Ziemia Lubliniecka Magazyn Społeczno-Kulturalny
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Ziemia Lubliniecka magazyn społeczno-kulturalny EGZEMPLARZ BEZPŁATNY GAZETA POWIATOWa ISSN 1641-1935 nr 2/2014 (120) Edward Przebieracz ziemia lubliniecka Ziemio! Dobrze mi tu być pod natryskiem kłosów zmyć wielkomiejski blichtr. kiedy cię widzę nad moim sercem latają jaskółki, bo jesteś żywą szatą boga. gdybym serce od ciebie odwrócił niechaj się stanę słupem soli. fot: Paweł Golan, laureat Konkursu Fotograficznego Fotografówdla Amatorów zorganizowanego 2013 przez Starostwo PowiatoweLublińcu w ŚlaDami historii Kamień Śląski i ród Odrowążów oprócz rodziny odrowążów, ważna rolę w dziejach ka- mienia Śląskiego odegrały rodziny strzałów, larischów i strachwitzów. Dbały one przede wszystkim o rozwój posiadłości w kamieniu Ślą- skim i o utrzymanie tutej- szego zamku, który z cza- sem przybrał kształt i funk- cje pałacową. Ważnym centrum spo- łeczno-gospodarczym i kul- turowym kamienia Śląskie- go był w przeszłości tutejszy zamek. Jego życie koncen- trowało się najpierw wokół rodzin rycerskich, a nieco pałac w Kamieniu Śląskim później wokół kolejnych ro- dów szlacheckich. one peł- W niedalekiej odległości od lublińca (ok. 50 km), w są- niły rolę mecenasów kultu- siadującym z naszą ziemią lubliniecką powiatem strzel- ry i dawały utrzymanie wie- ce opolskie, na trasie do opola, leży miejscowość ka- lu rodzinom. szczególną rolę mień Śląski, którego historia i pałac są warte poznania odegrały rodziny: ordową- i odwiedzenia. żów, strzałów, larischów pałac najbardziej dramatyczny okres przechodził po II i strachwitzów. wojnie światowej. początkowo, w styczniu 1945r., utwo- przez długie wieki kamień rzono w nim szpital wojskowy, następnie pałac splądro- Śląski znany był jako siedzi- wano, a kaplicę św. Jacka wypalono. po 1945r. utworzono ba wielkich rodów rycerskich dom dziecka. W latach 50-tych przemurowano go, na po- i szlacheckich. W piękną hi- trzeby wojsk sowieckich stacjonujących na pobliskim lot- storię miejscowości znacząco nisku. sowieci splądrowali i rozszabrowali pałac, niszcząc wpisał się rok 1594 – rok ka- i wywożąc wszystko, co miało jakąkolwiek wartość, a ma- nonizacji św. Jacka. od tego ju 1970 r. pałac podpalono. W latach 80-tych podjęto nie- czasu widać wyraźny rozwój udolną próbę odbudowy oficyny. W roku 1990 pałac prze- jego kultu w miejscu naro- kazano diecezji opolskiej i za sprawą biskupa alfonsa nos- dzin. początkowo skupiał się sola podjęto odbudowę ruiny. W ciągu 4 lat odbudowano on w kościele parafialnym, zabytkową architekturę pałacu, odrestaurowano wieżę, nad którym pieczę sprawo- Witraż przedstawiający postać salę balową i kaplicę, wyremontowano oficynę i budynki wali dominikanie. Dopie- św. Jacka w kościele gospodarcze z przeznaczeniem na lożę turystyczno-noc- ro jednak przebudowanie pw. Św. St. Kostki w Lublińcu legową. W dniu 14 stycznia 1994 r. poświęcono uroczyście historycznej komnaty na- kaplicę św. Jacka, a obiekt oddano do użytku. udało się rodzin św. Jacka w kaplicę uratować cenny skarb dziedzictwa kulturowego na Śląsku sprawiło, że do kamienia opolskim. Śląskiego zaczęło przyby- wać coraz więcej czcicieli kamień Śląski – zarys naszego Świętego. Właści- historii mieJscoWoŚci ciele zamku zawarli umo- wę z prowincjałem domi- kamień Śląski to miejscowość położona niedaleko opo- nikanów z opola, na mocy la. Jest ona znana i chętnie odwiedzana nie tylko przez której zakonnicy zobowią- mieszkańców Śląska, ale także przez licznych gości z całego zali się do duszpasterskiej świata. zasłynęła przede wszystkim jako miejsce urodzenia opieki nad tym miejscem. św. Jacka, bł. czesława i bł. bronisławy. o szczególnej roli linia kamieńskich od- kamienia Śląskiego w dziejach Śląska opolskiego decydują rowążów, z których wywo- także inne czynniki o charakterze historycznym i kultu- dzi się św. Jacek, wymar- rowym. pierwsze udokumentowane wzmianki o Kamieniu ła w XVi w., a kamień Ślą- Śląskim pochodzą z początku XII w. był to wówczas silny ski i jego okolice, w wyniku gród rycerski należący do słynnej w europie rodziny odro- dziedziczenia i koligacji ro- wążów. W 1104 r., według przekazu „kroniki polskiej” galla dzinnych, przechodziły w rę- anonima, miał tu przebywać książę bolesław krzywousty. ce kolejnych rodów śląskich. 2 Ziemia Lubliniecka • nr 2/2014 herb roDu oDroWąż – opis srebrna figura heraldyczna umieszczona na czerwo- Spis treści nej tarczy. W klejnocie znajduje się siedem piór pawich (w niektórych przedstawieniach umieszczanych w dwóch rzędach), na nich w poprzek umieszczona ta sama figura kamień Śląski i róD oDroWążów 2 heraldyczna. herb odrowąż pochodzenia czeskiego, zna- ny od średniowiecza i w polsce, według legendy zarówno sylWetka barbary paDło 4 czeskiej jak i polskiej, został nadany rycerzowi morawskie- mu, który walcząc z poganami, jednemu z nich oderwał O potrzebneJ książce o LisoWicach 4 ręka wąsy razem z kawałkiem twarzy. na pamiątkę tego czynu otrzymał herb z figurą heraldyczną wąsów za strza- nasza ziemia album łą i nazwę odrzywąs, która zmieniona została z czasem promuJący gminę kochanoWice 5 na odrowąż. Według tej legendy odrowążowie przyby- li do polski w orszaku księżnej Dąbrówki (Dobrawy)- żo- pieWca przyroDy: ny mieszka i. W późniejszych czasach ponad pięćdziesiąt Jan nikoDem Jaroń (1881–1922) 6 rodów polskich posiadało ten herb. ŚWięty Jacek z roDu oDroWążóW historia peWnego mostu 7 Święty Jacek, na zachodzie znany pod imieniem hia- rok 2014 – rokiem rocznic cynt, urodził się około 1200 roku w kamieniu Śląskim i,we- i tragicznych Wspomnień 8 dług tradycji, był bliskim krewnym bł. czesława. Do rodu odrowążów należał też biskup krakowski iwon odrowąż, Wielkie Wyróżnienie Dla Jana myrcika 10 który należał do wybitnych postaci ówczesnego ducho- wieństwa polskiego. kształcił się w znakomitych uczel- baJanie o OstroWie i Lubockie 10 niach paryża i bolonii, jego kolegą ze studiów był później- szy papież grzegorz iX. garnizon żołnierzy pruskich Jacek i czasław odrowążowie byli współpracownikami w Lublińcu w latach 1866–1871 11 biskupa iwona. biskup mianował Jacka kanonikiem kate- dralnym w krakowie, a następnie wysłał go na kilkulet- 10 lat „ŚWięta Kwitnącego nie studia do krakowa, gdzie kapłan Jacek miał wyróżniać różanecznika”w gminie kochanoWice 14 się swoją wiedzą i surowością życia. biskup w roku 1220 spotkał się ze św. Dominikiem, założycielem sławnego już lublinieckie młyny 16 zakonu, prosząc go o przysłanie do polski dominikanów. Święty odpowiedział, że chętnie przyjmie polaków do za- rzemiosła branży skórzaneJ konu. na wstąpienie zdecydowali się Jacek i czesław (24 lutego 1221 r.), którzy otrzymali w rzymie z rąk św. Do- w Lublińcu i okolicy od 1962 roku 18 minika zakonne habity. następca św. Dominika w roku 1221 wysłał obu pola- ogroDy boga w Lublińcu 20 ków do polski, aby tam zakładali klasztory. Dominikanie przybyli do polski w roku 1222. W krakowie biskup iwon Wiersze przebrane 21 przekazał im kościół parafialny Świętej trójcy. czesław, w latach 1233–1236, założył klasztor w pradze i we Wro- tablice pamiątkoWe ziemi lublinieckieJ (i) 22 cławiu. zakon kaznodziejski rozwijał się prężnie dzię- ki silnej osobowości ojca Jacka. Dzięki jego działalności lubliniec WczoraJ i Dziś 24 powstały klasztory w gdańsku, elblągu, toruniu, rydze, Dorpacie, królewcu, kijowie, haliczu. od lat 40. XIII wieku Jacek osiadł na stale w krakowie. ziemia lubliniecka – magazyn społeczno-kulturalny był ideałem zakonnika. Wrażliwy na potrzeby bliźnich, Wydawca: powiat lubliniecki na nędzę ludzką: moralną i materialną. Jacek odszedł Redaktor naczelny: bogusław hrycyk; pismo redagowa- do pana w opinii świętości w krakowie 15 sierpnia 1257. ne przez kolegium redakcyjne w składzie: kazimierz bro- Jego grób znajduje się w dominikańskim kościele Świętej mer, krzysztof kanclerz, marzena koza, andrzej musioł, trójcy w krakowie. Wojciech poznański, edward przebieracz, sebastian ziółek papież klemens VII pozwolił w roku 1427 na oddanie Adres Redakcji: starostwo powiatowe w lublińcu, ul. pade- czci Jackowi w polskich klasztorach dominikańskich. ka- rewskiego 7, tel. (34) 35-10-500, wew. 601, e-mail: gaze- nonizował naszego patrona w roku 1594 papież klemens [email protected] VIII. obchód ku czci św. Jacka przypada na dzień 17 sierp- Nakład: 3000 egz. nia. Święty Jacek jest głównym patronem metropolii gór- Skład i druk: Drukarnia sil-Veg-Druk; www.svd.pl; tel.: 34 nośląskiej oraz miasta krakowa. 356 29 61 W ikonografii św. Jacek występuje ubrany w habit do- minikański i czarny płaszcz z kapturem, trzyma w rekach Materiały do gazety przyjmowane są w siedzibie Starostwa monstrancję z najświętszym sakramentem, posążek naj- Powiatowego w Lublińcu, pokój 21. Redakcja nie zwraca ma- świętszej maryi panny i księgę. W tradycyjnej kulturze teriałów niezamówionych. Zastrzega sobie także prawo ich dzień św. Jacka był świętem pasterskim na podhalu i spiszu. skracania. Nieprzyjmowane są artykuły niepodpisane. Re- Bogusław Hrycyk dakcja nie odpowiada za treść artykułów. Ziemia Lubliniecka • nr 2/2014 3 luDzie naszeJ ziemi Sylwetka Barbary Padło zasłużoneJ i długoletnieJ nauczycielki naszych Dzieci i młoDzieży – krótki rys życia i pracy zaWoDoWeJ rodziła się w radomyślu Wielkim, koło mielca, 29.8.1917 r. po zakończeniu II wojny uw rodzinie wielodzietnej. ojciec był urzędnikiem pań- światowej, tj. 1.5.1945 roku, stwowym. po otrzymaniu pracy w urzędzie miasta, w lesku, rozpoczęła pracę w szkole państwo padło zamieszkali w tej miejscowości. po ciężkiej podstawowej w lublińcu, chorobie ojciec zmarł w młodym wieku (46 lat), osieroca- gdzie pracowała do czasu jąc pięcioro dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Wy- ukończenia