Kopalne Ssaki Jadowite Z Nadrzędu Eulipotyphla

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Kopalne Ssaki Jadowite Z Nadrzędu Eulipotyphla Tom 65 2016 Numer 1 (310) Strony 93–102 KRZYSZTOF KOWALSKI, KATARZYNA DUK Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Biologii Zakład Zoologii Systematycznej Umultowska 89, 61-614 Poznań E-mail: [email protected] [email protected] KOPALNE SSAKI JADOWITE Z NADRZĘDU EULIPOTYPHLA WSTĘP Jadowite zwierzęta od niepamiętnych być pierwotnie jadowite (FOX i SCOTT 2005, czasów intrygowały człowieka. Już w staro- HURUM i współaut. 2006, KIELAN-JAWORskA żytności podejmowano pierwsze próby wyko- 2013). Niektóre dokodonty (np. Castorocau- rzystania ich jadów w lecznictwie. Niekiedy da), wieloguzkowce z Mongolii (np. Catops- przypisywano im właściwości magiczne, a baatar, Kryptobaatar, Chulsanbaatar), eutry- niektórym nawet oddawano cześć. Jeszcze konodonty (Gobiconodon) czy symetrodonty innym, z uwagi na charakterystyczne obja- (np. Zhangheotherium, Maotherium, Akidole- wy, jakie obserwowano po ich ugryzieniach, stes) zaopatrzone były, podobnie jak współ- przypisywano moce szatańskie (LIGABUE- czesne stekowce, w ostrogi jadowe, zlokali- -BRAUN i współaut. 2012). zowane na stawach skokowych tylnych koń- Zainteresowanie jadowitymi zwierzętami czyn. Niewykluczone, że używały one tych wzrosło jeszcze bardziej w czasach współ- struktur do obrony przed mniejszymi dino- czesnych, zwłaszcza z uwagi na możliwość zaurami (np. owiraptorami), dużymi jaszczur- zastosowania ich jadów w medycynie i prze- kami, krokodylami lub innymi gadami, któ- myśle farmaceutycznym. Powszechnie wia- re mogły na nie polować. Możliwe również, domym było, że jadowite są liczne gatun- że jad odgrywał istotną rolę w konkurencji ki owadów, pajęczaków, płazów czy gadów. pomiędzy samcami tych kopalnych form, po- Przez długi czas ignorowano jednak donie- dobnie jak ma to dzisiaj miejsce u samców sienia dotyczące jadowitości ssaków. Dopie- dziobaka australijskiego. Możliwe, że ostroga ro nowoczesne metody rozdziału jadów oraz mogła istnieć u wszystkich taksonów ssako- doniesienia dotyczące odkryć pierwszych ko- podobnych i wczesnych ssaków o „gadziej” palnych ssaków jadowitych, zwłaszcza owa- postawie ciała. Jest ona jednak rzadko znaj- dożernych (Eulipotyphla1), przyczyniły się do dowana w materiale kopalnym, co może wy- wzrostu zainteresowania tą grupą zwierząt nikać stąd, że staw skokowy rzadko ulega (LIGABUE-BRAUN i współaut. 2012, KOWALskI zachowaniu (HURUM i współaut. 2006, KIE- i RYCHLIK 2014). LAN-JAWORskA 2013). Ostatnimi czasy zapro- Mimo iż doniesienia o kopalnych ssakach ponowano przeciwstawną hipotezę dotyczącą jadowitych nie są zbyt liczne, przypuszcza ewolucji jadowitości wśród ssaków. Zakłada się, że już niektóre mezozoiczne ssaki mogły ona, że jadowitość ssaków jest nowo nabytą cechą, która u współczesnych Eulipotyphla 1Nadrząd ssaków obejmujący dwa rzędy: ryjówkokształtne wyewoluowała niezależnie przynajmniej trzy- (Soricomorpha: ryjówki, rzęsorki, zębiełki, almiki, krety) krotnie (FOLINSBEE 2013). i jeżokształtne (Erinaceomorpha: jeże) (WILSON i REEDER 2005). Słowa kluczowe: aparat jadowy, Eulipotyphla, jad, kopalne ssaki owadożerne, paleobiogeografia 94 KRZYSZTOF KOWALSKI, KATARZYNA DUK TYPY APARATÓW JADOWYCH są ostrogi jadowe, których samce używają podczas walk o samice, w trakcie okresu Zwykle jadowite zwierzęta produkują jad godowego, do wprowadzenia jadu do ciała w specjalnych gruczołach jadowych. Przy- przeciwnika. Wielokrotnie obserwowano sam- kładowo, u ropuch jest on wytwarzany w ce ze śladami pokłucia przez inne dziobaki, specjalnych, parzystych, zausznych gruczo- zwłaszcza w okolicy ogona. Niewykluczone, łach zlokalizowanych z tyłu głowy. W litera- że dziobaki używają również tych struktur w turze naukowej nazywane są one parotyda- celach obronnych. Widywano bowiem psy ze mi (BERGER 2000). Istnieją jednak jadowite śladami pokłucia przez te stekowce. Liczne stworzenia, które w ogóle nie posiadają wy- rany, powstałe prawdopodobnie po ukłuciu specjalizowanych gruczołów jadowych, a sam ostrogą, widoczne u nich były najczęściej w jad produkują na przykład w gruczołach śli- okolicy pyska. Zdarzają się także przypad- nowych. Po ugryzieniu ofiary bądź napast- ki ukłuć rybaków (zwłaszcza w nadgarstki), nika, jad wprowadzany jest do jej lub jego podczas prób oswobodzenia dziobaków za- organizmu razem ze śliną. Jako przykład plątanych w sieci rybackie (LIGABUE-BRAUN i posłużyć tu mogą: rzęsorek rzeczek (Neomys współaut. 2012). fodiens), mały ssak owadożerny, oraz waran Wśród kręgowców podstawowym narzą- z Komodo (Varanus komodoensis). Najnowsze dem jadowym są zęby jadowe, które podob- badania wskazują, że to właśnie, posiadają- nie jak kolce mogą być zaopatrzone w po- ca właściwości antykoagulacyjne, toksyczna dłużną bruzdę lub centralny kanał, ułatwia- ślina warana (a nie obecne w niej bakterie), jące wprowadzenie jadu do ciała ofiary bądź odpowiada za symptomy obserwowane u po- napastnika (JARONIEWskI 1984, LIGABUE- gryzionych przez niego ofiar (PUCEK 1959, -BRAUN i współaut. 2012). U wielu gatunków 1969; FRY i współaut. 2012). Jeszcze inne węży, np. u żmii gabońskiej (Bitis gabonica), jadowite zwierzęta, jak choćby należące do funkcję taką pełnią kły z centralnym kana- płazów bezogonowych drzewołazy, nie pro- łem pozwalającym na transport jadu. Z kolei dukują jadu samodzielnie, tylko uzyskują go u dwóch endemicznych almików: kubańskie- wraz z pobieranym pokarmem. Po zjedzeniu go i haitańskiego, druga para dolnych sie- trujących owadów, odkładają zawarte w nich kaczy wyposażona jest w podłużną bruzdę, toksyczne związki w swojej skórze. Niektó- wyprowadzającą jad z podżuchwowych gru- re drzewołazy są tak toksyczne, że już sam czołów ślinowych. W trakcie ugryzienia tok- kontakt z ich skórą może być śmiertelny dla syczna ślina tych ssaków spływa ową szcze- potencjalnego napastnika. Podobnie niektóre liną do ciała ofiary. gatunki ptaków wróblowych (Passeriformes), jak choćby modrogłówka (Ifrita kowaldi) czy WSPÓŁCZESNE SSAKI JADOWITE fletowiec zmienny (Pitohui kirhocephalus) z lasów tropikalnych Nowej Gwinei, odkłada- Produkcja jadu nie jest zjawiskiem po- ją toksyny z upolowanych owadów w pió- wszechnie spotykanym wśród ssaków rach, szczególnie w okolicy podbrzusza i na (BÜCHLER i współaut. 1968, LIGABUE-BRAUN i spodniej stronie skrzydeł. Prawdopodobnie współaut. 2012, KOWALskI i RYCHLIK 2014). związki te pomagają im zwalczać pasożyty. Jak dotąd jadowitość potwierdzono u nale- Niewykluczone, że mogą także działać jak żącego do stekowców dziobaka australijskie- repelenty odstraszające drapieżniki (DUMBA- go (Ornithorhynchus anatinus) oraz u zali- CHER i współaut. 2000). czanych do nadrzędu ssaków owadożernych Liczne jadowite zwierzęta, oprócz gruczo- (Eulipotyphla): almika haitańskiego (Sole- łów jadowych, wykształciły dodatkowo spe- nodon paradoxus), ryjówki krótkoogonowej cjalne narządy (aparaty jadowe) ułatwiające (Blarina brevicauda) oraz rzęsorka rzeczka wprowadzenie jadu do ciała ofiary lub dra- (Neomys fodiens) i rzęsorka mniejszego (N. pieżnika (JARONIEWskI 1984, HURUM i współ- anomalus) (PUCEK 1959, 1969; POURNELLE aut. 2006). Przykładowo, pospolicie spoty- 1968; MARTIN 1981; KITA i współaut. 2004; kane pszczoły i osy mają żądła, za pomo- LIGABUE-BRAUN i współaut. 2012). Przypusz- cą których mogą wprowadzać jad do ciała czalnie jadowite mogą być również: almik napastnika. Skorpiony w tym celu używają kubański (Solenodon cubanus), trzy kolejne kolca jadowego zlokalizowanego na ostatnim gatunki ryjówek krótkoogonowych z rodzaju segmencie odwłoka. Podobne obronne kolce Blarina (B. carolinensis, B. hylophaga i B. jadowe są dość powszechnie spotykane u peninsulae), rzęsorek transkaukaski (N. te- ryb, np. u ogończy amerykańskiej (Dasyatis res) oraz endemiczny zębiełek z Wysp Kana- americana), płaszczki z rodziny ogończowa- ryjskich (Crocidura canariensis) (LOPEZ-JURA- tych (Dasyatidae), czy u należącej do rodzi- DO i MATEO 1996, LIGABUE-BRAUN i współaut. ny skorpenowatych (Scorpaenidae) skrzy- 2012, KOWALskI i RYCHLIK 2014), aczkolwiek dlicy ognistej (Pterois volitans). Na tylnych domniemana jadowitość tych gatunków nie kończynach dziobaka australijskiego obecne została jak dotąd potwierdzona doświadczal- Kopalne ssaki jadowite z nadrzędu Eulipotyphla 95 nie. Ponadto, wyniki najnowszych badań KOPALNE JADOWITE SSAKI wskazują, że jadowite mogą być także trzy OWADOŻERNE gatunki nietoperzy wampirów: Desmodus ro- tundus, Diphylla ecaudata i Diaemus youngi, Przypuszczać można, że jadowite były oraz trzy gatunki lori (małpiatek z rodzaju trzy gatunki dużych ryjówek należących do Nycticebus): lori kukang (N. coucang), lori rodzaju Beremendia (B. fissidens, B. mi- mały (N. pygmaeus) i lori bengalski (N. ben- nor i B. pohaiensis), Dolinasorex glyphodon, galensis) (LIGABUE-BRAUN i współaut. 2012, dwa gatunki rzęsorków: Neomys newtoni i KOWALskI i RYCHLIK 2014). N. browni oraz dwa gatunki almików: So- Jak dotąd zaproponowano kilka hipo- lenodon arredondoi i S. marcanoi. Ponadto, tez tłumaczących rzadkość produkcji jadu jadowite mogły być również: Lunanosorex u współczesnych (i kopalnych) Eulipotyph- lii, Siamosorex debonisi oraz endemiczne dla la (FOLINSBEE 2013). Po pierwsze, możliwe, Karaibów ssaki z rodzaju Nesophontes (CU- że produkcja jadu nie stanowi cechy ada- ENCA-BESCÓS i ROFES 2007; ROFES i CUENCA- ptacyjnej u ssaków. Być może nie muszą -BESCÓS 2009a, b; PEIGNÉ i współaut. 2009;, one używać jadu ani w celach obronnych, TURVEY 2010; FOLINSBEE 2013). ani w celu zdobycia pożywienia. Po drugie, Ryjówki z rodzaju Beremendia, wystę- niewykluczone, że u ssaków istnieją pew- powały na Ziemi od wczesnego pliocenu do ne biologiczne (np. morfologiczne czy fizjo-
Recommended publications
  • PROGRAMME ABSTRACTS AGM Papers
    The Palaeontological Association 63rd Annual Meeting 15th–21st December 2019 University of Valencia, Spain PROGRAMME ABSTRACTS AGM papers Palaeontological Association 6 ANNUAL MEETING ANNUAL MEETING Palaeontological Association 1 The Palaeontological Association 63rd Annual Meeting 15th–21st December 2019 University of Valencia The programme and abstracts for the 63rd Annual Meeting of the Palaeontological Association are provided after the following information and summary of the meeting. An easy-to-navigate pocket guide to the Meeting is also available to delegates. Venue The Annual Meeting will take place in the faculties of Philosophy and Philology on the Blasco Ibañez Campus of the University of Valencia. The Symposium will take place in the Salon Actos Manuel Sanchis Guarner in the Faculty of Philology. The main meeting will take place in this and a nearby lecture theatre (Salon Actos, Faculty of Philosophy). There is a Metro stop just a few metres from the campus that connects with the centre of the city in 5-10 minutes (Line 3-Facultats). Alternatively, the campus is a 20-25 minute walk from the ‘old town’. Registration Registration will be possible before and during the Symposium at the entrance to the Salon Actos in the Faculty of Philosophy. During the main meeting the registration desk will continue to be available in the Faculty of Philosophy. Oral Presentations All speakers (apart from the symposium speakers) have been allocated 15 minutes. It is therefore expected that you prepare to speak for no more than 12 minutes to allow time for questions and switching between presenters. We have a number of parallel sessions in nearby lecture theatres so timing will be especially important.
    [Show full text]
  • When Beremendiin Shrews Disappeared in East Asia, Or How We Can Estimate Fossil Redeposition
    Historical Biology An International Journal of Paleobiology ISSN: (Print) (Online) Journal homepage: https://www.tandfonline.com/loi/ghbi20 When beremendiin shrews disappeared in East Asia, or how we can estimate fossil redeposition Leonid L. Voyta , Valeriya E. Omelko , Mikhail P. Tiunov & Maria A. Vinokurova To cite this article: Leonid L. Voyta , Valeriya E. Omelko , Mikhail P. Tiunov & Maria A. Vinokurova (2020): When beremendiin shrews disappeared in East Asia, or how we can estimate fossil redeposition, Historical Biology, DOI: 10.1080/08912963.2020.1822354 To link to this article: https://doi.org/10.1080/08912963.2020.1822354 Published online: 22 Sep 2020. Submit your article to this journal View related articles View Crossmark data Full Terms & Conditions of access and use can be found at https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?journalCode=ghbi20 HISTORICAL BIOLOGY https://doi.org/10.1080/08912963.2020.1822354 ARTICLE When beremendiin shrews disappeared in East Asia, or how we can estimate fossil redeposition Leonid L. Voyta a, Valeriya E. Omelko b, Mikhail P. Tiunovb and Maria A. Vinokurova b aLaboratory of Theriology, Zoological Institute, Russian Academy of Sciences, Saint Petersburg, Russia; bFederal Scientific Center of the East Asia Terrestrial Biodiversity, Far Eastern Branch of Russian Academy of Sciences, Vladivostok, Russia ABSTRACT ARTICLE HISTORY The current paper first time describes a small Beremendia from the late Pleistocene deposits in the Received 24 July 2020 Koridornaya Cave locality (Russian Far East), which associated with the extinct Beremendia minor. The Accepted 8 September 2020 paper is the first attempt to use a comparative analytical method to evaluate a possible case of redeposition KEYWORDS of fossil remains of this shrew.
    [Show full text]
  • ABSTRACTS BOOK Proof 03
    1st – 15th December ! 1st International Meeting of Early-stage Researchers in Paleontology / XIV Encuentro de Jóvenes Investigadores en Paleontología st (1December IMERP 1-stXIV-15th EJIP), 2018 BOOK OF ABSTRACTS Palaeontology in the virtual era 4 1st – 15th December ! Ist Palaeontological Virtual Congress. Book of abstracts. Palaeontology in a virtual era. From an original idea of Vicente D. Crespo. Published by Vicente D. Crespo, Esther Manzanares, Rafael Marquina-Blasco, Maite Suñer, José Luis Herráiz, Arturo Gamonal, Fernando Antonio M. Arnal, Humberto G. Ferrón, Francesc Gascó and Carlos Martínez-Pérez. Layout: Maite Suñer. Conference logo: Hugo Salais. ISBN: 978-84-09-07386-3 5 1st – 15th December ! Palaeontology in the virtual era BOOK OF ABSTRACTS 6 4 PRESENTATION The 1st Palaeontological Virtual Congress (1st PVC) is just the natural consequence of the evolution of our surrounding world, with the emergence of new technologies that allow a wide range of communication possibilities. Within this context, the 1st PVC represents the frst attempt in palaeontology to take advantage of these new possibilites being the frst international palaeontology congress developed in a virtual environment. This online congress is pioneer in palaeontology, offering an exclusively virtual-developed environment to researchers all around the globe. The simplicity of this new format, giving international projection to the palaeontological research carried out by groups with limited economic resources (expensive registration fees, travel, accomodation and maintenance expenses), is one of our main achievements. This new format combines the benefts of traditional meetings (i.e., providing a forum for discussion, including guest lectures, feld trips or the production of an abstract book) with the advantages of the online platforms, which allow to reach a high number of researchers along the world, promoting the participation of palaeontologists from developing countries.
    [Show full text]
  • Alexis Museum Loan NM
    STANFORD UNIVERSITY STANFORD, CALIFORNIA 94305-5020 DEPARTMENT OF BIOLOGY PH. 650.725.2655 371 Serrra Mall FAX 650.723.0589 http://www.stanford.edu/group/hadlylab/ [email protected] 4/26/13 Joseph A. Cook Division of Mammals The Museum of Southwestern Biology at the University of New Mexico Dear Joe: I am writing on behalf of my graduate student, Alexis Mychajliw and her collaborator, Nat Clarke, to request the sampling of museum specimens (tissue, skins, skeletons) for DNA extraction for use in our study on the evolution of venom genes within Eulipotyphlan mammals. Please find included in this request the catalogue numbers of the desired specimens, as well as a summary of the project in which they will be used. We have prioritized the use of frozen or ethanol preserved tissues to avoid the destruction of museum skins, and seek tissue samples from other museums if only skins are available for a species at MSB. The Hadly lab has extensive experience in the non-destructive sampling of specimens for genetic analyses. Thank you for your consideration and assistance with our research. Please contact Alexis ([email protected]) with any questions or concerns regarding our project or sampling protocols, or for any additional information necessary for your decision and the processing of this request. Alexis is a first-year student in my laboratory at Stanford and her project outline is attached. As we are located at Stanford University, we are unable to personally pick up loan materials from the MSB. We request that you ship materials to us in ethanol or buffer.
    [Show full text]
  • Cristalografía Y Mineralogía Con Anterioridad
    CURRÍCULUM ABREVIADO (CVA) Parte A. DATOS PERSONALES Fecha del CVA 16/09/2020 Nombre y apellidos Sol López Andrés DNI/NIE/pasaporte Edad Researcher ID SCOPUS ID 6602487795 Núm. identificación del investigador Código Orcid 0000-0003-2052-1674 A.1. Situación profesional actual Organismo Universidad Complutense de Madrid Dpto./Centro Mineralogía y Petrología. Fac. Ciencias Geológicas Dirección Teléfono correo electrónico Categoría profesional Catedrática de Universidad Vinculación con el Fecha inicio (de la última categoría profesional): Mayo de 2018 organismo Fecha finalización (en caso de contrato temporal): Espec. cód. UNESCO 221104 - Cristalografía Palabras clave Síntesis, Caracterización, Aplicaciones de materiales A.2. Formación académica (título, institución, fecha) Licenciatura/Grado/Doctorado Universidad Año Doctora C.C. Geológicas Universidad Complutense de Madrid 1986 Licenciada C.C. Geológicas. Especialidad Geología y Geoquímica de Universidad Complutense de Madrid 1980 Materiales Endógenos A.3. Indicadores generales de calidad de la producción científica Los índices bibliométricos de Google Schoolar (16/09/2020) para un total de 183 documentos son: h = 19, nº citas total = 885 (siendo 480 de ellas en los últimos 5 años) y los de Scopus (16/09/2020) para 39 documentos son: h = 16, nº citas total = 570. Parte B. RESUMEN LIBRE DEL CURRÍCULUM Tengo reconocidos 6 quinquenios de docencia y 5 sexenios de investigación (el último de ellos en 2010-2015) y 1 sexenio de transferencia. He participado en 35 proyectos de investigación con financiación pública y en 10 contratos de investigación con empresas, entre los que destacan los contratos con HOLCIM España S.L. y LAFARGE CEMENTOS, S.A.U. en los que he sido la investigadora responsable.
    [Show full text]
  • X Ciclo De Conferencias Y Seminarios Doctorado En Geología Curso 2017
    X CICLO DE CONFERENCIAS Y SEMINARIOS DOCTORADO EN GEOLOGÍA CURSO 2017/2018 Departamento de Ciencias de la Tierra Facultad de Ciencias Universidad de Zaragoza ©Los autores ISBN 978-84-16723-09-6 Fotografía de la portada: Discordancia erosiva de bajo ángulo entre las calizas marinas del final del Jurásico (Kimmeridgiense superior, Formación Higueruelas) y las margas y calizas de origen palustre y lacustre de la parte media del Cretácico Inferior (Barremiense inferior, Formación Blesa) en el barranco del Mortero de Alacón (Teruel). Editado por el Departamento de Ciencias de la Tierra Universidad de Zaragoza Edificio de Geológicas C/ Pedro Cerbuna, 12 50009 Zaragoza, España 4 Actividades del Doctorado en Geología 2017/18 Roca de Sal. Jardín de rocas, Edificio C de Geológicas. Universidad de Zaragoza Actividades del Doctorado en Geología 2016/17 5 Índice Presentación Resúmenes de las ponencias: Ciclo de seminarios 2017-2018 Mónica Blasco Castellón: CARACTERIZACIÓN DE SISTEMAS TERMALES DE BAJA TEMPERATURA EN ACUÍFEROS CARBONATADOS. EL SISTEMA DE ALHAMA - JARABA ......................... 11 Ivan Fabregat González: ESTUDIO DE LA ACTIVIDAD MEDIANTE TRENCHING, GPR Y ERI, DE DOLINAS DE COLAPSO DEL KARST EVAPORÍTICO DEL VALLE DEL FLUVIÀ (NE DE ESPAÑA) ................. 19 Ángel García-Arnay: EVOLUCIÓN PALEOHIDROLÓGICA Y PALEOCLIMÁTICA, Y ANÁLOGOS TERRESTRES, DE LAS REGIONES DE NEPENTHES MENSAE Y NORESTE DEL MARE TYRRHENUM, MARTE...........................................................................................................................
    [Show full text]
  • Venom Use in Eulipotyphlans: an Evolutionary and Ecological Approach
    toxins Review Venom Use in Eulipotyphlans: An Evolutionary and Ecological Approach Krzysztof Kowalski 1 and Leszek Rychlik 2,* 1 Department of Vertebrate Zoology and Ecology, Institute of Biology, Faculty of Biological and Veterinary Sciences, Nicolaus Copernicus University in Toru´n,87-100 Toru´n,Poland; [email protected] 2 Department of Systematic Zoology, Institute of Environmental Biology, Faculty of Biology, Adam Mickiewicz University in Pozna´n,61-614 Pozna´n,Poland * Correspondence: [email protected] Abstract: Venomousness is a complex functional trait that has evolved independently many times in the animal kingdom, although it is rare among mammals. Intriguingly, most venomous mammal species belong to Eulipotyphla (solenodons, shrews). This fact may be linked to their high metabolic rate and a nearly continuous demand of nutritious food, and thus it relates the venom functions to facilitation of their efficient foraging. While mammalian venoms have been investigated using biochemical and molecular assays, studies of their ecological functions have been neglected for a long time. Therefore, we provide here an overview of what is currently known about eulipotyphlan venoms, followed by a discussion of how these venoms might have evolved under ecological pressures related to food acquisition, ecological interactions, and defense and protection. We delineate six mutually nonexclusive functions of venom (prey hunting, food hoarding, food digestion, reducing intra- and interspecific conflicts, avoidance of predation risk, weapons in intraspecific competition) and a number of different subfunctions for eulipotyphlans, among which some are so far only hypothetical while others have some empirical confirmation. The functions resulting from the need Citation: Kowalski, K.; Rychlik, L.
    [Show full text]
  • Life Finds a Way
    Life finds a way Eder Amayuelas, Peru Bilbao-Lasa, Oscar Bonilla, Miren del Val, Jon Errandonea-Martin, Idoia Garate-Olave, Andrea García-Sagastibelza, Beñat Intxauspe-Zubiaurre, Naroa Martinez-Braceras, Leire Perales-Gogenola, Mauro Ponsoda-Carreres, Haizea Portillo, Humberto Serrano, Roi Silva-Casal, Aitziber Suárez-Bilbao, Oier Suarez-Hernando (Editores) © De los textos y las figuras, los autores © Del diseño de la portada y el logo del XVI EJIP, Oier Suarez Hernando y Humberto Serrano © De la fotografía de la portada, Naroa Martinez Braceras Maquetación: Jon Errandonea Martin y Roi Silva Casal Depósito Legal: xxxxxxxxxxxx Cómo citar el libro: Amayuelas, E., Bilbao-Lasa, P., Bonilla, O., del Val, M., Errandonea-Martin, J., Garate-Olave, I., García-Sagastibelza, A., Intxauspe-Zubiaurre, B., Martinez-Braceras, N., Perales-Gogenola, L., Ponsoda-Carreres, M., Portillo, H., Serrano, H., Silva-Casal, R., Suárez- Bilbao, A., Suarez-Hernando, O., 2018. Life finds a way, Gasteiz, 328 pp. Cómo citar un abstract: Intxauspe-Zubiaurre B., Flores, J-A., Payros A., Dinarès-Turell, J., Martínez-Braceras, N., 2018. Variability in the calcareous nannofossil assemblages in the Barinatxe section (Bay of Biscay, western Pyrenees) during an early Eocene climatic perturbation (~54.2 ma), p. 21– 24. In: Amayuelas, E., Bilbao-Lasa, P., Bonilla, O., del Val, M., Errandonea- Martin, J., Garate-Olave, I., García-Sagastibelza, A., Intxauspe-Zubiaurre, B., Martinez-Braceras, N., Perales-Gogenola, L., Ponsoda-Carreres, M., Portillo, H., Serrano, H., Silva-Casal,
    [Show full text]
  • One Million Years of Cultural Evolution in a Stable Environment at Atapuerca (Burgos, Spain)
    Quaternary Science Reviews 30 (2011) 1396e1412 Contents lists available at ScienceDirect Quaternary Science Reviews journal homepage: www.elsevier.com/locate/quascirev One million years of cultural evolution in a stable environment at Atapuerca (Burgos, Spain) J. Rodríguez a,*, F. Burjachs b, G. Cuenca-Bescós c, N. García d,e, J. Van der Made f, A. Pérez González a, H.-A. Blain g, I. Expósito g, J.M. López-García g, M. García Antón h, E. Allué g, I. Cáceres g, R. Huguet g, M. Mosquera g, A. Ollé g, J. Rosell g, J.M. Parés a, X.P. Rodríguez g, C. Díez i, J. Rofes d, R. Sala g, P. Saladié g, J. Vallverdú g, M.L. Bennasar g, R. Blasco g, J.M. Bermúdez de Castro a, E. Carbonell g,j,1 a Centro Nacional de Investigación sobre la Evolución Humana, Avenida de la Paz 28, 09004 Burgos, Spain b ICREA Research Professor at Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social, Plaça Imperial Tarraco 1, 43005 Tarragona, Spain c Area de Paleontología, Facultad de Ciencias, Universidad de Zaragoza, c/Pedro Cerbuna, 12, 50009 Zaragoza, Spain d Departamento de Paleontología, Facultad de Ciencias Geológicas, Universidad Complutense de Madrid, 28040 Madrid, Spain e Centro de Investigación (UCM-ISCIII) de Evolución y Comportamiento Humanos, c/Sinesio Delgado, 4 (Pabellón 14), 28029 Madrid, Spain f Departamento de Paleobiología, Museo Nacional de Ciencias Naturales, C.S.I.C., José G. Abascal 2, 28006 Madrid, Spain g IPHES (Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social). Área de Prehistòria, Universitat Rovira i Virgili, Plaça Imperial Tarraco 1, 43005 Tarragona, Spain h Departamento de Biología (Botánica), Facultad de Ciencias, Universidad Autónoma de Madrid, 28049 Madrid, Spain i Dpto.
    [Show full text]
  • Beremendia Fissidens and Dolinasorex Glyphodon
    View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE provided by Repositorio Universidad de Zaragoza RESEARCH ARTICLE Protocol for the reconstruction of micromammals from fossils. Two case studies: The skulls of Beremendia fissidens and Dolinasorex glyphodon Raquel Moya-CostaID , Gloria Cuenca-Besco´ s, Blanca Bauluz Aragosaurus-IUCA, Department of Earth Sciences, University of Zaragoza, Zaragoza, Spain a1111111111 * [email protected] a1111111111 a1111111111 a1111111111 a1111111111 Abstract We have developed a protocol for reconstructing 3D models of the skulls of extinct species of small mammals. For the first time, the reconstruction uses fragments of fossils from a mix- ture of different specimens and from related extant species. We use free software and com- 23(1 $&&(66 mercial computers to make the process reproducible and usable for the scientific Citation: Moya-Costa R, Cuenca-Besco´s G, Bauluz community. We present a semi-quantitative protocol to face the problem of making 3D B (2019) Protocol for the reconstruction of reconstructions of fossil species that are incomplete in the fossil record and/or represented micromammals from fossils. Two case studies: The skulls of Beremendia fissidens and by a mixture of different individuals, as usually occurs with small vertebrates. Therefore this Dolinasorex glyphodon. PLoS ONE 14(3): approach is useful when no complete skull is available. The protocol combines the use of e0213174. https://doi.org/10.1371/journal. microCT scan technology with a subsequent computer treatment using different software pone.0213174 tools for 3D reconstruction from microCT and 3D design and printing (e.g. Fiji, SPIERS, Editor: Sergi Lozano, Institut Catalj de Meshlab, Meshmixer) in a defined order.
    [Show full text]
  • Libro De Resúmenes. XXIV Jornadas De La Sociedad Española De Paleontología
    Libro de resúmenes. XXIV Jornadas de la Sociedad Española de Paleontología. Museo del Jurásico de Asturias (MUJA), Colunga, 15-18 de octubre de 2008. Ficha catalográfica Libro de resúmenes. XXIV Jornadas de la Sociedad Española de Paleontología. Museo del Jurásico de Asturias (MUJA), Colunga, 15-18 de octubre de 2008. José Ignacio RUIZ-OMEÑACA, Laura PIÑUELA y José Carlos GARCÍA-RAMOS, Editores Colunga: Museo del Jurásico de Asturias xvii + 280 pp.; 41 il. ; 29,7 x 21 cm ISBN-13: 978-84-691-6581-2 CDU: 56(063) Paleontología. Fósiles. (Congresos). Maquetación: José Ignacio Ruiz-Omeñaca y Laura Piñuela Imprime: Postmark Textos e ilustraciones: copyright© 2008, de los respectivos autores Fotografía de cubierta: copyright© 2008, Álvaro García-Ramos Diseño de logotipo: copyright© 2008, José Ignacio Ruiz-Omeñaca ISBN-13: 978-84-691-6581-2 Depósito legal: AS-05692-2008 Ejemplo de cita: Baeza Chico, E., De Frutos Sanz, C., Gutiérrez-Marco, J.C. & Rábano, I. 2008. Realización de una gran réplica icnológica en las cuarcitas del Ordovícico Inferior del Parque Nacional de Cabañeros (Castilla-La Mancha): aspectos técnicos y aplicaciones. In: Libro de resúmenes. XXIV Jornadas de la Sociedad Española de Paleontología. Museo del Jurásico de Asturias (MUJA), Colunga, 15-18 de octubre de 2008 (Eds. J.I. Ruiz-Omeñaca, L. Piñuela & J.C. García-Ramos). Museo del Jurásico de Asturias, Colunga, 19-20 Libro de resúmenes. XXIV Jornadas de la Sociedad Española de Paleontología. Museo del Jurásico de Asturias (MUJA), Colunga, 15-18 de octubre de 2008 Editores: José Ignacio RUIZ-OMEÑACA, Laura PIÑUELA & José Carlos GARCÍA-RAMOS XXIV Jornadas de la Sociedad Española de Paleontología Organizan Museo del Jurásico de Asturias Departamento y Facultad de Geología Sociedad Española de Paleontología Patrocinan Consejería de Cultura y Turismo del Principado de Asturias Fundación para el Fomento en Asturias de la Investigación Científica Aplicada y la Tecnología.
    [Show full text]
  • 1 Towards a Middle Pleistocene Terrestrial Climate
    Towards a Middle Pleistocene terrestrial climate reconstruction based on herpetofaunal assemblages from the Iberian Peninsula: state of the art and perspectives Hugues-Alexandre Blain, a IPHES, Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social, Zona Educacional 4, Campus Sescelades URV (Edifici W3), 43007 Tarragona, Spain b Area de Prehistoria, Universitat Rovira i Virgili (URV), Avinguda de Catalunya 35, 43002 Tarragona, Spain José Alberto Cruz Silva, c Laboratorio de Paleontología, Facultad de Ciencias Biológicas, Benemérita Universidad Autónoma de Puebla 112-A, Ciudad Universitaria, 72570, Puebla, Mexico Juan Manuel Jiménez Arenas, d Departamento de Prehistoria y Arqueología, Facultad de Filosofía y Letras, Universidad de Granada, Campus Universitario de Cartuja C.P, 18011 Granada, Spain e Instituto Universitario de la Paz y los Conflictos, Universidad de Granada, c/Rector López Argüeta s/n, 18011 Granada, Spain f Department of Anthropology, University of Zurich, Winterthurerstrasse 190, 8057 Zürich, Switzerland Vasiliki Margari, g University College London, Department of Geography, Pearson Building, Gower Street, London WC1E 6BT, UK 1 Katherine Roucoux, h University of St. Andrews, School of Geography & Sustainaible Development, Irvine Building, St Andrews, UK Abstract The pattern of the varying climatic conditions in southern Europe over the last million years is well known from isotope studies on deep-ocean sediment cores and the long pollen records that have been produced for lacustrine and marine sedimentary sequences from
    [Show full text]