ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ
ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ & ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ
Η εικόνα των Υπηρεσιών Κοινωνικής ικτύωσης (Social Networking Services) και η ε φάνιση του Social Media Marketing. Η προβολή εκπαιδευτικού ιδρύ ατος Τ ή α Ε πορίας και ιαφή ισης (ΤΕΙ Κρήτης) έσω των Social Networks .
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Εισηγητής: : Μεστούση Ειρήνη, 425 Μπόϊκος Ιωάννης, 417
Επιβλέπων: Τριαντάφυλλος Τσουπλάκης
2010
Υπεύθυνη ήλωση : Βεβαιώνω ότι εί αι συγγραφέας αυτής της πτυχιακής εργασίας και ότι κάθε βοήθεια την οποία είχα για την προαετοι ασία της, είναι πλήρως αναγνωρισ ένη και αναφέρεται στην πτυχιακή εργασία. Επίσης έχω αναφέρει τις όποιες πηγές από τις οποίες έκανα χρήση δεδο ένων, ιδεών ή λέξεων, είτε αυτές αναφέρονται ακριβώς είτε παραφρασ ένες. Επίσης βεβαιώνω ότι αυτή η πτυχιακή εργασία προετοι άστηκε από ε ένα προσωπικά ειδικά για τις απαιτήσεις του προγρά ατος σπουδών του Τ ή ατος Ε πορίας και ιαφή ισης του Τ.Ε.Ι. Κρήτης.
2
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο σκοπός της παρούσας εργασίας και της έρευνας που πραγ ατοποιήθηκε είναι, αρχικά να γίνει κατανοητό το φαινό ενο των κοινωνικών δικτύων και στην συνέχεια κατά πόσο το social media marketing πορεί έσω των κοινωνικών δικτύων να χρησι οποιηθεί ως βασικό εργαλείο προβολής ενός εκπαιδευτικού ιδρύ ατος, και συγκεκρι ένα του Τ ή α Ε πορίας και ιαφή ισης (ΤΕΙ Κρήτης).
Στο κεφάλαιο της βιβλιογραφικής επισκόπησης ορίζονται οι δύο βασικές έννοιες, τα social networks και το social media marketing. Εισαγωγικά ό ως τοποθετείται η έννοια των Web 2.0 τεχνολογιών στις οποίες περικλείονται τα κοινωνικά δίκτυα. Στην συνέχεια και αφού έχει δοθεί ορισ ός των κοινωνικών δικτύων αναλύονται οι τύποι αυτών, η ιστορία τους, η χρησι ότητα τους αλλά και η ασφάλεια που πορεί να παρέχουν. Στην συνέχεια, ορίζοντας το social media marketing αναλύεται και καθορίζεται η σχέση του ε το Τ ή α Ε πορίας και ιαφή ισης (ΤΕΙ Κρήτης).
Στο κεφάλαιο της εθοδολογίας γίνεται αναφορά στην πρωτογενή έρευνα που διεξήχθη ε την βοήθεια ερωτη ατολογίων συ πληρω ένα από φοιτητές του ιδίου τ ή ατος, αναφέρονται επίσης και οι περιορισ οί της έρευνας. Στο επό ενο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αποτελέσ ατα της έρευνας που έχει διεξαχθεί και τέλος στο τελευταίο κεφάλαιο υπάρχουν τα συ περάσ ατα που έχουν βγει από την έρευνα δηλαδή κατά πόσο το social media marketing πορεί να βοηθήσει το Τ ή α Ε πορίας και ιαφή ισης (ΤΕΙ Κρήτης) να προωθηθεί έσω των social networks.
3
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝ Ν
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1______8
ΕΙΣΑΓ ΓΗ ______8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ______9
2.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ Web 2.0 ______9
2.2 ΟΙ Web 2.0 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ______12
2.3 SYNDICATION ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ RSS ______13
2.4 Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ Τ Ν SOCIAL MEDIA______16
2.5 ΟΡΙΣΜΟΣ Τ Ν ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ΙΚΤΥ ΣΗΣ (SOCIAL NETWORKING SERVICES) ______16
2.6 ΤΥΠΟΙ ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΙΚΤΥΑΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ______19 2.6.1 ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΙΚΤΥΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΗ. ______20 2.6.2 ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΙΚΤΥΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ.______21 2.6.3 ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ ΑΣΠΡΗΣ ΕΤΙΚΕΤΑΣ ____22 2.6.4 ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΠΟΛΛ Ν ΧΡΗΣΤ Ν ______22 2.6.5 ΚΙΝΗΤΕΣ ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ ______23 2.6.6 MICRO BLOGGING/ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΝΗΜΕΡ ΣΕΙΣ______23
2.7 Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Τ Ν ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ΙΚΤΥ ΣΗΣ24
2.8 ΙΣΤΟΡΙΑ Τ Ν ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ΙΚΤΥ ΣΗΣ______26
2.9 Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ_____33
2.10 ΟΙ ΠΙΟ ΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ _36 2.10.1 FACEBOOK ______36 2.10.2 MYSPACE______38 2.10.3 YOUTUBE ______41
4 2.11 SOCIAL MEDIA MARKETING ______42
2.12 ΤΟ SOCIAL MEDIA MARKETING ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ______43
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ______46
3.1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ______46
3.2 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΧΕ ΙΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ______46
3.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙ Ν ______47
3.4 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ______49
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ______51
4.1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΈΡΕΥΝΑΣ ______51
4.2. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΈΡΕΥΝΑΣ ______73
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ______75
5.1. ΚΟΙΝ ΝΙΚΑ ΙΚΤΥΑ______75
5.2.ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ
(ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ)______75 7
5.3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ι ΕΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ (ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ)______78
5.4 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΡΟ ΘΗΣΗΣ ΜΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΜΕΣ Ν (SOCIAL MEDIA MARKETING) ΑΠΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞ ΤΕΡΙΚΟ
______82
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ______82
5
ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚ Ν
ΠΙΝΑΚΑΣ 0 1 ( οιικητικό Συ βούλιο, Facebook)...... 38
ΛΙΣΤΑ ΣΧΕ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤ Ν
ΣΧΗΜΑ 0 1 Το Web 2.0 λεξιλόγιο ...... 10 ΣΧΗΜΑ 0 2 Υπόδειξη ως προς το χρόνο των η ερο ηνιών έναρξης πολύ ση αντικών SNS (κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης) και των η ερο ηνιών όταν οι κοινότητες ξανάρχισαν ε τα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα των SNS. Πηγή: Chafkin, 2007 ...... 30
6
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
1. CSS: Cascading Style Sheets 2. DOM: Document Object Model 3. RSS: Really Simple Syndication 4. CBS: Columbia Broadcasting System 5. BBC: British Broadcasting Corporation 6. UMG: Universal Music Group
7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓ ΓΗ Η παρούσα Πτυχιακή αναφέρεται στην ευρύτερη λειτουργία των νέων τεχνολογιών και ειδικά του Internet, στην ανάπτυξη του marketing και συγκεκρι ένα του social marketing.
Αρχικά η Πτυχιακή ανασκοπεί βιβλιογραφικά τις τεχνολογίες του διαδικτύου, ορίζει το social networking, εστιάζει στη χρήση και την ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών, τα blogs και γενικότερα έννοιες όπως wikis, podcasts, videocasts και τέλος ελετά το social networking, σε θεωρητικό επίπεδο και ειδικότερα ως εργαλείο ανάπτυξης και προβολής ενός Τεχνολογικού Ιδρύ ατος, όπως το Τ ή α Ε πορίας και ιαφή ισης (ΤΕΙ Κρήτης).
Μέσα από το Internet το social marketing εξελίσσεται έσα από ένα σύνολο ιστοσελίδων ε εταιρικό κυρίως προφίλ σε ια ισχυρή, εύχρηστη και εύκολη πλατφόρ α ανταλλαγής πληροφοριών για όλους τους χρήστες. Χάρη σε ια πληθώρα εύχρηστων επιλογών ο καθένας έχει τη δυνατότητα να δη ιουργήσει και να δη οσιεύσει πρωτότυπο περιεχό ενο. Ακό α έσα από τη παρούσα εργασία θα ελετηθούν αρκετές από τις εφαρ ογές του social marketing οι οποίες είναι οι ακόλουθες:
1. Προγρά ατα Chat: που προσφέρουν δυνατότητες display advertising. 2. Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης: Στις ιστοσελίδες αυτές οι χρήστες διατηρούν προφίλ, συνδέονται εταξύ τους και ανταλλάσουν περιεχό ενο και απόψεις. Τα περισσότερα από αυτά παρέχουν διαφη ιστικές δυνατότητες τύπου display advertising ε υψηλή στόχευση. 3. Blogs. Τα blogs, που ορίζονται ως διαδικτυακά η ερολόγια, διατηρούνται από έναν ή περισσότερους συγγραφείς και δη οσιεύουν περιεχό ενο σε τακτά διαστή ατα. Κάθε χρήστης που το επιθυ εί πορεί να στείλει το δικό του σχόλιο, το οποίο θα δη οσιευτεί στο blog.
Όλα τα παραπάνω ερευνούνται στην παρούσα πτυχιακή, καθώς και η εφαρ ογή τους έσα από την επιλεγ ένη ελέτη περίπτωσης, η οποία σχετίζεται ε το Τ ή α Ε πορίας και ιαφή ισης (ΤΕΙ Κρήτης).
8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 2.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ Web 2.0
Η έννοια του «Web 2.0» χρησι οποιήθηκε για πρώτη φορά σε ένα συνέδριο για την ανταλλαγή ιδεών εταξύ του εκδοτικού οίκου O’ Reilly και του Medialive International. (O’ Reilly, 2010: http://www.oreilly.com/)
Μέσα από αυτή τη σύσκεψη έγινε φανερό ότι το ( ιαδίκτυο) Web είναι πιο ση αντικό από ποτέ, ε εντυπωσιακές νέες εφαρ ογές και ιστότοπους, που κάνουν την ε φάνισή τους ολοένα και συχνότερα. Μισό χρόνο ετά, ο όρος Web 2.0 έχει ξεκάθαρα λάβει χώρα, ε περισσότερες από 9,5 εκατο ύρια αναφορές στη ηχανή αναζήτησης Google. (O’ Reilly, 2010: http://www.oreilly.com/)
Πιο συγκεκρι ένα, το νέο Web αλλάζει επειδή αλλάζει η νοοτροπία των δη ιουργών των ιστότοπων, των προγρα ατιστών αλλά και των απλών χρηστών. Ο ρόλος των ισχυρών, παραδοσιακών δη ιουργών και «εκδοτών» περιεχο ένου αποδυνα ώνεται. Η αλληλεπίδραση των χρηστών ε το περιεχό ενο και άλλους χρήστες εντείνεται. Η νέα χρήση των ήδη υπαρχόντων τεχνολογιών και εργαλείων δίνει καινούριες διαστάσεις και προστιθέ ενη αξία στο περιεχό ενο. Οι λέξεις «υλικό» και «λογισ ικό» περνάνε σε δεύτερη οίρα ενώ ια νέα, καθολική πλατφόρ α είναι αυτή που αναδεικνύεται (http://www.suitetwo.com/) .
Ο νέος Παγκόσ ιος Ιστός που ακούει στο όνο α Web 2.0 ενθαρρύνει τη συ ετοχή των χρηστών και την παραγωγή ενός πλουσιότερου, πιο σύγχρονου και δυνα ικότερου περιεχο ένου. Προσφέρει σε όλους τους χρήστες του το ρόλο του δη ιουργού και του εκδότη αφού ταυτόχρονα ε τους web developers, και οι απλοί χρήστες είναι σε θέση να δη ιουργούν χρησι οποιώντας τη θέληση και τη φαντασία τους. Παράλληλα ε τη δια όρφωση του περιεχο ένου, διαφόρων ορφών, όπως κεί ενο, ήχος, εικόνα, βίντεο, στους χρήστες επαφίεται και η κατηγοριοποίηση, η αξιολόγηση και η κατάταξη του περιεχο ένου, όπως για παράδειγ α ποια είδηση θεωρείται από αυτούς ως η περισσότερο ση αντική.
Το Web 2.0 αναφέρεται σε ένα σύνολο νέων δικτυακών υπηρεσιών, οι οποίες επιτρέπουν στους χρήστες να συνεργάζονται και να ανταλλάζουν δεδο ένα online, ε πιο αποδοτικό τρόπο σε σχέση ε αυτόν που προσφέρανε οι παλιότερες υπηρεσίες. Η
9 ειδοποιός διαφορά είναι ότι οι νέες υπηρεσίες παρέχουν στο χρήστη ια ε πειρία που πλησιάζει περισσότερο σε αυτή που έχει όταν εργάζεται στον προσωπικό του υπολογιστή. Με άλλα λόγια, οι εφαρ ογές του Web 2.0 οιάζουν ε τις εφαρ ογές που βρίσκει ο χρήστης στην επιφάνεια εργασίας (desktop). Επιπλέον, οι νέοι δικτυακοί τόποι είναι κατά κανόνα «δυνα ικοί» και περισσότερο αλληλεπιδραστικοί, διαφέροντας από το «στατικό» Web 1.0 . (http://www.suitetwo.com/)
Το Web 2.0 είναι συ βατό ε οποιοδήποτε λειτουργικό σύστη α κι αν χρησι οποιεί ο εκάστοτε χρήστης. Μια εφαρ ογή πλοήγησης του ιαδικτύου (οποιαδήποτε κι αν είναι αυτή) αρκεί για να συ ετέχει ένα χρήστης στο νέο, πιο ζωντανό και εκπληκτικό ιαδίκτυο. Επιπρόσθετα, το Web 2.0 είναι εκτός από πλούσιο και «ελαφρύ». Πολλές από τις εφαρ ογές του έχουν σχεδιαστεί για να «τρέχουν» γρήγορα, χωρίς να «βαραίνουν» τους πόρους του συστή ατος. Τέλος, το λογισ ικό και το υλικό δεν απασχολούν πλέον τους προγρα ατιστές στον ίδιο βαθ ό ε το παρελθόν, αφού το περιεχό ενο, η δια όρφωση και η αξιοποίησή του είναι τα θέ ατα στα οποία επικεντρώνεται κυρίως το ενδιαφέρον (http://www.suitetwo.com/) .
Οι χρήστες του Web 2.0 παίρνουν βοήθεια από την εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, ανεβάζουν φωτογραφίες στο Flickr, εκφράζονται στα προσωπικά τους blog, σχολιάζουν απόψεις και σκέψεις άλλων χρηστών, χρησι οποιούν τα podcast, ενη ερώνονται από ειδήσεις που διαρκώς συγκεντρώνει ο προσωπικός τους RSS Aggregator. (http://www.suitetwo.com/ )
ΣΧΗΜΑ 0 1 Το Web 2.0 λεξιλόγιο Πηγή: http://www.suitetwo.com/
Το παραπάνω σχή α δείχνει ε χρονική διάταξη ια σειρά από συνθη ατικές λέξεις που αναδεικνύουν αυτό που το Web 2.0 αντιπροσωπεύει και οι οποίες θα
10 αναλυθούν στα επό ενα κεφάλαια. Παρό οια ε τις πολυάριθ ες εκδόσεις που συχνά χαρακτηρίζουν τις αναβαθ ίσεις των λογισ ικών και εφαρ ογών, η φράση Web 2.0 υπαινίσσεται ια βελτιω ένη ορφή του Παγκόσ ιου Ιστού. Οι υποστηρικτές του προτείνουν τεχνολογίες όπως τα weblogs, τα wikis, τα podcasts, τα RSS feeds, τις Web services και τις Web APIs, το social software που συνεπάγονται ια ση αντική αλλαγή στη χρήση του ιαδικτύου (http://www.suitetwo.com/).
Οι εφαρ ογές του ιαδικτύου της νέας γενιάς αυξάνονται συνεχώς. Η εταιρεία Intel άλιστα συγκέντρωσε ένα πακέτο ε εφαρ ογές Web 2.0 για ικρές και εσαίες επιχειρήσεις. Λογισ ικό για τη δη ιουργία blog και wiki αλλά και προγρά ατα για την ανάκτηση RSS feed και τη διαχείρισή τους περιλα βάνονται στο πακέτο Suite Two 2.0 (http://www.suitetwo.com/).
Οι εφαρ ογές του πακέτου (ορισ ένες από αυτές είναι ανοιχτού κώδικα) πορούν να εκτελεστούν σε διάφορα περιβάλλοντα, όπως τα Windows της Microsoft, το Red Hat Enterprise Linux και το SUSE Linux Enterprise Server (http://www.suitetwo.com/).
Παρόλα αυτά υπάρχει και ένα εγάλο ποσοστό που αντι ετωπίζει το Web 2.0 ε επιφυλακτικότητα. Ενώ κάποιοι το θεωρούν ια καινοτο ία, κάποιοι άλλοι το θεωρούν ια χωρίς νόη α λέξη, που αποσκοπεί στην επικράτηση στην αγορά και την αύξηση των κερδών, των εφαρ ογών και υπηρεσιών που φέρονται ως αντιπρόσωποι του όρου.
Το Web 2.0 υποστηρίζει κάποιες βασικές αρχές στις οποίες στηρίζονται οι παραγό ενες εφαρ ογές και υπηρεσίες. Πιο συγκεκρι ένα, ο νέος Παγκόσ ιος Ιστός αντι ετωπίζεται πλέον ως πλατφόρ α, η οποία έρχεται να αντικαταστήσει την ύπαρξη ιας ε ονω ένης εφαρ ογής. Το λογισ ικό δεν ανταποκρίνεται πια σε ια απλή συσκευή, αφού σύνθετες εφαρ ογές που σχεδιάζονται στα πλαίσια του νέου Ιστού απαρτίζονται από υπηρεσίες που παρέχονται από διάφορους υπολογιστές. Παράλληλα, οι εφαρ ογές δεν είναι πια στατικές αλλά δυνα ικές, ενώ η εξουσία δεν ανήκει αποκλειστικά στον σχεδιαστή, αφού η νοη οσύνη και η προσφορά του χρήστη αξιοποιείται και συνεισφέρει στη συνολική υλοποίηση ιας υπηρεσίας.
Ο έλεγχος των δεδο ένων πορεί να αποτελέσει την κύρια πηγή ανταγωνιστικής υπεροχής και επο ένως η διαχείριση της βάσης δεδο ένων είναι η βασική ικανότητα των Web 2.0 εταιρειών. Τέλος, στο Web 2.0 λογισ ικό δεν υπάρχουν πλέον εκδόσεις.
11 Ο χρήστης δε χρειάζεται να ασχολείται ε το αν έχει την τελευταία έκδοση του λογισ ικού που χρησι οποιεί, αφού οι αναβαθ ίσεις είτε του προωθούνται αυτό ατα είτε γίνονται «αόρατα», στο πλαίσιο του εκάστοτε εξυπηρετητή (application server) (http://www.suitetwo.com/).
2.2 ΟΙ Web 2.0 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ
Οι Web 2.0 εφαρ ογές και υπηρεσίες ακολουθούν και εφαρ όζουν νεωτεριστικές τεχνολογίες, αρχές και εθόδους. Τεχνικές όπως η Ajax και η RSS, τεχνολογίες όπως τα blogs, το podcasting και τα wikis, ηχανισ οί όπως το Trackback και το Screen Scraping, έθοδοι όπως η Search Engine Optimization καθώς και εξελιγ ένες γλώσσες σχεδιασ ού ιστοσελίδων όπως η XML, η XHTML, η XUL, η SVG και η Javascript κάνουν πολύ συχνά την ε φάνισή τους στις καινούριες διαδικτυακές εφαρ ογές και υπηρεσίες, είτε ε ονω ένα είτε και σε συνδυασ ό. Ακολουθεί ια λεπτο ερής αναφορά των Web 2.0 τεχνολογιών και τεχνικών (O’ Reilly).
Η Ajax είναι το στοιχείο κλειδί των Web 2.0 εφαρ ογών, όπως το Flickr, και άλλων εφαρ ογών του Google, όπως το Gmail και το Orkut (O’ Reilly). Τα τελευταία χρόνια παίνου ε σε ια εξελικτική περίοδο όσον αφορά στην καινοτο ία της διεπαφής του χρήστη, αφού οι σχεδιαστές του ιαδικτύου είναι επιτέλους ικανοί να δη ιουργήσουν δικτυακές εφαρ ογές τόσο πλούσιες όπως αυτές που προορίζονται για ένα προσωπικό υπολογιστή. Η Ajax ή Asynchronous, Javascript, XML είναι ένας όρος που περιγράφει ια τεχνολογία ιαδικτύου για δη ιουργία αλληλεπιδραστικών διαδικτυακών εφαρ ογών. Είναι ια έθοδος φόρτωσης δεδο ένων από τον server. Συνδυάζει την HTML (ή XHTML) και τα CSS (Cascading Style Sheets) για την παρουσίαση της πληροφορίας, τα DOM (Document Object Model) και Javascript για να απεικονίσει και να αλληλεπιδράσει δυνα ικά ε την πληροφορία που παρουσιάζεται και να ενσω ατώσει τα δεδο ένα που λα βάνει από τον server στο έγγραφο, τις XML, XSLT και XMLHttpRequest για την ανταλλαγή και τη διαχείριση δεδο ένων ασύγχρονα ε τον εξυπηρετητή. Όταν χρησι οποιείται αυτή η τεχνική δεν είναι απαραίτητες η φόρτωση ολόκληρης της ιστοσελίδας και η επαναφόρτωσή της ετά από κάθε αλλαγή, γεγονός που δίνει το πλεονέκτη α της ταχύτητας που απαιτείται για τις διαδικτυακές εφαρ ογές. Επιπλέον, οι εφαρ ογές AJAX χρειάζονται όνο τον φυλλο ετρητή (δυνητικά οποιονδήποτε) και δεν εξαρτώνται
12 από το περιβάλλον εργασίας (υλικό και λειτουργικό σύστη α) που διαθέτει ο χρήστης. Η Ajax δεν είναι ια τεχνολογία αλλά διάφορες τεχνολογίες, που συνεργάζονται καταλήγοντας σε νεωτεριστικούς και δυνατούς τρόπους (O’ Reilly): o Παρουσιάσεις που στηρίζονται σε XHTML και CSS. o υνα ική απεικόνιση και αλληλεπίδραση χρησι οποιώντας τα Document Object Model. o Ανταλλαγή και χειρισ ός δεδο ένων χρησι οποιώντας την XML και XSLT. o Ασύγχρονη ανάκτηση δεδο ένων χρησι οποιώντας την XMLHttpRequest. o Javascript για την συνένωση και προσάρτηση όλων των παραπάνω.
Πιο συγκεκρι ένα παρουσιάζοντας το A.J.A.X. έχου ε: o Τα αρχικά προέρχονται από τις λέξεις Asynchronous JavaScript and XML και είναι ένας από τους κύριους αντιπροσώπους του επονο αζό ενου Web 2.0 ( ια νέα εποχή για το Internet ε κύρια στοιχεία τα wikis,τα blogs,τα Podcasts και γενικά την ά εση επικοινωνία του community των χρηστών του Internet) o Σύ φωνα ε την wikipedia το A.J.A.X είναι ια προγρα ατιστική τεχνική του web που συνδυάζει υπάρχουσες τεχνολογίες (JavaScript και XML κατά κόρον) ώστε να καταστήσει την επικοινωνία client – server πιο ά εση και τις σελίδες που το χρησι οποιούν πιο ζωντανές. Το κύριο χαρακτηριστικό ιας web σελίδας που χρησι οποιεί A.J.A.X. είναι η ά εση ενη έρωση της ε νέο περιεχό ενο χωρίς να χρειάζεται να ξαναφορτωθεί εξ ολοκλήρου.
2.3 ΙΑΘΕΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ (SYNDICATION) ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ RSS
Την εποχή που ξεκίνησαν τα πρώτα κοινωνικά δίκτυα (Social Networks) όπως το SixDegrees.com, το Classmates.com, το Theglobe.com και άλλα, ε φιλοσοφία παρό οια ε αυτή του Facebook και του MySpace είχαν σαν στόχο τους τη χρησι οποίηση της διαδραστικής φύσης του έσου για την όσο το δυνατόν αποτελεσ ατικότερη διαφή ιση. Το RSS (Real Simple Syndication) και το CSS (Cascading Style Sheets), δύο ση αντικά εργαλεία διαχωρισ ού φόρ ας και περιεχο ένου των ιστότοπων, υπάρχουν ήδη εδώ και δέκα χρόνια όπως και οι πλατφόρ ες ιστολογιών Blogger.com και LiveJournal. Άλλωστε τα πρώτα ιστολόγια,
13 είχαν ήδη δη ιουργηθεί στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη από το 1995.
Η λέξη syndication περιγράφεται καλύτερα ε τον όρο “new feeds”. Η τεχνολογία Really Simple Syndication (RSS) είναι ένας εύκολος τρόπος για ένα χρήστη να γίνει συνδρο ητής στα feeds. Ο χρήστης πορεί να χρησι οποιήσει το περιεχό ενο ε τρόπο που αυτός προτι ά και να ελέγξει το σχεδιασ ό και τη δο ή.
Όλο το κεί ενο του ιαδικτύου πορεί να υποστεί syndication: ιστοσελίδες, χώροι συζητήσεων, η ερολόγια (blogs), έγγραφα. Η λέξη syndication είναι όρος που συναντάτε σε Web 2.0 εφαρ ογές και έρχεται σε αντιδιαστολή ε τον όρο stickiness του Web 1.0 (RSS DEV Working Group, 2000 12 09).
Κάνοντας κλικ σε ένα κου πί ε ένδειξη “RSS feeds” ο χρήστης πορεί να γίνει συνδρο ητής στο περιεχό ενο του ιστότοπου. Με αυτό τον τρόπο προσθέτει ένα καινούριο feed στο δικό του feed reader. Όταν οι χρήστες επισκέπτονται τα προσωπικά τους feed readers βρίσκουν ενη ερω ένο περιεχό ενο, δηλαδή ια συλλογή από feeds στα οποία έχουν γίνει συνδρο ητές. Τα RSS, Atom και XML είναι σχή ατα ε τα οποία οι χρήστες πορούν να πάρουν αυτή την πληροφορία.
Η RSS είναι ια τεχνολογία την οποία ο χρήστης χρησι οποιεί για να πάρει και να διαβάσει πληροφορίες που έχουν σταλεί σε αυτόν αντί να επισκεφθεί όνος τον κατάλληλο ιστότοπο για να την αναζητήσει και να την προσπελάσει. Η RSS είναι υπεύθυνη για την αυτο ατοποιη ένη λήψη στην επιφάνεια εργασίας ειδήσεων, συζητήσεων, podcasts, videocasts και ουσικής από διάφορους δικτυακούς τόπους. Είναι ια οικογένεια προτύπων ανταλλαγής και διανο ής περιεχο ένου που βασίζονται στη γλώσσα XML. Ένα κανάλι τροφοδοσίας RSS (RSS feed) αποτελείται από ία λίστα στοιχείων που περιέχουν ένα τίτλο καθώς και το σύνδεσ ο προς την αντίστοιχη ιστοσελίδα ή αρχείο. Η τεχνική RSS επιτρέπει σε κάποιον όχι όνο να συνδεθεί έσω link ε ία ιστοσελίδα, αλλά και να γίνει συνδρο ητής σε αυτή, ε πλήρη ενη έρωσή του για κάθε αλλαγή της σελίδας. Αυτή η κατάσταση ονο άζεται «incremental web»(αυξητικό δίκτυο) ή «live web»(ζωντανό δίκτυο) (Winer, Dave, 2000).
Οι «δυνα ικές ιστοσελίδες» (π.χ. ιστοσελίδες πίσω από τις οποίες βρίσκονται βάσεις δεδο ένων και ε δυνα ικά αναπαραγό ενο περιεχό ενο) αντικατέστησαν τις «στατικές ιστοσελίδες». Αυτό που είναι δυνα ικό στο «live web»(ζωντανό δίκτυο) δεν εντοπίζεται όνο στις σελίδες αλλά στους συνδέσ ους. Ένας σύνδεσ ος σε ένα
14 weblog ανα ένεται να δείχνει σε ια διηνεκώς εταβαλλό ενη σελίδα, ε « όνι ους συνδέσ ους» για κάθε ατο ική εγγραφή, και ειδοποίηση για κάθε αλλαγή. Έτσι ένα RSS είναι πιο δυνα ικός σύνδεσ ος σε σχέση ε ένα σελιδοδείκτη ενός βιβλίου ή έναν απλό σύνδεσ ο ιας ιστοσελίδας. Οι πιο συνηθισ ένοι τρόποι χρήσης της υπηρεσίας είναι:
1. Χρησι οποιώντας ένα πρόγρα α ανάγνωσης ειδήσεων.
2. Ενσω ατώνοντας το RSS feed στο προσωπικό weblog του χρήστη
Τα προγρά ατα ανάγνωσης ειδήσεων είναι αυτόνο ες εφαρ ογές οι οποίες ανακτούν και ε φανίζουν τα περιεχό ενα των RSS feeds που έχει επιλέξει ο χρήστης. Ένας άλλος τρόπος χρήσης της υπηρεσίας είναι να ενσω ατώσει ο χρήστης το περιεχό ενο του feed στο προσωπικό του weblog (ή blog). (Τα web logs είναι προσωπικές σελίδες που φτιάχνουν οι χρήστες και ε φανίζουν περιεχό ενο που ανανεώνεται ε συχνούς ρυθ ούς). H RSS είναι ένας εναλλακτικός τρόπος ενη έρωσης των χρηστών. Επιτρέπει στο χρήστη να βλέπει πότε ανανεώθηκε το περιεχό ενο των δικτυακών τόπων που τον ενδιαφέρουν. Μπορεί να λα βάνει κατευθείαν στον υπολογιστή του τους τίτλους των τελευταίων ειδήσεων και των άρθρων που επιθυ εί, ή ακό α και εικόνων ή βίντεο, α έσως όλις αυτά γίνουν διαθέσι α, χωρίς να είναι απαραίτητο να επισκέπτεται καθη ερινά τους αντίστοιχους δικτυακούς τόπους (U.S. Patent & Trademark Office).
Για να πορεί ο χρήστης να κάνει χρήση της RSS τεχνικής θα πρέπει να προ ηθευτεί ένα πρόγρα α ανάγνωσης ειδήσεων (RSS reader). Το πρόγρα α αυτό είναι ένα ειδικό λογισ ικό στο οποίο προσθέτει τις σελίδες RSS που τον ενδιαφέρουν και αυτό ε τη σειρά του ελέγχει τις σελίδες αυτές και τον ενη ερώνει διαρκώς για οτιδήποτε νέο. Αφού επιλέξει πρόγρα α ανάγνωσης, θα πρέπει να αποφασίσει ποιο περιεχό ενο θέλει να λα βάνει. Ο χρήστης θα πρέπει να αναζητήσει στο ιαδίκτυο και στους αγαπη ένους του δικτυακούς τόπους τις σελίδες RSS που τον ενδιαφέρουν και να γραφτεί συνδρο ητής σε αυτές. Μερικά προγρά ατα πλοήγησης όπως τα Firefox, Opera και Safari, ελέγχουν αυτό ατα τις σελίδες που επισκέπτεται ο χρήστης για RSS και ε φανίζουν ένα σχετικό εικονίδιο όταν βρίσκουν σχετικό περιεχό ενο κάνοντας απλούστερη τη διαδικασία εγγραφής στην υπηρεσία RSS του κάθε τόπου. Υπάρχουν πολλά διαθέσι α προγρά ατα στο ιαδίκτυο από τα οποία ο χρήστης πορεί να επιλέξει αυτό που του ταιριάζει περισσότερο. Το πρόγρα α θα πρέπει να
15 είναι λειτουργικό στον υπολογιστή του (RSS Advisory Board, June 7, 2007).
2.4 Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ Τ Ν SOCIAL MEDIA
Τα social media είναι απόρροια αυτού που ονο άζου ε Web 2.0, η δεύτερη γενιά του διαδικτύου στην οποία ο κάθε χρήστης έχει πρόσβαση στη δη οσίευση περιεχο ένου αλλά και στη διαδραστικότητα ε το δη οσιευ ένο περιεχό ενο ή άλλους χρήστες. Μια εικονική διαδικτυακή κοινότητα, όπου πορεί να χτιστεί ένα ατο ικό δίκτυο από φίλους, συνεργάτες ή ανθρώπους ε κοινά ενδιαφέροντα. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι που προσφέρεται διαδραστικότητα στα έλη από το κάθε δίκτυο, όπως email, ά εσα ηνύ ατα, video κ.ά
2.5 ΟΡΙΣΜΟΣ Τ Ν ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ΙΚΤΥ ΣΗΣ (SOCIAL NETWORKING SERVICES)
Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης αλλάζουν τους τρόπους που οι άνθρωποι χρησι οποιούν και δεσ εύονται ε το ιαδίκτυο ο ένας ε τον άλλον. Οι νέοι, ιδιαίτερα, προσαρ όζονται πολύ εύκολα στη νέα τεχνολογία ε τέτοιο τρόπο που πολλές φορές θολώνουν όλο και περισσότερο τα όρια εταξύ των δραστηριοτήτων στο ιαδίκτυο και στις δραστηριότητες στον πραγ ατικό κόσ ο. Καθώς ο αριθ ός επισκεπτών στα κοινωνικά δίκτυα αυξάνεται, ανάλογη είναι και η αύξηση νέων υπηρεσιών, αζί ε τους ήδη υπάρχοντες ( έσα στη σχετικά σύντο η διάρκεια ζωής του ιαδικτύου) ιστοχώρους που προσθέτουν, αναπτύσσουν ή επαναπροσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα ή εργαλεία υπηρεσιών των κοινωνικών δικτύων.
Οι τρόποι ε τους οποίους συνδεό αστε ε τις υπηρεσίες κοινωνικών δικτύων επεκτείνονται και είτε είναι εφαρ ογές παιχνιδιών ή εφαρ ογές κινητού τηλεφώνου που αλληλεπιδρών ε εφαρ ογές διαδικτύου και στα οποία υπάρχει εγάλη ανάπτυξη. Σε όρους κοινωνικών δικτύων, πορεί να ειπωθεί ότι αυτά τα ζευγάρια διατηρούν σχέσεις, π.χ. συνεργασίες, φιλίες, δεσ οί δηλαδή ένας δεσ ός εταξύ δύο ανθρώπων βασισ ένο σε ία ή περισσότερες σχέσεις (Wasserman & Faust, 1994; Haythornthwaite, 1996b; Wellman, 1988).
Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης πορούν να οριστούν ευρέως ως: κοινωνικοί χώροι στο ιαδίκτυο που είναι προσβάσι οι και από κινητά τηλέφωνα, ε σκοπό να
16 διευκολύνουν την επικοινωνία, τη συνεργασία και το περιεχό ενο που οιράζονται οι άνθρωποι σε δίκτυα επαφών. Μια κοινωνική υπηρεσία δικτύου εστιάζει στη δη ιουργία σε απευθείας σύνδεση κοινοτήτων, ανθρώπων που οιράζονται ενδιαφέροντα και δραστηριότητες, ή που ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τα ενδιαφέροντα και τις δραστηριότητες άλλων.
Οι περισσότερες κοινωνικές υπηρεσίες δικτύου είναι στο ιαδίκτυο και παρέχουν ποικίλους τρόπους για τους χρήστες να αλληλεπιδράσουν, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρο είο και τις υπηρεσίες στιγ ιαίων ηνυ άτων. Η κοινωνική δικτύωση έχει ενθαρρύνει να δη ιουργηθούν νέοι τρόποι για να εταβιβάζονται και να οιράζονται οι πληροφορίες και έχει ως αποτέλεσ α οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης να χρησι οποιούνται τακτικά από εκατο ύρια ανθρώπους.
Οι Garton, Haythornwaite και Wellman όπως αναφέρονται στον (Anthony Hempell, 2004) καθορίζουν τα κοινωνικά δίκτυα ως επικοινωνία έσω υπολογιστή που συνδέει ανθρώπους ή οργανώσεις ή ια ο άδα ανθρώπων (ή ακό α και τις κοινωνικές οργανώσεις τους), οι οποίες συνδέονται ε σχέσεις όπως η οικογένεια, η φιλία ή οι επαγγελ ατικοί δεσ οί.
Ο Boyd (2003) προτείνει ότι «οι άνθρωποι τείνουν ε φυσικό τρόπο να χρησι οποιήσουν λογισ ικό ως έσο για να προωθηθούν τα προσωπικά ενδιαφέροντα τους και να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά» επο ένως, σχεδόν οποιοδήποτε πρόγρα α λογισ ικού θα πορούσε να θεωρηθεί κοινωνική δικτύωση.
Με άλλα λόγια ια κοινωνική υπηρεσία δικτύου που στην ουσία αποτελεί το ίδιο το κοινωνικό δίκτυο είναι ια κοινωνική δο ή φτιαγ ένη από δεσ ούς (οι οποίοι αποτελούνται από άτο α ή οργανισ ούς ) που έχουν σχέσεις αλληλεξάρτησης όπως αξίες, ορά ατα, ιδέες, οικονο ικές συναλλαγές, φιλίες, σεξουαλικές σχέσεις, αντιπάθειες ή ε πορικές συναλλαγές ή επιγρα ικές (web) επαφές. ( Παπαηλιού N,2007)
Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης προσφέρουν στους χρήστες ένα χώρο όπου πορούν να διατηρήσουν τις σχέσεις τους, τη συνο ιλία που έχει γίνει και να οιραστούν πληροφορίες. Επιπλέον, τους δίνεται η ευκαιρία να χτίσουν νέες σχέσεις έσω των υπαρχόντων φίλων.
Οι κοινωνικές περιοχές δικτύωσης θεωρούνται συχνά από τους χρήστες τους
17 ως κλειστά περιβάλλοντα, όπου τα έλη ιλούν το ένα στο άλλο. Αυτή η εντύπωση των κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης ως παροχέα ενός ιδιωτικού χώρου είναι πιθανό να ευθύνεται για τη συ περιφορά, τη γλώσσα και τα ηνύ ατα που δεν εταφράζονται καλά έξω από το προοριζό ενο κλειστό πλαίσιό τους. Είναι ση αντικό για όλους, κυρίως παιδιά και νέους, να καταλαβαίνουν τη δη όσια φύση ενός εγάλου έρους της δραστηριότητάς τους έσα στις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης (και να πορούν να χρησι οποιήσουν αδειοδοτήσεις και έλεγχο υστικότητας για να διαχειριστούν την προσωπική πληροφορία τους και την επικοινωνία), πρέπει δηλαδή να εξασφαλιστεί ότι η on line δραστηριότητα γίνεται κατανοητή ολιστικά. (Josie Fraser, 3.Definitions 2008)
Αποφεύγοντας την ανωνυ ία που προηγου ένως ήταν χαρακτηριστική στην on line ε πειρία, εκατο ύρια άνθρωποι έχουν συγκεντρωθεί σε κοινωνικές περιοχές δικτύωσης όπου τα έλη δη ιουργούν και διατηρούν τα προσωπικά τους προφίλ δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να συνδεθούν ε άλλα έλη.
Το δίκτυο που προκύπτει από φίλους ή επαφές που έχουν παρό οια ενδιαφέροντα, επιχειρησιακούς στόχους, ή ακαδη αϊκές σειρές αθη άτων έχει αντικαταστήσει για πολλούς ανθρώπους, ειδικά νέα σε ηλικία άτο α, παλαιότερες έννοιες της κοινότητας. Το πιο βασικό λογισ ικό κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπει σε φίλους να σχολιάσουν ο ένας το προφίλ του άλλου, να στείλουν προσωπικά ηνύ ατα έσα στο δίκτυο, και να πορούν να δουν το δίκτυο επαφών που έχει δη ιουργηθεί στο προφίλ κάθε έλους. Οι πιο εξελιγ ένες υπηρεσίες δικτύωσης επιτρέπουν στα έλη να ενισχύσουν τα προφίλ τους ε ήχο και βιντεοκλίπ, και κάποιες ακό α υπηρεσίες προσφέρουν ανοικτό κώδικα λογισ ικού για να επιτρέψουν σε τρίτους την ανάπτυξη και τη δη ιουργία εφαρ ογών ή widgets ικρά προγρά ατα που τρέχουν έσα στο προφίλ του έλους. Αυτά τα προγρά ατα περιλα βάνουν παιχνίδια, διαγωνισ ούς γνώσεων, εργαλεία για το χειρισ ό φωτογραφιών, και ση ειώσεις ε ότι νεότερο έχει συ βεί.
Μια δη οφιλής εφαρ ογή παρασέρνει ερικές φορές χιλιάδες έλη σε ένα προκαθορισ ένο προφίλ, δη ιουργώντας έτσι ζήτηση για τις υπηρεσίες του υπεύθυνου για την ανάπτυξη εφαρ ογής, που έχει ως αποτέλεσ α να αυξάνεται η αξία του συγκεκρι ένου προφίλ εντός της κοινότητας.
Στην καλύτερη περίπτωση, ία κοινωνική υπηρεσία δικτύου, ένα κοινωνικό
18 δίκτυο δηλαδή λειτουργεί ως κυψέλη δη ιουργικότητας, ε τους χρήστες και τους υπεύθυνους για την ανάπτυξη να ικανοποιούν τη επιθυ ία τους για να δουν και να δειχθούν. Οι κριτικοί, εντούτοις, βλέπουν αυτούς τους ιστοχώρους ως άξεστους διαγωνισ ούς δη οτικότητας, στους οποίους οι «δυνατοί χρήστες» ακολουθούν το χα ηλότερο κοινό παρονο αστή σε ια αναζήτηση για να κερδίσουν τους περισσότερους φίλους. Με εκατοντάδες εκατο ύρια οναδικούς επισκέπτες να χρησι οποιούν πολλά από αυτά τα κοινωνικά δίκτυα παγκοσ ίως, είναι δυνατό να παρατηρηθούν και ακραίες περιπτώσεις ακό α και έσα στην ίδια ο άδα φίλων.
Ο κάθε χρήστης ε την εγγραφή του δη ιουργεί ια προσωπική σελίδα, όπου υπάρχουν κάποιες προσωπικές πληροφορίες (όνο α, η ερο ηνία γέννησης, επάγγελ α κ.ά.), αλλά και ια φωτογραφία. Στη συνέχεια, έσα από ια ηχανή αναζήτησης πορεί να αναζητήσει παλιούς και νέους φίλους. Επίσης, πορεί να κάνει ια γρήγορη αναζήτηση στους φίλους των φίλων του, καθώς είναι πολύ πιθανό ανά εσά τους να υπάρχουν ενδιαφέρουσες γνωρι ίες.
Ση αντικό στοιχείο για τη λειτουργία των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης είναι η συχνή ανανέωση του περιεχο ένου των προσωπικών σελίδων. Οι πιο ενεργοί χρήστες, αυτοί δηλαδή που δη οσιεύουν φωτογραφίες ή βίντεο, παίρνουν έρος σε παιχνίδια και στέλνουν ηνύ ατα είναι και οι πιο δη οφιλείς, ενώ συνήθως έχουν και εγαλύτερη παρέα.
Πολλά sites κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζουν τη δη ιουργία εσωτερικών δικτύων πάνω σε συγκεκρι ένες θε ατικές, κοινό παρελθόν ή κοινά ενδιαφέροντα. Υπάρχουν λ.χ. δίκτυα εργαζο ένων στην ίδια εταιρεία, συ αθητών, συ φοιτητών ή αποφοίτων, ποδοσφαιρικών ο άδων κ.ά.
2.6 ΤΥΠΟΙ ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΙΚΤΥΑΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν
Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης που είναι αυτή τη στιγ ή διαθέσι ες, πορούν να οργανωθούν και να χωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες: σε υπηρεσίες που οργανώνονται κυρίως γύρω από το προφίλ του χρήστη και σε εκείνες που οργανώνονται γύρω από τη συλλογή περιεχο ένου.
Εντούτοις, είναι ση αντικό να αναφερθεί ότι οι υπηρεσίες διαφέρουν και πορούν να χαρακτηριστούν σε περισσότερες από ια κατηγορίες. Οι χρήστες
19 πορούν επίσης να προσαρ όσουν την προοριζό ενη χρήση των πλατφορ ών για να ταιριάξουν τα ενδιαφέροντα τους. Υπηρεσίες που είναι κυρίως αφοσιω ένοι στο προφίλ του χρήστη, πορούν να χρησι οποιηθούν για να αναδείξουν συλλογές media ή να χρησι οποιηθούν για χώρο εργασίας σε ιδιαίτερα θέ ατα και γεγονότα. Η έ φαση στις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης δίνεται:
• Στο άτο ο και στις πληροφορίες του προφίλ του • Στους ανθρώπους που το άτο ο είναι συνδε ένο • Στις ο άδες που ανήκει το έλος • Στη ρητή αντιπροσώπευση των σχέσεων
Αυτοί οι παράγοντες προσδιορίζουν το ρόλο του ατό ου, την ανά ειξη και τη χρησι ότητα των κοινωνικών υπηρεσιών δικτύων σε αντίθεση ε τις παραδοσιακές εικονικές πραγ ατικότητες, όπου έ φαση δίνεται στις συζητήσεις του κοινού και στο πόσο κοινό είναι, πράγ α που προσδιορίζει και την ύπαρξη τέτοιων κοινοτήτων. Με άλλα λόγια, η έ φαση στις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύου δίνεται στο χρήστη και στο δίκτυο που έχει δη ιουργήσει από φίλους. Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης έχουν να κάνουν ε του ανθρώπους και ε το δίκτυο των σχέσεων που έχουν δη ιουργήσει (Celia Romm Livermore, Kristina Setzekorn, 2008). Καθοριστικά χαρακτηριστικά των κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης είναι: o Τα εργαλεία για τη δη οσίευση προσωπικών στοιχείων στο προφίλ ενός ατό ου και τη δη οσίευση περιεχο ένου που έχει δη ιουργηθεί από ένα χρήστη και το οποίο έχει σχέση ε τα ενδιαφέροντα και την προσωπική ζωή του ατό ου. o Εργαλεία για εξατο ικευ ένες, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που βασίζονται γύρω από το προφίλ (π.χ. συστάσεις, συζητήσεις, έκθεση απόψεων, οργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων, εκθέσεις εκδηλώσεων) o Εργαλεία για τον καθορισ ό των κοινωνικών σχέσεων που καθορίζουν ποιος έχει πρόσβαση στα στοιχεία που είναι διαθέσι α στις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης και ποιος πορεί να επικοινωνήσει ε ποιους και πώς. (Mould A, 2007)
2.6.1 ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΙΚΤΥΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΗ.
Οι κοινωνικές δικτυακές υπηρεσίες βασισ ένες στο προφίλ του χρήστη
20 οργανώνονται κυρίως γύρω από τις σελίδες προφίλ του έλους. Αυτές οι σελίδες αποτελούνται κυρίως από πληροφορίες για ένα συγκεκρι ένο έλος, συ περιλα βάνοντας την εικόνα του ατό ου και κάποια από τα ενδιαφέροντα του, καθώς και πράγ ατα που του αρέσουν και πράγ ατα που δεν του αρέσουν. Πολύ καλά παραδείγ ατα κοινωνικών δικτυακών υπηρεσιών βασισ ένες στο προφίλ του χρήστη είναι το Bebo, το Facebook και το MySpace. (Mould A, 2007)
Οι χρήστες αναπτύσσουν τους χώρους τους ε διάφορους τρόπους, και συχνά πορούν να συ βάλουν στους χώρους άλλων, αφήνοντας κεί ενο, ενσω ατω ένο περιεχό ενο ή συνδέσεις που παραπέ πουν σε περιεχό ενο σε άλλες σελίδες έσω των ηνυ άτων στον τοίχο (στην κύρια σελίδα του χρήστη), έσω σχολίων ή έσω εργαλείων που αξιολογούν. Οι χρήστες πολύ συχνά περιλα βάνουν στις σελίδες τους υλικό ( ε τη ορφή widgets πρόγρα α που βοηθά τον κάθε χρήστη στην περιήγηση και στο ανέβασ α υλικού στη σελίδα του), για να ενισχύσουν τα προφίλ τους ή ως τρόπο να συ περιλάβουν στη σελίδα τους πληροφορίες και υπηρεσίες από άλλες υπηρεσίες του ιαδικτύου και τις από άλλες κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης.
2.6.2 ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΙΚΤΥΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ.
Στις κοινωνικές δικτυακές υπηρεσίες βασισ ένες στο περιεχό ενο το προφίλ του χρήστη παρα ένει ένας ση αντικός τρόπος για να οργανώνονται συνδέσεις, άλλα αποτελεί δευτερεύουσας ση ασίας σε σχέση ε τη δη οσίευση περιεχο ένου.
Η ιστοσελίδα Flickr που οιράζει φωτογραφίες, είναι ένα παράδειγ α τέτοιου είδους υπηρεσίας, στο οποίο άλιστα διάφορες ο άδες και σχόλια που δη ιουργούνται αφορούν φωτογραφίες. Υπάρχουν και περιπτώσεις άδειων λογαριασ ών καθώς δη ιουργήθηκαν όνο για να έχει τη δυνατότητα ο χρήστης να δει φωτογραφίες από φίλους ή από την οικογένεια του οι οποίες αρχικά ήταν προστατευ ένες κλειδω ένες.
Το Shelfari είναι ένα ακό α παράδειγ α τέτοιου είδους υπηρεσίας, καθώς αποτελεί ία ιστοσελίδα που ως σκοπό έχει να προσφέρει στο χρήστη βιβλία. ίνει δηλαδή τη δυνατότητα σε κάθε έλος να δη ιουργήσει ένα «ράφι» ε επιλογές βιβλίων της αρεσκείας του. Άλλο παράδειγ α κοινωνικής δικτυακής υπηρεσίας
21 βασισ ένη στο περιεχό ενο περιλα βάνει το YouTube.com για το δια οιρασ ό οπτικοαουστικού υλικού και το last.fm.com όπου το περιεχό ενο και συγκεκρι ένα ουσικά κο άτια τακτοποιούνται από λογισ ικό που ελέγχει και αντιπροσωπεύει τη ουσική που ακούνε οι χρήστες. (Josie Fraser, 3.Types of Social Networking Services 2008)
Στο last.fm το περιεχό ενο παράγεται από τη δραστηριότητα του χρήστη. Η ενέργεια και όνο που κάνει ο χρήστης, να ακούσει δηλαδή ουσικά κο άτια, δη ιουργεί και ενη ερώνει τις πληροφορίες στο προφίλ (τι είχε ακούσει πρόσφατα). Αυτό στη συνέχεια παράγει τα στοιχεία για τους «γείτονες» (χρήστες που έχουν ακούσει πρόσφατα το ίδιο είδος ουσικής), ενός ε ονω ένου χρήστη. (Mould A, 2007)
2.6.3 ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ ΑΣΠΡΗΣ ΕΤΙΚΕΤΑΣ
Οι περισσότερες κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης προσφέρουν λειτουργία για να δη ιουργούνται ο άδες, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να δια ορφώνουν ικρές κοινότητες έσα στους ιστοχώρους. Πλατφόρ ες όπως το People Aggregator και η Ning, οι οποίες προωθήθηκαν το 2004, προσφέρουν στα έλη ένα διαφορετικό πρότυπο. Αυτοί οι ιστοχώροι προσφέρουν στα έλη την ευκαιρία να δη ιουργήσουν και να γίνουν έλη σε κοινότητες. Οι χρήστες πορούν να δη ιουργήσουν το δικό τους χώρο – ικρής κλί ακας κοινωνικές περιοχές δικτύωσης που υποστηρίζουν συγκεκρι ένα ενδιαφέροντα, γεγονότα ή δραστηριότητες. Η καθιέρωση και η λειτουργία κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης ση αίνει επίσης αυξανό ενες υποχρεώσεις και ευθύνη του δη ιουργού ή διακο ιστή για την on line δραστηριότητα.
2.6.4 ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΠΟΛΛ Ν ΧΡΗΣΤ Ν
Ιστότοποι όπως το Second Life και το World of Warcraft τα οποία αποτελούν εικονικά περιβάλλοντα πολλών χρηστών, επιτρέπουν στους χρήστες να αλληλεπιδράσουν εταξύ τους ε avatars. Avatar είναι ία εικονική αντιπροσώπευση ενός έλους του ιστότοπου. Αν και οι χρήστες έχουν τις κάρτες προφίλ, τα
22 λειτουργικά προφίλ τους είναι οι χαρακτήρες που προσαρ όζουν ή δη ιουργούν και ελέγχουν. Οι λίστες φίλων είναι συνήθως ιδιωτικές και όχι δη όσια κοινές ή επιδειγ ένες (Mould A, 2007).
2.6.5 ΚΙΝΗΤΕΣ ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ
Πολλές κοινωνικές περιοχές δικτύωσης, παραδείγ ατος χάριν το MySpace και το Twitter, προσφέρουν κινητές τηλεφωνικές εκδόσεις των υπηρεσιών τους, επιτρέποντας στα έλη να αλληλεπιδράσουν ε τους φίλους τους έσω των τηλεφώνων τους. Ολοένα και αυξάνουν οι κινητές κοινότητες οι οποίες περιλα βάνουν προφίλ και το δια οιρασ ό οπτικοαουστικού έσου όπως ακριβώς και οι βασισ ένες στο ιαδίκτυο κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης. MYUBO, παραδείγ ατος χάριν, επιτρέπει στους χρήστες να οιραστούν και να δουν βίντεο έσω κινητών δικτύων. (Mould A, 2007)
2.6.6 MICRO BLOGGING/ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΝΗΜΕΡ ΣΕΙΣ
Οι Micro blogging υπηρεσίες όπως το Twitter και το Jaiku επιτρέπουν στους χρήστες να δη οσιεύσουν σύντο α ηνύ ατα (140 χαρακτήρες, συ περιλα βανο ένων των διαστη άτων) δη όσια ή έσα σε ο άδες επαφών. Ο περιορισ ός των 140 χαρακτήρων προκύπτει γιατί τα ηνύ ατα είναι βασισ ένα στο πρότυπο των ηνυ άτων που ισχύει στα κινητά τηλέφωνα (160 χαρακτήρες), αφαιρώντας 20 χαρακτήρες για τη οναδική διεύθυνση χρήστη.
Αυτές οι υπηρεσίες έχουν δη ιουργηθεί ε σκοπό να λειτουργούν ως κινητές υπηρεσίες, αλλά χρησι οποιούνται από εγάλο αριθ ό ατό ων και στο ιαδίκτυο.
Πολλές υπηρεσίες προσφέρουν τις ενη ερώσεις κατάστασης. Πρόκειται για σύντο α ηνύ ατα που πορούν να ενη ερωθούν ώστε να γνωρίζουν οι χρήστες ποια είναι η διάθεση ενός χρήστη ποια είναι η δραστηριότητά του ανά πάσα στιγ ή. Αυτά τα ηνύ ατα πορούν να ελεγχθούν έσα στον ιστότοπο, να διαβαστούν ως ηνύ ατα κει ένων στα τηλέφωνα, ή να εξαχθούν για να διαβαστούν ή να επιδειχθούν κάπου αλλού. εσ εύουν τους χρήστες να συ ετέχουν σε συνεχώς ενη ερω ένες συνο ιλίες και να έχουν επαφή ε τα δίκτυα επαφών τους που είναι online. (Fraser J,2008)
23
2.7 Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Τ Ν ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ΙΚΤΥ ΣΗΣ
Οι Boyd και Ellison (2007) κατέληξαν ότι αυτό που κάνει τις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύου οναδικές, δεν είναι το γεγονός ότι επιτρέπουν στα άτο α να συναντήσουν ξένους, αλλά ότι επιτρέπουν στους χρήστες να αρθρώσουν και να καταστήσουν ορατά τα κοινωνικά δίκτυά τους. Αυτό πορεί να οδηγήσει σε συνδέσεις εταξύ ατό ων που ειδάλλως δεν θα γίνονταν, αλλά δεν είναι αυτός ο στόχος, και αυτές οι συναντήσεις είναι εταξύ «λανθανόντων δεσ ών» (Caroline Haythornthwaite 2005) οι ποιοι οιράζονται κάποια offline σύνδεση.
Σε πολλές από τις εγάλες κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης, οι συ ετέχοντες δεν κάνουν απαραίτητα δικτύωση ή ψάχνουν να γνωρίσουν νέα άτο α αντιθέτως, πρωτίστως επικοινωνούν ε τους ανθρώπους που είναι ήδη ένα έρος του εκτετα ένου κοινωνικού δικτύου τους. Για να δοθεί έ φαση σε αυτό το αρθρω ένο κοινωνικό δίκτυο ως κρίσι ο χαρακτηριστικό γνώρισ α οργάνωσης αυτών των περιοχών, τις ονο άζου ε κοινωνικές περιοχές δικτύων.
Οι άνθρωποι χρησι οποιούν τις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης για α έτρητες δραστηριότητες. Μεταξύ των πιο κοινών χρήσεων, εντούτοις, είναι: o Σύνδεση ε τα υπάρχοντα δίκτυα, δη ιουργία και ανάπτυξη φιλιών/επαφών. Οι νέοι τείνουν να χρησι οποιήσουν τις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης για να επικοινωνήσουν και να κοινωνικοποιηθούν ε τις επαφές τους και να παγιώσουν τα υπάρχοντα δίκτυα φιλίας τους. Εντούτοις, ε τον ίδιο τρόπο που ερικά παιδιά και νέοι συλλέγουν κάρτες ανταλλαγής ή είδη παιχνιδιού, κάποια άτο α χρησι οποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να συλλέξουν επαφές ε σκοπό να επιδείξουν τη δη οτικότητά τους. o Αντιπροσώπευση online, δη ιουργία και ανάπτυξη online παρουσίας. Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης παρέχουν κατασκευασ ένα επί τούτου χώρους για τα έλη ώστε να πορούν δη ιουργήσουν και να παρουσιάσουν ία online αντιπροσώπευση του εαυτού τους, είτε έσα από φιλία είτε έσα από τα ευρύτερα δίκτυα.
24 o Παρακολούθηση περιεχο ένου/εύρεση των πληροφοριών. Εκτός από το να παρα ένουν ενή εροι ε το ποια είναι η δραστηριότητα των άλλων χρηστών, πορούν ακό α να χρησι οποιήσουν τις κοινωνικές υπηρεσίες δικτύου για να παράγουν προτι ήσεις βασισ ένες σε ενδιαφέροντα και σε δραστηριότητες. Οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης είναι πλούσιες σε περιεχό ενο εικόνες, ουσική, βίντεο, καθώς επίσης και εκδηλώσεις, οργανώσεις και πληροφορίες θέ ατος. o η ιουργώντας και προσαρ όζοντας προφίλ. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη προφίλ, αν και συνήθως αποτελούνται από ία ιστοσελίδα που υποστηρίζεται από ια σειρά από εργαλεία. Οι σελίδες προφίλ δεν είναι όνο κατάλογοι πληροφοριών, αλλά επιτρέπουν στα έλη να αναπτύξουν και να παρουσιάσουν ια εικόνα τους στον κόσ ο και να καθιερώσουν και να προβάλουν την online ταυτότητά τους. Οι επιδείξεις των προτι ήσεων (αγαπη ένη ουσική, βιβλία και ταινίες), επιτρέπουν στα έλη να οιραστούν πληροφορίες σχετικά ε τον εαυτό τους. Οι περισσότερες κοινωνικές περιοχές δικτύωσης επιτρέπουν επίσης στα έλη να προσαρ όσουν την ε φάνιση και την αίσθηση των σελίδων τους σε εγαλύτερη ή ικρότερη έκταση, έσω σελίδων (πρότυπα) ή περιεχο ένου συ περιλα βανο ένου βίντεο, widgets, ουσικής και εικόνων. o η ιουργία και φόρτω α περιεχο ένου. Το περιεχό ενο πορεί να είναι υπό τη ορφή ηνυ άτων ή κει ένων blog επίσης πορεί να είναι φωτογραφίες, βίντεο ή ουσική. o Προσθήκη και διανο ή εξωτερικού περιεχο ένου. Το εξωτερικό περιεχό ενο πορεί να είναι υπό τη ορφή συνδέσεων ή ενσω ατω ένου περιεχο ένου που φιλοξενήθηκε κάπου αλλού , για παράδειγ α, ένα βίντεο που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα YouTube ή ια άλλη παρό οια υπηρεσία φιλοξενίας βίντεο, που πορεί να παίξει στη σελίδα προφίλ ενός έλους.
Το περιεχό ενο πορεί να προστεθεί ε τη ορφή widget (widgets πορεί να είναι απλά διακριτικά (εικόνες ε συνδέσεις σε άλλες ιστοσελίδες) ή δυνα ικό περιεχό ενο, παραδείγ ατος χάριν, ια επίδειξη φωτογραφικών διαφανειών ή τα τελευταία τραγούδια που καταχωρούνται από έναν λογαριασ ό last.fm. Αυτός ο τύπος δυνα ικού περιεχο ένου το καθιστά εύκολο να διακινηθούν πληροφορίες, περιεχό ενο και συνδέσεις από ια κοινωνική υπηρεσία δικτύωσης προς ία άλλη.
25 Οι διαγωνισ οί γνώσεων και οι ψηφοφορίες είναι επίσης πολύ δη οφιλείς. Μερικές υπηρεσίες επιτρέπουν τη δη ιουργία διαγωνισ ών γνώσεων από τους ίδιους τους χρήστες ή τη σύγκριση ε άλλους ανθρώπους στη λίστα επαφών που έχουν επίσης απαντη ένες ερωτήσεις ή έχουν προχωρήσει στην προσθήκη ιας συγκεκρι ένης εφαρ ογής. o Μηνύ ατα δη όσια και ιδιωτικά. Πολλές υπηρεσίες υποστηρίζουν το δη όσιο και ιδιωτικό ήνυ α έσα από πίνακες ηνυ άτων ή έσα από την υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρο είου. Υπηρεσίες όπως το MySpace και το Facebook προσφέρουν στα έλη τους ένα σύστη α στιγ ιαίων ηνυ άτων. o Συνεργασία ε άλλους ανθρώπους. Με τη χρησι οποίηση των εργαλείων υπηρεσιών για να δη ιουργήσουν ο άδες ατό ων, οι χρήστες πορούν, να δη ιουργήσουν συλλογικά τα προφίλ, συζητήσεις, και να υποθηκεύσουν, να οιραστούν και να κάνουν σχόλια σε αντικεί ενα. Η παραπάνω διεργασίες έσω ηνυ άτων πορεί να ια πλούσια πηγή άτυπης συνεργασίας. (Josie Fraser, 3. What do people do on social networking services 2008)
Πέρα από τα προφίλ, τους φίλους, τα σχόλια, και τα ιδιωτικά ηνύ ατα, οι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύου ποικίλλουν πολύ στα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα και τη βάση χρηστών τους. Μερικές έχουν τη δυνατότητα για διανο ή φωτογραφιών και βίντεο και άλλες παρέχουν τη δυνατότητα για blogging και την τεχνολογία στιγ ιαίων ηνυ άτων. (Boyd και Ellison 2007)
2.8 ΙΣΤΟΡΙΑ Τ Ν ΚΟΙΝ ΝΙΚ Ν ΥΠΗΡΕΣΙ Ν ΙΚΤΥ ΣΗΣ
Πολλές φορές υπάρχει καχυποψία, η αλήθεια είναι ό ως ότι οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης γνωρίζουν τεράστια επιτυχία και στην Ελλάδα. εκάδες χιλιάδες χρήστες έχουν πρόσβαση καθη ερινά στο Facebook, το Friendster, το ΜySpace ή το Ηi5 για να ιλήσουν ε την παρέα τους, να αναζητήσουν παλιούς φίλους, συ αθητές ή συναδέλφους, να ανεβάσουν φωτογραφίες, ουσική ή βίντεο ή απλά να αναζητήσουν καινούριες παρέες. (Τα Νέα, 2008)
Οι πρώτες κοινωνικές δικτυακές υπηρεσίες ε φανίστηκαν σχεδόν όλις η τεχνολογία πορούσε να τα υποστηρίξει. Το ηλεκτρονικό ταχυδρο είο και προγρά ατα συνο ιλίας έκαναν την ε φάνισή τους στις αρχές της δεκαετίας του
26 1970, αλλά οι πρώτες κοινότητες δεν ε φανίστηκαν έχρι τη δη ιουργία του USENET το 1979. Το USENET άρχισε ως ένα σύστη α ηνυ άτων εταξύ του Πανεπιστη ίου του Duke και του Πανεπιστη ίου της Βόρειας Καρολίνας, αλλά επεκτάθηκε γρήγορα και σε άλλα α ερικανικά πανεπιστή ια και κυβερνητικά πρακτορεία.
Το USENET επέτρεπε στους χρήστες να δη οσιεύουν και να λα βάνουν ηνύ ατα έσα σε θε ατικές ενότητες γνωστές και ως ο άδες πληροφόρησης. Μαζί ε άλλα φόρου συζήτησης, όπως τα bulletin board systems, επέτρεψαν στους χρήστες να αλληλεπιδράσουν σε ένα online κοινωνικό δίκτυο, παρότι το κάθε ένα ήταν ουσιαστικά ένα κλειστό σύστη α. Με την απελευθέρωση το 1993 του φυλλο ετρητή Mosaic, τα συστή ατα ενώθηκαν σε ια πιο εύχρηστη γραφική διεπαφή.
Η αρχιτεκτονική του ιαδικτύου κατέστησε δυνατή την πλοήγηση από ια περιοχή σε άλλη ε έναν κλικ, και γρηγορότερες συνδέσεις στο ιαδίκτυο επέτρεπαν σε εγαλύτερο όγκο πολυ έσων να βρεθούν σε ο άδες πληροφόρησης.
Οι πρώτες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ε τις ονο ασίες SixDegrees.com, Classmates.com και Εvite.com κάνουν το ντε πούτο τους στο ιαδίκτυο τη δεκαετία του 1990 και συγκεκρι ένα το Classmates.com (1995) και το SixDegrees.com (1997). Σχεδόν 20 χρόνια ετά, το Ίντερνετ έχει κατακλυσθεί ε περίπου 350 ιστότοπους του είδους, εκ των οποίων οι 150 είναι οι πλέον ενεργοί έχοντας εγγεγρα ένους από ερικές χιλιάδες έχρι και εκατοντάδες εκατο ύρια έλη. (Kαρανάτση Ε, 2009)
Οι πρώτοι κοινωνικοί χώροι δικτύωσης άρχισαν υπό ορφή γενικευ ένων online κοινοτήτων όπως το Τhe WELL (1985), το Theglobe.com (1994), το Geocities (1994) και το Tripod (1995). Αυτές οι πρώτες κοινότητες εστίασαν στο να φέρουν τους ανθρώπους κοντά και να αλληλεπιδράσουν ο ένας ε τον άλλον έσω των χώρων συνο ιλιών και το οίρασ α προσωπικών πληροφοριών και ιδεών γύρω από οποιαδήποτε θέ α έσω προσωπικών εργαλείων έκδοσης αρχικών σελίδων που θεωρείται πρόδρο ος του φαινό ενου του blogging. Μερικές κοινότητες υιοθέτησαν ια διαφορετική έθοδο, συνδέοντας δηλαδή ανθρώπους εταξύ τους έσω των διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρο είου. Αυτές οι περιοχές περιλά βαναν το Classmates.com (1995), το οποίο εστίαζε στους δεσ ούς ε τους πρώην σχολικούς συντρόφους, και το SixDegrees.com (1997), το οποίο εστίαζε στους έ εσους
27 δεσ ούς. (wiki.org)
Από τις πρώτες κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης ήταν το Sixdegrees.com. Μία υπηρεσία που προωθήθηκε το 1996 και συγκέντρωσε περισσότερα από 3 εκατο ύρια έλη αλλά έπαυσε τη λειτουργία του το 2000 αφού απέτυχε να συγκεντρώσει κέρδος.
Το SixDegrees.com επέτρεψε στους χρήστες να δη ιουργήσουν προφίλ, να απαριθ ήσουν τους φίλους τους και από το 1998 έδωσε τη δυνατότητα στους χρήστες να κινούνται ανά εσα στους καταλόγους φίλων. Κάθε ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά υπήρξαν φυσικά ε κάποια ορφή πριν από το SixDegrees.com.
Τα προφίλ υπήρχαν στις περισσότερες ση αντικές υπηρεσίες ραντεβού και σε πολλούς ιστότοπους κοινοτήτων. Οι κατάλογοι φίλων στις υπηρεσίες AIM και ICQ υποστήριξαν τους καταλόγους φίλων παρότι δεν ήταν ορατοί σε άλλους. Το Classmates.com επέτρεψε στους χρήστες τη σύνδεση ε ανθρώπους από το γυ νάσιο ή το κολλέγιο τους και την αναζήτηση στο δίκτυο για άλλα άτο α που είχαν επίσης συνδεθεί, αλλά οι χρήστες δεν πορούσαν να δη ιουργήσουν προφίλ ή καταλόγους φίλων παρά όνο κάποια χρόνια ετά. Το SixDegrees.com ήταν το πρώτο που συνδύασε αυτά τα χαρακτηριστικά. (Boyd και Ellison 2007)
Το SixDegrees το πρόβαλλαν ως εργαλείο για να βοηθήσει τους ανθρώπους να συνδεθούν και να στείλουν ηνύ ατα σε άλλους. Ενώ προσέλκυσε εκατο ύρια χρήστες, απέτυχε να γίνει ια βιώσι η επιχείρηση και το 2000 η υπηρεσία έκλεισε. Ενώ οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν ήδη στο ιαδίκτυο, οι περισσότεροι δεν είχαν επεκτείνει τα δίκτυα των φίλων που ήταν online. Οι πρώτοι χρήστες παραπονέθηκαν ότι υπήρχαν πολύ λίγα πράγ ατα που πορούσαν να κάνουν ετά από τη αποδοχή των αιτη άτων φιλίας και οι περισσότεροι χρήστες δεν είχαν ενδιαφέρον για τη γνωρι ία ε ξένους.
Ο. Wasow όπως αναφέρεται στους (Boyd και Ellison 2007) λέει πως από το 1997 ως το 2001, διάφορα εργαλεία κοινοτήτων άρχισαν να υποστηρίζουν διάφορους συνδυασ ούς από προφίλ και να αρθρώνουν δη όσια φίλους. Το AsianAvenue, το BlackPlanet, και το MiGente έδωσαν τη δυνατότητα στους χρήστες να δη ιουργήσουν προσωπικό και επαγγελ ατικό προφίλ και επίσης να πορούν να προσδιορίσουν φίλους στα προσωπικά τους προφίλ χωρίς την έγκριση για αυτές τις συνδέσεις.
28 Ο Β. Fitzpatrick όπως αναφέρεται στους (Boyd και Ellison 2007) αναφέρει ότι επιπλέον, α έσως ετά την έναρξή του το 1999 το LiveJournal δη ιούργησε συνδέσεις ιας κατεύθυνσης στις σελίδες των χρηστών. Ο δη ιουργός του LiveJournal είχε την υποψία ότι δια όρφωσε όλους αυτούς τους φίλους ετά από τις λίστες φίλων ε δυνατότητα στιγ ιαίων ηνυ άτων.
Ο κορεάτικος ιστότοπος εικονικής πραγ ατικότητας Cyworld άρχισε το 1999 και προσέθεσαν τα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα κοινωνικών υπηρεσιών δικτύων το 2001 όπως και η σουηδική κοινότητα LunarStorm, που όπως περιγράφει ο D. Skog που αναφέρεται στους (Boyd και Ellison 2007) αναδια ορφώθηκε ως κοινωνική υπηρεσία δικτύωσης το 2000 και περιείχε λίστες φίλων, guestbooks, και σελίδες η ερολογίων.
Το επό ενο κύ α κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης άρχισε όταν προωθήθηκε το Ryze.com το 2001 για την ενίσχυση επιχειρησιακών δικτύων. Ο Α. Scott όπως αναφέρεται στους (Boyd και Ellison 2007) αναφέρει πως ο ιδρυτής του Ryze.com έδειξε για πρώτη φορά το νέο ιστότοπο σε φίλους και κυρίως σε έλη από επιχειρήσεις στο San Fransisco και σε κοινότητες τεχνολογίας συ περιλα βανο ένου επιχειρη ατιών και επενδυτών οι οποίοι βρίσκονται πίσω από πολλές ελλοντικές κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης. (Α. Scott, προσωπική επικοινωνία, στις 14 Ιουνίου 2007).
Πιο συγκεκρι ένα, οι άνθρωποι πίσω από το Ryze.com, το Tribe.net, το LinkedIn, και το Friendster είχαν στενές επαφές προσωπικά και επαγγελ ατικά. Όπως αναφέρει ο Festa στους (Boyd και Ellison 2007) υπήρχε η πεποίθηση ότι θα πορούσαν να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον χωρίς ανταγωνισ ό (Festa, 2003).
Εν τέλει το Ryze.com δεν απέκτησε ποτέ δη οτικότητα, το Tribe.net έτεινε να προσελκύσει ια παθιασ ένη βάση χρηστών, το LinkedIn έγινε ισχυρή υπηρεσία επιχειρήσεων, και το Friendster έγινε η ση αντικότερη και όπως λέει ο Chafkin στους (Boyd και Ellison 2007) « ια από τις εγαλύτερες απογοητεύσεις στην ιστορία ιαδικτύου» (Chafkin, 2007, σελ. 1).
29
ΣΧΗΜΑ 0 2 Υπόδειξη ως προς το χρόνο των η ερο ηνιών έναρξης πολύ ση αντικών SNS (κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης) και των η ερο ηνιών όταν οι κοινότητες ξανάρχισαν ε τα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα των SNS. Πηγή: Chafkin, 2007
Το Friendster προωθήθηκε το 2002 ως κοινωνικό συ πλήρω α στο Ryze.com και όπως αναφέρει ο Cohen στους (Boyd και Ellison 2007) , είχε σχεδιαστεί για να ανταγωνιστεί ε το Match.com, ία πολύ κερδοφόρα υπηρεσία γνωρι ιών. Ενώ οι περισσότερες υπηρεσίες γνωρι ιών προσανατολίστηκαν στο να δη ιουργήσουν γνωρι ίες ανά εσα σε ξένους ε παρό οια ενδιαφέροντα, το Friendster επικεντρώθηκε στη δη ιουργία γνωρι ιών ανά εσα σε φίλους φίλων, βασισ ένο στην ιδέα ότι οι φίλοι φίλων πορούν να αναπτύξουν πιο ρο αντικές σχέσεις σε αντίθεση ε ξένους σύ φωνα ε τον J. Abrams (Boyd και Ellison 2007).
Από το 2003 και ετά, πολλές νέες κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης προωθήθηκαν. Οι περισσότερες ασχολούνταν ε τα προφίλ, προσπαθώντας έτσι να επαναλάβουν την επιτυχία που είχε το Friendster ή και ακό α τη στόχευση συγκεκρι ένων δη ογραφικών στοιχείων. Ενώ οι οργανω ένες ε κοινωνικό
30 χαρακτήρα ιστοσελίδες αποζητούν το ευρύ κοινό, υπάρχουν και επαγγελ ατικές ιστοσελίδες όπως το LinkedIn, το Visible Path και το Xing που δίνουν έ φαση στους επιχειρη ατίες. (Boyd και Ellison 2007)
Το Care2 (1998) «που είναι το MySpace για τους ενήλικες που ενδιαφέρονται για το περιβάλλον» όπως ανέφερε ο ιδρυτής του Randy Paynter, βοηθάει όλους τους ακτιβιστές να συνδεθούν εταξύ τους(Roberts L, 2007).
Το Last.fm το MySpace, το Hi5 και το Linkedin ε φανίζονται το 2003 και καθένα από αυτά παρα ένουν ως σή ερα από τις πιο δη οφιλείς κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης. Το Last.fm έχει εστιάσει στην αναπαραγωγή των σωστών τραγουδιών στους σωστούς ανθρώπους και να αποτελεί τον καλύτερο ιστoχώρο ουσικής στο ιαδίκτυο. Περίπου 30 εκατο ύρια άνθρωποι χρησι οποιούν το Last.fm κάθε ήνα και υπάρχει συνεργασία ε παραπάνω από 280,000 καλλιτέχνες και εταιρείες δη ιουργώντας έτσι τον εγαλύτερο κατάλογο (πάνω από 7 εκατο ύρια ουσικά κο άτια), σε σύγκριση ε οποιαδήποτε άλλη πλατφόρ α ραδιόφωνου στο ιαδίκτυο. (Jones R, 2009)
Το Hi5 ε έδρα το Σαν Φρανσίσκο, αποτελεί ένα από τις εγαλύτερους και πιο γρήγορα ανεπτυγ ένους κοινωνικούς ιστοχώρους παγκοσ ίως. Με παραπάνω από 60 εκατο ύρια οναδικούς επισκέπτες κάθε ήνα, βρίσκεται ανά εσα στους πρώτους 20 ιστοχώρους παγκοσ ίως και το πρώτο κοινωνικό δίκτυο σε δεκάδες χώρες σε Λατινική Α ερική, Ευρώπη και Ασία. (Mike Trigg, 2009)
Το MySpace ε έδρα τη Santa Monica στην Καλιφορνία ξεκίνησε το 2003 υποστηριζό ενο από γενναιόδωρη χρη ατοδότηση. Το Myspace προορίστηκε για να ανταγωνιστεί ε παρό οιες υπηρεσίες όπως το Friendster και για να βοηθήσει τη σύνδεση ανθρώπων ε τρόπο εύχρηστο και ευχάριστο. (Hewitt J,2009)
Το LinkedIn ξεκίνησε το 2003 και αποτελεί ένα διασυνδε ένο δίκτυο πεπειρα ένων επαγγελ ατιών από όλο τον κόσ ο, που αντιπροσωπεύει 170 βιο ηχανίες και 200 χώρες. Υπάρχει δυνατότητα αναζήτησης, εισαγωγής και συνεργασίας ε καταρτισ ένους επαγγελ ατίες. (http://press.linkedin.com)
Το Couchsurfing (2003) είναι ένα διεθνές η κερδοσκοπικό δίκτυο που συνδέει τους ταξιδιώτες ε τους ντόπιους σε πάνω από 230 χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσ ο. Από το 2004, διάφορα έλη έχουν χρησι οποιήσει την υπηρεσία για να έρθουν πιο κοντά για πολιτισ ική ανταλλαγή, φιλία, και ε πειρία εκ άθησης
31 πολιτισ ών. (Couchsurfing.com)
Ακολούθως ε φανίζεται το Orkut (2004) το οποίο αναπτύχθηκε από τον Orkut Buyokkokten (από εκεί πήρε και την ονο ασία της η υπηρεσία), ένα ηχανικό λογισ ικού της Google που ανέπτυξε το συγκεκρι ένο project κατά τη διάρκεια του «προσωπικού χρόνου» (Baker L, 2004). O «προσωπικός χρόνος» είναι ία παρότρυνση που δίνεται σε όλους τους εργαζό ενους της Google για να αναπτύξουν τα δικά τους projects ε σκοπό την ώθηση της δη ιουργικότητας και της πρωτοπορίας. (Anthony Hempell, 2007)
Επιπλέον, καθώς τα κοινωνικά έσα και το φαινό ενο όπου το περιεχό ενο δη ιουργείται αποκλειστικά από το χρήστη αυξήθηκε, ιστοχώροι που αφορούσαν στο δια οιρασ ό εικόνας και ήχου άρχισαν να εφαρ όζουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα των κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης και να γίνονται και οι ίδιοι αυτοί ιστοχώροι κοινωνικές υπηρεσίες δικτύωσης. Τα παραδείγ ατα περιλα βάνουν το Flickr (δια οιρασ ός φωτογραφίας), το Last.FM (δια οιρασ ός τραγουδιών), και το YouTube (δια οιρασ ός βίντεο). (Boyd και Ellison 2007)
Το Flickr (2004) είναι ένας ιστοχώρος για διανο ή φωτογραφιών. Ανήκει στη Yahoo και οι χρήστες πορούν να οιραστούν εικόνες υψηλής ευκρίνειας ε τους φίλους, την οικογένεια τους και το ανοικτό ιαδίκτυο, σε ια κο ψή, γραφικά πλούσια ρύθ ιση. (Graham J, 2006)
Το Facebook (2004) είναι ια κοινωνική υπηρεσία που βοηθά τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν αποτελεσ ατικότερα ε τους φίλους, την οικογένεια και τους συναδέλφους τους. Η επιχείρηση αναπτύσσει τεχνολογίες που διευκολύνουν τη διανο ή των πληροφοριών έσω της κοινωνικής γραφικής παράστασης, τη ψηφιακή χαρτογράφηση των πραγ ατικών κοινωνικών συνδέσεων των ανθρώπων. Καθένας πορεί να υπογράψει επάνω για Facebook και να αλληλεπιδράσει ε τους ανθρώπους που ξέρουν σε ένα ε πιστευ ένο περιβάλλον.
Το YouTube (2005) είναι ένας ιστοχώρος διανο ής βίντεο στον οποίο οι χρήστες πορούν να φορτώσουν και να οιραστούν τα βίντεο. η ιουργοί του είναι τρεις προηγού ενοι υπάλληλοι της υπηρεσίας PayPal. Το Νοέ βριο του 2006, το YouTube αγοράστηκε από τη Google Inc. για 1.7 δισεκατο ύρια δολάρια. (Hopkins J, 2006)
Το Windows Live Spaces (2006) είναι ένα κοινωνικό δίκτυο υπηρεσιών που δη ιουργήθηκε από τη Microsoft και προσφέρει τη δυνατότητα για επικοινωνία ε
32 φίλους, την έκθεση απόψεων, τη δη οσίευση ουσικής και βίντεο.
To Twitter (2006) είναι ένα είδος κοινωνικής δικτυακής υπηρεσίας που κύριο χαρακτηριστικό του είναι η παρότρυνση στο χρήστη να αναφέρει τι κάνει κάθε στιγ ή. ηλαδή η βασική ιδέα είναι να προσφέρει έναν τρόπο στους χρήστες για να παρέχουν πιο λεπτο ερείς αναφορές κατάστασης στους φίλους, την οικογένεια και τις επαφές τους. Αυτές οι ενη ερώσεις πραγ ατοποιούνται ε ποικίλα έσα, είτε δηλαδή έσω του ιστοχώρου ή ε τα στιγ ιαία ηνύ ατα ή τέλος από SMS στο κινητό σας τηλέφωνο. (Bobbie J, 2007)
Το MyChurch (2006) προσφέρει σελίδες προφίλ, σχολιασ ό, έκθεση απόψεων, δελτία και τη δυνατότητα για προσθήκη φίλων στο δίκτυο επαφών. Υπάρχουν επίσης διάφορες επιλογές προσωπικής ασφάλειας όπως η πιστοποίηση σχετικά ε το ποιος πορεί να δει το προφίλ ή να αφήσει σχόλια. Άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσ ατα περιλα βάνουν τους συνδέσ ους φίλων, η ερολόγιο και επιλογές ασφάλειας όπως για παράδειγ α τη δυνατότητα να τεθεί το προφίλ σε ιδιωτικό, να γίνει απόκρυψη στοιχείων όπως η ηλικία και η επιλογή να γίνονται σχόλια όνο από φίλους. Τέλος δίνεται η δυνατότητα να προστεθούν άλλες εκκλησίες ως «φίλοι» και επιλογή να γίνουν αποδεκτές online δωρεές έσω Paypal. (Cashmore P, 2006)
2.9 Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝ ΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΚΤΥ ΣΗΣ
Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης περιέχουν πολλές παγίδες και κινδύνους. Όπως έχει διαπιστωθεί, παρά τις παραινέσεις για το αντίθετο, η εγάλη πλειοψηφία όσων συ ετέχουν περιλα βάνουν στα προφίλ τους προσωπικές πληροφορίες, φωτογραφίες, ενδιαφέροντα, προτι ήσεις, αδυνα ίες, ψυχολογική κατάσταση τη δεδο ένη στιγ ή, χό πι, ορισ ένοι ακό α και τον αριθ ό τηλεφώνου ή τη διεύθυνσή τους.
Ο κίνδυνος είναι εγαλύτερος για τα παιδιά, ε δεδο ένο ότι δεν υπάρχει κα ία διασφάλιση ταυτοποίησης του πραγ ατικού προσώπου πίσω από ένα διαδικτυακό προφίλ. Είναι επίσης πολύ εύκολο τα στοιχεία του προφίλ να συνδυαστούν και ε άλλα διαθέσι α στοιχεία για να οδηγήσουν σε ένα υπερπλήρες προφίλ, που θα επιτρέψει «ψάρε α» για πληροφορίες, εκβιασ ό, οικονο ική,
33 κοινωνική ή ψυχολογική πίεση. Στην ηπιότερη εκδοχή, τα στοιχεία του προφίλ πορούν να χρησι οποιηθούν για παρενόχληση.(Ξενικουδάκης Σ , 2009)
Τα βασικότερα ση εία που χρειάζεται προσοχή από τους χρήστες των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης είναι:
Ψηφιακοί φάκελοι προσωπικών δεδο ένων: Τα ηλεκτρονικά προφίλ στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης πορούν να αποθηκευτούν από τρίτους και να αποτελέσουν έρος ψηφιακών φακέλων προσωπικών δεδο ένων. Μάλιστα, κάποιες προσωπικές πληροφορίες πορούν να συλλεχθούν έσω ιας απλής αναζήτησης, εκτός και αν οι χρήστες αλλάξουν τις προεπιλεγ ένες ρυθ ίσεις ασφάλειας στο προφίλ τους.