DOCSLIB.ORG

Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Zeszyt 47. Prace Językoznawcze 2

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Zeszyt 47. Prace Językoznawcze 2 WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA W KRAKOWIE ROCZNIK NAUKOWO-DYDAKTYCZNY ZESZYT 47 PRACE JĘZYKOZNAWCZE II WYDAWNICTWO NAUKOWE WSP KRAKÓW 1973 PRACE JĘZYKOZNAWCZE II ROCZNIK NAUKOWO-DYDAKTYCZNY ZESZYT 47 ANNALES DE L’ÉCOLE NORMALE SUPÉRIEURE À CRACOVIE FASCICULE 47 WYDAWNICTWO NAUKOWE WYŻSZEJ SZKOŁY PEDAGOGICZNEJ PRACE JĘZYKOZNAWCZE TRAVAUX LINGUISTIQUES II pod redakcją JANA ZALESKIEGO WYDAWNICTWO NAUKOWE WYŻSZEJ SZKOŁY PEDAGOGICZNEJ Kraków 1973 KOMITET REDAKCYJNY WINCENTY DANEK (przewodniczący) KAZIMIERZ AUGUSTYNEK, JAN FLIS, JULIUSZ JASIEŃSKI, ZOFIA KRYGOWSKA, JAN KULPA, HENRYK LACH, JÓZEF MUSIELAK, JÓZEF SMAGA (członkowie) BOLESŁAW EARON (sekretarz) redaktor Wydawnictwa BARBARA KIEDRZYCKA-SZATKO WYDAWNICTWO NAUKOWE WYŻSZEJ SZKOŁY PEDAGOGICZNEJ W KRAKOWIE, UL. KARMELICKA 41 Nakład 500+10 egz. Obi. ark. wyd. 14, ark. druk. 13,5 + 2 wklejki. Pap. druk. mat. kl. III 70g, 70x100. Oddano do składania 18 1 1973r., podpisano do druku w czerwcu 1973, druk ukończono w czerwcu 1973r. Zam. nr. 58/73 Zam. Wyd.nr. 254/73. B-18-1547. Cena zł 28 DRUKARNIA UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO KRAKÓW, UL. CZAPSKICH 4 PROFESOROWI EUGENIESZOWI PAWŁOWSKIEMU w siedemdziesiątą rocznicę urodzin ofiarują przyjaciele, koledzy i uczniowie DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO-DYDAKTYCZNA PROFESORA EUGENIUSZA PAWŁOWSKIEGO Eugeniusz Pawłowski urodził się 13 grudnia 1902 roku w Krakowie, ale już od roku 1903, po śmierci matki, wychowuje się wraz ze starszym bratem Bogumiłem (znanym później botanikiem) u krewnych w Nowym Sączu. W tym mieście ukończył gimnazjum klasyczne im. Jana Długosza w roku 1920, tam też mieszka do dziś, będąc wielkim miłośnikiem i patriotą ziemi sądeckiej. W latach 1920— 1921 odbył studia z zakresu filologii pol­ skiej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, studiował pod kierunkiem wybitnych uczonych: Ignacego Chrzanowskiego, Jana Łosia, Jana В oz wadowskiego i Kazimierza Nitscha. Ten ostatni zwłaszcza rozbudził w nim zainteresowania językoznawcze, szczególnie dialektolo- giczne; od tego czasu Eugeniusz Pawłowski łączy badania naukowe z go­ rącym umiłowaniem folkloru polskiego, jakie się w nim zrodziło jeszcze w latach szkolnych w związku z turystyką górską i pracą w harcerstwie. Po ukończeniu studiów rozpoczął swą długoletnią pracę w szkole średniej. Do roku 1961 uczy kolejno w I Gimnazjum, w II Gimnazjum i Liceum, w Liceum Pedagogicznym i w II Liceum Ogólnokształcącym w Nowym Są­ czu. W okresie okupacji prowadził tajne nauczanie, pracując równocześnie jako urzędnik w Powiatowym Zarządzie Wodnym. Od ukończenia studiów utrzymywał kontakt z prof. Nitschem i pisał artykuły naukowe z zakresu dialektologii i słownictwa. W roku 1950 uzyskuje doktorat w Uniwersy­ tecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy Gwara podegrodzka wraz z próbą wyznaczenia południowo-zachodniej granicy gwar sądeckich (wyd. w 1955 r.), w roku zaś 1964 habilituje się na tejże uczelni, przedstawiając pracę Nazwy miejscowe Sądeczyzny, t. I (wyd. w 1965 r.). Od roku 1961 pracuje w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, początkowo na etacie adiunkta, potem docenta, a od marca 1972 jest profesorem nadzwyczajnym tej uczelni. Bogaty dorobek naukowy Profesora Pawłowskiego, obejmujący około 60 pozycji, w tym 3 książki i szereg poważniejszych rozpraw, dotyczy głównie trzech działów językoznawstwa polskiego, a mianowicie dialekto­ logii, słownictwa i onomastyki. 8 Jan Zaleski Z zakresu dialektologii wymienić należy szereg prac dotyczących przede wszystkim gwar małopolskich, np. Charakterystyka gwary Sromo­ wiec Wyżnych i nowy podział gwar tatrzańsko-beskidzkich (I960), 0 gwarze łapszańskiej (1956), Podział gwar małopolskich na tle wzajemnych wpływów gwarowych i nowych tendencji językowych (1966). Najważniejszą jednak po­ zycję stanowi tu obszerna monografia pt. Gwara podegrodzka (stron 304 3 mapy; wyd. w r. 1955), w której autor dał na podstawie własnych wielo­ letnich badań w terenie bardzo szczegółowe i wyczerpujące przedstawienie jednej z gwar małopolskich, a także wyznaczył granice pomiędzy dialek­ tem sądeckim i podhalańskim. Praca ma więc charakter ogólniejszy, niż zaznaczono w tytule, gdyż na podstawie konkretnych faktów językowych daje wyjaśnienie wewnętrznej struktury dialektów południowomałopol- skich. Należy tu również wspomnieć o zagadnieniu stylizacji gwarowej w literaturze pięknej, któremu Profesor Pawłowski poświęcił wiele arty­ kułów, np. Gwara ludowa w „Krzyżakach“ Sienkiewicza (1949), Gwara góralska w literaturze pięknej (1956) i inne. Problem stosunku gwar do współczesnego języka literackiego został poruszony w kilku rozprawkach, np. Zagadnienie normy językowej w gwarach ludowych na tle normy w języku ogólnonarodowym (1966), Wpływy gwar ludowych na dialekt kulturalny miast południowej Małopolski (1972) itp. Znany jest również aktywny udział Profesora w realizacji wielkich przedsięwzięć dialektologicznych w okresie powojennym. Współpracował przez wiele lat z Pracownią Dia- lektologiczną PA N w Krakowie, opracowując kilka punktów w terenie dla Małego Atlasu Gwar Polskich oraz 27 map; ponadto opraco­ wał 3 punkty w terenie dla Atlasu językowego Śląska oraz 2 punkty dla Ogólnosłowiańskiego atlasu lingwistycznego. Sprawom słownictwa, zwłaszcza gwarowego, poświęcił Profesor szereg artykułów, przedstawiając historię i geografię wybranych wyrazów pol­ skich, np. Z geografii wyrazów polskich: podelga i podyma, z mapką (1939), Z historii i geografii wyrazów polskich: Dziopa 'dziewczyna’ i jej synonimy i chodak 'chłopak5 (1962), Z historii i geografii wyrazów ginących-, sól i solek (1962) oraz inne. Ukoronowaniem studiów Profesora nad słownictwem będzie przygotowywany w pracowni przy Zakładzie Języka Polskiego WSP w Krakowie Słownik nazw roślin polskich. Problematykę i zależenia Słownika przedstawił autor w artykułach: O potrzebie słownika nazw roślin polskich (1970) i Przegląd najważniejszych zagadnień słownika nazw roślin polskich (1970). W późniejszym okresie swej działalności naukowej zajął się Profesor Pawłowski zagadnieniami onomastyki, zwłaszcza toponimii, i w tym za­ kresie osiągnął poważne wyniki, publikując szereg artykułów w Języku Polskim i w czasopiśmie Onomastica. W roku 1965 ukazała się jego mono­ grafia pt. Nazwy miejscowe Sądeczyzny, t. I : Ogólna charakterystyka na­ zewnictwa Sądeczyzny, stanowiąca podstawę habilitacji. Wartość tej pracy Działalność naukowo-dydaktyczna Prof. E. Pawłowskiego 9 „polega nie tylko na wyjątkowo sumiennym zebraniu materiału — jak podkreśla jeden z recenzentów, prof. Z. Stieber — ale też na bardzo szczęśliwym połączeniu faktów językowych z faktami natury geograficz­ nej i historyczno-osadniczej a przeprowadzonym w nieznanym dotąd u nas zakresie". W roku 1970 ukazała się dalsza praca z tej serii pt. Nazwy miejscowości Sądecczyzny, część I : Nazwy wsi, przysiółków i dzielnic miej­ skich i wiejskich (druga część w druku). Poza pracami ściśle naukowymi należałoby też wymienić liczne arty­ kuły popularyzatorskie Profesora, publikowane w różnych czasopismach regionalnych, jak np. Gazeta Podhalańska, Głos Podhala, Rocznik Są­ decki itp. Wypada też wspomnieć, że jest on autorem trzytomowej po­ wieści pt. Chochołowscy, w której zastosowano piękną, oryginalną gwarę podhalańską, oraz kilku widowisk teatralnych. Profesor Pawłowski już ponad pół wieku poświęcił sprawom kształce­ nia i wychowania młodzieży (jeżeli uwzględnić też jego działalność har­ cerską) oraz sprawom doskonalenia nauczycieli, pełniąc funkcję instruktora powiatowego języka polskiego i kierownika ośrodka metodycznego języka polskiego. Przez wiele lat nauczyciel szkoły średniej, a od roku 1961 nau­ czyciel akademicki, zyskał sobie ogromną sympatię i uznanie młodzieży. Wykształcił liczny zastęp magistrów filologii polskiej, opiekuje się kilkoma doktorantami, z których jedną osobę już wypromował. Jest kuratorem Koła Językoznawczego Studentów WSP, które pod jego kierownictwem rozwija ożywioną działalność i może się poszczycić znacznymi osiągnię­ ciami w skali ogólnokrajowej. Profesor organizuje obozy dialektologiczne i razem ze studentami, jak za czasów harcerskich, przemierza Polskę, zbierając materiały dialektologiczne i nazewnicze. Profesor Pawłowski mimo tylu lat niezmordowanej pracy wykazuje zawsze ten sam młodzieńczy zapał, tę samą pasję badawczą, toteż cze­ kamy na dalsze jego prace naukowe, na nowe osiągnięcia w kształceniu i wychowaniu młodzieży akademickiej. Jan Zaleski Maria Obrzut-Rachwałowa BIBLIOGRAFIA PRAC PROFESORA DOKTORA EUGENIUSZA PAWŁOWSKIEGO I. PRACE JĘZYKOZNAWCZE (NAUKOWE I POPULARNE) 1932 [1] Ja k pisać gwarą podhalańską*? Gaz. Podhal. nr 38 z dn. 19 I X 1932. [2] Uproszczenie pisowni*, Gaz. Podhal. nr 43 z dn. 23 X 1932. 1935 [3] Mocarny (Przyczynek do dziejów modnych wyrazów), JP o l X X , 1935, 141. 1930 [4] Uwagi językowe o książkach (Gwara w literaturze): A. Zachem ski, Gęśle z jawora, JP o l X X I , 1936, 27. [5] Nowa pisownia*, Głos Podhala (N. Sącz), nr 5 z dn. 6 I X 1936. 1938 [6] Poezja wysokich Tatr: Jan Mazur, Z wysokich Tater wiaterny sum. Wiersze w gwarze podhalańskiej — (rec.), Głos Podhala, Dodatek literacko-naukowy z dn. 13 I I 1938. 1939 [7] Z geografii wyrazów polskich: podelga i podyma. Z mapką. Rocznik Sądecki I, N. Sącz 1939, s. 384— 389 i osobna odbitka. 1946 [8] Gwara podegrodzka wraz z próbą wyznaczenia południowo-zacho­ dniej granicy gwar sądeckich, Spraw. P A U , t. 47, nr 6 (r. 1946) s. 180— 185. Streszczenie pracy nr 18. 1947 [9] Gwara ludowa w pracy oświatowej*. „Praca Oświatowa“, r. III (1947), nr 3— 4, s. 136— 139 i nr 5 s. 203— 207. 12 Maria Obrzut 1949 [10] Gwara ludowa w „Krzyżakach4' Sienkiewicza, JPol X X IX , 1949, s. 107—
Load more

Recommended publications
  • Biuletynbiuletyn Instytutuinstytutu Pamięcipamięci Narodowejnarodowej
    Dodatek: płyta DVD • Program: Siła bezsilnych NR 1–2 (108–109) – „Ogień” styczeń–luty • Film: My, Ogniowe dzieci 2010 BIULETYNBIULETYN INSTYTUTUINSTYTUTU PAMIĘCIPAMIĘCI NARODOWEJNARODOWEJ PODHALE numer indeksu 374431 nakład 10000 egz. cena 8 zł (w tym 0% VAT) ODDZIAŁY IPN ADRESY I TELEFONY BIAŁYSTOK ul. Warsz ta towa 1a, 15-637 Białystok tel. (0-85) 664 57 03 GDAŃSK ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia tel. (0-58) 660 67 00 KATOWICE ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice tel. (0-32) 609 98 40 KRAKÓW ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków tel. (0-12) 421 11 00 LUBLIN ul. Szewska 2, 20-086 Lublin tel. (0-81) 536 34 01 ŁÓDŹ ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź tel. (0-42) 616 27 45 POZNAŃ ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań tel. (0-61) 835 69 00 RZESZÓW ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów tel. (0-17) 860 60 18 SZCZECIN ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin tel. (0-91) 484 98 00 WARSZAWA ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa tel. (0-22) 526 19 20 WROCŁAW ul. Sołtysowicka 21a, 51-168 Wrocław tel. (0-71) 326 76 00 BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ Kolegium: Jan Żaryn – przewodniczący, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Agnieszka Łuczak Filip Musiał, Barbara Polak, Jan M. Ruman, Norbert Wójtowicz Redaguje zespół: Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 0-22 431-83-74), [email protected] Barbara Polak – zastępca redaktora naczelnego (tel. 0-22 431-83-75), [email protected] Andrzej Sujka – sekretarz redakcji (tel. 0-22 431-83-39), [email protected] Piotr Życieński – fotograf (tel.
    [Show full text]
  • Wywiad W Sieci
    MAGAZYN NIE TYLKO DLA ŻOŁNIERZY nr 1 (885) STYCZEŃ 2020 ISSN 0867-4523 INDEKS 417459 MARIUSZ BŁASZCZAK NATO dysponuje narzędziami wojskowymi do skutecznej obrony wszystkich państw Sojuszu, w tym Polski LAJKI JAK CZOŁGI Rewolucje XXI wieku zaczynają się na Facebooku WYWIAD W SIECI UZycie współczesnych technologii do analizy Big Data pozwala ocenic prawdopodobienstwo ataku czy wybuchu wojny TYM 8% VAT) (W CENA 6,50 ZŁ Nowa seria wydawnicza Patronat Honorowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy Wojciech Kudyba PAMIĘĆ I GODNOŚĆ O poezji Jana Polkowskiego Agnieszka Kowalczyk Nie można opowiadać dziejów Polski, pomijając ogromną rolę JÓZEF PIŁSUDSKI literatury, bez niej są one kale- PISARZ kie i uboższe. Ambicją twórców serii „Literatura i Pamięć” jest ukazanie szerokiemu gronu czytelników najwybitniejszych autorów i dzieł, które w czasach komunistycznej cenzury nie DZIEJE NAJNOWSZE miały szans na pełne zaistnie- W LITERATURZE POLSKIEJ nie w świadomości społecznej. Szkice o współczesnej poezji i prozie Szukaj w księgarniach IPN i punktach sprzedaży w całej Polsce ipn.poczytaj.pl Spotkaj nas na Facebooku: @ksiegarnia.ipn Z SZEREGU WYSTĄP IZABELA BORAŃSKA- -CHMIELEWSKA KAŻDEGO DNIA JESTEŚMY BOMBARDOWANI TYSIĄCAMI INFORMACJI. CZY MOŻEMY MIEĆ PEWNOŚĆ, ŻE TO CO PRZECZYTALI- ŚMY, USŁYSZELIŚMY LUB ZOBACZYLIŚMY, JEST PRAWDĄ? JAK BARDZO JESTEŚMY ŚWIADOMI ZAGROŻEŃ WYNIKAJĄCYCH Z MANIPULACJI INFORMACJAMI, KTÓREJ BEZUSTANNIE PODLEGAMY? iepoliczalna ilość danych, tworzona w każdej sekundzie przez ludzi na ca- łym świecie, jest kopalnią wiedzy, z której można wyłuskać informacje N przydatne w kontekście gospodarczym, naukowym czy finansowym. W ocenie ekspertów Big Data ma jednak szczególne znaczenie w kwestiach doty- czących bezpieczeństwa i obronności państw. Jak podkreśla dr Krzysztof Liedel, ekspert ds. terroryzmu i analizy danych z Collegium Civitas, jest to związane z rozwojem technologii i zmieniającym się obliczem świata, także jeśli chodzi o dynamikę współczesnych konfliktów zbrojnych.
    [Show full text]
  • Ethnologia Polona (2014), Cultural Aspects of the Spiritual
    Ethnologia Polona, 2014, 35, s. 181-210 Ethnologia Polona, vol. 35: 2014, 181 – 210 PL ISSN 0137 - 4079 CULTURAL ASPECTS OF THE SPIRITUAL LEGACY OF PODHALE HIGHLANDERS URSZULA LEHR INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY AND ETHNOLOGY POLISH ACADEMY OF SCIENCES The article is synthetic flashbacks the contents, demonological motifs and beliefs in a supernatural power of the Tatra highlanders. It is based on archive materials, relevant literature and field research conducted by the author in 1991–1994. The work describes the notional world of highlanders from the turn of the 19th and the first half of the 20th century. This conceptual framework was shaped by many different factors (such as the location of the region, its economy, peripheral occupations, multicultural ethnic structure) and the determinants of Christian and magical syncretism, as well as the naturalist and religious system. The parallel notional reality that emerged reflected the adequate semiotic space of the past, still remains a part of the spiritual cultural legacy and a characteristic feature of the region of Podhale. * * * Artykuł jest syntetyczną retrospekcją treści, wątków demonologicznych oraz wierzeń w moc nadprzyro- dzoną górali podhalańskich. Oparty jest na materiałach archiwalnych, literaturze przedmiotu oraz wła- snych badaniach terenowych autorki, przeprowadzonych w latach 1991–1994. Przybliża wyobrażeniowy świat górali z przełomu XIX i połowy XX wieku. Na jego ukształtowanie złożyło się wiele czynników (m.in. lokalizacja regionu i jej konsekwencje, charakter gospodarki, zajęcia uboczne, napływowa wielokulturowa struktura etniczna) oraz sygnujące światopogląd determinanty synkretyzmu chrześcijańsko-magicznego i systemu naturalistyczno-religijnego. Wykreowana na ich podstawie równoległa rzeczywistość ideacyjna, odzwierciedlająca adekwatną z nią przestrzeń semiotyczną minionego czasu, pozostaje nadal częścią ducho- wego dziedzictwa kultury i desygnatem regionu podhalańskiego.
    [Show full text]
  • "Evoked from Memory". the War and the German Racial Research in The
    Stanisława Trebunia-Staszel “EVOKED FROM MEMORY” . THE WAR AND THE GERMAN RACIAL RESEARCH IN THE ACCOUNTS OF THE PODHALE INHABITANTS The series of records entitled “Sektion Rassen- und Volkstumsforschung IDO”, held for over half a century in the archival resources of the Smithsonian Institution in Washington D.C., was cleaned up and described for the first time in greater detail by Gretchen Schafft, and it unveiled an unprecedented page in the Nazi occupation history of many communities in the General- gouvernement (Schafft 2006). I recall the first meeting at the Institute of -Eth nology and Cultural Anthropology of the Jagiellonian University with Prof. Krzysztof Stopka, then the director of the Jagiellonian University Archives, who as a representative of the Polish side involved in the process of restitu- tion of the IDO materials, gave an account of his visit to the Smithsonian Institution. He talked about the German collection and the documents it contains: photographs, questionnaires, surveys from racial, medical and sociological examinations, psychological tests, reports from ethnicity studies research, ethnographic data, as well as fingerprints and hair samples placed in envelopes. It sounded like an unbelievable story – traces and remnants of human lives, a shocking and at the same time fascinating material. For me, a person from Podhale, the most intriguing were the archives concern- ing this region. At the same time, it was also interesting to ask: How has it happened that during all the years since the end of World War II, the topic of the German research project, which involved more than two thousand people and produced about 22 thousand documents, had remained hidden 226 Stanisława Trebunia-Staszel in the corners of human memory, cast outside the framework of social aware- ness?19 “I don’t know why we didn’t talk about it.
    [Show full text]
  • Konfederacja Tatrzańska Góralska Odpowiedź Na „Krzeptowszczyznę”
    KOMENTARZE HI KOMENTARZE MACIEJ KORKUĆ, IPN KRAKÓW KONFEDERACJA TATRZAŃSKA GÓRALSKA ODPOWIEDŹ NA „KRZEPTOWSZCZYZNĘ” Już w pierwszych tygodniach okupacji Podhala Niemcy rozpoczęli działania mające „udowodnić” rzekomo rasową i narodową odręb- ność górali i Polaków. By osiągnąć ten cel, usiłowali wykorzystać STO istniejące w podbitym kraju różnice regionalne. Posługując się nacią- RYCZ ganymi teoriami, rdzennych mieszkańców Podhala zaczęto opisywać jako potomków germańskich Gotów, a nie Słowian. Rzekomo mie- li stanowić odrębny, spokrewniony z Niemcami „naród góralski” NE – Goralenvolk1. Niewątpliwym sukcesem okupantów było pozyskanie do współpracy ludzi, którzy w wolnej Polsce cieszyli się na Podhalu olbrzymim autorytetem. Przede wszystkim chodziło o Wacława Krzeptowskiego oraz jego kuzynów: Stefana i Andrzeja Krzeptowskich. Wacław był długo- letnim prezesem Stronnictwa Ludowego na Podhalu, Spiszu i Orawie, czyli na terenie całego powiatu nowotarskiego. Przed wojną cieszył się dużym mirem wśród podhalańskich ludowców. Był też jednym z przywódców lokalnych protestów chłopskich w latach trzydziestych2. Niemcy pozyskali również prezesa przedwojennego Związku Górali, Józefa Cukiera, wraz z niektórymi działaczami; adwokata Adama Trzebunię, a także dr. Henryka Szatkowskiego, byłego pracownika Ministerstwa Komunikacji, dyrektora zarządu kolejki linowej na Guba- łówkę, który mieszkał w Zakopanem, ale nie pochodził z Podhala. Świetnym kandydatem na pośrednika w pierwszych kontaktach z Niemcami był także kpt. rez. Witalis Wieder, przed wojną przewodniczący koła Związku Ofi cerów Rezerwy Wojska Polskiego – jak się okazało – wieloletni agent wywiadu niemieckiego. To właśnie Wieder zorganizował 7 listopada 1939 r. delegację górali – pod przewodni- ctwem Wacława Krzeptowskiego – na uroczysty wjazd na Wawel mianowanego przez Adolfa Hitlera generalnego gubernatora, Hansa Franka. Prasa niemiecka szeroko nagłośniła hołdow- niczą postawę Krzeptowskiego i obecność delegacji ubranej w góralskie stroje ludowe.
    [Show full text]
  • Nr 34 Zima 2008.Indd
    Contents University news 2 Professor Tadeusz Ulewicz turned 90 International relations 19 Visit to Leiden University 19 New agreements 20 Visit to the Technical University of Istanbul 3 L’Oreal Poland Award for Agnieszka Jaźwa 3 Seeking the soul of medicine - new book of Professor Andrzej Szczeklik 4 Road safety is no accident 5 Disability Support Office 5 The 100th issue of Alma Mater Features 6 Away poetry, thou art a tyrant! – Year of Stanisław Wyspiański Student life 22 Scholarship in Jerusalem – Erasmus Mundus 22 Concert of Christmas carols 23 Study abroad is just the beginning 25 The Year of the Brown Rat – Festival of Chinese Culture 8 Master of Arts in TransAtlantic Studies 10 Chinese calligraphy by Fu Heifen 11 100th birth anniversary of Prof. Aleksandrowicz 12 The Centre for Holocaust Studies at JU 13 Tourism in the Ukrainian Eastern Carpathians 16 Four Seasons with Polish Language 17 The Council of Scietnific Circles 18 Exhibiton of Beethoven’s manuscripts No. 34 The Jubilee of Professor Tadeusz Ulewicz 29 October 2007 the former students and On friends of Professor Tadeusz Ulewicz celebrated his 90th birthday in the aula of Collegium Maius. Prof. Andrzej Borowski, Chair of the History of Old Polish Literature, said that all the gathered called themselves disciples of Professor Ulewicz. Dr. Jakub Niedzwiedz off ered Prof. Ulewicz a commemorative book written by specialists in Polish studies and in turn the UJ Rector Prof. Karol Musioł awarded him a special university medal. During the birthday celebration Prof. Ulewicz said that he owed everything to St Jacek’s gymnasium he had attended, to the eight years he spent there studying Latin and Greek.
    [Show full text]
  • Zeszyty Rabczańskie
    ZESZYTY RABCZAŃSKIE ZESZYTY RABCZAŃSKIE Numer drugi Stowarzyszenie Kulturowy Gościniec Rabka-Zdrój 2014 ZESZYTY RABCZAŃSKIE nr 2 Pod redakcją Jana Ceklarza i Katarzyny Ceklarz Redakcja techniczna i skład Roman Zadora Korekta Anna Chojnacka Projekt okładki Piotr Kolecki Na okładce: Archiwalne wzory herbowe z Rabki i okolic ze zbiorów B. Słuszkiewicz Wydawca Stowarzyszenie Kulturowy Gościniec ul. Kręta 4, 34-700 Rabka-Zdrój www.kulturowygosciniec.pl © Stowarzyszenie Kulturowy Gościniec, Rabka-Zdrój 2014 ISSN 2353-4303 Wydawnictwo dofinansowane ze środków Urzędu Miejskiego w Rabce-Zdroju Od redakcji ierwszy rok obecności „Zeszytów Rabczańskich” pokazał zróżnicowanie rab- czańskiej tematyki, czego wyrazem jest powiększające się grono publicystów prezentujących wyniki badań z różnych dziedzin. Drugi numer naszego rocz- Pnika w sposób rozwojowy nawiązuje do zagadnień z numeru pierwszego. W kwestii historycznej rozpoczynamy serię artykułów dotyczących II wojny światowej w Rabce i okolicach, starając się wydobyć na światło dzienne nieznane szerzej fakty. Nadal wyrazistą ekspozycję ma strona etnograficzna, przypominająca ważne dla Rabki rze- mieślnicze i muzyczne tradycje oraz krytycznie odnosząca się do zbójnickiej legen- dy. W tym numerze rozszerzamy jednak sposób patrzenia etnologiczo-historycznego traktując Rabkę jako część większej historii regionalnej. Pojedyncze artykuły mają charakter wspomnieniowy bądź odnoszą się do tematyki literackiej. W uzupełnieniu, dla możliwie pełnej bibliografii rabczańskiej, przedstawiamy publikowane już teksty, aby zaistniały w lokalnej świadomości i mogły stanowić odniesienie dla kolejnych opracowań. Nadal liczymy i po raz wtóry ponawiamy gorącą prośbę o współpracę z „Zeszytami Rabczańskimi”. Nasze pismo ma zamiar umożliwić publikację istot- nych tekstów rabczańskich, zarówno ukierunkowanych naukowo, jak i lokujących się w sferze pierwszoosobowej narracji. Potrzeba subiektywnego wyrażenia przeżyć uwi- doczniła się w przypadku wspomnieniowego tekstu pt.
    [Show full text]
  • Plan Odnowy Miejscowości Szaflary Na Lata 2016 – 2025
    Plan odnowy miejscowości Szaflary na lata 2016 – 2025 Szaflary, marzec 2016 Plan Odnowy Miejscowości Szaflary na lata 2016 - 2025 SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP ...................................................................................................................... 3 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ........................................................................... 5 2.1. POŁOŻENIE .......................................................................................................... 5 2.2. HISTORIA ............................................................................................................. 8 2.3. OKREŚLENIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIEJSCOWOŚCI .................................... 13 2.3.1. UKŁAD PRZESTRZENNY ............................................................................... 13 2.3.2. OTWARTE PRZESTRZENIE WSPÓLNE ............................................................. 15 2.3.3. DOMINANTA PRZESTRZENNA ........................................................................ 15 2.3.4. TYP ZABUDOWY .......................................................................................... 15 3. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI ............................ 16 3.1. ZASOBY PRZYRODNICZE ...................................................................................... 16 3.2. DZIEDZICTWO KULTUROWE .................................................................................. 18 3.3. OBIEKTY I TERENY ..............................................................................................
    [Show full text]
  • Konfederacja Tatrzańska
    KONFEDERACJA TATRZAŃSKA PATRON SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 5 W NOWYM TARGU Materiały dla uczniów Konfederacja Tatrzańska to organizacja ruchu oporu działająca w ruch oporu – działania czasie II wojny światowej na Podhalu. Została założona w maju 1941r. W Polaków podejmowane szczytowym okresie należało do niej około 400 członków. Teren jej działania to przeciwko Niemcom. podhalańskie wsie, a szczególnie Nowy Targ oraz wieś Waksmund. II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w ZAŁOŻYCIELE: dziejach świata. Przyczyną rozpętania wojny przez Niemców było dążenie ich przywódcy, Adolfa Hitlera, do Augustyn Suski – naczelnik (stał zajęcia całej Europy. II wojna na czele) Konfederacji Tatrzańskiej, światowa rozpoczęła się 1 poeta, pochodził z Szaflar, września 1939 roku atakiem Niemiec na Polskę, a pseudonim Stefan Brus; zakończyła się 8 maja 1945 roku. Przez ten czas nasz kraj był okupowany (Polską rządzili wrogowie). okupant – państwo niemieckie, które przemocą zajęło terytorium Polski. pseudonim – imię i nazwisko zmyślone, używane zamiast Jadwiga Apostoł – nauczycielka, prawdziwego. mieszkała w Nowym Targu przy ulicy Królowej Jadwigi (teren dzisiejszej galerii Buy&Fly), autorka słów góralskiej pastorałki „Wsyndy śniega nasuło…”, pseudonim Barbara Spytkowska; Tadeusz Popek – student filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, przyjechał na Podhale spod Krakowa, pseudonim Wacław Tatar. 1 Tekst ślubowania konfederatów W obliczu Boga Wszechmogącego i Jego Matki, Polskiej Korony Królowej, Tobie Polsko, Ojczyzno moja, o moc swoją z wrogiem walcząca teraz i o wyzwolenie, ślubuję służbę i wierność aż do ostatniej w sercu kropli krwi. A że nie zdradzę i – jako członek Konfederacji Tatrzańskiej – praw jej bojowych i tajemnic dochowam, braciom swoim w walce o Polskę wszystkie swe siły oddam, Ty mi dopomóż Boże! CELE: 1. Zjednoczenie wszystkich Polaków – patriotów.
    [Show full text]
  • Rocznik Małopolska
    maŁopolska regiony regionalizmy małe ojczyzny maŁopolska regiony XV regionalizmy małe ojczyzny kraków 2013 Redakcja: Zdzisław Noga (redaktor naczelny), ks. Władysław Pilarczyk (z-ca redaktora naczelnego), Sylwester Dziki (sekretarz redakcji), Krystyna Kasprzyk Wojciech Kowalewski, Ewa Skrobiszewska, Mateusz Wyżga Rada redakcyjna: Edward Chudziński, Jan Flasza, Ryszard Kantor, Feliks Kiryk (przewodniczący), Maciej Mączyński, Barbara Miszczyk, Tadeusz Skoczek, Anna Wiśniewska, Jerzy Woźniakiewicz, Wiesław A. Wójcik, Franciszek Ziejka Współpraca: Polskie Towarzystwo Historyczne Adres redakcji: 31-124 Kraków, ul. Rajska 1, p. 38 tel. 12 375 22 34, fax 12 375 22 03 e-mail: [email protected]; www.malopolska.org.pl Wydawca: Małopolski Związek Regionalnych Towarzystw Kultury, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie Patronat honorowy: Marek Sowa – Marszałek Województwa Małopolskiego Copyright by Małopolski Związek Regionalnych Towarzystw Kultury, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, 2012 Opracowanie redakcyjne i korekta: Sylwester Dziki Tłumaczenie: Elżbieta Świerz Projekt okładki: Beata Ozga Projekt typograficzny: Agnieszka Rajda Skład komputerowy: Maria Jakubowska Na okładce: Zespół Regionalny „Babiogórcy”; fot. ze zbiorów p. Zofi Bugajskiej Druk i oprawa: PANDIT, 31-334 Kraków, ul. Łokietka 177 ??? PL ISSN 1641-1102 oD REDAKToRa Tom niniejszy dedykujemy Doktorowi Edwardowi Chudzińskiemu, pierwszemu i wieloletniemu Redaktorowi naszego Rocznika, wybitnemu znawcy kultury ludowej i ruchu regionalistycznego, dziennikarzowi i medioznawcy,
    [Show full text]
  • Żołnierze Wyklęci
    Bóg, Honor i Ojczyzna Przemysław Słowiński Sześciu z tysięcy * Żołnierze wyklęci Powiedz przechodniu polskiej Sparcie, Jak naprawdę było, Jak trwali na tragicznej warcie, Od wzgardy po miłość. Henryk Pająk. 2 Spis treści Spis treści Str. 2 Wstęp. Kim byli Żołnierze Wyklęci Str. 3 ZDZISŁAW BROŃSKI – „USKOK” (1912 – 1949) Str. 22 HIERONIM DEKUTOWSKI – „ZAPORA” (1918 – 1949) Str. 45 AUGUST EMIL FIELDORF – „NIL” (1895 – 1953) Str. 84 JÓZEF KURAŚ – „OGIEŃ” (1914 – 1947) Str. 106 WITOLD PILECKI – „WITOLD” (1901 - 1948 ) Str. 135 ZYGMUNT SZENDZIELARZ – „ŁUPASZKA” (1910 – 1951) Str. 160 3 Kim byli Żołnierze Wyklęci Żołnierze Wyklęci, zwani też Żołnierzami Niezłomnymi, bądź Żołnierzami II Konspiracji. Wierni Ojczyźnie do końca. Samotni w swej ostatniej walce. Walce już nie tyle o zwycięstwo, lecz przede wszystkim o honor. Dla tych, którzy zbrojnie opierali się sowietyzacji Polski, wojna nie skończyła się w 1945 roku. Nie godzili się na narzucony siłą porządek. W odróżnieniu od tej części społeczeństwa, która uznała narzuconą odgórnie przez Stalina „władzę ludową”, Oni – wyklęci przez komunistyczny system, nie złożyli broni. Wybrali krętą drogę przez lasy. Jeszcze raz wrócili tam, by bronić miejscowej ludności przed kradzieżami i gwałtami, tym razem ze strony UB MO i NKWD. Wielokrotnie dowodzili swego bohaterstwa. Wolnej Polski już nie było, ale pozostała nadzieja. Ona zawsze umiera ostatnia… Jak powiedział profesor Andrzej Paczkowski: „Podziemie było toczącą ciężkie boje odwrotowe ariergardą Polski Niepodległej. Tyle, że nie było już się gdzie wycofać”. Dla żołnierzy podziemia to, co działo się w latach powojennych, było kolejną okupacją, wojną wydaną narodowi polskiemu. Podobnie jak w czasie wojny władza i wszelkie jej instytucje znajdowały się w rękach obcych.
    [Show full text]
  • Pogranicze Polsko-Słowackie Rocznik Euroregionu „Tatry” Pohraničie Pol’Sko-Slovenské Ročenka Euroregiónu „Tatry” 2010–2012
    Pogranicze polsko-słowackie rocznik euroregionu „tatry” Pohraničie pol’sko-slovenské ročenka euroregiónu „tatry” 2010–2012 Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007–2013 Publikaciá spolufinancovaná Európskou úniou z Európskeho fondu regionálneho rozvoja a štátneho rozpočtu v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Pol�ska republíka – Slovenská republika 2007–2013 ZWIĄZEK EUROREGION „TATRY” NOWY TARG 2013 © Copyright by Związek Euroregion „Tatry” w Nowym Targu Redaguje zespół / Redakčný kolektív: antoni nowak, bożena królczyk, jana majorová garstková, agnieszka pyzowska Opracowanie redakcyjne / Redakčné spracovanie: Anna Majorczyk Tłumaczenie / Preklady: Matthew Dundon, Vlasta Juchniewiczová, Franciszek Payerhin, Tomasz Trancygier, Agencja BTB Autorzy fotografii i reprodukcji / Autori fotografií a reprodukcií: Michał Adamowski, Stanisław Budzyński, Peter Cintula, Kazimierz Gajewski, Bogdan Kasperek, Paweł Myślik, Piotr Rayski-Pawlik Opracowanie graficzne i projekt okładki / Grafická úprava a návrh obálky : voit studio: Emilia Voit, Jarek Łakoma Korekta / Korektúra: Vlasta juchniewiczovÁ, anna Majorczyk, Boris Švirloch, Agencja BTB ISSN 1731-0482 Wydawca / Editor: Związek Euroregion „Tatry” w Nowym Targu ul. Sobieskiego 2, 34-400 Nowy Targ tel. +48 18 266-99-81 e-mail: [email protected] www.euroregion-tatry.eu Skład, łamanie, druk i oprawa / Zalamovanie,
    [Show full text]