Redaktor Anna B. Kowalska

Sekretarz redakcji Bartłomiej Rogalski

Członkowie redakcji Krzysztof Kowalski, Dorota Kozłowska, Rafał Makała

Rada Naukowa dr hab. prof. UJ Wojciech Blajer, prof. dr hab. Aleksander Bursche, prof. dr hab. Wojciech Dzieduszycki, prof. dr Hauke Jöns, dr hab. prof. UW Joanna Kalaga, dr hab. prof. UG Henryk Machajewski, dr Dmitrij Osipov, dr hab. prof. UWr Tomasz Płonka

Recenzenci dr Justyna Baron, dr Eugeniusz Cnotliwy, dr hab. Andrzej Janowski, dr hab. prof. PAN Michał Kara, dr hab. prof. UAM Andrzej Michałowski

Tłumaczenie Tomasz Borkowski, Michał Adamczyk

Proofreading Agnes Kerrigan

Redakcja wydawnicza Barbara Maria Kownacka, Marcelina Lechicka-Dziel

Projekt okładki Waldemar Wojciechowski

Skład i druk XPRESS Sp. z o.o.

Adres redakcji Muzeum Narodowe w Szczecinie 70-561 Szczecin, ul. Staromłyńska 27 tel.: 797 705 229, e-mail: [email protected] www.mzp.muzeum.szczecin.pl

Nakład 250 egz.

© Muzeum Narodowe w Szczecinie & Authors

ISSN 0076-5236

Szczecin 2015

2 SPIS TREŚCI

STUDIA I MATERIAŁY Marta Chmiel-Chrzanowska, Michał Adamczyk O śmierci bez przesady. Próba zastosowania podejścia technologicznego w archeologicznych badaniach nad śmiercią ...... 7 On death with no exaggeration. A technological approach to the study of death. Summary ...... 31

Justyna Żychlińska Transformacja ciała ludzkiego jako wyraz świadomości i istnienia duchowości w kulturze łużyckiej ...... 33 The transformation of the human body as an expression of the existence of consciousness and spirituality in the Lusatian Culture. Summary ...... 44

Kinga Zamelska-Monczak Wczesnośredniowieczne grzebienie z Santoka ...... 45 Early medieval combs from Santok. Summary ...... 91

Eugeniusz Cnotliwy W sprawie budownictwa we wczesnośredniowiecznym Wolinie ...... 93 Construction in early medieval Wolin. Summary ...... 106

Antoni Porzeziński „Importowane” naczynia typu Tornow i Gross Raden na stanowiskach 2 i 2a w Cedyni, woj. zachodniopomorskie ...... 107 “Imported” vessels of the Tornow and Gross Raden type on sites 2 and 2a in Cedynia, West Pomeranian Voivodeship. Summary ...... 121

Kamil Kajkowski, Piotr N. Kotowicz Zapomniany wczesnośredniowieczny pochówek łodziowy ze Szczecina ...... 123 A forgotten early medieval boat burial from Szczecin. Summary ...... 136

ODKRYCIA Bartłomiej Rogalski Weryfikacyjno-rozpoznawcze badania sondażowe cmentarzyska ze starszego i młodszego okresu przedrzymskiego w m. Modrzewo, gm. Suchań, pow. stargardzki, stanowisko 6 (AZP 33-13/33) Verification and reconnaissance test excavations on a burial ground from the older and younger pre-Roman period in Modrzewo, Suchań commune, Stargard district, site 6 (AZP 33-13/33) ...... 137

Bartłomiej Rogalski Archeologiczne badania sondażowe na cmentarzysku z okresu wpływów rzymskich w Starych Łysogórkach, gm. Mieszkowice, pow. gryfiński, stanowisko 5 (AZP 43-03/7) Archaeological test excavations on the burial ground from the Roman period in Stare Łysogórki, Mieszkowice commune, Gryfino district, site 5 (AZP 43-03/7) ...... 145

3 Aleksander Bursche, Bartłomiej Rogalski Badania wykopaliskowe w Suchaniu, pow. stargardzki, stanowisko 18 (AZP 33-13/32) w latach 2013–2014 Excavations in Suchań, Suchań commune, Stargard district, site 18 in 2013–2014 ...... 151

Andrzej Kuczkowski, Dorota Malarczyk Znalezisko wczesnoabbasydzkiego dirhama w Trzebiatowie, pow. gryficki Find of an early Abbasid dirham from Trzebiatów, Gryfice district ...... 161

Andrzej Kuczkowski Naczynie z wczesnośredniowiecznego depozytu srebrnego (?) z okolic Darłowa, pow. sławieński A vessel from an early medieval silver hoard (?) from the area of Darłowo, Sławno district ...... 165

Martina Karle, Anna B. Kowalska, Sebastian Messal Badania nieinwazyjne przeprowadzone w 2014 roku w pobliżu grodów w Bardach i Świelubiu, pow. kołobrzeski Non-invasive research conducted in 2014 in the area of strongholds in Bardy and Świelubie, Kołobrzeg district ...... 169

Magdalena Szymczyk Średniowieczna szachownica na portalu kolegiaty św. Jana Chrzciciela w Myśliborzu, pow. myśliborski Medieval chequered pattern on the portal of the Collegiate Church of St John the Baptist in Myślibórz, Myślibórz district ...... 175

Andrzej Kuczkowski Średniowieczny topór żelazny z okolic Świdwina, pow. świdwiński Medieval iron axe from the area of Świdwin, Świdwin district ...... 181

RECENZJE I OMÓWIENIA Paulina Romanowicz Klasztor premonstratensów w Białobokach. Archeologia i historia, red. Marian Rębkowski, Felix Biermann, Szczecin 2015 ...... 185

Ewa Górkiewicz Dzieje Stepnicy, red. Radosław Gaziński, Ewa Gwiazdowska, Maciej Szukała, Ryszard Techman, Szczecin 2014 ...... 187

Ewa Górkiewicz Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej. Społeczeństwo, gospodarka, ideologia, red. Krystian Chrzan, Krzysztof Czapla, Sławomir Moździoch, Wrocław–Głogów 2014 ...... 189

4 Anna B. Kowalska Wolin wczesnośredniowieczny, część 2, red. Błażej Stanisławski, Władysław Filipowiak, Warszawa 2014. Origines Polonorum, t. 7 ...... 191

Bartłomiej Rogalski Epoka brązu i wczesna epoka żelaza na Pomorzu. Z najnowszych badań i odkryć, red. Mirosław Fudziński, Gdańsk 2015 ...... 193

Anna B. Kowalska The Island in Żółte on Lake Zarańskie. Early medieval Gateway into West Pomerania, red. Wojciech Chudziak, Ryszard Kaźmierczak, Toruń 2014 ...... 195

Agnieszka Kowalówka Piotr N. Kotowicz, Topory wczesnośredniowieczne z ziem polskich. Katalog źródeł, Rzeszów 2014. Collectio Archaeologica Ressoviensis, t. 30 ...... 197

Agnieszka Kowalówka Piotr Piętkowski, Biskupstwo pomorskie jako początek biskupstwa kamieńskiego, Wrocław 2015 ...... 199

Agnieszka Kowalówka Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. Paweł Migdalski, Cedynia 2014 ...... 201

Marta Kurzyńska Materiały do bibliografii archeologii Pomorza Zachodniego za 2013 rok. Suplement ...... 203

Indeks nazw geograficznych za 2013 rok. Suplement ...... 207

Marta Kurzyńska Materiały do bibliografii archeologii Pomorza Zachodniego za 2014 rok ...... 209

Indeks nazw geograficznych za 2014 rok ...... 249

KRONIKA Anna B. Kowalska Civitas et urbs Szczecin. Projekt naukowy realizowany w Dziale Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie w latach 2012–2014 ...... 253

Krzysztof Kowalski Archeologia Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie ...... 259

5 Agnieszka Kowalówka Polska około roku 1000. Gniezno pierwszą stolicą oraz Pomorze u progu chrześcijaństwa. Wystawy czasowe ...... 265

Izabela Sukiennicka Skarby z okolic Suchania. Wystawa czasowa ...... 269

Paweł Migdalski Sprawozdanie z działalności naukowo-edukacyjnej Stowarzyszenia Historyczno-Kulturalnego „Terra Incognita” za 2014 rok ...... 277

Maria Danuta Wołągiewicz Początki w Szczecinie. Pamięci Ryszarda Wołągiewicza (19.06.1933–14.01.1994) ...... 285

6 Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria t. XI: 2014, z. 1: Archeologia, s. 209–248 ISSN 0076-5236

Marta Kurzyńska

Materiały do bibliografii archeologii Pomorza Zachodniego za 2014 rok

Materiały do bibliografii archeologii Pomorza Zachodniego stanowią kontynuację Materiałów do bibliografii archeologii polskiej Pomorza Zachodniego zapoczątkowanych przez prof. Władysława Filipowiaka (za lata 1945–1956), a następnie opraco- wywanych przez Marię Danutę Wołągiewicz (za lata 1956–1995), publikowa- nych na łamach „Materiałów Zachodniopomorskich” (t. 2–42, 1957–1997). Bibliografia gromadzi publikacje naukowe i popularnonaukowe z danego roku, dotyczące zagadnień archeologicznych i dziedzin pokrewnych, w tym historii, sztuki, architektury czy numizmatyki. Rejestruje również doniesienia z regio- nalnej prasy i wybranych portali internetowych dotyczących archeologii, które składają się na kalendarium bieżących badań i zainteresowań. Zakres terytorialny bibliografii to obszar Pomorza Zachodniego rozumianego jako kraina histo- ryczno-geograficzna, obejmująca tereny dawnego Księstwa Pomorskiego wraz z całością obecnego województwa zachodniopomorskiego (w tym: płn.-zach. woj. pomorskiego, płn.-zach. woj. wielkopolskiego, płn. Meklemburgia Pomo- rze Przednie oraz płn.-zach. dawnej Nowej Marchii). Podstawą opracowania są elektroniczne bazy bibliograficzne (Bibliografia Pomorza Zachodniego – Książ- nica Pomorska w Szczecinie; Landesbibliographie Mecklenburg-Vorpommern – Uniwersytet w Greifswaldzie; Bibliographieportal zur Geschichte Ost­ mitteleuropas – Instytut Herdera w Marburgu; Bibliografie Zawartości Cza- sopism – Biblioteka Narodowa w Warszawie; Biblioteka Muzeum Narodowego w Szczecinie; Bibliografia Pomorza Gdańskiego i Środkowego – Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku / Miejska Biblioteka Publiczna w Słupsku; Lubuska Bibliografia Regionalna – Wojewódzka i Miejska Biblioteka w Gorzowie Wlkp.; Koszalińska Bibliografia Regionalna Biblioteka Publiczna w Koszalinie; Regesta Imperii. Literaturdatenbank zum Mittelalter – Akademia Nauk i Literatury w Mainz; Baza Publikacji Pracowników US – Uniwersytet Szczeciński; CEON Biblioteka Nauki; Academia.edu) oraz katalogi bibliotek i wydawnictw wybranych instytucji.

209 1. Aniszewska Jolanta Miejsce z historią – wystawa w stargardzkiej Bastei, „Wiadomości Historyczne” 4, 2014, 28–31. [Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie] 2. Aniszewska Jolanta (oprac.) Mzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie w roku 2013, „Stargardia” 8, 2014 (2013), 183–185. 3. Ansorge Jörg Der Siegelstempel Wizlaws III – letzter einheimischer Fürst von Rügen, „KulturERBE in Meck­ lenburg und Vorpommern” 8, 2014 (2012), 147–154. 4. Arlet Joanna, Kozłowska Izabela Średniowieczne małe miasta Pomorza Zachodniego, [w:] Rewitalizacja średniowiecznych małych miast Pomorza Zachodniego, red. Z. Paszkowski, Szczecin 2014, 21–48. 5. Asmus Ivo (rec.) [Karge Wolf, Schlösser und Herrenhäuser in Vorpommern, Rostock 2013], „Baltische Studien” 99, 2014 (2013), 136–140. 6. Asmus Ivo (rec.) [Meier Martin, Vorpommern nördlich der Peene unter dänischer Verwaltung 1715–1721. Aufbau einer Verwaltung und Herrschaftssicherung in einem eroberten Gebiet, „Beiträge zur Militärgeschichte“ 65, 2008], „Baltische Studien” 99, 2014 (2013), 142–150. 7. Auge Oliver Behauptung, Unterordnung, Anpassung. Der Weg der slawischen Herren von Mecklenburg und Herzöge von Pommern zu Reichsfürsten (frühes 12. Jh. – Mitte 14. Jh.), „Blätter für deutsche Landesgeschichte” 150, 2014, 221–243. 8. Auge Oliver Ostseeraum, [w:] Migrationen im Mittelalter. Ein Handbuch, Hrsg. M. Borgolte, Berlin 2014, 193–207. Auge Oliver (red.) Zob. Inderwies Stefan; Müller Ulrich; Schwarzwälder Sylvie. 9. Badstübner Ernst Die Backsteingotik im Ostseeraum im 14. und 15. Jahrhundert. Tendenzen und Strömungen im Übergang zur frühen Renaissance, [w:] Innovation und Tradition. Hinrich Brunsberg und die spät- gotische Backsteinarchitektur in Pommern und der Mark Brandenburg, Potsdam 2014, 29–39. (Potsdamer Bibliothek östliches Europa. Kunst) 10. Balcerzak Tatiana, Gibczyński Maciej, Słowiński Sławomir Nieznane renesansowe skrzydło zamku w Wolinie, „Zachodniopomorskie Wiadomości Kon- serwatorskie” 6, 2014 (2012–2013), 111–122. Barnwell Tim (red.) Zob. Szczepanik Paweł… 11. Barnycz-Gupieniec Romana Typy konstrukcyjne budowli drewnianych w rejonie Morza Bałtyckiego we wczesnym średnio­ wieczu, [w:] Pomorze we wczesnym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych. Historia, stan aktualny i potrzeby badań. Materiały sympozjum naukowego zorganizowanego przez Mu- zeum Archeologiczne w Gdańsku we współpracy z Instytutem Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszeniem Promocji Zabytków Archeologicznych w Gdańsku, Instytutem Ar- cheologii Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacją Ochrony Zabytków w Gdańsku, 22–23.10.2009, red. H. Paner, M. Fudziński, W. Świętosławski, Gdańsk 2014, 91–95. [M.in. Wolin] Bartosik Przemysław Zob. Gałka Bogusław (rec.).

210 12. Becker Bert (rec.) [Insel im pommrischen Meer. Beiträge zur Geschichte Rügens, Hrsg. N. Jörn, I. Garbe, Greifs- wald 2011], „eText” 59, 2014, 307–309. 13. Behn Arthur Zum mittelalterlichen Taufstein der Kirche in Mellenthin auf Usedom, [w:] Christi Ehr und ge­ meinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H. T. Porada, Schwerin 2014, 97–106. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 14. Behrens Anja The complexity of megalithic graves on the island of Rügen, [w:] Landscapes, histories and societies in the Northern European Neolithic, Hrsg. M. Furholt [et al.], Bonn 2014, 81–89. (Frühe Monumentalität und Soziale Differenzierung; 4) 15. Bertram Marion, Eilbracht Heidemarie Der Goldarmring von Hiddensee, „Acta Praehistorica et Archaeologica” 46, 2014, 171–183. 16. Biedrzycki Adam (oprac.) Bibliografia historii Pomorza Wschodniego i Zachodniego oraz krajów regionu Bałtyku za rok 2012 wraz z uzupełnieniami z lat poprzednich, „Zapiski Historyczne” 79, suplement, 2014, 1–341. 17. Bienek Dariusz Z dziejów wsi Lewice do 1945 roku, [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Ko- chanowska, Trzebiatów 2014, 49–60. 18. Bierca Andrzej Sprawozdanie z działalności Działu Dokumentacji Zabytków w roku 2013 [Muzeum Historyczno- -Archeologicznego w Stargardzie], „Stargardia” 8, 2014 (2013), 213–223. 19. Biermann Felix Der pommersche Raum in der römischen Kaiser-, Völkerwanderungs- und Slawenzeit aus archäo- logischer Sicht, [w:] Geschichte Pommerns im Überblick, Hrsg. J. Wächter, Greifswald 2014, 9–46. 20. Biermann Felix Zentralisierungsprozesse bei den nördlichen Elbslawen, [w:] Zentralisierungsprozesse und Herr- schaftsbildung im frühmittelalterlichen Ostmitteleuropa, Hrsg. P. Sikora, Bonn 2014, 157–184. (Studien zur Archäologie Europa; 23) [Odra (dorzecze), Bałtyk (wybrzeże)] 21. Biermann Felix Zur frühen Geschichte und Archäologie des Benediktinerinnenklosters Verche. Die Kirche auf dem Altentreptower Klosterberg, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schüt- zen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H. T. Porada, Schwerin 2014, 85–95. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) Biermann Felix Zob. Kempke Torsten (rec.). Biermann Felix (red.) Zob. Kneisel Jutta (rec.). Bis Magdalena (red.) Zob. Kamiński Roman; Rębkowski Marian, Nowy… Błędowski Piotr Zob. Chudziak Wojciech… 22. Bochnak Tomasz Importy celtyckie w kulturze przeworskiej i oksywskiej na ziemiach polskich w młodszym okresie przedrzymskim, Rzeszów 2014, 392. [Lubieszewo, Miechęcino, Słupsk]

211 23. Bolechowska Anetta Budzistwo – Stary Kołobrzeg. Tam się wszystko zaczęło…, „Gazeta Muzealna” 12, 2014, 2. 24. Bolechowska Anetta Figurka św. Jana – unikatowy zabytek w nowej odsłonie, „Gazeta Muzealna” 11, 2014, 6. 25. Bolechowska Anetta 759. rocznica nadania praw miejskich Kołobrzegowi, „Gazeta Muzealna” 11, 2014, 2. Borgolte Michael (red.) Zob. Auge Oliver. 26. Boroń Piotr Co zamiast srebra? Pieniądz pozakruszcowy na rynkach wczesnośredniowiecznej Słowiańs­zczyzny, [w:] Targi, jarmarki i odpusty. Wykłady popularnonaukowe zorganizowane w ramach 10 Ogólno­ polskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą w dniach 31.05– 01.06.2014 roku, Poznań 2014, 68–87. [M.in. Pyrzyce] 27. Borówka Ryszard K., Witkowski Andrzej, Lutyńska Monika, Tomkowiak Julita, Kowalczyk Krystyna, Duda Tomasz, Woziński Robert Przemiany środowiska przyrodniczego okolic Wolina podczas holocenu, ze szczególnym uwzględ- nieniem okresu wczesnego średniowiecza, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Sta- nisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 25–49. (Origenes Polonorum; 7) Bracha Krzysztof (red.) Zob. Chudziak Wojciech, Przestrzeń…; Sikorski Dariusz. Brandt Jochen (red.) Zob. Machajewski Henryk. 28. Brinker Ute, Flohr Stefan, Piek Jürgen, Schramm Annemarie, Orschiedt Jörg Getötet am Fluss. Die bronzezeitlichen Menschenreste aus dem Tollensetal, Mecklenburg-Vorpommern, [w:] Gewalt und Gesellschaft. Dimensionen der Gewalt in ur- und frühgeschichtlicher Zeit. In- ternationale Tagung an der Julius-Maximilians-Universität Würzburg, 14. – 16. März 2013 = Violence and Society. Dimensions of violence in pre- and protohistoric times, Hrsg. T. Link, H. P. Röcher, Bonn 2014, 111–120. (Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie; 259) 29. Brochocka Anna O. Przewodnik po Zamku Książąt Pomorskich oraz Młynie Zamkowym w Słupsku, Słupsk 2014, 46. 30. Brochocka Anna O. Sammlungen der Sakralkunst im Mittelpommerschen Museum in Stolp, [w:] Christi Ehr und ge- meinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H. T. Porada, Schwerin 2014, 129–140. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 31. Brodecki Paul (oprac.) [Dücker Julia, Reichsversammlungen im Spätmittelalter. Politische Willensbildung in Polen, Ungarn und Deutschland, Ostfildern 2011. Mittelalter-Forschungen 37], „Zeitschrift für Ostmitteleu- ropa-Forschung” 1 (63), 2014, 113–115. Brzustowicz Bogdan W. (red.) Zob. 700 lat… 32. Brzustowicz Grzegorz J. Alians mieszkowicki z 1631 roku = Vertrag von Bärwalde aus dem Jahr 1631, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschichte an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz,

212 Mieszkowice (Bärwalde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Miesz- kowice 2014, 105–140. 33. Buchholz Werner Das Camminer Domkapitel im Spannungsfeld zwischen Schweden und Brandenburg 1648–1698, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 574–594. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) Budziałkowski Jerzy (oprac.) Zob. Szumowska-Charbin Monika… 34. Bugalski Łukasz Kwestia odbudowy zabytkowych zespołów staromiejskich na Ziemiach Odzyskanych, „Przegląd Zachodni” 3, 2014, 212–234. Bulach Boris Zob. Hormuth Dennis (rec.). 35. Burdzej Marcin, Sil Bartłomiej, Stań Karolina, Szeremeta Mateusz Odkrycia i badania archeologiczne [w latach 2012–2013 w powiatach stargardzkim, goleniowskim, choszczeńskim], „Stargardia” 8, 2014 (2013), 267–297. [Choszczno, Goleniów, Lipnik, Poczernin, Recz, Suchań, Stargard, Strachocin] Bursche Aleksander (red.) Zob. Skarby z… Ciecholewska Dorota (red.) Zob. 90 lat… 36. Chełkowski Zygmunt, Filipiak Jarosław Wczesnośredniowieczne rybołówstwo mieszkańców Wolina w świetle badań pozostałości archeo­ ichtiologicznych, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 65–82. (Origenes Polonorum; 7) 37. Chludziński Andrzej Nazwy miejscowe gminy Cedynia = Ortsnamen der Gemeinde Cedynia, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschichte an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz, Mieszkowice (Bär- walde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Mieszkowice 2014, 205–271. Chludziński Andrzej (red.) Zob. Brzustowicz Grzegorz J., Alians…; Jöns Hauke…; Migdalski Paweł, Kilka…; Płotko- wiak Maciej, Więźby…; Rogalski Bartłomiej, Stan badań…; Witek Maria / Witek Waldemar, Budownictwo ryglowe... Chrzan Krystian (red.) Zob. Chudziak Wojciech, Z badań nad…; Rosik Stanisław, O „rozpoznawaniu”… 38. Chudziak Wojciech Przestrzeń pogańskiego sacrum w krajobrazie przyrodniczo–kulturowym Słowian pomorskich = Pagan sacrumspace in the natural and culture scenery of Pomeranian Slaves, [w:] Sacrum pogańskie – sacrum chrześcijańskie. Kontynuacja miejsc kultu we wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej = Pagan sacrum – Christian sacrum. The continuation of the cult-places in the early medieval Central Europe, red. K. Bracha, Cz. Hadamik, wyd. 2, Warszawa 2014, 291–318. [Materiały z międzynarodowej konferencji w klasztorze oo. Oblatów na Świętym Krzyżu, 23–25.05.2007] 39. Chudziak Wojciech Wczesnośredniowieczne osadnictwo Pojezierza Zachodniopomorskiego w najnowszych badaniach ośrod- ka toruńskiej archeologii – nowe pytania, stare problemy, [w:] Pomorze we wczesnym średniowieczu­ w świetle źródeł archeologicznych. Historia, stan aktualny i potrzeby badań. Materiały sympozjum

213 naukowego zorganizowanego przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku we współpracy z Insty­ tutem Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszeniem Promocji Zabytków Ar- cheologicznych w Gdańsku, Instytutem Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacją Ochrony Zabytków w Gdańsku, 22–23.10.2009, red. H. Paner, M. Fudziński, W. Świętosławski, Gdańsk 2014, 19–30. [Jeziora: Bobięcino, Kwiecko, Radacz, Zarańsko. Stare Borne, Żółte, Żydowo] 40. Chudziak Wojciech Z badań nad funkcją małych i średnich warowni na obszarze Pomorza, [w:] Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej- społeczeństwo, gospodarka, ideologia, red. K. Chrzan, K. Czapla, S. Moździoch, Warszawa 2014, 43–59. [Bobięcino, Kołobrzeg-Budzistwo, Radacz, Świelubie, Żółte, Żydowo] 41. Chudziak Wojciech, Kaźmierczak Ryszard, Błędowski Piotr, Kalinowski Sebastian, Kordowski Jarosław, Kowalewska Barbara, Kozłowski Tomasz, Kubiak-Wójcicka Katarzyna, Latałowa Małgorzata, Makowiecki Daniel, Makowiecka Marzena, Noryśkiewicz Agnieszka M., Pińska Katarzyna, Pranke Piotr, Siemianowska Ewelina, Solarczyk Adam, Ważny Tomasz The Island in Żołte on Lake Zarańskie. Early medieval gateway into West Pomerania, ed. W. Chu- dziak, R. Kaźmierczak, Toruń–Szczecin 2014, 570. 42. Cnotliwy Eugeniusz Archeologia Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 2014, 546. 43. Cnotliwy Eugeniusz Umocnienia obronne wczesnośredniowiecznego Wolina, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 197–277. (Origenes Polonorum; 7) Cnotliwy Eugeniusz Zob. DP: (b.t.). Czapla Krzysztof (red.) Zob. Chrzan Krystian (red.). 44. Czarnecki Maciej Tundra, tajga, pierwsi ludzie, cz. 1: Pradzieje Szczecina, Szczecin 2014, 38. (Zeszyty Szczecińskie; 20) Czarnecki Maciej Zob. DP: (as). Czerniak Krzysztof (red.) Zob. Rębkowski Marian, O początkach… 45. Dahlenburg Birgit, Sauer Rita Der Croy-Teppich der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald – national wertvolles Kulturgut Deutschlands, „Pommern” 3 (52), 2014, 42–47. 46. Danielewski Marcin (rec.) [Łukaszyk Agnieszka, Wierzchowce bogów. Motyw konia w wierzeniach Słowian i Skandyna- wów, Szczecin 2012], „Zapiski Historyczne” 3 (79), 2014, 177–182. 47. Dewitz Bodo von Die Rückkehr der Totenschilde. Epitaphien der Familie von Dewitz in die Kirche von Daber in Hinterpommern, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Fest- schrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 115–128. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) Dibbern Hauke Zob. Müller Johannes… 48. Dobbert Hans Das 250 jährige Neu-Kentzlin, „Pommern” 2 (52) 2014, 12–17.

214 Dobusch Nick Zob. Hasso Zwahr… Doering Sabine (red.) Zob. Porada Haik T. Dombrowsky Anne Zob. Terberger Thomas… 49. Dräger Jana Jungbronze- und früheisenzeitliche Burgwälle in Mecklenburg-Vorpommern, [w:] Tod im Tollensetal. Forschungen zu den Hinterlassenschaften eines bronzezeitlichen Gewaltkonfliktes in Mecklenburg- Vorpommern, Teil 1: Die Forschungen bis 2011, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 253–268. (Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns; 50) Dräger Jana Zob. Terberger Thomas… Driesner Jörg Zob. Hormuth Dennis (rec.). 50. Dryja Sławomir Zamek w Mirosławcu w świetle badań przeprowadzonych w 2013 roku, „Studia i Materiały do Dziejów Ziemi Wałeckiej” 5, 2014, 52–77. Dücker Julia Zob. Brodecki Paul (oprac.). 51. Duczko Władysław Zajęcie Wiking. O ekonomicznej stronie ekspansji Skandynawów we wczesnym średniowieczu, [w:] Targi, jarmarki i odpusty. Wykłady popularnonaukowe zorganizowane w ramach 10 Ogólnopolskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą w dniach 31.05–01.06.2014 r., Poznań 2014, 43–51. Duda Tomasz Zob. Borówka Ryszard K. … 52. Dudź Jerzy Przewodnik po wystawach stałych Muzeum Regionalnego w Szczecinku. 100 lat Muzeum w Szczecinku, Szczecinek 2014, 84. Dudź Jerzy (oprac.) Zob. Szumowska-Charbin Monika… 53. Dulinicz Marek Istotne problemy archeologii Pomorza (VI–IX wiek) w świetle najnowszych badań i publikacji, [w:] Pomorze we wczesnym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych. Historia, stan aktualny i potrzeby badań. Materiały sympozjum naukowego zorganizowanego przez Muzeum Archeo­ logiczne w Gdańsku we współpracy z Instytutem Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszeniem Promocji Zabytków Archeologicznych w Gdańsku, Instytutem Archeologii Uni- wersytetu Gdańskiego i Fundacją Ochrony Zabytków w Gdańsku, 22–23.10.2009, red. H. Paner, M. Fudziński, W. Świętosławski, Gdańsk 2014, 11–17. [M.in. Bałtyk (wybrzeże), Białogard] 54. Dworaczyk Marek Przyczynek do badań nad ukształtowaniem linii brzegowej Rzeki Dziwnej. Wstępne studium archeologiczne­ , [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 11–16. 55. Dygdała Jerzy (rec.) [Źródła do dziejów ziemi lęborsko-bytowskiej 1657–1815. Od statusu lenna polskiego do inkorpo- racji do Królestwa Pruskiego i integracji z Pomorzem pruskim, oprac. B. Wachowiak, Z. Szultka, Warszawa 2011], „Kwartalnik Historyczny” 3 (121), 2014, 697–702.

215 Dzieduszycki Wojciech (red.) Zob. Kajkowski Kamil…, Utensylia…; Sikora Jerzy. 56. Dziewanowski Marcin Stan badań nad produkcją narzędzi wielościennych w okresie funkcjonowania kultury pucharów lejkowatych na Pomorzu Zachodnim, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 2 (50), 2014, 163–181. Dziewanowski Marcin Zob. DP. 57. [Dziewięćdziesiąt] 90 lat muzealnictwa w Słupsku 1924–2014, red. D. Ciecholewska, M. Mazur, Słupsk 2014, 56. Eckard Walther Zob. Friske Matthias… Eilbracht Heidemarie Zob. Bertram Marion. 58. Eisentraut Thomas, Krüger Joachim Die Seeschlacht von Wittow von 1712 nach einem unbeachteten Augenzeugenbericht, „Baltische Studien” NF 99, 2014 (2013), 129–154. [Bałtyk, Rugia] 59. Elias Otto H. (oprac.) [Aufklärer im Baltikum. Europäischer Kontext und regionale Besonderheiten, Hrsg. U. Kronauer, Heidelberg 2011. Akademiekonferenzen 12], „Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung” 1 (63), 2014, 117–119. Emmendörffer Christoph, Trepesch Christof Wunderwelt. Der Pommersche Kunstschrank, Berlin 2014, 559. 61. Endrigkeit Anja Älter- und mittelbronzezeitliche Bestattungen zwischen Nordischem Kreis und süddeutscher Hügel- gräberkultur. Gesellschaftsstrukturen und kulturhistorische Beziehungen, Bonn 2014, 269. (Frühe Monumentalität und soziale Differenzierung; 6) [M.in. Mecklemburg-Vorpommern] 62. Engel Christoph Merkwürdige Kreisgräben und geheimnisvolle Steingruben in Alt Kosenow, Lkr. Vorpommern-Greifs­ wald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg- -Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 327–330. 63. Engel Christoph Siedlungsgünstige Lage an der Uecker. Die eisenzeitliche Grosssiedlung von Pasewalk, Lkr. Vor- pommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 157–160. 64. Engel Christoph, Selent Andreas Branntkalkproduktion in grossem Stil. Die beeindruckenden Öfen von Kagendorf, Lkr. Vorpommern-­ -Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklen- burg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 165–168. Falk Alfred (red.) Zob. Möller Gunnar; Rębkowski Marian, Zur Ostgrenze… Filipiak Jarosław Zob. Chełkowski Zygmunt… 65. Filipowiak Przemysław Władysław Filipowiak, czyli za bary z historią, „Kronika Szczecina” 32, 2014 (2013), 247–259.

216 66. Filipowiak Władysław, Filipowiak Wojciech Korabnictwo, port i żegluga wczesnośredniowiecznego Wolina, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 350–385. (Origenes Polonorum; 7) 67. Filipowiak Władysław, Stanisławski Błażej Wolin we wczesnym średniowieczu – podsumowanie, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 387–403. (Origenes Polonorum; 7) Filipowiak Władysław Zob. Filipowiak Przemysław; Gediga Bogusław; Migdalski Paweł, Kilka… Filipowiak Władysław (red.) Zob. Borówka Ryszard K. …; Chełkowski Zygmunt…; Cnotliwy Eugeniusz, Umoc- nienia…; Gawlikowski Jerzy…; Horoszko Genowefa; Latałowa Małgorzata; Stępnik Tomasz. Filipowiak Wojciech Zob. Filipowiak Władysław… [Filipowicz Emilia] Zob. [Zalewski Krystian]. 68. Fiuk Piotr, Płotkowiak Maciej Retrowersja z pespektywy czasu na przykładach małych miast Pomorza Zachodniego i ziemi lubu- skiej, [w:] Rewitalizacja średniowiecznych małych miast Pomorza Zachodniego, red. Z. Paszkow- ski, Szczecin 2014, 49–68. Flohr Stefan Zob. Brinker Ute. 69. Foltyn Rafał Retra. Święte miejsce Słowian na przestrzeni wieków, [w:] Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, red. D. Kalinowski, A. Kuik-Kalinowska, M. Mikołajczak, Kraków 2014, 184–200. (Nowy Regionalizm w Badaniach Literackich; 2) Foltyn Rafał (oprac.) Zob. Szumowska-Charbin Monika. 70. Forler Dominik Der hinkende Reiter vom „Ochsenbruch“. Zwei völkerwanderungszeitliche Körpergräber bei Pasewalk, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 287–290. 71. Forler Dominik Kunsthandwerk der Extraklasse. Grabfunde der vorrömischen Eisenzeit aus Anklam, Lkr. Vor- pommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 181–184. 72. Forler Dominik, Schmidt Jens P. Ein Glücksfall für die Forschung. Bemerkenswerte neue Hausbefunde der Bronzezeit aus Zetelvitz, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Fernga- strassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 113–116. 73. Forler Dominik, Schmidt Jens P. Gruben, Häuser, Bronzeguss. Die jungbronzezeitliche Siedlung bei Butzow, Lkr. Vorpommern- Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklen- burg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 117–122. 74. Friske Matthias, Heussner Karl U., Eckard Walther Neue Erkenntnisse zu den Kirchen von Mohrin (Moryń) und Dölzig (Dolsko) in der Neumark, „Jahrbuch für die Geschichte Mittel- und Ostdeutschlands” 59, 2014, 3–22.

217 Fudziński Mirosław (red.) Zob. Barnycz-Gupieniec Romana; Chudziak Wojciech, Wczesnośredniowieczne…; Dulinicz Marek; Ossowski Waldemar; Pruska Mariola…; Świętosławski Witold. Furholt Martin (red.) Zob. Behrens Anja; Müller Johannes…; Schafferer Georg. Fuhrmann Wolfgang Zob. Schleinert Dirk (rec.). Galewski Tomasz (red.) Zob. Kotecka Ewa; Kroczyńska Anna. 75. Galiński Tadeusz Obozowiska łowieckie ze schyłku preborealu w Bolkowie na Pomorzu Zachodnim, „Archeologia Polski” 1–2 (59), 2014, 79–120. 76. Gall Fabian Aus der Mode gekommen. Funde aus einer Siedlung der vorrömischen Eisenzeit bei Gustebin, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 173–174. 77. Gall Fabian Zwei Tonnen Schlacke und vieles mehr. Eisengewinnung in großem Stil in Diedrichshagen, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 233–238. 78. Gałka Bogusław (rec.) [Bartosik Przemysław, Z przeszłości Ziemi Człopieńskiej, Człopa 2013], „Studia i Materiały do Dziejów Ziemi Wałeckiej” 5, 2014, 230–232. Gancewski Jan (red.) Zob. Kajkowski Kamil, Drobna…; Kuczkowski Andrzej, Magia… Garbe Irmfried (red.) Zob. Becker Bert (rec.). 79. Gardeła Leszek, Kajkowski Kamil Groby podwójne w Polsce wczesnośredniowiecznej. Próba rewaluacji, [w:] Grób w przestrzeni, przestrzeń w grobie. Przestrzenne uwarunkowania w dawnej obrzędowości pogrzebowej, red. T. Ku­- rasiński, K. Skóra, Łódź 2014, 103–120. (Acta Archaeologica Lodziensia; 60) [Bardzlino, Cedynia, Wolin] 80. Gardeła Leszek, Kajkowski Kamil, Szczepanik Paweł Otwieranie i rabunek grobów w Polsce wczesnośredniowiecznej = Opening and robbing graves in early medieval Poland, [w:] Kończyny, kości i ekshumacje w dawnych kulturach. Książka Abstrak- tów, red. L. Gardeła, K. Kajkowski, P. Szczepanik, Bytów 2014, 48–49. (Motywy Przez Wieki; 2) 81. Gawlikowski Jerzy, Stępień Jerzy Zwierzęta we wczesnośredniowiecznym Wolinie. Badania archeozoologiczne, [w:] Wolin wczesno- średniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 82–171. (Origenes Polonorum; 7) 82. Gaziński Radosław Handel bałtycki w dobie nowożytnej i jego uwarunkowania (XVI–XVIII w.), [w:] Bałtyk w edu- kacji historycznej. Studia i materiały, red. D. Konieczka-Śliwińska, M. Machałek, S. Roszak, Warszawa 2014, 1–12. [Materiały konferencyjne 19. Powszechnego Zjazdu Historyków w Szczecinie: Polska – Bałtyk – Europa, 17–21.09.2014]

218 83. Gaziński Radosław Miasta pomorskie a Hanza w XII–XV wieku, „Zeszyt Naukowy – Międzynarodowe Centrum Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego” 2, 2014, 133–152. 84. Gaziński Radosław Porty, handel i żegluga u ujścia Odry na przełomie XVIII i XIX wieku, [w:] Na lądzie, w wodzie i w powietrzu… Z dziejów transportu i komunikacji na ziemiach polskich na przestrzeni wieków, red. T. Głowiński, R. Klimentowski, Wrocław 2014, 73–82. (Wrocławskie Spotkania z Historią Gospodarczą; 9) 85. Gaziński Radosław Stepnica do 1805 roku, [w:] R. Gaziński, Dzieje Stepnicy, Szczecin 2014, 11–64. 86. Gediga Bogusław Prof. dr hab. Władysław Filipowiak 29.04.1926 – 31.03.2014, „Przegląd Archeologiczny” 62, 2014, 197–199. 87. Gedl Marek Die Pfeilspitzen in Polen, Mainz–Stuttgart 2014, 157. (Prähistorische Bronzefunde. Abteilung 5: Lanzen und Pfeilspitzen; 6) [Goleniów, Myślibórz, Szczecin] 88. Gibczyński Maciej, Kurka Grzegorz, Uciechowska-Gawron Anna Przywrócić pamięć. Jeszcze o kościele Świętej Marii i przyległym cmentarzu w Gostyniu, gmina Świerzno, [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 135–144. Gibczyński Maciej Zob. Balcerzak Tatiana… 89. Gibczyński Wojciech, Witkiewicz Tomasz Podwójne szelągi w mennictwie pomorskim, Szczecin 2014, 327. (Podwójne szelągi w mennictwie pomorskim 1594–1670) 90. Gierke Michał Kilka uwag o chojeńskich młynach miejskich – na marginesie pracy E. Rymara, „Rocznik Cho- jeński” 6, 2014, 271–277. [Dot.: Rymar Edward, Dawne młyny, folusze i tartaki w ziemi chojeńskiej i mieszkowickiej, „Rocznik Chojeński” 4, 2012, 59–80] Gierke Michał Zob. Rymar Edward, Uwagi…; DP. Gierke Michał (rozm.) Zob. Rębkowski Marian. Głowiński Tomasz (red.) Zob. Gaziński Radosław, Porty… 91. Gossler Norbert Wikingerzeitliche Waffen- und Reitzubehörfunde aus dem Berliner Bestand der Prussia-Sammlung (ehemals Königsberg/Ostpreußen) und ihre Beziehung zu Skandinavien, „Acta Praehistorica et Archaeologica” 46, 2014, 185–210. [Referat z konferencji: Viking – 3. Jelling Conference, Nationalmuseum Kopenhaga, 9.09.2013] 92. Górewicz Igor Poznaj Słowian, Szczecin 2014, 54. 93. Górewicz Igor Vendel and dark age ornamental design, Szczecin 2014, 111. 94. Granzow Klaus Pommern – 1440 Bilder, Augsburg 2014, 707.

219 Grążawski Kazimierz (red.) Zob. Kajkowski Kamil, Drobna…; Kuczkowski Andrzej, Magia… Gringmuth-Dallmer Eike (red.) Zob. Hardt Matthias; Piekalski Jerzy; Schulz Matthias; Schütz Antonia; Waack Ulrich. 95. Gut Agnieszka Gryf w herbach miast, gmin wiejskich i powiatów Pomorza Zachodniego od średniowiecza do współczesności, [w:] Pod skrzydłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 70–87. 96. Gut Paweł Gryf elementem heraldyki państwowej i regionalnej Pomorza Zachodniego od połowy XVII do początku XXI wieku, [w:] Pod skrzydłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 54–69. 97. Gut Paweł Z dziejów społecznych i gospodarczych Cedyni w XVIII w., [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 165–172. 98. Guzikowski Krzysztof Napływ rycerzy na Pomorze Zachodnie do początku XIV wieku – ujęcie kwantytatywne, „Prze- szłość Demograficzna Polski” 33, 2014, 7–20. 99. Guzikowski Krzysztof Procesy kolonizacyjne w posiadłościach cystersów z Kołbacza w XII–XIV wieku. Przestrzeń i ludzie, Szczecin 2014, 267. (Pomorze Zachodnie – Historia i Współczesność) 100. Guzikowski Krzysztof Rywalizacja Szczecina z innymi miastami w dorzeczu Odry od XII do XV wieku, [w:] Szczecin z oddali. Piąta Konferencja Edukacyjna, 30.11.2012 r., red. K. Rembacka, Szczecin 2014, 13–26. [Dąbie, Gartz, Gryfino, Goleniów, Stargard] 101. Gwiazdowska Ewa Układ przestrzenny i krajobraz kulturowy Stepnicy w świetle dawnej kartografii i ikonografii do 1945 roku, [w:] R. Gaziński, Dzieje Stepnicy, Szczecin 2014, 103–148. 102. Gwiazdowska Ewa (rec.) Cedynia i okolice poprzez wieki, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin 2013, „Przegląd Za- chodniopomorski” 2 (29), 2014, 147–156. Hadamik Czesław (red.) Zob. Chudziak Wojciech, Przestrzeń…; Sikorski Dariusz. Hage Franziska Zob. Müller Johannes… 103. Hardt Matthias Subsistenzwirtschaft – Vergetreidung – Dörfer. Schritte auf dem Weg zur hochmittelalterlichen Kul- turlandschaft in Ostmitteleuropa, [w:] Tradition – Umgestaltung – Innovation. Transformation- sprozesse im hohen Mittelalter, Hrsg. E. Gringmuth-Dallmer, J. Klápště, J. Hasil, Prag 2014, 569–583. (Praehistorica. Acta Instituti Praehistorici Universitatis Carolinae Pragensis; 31/2) Hasil Jan (red.) Zob. Gringmuth-Dallmer Eike (red.). 104. Hasso Zwahr, Dobusch Nick Köngliche Monogrammsiegel und ein Spinnwirtel aus Waldglas von der Scharmützelhütte Fer- dinandshof, Lkr. Vorpommern-Greifswald, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg- -Vorpommern” 21, 2014, 209–214. [M.in. Pasewalk]

220 105. Häusler Alexander Bemerkungen zu den östlichen Regionalgruppen der schnurkeramischen Becherkulturen, „Jahres- schrift für mitteldeutsche Vorgeschichte” 94, 2014, 83–123. [M.in.: Odra (dorzecze), Bałtyk (wybrzeże)] 106. Heide Eldar The early Viking ship types, „Sjøfartsmuseum Årbok” 2012, 2014, 80–153. 107. Heinke Peter Bildnisse pommerscher Herzöge auf einem Kamin in Karlsburg, Karlsburg 2014, 36. Heussner Karl U. Zob. Friske Matthias… 108. Heynowski Ronald Nadeln - erkennen, bestimmen, beschreiben, Berlin–Munchen 2014. (Bestimmungsbuch Archäologie; 3) [M.in. Borntin] 109. Hofmann Wolfgang Die Sarkophage der Herzöge von Pommern-Wolgast. Auf den Spuren eines erfolgreichen Restaurie- rungsprojektes, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 107–114. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 110. Hollnecker Marion, Schmidt Jens-Peter Von (fast) allem ein bisschen! Bemerkenswerte Funde und Befunde bei der Renaturierung eines Ueckeraltarmes bei Papendorf in der Nähe von Pasewalk, Lkr. Vorpommern-Greifswald, „Archäo- logische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 52–68. 111. Hormuth Dennis (rec.) [Bulach Doris, Handwerk im Stadtraum. Das Ledergewerbe in den Hansestädten der südwestli- chen Ostseeküste (13. bis 16. Jahrhundert), Köln 2013. Quellen und Darstellungen zur hansischen Geschichte 65], „Vana Tallinn” 25 (29), 2014, 416–419. [Greifswald, Stralsund] 112. Hormuth Dennis (rec.) [Driesner Jörg, Bürgerliche Wohnkultur im Ostseeraum. Stralsund, Kopenhagen und Riga in der Frühen Neuzeit Köln 2012. Wirtschafts- und Sozialhistorische Studien 18], „Vana Tallinn” 25 (29), 2014, 427–428. 113. Horoszko Genowefa Monety wczesnośredniowieczne z badań archeologicznych w Wolinie, [w:] Wolin wczesnośrednio- wieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 277–291. (Origenes Polonorum; 7) 114. Ilisch Lutz Der Schatz von Stegenbach. Der altslawische Münzhort von Anklam, Lkr. Vorpommern-Greifs­ wald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg- -Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 331–334. 115. Inderwies Stefan Wie Regionalgeschichte auch Hansegeschichte werden kann. Überlegungen zur Grafschaft Hol- stein und ihrer Städte im Mittelalter, [w:] Hansegeschichte als Regionalgeschichte. Beiträge einer internationalen und interdisziplinären Winterschule in Greifswald vom 20 bis 24.02.2012, Hrsg. O. Auge, Frankfurt a. M. 2014, 213–226. Iversen Frode Zob. Mehler Natascha… Jacob Christina (rec.) [Jens Martin, Die Bronzegefässe in Mecklenburg-Vorpommern, Brandenburg, Berlin, Stuttgard 2009. Sachsen-Anhalt – Prähistorische Bronzefunde 2, 16], „Germania” 90, 2014 (2012), 213–217.

221 117. Jäger Eckhard Die Insel Rügen auf alten Karten. Vier Jahrhunderte Kartographiegeschichte 1532–1885, Husum 2014, 256. Jäger Eckhard Zob. Szykuła Krystyna (rec.). 118. Jakołcewicz Magdalena Muzeum Regionalne w Cedyni. Krótka historia działalności, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 189–216. (Terra Incognita; 11) Jancke Peter Zob. Müller Anett (rec.). 119. Janiak Radosław Kurhany z młodszych okresów epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na Pojezierzu Kaszubskim, Łódź 2014, 469. [Powiaty: Goleniów, Gryfino, Kołobrzeg, Koszalin, Stargard] 120. Janowski Andrzej Groby 558 i 1120 z Cedyni na tle wczesnośredniowiecznych zachodniopomorskich pochówków z mieczami, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 51–102. (Terra Incognita; 11) 121. Janowski Andrzej Militaria średniowieczne z Chociwla, „Stargardia” 8, 2014 (2013), 247–254. 122. Janowski Andrzej Scandinavians at the south coast of the Baltic Sea in the early medieval times, [w:] The Baltic Sea a Mediterranean of Northern Europe in the Light of Geographical, Archaeological, Historical and Natural Science Research from Ancient to Early Medieval (XI/XII c.) Times. Book of Abstracts, Gdańsk 2014, 19. 123. Janowski Andrzej W wolińskim porcie, Wolin 2014, 40. 124. Janowski Andrzej Zakochana para. Późnogotycki element pasa ze Stargardu, „Stargardia” 8, 2014 (2013), 239–246. [Nabytki Muzeum Archeologiczno–Historycznego w Stargardzie] 125. Janowski Andrzej, Kurasiński Tomasz (rec.) [Child and Childhood in the Light of Archaeology, red. P. Romanowicz, Szczecin 2013], „Kwar- talnik Historii Kultury Materialnej” 1 (62), 2014, 165–169. Jantzen Detlef Zob. Terberger Thomas… Jantzen Detlef (red.) Zob. Dräger Jana; Engel Christoph, Merkwürdige… / Siedlungsgünstige…; Engel Chris­ toph…; Forler Dominik, Ein Glücksfall… / Gruben… / Der hinkende Reiter… / Kunst­ handwerk…; Gall Fabian, Aus der Mode… / Zwei Tonnen…; Ilisch Lutz; Kotula Anne; Kuhlmann Norbert, Ein Geschenk… / Gut erhalten… / Ein Familienerbstück?… / Für die Nachwelt… / Über Jahrtausende…; Machowiak Eva; Mewis Frank…; Nocka Anja…; Ruchhöft Fred, Eins, zwei… / Steinreich!…; Ruchhöft Fred…; Saalow Lars; Schmidt Jens P., Garküchen…; Schramm Annemarie; Selent Andreas, Bronzezeitliches Allerlei… / Hoch­ interessant!… / In den Boden… / Überraschung!… 126. Januszaniec Zbigniew O drahimskim zamku, „Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie” 4, 2014, 86–116. [Stare Drawsko]

222 127. Jarzewicz Jaroslaw Die Marienkirche zu Stargard in Pommern / Stargard Szczeciński, [w:] Innovation und Tradition. Hinrich Brunsberg und die spätgotische Backsteinarchitektur in Pommern und der Mark Branden- burg, Potsdam 2014, 52–62. (Potsdamer Bibliothek östliches Europa. Kunst) Jens Martin Zob. Jacob Christina (rec.). Jöns Hauke, Karle Martina, Messal Sebastian Frühmittelalterliche Häfen zwischen Wismar Bucht und Danziger Bucht. Neue Forschungen zur Struktur mittelalterlicher Hafenanlagen an der südwestlichen Ostseeküste. Ein Vorbericht = Wczesnośredniowieczne porty pomiędzy Zatoką Wismarską a Zatoką Gdańską – nowe badania nad strukturą średniowiecznych założeń portowych na południowo-zachodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Raport wstępny, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschichte an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz, Mieszkowice (Bärwalde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Mieszkowice 2014, 43–72. [Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Szczecin, Wolin] Jörn Nils (red.) Zob. Becker Bert (rec.). 129. Kajkowski Kamil Drobna plastyka figuralna wczesnośredniowiecznych Pomorzan – zabawki, obiekty magiczne czy rekwizyty obrzędowe?, [w:] Zjawiska magiczno-demoniczne na terenie dawnych ziem pruskich na tle porównawczym, red. K. Grążawski, J. Gancewski, Olsztyn 2014, 221–246. [Kołobrzeg, Pyrzyce, Szczecin, Wolin] 130. Kajkowski Kamil Ritual Dance among Western Slavs in Early Middle Ages, „Cosmos” 30, 2014, 145–165. [M.in. Cedynia] 131. Kajkowski Kamil Znaczenie odciętych głów w obrzędowości pogańskiej wczesnośredniowiecznych Słowian zachodnich, „Studia Mythologica Slavica” 17, 2014, 135–153. 132. Kajkowski Kamil, Szczepanik Paweł Utensylia w grobach pomorskich wczesnego średniowiecza. Dowód profesji, czy działania symbo- liczne?, [w:] Królowie i biskupi, rycerze i chłopi – identyfikacja zmarłych. Funeralia Lednickie – spotkanie 16, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań 2014, 411–423. 133. Kajkowski Kamil, Szczepanik Paweł Wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe (?) w miejscowości Jabłończ Wielki (stan. 4), pow. Bytowski, „Nasze Pomorze” 15, 2014 (2013), 9–18. [Zawiera mapę cmentarzysk kurhnowych na Pomorzu, s. 16] Kajkowski Kamil Zob. Gardeła Leszek…, Groby… / Otwieranie…; DP. Kalinowski Daniel (red.) Zob. Foltyn Rafał. Kalinowski Sebastian Zob. Chudziak Wojciech… 134. Kamiński Roman Manierystyczny kafel z ul. Łaziebnej w Szczecinie wyobrażeniem trendów w modzie na przełomie XVI i XVII wieku, [w:] Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym. Studia dedykowane Marii Dąbrowskiej, red. M. Bis, W. Bis, Warszawa 2014, 173–186.

223 Karge Wolf Zob. Asmus Ivo (rec.). Karle Martina Zob. Jöns Hauke… 135. Kazaniecki Józef Goleniów – dzieje Starego Miasta, Goleniów 2014, 152. Kaźmierczak Ryszard Zob. Chudziak Wojciech… 136. Kempke Torsten (rec.) [Biermann Felix, Bootsgrab – Brandgrab – Kammergrab. Die slawischen Gräberfelder von Usedom im Kontext der früh- und hochmittelalterlichen Bestattungssitten in Mecklenburg und Pommern, Leidorf 2009. Archaologie und Geschichte im Ostseeraum 7], „Germania” 90, 2014 (2012), 287–289. Kiarszys Grzegorz Zob. Rębkowski Marian…, O niektórych… Klápště Jan (red.) Zob. Gringmuth-Dallmer Eike (red.). Klimentowski Robert (red.) Zob. Gaziński Radosław, Porty… 137. Klingenberg Jenni Coś więcej niż muzeum. Muzeum regionu Morza Bałtyckiego, [w:] Trzebiatow – spotkania po- morskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 291–293. [Pommersches Landesmuseum Greifswald] 138. Kneisel Jutta (rec.) [Der Peeneraum zwischen Frühgeschichte und Mittelalter. Archäologische Beiträge zur Siedlungs- und Wirtschaftsgeschichte des 8. bis 14. Jahrhunderts, Hrsg. F. Biermann, Bonn 2011. Studien zur Archäologie Europas 16], „Offa” 67/68, 2014 (2010), 343–344. Kochanowska Janina (red.) Zob. Bienek Dariusz; Dworaczyk Marek; Gibczyński Maciej…; Klingenberg Jenni; Pio- trowski Andrzej; Puławski Andrzej; Słowiński Sławomir; Sobisz Zbigniew; Ślepowroński Tomasz. Kolenda Justyna (red.) Zob. Rębkowski Marian, O początkach… Konieczka-Śliwińska Danuta (red.) Zob. Gaziński Radosław, Handel… 139. Konze Marlies, Samariter Renate Vom Kronwerk des Dreissigjährigen Kriegs zum Hornwerk des Nordischen Kriegs. Festungsbau in der Stralsunder Frankenvorstadt, „KulturERBE in Mecklenburg und Vorpommern” 8, 2014 (2012), 155–170. 140. Konkel Henryk A. Pięć wieków miasteczka Golenice, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 179–188. 141. Konopczyński Władysław Kwestia bałtycka, Kraków 2014, 278. (Biblioteka Klasyki Historiografii; 2) 142. Kopydłowski Janusz Sprawozdanie z działalności Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie w 2013 roku, „Nasze Pomorze” 15, 2014 (2013), 177–188. Kopydłowski Janusz (oprac.) Zob. Szumowska-Charbin Monika…

224 Kordowski Jarosław Zob. Chudziak Wojciech… 143. Korek Renata T., Korek Tadeusz Młyn na wodę, czy woda na młyn? O dawnych młynach Trzebiatowa i okolic, [w:] Z nurtem rzeki = Au fil de l’eau, red. M. Witek [et al.], Szczecin 2014, 99–111. 144. Kostkiewicz-Górska Grażyna, Zielińska Danuta (oprac.) Bibliografia historii regionu [Nowej Marchii] za lata 2013/2014, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 285–299. 145. Kościelna Joanna Obraz Cedyni w pracach Johanna Christopha Beckmanna (1641–1717), [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 153–163. 146. Kotecka Ewa Zmiany przeciążeniowo-degenracyjne jako wskaźnik jakości życia i kondycji biologicznej ludności średniowiecznej, [w:] Stan i perspektywy badań archeologicznych na Pomorzu. Materiały pomoc- nicze dla studentów archeologii z I Studenckiej Konferencji Naukowej, Gdańsk, 17.05. 2013 r., red. T. Ga­lewski, Gdańsk 2014, 35–42. [Szczecin] 147. Kotula Anne Eine Grube mit ungewöhnlichen „Inhalt“. Das slawenzeitliche Kindergrab von Görke, Lkr. Vor- pommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 323–324. Kowalczyk Krystyna Zob. Borówka Ryszard K. 148. Kowalczyk-Heyman Elżbieta Znalezisko kolejnej średniowiecznej rękojeści antropomorficznej w Polsce, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 4 (62), 2014, 625–635. [W katalogu znalezisk średniowiecznych rękojeści antropomorficznych obiekt ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie] Kowalewska Barbara Zob. Chudziak Wojciech… 149. Kowalska Anna B. Pomorskie rzemiosła skórnicze w okresie przemian ustrojowych (XII–XIV), „Archaeologia Hi- storica Polona” 22, 2014, 197–214. [Bałtyk (wybrzeże), Białogard, Kołobrzeg, Szczecin, Wolin] Kowalski Krzysztof (red.) Zob. Skarby z… Kozłowska Izabela Zob. Arlet Joanna. 150. Kozłowski Kazimierz Archiwa historyczne Pomorza Zachodniego w przestrzeni społecznej, [w:] Przeszłość Kościoła w archiwach Pomorza Zachodniego, Koszalin 2014, 13–18. Kozłowski Tomasz Zob. Chudziak Wojciech… 151. Kraack Detlev (rec.) [Wahrmann Carl Ch., Kommunikation der Pest. Seestädte des Ostseeraums und die Bedrohung durch die Seuche 1708–1713, Berlin 2012. Historische Forschungen 98], „Historische Zeitschrift” 3 (298), 2014, 807–808. [Stralsund]

225 152. Krasnodębska Kinga, Krzymuska-Fafius Zofia Romańskie krucyfiksy brązowe z terenu Pomorza Zachodniego, „Przegląd Zachodniopomorski” 4 (29), 2014, 15–31. [Pyrzyce, Żelichów] 153. Kraszczuk Robert Katalog zbiorów ziemi wałeckiej i okolic, cz. 3: Epoka żelaza, „Studia i Materiały do Dziejów Ziemi Wałeckiej” 5, 2014, 8–51. 154. Kroczyńska Anna Przedwojenne kalendarze jako cenne źródło informacji o znaleziskach pradziejowych z okolic Ko- łobrzegu, [w:] Stan i perspektywy badań archeologicznych na Pomorzu. Materiały pomocnicze dla studentów archeologii z 1 Studenckiej Konferencji Naukowej 17.05.2013 r., red. T. Galewski, Gdańsk 2014, 19–22. 155. Kroll Stefan (rec.) [Wartenberg Heiko, Südostrügens, Kiel 2012. Die schwedische Landesaufnahme von Vorpommern 1692–1709. Ortsbeschreibungen 2. Insel Rügen 3], 99, 2014, (2013), 141–142. Kronauer Ulrich (red.) Zob. Elias Otto H. 156. Krüger Joachim Pommern in der dänisch-schwedisch-preußischen Zeit (1715–1815), [w:] Geschichte Pommerns im Überblick, Hrsg. J. Wächter, Greifswald 2014, 57–74. Krüger Joachim Zob. Eisentraut Thomas…; Terberger Thomas… 157. Krüger Joachim (rec.) [Reimann Heike, Ruchhöft Fred, Willich Cornelia, Rügen im Mittelalter. Eine interdisziplinäre Studie zur mittelalterlichen Besiedlung auf Rügen, „Forschungen zur Geschichte und Kultur des Östlichen Mitteleuropa“ 36, 2011], „Baltische Studien” NF 99, 2014 (2013), 135–136. 158. Kryśkiewicz Hadrian Recepcja symbolu gryfa na Pomorzu Zachodnim, „Przegląd Zachodniopomorski” 4 (29), 2014, 33–67. Krzymuska-Fafius Zofia Zob. Krasnodębska Kinga… Krzysiak Agnieszka Zob. Pruska Mariola… Kubiak-Wójcicka Katarzyna Zob. Chudziak Wojciech… 159. Kuczkowski Andrzej Magia – symbolika – demonologia. Prahistoryczne kurhany i megality w kulturze wczesnośrednio- wiecznego Pomorza, [w:] Zjawiska magiczno-demoniczne na terenie dawnych ziem pruskich na tle porównawczym. [Materiały z sesji naukowej 19–20.06.2012 w Olsztynie], red. K. Grążawski, J. Gancewski, Olsztyn, 2014, 317–330. [Bardzlino, Cedynia, Wolin] 160. Kuczkowski Andrzej Ziemia sławieńska – kraina skarbów. Przewodnik archeologiczny, z. 2: Sławno i okolice, Darłowo, 2014, 64. 161. Kuhlmann Norbert Ein Familienerbstück? Die merowingerzeitliche Goldmünze aus der jungslawischen Siedlung von Gustebin, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 319–320.

226 162. Kuhlmann Norbert Für die Nachwelt erhalten. Ein slawischer Brunnen der Zeit um 1000 n. Chr. aus Pelsin, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 307–310. 163. Kuhlmann Norbert Ein Geschenk an die Götter? Das jungslawische Gefäßdepot von Loitz, Lkr. Vorpommern-Greifs­ wald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg- -Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 339–342. 164. Kuhlmann Norbert Gut erhalten, aber schwer zu deuten. Die neuzeitlichen Anlagen am Grossen Hechtsee bei Sassen, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Fern­ gastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 349–352. 165. Kuhlmann Norbert Über Jahrtausende an einem Ort. Bemerkenswerte Gräber bei Steinfurth, Lkr. Vorpommern-Greifs­ wald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg- -Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 81–90. Kuik-Kalinowska Adela (red.) Zob. Foltyn Rafał. Kulczycka-Leciejewicz Anna Zob. Rębkowski Marian, O początkach… 166. Kuna Marcin Brama Świecka w Chojnie jako przykład nietypowej bramy wieżowej, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 67–81. 167. Kupiec Michał Przemiany krajobrazowe wybranych dolin rzecznych w Polsce Północno-Zachodniej od XIX do początków XXI wieku, Szczecin 2014, 198. Kupisiński Robert Zob. Szymczak Dorota… Kurasiński Tomasz (rec.) Zob. Janowski Andrzej… (rec.). Kurasiński Tomasz (red.) Zob. Gardeła Leszek…, Groby…; Janowski Andrzej… (rec.); Rębkowski Marian, Cmentarz… Kurka Grzegorz Zob. Gibczyński Maciej… 168. Kwiatkowski Krzysztof Książęta pomorscy wobec konfliktu Polski i Litwy z zakonem niemieckim w 1409/1410 roku. (Przyczynek do uwarunkowań aktywności władczej w późnym średniowieczu), „Zapiski Histo- ryczne” (4) 79, 2014, 7–37. [M.in. Nowa Marchia] Lamprecht Agnieszka Zob. Rek-Lipczyńska Agnieszka… 169. Latałowa Małgorzata Zmiany środowiska przyrodniczego i użytkowanie roślin we wczesnośredniowiecznym Wolinie, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 49–65. (Origenes Polonorum; 7) Latałowa Małgorzata Zob. Chudziak Wojciech… Lidke Gundula Zob. Terberger Thomas…

227 Link Thomas (red.) Zob. Brinker Ute…; Terberger Thomas… 170. Lissok Michael, Porada Haik T. Historisches Bewusstsein und die Suche nach Identität als Bausteine einer europäischen Region im südlichen Ostseeraum. Eine Einleitung, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 11–24. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) Lissok Michael (red.) Zob. Behn Arthur; Biermann Felix, Zur frühen…; Brochocka Anna O., Sammlungen…; Buchholz Werner; Dewitz Bodo von; Hofmann Wolfgang; Loeck Gottfried; Möller Gunnar, Ein gottseliger…; Ober Marek; Ochendowska-Grzelak Barbara, Die Marienkirche…; Olschewski Jana; Schnell Detlef; Werlich Ralf G., Pommersches…; Veröffentlichungen… 171. Loeck Gottfried Kirchliche Symbolik bzw. Bezüge in frühen pommerschen Stadtansichten, [w:] Christi Ehr und ge- meinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 141–163. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) Loeck Gottfried Zob. Müller Anett (rec.). Lutyńska Monika Zob. Borówka Ryszard K. 172. Łuczak Marek Szczecin-Dąbie = Altdamm, Szczecin 2014, 352. 173. Łuczak Marek Urbanizacja dzielnic Szczecina 1800–1939, Szczecin 2014, 352. 174. Łuczak Marek Utracone zabytki sakralne powiatu polickiego, Szczecin 2014, 96. 175. Łukasiewicz Dariusz Miasta polskie i pruskie na przełomie XVIII i XIX w., „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 87–41. [M.in. Wałcz] Łukaszyk Agnieszka Zob. Danielewski Marcin (rec.). 176. Machajewski Henryk On the Study of the Jastorf Culture in Northwest Poland, [w:] Das Jastorf-Konzept und die Vor- römische Eisenzeit im Nördlichen Mitteleuropa. Beiträge Der Internationalen Tagung Zum Einhun- dertjährigen Jubiläum der Veröffentlichung „Die ältesten Urnenfriedhöfe bei Uelzen und Lüneburg“ durch Gustav Schwantes, 18–22.05.2011 in Bad Bevensen, Hrsg. J. Brandt, B. Rauchfuss, Hamburg 2014, 267–302. [Troszyn] Machałek Małgorzata (red.) Zob. Gaziński Radosław, Handel… 177. Machowiak Eva Tischlein deck dich! Archäobotanische Reste aus ländlichen slawischen Siedlungen, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 299–302. [Anklam, Pasewalk, Pelsin, Wrangelsburg]

228 178. Majewski Marcin Pewien stargardzki mistrz stworzył niepowtarzalne dzieło, [w:] W czasach, gdy Stargard był stolicą… O kuflu monetowym małżonków von Lockstädt w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, Stargard 2014, 45–53. 179. Majewski Marcin W czasach, gdy Stargard był stolicą… [Wprowadzenie], [w:] W czasach, gdy Stargard był stolicą… O kuflu monetowym małżonków von Lockstädt w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, Stargard 2014, 9–16. 180. Majewski Marcin Złotnicy stargardzcy XV – połowy XVIII wieku, [w:] W czasach, gdy Stargard był stolicą… O kuflu monetowym małżonków von Lockstädt w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, Stargard 2014, 17–28. [Zawiera m.in.: noty biograficzne, znaki miejskie i warsztatowe złotników stargardzkich XV–XVIII w.] Makowiecka Marzena Zob. Chudziak Wojciech… Makowiecki Daniel Zob. Chudziak Wojciech… Malinowski Bronisław (oprac.) Zob. Szumowska-Charbin Monika… 181. Markiewicz Malwina Średniowieczna uliczka w Kołobrzegu, „Gazeta Muzealna” 11, 2014, 4. Markiewicz Malwina (oprac.) Zob. Szumowska-Charbin Monika… Markiewicz Małgorzata (red.) Zob. Rębkowski Marian, O początkach… 182. Matuszewska Agnieszka, Szydłowski Marcin Geografia osadnictwa mikroregionu Cedynia w młodszej epoce kamienia i wczesnej epoce brązu. Stan i perspektywy badań oraz przegląd dostępnych metod, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 23–38. 183. Mehler Natascha, Sanmark Alexandra, Iversen Frode, Semple Sarah Gerichtsplätze der Wikinger – das Thing in Nordeuropa, „Archäologie in Deutschland” 1, 2014, 60–63. Meier Martin Zob. Asmus Ivo (rec.). Messal Sebastian Zob. Jöns Hauke… Mazur Marzenna (red.) Zob. 90 lat… 184. Metzen Frank (rec.) [Schirren C. Michael, Metzen Frank, Kessel, Töpfe und Grapen. Ergebnisse der archäologischen Begleitung von Sanierungsarbeiten an der Swinow bei Gützkow, Lkr. Vorpommern-Greifswald, Gützkow 2014], „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 171–180. 185. Mewis Frank, Saalow Lars Ausgestattet für das Jenseits. Das Brandgräberfeld von Kagendorf, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg- -Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 259–264. 186. Mieczkowski Zbigniew Dzieje Lubieszewa i jeziora Lubie, Lubiszewo 2014, 315.

229 187. Migdalski Paweł Akademickie badania regionalne, „Przegląd Uniwersytecki” 1–2, 2014, 58–60. 188. Migdalski Paweł Kilka refleksji o historycznej edukacji regionalnej Nadodrza = Einige Reflexionen über die historische Regionalbildung des Gebiets an der Oder, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko- Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschichte an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz, Mieszkowice (Bärwalde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Mieszkowice 2014, 73–103. 189. Migdalski Paweł Materiały do cedyńskiego słownika biograficznego – Władysław Filipowiak (1926–2014), [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna– Szczecin–Cedynia 2014, 241–255. 190. Migdalski Paweł Nad odrzańskim przełomem – Cedynia, Mieszkowice, Moryń. Informator krajoznawczy, Chojna 2014, 18. 191. Migdalski Paweł Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Historyczno-Kulturalnego „Terra Incognita” za rok 2013, „Rocznik Chojeński” 6, 2013, 301–307. Migdalski Paweł Zob. DP. Migdalski Paweł (red.) Zob. Gut Paweł, Z dziejów…; Gwiazdowska Ewa (rec.); Jakołcewicz Magdalena; Janow- ski Andrzej, Groby…; Kościelna Joanna; Matuszewska Agnieszka…; Płotkowiak Maciej, Sanacja…; Porzeziński Antoni; Rębkowski Marian…, O niektórych…; Rogalski Bartłomiej, Okolice…; Rymar Edward, A jednak… Mikołajczak Małgorzata (red.) Zob. Foltyn Rafał. Mohr Lutz Zob. Richter Martin (rec.). 192. Möller Gunnar Ein gottseliger und überaus künstlicher Mann. Der Stralsunder Goldschmied, Münzmeister und Geodät Johannes Staude und sein Stadtplan von 1647, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 165–188. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 193. Möller Gunnar „Viel Steine gab’s…“ – Die einstigen spätmittelalterlich-neuzeitlichen Grenz- und Flursteine in und um Stralsund, [w:] Lübeck und der Hanseraum. Beiträge zur Archäologie und Kulturgeschichte, Hrsg. A. Falk, U. Müller, M. Schneider, Lübeck 2014, 413–422. 194. Monety [Monety wybite w Szczecinie 17–18 w.], [w:] Aukcja nr 58, 8.11.2014 r. [Katalog], Warszawa 2014, 63–64, 72–74. Moździoch Sławomir (red.) Zob. Chrzan Krystian (red.). 195. Müller Anett (rec.) [Loeck Gottfried, Jancke Peter, Kolberg auf alten Landkarten. Ansichten und Stadtpläne aus sieben Jahrhunderten, Hamburg 2013], „Pommern” 2 (52) 2014, 50.

230 196. Müller Johannes, Dibbern Hauke, Hage Franziska Non-megalithic mounds beneath megaliths. A new perspective on monumentality in North Cen- tral Europe, [w:] Landscapes, histories and societies in the Northern European Neolithic, Hrsg. M. Furholt [et al.], Bonn 2014, 171–181. (Frühe Monumentalität und Soziale Differenzierung; 4) 197. Müller Ulrich Hanse und Archäologie. Vom Konstrukt zur Vielfalt kultureller Praxen, [w:] Hansegeschichte als Regionalgeschichte. Beiträge einer internationalen und interdisziplinären Winterschule in Greifswald vom 20–24. 02.2012, Hrsg. O. Auge, Frankfurt a. M. 2014, 133–172. (Kieler Werkstücke. Reihe A: Beiträge zur schleswig-holsteinischen und skandinavischen Geschichte; 37) Müller Ulrich (red.) Zob. Falk Alfred (red.). 198. Nocka Anja, Sbrzesny Anja Altes Grab und junger Brunnen. Die spätneolithische Bestattung und der slawische Holzbrunnen bei Dersekow, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 311–314. Noryśkiewicz Agnieszka M. Zob. Chudziak Wojciech… 199. Ober Marek Feldstein und Backstein in der mittelalterlichen Sakralarchitektur in Pommern und in der Mark Brandenburg, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 25–37. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 200. Ochendowska-Grzelak Barbara Główne problemy ochrony zabytków na Pomorzu Zachodnim w okresie międzywojnia, „Zachodnio­ pomorskie Wiadomości Konserwatorskie” 6, 2014 (2012–2013), 87–94. 201. Ochendowska-Grzelak Barbara Die Marienkirche in Stargard in Pommern als Objekt der Denkmalpflege bis 1945, [w:] Chris­ ti Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 327–356. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 202. Ochendowska-Grzelak Barbara Motyw Gryfa w sztuce książęcej Pomorza Zachodniego na tle sztuki europejskiej, [w:] Pod skrzy- dłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 38–53. 203. Ochendowska-Grzelak Barbara Städte und Herzöge. Das Herzogtumm Pommern im 14. und 15. Jahrhundert, [w:] Innovation und Tradition. Hinrich Brunsberg und die spätgotische Backsteinarchitektur in Pommern und der Mark Brandenburg, Postdam 2014, 9–20. (Potsdamer Bibliothek östliches Europa. Kunst) 204. Olschewski Jana Die Restaurierung von Stadtpfarrkirchen in Hinterpommern als Teil des kirchenbaulichen Schaffens von Friedrich August Stüler, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schütz­ en. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 307–326. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 205. Olszak Helmut Hölzerne Fischereiboote der südlichen Ostseeküste. Vermessene Relikte und rekonstruierte Zeitzeugen von Helmut Olszak, Hennigsdorf 2014, 276.

231 Orschiedt Jörg Zob. Brinker Ute. 206. Ossowski Waldemar Z badań nad przemianami w żegludze wczesnośredniowiecznej, [w:] Pomorze we wczesnym śred­ niowieczu w świetle źródeł archeologicznych. Historia, stan aktualny i potrzeby badań. Materiały sympozjum naukowego zorganizowanego przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku we współpracy z Instytutem Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszeniem Promocji Zabytków Archeologicznych w Gdańsku, Instytutem Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacją Ochrony Zabytków w Gdańsku, 22–23.10.2009, red. H. Paner, M. Fudziński, W. Świętosławski, Gdańsk 2014, 103–123. [M.in.: Bałtyk, Kołobrzeg, Odra, Stargard, Szczecin] Paner Henryk (red.) Zob. Barnycz-Gupieniec Romana; Chudziak Wojciech, Wczesnośredniowieczne…; Dulinicz Marek; Ossowski Waldemar; Pruska Mariola…; Świętosławski Witold. Paszkowski Zbigniew (red.) Zob. Arlet Joanna…; Fiuk Piotr…; Rek-Lipczyńska Agnieszka… 207. Pawlik Radosław Inwentarz klejnotów zakonu Korona Maryi pod Darłowem z 1525 roku, „Szczeciński Informator Archiwalny” 23, 2014, 139–145. [Karsino] 208. Pawłowska Agnieszka Gryf na pieczęciach, [w:] Pod skrzydłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 89–91. 209. Pawłowski Mieszko Gryf na medalach pomorskich, [w:] Pod skrzydłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 95–98. 210. Pawłowski Mieszko Gryf na monetach pomorskich, [w:] Pod skrzydłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 92–94. 211. Pawłowski Paweł Dziedzictwo historyczne i kulturowe Hanzy w Kołobrzegu. Plany rewitalizacji Kamienicy Kupieckiej z XV w., „Gazeta Muzealna” 12, 2014, 8. 212. Petzholdt Nils Der Mönchgraben bei Baabe und die Landverbindung zwischen Rügen und dem Ruden, „Pommern” 1 (52), 2014, 4–8. Piek Jürgen Zob. Brinker Ute. 213. Piekalski Jerzy Die archäologischen Untersuchungen der Städte in Polen – Stand und Hauptprobleme, [w:] Tra­dition – Umgestaltung – Innovation. Transformationsprozesse im hohen Mittelalter, Hrsg. E. Gringmuth- -Dallmer, J. Klápště, J. Hasil, Prag 2014, 517–526. (Praehistorica. Acta Instituti Praehistorici Universitatis Carolinae Pragensis; 31/2) Pińska Katarzyna Zob. Chudziak Wojciech… 214. Piotrowski Andrzej Uwarunkowanie geologiczne i geomorfologiczne średniowiecznego Trzebiatowa, [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 29–35. 215. Piskorski Jan M. Pomorze plemienne – historia, archeologia, językoznawstwo, wyd. 2, repr., Wodzisław Śląski 2014, 308.

232 216. Pisula Przemysław Wystawa „Od płacideł do kart kredytowych”. [Zbiory Muzeum Narodowego w Szczecinie, Świd­ wiński Ośrodek Kultury ZAMEK, 21.05–27.07.2014], „Biuletyn Numizmatyczny” 4 (376), 2014, 316. 217. Piwek Aleksander Architektura opactw powiązanych filiacyjnie Esröm–Kołbacz–Oliwa, [w:] Dziedzictwo kulturowe cystersów, Wrocław 2014, 83–89. 218. Pławiak Klaudia, Sil Bartłomiej, Stań Karolina Sprawozdanie z działalności Działu Archeologii [Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Star- gardzie] w roku 2013, „Stargardia” 8, 2014 (2013), 187–199. 219. Płotkowiak Maciej Sanacja elewacji byłego skrzydła zachodniego klasztoru Cysterek w Cedyni, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 219–237. 220. Płotkowiak Maciej Więźby dachowe średniowiecznych kościołów z terenu Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej na wybranych przykładach = Dachverbände der mittelalterlichen Kirchen aus dem Gebiet Westpommern und Lebuser Land auf ausgewählten Beispielen, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschich- te an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz, Mieszkowice (Bärwalde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Mieszkowice 2014, 273–297. [Szczecin, Warszyn] Płotkowiak Maciej Zob. Fiuk Piotr. 221. Połeć Kamil Burzliwa historia Siemczyna, [w:] Heinrichsdorf–Henrykowo–Siemczyno przez wieki, Siemczyno 2014, 12–40. (Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie. Wydanie specjalne; 2) 222. Porada Haik T. Cammin (Hochstift) / Draheim (Starostei) / Lauenburg und Bütow (Lande) / Pommern, [w:] O n -­­ line-Lexikon zur Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa, Hrsg. S. Doering, Oldenburg 2014, http://ome-lexikon.uni-oldenburg.de/ [dostęp: 23.03.2016]. Porada Haik T. (red.) Zob. Lissok Michael (red.). 223. Porzeziński Antoni Archeologia przygodą i pasją życia, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 259–282. Pranke Piotr Zob. Chudziak Wojciech… 224. Pruska Mariola, Krzysiak Agnieszka Historia lęborskiej archeologii, [w:] Z dziejów badań archeologicznych na Pomorzu Wschodnim, red. M. Fudziński, H. Paner, 201–220. 225. Puławski Andrzej Henryk von Borcke – uczestnik wojen o sukcesję szczecińską, [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 36–47. Rauchfuss Björn (red.) Zob. Machajewski Henryk. Reimann Heike Zob. Krüger Joachim (rec.).

233 226. Rek-Lipczyńska Agnieszka, Lamprecht Agnieszka Kontynuacja wczesnośredniowiecznej tradycji szansą współczesnego rozwoju miasta Wolin, [w:] Re­ witalizacja średniowiecznych małych miast Pomorza Zachodniego, red. Z. Paszkowski, Szczecin 2014, 69–84. 227. Rembas Michał Śladami Lubinusa – przewodnik niezwykły, Szczecin 2014, 149. [Altemtreptow, Anklam, Banie, Barth, Bergen, Białogard, Bobolice, Bytów, Darłowo, Demmin, Dobrzany, Franzburg, Gartz, Goleniów, Greifswald, Grimmen, Gryfice, Gry- fino, Gützkow, Kamień Pom., Karlino, Kołbacz, Kołobrzeg, Koszalin, Lębork, Loitz, Łeba, Marianowo, Pasewalk, Pyrzyce, Ribnitz-Damgarten, Richtenberg, Sianów, Sławno, Słupsk, Sowno, Stargard, Stralsund, Suchań, Szadzko, Szczecin, Szczecinek, Tribsees, Trzebiatów, Ueckermünde, Usedom, Wolgast, Wolin] Rembacka Katarzyna (red.) Zob. Guzikowski Krzysztof, Rywalizacja… 228. Rębkowski Marian Cmentarz w chrześcijańskiej przestrzeni średniowiecza, [w:] Grób w przestrzeni, przestrzeń w grobie. Przestrzenne uwarunkowania w dawnej obrzędowości pogrzebowej, red. T. Kurasiń­- ski, K. Skóra, Łódź 2014, 191–196. (Acta Archaeologica Lodziensia; 60) 229. Rębkowski Marian Nowy typ znaku pielgrzymiego, czyli o zaginionym znalezisku ze Szczecina, [w:] Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym. Studia dedykowane Marii Dąbrowskiej, red. M. Bis, W. Bis, Warszawa 2014, 317–324. 230. Rębkowski Marian O początkach zasiedlenia wzgórza grodowego w Lubinie, gm. Międzyzdroje. Pamięci Profesor dr hab. Anny Kulczyckiej-Leciejewiczowej, [w:] Szkice Neolityczne. Księga poświęcona pamięci Profesor Anny Kulczyckiej-Leciejewiczowej, red. K. Czerniak, J. Kolenda, M. Markiewicz, Wrocław 2014, 31–42. 231. Rębkowski Marian Stone Houses, Glazed Jugs And Pilgrim Badges. An Archaeological Contribution to the Problem of the Cultural Unity of the Hanseatic Towns in the Baltic Region, „Studia Maritima” 1 (27), 2014, 5–23. [Streszcz. w j. pol.: Kamienice sieniowe, szkliwione dzbany, i znaki pielgrzymie. O wspólnocie kulturowej nadbałtyckich miast hanzeatyckich w świetle archeologii] 232. Rębkowski Marian Zur Ostgrenze des Verbreitungsgebietes der Kugeltöpfe. Neue Betrachtung eines alten Problems, [w:] Lübeck und der Hanseraum. Beiträge zur Archäologie und Kulturgeschichte, Hrsg. A. Falk, U. Müller, M. Schneider, Lübeck 2014, 519–526. 233. Rębkowski Marian, Gierke Michał (rozm.) Nie tylko o pomorskiej archeologii z prof. dr. hab. Marianem Rębkowskim – kierownikiem Katedry Archeologii US i Szczecińskiego Oddziału Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, „Przegląd Uniwersytecki” 10–12, 2014, 49–52. 234. Rębkowski Marian, Kiarszys Grzegorz O niektórych problemach badawczych związanych ze średniowieczną Cedynią, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 105–121. 235. Ribbe Wolfgang Brandenburg im Spätmittelalter (14. und 15. Jahrhundert), [w:] Innovation und Tradition. Hin- rich Brunsberg und die spätgotische Backsteinarchitektur in Pommern und der Mark Brandenburg, Potsdam 2014, 21–28. (Potsdamer Bibliothek östliches Europa. Kunst)

234 236. Richter Martin (rec.) [Mohr Lutz, Drachenschiffe in der Pommernbucht. Die Jomswikinger, ihre Jomsburg und der Gau Jom, Rostock 2013], „Pommern” 3 (52), 2014, 50. [Wolin] Röcher Heidi P. (red.) Zob. Brinker Ute…; Terberger Thomas… 237. Rogalski Bartłomiej Główne kierunki badań nad okresem wpływów rzymskich w rejonie kolana Odry, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 11–28. [Mieszkowice] 238. Rogalski Bartłomiej Okolice Cedyni w okresie wpływów rzymskich, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 39–51. 239. Rogalski Bartłomiej Stan badań nad grupą lubuską = Forschungszustand über die Lebuser Gruppe, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschichte an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz, Mieszkowice (Bärwalde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Miesz- kowice 2014, 11–42. [Odra, Pyrzyce, Wkrzańska Puszcza] Romanowicz Paulina (red.) Zob. Janowski Andrzej… (rec.). 240. Rosik Stanisław O „rozpoznawaniu” civitas w świecie słowiańskich plemion (tzw. Geograf Bawarski a łacińskie przekazy z XI-XII w.). Uwagi do dyskusji nad kształtowaniem się pojęcia grodu, [w:] Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej – społeczeństwo, gospodarka, ideologia, red. K. Chrzan, K. Czapla, S. Moździoch, Warszawa 2014, 37–42. Roszak Stanisław (red.) Zob. Gaziński Radosław, Handel… 241. Ruchhöft Fred Eins, zwei, drei, ganz viele! Frühslawische Siedlungen im Verlauf der OPAL, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 293–298. [Alt Kosnow, Anklam, Pelsin] 242. Ruchhöft Fred Steinreich! Neuzeitliche Steinschlägerplätze bei Ferdinandshof, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] P i -­ peline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen, Schwerin 2014, 359–362. 243. Ruchhöft Fred, Saalow Lars Markante Architektur. Kaiserzeitliche Häuser bei Alt Kosenow, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] P i -­ peline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen, Schwerin 2014, 229–232. Ruchhöft Fred Zob. Krüger Joachim (rec.). 244. Ruthenberg Eckehart Dawne cmentarze żydowskie powiatu gryfińskiego i stargardzkiego, Chojna 2014, 168. 245. Rymar Edward A jednak pod Cedynią nad Odrą w 972 r.?, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia 2014, 123–151.

235 246. Rymar Edward Brandenbursko-wielkopolska bitwa pod Myśliborzem (1278), „Nadwarciański Rocznik Histo- ryczno-Archiwalny” 21, 2014, 65–72. 247. Rymar Edward Chojeński dwór i zamek panujących w Nowej Marchii władców i ich urzędników, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 29–41. 248. Rymar Edward Dlaczego Chojna?, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 229–235. 249. Rymar Edward Jeszcze raz o pomorskim obszarze trybutarnym w IX–XIV wieku w związku z polemicznym wystąpieniem Gerarda Labudy w 2007 roku, „Studia z Dziejów Średniowiecza” 18, 2014, 355–378. 250. Rymar Edward Kilka średniowiecznych rodów rycerskich ziemi chojeńskiej, mieszkowickiej i trzcińskiej (Butz, Doberkow, Ellingen, Elzholtz, Velthane, Gustebiese, Jagow), „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 43–66. 251. Rymar Edward Lipiany i okolice poprzez wieki (do 1945 roku). Z exkursem o polskich pionierskich latach 1945–1950 (Lipianach „powiatowych”), Lipiany 2014, 364. 252. Rymar Edward Pogranicze Nowej Marchii z Polską w latach 1454–1535, „Nadwarciański Rocznik Historycz- no-Archiwalny” 21, 2014, 41–50. 253. Rymar Edward Ród rycerski Brederlow na Pomorzu i w Nowej Marchii w średniowieczu, „Nadwarciański Rocz- nik Historyczno-Archiwalny” 21, 2014, 237–254. 254. Rymar Edward Uwagi polemiczne do „Kilku uwag o chojeńskich młynach miejskich”, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 279–284. [Dot.: Gierke Michał, Kilka uwag o chojeńskich młynach miejskich – na marginesie pracy E. Rymara, „Rocznik Chojeński” 6, 2014, 271–277] Rymar Edward Zob. Gierke Michał. 255. Rypniewska Krystyna Zakres opieki konserwatorskiej nad pałacem w Siemczynie, [w:] Heinrichsdorf–Henrykowo– Siemczyno – poprzez wieki, Siemczyno 2014, 182–195. (Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie; 2) 256. Saalow Lars Klein, aber fein. Ein Weiler aus der Slawenzeit bei Wrangelsburg, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pi- peline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen, Schwerin 2014, 303–306. Saalow Lars Zob. Mewis Frank…; Ruchhöft Fred. 257. Sabaciński Marcin Nagrody za odkrycia – o uprawnieniach znalazców zabytków w teorii i praktyce, „Cenne Bezcenne / Utracone” 1–2, 2014, 52–55. [Zawiera listę wniosków do nagród za odkrycie zabytku archeologicznego w latach 2010–2013. M.in.: Kłodzino, Stargard, Wolin] Samariter Renate Zob. Konze Marlies...

236 Sanmark Alexandra Zob. Mehler Natascha… Sauer Rita Zob. Dahlenburg Birgit… Sbrzesny Anja Zob. Nocka Anja. 258. Schäfer Cathrin Die archäologische Ausgrabung in der Hansestadt Greifswald, Friedrich-Loeffler-Strasse 23, Neu- bau der Bibliothek, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 95–106. 259. Schäfer Heiko Eine Kachelgruppe aus der Mitte des 16. Jahrhunderts aus Anklam, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 159–170. 260. Schafferer Georg Megaliths and landscapes. Grave architecture as spatial manifestations of tradition and social identities in northern Germany, [w:] Landscapes, histories and societies in the Northern European Neolithic, Hrsg. M. Furholt, Bonn 2014, 91–99. (Frühe Monumentalität u. soziale Differenzierung; 4) 261. Schanz Elke Das Brandgräberfeld aus der römischen Kaiserzeit in der Ortslage von Verchen bei Demmin, Lkr. Mecklenburgische Seenplatte, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 29–34. Schirren C. Michael Zob. Metzen Frank (rec.). 262. Schleinert Dirk (rec.) [Fuhrmann Wolfgang, Geschichte und Geschichten aus dem Demminer Land, Neubrandenburg 2012], „Baltische Studien” 99, 2014 (2013), 154–155. 263. Schmidt Jens-Peter Garküchen auf freiem Feld? Feuerstellenplätze im Trassenverlauf von OPAL und NEL, [w:] Pi- peline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen, Schwerin 2014, 145–154. 264. Schmidt Jens-Peter Nachgemacht in Ton! Ein keramisches Miniaturbecken der jüngeren Bronzezeit aus Striggow südlich von Güstrow, Lkr. Rostock, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 17–28. [M.in.: Anklam, Grammendorf, Gützkow] Schmidt Jens-Peter Zob. Forler Dominik…; Hollnecker Marion… 265. Schmidt Roderich Pommern in der frühen Herzogszeit, [w:] Geschichte Pommerns im Überblick, Hrsg. J. Wächter, Greifswald 2014, 47–56. 266. Schmilewski Ulrich (rec.) [Vandré Rudolf, Müller in Pommern II. Mühlenmeister, Mühlenbesitzer und ihre Gehilfen in Pommern und angrenzenden Gebieten, Greifswald 2012. Materialien zur pommerschen Familien- und Ortsgeschichte. Sedina-Archiv NF 12], „Zeitschrift für Ostdeutsche Familiengeschichte” 1 (62), 2014, 192. Schneider Manfred (red.) Zob. Falk Alfred (red.).

237 267. Schnell Detlef Schloss Griebenow – Geschichte und Geschichten, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 189–232. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 268. Schoknecht Ulrich Der Flintbeilhort von Moeckow bei Züssow, Lkr. Vorpommern-Greifswald, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 5–8. 269. Schramm Annemarie 2300 Jahre vergessen. Das Gräberfeld der vorrömischen Eisenzeit bei Steinfurth, Lkr. Vorpommern- -Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklen- burg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 175–180. Schramm Annemarie Zob. Brinker Ute. 270. Schulz Matthias Slawisch oder deutsch? Die Entwicklung Prenzlaus im 12. und 13. Jahrhundert, [w:] Tradition – Umgestaltung – Innovation. Transformationsprozesse im hohen Mittelalter, Hrsg. E. Gringmuth- -Dallmer, J. Klápště, J. Hasil, Prag 2014, 501–515. (Praehistorica. Acta Instituti Praehistorici Universitatis Carolinae Pragensis; 31/2) 271. Schumacher Paul Kriege in der Schwedenzeit, [w:] 750 Jahre Anklam. Momente aus Geschichte und Gegenwart. Festschrift, Karlshagen 2014, 28–29. 272. Schumann Dirk Der Baumeister Hinrich Brunsberg. Backsteinarchitektur des späten 14. Jahrhunderts zwischen Tradition und Innovation, [w:] Innovation und Tradition. Hinrich Brunsberg und die spätgotische Backsteinarchitektur in Pommern und der Mark Brandenburg, Potsdam 2014, 40–51. (Potsdamer Bibliothek östliches Europa. Kunst) 273. Schütz Antonia Zur Entstehung und Entwicklung hoch- und spätmittelalterlicher Burgen und Adelssitze in der Uckermark (Brandenburg), [w:] Tradition – Umgestaltung – Innovation. Transformationspro- zesse im hohen Mittelalter, Hrsg. E. Gringmuth-Dallmer, J. Klápště, J. Hasil, Prag 2014, 439–454. (Praehistorica. Acta Instituti Praehistorici Universitatis Carolinae Pragensis; 31/2) 274. Schwarzwälder Sylvie Die Entstehung innerterritorialer Bündnisse zwischen pommerschen Städten im 14. Jahrhundert, [w:] Hansegeschichte als Regionalgeschichte. Beiträge einer internationalen und interdisziplinären Winterschule in Greifswald vom 20 bis 24.02.2012, Hrsg. O. Auge, Frankfurt a. M. 2014, 285–304. 275. Selent Andreas Bronzezeitliches Allerlei. Kleinfunde aus einer jungbronzezeitlichen Siedlung bei Anklam, Lkr. Vor­ pommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 133–136. 276. Selent Andreas Hochinteressant! Jungsteinzeitliche Kulturschicht und rätselhafte Kreisgräben bei Jatznick, Lkr. Vor- pommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 71–74. 277. Selent Andreas In den Boden gerammt. Eine jungslawische Viehtränke in der jungbronzezeitlichen Siedlung von Wrangelsburg, Lkr. Vorpommern-Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklenburg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 315–318.

238 278. Selent Andreas Überraschung! Das Pferdeopfer in einer slawenzeitlichen Vorratsgrube von Pasewalk, Lkr. Vorpommern- -Greifswald, [w:] Pipeline – Archäologie. Ausgrabungen auf den grossen Ferngastrassen in Mecklen- burg-Vorpommern, Hrsg. D. Jantzen [et al.], Schwerin 2014, 335–338. Selent Andreas Zob. Engel Christoph. Semple Sarah Zob. Mehler Natascha… 279. Senkbeil Christine Die Hochzeit von Philipp und Maria. Zeugnis der Reformation. Der Croy-Teppich erinnert an die Verbindung zwischen Sachsen und Pommern, „Mecklenburgische und Pommersche Kirchen- zeitung” 43 (69), 2014, 7. 280. Siedemset 700 lat Drawna. Studia i materiały z historii miasta i szlachty nowomarchijsko-zachodniopomorskiej. Materiały z konferencji popularnonaukowej zorganizowanej z okazji 700-lecia Drawna, 27.09.2013 r., red. R. Tomczyk, B. W. Brzustowicz, Szczecin 2014, 204. 281. Siedlik Krzysztof Analiza prawidłowości przedstawienia treści geograficznej na Wielkiej Mapie Pomorza Eilharda Lubinusa, „Przegląd Zachodniopomorski” 2 (29), 2014, 15–58. Siemianowska Ewelina Zob. Chudziak Wojciech… 282. Sikora Jerzy Groby wojowników, groby z bronią. Uwagi o wczesnośredniowiecznym rytuale deponowania uzbrojenia w grobach, [w:] Królowie i biskupi, rycerze i chłopi – identyfikacja zmarłych. Funeralia Lednickie – spotkanie 16., red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań 2014, 297–311. Sikora Przemysław (red.) Zob. Biermann Felix, Zentralisierungsprozesse… 283. Sikorski Dariusz Od pogańskich sanktuariów do chrześcijańskich kościołów na Słowiańszczyźnie Zachodniej = From pagan sanctuaries to Christian churches on Western Slavic Land, [w:] Sacrum pogańskie – sacrum chrześcijańskie. Kontynuacja miejsc kultu we wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej = Pagan sacrum – Christian sacrum. The continuation of the cult-places in the early medieval Central Europe, red. K. Bracha, Cz. Hadamik, wyd. 2, Warszawa 2014, 409–431. [Materiały z międzynarodowej konferencji w klasztorze oo. Oblatów na Świętym Krzyżu, 23–25.05.2007] Sil Bartłomiej Zob. Burdzej Marcin…; Pławiak Klaudia… 284. Silvio Jacobs Familie, Stand und Vaterland. Der niedere Adel im frühneuzeitlichen Mecklenburg, Köln 2013, 374. (Quellen und Studien aus den Landesarchiven Mecklenburg-Vorpommerns;15) 285. Skarby Skarby z okolic Suchania = The treasures of Suchań, red. K. Kowalski, A. Bursche, Szczecin 2014, 84. (Pomorskie Zbiory Archeologiczne Muzeum Narodowego w Szczecinie; 1) [Katalog wystawy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 13.11.2014–30.03.2015] Skóra Kalina (red.) Zob. Kurasiński Tomasz (red.). 286. Skrycki Radosław Konferencja „Mapy Lubinusa – problemy datowania i konserwacji” w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, „Polski Przegląd Kartograficzny” 4 (46), 2014, 117–118.

239 287. Skrycki Radosław Z dziejów kształtowania się wiedzy geograficznej o Pomorzu i Szczecinie w epoce wczesnonowożyt- nej, [w:] Szczecin z oddali. 5. Konferencja Edukacyjna, 30.11.2012, red. K. Rembacka, Szczecin 2014, 29–39. 288. Skrzypek Ignacy Poprzez stulecia. Archeologia gminy Karlino = Archaologie der Gemeinde Karlino, [w:] Przez stulecia. O skarbach archeologicznych ziemi Karlińskiej. Zbiór materiałów pokonferencyjnych = Im laufe der Jahrhunderte. Über archäologische Schätze des Körliner Landem [online], Karlino 2014, http://www.karlino.pl/aktualnosc-3-4716-publikacja_przez_stulecia_o_skarbach. html, [dostęp: 11.04.2016], 58–89. 289. Skurzyński Piotr Zamki Kaszub i Pomorza Środkowego, wyd. 3 zm., Gdynia 2014, 79. (Krajoznawcze Vademecum Turysty) [Bytów, Darłowo, Krąg, Połczyn Zdrój, Słupsk, Stare Drawsko, Szczecinek, Świdwin] 290. Słowiński Sławomir Najnowsze znalezisko na Podzamczu w Szczecinie – nóż z rękojeścią w kształcie postaci kobie- cej, [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 17–26. Słowiński Sławomir Zob. Balcerzak Tatiana… 291. Sobetzky Gerd Die frühen Denare Pommerns, „Baltische Studien” 99, 2014 (2013), 13–34. 292. Sobisz Zbigniew Parki wiejskie gminy Gryfice, [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 121–133. Solarczyk Adam Zob. Chudziak Wojciech… 293. Sroka Jan Słownik historyczny wsi powiatu sławieńskiego, Sławno 2014, 187. 294. Stanisławski Błażej Jómsvikinga saga w świetle źródeł archeologicznych, [w:] Wolin wczesnośredniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 318–349. (Origenes Polonorum; 7) Stanisławski Błażej Zob. Filipowiak Władysław... Stanisławski Błażej (red.) Zob. Borówka Ryszard K. …; Chełkowski Zygmunt…; Cnotliwy Eugeniusz, Umocnie- nia…; Filipowiak Władysław…, Wolin…; Gawlikowski Jerzy…; Horoszko Genowefa; Latałowa Małgorzata; Stępnik Tomasz. 295. Stanisławski Zbigniew Archeologiczne znaleziska średniowiecznych plakiet pielgrzymich na Pomorzu Zachodnim, „Rocznik Skrzatuski” 2, 2014, 97–111. [Bytów, Kołobrzeg, Myślibórz, Trzebiatów, Szczecin] Stań Karolina Zob. Burdziej Marcin…; Pławiak Klaudia… Stępień Jerzy Zob. Gawlikowski Jerzy… 296. Stępnik Tomasz Wczesnośredniowieczne zabytki drewniane z Wolina w świetle analizy surowcowej, [w:] Wolin wczesno- ­ ­średniowieczny, cz. 2, red. B. Stanisławski, W. Filipowiak, Warszawa 2014, 171–194. (Origenes Polonorum; 7)

240 297. Sujecka Anna Pamiątki po słupskim cechu stolarzy w zbiorach Heimatmuseum w Stolpie i Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, „Słupia” 30, 2014, 437–441. 297. Sujecka Anna, Kupisiński Robert Z historii słupskiego cechu stolarzy, „Słupia” 30, 2014, 433–436. 299. Szaniawska Lucyna (rec.) [Eilharda Lubinusa podróż przez Pomorze = Eilhard Lubinus Reise durch Pommern, red. R. Skrycki, Szczecin 2013], „Polski Przegląd Kartograficzny” 4 (46), 2014, 83–85. 300. Szczepanik Paweł, Wadyl Sławomir A comparative analysis of early medieval north-west slavonic and west baltic sacred landscapes. An introduction to the problems, [w:] Networks and Neighbours, vol. 2, no 1: Comparisons and Cor- relations, ed. T. Barnwell [et al.], New York 2014, 1–21. [M.in.: Koszalin, Ralswiek, Rowokół, Stare Borne, Szczecin, Trzebiatów, Wolin; jeziora: Parsęcko, Tucze, Żółte, Żydowo] Szczepanik Paweł Zob. Gardeła Leszek…, Otwieranie…; Kajkowski Kamil…, Utensylia… / Wczesnośrednio- wieczne… Szczepanik Paweł (red.) Zob. Sikora Jerzy. 301. Szczurek Tadeusz Dlaczego każde znalezisko monety zabytkowej jest ważne?, [w:] Targi, jarmarki i odpusty. Wykłady popularnonaukowe zorganizowane w ramach 10 Ogólnopolskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą w dniach 31.05–01.06.2014 roku, Poznań 2014, 88–112. [Szczecin] 302. Szczurek Tadeusz Różnice w obiegu monetarnym na terenie Nowej Marchii i Ziemi Torzymskiej w późnym średnio- wieczu, „Archeologia Środkowego Nadodrza” 11, 2014, 149–179. [Choszczno, Myślibórz, Żeńsko] Szeremeta Mateusz Zob. Burdziej Marcin… 303. Szlosze Friederike Bleiplomben mit Stralsunder Prägung, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg- -Vorpommern” 21, 2014, 181–208. 304. Szukała Maciej Akta miasta Wolina (sprzed 1945 r.) w zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie, [w:] XIV Za­- chodniopomorski Festiwal Nauki. Spotkania z nauką w Wolinie i Międzyzdrojach, Szczecin 2014, 17–20. 305. Szukała Maciej Stepnica w latach 1806–1945, [w:] R. Gaziński, Dzieje Stepnicy, Szczecin 2014, 65–101. 306. Szultka Zygmunt Świątynia na Rowokole i jej funkcje, Słupsk 2014, 158. Szultka Zygmunt Zob. Dygdała Jerzy (rec.) 307. Szumowska-Charbin Monika, Foltyn Rafał, Dudź Jerzy, Markiewicz Malwina, Kopydłowski Janusz, Budziałkowski Jerzy, Malinowski Bronisław (oprac.) Sprawozdania z działalności muzeów Pomorza Środkowego w roku 2013. [Bobolice, Bytów, Darłowo, Kołobrzeg, Koszalin, Słupsk, Szczecinek], „Koszalińskie Zeszyty Muzealne. Seria B-9: Muzealnictwo” 34, 2014, 5–171. [M.in: Nowy Łowicz, Wyszebórz]

241 Szydłowski Marcin Zob. Matuszewska Agnieszka… 308. Szykuła Krystyna (rec.) [Jäger Eckhard, Die Insel Rügen auf alten Karten. Vier Jahrhunderte Kartographiegeschichte 1532–1885, Husum 2014], „Polski Przegląd Kartograficzny” 4 (46), 2014, 478–480. 309. Szymczak Dorota, Kupisiński Robert Die Grosse Pommernkarte von Eilhardus Lubinus in Stolp, „Pommern” 1 (52) 2014, 9–12. 310. Ślepowroński Tomasz Nowe Pomorze? Pomorze Zachodnie w nowej ekspozycji Muzeum Pomorza w Greifswaldzie (Gryfii), [w:] Trzebiatow – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów 2014, 147–162. 311. Śnieżko Grzegorz Srebrne monety zdobiące kufel, [w:] W czasach, gdy Stargard był stolicą… O kuflu monetowym małżonków von Lockstädt w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, Stargard 2014, 55–72. 312. Świętosławski Witold Stan i potrzeby badań nad wczesnośredniowiecznym uzbrojeniem pomorskim, [w:] Pomorze we wczesnym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych. Historia, stan aktualny i potrzeby badań. Materiały sympozjum naukowego zorganizowanego przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku we współpracy z Instytutem Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszeniem Pro- mocji Zabytków Archeologicznych w Gdańsku, Instytutem Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacją Ochrony Zabytków w Gdańsku, 22–23.10.2009, red. H. Paner, M. Fudziński, W. Świętosławski, Gdańsk 2014, 97–102. [M.in.: Nętno, Szczecin] Świętosławski Witold (red.) Zob. Barnycz-Gupieniec Romana; Chudziak Wojciech, Wczesnośredniowieczne…; Dulinicz Marek; Ossowski Waldemar. 313. Terberger Thomas, Dombrowsky Anne, Dräger Jana, Jantzen Detlef, Krüger Joachim, Lidke Gundula Professionelle Krieger in der Bronzezeit vor 3300 Jahren? Zu den Überresten eines Gewaltkonfliktes im Tollensetal, Mecklenburg-Vorpommern, [w:] Gewalt und Gesellschaft. Dimensionen der Ge- walt in ur- und frühgeschichtlicher Zeit = Violence and Society. Dimensions of violence in pre- and protohistoric times, Hrsg. T. Link, H.P. Röcher, Bonn 2014, 93–110. (Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie; 259) Tomczyk Ryszard (red.) Zob. 700 lat… Tomkowiak Julita Zob. Borówka Ryszard K. Trepesch Christof Zob. Emmendörffer Christoph. Uciechowska-Gawron Anna Zob. Gibczyński Maciej… 314. Ulrich Jens Outsourcing von Arbeitsschrittte. Aussagemöglichkeiten eines Grubenkomplexes mit Kammmacher­ abfällen von Wilhelmshof bei Usedom, Lkr. Vorpommern-Greifswald, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern” 21, 2014, 69–77. 315. Vandkilde Helle Cultural Perspectives on the Beginnings of the Nordic Bronze Age, „Offa” 67/68, 2014 (2010), 51–77.

242 Vandré Rudolf Zob. Schmilewski Ulrich (rec.). 316. Velhefeld Elsbeth (rec.) [Wisniewski Roswitha, Geschichte der deutschen Literatur Pommerns. Vom Mittelalter bis zum Beginn des 21. Jahrhunderts, Berlin 2013], „Pommern” 1 (52) 2014, 49–50. 317. Veröffentlichungen Veröffentlichungen von Norbert Buske, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schützen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 941–978. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 318. Waack Ulrich Die Kirche ins Dorf bringen. Über den Bau von Dorfkirchen im Rahmen der Ostsiedlung zwi- schen Elbe und Oder, [w:] Tradition – Umgestaltung – Innovation. Transformationsprozesse im hohen Mittelalter, Hrsg. E. Gringmuth-Dallmer, J. Klápště, J. Hasil, Prag 2014, 339–356. (Praehistorica. Acta Instituti Praehistorici Universitatis Carolinae Pragensis; 31/2) Wachowiak Bogdan Zob. Dygdała Jerzy (rec.). 319. Wächter Joachim Daten zur pommerschen Geschichte, [w:] Geschichte Pommerns im Überblick, Hrsg. J. Wächter, Greifswald 2014, 129–141. 320. Wächter Joachim Pommern in der Zeit von 1520 bis 1715, [w:] Geschichte Pommerns im Überblick, Greifswald 2014, 57–74. Wächter Joachim (red.) Zob. Biermann Felix, Der pommersche…; Krüger Joachim; Schmidt Roderich. Wadyl Sławomir Zob. Szczepanik Paweł… Wahrmann Carl Ch. Zob. Kraack Detlev (rec.). Wartenberg Heiko Zob. Kroll Stefan (rec.). Ważny Tomasz Zob. Chudziak Wojciech… 321. Wedel Kay von Die Dorfkirche in Schwerin, Kreis Regenwalde, „Pommern” 2 (52) 2014, 25–32. [Mielno, Sielsko, Zwierzynek] 322. Wedel Kay von Das mausoleum des Rittergutes Schwerin im Kreis Regenwalde, „Pommern” 4 (52) 2014, 30–34. [Zwierzynek] 323. Wejman Grzegorz Duchowieństwo diecezjalne i zakonne na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej w XIV wieku, „Studia Gnesnensia” 28, 2014, 151–185. 324. Wejman Grzegorz Misje św. Ottona z Bambergu na Pomorzu Zachodnim – działalność w Pyrzycach, „Adhibenda” 1, 2014, 195–204. 325. Werlich Ralf G. Początki gryfa pomorskiego w ówczesnym kontekście politycznym i heraldycznym z okazji 800-lecia najstarszego przedstawienia obrazowego, [w:] Pod skrzydłami Gryfa, oprac. R. Zdero, Szczecin 2014, 10–37.

243 326. Werlich Ralf G. Pommersches im Innsbrucker Wappenbuch des Jörg Rugen. Anmerkungen zu den Darstellungen der Wappen Herzog Bogislaws X. von Pommern, Kurfürst Johanns von Brandenburg und Markgraf Friedrichs von Brandenburg, [w:] Christi Ehr und gemeinen Nutzen Willig zu fodern und zu schüt- zen. Festschrift für Norbert Buske, Hrsg. M. Lissok, H.T. Porada, Schwerin 2014, 433–472. (Beiträge zur pommerschen Landes-, Kirchen- und Kunstgeschichte; 18) 327. Wesołowska Sylwia Bibliografia historii Pomorza Zachodniego za rok 2013 w wyborze, „Przegląd Zachodniopo- morski” 4 (29), 2014, 321–384. Willich Cornelia Zob. Krüger Joachim (rec.). Wisniewski Roswitha Zob. Velhefeld Elsbeth (rec.). 328. Witek Maria, Witek Waldemar Budownictwo ryglowe w gminie Mieszkowice = Fachwerkbauwesen in der Gemeinde Mieszkowi- ce, [w:] Nadodrzańskie spotkania z historią 2014. II Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa, Mieszkowice, 25.04.2014 r. = Treffen mit der geschichte an der Oder 2014. 2. Deutsch-Polnische Wissenschaftliche Konferenz, Mieszkowice (Bärwalde Nm.), 25.04.2014, red. A. Chludziński, Pruszcz Gdański–Mieszkowice 2014, 299–338. Witek Maria Zob. Witek Waldemar… Witek Maria (red.) Zob. Korek Renata T. … 329. Witek Waldemar Młyny wodne i wiatraki w krajobrazie kulturowym Pomorza Zachodniego, „Zeszyty Siemczyń- sko-Henrykowskie” 4, 2014, 55–70. 330. Witek Waldemar, Witek Maria Młyny wodne na Pomorzu Zachodnim – źródła historycznej energii, [w:] Z nurtem rzeki = Au fil de l’eau, red. M. Witek [et al.], Szczecin 2014, 29–47. Witkiewicz Tomasz Zob. Gibczyński Wojciech… Witkowski Andrzej Zob. Borówka Ryszard K. 331. Wochnik Fritz Die Ausstattung der Anklamer Nikolaikirche – ihre Entstehung, ihr Wandel, ihre Nutzung, „Bal- tische Studien” 99, 2014 (2013), 35–47. 332. Wochnik Fritz Die Nikolai- und die Marienkirche in Anklam, „Mitteldeutsches Jahrbuch für Kultur und Geschichte” 21, 2014, 139–148. Woziński Robert Zob. Borówka Ryszard K. Wrzesiński Jacek (red.) Zob. Dzieduszycki Wojciech (red.). 333. Wrzosek Małgorzata O łodzi zacumowanej w Bramie Królewskiej, „Szczeciner” 4, 2014, 72–77. [Charbrowo] 334. Zabilska-Kunek Mirosława Środowiskowe i kulturowe uwarunkowania rybołówstwa ludów wybrzeży Bałtyku w V–IV tysiącleciu przed Chrystusem na przykładzie osady w Dąbkach, stan. 9 (gm. Darłowo), Rzeszów 2014, 200. (Collectio Archaeologica Ressoviensis; 32)

244 335. [Zalewski Krystian, Filipowicz Emilia] Zarys Historyczny Karlina = Geschichte Korlin, [w:] Przez stulecia. O skarbach archeologicz- nych ziemi Karlińskiej. Zbiór materiałów pokonferencyjnych = Im laufe der Jahrhunderte. Über archäologische Schätze des Körliner Landem [online], Karlino 2014, http://www.karlino.pl/ aktualnosc-3-4716-publikacja_przez_stulecia_o_skarbach.html [dostęp: 11.04.2016], 90–159. Zdero Renata (oprac.) Zob. Gut Agnieszka; Gut Paweł; Ochendowska-Grzelak Barbara, Motyw…; Pawłowska Agnieszka; Pawłowski Mieszko; Werlich Ralf G., Początki… Zielińska Danuta (oprac.) Zob. Kostkiewicz-Górska Grażyna (oprac.)… 336. Zieliński Andrzej Miecze Wikingów, Warszawa 2014, 188. [Wolin] 337. Zubrzycki Jan Bogoznawstwo Sławjan, [Sandomierz] 2014, 65. (Biblioteka Tradycji Europejskiej; 9) 338. Zyśko Andrzej Ceramika siwa z badań parcel przy ulicy Kazimierza Wielkiego (Wielkomłyńska) w obrębie kwartału IX w Staragrdzie, „Stargardia” 8, 2014 (2013), 11–39. 339. Źródła Źródła do historii Karlina sprzed 1945 r. = Quellen zur Geschichte von Karlino vor 1945, [w:] Przez stulecia. O skarbach archeologicznych ziemi Karlińskiej. Zbiór materiałów pokonferen- cyjnych = Im laufe der Jahrhunderte. Über archäologische Schätze des Körliner Landem [online], Karlino 2014, http://www.karlino.pl/aktualnosc-3-4716-publikacja_przez_stulecia_ o_skarbach.html [dostęp: 11.04.2016], 10–22.

Doniesienia w prasie 340. (as) Pradzieje Szczecina. Nowe wydanie popularnonaukowej serii, „Kurier Szczeciński” 66, 2014, 8. [Dot.: Czarnecki Maciej, Tundra, tajga, pierwsi ludzie, cz. 1: Pradzieje Szczecina, Szczecin 2014. Zeszyty Szczecińskie 20] 341. (as) Ważne odkrycia w Bolkowie – meteoryt i laska magiczna, „Kurier Szczeciński” 230, 2014, 4. [Świdwie] 342. (b.t.) Archeolog na zamku, „Kurier Szczeciński” 210, 2014, 8. [Dot.: Cnotliwy Eugeniusz, Archeologia Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 2014, 546.] 343. [Bubnowicz Błażej] Niszczeje dworek w Dobropolu, „Dziennik Powiatu Kamieńskiego” 11 (308), 14.03.2014, 9. 344. Chanczewska Emilia Wydobyli dwieście szkieletów, „Głos Szczeciński” 180, 2014, 9. [Stargard] 345. Chanczewska Emilia Znalazł broń w jeziorze, „Głos Szczeciński” 128, 2014, 7. [Stargard] 346. Cywiński Zygmunt P. Święty Otton, Lubin i archeologia, „Niedziela” 27, dod. „Kościół nad Odrą i Bałtykiem” 27, 2014, I, II–III. [Lubin]

245 347. Domaradzka Marzena Wampir z Kamienia – niecodzienne odkrycie, „Kurier Szczeciński” 88, 2014, 3. [Kamień Pom.] 348. Dworaczek Marek Średniowieczny Białogard, „Białogardzianin” 702, 2014, 2. 349. Dziewanowski Marcin, Pieczyński Maciej (rozm.) Odkrycie sprzed 5500 lat, „Głos Szczeciński” 188, dod. „Głos Szczecina”, 2014, 7. 350. Dzięglewicz Joanna Zaskakujące znaleziska, „Gazeta Kołobrzeska” 32, 2014, 3. [Kołobrzeg] 351. (g.d.) Pozostało po twierdzy Szczecin, „Kurier Szczeciński” 9, 2013, 12. 352. Gierke Michał Kościół Mariacki [w Chojnie] przez wieki, „Gazeta Chojeńska” 25, 2014, 8. 353. Gładysiak Łukasz Archeolodzy znaleźli koło Bryzy, „Głos Koszaliński” 221, 2014, 6. [Kołobrzeg] 354. Gładysiak Łukasz Sensacyjne odkrycie – barbaricum w lokacyjnym Kołobrzegu!, „Głos Koszaliński” 176, 2014, 8. 355. (gra) Cmentarz zamiast kaplicy – efekt pracy archeologów, „Kurier Szczeciński” 151, 2014, 9. [Stargard] 356. (gra) Skarb w zaroślach – przekazał znalezisko Muzeum, „Kurier Szczeciński” 108, 2014, 9. [Chociwel] 357. Hartmann Mike Frankenkönig Karl der Grosse im Peenegebiet. Keine andere Ortschaft in Pommern wird im Mittel­ alter des 8. bis 13. Jahrhunderts so oft erwähnt wie Demmin, „Nordkurier” 6.01.2014, 23. 358. Kajkowski Kamil, Lis Sylwia (rozm.) Archeolodzy zbadali kurhany. Na wiosnę analiz będzie więcej, „Głos Pomorza” 293, 2014, 11. [Bytów (okręg)] 359. (kar) Jubileusz Instytutu Archeologii, „Kołobrzeskie Wiadomości” 44, 2014, 5. [PAN Instytut Archeologii i Etnologii – Szczecin] 360. Kramp Horst Herzogin Maria aus Stettin in Stadthagen, „Die Pommersche Zeitung” 49 (64), 2014, 3. 361. Kuczkowski Andrzej, Polechoński Piotr (rozm.) Wszystko o Górze Chełmskiej, „Głos Szczeciński” 192, dod. „Głos Ma Historia”, 2014, 21. [Koszalin] 362. Kurcman Aleksandra Będą kopać pod wodą, „Gazeta Kołobrzeska” 18, 2014, 10. [Kołobrzeg] 363. Kurka Grzegorz Historia jednego zabytku, cz. 91: Odkrycie reliktów średniowiecznej kurii dziekana, „Pomorzanin” 4 (368), 21.02.2014, 22. [Kamień Pom.] 364. Kurka Grzegorz Odkrycie reliktów średniowiecznej kurii dziekana, „Dziennik Powiatu Kamieńskiego” 7 (304), 14.02.2014, 9. [Kamień Pom.]

246 365. Kurka Grzegorz Podczas prac budowlanych napotkał skarb. Złota moneta Fryderyka Wilhelma, „Dziennik Powiatu Kamieńskiego” 45 (341), 7.11.2014, 9. [Kamień Pom.] 366. Kurka Grzegorz Tajemnicza pieczęć w zbiorach M[uzeum] H[istorii] Z[iemi] K[amieńskiej], „Dziennik Powiatu Kamieńskiego” 42 (338), 17.10.2014, 10. Lis Sylwia (rozm.) Zob. Kajkowski Kamil… 367. MA Figurki sprzed tysiąca lat trafiły do muzeum, „Gazeta Wyborcza” 50, dod. „Szczecin”, 1.03.2014, 35. [Kamień Pom.] 368. Marciniak Iwona Pokazały się mury, „Głos Koszaliński” 132, 2014, 6. [Kołobrzeg] Marciniak Iwona (rozm.) Zob. Rębkowski Marian… 369. Migdalski Paweł, Twardochleb Bogdan (rozm.) Cedynia zaskakuje i inspiruje, „Kurier Szczeciński” 166, dod. „Przez Granice” 8, 2014, I/III. 370. Mohr Lutz Störtebecker in Pommern. Piratenführer hinterließ sagenhafte Spuren zwischen Jasmunder Bodden und Stettiner Haff, „Die Pommersche Zeitung” 13 (64) 2014, 2. 371. Mohr Lutz Zwischen Aufruhr, Krieg und Frieden am Sund. Die Hanse und Stralsund im 14. Jahrhundert, „Die Pommersche Zeitung” 36 (64), 2014, 2. 372. Neuwald Hartwig K. Als der Ritter Vidante seinen Herzog erstach. Herzog Barnim II. verliebte sich in die Frau eines Ritters aus Vogelsang…, „Nordkurier” 18.08.2014, 25. 373. Osajda Marek Zaginiony kościół – naczynia, witraże, monety w Warzymicach, „Kurier Szczeciński” 140, 2014, 3. 374. Pieczyński Maciej Odkrycie sprzed 5500 lat, „Głos Szczeciński” 188, dod. „Głos Szczecina”, 2014, 7. [Siadło Dolne] Pieczyński Maciej (rozm.) Zob. Dziewanowski Marcin… 375. Pietruszewski Filip Znalezione pod Basztą Czarownic, „Głos Pomorza” 162, 2014, 5. [Słupsk] 376. PIT Archeolodzy dokonują kolejnych ciekawych odkryć na Dworze Kleista, „Głos Szczeciński” 43, 21.02.2014, dod. „Głos nad Morzem”, 4. [Kamień Pom.] 377. Polanin Przemysław Co jeszcze tu znajdą?, „Gazeta Kołobrzeska” 24, 2014, 2. 378. Polechoński, Piotr Bruno mnie zrobił, czyli co oddała ziemia archeologom na szczycie Góry Chełmskiej, „Głos Po- morza” 21, dod. „Głos ma Historia”, 2014, 20. [Koszalin] Polechoński Piotr (rozm.) Zob. Kuczkowski Andrzej…

247 379. Rębkowski Marian, Marciniak Iwona (rozm.) Spodziewam się bogatych odkryć, „Głos Koszaliński” 130, dod. „Głos Kołobrzegu”, 2014, 4. [Kołobrzeg] 380. Rogowska Julianna Pochówek na grodzisku. W poszukiwaniu śladów chrystianizacji Pomorza, „Kurier Szczeciń- ski” 125, 2014, 12. [Lubin] 381. Roszkowski Jakub Archeolodzy w Białogardzie, „Głos Koszaliński” 62, 2014, 9. 382. Rudnicki Marek Sensacyjne znaleziska pod Zamkiem Gryfitów, „Głos Szczeciński” 292, 2014, 1. [Szczecin] 383. Stróżyk Katarzyna Odkrycia i opóźnienia, „Kurier Szczeciński” 149, 2014, 5. [Szczecin] 384. (tw) Kobieta z neolitu, „Gazeta Chojeńska” 34, 2014, 8. [Czelin] Twardochleb Bogdan (rozm.) Zob. Migdalski Paweł… 385. Wójcik Tadeusz Edukacja i zabawa. Nasza relacja z 2. Czelińskich Spotkań Archeologicznych, „Gazeta Chojeńska” 35, 2014, 4. 386. Zioła Edmund Historia pisana kamieniami. Głaz Trzygłowa w Cychrach, „Merkuriusz Dębowski” 7–8, 2014, 20–21.

248