D.O.O. "TRIO MARE" - BAR

DOKUMENTACIJA ZA ODLU ČIVANJE O POTREBI IZRADE ELABORATA PROCJENE UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU POGONA ZA SKLADIŠTENJE PROIZVODA RIBARSTVA U NASELJU TOMBA – OPŠTINA BAR

Bar, maj 2021 godine

S A D R Ž A J:

1. Opšte informacije 3

2. Opis lokacije 4

3. Karakteristike (opis) projekta 21

4. Vrste i karakteristike mogu ćih uticaja projekta na životnu 36 sredinu

5. Opis mogu ćih zna čajnih uticaja projekta naživotnu sredinu 40

6. Mjere za sprje čavanje, smanjenje ili otklanjanje štetnih 42 uticaja 7. Izvor podataka 47

2

1. OPŠTE INFORMACIJE

a) NOSILAC PROJEKTA: D.O.O. "TRIO MARE" - BAR Odgovorno lice: Milun An đić Adresa: Marina bar Gat 9, Svetog Nikole, 85 000 Bar Mati čni broj nosioca projekta: 50368301 e-mail: [email protected]

Kontakt osoba: Milun An đić Telefon : 068/ 562 007 Naziv projekta: Pogon za skladištenje proizvoda ribarstva b) Lokacija: urbanisti čka parcela broj 1507/3, 1508 i 1509/2, u okviru urabnisti čke cjeline – bloka br. 10, po DUP-u »Polje - Zaljevo«, odnosno katastarske parcele br. 1507/3, 1508 i 1509/2 KO Tomba Adresa: Tomba bb, Opština Bar

3

2. OPIS LOKACIJE

Sekretarijat za ure đenje prostora, Opštine Bar je izdao urbanisti čko tehni čke uslove br. 07-014/20-42 od 27.02.2020. godine, nosiocu projekta ,, Trio mare“ D.O.O. Bar za izradu tehni čke dokumentacije za gra đenje novog objekta na urbanisti čkoj parceli br. 1508,1509, 1507/3.

Lokacija planiranog objekta je na urbanisti čkoj parceli (lokaciji) broj 1507/3, 1508 i 1509/2, u okviru urabnisti čke cjeline – bloka broj 10, po DUP-u »Polje - Zaljevo«, odnosno na katastarskim parcelama broj 1507/3, 1508 i 1509/2 KO Tomba, Opština Bar. Parcela se nalazi na atraktivnom podru čiju, u industrijskoj, poslovnoj i proizvodnoj zoni grada, uz magistralni put Bar - Ulcinj. Nalaze ći se na izuzetno povoljnoj lokaciji, objekat novoprojektovanim riješenjem dominira okruženjem.

Urbanisti čka parcela (lokacija) broj 1507/3, 1508 i 1509/2, u okviru urabnisti čke cjeline – bloka broj 10, po DUP-u »Polje - Zaljevo« ima površinu od 1000 m ².

Katastarske parcele broj 1507/3, 1508 i 1509/2 KO Tomba, koje su u vlasništvu investitora d.o.o. »Trio Mare« Bar i imaju površinu od 1000 m². Teren lokacije je ravan. Urbanisti čka parcela (lokacija) broj 1507/3, 1508 i 1509/2, u okviru urabnisti čke cjeline – bloka broj 10, po DUP-u »Polje - Zaljevo«, nije izgradjena i infrastrukturno obezbijedjena. Saobra ćajni priklju čak lokacije je sa isto čne strane, odnosno sa glavnog magistrlanog put Bar – Ulcinj, pa preko lokalnog puta, koji prolazi preko katastraske parcele broj 1507/2 KO Tomba, preko koje investitor ima upisano pravo prvenstva prolaza do svojih parcela u listu nepokretnosti.

Predmetna lokacija je od centra Bar udaljena oko 5 km.

4

Slika 1 -4. Prikaz lokacije na Google maps

5

Slika 5-6 Prikaz lokacije na Geoportalu Uprave za nekretnine

Predmetna lokacija se nalazi uz magistralni put M-2.4 na koji se nadovezuje mrežu opštinskih i nekategorisanih puteva kroz cijela podru čja naselja Tomba, Polje i Zaljevo. Lokacija se nalazi na ravnom ure đenom terenu a u okolini lokacije nalaze se poljoprivredna gazdinstva i porodi čne ku će i nalazi se van zone vodoizvorišta i ista ne pripada zašti ćenom podru čju. Lokacija je po kulturi njiva druge klase odnosno neizgra đeno gra đevinsko zemljište na kojem se nema višegodišnjih stabala.

Ovaj prostor zauzimaju zone porodi čne stambene izgradnje, uz odre đeni broj privrednih subjekata uz magistralni put.

U zale đu magistrale u naselju Tomba nalaze se porodi čni stambeni objekti i dobar dio neizgra đenog zemljišta koje se koristi za poljoprivredu - proizvodnju povr ća i južnog vo ća.

Na predmetnoj lokaciji nijesu registrovana nepokretna kulturna dobra. Uvidom u raspoloživu dokumentaciju utvrdeno je da na lokaciji nema vidljivih ostataka materijalnih i kulturnih dobara koji bi ukazivali na mogu ća arheološka nalazišta.

Najbliže prirodno dobro nalazi se u naselju Mirovica (Stara Maslina) i udaljena je od lokacije nekih 800 m vazdušne linije.

6

a) Postoje će koriš ćenje zemljišta

Lokacija je po kulturi njiva druge klase, koja se ne koristi za poljoprivrednu proizvodnju. Ukupna površina katastarskih parcela na kojima se planira izgradnja pogona za skladištrnje proizvoda ribarstva je 1000 m 2 dok je ukupna BGP objekta sa podrumom 361.08 m². b) Relativni obim, kvalitet i regenerativni kapacitet prirodnih resursa

Prirodni resursi u okruženju lokacije odnosno u cijelom zahvatu DUP-a “Polje-Zaljevo” su na zadovoljavaju ćem nivou, u smislu o čuvanosti, te da ih treba i dalje pažljivo koristiti.

Zemljište (kvalitet zemljišta, geološke i geomorfološke karakteristike)

Geomorfološke odlike terena Podru čjeTombe Polja i Zaljeva se nalazi isto čno od Luke Bar i željezni čke pruge. Granice DUP-a “Polje-Zaljevo” su: na zapadu ulica koja vodi paralelno željezni čkoj pruzi, na sjeveru i istoku magistralni put Bar – Ulcinj, a na jugu podnožje brda Volujica. Teren se prostire od 11mnv u jugozapadnom dijelu prema brdu Volujica i Luki Bar, do 43mnv u zoni uz magistralu. Teren je zbog malih nagiba povoljno eksponiran. Nagib terena je uglavnom do 3%. izuzev lokalno u podnožju brda Volujica.

Geološke odlike terena Teren u okviru DUP-a Polje Zaljevo je izgra đen od vodopropusnih i vodonepropusnih stijena kvartarne starosti, me đu kojima su:

• aluvijalni šljunkovi i pijeskovi (u zapadnom i središnjem dijelu teritorije), • aluvijalne gline, šljunkovi i pijeskovi (u sjeverozapadnom i zapadnom djelu), • aluvijalne i proluvijalne gline koje su češ će izmješane sa sitnom drobinom heterogenog sastava (u isto čnom dijelu Donjeg Zaljeva) • gline sa znatnom koli činom drobine heterogenog sastava, aluvijalnog i proluvijalnog porijekla (u sjevernom, kao i isto čnom djelu uz isto čnu granicu podru čja), • proluvijalna drobina sa glinom i šljunkom (u sjevernom djelu), • dok je brijeg Lovrenac izgra đen od fliša, laporaca, glinaca, peš čara, konglomjerata.

Od savremenih inženjersko - geoloških procesa i pojava javljaju se spiranje na strmijim padinama izgra đenim od fliša sa ve ćim u češ ćem glinovite komponente, a s obzirom da se podru čje nalazi u podnožju okolnih uzvišenja, mogu ća je pojava deponovanja raspadnutog materijala stijena koje grade padine u okolnim višim zonama. Produkti raspadanja koji se depunuju predstavljeni su dijelu vijalnim i proluvijalnim drobinama i glinama, kao i flišnim stijenama.

7

Teren je u prirodnim uslovima i pri izvo đenju radova u njemu, uglavnom stabilan u Polju, Donjem Zaljevu i Tombi, ali se na obodu u flišnim zonama ka naselju Čelugama javljaju uslovno stabilni tereni (gde svako zasecanje, raskvašavanje ili novo optere ćenje može izazvati bubrenje glina i deformacije reljefa), koji zbog blizine aktivnih i umirenih klizišta, kontakta razli čitih litoloških sredina i ve ćeg u češ ća glinovite komponente mogu na ve ćim nagibima postati nestabilni.

Prema nosivosti, podru čje je mogu će razdeliti na sljede će zone:

• flišne zone koje grade brežuljkasti teren izgradjene iz poluvezanih stijena imaju vrlo razli čitu nosivost. Flišne raspadine na padinama imaju manju nosivost od nosivosti proluvijalne, glinovite drobine u perifernim dijelovim a Barskog polja gde iznosi 75-250 kPa. • zonu u donjem toku Rikavca, koja je izgradjena iz aluvijalnih šljunkovito- pjeskovitih nanosa ima najve će nosivosti koje iznose 200 do 400 kPa. Podru čje pokriveno vešta čkim nasipima, obi čno iz kre čnja čke drobine, u zoni magistrale, ima nosivost 120 do 250 kPa.Obodni djelovi polja izgradjeni iz proluvijalnih glinovitih naslaga imaju nosivosti 75-200 kPa. • isto čni dio polja (Donje Zaljevo) kojeg izgradjuju aluvijalne i proluvijalne gline ne postoji dovoljno podataka za ta čniju procjenu nosivosti. Na osnovu podataka bušotina B-85 i 86 nosivost tog dela polja iznosi 100- 200 kPa.

Granice izmedju ovih zona nisu jasne ni oštre nego su to postepeni prelazi sli čni litološkim, lateralnim granicama šematiziranim u inženjersko- geološkim presecima terena.

Kvalitet zemljišta Na teritoriji opštine Bar ne vrše se sistemska i kontinuirana ispitivanja kvaliteta zemljišta .Programom ispitivanja štetnih materija u zemljištu za 2006. godinu koje je sprovelo Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, obuhva ćeno je analiziranje kvaliteta zemljišta, u opštini Bar je izvršena analiza na ukupno 6 lokacija, i to na 2 lokacije u u blizini magistralnog puta Bar-Ulcinj na podru čju Zaljeva koje se grani či sa naseljem Tomba. Na oba lokaliteta u Zaljevu konstatovane su pove ćane koncentracije nikla (Ni), a registrovana su i prekora čenja maksimalno dozvoljenih koncentracija hroma (Cr) na lokaciji „Zaljevo 1“ i kadmijuma (Cd) na lokaciji „Zaljevo 2“.

Ispitivanja kvaliteta poljoprivrijednog zemljišta koja su sprovodena na podru čju barske opštine nisu stalna i sitematska, ali fragmentarni podaci pokazuju da se u njima, kao posljedica poljoprivredne djelatnosti, ostaci pesticida nalaze u vrlo malim koli činama, pa stoga ne predstavljaju ve ću opasnost za narušavanje ekoloških vrijednosti pedološkog supstrata.

Seizmološke karakteristike terena Na osnovu podataka iz Studije prirodnih karakteristika Opštine Bar ra đene za potrebe izrade GUP–a Bara, kao i seizmogeoloških istraživanja na

8

kojima se ona zasniva, kao i prema podacima o zemljotresima koji su pra ćeni nekoliko stotina godina unazad, a u novije vrijeme i na bazi detaljnih podataka o zemljotresu, mogu se uo čiti odre đene karakteristike ovog podru čja.

Koncentracija epicentara uo čava se na podru čju Petrovac – Bar – Ulcinj i dalje, Skadar u Albaniji. Veliki broj epicentara i zabilježenih potresa govori o izuzetnoj seizmi čkoj aktivnosti i ugroženosti teritorije opštine Bar. Seizmogena podru čja Skadra, s jedne strane i Petrovca – Budve – Kotora, s druge strane, su na relativno malom rastojanju od teritorije opštine Bar, zbog čega se mogu tretirati kao bliska seizmogena žarišta koja imaju zna čajan uticaj na ukupnu seizmi čku opasnost ovog prostora. Ove (dvije) seizmogene zone mogu izazvati zemljotrese sa magnitudama do 7,0 stepeni. Nešto su udaljenije seizmogene zone Dubrovnika i Dra ča, koje mogu izazvati zemljotrese sa magnitudom i do 7,5 stepeni (Rihterove skale). Podru čja Podgorice, Danilovgrada, Berana i Bile će su nešto udaljenija, imaju niži magnitudni nivo potencijalnih potresa i zato su to zone od sekundarnog zna čaja za ukupnu seizmi čku ugroženost teritorije opštine Bar.

Osnovni stepen seizmi čkog intenziteta na teritoriji barske Opštine kre će se izmedu 6° i 9° po MKS skali (Merkali–Kankani – Ziberg).

Na osnovu do sada zabilježenih podataka o zemljotresima u zoni opštine Bar, najja či zemljotres na ovom prostoru je zabilježen 15. aprila 1979. godine, sa intenzitetom 9 od 9° MKS skale.

Prema navedenim istraživanjima, vjerovatno ća pojava zemljotresa za stogodišnji period sa maksimalnim mogu ćim intenzitetom na ovom podru čju je 9° po MKS skali i sa magnitudom od 7,4° (po Rihteru), za teritoriju planskog podru čja opštine Bar iznosi 63%. Analizom u čestalosti pojavljivanja maksimalnih ubrzanja tla, kod zemljotresa koji su do sada zabilježeni, može se o čekivati u slede ćih 100 godina maksimalno ubrzanje (na osnovnoj stijeni) od 0,177 g (ubrzanje sile zemljine teže), što odgovara intenzitetu zemljotresa od 8,3° MM skale (Ameri čka modifikovana Merkalijeva skala, 1931).

Analiziraju ći seizmološke karakteristike teritorije opštine Bar, dolazi se do slede ćih konstatacija: Tereni sa najve ćom opasnosti od pojave ja čih (oko 9° MKS skale) zemljotresa nalaze se u zoni grada Bara – izmedu Rumije, Lisinja i Sutormana, od Šušanja do Volujice. Prakti čno, najve ća opasnost od jakih zemljotresa može se o čekivati na prostoru Barskog polja i obodnih padina pomenutih planina, odnosno na prostoru koji je, istovremeno, po velikom broju drugih kriterijuma, najpogodniji za život. Cijelo barsko primorje je ugroženo pojavom zemljotresa sli čnog očekivanog intenziteta.

Viši djelovi barske Opštine (planinski vijenci), ali i zona ka Skadarskom jezeru, ugroženi su pojavom zemljotresa ja čine do oko 8° MKS skale. Na osnovu prethodnih konstatacija, neophodno je u gradevinarstvu, preduzimati antiseizmi čke mjere zaštite, kako se ne bi ponovile negativne posledice zemljotresa iz 1979. godine, ne samo na teritoriji planskog podru čja, ve ć i na teritoriji cijele opštine Bar.

9

Slika 7. Seizmi čka rejonizacija Crne Gore (V. Radulovi ć, B. Glavatovi ć, M. Arsovski i V. Mihailov, 1982)

Klimatski uslovi

Zona Tombe nalazi se u sklopu grada Bara, isto čno od njegovog centra i Luke i klimatske karakteristike planskog podru čja su iste kao i za sam grad. Klima Grada Bara uslovljena je geografskim položajem u zoni sjevernog umjerenog klimatskog pojasa, položajem neposredno pored Jadranskog mora i postojanjem i smjerom pružanja planinskog vjenca čija se visina kre će od 800 m.n.v do 1959 m.n.v (Rumija).

Klima ima karakteristike sredozemne klime, sa preovla đuju ćim uticajem maritimnih masa, ali i čestim prodorima kontinentalnih vazdušnih masa, pogotovo u zimskom periodu. Pružanje planinskog vjenca duž središnjeg dela teritorije opštine, uslovljava ublažavanje maritimnih, s jedne, i kontinentalnih vazdušnih uticaja, s druge strane. Uticaj ovih vazdušnih struja, naro čito na visini iznad 1000 m.n.v ima za posljedicu pojavu snježnih padavina i snježnog pokriva ča sa relativno kratkim trajanjem.

Morfodinamika planinskog vjenca uti če na pojavljivanje relativno velikih razlika vremenskih stanja na vrlo malom prostoru, pa se na relativno maloj udaljenosti od samo 1-5 km i na visinskoj razlici od 1600 m, javljaju se znatne temperaturne razlike, kao i razlike u koli čini padavina, vlažnosti i sl. Ove razlike se ose ćaju uglavnom izvan planskog podru čja, ali imaju uticaja na klimu u primorskoj najnižoj zoni, pogotovo kada se radi o padavinama i vjetrovima.

Vjetrovitost U Baru i okolini duvaju i karakteristicni jadranski vjetrovi: hladni vjetar- bura, vlazni vjetar- jugo, kao i pulenat, maestral, burin, danik i no ćnik. Naju čestaliji i vjetar najjaceg intenziteta je bura.

10

Duva uglavnom zimi sa visokih planina prema moru i donosi zahladjenje. Bura koja duva na moru može biti i olujne jacine, pa obi čno stvara niske i kratke talase do 2,5 metara. Jugo ili široko duva u južnom i jugoisto čnom dijelu Jadrana, s mora na kopno. U zavisnosti da li duva srednjom ili maksimalnom brzinom, ja čina juga može biti izmedju 3 i 8 bofora. Za vrijeme juga more je uzburkano, a talasi dostižu visinu i do šest metara.

Kada je vedro i toplo vrijeme, a naj češ će krajem prolje ća i ljeti, u Baru duva tzv. svjezi vjetar – povjetarac ili maestral. Taj vjetar naj češ će duva tokom dana. Maestral smatraju najvažnijim ljetnjim vjetrom jer prijatno rashladjuje toplinu tokom vrelih dana. Maestral duva s mora i uglavnom samo uznemiri morsku površinu.

Zapadni vjetar ili pulenat, vlažan je i prili čno učestao vjetar koji u Baru duva naj češ će u prolje će.

U Baru i okolini često duva i levant, topli jugoisto čni vjetar, koji vazduh čini vlažnim, dok vjetar po imenu lebic, duva sa jugozapada. Vjetar burin duva preko no ći, s kopna na more, sa sjeveroistoka i istoka, dok se u vrijeme nejednakih zagrijavanja i hladjenja barskog zaliva smjenjuju ljetnji vjetrovi, danik i no ćnik.

Temperatura vazduha Osim sto spada u najsun čanija mjesta Južne Evrope, sa prosjecno preko 2500 suncanih sati u toku godine, klimu opštine Bar karakterisu duga i topla ljeta i blage zime. Srednja godisnja temperatura iznosi 15,6 stepeni Celzijusovih. U mjesecu julu prosjecna temperatura vazduha iznosi 23,4 stepena Celzijusovih, a u januaru 8,3 stepeni C. Ljeta u Baru su duga i sušna, a zbog toplotnihnuticaja Jadranskog mora zime su blage i kišne.

Kvalitet vazduha Realizacija Programa monitoringa kvaliteta vazduha izvršena je u skladu sa Pravilnikom o na činu i uslovima pra ćenja kvaliteta vazduha ("Sl. list CG", br. 021/11), kojim je propisan na čin pra ćenja kvaliteta vazduha i prikupljanja podataka, kao i referentne metode mjerenja, kriterijumi za postizanje kvaliteteta podataka, obezbje đivanje kvaliteta podataka i njihova validacija.

U IV kvartalu 2018. godine, stupila je na snagu izmijenjena Uredba o uspostavljanju mreže mjernih mjesta za pra ćenje kvaliteta vazduha ("Sl. list CG", br. 044/10, 013/11, 064/18 od 04.10.2018). Ovom Uredbom propisano je repozicioniranje mjernih mjesta za koje se na osnovu dosadašnjih rezultata mjerenja utvrdilo da ispunjavaju uslove zapremiještanje na novu lokaciju, kao i redefinisanje zona kvaliteta vazduha.

Monitoring kvaliteta vazduha je sproveden na mjernim mjestima, u skladu sa Uredbom koja je važila do donošenja nove, i to u Podgorici, Nikši ću, Pljevljima, Baru, Tivtu, Golubovcima i Pljevljima.

11

Mjerenje kvaliteta vazduha se vrši na automatskoj stacionarnoj stanici “BAR 2” koja se nalazi na lokaciji u Makedonskom naselju, u Baru i koja ne nalazi u neposrednoj blizini lokacije na kojoj je planirana realizacija izgradnje nadvožnjaka.

Mjerena je koncentracija slede ćih parametara: sumpor-dioksida (SO2), azotmonoksida (NO), azot-dioksida (NO2), ukupnih azotnih oksida (NOx), ugljen-monoksida (CO), metana (CH4), nemetanskih ugljovodonika (NMHC), ukupnih ugljovodonika (THC), PM10 čestica, prizemnog ozona (O3), benzena, toluena, etilbenzena, o-m-p xilena (BTX).

Na Grafikonu 1, 2 i 3 prikazane su koncentracije sumpor (IV) oksida (SO2) u vazduhu, maksimalne dnevne i srednje godišnje koncentracije PM10 čestica, i srednje godišnje koncentracije PM2.5 čestica upore đene sa srednjom godišnjiom grani čnom vrijednoš ću izmjerenetokom 2018. godine.

Na mjernim stanicama u Baru sve izmjerenje vrijednosti sumpor(IV)oksida, izražene kao jedno časovne i srednje dnevne, bile su zna čajno ispod propisanih grani čnih vrijednosti za zaštitu zdravlja.

Grafikon 1. Jedno časovne i srednje dnevne koncentracije sumpor (IV) oksida

Na mjernom mjestu u Baru, srednje dnevne koncentracije suspendovanih čestica PM10 su 9 dana prelazile propisanu grani čnu vrijednost. Srednja koncentracija na godišnjem nivou je bila ispod propisane grani čne vrijednosti i iznosila je 27,86 µg/m.

12

Grafikon 2. Maksimalne dnevne i srednje godišnje koncentracije PM10 čestica

Na mjernoj stanici u Baru, srednja godišnja koncentracija suspendovanih čestica PM2,5 je bila ispod propisane grani čne vrijednosti (25 µg/m3) i iznosila je 19,77 µg/m3.

Grafikon 3. Srednje godišnje koncentracije PM2.5 čestica upore đene sa srednjom godišnjiom grani čnom vrijednoš ću

Na mjernoj stanici u Baru sve maksimalne osmo časovne srednje dnevne vrijednosti ozona bile su ispod ciljne vrijednosti, maksimalne osmo časovne srednje godišnje koncentracije ugljen(II)oksida, bile su ispod propisane grani čne vrijednosti koja iznosi 10 mg/m3, srednja godišnja koncentracija benzo(a)pirena bila je ispod propisane ciljne vrijednosti i srednje godišnje vrijednosti sadržaja olova, kadmijuma, arsena i nikla u suspendovanim česticama PM10 na mjernom mjestua, bile su ispod propisanih grani čnih i ciljnih vrijednosti.

13

Padavine U prosjeku godišnje se u primorskom dijelu opštine do oko 200 metara apsolutne visine izlu čuje do oko 1400 do 1500 mm padavina (Bar, Sutomore). Ovo su prostori gde se izlu čuju najmanje koli čine padavina u okviru opstine Bar. Sa pove ćanjem visine pove ćavaju se i koli čine padavina, tako da se u zoni Rumije iznad visine od 1200 mnv godišnje izlu čuje i preko 3.000mm padavina. toplijem periodu godine (april-septembar) izlu či se 400 do preko 800mm padavina, a u hladnijem periodu (oktobar-mart) 1000 do 2000mm padavina. Ljeta su sušna, a zime sa više padavina. U julu se izlu čuje do 130mm padavina, a u avgustu i do 200mm padavina. Najve će koli čine padavina izlu če se u novembru i februaru a najmanje jula i avgusta.

Osun čanost i obla čnost Barsko podru čje se odlikuje vrlo dugim trajanjem insolacije. Na insolaciju uti če i postoje ći režim obla čnosti na teritoriji opštine i reljef širih prostora Crne Gore. Prostiranje i visina planinskog vjenca Velja Trojice - Vrsuta - Rumija - Medjure čka planina, najve ćim dijelom višeg od 1000 m uti če da su vazdušna strujanja iznad ovih visina neometana prirodnim preprekama, što za posljedicu ima manju obla čnost, a ve ću osun čanost. Prosje čna godišnja obla čnost (u desetinama pokrivenosti neba) iznosi 4,5. Najve ća obla čnost je u toku zime, a nesto manja drugom polovinom jeseni i prvom polovinom prolje ća, a najmanja ljeti, odnosno od po četka jula do kraja septembra. Zimski mjeseci imaju najviše obla čnih tmurnih dana - prosje čno 10- 15, a ponekad i preko 20. Potpuno je obrnut slu čaj sa letnjim mjesecima; obla čnih dana u prosjeku ima 4-5..Vedrih dana ima naj češ će u julu i avgustu, čak 25-28.

Osun čanost je u suprotnosti sa obla čnoš ću i za Opštinu Bar prosje čan godišnji broj sun čanih sati iznosi oko 2500 časova. (oko 7 časova dnevno).

Vlažnost vazduha: Srednja godišnja relativna vlažnost vazduha ima vrijednost do oko 70% u zoni grada Bara, sa tendencijom porasta vlažnosti sa posrastom nadmorske visine. U toku jula, srednja relativna vlažnost ima vrijednost od 65-70% u primorju, a iznad 70% na visinama iznad 800 metara apsolutne visine. Srednja dnevna relativna vlažnost (u 14 časova) u toku jula ima vrijednost od 50-55% u zoni Bara. Sa visinom relativna vlažnost se pove ćava i ve ća je od 65% na najvišim dijelovim a teritorije opštine.

Kvalitet voda Hidrografske karakteristike koje vladaju u Primorskom regionu Crne Gore uslovile suoskudan broj površinskih tokova i bogatstvo podzemne hidrografije, što se direktno odnosi i na predmetno podru čje na kome glavni re čni tok predstavlja buji čni potok Rikavac i Zli potok (u isto čnom dijelu planskog podru čja). Ispitivanje kvaliteta vode na ovim vodotocima nije obuhva ćeno u okviru sistematskog ispitivanja Programa monitoringa životne sredine Crne Gore. Za ove vodotokove može se konstatovati da se u svojim gornjim tokovima

14

nalaze u relativno o čuvanom stanju, a da njihova korita na dijelu kroz urbanizovana podru čja postaju kolektori sanitarnih i tehnoloških otpadnih voda, a što se posebno odnosi na Rikavac.

Ugroženost podzemnih voda na podru čju Tombe u vezi je sa na činom njihovog zahvatanja (tj. poštovanja sanitarno-tehničkih normi) i mogu ćnostima infiltracije zaga đuju ćih materija do vodonosnih slojeva, što je u zavisnosti od strukture stjenskih masa. Generalno, najzna čajniji izvori zaga đenja podzemnih voda su: otpadne vode iz doma ćinstava, deponije komunalnog, gra đevinskog i poljoprivrijednog otpada, kao i atmosferske vode zaga đene štetnim materijama sa izgra đenih površina. S obzirom da su podzemne vode pretežno karstnih karakteristika, njihov kvalitet je u velikoj zavisnosti i od kvaliteta površinskih voda, imaju ći u vidu njihovo me đusobno preplitanje i slabiju mo ć samopre čiš ćavanja karstnih podzemnih voda.

Na osnovu odre đenih istraživanja i analiza fizi čko-hemijskih karakteristika izdanskih voda na podru čju barske opštine može se zaklju čiti da je njihov kvalitet zadovoljavaju ćeg karaktera (uz povremena odstupanja propisanih kvaliteta). Neznatna mikrobiološka zaga đenja podzemnih voda posljedica su infiltriranja otpadnih materija iz propusnih septi čkih jama doma ćinstava (nisu obuhva ćena kanalizacionom mrežom). Na ovom podru čju, prirodni negativni faktor kvaliteta podzemnih voda je uticaj slane morske vode na niske karstne izdani, čiji se nivo u gornjem horizontu barskog aluviona kre će od 0-15m (izraženo u apsolutnim kotama). Trenutno, postoji veoma malo čvrstih dokaza o obimu zaga đenja podzemnih voda na ovom podru čju, čime se otvaraju potrebe za sprovo đenjem detaljnijih hidrogeoloških istraživanja.

Kvalitet morske vode na javnim kupalištima U opštini Bar u 2018 godini od ukupno 12 lokacija na kojima se odre đuje kvalitet morske vode za kupanje, na 8 kupališta bio odli čan (K1 klase) tokom cijele sezone, dok je po jednom (sredinom avgusta) na kupalištima “Paradiso” i “Žukotrlica - zapadni dio” voda bila zadovoljavaju ćeg (K2) kvaliteta. Na kupalištima “Žukotrlica - centralni dio” (kraj maja i sredina avgusta) i “Veliki pijesak - centralni dio” (po četak jula i po četak septembra) dva puta je zabilježen kvalitet K2 klase.

Komunalna buka Iako nema sistematskog pra ćenja i nivoa u čestalosti buke na planskom podru čju, kao i pra ćenja uticaja na zdravlje ljudi, može se konstatovati da podru čje nije ozbiljnije ugroženo ovim vidom akusti čnog zaga đenja. Osnovni izvor buke je saobra ćaj (drumski i željezni čki), a naro čito tkom letnjih mjeseci zbog njegove intenzivnosti, kada su bukom ugroženi objekti u neposrednom kontaktu sa magistralnim putem Bar-Ulcinj kojem i pripada naselje Tomba (sjever ni dio DUP-a Polje Zaljevo) i željezni čkom stanicom u Baru (zapadni dio DUP-a Polje Zaljevo).

15

Podaci o izvorištu vodosnabdijevanja (udaljenost, kapacitet, ugroženost, zone sanitarne zaštite) i osnovnih hidroloških karakteristika

Izvori Relativno velike koli čine padavina i pretežno kre čnja čka geološka podloga, uslovili su pojavu kraskih izvora manje ili ve će izdašnosti. Skoro svi se pojavljuju na kontaktu fliša i kre čnjaka. Ve ćina izvora ve će izdašnosti nalazi se u visinskoj zoni do 100 m. Ukupna izdašnost zna čajnijih izvora koji su do sada ispitivani ili ve ć kaptirani, kre će se od 560– 770 lit/sec, što je koli čina dovoljna za 96.768 – 133.056 stanovnika (sa 500 lit/dan/ po stanovniku) ili, ukoliko je dnevna potrošnja vode manja (oko 400 lit/dan/stanovniku), za 120.960 – 166.300 stanovnika.

Najzna čajnija izvorišta na teritoriji opštine Bar su: • Izvor "Brca", nalazi se na 13 m nadmorske visine kod Sutomora. Izvor je kaptiran za distribuciju vode za Maljevik, Čanj, Bar i Sutomore, jer se samo izvorište nalazi u Sutomoru. Ima izdašnost 35–120 lit/sec, a po nekim izvorima i do 700 l/s. • Izvori "Bunar" i "Kajnak" nalaze se u koritu rijeke Rikavac. Sliv izdani Kajnak ima površinu oko 15 km 2. Tu izdan drenira više izvora koji se nalaze na nadmorskoj visini 75 mnv. Udaljeni su 400 m od Starog Bara i oko 4400 m od Novog Bara. Kajnak je sifonski izvor i ima izdašnost od 60–100 lit/sec. • Izvor "Sustaš" je jedan od manjih izvora (2,5–5,0 lit/sec) i uklju čen je u vodovod za potrebe Bara. Nalazi se sjeverno od Bara, ispod brda Mukovala, i drenira izdan oko Tur čina i Velembusa. • Izvor "Zaljevo", nalazi se 4 km jugoisto čno od Bara, u podnožju Lisinja, na visini 104 mnv., a izdašnost mu je 25–40 lit/sec. Kaptiran je za potrebe Bara. Izvor drenira izdan obrazovana u eocenskom flišu i kre čnjaku, površine oko 5 km (oko naselja Gornja i Donja Poda). • Izvor " Čanj" se nalazi u Čanju, izdašnosti je oko 10 lit/sec. • Izvor "Bijela skala" nalazi se kod naselja Tudemili na visini od 800 mnm sa izdašnoš ću od oko 10–15 lit/sec. • U Tur činima se nalazi izvor izdašnosti 1–5 lit/sec (nalazi se na oko 300 mnm). Iz ovog izvora se vodom snabdjevaju Stari Bar i Opšta bolnica. • Izvorište: Orahovsko polje • Izvorište:Velje oko

Zoni naselja Tomba gravitiraju dva bitna izvorišta barskog vodovoda. Izvor Zaljevo u istoimenom naselju sa kotom cca 105,0 m.n.m. Zahva ćen je za potrebe Luke Bar šezdesetih godina prošlog vijeka. Glavni odvodni cjevovod Ø300 mm sa tog izvora prema prekidnoj komori Kurilo ve ćim dijelom prolazi kroz zonu naselja Polje. Izgradnjom tog cjevovoda otpo čela je izgradnja distributivne mreže u naselju i priklju čenje tada manjeg broja individualnih objekata.

Kasnijim razvojem distributivne vodovodne mreže Bara, naselje Polje je povezano sa nekoliko cjevovoda na taj sistem. Primarne veze te mreže cine cjevovodi Ø150 mm od željezni čke stanice u zoni Polja i od nadvožnjaka prema školi Meksiko i dalje kroz naselje Ronkula do centra naselja. Time je

16

distributivna mreža naselja Polje postala dio ukupne distributivne mreže Bara. Kasnijim zahvatom i dovodom vode izvora Kajnak u komoru Kurilo vrši se dopuna ukupne distributivne mreže. Kapacitet navedenih izvora i drugih lokalnih izvora uklju čenih u Barski vodovodni sistem obezbje đuju redovno vodosnabdijevanje ukupnog konzumnog podru čja u ve ćem dijelu godine, tzv. vansezonskom periodu.

U toku ljeta vrši se dopuna distributivnog sistema sa izvorišta u prostoru Virpazara (Orahovo polje i Velje oko). Ukupno raspoložive koli čine vode u malovodnom periodu iznose od 380-400 l/s što u odnosu na zna čajno pove ćanu potrebu u vodi tokom ljeta ne obezbje đuje kvalitetno vodosnabdijevanje u svim zonama potrošnje.

Hidrološke odlike terena Geološke, geomorfološke i klimatske karakteristike podru čja uslovile su i slabo razvijenu mrežu vodotoka. Na podru čju Polja jedini stalni vodotok je buji čni potok Rikavac koji te če kroz središnji dio podru čja, pravcem sjeveroistok - jugozapad. U gornjim i srednjim dijelovima toka prolazi preko kre čnja čkih sedimenata, dok je donji dio toka u aluvijalnim šljunkovima i pijeskovima Barskog Polja. Potok Rikavac je u donjem toku regulisan i tunelom kroz Volujicu, ulazi u Jadransko more jugoisto čno od uvale Bigovica.

Generalno posmatrano, teritorija opštine i Grada Bara u cjelini predstavlja tipi čno buji čno podru čje. Prosje čna godišnja koli čina padavina kre će se do 3000 mm, što u uslovima izrazite nagnutosti terena i u skladu sa geološkim i hidrogeološkim osobenostima podru čja, ima za posljedicu pojavu velikog broja i vrlo izrazitih bujica. Štete od bujica su ovde vrlo velike, što je važno ograni čenje za planiranje budu ćeg razvoj. Konkretno površina sliva Rikavca je 26,6km 2, dok je mreža vodotoka u njegovom slivu duga čka 17km. Njegov buji čni karakter ranije je, do regulacije stvarao velike štete u donjem dijelu Polja. Još uvek nijesu regulisani svi dijelovi njegovog toka, što nepovoljno uti če na mogu ćnost koriš ćenja terena na planskom podru čju. Iako se velike vode Rikavca sada ne izlivaju u zoni Polja, one utiču na podizanje nivoa podzemnih voda.

Podzemne vode Sprovedena mjerenja u Barskom polju su pokazala da prosje čne oscilacije nivoa podzemnih voda iznose 5 metara. Prilikom osmatranja nivoa voda u pijezometrima i bunarima, primje ćeno je da se u gornjem horizontu barskog aluvijona nalaze „vise ćelažne izdani" formirane na nekom ve ćem glinovitom so čivu koje se, u slu čaju da to izgradnja gradevinskih objekata zahtjeva, mogu lako drenirati crpljenjem.

U maksimumu, nivo podzemnih voda se kre će od 0—15 metara (izraženo u apsolutnim kotama). U minimumu ova se razlika smanjuje od 0—8 metara. Treba napomenuti da su ova mjerenja izvedena kada je postojao stalni dotok izvorskih voda u Barsko polje (Kajnak i Zaljevo). Kaptiranjem ovih izvorišta možemo ra čunati da je u minimumu apsolutna kota podzemnih voda negde na 1—2 m u prosjeku.

17

Pravci kretanja podzemnih voda - Barsku teritoriju prekida kre čnja čki planinski vijenac koji opredjeljuje i pravce kretanja podzemnih voda, ka Skadarskom jezeru i ka barskom primorju. Topografske vododjelnice se skoro poklapaju sa hidrološkom vododjelnicom.

Karstifikcija ovih terena ima razli čit intenzitet i dubinu i zavisna je od podinskog izolatora, tektonske ošte ćenosti i koli čine vode kao i mogu ćnosti njene cirkulacije. Postojanje nagiba slojeva opredjeljuje glavne smjerove kretanja podzemnih voda.

Opis flore i faune, zašti ćenih prirodnih dobara, rijetkih i ugroženih divljih biljnih i životinjskih vrsta i njihovih staništa

Na predmetnoj lokaciji nijesu registrovane zašti ćene, rijetke ili ugrožene biljne i životinjske vrste.

Flora i fauna Vegetacija planskog podru čja je uglavnom zastupljena kulturama. Bašte se nalaze na slobodnim neizgra đenim ravnijim terenima, a gaji se uglavnom povr će. U vo ćnjacima se sre ću: citrusi (za koje su najpogodnija od vjetar zaklonjena i navodnjavana flišna zemljišta blagog nagiba radi lakšeg odvo đenja vode), smokva (na vlažnijim i dubljim zemljištima zašti ćenim od jakih vjetrova), nar (na dubokim propusnim zemljištima umjerene plodnosti na plodnim flišnim pribrežnim terenima i na zemljištima dijelu vijalno aluvijalnog porekla), breskva (na umjereno plodnim lakim i dubokim toplim zemljištima peskušama i re čnim nanosima pogodnim i za gajenje vinove loze), i maslina (na plodnim i dubokim zemljištima i ima višestruku namjenu i koriš ćenje). Vinogradi na padinama se re đe sre ću zbog nepogodnom hidrološkog režima u aluvijalnim i dijelu vijalnim zemljištima i flišnim zonama sa znatnim u češ ćem glinovite komponente.

Fauna podru čja je veoma prore đena jer je ovo ve ć odavno dio gradske teritorije Bara. Uglavnom se sre ću razli čite vrste ptica, insekata i gmizavaca, karakteristi čne za urbanu sredinu.

Zašti ćena prirodna dobra Iako plansko podru čje u širem smislu pripadu „primorskom“ dijelu opštine koji karakteriše raznovrsnost i autenti čnost prirodnih i ambijentalnih cjelina (morski akvatorij, uzani obalni pojas, plaže, kupališta, izvori, vrulje, klifovi, itd.), prema podacima na podru čju Tombe nisu registrovani zašti ćeni objekti posebnih prirodnih vrijednosti.

Zašti ćena prirodna dobra na teritoriji opštine Bar su: I. Spomenici prirode: ‹ Plaža Veliki pijesak ‹ Plaža Topolica ‹ Plaža Sutomore ‹ Plaža čanj i

18

‹ Plaža Pe ćin II. Predjeli posebnih prirodnih odlika: ‹ Poluostrvo Ratac sa Žukotrlicom III Zašti ćeni dendrološki objekti: ‹ Stara maslina na Mirovici u Starom Baru i ‹ Hrast ćesmina (Quercus ilex) .

Pregled zašti ćenih objekata i dobara kulturno-istorijske baštine

Prema podacima Zavoda za zaštitu spomenika kulture na podru čju DUP “Polje- Zaljevo” nema objekata koji su Zakonom tretirani kao objekti graditeljskog naslje đa. Od pojedina čnih arhitektonskih objekata ne postoji zna čajnije graditeljsko nasle đe koje bi zasluživalo posebnu pažnju.

Pregled zašti ćenih objekata i dobara kulturno-istorijske baštine:

I. Arheološki objekti: • Ruševine crkve na Velikom pijesku, Dobra voda • Ostaci trikonhalne crkve na Topolici, Novi Bar • Zaliv Bigovica, Polje, Bar

II. Fortifikacioni objekti: • Utvrdenje Nehaj, Sutomore

III. Kulturno –istorijske cjeline: • Stari grad Bar sa Čaršijom i Podgradom

IV. Memorijalni objekti: • Koncetracioni logor P:M: 137, Topolica, Novi Bar; • Spomen palim Crnogorcima u borbi protiv Turaka, Stari Bar; • Spomen-plo ča na Gatu br.2 u Luci Bar; • Spomen-plo ča na po četak partizanskih akcija u selu Spi ču, Sutomore; • Spomen-plo ča na zgradi Šlakovi ća, Stari Bar; • Spomen-plo ča pripadnicim NOR-a, Stari Bar; • Spomen-plo ča strijeljanim rodoljubima, Belveder, Stari Bar.

V. Profani objekti • Bivši dvorac kralja Nikole na Topolici, Bar; • Zgrada Monopola duvana,Bar;

VI. Sakralni objekti: • Manastir Ratac, Sutomore; • Crkva Sv.Ilije, Pe čurice, Velje selo; • Crkva Sv. Tekle, Sutomore; • Crkva Sv. Dimitrija,Nehaj, Sutomore; • Crkva Sv. Katarine, Ravna, Dobra voda; • Crkva Sv.Roka, Sutomore; • Crkva Sv. Petke, Šušanj: • Omerbaši ća džamija, Brbot,Stari Bar.

19

Podaci o naseljenosti, koncentraciji stanovništva i demografskim karakteristikama u odnosu na planirani projekat

Naselje Tomba zahvata katastarsku opštinu Tomba. Na sjeverozapadu se grani či sa naseljima Čeluga i Polje, duž rijeke Rikavac, na jugu sa naseljem Zaljevo uz Zli potok, a na istoku sa naseljima Poda i Bartula, duž dijela starog puta Bar - Ulcinj i potoka Sumina. Prema popisu stanovništva iz 2001 godine, naselje Tomba ima 1199 stanovnika, 355 doma ćinstava 519 stanova.

Podaci o postoje ćim privrednim i stambenim objektima, kao i o objektima infrastrukture U neposrednom okruženju bude ćeg pogona za skladištenje ribe se nalazi se odre đeni broj stambenih objekata i privrednih objekata. Privredni objekti su uglavnom locirani uz magistralni put Bar – Ulcinj..

U okolini predmetnog projekta se nalaze slede ći infrastruktrurni objekti: saobra ćajnica, elektromreža, vodovodna mreža, nn mreža i sl. S obzirom da je objekat planiran u blizinui magostralnog puta M 2.4 Bar -Ulcinj omogu ćeno je pripadnicima vatrogasne službe Bar da vrlo uspješno i blagovremeno ostvare svoje dejstvo u slu čaju akcidentne situacije - požara.

c) Apsorpcioni kapacitet prirodne sredine

Apsorpcione karakteristike ovog lokaliteta su relativno dobre, s obzirom na lokaciju, ali ih treba racionalno koristiti.

Pored predmetne lokacije i u blizini lokacije prisutna je raznolika vegetacija autohtonog porijekla (vo će i vinova loza).

Šumska i planinskih podru čja, ne nalaze se u blizini od predmetne lokacije.

Predmetna lokacija ne pripada zašti ćenom podru čju.

Podru čje nije obuhva ćeno mrežom Natura 2000.

Predmetno podru čje se ne nalazi u gusto naseljenoj zoni.

Na predmetnoj lokaciji nijesu registrovana nepokretna kulturna dobra.

Uvidom u raspoloživu dokumentaciju utvr đeno je da na lokaciji nema vidljivih ostataka materijalnih i kulturnih dobara koji bi ukazivali na mogu ća arheološka nalazišta. Na predmetnoj lokaciji nije evidentirano prisustvo vrsta koje su zašti ćene nacionalnim zakonodavstvom (Rješenje Republi čkog zavoda za zaštitu prirode o stavljanju pod zaštitupojedinih biljnih i životinjskih vrsta, „Sl. list RCG” br. 76/06).

20

3. KARAKTERISTIKE (OPIS) PROJEKTA

a) Opis fizi čkih karakteristika cjelokupnog projekta

Investitor Pogona za skladištenje proizvoda ribarstva “Trio Mare” doo Bar se bavi deset godina ulovom morske ribe u Crnoj Gori. Svojim poslovanjem javila se potreba za skladištenjem i preradom proizvoda ribarstva sa vlastitog ribarskog plovila na kopnu.

U pogonu za skladištenje proizvoda ribarstva je predvi đena separacija po vrstama, skladištenje i distibucija ribe.

U objektu se ne planira vršiti prerada ribe.

Poslovni objekat - spratnosti P+GL (galerija). Objekat je ukupne BGP 361.08 m², a BGP sa galerijskim prostorom.

Poslovni objekat P+GL (galerija) 1. Prizemlje: U prizemlju je predvidjen prijemni hodnik, prostorije koje su potrebne za objekat ovakvog tipa, prostorija za konfekcioniranje ribe, skladišni prostori, hladnja če, komore za zrenje ribe i za brzo smrzavanje, prostorije za pakovanje ribe, garderobe za osoblje odnosno radnike, sanitarni blok i toalet, kao i hodnik i stepenište koje vodi na galeriju objekta.

Ta čni nazivi prostorija sa preciznom kvadraturom za svaku prostoriju su dati tabeli.

2. Galerija Na galeriji objekta je osim stepeništa i atrijumskog prostora i hodnika su predvidjene kancelarije i toaleti koje su predvidjene za admintrativni dio objekta.

21

Ta čni nazivi prostorija sa preciznom kvadraturom za svaku prostoriju su dati tabeli.

Ukupna neto površina objekta ...... 296.39 m² Ukupna bruto površina objekta sa galerijom...... 361.08 m² Ukupna bruto površina objekta bez galerije...... 257.04 m²

Zatvorena hala u dispozicionom smislu predstavlja jednobrodnu halu, osnovinskih dimenzija 25m x 10m. Dispoziciono hala se može podijeliti u dva segmenta razli čitih osnova. U konstruktivnom smislu halu formiraju čeli čni stubovi (profili stubova HEA 180). Stubovi su visine 4.7m. Stubovi su postavljeni u presje čnim ta čkama popre čnih i podužnih osovina. Stubovi u osovinama od “A” do “E” su povezani popre čnim glavnim rešetkastim nosa čima koji formiraju ukupno šest popre čnih ramova. Rešetkasti nosa či su osovinskog raspona 10 m. Visina rešetkastih nosa ča na krajevima (na mjestima oslanjanja na stubove) iznosi 88cm za nosa če u osovinama.Visina rešetkastih nosa ča u sredini 100 cm. Donji pojas za sve rešetkaste nosa če čine kutijasti čeli čni profili 120/100/5mm, a gornji pojas kutijasti čeli čni profili 100/100/4mm. Za rešetkaste nosa če ispune -vertikale čine kutijasti profile 50/50/3mm, a dijagonale kutijasti profili 50/50/3mm.

22

Krov nad objektom je ravan, sa svim potrebnim slojevima izolacije i sa nagibom od3%.

Slika br.8 Situacija objekta

Fasade su i u oblikovanju i u materijalizaciji rješene tako da je vizuelno jasno razgrani čena zona gdje se nalaze prostorije za kancelarijski rad i odmor, a gdje se nalaze prostorije za skladištenje proizvoda. Staklnena strukturalna fasada dominira u dijelu gdje se nalaze prostorije za kancelarijski rad i odmor i u kombinaciji sa aluminujmskim kompozitnim sendvi č panelima – odnosno alubond panelima koji su tonirani u tamno sivoj daje ovom objektu moderan poslovni izgled.

23

Slika br.9 fasade objekta

Tehnološkim procesom je predvi đeno slede ća grupa proizvoda:

Vrsta proizvoda ribarstva Koli čina kg / dan Plava riba 3500 Bijela riba 500

Proizvodi ribarstva će biti pod strogim temperaturnim sistemom na 0 C za ribu koja se distribuira svježa i -18 C za ribu koja se skladišti u komore za zamrzavanje. Separacija ribe se vrši ru čno pomo ću osposobljenih radnika zatim pakovanje i skladištenje. Proces zahtijeva posjedovanje dovoljnih koli čina leda radi održavanje ribe dobrih organolepti čkih i kvalitativnih svojstava.

Šema tehnološkog procesa bijele ribe: V Prijem sirovine V Separacija V Mjerenje V Pole đivanje V Skladištenje u komoru na 0 C V Distribucija

Šema tehnološkog procesa plave ribe: V Prijem sirovine V Separacija V Mjerenje V Skladištenje u komoru na -18 C V Distribucija

24

Šema tehnološkog procesa soljenja plave ribe: V Prijem sirovine V Separacija V Soljenje V Mjerenje V Skladištenje i dozrijevanje u komoru na 8 C V Distribucija

Slika 10 Tehnološka osnova objekta

Naziv prostorija 1. Prijem proizvoda ribe 2. Kancelarija veterinarskog inspektora 3. Prostorija za konfekcioniranje ribe 4. Skladište Hladnja ča 5. Sanitacija opreme 6. Sanitarni blok 7. Komora za zrenje 8. Skladište gotovih proizvoda 9. Skladište sredstava za održavanje higijene 10. Pakovanje proizvoda 11. Skladište ambalaže 12. Prostorija za odmor sa garderobom i kupatilom 13. Kancelarija za rukovodioca firme-ofis. 14. Masinski pogon 15. Ledomat 16. Komora za brzo smrzavanje 17. Prijemnica 18. Hodnik za radnike 19. Toalet

Funkcionalan opis objekata ː Prijem proizvoda ribarstva se obavlja preko prijemnih vrata u polistirolnim gajbicama koje obezbijedjuju termi čku zaštitu proizvoda dospijeva preko

25

hodnika do prostorije za konfekcioniranje gdje se zavisno od proizvoda distribuira u komoru za hla đenje.

Ukoliko se radi sa plavom ribom temperaturni režim je -18°C i proizvodi se smještaju u minusnu komoru.

Ukoliko je neophodno tehnološkim procesom vršiti soljenje sitne plave ribe sardina i in ćun, separirana ribe se doprema do prostorije za konfekcioniranje gdje se riba smješta u plasti čne baje (burad od 200L) gdje operateri stavljaju red morske soli I zatim red morske ribe. Zatim se proizvod prenosi u komoru za sazrijevanja na 8°C.

Mora se obrada proizvoda vršiti sa pažljivom separacijom obra ćaju ći pažnju na organolepti čki faktor. Voditi ra čuna da se obezbijedi po prijemu svi uslovi da se proizvod odmah obradi i skladišti ili distribuira na tržište svježe ribe. Kod separacije proizvoda prvo se smješta proizvod na radni sto koji je prethodno pripremljen. Zatim se vrši separacija po klasama (po veli činama sortimenta). Tako separirani proizvod se odvozi u komoru za hladjenje i razvrstava po klasama i vrstama. Potrebno je napomenuti da se separacija vrši sa dvije klase i sa 20 vrsta ribe. Zato je neophodno obezbijediti pregledan i dovoljan manipulativni prostor za rad operaterima.

Proizvod koji je neophodno termi čki obraditi mora da se pažljivo separira u posebne pakete sa folijom i skladišti u prostoriju sa režimom -18°C. Sredstva za održavanje higijene se čuvaju u prostoriji.

Osoblje koristi prostoriju za odmor sa ormarima sa radnim uniformama, wc, a za veterinara je obezbijedjena prostorija.

Objekat pogona mora da zadovoljava sve veterinarsko-sanitarne uslove da bi se otklonila mogu ćnost kvarenja proizvoda ribarstva. Posebno treba obratiti pažnju na unutrašnje površine, temperaturni režim u objektu, održavanje čisto će i li čne higijene rada sa instaliranjem sve neophodne opreme.

SMRZAVANJE U „ BLOKU“ Smrzavala bi se mala plava i bijela riba, ali i glavonošci i rakovi i to u PVC kasetama.

Svježa riba dolazi u kasetama od 6 – 8 kg. Stavlja se na radni sto za sortiranje gdje se mehani čki rastrese i sortira po vrstama i veli čini i zatim se ispire u odre đenoj vrijednosti salamure i stavlja se u posebne inox kalupe, koji se ume ću u komoru za brzo smrzavanje na zamrzavanje pri temperature zraka od –25°C. Postupak smrzavanja traje 8 – 10 sati.

Po izlasku iz tunela obavlja se rastresanje smrznute ribe iz kalupa na radni stol. Tako obra đeni formirani blokovi ribe se pakiraju u manje PVC vre ćice. Vre ćice se pakuju u kartonske kutije, zatvaraju ljepljivom trakom, etiketiraju i slažu na paletu. Formirana paleta se odvozi u komoru -18°C na skladištenje do otpreme na tržište. Ovim postupom se smrzavaju i ostali plodovi mora kao što su lignje, muzgavci i sl.

26

Rashladni ure đaji - hladnja če Za potrebe pogona, izgraditi će se rashladno postrojenje koje ima zadatak hla đenja tehnoloških postupaka i rashladnih komora u kojima skladišti svježa riba.

Komora za brzo zamrzavanje ima funkciju termicke obrade sa što bržim temperaturnim djelovanjem na riblji asortiment iz prevashodnog razloga ispravnosti i kvaliteta smrznutih proizvoda.

Kapacitet hladnjace je slede ći: ‹ minus komora (-18°C) - 40 tona sa rashladnim uredjajima 52.5 m3/h ‹ plus komora (0°C) 40 tona sa rashladnim uredjajima 42.5 m3/h ‹ komora za brzo smrzavanje(-18 do -25°C) kapaciteta 500 kg/sat ‹ ledomat kapaciteta 800 kg/h

Kao rashladna komponenta u hladnja či se koristi ekološki freon R 404 A, koji sa aspekta uticaja na okolnu životnu sredinu može biti bitan jedino u slu čaju požarne havarije ( ne uti če na razgradnju ozonskog sloja, ne uti če na efekt staklene bašte, produkti razgradnje ne uti ču negativno na okolinu)

Rashladni ure đaj zadovoljavaju HACCP sistem. Svrha HACCP sistema je da oprema zadovolji sve higijenske i zdravstvene kriterijume za prehrambene proizvode.

Za projektovanje rashladnog ure đaja uzeti su u obzir slijede ći uslove: ‹ centralni rashladni ure đaj trebalo bi snabdjevati potroša če rashladnom komponentom. ‹ plin za hla đenje - R-404A ‹ u rashladnim prostorima ugraditi ispariva če - hladnjaci vazduha montirani direktno na plafon komora. Hladnjaci su s ventilatorima predvi đeni za ventilacijsko hla đenje koje osigurava dobru i jednoli čnu cirkulaciju vazduha u komori. ‹ predvidjeti odgovaraju ću signalizaciju rada ure đaja i detekciju propuštanja plina (rashladne komponente). ‹ u svim hla đenim prostorijama postaviti termometre zbog kontrole temperature. ‹ u rashladnim komorama u kojima postoji mogu ćnost kapanja kondenzata, treba izvesti zaštitu od nehr đaju ćeg čelika i spojiti ih preko sifona na kanalizacijsku instalaciju. ‹ vrata komora za hla đenje trebaju imati sigurnosne brave, koje se moraju s unutarašnje strane otvarati. ‹ komore sa (-) temperaturnim režimom trebaju imati grijanje podova protiv smrzavanja. ‹ štokovi vrata komora sa (-) temperaturnim režimom moraju se grijati, kako bi se izbjeglo zamrzavanje.

27

Opis opreme Kom. Radni sto 3 Vaga elektronska opseg mjerenja 150kg 2 Lavabo od nehrdjaju ćeg čelika 2 Ru čni paletar 1 Ure đaj za pranje pod pritiskom 1 Dezobarijera- kada za sanitaciju čizama 1 Orman metalni za sredstva za higijenu 1 Orman za odje ću za 4 radnika 1

b) Veli čina projekta

Projekat zauzima relativno malu površinu i njegova osnovna namjena skladištenje proizvoda od ribarstva. Na predmetnoj lokaciji se planira objekat površine 361 m2 (bruto) dok u osnovi zauzima 257 m 2.

Osnovne karakteristike objekta na urbanisti čkoj parceli (lokaciji) broj 1507/3, 1508 i 1509/2, u okviru urabnisti čke cjeline – bloka broj 10, po DUP-u »Polje - Zaljevo«, i urbanisti čko - tehni čkih uslova su prikazani u sledećoj tabeli.

DUP »Polje - Zaljevo« Kat. Parcela 1507/3, 1508 i 1509/2 KO Tomba Površina urb. parcele 1000 m² Broj objekata 1 Namjena objekta Poslovni objekat Dimenzije objekta 25,00m x 10,00m Spratnost objekta P+GL Površina prizemlja (bruto) 257.04 m² Površina sprata - galerije (bruto) 104.04 m² Ukupna BGP objekta (bruto) 361.08 m²

Projektovani dnevni kapacitet proizvodnje će biti cca 3.500 kg/dan (ulazna koli čina) i to:

Koli čina bijele ribe je projektovana na 500kg/dan Bijela riba % Kg/dan Visoko kvalitetna riba 10 50 glavonošci 30-50 150-250 Sitna bijela riba 30-40 150-200 ostalo 10 50

Koli čina plave ribe je projektovana na 3000 kg/dan

28

Plava riba % Kg/dan Sardina 40 1200 In ćun 30 900 Skuša 20 600 ostalo 10 300

Kako je razvijenost sektora ribarstva u Crnoj Gori veoma minorna i povezana je i sa sektorom turizma gdje se vrsi plasman ribe, projektovani broj radnih dana je oko 50.

Struktura zaposlenih je data u slede ćoj tabeli: R.BR. Radna operacija Broj izvr čioca Kvalifikacija 1. Prijem proizvoda od ribe, vaganje, 2 kv evidentiranje, skladištenje i distribucija 2. Otprema proizvoda na preradu, 2 kv pakovanju, skladištenju i distribuciji 3. ukupno 4 radnika

c) Kumuliranje sa efektima drugih projekata

Na planiranoj lokaciji kao ni u bližem i širem okruženju ne postoje projekti i objekti koji mogu imati uticaj na predmetni projekat, pa se shodno tome i ne očekuje bilo kakav kumulativnan uticaj.

d) Koriš ćenje prirodnih resursa

Tokom funkcionisanja projekta, osnovni energenti su elektri čna energija i voda. Voda za potrebe funkcionisanja objekta će se koristiti iz sistema javnog vodosnabdjevanja.

Gra đevina će biti priklju čena na gradsku vodovodnu mrežu preko vodomjernog okna u kome je ugra đen vodomjer za sanitarnu vodu.

Voda će služiti za potrebe sanitarne i požarne zaštite, te za tehnološke potrebe.

Objekat s obzirom na vrstu tehnologije spadaju u izdašne potroša če vode. Vodosnabdjevanje objekta dakle mora biti izdašno, što zna či, da svi dijelovi objekta moraju biti snabdjeveni dovoljnim koli činama vode pod odgovaraju ćim pritiskom i to: ‹ hladne vode (+15°C) – sanitarna i tehnološka hladna voda ‹ tople vode (+40°C) – sanitarna topla voda ‹ vru će vode (+83°C) – sanitacija opreme i pribora

Topla voda za potrebe sanitarija i tehnologije grijat će se u bojleru smještenom u mašinskom pogonu uz alternativnu mogu ćnost solarne tehnike i

29

el. struje.

PROCJENA DNEVN E POTROŠNJ E VOD E HLADNA PITKA VODA + 15 °C - za sanitarne potrebe 1,000 l/dan - proizvodnja leda (8t/24 sata) 8.000 l/dan TOPLA VODA + 4 0°C - za sanitarne potrebe 500 l/dan - za tehnološke potrebe (sanitacija podova) 1.000 l/dan VRU ĆA VODA + 8 3°C - za sanitaciju opreme 500 l/dan UKUPNO: 11 .000 l/dan DNEVNA POTROŠNJA VODE (bez 3.000 l/dan proizvodnje leda) UKUPNO:

U kalkulacije potrošnje vode uzeta je prosje čna dnevna potrošnja 8 tona leda tj. oko 8.000 litara vode dnevno ili cca 180 m3 godišnje (45 radnih dana x faktor istovremenosti 0,5). Ta voda ne završava u otpadnim vodama ve ć se izdaje ribarima kao led za potrebe ribarstva ili se otprema sa polistirolnim kasetama.

Odvođenje otpadnih voda Kanalizacijska se mreža se mora sastojati iz 3 odvojena dijela i to: 1. Sanitarna (fekalna) kanalizacija 2. Atmosferska kanalizacija - vode sa manipulativnih površina 3. Atmosferska kanalizacija - krovne vode

Slika 11. Kanalizacijska mreža

Priklju čak objekta predvi đen je na biološki ure đaj za pre čiš ćavanje otpadnih voda do izgradnje gradske kanalizacije. Radove poveriti specijalizovanoj radnoj organizaciji za ovu vrstu radova.. Kanalizacijski vodovi "fekalne kanalizacije",

30

kojima se odvode otpadne vode iz sanitarnih prostorija, ne smiju biti spojeni sa atmosferskom kanalizacijom. Oni se zasebnim cjevovodom odvode direktno u sabirno alternativno rješenje (bio pre čista č) do izgradnje fekalne kanalizacije. Shodno prora čonu u glavnom projektu vodovoda i kanalizacije izabran je ure đaj SRB REG 20. U cilju izgradnje alternativnog rješenje investitor je dužan da pribavi vodne uslove, vodnu saglasnost i vodnu dozvolu u skladu sa odredbama Zakona o vodama od nadležnog organa lokalne uprave Opštine Bar.ž

Slika 12. Biološki ure đaj za pro čiš ćavanje otpadne vode SRB REG 20

Cijevi za atmosfersku kanalizaciju su kvalitetne PP cijevi koje imaju kvalitetnu zvu čnu i toplotnu izolaciju..Na osnovu date površine krova odre đen je broj kišnih vertikala i njihov profil. Olu čne cijevi koje su na fasadi ili u fasadnim žljebovima moraju biti udaljene od zida najmanje 2 cm.Olucne cijevi koje se izlivaju na plocnik , donja ivica izliva mora biti 10 cm iznad plo čnika. Atmosferska kanalizacija od objekta ide na obradjenu površinu.Krovne sistemom zatvorenog cjevovoda odvoditi u sabirnu cisternu za vodu, koja će koristiti za zalivanje zelenih površina i pranje manipulativnih površina.

Atmosferske vode sa manipulativnih površina se prikupljaju u linijskim slivnicima iz kojih se odvode preko slivnika s taložnicom dubine 30-50 cm, do odgovaraju ćeg separatora ulja i masti, koji ima integrirani taložnik i koalescentni uložak. Predlaže se ugradnja separatora masti Regeneracija LM K 2 protoka 2l/s (ili u skladu sa prora čunom iz Glavnog projekta vodovoda i kanalizacija) kao separator koji se koristi u industrijskim i ugostiteljskim objektima iz kojih u okolinu mogu iste ći masno će biljnog ili životinjskog porijekla. Separator1825-1 i DIN 4040-1. N adnu separatora se odvaja mulj a na površini se sakupljaju masno će.

31

Nominalna Uliv/Izliv DN (mm) Pre čnik Visina H (mm) Visina dotoka Visina izliva veli čina l/s Posude D (mm) Hd (mm) Hl (mm9 2 100 1000 190 927 2076

Slika 13. Separator masti i ulja

Kako se u objektu ne planira prerada ribe samim tim ne će biti tehnoloških otpadnih voda i nus proizvoda životinjskog porijekla.

Na predmetnoj lokaciji nijesu registrovane zašti ćene, rijetke ili ugrožene biljne i životinjske vrste.

e) Stvaranje otpada i tehnologija tretmana otpada ( reciklaža,prerada, odlaganje i sl.

U toku rada pogona pojavljivati će se naj češ će miješani komunalni otpad, muljevi iz separatora ulje/voda, zauljena voda iz separatora ulje/voda, mješavine otpada iz taložnika i separatora ulja, papirna, PVC i kartonska ambalaža i plasti čna ambalaža.

Za miješani komunalni otpad, kartonsku i plasti čnu ambalažu koja će nastajati tokom rada pogona, osigurat će se privremeno skladištenje otpada na za to predvi đeno mjesto na lokaciji (kontejnersko mjesto) te će se otpad predavati DOO “Komunalne djelatnosti” Bar sa kojim će investitor sklopiti ugovor o sakupljanju i transport otpada.

32

Otpad iz separatora ulja koji nastaje pro čiš ćavanjem atmosferskih voda s manipulativnih površina će se predavati ovlaš ćenom preduze ću za sakupljanje i transport te vrste otpada.

Za sav proizvedeni otpad na lokaciji će se voditi evidencija o nastanku i kretanju otpada.

f) Zagadjivanje, štetno djelovanje i izazivanje neprijatnih mirisa, uklju čivanje emisije u vazduh, ispu štanje u vodotoke, odlaganje na zemljište, buku, vibracije, toplotu, jonizuju ća i ne jonizuju ća zra čenja.

Emisije otpadnih materija u vazduh Negativne posledice u fazi izgradnje objekta se javljaju kao rezultat emisija izduvnih gasova koji su privremenog karaktera po obimu i intenzitetu ograni čena jer se objekat planira od metalne konstrukcije sa stubovima i binderima.

U toku eksplotacije objekta ne će biti emisija u vazduh.

Ispuštanje u vodotoke Površinskih voda, na i u blizini, predmetne lokacije nema. Pri normalnom funkcionisanju predmetnog projekta, ne će biti ispuštanja otpadnih voda u vodotoke.

Fekalna kanalizacija Sanitarno-fekalne vode iz sanitarnog čvora se ispuštaju u biološki ure đaj za pro čiš ćavanje otpadnih voda koji se planira izgraditi u skladu sa urbanisti čko tehni čkim uslovima i DUP-om “Polje-Zaljevo” u skladu sa vodnim aktima nadležnog organa.

Odlaganje na zemljište Funkcionisanjem predmetnog objekta, ne će biti odlaganja na zemljište, koja bi ugrozila životnu sredinu.

Buka, vibracije i toplota S obzirom na prirodu tehnološkog procesa može do ći će do stvaranja odre đene buke. Redovnim održavanjem svih elemenata sistema, može se buka održavati u dozvoljenim granicama.

Predmetni objekat se nalazi u naseljenom mjestu, te stoga, je potrebno, u toku izgradnje I funkcionisanja projekta održavati nivo buke u skladu sa Zakonom o zaštiti od buke u životnoj sredini, ("Službeni list Crne Gore", br. 028/11, 001/14 i 002/18), Pravilnikom o grani čnim vrijednostima nivoa buke u životnoj sredini na činu utvr đivanja indikatora buke i akusti čnih zona i metodama za ocjenjivanje štetnih efekata buke („Sl. list CG“, broj 60/11) i Odlukom o

33

utvr đivanju akusti čnih zona u opštini Bar ("Službeni list Crne Gore - opštinski propisi", br. 041/15 od 24.11.2015). Predmetna lokacija shodno Odlukom o utvr đivanju akusti čnih zona u opštini Bar pripada akusti čnoj zoni mješovite namjene, u kojoj su definisane slede će grani čne vrijednosti:

Grani čne vrijednosti buke Nivo buke u decibelima (dB) Dnevna buka - od 7 do 19 časova 60 Ve černja buka - od 19 do 23 časa 60 No ćna buka - 23 do 7 časova 50

Shodno članu 3 predmetne Odluke, buka koja poti če od gra đevinskih radova na otvorenom prostoru za čije je izvo đenje izdata dozvola nadležnog organa, može prekora čiti propisanu grani čnu vrijednost za 5dB, u vremenu u kojem se u skladu sa zakonom mogu izvoditi gra đevinski radovi. U sastavu objekta nalaze se ure đaji koji mogu stvarati odre đene vibracije. Ispariva čke jedinice su manje mase i veli čine i pri redovnom održavanju sistema, ne ći do ći do zna čajnih vibracija, koje bi negativno uticale na životnu sredinu. Nivo buke ne smije prekora čiti dozvoljene vrijednosti u mješovitoj zoni na 10 m udaljenosti.

Projekat po svojoj konstrukciji, namjeni i sadržajima, tokom funkcionisanja ne će proizvoditi toplotu.

Zra čenje (joniziraju ćaa i nejoniziraju ća) S obzirom, na vrstu djelatnosti, radne procese i opremu koja de se koristi u predmetnom objektu, ne će biti emitovanja zra čenja ( joniziraju ćaa i nejoniziraju ća) prema okruženju.

Čvrsti komunalni otpad Čvrsti komunalni otpad de se stvarati, tokom funkcionisanja projekta. Koli čina čvrstog komunalnog otpada po jednom zaposlenom iznosi oko 0,3 kg/dan.

Ovaj otpad se sakuplja u odgovaraju će kontejnere, koje sakuplja DOO “Komunalne djelatnosti” Bar. U objektu je predvi đeno da se zaposli 4 radnika.

Nusproizvodi životinjskog podrijetla Riba koja ne zadovoljava higijensko - zdravstvene standarde izdvajat će se i skladištiti u posebne kontejnere na kojima će pisati “Nusproizvodi - nije za prehranu ljudi”. U objektu se ne planira prerada i čiš ćenje ribe pa samin tim se ne će stvarati zna čajna koli čina nus proizvoda životinjskog porijekla. Ali i pored toga, pojavi će se manje koli čine ove vrste otpada koje treba adekvatno skladištiti i predate ovlaš ćenom privrednom društvu za sakupljanje i transport ove vrste otpada, sa kojim ne investitor dužan da zaklju či poseban ugovor.

34

g) Rizik nastanka acidenta

Funkcionisanje jednog ovakvog projekta nosi sa sobom i rizik usljed akcidentne situacije, koja se može manifestovovati kroz: • Neispravnost separatora masti V Curenje gasa za hla đenje (freona) V Požar

h) Rizici za ljudsko zdravlje

Kao posljedica nastanka požara obrazuje se dim kao vidljiva komponenta produkata sagorijevanja, koju sa činjava mutna aerosolna mješavina čvrstih, te čnih i gasovitih produkata sagorijevanja koja je prestavlja rizik po ljudske živote i ljudsko zdravlje.

Za gašenje eventualnog požara predvidja se jednovremena upotreba dva protivpožarna zidna hidranta pojedina čne protoke od 2,5 l/s što čini jednovremeno optere ćenje od q = 5,0 l/s.

35

4. VRSTE I KARAKTERISTIKE MOGU ĆIH UTICAJA PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU

Na urbanisti čkoj parceli (lokaciji) broj 1507/3, 1508 i 1509/2, u okviru urabnisti čke cjeline – bloka broj 10, po DUP-u »Polje - Zaljevo«, odnosno na katastarskim parcelama broj 1507/3, 1508 i 1509/2 KO Tomba planira se izgradnja izgradjena pogona za skladištenje ribe tako da mogu ći uticaj objekta na životnu sredinu može se desiti: 1. u toku izgradnje 2. u toku redovnog funkcionisanja i 3. u toku akcidenata. a) Veli čina i prostorni obuhvat uticaja projekta

Projekat zauzima relativno malu površinu i njegova osnovna namjena skladištenje proizvoda od ribarstva. Na predmetnoj lokaciji se planira objekat površine 361 m 2 (bruto) dok je ukupna površina parcela 1000 m 2. b) Priroda uticaja

Uticaj na kvalitet vazduha

Predmetni zahvat i njegov potencijalni utjecaj na vazduh možemo posmatrati kroz dvije faze, fazu izgradnje temenja i postavljanja metalne konstukcije i fazu korištenja.

U fazi izgradnje i postavljanja za o čekivati je pojavu zaga đuju ćih supstanci prvenstveno pri obavljanju grubih gra đevinskih radova. Najve ći udio su emisije prašine koje su posljedica iskopa zemlje za izgradnju pogona, dostave gra đevinskog materijala uslijed čega dolazi do emisije prašine sa pristupnih saobra ćajnica ili teretnih vozila koja prevoze materijal. Kako će tokom izgradnje na predmetnom podru čju biti pove ćan broj gra đevinske mehanizacije teretnih vozila može se o čekivati i pove ćanje emisija fosilnih goriva (CO, NOx, SO2, CO2) kao i čestica frakcije PM 10 .

Uzimaju ći u obzir vremenski rok trajanja radova i udaljenosti utjicaji će biti kratkotrajni i zanemarljivi te ne će imati utjecaj na kvalitetu vazduha.

Tokom korištenja pogona ne o čekuju se negativni uticaji na kvalitetu vazduha. Isti se mogu eventualno javiti u slu čaju nekontroliranog curenja rashladne komponente koji će biti R-404A. Kao rashladna komponenta u hladnja či se koristi ekološki freon R 404 A, koji sa aspekta uticaja na okolnu životnu sredinu može biti bitan jedino u slu čaju požarne havarije (ne uti če na razgradnju ozonskog sloja, ne uti če na efekt staklene bašte, produkti razgradnje ne uti ču negativno na okolinu) Za rashladni sistem pogona predvi đena je ugradnja ure đaja za otkrivanje propuštanja plina pa se ne o čekuju zna čajni utjecaji na kvalitetu vazduha tokom izgradnje i korištenja pogona za skladištenje ribe.

36

Uticaj na kvalitet voda

Sanitarno-fekalne otpadne vode i otpadne vode koje nastaju prilikom pranja poda u toku redovnog rada objekta ispušta će se preko separatora mast ii ulja upojni bunar.

U skladu sa projektom vodovoda i kanalizacije, ugradnja separator masti i ulja mora biti izvšena u svemu prema uputstvima proizvo đaca i zahtijevima standard MEST EN 858-1:2002 i MEST EN 858-2:2003, a sve u skladu sa projektom, pri čemu treba obezbjediti kvalitet otpadnih voda, koji ce biti u skladu sa Pravilnikom o kvalitetu i sanitarno-tehnickim uslovima za ispuštanje otpadnih voda, nacinu i ispitivanja kvaliteta otpadnih voda i sadržaju izvještaja o utvr đenom kvalitetu otpadnih voda (,,Sl. list Crne Gore˝, broj 56/2019 od 04.10.2019.).

Svakom ure đaju SBR (biološki ure đaj za pro čiščavanje otpadnih voda)je potreban održavaoc (vlasnik ure đaja ili osoba koju odredi vlasnik) koji će brinuti za neometen rad ure đaja za pro čiš ćavanje i koji će u slu čaju potrebnih radova na održavanju obavijestiti održavaoca, odnosno servisera koji je odre đen u ugovoru.

.S obzirom da predmetni pogon za skladištenje ribe ima adekvatno riješen sistem odvođenja otpadnih voda negativni uticaji tokom korištenja pogona na podzemno vodno tijelo se ne o čekuju.

Uticaj na zemljište Realizacijom zahvata izgradnje pogona za skladištenje ribe može do ći do manjih uticaja na zemljište u slu čaju akcidentnih situacija (curenje goriva i maziva iz radne opreme) ili u slu čaju nepropisnog upravljanja s nastalim otpadom. Radna mehanizacije će tokom izvo đenja radova koristiti postoje ću putnu infrastrukturu, čime se uticaji od kretanja mehanizacije svode na najmanju mogu ću mjeru.

Tokom korištenja pogona za skladištenje ribe negativni uticaji na zemljište mogu ći su u slu čaju neadekvatnog postupanja s otpadom na lokaciji ili nepravilnosti u radu kanalizacijskih sistema i separatora masti. Me đutim, redovitim održavanjem i ispitivanjem na vodonepropusnost sistema odvo đenja otpadnih voda te zbrinjavanjem otpada skodno zakonskim propisima, negativni utjecaji na zemljište se ne o čekuju. Kako se ne radi u velikom objektu u osnovi (cca 250 m 2 na zemljištu od 1000 m2), tako da nema zna čajne površine izgublejnog poljoprivrednog zemljišta.

Odlaganje čvrstog komunalnog otpada može imati uticaj na kvalitet životne sredine na lokaciji projekta ukoliko se ne bude vršilo njegovo adekvatno odlaganje. Investitor će zakljiti ugovor sa komunalnim preduze ćem o redovno sakupljanju i transport otpada koji se proizvede u toku redovog rada objekta.

37

Prepoznati utjecaji na zemljište koji mogu nastati tokom izgradnje zahvata nisu prepoznati kao zna čajni te će se primjenom mjera smanjenje uticaja i ispravnom organizacijom gradilišta svesti na najmanju mogu ću mjeru.

Uticaj na lokalno stanovništvo

U toku funkcionisanja projekta ne će do ći do promjene u broju i strukturi stanovništva u ovoj zoni. Funkcionisanjem projekta ne će do ći do pove ćanja naseljenosti, pa samim tim ni do pove ćanja koncentracije stanovništva, jer se radi o projekti koji ve ć postoji na predmetnoj lokaciji i vrši redovno poslovanje.

Funkcionisanje projekta ne će imati uticaja na stalne migracije stanovništva.

Vizuelni uticaji s obzirom na dimenzije i savremen izgled objekta je pozitivan.

Tokom radova na realizaciji predmetnog zahvata o čekuje se negativan uticaj na stanovništvo, koji je umjerenog, lokalnog i privremenog karaktera.

Sam zahvat rezultirati će podizanjem kvalitete života stanovništva, jer se očekuje zapošljavanje lokalnog stanovništva, što dovodi do podizanja životnog standard.

U toku eksploatacije ne će do ći do pove ćanja nivoa buke i stvaranja zna čajnih vibracija, emitovanja toplote ili nekih drugih vidova zra čenja.

Uticaj na floru i faunu

Funkcionisanje pogona za skladištenje ribe na predmetnom podru čju ne će imati negativan uticaj na floru i faunu okolnog podru čja, obzirom na prirodu projekta i njegovu lokaciju.

Uticaj na ekosistem i geologiju

U toku eksploatacije projekta ne će do ći do gubitka i ošte ćenja geoloških, paleontoloških i geomorfoloških osobina terena.

Uticaj na komunalnu infrastrukturu

Redovan rad pogona za skladištenje ribe ne će imati uticaja na postoje ću komunalnu infrastrukturu, odnosno ne će zna čajnije uticati na postoje ći saobra ćaj, energetiku i vodosnabdijevanje.

Uticaj na zašti ćena prirodna i kulturna dobra i njihovu okolinu

O uticaju eksploatacije objekta na zašti ćena prirodna i kulturna dobra i njihovu okolinu ne može se govoriti, pošto nema informacija da postoje na predmetnoj lokaciji. Ukoliko se tokom radova nai đe na neotkriveno arheološko nalazište potrebno je obavijestiti nadležni Zavod za zaštiti spomenika kulture te postupati u skladu sa datim upustvima.

38

Uticaj uslijed akcidenta Potencijalne akcidentne situacije do kojih može do ći, a koje mogu prouzrokovati negativne uticaje na životnu sredinu za vrijeme izgradnje i koriš ćenja pogona, vezane su za požar, ispuštanje rashladne komponente zbog curenja ili napuknu ća komponenti sistema, mogu ća zaga đenja zemljišta uslijed izlivanja goriva i maziva iz mehanizacije i vozila, pucanje pojedinih dijelova sistema za odvo đenje otpadnih voda. c) Prekograni čna priroda uticaja

Obzirom na položaj lokacije projekta ne postoji mogu ćnost prekograni čnog zaga đenja vazduha. Ne postoji mogu ćnost uticaja na prekograni čno zaga đivanje voda kada je ovaj projekat u pitanju.

Ne postoji mogu ćnost uticaja na prekograni čno zaga đivanje zemljište kada je ovaj projekat u pitanju d) Ja čina i složenost uticaja

Realizacija projekata ove vrste ne može biti u suprotnosti sa okruženjem. Ja čina uticaja je neznatna. Što se ti če složenosti uticaja navedeni projekat ne će imati uticaja na životnu sredinu jer će se nosilac projekta pridržavati standarda iz oblasti zaštite životne sredine, zaštite na radu i zaštite od požara. e) Vjerovatno ća uticaja

Vjerovatno ća uticaja prilikom funkcionisanja projekta je veoma mala obzirom da će objekat funkcionisati u skladu sa zakonskim propisima. f) Očekivani nastanak, trajanje, u čestalost i ponavlanje uticaja

Učestalost i ponavljanje mogu ćih uticaja ne će biti izražena, dok će vizuelni efekat biti prisutan čitavo vrijeme. g) Kumulativni uticaj sa uticajima drugih projekata

Obzirom da je predmetna lokacija u zoni sentralnih djelatnostu DUP-a „Polje-Zaljevo“ gdje su predvi đeni komercijalni sadržaji, centralne institucije privrede, stanovanje i sl. navedeni projekat ne će imati kumulativni uticaj sa efektima drugih projekata koje bi bile u suprotnosti sa okruženjem. h) Mogu ćnost efektivnog smanjenja uticaja

Analiziraju ći projekat, izdvojene su mjere za sprije čavanje, smanjenje i otklanjanje negativnih uticaja na sve segmetne životne sredine koje je neophodno sprovoditi u toku funkcionisanja projekta a u cilju minimiziranja negativnog uticaja na najmanju mogu ću mjeru.

39

5. OPIS MOGU ĆIH ZNA ČAJNIH UTICAJA PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU

Uticaji mogu biti privremeni i stalni. Privremeni uticaji su ve ćinom vezani za izgradnju objekta i ovi uticaji koji se uglavom manifestuju u vidu pove ćanja nivoa buke, zaga ćuju ćih izduvnih gasova iz prevoznih sredstava i mehanizacije koja rade na gradilištu, kao i uslijed zauzimanja zemljišta za izgradnju objekata.

Stalni uticaji vezani su za eksploataciju objekta i on se mogu javiti od otpadnih voda i upravljanja komunalnim otpadom. Imjaju ći u vidu lokaciju i predvi đene mjere za smanjenje štetnih uticaja, ovi uticaji ne će biti izraženi.

a) Očekivane zaga đuju će materije

1. Otpadne vode

Za sanitarno-fekalne otpadne vode koristi se sanitarni cvor u objektu, pri cemu se sanitarno fekalne otpadne vode i tehnološke otpadne vode od pranja površina odvode u vodonepropusnu septicku jamu, tako da sanitarno-fekalne otpadne vode ne mogu imati negativni uticaj na životnu okolinu.

Pražnjenja vodonepropusne septicke jame vrši se od strane D.O.O.Vodovod i i kanalizacija Bar u skladu sa Ugovorom.

Odvod vode sa spoljašnosti objekta ura đen je olucnim sistemom odnosno krovnim slivnicima i vertikalnim olucima koji ce biti izra đeni od plastificiranog aluminijskog lima.

Tok atmosferske kanalizacije je izdvojen i atmosferske vode sa površine kompleksa se usmjeravaju na zelene površine.

Tehnološki otpadne vode sa radnog prostora će se precišcavati na separatoru masti i ulja i tako precišcene otpadne vode pri cemu treba obezbjediti kvalitet otpadnih voda, koji ce biti u skladu sa Pravilnikom o kvalitetu i sanitarno-tehnickim uslovima za ispuštanje otpadnih voda, nacinu i ispitivanja kvaliteta otpadnih voda i sadržaju izvještaja o utvr đenom kvalitetu otpadnih voda (,,Sl. list Crne Gore˝, broj 56/2019 od 04.10.2019.).

2. Komunalni otpad i nusproizvodi životinjskog porijekla

Sav komunalni otpad koji će se stvarati u fazi eksploatacije objeka prikuplja će se u za to definisane posude - kontejnere i iste će sakupiti i transportovati DOO “Komunalne djelatnosti” sa kojim ce investitor sklopiti Ugovor o pružanju usluga.

Riba koja ne zadovoljava higijensko - zdravstvene standarde izdvajat će se i skladištiti u posebne kontejnere na kojima će pisati “Nusproizvodi- nije za

40

prehranu ljudi”. U objektu se ne planira prerada i čiš ćenje ribe pa samin tim se ne će stvarati zna čajna koli čina nus proizvoda životinjskog porijekla. Ali i pored toga, pojavi će se manje koli čine ove vrste otpada koje treba adekvatno skladištiti i predate ovlaš ćenom privrednom društvu za sakupljanje i transport ove vrste otpada, sa kojim ne investitor dužan da zaklju či poseban ugovor. b) Koriš ćenje prirodnih resursa

Procjena potrošnje vode

Zaposleni će koristiti vodu za sanitarne potrebe. Pretpostavlja se da će u toku 24 časa, cca 4 stalno zaposlenih koristiti vodu za sanitarne potrebe i održavanje objekata i opreme.

41

6. MJERE ZA SPRJE ČAVANJE, SMANJENJE ILI OTKLANJANJE ŠTETNIH UTICAJA

Analiziraju ći mogu će štetne uticaje funkcionisanja pogona za skladištenje ribe na životnu sredinu, mogu se prepoznati odre đene mjere i postupci kojima će se obezbjediti potrebni ekološki uslovi, koji omogu ćavaju da se uticaj predmetnog objekta svede u granice prihvatljivosti. Ako se karakteristike prirodne sredine i postoje će stanje životne sredine po čnu razmatrati istovremeno sa tehni čko-tehnološkim karakteristikama planiranih aktivnosti, a to je ovdje bio slu čaj, preventivnim mjerama zaštite može se posti ći da se degradacija životne sredine smanji i sprije či mogu ći štetni uticaji na životnu sredinu.

U cilju zaštite životne sredine neophodno je pridržavati se važe ćih zakonskih propisa i normativa, a kojima su obuhva ćena slede ća podru čja: urbana ekologija, zaštita od požara, zaštita od buke, termotehni čka zaštita objekta i zaštita od zaga đenja vode, vazduha i zemljišta.

Kako se radi o objektu koji je ve ć izgra đen, definisane su mjere u toku funkcionisanja objekta i mjere u toku akcidentnih situacija. a) Mjere predviđene zakonom i drugim propisima

Sa ciljem zaštite životne sredine neophodno je pridržavati se važe ćih zakonskih propisa i normi, a koji su obuhva ćeni projektima: arhitekture, konstrukcije, zaštiti od požara, zaštitite na radu, zaštiti od buke i zaštiti od zaga đenja zemljišta, voda i vazduha.

Mjere u fazi izvo đenja radova

V Radove izvoditi prema tehni čkoj dokumentaciji, V da se tokom izvo đenja projekta nastali otpadni materijal propisno sakuplja i odlaže na za to predvi đene lokacije; V Izvršiti pravilan izbor gradevinskih mašina i vozila radi nabavke ure đaja sa najmanjom emisijom buke i najmanje vibracija pri radu,a tokom izvo đenja radova održavati mehanizaciju u ispravnom stanju, V Održavati mehanizaciju u ispravnom stanju, u cilju eliminisanja mogu ćnosti dospijevanja nafte, derivata i mašinskog ulja u površinske i podzemne vode, V Poštovati dozvoljene grani čne vrijednosti buke u akusti čnoj zoni, V Formirati zaštitni- pojas zelenila izmedu objekta i susjednih parcela u cilju funkcionalnog razdvajanja cjelina, korišcenjem onih biljnih vrsta koje imaju svojstvo apsorbcije.

Mjere u fazi funkcionisanja

Mjere zaštite voda i zemljišta V atmosfersku vodu odvojeno usmjeravati i tretirati od komunalne otpadne vode;

42

V u cilju izgradnje alternativnog rješenje za sakupljanje otpadnih voda investitor je dužan da pribavi vodne uslove, vodnu saglasnost i vodnu dozvolu u skladu sa odredbama Zakona o vodama od nadležnog organa lokalne uprave Opštine Bar. V investitor je u obavezi sklopiti ugovor sa ovlaš ćenom firmom ili imati salno zaposlenu osobu za servisiranje opreme koju koristi u procesu skladištenja ribe; V da otpadne vode koje nastaju kao produkt pranja betonskog platoa pre čisti u separatoru ulja i masti do kvaliteta vode predvi đenog članom 5 Pravilnik o kvalitetu i sanitarno-tehni čkim uslovima za ispuštanje otpadnih voda, na činu i ispitivanja kvaliteta otpadnih voda i sadržaju izvještaja o utvrdenom kvalitetu otpadnih voda (˝Sl. list Crne Gore, broj 56/2019˝ od 04.10.2019.) V investitor je u obavezi sklopiti ugovor sa ovlaš ćenom firmom ili imati salno zaposlenu osobu za održavanje separatora masti; V prilikom održavanja higijene objekta obavezno koristiti biorazgradiva dezinfekciona sredstva, koja posjeduju bezbjedonosni list i ista nabavljati od ovlaš ćenog trgova čkog društva; V po izgradnji kanalizacionog sistema, sve kišne i fekalne vode moraju se prikljuciti na odgovaraju ću gradsku kanalizaciju.

Mjere upravljanja otpadom V Za komunalni otpad, kartonsku i plasti čnu ambalažu koja će nastajati tokom rada pogona, osigurat će se privremeno skladištenje otpada na za to predvi đeno mjesto na lokaciji (kontejnersko mjesto), te će se otpad predavati DOO “Komunalne djelatnosti” Bar. V investitor je u obavezi da ima potpisan ugovor sa DOO “Komunalne djelatnosti” Bar za sakupljanje, transport i/ili tretman otpada komunalnog otpada V investitor je u obavezi da ima potpisan ugovor sa privrednim društvom registrovanim za sakupljanje i transport nus proizvoda životinjskog porijekla V neophodno je redovno komunalno održavanje i čiššenje objekta i okruženja radi smanjenja mogucnosti zagadivanja V otpad iz separatora ulja koji nastaje pro čiš ćavanjem atmosferskih voda s manipulativnih površina će se predavati ovlaš ćenom preduze ću za sakupljanje i transport te vrste otpada V Riba koja ne zadovoljava higijensko - zdravstvene standarde izdvajat će se i skladištiti u posebne kontejnere na kojima će pisati “Nusproizvodi - nije za prehranu ljudi”. Mjere zaštite od buke Odlukom o odredjivanju akusti čkih zona u opštini Bar, (Sl. list CG - opštinski propisi broj 47/15) su odredjene akusti čke zone na teritoriji opštine Bar, u skladu sa postoje ćom i planiranom namjenom podru čja, grani čne vrijednosti nivoa buke procjenjene u skladu sa izvorima buke koji se nalaze ili mogu nalaziti u odre đenoj zoni i njenoj neposrednoj blizini i sprovo đenju mjera zaštite i primjene grani čnih vrijednosti buke. Izmedju ostalih zona propisana je zona mješovite namjene sa grani čnim vrijednostima buke i nivoom buke u decibelima (dB). U tabeli su date grani čne vrijednosti buke za zonu mješovite namjene (predmetna lokacija objekta).

43

V investitor je u obavezi da prije puštanja u rad predmetnog objekta izvrši mjerenje buke preko ovlaš ćene ustanove.

Mjere zaštite od komponeti za koriš ćenje u rashladnim ure đajima Konkretno, rashladna oprema planirana za predmetni objekat koristi ekološki freon R404a. Ovaj freon je bezbojni plin, kvazi-azeotropna smješa R125 / R143a / R 134a, u masenom omjeru 44/52/4%. Zeotropske smješe su smješe dviju ili više radnih supstanci, za koje je karakteristi čna promjena temperature i sastava ravnotežne pare i vodene pare pri isparivanju. V Nosilac projekta je dužan da sklopiti Ugovor sa ovlaš ćenim preduze ćem o redovnom servisiranju i održavanju opreme za hladnja če, kao i ostale opreme u proizvodnom pogonu.

Mjere zaštite koje se odnose na separator masti i ulja V Visinu mulja u taložniku je potrebno kontrolisati jednom mjesecno. Pri kontroli je potrebno izmjeriti visinu mulja u taložniku. Rezultate mjerenja potrebno je upisati u zapisnik kontrole. V Mulj iz taložnika se ne smije odlagati sa komunalnim otpadom. V Investitor je u obavezi da sa ovlašcenim preduzecem sklopi ugovor o cišcenju i održavanju separatora ulja V Nosilac projekta je dužan da nakon puštanja pogona u rad (upotrebna dozvoda) ispita kvalitet otpadne vode koja izlazi iz separatora I da vrši redovan monitoring voda koje izlaze iz separatora (jednom godišnje)

Mjere zaštite za biološki ure đaj za pre čišdavanje V Vizuelna kontrola ure đaj se sprovodi dvaput mjese čno: • neometen dovod elektronapajanja • stanje poklopaca, ventilatora, brava, • kontrola mirisa, • rad duvalica i pumpi, • potrebno je provjeriti dovodnu i odvodnu cijev da li ima protok vode neometeni put. V Preporu čuje se da se mehani čki dio isprazni jednom godišnje, odnosno i češ će ukoliko je to potrebno. Mehani čki dio naprave potrebno je isprazniti kada je napunjeno 2/3 korisne zapremine mehani čkog dijela. V Prije nego što se ure đaj SBR ponovo pokrene, pregledati da nije došlo do ošte ćenja zidova i pregrada. V Pražnjenje ure đaja SBR mora izvršiti ovlaš ćena osoba. V Preporu čuje se da se rad ure đaja SBR kontroliše na odvodu ( čisto ću vode i miris). Glavni uslov uspješnog djelovanja ure đaja je odgovaraju ći nivo ventilacije, zato je obavezna redovna kontrola rada dijelova za provjetravanje. V Potrebno je provjeravati koli činu mulja, koli činu izdvojenih masno ća na površini i rad elektri čnih komponenata. V Potrebno je vršiti redovno kontrolu sadržaja otpadnih voda, po mogu ćnosti svaka tri mjeseca, u skladu sa zakonskim regulativama. V Pre čiš ćena voda iz bio septika ispušta se u upojni bunar koji je za tu namjenu predvi đen, a održavanje bio septi čke jame je neophodno vršiti u skladu sa Uputstvom proizvo đača. V Prilikom prvog ispuštanja pre čiš ćene vode u upojni bunar obavezno uzeti uzorak vode i dati ga na analizu nadležnoj ustanovi. Ako je voda biološki ispravna ispustiti je u upojni bunar.

44

V Investitor je dužan voditi ra čuna o ispravnom pražnjenju istog. b) Mjere koje se preduzimaju u slu čaju udesa ili velikih nesre ća

U slu čaju izlivanja ulja, goriva i drugih maziva tokom funkcionisanja projekta potrebno je primijeniti hitne mjere za saniranje terena na na čin da se zauljano zemljište mora sakupiti kao opasni otpad i odložiti u posude namijenjene za tu vrstu otpada. U ovom slu čaju pri izlivanju potrebno je koristiti odgovaraju ći materijal radi absorpcije ulja. Ovaj otpad potrebno je predati ovlaš ćenom preduzetniku za opasni otpad; Neophodno je redovno održavanje i stru čno rukovanje tehnološkom opremom u cilju pravovremenih otklanjanja potencijalnog curenja plina I zaštite od požara.

Mjere za slu čaj da do đe do požara Požar kao elementarna pojava dešava se slu čajno, prakti čno može da nastane u bilo kojem dijelu predmetnog objekta, a njegove razmjere, trajanje i posljedice ne mogu se unaprijed definisati i predvidjeti. Kao primarnu preventivnu mjeru neophodno je primijeniti racionalna projektantska rješenja, koja obezbje đuju ve ći stepen sigurnosti ljudi i materijalnih dobara.

Sa stanovišta zaštite od požara, u razmatranje se prije svega uzimaju sljede će činjenice: • sprje čavanje nastanka požara – primjenom „aktivnih“ ili „primarnih“ mjera, • gašenje požara u ranoj-po četnoj fazi, • predvidjeti bezbjednu evakuaciju ugroženih osoba i vrijedne opreme, • gašenje i lokalizacija požara i • očuvanje integriteta i stabilnosti objekta.

Za gašenje eventualnog požara predvidja se jednovremena upotreba dva protivpožarna zidna hidranta pojedina čne protoke od 2,5 l/s što čini jednovremeno optere ćenje od q = 5,0 l/s.

Postupak gašenja sprovodi se po sljede ćim fazama: I – faza; Podrazumijeva isklju čenje elektri čne energije i pristup gašenju požara ru čnim aparatima ili vodom, ako materija koja gori to dozvoljava. II – faza; Nastupa kada se primijenjenim postupcima i radnjama u I fazi nije uspio ugasiti požar. Obavijestiti Službu zaštite i spašavanja (broj 123), pripadnike Ministarstva unutrašnjih poslova (broj 122), a po potrebi hitnu medicinsku službu (broj 124).

Dolaskom pripadnika vatrogasne jenice oni preuzimaju ulogu rukovo đenja akcijom gašenja, sprovode ći neophodne poteze i radnje. Svi prisutni su podre đeni komandi rukovodioca akcije gašenja, slijede njegova upustva i nesmiju se preduzimati samovoljne akcije i radnje. III – faza; Ovaj stepen nastupa kod požara ve ćeg inteziteta tj. kada predhodnim postupcima nije došlo do njegove likvidacije. Rukovodioc akcije gašenja putem

45

radijo-veze obavještava vatrogasnu jedinicu i svoje predpostavljene, traže ći poja čanje u ljudstvu i tehnici. Do dolaska poja čanja a po potrebi i drugih spasila čkih ekipa nastoji se ne dozvoli da se požar dalje širi, koriste ći raspoloživa protivpožarna sredstva i opremu. Po dolasku komandira ili njegovog zamjenika, rukovodioc akcije gašenja upoznaje svoje predpostavljene o trenutnoj situaciji, a oni nakon toga preduzimaju komandu i rukovode akcijom gašenja. Svi izvršioci su tada pod njegovim komandom, samostalno ne preduzimaju akcije a oni su odgovoran za sve radnje do kona čne likvidacije požara.

Druge mjere koje mogu uticati na sprije čavanje ili smanjenje štetnih uticaja na životnu sredinu

V predvidjeti ugradnju ure đaja za detekciju propuštanja plina V da sklopi ugovor sa ovlašteni preduze ćem o redovnom servisiranju i održavanju skladišne rashladne komore za ribu; V da u skladu sa Pravilnikom kontroliše kvalitet prečiš ćene vode; V da se obezbijedi aparate za gašenje požara u skladu sa Elaboratom ZOP-a. V nakon svakog pražnjenja protivpožarnih za po četno gašenje požara, iste odmah odnijeti na punjenje kod ovlaš ćene organizacije V redovno kontrolisati protivpožarne aparate, prema uputstvu proizvo đača. V da sklopi Ugovor o kontroli sirovine i gotovih proizvoda sa ovlaštenim preduze ćem; V da kvalitet proizvoda bude u skladu sa Zakonom o bezbijednosti hrane ( Sl. List CG 57/15); V redovno vršiti aktivnosti na održavanju tehnološke i druge opreme V redovno održavanje biljnih vrsta i travnatih površina V redovno, shodno propisima, vršiti tehni čku kontrolu opreme koja je u funkciji zaštite od požara V popravku, zamjenu i mjerenja elektri čnih ure đaja i instalacija povjeriti isklju čivo ovlaš ćenim licima i organizacijama. V sve ure đaje i sisteme koji su u funkciji zaštite od požara redovno kontrolisati i održavati ih u funkcionalnom stanju V napraviti Upustvo o ponašanju osoba prilikom požara, i isto postaviti kod ulaznih vrata. V prije po četka rada zaposleno osoblje obu čiti u sprovo đenju mjera zaštite od požara, kao i u rukovanju pp-aparatima za po četno gašenje požara.

46

7. IZVORI PODATAKA

1. Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl.list RCG“ br. 75/18). 2. Zakon o životnoj sredini („Sl. list CG“ br. 52/16). 3. Zakon o zaštiti vazduha („Sl. list Crne Gore“, br 25/10, 40/11). 4. Zakon o vodama („Sl. list RCG“, br. 27/07 i 73/10; „Sl. list CG“, br. 32/11, 47/11, 48/15 i 52/16). 5. Zakon o upravljanju otpadom („Sl.list Crne Gore“, br. 64/11 i 39/16). 6. Zakon o zaštiti od jonizuju ćih zra čenja i radijacionoj sigurnosti („Sl.list Crne Gore“, br. 56/09, 58/09, 40/11 i 55/16 ). 7. Zakon o ratifikaciji Kjoto protokola uz okvirnu konvenciju UN o promjeni klime („Sl.list RCG“ br. 17/07). 8. Zakon o zaštiti prirode („Sl. list Crne Gore,“ br. 54/16). 9. Zakon o Nacionalnim parkovima („Sl. list Crne Gore“, br. 28/14). 10. Zakon o slobodnom pristupu informacijama („Sl. list Crne Gore“, br. 44/12). 11. Zakon o lokalnoj samoupravi ((,,Službeni list Crne Gore, broj 02/18"). 12. Zakon o inspekcijskom nadzoru („Sl. list RCG“ br. 39/03; „Sl.list Crne Gore“, br. 76/09, 57/11, 18/14, 11/15 i 52/16). 13. Zakon o upravnom postupku (,,Službeni list Crne Gore, broj 56/14, 40/16. 37/17"). 14. Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekta (Sl.list RCG broj 64/17). 15. Zakon o zaštiti od buke u životnoj sredini („Sl. list Crne Gore“, br. 28/11, 1/14). 16. Zakon o komunalnim djelatnostima („Sl. list RCG“, br. 55/16 i 74/16). 17. Zakon o prevozu opasnih materija („Sl. list Crne Gore“, br. 33/14). 18. Zakon o zaštiti od nejonizuju ćih zra čenja („Sl. list Crne Gore“, br. 35/2013). 19. Uredba o klasifikaciji i kategorizaciji površinskih i podzemnih voda („Sl.list Crne Gore“, br. 02/07). 20. Uredba o grani čnim vrijednostima emisija zaga đuju ćih materija u vazduh iz stacionarnih izvora („Sl. list Crne Gore“, br.25/12). 21. Pravilnik o bližem sadržaju dokumentacije koja se podnosi uz zahtjev za odlu čivanje o potrebi izrade elaborata („Sl.list CG „br. 19/19). 22. Pravilnik o na činu i postupku mjerenja emisija iz stacionarnih izvora („Sl.list Crne Gore“, br. 39/13) 23. Pravilnik o kvalitetu i sanitarno-tehni čkim uslovima za ispuštanje otpadnih voda, na činu i ispitivanja kvaliteta otpadnih voda i sadržaju izvještaja o utvrdenom kvalitetu otpadnih voda (˝Sl. list Crne Gore, broj 56/2019˝ od 04.10.2019.) 24. Pravilnik o dozvoljenim koli činama opasnih i štetnih materija u zemljištu i 47

metodama za njihovo ispitivanje („Sl. list RCG“, br. 18/97). 25. Pravilnik o grani čnim vrijednostima buke u životnoj sredini, na činu utvrdivanja indikatora buke i akusti čnih zona i metodama ocjenjivanja štetnih efekata buke („Sl. list Crne Gore“, br. 60/11). 26. Pravilnik o grani čnim vrijednostima parametara elektromagnetnog polja u cilju ograni čavanja izlaganja populacije elektromagnetnom zra čenju, („Sl. list Crne Gore“, br. 15/10). 27. Pravilnikom o na činu vodenja evidencije otpada i sadržaju formulara o transportu otpada („Sl. list Crne Gore", br. 50/12) 28. Pravilnik o na činu vodenja evidencije o izvorima nejonizuju ćih zra čenja („Sl. list Crne Gore“, br. 56/2013). 29. Uredba o projektima za koje se vrši procjena uticaja na životnu sredinu „Sl. list RCG“, br. 20/07; „Sl. list CG“, br.47/13). 30. Pravilnikom o bližoj sadržini elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu (Sl.list RCG broj 19/19) 31. Godišnje Informacije o stanju životne sredine za 2018. godinu (Agencija za zaštitu prirode i životne sredine Crne Gore). 32. DUP “Polje Zaljevo” 33. Izvještaj o strateškoj procjeni uticaja DUP-a “Polje Zaljevo” 34. Prostorno-urbanisti čki plan Opštine Bar 2020.

48