Kultura I Običaji Bara
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
FAKULTET ZA POSLOVNE MEDITERANSKE STUDIJE TIVAT KULTURA I OBI ČAJI BARA SPECIJALISTI ČKI RAD Predmet: Obi čaji i kultura poslovnog komuniciranja Mentor: prof. Stevo Niki ć Student: Adovi ć Vildana Smjer: Nauti čki turizam i upravljanje marinama Br.indexa: S30 /14 JMBG 1509983225016 Tivat, Jun 2015. S A D R Ž A J U V O D..................................................................................................................................................3 1.ORJENTALNI DIO BARA...............................................................................................................4 1.1 Istorija, kultura i arhitektura ..........................................................................................................5 1.2.Džamija Omerbaši ća, Džamija Škanjevi ća, Sahat kula, amam i akvadukt ..................................6 1.3 Crkva Sv. Katarina ......................................................................................................................10 1.4. Katedrala Bezgrešnog za čeċa na Gretvi .....................................................................................11 1..5. Crkva Sv. Nikole ( Čeluga) ........................................................................................................12 1.6. Prve škole u Baru .......................................................................................................................12 1.7. Kulturne ustanove u Baru ..........................................................................................................15 2. OBI ČAJI..........................................................................................................................................18 2.1 Svadbarski obi čaji .......................................................................................................................19 2.2. Barska tradicionalna kuhinja ......................................................................................................20 2.3. Sli čnost barske gastronomije sa turskom ...................................................................................22 2.4. Stara Maslina na Mirovici ..........................................................................................................22 2.5. Pri ča o Staroj maslini .................................................................................................................23 2.6. Pripreme za Bajram ....................................................................................................................23 2.7. Pripreme za Boži ć ......................................................................................................................25 2.8. Pripremanje za Uskrs .................................................................................................................26 2.9. Starobarska čaršija .....................................................................................................................26 ”Krst!.............................................................................................................................................27 Ama, ha!........................................................................................................................................28 Najbolji u svojoj družini!..............................................................................................................28 Nikovo objašnjenje!......................................................................................................................29 3. JEZIK ..............................................................................................................................................29 3.1. Narodni govori u Barskoj opštini ...............................................................................................30 3.2. Barski zajedni čki lokalizmi, toponimi .......................................................................................34 4. MANIFESTACIJE PO KOJIMA SE BAR KAO TURISTI ČKO MJESTO PREPOZNAJE.36 ZAKLJU ČAK .....................................................................................................................................39 LITERATURA....................................................................................................................................40 U V O D 3 Stari mediteranski grad pod Rumijom predstavlja važno kulturno i ekonomsko središte južne Jadranske obale. Barsko podru čje smješteno je u jugoisto čnom dijelu Crne Gore ,na površini od 506 km i danas ima preko 40 000 stanovnika, sa 83 naselja. Čine ga dvije urbane cijeline, Stari Bar udaljen 4 km od morske obale i Novi Bar, koji se razvio neposredno uz morsku obalu. Važno je napomenuti da zahvaljuju ći gradu Baru, Crna Gora ima veoma veliki tranzitni zna čaj povezivanja sa svijetom! Bar ima dugu i zanimljivu istoriju, sav njegov buran put kroz istoriju predstavlja veliki izazov za istori čare i arheologe, zajedno sa njegovim starim ruševinama koje čuvaju mnoge stare tajne kod stanovnika ali i posjetilaca, izazava znatiželju i pobu đuje maštu, ali prvenstveno izaziva za mnoge, istraživanje njegovih tajni. Podru čje opštine Bar predstavlja bogatu riznicu kulture, u kojoj posebno mjesto zauzimaju kulturno- istorijski spomenici, od najranijeg doba- praistorije do danas. Ovaj rad nas obavezuje da se sa ponosom prisjetimo naše slavne prošlosti i da se trudimo da je ne zaboravimo, ve ć da živote naših predaka, kao i nas samih sa čuvamo i prenosimo iz generacije u generaciju! Rad se sastoji iz četiri dijela, sa svojim podglavljima. U prvom dijelu opisana je opšta istorija, kultura i arhitektura grada Bara, njene kulturno – istorijske znamenitosti, džamije, crkve, katedrale, kao i nastanak prve škole i biblioteke u Baru. Rad je ra đen uz pomo ć razne literature, raznih autora , a slike su uzete sa odre đenih web stranica, koje su doslovice navedene u cijelom radu. Drugi dio rada, vezan je za obi čaje u baru, o vjerskim praznicima sve tri vjere ( pravoslavne, katoli čke i muslimanske ), gastronomiji, nastanku odre đenih poznatih specijaliteta, navo đene su neke paralele izme đu naše i turske kuhinje, zatim drugi dio rada odnosi se na pri če o staroj maslini, pri ča o njoj i starobarskoj čaršiji, kao i navo đeje samo nekih od mnogih anegdota iz Starog Bara. Tre ći dio rada ozna čava jezik i narodni govor u barskoj opštini u cjelini, sa svojim lokalizmima i toponimima, kao i leksikonu osmanske leksike. Poslednji, četvrti dio tematizuje najzna čajnije manifestacije koje se održavaju u Baru tokom cijele godine. Cilj rada je upoznati se više o istorijskim znamenitostima grada, istraživanje starih tajni, koje ve ćina ljudi danas ne poznaje, ili nije imala priliku da se susretne sa ovim temama iz rada. Navedena je cjelokupna literature sa svojim autorima, izdanju, knjizi i broju strane sa koje smo uzeli podatke. 1.ORJENTALNI DIO BARA 4 1.1 Istorija, kultura i arhitektura Istorija Bara datira još od rimskog carstva, iako iz tog perioda nije ništa ostalo, izuzev brojnih stabala masline, po kojem je danas prepoznatljiv grad. Nekadašnji prostor barskog polja bio je prekriven muljem od nabujalih rijeka i divljeg rastinja. Zemlju su preuzeli vizantijski feudalci, koji su se nastanili po četkom IX vijeka. Tada po činje polako da se grad vra ća u formu, po čiš ćeno je tlo, zemlja je bila spremna za gajenje raznih kultura, razne vrste vo ća i povr ća, ljekovitog bilja na mjestim gdje se nalaze današnji pojedini hoteli u Sutomoru i Baru. Po arheološkim nalazima iz VI – VII vijeka, na Topolici se nalazilo prvo barsko naselje. Prvenstveni naziv grada nemogu će je ta čno odrediti jer je rije č “ bar “ imala mnogo zna čenja na razli čitim jezicima, kao na primjer na romanskom Antibaris zna či grad nasuprot Bariju, slovenci su ga prevodili kao Bar - lokva, na gruzijskom zna či dolina, na albanskom zemljiste prekriveno busenjem. Samo po sebi barsko zemljište dobilo je naziv zbog svojih karakteristika tla. Zbog velike mo čvarne doline, grad je morao udariti temelje barske tvr đave 4 km od mora. Kao i drugi gradovi na jadranskoj obali, Bar je ostao pod vlaš ću vizantijskih careva, koji su polako prisvajali gradove duž naše obale koji su prethodno osvojili i pripadali Rimskoj Imperiji. Od utvr đena grada u X vijeku, Bar je postepeno dobijao istorijski epitet po pitanju postanka i pada dukljanske države. Bar je u ovom period pripadao temi Dirahion, čiji je centar bio u drevnom gradu Dra ču, a prostirala se do sjevera Bara, gdje je po činjalo podru čje teme Dalmacije, organizovane sedamdesetih godina IX vijeka sa centrom u Zadru. “Vizantija je bila gospodar jadranske obale, gdje je uspostavila “ dukat Dalmacije i Duklje”, kao svoju administrativnu jedinicu. Ta poslednja vizantijska tvorevina, bila je ugrožena i pritisnuta od strane Ugarske na sjeveru, i od strane srpske države Stefana Nemanje u južnom dijelu. Dok je Bar bio pod vlasništvom Nemanji ća, za period oko 180 godina, lagano je doživljavao najve ći procvat jer nije bio mnogo uznemiravan ratovim, imao je svoj statut, pa su morali da se brane i bore protiv vanjskih uticaja, koji su dolazili sa strane zetskih vladara, posebno od crkvenih organizacija, pogotovu Mle čana.” 1 Tada po činje dugovjekovna borba sa Turcima koji su pristizali do Skadra, pa je Bar mijenjao vlasnika od Mle čana do Turaka, koji su ga osvojili 1571. godine. Tada su turci porušili mnoge znamenitosti grada, komune, manastire i druge institucije. Samim tim, 1 Ćirkovi ć,S.,Hrabak,B., i drugi(1984): Bar grad pod Rumijom, prilog: Barski rodoslov, Izbor,str 12-13