Interview

Jeroen Recourt

Geboren: 4 juli 1970 in Burgerlijke staat: samenwonend, ongehuwd Studie: Nederlands recht, Rotterdam

1993-1999 medewerker Reclassering Nederland (aanvanke- lijk in het kader van vervangende dienstplicht als erkend gewetensbezwaarde) 1999-2004: RAIO, Rechtbank 2004-2006: rechter bij de arrondissementsrechtbank Amsterdam 2006-2010: raadsheer bij het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba 2010-heden Tweede Kamerlid Partij van de Arbeid

38 | mei 2013 advocatenblad Interview

‘Een stevige klap op enig moment mag best’

Dat het toezicht scherper moet, staat voor Jeroen Recourt vast. Juristen moeten buiten­ staanders laten meekijken, vindt het PvdA-Kamerlid. Een frisse blik is volgens hem juist nodig om lastige hervormingen dragelijk te maken. Wat niet wil zeggen dat verande­ ringen moeten gaan van ‘hard, harder, hardst’. Dat is volgens de justitiewoordvoerder ‘heel erg VVD’. Of op rechtsbijstand honderd miljoen euro extra moet worden bezuinigd is volgens Recourt ‘nog niet duidelijk’. Maar er wordt zeker stevig bezuinigd.

Tatiana Scheltema ‘Uiteindelijk word daar zit. Je zit er met vijf, zes man, en Fotograaf: Emilie Hudig alle advocaten moeten eerst langs jou. je toch een beetje Sowieso is dat een gevaar voor rechters: je et was bij een congres in de periode King of the Court’ wordt altijd naar de mond gepraat.’ Hdat Jeroen Recourt zijn vervangen- de dienstplicht vervulde bij het Bureau Het belangrijkste punt dat Recourt deze Alternatieve Straffen van de reclassering. regeerperiode wil binnenhalen: hervor- ‘Een collega stond op en zei: “We heb- ming van de regelgeving rond het huwe- ben bij onze organisatie een psycholoog, lijksvermogensrecht en de partner- en een socioloog, en een ongeschoolde.” Ik kinderalimentatie. Tientallen mails dacht: over wie heeft hij het nou?! Dus voor een rechter is de wetgever een heel krijgt hij er wekelijks over, van dwaze toen werd het tijd om een studie te doen. logische plek.’ vaders, boze vaders, ongelukkige vaders. Dat werd rechten, en het was fantastisch. Daarna ging hij werken bij de Recht- De huidige regels zijn gebaseerd op een Interesse en aandacht, het kwam alle- bank Amsterdam, sectie Bestuur, Vreem- ‘SGP-achtige visie’ op het huwelijk, vindt maal bij elkaar. Ik heb die studie vrij snel delingenzaken. Maar hij ‘wilde bewegen’. Recourt. Die visie op de relatie tussen gedaan, in de avonduren.’ Na twee jaar rechterschap kon hij begin- man en vrouw riekt volgens hem naar Tweede Kamerlid en justitiewoord- nen bij het Gemeenschappelijk Hof van spruitjesjaren: de man is kostwinner en voerder van de PvdA Jeroen Recourt (42) Justitie van de Nederlandse Antillen en verantwoordelijk voor het welzijn van de was een tweede-kansstudent en dat is één Aruba. Een fantastische plek om het rech- partner, de vrouw zit zorgzaam thuis, ook van de redenen dat de Partij van de Arbeid tersvak te leren, zegt hij. ‘Al moet je er ook nadat het huwelijk is gestrand. zo goed bij hem past: voor sociaaldemo- weer niet te lang blijven.’ Recourt woont sinds één jaar samen craten is zelfontplooiing altijd het middel met fractiegenoot , woord- geweest om het verheffingsideaal waar te Advocatenblad: waarom niet? voerder economie en infrastructuur van maken. Dat het eerder niet zo lukte had ‘Op de Antillen heerst een andere cul- de PvdA. Ze werden op dezelfde dag er ook mee te maken dat hij dyslectisch is. tuur dan hier. Als rechter sta je in hoog beëdigd. ‘We zijn een Kamersetje,’ zegt ‘Op de middelbare school was ik slordig aanzien, je hebt veel gezag. Daarbij geldt Recourt, ‘maar we hangen het niet aan en slecht in talen. Pas bij de rechtenstudie vooral voor de Europese rechter, die nog de grote klok.’ Samen hebben ze vijf kin- kwam ik erachter dat ik er toch wel gevoel geen vriendschaps- of familiebanden deren (drie van hem, twee van haar), een voor had.’ heeft dat men niet kan zeggen: die uit- hond, drie kippen en een konijn. En nee, Om geld en spullen geeft hij weinig. spraak komt omdat hij bevriend is met niet getrouwd. Zijn rijtjeshuis in Haarlem is bescheiden. die en die. Juist in zo’n eergerelateerde Maar het rechterschap leek hem wel wat, samenleving waar het heel erg is om Waarom vindt u deze hervormingen vanuit maatschappelijk engagement. Hij gezichtsverlies te lijden, komt de rechter zo belangrijk? studeerde net op tijd af: voor de oplei- er vaak aan te pas, want dan kun je een ‘De bestaande wetgeving gaat uit van lots- ding tot rechter mocht je toen nog niet conflict zonder gezichtsverlies oplossen. verbondenheid: je trouwt voor het leven, ouder zijn dan dertig. Zijn buitenstage Maar als je te lang blijft, ga je al snel den- dus je bent levenslang aan die persoon liep hij bij toenmalig PvdA-kamerlid ken dat je fantastisch bent. Uiteindelijk gebonden, ook financieel. Die grondslag Aleid Wolfsen, de huidige burgemeester word je toch een beetje King of the Court, klopt niet. We moeten af van het idee dat van Utrecht. ‘Het gebeurt niet veel, maar het is de aard van de situatie waarin je je aan een huwelijk toekomstverwach-

advocatenblad mei 2013 | 39 Interview

tingen kunt ontlenen voor wat betreft ‘Dat je de rol van absoluut niet.” Van mij mag een rechter in het inkomen. Een betere grondslag voor zijn vonnis (of een officier in zijn requisi- alimentatie is de zorg die je voor elkaar en het slachtoffer toir) heel moralistisch zijn, en meer zijn de kinderen hebt. Als de vrouw meer zorg- wat groter maakt, afkeuring uitspreken. In zaken met een taken op zich neemt zodat de man carrière bekennende verdachte zelfs al eerder. Ik kan maken, is dat een reden om partnera- vind ik geen enkel vind dat dat te weinig gebeurt. limentatie te betalen. Andersom ook. Die punt’ Ik vind ook: een stevige klap op enig gelijkwaardigheid moet er ook komen als moment mag best. Het hoeft allemaal niet er kinderen zijn. Het co-ouderschap is in “hard, harder hardst”, wat heel erg VVD de praktijk allang de norm, maar in de is. Overigens: met die filosofie van “we wetgeving is het beroerd geregeld. We sluiten mensen heel lang op en gooien willen de zorg na de scheiding eerlijk ver- de rechten van de verdachte in het de sleutel in de sloot” is het definitief delen, en daar het systeem van alimentatie gedrang komen als je meer emoties afgelopen, nu Teeven heeft besloten om op inrichten. Als je beiden voor de helft toelaat in de rechtszaal. flink te snijden in het gevangeniswezen. zorgt dan hoeft er niets te gebeuren, maar ‘Ik zie dat niet zo als een tegenstelling. Maar dat merkt niemand op.’ als de één zorgt en de ander niet, moet je Het is niet zo dat de ene van Mars komt, toch een minimumbedrag gaan betalen. Je en de ander van Venus. Daders en slacht- Een al te moralistische rechter roept bent altijd verantwoordelijk voor je kind. offers zijn met grote regelmaat één en al snel een wraking over zichzelf af. Tekorten worden nu nog te vaak bij de dezelfde persoon, of komen uit dezelfde ‘Maar als je, uit angst voor wraking, alles moeder gelegd.’ familie. Dat je de rol van het slachtof- maar neutraal aanhoort, blijf je te veel Recourt diende vorig jaar de initia- fer wat groter maakt, vind ik geen enkel hangen in de techniek. Ik ben niet zo van tiefnota Partneralimentatie al in samen punt, ook niet voor de dader. Het straf- “de rechter als sfinx”. Zowel het slachtof- met VVD en D66. Aan de initiatiefwet proces is een vorm van verantwoording fer als de dader zit daar om dat proces aan Kinderalimentatie legt hij deze weken afleggen, aan het slachtoffer en aan de te gaan, om verantwoording te vragen met VVD-woordvoerder van justitie Ard maatschappij in het algemeen. Maar wat van de dader. Als iemand iets zegt waar- van der Steur de laatste hand. mij betreft is het te abstract. Rechters van jij denkt: onzin, dan moet je dat ook zijn heel erg bang voor emoties, voor kunnen zeggen. Dan kan daarop worden Hoe bevalt de samenwerking? Toen een emotioneel proces, dus wordt het gereageerd. Je moet contact maken met u net in de Kamer zat, botste u nogal strafproces uitgekleed tot een zakelijke, de verdachte, zodat hij zich gezien voelt. met , u noemde hem technische toestand waarin een bewezen- Dat werkt ook beter voor de acceptatie zelfs een demagoog. Nu dient u samen verklaring wordt geconstrueerd, waarna van de straf.’ het ene na het andere wetsvoorstel in. de rechter in een soort black box de straf- ‘In het eerste jaar in de Kamer heb- maat bedenkt. Maar die emotionaliteit Wat vindt u van het plan van staats- ben we een aanvaring gehad. Als parle- van het slachtoffer hoort er gewoon bij. secretaris van Veiligheid en Justitie mentariër bots je altijd weleens in een Vaak wordt verondersteld dat slachtoffers (VVD) om een knip aan te debat, maar hier zat een enorme lading mensen zijn die alle nuance uit het oog brengen in het proces? onder. We hadden echt een beetje ruzie, verloren zijn, en voor wie alleen de dood- ‘In grotere zaken kan het uitstekend wer- op het persoonlijke vlak. Het ging over straf de beste straf is. Maar dat is maar ken. Alleen: in de bulk van de zaken kun integriteit, en dat ligt natuurlijk altijd een klein clubje. De meeste slachtoffers je gewoon niet knippen, dus ik heb er qua heel gevoelig. De vonken spatten er vanaf. zijn heel rationeel, ze snappen heel goed aantallen geen al te hoge verwachtingen Sindsdien respecteren we van elkaar dat dat de rechter met alle omstandigheden van. In politierechterzaken, of kleinere we andere uitgangspunten hebben. En er rekening moet houden, dat hij de balans meervoudige kamerzaken hoeft dat ook zijn natuurlijk een hoop onderdelen waar moet herstellen.’ helemaal niet, daar is versterking van de we het, vanuit die verschillende uitgangs- positie van het slachtoffer genoeg.’ punten, wel over eens zijn. Sindsdien wer- Het vonnis is er toch om de balans te ken we in goede harmonie samen. herstellen? Met die bezuiniging op het gevange- ‘Nee! Het strafproces draait niet alleen om niswezen is Teeven er nog niet. Ook Zoals de uitbreiding van het spreek- de technische vaststelling van schuld of in de gefinancierde rechtshulp moet recht voor slachtoffers in het strafpro- onschuld, maar dient ook om een oordeel flink gesneden, wel honderd miljoen. ces. Sommige advocaten vrezen dat uit te spreken: “wat u heeft gedaan kan Uw partijleider zei

40 | mei 2013 advocatenblad Interview

laatst toch duidelijk: dit gaat te ver. ‘Tekorten worden Over gedrag gesproken: binnenkort Vindt u dat ook? na een scheiding komt staatssecretaris Teeven met ant- ‘Ik kan er nog niet te veel over zeggen. Of woord op de schriftelijke vragen over het honderd miljoen wordt, is nog niet nu nog te vaak bij de wijzigingen in de Advocatenwet, duidelijk, maar er wordt zeker stevig op de moeder gelegd’ zoals de instelling van een extern col- bezuinigd. Dat kan alleen als je structu- lege van toezicht. Gaat dat er komen? reel anders naar dat stelsel gaat kijken. ‘Dat het toezicht scherper moet, staat wel Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat het aantal procedures dat je per jaar mag vast. Hoe precies, weet ik niet. De cliënt je een eigen bijdrage vraagt van mensen voeren te maximeren. Daar moet je mee mag op geen enkele manier de angst heb- die veroordeeld zijn. In sommige bui- oppassen natuurlijk. Mensen kunnen in ben dat wat hij aan zijn advocaat vertelt tenlanden functioneert dat prima. Als de heel ellendige situaties terechtkomen bij de overheid terechtkomt, dus je moet overheid jou in het vizier heeft, en allerlei waardoor rechtshulp op meerdere terrei- ergens een schot inbouwen. Maar het maatregelen over jou afroept, moet daar nen nodig is. Maar er zijn ook voorbeel- argument “we moeten geen buitenstaan- natuurlijk goede rechtshulp tegenover den van mensen die veertig procedures ders in het toezicht hebben” vind ik een staan. Dat moet ook kosteloos zijn als de per jaar voeren, gewoon omdat het kán.’ beetje vreemd. Bovendien: een deel van overheid fout zit. Maar wat nou als die de tuchtrechters is ook buitenstaander. overheid niet fout zit? Dan kun je er wat De overheid doet dat ook, met name Door niet-advocaten te laten meekijken, mij betreft wel over denken. in het bestuursrecht. legitimeer je wat je doet voor het publiek. Op andere rechtsgebieden moeten we ‘Zeker. Daarom heb ik al eens voorge- Dat geldt voor advocaten, maar net zo proberen het volume terug te dringen. De steld om de griffierechten daar flink op goed voor de samenstelling van een wra- wijzigingen in de alimentatiewetgeving te hogen, om het bestuursorgaan ertoe te kingskamer. hebben als prettig neveneffect dat het dwingen al in de bezwaarfase tot een seri- Het is juist goed als iemand zegt: “Vanuit aantal procedures afneemt. We denken euze oplossing te komen. Nu wordt die jullie logica is wat hier gebeurt misschien dat we daar grote stappen kunnen zet- door sommige gemeentes soms gewoon onvermijdelijk, maar ik vind het toch wel ten, bijvoorbeeld door de administratieve maar overgeslagen, die zeggen: “Mensen gek.” Zo’n frisse, kritische blik heeft elke scheiding weer in te voeren als er geen gaan toch niet naar de rechter vanwege beroepsgroep nodig: rechters, advocaten, kinderen zijn of niet meer thuiswonen. de hoge drempel.” Dat gedrag wil je eruit maar ook de politiek. De echte verande- En de extremen kun je eruit halen door hebben.’ ringen moeten altijd van buiten komen.’

advocatenblad mei 2013 | 41