Manfredonia Μανφρεντόνια Barletta Μπαρλέττα Bari Μπάρι Monopoli Μονόπολι Brindisi Μπρίντιζι

THEMIS PORTS I PORTI DI THEMIS ΤΑ ΛΙΜΕΝΑ

Gallipoli Γκαλίπολι

Corfu Κέρκυρα

Paxos Παξοί

LEAD BENEFICIARY ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ

SOUTHERN ADRIATIC SEA PORTS AUTHORITY AUTORITÀ DI SISTEMA PORTUALE DEL MARE ADRIATICO MERIDIONALE ΑΡΧΗ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ piazzale Cristoforo Colombo, 1 - 70122 Bari +39 080 578 8511 [email protected] www.adspmam.it

PARTNER BENEFICIARIES ΕΤΑΙΡΟΙ

MUNICIPALITY OF GALLIPOLI CHAMBER OF COMMERCE OF BARI COMUNE DI GALLIPOLI CAMERA DI COMMERCIO DI BARI ΔΗΜΟΣ ΤΗΣ ΓΚΑΛΛΙΠΟΛΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΜΠΑΡΙ via Antonietta De Pace, 78 - 73014 Gallipoli (LE) corso Cavour, 2 - 70121 Bari +39 0833 275501 +39 0802174252 [email protected] [email protected] www.comune.gallipoli.le.it www.ba.camcom.it themis.adspmam.it

PORT AUTHORITY OF CORFU MUNICIPALITY OF PAXOS AUTORITÀ PORTUALE DI CORFÙ COMUNE DI PAXOS ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΠΑΞΩΝ Corfu, New Port - New terminal - 49100 Greece 49082 Greece +30 2661045551 +30 26623-60300 / 26620-32100/207 [email protected] [email protected] www.corfuport.gr www.paxi.gr @interregthemis MANFREDONIA TERRITORIAL AND MARITIME NETWORK SUPPORTING THE SMALL CRUISES DEVELOPMENT

DA SOSTITUIRE

themis.adspmam.it

@interregthemis MANFREDONIAΜανφρεδονίας

COMUNE DI GALLIPOLI

Project co-funded by European Union, European Regional Development Funds (E.R.D.F.) and by National Funds of Greece and Italy Discover the experience of exclusive journeys

Charming experiences and exclusive tours meant for luxury cruise tourism, around the territories of Puglia and Greece.

The Interregional Project Themis is aimed at supporting and enhancing the minor ports and at consolidating the connections with the main ports and the local businesses.

2 Scopri tutte le esclusive esperienze di viaggio

Esperienze di charme e itinerari esclusivi dedicati al crocierismo di lusso sui territori di Puglia e Grecia.

Il progetto Interreg Themis è volto a sostenere e valorizzare i porti minori e a raff orzare le connessioni con i porti principali e con le imprese del territorio.

ΖΗΣΕ ΤΗΝ AΠΟΛΥΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΩΝ ΤΑΞΙΔΙΩΝ

Ανακαλύψτε συναρπαστικές εμπειρίες και αποκλειστικά δρομολόγια σε πολυτελή κρουαζιερόπλοια στα εδάφη της Απουλίας και της Ελλάδας.

Το έργο Interreg Themis στοχεύει στην υποστήριξη και ενίσχυση των μικρότερων λιμανιών και στην ενίσχυση των συνδέσεων με τα μεγαλύτερα λιμάνια και με τις τοπικές επιχειρήσεις.

3 MANFREDONIA

The town of Manfredonia in the province of Foggia, with its splendid gulf and its ideal position, represents the gateway to Gargano and the so many tourist attractions linked to the surrounding territory. Built by order of the king of Sicily, Manfredi, the king it was called after, Manfredonia is one of the main port and sea towns in Apulia and has got a big cultural and naturalistic heritage. While walking along the narrow steets of the historical centre, it is possible to admire aristocratic buildings, important churches such as the Cathedral of St.Lorenzo and the Swabian Castle, a real symbol of the town. The old and the new coexist in perfect harmony and the cooking traditions have been handed down untouched up to date, thus off ering visitors the authentic tastes of local delicacies, such as the so called caciocavallo podolico cheese and many recipes linked to raw matter of very high quality, such as ﬁ sh and olive oil.

4 The lovers of nature cannot but appreciate the wide selection of itineraries around the territory surrounding the town: the National Park of Gargano and the National Park of High Murgia, with naturalistic cool experiences in the woods and in the mountains, as well as the saltworks of Santa Margherita di Savoia, the largest ones in Europe, together with its spa waters immersed in picturesque landscapes rich in fauna. Finally an important attraction is the shistorical-religious heritage of the places of worship being famous all over the world, like San Giovanni Rotondo, linked to the ﬁ gure of Father Pio and the sanctuary of Saint Michael Archangel.

5 MANFREDONIA La città di Manfredonia in provincia di Foggia con il suo splendido golfo e la sua posizione ideale rappresenta la porta d’accesso al Gargano e alle tante attrazioni turistiche legate al territorio circostante. Costruita per volontà del re di Sicilia, Manfredi, da cui appunto prese il nome, Manfredonia è una delle città portuali e marittime principali della Puglia e custodisce un vasto patrimonio culturale e naturalistico. Passeggiando per le stradine del centro storico si possono scorgere palazzi signorili, chiese degne di nota come la Cattedrale di San Lorenzo Maiorano e il Castello Svevo vero simbolo della città. L’antico e il moderno si fondono in perfetta armonia e le tradizioni culinarie giungono intatte sino ai giorni nostri regalando ai visitatori prelibatezze dai sapori autentici come il caciocavallo podolico e tante ricette legate alle materie prime di altissima qualità come il pesce e l’olio d’oliva. Gli amanti della natura non possono che apprezzare la vasta scelta di itinerari del territorio circostante la città: il Parco Nazionale del Gargano e il Parco Nazionale dell’alta Murgia con esperienze naturalistiche vivaci tra mare, boschi e montagne e le saline di Margherita di Savoia, le più vaste d’Europa, con le sue acque termali tra paesaggi suggestivi ricchi di fauna. Inﬁ ne di grande attrattiva è il patrimonio storico-religioso dei luoghi di culto di fama internazionale come San Giovanni Rotondo legato alla ﬁ gura di Padre Pio e il santuario di San Michele Arcangelo.

6 FOOD

ΜΑΝΦΡΕΝΤΟΝΙΑ

Η πόλη της Μανφρεντόνιας, στο νομό της Φότζιας, με τον υπέροχο κόλπο και την ιδανική τοποθεσία της, αποτελεί την “πύλη εισόδου” προς το Gargano και τα πολλά τουριστικά αξιοθέατα που υπάρχουν στη γύρω περιοχή. Η πόλη χτίστηκε με τη βούληση του βασιλιά Μανφρέδου της Σικελίας από τον οποίο πήρε και το όνομά της, είναι μία από τις πιο σημαντικές παραθαλάσσιες πόλεις της Απουλίας και διατηρεί μια τεράστια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά. Περπατώντας στα σοκάκια του ιστορικού κέντρου μπορεί κανείς να παρατηρήσει αρχοντικά κτίρια, σημαντικές εκκλησίες, όπως ο Καθεδρικός Ναός του San Lorenzo Maiorano, καθώς και το Σουηβικό Κάστρο, που αποτελεί το πραγματικό σύμβολο της πόλης. Το παραδοσιακό και το σύγχρονο ενώνονται με απόλυτη αρμονία και οι γαστρονομικές παραδόσεις παραμένουν ανέπαφες μέχρι και σήμερα, προσφέροντας στους επισκέπτες λιχουδιές με αυθεντικές γεύσεις, όπως το caciocavallo podolico (είδος τυριού), και πολλές συνταγές με πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας, όπως το ψάρι και το ελαιόλαδο. Οι λάτρεις της φύσης θα εκτιμήσουν τη μεγάλη ποικιλία αξιοθεάτων στην περιοχή γύρω από την πόλη: το Εθνικό Πάρκο του Gargano και το Εθνικό Πάρκο Alta Murgia που προσφέρουν δραστηριότητες ανάμεσα στη θάλασσα, στα δάση και στα βουνά, καθώς και τις αλυκές Margherita di Savoia, που είναι οι μεγαλύτερες στην Ευρώπη, με τα ιαματικά λουτρά τους μέσα σε εντυπωσιακά τοπία πλούσια σε πανίδα. Τέλος, ένας ακόμη σημαντικός πόλος έλξης είναι η ιστορική και θρησκευτική κληρονομιά των διεθνώς φημισμένων τόπων λατρείας, όπως το San Giovanni Rotondo, που συνδέεται με το πρόσωπο του Padre Pio καθώς και ο Ναός του Αρχάγγελου Μιχαήλ.

7 a ur 1 M he ic nt A le el 2 d ia 6 VVia delle Antiche Mura4 a un rib T ia 3 VVia Tribuna

o ur Sa e ar om ng LLungomareu Sauro

8 1 HISTORICAL CENTRE OF MANFREDONIA 12

2 THE SWABIAN CASTLE 14

CATHEDRAL OF ST.LAWRENCE 3 MAIORANO 16

4 ST.CHIARA’S CHURCH 18

5 ST.DOMENICO’S CHURCH 20

NATIONAL ARCHAEOLOGICAL 6 MUSEUM 22

NATIONAL PARK OF GARGANO 26

ZAGARE OR MERGOLI BAY 28

BEACH OF VIGNANOTICA 30

MANACCORA BAY 32

BOSCO QUARTO 34

DAUNIAN CACIOCAVALLO CHEESE MADE FROM PODOLICA COW’S MILK 38

AROUND FARRATA FROM MANFREDONIA 40 MANFREDONIA AROUND MANFREDONIA Manaccora Bay MARGHERITA DI SAVOIA 44 Saltworks, spa National Park Beach of Vignanotica of Gargano Zagare or Mergoli Bay ARCHAEOLOGICAL PARK OF Bosco Quarto Sanctuary of Saint Michael the Archangel THE HYPOGEI IN TRINITAPOLI AND San Giovanni Rotondo THE ARCHAEOLOGICAL MUSEUM 46 MANFREDONIA Siponto ARCHAEOLOGICAL PARK OF THE DAUNIANS IN ASCOLI SATRIANO 48

Margherita di Savoia SIPONTO 50

SAN GIOVANNI ROTONDO (SHRINE OF PADRE PIO) 52

SANCTUARY OF SAINT MICHAEL THE ARCHANGEL 54

Point your phone at the QR Code in order to access the interactive map!

9 10 11 HISTORICAL CENTRE OF MANFREDONIA

The historical centre of Manfredonia, designed by Manfredi, and later redesigned and completed by Charles of Anjou, has been enclosing the community of this little town, since 1900. The special character of the historical centre of Manfredonia is represented by its streets made from pavement of lava stone, besides alleys and courtyards, inside which, a lively life involving all the inhabitants, still continues there. In the streets, in the white alleys of the historical centre, you can breath a spontaneous, genuine air, which is typically Apulian. The whole historical centre was reconstructed after the destruction by the Turks, which took place in 1620, and can be admired today in all its beauty. Its heart is Piazza del Popolo and Via Maddalena, one of its oldest streets.

12 CENTRO STORICO DI MANFREDONIA Il Centro storico di Manfredonia disegnato da Manfredi, poi ripensato e condotto a termine da Carlo d’Angiò, ha racchiuso ﬁ no al 1900 l’intera comunità. La particolarità del centro storico di Manfredonia è quella di avere le sue strade caratterizzate da selciato fatto di pietra lavica, oltre a vicoli e cortili all’interno dei quali si svolge ancora una vita vivace che coinvolge tutti gli abitanti. Nelle strade, nei bianchi vicoli del centro storico si respira un’aria schietta, genuina, tipicamente pugliese. Tutto il centro storico è stato ricostruito dopo la distruzione dei Turchi avvenuta nel 1620 e si può ammirare in tutta la sua bellezza. Il suo fulcro è la Piazza del Popolo e Via Maddalena, una delle più antiche.

Το ιστορικό κέντρο Το ιστορικό κέντρο της Μανφρεντόνιας, που σχεδιάστηκε αρχικά από τον βασιλιά Manfredi και στη συνέχεια τροποποιήθηκε και ολοκληρώθηκε από τον Κάρολο του Ανζού, περιελάμβανε μέχρι το 1900 ολόκληρη την κοινότητα. Η ιδιαιτερότητα του ιστορικού κέντρου της Μανφρεντόνιας έγκειται στους πλακόστρωτους δρόμους από πέτρα λάβας, καθώς και στα σοκάκια και τις αυλές που σφύζουν ακόμα και σήμερα από ζωή χάρη στη συμμετοχή όλων των κατοίκων του. Στους δρόμους, στα κάτασπρα σοκάκια του ιστορικού κέντρου, μπορεί κανείς να αναπνέει την αγνή, αυθεντική ατμόσφαιρα που χαρακτηρίζε την Απουλία. Ολόκληρο το ιστορικό κέντρο ξαναχτίστηκε μετά την καταστροφή από τους Τούρκους το 1620 και τώρα πια μπορεί κανείς να το θαυμάσει σε όλο το μεγαλείο του. Το επίκεντρό του είναι η Piazza del Popolo και η Via Maddalena, μία από τις παλαιότερες οδούς του.

13 THE SWABIAN CASTLE

The Castle of Manfredonia appears today as a fortress with a quadrangular plan, with thick perimeter walls and with three circular towers and a squared bastion on the corners. Many structures of the castle has not always been as we see it today, but over the years, it has undergone many enlargements and remakes, at diff erent times, above all in the Aragonese age (second half of the 15th century). The castle is characterized by a Swabian architectural style, deriving from its geometrical regularity and the linearity of its structure, which make it similar to defensive architectural examples built by the Swabians. In the 18th century the Castle lost its original use of defensive fortress and started to function as barracks and prison, for the new practical purposes to which it was devoted. This fortress today houses the national archaeological museum of Manfredonia, where it is possible to visit diff erent exhibitions showing archaeological ﬁ ndings of the Neolithic Age.

14 CASTELLO SVEVO Il Castello di Manfredonia oggi si presenta come una fortezza a pianta quadrangolare con spesse mura perimetrali e corredato di tre torri circolari e un bastione quadrato agli spigoli. La struttura non è sempre stata così, nel corso degli anni infatti, ha subito numerosi rifacimenti e ampliamenti avvenuti in momenti diversi soprattutto in epoca aragonese (seconda metà del sec.XV). Il castello è caratterizzato da uno stile architettonico svevo, derivante dalla regolarità geometrica e dalla linearità dell’intera struttura che lo accomunano ad analoghi modelli difensivi realizzati dagli Svevi. Nel secolo XVIII il Castello perde il suo originario uso di fortezza difensiva e assume la funzione di caserma e prigione in ottica maggiormente funzionale ai nuovi scopi a cui è destinato. La fortezza è oggi la sede del museo archeologico nazionale di Manfredonia, dove è possibile visitare diverse esposizioni che propongono i reperti archeologici di origine neolitica.

Το Σουηβικό Κάστρο Το κάστρο της Μανφρεντόνιας σήμερα έχει την όψη ενός τετράγωνου φρουρίου, με ογκώδη περιμετρικά τείχη και τρεις κυκλικούς πύργους και έναν τετράγωνο προμαχώνα στις άκρες του. Η όψη του δεν ήταν πάντα έτσι, πράγματι, με την πάροδο των χρόνων, υπέστη πολυάριθμες ανακαινίσεις και επεκτάσεις που έγιναν σε διαφορετικές εποχές, κυρίως στην περίοδο της Αραγονέζικης δυναστείας (δεύτερο μισό του 15ου αιώνα). Το κάστρο έχει τον κλασικό σουηβικό αρχιτεκτονικό ρυθμό που συναντάμε σε παρόμοια αμυντικά κτίσματα των Σουηβών, όπως αναδύεται από τη γεωμετρική ομοιομορφία και τη λιτότητα ολόκληρου του οικοδομήματος. Τον 18° αιώνα το Κάστρο έπαψε να είναι αμυντικό φρούριο και χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο και φυλακή με την προοπτική να εξυπηρετήσει καλύτερα τους νέους σκοπούς για τους οποίους προοριζόταν. Στο φρούριο στεγαζεται σήμερα το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Μανφρεντόνιας, όπου μπορεί κανείς να επισκεφτεί διάφορες εκθέσεις με αρχαιολογικά ευρήματα της νεολιθικής εποχης.

15 CATHEDRAL OF ST.LAWRENCE MAIORANO

The Cathedral is dedicated to St.Lawrence in Maiorano, bishop of Siponto (488-545) whose relics it still houses today. The church was built according to the plan designed by a French architect in Gothic style. Built in the 14th century, it was razed to the ground after the sack of the Turks, during which also the body of St.Lawrence which was buried here, was destroyed, with the exception of the right arm, being housed today, in an urn below the major altar. The church was slowly reconstructed, with the addition of elements such as the bell tower (1677) and the completion of the façade. The cathedral keeps three precious jewels of the Medieval art: the icon of the Madonna of Siponto (celebrated every year with a procession held on August 31st), the wooden statue of the same Madonna, coming from the Basilica in Siponto, and the wooden cruciﬁ x dating back to the 13th century, coming from the church of St.Leonard.

16 CATTEDRALE DI SAN LORENZO MAIORANO La Cattedrale dedicata a San Lorenzo in Maiorano, vescovo di Siponto (488-545) di cui ne custodisce ancora oggi le sacre reliquie. La chiesta è stata realizzata su disegno di un architetto francese in stile gotico. Ediﬁ cata nel XIV secolo, fu rasa al suolo a seguito del Sacco dei Turchi durante il quale andò distrutto anche il corpo di San Lorenzo qui custodito ad eccezione del braccio destro, oggi collocato in un’urna sotto l’altare maggiore. La chiesa fu lentamente ricostruita, con l’aggiunta di elementi come il campanile (1677) e il completamento della facciata. La cattedrale custodisce tre pregevoli gioielli dell’arte medioevale: l’icona della Madonna di Siponto (festeggiata ogni anno con una processione il 31 agosto) e la statua lignea della stessa, provenienti dalla Basilica di Siponto, e il crociﬁ sso ligneo del sec. XIII, proveniente dalla chiesa di San Leonardo.

Καθεδρικός Ναός του San Lorenzo Maiorano Ο Καθεδρικός Ναός είναι αφιερωμένος στον San Lorenzo Maiorano, επίσκοπο του Siponto (488 – 545), του οποίου τα ιερά λείψανα φυλάσσονται ακόμα και σήμερα μέσα στον ναό. Η εκκλησία χτίστηκε τον 14ο αιώνα σε γοτθικό ρυθμό, σύμφωνα με το σχέδιο ενός Γάλλου αρχιτέκτονα. Καταστράφηκε ολοσχερώς από την λεηλασία των Τούρκων κατά την οποία καταστράφηκε επίσης η σορός του San Lorenzo, εκτός από το δεξί χέρι που σήμερα φυλάσσεται σε μία λειψανοθήκη κάτω από την Αγία Τράπεζα. Η εκκλησία ξαναχτίστηκε σιγά σιγά, με την προσθήκη στοιχείων όπως του καμπαναριού (1677) και τη ολοκλήρωση της πρόσοψης. Ο καθεδρικός ναός φυλάσσει τρία αριστουργήματα της μεσαιωνικής τέχνης: την εικόνα της Παναγίας του Siponto (που γιορτάζεται κάθε χρόνο με μια περιφορά στις 31 Αυγούστου) και το ξύλινο άγαλμά της, που προέρχονται από τη Βασιλική του Siponto, καθώς και έναν ξύλινο σταυρό του 13ου αιώνα, που προέρχεται από την εκκλησία του San Leonardo.

17 ST.CHIARA’S CHURCH

St.Chiara’s Church was originally adjoined to the convent of the Poor Clares, built by the noble woman, Isabella de Florio in 1592, it was consecrated in 1680 by Cardinal Orsini, and was later consecrated again by the archbishop Gagliardi. The church has got two entrances on the top of which, in the nice art niches, two precious stone statues can be admired, which represent St.Francis and St.Chiara. The main entrance leads to the big nave with a barrel vault interspaced with rib vaults, lunettes and pilasters, with rich decorative stucco motifs, inspired by the 18th century Baroque style. The side walls are interspaced by three wide arches, with polychrome marble altars and gilded wood. The major altar is set below a big painting representing “Jesus at the column”, with an inlaid richly decorated wooden frame of Baroque style. The former monastery, housing the seminary today, has got its entrance at Via Arcivescovado.

18 CHIESA DI SANTA CHIARA La chiesa di Santa Chiara originariamente annessa al convento delle Clarisse, eretto dalla gentildonna Isabella de Florio nel 1592, fu consacrata nel 1680 dal cardinale Orsini, e fu riconsacrata dall’arcivescovo Gagliardi. La chiesa ha due ingressi alla cui sommità dei portali, nelle graziose artistiche nicchie si ammirano due pregevoli statue di pietra, che raffi gurano San Francesco e Santa Chiara. L’ingresso principale immette nella grande navata con volta a botte intramezzata da costoloni, lunette e lesene, con ricchi motivi decorativi a stucco ispirati allo stile barocco settecentesco. Le pareti laterali sono scandite da tre ampi archi, con altari policromi in marmo e legno dorato. L’altare maggiore è sovrastato da una grande tela raffi gurante “Gesù alla colonna”, con una cornice di legno intarsiato di stile barocco riccamente decorata. L’ex monastero, attualmente sede del seminario, ha l’ingresso su via Arcivescovado.

Εκκλησία της Santa Chiara Η εκκλησία της Santa Chiara, αρχικά ένα με το μοναστήρι των Κλαρισσών, ιδρύθηκε από την ευγενή Isabella de Florio το 1592, καθαγιάστηκε το 1680 από τον Καρδινάλιο Ορσίνι και καθαγιάστηκε πάλι από τον Αρχιεπίσκοπο Gagliardi. Η εκκλησία έχει δύο εισόδους όπου στο πάνω μέρος τους, μέσα στις καλαίσθητες καλλιτεχνικές εσοχές τους, μπορεί κανεις να θαυμάσει δύο πολύτιμα πέτρινα αγάλματα που απεικονίζουν το San Francesco και τη Santa Chiara. Η κύρια είσοδος οδηγεί στο μεγάλο κλίτος με ημικυλινδρικό θόλο, η συνέχεια του οποίου διακόπτεται από νευρώσεις, ψευδοφεγγίτες και παραστάδες, με πλούσια γύψινα διακοσμητικά στοιχεία, εμπνευσμένα από τον ρυθμό μπαρόκ του δέκατου όγδοου αιώνα. Οι πλευρικοί τοίχοι παρουσιάζουν τρεις μεγάλες καμάρες, με πολύχρωμους βωμούς από μάρμαρο και επιχρυσωμένο ξύλο. Πάνω από την Αγία Τράπεζα βρίσκεται ένας πίνακας που απεικονίζει “τη μαστίγωση του Ιησού”, σε ξύλινη μπαρόκ κορνίζα με ένθετες ψηφίδες, πλούσια διακοσμημένη. Η είσοδος του πρώην μοναστηριού, σήμερα έδρα της Ιερατικής Σχολής, είναι επί της οδού Arcivescovado.

19 ST.DOMENICO’S CHURCH

Situated at Piazza del Popolo, St.Domenico’s church with the adjoined convent of the Dominican Fathers (today housing the Town Council seat) was built by Charles II of Anjou between 1294 and 1299. The convent, used by the Dominican Fathers for four centuries, was completely destroyed by the Turks during the plunder in 1620 and in the 18th century it was rebuilt on the ruins of the one dating back to the 14th century. The church, according to Petrucci, was probably designed by the master architect Giordano from Monte S. Angelo, while the frescoes are attributed to an unknown Dominican master. The Church is a classical example of superimposition of diff erent periods and styles, it preserves the Romanesque façade (restored around the ‘60s) and the Gothic portal set on two lions and the corniche of a rose window. The inside is decorated with altars of Baroque style and paintings dating back to the 17th and 18th centuries, and Latin epigraphs of patricians from Manfredonia, and houses a Madonna dating back to the 16th century, and a Cruciﬁ x.

20 CHIESA DI SAN DOMENICO Ubicata in Piazza del Popolo, la chiesa di San Domenico con l’adiacente convento dei Padri Domenicani (attualmente adibito a Palazzo Comunale) venne costruita da Carlo II d’Angiò tra il 1294 e il 1299. Il convento, utilizzato dai padri domenicani per quattro secoli, fu quasi completamente distrutto dai turchi nel sacco del 1620 e nel Settecento venne ricostruito sui ruderi di quello trecentesco. La chiesa, secondo il Petrucci, fu opera forse del maestro architetto Giordano da Monte S. Angelo, mentre gli aff reschi sono da attribuirsi ad un ignoto maestro domenicano. La Chiesa è un classico esempio di sovrapposizione di epoche e stili, conserva la facciata romanica (restaurata intorno agli anni 60) ed il portale gotico adagiato su due leoni e la cornice di un rosone. L’interno è ornato con altari stile barocco e tele del ‘600 e del ‘700, epigraﬁ latine di Patrizi Manfredoniani e si conservano inoltre una Madonna del Cinquecento e un Crociﬁ sso.

Εκκλησία του S. Domenico Η εκκλησία του San Domenico που βρίσκεται στην Piazza del Popolo και το διπλανό μοναστήρι των δομινικανών μοναχών (που χρησιμοποιείται σήμερα ως Δημαρχείο) χτίστηκαν από τον Κάρολο Β’ του Ανζού μεταξύ του 1294 και του 1299. Το μοναστήρι, που χρησιμοποιήθηκε από τους δομινικανούς μοναχούς για τέσσερις αιώνες, καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από τους Τούρκους στη λεηλασία του 1620 και τον δέκατο όγδοο αιώνα ξαναχτίστηκε πάνω στα ερείπιά του. Η εκκλησία, σύμφωνα με τον ιστορικό τέχνης Petrucci ήταν ίσως έργο του αρχιτέκτονα Giordano da Monte S. Angelo, ενώ οι τοιχογραφίες πρέπει να ήταν έργο ενός αγνώστου δομινικανού ζωγράφου. Η εκκλησία αυτή είναι ένα κλασικό δείγμα επικάλυψης εποχών και ρυθμών και διατηρεί τη πρόσοψη (η οποία ανακαινίστηκε γύρω στη δεκαετία του ’60) ρομανικού ρυθμού, την πόρτα γοτθικού ρυθμού που στηρίζεται σε δύο λιοντάρια και το πλαίσιο ενός ρόδακα. Το εσωτερικό είναι διακοσμημένο με βωμούς σε ρυθμό μπαρόκ, πίνακες ζωγραφικής του 17ου και 18ου αιώνα και λατινικές επιγραφές πατρικίων της Μανφρεντόνιας και φυλάσσει επίσης μία Παναγία του 16ου αιώνα και έναν σταυρό.

21 NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM

The National Archaeological Museum, established in 1968 inside the Swabian Castle, houses the most famous and signifi cant archaeological fi ndings of the territories of Capitanata and of Gargano, among which there are the Daunian stelae, which are a typical funerary monument made of limestone, typical of the Daunian civilization. The stelae are rectangular shaped, and they probably celebrated the memory of elite personalities. They represent male or female images and tell about the world of the ancient Daunians: daily, ritual activities, wedding and funerary ceremonies, armed fi ghtings on foot or from horseback. Besides this amazing evidence, the Museum also houses an exhibition of the civilization of the old Manfredonia, Siponto, entitled: “Siponto: a town neglected in the Middle Ages”. The fi ndings collected, come from the archaelogical excavations in the Archaeological Park of Siponto and witness a cross section of the social-economic situation of the time, thus bringing to light the splendour of this port town. In the Squared Tower of the Castle, instead, it is possible to visit an exhibition dedicated to scuba diving archaeology: “Treasures from the sea”. Since the month of April 2017, the management of the museum has been transferred to the Museum Network (or Polo Museale) of Puglia.

22 MUSEO ARCHEOLOGICO NAZIONALE Il Museo Archeologico Nazionale, istituito nel 1968 all’interno del Castello Svevo, custodisce i reperti archeologici più noti e signiﬁ cativi del territorio della Capitanata e dell’area garganica, tra cui le stele daunie che sono un tipo di monumento funerario in pietra calcarea diff uso presso la civiltà Daunia. Di forma rettangolare le stele, che probabilmente celebravano la memoria di personaggi d’elite, raffi gurano immagini maschili o femminili e narrano del mondo degli antichi dauni: attività quotidiane, rituali, cerimonie nuziali e funebri, lotte armate a piedi o a cavallo. Oltre a queste magniﬁ che testimonianze il Museo ospita anche una mostra dedicata alla civiltà sipontina, intitolata: “Siponto: una città abbandonata nel Medioevo”. I reperti rinvenuti sono il risultato di uno scavo archeologico nel Parco Archeologico di Siponto e testimoniano uno spaccato della realtà socio economica dell’epoca portando alla luce splendore di questa città portuale. Nella Torre Quadra del Castello, invece, è possibile visitare una esposizione dedicata all’archeologia subacquea: “I tesori dal mare”. Dal mese di aprile del 2017 il museo è stato consegnato al Polo museale della Puglia che ne cura la gestione.

Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που ιδρύθηκε το 1968 εντός του Σουηβικού Κάστρου, φυλάσσει τα πιο γνωστά και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή Capitanata και την περιοχή Gargano, μεταξύ των οποίων τις επιτύμβιες στήλες της περιοχής Daunia που είναι ένα είδος ταφικού μνημείου σε ασβεστόλιθο, διαδεδομένο στον πολιτισμό της Daunia. Οι ορθογωνίου σχήματος στήλες, που πιθανότατα ήταν αφιερωμένες στη μνήμη εκλεκτών προσωπικοτήτων, απεικονίζουν αρσενικές ή θηλυκές μορφές και αφηγούνται τον κόσμο των αρχαίων κατοίκων της Daunia: καθημερινές δραστηριότητες, τελετουργίες, γαμήλιες και ταφικές τελετές, ένοπλους αγώνες πεζή ή με άλογο. Επίσης το Μουσείο φιλοξενεί μια έκθεση αφιερωμένη στον πολιτισμό του Siponto, με τίτλο: “Siponto: μία εγκαταλελειμμένη πόλη του Μεσαίωνα”. Τα ευρήματα που βρέθηκαν είναι το αποτέλεσμα μίας αρχαιολογικής ανασκαφής στο Αρχαιολογικό Πάρκο του Siponto και μαρτυρούν μια πτυχή της κοινωνικο-οικονομικής πραγματικότητας εκείνης της εποχής, φέρνοντας στο φως τη λάμψη αυτής της πόλης-λιμανιού. Επίσης στον Τετράγωνο Πύργο του Κάστρου, μπορεί κανείς να επισκεφτεί μια έκθεση αφιερωμένη στην υποβρύχια αρχαιολογία: “Θησαυροί από τη θάλασσα”. Από τον Απρίλιο του 2017, το μουσείο είναι υπό την διαχείριση του Περιφερειακού Οργανισμού Polo Museale της Απουλίας.

23 24 25 NATIONAL PARK OF GARGANO

The National Park of Gargano extends over a surface of over 118 thousand hectares and is one of the larges naturalistic areas in Italy. It hosts a biodiversity which represents an amazing biological oasis. What characterizes the park is the extraordinary variety of landscapes alternating rocky coasts with karst highlands, forests, desert steppes, coastal lakes and woody gorges. In the part overlooking the sea, overhanging rocky walls, beaches, inlets follow each other, and far off the park the Tremiti islands stand out, a treasure trove of amazing landscapes. It is very rich in fauna and ﬂ ora, so that it represents 35% of the whole national heritage, with the biggest variety of orchids in Europe. Also the fauna is really outstanding, with the famous roe deer from Gargano, which is the symbol of the park and then many other mammal species such as the weasel, the wild pig, the fallow deer, the mole, the hare and the wild cat. Besides the mammals, also the birds ﬁ nd the Park of Gargano, their ideal habitat, and this is shown by the nesting there, of over 150 species.

26 PARCO NAZIONALE DEL GARGANO Il Parco Nazionale del Gargano esteso oltre 118 mila ettari è una delle aree naturalistiche più grandi d’Italia e ospitando una straordinaria biodiversità rappresenta una magnifi ca oasi biologica. Ciò che caratterizza il parco e la straordinaria varietà dei paesaggi che alternano coste rocciose ad altipiani carsici, foreste, steppe desertiche, laghi costieri e gole boscose. Nella parte che aff accia sul mare si susseguono pareti a strapiombo, spiagge, insenature e al largo del parco di stagliano le Isole Tremiti un vero e proprio scrigno di tesori paesaggistici. Ricchissimo di fauna e di fl ora tanto da rappresentarne per quest’ultimo il 35% dell’intero patrimonio sul territorio nazionale con il più alta varietà di orchidee d’Europa. Anche la fauna di grande rilievo con il Capriolo Garganico che è simbolo del parco e tante altre specie mammifere come la donnola, il cinghiale, il daino, la talpa, la lepre e il gatto selvatico. Oltre ai mammiferi anche gli uccelli trovano nel Parco del Gargano un ambiente ideale tanto da nidifi care oltre 150 specie.

Εθνικό Πάρκο Gargano Το Εθνικό Πάρκο του Gargano που εκτείνεται σε παραπάνω από 118 χιλιάδες εκτάρια είναι ένας από τους μεγαλύτερους βιότοπους της Ιταλίας και, επειδή φιλοξενεί μια εξαιρετική βιοποικιλότητα, αποτελεί μία υπέροχη βιολογική όαση. Αυτό που χαρακτηρίζει το πάρκο είναι η εξαιρετική ποικιλία τοπίων όπου εναλλάσσονται βραχώδεις ακτές με καρστικά οροπέδια, δάση, έρημες στέπες, παράκτιες λίμνες και δασώδη φαράγγια. Στο μέρος που βλέπει στη θάλασσα, τα κρεμαστά τείχη ακολουθούν το ένα το άλλο, παραλίες, κολπίσκοι και έξω από το πάρκο ξεχωρίζουν τα νησιά Tremiti ως πραγματικό σεντούκι με θησαυρούς τοπίου. Το Πάρκο, πολύ πλούσιο σε πανίδα και χλωρίδα, καλύπτει το 35% της συνολικής κληρονομιάς της ιταλικής χλωρίδας, με την μεγαλύτερη ποικιλία ορχιδέων της Ευρώπης. Η πανίδα επίσης είναι εξαιρετικά πλούσια με το ζαρκάδι του Garganο, σύμβολο του πάρκου, και πολλά άλλα είδη θηλαστικών όπως η νυφίτσα, ο αγριόχοιρος, το πλατώνι, ο τυφλοπόντικας, ο λαγός και η αγριόγατα. Εκτός από τα θηλαστικά, και τα πουλιά βρίσκουν στο Πάρκο ένα ιδανικό περιβάλλον τόσο πολύ που σε αυτό φωλιάσουν πάνω από 150 είδη.

27 ZAGARE OR MERGOLI BAY

Among the little natural paradises which Gargano off ers, the Zagare Bay, also known as Mergoli Bay, is surely one of them. Situated between Vieste and Mattinata, and perfectly nestled in the breathtaking scenarios of the territory of Gargano, this Bay is surrounded by a crystal clear emerald coloured sea, and is enriched by two faraglionis or stacks, the so called “Diomedes’ Arch” and “The scissors”, two imposing natural sculptures. The access to beaches is possible only through the resort called with the same name, which is situated on a position overhanging the cliff and only with the daily passes (issued in a limited number), that the town of Mattinata provides for the visit.

28 BAIA DELLE ZAGARE O DEI MERGOLI Tra i piccoli paradisi naturali che off re il Gargano la Baia delle Zagare, conosciuta anche come baia dei Mergoli è sicuramente uno di questi. Situata tra Vieste e Mattinata, perfettamente incastonata negli scenari mozzaﬁ ato del territorio del Gargano questa baia è circondata da un mare cristallino color verde smeraldo e impreziosita da due faraglioni “l’Arco di Diomede” e “Le Forbici”, due imponenti sculture naturali. L’accesso alle spiagge è possibile solo attraverso il resort omonimo che sorge a picco sulla scogliera e solo con i pass giornalieri (in numero limitato) che il comune di Mattinata rilascia per la visita.

Όρμος delle Zagare ή dei Mergoli Μεταξύ των μικρών φυσικών παραδείσων που προσφέρει η περιοχή Gargano, βρίσκεται σίγουρα ο όρμος delle Zagare, επίσης γνωστός ως όρμος dei Mergoli. Τέλεια τοποθετημένος ανάμεσα στα μαγευτικά τοπία της περιοχής Gargano, μεταξύ Vieste και Mattinata, αυτός ο όρμος περιβάλλεται από μια σμαραγδένια κρυστάλλινη θάλασσα και από δύο “faraglioni” (μονολιθικούς βράχους) που ονομάζονται “l’Arco di Diomede” (η Αψίδα του Διομήδη) και “Le Forbici” (Το ψαλίδι), πραγματικά δύο επιβλητικά φυσικά γλυπτά. Η πρόσβαση στις παραλίες είναι εφικτή μόνο μέσω του ομωνύμου θέρετρου που υψώνεται πάνω στα βράχια και μόνο με ημερήσια κάρτα εισόδου που εκδίδεται (σε περιορισμένο αριθμό) από τον Δήμο της Mattinata για την επίσκεψη

29 BEACH OF VIGNANOTICA

The beach of Vignanotica is a really untouched paradise situated in the territory of Vieste, between the fauna reserve of Santa Tecla and the natural forest reserve of Mount Barone, and consists of an expanse of gravel and pebbles and is characterized by a limpid and blue sea. The beach, which is only partly equipped with bathing establishments and restaurants, is free and can be reached by following a path of 3 km, in the wildest nature. The high limestone cliff s overhanging the sea and the charming sea caves make this beach, one of a kind and a must-see for those visiting Gargano.

30 SPIAGGIA DI VIGNANOTICA La spiaggia di Vignanotica è un vero paradiso incontaminato nel territorio di Vieste situata tra la riserva faunistica di Santa Tecla e la riserva naturale forestale di Monte Barone e formata da una distesa di ghiaia e ciottoli e un mare dalle acque limpide e azzurre. La Spiaggia di cui una parte è destinata a zona attrezzata dove sono presenti lidi e ristoranti e una parte invece è libera è raggiungibile attraverso un percorso tra la natura più selvaggia di circa 3 km. Le alte falesie calcaree a picco sul mare e le aff ascinanti grotte marine la rendono una spiaggia unica nel suo genere e tappa imperdibile per chi visita il Gargano.

Παραλία di Vignanotica Η παραλία di Vignanotica είναι ένας αληθινός παρθένος παράδεισος στην περιοχή Vieste, βρίσκεται ανάμεσα στο πάρκο αγρίων ζώων Santa Tecla και το δασικό πάρκο Monte Barone και σχηματίζεται από μια έκταση από χαλίκια και βότσαλα και από μια θάλασσα με πεντακάθαρα και καταγάλανα νερά. Η παραλία που είναι εν μέρει οργανωμένη, με οργανωμένες πλαζ και εστιατόρια, και εν μέρει ελεύθερη, είναι προσβάσιμη μέσω μιας διαδρομής περίπου 3 χλμ ανάμεσα στην πιο άγρια φύση. Οι ψηλοί ασβεστολιθικοί παράκτιοι βράχοι με θέα στη θάλασσα και οι συναρπαστικές θαλάσσιες σπηλιές την καθιστούν μοναδική στο είδος της και υποχρεωτικό σταθμό για όσους επισκέπτονται την περιοχή Gargano.

31 MANACCORA BAY

Manaccora Bay, being not so distant from the town of Peschici, is a very beautiful beach with golden sand and a wide shore immersed in the Mediterranean vegetation. The crystal clear sea with its sandy bed, is the ideal sea for long swims. Along the coast there is a number of accomodation structures and restaurants of any kind, which allow the visitor to enjoy a good combination of all comforts with natural beauties.

32 BAIA DI MANACCORA La Baia di Manaccora poco distante dal comune di Peschici è una bellissima spiaggia di sabbia dorata dal litorale ampio e ricco di vegetazione mediterranea. Il mare cristallino dal fondale sabbioso è l’ideale per le lunghe nuotate. Lungo tutta la costa sono presenti numerose strutture ricettive e ristoranti di ogni genere così da permettere al visitatore di non rinunciare al connubio tra la comodità dei servizi e le bellezze naturalistiche.

Όρμος di Manaccora Ο όρμος di Manaccora, κοντά στην πόλη Peschici, είναι μια πανέμορφη παραλία με χρυσή άμμο, σε μία μεγάλη ακτή πλούσια σε μεσογειακή βλάστηση. Η κρυστάλλινη θάλασσα με αμμώδη βυθό είναι ιδανική για κολύμπι. Κατά μήκος της ακτής υπάρχουν πολλές εγκαταστάσεις διαμονής και εστιατόρια όλων των ειδών, έτσι ώστε ο επισκέπτης μπορεί να απολαμβάνει τον συνδυασμό των ανέσεων των υπηρεσιών και των φυσικών ομορφιών.

33 BOSCO QUARTO

Bosco Quarto lies in the area between Monte Sant’Angelo, San Giovanni Rotondo and Carpino, with its 8000 hectares, it is considered the green lung of Puglia, together with the Umbra forest. At ﬁ rst it was called the Wood of Manfredonia, but after the territorial division of the woods, it has been given the name it has got today. Bosco Quarto is the ideal place for the lovers of nature and for taking photos, because of the variety of animals and plants characteristic of Gargano. Among the so many species of trees, besides that of beech trees, the specie that prevails is that of the Turkey oak, with a signiﬁ cant presence of huge Turkey oaks, boasting amazing trunks. Within the wood it is possible to walk or to ride along the dirt little roads leading to picnic areas, and among other things it is still possible to see the old track of an old decauville railway dating back to 1900, used to transport the wood, which by the help of cableways, reached Manfredonia.

34 BOSCO QUARTO Bosco Quarto sorge nell’area tra Monte Sant’Angelo, San Giovanni Rotondo e Carpino con i suoi 8000 ettari rappresenta il polmone verde della Puglia insieme alla foresta Umbra. Inizialmente era chiamato il Bosco di Manfredonia poi in seguito alla suddivisione territoriale dei boschi gli è stato conferito il nome attuale. Bosco Quarto è il luogo ideale per chi ama la natura e la fotografi a con la sua grandissima varietà di animali e di vegetazione caratteristica del Gargano. Tra le tante specie di alberi oltre a quella dei faggi la specie dominante è quella del cerro con una presenza signifi cativa di cerri colossali dagli spettacolari fusti. All’interno del bosco è possibile percorrere a piedi o in bici le stradine sterrate collegate ad aree pic-nic e tra le tante cose è ben visibile anche il tracciato di un’antica ferrovia decauville del ‘900 utilizzata per trasportare il legname che, tramite teleferiche, giungeva fi no a Manfredonia.

Bosco Quarto Το Bosco Quarto υψώνεται στην περιοχή μεταξύ Monte Sant’Angelo, San Giovanni Rotondo και Carpino και με τα 8.000 εκτάριά του αποτελεί τον πράσινο πνεύμονα της Απουλίας, μαζί με το δάσος foresta Umbra. Αρχικά ονομαζόταν Bosco di Manfredonia (Δάσος της Μανφρεντόνιας) και έπειτα, μετά την εδαφική υποδιαίρεση των δασών, του δόθηκε το σημερινό όνομα. Το Bosco Quarto με την τεράστια ποικιλία ζώων και βλάστησης, χαρακτηριστική της περιοχής Gargano, είναι το ιδανικό μέρος για όσους αγαπούν τη φύση και τη φωτογραφία. Μεταξύ των πολλών ειδών δέντρων, πέρα από τις οξιές, το κυρίαρχο είδος είναι η δρύς η κηρρίς με μία σημαντική παρουσία κολοσσιαίων δένδρων με εντυπωσιακούς κορμούς. Μέσα στο δάσος μπορεί κανείς να περπατήσει ή να κάνει ποδήλατο στους χωματόδρομους που οδηγούν σε χώρους για πικ-νικ. Μεταξύ άλλων είναι ορατή και η γραμμή ενός παλιού σιδηροδρόμου Decauville του ‘900 για τη μεταφορά της ξυλείας που, μέσω τελεφερίκ, έφτανε μέχρι τη Μανφρεντόνια.

35 36 FOOD

37 DAUNIAN CACIOCAVALLO CHEESE MADE FROM PODOLICA COW’S MILK

The caciocavallo cheese made from Podolica cow’s milk, is a raw, half-cooked and semi-hard paste whole milk cheese, characterized by a seasoning time ranging between 2 months and 6 years. Podolica breed cows, whose milk is used to make this cheese, have got a very ancient origin and they still graze in the wild. Caciocavallo cheese is pear shaped with a little head on the top, its paste is straw-yellow and it has got a sweeter taste when it is not much seasoned, but it becomes spicy after a long seasoning period. It is a product which is still made solely by hand, all over the year, even if the biggest production mostly takes place in spring, between March and May.

38 CACIOCAVALLO PODOLICO DAUNO Il Caciocavallo podolico è un formaggio di latte di vaccino crudo, intero, a pasta ﬁ lata, semicotta e semidura che ha una stagionatura che va dai 2 mesi ﬁ no a 6 anni. Le vacche podoliche da cui è utilizzato il latte sono vacche di origini antichissime che pascolano ancora oggi allo stato brado. Il caciocavallo ha una forma a pera con una testina sovrastante, la pasta è di color giallo paglierino ed ha un sapore più dolce quando è poco stagionato mentre diventa più piccante con le lunghe stagionature. È un prodotto che conserva l’artigianalità della produzione fatta esclusivamente a mano per tutto l’anno anche se è in primavera, tra marzo e maggio, che avviene la produzione maggiore.

Caciocavallo Podolico Dauno Το Ποδολικό Καχοκάβαλο (Caciocavallo podolico) είναι ένα ημίσκληρο τυρί από νωπό, πλήρες, αγελαδινό γάλα, “α πάστα φιλάτα” (με ελαστική τυρόμαζα), “α πάστα semicotta” (το τυρόπηγμα ζεσταίνεται μεχρι 48 βαθμούς) που ωριμάζει από 2 μήνες έως 6 χρόνια. Οι ποδολικές αγελάδες “podoliche” από τις οποίες προέρχεται το γάλα, χρονολογούνται από την αρχαιότητα και βόσκουν ελεύθερες στη φύση ακόμα και σήμερα. Το caciocavallo έχει σχήμα αχλαδιού με μία μικρή προεξοχή στο πάνω μέρος, έχει αχυροκίτρινο χρώμα και μια γεύση ή πιο γλυκιά ή πιο πικάντικη, ανάλογα αν έχει ωριμάσει για λιγότερο ή περισσότερο χρόνο αντίστοιχα. Είναι ένα προϊόν που παράγεται παραδοσιακά αποκλειστικά με το χέρι, καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου, ακόμα και την άνοιξη, μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου όπου πραγματοποιείται και η μεγαλύτερη παραγωγή.

39 FARRATA FROM MANFREDONIA

Farrata is a typical savory pie from the town of Manfredonia, which is prepared with cheese and eggs, above all in the Carnival period and is called after the spelt ﬂ our to make its dough. The round shaped Farrata dates back to the very ancient time of the Romans, when it was used during an old marriage celebration ceremony, called confaeratio, in which the married couple consecrated the rite, by eating a little spelt focaccia. When, over centuries, wheat replaced spelt, the inhabitants of the old Mandredonia (Siponto) continued to prepare Farrata, using wheat and not spelt. This pie has become popular since the after war period, as typical dish of the Carnival of Manfredonia, during which it is consumed hot, as soon as it is taken from the oven, in the lanes and streets of the town, and is considered a delicacy both by adults and children.

40 FARRATA DI MANFREDONIA La Farrata è un rustico tipico della città di Manfredonia che viene preparato soprattutto durante il periodo di Carnevale e prende il nome dalla farina di farro di cui è composta insieme al cacio e alle uova. La Farrata dalla forma rotonda, ha origini antichissime che risalgono ai romani quando veniva utilizzata durante un’antica forma di matrimonio detta confareatio in cui gli sposi consacravano il rito mangiando una focaccina di farro. Quando nel corso dei secoli il grano sostituì il farro i sipontini continuarono a preparare la farrata utilizzando però il grano. Il rustico si è poi diff uso dal dopoguerra come piatto tipico del Carnevale di Manfredonia durante il quale viene consumata calda appena sfornata nei vicoli e nelle strade cittadine delizia per adulti e bambini.

Farrata της Μανφρεντόνια Η Farrata είναι ένα αλμυρό αρτοπαρασκεύασμα χαρακτηριστικό της πόλης Μανφρεντόνιας, το οποίο παρασκευάζεται ειδικά κατά την περίοδο του Καρναβαλιού. Φτιάχνεται από όλυρa (farro στα ιταλικά, γι’ αυτό το όνομά της), τυρί και αυγά. Η Farrata με στρογγυλό σχήμα έχει αρχαίες ρίζες που χρονολογούνται από την εποχή των Ρωμαίων όταν, κατά τη διάρκεια μίας αρχαίας μορφής γάμου που λεγόταν confareatio, οι νεόνυμφοι επικύρωναν την τελετή τρώγοντας μια μικρή φοκάτσια από όλυρα. Όταν το σιτάρι αντικατέστησε την όλυρα κατά τη διάρκεια των αιώνων, οι κάτοικοι του Siponto συνέχισαν να ετοιμάζουν την Farrata, χρησιμοποιώντας όμως το σιτάρι. Στη συνέχεια, από την μεταπολεμική περίοδο, η Farrata διαδόθηκε ως πλήρες γεύμα που, κατά την διάρκεια του Καρναβάλιου της Μανφρεντόνιας, τρώγεται φρεσκοψημένο στα σοκάκια και στους δρόμους της πόλης, αποτελώντας μια σκέτη απόλαυση για ενήλικες και παιδιά.

41 42 AROUND MANFREDONIA

43 MARGHERITA DI SAVOIA SALTWORKS - SPA

Margherita di Savoia, situated 15 km far from Barletta, overlooks the Gulf of Manfredonia and is famous for the saltworks being the largest ones in Europe, and for its spa. The history of this town, which is named after the ﬁ rst Queen of Italy, Margherita di Savoia, is strictly linked to the saltworks which have always given work to the inhabitants of the place. The whole coastal line housing the saltworks extends over a surface of 20 km, and in the hinterland the saltworks cover an area of about 5 km, for a total number of 450 hectares. The lovers of bird watching consider this place, one of the most important protected areas in Italy, the ideal place for the resting and wintering of over 200 species of water birds, among which there are the pink ﬂ amingoes. Besides the saltworks, Margherita di Savoia hosts an important spa, coming from ancient times, characterized by therapeutic bacteriologically pure waters, rich in bromum and iodium, and natural muds, mineralized by the salts of the thermal spring waters, collected from the basins of salt extraction. For enjoying a full immersion in wellbeing, you can take advantage of the elegant SPA Club delle Terme.

44 MARGHERITA DI SAVOIA - TERME E SALINE Margherita di Savoia, a 15 km da Barletta, aff accia sul Golfo di Manfredonia ed è rinomata per le saline più grandi d’Europa e per il suo centro termale. La città che prende il nome dalla prima Regina d’Italia Margherita di Savoia ha una storia che è strettamente connessa alle saline le quali hanno sempre tenuto impegnati gli abitanti nella lavorazione del sale. Tutta la fascia costiera che ospita le saline si estende in lunghezza per 20 km e si spinge all’interno per circa 5 km per un totale di 4500 ettari. Gli appassionati del bird watching trovano in questo luogo l’ambiente ideale essendo una delle aree protette più importanti d’Italia per la sosta e lo svernamento di oltre 200 specie di uccelli acquatici tra cui i fenicotteri rosa. Oltre alle saline Margherita di Savoia ospita un importante centro termale dalle origini antiche con acque curative batteriologicamente pure, ricche di bromo e iodio e fanghi naturali, mineralizzati dai sali delle acque madri, recuperati dai bacini per l’estrazione del sale. Per una full immersion di benessere c’è l’elegante SPA Club delle Terme.

Margherita di Savoia - αλυκές – ιαματικά λουτρά Η πόλη Margherita di Savoia, σε 15χλμ. απόστασης από την πόλη Μπαρλέττα, βλέπει στον κόλπο της Μανφρεντόνιας και φημίζεται για τις μεγαλύτερες αλυκές της Ευρώπης και τα ιαματικά λουτρά της. Η πόλη, που πήρε το όνομά της από την πρώτη βασίλισσα της Ιταλίας Margherita di Savoia (Μαργαρίτα της Σαβοΐας), έχει μια ιστορία που συνδέεται στενά με τις αλυκές που πάντα απασχολούσαν τους κατοίκους στην επεξεργασία του αλατιού. Ολόκληρη η παράκτια λωρίδα που φυλοξενεί τις αλυκές εκτείνεται σε μήκος 20 χλμ και προς τα μέσα για περίπου 5 χλμ για ένα σύνολο 4.500 εκταρίων Οι λάτρες της παρατήρησης πουλίων βρίσκουν το ιδανικό περιβάλλον σε αυτό το μέρος, καθώς είναι μια από τις πιο σημαντικές προστατευόμενες περιοχές της Ιταλίας για την ανάπαυση και την διαχείμαση πάνω από 200 ειδών υδρόβιων πουλιών, μεταξύ άλλων των ροζ φλαμίνγκο. Εκτός από τις αλυκές, η πόλη Margherita di Savoia φιλοξενεί σημαντικά ιαματικά λουτρά, με βακτηριολογικά καθαρά νερά, πλούσια σε βρώμιο και ιώδιο και θεραπευτικές λάσπες, εμπλουτισμένες με μέταλλα από τα άλατα των ιαματικών νερών, τα οποία συλλέγονται στις δεξαμενές για την εξαγωγή του αλατιού. Για μια πλήρη “κατάδυση” στην ευεξία υπάρχει το κομψό SPA Club delle Terme.

45 PARCO ARCHEOLOGICO DEGLI IPOGEI DI TRINITAPOLI E IL MUSEO ARCHEOLOGICO

The Archaeological Museum in Trinitapoli, with its 200 burials and its amazing funerary accoutrements, is one of the most important necropolises in Italy, dating back to the Bronze Age and representing an archaeological excellence, at an international level. The Hypogei are important structures carved from the limestone rock bed, in order to celebrate suggestive propitiatory rituals, thus representing a place of worship meant for rituals and ceremonies linked to the abundance of the harvest, to hunting and later reused for collective burials. Among the most important hypogei found in the archaeological park, there are the Hypogeum of Bronzes, which has brought to light, bronze swords of very good craftsmanship and the Hypogeum of Ivories, in which two mysterious little idols have been brought to light, belonging to the tomb of a child. The Archaeological Museum of the Hypogei of Trinitapoli, situated in an amazing eighteenth century building, exhibits all the ﬁ ndings excavated in the Park, over the years and there it is possible to admire the remains of the “Giants’ Tombs and of the “Lady of the ambers”, which make us possible to reconstruct the religious imagination of a prehistoric people, being already aware of its own cultural identity and characterized by a complex and effi cient organization. The museum consists of four exhibition rooms using comics for attracting also the youngest visitors to discover the most important moments of the life of the peoples of the hypogei.

46 PARCO ARCHEOLOGICO DEGLI IPOGEI DI TRINITAPOLI E IL MUSEO ARCHEOLOGICO Il Parco Archeologico degli Ipogei, con le sue 200 sepolture e gli aff ascinanti corredi funerari, è tra le necropoli risalenti all’Età del Bronzo più importanti d’Italia e rappresenta un’eccellenza archeologica a livello internazionale. Gli Ipogei sono importanti strutture scavate nella roccia calcarea per celebrarvi suggestivi riti di carattere propiziatorio rappresentando così un luogo di culto destinato a rituali e cerimonie legate alla fertilità del raccolto, alla caccia e in seguito riutilizzato come sepolture collettive. Tra gli ipogei più importanti rinvenuti nel parco archeologico vi sono l’Ipogeo dei Bronzi che ha restituito spade in bronzo di ottima fattura e l’Ipogeo degli Avori nel quale sono emersi due misteriosi idoletti in avorio appartenuti alla sepoltura di un bambino. Il Museo Archeologico degli ipogei di Trinitapoli, situato in un aff ascinante palazzo ottocentesco, espone tutti i reperti rinvenuti nel Parco nel corso degli anni ed è possibile ammirare i resti della “Tomba dei giganti” e della “Signora delle ambre” ricostruendo l’immaginario religioso di un popolo preistorico già consapevole della propria identità culturale e con una organizzazione articolata ed effi ciente. Il museo si articola in quattro sale con un allestimento innovativo che utilizza i fumetti per far cogliere anche ai visitatori più piccoli i momenti salienti della vita del popolo degli ipogei

Αρχαιολογικό Πάρκο των Υπογείων του Trinitapoli και το Αρχαιολογικό Μουσείο Το Αρχαιολογικό Πάρκο των Υπογείων, με τους 200 τάφους και τα συναρπαστικά κτερίσματα, είναι μια από τις σημαντικότερες νεκροπόλεις της Ιταλίας από την Εποχή του Χαλκού και αποτελεί ένα διεθνώς φημισμένο αρχαιολογικό χώρο. Τα Υπόγεια είναι μεγαλοπρεπείς δομές σκαμμένες στον ασβεστολιθικό βράχο, που αποτέλουσαν ένα τόπο λατρείας όπου γίνονταν εντυπωσιακές τελετουργίες που σχετίζονταν με την αφθονία της συγκομιδής και το κυνήγι∙ αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ως συλλογικοί τάφοι. Μεταξύ των πιο σημαντικών υπογείων του αρχαιολογικού πάρκου είναι το Υπόγειο του Χαλκού που έφερε στο φως χάλκινα ξίφη εξαιρετικής κατασκευής και το Υπόγειο του Ελεφαντόδοντου όπου βρεθηκάν δύο μυστηριώδη είδωλια από ελεφαντόδοντο στο τάφο ενός παιδιού. Το Αρχαιολογικό Μουσείο των Υπογείων του Trinitapoli βρίσκεται σε ένα καλαίσθητο κτίριο του 19ου αιώνα και εκθέτει όλα τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο Πάρκο στο πέρασμα των χρόνων∙ έτσι στο χώρο αυτό μπορεί κανείς να θαυμάσει τα ερείπια του “Τάφου των γιγάντων” και της “Κυρίας του κεχριμπαριού”, από τα οποία αναδύονται οι θρησκευτικές πεποιθήσεις ενός προϊστορικού λαού που είχε επίγνωση της πολιτιστικής του ταυτότητας και διέθετε μια πολυσύνθετη και αποτελεσματική οργάνωση. Το μουσείο αποτελείται από τέσσερις αίθουσες και χρησιμοποιεί μια καινοτόμο παρουσίαση μέσω κόμικς ώστε ακόμη και οι νεότεροι επισκέπτες να κατανοήσουν τις σημαντικές στιγμές της ζωής των ανθρώπων των υπογείων.

47 ARCHAEOLOGICAL PARK OF THE DAUNIANS IN ASCOLI SATRIANO

The Archaeological Park of the Daunians is an important indigenous site, dating back from the 6th-5th century, which preserves evidence of the Daunian and Hellenistic age, in the town of Ascoli Satriano, in the provincial territory of Foggia. The archaeological site is named after the archeologist Pasquale Rosario and extends over a surface of many hectares and is developed in two areas: the monumental area and the hill of the Snake; the latter was inhabited since the Lower Neolithic Age and became a point of reference for the pre- Roman communities and was used as a necropolis between the 6th and 4th century b.C. The Archaeological Park was opened to the public in 1995.

48 PARCO ARCHEOLOGICO DEI DAUNI DI ASCOLI SATRIANO Il Parco Archeologico dei Dauni è un importante sito indigeno del VI-IV secolo a.C. che conserva testimonianze di epoca daunia ed ellenistica nel paese di Ascoli Satriano nella provincia di Foggia. Il sito archeologico intitolato all’archeologo Pasquale Rosario si estende per diversi ettari e si sviluppa in due zone: l’area monumentale e la collina del Serpente; quest’ultima abitata a partire dal Neolitico inferiore divenne punto di riferimento per le comunità preromane e fu adibita a necropoli tra il VI e IV secolo a.C. Il Parco Archeologico è stato aperto al pubblico nel 1995.

Αρχαιολογικό Πάρκο των Dauni του Ascoli Satriano Το Αρχαιολογικό Πάρκο των Δαύνιων είναι μία σημαντική αυτόχθονη περιοχή του 6ου-4ου αιώνα π.Χ. που διατηρεί στοιχεία από την εποχή των Δαύνιων. Και την ελληνιστική εποχή στην πόλη Ascoli Satriano στο νομό Φότζιας. Ο αρχαιολογικός χώρος αφιερωμένος στον αρχαιολόγο Pasquale Rosario εκτείνεται σε αρκετά εκτάρια και αναπτύσσεται σε δύο περιοχές: τη μνημειακή περιοχή και το λόφο του Serpente (του Φιδιού) που κατοικήθηκε από τα τέλη της Νεολιθικής περιόδου, έγινε σημείο αναφοράς για τις προ-ρωμαϊκές κοινότητες και χρησιμοποιήθηκε ως νεκρόπολη μεταξύ του 6ου και του 4ου αιώνα π.Χ. Το Αρχαιολογικό Πάρκο άνοιξε στο κοινό το 1995.

49 SIPONTO

At about 2 kilometres from the historical centre of Manfredonia, we fi nd the beautiful tourist resort of Siponto, also called the “town of cuttlefi sh” from its etymology. Its origin dates back to very old times and its history is linked to legends according to which it was founded by Diomedes. This was an important sea town which was inhabited by a succession of diff erent peoples and was conquered by peoples succeding one another as follows: fi rst the Daunians, the Greeks, and then the Samnites, the Romans, the Saracens, up to the Normans. Its beautiful coast with its crystal clear sea and golden sand every year attracts many visitors and tourists who love to enjoy both the relaxing atmosphere of this sea resort and its archaeological beauties and culture. In Siponto you can admire an amazing archaeological park, in which the excavations have brought to life the remains of the ancient town: streets, houses, an amphitheatre and above all churches of big cultural interest, as the square plan paleochristian one of St.Maria Maggiore. In 2016, on the Basilica area, Edoardo Tresoldi, a young artist from Lombardia, used a wire mesh to make an installation of the height of 14 mt. by the help of an electrowelding technique, which allows to see the basilica almost in trasparency. Tresoldi’s works are always very interesting and this one in particular stands out for the amazing game of balance between archaeology and modern art.

50 SIPONTO A circa 2 chilometri dal centro storico di Manfredonia vi è la bella località di Siponto, detta anche “città delle seppie” dalla sua etimologia, le cui origini risalgono ad epoche antichissime e la cui storia è legata a leggende secondo le quali sia stata fondata da Diomede. La città fu un importante centro marittimo che ha visto, nel corso dei secoli, il susseguirsi popoli e conquistatori: prima i Dauni, poi i Greci, ancora i Sanniti, i Romani, i Saraceni e ancora i Normanni. La sua bella costa con il mare cristallino e la sabbia dorata attrae ogni anno molti visitatori e turisti che amano coniugare il relax della località balneare con la passione per l’archeologia e la cultura. A Siponto infatti è presente un meraviglioso parco archeologico i cui scavi hanno portato alla luce i reperti dell’antica città: strade, case, un anﬁ teatro e soprattutto chiese di rilevante interesse culturale come quella paleocristiana di Santa Maria Maggiore a pianta quadrata. Nel 2016, sull’area della Basilica, Edoardo Tresoldi, un giovane artista lombardo, ha realizzato un’installazione con rete metallica alta 14 metri, grazie a una tecnica di elettrosaldatura, che permette di visualizzare la basilica quasi in trasparenza. Le opere del Tresoldi appaiono sempre molto interessanti e questa in particolare spicca per il meraviglioso gioco di equilibrio tra l’archeologia e l’arte moderna.

Siponto Σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων από το ιστορικό κέντρο της Μανφρεντόνιας βρίσκεται η όμορφη πόλη του Siponto, επίσης γνωστή ως η “πόλη των σουπιών” από την ετυμολογία της. Οι ρίζες της χρονολογούνται από την αρχαιότητα και η ιστορία της συνδέεται με θρύλους σύμφωνα με τους οποίους η πόλη ιδρύθηκε από τον Διομήδη. Το Siponto ήταν μια σημαντική παραθαλάσσια πόλη που, κατά τη διάρκεια των αιώνων, είδε διάφορους λαούς και κατακτητές να διαδέχονται ο ένας τον άλλον: πρώτα τους κατοίκους της Dauniα, έπειτα τους Έλληνες, τους Σαμνίτες, τους Ρωμαίους, τους Σαρακηνούς και τέλος τους Νορμανδούς. Η όμορφη ακτή της με την πεντακάθαρη θάλασσα και τη χρυσή άμμο προσελκύει κάθε χρόνο πολλούς επισκέπτες και τουρίστες που θέλουν να συνδυάζουν τη χαλάρωση του παραθαλάσσιου θέρετρου με το πάθος για την αρχαιολογία και τον πολιτισμό. Πράγματι στο Σίποντο υπάρχει ένα θαυμάσιο αρχαιολογικό πάρκο όπου οι ανασκαφές έφεραν στο φως τα ευρήματα της αρχαίας πόλης: δρόμους, σπίτια, ένα αμφιθέατρο και κυρίως εκκλησίες με σπουδαίο πολιτιστικό ενδιαφέρον, όπως την παλαιοχριστιανική βασιλική της Santa Maria Maggiore με τετραγωνική κάτοψη. Το 2016, στoν xώρο της Βασιλικής, ο Edoardo Tresoldi, ένας νεαρός καλλιτέχνης από τη Λομβαρδία, δημιούργησε, χάρη σε μια τεχνική ηλεκτροσυγκόλλησης, μια εγκατάσταση με μεταλλικό πλέγμα ύψους 14 μέτρων, η οποία επίτρεπει την οπτική παρουσίαση της βασιλικής σε σχεδόν διαφανή προβολή. Όλα τα έργα του Tresoldi είναι πάντα πολύ ενδιαφέροντα άλλα αυτό το συγκεκριμένο ξεχωρίζει ιδιαίτερα για την υπέροχη ισορροπία του μεταξύ αρχαιολογίας και σύγχρονης τέχνης.

51 SAN GIOVANNI ROTONDO (SHRINE OF PADRE PIO)

Set in the green scenery of the National Park of Gargano, San Giovanni Rotondo is famous in the world because it houses the remains of St. Pio from Pietrelcina, known all over the world as Padre Pio. This town was founded in the year 1000 on the ruins of the former village of the 4th century b.C., of which some archaeological remains can be still seen, such as a circular baptistery of the tombs. In 1916 the very young Franciscan friar who had dedicated all his life to charity works, the most important of which is the building of the Hospital “Casa Sollievo della Soff erenza” inaugurated on May 5th 1956, came to this town. Padre Pio lived and worked in the convent complex dedicated to St.Mary of the Graces, near to the hospital, which consisted of the convent, the old church and the new church, built by the friar, in order to host the numerous pilgrims who came to visit him. The historical centre of San Giovanni Rotondo, developed around a maze of alleys and narrow streets, even if it is a separate part of the town, usually hosts the believers of the religious sites dedicated to the Saint and off ers them picturesque scenarios that are unique on the promontory of Gargano.

52 SAN GIOVANNI ROTONDO (SANTUARIO DI PADRE PIO) Incastonato nel verde scenario naturale nel Parco Nazionale del Gargano, San Giovanni Rotondo è celebre al mondo per il luogo che custodisce le spoglie di San Pio da Pietrelcina, noto a tutti come Padre Pio. Il comune fu fondato nell’anno mille circa sulle rovine di un preesistente villaggio del IV secolo a.C. di cui sono ancora visibili alcuni reperti archeologici tra cui un battistero circolare delle tombe. Nel 1916 giunge in città il giovanissimo frate francescano che ha dedicato tutta la sua vita ad opere di carità primo fra tutti l’Ospedale “Casa Sollievo della Soff erenza” inaugurato il 5 maggio del 1956. Padre Pio visse e operò nel complesso conventuale dedicato a Santa Maria delle Grazie vicino all’ospedale composto dal convento, dalla chiesa antica e dalla chiesa nuova fatta costruire per volontà del frate per ospitare i sempre più numerosi pellegrini che giungevano per fargli visita. Il centro storico di San Giovanni Rotondo tra viuzze e stretti vicoli nonostante sia una parte a se stante della città è abituato ad ospitare i frequentatori dei luoghi di culto dedicati al Santo e off re loro scenari suggestivi unici del promontorio.

San Giovanni Rotondo (Ναός του Padre Pio) Στο καταπράσινο φυσικό τοπίο του Εθνικού Πάρκου Gargano, βρίσκεται το San Giovanni Rotondo που είναι πασίγνωστο στον κόσμο για τον Ναό που φυλάσσει τα λείψανα του San Pio da Pietrelcina, γνωστού σε όλους ως Padre Pio. Η πόλη ιδρύθηκε περίπου το έτος 1000 πάνω στα ερείπια ενός προϋπάρχοντος χωριού του τετάρτου αιώνα π.Χ., του οποίου ορισμένα αρχαιολογικά ευρήματα είναι ακόμη ορατά, μεταξύ άλλων ένα κυκλικό ταφικό βαπτιστήριο. Το 1916 έφτασε στην πόλη ο πολύ νεαρός φραγκισκανός μοναχός που αφιέρωσε όλη τη ζωή του σε φιλανθρωπικά έργα, πρώτο απ ‘όλα το νοσοκομείο “Casa Sollievo della Soff erenza” (Οίκος για την Ανακούφιση του Πόνου) που εγκαινιάστηκε στις 5 Μαΐου του 1956. Ο Padre Pio έζησε και εργάστηκε κοντά στο νοσοκομείο, σε ένα συγκρότημα αφιερωμένο στην Santa Maria delle Grazie που αποτελείται από το μοναστήρι, την παλιά εκκλησία και τη νέα εκκλησία που χτίστηκε κατ’εντολή του για να φιλοξενήσει όλο και περισσότερους προσκυνητές που έρχονταν να τον επισκεφτούν. Το ιστορικό κέντρο του San Giovanni Rotondo, με τα στενά δρομάκια και σοκάκια, παρόλο που είναι ανεξάρτητο από την υπόλοιπη πόλη, συνηθίσει να φιλοξενεί τους επισκέπτες των χώρων λατρείας του Αγίου και τους προσφέρει την θέα των μοναδικών εκπληκτικών τοπίων του ακρωτηρίου.

53 SANCTUARY OF SAINT MICHAEL THE ARCHANGEL

The Sanctuary of St.Michael of the Archangel is situated on a hill of Monte Sant’Angelo, in the provincial territory of Foggia, and since 2011 it has been included in the list of the Common Heritage of Mankind by UNESCO. The Sanctuary was created in the cave where, in 490 b.C., Saint Michael Archangel appeared to a shepherd and since the Lombard period, during which it became the main religious site of the Western world, it has been one of the most important sacred places dedicated to the saint, in which every year millions of pilgrims go to. The complex of buildings which make it up, date back to diff erent historical periods and are built around the natural cave where the 4 apparitions of St.Michael Archangel took place and where the statue of the Saint scuplted in the marble by Andrea Sansovino in 1507, is housed, together with other religious works of art.

54 SANTUARIO DI SAN MICHELE ARCANGELO Il Santuario di San Michele Arcangelo situato su un’altura del Monte Sant’Angelo nella provincia di Foggia è dal 2011 iscritto alla lista dei patrimoni dell’Umanità dell’Unesco. Il Santuario è stato creato nella grotta dove, nel 490 d.C. San Michele Arcangelo apparve ad un pastore e fi n dal periodo Longobardo durante il quale divenne il principale centro di culto dell’Occidente, rappresenta uno dei più importanti luoghi sacri dedicati al santo in cui ogni anno si recano milioni di pellegrini. Il complesso di edifi ci che lo costituiscono risale a diversi periodi storici e costruiti intorno alla grotta naturale dove si verifi carono le 4 apparizioni di San Michele Arcangelo e dove è custodita la statua del Santo scolpita in marmo da Andrea Sansovino nel 1507 e altri tesori d’arte religiosa.

Ναός του του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Ο Ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που βρίσκεται σε έναν λόφο του Monte Sant’Angelo στο νομό Φότζια, έχει καταχωριστεί από το 2011 στη λίστα της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO . Ο ναός δημιουργήθηκε στην σπηλιά όπου το 490 μ.Χ. ο Αρχάγγελος Μιχαήλ εμφανίστηκε σε έναν βοσκό και, από την περίοδο των Λομβαρδών κατά την οποία έγινε το κύριο κέντρο λατρείας της Δύσης, αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς ιερούς τόπους αφιερωμένους στον Αρχάγγελο, όπου φτάνουν εκατομμύρια προσκυνητές κάθε χρόνο. Το συγκρότημα των κτιρίων του ναού χρονολογείται από διαφορετικές ιστορικές περιόδους και χτίστηκε γύρω από τη φυσική σπηλιά όπου έλαβαν χώρα οι 4 εμφανίσεις του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και όπου φυλάσσονται το μαρμάρινο άγαλμα του Αγίου, έργο του Andrea Sansovino του 1507 και άλλοι θησαυροί θρησκευτικής τέχνης.

TERRITORIAL AND MARITIME NETWORK SUPPORTING THE SMALL CRUISES DEVELOPMENT

DA SOSTITUIRE

themis.adspmam.it

@interregthemis THEMIS PORTS I PORTI DI THEMIS ΤΑ ΛΙΜΕΝΑ

Manfredonia Μανφρεντόνια Barletta Μπαρλέττα Bari Μπάρι Monopoli Μονόπολι Brindisi Μπρίντιζι

Gallipoli Γκαλίπολι

Corfu Κέρκυρα

Paxos Παξοί

LEAD BENEFICIARY ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ

PARTNER BENEFICIARIES ΕΤΑΙΡΟΙ