nadruk op de aspecten van estate planning bij de afwik- keling van nalatenschappen. Een modern ‘keuze-testament’ volgenIndien u van niet de beschikt basiscursus over basiskenniserfrecht op van2 oktober het erfrecht 2015 iseen het keling van nalatenschappen. Een modern ‘keuze-testament’ vereist immers kennis omtrent de ‘voors en tegens’ van de voorwaardevolgen van deom basiscursus aan de leergang erfrecht executele op 2 oktober deel te nemen.2015 een vereist immers kennis omtrent de ‘voors en tegens’ van de geboden mogelijkheden; met name de consequenties voor voorwaarde om aan de leergang executele deel te nemen. geboden mogelijkheden; met name de consequenties voor de erfbelasting worden uitgelegd. Informatie ‘leergang executele: de erfbelasting worden uitgelegd. Data/tijdenInformatie ‘leergang leergang executele: executele: 12 en 13 november 2015: Datum/tijd: 27 november 2015 van 10.00 uur tot 17.00 uur donderdagData/tijden van leergang 9.30 uur executele: tot 19.30 uur 12 en en vrijdag 13 november van 9.00 2015: tot Datum/tijd:(ontvangst 27vanaf november 9.30 uur) 2015 van 10.00 uur tot 17.00 uur 17.00donderdag uur , met van om 9.30 17.00 uur uur tot een19.30 afsluitende uur en vrijdag borrel. van 9.00 tot (ontvangstLocatie: Utrecht vanaf 9.30 uur) 17.00 uur , met om 17.00 uur een afsluitende borrel. Locatie:Docenten: Utrecht prof. dr. J.P.M. Stubbé, mw. mr. M. Bende Locatie: Bergse Bossen te Driebergen Docenten:PE-punten: prof. NOVEX, dr. J.P.M. SCE, Stubbé, KNB 5 mw.pe-punten, mr. M. Bende RB in aanvraag KostenLocatie: voor Bergse de Bossenleergang: te € Driebergen 1.750, - (excl. btw, inclusief lun- PE-punten:Cursusprijs: NOVEX, € 250,- SCE,ex btw KNB voor 5 pe-punten,leden, niet-leden RB in €aanvraag 395,- ex ches,Kosten diner, voor overnachting, de leergang: borrel € 1.750, en studiemateriaal).- (excl. btw, inclusief lun- Cursusprijs:btw (inclusief € 250,- cursusmateriaal, ex btw voor lunch) leden, niet-leden € 395,- ex 13ches, PE-punten diner, overnachting, worden aangevraagd borrel en bijstudiemateriaal). KNB, EPN en RB. btw (inclusief cursusmateriaal, lunch) 13 PE-punten worden aangevraagd bij KNB, EPN en RB.

Voor informatie en voorwaarden lidmaatschap Voor vragen of informatie VoorNOVEX informatie zie: www.novex-executeur.nl en voorwaarden lidmaatschap mr.Voor Anneke vragen Rookmaker of informatie [email protected] NOVEX zie: www.novex-executeur.nl ofmr. 020-3882928 Anneke Rookmaker [email protected] De vereisten voor certificering en de of 020-3882928 Degecertificeerde vereisten voor executeurs certificering kunt en u de vinden op: U kunt zich aanmelden via de website van NOVEX: gecertificeerdewww.sce-executeurs.nl executeurs kunt u vinden op: www.novex-executeur.nlU kunt zich aanmelden via de website van NOVEX: www.sce-executeurs.nl www.novex-executeur.nl LEXXYN.NL LEXXYN.NL

Slimme software voor de notariële praktijk… …altijd en overal probleemloos U kent NEXTassyst van Devoon? Met onze software handelt u vrijwel papierloos al uw zaken af, te gebruiken waarbij veel standaardwerkzaamheden volledig automatisch gaan. Uw kantoor gaat sneller en Met de cloud-diensten van ICT Concept efficiënter werken, waardoor u kosten bespaart. kunt u NEXTassyst overal gebruiken waar een internetverbinding is. Op uw kantoor, thuis, bij een cliënt of onderweg… met een paar klikken hebt u veilig toegang tot uw volledige systeem.

T 088 002 84 82 www.ict-concept.nl

www.devoon.nl Amersfoort Amsterdam Eindhoven Devoon BV | Reeuwijkse Poort 305a | 2811 NV Reeuwijk Joure Oosterhout Rotterdam Telefoon 0182-39 99 94 | [email protected]

Devoon-ICT Adv Notariaat mei 2015.indd 1 06-05-15 09:05