Uchwala Nr LV/522/2014 Z Dnia 5 Listopada 2014 R

UCHWAŁA NR LV/522/2014 RADY MIEJSKIEJ W ŁEBIE

z dnia 5 listopada 2014 r.

w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025.

Na podstawie art.18 ust.2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzadzie gminnym ( Dz.U. z 2013 r. poz. 594 z późniejszymi zmianami) uchwala się co następuje: § 1. Przyjmuje się do realizacji Strategię Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025, stanowiącą załącznik nr 1, 2 i 3 do niniejszej uchwały. § 2. Traci moc Uchwała Nr 78/XIII/99 Rady Miejskiej w Łebie z dnia 3 września 1999 r. w sprawie przyjęcia Strategii Ekorozwoju Miasta Łeby. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Łeby. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Miejskiej w Łebie

Krzysztof Szumała

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr LV/522/2014 Rady Miejskiej w Łebie z dnia 5 listopada 2014 r.

STRATEGIA ROZWOJU GMINY MIEJSKIEJ ŁEBA NA LATA 2014 – 2025

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 1 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Spis treści WPROWADZENIE ...... 4 Metodologia ...... 5 RAPORT O STANIE MIASTA – ANALIZA SPOŁECZNO GOSPODARCZA ...... 7 Ogólna charakterystyka Gminy Miejskiej Łeba ...... 9 Położenie i podział administracyjny gminy ...... 9 Walory przyrodnicze i krajobrazowe ...... 11 Zasoby dziedzictwa kulturowego ...... 20 Obszar społeczny ...... 24 Sytuacja demograficzna miasta Łeby ...... 24 Bezpieczeństwo publiczne w mieście ...... 25 Ochrona zdrowia ...... 26 Pomoc społeczna ...... 27 Oświata i wychowanie ...... 31 Kultura ...... 35 Sport ...... 36 Obszar gospodarczy ...... 37 Działalność gospodarcza w mieście Łeba ...... 37 Rynek pracy ...... 39 Turystyka ...... 40 Obszar infrastruktury technicznej ...... 45 Gospodarka mieszkaniowa ...... 45 Transport i komunikacja ...... 46 Sieć wodociągowa oraz zaopatrzenie w wodę ...... 48 Kanalizacja i wody opadowe ...... 48 Elektroenergetyka ...... 49 Ciepłownictwo i gazyfikacja ...... 50 Gospodarka odpadami ...... 50 Obszar zarządzania ...... 52 Sytuacja finansowa miasta Łeby w latach 2008 – 2012 ...... 52 WNIOSKI Z ANALIZY SPOŁECZNO – GOSPODARCZEJ I BADANIA DIAGNOSTYCZNEGO WŚRÓD MIESZKAŃCÓW ...... 55 ANALIZA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH MIASTA ŁEBY ...... 56 ANALIZA SWOT ...... 62 DRZEWO PROBLEMÓW ...... 65 WIZJA I DRZEWO CELÓW ...... 69

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 2 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

CELE STRATEGICZNE, CELE OPERACYJNE ORAZ PRZYKŁADY KIERUNKÓW DZIAŁAŃ ...... 73 WSKAŹNIKI REALIZACJI STRATEGII ...... 82 POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA – NOWA PERSPEKTYWA ...... 85 WDRAŻANIE I MONITOROWANIE STRATEGII ...... 94 Monitorowanie procesu polityki rozwoju Gminy Miejskiej Łeba ...... 95 Komunikacja społeczna ...... 96 SPIS ILUSTRACJI ...... 96 Spis rysunków ...... 96 Spis tabel ...... 96 Spis wykresów ...... 97

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 3 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

WPROWADZENIE

Dokument strategii rozwoju stanowi dziś niezastąpione narzędzie efektywnego zarządzania w długim horyzoncie czasu, a dokumenty stanowiące jej uszczegółowienie, czyli tzw. strategie sektorowe lub też programy rozwoju, definiują konkretne projekty, których realizacja ma przyczynić się do zrównoważonego wzrostu wposzczególnych dziedzinach funkcjonowania jednostki samorządu terytorialnego. Potrzeba posiadania strategii rozwoju przez Gminę Miasta Łeba wynika z ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w której określono, że politykę rozwoju w skali lokalnej prowadzi samorząd powiatowy i gminny na podstawie strategii rozwoju.

Rada Miejska Miasta Łeby w dniu 10 kwietnia 2013 r. podjęła Uchwałę Nr XXXII/280/2013 w sprawie przystąpienia Gminy Miejskiej Łeba do opracowania nowej Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025.

Założeniem jest opracowanie dokumentu Strategii uwzględniającego szczególnie zasadę partnerstwa opartą na aktywnej współpracy środowisk i instytucji zainteresowanych rozwojem miasta Łeby, określenie celów i kierunków rozwoju miasta oraz przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych.

Zawiera ona analizę stanu obecnego miasta w sferze społecznej, gospodarczej opartej w główniej mierze na turystyce oraz infrastruktury technicznej i środowiskowej. Odrębnym obszarem stanowiącym istotny determinant kierunków strategii jest aspekt historyczny gminy. Został on wykorzystany jako punkt początkowy do analiz społeczno – gospodarczych miasta. Analiza relacji między tymi sferami pozwala na określenie podstawowych mechanizmów rozwoju gminy, identyfikację stanu obecnego oraz szans i zagrożeń rozwoju. Strategia określa założenia rozwoju miasta, cele oraz przykłady kierunków działań.

Tworzenie strategii, a co za tym idzie wizji rozwoju miasta, jest ważnym elementem w dążeniach gminy do integracji w ramach Unii Europejskiej. Korzystanie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej jest niemożliwe bez umiejętności planowania perspektywicznego. Temu celowi ma służyć m.in. strategia rozwoju miasta.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 4 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Metodologia

Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeby jest dokumentem programowym polityki rozwoju gminy. Wyznacza cele, programy operacyjne i kierunki działania, które przyczynią się do przełamywania problemów społecznych i gospodarczych oraz do podniesienia konkurencyjności gminy. Jest to wyzwanie, któremu Gmina Miejska Łeba chce sprostać w czasie postępującego procesu globalizacji, liberalizacji i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.

Układ celów, programów i kierunków działania Gminy Miejskiej Łeba jest spójny i zgodny z założeniami Polityki Spójności na lata 2014 – 2020 oraz Planu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, które uwzględniają zapisy nadrzędnego dokumentu programowego Unii Europejskiej, tj. Strategicznych Wytycznych Wspólnoty (CSG).

Ponadto Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025 jest spójna ze Strategią Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 oraz Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Pomorskiego na lata 2014 – 2020.

Pracę nad Strategią rozpoczęto od analizy istniejących uwarunkowań rozwoju społeczno – gospodarczego Gminy Miejskiej Łeba. Opierając się na kluczowych kwestiach sformułowano diagnozę stanu gminy, a następnie wyznaczono wizję Gminy Miejskiej Łeba oraz określono priorytety, cele i przykładowe kierunki działania.

Tworzenie nowej Strategii jest procesem złożonym i wielozagadnieniowym, co wpłynęło na powołanie przez Burmistrza Miasta Łeby zespołów tematycznych.

Zarządzeniem Nr 111/2013 z dnia 5 sierpnia 2013 r. Burmistrz Miasta Łeby przyjął zasady, tryb i harmonogram opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025. Burmistrz Miasta Łeba zaprosił do współpracy i powołał zespoły tematyczne budowy strategii: 1. Zespół ds. przedsiębiorczości i rynku pracy – 8 osób

2. Zespół ds. infrastruktury technicznej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa publicznego–15 osób

3. Zespół ds. edukacji, zdrowia i opieki społecznej –11 osób

4. Zespół ds. kultury, sportu i turystyki – 11 osób

5. Zespół roboczy ds. opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025– 6 osób

6. Zespół ds. promocji opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025 – 3 osoby

Tak powstałe zespoły tematyczne z udziałem ekspertów Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w Gdańskuprzygotowywały dokument Strategii. Wspólnie zebrane informacje, raporty oraz wypracowane wnioskina spotkaniach diagnostyczno– projektowych, zostały usystematyzowane z uwzględnieniem bliższej i dalszej przyszłości.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 5 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

W ramach warsztatów zrealizowano pełną metodykę planowania strategicznego rozwoju miasta z wykorzystaniem analizy SWOT.

Na podstawie analizy sformułowano wizję rozwoju miasta do 2025 roku, określono strategiczne cele rozwojowe, cele operacyjne oraz kierunki działań.

Strategię opracowano przy zastosowaniu metody ekspercko – partycypacyjnej. Specjaliści Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w Gdańskuokreślili metodykę prac, główne zaś tezy powstały w ramach prac zespołów tematycznych, opartych na dwóch kluczowych pytaniach:

1. Gdzie Miasto Łeba jest w chwili obecnej?– raport identyfikujący stan istniejący. 2. Gdzie ma być za 15 lat (w 2025 roku)? – monitoring osiągniętych wskaźników rozwoju wraz z ewaluacją wytyczającą dalsze szanse i warunki rozwoju.

Odpowiedź na postawione pytania „Gdzie Miasto Łeba jest w chwili obecnej?” stanowią wnioski z przeprowadzonych analiz zawartych w raporcie o istniejącym stanie społeczno – gospodarczym miasta, zaś odpowiedzią na pytanie „Gdzie ma być za 15 lat (w 2025 roku)?”zawarte jest w opracowanej wizji miasta Łeby oraz sformułowanych celach strategicznych.

Konsultacje społeczne miały różny charakter kontaktu z mieszkańcami:

• spotkania Burmistrza Miasta Łeby z mieszkańcami odbywały się w charakterze dyskusji, zgłaszania propozycji nowych celów i kierunków działania, w odniesieniu do istniejących opracowań planowania strategicznego oraz istniejących opracowań branżowych. W trakcie opracowywania dokumentu Strategii odbyły się 2 spotkania włodarzy miasta z mieszkańcami w dniach (17.01.2014 r. i 21.03.2014 r.), • spotkania zespołów tematycznych, odbyte warsztaty w trakcie opracowywania dokumentu strategii miasta, były „burzą mózgów”, żywej wymiany oceny, stawiania wniosków do kierunków planowanych działań, przede wszystkim w celu osiągnięcia wyższych standardów jakości życia mieszkańców Łeby i wyższej jakości świadczonych usług na rzecz przybywających turystów, osób odwiedzających wyjątkowo atrakcyjne miasto. Wtrakcie prac nad dokumentem odbyło się 7 spotkań zespołów tematycznych w dniach: 10.10.2013, 14.11.2013, 12.12.2013, 15.01.2014, 20.02.2014 i 15.03.2014 r., • przeprowadzono ankietyzację w formie udzielanych odpowiedzi : o jak nowy dokument strategii rozwoju Gminy Miejskiej Łeba odpowiada na rzeczywiste potrzeby społeczno – gospodarczego rozwoju? o jakie są oczekiwania mieszkańców do wzrostu jakości ich życia? o jakie są oczekiwania sąsiadujących gmin powiatu lęborskiego? Przeprowadzono ankietyzację poglądową wśród mieszkańców miasta Łeby w dniach od 13.03.2014 r. do dnia 1.04.2014 r. W wersji papierowej złożono 68 ankiet. Dnia 1 kwietnia 2014 r. zamknięto edycję przyjęcia ankiet składanych elektronicznie. W tej formie wpłynęło 87 ankiet. Łącznie wpłynęło 155 ankiet, w tym stwierdzono nieważność 3 ankiet.

Propozycje mieszkańców zostały przeanalizowane pod kątem obowiązujących warunków programowania w latach 2014 – 2025 roku i zostały uwzględnione w dokumencie strategii.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 6 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

RAPORT O STANIE MIASTA – ANALIZA SPOŁECZNO GOSPODARCZA Jest w Łebie tajemnica, która sprawia, że przyjeżdża się tu na coś, co było … Ernest Bryll Na początku była rzeka „o bystrej wodzie, rwącej i obrywającej brzegi”. U jej ujścia, wtulona pomiędzy dwa jeziora i morze, powstała w X wieku osada o nazwie tożsamej z nazwą rzeki. Osada była we władaniu samodzielnych książąt pomorskich, a piersi gospodarzyli w niej Kaszubi. Jej rozwój pozostawał w ścisłym związku z losami pobliskiej Białogardy, będącej książęcą siedzibą. Po grabieży Pomorza przez Krzyżaków, Łeba znalazła się w granicach państwa krzyżackiego. Obok kaszubskiej starej Łeby powstała niemiecka Lebamunde. Z czasem osady połączyły się w jeden okręg miejski, utwierdzony lubeckim prawem, nadanym za zgodą Wielkiego Mistrza Zakonu Winricha von Kniprode „w sobotę przed Świętą Małgorzatą roku 1357”. Stara Łeba liczyła blisko 50 domostw, miała swój kościół (najstarszy znany zapis o nim pochodzi z 1286 r.), ratusz i młyn wiatraczny oraz łodzie i inne urządzenia rybackie. Patronem kościoła był św. Mikołaj, opiekun rybaków, żeglarzy i … piratów. Ci ostatni szukali tutaj schronienia po przepędzeniu ich w 1361 r. przez króla Danii. Podstawą egzystencji było rybołówstwo. Już akt nadania praw miejskich wymieniał dorsze pośród miejscowych dóbr, a jesiotr, który okresowo w dużej liczbie występował w rzece Łebie, uwieczniony został w miejskim herbie. Żywy był w miasteczku kult srebrnego dorsza, czyli – językiem miejscowym – pomuchla. Figura tej ryby zajmowała centralne miejsce w świątyni, rybacy nosili ją uroczystych procesjach. O losie Łeby decydowała na przestrzeni wieków przyroda: kapryśna, zmieniająca swe ujście rzeka, wędrujące „czartowskie wydmuchy” oraz morze, odzywające się w łebskim zakątku sztormami o wyjątkowej sile i atakujące niezwykłą, niszczycielską falą zwaną Niedźwiedziem Morskim. Pierwsza wzmianka o wielkim sztormie pochodzi już z 1283 r. Kolejne katastrofalne burze pustoszyły osadę w latach 1396, 1441, 1449, 1467 i 1497, a uderzenia Niedźwiedzia Morskiego z lat 1558 i 1570 pochłonęły Starą Łebę na wieki wieków … Jedyną widoczną dzisiaj pozostałością po niej są mury gotyckiej fary św. Mikołaja. Budowa nowej Łeby na wschodnim brzegu rzeki zbiegła się w czasie z reformacją. Świadczy o tym choćby surowsza budowla nowej świątyni, także jednak pod patronatem św. Mikołaja (oj, jak bardzo potrzebna jest jego opieka tej „słowińskiej krainie demonów” …). Na nowym miejscu łebianie dalej zmagali się z żywiołami: zasypywane piaskami ujście rzeki powodowało piętrzenie się i wylewy wód, niszczenie upraw i przede wszystkim portu. Potężne uderzenie Niedźwiedzia Morskiego w marcu 1779 r. mimo wcześniej wykopanego kanału łączącego Bałtyk z jeziorem Łebsko, zniszczyło ufundowaną przez króla pruskiego budowę portu handlowo – wojennego. Miasto ogarnęła stagnacja, nie powiódł się plan ożywienia gospodarczego poprzez osiedlenie przybyszami pochodzenia żydowskiego. Dopiero budowa szosy Łeba – Lębork (1869), następnie uregulowanie ujścia rzeki i otwarcie portu (1889) oraz uzyskanie po długich staraniach połączenia kolejowego (1899), stopniowo odmieniały oblicze miasteczka. Zaczęli pojawiać się turyści. A wkrótce objawiła się Łeba artystom. W roku 1921 pojawił się tutaj najbardziej znany wśród nich – Max Pechstein, światowej sławy ekspresjonista niemiecki. Łeba stała się jego domem do 1945 r. W ślad za Pechsteinem przyjeżdżali inni wielcy twórcy „sztuki zdegenerowanej”, 7

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 7 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

przepędzeni z Rzeszy przez nazistów. Bo choć Łeba znajdowała się wówczas w Niemczech, to jednak na tak dalekiej rubieży, że „można tu było nawiać i w miarę spokojnie pooddychać”. W okresie II wojny światowej Niemcy prowadzili na tajnym poligonie, na wydmach doświadczenia z bronią rakietową, do dziś nie wpełni wyjaśnione. W styczniu 1945 r. na wysokości łebskiego brzegu zatopiony został niemiecki transportowiec Wilhelm Gustloff, grzebiąc na dnie morza ponad 5 tys. ludzi – niemieckich uciekinierów z Pomorza. 10 marca 1945 r. Łebę zajęła Armia Czerwona. Rozpoczął się bardzo dziwny okres w historii miasta: ”rząd ruski, naród pruski”, a od kwietnia zaczęli osiedlać się Polacy. Przez kilka miesięcy funkcjonowały na głównej ulicy trzy piekarnie: niemiecka, rosyjska i polska. Na zamówienie polskiego księdza, który rozpoczął budowę katolickiej parafii, Max Pechstein namalował obraz Morskiej Madonny (obraz jest do dziś w kościele oo. Oblatów). 9 maja 1946 r. wysiedlona została pierwsza duża grupa Niemców. W listopadzie Rosjanie uprowadzili z Łeby kutry rybackie, urządzenia wędzarni i inny sprzęt, a u wejścia do portu zatopili barkę, zablokowując port. Odbierało to możliwość funkcjonowania polskim rybakom. Nie pomogły interwencje, a proszone o pomoc władze wyższych szczebli zorganizowały „szczyt gospodarczy” i doradziły łebianom zająć się … hodowlą drobiu. W sierpniu 1957 r. w epoce żelaznej kurtyny i bronowanych plaż, wyruszyła z Łeby szalona eskapada tratwą przez Bałtyk, dowodzona przez Andrzeja Urbańczyka, studenta z Łeby (dzisiaj to światowy rekordzista samotnej żeglugi). 1 stycznia 1967 r. powołany został dla ochrony najbardziej interesującego w Polsce wybrzeża Bałtyku Słowiński Park Narodowy, nazwę swą wywodzący od kaszubskiego plemienia Słowińców, zamieszkującego dawniej te tereny. Idea Parku zrodziła się już we wrześniu 1945 r., a autorem projektu był prof. Władysław Szafer. W lutym 1998 r. proklamowane zostało Księstwo Łeby. Na książęcym tronie zasiadł demokratycznie wybrany Heńko I. 6 czerwca 1999 r. łebscy rybacy, „aby siebie wyrazić i zakorzenić, aby ogarnąć przeszłość dawniejszą, niż każdy z nas”, ofiarowali Papieżowi Janowi Pawłowi II figurę srebrnego dorsza, czyli pomuchla, nawiązując tym do pradawnego symbolu Starej Łeby. W roku 2007, na jubileusz 650 - lecia miasta, łebianie raz jeszcze przypieczętowali swój związek ze Starą Łebą, fundując kapliczkę św. Barbary na obrzeżach Zasypanego Miasta. Święta Barbara to w tradycji Kościoła starsza niż św. Mikołaj patronka narażonych na nagłą śmierć ludzi morza. Cudnej urody figura Świętej znajdowała się w kościele Starej Łeby i jako jedyna ocalała ze sztormowej zagłady. Przetrwała do dzisiaj w ołtarzu nowego kościoła św. Mikołaja, by teraz, po wiekach powrócić w swojej kopii do Zasypanego Miasta. Poprzedzając być może chwilę, kiedy powrócą tam sami łebianie … Opracowanie, Maria Konkol

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 8 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Ogólna charakterystyka Gminy Miejskiej Łeba Położenie i podział administracyjny gminy

Gmina miejska Łeba leży w północnej części województwa pomorskiego. Stanowi jedną z pięciu gmin powiatu lęborskiego. Jest jedną z dwóch gmin miejskich. Od południa sąsiaduje z gminą Wicko (powiat lęborski), od zachodu z gminą Smołdzino (powiat słupski), od wschodu z gminą Choczewo (powiat wejherowski), od północy z morzem Bałtyckim.Gmina zajmuje powierzchnię wynoszącą 14,81 km2, stanowi 0,08 % powierzchni województwa pomorskiego.Najbliższymi ośrodkami miejskimi są: Lębork, Słupsk, Władysławowo, Małe Trójmiasto Kaszubskie (Wejherowo, Reda, Rumia), Puck oraz Aglomeracja Trójmiejska.

Rysunek 1. Położenie Gminy Miejskiej Łeba na tle województwa pomorskiego i powiatu lęborskiego

Źródło: opracowanie własne Województwo – pomorskie Powiat – lęborski Gmina – Łeba Rodzaj gminy – miejska Prawa miejskie – od 1357 roku Powierzchnia – 14,81 km2 Liczba ludności ogółem w 2013 r. – 3850 Gęstość zaludnienia – 261 osób/km2 Gmina zajmuje powierzchnię wynoszącą 14,81 km2, co stanowi 0,08% powierzchni województwa pomorskiego, a2,09% powierzchni powiatu lęborskiego.

Źródło: Urząd Miejski w Łebie wg stanu z dnia 31.12.2013 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 9 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Rysunek 2. Plan Miasta Łeby( Źródło: Urząd Miejski w Łebie wg stanu na 31.12.2013 r.)

Źródło: materiały udostępnione przez Urząd Gminy w Łebie 10

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 10 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykres 1. Struktura powierzchni powiatu lęborskiego

2% 2%

31% 27% Wicko Nowa Wieś Lęborska Gmina Cewice Łeba 38% Gmina Lębork

Źródło: opracowanie własne na bazie danych GUS. Stan 31.12.2010 r. Walory przyrodnicze i krajobrazowe Obszary zasobowei użytkowanie gruntów

Łeba miasto posiada obszar 1480,96 ha, w tym: • użytki rolne - 18% • użytki leśne - 46% • pozostałe - 36%

Wykres 2. Struktura powierzchni gruntów miasta Łeba [ha] 800 711 700 600 512 500 400 300 249 200 100 0 użytki rolne użytki leśne pozostałe Źródło: opracowanie własne na bazie danych GUS. Stan 31.12.2010 r.

Tabela 1. Ogólna struktura użytkowania gruntów miasta Łeby Rodzaj użytkowania Powierzchnia ewidencyjna w ha Użytki rolne 249 Grunty leśne zadrzewione i zakrzewione 711 Pozostałe grunty 512 RAZEM 1472 Źródło: ewidencja danych Starostwa Powiatowego w Lęborku. Stan na 2012 rok.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 11 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 2. Szczegółowa struktura użytkowania gruntów miasta Łeby Rodzaj użytkowania Powierzchnia w ha Użytki rolne, w tym: 249 grunty rolne 19 łąki i pastwiska 221 grunty rolne zabudowane 1 grunty pod rowami 8 Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, 711 w tym: lasy 698 grunty zadrzewione i zakrzewione 11 Źródło: ewidencja danych Starostwa Powiatowego w Lęborku. Stan na 2012 rok.

Leśnictwo w 2010 roku stanowią: Lasy publiczne w ha, 669,8 w tym własność gminy 109,5 własność skarbu państwa 560,3

Lesistość, która w 2010 roku stanowiła 46,7%, uległa zmianie w 2011roku i wynosiła 47,5%. Powierzchnia lasów ogółem w 2011 roku wynosiła 703,5 ha.

Ilość pozyskania drewna jest niewielka (w użytkowaniu rębnym na dziesięciolecie – 330 m3) i wynika głównie z potrzeb sanitarnych i hodowlanych drzewostanów. Całość lasów zalicza się do ochronnych (wodochronnych i glebochronnych).

Podstawowymi założeniami gospodarki leśnej w mieście Łeba są: • ochrona i utrzymanie estetyczno– krajobrazowych walorów lasu, • ochrona cennych ekosystemów leśnych, hodowla lasu, • możliwość produkcji sadzonek drzew i krzewów, wyeksponowanie ich pod kątem walorów edukacyjnych lasów, • stworzenie najlepszych warunków rekreacji, • korzystne dla zdrowia oddziaływanie środowiska, • kształtowanie leśnego krajobrazu w różnych warunkach środowiska przyrodniczego przy maksymalnym utrzymaniu lasu w stanie zadrzewionym, • zabezpieczenie gleb przed procesami destrukcyjnymi i utrzymaniu ich zdolności retencyjnej. Całość lasów zalicza się do ochronnych – porastają one głównie tereny wydmowe. Dodatkowo grunty Łeby są sklasyfikowane ze względu na ich status prawny. Poniższa tabela i wykres przedstawiają następujące grupy gruntów:

Tabela 3. Stan prawny gruntów gminy Łeby Wyszczególnienie gruntów Powierzchnia ewidencyjna w ha Grunty Skarbu Państwa 858 Grunty gmin i związków gminnych 357 Grunty osób fizycznych 202 Grunty kościołów i związków wyznaniowych 3 Grunty powiatów 1 Pozostałe 51 Razem 1472 Źródło: ewidencja danychStarostwa Powiatowego w Lęborku. Stan na 2012 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 12 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykres 3 . Stan prawny gruntów gminy Łeby w 2012 r.

0% 0% 1. Gruinty Skarbu Państwa 4% 14% 2. Grunty gmin i związków gminnych 3. Grunty osób fizycznych 24% 58% 4. Grunty kościołów i związków wyznaniowych 5. Grunty powiatów

6. Pozostałe

Źródło: opracowanie własne

Według bazy danych Starostwa Powiatowego w Lęborku, w mieście Łeba najliczniejszą grupę gruntów stanowią grunty Skarbu Państwa, tj. 58,29%. Najmniejszy odsetek to grunty powiatów i wynoszą 0,07% oraz grunty kościołów i związków wyznaniowych stanowiące 0,20% całego obszaru gminy. Ukształtowanie terenu oraz wody powierzchniowe

Miasto Łeba położone jest pomiędzy morzem Bałtyckim a dwoma jeziorami Łebsko i Sarbsko. Jest to obszar Pobrzeża Południowobałtyckiego i Wybrzeża Słowińskiego.Stanowi on wąski pas lądu wzdłuż brzegu morskiego, dolinę nadmorską pochodzenia rzecznego.Jego krajobraz stanowi: plaża nadmorskie, wydmy, nadbrzeża jeziora oraz nadmorskie lasy. Wzdłuż brzegu morskiego rozciąga się pasmo wydm o wysokości do 45 m. Oddzielają one od morza jeziora Sarbsko i Łebsko. Południowa część Wybrzeża Słowińskiego jest terenem równinnym, w którego obszarze dominują torfy i tereny podmokłe. Łeba posiada około 12 km linii brzegowej wybrzeża morskiego, z pośród których na 3 km znajdują się kąpieliska. Plaża dostępna jest do plażowania i przejść pieszych, a w części tylko do przejścia. Miasto posiada część Jeziora Łebsko i Łabędzi Staw. Przez miasto przepływa rzeka Łeba i kanał Chełst, który łączy kanał portowy z Jeziorem Sarbsko. Rzeka Łeba madługość 117 km, przepływa przez pojezierze kaszubskie, pradolinę Redy – Łeby oraz Wybrzeże Słowińskie. Tereny we wschodniej i północnej części miasta to łąki z siecią rowów melioracyjnych oraz tereny bagienne i podmokłe porośnięte różnorodną roślinnością. Klimat

Przybrzeże Łebskie charakteryzuje się morskim klimatem. W porze letniej na wybrzeżu przeważa udział cisz i wiatrów słabych. Wiatry sztormowe mają swoje dobroczynne skutki w powstrzymywaniu degradacji wód morza, woda na plażach Łeby należy do najbardziej czystych, powietrze nasycone jest dobroczynnymi związkami jodu. W dzień wieje bryza morska na ląd, łagodzi upalne dni, zaś po zachodzie wieje bryza lądowa. Ten mikroklimat ze względu na walory zdrowotne budzi duże zainteresowanie turystów, ich pobyt następuje nie tylko w lecie, też w porze zimowo – wiosennej.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 13 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Flora i fauna

Występująca duża ilość obszarów i obiektów chronionych miasta wyróżnia go pod względem występowania różnorodnych zwierząt i zbiorowisk roślinnych. Fauna i flora charakteryzują się cechami wyjątkowymi. Zlokalizowane są w poszczególnych obszarach chronionych. W jeziorze Łebsko przylegającym do Gminy Miejskiej Łeba występują np. boleń i troć, żyje endemiczny gatunek siei łebskiej.

Teren Słowińskiego Parku Narodowego zamieszkuje wiele gatunków płazów. Spośród żyjących w parku gadów najliczniejsze to jaszczurka rodna i zwinka. Wśród ptaków na terenie miasta spotyka się cyraneczki, czernice, cyranki, modraszki, gawrony i kosy. W ekosystemach wodnych Łeby spotyka się kolonie mew, śmieszkę pospolitą czy srebrną.Zimą miasto jest miejscem zimowisk gatunków ptaków jak lodówki, uhle i markaczki. Na wybrzeżu i w wodach Bałtyku zamieszkuje wiele gatunków ssaków głównie skupionych w granicach Słowińskiego Parku, wśród najbardziej cennych można wymienić morświna, fokę szarą. Flora w granicach administracyjnych Łeby od północy skupia uwagę na pasmach wydm nadmorskich porośniętych roślinnością pionierską. Obszar sąsiadujący stanowią bory bażynowe z roślinnością chronioną m.in. paprotką zwyczajną. Tutaj dominuje sosna z domieszką brzozy, świerku. W centralnej części miasta, wśród zwartej zabudowy, dominuje zieleń nasadzona drzew i krzewów, występują także parki miejskie, aleje drzew, pełniąc nie tylko funkcję estetyczną ale i miejsce gniazdowania ptaków, np. sikor. Uwagę skupia park miejski od północy miasta graniczący z Łabędzim Stawem(potocznie zwanym Czarnym Stawem), a z pozostałych stron zabudową miejską. Tutaj występują gatunki drzew: olsze czarne, brzozy brodawkowate, jesion wyniosły, klon zwyczajny, jarząb pospolity. Obszary chronione dziedzictwa przyrodniczego

Na obszarze Łeby występuje obszar ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kształtowania środowiska. Ochrona przyrody polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody: • dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów, • roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową, • zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia, • siedlisk przyrodniczych, • siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, • tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt, • krajobrazu, • zieleni w miastach, • zadrzewień.

Ochrona środowiska oznacza podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiających zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej poprzez: • racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, 14

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 14 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• przeciwdziałanie zanieczyszczeniom, • przywracanie elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

Prawną ochroną objęty jest obszar 653,40 ha, co stanowi 44% powierzchni gminy Łeby.

Na terenie miasta znajdują się następujące formy ochrony przyrody: • Słowiński Park Narodowy (SPN), • pomnik przyrody objęty ochroną prawną – „Dąb Samotnik”, • NATURA 2000, • PLH220018 „Mierzeja Sarbska”, • PLH220023 „Ostoja Słowińska”, • PLB220003 „Pobrzeże Słowińskie”.

Wykres 4. Formy przyrody na terenie miasta Łeby

Powierzchnia miasta

23% Parki Narodowe bez otuliny 11% 53% Rezerwaty przyrody bez otulin 13%

Suma powierzchni objętych różnymi formami ochrony przyrody

Źródło: analiza własna

Słowiński Park Narodowy

Słowiński Park Narodowy utworzony został w 1967 roku. Powierzchnia parku na terenie miasta Łeby wynosi 361,18 ha. Jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce i jednym z 2 parków nadmorskich. Został utworzony w celu zachowania w stanie niezmienionym systemu jezior przymorskich, bagien, torfowisk, łąk, nadmorskich borów, lasów, a przede wszystkim wydmowego pasa mierzei z unikatowymi wydmami w Europie, ruchomymi wydmami.

Wyjątkowość przyrody Słowińskiego Parku Narodowego, objęta została ochroną, na podstawie międzynarodowych konwencji i porozumień. W roku 1977 SPN objęty został programem UNESCO MAB „Człowiek i Biosfera”, którego celem było utworzenie globalnej sieci rezerwatów biosfery. Obecnie funkcjonuje około 500 podobnych obiektów w 102 krajach świata. Rezerwaty Biosfery służą zachowaniu różnorodności biologicznej. Cel, który podkreśla tą ideę to pobudzenie społecznej świadomości o istniejących powiązaniach między różnorodnością ekologiczną i kulturową.

Następną konwencją ważną dla statusu SPN jest „Konwencja o obszarach wodno – błotnych” mających znaczenie międzynarodowe, przede wszystkim jako środowisko ptactwa wodnego, zwaną również Konwencją Ramsarską. Jej postanowienia zapewniają trwałą ochronę 15

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 15 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

i racjonalne użytkowanie terenów, w kształtowaniu których dominują ekosystemy wodne i bagienne. Na uwagę zasługuje fakt, iż 80% obszaru parku stanowią wody: morze , jeziora, torfowiska, bagna oraz fakt, że teren jest miejscem życia wielu gatunków ptaków chronionych. Objęcie od 1995 roku obszaru dodatkowymi międzynarodowymi postanowieniami staje się uzasadnione. Najmłodszą formę ochrony od 2004 roku stanowi ogólnoeuropejska sieć ekologiczna NATURA 2000, obejmująca wybrane ekosystemy parku. Podstawowe założenie obejmuje zachowanie dziedzictwa przyrodniczego krajów członkowskich Unii Europejskiej. Cel ten wdraża się poprzez: ochronę siedlisk zagrożonych i/lub reprezentatywnych wyróżnionych regionów biogeograficznych oraz ochronę roślin i zwierząt zagrożonych oraz rzadkich na terytorium Wspólnoty, poprzez ochronę gatunków i ich biotopów.

Aktualnie SPN to również Międzynarodowa Ostoja Ptaków, ustanowiona w oparciu o przyjęte kryteria BirdLife International dotyczące składu gatunkowego i liczebności awifauny występującej na danym terenie. SPN to także trzon „Ostoi Słowińskiej” i „Pobrzeża Słowińskiego”, obszarów wyznaczonych według tych samych założeń jw. we wszystkich krajach Unii Europejskiej, z mocy Dyrektywy Ptasiej i Dyrektywy Siedliskowej.

Przedmiotem działania Słowińskiego Parku Narodowego jest:

1. Ochrona przyrody, która ma na celu przede wszystkim: • utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, • zachowanie różnorodności biologicznej, • zachowanie dziedzictwa ekologicznego, • zapewnienie istnienia ciągłości gatunków roślin i zwierząt wraz z siedliskami poprzez utrzymanie lub przywracanie ich do właściwego stanu, • utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także innych zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności dziko występujących roślin lub zwierząt, siedlisk przyrodniczych, siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt, zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia, roślin lub zwierząt objętych ochroną na podstawie innych przepisów, przyrody nieożywionej, krajobrazu, • kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.

2. Udostępnienie SPN do prowadzenia wielokierunkowych badań naukowych. 3. Udostępnienie Parku w celu dydaktyki, uprawiania kwalifikowanej turystyki. 4. Zabezpieczenie prawnych, organizacyjnych, materialnych, personalnych i technicznych podstaw jego funkcjonowania.

Rezerwat przyrody

Rezerwat przyrody Mierzeja Sarbska utworzony został w 1976 r. Głównym celem jego działań jest ochrona naturalnych zbiorowisk wydmowych i bagiennych wykształconych w specyficznych warunkach, wąskiej około 1 km długości mierzei nadmorskiej.

Poza Słowińskim Parkiem Narodowym jest to jedyne miejsce na polskim wybrzeżu z ruchomymi wydmami parabolicznymi. Rezerwat rozciąga się na powierzchni 546,63 ha, w tym na terenie miasta Łeby na powierzchni około 299,7 ha. Obszar posiada Plan Ochrony. Prawie 400 ha, większą część rezerwatu, pokrywają zbiorowiska leśne, przedstawiające głównie różne zespoły boru bażynowego. W zagłębieniach międzywydmowych wykształcają się wrzosowiska wierzbowo – wrzoścowe, które w Polsce oceniane są jako stanowiska

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 16 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

nieliczne, zanikające. Walor tej przestrzeni podnoszą zarośla z woskownicą europejską, prawnie chronionym gatunkiem atlantyckim, który w Polsce jest bardzo rzadki i zagrożony. Flora rezerwatu wykazuje ponadprzeciętne wartości przyrodnicze z uwagi na wyjątkowo duże nagromadzenie gatunków rzadkich, ginących i zagrożonych w skali Pomorza, a nawet Polski. Tutaj występują: fiołek torfowy, wełnianeczka darniowa, wątlik błotny, rosiczka długolistna i pośrednia, turzyca bagienna, woskownica europejska, długosz królewski. Rezerwat stanowi ostoję puchacza.

Pomnik przyrody

W mieście Łeba znajduje się jeden pomnik przyrody. Dąb szypułkowy – „Dąb Samotnik” o obwodzie 342 cm, wysokości 15,50 m rośnie przy ul. Mickiewicza 13. Jest administrowany przez Urząd Miejski w Łebie.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 17 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Obszary Natura 2000

Cztery obszary sieci Natura 2000 zlokalizowane są w granicach gminy. Podstawową zasadą odnoszącą się do nich jest zakaz podejmowania jakichkolwiek działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz w znaczący sposób negatywnie wpływać na rośliny i zwierzęta z gatunków, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

Zasadniczymi aktami prawa międzynarodowego obowiązującym w Unii Europejskiej, a stosowanymi w ww. obszarze są: • Dyrektywa Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków, czyli Dyrektywa Ptasia, • Dyrektywa Rady 92/43/EEC dotycząca ochrony siedlisk przyrodniczych i dzikiej fauny i flory, czyli Dyrektywa Siedliskowa.

PLH220018 Mierzeja Sarbska

Lokalizacja w większości na terenie Nadmorskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu o powierzchni 15 238,60 ha. Obejmuje rezerwat przyrody Mierzeja Sarbska.Wąska mierzeja między Morzem Bałtyckim, a kryptodepresyjnym Jeziorem Sarbsko wraz z położoną na wschód od niego równiną błot przymorskich, w tym samo jezioro, które zalicza się do 11 występujących w Polsce jezior przybrzeżnych. Ostoja stanowi unikatowy kompleks wydm wałowych i parabolicznych, powrastanych borami bażynowymi.

W całości dużą część obszaru pokrywają zbiorowiska leśne. Jezioro Sarbsko jest siedliskiem priorytetowym 1150 laguny, występują niecki deflacyjne z bardzo rzadkimi zbiorowiskami torfowiskowymi i napiaskowymi. Ponad 60% obszaru zajmują siedliska z Dyrektywy Ptasiej, gdzie zidentyfikowano 11 rodzajów chronionych gatunków przyrody. Obszar charakteryzuje się ogromnymi walorami krajobrazowymi. Projektuje się utworzenie rezerwatu w Stilo.

Zagrożenie stanowi nadmierny, niekontrolowany rozwój turystyki, który w tym terenie powoduje przez pieszych wydeptywanie i degradację chronionych siedlisk, zanieczyszczenie wód w jeziorze. Dodatkowo niekorzystne jest prowadzenie prac odwodnieniowych, wycinanie drzew i stan kryzysowy pożarów.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 18 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

PLH220023 Ostoja Słowińska

Obszar chronionego krajobrazu i różnorodności form morfologicznych obserwowanych na Mierzei Gardneńsko – Łebskiej, w tym unikatowe barchany nadmorskie do 40 m n.p.m., wędrujące w tempie 3 – 10 m rocznie. W granicach ostoi występują dwa największe słonawe przymorskie jeziora: Łebsko o powierzchni 7140 ha i maksymalnej głębokości 6,30 m, Gardno o powierzchni 2468 ha i maksymalnej głębokości 2,60 m wraz z przylegającymi łąkami, torfowiskami, lasami i borami bagiennymi.Łącznie kompleks obejmuje Słowiński Park Narodowy wraz z wodami morskimi, kompleks Rowokół i koryto rzeki Łupawy.

Występują tutaj dobrze zachowane, wykształcone typowo i na dużych powierzchniach charakterystyczne siedliska nadmorskie, w tym 26 typów siedlisk objętych jest Dyrektywą Ptasią. Stwierdzono bytowanie co najmniej 28 gatunków ptaków.Występują chronione rośliny naczyniowe, gatunki bezkręgowców. Chroniony tu jest także unikatowy krajobraz wydm.

Zagrożeniem jest ograniczenie bądź zaniechanie wypasu łąk i pastwisk, co skutkuje degradacją otwartych powierzchni wokół największych przymorskich jezior parku. Zmniejsza się przez to ilość miejsc lęgowych ptaków oraz następuje zanik zbiorowisk roślinnych związanych z gospodarką człowieka.

Narastający ruch turystyczny w obrębie plaży i wydm przednich niszczy zbiorowiska przyrodnicze i miejsca lęgowe ptaków tam bytujących.

Duże wahania poziomu wód gruntowych i nieuregulowana w tym miejscu gospodarka ściekowa wywołują niekorzystne zmiany w strukturze ekosystemów jeziornych i torfowiskach, następuje obniżenie poziomu wody, zjawisko eutrofizacji.

PLB220003 Pobrzeże Słowińskie

Obszar ochronny ptaków, chronionego krajobrazu i różnorodności form morfologicznych występujących na Mierzei Gardneńsko Łebskiej, a obejmujące jw. oba jeziora. Jest to ważna ostoja ptasia o randze europejskiej E 09 Słowińskiego Parku Narodowego. Teren wpisany na listę obszarów Konwencji Ramsar. Znajduje się w obrębie Słowińskiego Rezerwatu Biosfery.Występuje tutaj co najmniej 25 gatunków ptaków z Dyrektywy Ptasiej, 15 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi.

Zagrożeniem dla występowania ww. gatunków podobnie jw. jest nieprawidłowa gospodarka upraw łąk i pastwisk wraz z nieuregulowaną gospodarką ściekową niekorzystnie wpływającym na zmiany w ekosystemach jeziornych i torfowiskowych.

Pozostałe obszary cenne przyrodniczo

Gmina Łeba posiada waloryzację przyrodniczo – krajobrazową miasta, według której zbadane zostały poszczególne kompleksy przyrodnicze. Uznano, że obszary o najwyższych walorach są dobrze zachowane m. in. system nadmorskiego boru bażynowego. Podobnie funkcjonuje dobrze zachowany i utrzymany walor wydm nadmorskich. Na terenie miasta występuje wiele mikroobszarów o średnim walorze krajobrazowym, które stale poddawane są działaniom zachowawczym i pielęgnacyjnym. Efektem jest przyroda miasta zachowująca swój niepowtarzalny charakter. Planuje się wyznaczanie i tworzenie nowych terenów ochronnych.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 19 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Zieleń urządzana

Istotne znaczenie na powierzchni zurbanizowanej Łeby ma zieleń urządzana. Miasto posiada wiele zieleni urządzonej, przede wszystkim obiekty przyrodnicze o formach naturalnych, półnaturalnych lub rozmaite założenia ogrodowe istniejące samoistnie lub towarzyszące zabudowie. Nadano jej funkcję rekreacyjną, ekologiczną i zdrowotną. W ten sposób eliminowane są wszelkie uciążliwości życia w mieście i kształtowanie jego urbanizacji. Wprowadza się ład przestrzenny wspólnie z istniejącą i nową zabudową oraz nadaje indywidualny charakter miastu Łeba.

Ochrona wybrzeża

Inspektor Ochrony Wybrzeża Urzędu Morskiego w Słupsku jest odpowiedzialny za ochronę wybrzeża. Obszar ten umiejscowiony pozostaje w części wschodniej Wybrzeża Środkowego (Słowińskiego). W nim 88% powierzchni zajmują rezerwaty Ścisłe, tj. Słowiński Park Narodowy oraz Mierzeja Sarbska. Obwód Ochrony Wybrzeża w Łebie zarządza długością 42 kilometrów wybrzeża, na odcinku od 175 kilometra wybrzeża do 217 kilometra wybrzeża województwa pomorskiego.

Służby odpowiedzialne za Ochronę Wybrzeża zajmują się gospodarką zadrzewiania i zalesiania obszaru. Na terenach wyjątkowo narażonych na niszczenie wybrzeża przez fale morskie, wydmy wykładane są chrustem, wzmacniane trawą bądź odbudowywane przez ustawienie płotów. Jednym z zadań służb m. in. jest ochrona bądź usuwanie szkód związanych z nieracjonalną gospodarką uprawiania turystyki w nadmorskiego terenie wybrzeża.

Rysunek 3.Wybrzeży Łeby (kolor różowy) na tle Wybrzeża Środkowego

Źródło: www.umsl.gov.pl Zasoby dziedzictwa kulturowego

Ochronie prawnej podlegają zasoby dziedzictwa kulturowego gminy jako trwałe elementy zagospodarowania jej obszaru. Struktura przestrzenna miasta Łeby posiada wyróżniające walory historyczne, zabytkowe, estetyczne i artystyczne. Zasoby dziedzictwa kulturowego to

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 20 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

istotny element tożsamości potwierdzający zachowanie ciągłości działania i dorobku społeczności lokalnej. Zasoby kulturowe miasta Łeby podkreślają wyjątkowe walory: I.czterech wartości urbanistycznych: • lokalizację miasta Łeby, począwszy od starej osady rybackiej, która otrzymała od zakonu krzyżackiego prawa miejskie w 1357 roku, położona bardziej na zachód od dzisiejszej nowej Łeby. Wpływ na zaniechanie rozwoju miasta w pierwszym założeniu miało niszczycielskie działanie morza i ruchomych wydm oraz przemieszczanie się koryta rzeki Łeby. Powodzie wskutek sztormów zmusiły mieszkańców do osadnictwa po drugiej stronie rzeki. Dowodem starej osady mieszkańców są ruiny gotyckiego kościoła św. Mikołaja, • nową lokalizację miasta Łeby, obszar średniowiecznego miasta z założeniem wzdłuż ulicy Powstańców Warszawy oraz kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Rozwój miasta, jego znaczna rozbudowa potwierdzona jest w drugiej połowie XVI – XVII wieku i następnie w XVIII wieku, • urbanistyczny układ zabudowy miasta XIX wiecznego Łeby z główną osią ulicy Kościuszki i ulicami poprzecznymi m. in. Kościelną, Piwną, Nowęcińską, 1 Maja, 11 Listopada, Nad Ujściem, Krótką, Tysiąclecia. Wybudowano dworzec kolejowy i zachowano stary cmentarz ewangelicki w miejscu obecnej ulicy Portowej. Tutaj usytuowano obelisk upamiętniający cmentarz. Katolicki cmentarz znajdował się przy dawnej ul. Świerczewskiego, a dzisiaj Nowęcińskiej.Główny wpływ na rozwój miasta miaław 1880 roku budowa portu rybackiego, • rozbudowę miasta Łeby w XX wieku, bowiem do 1945 roku tworzą go układy ulic: wschodnia część ulicy 1 Maja (owalnica) i ulica Nowęcińska, Abrahama, Wróblewskiego, Derdowskiego, Grunwaldzka oraz pojedyncze obiekty willowe ulic: Wojska Polskiego, Nadmorskiej, Orońców Westerplatte, Matejki, Sportowej, Brzozowej, Okrzei. II.budynków o wartościach zabytkowych,zachowanej formie i detalach architektonicznych: • ruin gotyckiego kościoła św. Mikołaja, • kościoła parafialnego p.w. NP Marii przy ul. Powstańców Warszawy, • zespołu budynków mieszkalnych przy ulicach: Kościuszki, Powstańców Warszawy, Nowęcińskiej, Kościelnej, Tysiąclecia, który wybudowano w miejscu dawnej zabudowy o charakterystycznej konstrukcji drewnianej krytej strzechą. W okresie dużego rozwoju miasta, ostatniego ćwierćwiecza XIX wieku i z początkiem XX wieku, na terenach niezbudowanych – ulice: Abrahama, Wróblewskiego, Derdowskiego, 1 Maja, wzniesiono budynki o prostej bryle i formach architektonicznych krytych dachami spadzistymi, • zabudowy willowej, domu wczasowego Neptun, wzniesionych w północnej części miasta pochodzą z początku XX wieku posiadających związek z rozwojem turystycznym Łeby. Budynki swobodnie rozproszono wzdłuż nowych, wyznaczonych ulic (ul. Obrońców Westerplatte, Wojska Polskiego, Brzozowa, Nadmorska). Dachy domów są mansardowe. Przy budynkach budowano werandy, urządzano ogrody, • zespołu dworcowego o charakterystycznej zabudowie przy Placu Dworcowym. Budynek stacyjny i magazyn PKP pochodzą z 1891 r., budynek dworca pochodzi z 1924 r., wieża ciśnień wybudowana została w 1914 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 21 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych i ruchomych

Jedną z form ochrony wartości kulturowej gminy jest prowadzenie szczegółowej ewidencji dóbrkultury i wpisanie do rejestru zabytków obiektów o historycznym znaczeniu. Opiekę nad prawidłowością zachowania dorobku wielu pokoleń, sprawuje Wojewódzki Konserwator Zabytków w Gdańsku. Na terenie miasta Łeba znajdują się następujące nieruchome obiekty wpisane do rejestru zabytków: • Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP w Łebie – barokowy kościół z 1663 roku z wieżą szachulcową z XVIII wieku, • Zabytkowe wyposażenie kościoła parafialnego p. w. Wniebowzięcia NMP w Łebie. Konieczne jest wpisanie do rejestru ruin gotyckiego kościoła św. Mikołaja usytuowanych w sąsiedztwie ul. Turystycznej, jedynej pamiątki po starej lokalizacji Łeby, oraz przeprowadzenie prac archeologicznych. Obiekty wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków

Przestrzegana forma ochrony obejmuje historyczną zabudowę miasta zarówno budynków i obiektów publicznych, jak i budynków mieszkalno – usługowych, mieszkalnych osób prywatnych. Rejestr obiektów prowadzi wojewódzka ewidencja zabytków.

Wpisem objęto 98 obiektów zlokalizowanych w Łebie: budynek poczty, budynek usługowy – dom turysty, kino, dwa cmentarze, dom wczasowy, ruiny kościoła oraz 89 budynków mieszkalnych.

Obiekty ujęte w gminnej ewidencji zabytków

Wykaz szczegółowy obiektów gminnej ewidencji zabytków zawiera opracowanie „Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Miejskiej Łeba na lata 2007 – 2011” i aktualizowane „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Łeby”. Wśród wielu budynków mieszkalnych, willi, ochroną konserwatorską objęto budynki przy ul. Kościuszki; stacji ratowniczej, poczty, dawnej piekarni i cukierni Georga Poschmanna, dawny hotel Noffke – obecnie Dom Turystyczny PTTK, przy ul. Morskiej; dawną halę sportową – obecnie kino „Rybak”, przy ul. Parkowej; cmentarz, przy Placu Dworcowym; dworzec kolejowy, wieżę ciśnień, przy ul. Powstańców Warszawy; budynek gastronomiczny, dawną pastorówkę – obecnie plebanię wraz z budynkiem gospodarczym. Nieruchome zabytki archeologiczne

Ślady materialnej ludzkiej działalności w przeszłości miasta Łeby wyznaczają nieruchome zabytki archeologiczne. Tworzą one zwarty, oddzielony od innych, podobnych wydzielonych przestrzeni źródła archeologiczne. Na terenie miasta Łeby występuje 11 stanowisk archeologicznych, których funkcja, chronologia i kultura archeologiczna, zostały zaewidencjonowane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. Zachowanie wartości zabytkowych, historycznych i krajobrazowych, utrzymywanie w dobrym stanie technicznym, są zadaniami planowanymi w przyszłym czasiedla poszczególnych obiektów i terenów włącznie. Pierwszym działaniem będzie ujęcie

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 22 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

poszczególnych stref ochrony w opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta. Jako obiekty o szczególnej wartości zabytkowej i walorach krajobrazowych, rewaloryzacji będą poddawane kościoły i kaplice oraz cmentarze wszystkich wyznań, czynne i zamknięte. Przede wszystkim należy utrzymać i przywrócić istniejącą kompozycję. Zachować ochronę i pielęgnację drzewostanu oraz przeprowadzać renowację architektury cmentarnej. Obiekty architektury i budownictwa w niektórych przypadkach ze względu na stan techniczny, zagrożenie bezpieczeństwa będą podlegały odtworzeniu. Nowa zabudowa charakteryzować się powinna cechami jakie posiadała zabudowa poprzednia. Jej forma architektoniczna winna pozostać dostosowana do otaczającej zabudowy i krajobrazu.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 23 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Obszar społeczny

Sytuacja demograficzna miasta Łeby

W 2012 roku zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, obszar gminy zamieszkiwało 3864 osób. Płeć męską reprezentowało 1859 osób. Spadek widoczny jest w 2009 roku choć następny rok 2010 charakteryzuje wzrost i zamieszkiwanie miasta przez 3911 osób. Bez zmian przez cały badany okres, występuje przewaga kobiet w strukturze demograficznej gminy.

Zmiany w zaludnieniu gminy są wynikiem występujących od wielu lat procesów demograficznych, tj. niewielkiego przyrostu naturalnego oraz nie mającego dużego wpływu ujemnego salda ruchu migracyjnego.

Tabela 4. Liczba ludności miasta Łeby w latach 2003-2012 Wskaźnik 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 3898 3857 3833 3848 3783 3744 3748 3911 3889 3864 3850 Mężczyźni 1857 1831 1821 1821 1796 1765 1771 1891 1885 1859 1858 Kobiety 2041 2026 2012 2027 1987 1979 1977 2020 2004 2005 1992 Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2009-31.12.2013 r.

Wykres 5 Liczba ludności w podziale na płeć miasta Łeba w latach 2003 – 2012 4500

4000

3500

3000

2500

2000

1500

1000

500

0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ogółem Mężczyźni Kobiety

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 24 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 5. Wybrane dane z demografii w 2012 roku Powiat Gmina Powiat = 100* Ludność, 66186 3864 5,8 w tym kobiety 33564 2005 6,0 Urodzenia żywe 726 37 5,1 Zgony 600 47 7,8 Przyrost naturalny 126 -10 x Saldo migracji ogółem -161 -17 x Ludność w wieku: • przedprodukcyjnym 13705 632 4,6 • produkcyjnym 42727 2550 6,0 • poprodukcyjnym 9754 682 7,0 Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2012r. *wskaźnik obrazujący sytuację gminy na tle powiatu

W tabeli poniżej zestawiono główne wskaźniki demograficzne na przestrzeni lat 2009 – 2012. Na ich podstawie zaobserwowano, iż gęstość zaludnienia na terenie gminy różnicowała się w przedziale 253 – 264 osób na km2.

W badanym czasie przyrost naturalny przyjmował różne wartości. Najmniejszą wartość osiągnął w 2011 roku i wynosił -4,3, która uległa wzrostowi do -2,6 w 2012 roku. Najkorzystniejszy wynik wystąpił w 2009 roku, tj. 2,6 i przyjął wielkość malejącą.

Tabela 6. Zestawienie głównych wskaźników demograficznych dla miasta Łeby Wskaźnik Jednostka 2009 2010 2011 2012 Ludność nakm2 Osoby/1km2 253 264 263 261 Kobiety na 100 mężczyzn Osoby 112 107 106 108 Zgony na 1000 ludności Osoby 7,1 9,4 12,3 12,1 Przyrost naturalny na 1000 ludności Osoby 2,6 1 -4,3 -2,6 Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2009-31.12.2012r. Bezpieczeństwo publiczne w mieście

Władze miasta zapobiegają negatywnym zjawiskom kryzysowym i dbają o obronę cywilną mieszkańców Łeby. Stale monitorują i prognozują zagrożenia mogące występować w obszarze gminy. Wspólnie z powiatem lęborskim prowadzą wiele zadań, w tym stałego dyżuru gotowości obronnej państwa. Podtrzymują pełną gotowość niesienia pomocy na bazie opracowanych i aktualizowanych planów: zarządzania kryzysowego, przeciwpowodziowego, ewakuacji, zapasowych miejsc szpitalnych, ochrony zabytków, akcji kurierskiej, zabezpieczenia w wodę pitną, ochrony infrastruktury krytycznej. Stale realizują szkolenia wpływające na wzrost świadomości społecznej mieszkańców gminy i powiatu.

Z uwagi na warunki klimatyczne miasta, jego uwarunkowania urbanistyczne, stałym działaniem i podejmowanymi zadaniami jest likwidacja skutków klęsk żywiołowych w infrastrukturze komunalnej. Istotnym kierunkiem realizowanych zadań jest aktualizacja bazy danych, z przeznaczeniem zastosowania w akcjach ratowniczych ludności mieszkającej i przybywającej do gminy.

Teren Gminy Miejskiej Łeby podlega obsłudze i wielu działaniom na rzecz bezpieczeństwa mieszkańców Komendzie Powiatowej Policji w Lęborku. W mieście Łeba Komisariat Policji zlokalizowany jest przy ul. Kościuszki. Wspólnie z powiatem są planowane i wdrażane zadania przygotowań obronnych, strategicznych na poziomie kraju. Podmioty odpowiedzialne

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 25 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

za bezpieczeństwo publiczne tworzą partnerskie zespoły integrujące i koordynujące wszystkimi zadaniami obrony cywilnej oraz innych uczestniczących służb organów państwa.

Na terenie miasta funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna, założona od 1946 roku. Obecnie siedziba straży znajduje się przy ul. Pocztowej 10.Podmiot dysponuje wieloma specjalistycznymi pojazdami wykorzystywanymi do akcji: ratowniczo – gaśniczych, akcji ratowniczych na wodzie (wraz z pontonem), ratownictwa przedmedycznego, likwidacji miejsc zagrożeń, likwidacji miejscowych zagrożeń, likwidacji zagrożeń ekologicznych w zakresie środków ropopochodnych na wodzie, transportu wymiany obsady ratowników. Każdy z nich obsługuje od 6 do 9 osób. W dyspozycji straży jest sprzęt wyposażony w specjalistyczne narzędzia gwarantujące niesienie pomocy w sytuacjach kryzysowych. Istniejąca placówka Straży Granicznej w Łebie obsługuje morskie przejście graniczne w Łebie. Jednocześnie zasięgiem obsługi obejmuje powiaty wejherowski i lęborski. Ochrona zdrowia Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie opieki zdrowotnej:

Tabela 7. Podmioty opieki zdrowotnej działające bezpłatnie dla ubezpieczonych w NFZ Specjalizacja Nazwa gabinetu Adres Medycyna Rodzinna Gabinet Medycyny Rodzinnej P. Pelczar ul. Kościelna 1 Medycyna Rodzinna Gabinet Medycyny Rodzinnej E. Wasylewicz ul. Kwiatowa 1 Medycyna Rodzinna Gabinet Medycyny Rodzinnej R. Greczko ul. Powstańców Warszawy 32 Rehabilitacja Zdrowotel ul. Nadmorska 15/17 Stomatologia Stomatolog K. Mazur ul. Kościuszki 88 Stomatologia Stomatolog J. Adamowicz - Proniewska ul. Kościelna 1 Realizator Programu Zdrowotnego ul. Pocztowa 10 MEDICAR Zbigniew Bogdał Źródło: opracowanie własne wg stanu na 31.12.2013 r.

Tabela 8Gabinety prywatne, odpłatne Specjalizacja Nazwa gabinetu Adres Gabinet Medycyny Rodzinnej Medycyna Rodzinna ul. Powstańców Warszawy 22 R. Greczko Gabinet Medycyny Rodzinnej Medycyna Rodzinna ul. Kwiatowa 1 E. Wasylewicz Stomatologia Stomatolog J. Adamowicz ul. Kościelna 1 Stomatologia Stomatolog K. Mazur - Małek ul. Kościuszki 88 Stomatologia Stomatolog E. Hokusz ul. Wróblewskiego 3 Źródło: pracowanie własnewg stanu na 31.12.2013r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 26 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykres 6Podmioty gospodarcze prowadzące usługi w zakresie opieki zdrowotnej w 2010 r.miasta Łeby w porównaniu z innymi gminami w powiecie lęborskim

6% 12% 3%

13% Łeba Wicko Nowa Wieś Lęborska 66% Miasto Lębork Cewice

Źródło: pracowanie własne

Wykres 7. Liczba ludności korzystająca z podmiotów gospodarczych prowadzących usługi w zakresie opieki zdrowotnej miasta Łeby w porównaniu z innymi gminami w powiecie lęborskim 7000 5793 6000 5000 3532 4000 3225 3000 2000 1647 938 1000 0 Łeba Wicko Nowa Wieś Miasto Lębork Cewice Lęborska Źródło:opracowanie własne Pomoc społeczna

Miasto Łeba rozwiązując problemy kryzysowe wdraża dokument planowania strategicznego pn. „Łebska Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2011 – 2021”.

W obrębie gminy stale poddawane identyfikacji są czynniki generujące problemy społeczne i podejmowane działania profilaktyczne oraz zaradcze w celu eliminowania negatywnych zjawisk. Główne kierunki działań mają na celu zapewnienie mieszkańcom Łeby odpowiedniej jakości życia. Trudna sytuacja na rynku pracy, spadek zamożności społeczeństwa sprzyja zwiększeniu skali zjawisk kryzysowych. Polityka rozwiązywania problemów społecznych została jasno sformułowana, jako określone, wymierne i zdefiniowane w czasie cele oraz ujęta w partnerską współpracę wszystkich podmiotów realizujących pomoc społeczną w Łebie.

Opiekę i pielęgnację osób wymagających troski zapewnia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łebie. Organizuje pomoc w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych,

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 27 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

opiekuńczych dla chorych z zaburzeniami psychicznymi. Na terenie miasta działają 3 zespoły gabinetów lekarzy rodzinnych.

Ośrodek w Łebie został powołany w 1990 roku. Zgodnie ze statutem swojej działalności realizuje zadania własne gminy, zadania zlecone, w tym specjalne programy rządowe finansowane z budżetu rządowego oraz zadania przypisane ustawą o świadczeniach rodzinnych.

MOPS to ważna instytucja społeczna rozwiązująca problemy indywidualne i grup społecznych zamieszkujących gminę miejską. Obrazy zjawisk i problemów w otaczającej przestrzeni miasta, w określonym stopniu odnotowane zostały w rejestrze ośrodka.

Polityka społeczna jest najważniejszą z dziedzin życia bowiem dotyczy najintymniejszych spraw ludzkich, zdrowia, sytuacji materialnej i patologii społecznych. Władze gminy wysoko oceniają doświadczenie pracowników, efekty i rezultaty ich profesjonalnie wykonanych zadań.

Liczba ludności korzystającej z pomocy społecznej wyrażona w % w stosunku do ludności ogółem w 2010 roku: • w powiecie wynosił 13% • natomiast w gminie 10%

Wykres 8. Beneficjenci pomocy społecznej w 2010 r. w mieście Łebie w porównaniu z innymi gminami powiatu lęborskiego

13% 31% Łeba 25% Wicko Nowa Wieś Lęborska 12% Miasto Lębork 19% Cewice

Źródło: opracowanie własne

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 28 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykres 9. Wsparcie osób pozostających bez pracy w latach 2006 - 2009

250 200 150 100 50 Liczba rodzin 0 2006 2007 2008 2009

2006 2007 2008 2009 Liczba rodzin korzystających 214 200 186 189 z pomocy Bezrobocie 148 134 102 95

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS w Łebie.

Wydatki na pomoc społeczną i pozostałe zadania z zakresu polityki społecznej stanowiły 10,4% wydatków gminy w 2012 roku, a wydatki na przeciwdziałanie alkoholizmowi w 2012 roku wynosiły 354358 zł.W 2012 roku wydatki na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej wynosiły 2361,8 tys. zł.

Gmina Miejska Łeba jest organem prowadzącym i współdziałającym z Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Punktów Konsultacyjno – Informacyjnych oraz grupami wsparcia.Punkt został utworzony z myślą o osobach, których życie zostało dotknięte sytuacją kryzysową, np. wskutek przemocy, znęcania psychicznego i moralnego, konfliktów, uzależnienia. Organizacja prowadzi porady i konsultacje bezpośrednie oraz telefoniczne w zakresie problematyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przemocy domowej. Jej działania polegają na: • udzielaniu wsparcia i pomocy osobom dotkniętym uzależnieniem alkoholowym i osobom współuzależnionym od alkoholu, • prowadzeniu poradnictwa pedagogicznego, prawnego, psychologicznego, • informowaniu adresatów pomocy o możliwościach leczenia odwykowego, otrzymania opieki szpitalnej, udziału w terapii grupowej i indywidualnej, o miejscach i możliwościach pomocy w trudnych sprawach wychowawczych, rodzinnych i małżeńskich oraz dotyczących przemocy w rodzinie.

Punkt Informacyjno – Konsultacyjny stale monitoruje zjawiska przemocy i udziela wszechstronnej pomocy osobom pokrzywdzonym poprzez prowadzone dyżury. Stale dostępni są specjaliści: radca prawny, pedagog, psycholog. Osoby zgłaszające problem mają zapewnioną dyskrecję i pełną anonimowość.

Organizacje pozarządowe realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej

Jednostkami wspierającymi system pomocy społecznej skierowanej na zapobieganie i zwalczanie społecznego wykluczenia oraz udzielanie pomocy zagrożonej części społeczeństwa są organizacje sektora pozarządowego: 1. Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów, Koło nr 1 w Łebie Klub Seniora „Niezapominajka”. 2. Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Łebie. 29

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 29 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

3. Zespoły Parafialne „Caritas” działające przy obu parafiach w Łebie.

Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów Koło nr 1 w Łebie Klub Seniora „Niezapominajka” jest organizacją pozarządową. Członkami klubu są osoby w wieku poprodukcyjnym, emeryci i renciści, posiadający niskie dochody. Niektórzy członkowie to osoby niepełnosprawne, w większości kobiety, ok. 85% ogółu związku. Głównym celem działalności organizacji jest przeciwdziałanie osamotnieniu, izolacji społecznej i zagrożeniu marginalizacji społecznej seniorów Łeby i okolic. Działania służą osiągnięciu rezultatu: zmniejszenia poczucia osamotnienia, alienacji osób starszych, integracji seniorów, pobudzenia zainteresowań i potrzeb kulturalnych, propagowania zdrowego stylu życia, zaspakajania potrzeb społeczno – kulturalnych osób starszych, organizowania czasu wolnego osób starszych, zmiany wizerunku człowieka starszego w społeczeństwie, integrowania się wywołującego potencjał twórczy, zaangażowania seniorów w działalność społeczną. Członkowie klubu aktywnie włączyli się w działanie na rzecz społeczności lokalnej m. in. organizację festynów, zabawy, wieczorków, wspólnej biesiady przy ognisku, organizacji dni seniora, wycieczek itp. spotkań. Aktywność seniorów w różnych sferach życia wpłynęła na realizację naturalnych dla każdego pokolenia potrzeb w zakresie rozwoju życia społecznego.

Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Łebie jest zorganizowaną wspólnotą katolicką. Działa szeroko w lokalnym środowisku, a szczególnie wśród osób potrzebujących wsparcia, tj. bezrobotnych, młodzieży i dzieci. Przestrzega zasadę „pomoc dla samopomocy”. Zaspakaja najpilniejsze potrzeby jednocześnie dbając o zaangażowanie potrzebujących w rozwiązywanie własnych problemów, pobudza ich inicjatywę i stwarza im możliwości samodzielnego działania. Nadrzędnym celem działalności stowarzyszenia jest wypracowanie w każdym umiejętności kształtowania swojego życia w sposób godny i odpowiedzialny. Członkowie organizacji stale podnoszą swoją wiedzę i kształtują umiejętności aby móc w różnych okolicznościach życia przyczynić się do rozwiązywania konkretnych problemów społeczności lokalnej.Efektem działań członków stowarzyszenia, od momentu jego założenia w 2000 roku, przy wsparciu m.in. środkami z UE jest Rybackie Centrum Kultury i Formacji BOLENIEC, którego celem jest integracja środowiska rybackiego i zachęcanie społeczeństwa do poznania kultury i tradycji rybactwa. Centrum prezentuje lokalne rzemiosło, sztukę i obyczaje rybactwa na terenie Lokalnej Grupy Rybackiej w ramach rozwoju obszarów rybackich.

Zespoły parafialne „Caritas”realizują działalność charytatywną i humanitarną z poszanowaniem potrzeb duchowych i materialnych człowieka, a wypływającej z ewangelickiego przykazania miłości w odniesieniu do godności każdej osoby bez względu na jej wyznanie, światopogląd, narodowość, rasę i przekonania. Obszarem działalności jest przede wszystkim parafia. Jednak zespoły często działalność charytatywną chętnie realizują poza nią. W ten sposób najlepiej wyrażają przesłanie miłosierdzia i otaczają opieką szeroki zakres osób potrzebujących pomocy.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 30 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

ZP „Caritas” przy parafii p.w. Wniebowzięcia NMP w Łebie oraz ZP „Caritas” przy parafii św. Jakuba Apostoła w Łebierealizują następujące formy działalności: • pomoc rzeczową i finansową, • darują paczki żywnościowe na Święta Wielkanocne i na Święto Bożego Narodzenia, • organizują dwa razy w roku „Dzień Chorych” (Msza św. z błogosławieństwem i agapa), • odwiedzają chorych w domach i obdarowują paczkami, • organizują zabawę karnawałową dla dzieci, spotkanie z Mikołajem, paczki ze słodyczami, • organizują spotkania opłatkowo – kolędowe, • prowadzą Drogę Krzyżową i Apel Jasnogórskiego, • wykonują i sprzedają palmy wielkanocne, paschały na liturgię Światła, • organizują akcję „kosz Wielkanocny” i „kosz Bożonarodzeniowy” (kosze na żywność w sklepach), • organizują kolonie letnie dla dzieci z rodzin ubogich, wielodzietnych i dysfunkcyjnych, • organizują stoiska Zespołu Parafialnego na Festiwalu Pomuchla (loteria fantowa, kawiarnia), • organizują wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, • kwestowanie przykościelne: kolonijna, wielkopostna i adwentowa, okazjonalne np. klęski żywiołowe, • stoiska w czasie imprez miejskich, • spotkania „robocze” w zależności od potrzeb. Oświata i wychowanie

Zestawienie danych dotyczących edukacji na terenie miasta Łeba prezentują poniższe tabele.

Tabela 9. Dane dotyczące edukacji w gminie Łeba w poszczególnych latach szkolnych Edukacja 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 Żłobki ogółem - - - - - w tym oddziały żłobkowe - - - - Miejsca w żłobkach - - - - - Dzieci przebywające w żłobkach w ciągu roku - - - - - Placówki wychowania przedszkolnego 7 7 7 7 7 w tym przedszkola 6 6 6 6 6 Miejsca w przedszkolach 116 116 115 110 106 Dzieci w placówkach wychowania 166 159 155 176 167 przedszkolnego: w tym w przedszkolach 104 101 98 105 100 Szkoły podstawowe 1 1 1 1 1 Uczniowie szkół podstawowych 278 290 263 241 236 Uczniowie przypadający na 1 komputer przeznaczony do użytku uczniów z dostępem do Internetu w szkołach: 17 17 16 15 15 podstawowych 12 12 11 10 10 gimnazjalnych 5 5 5 5 5 Komputery z dostępem do Internetu przeznaczone do użytku uczniów w szkołach: podstawowych 24 24 24 24 24 gimnazjalnych 33 33 32 30 30 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Vademecum Samorządowca dla Gminy Miejskiej Łeba 31

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 31 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Z powyższej tabeli wynika, że na terenie Gminy Miejskiej Łeba nie funkcjonują żłobki. Ludność gminy według edukacyjnych grup wieku w 2012 roku: 0 – 2 lata - 104 3 – 6 lat - 138 7 – 12 lat - 201 13 – 15 lat - 117 Subwencja oświatowa w gminie wynosiła w 2012 roku 3075 tys. zł

Wychowanie przedszkolne

Tabela 10. Wykaz przedszkoli Nazwa Adres Przedszkole Niepubliczne „Bursztynek” ul. Mickiewicza 6 Przedszkole Niepubliczne „Gucio” ul. Parkowa 11 Przedszkole Niepubliczne „Maja” ul. Mickiewicza 5 Przedszkole Niepubliczne „Pinokio” ul. Mickiewicza 6 Ochronka Sióstr Służebniczek NMP ul. Kościelna 4 Oddział Przedszkolny przy Szkole Podstawowej ul. Tysiąclecia 11 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Łebie wg stanu 31.12.2013 r.

Dane za rok szkolny 2012/2013 w placówkach wychowania przedszkolnego:

• liczba przedszkoli – 5 • miejsca w przedszkolach – 106 • liczba dzieci w przedszkolach – 100 Szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży

Szkoły podstawowe

Tabela 11. Wykaz szkół podstawowych Nazwa Adres Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza ul. Tysiąclecia 11 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Łebie wg stanu 31.12.2013 r.

Dane za rok szkolny 2012/2013 • pomieszczenia szkolne – 23 • oddziały – 14 • uczniowie – 238 • absolwenci - 49

Gimnazja

Tabela 12. Wykaz szkół gimnazjalnych Nazwa Adres Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II ul. Nadmorska 21 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Łebie wg stanu 31.12.2013 r.

Dane za rok szkolny 2012/2013 • pomieszczenia szkolne – 14 • oddziały – 8 32

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 32 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• uczniowie – 135 • absolwenci - 48

Szkoły ponadgimnazjalne

Tabela 13. Wykaz szkół ponadgimnazjalnych Nazwa Adres Społeczne Liceum Ogólnokształcące w Łebie ul. Nadmorska 21 Społeczne Technikum Żywności i Hotelarstwa ul. Nadmorska 21 Społeczne Liceum Profilowane ul. Nadmorska 21 Społeczne Liceum dl Dorosłych ul. Nadmorska 21 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Łebie wg stanu 31.12.2013 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 33 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Organizacje pozarządowe realizujące zadania z zakresu oświatyi wychowania

Łebskie Towarzystwo Oświatowe prowadzi działalność na rzecz szkół: Społecznego Liceum Ogólnokształcącego, Społecznego Liceum Profilowanego, Społeczne Liceum dla Dorosłych, Społeczne Technikum Technologii Żywności i Hotelarstwa. Celami statutowymi towarzystwa są m. in.: • wykorzystywanie wszystkich możliwych warunków inspirujących edukację dzieci i młodzieży oraz wspierających inicjatywy społeczne rozwoju oświaty i wychowania, • wdrażanie profilaktyki zwalczania alkoholizmu, narkomanii i innych uzależnień wśród dzieci i młodzieży, • prowadzenie działalności pożytku publicznego. Stowarzyszenie swoje cele, kierunki działania realizuje przede wszystkim wskutek: • inspirowania i wspierania działalności placówek oświatowo – wychowawczych oraz opiekuńczych, zadania finansowane są ze środków społecznych, • organizowania i prowadzenia własnych placówek oświatowo – wychowawczych i opiekuńczych, • współpracę z instytucjami i organizacjami, których cele działania są spójne z kierunkami działania stowarzyszenia, • popularyzowania wiedzy o oświacie i wychowaniu, • tworzenie fundacji i innych form wsparcia inicjatyw w zakresie oświaty i wychowania, • wyrażanie opinii i stawianie wniosków w sprawach oświaty i wychowania, • prowadzenie działalności gospodarczej z przeznaczeniem pozyskanych środków finansowych na działalność statutową organizacji. Działalność pożytku publicznego stowarzyszenia skupia się na realizacji zadań obejmujących: • naukę, edukację, oświatę i wychowanie, • pogłębianie wiedzy o krajoznawstwie organizowaniu wypoczynku dzieci i młodzieży, • upowszechnianie kultury fizycznej i sportu, • przeciwdziałaniu sytuacjom kryzysowym – patologiom społecznym. Porozumienie współpracy partnerskiej przez: Gminę Miejską Łeba, Łebskie Stowarzyszenie Oświatowe, Lokalną Grupę Rybacką Pradoliny Łeby, Zrzeszenie Rybaków Morskich, Organizację Producentów z siedzibą we Władysławowie, Związkiem Miast i Gmin Morskich z siedzibą w Gdańsku we współpracy z Ministerstwem Edukacji I Ministerstwem Rolnictwa obejmuje kierunki działania w celu utworzenia wypracowania profilu edukacyjnego – rybak morski. Planuje się rozpoczęcie kształcenia na poziomie szkoły zasadniczej. W perspektywie rozwoju edukacji zawodowej, zdobywanie zawodu na poziomie technika. Uniwersytet Trzeciego Wieku aktywnie współdziała z gminą Łeba szczególnie w zakresie perspektywicznego rozwoju infrastruktury społecznej w kierunku edukacji i aktywności osób starszych. Organizacja w 2012 roku wspólnie z samorządem miasta zorganizowała Ogólnopolską Konferencję na temat roli Uniwersytetu Trzeciego Wieku w różnych dziedzinach życia. Wśród wielu inicjatyw na rzecz społeczności lokalnej organizacja wprowadziła cykliczny konkurs recytatorski.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 34 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 14. Wykaz wybranych imprez sportowych i rekreacyjnych Nazwa imprezy miesiąc miejsce Międzynarodowy Maraton Piłki Siatkowej Młodzieży Luty/marzec Łeba Karnawałowy Trail Półmaraton marzec Łeba Pomorski Zjazd Morsów marzec Łeba Latawce Nadziei marzec Łeba Plażowe Mistrzostwa NordicWalking kwiecień Łeba Otwarcie sezonu żeglarskiego kwiecień Łeba Rajd Starych Motocykli kwiecień Łeba Otwarcie sezonu windsurfingowego maj Łeba Mistrzostwa Spławikowe PZW koło Łeba „Leszcz” maj Łeba Z kompasem – Kaszubski Rajd na Orientację maj Łeba Dzień Dziecka z PZW koło Łeba czerwiec Łeba Dzień Latawca czerwiec Łeba Mistrzostwa Polski w wędkarstwie brzegowo - plażowym czerwiec Łeba Regionalne Zawody w Skokach przez Przeszkody czerwiec Łeba Międzynarodowy Festiwal Latawców wrzesień Łeba Mistrzostwa Gruntowe PZW koło Łeba „Sandacz” wrzesień Łeba Mistrzostwa Wód Morskich PZW koło Łeba październik Łeba Halowy Turniej Piłki Nożnej Juniorów październik/listopad Łeba Bałtyckie Mistrzostwa w MTB listopad Łeba Bałtyckie Mistrzostwa w biegach przełajowych listopad Łeba Bałtyckie Mistrzostwa w NordicWalking listopad Łeba Bałtycka Kąpiel Morsów listopad Łeba Międzynarodowe Zawody w Strzelaniach listopad Łeba Pneumatycznych „BalticCup” Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Łebie Kultura

Miejska Biblioteka dysponuje księgozbiorem literatury pięknej, popularno – naukowej oraz księgozbiorem ze wszystkich dziedzin dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Księgozbiór obejmuje 38,1 tys. egzemplarzy.

Tabela 15. Biblioteki i czytelnictwo w gminie Łeba w roku 2012 2012 Biblioteki i filie 1 Czytelnicy w bibliotekach publicznych 1119 Wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika 18.5 w woluminach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urząd Statystycznego w Gdańsku

Biblioteka pełni rolę centrum kultury w mieście. Organizuje różnego typu imprezy, wydarzenia i spotkania z ciekawymi ludźmi, artystami plastykami, pisarzami, politykami.

Na badanym obszarze działa Łebski Klub Wolontariatu. Głównie młodzież szkolna. Członkowie grupy,9 osób, prowadzą zajęcia dla dzieci oraz wspierają pracowników biblioteki przy organizacji imprez.

Na terenie miasta działa również 11 amatorskich zespołów muzyczno – wokalnych, m.in. 4 zespoły wokalne dziecięce, 5 zespołów wokalnych dorosłych, 2 grupy rockowe, przy Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II działa zespół taneczny. Swoją pasję twórczą osoby uzdolnione plastycznie rozwijają w Klubie Pracy Twórczej „Absurd”. Corocznie w dniu 35

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 35 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

8 marca organizują wernisaż swoich prac. Wystawy prac organizowane są również w trakcie imprez miejskich. Dzieci i młodzież skupiają się w Pracowni Plastycznej „Plastuś” działającej w Szkole Podstawowej im. A. Mickiewicza w Łebie.

Tabela 16. Wykaz wybranych imprez Nazwa imprezy miesiąc miejsce Spotkanie z pisarzami, plastykami, ciekawymi ludźmi, cały rok Łeba politykami Wystawy i spotkania z miejscowymi twórcami cały rok Łeba Wieczór Trzech Króli styczeń Łeba Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy styczeń Łeba Ogólnopolski Festiwal Tańca Nowoczesnego Łeba styczeń Łeba Wernisaż malarski marzec Łeba Ogólnopolski Konkurs Sztuki Baletowej Łeba kwiecień Łeba Bezpieczna Majówka z Radiem ZET Morze, Góry i maj Łeba Mazury – Łeba, Szczyrk i Mikołajki Obchody Święta konstytucji 3 Maja maj Łeba Konkurs Recytatorski Dzieci Młodzieży i Dorośli mówią maj Łeba wiersze Festyn Rodzinny maj Łeba Gra Miejska maj Łeba Zawody Tańca hip - hop czerwiec Łeba Powitanie Lata Łeba – Wicko – Festiwal kulinarny czerwiec Łeba „Zapomniane smaki” Plener Malarzy czerwiec Łeba Dni Łeby lipiec Łeba Nadmorskie Letnie Kursy Muzyczne lipiec Łeba czerwiec, lipiec, Koncerty szantowe Łeba sierpień Festiwal Działań Kreatywnych „Podwodne Żagle” lipiec/sierpień Łeba Lato z książką w Łebie lipiec/sierpień Łeba Bezpiecznie nad wodą w Łebie sierpień Łeba Kaszubskie Camino sierpień Łeba Łebski Dzień Rybaka wrzesień Łeba Festyn wrześniowy na zakończenie lata wrzesień Łeba Zakończenie sezonu żeglarskiego październik Łeba Spotkanie przy krzyżu upamiętniające tych co zginęli na październik Łeba morzu Konkurs na Najładniejszy ogród lub balkon. Jak Cię widza, cały rok, wręczenie Łeba tak Cię piszą nagród październik Obchody Święta Niepodległości listopad Łeba Ubieranie Choinki Miejskiej grudzień Łeba Festiwal „Pomuchla” grudzień Łeba Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miejski w Łebie wg stanu 31.12.2013 r. Sport

Łeba posiada sprzyjające warunki uprawiania sportu. W mieście organizowane są różnej rangi i kategorii zawody wędkarskie. Prężnie działa Klub Morsów współorganizator Pomorskiego Zjazdu Morsów. Przy współudziale „Zdrowotelu Łeba” corocznie w mieście organizuje się imprezy nordic walking.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 36 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Aktywnie działa 7 klubów sportowych o różnym statusie – uczniowskie kluby sportowe, zarejestrowane w ewidencji Starostwa Powiatowego, w KRS.Kluby prowadząc działalność organizują: • szkolenia dla dzieci, młodzieży i dorosłych gwarantujące członkom ciekawe i bezpieczne formy spędzenia wolnego czasu oraz zajęcia dydaktyczno – wychowawcze, • imprezy rekreacyjne na terenie miasta, często o zasięgu ponadlokalnym.

Wykaz organizacji pozarządowych i podmiotów rozwijające działania na rzecz uprawiania sportu: 1. Klub Sportowy „Start”, 2. Łebski Klub Jeździecki, 3. Łebski Klub Żeglarski, 4. Stowarzyszenie Przyjaciół Piłki Siatkowej, 5. Międzyszkolny Klub Żeglarski „Marina”, 6. Uczniowski Klub Sportowy „Juniorzy Łeby”. Obszar gospodarczy Działalność gospodarcza w mieście Łeba

Tabela 17. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze w 2012 roku Powiat Gmina Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON ogółem, 8148 1376 w tym w sektorze rolniczym 251 35 przemysłowym 861 57 budowlanym 1092 52 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze 1231 3561 REGON na 10 tys. ludności Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 944 2932 zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności Źródło: opracowanie na podstawie Banku danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12. 2012 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 37 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykres 10. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w 2012 roku

9000 8148 8000 7000 6000 5000 4000 3561 2932 3000 2000 1376 1231 944 1000 0 Podmioty gospodarki Podmioty gospodarki Osoby fizyczne prowadzące narodowej zarejestrowane narodowej zarejestrowane w działalność gospodarczą w rejestrze REGON ogółem rejestrze REGON na 10 tys. ludności

Powiat lęborski Gmina miejska Łeba

Źródło: opracowanie własne

Z przedstawionych poniżej danych wynika, iż najwięcej podmiotów gospodarki narodowej należało do sektora prywatnego, tj. potencjał 99,22% wszystkich podmiotów. Sektor publiczny stanowi jedynie 0,78% wszystkich podmiotów gospodarki narodowej. Największa ilość podmiotów w licznie 69 rozpoczęła działalność w 2003 roku, a największy spadek ilości podmiotów nastąpił w 2011 roku.

Sektor prywatny reprezentuje największa liczba podmiotów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, tj. 84,51% ogółu firm. Najmniejszy udział stanowią spółki handlowe prywatne z udziałem kapitału zagranicznego, tj. 0,29% z tego sektora. Wartość wzrostowa nowych podmiotów prywatnych nastąpiła w latach 2002 – 2007 oraz w roku 2010, a w latach 2008, 2009, 2011 zauważa się spadek podmiotów gospodarki narodowej.

Tabela 18. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON według sektorów własnościowych na terenie Gminy Miejskiej Łeba. Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON Podmioty według sektorów własnościowych Podmioty gospodarki jedn. 1191 1260 1297 1354 1395 1432 1420 1417 1455 1405 1376 narodowej - ogółem gosp. Sektor publiczny Sektor publiczny jedn. 11 13 12 11 10 10 10 11 11 11 11 ogółem gosp. Państwowe i jedn. 10 10 9 8 7 6 6 6 6 6 6 samorządowe jednostki gosp. prawa budżetowego Spółki handlowe jedn. 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 gosp. Sektor prywatny Sektor prywatny - jedn. 1180 1247 1285 1343 1385 1422 1410 1406 1444 1394 1365 ogółem gosp. Osoby fizyczne jedn. 1007 1071 1105 1152 1184 1217 1202 1198 1229 1178 1133 prowadzące działalność gosp. 38

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 38 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

gospodarczą Spółki handlowe jedn. 23 23 29 32 32 32 31 32 34 35 38 gosp. Spółki handlowe z jedn. 4 4 5 5 5 5 5 4 4 4 5 udziałem kapitału gosp. zagranicznego Spółdzielnie jedn. 4 4 4 4 4 7 7 6 6 6 6 gosp. Stowarzyszenia i jedn. 12 12 13 14 16 16 19 20 20 22 23 organizacje społeczne gosp. Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2002 – 31.12.2012 r.

Z przedstawionych danych wynika, że aktywność gospodarcza w gminie skoncentrowana jest w sektorze prywatnym. Najpopularniejszą formą prowadzenia działalności w gminie – podobnie jak w całym powiecie i w kraju – jest forma osoby fizycznej.

Tabela 19. Podmioty Gospodarki Narodowej w gminie miejskiej Łeba w rejestrze REGON według wybranych sekcji w 2012 r. Wyszczególnienie Wartość Ogółem 1376 w tym: Rolnictwo leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 35 Przemysł 57 Budownictwo 52 Handel, naprawa pojazdów samochodowych 235 Transport i gospodarka magazynowa 65 Zakwaterowanie i gastronomia 732 Informacja i komunikacja 7 Obsługa rynku nieruchomości 28 Działalność profesjonalna, nauka 33 Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2012 r.

Z analizy powyższych danych wynika, iż najwięcej podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON na terenie Gminy Miejskiej Łeba zarejestrowany jest w sekcji zakwaterowania i gastronomii, jest to 53% wszystkich zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, co świadczy o turystycznym charakterze miasta. Rynek pracy

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, wskaźnik osób bezrobotnych zamieszkujących miasto Łeba w latach 2003 – 2011, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy średnio kształtował się na poziomie 312 osób bezrobotnych. Wskaźnik ujemny najbardziej niekorzystny występował pomiędzy 2003 a 2008 rokiem i wynosił o 211 osób bezrobotnych więcej. Stan uległ pogorszeniu w 2009 roku wzrostem 235 osób bezrobotnych. Natomiast kolejno od 2011 roku liczba osób pozostających bez pracy zmalała o 26 osoby.

Większą ilość wśród osób bezrobotnych stanowią kobiety, w całym badanym okresie. Najwięcej bezrobotnych mężczyzn było w 2004 roku w ilości 223 osób, natomiast w 2003 roku najwięcej bezrobotnych było 218 kobiet. Zmiana następuje w 2008 roku o wzrost zatrudnienia mężczyzn w liczbie 49 osób. Wzrost zatrudnionych kobiet odnotowano w 2009 roku.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 39 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Turystyka

Gmina miejska jest liderem gospodarczym w obszarze turystyki w Powiecie Lęborskim jak i w regionie, w kategorii miast położonych w pasie nadmorskim, konkuruje z pozostałymi miejscowościami nadbałtyckimi. Posiada kwalifikujący potencjał: środowisko przyrodnicze tj., Morze Bałtyckie umożliwiające uprawianie windsurfingu i kitesurfingu, przylegające do Gminy Miejskiej Łeba jeziora umożliwiające rozwój sportów wodnych, cieki do rozwoju turystycznych szlaków wodnych, kajakowych, szlaki piesze, trasy rowerowe , trasy nordic walking i złoża wód solankowych (nadają się do celów leczniczych). Znaczącym aspektem do rozwoju turystyki są liczne dobra kultury i dziedzictwa kulturowego o znaczeniu krajowym.

Dane statystyczne określają wysokie dochody z ruchu turystycznego w mieście Łeba. Stanowią one główne źródło dochodów mieszkańców miasta. Przede wszystkim z usług gastronomicznych, hotelarstwa, sprzedaży w formie usługi. W sezonie letnim te formy usługi też stanowią źródło dochodów ludności spoza Łeby. Baza turystyczna

Łeba posiada wyjątkowe walory przyrodnicze począwszy od położenia nad morzem, i przylegające do gminy miejskiej Łeba, ruchome wydmy, jeziora Łebsko i Sarbsko. W jej obszarze występuje rezerwat przyrody „Mierzeja Sarbska”, Słowiński Park Narodowy. Jest gminą kwalifikującą się do uprawiania markowej turystyki. Oferuje przybywającym do miasta osobom wiele atrakcji turystycznych m. in.: • szeroko rozwiniętą infrastrukturę gastronomiczno – handlową ze szczególnym naciskiem na atrakcje dedykowane dla dzieci: park dinozaurów w obszarze sąsiadującej gminy Wicko, parki rozrywki, parki linowe, wesołe miasteczka, • wyrzutnie rakiet batalistycznych, w miejscu gdzie podczas II wojny światowej testowane były bomby przeciwlotnicze typu Rheintochter oraz rakiety batalistyczne. Obecnie mieści się tutaj muzeum „Wyrzutnia” w obszarze sąsiadującej Gminy Smołdzino, • muzeum motyli, oceanarium, ogród ornitologiczny w sąsiadującej gminie Wicko, • Aleję Prezydentów RP, zgodnie z pomysłem Stowarzyszenia Forum Turystyczno – Gospodarczego w Łebie. Wzdłuż poddanego rewitalizacji odcinka historycznej ulicy Kościuszki usytuowane są odlewy dłoni z brązu Prezydentów Rzeczpospolitej Polskiej po 1987 roku osadzone na kamieniach. Za realizację przedsięwzięcia miasto otrzymało nagrodę w plebiscycie pt. „Hit Turystyczny Roku 2011” przyznaną przez Związek Miast Bałtyckich, certyfikat Promocji Ziemi Lęborskiej za 2011 rok, • rolkowisko– lodowisko, hale sportowe, boiska, szkółki nordic walking, • skoki na bungee, • wypożyczalnie rowerów, skuterów, Quadów, • kolejki bajkowe, meleksy, • rejsy wycieczkowe w morze, rejsy wędkarskie, rejsy po Jeziorze Łebsko. W mieście wyznaczone są fragmenty szlaków pieszych i rowerowych: • szlak zielony: Łeba – Wydma Łącka o długości 18 km. Trasa rozpoczyna się w Łebie i dalej przez Rąbkę, Wyrzutnię Rakiet do Góry Łąckiej, gdzie najwyższa wydma jest o wysokości 42 m n.p.m. Szlak prowadzi przez Mierzeję Łebską pomiędzy jeziorem Łebsko a pasem nadmorskim, • szlak czerwony: Łeba – Rowy o długości 36,5 km. Trasa rozpoczyna się w Łebie i pokrywa się ze szlakiem zielonym do Góry Łąckiej. Dalej szlak przebiega przez

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 40 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

plaże do latarni morskiej w Czołpinie. Dalej następuje przejazd 4 km w pobliżu jeziora Dołgie Duże, stąd z pomostu widokowego szlak biegnie do północnego brzegu jeziora Gardno w miejscowości Rowy. Trasa szlaku wiedzie przez Słowiński Park Narodowy, • szlak żółty: Łeba – Gardna Wielka o długości 39 km. Trasa rozpoczyna się w Łebie i przebiega przez miejscowości: Żarnowska, Gać, Kluki, Smołdzino do Gardny Wielkiej. Tutaj znajdują się zabytkowe budowle kultury ludowej,

• szlak rowerowy wokół Jeziora Sarbsko o długości 31 km. Trasa rozpoczyna się w Łebie i przebiega od ul. Nadmorskiej, lasem wzdłuż brzegu Jeziora Sarbsko przez rezerwat przyrody „Mierzeja Sarbska” do latarni morskiej. Stąd szlak zmierza w kierunku południowym wzdłuż brzegu Jeziora Sarbsko i prowadzi powrotnie do Łeby.

Wykres 11. Baza noclegowa miasta Łeby w 2012 r.

35 31 30 25 20

15 11 10 5 5 6 4 3 5 1 2 1 2 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych z2012 r.

Dane zawarte w GUS, które dotyczą bazy noclegowej jest jednak niekompletna, gdyż przy danych na poziomie miast nie uwzględniono obiektów oferujących pokoje gościnne do wynajęcia, które stanowią specyfikę Miasta Łeba. Według danych z oficjalnego portalu miasta jest ich ponad 300. Dane liczbowe pozyskane z informacji turystycznej potwierdzają, iż w mieście znajduje się 379 obiektów usługowych z zakresu obsługi turystów. Dominują pokoje gościnne w zabudowie mieszkaniowej osób fizycznych, stanowiące 67% miejsc noclegowych. Ośrodki wczasowe przyjmują około 20% turystów. Na terenie leśnym, w części północnej usytuowane są campingi i pola namiotowe. Podobnie w tej części miasta – ulica Nadmorska, zlokalizowana jest większa ilość hoteli.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 41 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 20. Baza noclegowa miasta Łeby

Baza noclegowa Ilość Hotele 5 Pensjonaty 2 Inne obiekty hotelowe 7 Kempingi 6 Ośrodki wczasowe 27 Ośrodki kolonijne 4 Ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe 3 Hostele 1 Zespoły domków turystycznych 12 Pola biwakowe 1 Zakłady uzdrowiskowe 1 Pozostałe obiekty niesklasyfikowane 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych. Stan na 31.12.2013r.

Przewaga korzystania z usług hotelowych jako pokoi gościnnych wynika z urbanistycznej zabudowy Łeby. Budynki mieszkalne często po typowej zabudowie rybackiej są adaptowane i przekształcane pod obsługę turystów.

Zwarta zabudowa miasta nie pozwala na lokalizację większych budynków takich jak hotel czy pensjonat, z jednoczesnym zapewnieniem wymaganej infrastruktury towarzyszącej parkingów, usług towarzyszących typu gastronomia, pomieszczenia do organizacji kongresów, imprez. Realizowana forma działalności gospodarczej wpływa na główne źródło dochodu wielu mieszkańców gminy. Jednak często obsługa turysty odbywa się w sezonie letnim. Po sezonie działalność jest wyrejestrowywana. Na obszarze miasta w 2011 roku znajdowało się 7 837 miejsc noclegowych. Całoroczne miejsca wynosiły tylko 1 503 miejsc.

Tabela 21. Liczba miejsc noclegowych w innych miejscowościach województwa pomorskiego przypadająca na 1 mieszkańca Łeba Lębork Ustka Władysławowo Liczba mieszkańców 3912 35707 16445 15328 Liczba miejsc noclegowych 7837 135 4160 7970 Powierzchnia 1472 1786 1019 3922 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych. Stan na dzień 31.12.2011 r. Powyżej porównano miasta pod względem ilości miejsc noclegowych przypadającychna jednego mieszkańca w mieście powiatowym i miastach turystycznych zlokalizowanych w pasie przybrzeżnym morskim Łeba wyraźnie dominuje. W roku 2013 ogólna liczba korzystających z noclegów w mieście Łeba wyniosła 74089 turystów, w tym 5406 to turyści zagraniczni (7,3%). Szczegółowy wykaz turystów zagranicznych korzystających z noclegów na terenie Łeby prezentuje poniższa tabela. 42

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 42 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 22. Noclegi udzielone turystom zagranicznym w turystycznych obiektach noclegowych Turyści zagraniczni korzystający z noclegów Łeba Ogółem 5406 Austria 47 Belgia 67 Białoruś 133 Czechy 162 Dania 21 Estonia 5 Finlandia 18 Francja 103 Grecja 2 Hiszpania 16 Irlandia 10 Japonia 1 Kanada 27 Litwa 93 Luksemburg 4 Łotwa 4 Malta 2 Holandia 116 Niemcy 3759 Norwegia 34 Portugalia 1 Rosja 65 Słowacja 9 Słowenia 2 Stany Zjednoczone Ameryki 43 Szwajcaria 123 Szwecja 243 Węgry 14 Wielka Brytania 140 Włochy 97 Pozostałe kraje 45 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych. Stan na dzień 31.12.2013 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 43 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykres 12. Liczba miejsc noclegowych miasta Łeby w 2011 r. w porównaniu z innymi miejscowościami województwa pomorskiego 40000 35707 35000

30000

25000

20000 16445 15328 15000

10000 7837 7970 4160 5000 3912 135 0 1. Liczba mieszkańców 2. Liczba miejsc noclegowych Łeba 3912 7837 Lębork 35707 135 Ustka 16445 4160 Władysławowo 15328 7970

Źródło: opracowanie własne

Uzupełniającą dziedziną świadczonych usług jest gastronomia. Miasto dysponuje dobrze rozwiniętą bazą. W większości obsługę realizują indywidualni restauratorzy przy bazie noclegowej. Charakterystyczne są na terenie miasta punkty usługowe smażalni ryb, które w sposób tradycyjny, podkreślają markę smażonej ryby jako stały element w gastronomii miast nadmorskich regionu. Miasto organizuje dla mieszkańców i swoich gości wiele imprez integrujących, które nie jednokrotnie na stałe wpisały się w kalendarz spotkań kulturalnych, rekreacyjnych. Gmina Miejska Łeba jako miasto nadmorskie posiada predyspozycje do tworzenia markowych produktów turystycznych. Zintegrowany i zrównoważony rozwój turystyki następował będzie zgodnie ze Strategią Rozwoju Turystyki i Budową Marki Miasta Łeby. Kierunki rozwoju w niej zawarte są szczególnie ważne w zakresie wzrostu jego atrakcyjności turystycznej w regionie i we współpracy międzynarodowej. Organizacje turystyczne

Do organizacji pozarządowych i podmiotów z obszaru turystyki i rekreacji należą: 1. Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju Turystyki w Łebie, 2. Stowarzyszenie Forum Turystyczno – Gospodarcze w Łebie, 3. Stowarzyszenie Lokalna Organizacja Turystyczna „Łeba – Błękitna Kraina”.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 44 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Obszar infrastruktury technicznej Gospodarka mieszkaniowa Zasoby mieszkaniowe w gminie Łeba systematycznie ulegają wzrostowi. W skali roku, przeciętnie następowało zwiększenie o 11 mieszkań. Największy wzrost wystąpił w roku 2006, w którym do użytku oddano 26 mieszkań.

Wykres 13. Zasoby mieszkaniowe na 1000 ludności w powiecie lęborskim w roku 2010

20% 26% Łeba Wicko 23% 14% Nowa Wieś Lęborska Miasto Lębork 17% Cewice

Źródło: opracowanie własne na bazie danych GUS. Stan 31.12.2010 r.

W okresie bazowym wyliczono, iż na jedno mieszkanie przypadały 3 osoby, a powierzchnia użytkowa na 1 osobę wynosiła np. w 2010 roku 41,32 m2. Zauważalny jest jej wzrost w sytuacji spadku liczby ludności, a wzrostu liczby dostępnych mieszkań. Znaczna wielkość powierzchni użytkowej na 1 mieszkańca w mieście Łeba najprawdopodobniej wynika z faktu, że duża liczba mieszkań posiada prywatne kwatery, do wynajęcia w sezonie letnim.

Tabela 23. Zasoby mieszkaniowe w mieście Łeba w latach 2002 – 2012 Przeciętna powierzchnia Przeciętna powierzchnia Rok Mieszkania Izby użytkowa 1 mieszkania użytkowa na jedną osobę m2 m2 2002 1365 6783 100,3 35,2 2003 1376 6894 101,2 35,7 2004 1389 6996 102,4 36,9 2005 1392 7022 102,5 37,2 2006 1418 7116 104,2 38,4 2007 1426 7189 105,3 39,7 2008 1441 7368 107,9 41,5 2009 1450 7467 109,6 42,4 2010 1486 8175 116,8 44,4 2011 1494 8297 118,8 45,6 2012 1495 8306 118,9 46,0 Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na dzień: 31.12.2002 – 31.12.2012 r. Korzystnie przedstawia się wyposażenie mieszkań w instalacje wewnętrzne m. in.: sieć wodociągową, sanitarną (łazienka), WC, centralne ogrzewanie. Wyposażenie w instalację wodociągowej jest na poziomie 99,7%. Brak dostępu mieszkań do wody jest sporadyczny. Porównanie miasta Łeby do Powiatu Lęborskiego wykazuje wskaźniki korzystne dla gminy. Gmina od roku 2012 ma dostępności do gazu jako czynnika grzewczego.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 45 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 24. Wyposażenie mieszkańców miasta Łeby w podstawowe instalacje w odniesieniu do powiatu lęborskiego w 2010 roku. Mieszkania wyposażone Powiat lęborski Miasto Łeba w instalacje % % Wodociąg 99,8 99,7 WC ze spłukiwaniem 93,9 96,9 Łazienka 92,0 93,5 Centralne ogrzewanie 79,3 75,2 Źródło: opracowanie na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2010 r. Transport i komunikacja

Komunikacja drogowa

Lokalizacja Łeby założona jest w układzie kołowym transportowym drogi wojewódzkiej nr 214, drogi powiatowej 1302G,bez dróg powiatowych na terenie miasta oraz w układzie 62 dróg publicznych gminnych wraz z gminnymi drogami wewnętrznymi, stanowiących podstawowy układ dróg i zaspakajający wszystkie potrzeby.

Tabela 25. Wykaz dróg wojewódzkich na terenie miasta Łeby L.p. Nrdrogi Nazwa drogi/trasa 1. 214 Warlubie - Łeba Źródło: opracowanie własne wg stanu 31.12.2013 r.

Dla terenu województwa pomorskiego przyjęto priorytetowe obszary działań w Regionalnej Strategii Rozwoju Transportu na lata 2007 – 2020 zmierzające do poprawy jakości transportu.

Dokument jako cel główny strategiczny określa: • stworzenie zrównoważonego, zintegrowanego i przyjaznego dla środowiska systemu infrastruktury transportowej, zapewniającą dobrą dostępność zewnętrzną i wysoką jakość usług, przyczyniającego się do poprawy poziomu i warunków życia mieszkańców, rozwoju gospodarki i zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej.

Komunikacja kolejowa

Przez teren województwa pomorskiego przebiega jednotorowa, niezelektryfikowana linia kolejowa nr 229 relacji Pruszcz Gdański - Łeba. W sezonie letnim odbywa się ruch pasażerski na odcinku Lębork – Łeba. Na linii Kartuzy – Stara Piła odbywa się ruch towarowy.

Regionalna Strategia Rozwoju Transportu w Województwie Pomorskim na lata 2007- 2020jako jeden z priorytetowych kierunków działań inwestycyjnych miasta Łeby wskazała perspektywę realizacji zadania: • modernizację, w procesie rewitalizacji linii kolejowych, odcinka linii nr 229 Lębork – Łeba i odcinka linii nr 405 (Szczecinek) – Słosinko – Słupsk – Ustka.

Komunikacja piesza i rowerowa

Obszar gminy przecina wiele szlaków pieszych i rowerowych, tj.: • Szlak Północny (czerwony) o długości 86 km w ciągu miast Łeba – Rowy –Ustka – Jarosławiec. Szlak rozpoczyna się przy dworcu kolejowym w Łebie, drogą na Rąbkę dalej w stronę wydm i gdzie włączając się w inne szlaki prowadzi aż do rezerwatu „Mierzeja Sarbska”,

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 46 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Szlak Stara Łeba (zielony) o długości18 km w ciągu brzegu morskiego – Łąckiej Góry – Rąbki – Starej Łeby. Szlak rozpoczyna się przy dworcu kolejowym w Łebie przebiega równolegle z ww. szlakiem czerwonym do skrzyżowania z drogą na Rąbkę. Następnie 400 m przebiegu ciągu w układzie miejskich ulic i w kierunku plaży na długości około 1500 m do miejsca ruin dawnego kościoła św. Mikołaja, dalej przebiega plażą około 8,0 km przez teren ruchomych wydm aż do Łąckiej Góry. Powrót do miasta Łeby następuje równolegle ze szlakiem czerwonym, • Szlak Południowy (żółty) o długości 32 km w ciągu miejscowości Gardna Wielka – Smołdzino – Kluki – Izbica – Gać – Łeba. Ciąg szlaku przebiega przez Słowiński Park Narodowy. Od miejscowości Żarnowskiej dochodzi do drogi Łeba – Lębork, a kończy się przy dworcu w Łebie, • Szlak Krajobrazów Młodoglacjalnych (zielony) o długości 162 km w ciągu miast Miastko – Łeba – szlak wchodzi do miasta od strony Nowęcina i kończy się od skrzyżowania ulicy Nowęcińskiej, na dworcu w Łebie, • Urządzenia i oznakowania wymaga międzynarodowa nadmorska trasa rowerowa tzw. „Hanzeatycka” od strony Nowęcina przez miasto Łeba i wzdłuż granicy Słowińskiego Parku Narodowego do wsi Żarnowska.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 47 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Sieć wodociągowa oraz zaopatrzenie w wodę

Miasto Łeba zaopatrywane jest w wodę za pomocą ujęcia wody położonego we wsi Łebieniec w gminie Wicko, o wydajności 520m3/h. Ujęcie tworzą trzy studnie eksploatacyjne. Otwory poszukiwawcze wykonano 1989 roku. Budowę ujęcia wód, magistral wodociągowych i stacji uzdatniania wody zakończono w roku 2002. Aktualnie eksploatowane są tylko dwie studnie o łącznej wydajności 460 m3/h.

Zaopatrzeniem w wodę obszaru gminy miejskiej Łeba oraz sąsiadujących miejscowości położonych w gminie Wicko (Nowęcin, Żarnowska, Łebieniec, Szczenurze), zajmuje się Przedsiębiorstwo Wodociągowe „Łeba – Wicko” Spółka z o.o., którego udziałowcami są obydwie gminy.

Układ sieci wodociągowej miasta jest pierścieniowy, posiada zdolność produkcyjną ujęcia na poziomie 12 480,00 m3/d, a zdolność urządzeń do uzdatniania wody na poziomie 8 400,00 m3/d. Długość sieci wodociągowej magistralnej wynosi 7,80 km, a sieci rozdzielczej długość 57,4 km. Na terenie miasta Łeby nie ma stacji uzdatniania wody. Stacja uzdatniania wody wraz ze zbiornikiem retencyjnym wody uzdatnionej zlokalizowana jest w Nowęcinie gm. Wicko.

Według danych z raportu w 2012 roku sieć wodociągowa z przyłączami w Łebie obsługiwała długość 39,8 km. Długość przyłączy wynosiła 8,90 km. Stopień zwodociągowania gminy wynosi 99,7%. Liczba przyłączy do budynków wzrosła o 3,6% w odniesieniu do 2006 roku, przy zmianie długości sieci wodociągowej ogółem. Kanalizacja i wody opadowe

Miasto Łeba zaopatrzone jest w sieć kanalizacyjną obsługiwaną w systemie z oczyszczalnią ścieków. Na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego za 2010 rok, całkowita długość czynnej sieci kanalizacyjnej wynosi 20,1 km.

Ścieki z terenu Łeby odprowadzane są w systemie kanalizacji grawitacyjnej i tłocznej do oczyszczalni mechaniczno – biologicznej, która oczyszczone ścieki odprowadza do rzeki Łeby. Zrzut ścieków w wielkości 464 dam3 obsługiwał w roku 2011 liczbę 3701 mieszkańców oraz turystów odwiedzających miasto w okresie letnim. W roku 2012 liczba ludności korzystająca z oczyszczalni ścieków wyniosła 3807.

Do sieci kanalizacji sanitarnej podłączonych jest 3846 mieszkańców. Miasto skanalizowane jest w 99%. Ilość przyłączy kanalizacyjnych do budynków wynosiła 885 sztuk. Miasto Łeba tworzy aglomerację o liczbie RLM 92 000, w związku z sezonowym wzrostem liczby osób korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej.

Przede wszystkim oczyszczalnia biologiczna w znacznym stopniu usuwa związki azotu (N) i fosforu (P) o przepustowości 8600 m3/d. Budowlę zmodernizowano eliminując wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi oraz odprowadzanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 48 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 26. Efekt oczyszczania ścieków Średnie roczne wartości wskaźników Średnie roczne wartości wskaźników w Redukcja w ściekach dopływających do oczyszczalni ściekach odpływających z oczyszczalni ścieków BZT5 ChZT Zaw. Azot Fosfor BZT ChZT Zaw.og Azot Fosfor Azot Fosfor ogólna 5 ólna mgO2/1 mgO2/1 mg/1 mg/1 mg1 mgO2 mgO2/1 mg/1 mg/1 mg/1 % % /1 608,8 879,8 799,2 82,2 21,12,43 35,6 3,73 11,53 0,72 86 96,6 b.d. Źródło: dane raportu Spółki Wodnej Łeba wg stanu 31.12 2013r.

Gospodarkę ściekową na terenie miasta koordynuje i realizuje Spółka Wodna Łeba.

Wykres 14. Ludność obsługiwana przez oczyszczalnię ścieków w Łebie 120 99.9 100 80 60 Łeba 40 31.3 Wicko 20 0 Łeba Wicko Źródło: opracowanie własne wg stanu 31.12.2013 r.

W roku 2012 na terenie miasta Łeba działała 1 oczyszczalnia ścieków oraz 7 przepompowni wód deszczowych.

Wody opadowe

Poprawa stanu czystości wód powierzchniowych, jakości życia mieszkańców w czasie intensywnych opadów, winna nastąpić po zrealizowaniu w mieście kanalizacji deszczowej.

Obszary miasta z istniejącą i projektowaną zabudową wymagają przede wszystkim budowy nowej sieci kanalizacji deszczowej połączonej z już funkcjonującym jej układem lub podłączonej do nowych odbiorników wód opadowych. Planowanymi zadaniami powinna być rozdzielcza kanalizacja umiejscowiona w pasach rozgraniczających ulic, których ciągi zostaną dostosowane do projektowanego układu komunikacyjnego oraz planowanej zabudowy Łeby.

Odbiornikiem wód opadowych, odprowadzanych grawitacyjnie systemem kanałów będą istniejące rowy melioracyjne. Na istniejących i nowych wylotach do naturalnych cieków wodnych, budowy wymagać będą urządzenia podczyszczające, zapobiegające przedostawaniu się niepożądanych zanieczyszczeń ropopochodnych. Elektroenergetyka

Na obszarze gminy Łeba nie występują linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia. Układ zaopatrzenia w energię elektryczną odbywa się w oparciu o linie średniego i niskiego napięcia.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 49 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Zakres układu elektroenergetycznego miasta stanowią: • elektroenergetyczne linie kablowe o napięciu 15 kV, • elektroenergetyczne linie kablowe o napięciu 0,4 kV, • stacje transformatorowe 15/0,4 kV. Ciepłownictwo i gazyfikacja

Obiekty kubaturowe miasta Łeby ogrzewane są z indywidualnych lokalnych kotłowni. Wiele budynków mieszkalnych i usługowych posiada własne lokalne urządzenia grzewcze o różnych źródłach zasilania (paliwa stałe, płynne, gazowe i elektryczne). Perspektywicznie nie planuje się na obszarze gminy Łeby budowy nowych systemów ciepłowniczych. Istotą zmiany jest zastosowanie alternatywnych źródeł ciepła o wysokim wskaźniku efektu ekologicznego (paliwa płynne, gaz, energia słoneczna, pompy ciepła itp.). W roku 2010 Gmina Miejska Łeba podpisała z Firma „Amber – Gaz” Sp. z o.o. umowę o współpracy w sprawie gazyfikacji przewodowej miasta. Gazyfikacja miasta rozpoczęła się w 2011 roku. W roku 2013 zakończono budowę sieci. Przyłączono do niej 100 obiektów. Podstawowe dane obrazujące sytuację sieci gazowej na terenie miasta Łeba zamieszczone zostały w tabeli poniżej.

Tabela 27. Sieć gazowa na terenie miasta Łeba Wyszczególnienie Wartość długość czynnej sieci ogółem [m] 22327 czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i 29 niemieszkalnych [szt.] odbiorcy gazu 13 zużycie gazu [tys. m3] 10,5 ludność korzystająca z sieci gazowej [os.] 41 Źródło: opracowano na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. Stan na 31.12.2012r. Gospodarka odpadami

W dniu 1 stycznia 2012 r. weszła w życie znowelizowana ustawa (z dnia 1 lipca 2011 r.) o utrzymaniu czystości i porządku w gminach opublikowana w DZ.U. 2012 poz. 391 tekst jednolity. W związku z tym gmina zobowiązana jest do wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, polegającego na przejęciu odpowiedzialności przez gminę za odpady i ustaleniu stawek opłat dla mieszkańców za odbiór i zagospodarowanie odpadów. Odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości według znowelizowanych przepisów, obowiązuje na nowych zasadach od1lipca 2013 roku. Od tego terminu właściciele nieruchomości zamieszkanych obowiązani są wnosić do gminy tzw. opłatę za gospodarowanie odpadami, która ,może być uzależniona od liczby osób zamieszkujących nieruchomość lub powierzchni lokalu bądź też zużycia wody.

Uchwałą Nr XXXI/250/2013z dnia 6 marca 2013 r. Rada Gminy Miejskiej w Łebie określiła szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów w zamian za uiszczoną przez właściciela opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 50 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Z dniem 1 lipca 2013 r. na terenie gminy odpady komunalne z nieruchomości zamieszkałych oraz mieszanych odbierane są przez Konsorcjum Firm:

• REMONDIS Sp. z o.o. w Warszawie Oddział w Lęborku z siedz. 84-300 Lębork, ul. Kossaka 91-95 • Usługi Sanitarno-Transportowe SANIPOL S.C. Kazimierz Kokociński & Andrzej Wasik z siedz. 84-360 Łeba, ul. Nowęcińska 31

W tabeli poniżej zawarto wykaz i ilości odebranych odpadów w latach 2009 – 2010. Dodatkowo dla porównania zestawiono tabelarycznie odebrane odpady komunalne w roku 2013 po wprowadzeniu nowej ustawy gospodarki odpadami.

Tabela 28.Odebrane odpady komunalne w latach 2009 - 2010 Odpady odebrane kod Rodzaj odpadu Masa (Mg) 2009 2010 20 01 10 odzież 0,36 - 20 01 39 tworzywa sztuczne 0,02 - 20 02 02 gleba i ziemia, w tym kamienie - 0,26 20 02 03 inne odpady nieulegające biodegradacji - 61,02 20 03 01 niesegregowane(zmieszane) odpady komunalne 2483,93 2129,39 20 03 03 odpady z czyszczenia placów i ulic 2,58 - 20 03 06 odpady ze studzienek kanalizacyjnych 26,32 - 20 03 07 odpady wielkogabarytowe 1,34 0,56 20 03 99 odpady komunalne nie wymienione w innych podgrupach 0,74 - Suma 2515,29 2191,23 Źródło: Sprawozdanie z PGO dla miasta Łeby za lata 2009-2010

Tabela 29.Odebrane odpady komunalne w roku 2013 Odpady odebrane kod Rodzaj odpadu Masa (Mg) 2013 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 44,3 15 01 05 Opakowania wielomateriałowe 23 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe 42,6 15 01 07 Opakowania ze szkła 72,9 17 01 01 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 3 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych 17 01 07 materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż 50,2 wymienione w 17 01 06 17 01 80 Usunięte tynki, tapety, okleiny 0,8 17 01 81 Odpady z remontów i przebudowy dróg 4,5 17 01 82 Inne nie wymienione odpady 15,5 17 02 01 Drewno 4,31 20 02 03 Inne odpady nieulegające biodegradacji 16,5 20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 1876,1 Suma 2 153,71 Źródło: Sprawozdanie z PGO dla miasta Łeby za rok 2013

Selektywnie prowadzona jest również zbiórka odpadów opakowaniowych z papieru, tworzyw sztucznych i szkła. Ilości zebranych odpadów zarówno w latach 2009-2010 jak również w celu porównawczym za rok 2013 zawarto w tabelach poniżej.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 51 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 30.Odpady zebrane selektywnie Masa (Mg) Kod odpadu Nazwa odpadu 2009 2010 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 17,22 3,07 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 36,79 19,48 15 01 03 Opakowania z drewna 2,43 - 15 01 05 Opakowania wielomateriałowe - 1,07 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe - 6,1 15 01 07 Opakowania ze szkła 5,44 28,67 Suma ogółem: 61,88 86,02 Źródło: Sprawozdanie z PGO dla miasta Łeby za lata 2009 – 2010

Tabela 31. Odpady zebrane selektywnie Masa (Mg) Kod odpadu Nazwa odpadu 2013 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych (dzwony) 17,8 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe (dzwony) 19,4 15 01 07 Opakowania ze szkła (dzwony) 63,2 20 01 23 Urządzenia zawierające freony 0,1 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż 20 01 35 wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające 4,3 niebezpieczne składniki 20 03 07 Odpady wielkogabarytowe 5,5 20 01 32 Leki inne niż wymienione w 20 01 31 0,1 Suma ogółem: 110,4 Źródło: Sprawozdanie z PGO dla miasta Łeby za rok 2013

Podstawowym sposobem postępowania z odpadami niesegregowanymi z terenu miasta Łeby jest ich unieszkodliwianie na terenie Przedsiębiorstwa Składowania i Przerobu odpadów Spółki z o.o. „Czysta Błękitna Kraina” w miejscowości Czarnówko (obszar gminy Nowa Wieś Łęborska). W gminie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów „u źródła”, przez mieszkańca każdej posesji. Punkt Selektywnej Zbiórki Komunalnych zlokalizowany przy ul. Wspólnej w Łebie posiada zagospodarowaną powierzchnię 120 m2 utwardzoną i ogrodzoną. Odpady wyselekcjonowane: odpady zielone, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble, odpady wielkogabarytowe, szkło, papier, odpady niebezpieczne, zużyte opony, tworzywa sztuczne, metale i opakowania wielomateriałowe, objęte są zorganizowanym systemem składowania, transportu oraz wywozu w miejsce utylizacji gwarantujące bezpieczeństwo środowiska. Nadzór zgodnegoz ochroną środowiska zagospodarowania oraz transportu na wyznaczone miejsce składowania wszystkich rodzajów odpadów pełni przedsiębiorstwo odbierające odpady.W sezonie letnim selektywna zbiórka odpadów odbywa się do punktowo rozstawionych pojemników selektywnej zbiórki typu „dzwon” w obszarze całego miasta. Obszar zarządzania Sytuacja finansowa miasta Łeby w latach 2008 – 2012 Tabela 32. Dochody budżetu gminy według działów 2008 2009 2010 2011 2012 w % Dochody ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rolnictwo i leśnictwo - - - - - Transport i łączność 2,5 1,7 25,3 21,3 6,3

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 52 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Gospodarka mieszkaniowa 21,1 17,1 14,0 16,5 25,7 Administracja publiczna 1,0 0,6 0,8 1,0 0,6 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 0,0 0,1 0,0 0,3 0,3 przeciwpożarowa Różne rozliczenia 17,4 18,1 13,0 12,4 13,3 Oświata i wychowanie 0,8 0,6 0,2 0,2 0,8 Pomoc społeczna i pozostałe zadania z 7,1 7,8 5,8 5,9 6,3 zakresu polityki społecznej Edukacyjna opieka wychowawcza 0,6 0,7 0,5 0,4 0,4 Gospodarka komunalna i ochrona - - 0,1 0,2 3,2 środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa - - 0,4 1,6 1,5 narodowego Kultura fizyczna i sport 3,9 0,0 5,8 - - Dochody od osób prawnych i od osób 45,5 53,2 34,0 40,1 41,6 fizycznych Pozostałe 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Vademecum Samorządowca dla Gminy Miejskiej Łeba

Dochody gminy na 1 mieszkańca w 2012 roku wynosiły 6114 zł. Dochody od osób prawnych i od osób fizycznych stanowiły w 2012 roku 41,6% ogółu dochodów budżetu gminy, natomiast dochody z udziału podatku dochodowym od osób fizycznych 12,2% ogółu dochodów budżetu gminy.

Tabela 33. Wydatki budżetu gminy według działów 2008 2009 2010 2011 2012 w % Wydatki ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rolnictwo i łowiectwo 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Transport i łączność 11,0 8,5 28,1 30,8 9,8 Gospodarka mieszkaniowa 2,6 2,6 2,1 1,8 2,2 Administracja publiczna 14,7 18,3 12,8 13,9 15,7 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 2,0 2,6 1,6 1,9 1,7 przeciwpowodziowa Różne rozliczenia 1,1 1,7 0,9 1,7 1,5 Oświata i wychowanie 26,1 31,9 21,1 23,6 27,9 Pomoc społeczna i pozostałe zadania z 9,6 11,7 8,2 9,8 10,4 zakresu polityki społecznej Edukacyjna opieka wychowawcza 1,6 1,9 1,3 1,5 1,7 Gospodarka komunalna i ochrona 10,8 7,7 5,0 7,4 18,5 środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa 3,9 3,6 6,3 1,9 3,4 narodowego Kultura fizyczna i sport 10,2 2,2 8,1 0,8 0,6 Działalność usługowa 0,1 0,5 0,4 0,1 0,2 Ochrona zdrowia 3,5 4,2 2,5 2,5 3,1 Pozostałe 3,0 2,6 1,5 2,2 3,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Vademecum Samorządowca dla Gminy Miejskiej Łeba

Wydatki gminy na 1 mieszkańca w 2012 roku wynosiły 5828 zł. W gminie, w 2012 roku, 100% wydatków majątkowych przeznaczono na cele inwestycyjne. Wydatki majątkowe inwestycyjne stanowiły w tym samym roku 21,7% wydatków ogółem w budżecie. Wydatki na oświatę i wychowanie stanowiły w 2012 roku 28% ogółu gminy.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 53 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Projekty realizowane przy udziale środków zewnętrznych

Zestawienie projektów realizowanych przy współudziale unijnych środków w latach2004 – 2012: 1. Projekt pn. „Poprawa dostępu do Portu Morskiego Łeba i Odciążenie Układu Komunikacyjnego Miasta – I etap”. Wartość inwestycji:17 047 000,00 PLN.Wartość dofinansowania:11752 500,00 PLN. 2. Projekt pn. „Poprawa dostępu do Portu Morskiego Łeba i Odciążenie Układu Komunikacyjnego Miasta – II etap”. Wartość inwestycji: 7 882 844,00 PLN. Wartość dofinansowania: 5 519 833,09 PLN. 3. Projekt pn. „Zintegrowany System Informacji Turystycznej: Budowa Centrów Informacji Turystycznej – Bramy Kaszubskiego Pierścienia wraz z kampanią promocyjną”. Wartość inwestycji na 12 obiektach: 14 109 401,47 PLN. Wartość dofinansowania:482 145,41 PLN. 4. Projekt pn. „Tereny rekreacyjno – sportowe przy ul. Tysiąclecia w Łebie, III – etap mobilne lodowisko”. Wartość inwestycji: 1 961 122,26 PLN. Wartość dofinansowania: 1 356 995,80 PLN. 5. Projekt pn. „Rewitalizacja historycznego Centrum miasta Łeby poprzez przebudowę obszaru ulicy Kościuszki – I etap”. Wartość inwestycji: 6 227 474,58 PLN. Wartość dofinansowania:4 839 786,11 PLN. 6. Projekt pn. „Urządzenie parku Misjonarzy Oblatów – I etap”. Wartość inwestycji: 574 202,27 PLN. Wartość dofinansowania:243 794,00 PLN. 7. Projekt pn. „Urządzenie parku Misjonarzy Oblatów – II etap”. Wartość inwestycji: 287 789,17 PLN. Wartość dofinansowania:153 624,00 PLN. 8. Projekt pn. „Opracowanie i wydanie informatora o mieście Łeba”. Operacja „Małe projekty”. Wartość operacji: 30 993,50 PLN. Wartość dofinansowania: 20 816, 25 PLN. 9. Projekt pn. „Zagospodarowanie turystyczno – rekreacyjne parku leśnego przy ul. Wojska Polskiego w Łebie – I etap”. Wartość inwestycji: 834 744,15 PLN. Wartość dofinansowania: 529 000,00 PLN. Łącznie: 618 557,41 zł.

Wartość całkowita zamierzeń inwestycyjnych wynosiła: 48 739 384,66 PLN. Wsparcie inwestycji Gminy Miejskiej Łeby do 2013 roku pozyskane finansowymi środkami zewnętrznymi kształtowało się w kwocie: 24 877 678,41 PLN.

Wykres 15. Wielkość wartości dodanej ze środków finansowych poza budżetem miasta Łeby w latach 2004 - 2012

34% Wartość całkowita zamierzeń inwestycyjnych 66% Wartość „dodana” ze środków UE

Źródło: opracowanie własne

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 54 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

WNIOSKI Z ANALIZY SPOŁECZNO – GOSPODARCZEJ I BADANIA DIAGNOSTYCZNEGO WŚRÓD MIESZKAŃCÓW

Analiza społeczno – gospodarcza gminy Łeba była pierwszym z etapów prac prowadzonych w trakcie opracowywania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025 . W analizie przedstawiono ogólną charakterystykę gminy uwzględniając obszary: społeczny, gospodarczy, infrastruktura i środowisko.

Wnioski z diagnozy:

• Usytuowanie geograficzne Gminy Miejskiej Łeba, a w szczególności położenie nadmorskie powoduje postrzeganie gminy jako obszaru o dogodnym położeniu geograficznym, sprzyjającym rozwojowi turystyki; • Sytuacja demograficzna nie sprzyja rozwojowi społeczno – gospodarczemu. W ostatnich latach obserwuje się spadek liczby ludności oraz „starzenie się społeczeństwa”, negatywnym aspektem jest również ujemny przyrost naturalny oraz ujemne saldo migracji • Ilość miejsc pracy w Gminie Łeba na przełomie ostatnich lat spadła. Poważnym problemem jest również bezrobocie oraz „sezonowość” gospodarcza regionu; • Na terenie Gminy Miejskiej Łeba dominują mikro przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób oraz występuje mała ilość dużych zakładów pracy. Większość przedsiębiorstw to jednoosobowe działalności gospodarcze; • Na terenie gminy występuje wystarczająca ilość przedszkoli oraz szkół dla dzieci i młodzieży. Negatywnym aspektem jest jednak brak żłobków bądź punktów żłobkowych, fakt ten stanowić może utrudnienie dla młodych rodziców, szczególnie matek, które chcą powrócić na rynek pracy; • Pozytywnym zjawiskiem zachodzącym na terenie gminy jest spadek liczby rodzin korzystających ze wsparcia dla osób pozostających bez pracy, niestety nadal dość duży procent osób korzysta z pomocy społecznej, co może świadczyć o niskiej zamożności części mieszkańców gminy. Notuje się również niski poziom zasobów budownictwa socjalnego; • Gmina Łeba jest ważnym ośrodkiem rozwoju turystyki w powiecie lęborskim, choć stwierdza się niskie wykorzystanie potencjału kulturalnego miasta oraz ogromnego potencjału turystycznego poza sezonem; • Gmina Łeba sprawnie i skutecznie zarządza projektami z UE; • Pozytywnym aspektem społeczno – gospodarczym Gminy Miejskiej Łeba jest również wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego; • Gmina Łeba charakteryzuje się dużym potencjałem mieszkaniowym, jednak występuje niewielka ilość terenów przygotowanych pod inwestycje oraz bardzo mała ilość miejsc parkingowych, co utrudnia funkcjonowanie gminy, szczególnie w okresach sezonu letniego; • Infrastruktura techniczna na terenie gminy jest dość dobrze rozwinięta, o czym świadczy dobry dostęp do infrastruktury wodociągowo – kanalizacyjnej oraz prawidłowo prowadzona gospodarka odpadami. Minusem jest jednak infrastruktura turystyczna oraz zagospodarowanie terenów przymorskich; • Aspekt ochrony zdrowia na terenie gminy kształtuje się na dobrym poziomie.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 55 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Diagnoza została pogłębiona przez badania ankietowe przeprowadzone w Łebie w dniach od 13 03 do 01 04 2014 roku. Zebrano 152 ankiety. Pytania w ankietach dotyczyły sytuacji społeczno- gospodarczej Miasta oraz jakości życia na jej obszarze. Dane uzyskane z badania ankietowego zostały przedstawione w poniższym zestawieniu oraz zostały podzielone na dwie części – zjawiska pozytywne i negatywne. Pierwsza z nichdotyczy tych danych, które pozytywnie wpływają na rozwój i funkcjonowanie gminy, bądź też są wartościami wyróżniającymi ją na tle innych regionów. Dane zawarte w części „zjawiska negatywne” skupiają wskaźniki, które negatywnie wpływają na gminę oraz jej wizerunek.

Tabela 34. Wnioski z badania ankietowego przeprowadzonego w dniach 13.03.-01.04.2014 r. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z BADANIA ANKIETOWEGO ZJAWISKA POZYTYWNE ZJAWISKA NEGATYWNE OBSZAR SPOŁECZNY • dobra jakość oraz dostępność edukacji • przeciętna dostępność i oferta obiektów szkolnej i przedszkolnej w gminie handlowych oraz podstawowych usług • szeroki dostęp do form rekreacji • ograniczona oferta atrakcji kulturalnej i wypoczynku • mała ilość imprez i wydarzeń kulturalnych • wysokie poczucie bezpieczeństwa w gminie małe udogodnienia dla rodzin z małymi dziećmi oraz dla osób niepełnosprawnych OBSZAR GOSPODARCZY • dobre połączenia komunikacyjne z miastem • brak oraz zły stan toalet publicznych Lębork • nieuporządkowany rozwój przestrzenny • bogata oferta wypożyczalni sprzętu plażowego, wodnego i rowerowego • dobry stan tras spacerowych i rowerowych • szeroko rozwinięta infrastruktura gastronomiczno – handlowa w okresie letnim OBSZAR ZARZĄDZANIA • wysoki poziom wydatków na gospodarkę • wysoki poziom wydatków na pomoc komunalną i ochronę środowiska społeczną; • wzrost dochodów od osób prawnych i od osób fizycznych OBSZAR INFRASTRUKTURY I ŚRODOWISKA NATURALNEGO • obszary chronione na terenie miasta • brak dostępności mieszkań dla młodych • dobrze rozwinięta sieć dróg • ograniczony dostęp do Internetu w niektórych częściach gminy • przeciętna czystość i stan plaż

ANALIZA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH MIASTA ŁEBY

Na podstawie przeprowadzonej diagnozy sytuacji społeczno – gospodarczej Gminy Miejskiej Łeba, zostały określone poszczególne obszary problemowe miasta Łeby. Dodatkowo po konsultacjach z przedstawicielami samorządu oraz mieszkańcami wskazano problemy danego obszaru, uwzględniając obszar społeczny, gospodarczy i środowiskowy oraz dodatkowo uwzględniono problemy powodziowe oraz bezpieczeństwa.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 56 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Mapa 1. Obszary problemowe Gminy Miejskiej Łeba (wg stanu 15.07.2014 r.)

Źródło: „Studium Kierunków Zagospodarowania przestrzennego Miasta Łeba”

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 57 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 35. Analiza obszarów problemowych (wg stanu 15.07.2014 r.) Strefa A- tereny lasów nadmorskich – korytarz ekologiczny • Tereny leśne- wymagające prowadzenia gospodarki leśnej; • Występuje nieuporządkowana penetracja ludzi; Problemy • W gminie ma miejsce dewastacja siedlisk leśnych; gospodarcze • Plaże znajdujące się w tej strefie zabudowane są w sezonie nieestetycznymi obiektami tymczasowymi. Problemy • Istnieje konflikt społeczny związany z zachowaniem funkcji leśnej terenu, a społeczne stworzeniem parku zdrojowego (zmiana kategorii użytkowania gruntów). • Brak obszarów usług obsługi plaży (toalety, prysznice, przebieralnie, gastronomia, pomieszczenia dla ratowników); • Istnieją zagrożenia ze strony Morza tj. płukanie zbiorników na przepływających statkach w morzu, są zatopione środki bojowe Problemy z czasów II wojny światowej, ale także zagrożenia okresowe – zakwity sinic; środowiskowe • Niekontrolowane wycieczki kładów po wydmach oraz wzdłuż wybrzeża nawet do SPN i na Mierzeję Sarbską; • Wchodzenie na wydmy przednie przez turystów; • Atakowanie lasu komunalnego przez szkodniki leśne np. cetyniec. • Zagrożenie terenu ze strony morza - podmywanie wydm; Problemy • Wandalizm, chuligaństwo, kradzieże, nadużywanie środków odurzających bezpieczeństwa oraz alkoholu przez mieszkańców oraz turystów. Problemy • Zagrożenie powodziowe powodziowe • Wschodnia część plaży wymaga odbudowy. Strefa B- tereny portowe • Zawieszona działalność stoczni remontującej kutry rybackie, • Zanik branży przetwórstwa rybnego; • Zlikwidowanie zakładu przemysłowego, który dawał zatrudnienie większości mieszkańców Łeby; Problemy • Brak zabezpieczenia floty w „slip”, w związku z tym ograniczone są gospodarcze zdolności remontowe portu; • Brak połączenia nabrzeża wschodniego z zachodnim; • Wypłycanie wejścia do portu i do basenu jachtowego- duże koszty pogłębiania. • Konflikty między kwaterodawcami, a zakładami produkcyjnymi Problemy zlokalizowanymi na tym terenie, w związku z uciążliwością zakładów (hałas, społeczne zapachy); • Likwidacja stoczni i zakładu przetwórczego spowodowała duże bezrobocie. • Zanieczyszczenia płynące kanałem Chełst i rzeką • Niesprawność systemu podczyszczania sieci wód opadowych i roztopowych • Wypłycanie się odpływu rzeki Łeba z Jeziora Łebsko, Problemy • Podtapianie terenów zurbanizowanych; środowiskowe • Zaśmiecenie terenów przyległych do Kanału Chełst przez wędkarzy i turystów; • Występowanie dwóch zbiorników podziemnych stacji paliw przyległych do wód.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 58 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Najbardziej zagrożony jest transport wodny na odcinku od obrotnicy (rzeka Problemy Łeba) do mostu na ul. Kościuszki na Kanale Chełst ze względu na ruch bezpieczeństwa jednostek, osłabienie nabrzeży. Problemy • Tzw. „Cofka” wód morskich wzdłuż rzeki Łeby i kanału Chełst. Podtopienia powodziowe ulic Derdowskiego, Grunwaldzkiej, Abrahama Strefa C- tereny turystyczno - wczasowe • Brak zainteresowania potencjalnych inwestorów terenem po byłym Problemy campingu INETERCAMP z powodu braku planu miejscowego, gospodarcze • Duża dekapitalizacja majątku; • Gospodarczo teren ożywiony jedynie w ciągu 1 miesiąca letniego . • Teren nie jest dostatecznie chroniony, co powoduje, że jest on okradany, Problemy dewastowany; społeczne • Niekorzystny wizerunek miasta. • Teren zalewowy, Problemy • Obecność dzikiej zwierzyny pod ośrodkami wczasowymi i domostwami środowiskowe (dziki i lisy). • Kradzież majątku gminnego, który jest opuszczony; Problemy • Kradzież majątku prywatnego; bezpieczeństwa • Niebezpieczeństwo pożarowe Problemy • Południowa strona zagrożona powodzią w niewielkim stopniu od strony powodziowe rzeki Łeby. Strefa D- tereny sanatoryjno - wczasowe • Południowa część od kanału Chełst wymaga dużych nakładów finansowych na uzbrojenie w celu ożywienia; • Część wschodnia to tereny powojskowe, które znajdują się w rękach osób fizycznych i prawnych, a ich zamierzenia inwestycyjne znacznie odbiegają od planów gminy; Problemy • Teren campingów i ośrodków wczasowych wymagają doinwestowania; gospodarcze • Brak parkingów m.in. przy Hotelu Łeba; • Brak infrastruktury turystycznej wzdłuż Kanału Chełst (niszczenie skarp kanału przez turystów, wędkarzy); • Prowizoryczne przystanie kajakowe; • Nieregulowane sprawy własnościowe przejścia przez Kanał Chełst. Problemy • Inwestorzy są przeciwni powstaniu Strefy” A” uzdrowiska. Obiekty społeczne oświatowe niedostępne dla osób niepełnosprawnych • Nie rozwiązany sposób docelowego transportu ścieków z terenów powojskowych do oczyszczalni ścieków/Przepustowość sieci kanalizacyjnej nie jest odpowiednia; • Wpusty uliczne występujące na ul. Nadmorskiej, które nie mają Problemy odprowadzenia do sieci deszczowej/burzowej; środowiskowe • Zanieczyszczenie powietrza - spalanie śmieci przez mieszkańców; • Zasoby mieszkaniowe z lat 60 tych i 70 – tych ubiegłego stulecia, budynki energochłonne, wymagają termomodernizacji ul. Brzozowa i Westerplatte i ulice prostopadłe do nich; • Zaśmiecanie terenów leśnych • Przeszkody nad kanałem (mostki, kładki, rurociągi tłoczne ) uniemożliwiają bezpieczny przepływ kajakiem do jeziora Sarbsko – wypadki; Problemy • Zagrożenie pożarowe; bezpieczeństwa • Nieuregulowane tereny parkowania- zagrożenie opóźnienia działań ratowniczych wszystkich rodzajów jednostek • Cześć południowa od Chełstu jest sferą bardzo zagrożoną przez powódź. Problemy

powodziowe

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 59 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Strefa E- tereny mieszkalno - pensjonatowe • Sprzedane tereny w latach 90 –tych; • Bark infrastruktury technicznej; Problemy • Napowietrzne linie energetyczne, uniemożliwiające rozwój tego terenu; gospodarcze • Brak miejsc parkingowych; • Nieuzbrojone tereny inwestycyjne. • Konflikt z powodu braku miejsc postojowych, co powoduje zastawienia dróg publicznych; • Duże opłaty za infrastrukturę techniczną; Problemy • Sezonowe wykorzystanie budynków mieszkalnych – pensjonatów; społeczne • Niedostępność szkół dla osób niepełnosprawnych; • Zmniejszająca się liczba uczniów szkoły podstawowej, a tym samym gimnazjum. • Zanieczyszczenie powietrza, • Spalanie śmieci przez mieszkańców; Problemy • Brak ogrzewania ekologicznego; środowiskowe • Zasoby mieszkaniowe z lat 60 tych i 70 – tych ubiegłego stulecia; • Zaśmiecenie terenów przyległych do Kanału Chełst przez wędkarzy i turystów. • Nieodpowiednie, agresywne zachowania turystów Problemy • Frustracja młodych; bezpieczeństwa • Brak miejsc pracy; • Brak zainteresowań przez dzieci i młodzież; Problemy • Duże problemy z odwodnieniem terenów. powodziowe Strefa F- tereny otwarte -łąki Problemy • Teren w części zalewowy, stanowiący retencję; gospodarcze • Tereny inwestycyjne nieuzbrojone. • Dążenie do zabudowy omawianych terenów w sposób niekontrolowany; Problemy • Dzikie wysypiska śmieci w rowach melioracyjnych i terenach społeczne przydziałkowych. • Zaniedbanie terenów pod względem melioracyjnym, Problemy • Podtopione tereny; środowiskowe • Zaśmiecanie rowów wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 214. Problemy • Kradzieże i niszczenie Selektywnej Zbiórki Odpadów (PSZOK) bezpieczeństwa Problemy • Tereny częściowo zagrożone powodzią. powodziowe Strefa G- tereny śródmiejskie usługowo - mieszkaniowe • Obiekty publiczne wymagają dostosowania dla osób niepełnosprawnych • Brak aktywizacji ludzi starszych i niepełnosprawnych • Usługi samorządowe dla ludności wymagają lepszego doposażenia w Problemy oprogramowanie i sprzęt; gospodarcze • Nieestetyczny wizerunek dworca PKP i PKS, • Zaniedbane i niewykorzystane obiekty dworcowe; • Zła infrastruktura drogowa ul. Powstańców Warszawy i dróg do niej prostopadłych. • Duża penetracja turystów, • Chuligaństwo, rozboje, zakłócanie ciszy nocnej przez działające lokale Problemy rozrywkowe społeczne

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 60 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Duże zaśmiecanie miasta; • Hałas w centrum; Problemy • Kradzież sadzonek, drzew i krzewów; środowiskowe • Hałas związany z komunikacją; • Zanieczyszczenie powietrza przez mieszkalnictwo jednorodzinne i wielorodzinne. • Duża ilość turystów przebywających w centrum miasta, co powoduje Problemy chuligaństwo, pijaństwo, rozboje, niszczenie małej architektury, bezpieczeństwa niebezpieczeństwo kolizji w ruchu drogowym. Problemy • Teren powodziowy - ul. Abrahama, Derdowskiego powodziowe Strefa H- tereny usług handlowych i rzemieślniczych Problemy • Zła infrastruktura drogowa ulicy. Wspólnej; gospodarcze • Nieuzbrojone tereny inwestycyjne. • Tereny z obiektami socjalnymi; Problemy • Obecność konfliktów między kwatero dawcami, a zakładem przetwórstwa społeczne rybnego zlokalizowanym na tym terenie, w związku z jego uciążliwością (hałas , zapachy). Problemy • Działalność wędzarni – uciążliwy zapachów; środowiskowe • Teren zalewowy Problemy • Tereny infrastruktury melioracyjnej. powodziowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów z warsztatów strategicznychwg stanu 15.07.2014 r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 61 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

ANALIZA SWOT

Analiza SWOT jest narzędziem analitycznym wykorzystywanym w procesie planowania strategicznego. Polega na zidentyfikowaniu mocnych (strengths) i słabych (weaknesses) stron analizowanego obszaru oraz przeciwstawienie im możliwych przyszłych szans (opportunities) i zagrożeń (threats). Analiza powstała na podstawie oceny stanu aktualnego Gminy Miejskiej Łeba oraz wniosków wynikających z przeprowadzonych konsultacji ze społecznością lokalną w ramach warsztatów oraz ankiet przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy.

Tabela 36. Analiza SWOT Gmina Miejska Łeba silne strony słabe strony • geograficzne położenie sprzyjające • ograniczenia prawne ochrony środowiska międzynarodowym kontaktom wraz ze naturalnego wykluczające rozwój współpracą w rejonie Morza Bałtyckiego przestrzenny miasta i przeznaczenia • korzystny mikroklimat wynikający terenów pod inwestycje z urozmaiconego krajobrazu naturalnego • brak planów zagospodarowania terenów • wyjątkowe walory przyrodnicze w Słowińskim pod rozwój sportu, rekreacjii wypoczynku, Parku Narodowym niedostateczne wykorzystanie potencjału • sąsiedztwo Trójmiasta – ważnego ośrodka uzdrowiskowego miasta kultury europejskiej, turystyki i rekreacji • zbyt mała przepustowość sieci drogowej • położenie Łeby predyspozycją do rozwoju zewnętrznej i wewnętrznej oraz brak portu, rybołówstwa, żeglugi oraz sportu wystarczającej ilości miejsc parkingowych i turystyki • ograniczone i niewystarczające połączenie • historyczne znaczenie Łeby jako ośrodka północno - wschodniej i północno - gospodarki morskiej i sportów wodnych zachodniej części Łeby • wysoki potencjał terenów portowych w tym • duża wrażliwość ruchu turystycznego na portu jachtowego jako ośrodka aktywacji wahania pogodowej zależność od stopnia rozwoju miasta zanieczyszczenia środowiska • niskie wskaźniki zanieczyszczenia powietrza • niewystarczający udział zagospodarowania i bardzo dobry klimat morski oraz walory terenów zielonych i rekreacyjnych lecznicze w odniesieniu do zabudowy osiedleńczej • rozwinięta infrastruktura miejska w zakresie: • brak uzbrojenia w media gruntów energetyki, telekomunikacji gospodarki wodno- komunalnych przeznaczonych pod ściekowej budownictwo mieszkaniowe • wyróżniające miasto atrakcje rekreacyjno - • niezadawalający stan techniczno – turystyczne sanitarny sieci wodociągowej • silne marki turystyczne • niewystarczająca długość sieci kanalizacji • imprezy turystyczne związane z morskimi deszczowej odprowadzającej wody tradycjami opadowe i roztopowe oraz brak systemu • bogata oferta turystyczna i baza noclegowa podczyszczania • postrzeganie Łeby jako sprawnie zarządzanego • mała dywersyfikacja gospodarki miasta, miasta ludzi pomysłowych i przedsiębiorczych zdominowana przez branżę turystyczną • wysoki potencjał organizacji pozarządowych • ujemny przyrost naturalny • niewystarczająco wykorzystany potencjał promocyjny miasta Łeby, w tym środowiska kulturotwórczego • dominujący procent ludności w podeszłym wieku spowodowany migracją ludzi młodych • nie rozwiązany problem parkowania w sezonie – brak ustalonego systemu 62

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 62 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

szanse zagrożenia • przepisy ustawy o portach morskich, • słabość procesów demokratycznych gwarantujące wpływ samorządu terytorialnego • niekorzystna polityka budżetowa państwa, na rozwój gospodarczy terenów portowych zmuszająca władze gminy do rezygnacji z • duży, niezależny i silny region, duże wielu planowanych inwestycji uprawnienia samorządów miast • niewystarczająca skuteczność stosowania • koordynacja planowania przestrzennego i polityki morskiej państwa planowania strategicznego rozwoju w ramach • niska efektywność funkcjonowania sektora subregionu, regionu i kraju ochrony zdrowia w obecnym kształcie i • współpraca ośrodków władzy samorządowej brak reform systemowych subregionu, regionu na rzecz wspólnego • niezadawalający poziom bezpieczeństwa rozwiązywania problemów ponadlokalnych publicznego • promowanie rozwoju portu rybackiego i mariny, • zaniechanie ważnych inwestycji w tym funkcji dystrybucyjno – logistycznej infrastrukturalnych portu i promowanie reprezentacyjnego obszaru • niezadawalające warunki inwestowania miasta Łeby kapitałowego przedsiębiorców i odpływ • duży udział własności prywatnej w potencjale poza granice miasta miasta • brak priorytetu dla ekologicznego • wzrost konkurencyjności w świadczeniu usług transportu zbiorowego komunalnych • nasilenie emisji hałasu i zanieczyszczenia • wysoki wzrost standardu świadczonych usług powietrza z ruchu motoryzacyjnego, turystycznych oparty na wyróżniającym szczególnie w sezonie letnim potencjale gospodarczym • mała świadomość własnej roli w • wzrost rozwoju funkcji turystycznych Łeby w budowaniu przyszłości miasta jako małej oparciu o żeglugę jachtową i linie promowe ojczyzny oraz odbudowę i utrzymanie plaż • uznanie przez władze państwowe priorytetowej rangi korytarza transportowego północ – południe, wschód – zachód wraz z transportem morskim w regionie Morza Bałtyckiego

Efekt pracy uczestników zespołów tematycznych, którzy w czasie spotkań warsztatowych oceniali obszary problemowe w kontekście zasobów miasta sprzyjających wykorzystaniu każdej szansy oraz zniwelowaniu występujących zagrożenie, przedstawia powyższa tabela. Wyszczególniono w niej całościowe zestawienie zgłaszanych czynników wewnętrznych i zewnętrznych oraz uporządkowano je według kryteriów analizy SWOT.

Analiza przebiegała z założeniem: czy każda słaba strona miasta ogranicza wykorzystanie pojawiających się szans, czy potęguje ryzyko związane z pojawiającym się zagrożeniem planowanych zadań.

Największą wagę przypisano położeniu Łeby jako predyspozycję do rozwoju w oparciu o sprawnie zarządzane miasto przez ludzi pomysłowych i przedsiębiorczych, posiadających wiedzę, doświadczenie w funkcjonowaniu miasta. Wymienianym atutem są wyróżniające atrakcje rekreacyjno – turystyczne miasta, często wpływające na czerpanie korzyści we współpracy z organizacjami pozarządowymi o dużym potencjale.

Zagrożeniem staje się mała dywersyfikacja gospodarki miasta przy dużym potencjale branży turystycznej, dominujący procent ludzi w podeszłym wieku oraz migracja ludzi młodych.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 63 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Powyższe słabości i zagrożenia skłaniają do podejmowania działań, które stworzą warunki sprzyjające promocji rozwoju portu rybackiego i mariny oraz promować będą rozwój reprezentacyjnych obszarów miasta. Tworzyć się będzie warunki wzrostu konkurencyjności w świadczeniu usług komunalnych oraz realizować ważne inwestycje infrastrukturalne.

Geograficzne położenie, korzystny mikroklimat krajobrazu naturalnego w poszanowaniu prawnych uregulowań środowiska, pozwoli na wykorzystanie możliwości inwestowania w infrastrukturę społeczną i techniczną. Stworzą się komplementarne związki z pozostałymi zadaniami inwestycyjnymi kształtowania przestrzeni miasta. Koordynacja planowania przestrzennego z polityką rozwoju w ramach subregionu, regionu, kraju i w rejonie Morza Bałtyckiego z perspektywą do 2025 roku, pozwoli na realizację równoważonego rozwoju Gminy Miejskiej Łeba.

Istotą planowanych zmian i kontynuowania polityki rozwoju jest konsekwentne planowanie kształtowania przestrzeni jej zagospodarowania spójnego z planowaniem strategicznym realizacji zadań infrastrukturalnych i inwestowanie w zasoby kapitału ludzkiego.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 64 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

DRZEWO PROBLEMÓW Analiza problemów polega na:

• określeniu problemów występujących na danym terenie, istniejących „tu i teraz”, spełniających następujące kryteria: negatywności, istotności i prawdziwości - zapis nie może dotyczyć problemów przyszłych, • ustaleniu problemu kluczowego, • uporządkowaniu zapisanych problemów, ustalając strukturę powiązań przyczynowo - skutkowych w postaci tzw. „drzewa problemów”. Problem kluczowy nie musi stać się później, automatycznie celem strategii oraz nie może zawierać w sobie sposobu rozwiązania. „Drzewo problemów” nie stanowi hierarchii problemów, co oznacza, że problemy znajdujące na niższych poziomach nie są mniej ważne. Struktura „drzewa problemów”

Skutek "A" Skutek "B"

Problem kluczowy

Przyczyna Przyczyna Przyczyna "X" "Y" "Z"

Grupa ekspertów na podstawie wniosków z przeprowadzonych analiz i badań przyjęła, że problemem kluczowym jest:

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 65 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

NIE W PEŁNI WYKORZYSTANEMOŻLIWOŚCI ROZWOJOWE MIASTA ŁEBA Określono następujące problemy Miasta Łeba:

• „sezonowy” i słabo rozwinięty rynek pracy, • akty wandalizmu, chuligaństwa, zakłócania ciszy nocnej, rozboje, • niesprecyzowane potrzeby rynku pracy w celu dostosowania kierunków nauczania dla potrzeb lokalnego rynku, • nieskoordynowane zarządzanie kryzysowe w zakresie przeciw pożarowym, ratownictwa medycznego, straży miejskiej i policji, • brak kapitału lokalnych przedsiębiorców oraz opór przed wchodzeniem kapitału zewnętrznego, • kierunki nauczania młodzieży nie zgodne z potrzebami lokalnej gospodarki (np. hotelarstwo, kucharz, rybak morski, przetwórstwo rybackie itp.), • nie zostały zapewnione miejsca postojowe dla trasy rowerowej R-10 i tablic informacyjnych opisujące przebieg trasy, • niewystarczająca ilość miejsc postojowych dla turystów i mieszkańców w sezonie turystycznym, • niskie zainteresowanie przedsiębiorców budową mieszkań dla młodych, • przestarzała infrastruktura usług stoczniowych, • małe pokrycie terenów miasta miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, w tym terenów nadmorskich, • słabo rozwijające się tereny zachodnie z powodu braku połączenia komunikacyjnego między nabrzeżem wschodnim a zachodnim • nie wyznaczone tereny pod dzielnicę uzdrowiskową • nie przygotowane tereny pod przyszłe inwestycyjne po zachodniej stronie Łeby, mogące stanowić ofertę inwestycyjną • brak systemowych rozwiązań wspierających młodych przedsiębiorców (ulgi podatkowe, tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości itp.), • niekontrolowane ubytki w poborze wód podziemnych • niekontrolowany zrzut ścieków do Morza Bałtyckiego i Kanału Chełst z terenów gminy i gmin ościennych, • akty wandalizmu i chuligaństwa w centrum miasta w czasie imprez i sezonu turystycznego, • niewystarczające zasoby materialne lokalnych przedsiębiorców, które umożliwiłyby przekształcenie bazy hotelowej na obiekty świadczące usługi uzdrowiskowych, • zaniedbana infrastruktura melioracji szczegółowej i nieskoordynowane działania zarządcą infrastruktury melioracji podstawowej, • niewystarczająca i zaniedbana infrastruktura usług przyplażowych (toalety, prysznice, przebieralnie, pomieszczeń dla ratowników), • zbyt wolna estetyzacja miasta (teren wzdłuż Kanału Chełst, Skwer Rybaka), • niedostosowana infrastruktura oświatowa do potrzeb dzieci w wieku do 3 lat(żłobka lub pkt. Żłobkowego), uniemożliwiająca powrót młodych matek do pracy • niski standard sieci kanalizacji deszczowej, zapadnięta sieć kanalizacji deszczowej w niektórych ulicach miasta brak systemów podczyszczania wód opadowych i roztopowych i zabezpieczających przed powodzią, • dewastacja mienia komunalnego po zachodniej części miasta , słabe zainteresowanie tymi terenami przyszłych inwestorów z powodu braku miejscowego planu • dość duży % osób korzystających z pomocy społecznej, • duże opłaty za media (wodno – kanalizacyjne, prąd, gaz), 66

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 66 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• komunikacja elektroniczna mieszkańców z JST na niskim poziomie, • napowietrzne linie energetyczne na terenach gminnych, uniemożliwiające zbycie nieruchomości, • nierozwiązany sposób docelowego zrzutu ścieków z terenów powojskowych do oczyszczalni ścieków (mała przepustowość rur), • niewykorzystane tereny gminne wzdłuż Kanału Chełst (tereny atrakcyjne – centrum miasta), • niedostateczna współpraca z gminami ościennymi w zakresie rozwiązywania wspólnych problemów i zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności regionu nadmorskiego, • niedostosowanie oferty opieki zdrowotnej do potrzeb mieszkańców w zakresie dostępu do usług specjalistycznych oraz usług z zakresu opieki medycznej nad osobami starszymi, • niekontrolowane wycieczki kładów i koni po wydmach oraz wzdłuż wybrzeża, nawet na tereny chronione (SPN, Mierzeja Sarbska), • nieuporządkowany rozwój przestrzenny miasta (brak planów miejscowych strategicznych terenów nadmorskich), • niska aktywność mieszkańców w działaniach prorozwojowych (uczestnictwo w konsultacjach społecznych, program i planach strategicznych), • niski przyrost naturalny, • obiekty publiczne i przestrzeń publiczna w tym wejścia na plaże, w większości wymagają dostosowania dla osób niepełnosprawnych, • ograniczony dostęp do Internetu dla turystów – CIT, Urząd Miejski (ul. Kościuszki), Skwer Rybaka, Park Oblatów, przy porcie jachtowym, drewniane zejście przy Neptunie • położenie miasta z dala (30 km) od głównych tras komunikacyjnych tj. dróg ekspresowych, autostrad, lotnisk głównych węzłów kolejowych i obszarów metropolitalnych oraz ograniczenia w szybkim dostępie do Lęborka, Słupska, Gdańska, • późne stwierdzenie obecności na terenie miasta zasobów wód leczniczych, • przeszkody na planowanej trasie kajakowej Kanały Chełst w kierunku J. Sarbsko (rury, kładki mostki), a także nieuregulowane sprawy własnościowe tych terenów, • brak infrastruktury dla sportów aktywnych takich jak: kajakarstwo, sporty wodne, sporty rowerowe itp. • słabo rozwinięta oferta kulturalna, • słabo rozwinięty rynek usług komunalnych oraz brak przeciwwagi w postaci odpowiednich służb gminnych, • spalanie śmieci przez mieszkańców, • trudność w przesyle informacji między urzędnikami i JST ze względu na przestarzałe oprogramowanie i sprzęt komputerowy, • uciążliwość hałasu i zapachów istniejących zakładów zlokalizowanych w sąsiedztwie budynków mieszkalnych i pokoi gościnnych, • wysoka cena towarów i usług na obszarze miasta (produktów podstawowych), • wysokie ceny nieruchomości rynku wtórnego, • zaniechanie inwestowania w obiekty hotelowe i infrastrukturę Portu Jachtowego, • zaniedbana infrastruktura turystyczna (dworzec PKP, dworzec PKS, obiekty tymczasowe przy wejściach głównych na plażę, • zaniedbane ulice śródmieścia oraz terenów portowych i występująca tam patologia społeczna, 67

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 67 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• energochłonne zasoby mieszkaniowe i obiekty publiczne wyposażone w instalacje o niskiej sprawności energetycznej, • zaśmiecanie terenów leśnych, dzikie wysypiska śmieci w ciekach wodnych , składowanie materiałów niebezpiecznych (azbest, materiały bojowe z II wojny światowej), nieuporządkowana penetracja ludzi w tereny leśne, dewastacja siedlisk leśnych, • zła infrastruktura drogowa, • zmniejszająca liczba uczniów – niski przyrost naturalny, • zmniejszający się przemysł przetwórstwa rybnego na terenie Łeby.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 68 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 37. Drzewo problemów według obszarów strategicznych

OBSZAR SPOŁECZNY Problem Skutki problemów mające wpływ Problemy cząstkowe Cele operacyjne (szczegółowe) Cel strategiczny I główny na rozwój gminy Bezrobocie wśród mieszkańców, Dość duży % osób korzystających z pomocy Stagnacja, depresje, niechęć podejmowania pracy, mała aktywność Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu społecznej społeczna społecznej Niedostosowanie oferty opieki zdrowotnej do potrzeb mieszkańców w Rozwój usług zdrowotnych Przedwczesna umieralność, zakresie dostępu do usług specjalistycznych oraz usług z zakresu opieki i socjalnych pomagających w zwiększeniu Wzrost liczby osób chorych przewlekle medycznej nad osobami starszymi aktywności zawodowej mieszkańców Wzrost kosztów utrzymania obiektów Zmniejszająca liczba uczniów - niski przyrost naturalny edukacyjnych Zwiększenie zakresu usług edukacyjnych Niedostosowana infrastruktura oświatowa do potrzeb dzieci w wieku do 3 istniejących obiektów oświatowych w Utrudnione możliwości powrotu młodych mam lat ( brak żłobka lub pkt. żłobkowego), uniemożliwiająca powrót młodych szerokim zakresie edukacji od najmłodszych na rynek pracy matek do pracy do seniora Niska aktywność mieszkańców w działaniach prorozwojowych

(uczestnictwo w konsultacjach społecznych, program i planach Trudność w pozyskaniu informacji o potrzebach Wzrost aktywizacji społecznej i zawodowej strategicznych). społeczeństwa wszystkich mieszkańców Łeby Niska aktywność społeczna osób niepełnosprawnych z powody barier

architektonicznych Podwyższenie standardu życia mieszkańców Niskie zainteresowanie przedsiębiorców budową mieszkań dla młodych. poprzez rozwój infrastruktury społecznej, Wysokie ceny nieruchomości rynku wtórnego kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej miasta Nie w pełni i dostosowanie jej do potrzeb osób Sprzyjanie inicjatywom Wysokie opłaty za media (wodno - kanalizacyjne, prąd, gaz) wykorzystane niepełnosprawnych służącym poprawie możliwości Wysokie ceny nieruchomości rynku wtórnego Migracja młodych zaspokajania potrzeb rozwojowe Starzenie się społeczności lokalnej Zwiększenie atrakcyjności miasta Łeby społeczności lokalnej miasta Łeba Wysoka cena towarów i usług na obszarze miasta (produktów poprzez wprowadzenie imprez kulturalnych i podstawowych) sportowych o zasięgu międzynarodowym i Akty wandalizmu, chuligaństwa, zakłócania ciszy nocnej, rozboje ponadregionalnym nawiązujących do trzech żywiołów Słabo rozwinięta oferta kulturalna

Słaba jakość infrastruktury komputerowej, Zwiększenie sprawności organizacji i oprogramowania, usług typu e-administracja Komunikacja elektroniczna mieszkańców z JST na niskim poziomie funkcjonowania urzędu oraz podniesienie Trudności w zewnętrznym komunikowaniem Ograniczony dostęp turystów do Internetu jakości i dostępności oferowanych usług, w się turystów tym w zakresie e –usługa

Dostosowanie kierunków nauczania do Kształcenie kolejnych bezrobotnych na lokalnym potrzeb rynku lokalnego rynku pracy,

Migracja ludzi młodych Niesprecyzowane potrzeby rynku pracy w celu dostosowania kierunków

nauczania dla potrzeb lokalnego rynku

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 69 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

OBSZAR GOSPODARCZY Problem Skutki problemów mające wpływ Problemy cząstkowe Cele operacyjne (szczegółowe) Cel strategiczny II główny na rozwój gminy Nieuporządkowany rozwój przestrzenny miasta (brak planów strategicznych miejscowych terenów nadmorskich) Zwiększenie prac nad tworzeniem Wycofywanie się inwestorów Nie przygotowane tereny pod przyszłe inwestycje po zachodniej stronie miejscowych planów zagospodarowania Łeby, mogące stanowić ofertę inwestycyjną przestrzennego miasta i promowanie Nie zagospodarowane tereny gminne wzdłuż Kanału Chełst (tereny Nie wykorzystane zasoby gminne. Tereny terenów inwestycyjnych atrakcyjne – centrum miasta) zaniedbane - traci wizerunek miasta Zwiększenie rangi nabrzeża zachodniego Słabo rozwijające się tereny zachodnie z powodu braku połączenia Mniejszy rozwój terenów zachodnich Łeby poprzez budowę komunikacyjnej komunikacyjnego miedzy nabrzeżem wschodnim a zachodnim infrastruktury technicznej Brak systemowych rozwiązań wspierających młodych przedsiębiorców Tworzenie systemu wsparcia dla małych i Migracja młodych przedsiębiorców (ulgi podatkowe, tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości itp.) średnich przedsiębiorstw Zmniejsza się atrakcyjność ośrodków Stworzenie warunków dla rozwoju usług Niewystarczające zasoby materialne lokalnych przedsiębiorców, które wczasowych , zmniejsza się ich standard, otoczenia biznesu. umożliwiłyby przekształcenie bazy hotelowe na obiekty świadczące usługi Zmniejszenie się dochodów mieszkańców Wzrost oferty branży turystycznej o oferty uzdrowiskowe, opór przed wchodzeniem kapitału zewnętrznego Ograniczenie inwestycji i powstawania nowych lecznictwa uzdrowiskowego lub około miejsc pracy uzdrowiskowego. Przestarzała infrastruktury usług stoczniowych Zanik usług stoczniowych Zwiększenie usług Portu Jachtowego Zaniechanie inwestowania w obiekty hotelowe i infrastrukturę Portu Niewielki stopień wykorzystania potencjału poprzez rozbudowę infrastruktury portowej i Jachtowego gospodarczego Portu Jachtowego wprowadzenie technologii innowacyjnych Wspieranie działań

Nie w pełne służących wzmocnieniu Kierunki nauczania młodzieży nie zgodne z potrzebami lokalnej Poprawa możliwości zatrudniania na wykorzystane Brak pracowników wykwalifikowanych w konkurencyjności opartej gospodarki (np. hotelarstwo, kucharz, rybak morski, przetwórstwo rybackie lokalnym rynku pracy oraz wzrost podaży możliwości lokalnych gałęziach gospodarki na innowacyjności lokalnej itp.) wykwalifikowanej siły roboczej. rozwojowe gospodarki oraz

Położenie miasta z dala (30 km) od głównych tras komunikacyjnych tj. miasta Łeba Zwiększenie mobilności i skrócenie czasu przyciąganiu inwestorów Migracja młodych za pracą. dróg ekspresowych, autostrad, lotniska, głównych węzłów kolejowych i przejazdu mieszkańców do miasta zewnętrznych Łeba nie jest atrakcyjna pod względem obszarów metropolitalnych oraz ograniczenia w szybkim dostępie do powiatowego poprzez poprawę umiejscowienia przedsiębiorstw spedycyjnych Lęborka, Słupska, Gdańska infrastruktury drogowej i kolejowej

Tworzenie warunków do powstawanie i świadczenia usług przedłużający sezon turystyczny. Integracja lokalnego środowiska biznesu turystycznego poprzez tworzenie klastra „Sezonowy” i słabo rozwinięty rynek pracy Brak stałej pracy dla młodego pokolenia branżowego. Wspieranie rozwoju turystyki, jako czynników dynamizujących lokalny rozwój gospodarczy oraz doskonalenie i promocja oferty turystycznej związanej z tradycją morską Łeby

Popularyzacja i promocja technologii innowacyjnych w przetwórstwie rybnym i Zmniejszający się przemysł przetwórstwa rybnego na terenie Łeby Mniejsze zatrudnienie w przetwórstwie rybnym rybołówstwie. Wprowadzenie produktu lokalnego 70

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 70 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

OBSZAR INFRASTRUKTURY I ŚRODOWISKA Problem Skutki problemów cząstkowych Problemy cząstkowe Cele operacyjne (szczegółowe) Cel strategiczny III główny mające wpływ na rozwój gminy Utrudnienia komunikacyjne gminy, mogące być Niewystarczająca ilość miejsc postojowych dla turystów i mieszkańców w przyczyną pożarów, brak dostępności jednostek sezonie turystycznym ratowniczych Nie rozwiązany sposób docelowego zrzutu ścieków z terenów Brak rozwoju terenów powojskowych powojskowych do oczyszczalni ścieków (mała przepustowość rur) Brak infrastruktury dla sportów aktywnych takich jak: kajakarstwo, sporty wodne, sporty rowerowe Przeszkody na planowanej trasie kajakowej Kanały Chełst w kierunku J. Krótszy pobyt turystów Sarbsko (rury, kładki mostki), a także nieuregulowane sprawy Rewitalizacja społeczna i infrastrukturalna własnościowe terenów wzdłuż Kanału terenów zdegradowanych oraz poprawa Niedostosowana infrastruktura turystyczna do potrzeb rowerzystów i dostępności komunikacyjnej do ośrodków Dezorientowani turyści. Gmina nieprzyjazna dla kajakarzy .Nie wyznaczone miejsca postojowe dla trasy rowerowej R-10 i ponadlokalnych tego sektora turystyki tablic informacyjnych opisujących przebieg trasy Obiekty publiczne i przestrzeń publiczna, w tym wejścia na plaże, w Dyskryminacja niepełnosprawnych większości wymagają dostosowania dla osób niepełnosprawnych Zaniedbana infrastruktura turystyczna (dworzec PKP, dworzec PKS, zabytki miasta) , samowole budowlane, obiekty tymczasowe przy wejściach głównych na plażę Miasto traci na wizerunku kurortu nadmorskiego Zdegradowane tereny portowe i powojskowe, niski standard zabytkowych ulic śródmieścia, występująca tam patologia społeczna Nie w pełni Zaniedbane kanały i rowy melioracyjne Podtapianie terenów miasta wzdłuż cieków Zwiększenie bezpieczeństwa wykorzystane Poprawa stanu środowiska wodnych przeciwpowodziowego poprzez przebudowę możliwości naturalnego i Niski standard sieci kanalizacji deszczowej(zapadnięta sieć kanalizacji i rozbudowę sieci deszczowej i rozwojowe infrastruktury technicznej deszczowej, brak systemów podczyszczania wód opadowych i melioracyjnej miasta Łeba Podtapianie terenów zurbanizowanych roztopowych, bark zabezpieczenia sieci przed przybraniem wód w rzece Łeba i Kanale Chełst) Zwiększenie standardu życia mieszkańców Obecność na terenie miasta zasobów wód leczniczych Niewykorzystane zasoby poprzez efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych ( wód mineralnych) Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i poprawa środowiska naturalnego poprzez Zasoby mieszkaniowe i obiektów publicznych energochłonne wyposażone wspieranie działań związanych z w instalacje o niskiej sprawności energetycznej . Zanieczyszczenie powietrza wprowadzeniem gospodarki niskoemisyjnej Spalanie śmieci przez mieszkańców oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii Obniżenie dochodów mieszkańców, Poprawa środowiska naturalnego i Uciążliwość hałasu i zapachów istniejących zakładów zlokalizowanych w niezadowolenie społeczne - konflikt mieszkaniec bezpieczeństwa ekologicznego poprzez sąsiedztwie budynków mieszkalnych i pokoi gościnnych – przedsiębiorca edukację ekologiczną mieszkańców i Niekontrolowany zrzut ścieków do Morza Bałtyckiego i Kanału Chełst z likwidacje skutków nieporządanych zjawisk Zanieczyszczenie wód Morza Bałtyckiego terenów gminy i gmin ościennych społecznych Niekontrolowane ubytki w poborze wód podziemnych Liczne straty wody w sieci wodociągowej Zaśmiecanie terenów leśnych, dzikie wysypiska śmieci , składowanie Degradacja lasu i terenów chronionych, materiałów niebezpiecznych (azbest, materiały bojowe z II wojny zmniejszenie odporności środowiska światowej), dewastacja siedlisk leśnych i obszarów chronionych naturalnego na szkodniki

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 71 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

OBSZAR ZARZĄDZANIA Problem Skutki problemów cząstkowych Cele operacyjne Problemy cząstkowe Cel strategiczny IV główny mające wpływ na rozwój gminy (szczegółowe) Zwiększenie sprawności organizacji i Trudność w przesyle informacji między urzędnikami i JST ze względu na funkcjonowania urzędu oraz podniesienie Słaba jakość infrastruktury komputerowej, przestarzałe oprogramowanie i sprzęt komputerowy jakości i dostępności oferowanych usług oprogramowania, usług typu e-administracja Ograniczony dostęp turystów do Internetu oraz rozszerzenie usług w zakresie e- administracja Dewastacja mienia komunalnego po zachodniej części miasta (brak zainteresowania inwestorów tymi terenami z powodu braku planów Zmniejsza się wartość mienia komunalnego miejscowych) Urzędnik samorządowy wykonuje prace Słabo rozwinięty rynek usług komunalnych oraz brak przeciwwagi w związane z eksploatacją wybudowanej Dostosowanie struktury organizacyjnej postaci odpowiednich służb gminnych infrastruktury. Gminy Miejskiej Łeba do prawidłowej Nie w pełni Dewastacja mienia komunalnego eksploatacji istniejącego i Niezinwentaryzowanasieć wodno – kanalizacyjna i telekomunikacyjna, wykorzystane nowopowstałego mienia komunalnego Tworzenie warunków Złe zarządzanie siecią która została wybudowana w latach 70-90 ubiegłego stulecia możliwości ułatwiających rozwój usług Zaniedbana infrastruktura melioracji szczegółowej i podstawowej, rozwojowe lokalnych i ponadlokalnych nieskoordynowane działania zarządców tej infrastruktury, słabo miasta Łeba Zrzuty nieczystości do Morza Bałtyckiego kontrolowany stanu czystości wód w Kanale Chełst i rzeki Łeby Słaba koordynacji działań służb w zakresie, ratownictwa medycznego, Zwiększenie bezpieczeństwa ratownictwa morskiego , bezpieczeństwa publicznego i p.poż. Nieskoordynowane działania wszystkich służb mieszkańców i turystów poprzez

stworzenie wspólnego systemu Zbyt małe monitorowanie służb porządkowych miasta w czasie imprez w Rozboje, kradzieże, chuligaństwo w mieście zarządzania kryzysem sezonie turystycznym Rozwijanie z sąsiednimi gminami Niedostateczna współpraca z gminami ościennymi w zakresie wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych Utrudnienia dla mieszkańców, większe wydatki rozwiązywania wspólnych problemów i zwiększenia atrakcyjności i i społecznych w każdym z kluczowych na poszczególne usługi zewnętrzne konkurencyjności regionu nadmorskiego dziedzin gospodarczych

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 72 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

WIZJA I DRZEWO CELÓW

Analiza celów składa się z przeformułowania problemów na cele, łączenia ich w związek celów i środków do ich realizacji, a następnie wyboru głównego kierunku, w przypadku strategii Miasta Łeby jest to wizja w jej rozwoju. Porządkowanie to służy do zobrazowania interakcji pomiędzy poszczególnymi celami, nadając im strukturę w postaci „drzewa celów”. Na tym etapie następuje również uzupełnienie o inne cele. Przy określaniu celów należy kierować się tym, aby były one mierzalne i realnie osiągalne.

WIZJA

Władze miejskie Łeby, podmioty gospodarcze i mieszkańcy w sytuacji rosnącej konkurencji współpracują ze sobą, aby podnieść atrakcyjność miasta, poziom życia mieszkańców i pobudzić rozwój gospodarczy

Schemat 1 Struktura "drzewa celów" – ścieżka dojścia do realizacji celu

WIZJA

Cel Strategiczny Cel Strategiczny Cel Strategiczny Cel Strategiczny I II III IV

Program Środowiska i Program Społeczny Program Zarządzania Program Gospodarczy Infrastruktury

Wieloletni Plan Finansowy

CELE STRATEGICZNE, CELE OPERACYJNE ORAZ PRZYKŁADY KIERUNKÓW DZIAŁAŃ

Cele podlegają hierarchizacji i są ustalane na dwóch poziomach: strategicznym i operacyjnym. Precyzyjne wskazanie celów strategicznych pozwala na koordynację realizacji programów operacyjnych. Cele strategiczne określają długofalowe zrównoważone kierunki rozwoju Łeby, które są główną szansą zrównoważonego rozwoju miasta. 73

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 73 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

OBSZAR SPOŁECZNY

CEL Programy/Plany PRZYKŁADY KIERUNKÓW DZIAŁAŃ Źródła STRATEGICZNY CELE OPERACYJNE Istniejące finansowania NR I /proponowane I.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Łebska Strategia 1. Popularyzacja ekonomii społecznej; • Środki własne I.2. Wzrost aktywizacji społecznej i zawodowej Rozwiązywania 2. Utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy lub gminy, wszystkich mieszkańców Łeby Problemów Klubu Samopomocy; • RPO WP, 3. Utworzenie świetlicy środowiskowej z możliwością I.3. Rozwój usług zdrowotnych i socjalnych celem Społecznych na • wykonywania zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci i PO Infrastruktura i zwiększenia aktywności zawodowej lata 2012 – 2021 młodzieży; Środowisko mieszkańców 4. Inicjowanie powstania systemu wspierania rodzin w • PO Inteligentny Lokalny plan sytuacjach problemowych poprzez utworzenie Rozwój aktywizacji i infrastruktury specjalistycznych usług i poradnictwa • PO wiedza integracji rodzinnego (dyżury prawnika, psychologa itp.); Edukacja Rozwój 5. Promowanie rodzinnego modelu życia poprzez społecznej • PROW 2014- 2020 organizowanie różnych form integracji rodzin i mieszkańców • PO Rybactwo i Łeby społeczności lokalnych (festyny, wieczorki, imprezy kulturalne , warsztaty itp.); Morze 2014 - 2020 6. Przeciwdziałanie skutkom długotrwałego bezrobocia i inne fundusze Sprzyjanie poprzez rozwój sieci usług informacji i poradnictwa inicjatywom zawodowego ; 7. Utworzenie Klubu Integracji Społecznej lub Centrum służącym poprawie Integracji Społecznej; zaspokojenia 8. Wspieranie inicjatyw mających na celu powstanie i potrzeb społeczności rozwój infrastruktury edukacyjnej dla osób i grup lokalnej marginalizowanych i zagrożonych wykluczeniem społecznym; 9. Rozwijanie infrastruktury usług środowiskowych z wykorzystaniem istniejącej bazy (kluby dla osób starszych, związek emerytów i rencistów, usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze, uniwersytet III wieku, żłobki lub pkt żłobkowe itp.); 10. Rozwój wolontariatu a w szczególności wzrost udziału wolontariuszy w rozwiązywaniu problemów społecznych, kształtowanie i promocja pożądanych postaw społecznych związanych z angażowaniem ludzi młodych w inicjatywy na rzecz gminy oraz społeczności lokalnej (m.in. warsztaty, szkolenia, konkretna praca itp.); 11. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, zwiększenie dostępności i skuteczności profesjonalnej pomocy

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 74 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

oraz ochrona ofiar przemocy w rodzinie, terapia sprawców przemocy.

I.4. Zwiększenie zakresu usług edukacyjnych Plan • Alternatywne wykorzystanie obiektów edukacyjnych istniejących obiektów oświatowych w szerokim dostosowania • Prowadzenie analiz potrzeb lokalnego rynku pracy zakresie edukacji od najmłodszych do seniora kierunków oraz współpraca z jednostkami badawczo I.5. Dostosowanie kierunków nauczania do potrzeb nauczania do rozwojowymi oraz urzędami pracy w tym zakresie rynku lokalnego potrzeb lokalnego rynku I.6. Podwyższenie standardu życia mieszkańców Lokalny • Wykonanie diagnoz w trzech podsektorach terenów poprzez rozwój infrastruktury społecznej, Program zdegradowanych kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej miasta i Rewitalizacji • Rewitalizacja zdegradowanych terenów miasta dostosowanie jej do potrzeb osób Łeby • Przesiedlenie mieszkańców wykluczonych bądź niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie ( wymaga zagrożonych wykluczeniem społecznym do mieszkań aktualizacji) socjalnych na obrzeżach miasta • Popularyzacja budownictwa społecznego (TBS – Towarzystwa Budownictwa Społecznego popularyzacji • Sukcesywna realizacja działań/zadań wyznaczonych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Łeby po jej aktualizacji

I.7. Zwiększenie atrakcyjności miasta poprzez Strategia • Poszerzenie ofert kulturalnych miasta o znaczeniu wprowadzenie cyklicznych imprez kulturalnych i Rozwoju ponadregionalnym, międzynarodowym sportowych o zasięgu ponadregionalnym i Turystyki i • Sukcesywna realizacja działań/zadań wyznaczonych w międzynarodowym nawiązujących do „trzech Budowa Marki Strategii Rozwoju Turystyki i Budowie Marki Miasta żywiołów” Łeby Miasta Łeby Łeba

I.8. Podniesienie jakości i dostępności oferowanych • Edukacja społeczna w zakresie funkcjonowania e – usług urzędu , w tym w zakresie e- usługi urzędu • Wprowadzenie nowoczesnych metod zarządzania i systemów informatycznych w urzędzie

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 75 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

OBSZAR GOSPODARCZY

CEL Programy/Plany PRZYKŁADY KIERUNKÓW DZIAŁAŃ STRATEGICZNY NR CELE OPERACYJNE Istniejące Źródła finansowania II /proponowane II.1.Zwiększenie prac nad tworzeniem • Opracowanie planów strategicznych miejscowych • Środki własne gminy, miejscowych planów zagospodarowania terenów nadmorskich • RPO WP, przestrzennego miasta i promowanie terenów • Opracowanie planu zagospodarowania • PO Infrastruktura i inwestycyjnych przestrzennego terenu wzdłuż Kanału Chełst Środowisko • Opracowanie planu zagospodarowania • przestrzennego dzielnicy rzemieślniczej PO Inteligentny • Weryfikacja i monitorowanie realizacji uchwalonej Rozwój strategii raz na kadencję • PO wiedza Edukacja • Weryfikacja ustaleń planów zagospodarowania Rozwój przestrzennego przynajmniej raz na kadencję • PROW 2014- 2020 II.2. Zwiększenie rangi nabrzeża zachodniego • Budowa infrastruktury drogowej dla ciągu pieszego • PO Rybactwo i poprzez budowę infrastruktury nad kanałem portowym między nabrzeżem Morze 2014 - 2020 Wspieranie wschodnim a zachodnim • i inne fundusze działań służących II.3.Tworzenie systemu wsparcia dla małych i Plan wspierania • Nawiązanie współpracy przedsiębiorców z wzmacnianiu średnich przedsiębiorstw przedsiębiorczośc ośrodkami kształcenia zawodowego w zakresie II.4.Stworzenie warunków dla rozwoju otoczenia i w Łebie kształcenia dedykowanego konkurencyjności • Opracowanie oferty inwestycyjnej i promocja jej i innowacyjności biznesu II.5. Poprawa możliwości zatrudnienia na lokalnym Lokalny wśród inwestorów • lokalnej rynku pracy oraz wzrost podaży Program Promocja dostępnych instrumentów finansowych wspierająca drobną przedsiębiorczość gospodarki oraz wykwalifikowanej siły roboczej Rewitalizacji • Stworzenie inkubatora młodych przedsiębiorców przyciąganiu II.6. Zwiększenie mobilności i skrócenie czasu Łeby • Przebudowa węzła komunikacyjnego przy Dworcu inwestorów przejazdu mieszkańców do miasta ( wymaga PKP ( budowa parkingów dla samochodów powiatowego poprzez poprawę infrastruktury aktualizacji zewnętrznych osobowych i autobusów) drogowej i kolejowej • Realizacja inwestycji drogowych i kolejowych w II.7. Wprowadzenie funkcji transportu morskiego celu zwiększenia dostępności do przedsiębiorstw spedycyjnych • Budowa mola • Systematyczna realizacja dalszych działań/zadań określonych w Planie wspierania przedsiębiorczości II.8. Wzrost oferty branży turystycznej o oferty Plan utworzenia • Wyznaczenie obszaru preferowanej zabudowy lecznictwa uzdrowiskowego lub około dzielnicy uzdrowiskowej uzdrowiskowego uzdrowiskowej w • Sukcesywna realizacja działań wyznaczona przez Łebie opracowany Plan utworzenia dzielnicy uzdrowiskowej II.9.Tworzenie warunków do powstawania i • Stworzenie wspólnej oferty pakietów turystycznych

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 76 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

świadczenia usług przedłużających sezon pozasezonowych turystyczny II.10. Zwiększenie usług Portu Jachtowego poprzez Plan • Sukcesywne realizacja zadań/działań zawartych w rozbudowę infrastruktury portowej i restrukturyzacji Planie restrukturyzacji Portu Jachtowego wprowadzenie technologii innowacyjnych Portu Jachtowego II.11.Zintegrowanie lokalnego środowiska biznesu Strategia • Stworzenie klastra turystycznego np. „Łeba na turystycznego Rozwoju dłużej II.12. Wspieranie rozwoju turystyki, jako czynnika Turystyki i • Promocja Łeby w imprezach żeglarstwa jachtowego dynamizującego lokalny rozwój gospodarczy Budowa Marki • Sukcesywna realizacja zadań zawartych w Strategii oraz doskonalenie i promocja oferty Miasta Łeby Rozwoju Turystyki i Budowa Marki Miasta Łeby turystycznej związanej z tradycją morską Łeby • Budowa Filii Narodowego Muzeum Morskiego w Łebie II.13. Popularyzacja i promocja technologii Lokalna Strategia • Odbudowa małego przemysłu innowacyjnych w przetwórstwie rybnym i Rozwoju stoczniowego/remontowego rybołówstwie. Rybołówstwa • Sukcesywna realizacja działań/zadań wyznaczona 2020 przez Lokalna Strategię Rozwoju Rybołówstwa II.14. Wprowadzenie produktu lokalnego Łeby • Działania promocyjne przetwórstwa rybnego oraz stworzenie produktu regionalnego na bazie ryb i jej przetworów • Wprowadzenie lokalnego produktu turystycznego • Polityka wsparcia dla nowych produktów turystycznych i produktów przetwórstwa rybnego

OBSZAR INFRASTRUKTURY I ŚRODOWISKA

CEL Programy/Plany PRZYKŁADY KIERUNKÓW DZIAŁAŃ STRATEGICZNY CELE OPERACYJNE Istniejące Źródła finansowania NR III /proponowane III.1. Rewitalizacja społeczna i infrastrukturalna Lokalny Program • Wykonanie diagnoz w trzech podsektorach • Środki własne gminy, terenów zdegradowanych oraz poprawa Rewitalizacji Łeby terenów zdegradowanych • RPO WP, dostępności komunikacyjnej do ośrodków ( wymaga • Renowacja gminnych zabytków miasta • PO Infrastruktura i Poprawa stanu ponadlokalnych aktualizacji) wskazanych w rejestrach i ewidencjach Środowisko środowiska gminnych i wojewódzkich w tym wprowadzenie do rejestru zabytków ruin • PO Inteligentny Rozwój miejskiego i kościoła Św. Mikołaja w Łebie • PO wiedza Edukacja infrastruktury • Zagospodarowanie terenów portowych, Rozwój technicznej powojskowych, kolejowych, Rąbki, terenów • PROW 2014- 2020 otuliny Słowińskiego Parku Narodowego • PO Rybactwo i Morze • Rewitalizacja zdegradowanych terenów 2014 - 2020 miasta

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 77 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Przesiedlenie mieszkańców wykluczonych i inne fundusze bądź zagrożonych wykluczeniem społecznym do mieszkań socjalnych na obrzeżach miasta • Sukcesywna realizacja działań/zadań wyznaczonych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Łeby po jej aktualizacji • Dostosowanie obiektów publicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych III.2. Zwiększenie bezpieczeństwa Plan poprawy • Budowa, rozbudowa, przebudowa sieci przeciwpowodziowego miasta bezpieczeństwa kanalizacji deszczowych powodziowego i • Budowa, rozbudowa i przebudowa systemów przeciwdziałania podczyszczania wód opadowych i suszy dla miasta roztopowych • Łeby Budowa, rozbudowa, przebudowa sieci rowów melioracyjnych oraz obiektów melioracyjnych, wałów przeciwpowodziowych, modernizacja i budowa przepompowni • Budowa systemów monitorujących pobór wód podziemnych i stanu wód w rzece Łeba • Budowa, rozbudowa, przebudowa zbiorników retencyjnych • Sukcesywna realizacja działań/zadań wyznaczonych w Planie poprawy bezpieczeństwa powodziowego i przeciwdziałania suszy dla miasta Łeby III.3. Zwiększenie standardu życia mieszkańców Plan Odnowy • Planowanie rozwoju miasta poprzez poprzez budowę infrastruktury technicznej Miejscowości Łeba racjonalnie uzasadnioną rozbudowę na lata 2010 – 2017 infrastruktury technicznej ( wymaga • Budowa, przebudowa, rozbudowa sieci aktualizacji) wodociągowej i kanalizacyjnej • Budowa, przebudowa, rozbudowa dróg gminnych • Budowa, rozbudowa, przebudowa szlaków turystycznych o znaczeniu ponadlokalnych w tym rowerowych i kajakowych • Poprawa wizualizacji szlaków turystycznych • Rozbudowy małej infrastruktury turystycznej: placów zabaw, siłowni zewnętrznych, wieży widokowej itp. • Rewaloryzacja parków i terenów zielonych

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 78 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Budowa, rozbudowa, przebudowa infrastruktury obsługi plaż • Budowa Promenady Portowej i amfiteatru leśnego • Budowa Centrum Kajakarstwa w Łebie • Wsparcie działań na rzecz utrzymania linii kolejowej nr 229 Pruszcz Gdański - Łeba • Sukcesywna realizacja działań/zadań wyznaczonych w Planie Odnowy miejscowości Łeba po jej aktualizacji III.4.Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i Plan gospodarki • Termomodernizacja obiektów publicznych poprawa środowiska naturalnego oraz wspieranie niskoemisyjnej dla wraz zmiana systemu zasilania w ciepło działań związanych z wprowadzaniem Gminy Miejskiej • Popularyzacja odnawialnych źródeł energii gospodarki niskoemisyjnej i odnawialnych źródeł Łeba na lata 2015- wśród mieszkańców miasta energii 2023 • Stworzenie systemu wsparcia montażu OZE( odnawialnych źródeł energii) dla mieszkańców • Sukcesywna realizacja działań/zadań Program ochrony wyznaczonych w Planie gospodarki środowiska dla niskoemisyjnej GM Łeba III.5. Poprawa środowiska naturalnego i miasta Łeba na lata • Edukacja lokalnych zakładów w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego poprzez edukację 2012- 2015 ograniczenia hałasu i czystości powietrza ekologiczną mieszkańców i likwidację skutków ( wymaga • Edukacja w ramach czystości środowiska nieporządanych zjawisk społecznych aktualizacji) naturalnego z naciskiem na tereny leśne • Zwiększenie bezpieczeństwa publicznego na Program usuwania terenach chronionych azbestu dla miasta • Stworzenie systemu monitoringu zrzutu Łeba na lata 2012- ścieków do Kanału Chełst 2032 • Wsparcie działań proekologicznych dla stowarzyszeń, wolontariuszy, szkół • Sukcesywna realizacja działań/zadań wskazanych w programie ochrony środowiska i usuwania azbestu.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 79 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

OBSZAR ZARZĄDZANIA

CEL Programy/Plany PRZYKŁADY KIERUNKÓW DZIAŁAŃ STRATEGICZNY CELE OPERACYJNE Istniejące /proponowane Źródła finansowania NR IV IV.1. Zwiększenie sprawności organizacji i • Na bieżąco dokonywanie wymiany sprzętu funkcjonowania urzędu oraz rozszerzenie usług komputerowego, • Środki własne gminy, w zakresie e- administracja • Wprowadzanie nowych systemów • RPO WP 2020. informatycznych wymaganych przez • PO Polska Cyfrowa, administrację rządową z zakresu komunikacji zewnętrznej , • Europejska Współpraca sprawozdawczości i kontroli Terytorialna • Połączenie wewnętrzną siecią • PO Wiedza Edukacja informatyczną obiektów instytucji Rozwój samorządowych ( podłączenie urzędu z • PO Pomoc Techniczna pozostałymi jednostkami gminnymi) • Granty i konkursy • Poprawa infrastruktury teleinformatyczne Ministerstwa i ułatwienie dostępu do lepszej organizacji struktury gminy Administracji i • Wdrożenie systemu informacji o terenie Cyfryzacji. (GiS) i inne fundusze Tworzenie warunków • Stworzenie systemu lokalnej informacji ułatwiających rozwój tzw. Elektroniczne Informatory Lokalne usług lokalnych i zlokalizowane w kilku miejscach miasta. ponadlokalnych • Udostępnianie dla wszystkich zainteresowanych dokumentów strategicznych w wersji elektronicznej IV. 2.Dostosowanie struktury organizacyjnej Gminy Zmiana Regulaminu • Inwentaryzacja infrastruktury komunalnej Miejskiej Łeba do prawidłowej eksploatacji Organizacyjnego Gminy • Reorganizacja struktury organizacyjnej istniejącego i nowopowstałego mienia Miejskiej Łeba Gminy Miejskiej Łeba poprzez utworzenie komunalnego jednostki zarządzającej mieniem komunalnym IV.3. Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców i Miejski plan zarządzania • Stworzenie centrum koordynacji turystów poprzez stworzenie wspólnego systemu kryzysowego zarządzania kryzysowego zarządzania kryzysem Plan obrony cywilnej • Stworzenie systemu monitoringu Plan operacyjny ochrony śródmieścia miasta i imprez masowych przed powodzią • Stworzenie systemu monitoringu poboru wód podziemnych i Morza Bałtyckiego IV. Rozwijanie z sąsiednimi gminami, organizacjami Porozumienie NORDA- • Współpraca międzygminna – realizacja pozarządowymi i w partnerstwie publiczno– Północny Biegun wspólnych projektów w nowej prywatnymi wspólnych przedsięwzięć Wzrostu perspektywie finansowej

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 80 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

inwestycyjnych i społecznych w każdym z Porozumienie MOF • Współpraca ze stowarzyszeniami kluczowych dziedzin gospodarczych miasta Ziemia Lęborska krajowymi i międzynarodowymi i inne porozumienia • Stworzenie sprawnego systemu współpracy w ramach Partnerstwa Publiczno – Prywatnego i w ramach Partnerstwa Publiczno - Społecznego

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 81 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Harmonogram wdrażania strategii jest procesem ciągłym, realizowanym w regularnych działaniach cyklicznych. Wynika to z potrzeby przeprowadzania regularnych kontroli i oceny skuteczności podejmowanych działań.

Realizacja opracowanych kierunków będzie wymagała działań skoncentrowanych na głównych celach oraz podjęcia wysiłku inwestycyjnego. Ze względu na ograniczone możliwości budżetu gminy szczególnie ważne jest aby skoncentrować się na inwestycjach służących realizacji celów strategicznych miasta, to znaczy, że każdą inwestycję należy rozpatrywać pod kątem jej zgodności ze strategią, zgodnie z zasadą „najpierw rzeczy najważniejsze”. Konsekwentna realizacja strategii stworzy bowiem możliwości dla inwestycji w innych obszarach. Wielu ważnych celów gmina Łeba z przyczyn obiektywnych nie będzie w stanie osiągnąć samodzielnie i samotnie – dlatego kluczowe jest rozwijanie współpracy z sąsiadami i partnerami w regionie.

Wizja i cele strategiczne przyjmowane są dla planu na okres kilkuletni (mogą być weryfikowane i ewentualnie zmieniane). Charakter realizacji poszczególnych kierunków działania, zadań jest planem strategicznym długofalowym.

Druga część planu będzie weryfikowana w krótszym okresie czasu, w tym przypadku będzie 1 rok. Cały proces planowania strategicznego rozwoju miasta zostanie dostosowany do procesu przygotowywania corocznych budżetów gminy, planów inwestycyjnych i Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Miejskiej Łeba.

Do oceny skuteczności polityki rozwoju gminy posłużą przyjęte mierniki, które zostaną opracowane i uzgodnione przed podjęciem działań. Zastosowane wskaźniki do monitorowania postępów realizacji zadań zostaną wykorzystane do oceny okresowej albo końcowej.

WSKAŹNIKI REALIZACJI STRATEGII

W celu skutecznej ewaluacji Strategii niezbędne są dane umożliwiające przeprowadzenie oceny, m.in. porównania stanu przed i po realizacji Strategii. Wyróżniono dwa rodzaje wskaźników. Pierwszy z nich dotyczy ogólnych zmian podstawowych wartości, które zaszły w trakcie realizacji Strategii. Można zaliczyć do nich m.in. liczbę mieszkańców gminy czy też liczbę podmiotów gospodarczych działających na jej terenie – wybrano te wartości, które da się wyrazić liczbowo. Drugi rodzaj wskaźników dotyczy kierunków działań zawartych w Strategii, na ich podstawie można określić, które z nich zostały, a które nie zostały zrealizowane. Przy doborze wskaźników oparto się zarówno na wskaźnikach rezultatu, jak również na wskaźnikach produktu. Wskaźniki rezultatu odzwierciedlają zamierzone efekty, polegające na zmianie w określonej dziedzinie tematycznej lub na określonym terytorium. Wskaźniki produktu zaś wskazują założenia odnośnie teorii zmiany, tj. wskazują poprzez jakie konkretne działania gmina miejska Łeba zamierza osiągnąć cel. Wskaźniki efektów realizacji Strategii przedstawiono w poniższej tabeli.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 82 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 38. Proponowane wskaźniki realizacji strategii Wartość referencyjna Wartość Wartość Monitorowanie Lp. Nazwa Wskaźnika Źródło danych wskaźnika wskaźnika wskaźnika w Łeba Pożądana w Łebie Łebie Preferowana POLSKA POMORSKIE w 2012 r. w 2025 r. tendencja Częstotliwość

1 2 3 4 5 6 7 8 Obszar społeczny Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy Raz na rok zniżkowa Bank Danych 1. społecznej na 1 tyś. 50,0 52,9 42 40 Lokalnych GUS ( – liczba ludności Łeby w 2012 r.- 3864 osób) Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w Bank Danych Raz na rok zniżkowa 2. 3,1 2,4 wieku produkcyjnym Lokalnych GUS 2,4 2,7 Bank Danych Raz na rok zniżkowa 3. Liczba przestępstw na 1 tyś. mieszkańców 29,1 27,7 54,66 50,00 Lokalnych GUS Liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece na Bank Danych Raz na rok zniżkowa 4. 8,4 6,3 6,66 6,3 10 tys. ludności Lokalnych GUS Obszar gospodarczy Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej Bank Danych Raz na rok zniżkowa 5. 17,8 16,4 liczbie ludności Lokalnych GUS 15,6 17 Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki Bank Danych Raz na rok wzrostowa 6. 10,3 11,6 narodowej na 100 osób Lokalnych GUS 35,6 40 Odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem Raz na rok zniżkowa Bank Danych 7. gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie 27,3 28,3 27,5 24 Lokalnych GUS bezrobotnych dane Słowińskiego wzrostowa Liczba odwiedzających turystów Łebę i Słowiński 8. Parku Narodowego Nie dotyczy Nie dotyczy 240 000 270000 Raz na rok Park Narodowy w ciągu roku kalendarzowego za 2012 Obszar infrastruktury i środowiska Spis Powszechny W 2014 r. Raz na 4 lata zniżkowa Udział budynków mieszkalnych wybudowanych Ludności i określi Plan 9. 46,5 42,3 przed rokiem 1970 w ogólnej ich liczbie Mieszkań 2011 gospodarki niskoemisyjnej Spółdzielnie W 2014 r. Raz na 4 lata zniżkowa Mieszkaniowe, określi Plan Udział procentowy budynków wymagających Wspólnoty gospodarki 10. remontu/ generujących niską emisję Nie dotyczy Nie dotyczy mieszkaniowe, niskoemisyjnej

UM Łeba

Obszar zarządzania

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 83 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

2 środowiskowe wzrostowa ( poziom wód i 0 pobór wód Liczba wprowadzonych systemów monitorujących podziemnych) Raz na 4 lata 11. UM Łeba Nie dotyczy Nie dotyczy środowisko naturalne, patologię społeczną 1 system monitoringu wizyjnego miasta wzrostowa 12. Liczba świadczonych e- usług UM Łeba Nie dotyczy Nie dotyczy 1 10 Raz na 4 lata

Źródło: opracowanie własne

Definicje wskaźników:

1 Osoby, które zgodnie z ustawą z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.) Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tyś. ludności są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej 2 Stopę bezrobocia długotrwałego rozumie się jako stosunek liczby osób bezrobotnych powyżej 12 miesięcy do liczby osób w wieku produkcyjnym (kobiety w wieku 18-59, mężczyźni 18-64) Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Przez ludność w wieku produkcyjnym rozumie się ludność w wieku zdolności do pracy. Dla mężczyzn przyjęto wiek 18-64lata, dla kobiet –18-59 lat. 3 Liczba przestępstw na 1 tyś. mieszkańców Ilość przestępstw stwierdzonych ogółem 4 Liczba czynów zabronionych, mających uregulowanie w rozdziale XXVI k.k, obejmujących - bigamię, znęcanie się, rozpijanie małoletniego, uchylanie się od alimentacji, porzucenie Liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece na 10 tys. ludności małoletniego albo osoby nieporadnej, uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego albo osoby nieporadnej (art. 206 – 211k.k.). Przypadająca na 10 tys. ludności 5 Liczba osób w wieku poprodukcyjnym (Wiek, w którym osoby zazwyczaj kończą pracę Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności zawodową, tj. dla mężczyzn - 65 lat i więcej, dla kobiet - 60 lat i więcej 6 Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 100 mieszkańców 7 Liczba bezrobotnych zarejestrowanych z wykształceniem gimnazjalnym lub niższym niż gimnazjalnym w Odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie ogólnej liczbie bezrobotnych zarejestrowanych. Dane o bezrobotnych zarejestrowanych obejmują osoby, które bezrobotnych zgodnie z Ustawą z dnia 16 X 1991r. o zatrudnieniu i bezrobociu pozostają bez pracy i nie uczą się w szkole, są zdolne do pracy oraz gotowe do podjęcia pracy. 8 Ilość ogółem sprzedanych przez Słowiński Park Narodowy biletów dla dorosłych, dzieci, studentów i Liczba odwiedzających turystów Słowiński Park Narodowy i Łebę karnetów 9 Udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed rokiem 1970 w ogólnej ich liczbie Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych powstałych przed 1970 w ogólnej liczbie budynków 10 Udział procentowy budynków wymagających remontu/ generujących niską emisję Liczba budynków wymagająca remontu tj elewacji, instalacji wewnętrznych lub termomodernizacji w ogólnej liczbie budynków

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 84 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA – NOWA PERSPEKTYWA

Perspektywy finansowa 2014-2020 to okres nowych wyzwań dla jednostek samorządu terytorialnego, a posiadanie nakładów finansowych stanowi jeden z ważniejszych warunków osiągania założonych celów Strategii Rozwoju. Opracowanie niniejszej Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba pokrywa się z fazą wstępną przygotowań do nowego okresu programowania Unii Europejskiej, przez co precyzyjne określenie katalogu, wskazującego na źródła finansowania działań zawartych w dokumencie Strategii, nie jest możliwe. Należy podkreślić, iż w momencie przygotowywania niniejszego dokumentu w dalszym ciągu trwają prace nad określeniem zakresu i wymiaru wsparcia. Niemniej nowy okres finansowania stwarza gminie Łeba możliwość pozyskania środków na działania określone w niniejszym dokumencie Głównym źródłem finansowania ujętych w Strategii zadań będą własne środki finansowe pochodzące z budżetu jednostki, w tym dostępne również w ramach Wieloletniej Prognozy Finansowej w przypadku przedsięwzięć dłuższych niż 1 rok. Pozostałe formy finansowania stanowić będą: 1. Poza gminne środki publiczne: • subwencje oraz dotacje celowe na dofinansowanie zadań własnych, • środki pozabudżetowe. 2. Strategie i programy rządowe.

Środki pozabudżetowe 1. Specjalne, będące wyodrębnionymi rachunkami bankowymi, na które państwowe jednostki budżetowe mogą odprowadzać niektóre z pobranych przez siebie dochodów, by następnie finansować (dysponować) zgromadzonymi tam środkami pieniężnymi. Przykłady: Totalizator Sportowy, gdzie środki przeznaczone są na dopłaty do inwestycji w zakresie turystyki, rekreacji i sportu, środki na dofinansowanie napraw obiektów sportowych lub środki specjalne, będące w dyspozycji Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, przeznaczane na utrzymanie katastru wodnego (systemu informacyjnego o gospodarowaniu wodami), opracowanie planów gospodarowania wodami oraz odbudowę ekosystemów zdegradowanych przez niewłaściwą eksploatację zasobów wodnych. 2. Państwowe Fundusze Celowe udzielane w postaci dotacji, pożyczek i refundacji: • Fundusz Zajęć Sportowych dla Uczniów; • Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej; • Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 3. Agencje Rządowe: • Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dotacje na infrastrukturę, pożyczki na tworzenie miejsc pracy dla bezrobotnych); • Krajowy Fundusz Mieszkaniowy (dotacje, preferencyjne kredyty na infrastrukturę techniczną, towarzyszącą budownictwu mieszkaniowemu, odnowienie budynków mieszkalnych i infrastruktury po powodzi);

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 85 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Inne.

Strategie i programy rządowe Zgodnie z dokumentem pn. Plan uporządkowania strategii rozwoju, który stanowi pierwszy etap prac związanych z przedsięwzięciem podjętym przez Rząd, polegającym na uporządkowaniu obowiązujących dokumentów strategicznych, tj. strategii i programów rozwoju, podjęto działania mające na celu doprowadzenie do ograniczenia liczby obowiązujących i opracowywanych dokumentów o charakterze strategicznym. Liczba 42 dokumentów tego typu zostanie zmniejszona do 9 nowych, zintegrowanych strategii rozwoju, realizujących średnio- i długookresową strategię rozwoju kraju. Strategie sektorowe finansowane będą ze środków krajowych jak również ze środków Unii Europejskiej w ramach nowego okresu programowania 2014-2020. 1. Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki – w opracowywanym przez ekspertów Ministerstwa Gospodarki dokumencie, szczególną uwagę poświęcono wzmacnianiu współpracy oraz tworzeniu warunków sprzyjających przedsiębiorczości, powstawaniu i wdrażaniu innowacji, a także efektywnemu korzystaniu z dostępnych zasobów ludzkich, finansowych, rzeczowych i naturalnych. Jej zakres tematyczny obejmuje m.in. następujące zagadnienia: stabilne podstawy makroekonomiczne rozwoju, rynek finansowy, przyjazne środowisko dla przedsiębiorczości, rozwój usług, rozwój sektorów przemysłu i budownictwa, innowacyjność, społeczeństwo informacyjne, eksport i promocję gospodarki. 2. Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego – w opracowywanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dokumencie, zwrócono uwagę na jednoczesne zwiększenie konkurencyjności i spójności społeczno-ekonomicznej Polski poprzez stworzenie warunków do pełniejszego wykorzystania potencjału kryjącego się w jej obywatelach. Strategia formułuje cele i priorytety oraz wskazuje najważniejsze obszary koncentracji wysiłku rozwojowego w dziedzinie rozwoju kapitału ludzkiego. Strategia odpowiada na jedno z kluczowych wyzwań stawianych przed państwami na całym świecie, czyli za łączenie efektywnej polityki społecznej z rozwojem gospodarczym. 3. Strategia Rozwoju Transportu – dokument przygotowany przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, którego istotą jest przedstawienie kierunków rozwoju transportu w Polsce w zgodności z celami zawartymi w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju (DSRK) i Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju (SRK). Wychodzi naprzeciw takim wyzwaniom współczesności, jak: sprostanie wymogom konkurencyjnej gospodarki światowej, uwzględnienie trendów demograficznych, dążenie do poprawy spójności społecznej, dostosowanie systemu transportowego do malejącej dostępności paliw płynnych na świecie. Odnosi się również do aktualnych trendów wynikających z polityki transportowej Unii Europejskiej. 4. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Środowiska, obejmuje dwa niezwykle istotne z punktu widzenia funkcjonowania państwa obszary. Podstawową rolą strategii jest zintegrowanie polityki środowiskowej z polityką energetyczną tam, gdzie aspekty te przenikają się w dostrzegalny sposób, ale oraz wytyczenie kierunków, w jakich powinna rozwijać się branża energetyczna oraz wskazanie priorytetów w ochronie środowiska. 5. Strategia Sprawne Państwo – dokument przygotowywany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, określający cele i kierunki działań, jakie należy podjąć, aby podnieść sprawność i efektywność państwa do 2020 roku. Strategia zakłada między innymi racjonalne wykorzystanie środków publicznych, 86

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 86 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

porządkowanie struktur organizacyjnych, skuteczne zarządzanie i koordynację – zwłaszcza w takich obszarach, jak: finanse, zarządzanie kryzysowe i ochrona ludności, tworzenie przyjaznego dla obywateli i przedsiębiorców prawa. Zakłada również wdrożenie rozwiązań przyczyniających się do wzrostu konkurencyjności polskiej jurysdykcji, likwidację barier administracyjnych, wzrost aktywności obywatela w procesach rządzenia i debacie publicznej oraz szerokie wykorzystywanie nowoczesnych technologii informatyczno-komunikacyjnych. 6. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego – dokument opracowywany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Działania w nim wskazane mają wspierać zaangażowanie obywatelskie, zachęcać do współpracy oraz wzmacniać kreatywność Polaków, gdyż, „wzmacnianie kapitału społecznego jest projektem cywilizacyjnym, od którego powodzenia zależy jakość życia Polaków i rozwój gospodarczy kraju”1 Strategia jest dokumentem wielowymiarowym, zakładającym skoordynowaną interwencję publiczną w obszarach dotychczas niedocenianych lub niewystarczająco akcentowanych w dokumentach horyzontalnych. 7. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie – dokument opracowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wprowadzający szereg modyfikacji sposobu planowania i prowadzenia polityki regionalnej w Polsce, a wraz z nimi – różnych polityk publicznych, mających największy wpływ na osiąganie celów określonych w stosunku do terytoriów. Polityka regionalna jest w nim rozumiana szerzej niż dotychczas – jako interwencja publiczna realizująca cele rozwojowe kraju przez działania ukierunkowane terytorialnie, a których głównym poziomem planowania i realizacji pozostaje układ regionalny. 8. Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej – dokument opracowywany przez Ministerstwo Obrony Narodowej, określający warunki funkcjonowania oraz sposoby rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego. Szczególną rolę w tym systemie odgrywają podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo zewnętrzne (służba dyplomatyczna, Siły Zbrojne RP, służby specjalne), w powiązaniu z podmiotami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo wewnętrzne. Z tego też względu główny obszar zainteresowania Strategii jest ukierunkowany na bezpieczeństwo zewnętrzne i militarne, a jej zintegrowanie z innymi strategiami rozwojowymi pozwoli na wyłączenie z jej zasadniczego zakresu tematycznego innych dziedzin bezpieczeństwa narodowego, takich jak: bezpieczeństwo ekonomiczne (w tym energetyczne), obywatelskie, społeczne czy ekologiczne (w tym wodne). 9. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa – dokument opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, którego celem głównym jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich oraz efektywne wykorzystanie ich zasobów i potencjałów, w tym rolnictwa i rybactwa, dla zrównoważonego rozwoju kraju. 10. Program wsparcia budownictwa socjalnego ze środków Funduszu Dopłat; 11. Program dopłat do oprocentowania kredytów na usuwanie skutków powodzi; 12. Program „Radosna szkoła” realizowany jest w latach 2009-2014; 13. Program „Cyfrowa szkoła”; 14. Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych; 15. Inne.

1B. Zdrojewski, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Słowo wstępu [w:] Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego – projekt dokumentu po konsultacjach społecznych, Ministerstwo KiDN, Warszawa 10 września 2011 r., s. 9. 87

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 87 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Rada Europejska podjęła kluczowe decyzje w sprawie budżetu unijnego na lata 2014-2020. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego uczestniczy w pracach nad nowymi zasadami i systemem inwestowania pieniędzy unijnych. Środki te będzie można zainwestować m.in. w badania naukowe i ich komercjalizację, kluczowe połączenia drogowe (autostrady, drogi ekspresowe), rozwój przedsiębiorczości, transport przyjazny środowisku (kolej, transport publiczny), cyfryzację kraju (szerokopasmowy dostęp do Internetu, e-usługi administracji), czy włączenie społeczne i aktywizację zawodową.

Rysunek 4Proponowane kierunki perspektywy finansowania na lata 2014 - 2020

Źródło: www.mrr.gov.pl Środki na poziomi Europejskim:

Obecnie trwają prace strategiczne nad instrumentami wsparcia na lata 2014-2020 dotyczących działań innowacyjnych, dlatego też w niniejszym opracowaniu ograniczono się tylko do wskazania tych instytucji. Należą do nich:

• Narodowe Centrum Nauki – konkursy podstawowe, stypendia dla naukowców, w tym działającym w sektorze rolno – spożywczym; • Narodowego Centrum Badań i Rozwoju(badania stosowane i wdrożenia i programy badań stosowanych – projekty międzynarodowe i krajowe); • Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości – program operacyjny „Inteligencji Rozwój”; • Urzędy Marszałkowskie – Regionalne Programy Operacyjne (własne projekty); • Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 88 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

W tym również programy: Krajowy Fundusz Kapitałowy (BGK) – wsparcie kapitałowe funduszy VC oraz sektora MiŚP. Ma na celu zmniejszenie luki dostępności finansowania dla innowatorów.

Ulga podatkowa na nowe technologie dla przedsiębiorców. Polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków związanych z zakupem wartości niematerialnych i prawnych związanych z rozwiązaniami nowymi (nie starszymi niż 5 lat) w skali światowej. Ulga podatkowa w postaci możliwości utworzenia nieopodatkowanego funduszu innowacyjności dla firm, które uzyskają status centrum badawczo-rozwojowego.

Internetowy Portal Usługowy Urzędu Patentowego – platforma internetowa pozwalająca przedsiębiorcom składać wnioski o ochronę własności przemysłowej drogą elektroniczną, zawierająca też bazę danych i rejestr przedmiotów objętych tą ochroną. Baza wiedzy o innowacyjnych technologiach (MG) – platforma internetowa agregująca dane na temat technologii oferowanych przez JBR i CBR. Ma ułatwiać przepływ informacji między sektorem B+R a firmami oraz wspierać umiędzynarodowienie polskich technologii (wersja bazy w języku angielskim). Równolegle działa „Baza Danych Technologie, Przedsiębiorstwa i Produkty Innowacyjne” finansowana przez MNiSW oraz szereg baz regionalnych. Ponadto, podejmowane są działania promujące nowe podejście do zamówień publicznych nastawione m.in. na wsparcie innowacji poprzez zwiększenie na nie popytu ze strony państwa (PARP, MG, Urząd Zamówień Publicznych).

Program Ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego (8PR) wspiera badania podstawowe prowadzone na poziomie europejskim. Programy przewidziane w latach 2014-2020 to:

• Infrastruktura i Środowisko; • Inteligentny Rozwój; • Wiedza Edukacja i Rozwój; • Polska Cyfrowa; • Polska Wschodnia; • Pomoc techniczna; • Europejska Współpraca Terytorialna i Europejski Instrument Sąsiedztwa; • Programy Regionalne.

Przewidziana jest również realizacja projektów transgranicznych.

Projekt „Wsparcie zielonej energii w latach 2014-2020” - wsparcia dla tego sektora w programie krajowym na lata 2014-2020. - Priorytetem w kolejnej perspektywie finansowej będzie wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, promowanie dostosowania do zmian klimatu, ochrona środowiska naturalnego, a także promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych. Przejściu na gospodarkę niskoemisyjną służyć będzie wsparcie projektów z zakresu:

• produkcji i dystrybucji OZE; • efektywności energetycznej i wykorzystania OZE w przedsiębiorstwach (np. zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w firmie);

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 89 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• efektywności energetycznej i wykorzystania OZE w infrastrukturze publicznej i mieszkalnictwie (wsparcie kompleksowej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej i w mieszkalnictwie wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne w zakresie związanym m.in. z: ociepleniem obiektu, wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne czy przebudową systemów grzewczych); • inteligentnych sieci niskiego i średniego napięcia (np. inteligentne sieci elektroenergetyczne dla rozwoju OZE, inteligentny system pomiarowy); • promowania strategii niskoemisyjnych we wszystkich obszarach, w tym obszarach miejskich (np. budowa, rozbudowa lub modernizacja sieci ciepłowniczej i chłodniczej, również poprzez wdrażanie systemów zarządzania ciepłem i chłodem); • promowania wysokosprawnej kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o popyt na użytkową energię cieplną (np. budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, budowa przyłączeń do sieci ciepłowniczych).

„Efektywność Energetyczna w latach 2014-2020” 26 kwietnia 2013 r. odbyła się konferencja na temat efektywności energetycznej w nowym okresie programowania 2014-2020. W trakcie spotkania wystąpili przedstawiciele m.in.: Komisji Europejskiej, Banku Światowego, Inicjatywy Jaspers oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Temat konferencji dotyczył m.in. wsparcia państwa w zakresie rozwoju efektywności energetycznej na poziome krajowym i regionalnym oraz doświadczeń innych państw w tym obszarze. Omawiane były także możliwości zastosowania instrumentów inżynierii finansowej w efektywności energetycznej na przykładzie ESCO. Konferencja była również doskonałą okazją do rozpowszechnienia wiedzy odnośnie efektywności energetycznej w kontekście nowego okresu programowania w ramach celu tematycznego 4 „Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach”. Efektywność energetyczna jest traktowana przez Komisję Europejską w sposób priorytetowy. Głównymi wyzwaniami dla Polski, jakie stawia Komisja to przede wszystkim inwestowanie w modernizację budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej poprzez np. wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Program dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego na perspektywę finansową 2014-2020 - rozpoczęła prace. Planowane do wsparcia w tym programie to przede wszystkim: • gospodarka niskoemisyjna; • przystosowanie do zmian klimatu; • zapobieganie ryzyku i zarządzanie ryzykiem; • ochrona środowiska naturalnego; • efektywność wykorzystania zasobów w sektorze środowiska; • dziedzictwo kulturowe; • zrównoważony transport; • bezpieczeństwo energetyczne; • sektor zdrowia.

Programy na rzecz klastrów

W nowej perspektywie finansowej 2014-2020. będzie wsparcie dla klastrów - Większy nacisk położony został na współfinansowanie projektów związanych ze sferą badawczo-rozwojową 90

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 90 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

oraz innowacjami. O wsparcie będą mogły ubiegać się uczelnie i jednostki naukowe, które blisko współpracują z biznesem - Inwestycje przedsiębiorstw również będą mogły uzyskać dofinansowanie, przy czym preferowane będą przedsięwzięcia o dużym potencjale innowacyjnym, związane nie tylko z produkcją nowych, udoskonalonych wyrobów, ale zakładających rozwój działalności badawczo-rozwojowej – najlepiej we współpracy z jednostkami naukowymi. W nowej perspektywie finansowej najwięcej możliwości wsparcia będą miały zatem klastry oparte na wiedzy, w których firmy i instytucje badawczo- rozwojowe prowadzą intensywną współpracę w zakresie B+R.

Program Inteligentny Rozwój 2014-2020 (POIR) W Programie Inteligentny Rozwój 2014-2020 (POIR) finansowanie otrzymają m.in. projekty systemowe związane z wyłanianiem, monitoringiem i ewaluacją krajowych klastrów kluczowych, a także projekty koordynatorów klastrów z zakresu internacjonalizacji – rozszerzenia działalności oraz rozwoju współpracy. Przewidziane będą również dodatkowe punkty dla tych uczelni, instytutów i przedsiębiorstw, które będą członkami klastrów kluczowych. Głównym celem programu o roboczej nazwie Inteligentny Rozwój, będzie pobudzenie innowacyjności polskiej gospodarki poprzez zwiększenie nakładów prywatnych na sektor B+R, będą więc skoncentrowane na budowie nowych i wzmacnianiu istniejących powiązań między sektorami biznesu i nauki. Istotny jest także rozwój innowacyjności przedsiębiorstw oraz wzmocnienie jakości badań oraz pozycji krajowych jednostek naukowych w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej.

Unijne wsparcie na rzecz nowych technologii W przyszłym okresie programowania, jeszcze większy nacisk zostanie położony na wspieranie projektów realizowanych we współpracy sektora nauki z biznesem. To swoiste partnerstwo będzie wspierane przede wszystkim z programu będącego następcą Programu Innowacyjna Gospodarka. Działania będą ukierunkowane m.in. na finansowanie badań naukowych na rzecz innowacyjnej gospodarki, wsparcie rozwoju kadry badawczej, wzrost jej udziału w projektach międzynarodowych oraz współpracę w ramach platform technologicznych i klastrów

Programu Pomoc Techniczna 2014-2020 Cel główny programu: Zapewnienie sprawnego i efektywnego wdrażania polityki spójności w latach 2014-2020. Cele szczegółowe: • Budowa potencjału instytucji odpowiedzialnych za realizację instrumentów strukturalnych; • Przygotowanie beneficjentów do wdrażania projektów współfinansowanych ze środków UE; • Zapewnienie spójnego systemu informacji i promocji funduszy strukturalnych.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 91 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Program operacyjny „Wiedza, edukacja i rozwój” finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego W latach 2014 – 2020 program ten zastąpi obecnie funkcjonujący Program Kapitał Ludzki. W projekcie tym skupiono się na konieczności wspierania jakości edukacji na wszystkich szczeblach szkolnictwa. Wpływa to bowiem na kwalifikacje i umiejętności osób, które w przyszłości zasilą rynek pracy. Przypomniał, że Polska popiera podjęcie przez KE działań zmierzających do wdrożenia inicjatyw na rzecz zatrudnienia osób młodych.

Mimo licznych badań dotyczących polskiej innowacyjności sporządzanych głównie przez PARP, oraz treściwego i przejrzystego Portalu Innowacji, widoczny w Polsce jest brak wyspecjalizowanej instytucji zajmującej się, z jednej strony analizą - regularnym monitorowaniem rozwoju innowacji, z drugiej strony, również dobrze uargumentowaną popularyzacją idei wspierania innowacji. Zadanie to wykonują poszczególne instytucje, jednak bez dostatecznej koordynacji. W efekcie, uzyskany obraz polskiego sektora B+R pozostaje niepełny. W percepcji społecznej natomiast innowacja pozostaje domeną wąskiej grupy ekspertów, prowadzących badania w wąskich specjalizacjach, a nie powszechną metodą rozwiązywania problemów w codziennym funkcjonowaniu. gospodarki. W latach 2014-2020 Polska otrzyma łącznie z funduszy europejskich 72,9 mld EUR (w cenach stałych 2011r.), tj. 1 889 EUR na 1 mieszkańca kraju. Z tej kwoty na programy operacyjne łącznie dostępna jest kwota ok. 68 mld EUR. Kwotę tą podzielono na następujące programy operacyjne:

Tabela 39. Programy Operacyjne 2014-2020 Alokacja Programy operacyjne 2014-2020 Fundusz mln EUR Polityka Spójności Program dotyczący innowacyjności, badań naukowych i ich powiązań ze sferą 7 625 EFRR przedsiębiorstw PO Inteligentny Rozwój (PO IR) Program dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa 24 158 EFRR, FS energetycznego (POIŚ) Program dotyczący rozwoju kompetencji i umiejętności, włączenia społecznego oraz 3 197 EFS dobrego rządzenia PO Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER) Program dotyczący rozwoju cyfrowego PO Polska Cyfrowa 1 946 EFRR Program pomocy technicznej PO Pomoc techniczna 570 EFRR Program dotyczący Polski Wschodniej PO Polska Wschodnia 2 000 EFRR Regionalne Programy Operacyjne 28 089 EFRR, EFS Wspólna Polityka Rolna i Rybacka Program Rozwoju Obszarów Wiejskich EFRROW PO Rybactwo i Morze EFMiR Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w Warszawie wg stanu na 31.12.2013 r.

Alokacja na regionalne programy operacyjne na lata 2014-2020 przedstawia się następująco:

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 92 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 40. Alokacja na regionalne programy operacyjne na lata 2014-2020 Alokacja ogółem Pozycja Województwo w mln EUR wojew. 3 117,0 1 Śląskie 2 580,3 2 Małopolskie 2 196,6 3 Wielkopolskie 2 022,5 4 Łódzkie 2 019,4 5 Dolnośląskie 2 000,0 6 Lubelskie 1 923,6 7 Mazowieckie 1 895,4 8 Podkarpackie 1 706,5 9 Kujawsko-pomorskie 1 671,8 10 Pomorskie 1 549,4 11 Warmińsko-mazurskie 1 435,5 12 Zachodniopomorskie 1 223,3 13 Świętokrzyskie 1 088,0 14 Podlaskie 847,10 15 Opolskie 813,00 16 Lubuskie Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w Warszawie wg stanu na 31.12.2013 r.

Województwo pomorskie widnieje na 10 miejscu pod względem wielkości alokowanych na program regionalny środków. Prace nad zaprogramowaniem optymalnego katalogu interwencji wspólnotowej na lata 2014- 2020 w Województwie pomorskim rozpoczęły się od zdiagnozowania sytuacji społeczno- gospodarczej regionu i aktualizacji strategii rozwoju województwa. Zaktualizowana „Strategia rozwoju województwa pomorskiego2020”. sformułowała główne cele i kierunki rozwoju regionu, mając na uwadze, że jednym z jej podstawowych instrumentów realizacyjnych będzie nowy regionalny program operacyjny i dostępne w jego ramach środki wspólnotowe. Inne dostępne źródła finansowania na lata 2014 – 2020 to:

• Konkursy i granty na poziomie Komisji Europejskiej • Granty i konkursy ministerialne • Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. fundusze norweskie i fundusze EOG).

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 93 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

WDRAŻANIE I MONITOROWANIE STRATEGII

Wdrażanie i monitorowanie strategii Odpowiedzialny Termin realizacji Powołanie zespołów tematycznych ds. opracowania Strategii Rozwoju Gminy Rada Miejska Łeby Czerwiec 2013 Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 Przedłożenie Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025 Burmistrz Miasta Łeby Październik 2014 poszczególnym Komisjom Rady Miejskiej Łeby Zatwierdzenie Strategii Rozwoju Gminy Rada Miejska Łeby Listopad 2014 r. Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 Zamieszczenie Strategii w języku polskim na stronie internetowej Gminy Miejskiej Burmistrz Miasta Łeby Listopad 2014 r. Łeba Przesłanie uchwalonej Strategii do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Burmistrz Miasta Łeby Listopad2014 r. Pomorskiego Realizacja zadań określonych poszczególnymi projektami zgodnie z Rada Miejska Łeby 2014 - 2025 przyjętymi celami i kierunkami działania Przekazanie przez Burmistrza Miasta Łeby za dany rok, do Rady Miejskiej Łeby raportu Burmistrz Miasta Łeby do końca o realizacji Strategii Rozwoju Gminy każdego następnego roku Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025.

Strategia obejmuje cele i kierunki działania zidentyfikowane i zhierarchizowane w czterech obszarach życia społeczno – gospodarczego Gminy Miejskiej Łeba, tj. społeczność i ekologia, środowisko i infrastruktura, przestrzeń, gospodarka.

Zidentyfikowane i zhierarchizowane cele w tych obszarach stanowią wypełnienie założonej w Strategii misji i sięgają w swych założeniach roku 2025.

Jednocześnie cele te stały się podstawą do określenia wariantu rozwoju miasta Łeby do roku 2025, tj. na okres funkcjonowania budżetu Unii Europejskiej i podziału środków funduszy strukturalnych do roku 2020 i dalszych skutków z tego tytułu do 2025 roku.

Wyznaczone w wariancie rozwoju cele i przypisane im cele operacyjne leżą w kompetencjach wielu instytucji, ale za ich realizację odpowiada samorząd Gminy Miejskiej Łeba, który winien współpracować w tym zakresie przede wszystkim z samorządami gmin ościennych, samorządem powiatu lęborskiego, samorządem województwa pomorskiego, instytucjami rządowymi, uczelniami wyższymi, organizacjami pozarządowymi, organizacjami biznesowymi itp.

Samorząd Gminy Miejskiej Łeba pełni rolę swoistego rodzaju koordynatora i organizatora prac nad realizacją Strategii.

Realizacja Strategii opierać się będzie na: • podejmowaniu działań wynikających z założonych celów w sposób samodzielny i wynikający z kompetencji samorządu określonych ustawą o samorządzie gminnym, • działaniach opartych na partnerstwie publiczno – publicznym (samorząd – samorząd, samorząd - rząd), 94

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 94 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• działaniach opartych na zasadach partnerstwa publiczno – prywatnego (z udziałem prywatnych inwestorów), • oraz na koordynacji i aktywnym zaangażowaniu w działaniach prywatnych (kapitał prywatny) w przypadku realizacji zamierzeń wypełniających cele Strategii.

Powołany przez Burmistrza Miasta Łeby Zespół ds. Strategii Rozwoju, w trakcie prowadzonych działań wdrażania zadań planowania strategicznego rozwoju, ujętych w strategii, będzie pełnił funkcję monitorującą wykonanie poszczególnych jej Programów. Ocena realizacji strategii będzie przedstawiana raz do roku w formie raportu przez Pełnomocnika Zespołu. Raporty jednocześnie będą podstawą do dokonywania korekt w dokumencie, w jego Programach.

Przykładowe wskaźniki osiągnięć, na różnych poziomach wyznaczonych celów, wykorzystywane do monitorowania można definiować na czterech zasadniczych poziomach:

1. Wskaźniki wkładu Zasoby zaangażowane w trakcie wdrażania danego projektu: a) środki finansowe (porównywanie dokonywanych płatności ze zobowiązaniami), b) zasoby ludzkie (liczba osób/organizacji zaangażowanych we wdrażanie projektu), c) zasoby materialne (wykorzystane we wdrażaniu projektu).

Wskaźniki mają jednolity charakter dla wszystkich projektów/działań.

2. Wskaźniki produktu Konkretne przedsięwzięcia przeprowadzone w ramach danego projektu – wszystkie produkty materialne i usługi, uzyskane w trakcie realizacji projektu ze środków finansowych przeznaczonych na ten projekt.

3. Wskaźniki rezultatu Bezpośrednie, natychmiastowe efekty realizacji projektu – zmiany, jakie nastąpiły u bezpośrednich beneficjentów w wyniku wdrażania projektu.

4. Wskaźniki oddziaływania Długofalowe konsekwencje realizacji projektu, a wykraczające poza natychmiastowe efekty dla bezpośrednich beneficjentów i osób oraz organizacji pozostających poza bezpośrednim oddziaływaniem projektu. Monitorowanie procesu polityki rozwoju Gminy Miejskiej Łeba

Poza określeniem wskaźników osiągnięć, istotne jest ustalenie metod monitorowania realizacji zadań, tj. wskazanie: • źródeł danych dla wskaźników (np. statystyka państwowa, zamawianie specjalistycznych badań lub ankiet), • czy istnieje potrzeba przeprowadzania wstępnych badań lub analiz dla ustalenia wielkości bazowych na początku realizacji zadania, • jednostki odpowiedzialnej za opracowanie wskaźników lub przygotowanie raportów monitoringowych, • częstotliwość pomiarów

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 95 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Komunikacja społeczna

Poszczególne elementy Strategii – planowane w odniesieniu do poszczególnych Programów – powinny być wykonywane poprzez uspołeczniony sposób opracowania szczegółowych zadań planowania strategicznego rozwoju, w sposób ciągły przez cały okres prowadzenia procesu od jego rozpoczęcia aż do jego zakończenia.

Tok opisanego postępowania wskazuje na organizację sesji warsztatowych oraz prowadzenie skutecznej komunikacji ze społecznością lokalną. Rozwiązania przyjmowane dla poszczególnych Programów powinny być zaopiniowane i zweryfikowane z wyrażeniem aprobaty przez mieszkańców miasta. Warunki poszanowania partnerstwa powinny być uwzględniane w trakcie prowadzenia kolejnych etapów i procesów

Efekty realizacji strategii w stosunku do poszczególnych obszarów miasta zostaną podane do publicznej wiadomości. Np. na stronie internetowej Urzędu Miasta, w publikacjach prasowych, folderach, ulotkach przekazywane mieszkańcom. Czynności te pozwolą na uzyskanie opinii społeczności lokalnej na temat uzyskanych efektów i rezultatów wdrażania strategii rozwoju miasta.

SPIS ILUSTRACJI Spis rysunków Rysunek 1 Położenie Gminy Miejskiej Łeba na tle województwa pomorskiego i powiatu lęborskiego 9 Rysunek 2 Plan Miasta Łeby ...... 10 Rysunek 3 Wybrzeży Łeby (kolor różowy) na tle Wybrzeża Środkowego ...... 20 Rysunek 4Proponowane kierunki perspektywy finansowania na lata 2014 - 2020 ...... 88

Spis tabel Tabela 1 Ogólna struktura użytkowania gruntów miasta Łeby...... 11 Tabela 2 Szczegółowa struktura użytkowania gruntów miasta Łeby ...... 12 Tabela 3 Stan prawny gruntów Gminy Miejskiej Łeba ...... 12 Tabela 4 Liczba ludności miasta Łeby w latach 2003-2012 ...... 24 Tabela 5 Wybrane dane z demografii w 2012 roku ...... 25 Tabela 6 Zestawienie głównych wskaźników demograficznych dla miasta Łeby ...... 25 Tabela 7 Podmioty opieki zdrowotnej działające bezpłatnie dla ubezpieczonych w NFZ ...... 26 Tabela 8 Gabinety prywatne, odpłatne ...... 26 Tabela 9 Dane dotyczące edukacji w gminie Łeba w poszczególnych latach szkolnych ...... 31 Tabela 10 Wykaz przedszkoli ...... 32 Tabela 11 Wykaz szkół podstawowych ...... 32 Tabela 12 Wykaz szkół gimnazjalnych ...... 32 Tabela 13 Wykaz szkół ponadgimnazjalnych ...... 33 Tabela 14 Wykaz wybranych imprez sportowych i rekreacyjnych ...... 35 Tabela 15 Biblioteki i czytelnictwo w gminie Łeba w roku 2012 ...... 35 Tabela 16 Wykaz wybranych imprez ...... 36 Tabela 17 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze w 2012 roku ...... 37 Tabela 18 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON według sektorów własnościowych na terenie Gminy Miejskiej Łeba...... 38 Tabela 19 Podmioty Gospodarki Narodowej w gminie miejskiej Łeba w rejestrze REGON według wybranych sekcji w 2012 r...... 39 Tabela 20 Baza noclegowa miasta Łeby ...... 41 96

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 96 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 21 Liczba miejsc noclegowych w innych miejscowościach województwa pomorskiego przypadająca na 1 mieszkańca ...... 42 Tabela 22 Noclegi udzielone turystom zagranicznym w turystycznych obiektach noclegowych ...... 43 Tabela 23 Zasoby mieszkaniowe w mieście Łeba w latach 2002 – 2012 ...... 45 Tabela 24 Wyposażenie mieszkańców miasta Łeby w podstawowe instalacje w odniesieniu do powiatu lęborskiego w 2010 roku...... 46 Tabela 25 Wykaz dróg wojewódzkich na terenie miasta Łeby ...... 46 Tabela 26 Efekt oczyszczania ścieków ...... 49 Tabela 27 Sieć gazowa na terenie miasta Łeba ...... 50 Tabela 28 Odebrane odpady komunalne w latach 2009 - 2010 ...... 51 Tabela 29 Odebrane odpady komunalne w roku 2013 ...... 51 Tabela 30 Odpady zebrane selektywnie ...... 52 Tabela 31 Odpady zebrane selektywnie ...... 52 Tabela 32 Dochody budżetu gminy według działów ...... 52 Tabela 33 Wydatki budżetu gminy według działów ...... 53 Tabela 34 Wnioski z badania ankietowego ...... 56 Tabela 35 Analiza obszarów problemowych ...... 58 Tabela 36 Analiza SWOT ...... 62 Tabela 37 Drzewo problemów według obszarów strategicznych ...... 69 Tabela 38 Proponowane wskaźniki realizacji strategii ...... 83 Tabela 39 Programy Operacyjne 2014-2020 ...... 92 Tabela 40 Alokacja na regionalne programy operacyjne na lata 2014-2020 ...... 93

Spis wykresów Wykres 1 Struktura powierzchni powiatu lęborskiego ...... 11 Wykres 2 Struktura powierzchni gruntów miasta Łeba [ha] ...... 11 Wykres 3 . Stan prawny gruntów Gminy Miejskiej Łeba w 2012 r...... 13 Wykres 4 Formy przyrody na terenie miasta Łeby ...... 15 Wykres 5 Liczba ludności w podziale na płeć miasta Łeba w latach 2003 – 2012 ...... 24 Wykres 6 Podmioty gospodarcze prowadzące usługi w zakresie opieki zdrowotnej w 2010 r. miasta Łeby w porównaniu z innymi gminami w powiecie lęborskim ...... 27 Wykres 7 Liczba ludności korzystająca z podmiotów gospodarczych prowadzących usługi w zakresie opieki zdrowotnej miasta Łeby w porównaniu z innymi gminami w powiecie lęborskim ...... 27 Wykres 8 Beneficjenci pomocy społecznej w 2010 r. w mieście Łebie w porównaniu z innymi gminami powiatu lęborskiego ...... 28 Wykres 9 Wsparcie osób pozostających bez pracy w latach 2006 - 2009 ...... 29 Wykres 10 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w 2012 roku ...... 38 Wykres 11 Baza noclegowa miasta Łeby w 2012 r...... 42 Wykres 12 Liczba miejsc noclegowych miasta Łeby w 2011 r. w porównaniu z innymi miejscowościami województwa pomorskiego ...... 44 Wykres 13 Zasoby mieszkaniowe na 1000 ludności w powiecie lęborskim w roku 2010 ...... 45 Wykres 14 Ludność obsługiwana przez oczyszczalnię ścieków w Łebie ...... 49 Wykres 15 Wielkość wartości dodanej ze środków finansowych poza budżetem miasta Łeby w latach 2004 - 2012 ...... 54

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 97 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr LV/522/2014 Rady Miejskiej w Łebie z dnia 5 listopada 2014 r.

ANALIZA FINANSOWA DO OPRACOWANIA STRATEGII ROZWOJU GMINY MIEJSKIEJ ŁEBA NA LATA 2014-2025

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 1 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Spis treści WPROWADZENIE ...... 3

1. ŚRODKI ZAGRANICZNE UZYSKANE PRZEZ MIASTO ŁEBA W LATACH 2004-2013 I ICH PRZEZNACZENIE ...... 5

2. BUDŻET MIASTA ŁEBA W LATACH 2010-2014 ...... 11

3. DOCHODY MIASTA W LATACH 2010 - 2014 ...... 14

3.1. POZIOM I DYNAMIKA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA W LATACH 2010- 2014 W PRZEKROJU DZIAŁÓW KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ ...... 14

3.2. POZIOM I STRUKTURA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA WEDŁU ICH ŹRÓDEŁ W LATACH 2010-2014 (tabela 6) ...... 17

3.3. DYNAMIKA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA WEŁUG ICH ŹRÓDEŁ W PODZIALE NA GRUPY ...... 21

4. WYDATKI BUDŻETU MIASTA ŁEBA ZREALIZOWANE W LATACH 2010 – 2013 24

4.1. WYDATKI WEDŁUG ICH EKONOMICZNEGO CHARAKTERU ORAZ ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ...... 25

4.2 WYDATKI MIASTA ŁEBA W LATACH 2010-2013 - FINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW POCHODZĄCYCH Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ ...... 26

4.3. WYDATKI MIASTA W LATACH 2010-2013 W PRZEKROJU DZIAŁÓW KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH ...... 32

4.4 STRUKTURA FINANSOWANIA WYDATKÓW W LATACH 2010-2013 W WYBRANYCH ROZDZIAŁACH KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ ...... 33

5. ZADŁUŻENIE MIASTA ...... 42

5. 1. MOŻLIWOŚCI SPŁATY ZADŁUŻENIA MIASTA ...... 46

5. 2. MOŻLIWOŚCI PARTYCYPOWANIA PRZYSZŁYCH DOCHODÓW MIASTA tj. - ZWIĘKSZENIA ZADŁUŻENIA MIASTA ...... 47

Spis tabel ...... 49

Spis wykresów………………………………………………………………………………50Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 2 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 3 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

WPROWADZENIE

Zasady gospodarki finansowej oraz zakres samodzielności finansowej gmin określają: ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym1, ustawa o finansach publicznych2, ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych3 oraz ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego4. Konkretyzują one zapisy Konstytucji RP odnoszące się do gmin5 oraz zasady finansów publicznych Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego6, a także zasadę subsydiarności, zawierającą wymóg kierowania realizacji zadań najbliżej obywatela, z poszanowaniem zasady gospodarności i efektywności. Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa, której zasadniczym elementem jest budżet7. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki, które obejmują rok kalendarzowy. Różnica między dochodami a wydatkami budżetu jednostki samorządu terytorialnego stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu albo deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego8 (JST). O realnych możliwościach zapewnienia gminom warunków rozwoju i samodzielnego doboru realizowanych zadań w ramach granic określonych ustawami decyduje wielkość nadwyżki dochodów pozostających w dyspozycji samorządu terytorialnego po zapewnieniu realizacji zadań obowiązkowych i zleconych przez administrację rządową. Niedoszacowanie wartości zadań zlecanych przez administrację rządową do realizacji samorządom terytorialnym, corocznie kilkuprocentowa inflacja oraz zmniejszenie nominalnej kwoty niektórych dochodów gmin w okresie spowolnienia gospodarczego ograniczyło znacząco zakres zadań możliwych do realizacji na podstawie swobodnych decyzji podejmowanych przez organ stanowiący JST. Zwiększył się natomiast zakres tzw. „wydatków sztywnych” o małej zdolności do redukcji, bez szkodliwych następstw, np. wydatki na oświatę, opiekę społeczną, administrację publiczną w zakresie obowiązkowych zadań JST, których realizacja następuje pod presją oczekiwań społecznych i warunków ekonomicznych.

1 ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2013r. poz. 594 z późn. zm), 2 ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r. poz. 885 z późn. zm.) 3 stawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2010r. Nr 95 poz. 613 z późn. zm.), 4 ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity Dz.U. z 2010r. Nr 80, poz. 526) 5 np. z art. 168 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wynika prawo jednostek samorządu terytorialnego do uchwalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie ustalonym w ustawie. 6 Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz.U. z 1994r., poz. 124, Nr 607). 7 Art. 211 ustawy o finansach publicznych:- Uchwała budżetowa składa się z: 1) budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 2) załączników. 8 Art. 217 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych:- Deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z: 1) sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego; 2) kredytów; 3) pożyczek; 4) prywatyzacji majątku jednostki samorządu terytorialnego; 5) nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych; 6) wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych. 4

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 4 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Kluczowe dla przyśpieszenia rozwoju Miasta stało się więc, pozyskanie do budżetu dodatkowych środków na inwestycje w infrastrukturę miejską. Taką szansę dało od 2004 roku udostępnienie Polsce środków wspólnotowych. Nawet jeśli ich uzyskanie przez gminy wiązało się z koniecznością uzupełnienia o własny wkład krajowy, (którego wielkość wynika z umownego parytetu) oraz tym, że środki zagraniczne przyznawane były w formie dotacji, której przeznaczenie określa dysponent, to i tak wszystkie JST ubiegały się o nie ze względu na ich bezzwrotny charakter oraz szansę przyśpieszenia rozwoju infrastruktury komunalnej i społecznej jaką ze sobą niosły. Ubiegający się o środki unijne mają wybór wśród dostępnych w danym okresie programów, o wyodrębnionych priorytetach z przypisaną im pulą środków i określonych procedur pozyskiwania tych środków9. Jednak dotacje podlegają szczególnym formom rozliczenia, zatem niezgodne z oznaczonym celem wykorzystanie dotacji stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych i jest zagrożone sankcjami, do orzeczenia zwrotu całości przyznanych JST środków zagranicznych włącznie, podobnie jak naruszenie terminów realizacji, czy parytetu między środkami zagranicznymi, a wkładem krajowym.

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2004 – 2013

Niemniej zauważyć należy, iż występują różnice między kwotami dochodów i wydatków ze środków unijnych w poszczególnych latach. Wynika to z rozbieżności w czasie napływu środków zagranicznych na początku, w trakcie realizacji lub po zakończeniu. przedsięwzięcia, w zależności od procedur obowiązujących dla konkretnego programu.

9 Zasada powiązania przeznaczenia dochodów z tytułu dotacji z finansowanymi z niej wydatkami realizowana jest poprzez stosowanie dla nich tożsamej klasyfikacji budżetowej działu i rozdziału po stronie dochodów i wydatków w planie i wykonaniu. 5

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 5 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

1. ŚRODKI ZAGRANICZNE UZYSKANE PRZEZ MIASTO ŁEBA W LATACH 2004-2013 I ICH PRZEZNACZENIE Po wejściu Polski do Unii Europejskiej środki pozyskane przez nasz kraj z funduszy europejskich, z innych bezzwrotnych źródeł zagranicznych, oraz bezpośrednio z budżetu Unii Europejskiej zasiliły także budżet Miasta Łeba i istotnie wpłynęły na jego kształt, zarówno w perspektywie finansowej 2004 - 2006, jak i w perspektywie 2007 - 2013. Zaraz po wejściu Polski do Unii Europejskiej Miasto korzystało głównie ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz z funduszy unijnych finansujących Wspólną Politykę Rolną, klasyfikowanych z czwartą cyfrą paragrafu „8” oznaczone jako P4~8 oraz o cyfrach „1”, „3”, „5” oznaczone jako P4~1, P4~3 i P4~5. Wydatki ze środków wspólnotowych oraz jako wkład krajowy poniesione w latach 2007-2013 na tle innych wydatków z budżetu Miasta Łeba przedstawiono na wykresie 1, a strukturę środków zagranicznych przyznanych Miastu w latach 2004-2013 na wykresie 2. Finansowanie programów i projektów inwestycyjnych w perspektywie finansowej 2004-2006 z wymienionych wyżej funduszy (P4~8) osiągnęło kwotę 11.838.564 zł. Dodatkowo Miasto uzyskało środki bezzwrotne pochodzące z Unii Europejskiej w wysokości 968.606 zł (P4~1) oraz 356 224 zł (P4~3) z tytułu darowizn lub grantów przyznanych Polsce przez poszczególne kraje lub instytucje, a także (P4~5) inne środki bezzwrotne w kwocie 138.979 zł. (2007-2009 i 2010-2013 przedstawiono w tabeli 1. (zobacz też Wykres 1.) W okresie 2010-2013 do budżetu Miasta wpłynęły głównie środki z budżetu Unii Europejskiej klasyfikowane z czwartą cyfrą „7” (P4~7). Strukturę finansowania wydatków budżetu Miasta w perspektywie finansowej 2004- 2006 oraz w perspektywie finansowej 2007-2013 z podziałem na okresy w latach 2007-2009 i 2010-2013. W latach 2004-2006 aż 21% wydatków ogółem (63.992.345 zł) i aż 49% wydatków inwestycyjnych (25.952.733 zł) sfinansowano ze środków zagranicznych. Dodatkowo budżet zasilono dotacjami na sfinansowanie części wkładu krajowego programów.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 6 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 7 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 1. Struktura finansowania wydatków bieżących i inwestycyjnych w latach 2004 - 2013 w podziale na okresy. Wydatki inwestycyjne Wydatki bieżące Ogółem wydatki Struk- Struk- Okresy i- finansowanie Struk- kwota zł kwota zł kwota zł tura tura tura 2004-2006 25 952 733 100% 38 039 613 100% 63 992 345 100% środków zagranicznych 12 699 581 49% 602 792 2% 13 302 373 21% wymaganego wkładu krajowego 5 478 560 21% 358 515 1% 5 837 075 9% innych dochodów finansowanie z: finansowanie budżetu 7 774 592 30% 37 078 305 97% 44 852 897 70% 2007-2009 7 773 200 100% 45 756 875 100% 53 530 075 100% środków zagranicznych 0 0% 51 933 0% 51 933 0,1% wymaganego wkładu krajowego 740 304 10% 63 965 0% 804 270 2% innych dochodów finansowanie z: finansowanie budżetu 7 032 895 90% 45 640 977 100% 52 673 872 98% 2010-2013 24 447 818 100% 68 656 614 100% 93 104 432 100%

środków : zagranicznych 13 866 921 57% 22 202 0% 13 889 123 15% wymaganego wkładu krajowego 4 541 840 19% 72 492 0% 4 614 332 5% innych dochodów finansowanie z finansowanie budżetu 6 039 057 25% 68 561 920 100% 74 600 978 80% 210 626 Razem wydatki w latach 58 173 751 x 152 453 102 x x 2004-2013 853 Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2004 – 2013

Najwyższy udział środków zagranicznych w finansowaniu wydatków budżetu Miasta Łeba wystąpił w latach objętych perspektywą finansową 2004-2006.

Jak wynika z tabeli 1, środkami zagranicznymi w kwocie 13.302.373 zł sfinansowano 21% łącznej kwoty wydatków poniesionych z budżetu w tych latach.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 8 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 3. Udział procentowy wydatków inwestycyjnych Miasta Łeba w wydatkach ogółem w latach 2004-2013 w podziale na okresy

45%

40%

35%

30%

25% 41%

20% 26% wydatki 15% inwestycyjne 10% 15%

0% 2004-2006 2007-2009 2010-2013

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) Sprawozdania Rb -28s Miasta Łeba z lat 2004-2013

Wkład krajowy w kwocie 5.837.075 zł, którego wniesienie było warunkiem uzyskania środków zagranicznych stanowił 9% łącznej kwoty wydatków poniesionych z budżetu Miasta w tym okresie oraz 21% wydatków inwestycyjnych. Wydatki inwestycyjne osiągnęły łączną kwotę 25.952.733 zł i stanowiły 41% ogólnej kwoty wydatków (63.992.345 zł) poniesionych z budżetu w latach 2004-2006 (zobacz wykres 3). Lata 2007-2009 były okresem przygotowania do realizacji programów i projektów w nowej perspektywie finansowej i rozliczania perspektywy poprzedniej. Jak wskazują dane tabeli 2 i wykresu 4 środkami zagranicznymi w kwocie 51.933 zł sfinansowano 0,1% łącznej kwoty wydatków bieżących budżetu (45.640.977 zł) w tych latach. Natomiast wymagany wkład krajowy w kwocie 804.270 zł, w 92% przeznaczony został na zadania inwestycyjne.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 9 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 4. Wydatki inwestycyjne Miasta Łeba według źródeł finansowania w latach 2004-2013 w podziale na okresy w zł

30,000,000

25,000,000 7,774,592 6,039,057 20,000,000 inne dochody budżetu 5,478,560 4,541,840 15,000,000 wkład krajowy środki zagraniczne 10,000,000 12,699,581 13,866,921 5,000,000 7,032,895

740,304 0 0 2004-2006 2007-2009 2010-2013

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) Sprawozdania Rb -28 Miasta Łeba z lat 2010- 2013 Jak wynika z tabeli 2 i wykresu 4, wydatki inwestycyjne w latach 2007-2009 pokrywane były w większości dochodami krajowymi budżetu (oznaczonymi na wykresie kolorem zielonym, opisanymi jako inne dochody budżetu). Wyniosły łącznie 7.773.200 zł i stanowiły średnio 15% łącznej kwoty wydatków budżetu w tych latach. W drugim okresie perspektywy finansowej 2007-2013 tj. w latach 2010-2013 (tabela 2 i wykres 4 Miasto uzyskało bezpośrednio z budżetu Unii Europejskiej 13.866.921 zł z przeznaczeniem na inwestycje. Udział inwestycji w łącznej kwocie wydatków budżetu w latach 2010-2013 wzrósł ponownie, osiągnął średnio poziom 26% i łączną kwotę 24.447.818 zł. Wydatki inwestycyjne w omawianym okresie w 57 % sfinansowane zostały środkami zagranicznymi (tabela 1) i w 24% krajowymi dochodami budżetu (6.039.057 zł). Wymagany wkład krajowy wyniósł 4.541.840 zł i stanowił 19 % wydatków inwestycyjnych Miasta Łeba poniesionych w latach 2010-2013.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 10 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 2 Struktura wydatków Miasta Łeba według ich ekonomicznego charakteru w latach 2004 - 2013 w podziale na okresy Wydatki inwestycyjne Wydatki bieżące Źródła finansowania wydatków w latach Wydatki ogółem w relacji do w relacji do kwota zł kwota zł wyd. ogółem wyd. ogółem 2004-2006 25 952 733 41% 38 039 613 59% 63 992 345

środków zagranicznych 12 699 581 95% 602 792 5% 13 302 373

wymaganego wkładu krajowego 5 478 560 94% 358 515 6% 5 837 075

finansowanie z: finansowanie innych dochodów budżetu 7 774 592 17% 37 078 305 83% 44 852 897

2007-2009 7 773 200 15% 45 756 875 85% 53 530 075

środków zagranicznych 0 0% 51 933 100% 51 933

wymaganego wkładu krajowego 740 304 92% 63 965 8% 804 270

7 032 895 13% 45 640 977 87% 52 673 872 finansowanie z: finansowanie innych dochodów budżetu

2010-2013 24 447 818 26% 68 656 614 74% 93 104 432

środków zagranicznych 13 866 921 99,84% 22 202 0,16% 13 889 123

wymaganego wkładu krajowego 4 541 840 98% 72 492 2% 4 614 332

innych dochodów budżetu 6 039 057 8% 68 561 920 92% 74 600 978 finansowanie z: finansowanie

Razem wydatki w latach 2004-2013 58 173 751 28% 152 453 102 72% 210 626 853 Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2004 – 2013

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 11 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

2. BUDŻET MIASTA ŁEBA W LATACH 2010-2014

Dochody i wydatki budżetu Miasta Łeba oraz kształtowanie się różnicy między nimi określającej dodatni lub ujemny wynik finansowy budżetu w latach 2010-2013 przedstawiono w tabelach 3 i 4. oraz na wykresie 7. Tabela 3. Dochody budżetu Miasta Łeba w podziale na bieżące i majątkowe, uzyskane środki z UE. oraz przychody budżetu w latach 2010 – 2014* LATA Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE 2010 2011 2012 2013 2014*

1 DOCHODY OGÓŁEM 23 417 787 24 688 953 23 714 704 19 729 203 19 937 916

2 Dochody bieżące 14 748 941 17 418 703 17 868 313 18 351 633 18 122 906 w tym: 3 Dochody majątkowe 8 668 846 7 270 250 5 846 391 1 321 218 1 815 010

Środki z budżetu U.E. oraz inne 4 zagraniczne niepodlegające 6.967.038 5.071.475 1.245.929 279.943 x zwrotowi razem

5 PRZYCHODY, w tym: 4 152 870 158 886 2 287 872 4 245 025 3 085 000

Zaciągnięte kredyty, emitowane 6 4 000 000 33 000 2 000 000 1 500 000 0 obligacje

Żródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) Sprawozdania Rb -NDS Miasta Łeba z lat 2010 – 2013. 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Wykr. 5. Dochody budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014*

25,000,000

20,000,000

15,000,000 Dochody majątkowe Dochody bieżące 10,000,000 * Plan 2014 r. 5,000,000 źródło: Opracowanie 0 własne 2010 2011 2012 2013 2014*

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) Sprawozdania Rb -27s Miasta Łeba z lat 2010-2013. 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok Jak wynika z tabeli 3. (wiersz 2) oraz wykresu 5, wyraźnie rosnącej tendencji dochodów bieżących Miasta towarzyszy silnie spadkowa tendencja

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 12 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

dochodów majątkowych (wiersz 3), obejmujących także dotacje ze środków zagranicznych, których zanikający napływ zdecydował o spadkowej tendencji dochodów ogółem Miasta od 2012 roku. Kształtowanie się wydatków budżetu w latach 2010-2013 przedstawiono w tabeli 4. oraz na wykresie 6.

Wykr. 6. wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014*

30,000,000

25,000,000

20,000,000

15,000,000 Wydatki majątkowe 10,000,000 Wydatki 5,000,000 bieżące

0 2010 2011 2012 2013 2014*

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) Sprawozdania Rb -NDS Miasta Łeba z lat 2010-2013. 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Tabela 4.Wydatki budżetu Miasta Łeba w podziale na bieżące i majątkowe, finansowane ze środków z U. E. oraz rozchody budżetu w latach 2010-2014 LATA Lp. Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014* 1 OGÓŁEM WYDATKI 26 586 625 23 925 653 22 606 290 19 985 865 22 288 602 2 Wydatki bieżące 16 896 630 16 357 979 17 699 844 17 689 368 17 936 394 w tym: 3 Wydatki majątkowe 9 689 995 7 567 674 4 906 445 2 296 497 4 352 208 4 WYNIK BUDŻETU -3 168 838 763.300 1.108.414 -256.662 -2.350.686

5 ROZCHODY w tym: 977 314 634 314 651 262 390 466 734 314

5a Spłaty zobowiązań, w tym: 977 314 634.314 651.262 390.466 734.314

5b wykup obligacji 450 000 450 000 450 000 200 000 550 000 ustawowe wyłączenia z limitu spłat 5c 184 314 468.914 468.914 218.914 568.914 rocznych Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) Sprawozdania Rb -NDS Miasta Łeba z lat 2010 – 2013. 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 13 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wydatki inwestycyjne oraz napływ środków wspólnotowych miały zasadniczy wpływ na kształtowanie się wyniku finansowego budżetu oraz zaciągnie zobowiązań długoterminowych Miasta.

Wykr. 7. Wynik budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014* 27,000,000 deficyt budżetu 26,000,000 nadwyżka budżetu jako różnica 25,000,000 między dochodami a 24,000,000 wydatkami

23,000,000 ogółem dochody ogółem wydatki 22,000,000

21,000,000

20,000,000

19,000,000 2010 2011 2012 2013 2014* Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak 1) Rb -NDS Miasta Łeba z lat 2010-2013. 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Jak wynika z tabeli 4 wiersz 4. oraz wykresu 7 wynik finansowy budżetu Miasta Łeba w latach 2010 – 2013 przyjmował wartości dodatnie i ujemne. O ile w 2010 roku był to deficyt w wysokości 3.168.838 zł, to w latach 2011 i 2012 osiągnięto nadwyżkę budżetową w kwocie 763.300 zł i w kwocie 1.108.414 zł, a w 2013 roku ponownie wystąpił deficyt budżetu w wysokości 256.662 zł. Kształtowanie się przychodów i rozchodów budżetu Miasta Łeba w tych latach przedstawiono w tabelach 3 i 4. W przychodach budżetu ujęto zaciągnięte w poszczególnych latach zobowiązania długoterminowe, a w rozchodach wynikające z podpisanych umów spłaty zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wykup wyemitowanych przez Miasto obligacji.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 14 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

3. DOCHODY MIASTA W LATACH 2010 - 2014 Dochody budżetu Miasta Łeba osiągnięte w latach 2010-2013 i planowane na 2014 rok zamieszczono w tabeli 5 - Przedstawia ona wielkość dochodów ogółem i w przekroju działów klasyfikacji budżetowej oraz ich dynamikę. Środki unijne były istotnym wsparciem dla budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2012. Powiększyły one dochody krajowe budżetu Miasta o 39% w 2010r. i łącznie osiągnęły kwotę 23.417.787 zł, w 2011r. o 29% do kwoty 24.688.953 zł i w 2012r.o 4% do kwoty 23.714.704 zł. W 2013 roku wsparcie budżetu środkami unijnymi zmniejszyło się do 1%, a dochody ogółem budżetu wyniosły 19.729.203 zł. 3.1. POZIOM I DYNAMIKA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA W LATACH 2010-2014 W PRZEKROJU DZIAŁÓW KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ Z danych w tabeli 5 oraz wykresu 8 wynika, że największy wpływ na kwotę dochodów krajowych budżetu w tych latach miały dochody z działu: a) 756 - Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem, które wykazywały stałą tendencję wzrostową i w 2013 roku osiągnęły kwotę 10.432.052 zł, tj. stanowiły 53 % dochodów ogółem w tym roku, b) 700 - Gospodarka mieszkaniowa, które w latach 2010-2012 wykazywały silną tendencję wzrostową i osiągnęły w 2012r. wysokość 6.095.838 zł, w 2013 r. nastąpił spadek dochodów z tego działu do kwoty 2.900.808 zł, c) - 600 - Transport i łączność, które były w latach 2010 i 2011 ponad czterokrotnie wyższe (odpowiednio 5.928.275 zł i 5.269.881 zł), niż w 2012 r. - 1.499.093 zł i wykazały dalszy spadek do kwoty 901.794 zł w 2013 r., d) - 758 - Różne rozliczenia, które utrzymywały się w analizowanym okresie niemal na tym samym poziomie około 3.100.000 zł, e) - 852 - Pomoc społeczna, które wykazywały stały, nieznaczny wzrost z 1.357.386 zł do 1.551.745 zł,

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 15 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 Tabl. 5. Poziom i dynamika dochodów Miasta Łeba w latach 2010 - 2014 według działów klasyfikacji budżetowej Nr WYSZCZEGÓLNIENIE WYKONANIE DOCHODY W LATACH w zł DYNAMIKA W % działu klasyfik. DZIAŁ KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ 2010 2011 2012 2013 2014* 4:3 5:4 6:5 7:6 budżet. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

600 Transport i łączność 5 928 275 5 269 881 1 499 093 901 794 655 000 88,89 28,45 60,16 72,63 700 Gospodarka mieszkaniowa 3 288 587 4 070 753 6 095 838 2 900 808 3 728 783 123,78 149,75 47,59 128,54 750 Administracja publiczna 175 939 237 657 137 797 145 641 127 720 135,08 57,98 105,69 87,70 Urzędy naczelnych organów władzy 751 państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa 16 585 6 091 706 698 682 36,73 11,59 98,87 97,71 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 754 przeciwpożarowa 10 457 69 883 74 619 48 618 50 000 668,29 106,78 65,15 102,84 Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek 756 nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem 7 971 093 9 896 524 9 855 163 10 432 052 10 640 370 124,16 99,58 105,85 102,00 758 Różne rozliczenia 3 049 466 3 070 123 3 156 872 3 082 940 2 983 474 100,68 102,83 97,66 96,77 801 Oświata i wychowanie 44 313 50 129 182 612 216 506 334 017 113,12 364,28 118,56 154,28 852+853 Pomoc społeczna 1 357 386 1 460 638 1 503 620 1 551 747 1 301 070 107,61 102,94 103,20 83,85 854 Edukacyjna opieka wychowawcza 112 402 109 494 104 735 126 727 96 800 97,41 95,65 121,00 76,38 Gospodarka komunalna i ochrona 900 środowiska 21 908 50 016 759 064 195 352 20 000 228,30 1 517,64 25,74 10,24 921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 84 381 397 765 344 585 126 319 0 471,39 86,63 36,66 0,00 926 Kultura fizyczna 1 356 996 0 0 0 0 0,00 x x x OGÓŁEM DOCHODY 23 417 788 24 688 954 23 714 704 19 729 202 19 937 916 105,43 96,05 83,19 101,06

RAZEM DOCHODY BEZ ŚRODKÓW Z BUDŻETU 16 450 749 19 617 478 22 468 775 19 449 260 19 937 916 119,25 114,53 86,56 102,51 UNII EUROPEJSKIEJ I FUNDUSZY EUROPEJSKICH Źródło - Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 27s z lat 2010 - 2013, 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 16 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 8. Poziom dochodów Miasta Łeba w latach 2010 - 2014* według działów klasyfikacji budżetowej 25,000,000 zł Kultura fizyczna

Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

20,000,000 zł Gospodarka komunalna i ochrona środowiska

Edukacyjna opieka wychowawcza

Pomoc społeczna 15,000,000 zł

Oświata i wychowanie

Różne rozliczenia

10,000,000 zł Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa

5,000,000 zł Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Administracja publiczna

- zł Gospodarka mieszkaniowa 2010 2011 2012 2013 2014*

Źródło: Sprawozdania Rb -27 Miasta Łeba z lat 2010-2013 opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak * 2014r.-PLAN

Znacznie mniejszy wpływ na ogólną kwotę dochodów w poszczególnych latach analizowanego okresu miały: dochody w dziale - 926 - które wystąpiły jednorazowo w 2010 roku w kwocie 1.356.996 zł, dochody w dziale - 750 - które kształtowały się w przedziale od 137.797 zł do 237.657 zł, dochody w dziale - 801 - które wykazują dynamiczny wzrost z 44.313 zł w 2010 roku do

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 17 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

216.506 zł w 2013 roku oraz dochody w działach 900, 921 i 854, które nie przekroczyły 126.000 zł z wyjątkiem działu 921 (w 2011 roku - 397.765 zł i w 2012 roku 344.585 zł) oraz działu 900 (w roku 2012 - 759.064 zł i w 2013 roku 195.352 zł). Dochody z działu 754 kształtujące się poniżej 75.000 zł oraz z działu 751, które nie przekroczyły 17.000 zł i miały marginalny wpływ na budżet w tym okresie.

3.2. POZIOM I STRUKTURA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA WEDŁU ICH ŹRÓDEŁ W LATACH 2010-2014 (tabela 6) Dla potrzeb analizy zasobności dostępnych Miastu Łeba źródeł dochodów budżetu dokonano ich zestawienia w tabeli 6. Zostały one pogrupowane w pięciu częściach o zbliżonym charakterze ekonomicznym lub kierunku przepływu środków, co pozwala lepiej uchwycić zmiany zachodzące w dochodach w analizowanym okresie. Dochody krajowe przedstawiono na wykresie 9.

Wykr.9. Dochody Miasta Łeba ze źródeł krajowych podatek od nieruchomości, rolny i w grupach w latach 2010-2014* leśny

25,000,000 inne podatki i opłaty budżetu gminy 20,000,000

15,000,000 transfery z budżetu państwa 10,000,000

5,000,000 dochody z majątku gminy, z tyt. 0 świadczonych usług i 2010 2011 2012 2013 2014* zezwoleń

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 18 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabl. 6. POZIOM I STRUKTURA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA WEDŁUG ŹRÓDEŁ W LATACH 2010 – 2014 w zł / % DOCHODY W LATACH L.p. Wyszczególnienie Struk- Struk- Struk- Struk- Struk- 2010 2011 2012 2013 2014* tura tura tura tura tura I PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI, PODATEK ROLNY I PODATEK LEŚNY ich suma (I.1+I.2+I.3) 4 567 931 27,77 5 436 159 27,71 5 753 022 25,60 5 814 668 29,90 5 861 600 29,40 I.1 podatek od nieruchomości 4 551 668 27,67 5 419 155 27,62 5 727 461 25,49 5 786 082 29,75 5 836 000 29,27 I.2 podatek rolny 6 156 0,04 5 375 0,03 11 645 0,05 14 734 0,08 12 300 0,06 I.3 podatek leśny 10 107 0,06 11 629 0,06 13 916 0,06 13 852 0,07 13 300 0,07 II INNE PODATKI I OPŁATY STANOWIĄCE DOCHODY GMINY suma (II.1+II.2+II.3+II.4+II.5+II.6) 1 138 043 6,92 1 785 272 9,10 1 525 715 6,79 1 585 551 8,15 1 550 000 7,77 II.1 podatek od środków transportowych 39 790 0,24 56 592 0,29 46 615 0,21 60 970 0,31 70 000 0,35 II.2 opłaty lokalne miejscowa i targowa 658 326 4,00 1 249 279 6,37 1 080 751 4,81 1 002 386 5,15 1 050 000 5,27 podatek dochodowy od osób fizycznych, II.3 opłacany w formie karty podatkowej 112 091 0,68 104 982 0,54 101 573 0,45 99 955 0,51 120 000 0,60 II.4 podatek od czynności cywilnoprawn. 287 040 1,74 279 981 1,43 217 086 0,97 313 088 1,61 255 000 1,28 II.5 podatek od spadków i darowizn 22 749 0,14 74 526 0,38 62 584 0,28 94 837 0,49 40 000 0,20 II.6 wpływy z opłaty skarbowej 18 047 0,11 19 912 0,10 17 106 0,08 14 315 0,07 15 000 0,08 III TRANSFERY Z BUDŻETU PAŃSTWA suma (III.1+III.2+III.3+III.4) 6 146 146 37,36 6 705 148 34,18 7 152 226 31,83 6 912 783 35,54 6 752 078 33,87 udziały we wpływach z podatku 0,28 III.1 dochodowego od osób prawnych 46 250 31 571 0,16 22 779 0,10 86 468 0,44 90 000 0,45 udziały we wpływach z podatku III.2 dochodowego od osób fizycznych 1 616 743 9,83 2 055 222 10,48 2 050 102 9,12 2 153 492 11,07 2 160 770 10,84 III.3 subwencja ogólna część oświatowa 3 033 803 18,44 3067142 15,63 3 049 568 13,57 2 976 234 15,30 2 963 474 14,86 III.4 Dotac z b-tu państwa na zad włas -drogi 0 0,00 0,00 0,00 456 579 2,03 0 0,00 0 0,00 III.5 Dotac z b-tu państwa na zad włas -bieżące 453 174 2,75 448 228 2,28 491 908 2,19 582 435 2,99 505 952 2,54

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 19 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

dotacje na zadania administracji rządowej III.6 zlecone JST 996 176 6,06 1 102 985 5,62 1 081 290 4,81 1 114 154 5,73 1 031 882 5,18 IV DOCHODY Z MAJĄTKU GMINY I Z TYTUŁU ŚWIADCZONYCH USŁUG I UDZIELONYCH ZEZWOLEŃ suma (IV.1+IV.2+IV.3+IV.4) 4 263 185 25,91 5 269 252 26,86 7 147 812 31,81 4 749 527 24,42 5 485 957 27,52 IV.1 dochody z majątku gminy 3 248 342 19,75 4 059 137 20,69 6 083 650 27,08 2 893 411 14,88 3 728 783 18,70 IV.2 opłaty z tyt. gospodarki odpadami 0 0,00 0 0,00 2 729 0,01 252 853 1,30 540 000 2,71 opłaty za zajęcie pasa drogowego i IV.3 zezwolenia na sprzedaż alkoholu 781 356 4,75 980 101 5,00 868 230 3,86 1 240 115 6,38 1 015 000 5,09 IV.4 wpł. z usług, w tym przedszkola 233 487 1,42 230 014 1,17 193 203 0,86 363 148 1,87 202 174 1,01 V POZOSTAŁE DOCHODY I DOTACJE suma (V.1+V.2+V.3) 335 444 2,04 421 647 2,15 890 002 3,96 386 733 1,99 288 281 1,45 dotacje na zadania bieżące w ramach V.1 porozumień z JST 0 0,00 0 0,00 80 547 0,36 65 124 0,33 55 000 0,28 V.2 Pomoc od innych JST na drogi 0 0,00 0 0,00 410 483 1,83 0 0,00 0 0,00 V.3 inne dotacje i rekompensaty 178 058 1,08 118 623 0,60 115 008 0,51 123 411 0,63 59 221 0,30 V.4 pozostałe dochody 157 386 0,96 303 024 1,54 283 964 1,26 198 198 1,02 174 060 0,87 VI RAZEM DOCHODY BEZ ŚRODKÓW Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ I FUNDUSZY EUROPEJSKICH suma (I+II+III+IV+V) 16 450 749 100,00 19 617 478 100,00 22 468 777 100,00 19 449 262 100,00 19 937 916 100,00 VII ŚRODKI UZYSKANE Z Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ I FUNDUSZY EUROPEJSKICH NA FINANSOWANIE ZADAŃ GMINY kwota 6 967 038 5 071 475 1 245 929 279 943 x DOCHODY OGÓŁEM suma VIII 23 417 787 24 688 953 23 714 704 19 729 203 19 937 916 (I+II+III+IV+V+VII) Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 27s z lat 2010 – 2013, 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Jako szóstą część wyodrębniono środki zagraniczne i wykazano je w wierszu VII. Sumę dochodów wyodrębnionych w grupach I-V ujęto w wierszu VI tabeli 6. W wierszu VIII tej tabeli wskazano dochody ogółem budżetu Miasta osiągnięte poszczególnych latach.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 20 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

W I części ujęte zostały dochody z podatku od nieruchomości, podatku rolnego i podatku leśnego, które wzrosły z 4.567.931 zł w 2010 roku do 5.814.668 zł w 2013 roku, a ich udział w sumie dochodów wykazanych w pozycji VI tabeli w poszczególnych latach kształtował się w tym okresie w przedziale od 27,77% do 29,90%. W II części ujęte zostały dochody z innych podatków i opłat należnych gminie. Do grupy tej zaliczone zostały podatki; od środków transportowych, dochodowy opłacany w formie karty podatkowej, od czynności cywilnoprawnych, od spadków i darowizn, opłaty lokalne miejscowa i targowa, oraz skarbowa. Ich łączna wielkość w omawianym okresie wzrosła z 1.138.043 zł do 1.585.551 zł, a udział z 6,92% do 8,15%. Na III część składają się transfery z budżetu państwa: udziały gminy w obu podatkach dochodowych stanowiących dochody budżetu państwa (PIT i CIT), część oświatowa subwencji ogólnej oraz dotacja na zadania administracji rządowej zlecone JST, dotacje z budżetu państwa na zadania bieżące, a także dodatkowa dotacja na drogi z budżetu państwa w wysokości 456.579 zł w 2012 roku. Łączny udział tej grupy dochodów w latach 2010-2013 wahał się między 37,36% w 2010 r., a 31,83% w 2012 r., natomiast kwota łączna wzrosła z 6.146.146 zł do 7.152.226 zł w 2012 roku i spadła do 6.912.783 zł w 2013 roku. Dochody z majątku gminy i z tytułu świadczonych usług składają się na IV wyodrębnioną część wpłat zasilających budżet Miasta. Zaliczone do niej zostały: dochody z praw majątkowych (opłaty za korzystanie z infrastruktury komunalnej, czynsze za najem i dzierżawę, opłaty za zajęcie pasa drogowego, opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości stanowiących własność gminy, opłaty z tytułu trwałego zarządu, opłaty adiacenckie itp.) oraz dochody ze sprzedaży składników majątku. Do omawianej grupy dochodów zaliczono także opłaty za usługi świadczone przez ]ST, w szczególności opłata za przedszkole a także opłaty za wywóz śmieci, które odgrywają coraz większą rolę w omawianej grupie dochodów i w budżecie w ogóle. Dochody z majątku gminy oraz z tytułu świadczonych usług stanowiły dość istotną pozycję w budżecie Miasta Łeba (zob. Tabela 6.). W latach 2010-2013 najwyższy udział osiągnęły w 2012 roku - 31,81% i wyniosły 7.147.812 zł, z tego 3.579.457 zł ze sprzedaży składników majątkowych. Dochody z majątku gminy oraz z tytułu świadczonych usług w 2010 roku osiągnęły kwotę 4.263.185 zł, w tym 1.294.642 zł ze sprzedaży składników majątkowych i stanowiły 25,91 % dochodów ogółem, bez środków unijnych, a w 2013 roku wyniosły 4.749.527 zł. W V części ujęte zostały pozostałe dochody i dotacje, w tym uzyskane w ramach pomocy od innych JST na drogi w kwocie 410.483 zł oraz z tytułu porozumień z innymi JST na kwotę 80.547 zł. Dochody tej grupy wynosiły 335.444 zł w 2010 roku, 890.002 zł w 2012 roku i 386.733 zł w 2013 roku. Stanowiły one łącznie 2,04% w 2010 roku, 2,26% w 2012 roku, a 1,99% w 2013 roku.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 21 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

podatek od Wykr.10. Dochody Miasta Łeba wg źródeł nieruchomości, rolny i w okresie 2010-2013 leśny inne podatki i opłaty 13,564,385 21,571,780 budżetu gminy 2,033,826 transfery z budżetu państwa

dochody z majątku gminy, z tyt. świadczonych usług i zezwoleń pozostałe dochody i dotacje 6,034,579 21,429,776 środki z budżetu UE, funduszy europ. i inne zagr. 26,916,302

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 27s z lat 2010 – 2013

Dochody Miasta szczególnie korzystnie ukształtowały się w 2012 roku, gdyż Miasto otrzymało dodatkowe dotacje na drogi; ujętą w pozycji III.4 tabeli dotację z budżetu państwa w wysokości 456.579 zł oraz ujętą w pozycji V.2 tabeli pomoc z innej JST w wysokości 410.483 zł. W 2012 roku Miasto dokonało też większej niż przeciętnie sprzedaży majątku w kwocie 3.579.457 zł, ujętej wraz z innymi dochodami o podobnym charakterze w poz. IV.1 tabeli. W okresie 2010- 2013 łącznie dochody w poszczególnych grupach wskazano na wykresie 10. Największą część stanowiły w nich transfery z budżetu państwa, a kolejną podatek od nieruchomości, rolny i leśny. 3.3. DYNAMIKA DOCHODÓW MIASTA ŁEBA WEŁUG ICH ŹRÓDEŁ W PODZIALE NA GRUPY

Dynamika dochodów ogółem budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2012 ukształtowała się pod wpływem przeciwnych tendencji; silnie spadkowej środków unijnych 72,8 % w 2011 roku i 24,6 % w 2012 roku (grupa VII tabeli 7-) oraz silnie rosnącej tendencji dochodów budżetowych ze źródeł krajowych 119,2 % w 2011r. i 114,5 % w 2012 roku (wiersz VI tabeli 7). W wyniku nałożenia się tych tendencji dynamika dochodów ogółem budżetu wynosiła 105,4 % w 2011r., a w 2012 roku przeważył wpływ silnie spadkowej tendencji środków unijnych i dochody ogółem spadły do poziomu 96,1 % kwoty z 2011 roku. W 2013 roku przedłużony został trend spadkowy dochodów ogółem, dynamika wynosiła 83,2 % i była wynikiem dalszego spadku dochodów zagranicznych (dynamika 22,5 %) oraz

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 22 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

dynamiki dochodów krajowych ogółem 86,6 %. Na 2014 rok założono 1,1 punktowe tempo przyrostu dochodów Miasta ogółem. Na dynamikę dochodów ze źródeł krajowych budżetu Miasta Łeba - 119,25% w 2011r. złożył się wzrost wszystkich grup dochodów ujętych w wierszach I— V tabeli 7, dochodów podatkowych (grupa I - 19,0% i II - 56,9%), transferów z budżetu państwa (grupa III - 9,1%), dochodów z majątku gminy i z tytułu świadczonych usług oraz udzielonych zezwoleń (grupa IV - 23,6%), a także pozostałych dochodów i dotacji (grupa V - 25,7%). W 2012 roku dochody ze źródeł krajowych nadal rosły, choć ich dynamika była niższa i wyniosła 114,5%. Przyrost wiązał się z nadal rosnącymi dochodami (o 5,8%) w grupie I, szczególnie podatku od nieruchomości, oraz rosnącymi transferami z budżetu państwa (grupa III o 6,7%), a także ze wzrostem dochodów z majątku gminy (grupa IV o 35,7%) i pozostałych dochodów, które uległy podwojeniu. W 2012 roku krajowe dochody Miasta ukształtowały się szczególnie korzystnie i wynosiły 22.468.775 zł. Miasto otrzymało dodatkową dotację na drogi z budżetu państwa w wysokości 456.579 zł, ujętą w pozycji III.4 tabeli 6 oraz pomoc z innej JST na drogi w wysokości 410.483 zł ujętą w pozycji V.2 tej tabeli. W 2012 roku Miasto dokonało też większej niż przeciętnie sprzedaży majątku i osiągnęło dochody z tego tytułu w kwocie 3.579.457 zł, ujęte wraz z innymi dochodami o podobnym charakterze poz. IV.1 tabeli 6. Na spadek dochodów w 2013 roku do kwoty 19.449.260 zł. (dynamika wyniosła 86,6% tabela 7) wpłynęło zmniejszenie kwoty transferów z budżetu państwa do poziomu 96,7% wartości z 2012 roku oraz dynamika dochodów z majątku gminy na poziomie 66,4% (grupa IV) i jeszcze niższa pozostałych dochodów (43,5% - grupa V). Dochody grupy I z podatków i opłat lokalnych oraz grupy II z tytułu innych podatków i opłat nadal rosły. Tempo wzrostu dla grupy I wyniosło 1,1, a dla grupy II - 3,9 pkt procentowego.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 23 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 7. Struktura dochodów według źródeł pochodzenia w grupach w latach 2010 - 2013

DOCHODY W LATACH DYNAMIKA W % L.p. Wyszczególnienie Struk- Struk- Struk- Struk- Struk- 2011: 2012: 2013: 2014: 2010 2011 2012 2013 2014* tura tura tura tura tura 2010 2011 2012 2013 PODATEK OD I NIERUCHOMOŚCI, PODATEK 4 567 931 19,5 5 436 160 22,0 5 753 021 24,3 5 814 668 29,5 5 861 600 29,4 119,0 105,8 101,1 100,8 ROLNY I PODATEK LEŚNY INNE PODATKI I OPŁATY II STANOWIĄCE DOCHODY 1 138 043 4,9 1 785 271 7,2 1 525 715 6,4 1 585 550 8,0 1 550 000 7,8 156,9 85,5 103,9 97,8 GMINY TRANSFERY Z BUDŻETU III 6 146 146 26,2 6 705 148 27,2 7 152 225 30,2 6 912 783 35,0 6 752 078 33,9 109,1 106,7 96,7 97,7 PAŃSTWA DOCHODY Z MAJĄTKU GMINY I Z TYTUŁU IV 4 263 186 18,2 5 269 252 21,3 7 147 812 30,1 4 749 526 24,1 5 485 957 27,5 123,6 135,7 66,4 115,5 ŚWIADCZONYCH USŁUG I UDZIELONYCH ZEZWOLEŃ POZOSTAŁE DOCHODY I V 335 444 1,4 421 647 1,7 890 002 3,8 386 733 2,0 288 281 1,4 125,7 211,1 43,5 74,5 DOTACJE RAZEM DOCHODY BEZ ŚRODKÓW Z BUDŻETU UNII VI 16 450 750 70,2 19 617 478 79,5 22 468 775 94,7 19 449 260 98,6 19 937 916 100,0 119,2 114,5 86,6 102,5 EUROPEJSKIEJ I FUNDUSZY EUROPEJSKICH ŚRODKI Z BUDŻETU U.E. I FUNDUSZY EUROPEJSKICH VII NA FINANSOWANIE 6 967 038 29,8 5 071 475 20,5 1 245 929 5,3 279 943 1,4 0 0,0 72,8 24,6 22,5 0,0 PROGRAMÓW, PROJEKTÓW I ZADAŃ

DOCHODY OGÓŁEM suma VIII 23 417 788 100,0 24 688 953 100,0 23 714 704 100,0 19 729 203 100,0 19 937 916 100,0 105,4 96,1 83,2 101,1 (I+II+III+IV+V+VII)

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 27s z lat 2010 – 2013. 2) 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 24 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

4. WYDATKI BUDŻETU MIASTA ŁEBA ZREALIZOWANE W LATACH 2010 – 2013

Wydatki budżetu Miasta Łeba ze środków krajowych ogółem zrealizowane w latach 2010 – 2013 charakteryzuje słaby trend wzrostowy. Z kwoty 19.122.160 zł w 2010 roku wzrosły do kwoty 19.753.481 zł w 2013 roku (zobacz oznaczenie czarną linią na wykresie 12). W omawianym okresie Miasto Łeba zaabsorbowało znaczącą kwotę środków z budżetu Unii Europejskiej, łącznie w analizowanym okresie 13.889.123 zł (zobacz tabela 2). Najwyższy wzrost wydatków finansowanych ze środków UE miał miejsce w 2010 roku. Wydatki finansowane ze środków unijnych powiększyły w 2010 roku o 39% kwotę wydatków ogółem sfinansowanych ze środków krajowych (zobacz tabela 10). W 2011 roku finansowanie wydatków Miasta środkami z budżetu UE liczone w relacji do kwoty wydatków budżetu sfinansowanych z dochodów krajowych podwyższyło wydatki o 29%, w 2012 roku zasilenie wydatków budżetu środkami unijnymi podwyższyło je o 4%, a w 2013 roku o 1%. Zatem wydatki podobnie jak dochody Miasta ze środków zagranicznych nie rozkładały się równomiernie na poszczególne lata, lecz w coraz mniejszym stopniu zasilały budżet Miasta, co widzimy na wykresie 11 przedstawiającym strukturę finansowania wydatków w podziale na źródła krajowe i zagraniczne i w tabeli 10).

Wykr.11. Wydatki w latach 2010-2013 w podziale na finansowanie z dochodów krajowych i ze środków pochodzących z budżetu UE 7,464,465 5,326,979 865,296 100% 232,383

80%

60% 18,598,674 19,753,481 finansowanie wydatków ze środków budżetu UE 40% 19,122,160 21,740,994 finansowanie wydatków z 20% dochodów krajowych

2010 2011 2012 2013

Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2010 – 2013

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 25 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Poziom wydatków ogółem w poszczególnych latach okresu 2010-2013 został zdominowany przez wygasający strumień finansowania ze środków unijnych. Wydatki ogółem finansowane łącznie z dochodów krajowych i ze środków zagranicznych uległy obniżeniu z 26.587.625 zł w 2010 roku do 19.985.865 zł w 2013 roku. Na wykresie 12 widoczne są wydatki ogółem poniesione w poszczególnych latach od 2010 do 2013 roku (jak i planowane na 2014 rok) zarówno z dochodów krajowych, (zaznaczonych czarną linią) jak i łącznie ze środkami zagranicznymi, co określa wysokość słupków na wykresie. Spadkowy trend wydatków ogółem ma zostać przełamany w 2014 roku. Nadzieje takie budzą także kolejne lata, wraz z nową perspektywą finansową środków wspólnotowych rozpoczynającą się w 2014 roku i trwającą do 2020 roku.

4.1. WYDATKI WEDŁUG ICH EKONOMICZNEGO CHARAKTERU ORAZ ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

Tabela 8. Struktura wydatków Miasta Łeba według ich ekonomicznego charakteru w latach 2010 - 2013 Wydatki Inwest. Wydatki Ogółem inwestycyjne w bieżące Bieżące w wydatki Źródła finansowania wydatków i Lata relacji relacji do kwota zł do kwota zł ogółem kwota zł ogółem 2010 9 689 995 36% 16 896 630 64% 26 586 625 środków zagranicznych 7 464 465 100% 0 0% 7 464 465 wymaganego wkładu krajowego 2 040 646 99% 20 000 1% 2 060 646 Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 184 884 1% 16 876 630 99% 17 061 514 2011 7 567 674 32% 16 357 979 68% 23 925 653

środków zagranicznych 5 326 979 100% 0 0% 5 326 979 wymaganego wkładu krajowego 2 054 375 99% 12 000 1% 2 066 375 Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 186 320 1% 16 345 979 99% 16 532 299 2012 4 893 653 22% 17 712 636 78% 22 606 290 środków zagranicznych 843 094 97% 22 202 3% 865 296 wymaganego wkładu krajowego 334 405 93% 24 792 7% 359 197 Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 3 716 154 17% 17 665 643 83% 21 381 797 2013 2 296 497 11% 17 689 368 89% 19 985 865

środków zagranicznych 232 383 100% 0 0% 232 383 wymaganego wkładu krajowego 112 414 88% 15 700 12% 128 114 Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 1 951 700 10% 17 673 668 90% 19 625 368 Razem wydatki 24 447 818 26% 68 656 614 74% 93 104 432 w latach 2010-2013 Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2010 – 2013

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 26 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

W omawianym okresie Miasto Łeba zaabsorbowało znaczącą kwotę środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, która łącznie w analizowanym okresie wyniosła 13.889.123 zł. Z kwoty tej zdecydowana większość 13.866.921 zł, tj. 99,84% przeznaczona została na wydatki inwestycje zaś pozostałe 22.202 zł, tj. 0,16% na wydatki bieżące co przedstawia tabela 2. Wydatki inwestycyjne stanowiły w 2010 roku 36% ogółu wydatków i wyniosły 9.689.995 zł. Na wydatki bieżące przeznaczono kwotę 16.896.630 zł, co stanowiło 64% ogółu wydatków (tabela 8). W 2011 roku wydatki inwestycyjne stanowiły 32% ogółu wydatków, w 2012 roku 22% i w 2013 roku 10%, co wynikało z malejącego strumienia środków unijnych zasilających budżet Miasta. Poziom i strukturę finansowania wydatków w podziale na inwestycyjne i bieżące w latach 2010-2013 przedstawiono w tabeli 8. Jak z niej wynika, najwyższy udział środków zagranicznych w finansowaniu inwestycji Miasta w okresie 2010-2013 wystąpił w 2010 roku. Środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej w kwocie 7.464.465 zł sfinansowano 77% (zobacz tabela 9) wydatków inwestycyjnych w 2010 roku, 2.040.646 zł tj. 21% stanowił wymagany wkład krajowy, a 184.884 zł tj. 2% inne dochody z budżetu Miasta (dochody ze źródeł krajowych). W 2011 roku 70% wydatków inwestycyjnych zostało sfinansowane środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej tj. 5.326.979 zł, 2054.375 zł tj. 27% (zobacz tabela 9) stanowił wymagany wkład krajowy, a 186.320 zł, tj. 2% inne dochody z budżetu Miasta (dochody ze źródeł krajowych). W kolejnych dwu latach finansowanie wydatków inwestycyjnych ze środków unijnych wyniosło w 2012 roku 17%, a w 2013 roku 10%, wymagany wkład krajowy stanowił odpowiednio 7% i 5% (zobacz tabela 9). Wydatki inwestycyjne w latach 2012 i 2013 były finansowane głównie z innych dochodów budżetu Miasta (dochodami ze źródeł krajowych). W 2012 roku stanowiły one 76% wydatków inwestycyjnych na kwotę 3.716.154 zł, a w 2013 roku 85% na kwotę 1.951.700 zł.

4.2 WYDATKI MIASTA ŁEBA W LATACH 2010-2013 - FINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW POCHODZĄCYCH Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ Z łącznej kwoty 13.889.123 zł środków przyznanych Miastu z budżetu Unii Europejskiej10 w latach 2010-2013 najwięcej przeznaczono na: • drogi (dział 600) w latach 2010 i 2011 łącznie 10.608.812 zł, tj. 76,4 % ogółu środków, • na obiekty sportowe (dział 926) w 2010 roku 1.356.996 zł, tj. 9,8%, • na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska (dział 900) kwotę 895.638 zł, tj. 6,4% środków i wydatkowano je w większości w 2012 roku oraz częściowo w 2011r.,

10 Środki pochodzące z Budżetu Unii Europejskiej są przekazywane w formie dotacji, które muszą wykazywać zgodność strony dochodowej z wydatkową zachowując tą samą klasyfikację budżetową dochodów i wydatków, z tym, że mogą występować przesunięcia w latach między dochodami i wydatkami.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 27 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (dział 921) w całym okresie 1.005.475 zł, tj. 7,2% środków unijnych, w tym w 2013 roku 232.000 zł, tj. całość przypadających w budżecie na ten rok środków unijnych. Budżet Miasta Łeba w okresie 2010-2013 zasiliły środki pochodzące z Budżetu Unii Europejskiej w kwocie 13.889.123 zł, które zapewniły finansowanie wydatkom nie znajdującym pokrycia ze źródeł krajowych budżetu. • w 2010 roku o kwotę 7.464.465 zł, tj. o 39,0% (zobacz tabela 10), z tego:

o w dziale Transport i łączność o 5.525.627 zł, tj. o 28,9 pkt procentowego, o w dziale Kultura fizyczna i sport o 1.356.996 zł, tj. o 7,1 pkt procentowego oraz o w dziale Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego o 581.842 zł, tj. o 3,0 pkt procentowe, • w 2011r. o kwotę 5.326.979 zł, tj. o 28,6 %, z tego ponownie: o w dziale Transport i łączność o 5.083.185 zł, tj. o 27,3 pkt procentowego o i w dziale Kultura fizyczna i sport o 581.842 zł, tj. o 1,3 pkt procentowego, • w 2012 roku o kwotę 865.296 zł, tj. o 4,0%, z tego: o w dziale Gospodarka komunalna i ochrona środowiska o 3,0 pkt proc., o w dziale Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 0,9 pkt proc. o i w dziale Administracja publiczna 0,1 pkt proc. na wydatki bieżące przeznaczone na promocję w kwocie 22.202 zł, • w 2013 o kwotę 232.383 zł, tj. o 1,2%, z tego całość środków z budżetu Unii Europejskiej przeznaczono na zadania realizowane w ramach działu Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego (1,2) pkt procentowego.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 28 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 9. Struktura finansowania wydatków bieżących i inwestycyjnych Miasta Łeba w latach 2010 - 2013

Wydatki inwestycyjne Wydatki bieżące Ogółem wydatki Finansowanie Lata - kwota zł Struktura kwota zł Struktura kwota zł Struktura 2010 9 689 995 100% 16 896 630 100% 26 586 625 100% środków zagranicznych 7 464 465 77% 0 0% 7 464 465 28% wymaganego wkładu krajowego 2 040 646 21% 20 000 0% 2 060 646 8% Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 184 884 2% 16 876 630 100% 17 061 514 64% 2011 7 567 674 100% 16 357 979 100% 23 925 653 100% środków zagranicznych 5 326 979 70% 0% 5 326 979 22% wymaganego wkładu krajowego 2 054 375 27% 12 000 0% 2 066 375 9% Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 186 320 2% 16 345 979 100% 16 532 299 69% 2012 4 893 653 100% 17 712 636 100% 22 606 290 100% środków zagranicznych 843 094 17% 22 202 0% 865 296 4% wymaganego wkładu krajowego 334 405 7% 24 792 0% 359 197 2% Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 3 716 154 76% 17 665 643 100% 21 381 797 95% 2013 2 296 497 100% 17 689 368 100% 19 985 865 100% środków zagranicznych 232 383 10% 0 0% 232 383 1% wymaganego wkładu krajowego 112 414 5% 15 700 0% 128 114 1% Finanso Finanso wanie z: wanie innych dochodów budżetu 1 951 700 85% 17 673 668 100% 19 625 368 98% Razem wydatki w latach 2010-2013 24 447 818 68 656 614 93 104 432 Źródło: Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2010 – 2013

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 29 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 10. Wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014 według działów klasyfikacji budżetowej oraz ich struktura w podziale na finansowanie krajowe i unijne w relacji do wydatków ze źródeł krajowych ogółem [jednostka zł. / %]

struktura struktura struktura struktura DZIAŁ KLASYFIKACJI Struk- 2010 finansowania 2011 finansowania 2012 finansowania 2013 finansowania 2014 BUDŻETOWEJ tura kraj zagr. kraj zagr. kraj zagr. kraj zagr. 1 2 3 3a 3b 4 4a 4b 5 5a 5b 6 6a 6b 7 7a Transport i 7 480 081 10,2 28,9 7 376 583 12,3 27,3 2 206 981 10,2 838 458 4,2 3 491 000 15,7 600 łączność

Turystyka 0,0 0,0 245 000 1,1 125 000 0,6 32 000 0,1 630 Gospodarka 545 222 2,9 424 360 2,3 497 682 2,3 535 617 2,7 391 800 1,8 700 mieszkaniowa Działalność 117 962 0,6 19 951 0,1 52 227 0,2 27 034 0,1 210 210 0,9 710 usługowa Administracja 3 408 533 17,8 3 331 661 17,9 3 545 674 16,2 0,1 3 635 765 18,4 3 395 458 15,2 750 publiczna Bezpieczeństwo publiczne i 754 416 844 2,2 457 016 2,5 377 460 1,7 425 689 2,2 806 578 3,6 ochrona przeciwpożarowa Obsługa długu 391 177 2,0 525 787 2,8 512 308 2,4 514 620 2,6 740 000 3,3 757 publicznego 010 Różne rozliczenia i +751+ 253 489 1,3 412 268 2,2 328 914 1,5 338 767 1,7 379 332 1,7 inne 756+ 758 Oświata i wychowanie i 801 i 854 5 964 911 31,2 6 012 891 32,3 6 690 751 30,8 6 754 414 34,2 6 582 470 29,5 Edukacyjna opieka wychowawcza

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 30 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

851 Ochrona zdrowia 658 496 3,4 606 796 3,3 696 003 3,2 641 157 3,2 663 000 3,0 Pomoc społeczna 2 190 869 11,5 2 335 306 12,6 2 361 840 10,9 12,4 2 289 382 10,3 852 2 452 409 Gospodarka komunalna i 1 327 447 6,9 1 781 180 8,3 1,3 4 182 045 16,2 3,0 14,6 2 297 022 10,3 ochrona 900 środowiska 2 889 162 Kultura i ochrona dziedzictwa 1 675 392 5,8 3,0 458 005 2,5 763 791 2,6 0,9 706 651 2,4 1,2 900 350 4,0 921 narodowego Kultura fizyczna i 2 156 202 4,2 7,1 183 848 1,0 145 614 0,7 101 123 0,5 110 000 0,5 926 sport RAZEM WYDATKI 26 586 625 100 39,0 23 925 652 100 29,0 22 606 290 100 4,0 19 985 866 100 1,2 22 288 602 100

BEZ WYDATKÓW Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ I 19 122 160 100 x 18 598 674 100 x 21 740 994 100 x 19 753 481 100 22 288 602 100 FUNDUSZY ŚRODKÓW EUROPEJSKICH Źródło: Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013. 2) 2014* plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014r

Duże ale okresowe występowanie finansowania wydatków budżetu ze środków unijnych utrudnia porównanie między poszczególnymi latami udziału wydatków finansowanych wyłącznie ze środków krajowych, znacząco zaniżając udział tych wydatków w strukturze ogółem w latach 2010 i 2011. Stąd w obliczeniach struktury wydatków w latach 2010-2013 wyodrębniono w odrębnych kolumnach udział wydatków finansowanych z dochodów krajowych i ze środków zagranicznych (tablica 10). Do porównania zarówno wydatków finansowanych z dochodów krajowych jak i ze środków zagranicznych przyjęto jako 100% wielkość wydatków finansowanych z dochodów krajowych ogółem. Udział wydatków zagranicznych liczony do ogółu wydatków finansowanych z dochodów krajowych wskazuje, o ile procent wydatki ze środków zagranicznych powiększyły wydatki z dochodów krajowych ogółem

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 31 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 12. Wydatki budżetu Miasta Łeba Kultura fizyczna w latach 2010 - 2014* wg działów klasyfikacji budżetowej 30000000 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 25000000

Oświata i wychowanie + Edukacyjna opieka wychowawcza 20000000 Pomoc społeczna

15000000 Ochrona zdrowia

Różne rozliczenia +010+751+756 10000000

Obsługa długu publicznego

5000000 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa

Administracja publiczna 0 2010 2011 2012 2013 2014

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 32 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

4.3. WYDATKI MIASTA W LATACH 2010-2013 W PRZEKROJU DZIAŁÓW KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH Wydatki budżetu Miasta Łeba zrealizowane w latach 2010 – 2013 w przekroju działowym przedstawiono w tabeli 11 i na wykresie 12 ilustrując różnymi kolorami wydatki poniesione w poszczególnych działach klasyfikacji budżetowej wyodrębnionych w legendzie tego wykresu. Finansowanie wydatków ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, w tym z budżetu Unii Europejskiej, znacząco rozszerzyło zakres programów, projektów i zadań realizowanych przez Miasto w działach objętych tym finansowaniem. Pozwoliło to okresowo zwielokrotnić wielkość nakładów na infrastrukturę, szczególnie drogową. W działach objętych finansowaniem ze źródeł zagranicznych znajduje to odbicie w znacznym wzroście udziału ich wydatków w kwocie ogólnej wydatków. Wraz ze wzrostem zasilania ze środków zagranicznych rośnie udział wydatków działu, finansowanych ze źródeł krajowych, w związku z potrzebą zapewnienia wkładu krajowego przez Miasto w ramach współfinansowania przedsięwzięć. Udział wydatków poszczególnych działów klasyfikacji budżetowej w ogólnej kwocie wydatków finansowanych z dochodów krajowych i odrębnie finansowanych ze środków zagranicznych (przedstawia tabela 10). Jak wskazano w informacji pod tabelą 10, struktura wydatków w przekroju działów klasyfikacji budżetowej jest wyliczana w odniesieniu do ogólnej kwoty wydatków finansowanych z dochodów krajowych. Z danych sprawozdawczych Miasta Łeba wynika, że największą część środków zagranicznych zainwestowano w ulepszenie infrastruktury drogowej. W okresie 2010-2013 na drogi przeznaczono 76,4% pozyskanych do budżetu Miasta środków wspólnotowych. Udział wydatków ponoszonych w ramach części finansowanej z własnych (krajowych) dochodów w działach objętych finansowaniem ze środków unijnych (zobacz tabela 10, kolumny z literą „a”) wynosił: ♦ Zasilenie budżetu środkami unijnymi w dziale (921) Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego w 2010 roku wyniosło 3,0 pkt procentowe, w 2012 roku 0,9 pkt procentowego, a w 2013 roku 1,2 pkt procentowego. ♦ w dziale (600) Transport i łączność w latach 2010 i 2012 po 10,2 %, a w 2012 roku, po zasileniu o dodatkowe dotacje na drogi z budżetu państwa i innego samorządu - 12,3%, natomiast w 2013 roku 4,2% ogólnej kwoty wydatków poniesionych z krajowych źródeł dochodów (tabela 10); Wpływ zasilenia budżetu Miasta środkami unijnymi przeznaczonymi na finansowanie infrastruktury komunalnej i społecznej uwidoczniony jest w tabeli 10 w kolumnach z literą „b”. Wskazano w nich o ile procent środki unijne zainwestowane w skali roku, w ramach danego działu, (w porównaniu do wartości wydatków poniesionych ze źródeł krajowych) zwiększyły wydatki ogółem budżetu.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 33 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

4.4 STRUKTURA FINANSOWANIA WYDATKÓW W LATACH 2010- 2013 W WYBRANYCH ROZDZIAŁACH KLASYFIKACJI BUDŻETOWEJ

Wykr. 13. Struktura finansowania wydatków Miasta Łeba na drogi gminne w latach 2010-2013 w zł 7,000,000 166,661 38,516 finansowanie 1,206,821 wydatków 6,000,000 1,724,375 inwestycyjnych:

5,000,000

z krajowych dochodów 4,000,000 budżetu Miasta Łeba

z dochodów budżetu na 3,000,000 5,525,627 wkład krajowy 5,083,185

2,000,000 ze środków budżetu UE 1,594,427

1,000,000 578,448 458,315 599,762 531,355 finanowanie wydatków bieżących z krajowych 52,147 dochodów budżetu 0

2010 2011 2012 2013 Źródło: Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

W 2010 roku w dziale (600) Transport i łączność zainwestowano kwotę 5.525.627 zł, co w relacji do wydatków ogółem budżetu, w części Na wykresie 13 przedstawiono wydatki na drogi gminne finansowanej ze źródeł krajowych w kwocie 19.122.160 zł stanowiło 28,9%. W 2011 roku zwiększenie wydatków (liczone analogicznie) wyniosło 27,3 pkt procentowego (zobacz tabela 10). (rozdział 60016) w latach 2010-2013, w podziale na bieżące i inwestycyjne, z wyodrębnieniem źródeł ich finansowania, tj. środków zagranicznych i z tytułu wkładu krajowego oraz finansowania z innych dochodów budżetu (ze źródeł krajowych). Wpływ zasilenia budżetu Miasta środkami unijnymi przeznaczonymi na finansowanie infrastruktury komunalnej i społecznej w wybranych rozdziałach klasyfikacji budżetowej przedstawiono także na wykresach Nr 14, 15.i 16 W dziale (921) Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego w 2010 roku udział wydatków finansowanych ze źródeł krajowych wyniósł 5,8%, a w latach 2011-2013 od 2,4% - 2,6%.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 34 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 14. Wydatki na zadania w zakresie kultury w latach 2010-2013 według źródeł finansowania

1,000,000

900,000

800,000 finanowanie wydat. inwestycyjnych z dochodów 293,144 700,000 budżetu na wkład krajowy

600,000

500,000 finanowanie wydatków inwestycyjnych ze środków 400,000 budżetu UE 581,842 300,000 109,424 85,500 152,743 finanowanie wydatków 200,000 138,005 102,041 bieżących z krajowych 100,000 232,383 dochodów budżetu 191,250 14,844 0 2010 2011 2012 2013

Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 35 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wielkość wydatków w rozdziale 92105 na zadania w zakresie kultury według źródeł ich finansowania w poszczególnych latach w podziale na bieżące i inwestycyjne przedstawiono na wykresie 14. W dziale (926) Kultura fizyczna i sport w 2010 roku udział wydatków finansowanych ze źródeł krajowych wyniósł 4,2%, a w latach 2011-2013 malał z 1,0% do 0,5%. Zasilenie budżetu środkami unijnymi w dziale (926) Kultura fizyczna i sport wyniosło 7,1 pkt procentowego jednorazowo w 2010 roku. Wielkość i strukturę wydatków inwestycyjnych według źródeł ich finansowania z przeznaczeniem na obiekty sportowe (rozdział 92601) przedstawiono na wykresie 15.

Wykr. 15. Wydatki na obiekty sportowe w 2010 roku według źródeł finansowania finanowanie wydatków inwestycyjnych ze środków budżetu UE 540,681 finanowanie wydat. 1,356,996 inwestycyjnych z dochodów budżetu na wkład krajowy

Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

W dziale (900) Gospodarka komunalna i ochrona środowiska w 2010 roku - udział wydatków finansowanych ze źródeł krajowych wyniósł w 2010 roku 6,9%, w 2011r. – 8,3%, w 2012 roku był najwyższy i wyniósł 16,2%, w 2013 roku, pomimo finansowania wydatków wyłącznie ze środków krajowych nadal był wysoki i wyniósł - 14,6%; Zasilenie budżetu środkami unijnymi w dziale (900) Gospodarka komunalna i ochrona środowiska w 2011 roku wyniosło 1,3 pkt procentowego, a w 2012 roku 3,0 pkt procentowego. Wiąże się to z nowymi zadaniami w zakresie oczyszczania Miasta. Wydatki na gospodarkę ściekową i ochronę środowiska (rozdział 90001) w latach 2010-2013 w podziale na bieżące i inwestycyjne, według źródeł finansowania, tj. z wyodrębnieniem środków zagranicznych i z tytułu wkładu krajowego oraz finansowania z innych dochodów budżetu (ze źródeł krajowych) przedstawiono na wykresie 16.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 36 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 16. Wydatki na gospodarkę ściekową i ochronę środowiska w latach 2010-2013 według źródeł finansowania

finanowanie wydatków 2500000 inwestycyjnych z krajowych dochodów budżetu Miasta 2000000 Łeba 2,000,000 finanowanie wydat. inwestycyjnych z 1500000 dochodów budżetu na 1,192,192 wkład krajowy finanowanie wydatków 1000000 inwestycyjnych ze środków budżetu UE 114,740 500000 498,220 finanowanie wydatków bieżących z krajowych 22,629 2,989 0 dochodów budżetu 2010 2011 2012 2013

Źródło: Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

Największy udział w kwocie wydatków ogółem w działach bez zasilenia środkami unijnymi (patrz tabela 10) miały działy:  Oświata i wychowanie wraz z edukacyjną opieką wychowawczą. Kwota wydatków w tych dwu działach klasyfikacji wyniosła w 2010 roku 5.964.911 zł, tj. 31,19 % ogółu wydatków i wzrosła do 2013 roku do wysokości 6.754.414 zł, tj. do 34, 19% ogółu wydatków finansowanych z dochodów krajowych. Największą część wydatków tego działu pochłaniają rozdziały: szkoły podstawowe i gimnazja. Wydatki na szkoły podstawowe wykazują w badanym okresie stałą tendencję wzrostową z 3.075.589 zł w 2010 roku do kwoty 3.461.212 zł w 2013 roku, obejmującej też wydatki inwestycyjne w wysokości 78.628 zł. Wydatki na szkoły podstawowe przedstawiono na wykresie 17.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 37 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 17. Wydatki na szkoły podstawowe w latach 2010- 2013 według źródeł finansowania 4000000

3500000

3000000 finanowanie wydatków 2500000 inwestycyjnych z krajowych dochodów 2000000 budżetu Miasta Łeba 3,324,504 3,382,584 finanowanie wydatków 1500000 3,075,589 3,121,887 bieżących z krajowych dochodów budżetu 1000000

500000 3,936 78,628 0 2010 2011 2012 2013

Źródło: Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

Na gimnazja wydatkowano w 2010 roku 1.778.994 zł, a w kolejnych latach do 2012 roku wydatki wzrosły do wysokości 2.076.819 zł (zobacz wykres 18). W 2012 roku Gmina poniosła nakłady inwestycyjne na gimnazja w kwocie 109.289 zł. W 2013 roku wydatki wyniosły 1.939.139 zł, tj. nieco mniej niż wydatki bieżące w 2012 roku.  Administracja publiczna to dział, w którym wydatkowano w 2010 roku kwotę 3.408.533 zł, tj. 17,83%, a do 2013 roku wydatki w tym dziale wzrosły do wysokości 3.635.765 zł i stanowiły 18,41% wydatków budżetu Miasta ze środków krajowych ogółem. W dziale tym występuje kilka rozdziałów. Największy udział mają wydatki ponoszone na Urząd Miasta.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 38 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 18. Wydatki na gimnazja w latach 2010-2013 według źródeł finansowania 2500000

1,967,530 1,939,139 2000000 1,841,214 1,778,994 finanowanie wydatków inwestycyjnych z krajowych 1500000 dochodów budżetu Miasta Łeba finanowanie wydatków 1000000 bieżących z krajowych dochodów budżetu

500000

109,289 0 2010 2011 2012 2013

Źródło: Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

Wydatki dotyczące Urzędu Miasta ukształtowały się odmiennie niż suma wydatków działu. Najwyższe wydatki bieżące poniesione na Urząd Miasta wystąpiły w 2011 roku i wyniosły 3.021.891 zł, a w kolejnych latach, pomimo kilkuprocentowej inflacji, ich nominalna wartość uległa powolnemu obniżeniu do kwoty 2.996.579 zł w 2013 roku. (Znacznie silniejszy był realny spadek ich wartości.) W 2013 roku poniesione zostały w tym rozdziale wydatki inwestycyjne w kwocie 192.096 zł. Wydatki poniesione na Urząd Miejski w latach 2010-2013 w podziale na bieżące i inwestycyjne przedstawiono na wykresie 19.  Pomoc społeczna, to kolejny dział o wysokim udziale w wydatkach finansowany z dochodów krajowych. Wydatki na pomoc społeczną w 2010 roku wyniosły 2.190.869 zł i stanowiły 11,46% ogółu wydatków finansowanych z dochodów krajowych. W 2013 roku ich udział wzrósł o 1 punkt procentowy, do kwoty 2.452.409 zł.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 39 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Wykr. 19. Wydatki w rozdziale "Urzędy gmin" w latach 2010-2013 według źródeł finansowania 3500000

3000000

2500000 2,996,579 3,009,228 2000000 3,021,891 finanowanie wydatków 2,956,279 inwestycyjnych z 1500000 krajowych dochodów budżetu Miasta Łeba 1000000 finanowanie wydatków bieżących z krajowych 500000 dochodów budżetu 192,096 8,501 0 2010 2011 2012 2013

Źródło: Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak. 1) na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb 28s z lat 2010 – 2013

Na znacząco niższym poziomie kształtuje się udział innych działów w wydatkach.  Zbliżony poziom w poszczególnych latach mają w omawianym okresie wydatki w dziale 700 – Gospodarka mieszkaniowa - udział wydatków ponoszonych w tym dziale mieści się w przedziale od 2,9% do 2,3%. Na zbliżonym poziomie w poszczególnych latach kształtują się w omawianym okresie wydatki w dziale 851 – Ochrona zdrowia (około 3,3%), i w dziale 754 - (około 2,2%), z wyjątkiem 2012 roku (1,74%). Na zbliżonym poziomie w analizowanym okresie kształtują się wydatki w dziale Ochrona zdrowia nieco poniżej 3,5 procent wydatków (w 2013 roku poniesiono wydatki na kwotę 641.157 zł), Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa około 2% (w 2013 roku poniesiono wydatki na kwotę 425.689 zł) , Obsługa długu publicznego około 2,5 % (w 2013 roku poniesiono wydatki na kwotę 514.620 zł). Spore wahania poziomu wydatków zaobserwować można w dziale (630) , które wystąpiły dopiero w 2012 roku (1,13%), a w 2013 roku spadły o połowę, w (710), których udział zawierał się w przedziale od 0,11% w 2011 roku do 0,62% w 2010 r. i (758 z działami 010, 751, i 756), których udział zawierał się w przedziale od 1,33% w 2010 roku do 2,22% w 2011r.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 40 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 11. Wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014 według działów klasyfikacji i ich dynamika [jednostka zł. / %]

Dynamika DZIAŁ KLASYFIKACJI 2010 2011 2012 2013 2014 BUDŻETOWEJ 4:3 5:4 6:5 7:6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Transport i łączność 7 480 081 7 376 583 2 206 981 838 458 3 491 000 99 30 38 416 600 Turystyka 245 000 125 000 32 000 x x 51 26 630 Gospodarka 545 222 424 360 497 682 535 617 391 800 78 117 108 73 700 mieszkaniowa

Działalność usługowa 117 962 19 951 52 227 27 034 210 210 17 262 52 778 710 750 Administracja publiczna 3 408 533 3 331 661 3 545 674 3 635 765 3 395 458 98 106 103 93 Bezpieczeństwo 754 publiczne i ochrona 416 844 457 016 377 460 425 689 806 578 110 83 113 189 przeciwpożarowa Obsługa długu 391 177 525 787 512 308 514 620 740 000 134 97 100 144 757 publicznego 010 +751+ Różne rozliczenia i inne 253 489 412 268 328 914 338 767 379 332 163 80 103 112 756+ 758 Oświata i wychowanie i 801 i 854 Edukacyjna opieka 5 964 911 6 012 891 6 690 751 6 754 414 6 582 470 101 111 101 97 wychowawcza

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 41 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

851 Ochrona zdrowia 658 496 606 796 696 003 641 157 663 000 92 115 92 103

852 Pomoc społeczna 2 190 869 2 335 306 2 361 840 2 452 409 2 289 382 107 101 104 93

Gospodarka komunalna i 1 327 447 1 781 180 4 182 045 2 297 022 134 235 69 80 900 ochrona środowiska 2 889 162

Kultura i ochrona 1 675 392 458 005 763 791 900 350 27 167 93 127 dziedzictwa narodowego 921 706 651 Kultura fizyczna 2 156 202 183 848 145 614 110 000 9 79 69 109 926 101 123 RAZEM WYDATKI 26 586 625 23 925 652 22 606 290 19 985 866 22 288 602 90 94 88 112

BEZ WYDATKÓW Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ I 19 122 160 18 598 674 21 740 994 19 753 481 22 288 602 97 117 91 113 FUNDUSZY ŚRODKÓW EUROPEJSKICH

Źródło – Opracowanie własne dr Elżbieta Kuzyniak. 1/ na podstawie sprawozdań Miasta Łeba Rb - 28s z lat 2010 – 2013, 2/ 2014* - plan - na podstawie Budżetu Miasta Łeba na 2014 rok

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 42 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

5. ZADŁUŻENIE MIASTA

Środki zagraniczne pozwoliły poszerzyć zakres realizowanych przez J.S.T. zadań, szczególnie inwestycyjnych, jednak stawiały przed organami gminy nowe wyzwania, w tym potrzebę zapewnienia płynności finansowej rozliczeń za wykonane roboty inwestycyjne. Rozszerzony front robót inwestycyjnych wymagał zabezpieczenia środków finansowych do jego obsługi. Znacząca część środków wspólnotowych, szczególnie w perspektywie 2004-2006 przekazywana była JST w ramach preferencyjnych pożyczek z Banku Gospodarstwa Krajowego na prefinansowanie działań, co pozwalało na sprawne przeprowadzanie rozliczeń z wykonawcami za zrealizowane prace. W latach 2005 i 2006 Miasto Łeba zaciągnęło kredyty i pożyczki w wysokości 3.773.892 zł w 2005 roku i 12.828.608 zł w 2006r., w większości (2.144.910 zł i 11.528.608 zł) na preferencyjnych warunkach spłacane po uzyskaniu środków wspólnotowych. Ponadto w 2005 roku Miasto wyemitowało obligacje na realizację programów i projektów realizowanych z udziałem środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności UE na kwotę 750.000 zł, a w 2006r. na kwotę 3.700.000 zł. Na koniec 2006 roku zadłużenie Miasta wynosiło 15,5 mln zł, a na koniec 2007r. 7 mln zł. Jednak znaczna część środków unijnych, szczególnie w perspektywie 2007-2013 wymagała uregulowania płatności wynikających z zakończenia i rozliczenia robót wobec wykonawców z dużym wyprzedzeniem momentu faktycznego pozyskania środków zagranicznych przez JST. Samorządy musiały zapewnić także określony w umowie wkład krajowy w ramach współfinansowania przedsięwzięć oraz pokryć w całości wydatki niekwalifikujące się do finansowania ze środków zagranicznych, poprzedzające część kwalifikowaną działań (przedsięwzięć). Wydłużające się terminy przekazania środków unijnych po zakończeniu etapu lub całości robót i rozliczeniu przedsięwzięcia, wykraczające niekiedy poza rok budżetowy zmuszały samorządy do uzupełniania dochodów budżetu środkami zwrotnymi. Zatem płatności wobec wykonawców w sporej części regulowane były z kredytów zaciągniętych na rynku komercyjnym, czy z emisji obligacji i są spłacane (następuje ich wykup) w ratach przez wiele lat wraz z odsetkami do dziś.

Pod potrzeby wynikające z realizacji zadań inwestycyjnych finansowanych ze środków unijnych Miasto wyemitowało obligacje i przyjęło na siebie obowiązek ich wykupu w określonych terminach wraz z umownym oprocentowaniem. Miasto zaciągnęło następujące zobowiązania11: 1) kredyt w 2005r. na współfinansowanie (wkład krajowy) projektu "Poprawa dostępu do portu morskiego Łeba i odciążenie układu komunikacyjnego miasta - etap I" w wysokości 2.144.910 zł i terminem całkowitej spłaty na dzień 30.06.2021 r. 2) obligacje w wysokości 11.900.000 zł, z tego: a. emisja obligacji w kwocie 700.000 zł na współfinansowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Poprawa dostępu do portu morskiego Łeba i odciążenie układu komunikacyjnego miasta - etap I" z terminem całkowitego wykupu na dzień 16.01.2015 r. b. emisja obligacji w kwocie 3.700.000 zł na współfinansowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Budowa centrum obsługi morskiego ruchu turystycznego w Porcie Jachtowym w Łebie oraz na finansowanie pozostałych inwestycji ujętych w wykazie zadań inwestycyjnych planowanych do realizacji w 2006 roku, z terminem całkowitego wykupu na dzień 30.06.2021r. c. emisja obligacji w 2010 r. na kwotę 4.000.000 zł na współfinansowanie projektów: ♦ - poprawa dostępu do portu morskiego Łeba i odciążenie układu komunikacyjnego miasta - etap II, ♦ - rewitalizacja historycznego centrum Miasta poprzez przebudowę obszaru

11 Objaśnienia do WPF na 2014 r oraz sprawozdania Rb NDS.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 43 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

ulicy Kościuszki - etap I, ♦ - tereny rekreacyjno-sportowe przy ulicy Tysiąclecia - mobilne lodowisko. ♦ Wykup obligacji przez Gminę Miejską Łeba rozpocznie się w 2015 roku, a termin całkowitego wykupu przypada na dzień 31.12.2020 r. d. emisja obligacji w 2012 r. i 2013 r. na kwotę 3.500.000 zł z przeznaczeniem na inwestycje w infrastrukturę komunalną (przebudowa i modernizacja dróg, modernizacja gospodarki ściekowej, renaturalizacja terenów miejskich). Wykup obligacji rozpocznie się w 2021 r., a termin całkowitego wykupu przypada na 2026r. Kwota długu na koniec 2013 roku wynikająca z zaciągniętych wcześniej zobowiązań i dokonanych spłat oraz wykupu obligacji wyniosła 11.182.353 zł i w relacji do dochodów budżetu osiągniętych w 2013 roku stanowiła 56,7%. Jak wynika z budżetu, Miasto zaplanowało na 2014 rok rozchody w wysokości 734.314 zł z tytułu spłaty kredytu i wykupu obligacji, które zostaną sfinansowane z wolnych środków. W wydatkach budżetu na 2014 rok ujęto koszty obsługi długu – w wysokości 605.000 zł, a także potencjalne spłaty poręczeń udzielonych przez Miasto Łeba przypadające do spłaty na 2014 rok w wysokości 135.000 zł. Na kwotę poręczeń składają się: ♦ - pożyczka udzielona przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku dla Przedsiębiorstwa Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o.12. ♦ - kredyt obrotowy dla Spółki komunalnej ,,Port Jachtowy” w Łebie. Gmina planuje przeznaczenie nadwyżki budżetowej generowanej w kolejnych latach na spłatę zadłużenia (spłatę kredytów i wykup obligacji). Na dzień 31.12.2014 r. Gmina przewiduje zmniejszenie zadłużenia do wysokości 10.448.039 zł (wiersz 16 tabeli 12), co stanowi 52,4% w relacji do planowanych dochodów rocznych.

12 której Gmina Miejska Łeba jest udziałowcem) na realizację inwestycji pod nazwą „Budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów "Czysta Błękitna Kraina". Termin całkowitej spłaty pożyczki przypada na 30 listopada 2014 r. 44

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 44 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Tabela 12. Poziom zadłużenia Miasta, parametry kształtujące dopuszczalny poziom spłat zadłużenia Miasta w świetle zasad art.. 242 i 243 u.f.p. oraz umowne spłaty zadłużenia wraz z odsetkami

Lp. Wyszczególnienie Wykonanie Wykonanie Plan stan na 3 Wykonanie PLAN NA Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza 2011 2012 kw. 2013 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 1 Dochody ogółem 24 688 953 23 714 704 19 774 609 19 729 203 19 945 816 22 060 000 22 050 000 22 650 000 23 350 000 23 950 000 24 550 000 25 300 000 25 250 000 25700000 26150000 26600000 2 Dochody bieżące 17 418 703 17 868 313 18 723 619 18 407 985 18 130 806 19 360 000 19 750 000 20 150 000 20 550 000 20 950 000 21 350 000 21 800 000 22 250 000 22700000 23150000 23600000 3 ze sprzedaży majątku 1 808 696 3 579 457 441 000 746 199 1 577 000 2 700 000 2 300 000 2 500 000 2 800 000 3 000 000 3 200 000 3 500 000 3 000 000 3000000 3000000 3000000 4 Wydatki bieżące, w tym: 16 357 979 17 699 844 18 723 619 17 689 368 17 944 294 19 295 000 19 680 000 20 039 000 20 407 000 20 732 000 21 059 000 21 524 000 22 040 000 22450000 22850000 23330000 5 z tytułu poręczeń i - - 176 695 - 135 000 ------0 0 0 gwarancji 6 ze sprzedaży majątku 1 808 696 3 579 457 441 000 746 199 1 577 000 2 700 000 2 300 000 2 500 000 2 800 000 3 000 000 3 200 000 3 500 000 3 000 000 3000000 3000000 3000000 7 Wydatki bieżące, w tym: 16 357 979 17 699 844 18 723 619 17 689 368 17 944 294 19 295 000 19 680 000 20 039 000 20 407 000 20 732 000 21 059 000 21 524 000 22 040 000 22450000 22850000 23330000 8 z tytułu poręczeń i - - 176 695 - 135 000 ------0 0 0 gwarancji 9 odsetki i dyskonto określone w art. 243 ust. 525 787 512 308 693 000 514 620 605 000 550 000 500 000 490 000 430 000 411 000 345 000 270 000 212 000 164 000 116 000 68 000 1 ustawy, w tym: 10 odsetki i dyskonto podlegające wyłączeniu z limitu spłaty zobowiązań, ------0 0 0 z art. 243 ustawy d krajowy) 11 odsetki i dyskonto podlegające wyłączeniu z limitu spłaty zobowiązań, o którym mowa w art. 371 461 394 110 333 087 333 087 346 435 301 359 241 096 194 833 148 570 102 307 56 045 12 782 - 0 0 0 243 ustawy, z tytułu zobowiązań zaciągniętych na wkład krajowy 12 Wydatki majątkowe 7 567 674 4 906 445 5 395 648 2 296 497 4 352 208 1 360 686 1 315 686 1 556 686 1 888 686 2 173 686 2 446 686 2 983 845 2 460 000 2500000 2550000 2520000 13 Zaciągnięte kredyty, pożyczki, emisja 33 000 2 000 000 2 000 000 1 500 000 ------0 0 0 papierów wartościowych 14 Spłaty rat kapitałowych kredytów i pożyczek oraz 634 314 651 262 400 366 390 466 734 314 1 404 314 1 054 314 1 054 314 1 054 314 1 044 314 1 044 314 792 155 750 000 750 000 750 000 750 000 wykup papierów wartościowych 15 kwota przypadających na dany rok kwot ------0 0 0 ustawowych wyłączeń w art. 243 ust. 3a ufp 16 Kwota długu 8 733 980 10 082 719 11 682 353 11 182 353 10 448 039 9 043 725 7 989 411 6 935 097 5 880 783 4 836 469 3 792 155 3 000 000 2 250 000 1 500 000 750 000 0

Opracowanie własne na podstawie zmian WPF Miasta Łeba z dnia 17 kwietnia 2014 roku dokonanych w oparciu o przepisy ufp (Dz. U. 2013 p.885),w związku z art. 13 ustawy z dn. 27 grudnia 2013 (Dz. U. 2013 p.1646) *W wierszu 22 znajduje się wyliczenie możliwego zwiększenia rocznych kwot spłaty zadłużenia wraz z odsetkami. Ewentualne zwiększenie zadłużenia i spłat zobowiązań oraz związanych z nimi odsetek pozwala ustalić tylko wielkości wg stanu aktualnego. Jeśli wystąpią dodatkowe, znaczące koszty obsługi zadłużenia w którymś roku to w kolejnych latach wpłyną one na obniżenie DWSZ, poprzez obniżenie nadwyżki operacyjnej i kwoty w tym wierszu ulegną pomniejszeniu. **Zaciąganie nowych zobowiązań wymaga zabezpieczenia spłat zobowiązania, bo to że ustawa dopuszcza zaciągnięcie dalszych zobowiązań nie oznacza zapewnienia źródła spłaty. I jego odpowiedniej zasobności

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 45 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

c.d tabeli 12

L.p. Wyszczególnienie Wykonanie Wykonanie Plan stan na 3 Wykonanie PLAN NA Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza Prognoza 2011 2012 kw. 2013 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 17 Różnica między dochodami

bieżącymi, skorygowanymi o

środki a wydatkami bieżącymi, pomniejszonymi 456 341 1 186 610 1 186 2 745 024 2 745 642 3 463 o wydatki 3 271 512 65 000 70 000 111 000 143 000 218 000 291 000 276 000 210 000 250000 300000 270000

Wskaźnik planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań, o której mowa w art. 243 ust. 1 ustawy do dochodów, po uwzględnieniu zobowiązań 18 związku współtworzonego przez 0 0 0 0 5,65% 7,49% 5,96% 5,96% 5,72% 5,65% 5,43% 4,15% 3,81% 3,56% 3,31% 3,08% jednostkę samorządu terytorialnego oraz po uwzględnieniu ustawowych wyłączeń przypadających na dany rok

Wskaźnik dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz 19 pomniejszonych o wydatki 0 0 0 0 8,84% 12,53% 10,75% 11,53% 12,60% 13,44% 14,22% 14,92% 12,71% 12,65% 12,62% 12,29% bieżące, do dochodów budżetu, ustalony dla danego roku (wskaźnik jednoroczny)

Dopuszczalny wskaźnik spłaty zobowiązań określony w art. 243 ustawy, po uwzględnieniu ustawowych wyłączeń, obliczony w oparciu o 20 - - - - 11,61% 10,69% 9,60% 10,71% 11,60% 11,63% 12,52% 13,42% 14,19% 13,95% 13,43% 12,66% wykonanie roku poprzedzającego pierwszy rok prognozy (wskaźnik ustalony w oparciu o średnią arytmetyczną z 3 poprzednich lat) Inf. o spełnieniu DWSZ określonego w art. 243 ustawy, po uwzględnieniu zobowiązań związku współtw. Przez JST 21 oraz po uwzględnieniu x x x x 5,96% 3,20% 3,64% 4,75% 5,88% 5,98% 7,09% 9,27% 10,38% 10,39% 10,12% 9,58% ustawowych wyłączeń, obliczonego w oparciu o wykonanie roku poprzedzającego rok budżetowy Wyliczenie możliwego zwiększenia rocznej kwoty spłat zadłużenia przy założeniu: 1/ 22 stabilnego poziomu DWSZ w x x x x 1 188 771 705 920 802 620 1 075 875 1 372 980 1 432 210 1 740 595 2 345 310 2 620 950 2 670 230 2 646 380 2 548 280 ciągu roku 2/ osiągnięcia zaplanowanej wielkości dochodów* Opracowanie dr Elżbieta Kuzyniak na podstawie zmian WPF Miasta Łeba z dnia 17 kwietnia 2014 roku dokonanych w oparciu o przepisy ufp (Dz. U. 2013 p.885),w związku z art. 13 ustawy z dn. 27 grudnia 2013 (Dz. U. 2013 p.1646) W wierszu 22 znajduje się wyliczenie nadwyżek dopuszczalnych rocznych kwot spłaty zobowiązań ponad kwoty planowane, określających możliwości; -dalszego zwiększenia rocznych kwot spłaty zadłużenia wraz z odsetkami ponad aktualny poziom oraz - zabezpieczenia niezbędnych rezerw na nieprzewidziane sytuacje. Brak propozycji konkretnych kwot zwiększenia zadłużenia i spłat zobowiązań oraz związanych z nimi kosztów obsługi (w tym odsetek) na poszczególne lata pozwala ustalić tylko wielkości hipotetyczne po uwzględnieniu stanu aktualnego zadłużenia i spłat zobowiązań.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 46 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

5. 1. MOŻLIWOŚCI SPŁATY ZADŁUŻENIA MIASTA W wyniku zmian przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych obowiązują dwie ważne regulacje dotyczące jednostek samorządu terytorialnego; w zakresie konstruowania budżetów wymóg zachowania art. 242 ustawy oraz w zakresie możliwości spłaty zaciąganych zobowiązań długoterminowych wymóg zachowania artykułów 243 i 244 ustawy, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2014 roku. Zgodnie z art. 242 u.f.p. jednostki samorządu terytorialnego (J.S.T.) nie mogą uchwalić budżetu w którym wydatki bieżące będą wyższe niż dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych oraz wolne środki13 występujące jako nadwyżka środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu J.S.T (wynikająca z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych). Natomiast zgodnie z art. 243 ustawy o finansach publicznych zarówno spłaty (wykup) zobowiązań, jak i odsetki oraz płatności z tytułu udzielonych przez JST poręczeń podlegają ustawowemu ograniczeniu w skali roku według zasad określonych w tym przepisie. Regulatorem poziomu spłat rocznych jest Dopuszczalny wskaźnik spłaty zadłużenia (w skrócie DWSZ). Możliwe są ustawowe wyłączenia spod jego ograniczeń. Jak wynika z treści art. 243 u.f.p., nadwyżka dochodów bieżących nad wydatkami bieżącymi powiększona o wartość sprzedaży majątku J.S.T. liczona w relacji do dochodów J.S.T. w danym roku określa tzw. wskaźnik jednoroczny. Wskaźnik jednoroczny stanowi podstawę obliczenia dopuszczalnego wskaźnika spłaty zadłużenia ustalanego jako średnia z jednorocznych wskaźników z trzech lat poprzedzających rok budżetowy, zatem dla 2014 roku z lat 2011 - 2013 i kolejno dla 2015 roku z lat 2012-2014, a dla 2016 roku z lat 2013-2015 itd. Dopuszczalny Wskaźnik Spłaty Zadłużenia (DWSZ) jest parametrem wyliczanym indywidualnie dla każdej J.S.T. odrębnie na każdy rok budżetowy (zgodnie z zasadami art. 243 u.f.p.) i stanowi górną granicę do której JST może planować łączną kwotę spłat zobowiązań, wraz z odsetkami i potencjalnymi poręczeniami przypadającymi na dany rok w relacji do dochodów danego roku. Dopuszczalny Wskaźnik Spłaty Zadłużenia stanowiąc górną granicę łącznej kwoty spłat zobowiązań wyklucza możliwość planowania w WPF dalszych spłat zobowiązań w latach, w których planowane spłaty są bliskie dopuszczalnym. By nie przekroczyć dopuszczalnego WSZ w którymkolwiek roku WPF spłaty zadłużenia są przekładane przez JST, bądź planowane nowe na coraz odleglejsze lata, co umożliwia u.f.p. po dokonanych zmianach przepisów. Od 2014 roku przestał bowiem obowiązywać (jednakowy dla wszystkich samorządów terytorialnych i lat) limit łącznego zadłużenia (poziomu zadłużenia w relacji do wartości dochodów rocznych jednostki samorządu terytorialnego) - maksymalnie 60%. DWSZ zastąpił obowiązujący do końca 2013 roku (jednakowy dla wszystkich samorządów terytorialnych i lat) wskaźnik: spłaty zadłużenia - maksymalnie 15% w relacji do dochodów rocznych. Dopuszczalny wskaźnik spłaty zadłużenia (DWSZ) zastosowany po raz pierwszy do konstrukcji budżetu na 2014 rok oraz do Wieloletniej Prognozy Finansowej (WPF) na 2014 i dalsze lata postawił w stan pogotowia niektóre J.S.T zagrożone brakiem możliwości uchwalenia budżetu na rok 201414 oraz zaniepokojone tym stanem Regionalne Izby Obrachunkowe oraz Rząd.

13 o których mowa w art 217 ust. 2 pkt. 6 u.f.p. 14 Po zmianie przepisów u.f.p. zdecydowanie więcej JST posiada DWSZ niższe niż dotychczas przysługujące 15% w relacji do dochodów

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 47 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Dysproporcja między (zbyt niskim do potrzeb) DWSZ, a planowanym wskaźnikiem spłaty zobowiązań wystąpiła na skutek powiązania zapisami art. 243 u.f.p. limitu spłat w okresie 2014- 2016 z sytuacją JST z trzech lat poprzedzających rok budżetowy, kiedy to samorządy podejmowały duży wysiłek inwestycyjny i zaciągały kolejne zobowiązania, z okresem 2014- 2016, w którym koncentruje się większość spłat zobowiązań oray ponoszone są koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych przed wejściem w życie regulacji art. 243 i 244 u.f.p. i aktualnie zaciąganych. JST w dużej większości miały niskie nadwyżki operacyjne przed 2014 rokiem, skutkujące15 niskimi DWSZ, które ograniczają poziom rocznych spłat zobowiązań w latach 2014-2016. W zaistniałej sytuacji Rząd doprowadził do szybkiej zmiany ustawy o finansach publicznych, wprowadzając dodatkowe, warunkowe odliczenia od limitowanych rocznych kwot spłaty zobowiązań (są one niewielkie w odniesieniu do 2014 roku). Wprowadzono także możliwość uchwalenia przez JST budżetu z naruszeniem zapisów art. 242 i art. 243 u.f.p., pod warunkiem, że naruszający przepisy samorząd opracuje i uchwali maksimum trzyletni program naprawczy o zaostrzonych rygorach budżetowych, a potem zrealizuje ten program, doprowadzając do spełnienia wymogów art. 242-244 u.f.p. Jeśli jednak i ta droga zawiedzie, ustawa dopuszcza możliwość uchwalenia budżetu JST przez Regionalną Izbę Obrachunkową.

5. 2. MOŻLIWOŚCI PARTYCYPOWANIA PRZYSZŁYCH DOCHODÓW MIASTA tj. ZWIĘKSZENIA ZADŁUŻENIA MIASTA

Omówione powyżej nowe uregulowania finansowe przy wysokim zadłużeniu Miasta Łeba – nakazują ostrożność w podejmowaniu nowych zobowiązań i przeprowadzanie wnikliwych analiz stanu finansów Miasta przed podejmowaniem decyzji o kierunkach i zakresie inwestycji wynikających ze Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba oraz z kolejnej perspektywy programowo-finansowej UE przypadającej na lata 2014 -2020. W tabeli 12 zestawiono podstawowe wielkości budżetu na 2014 rok oraz niektóre założenia do budżetów kolejnych lat ujęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej Miasta Łeba na lata 2014- 2025, w celu przeprowadzenia analizy możliwości partycypowania przyszłych dochodów Miasta pod potrzeby kredytowe nowych inwestycji, w świetle zmiany uregulowań ustawowych granicy spłat rocznych zadłużenia JST. Z danych tabeli 12 wynika, że planowane na 2014 rok roczne spłaty zobowiązań długoterminowych w kwocie 734.314 zł, które wraz z wydatkami na obsługę długu w wysokości 605.000 zł oraz potencjalnymi spłatami poręczeń na kwotę 135.000 zł, po pomniejszeniu o wyłączenia ustawowe (346.435 zł) stanowią 5,65% w relacji do planowanych na ten rok dochodów budżetu (wiersz 18 tabeli 12). Obliczony w ten sposób planowany wskaźnik spłaty zobowiązań (PWSZ= 5,65%), mieści się w dopuszczalnym wskaźniku spłaty zobowiązań na 2014 (DWSZ), który wynosi - 11,61% (wiersz 20 tabeli). Wynikające z umów kredytowych planowane wskaźniki spłaty zobowiązań (PWSZ) na kolejne lata Wieloletniej Prognozy Finansowej ujęte w tabeli 12 także mieszczą się w rocznych dopuszczalnych wskaźnikach spłaty zobowiązań (DWSZ), pozostawiając jeszcze pewną nadwyżkę dopuszczalnego WSZ nad planowanym WSZ, pewien „margines luzu”. W 2014 roku różnica między dopuszczalnym WSZ w wysokości 11,61%, a planowanym WSZ w

15 skutkujące niskimi wskaźnikami jednorocznymi i w wyniku tego także ich średnią z trzech lat w postaci DWSZ, który ogranicza poziom rocznych spłat zobowiązań 48

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 48 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

wysokości 5,65% wynosi 5,96% (wiersz 21 tabeli 12). Analogiczne wyliczenia przeprowadzono dla kolejnych lat. Wynik porównania wskaźników DWSZ i PWSZ umieszczono (w wierszu 21). Planowane wskaźniki spłaty zobowiązań założone w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2014-2025 są w latach 2015-2017 prognozy o około 3,2 do 4,75 pkt proc. niższe niż dopuszczalne na te lata. W latach 2018-2025 nadwyżka dopuszczalnych wskaźników spłaty zobowiązań nad planowanymi na dany rok jest jeszcze wyższa i wynosi od 5,88 do 10,39 pkt proc (zobacz tabela 12 wiersz 21)16. Różnicę między wskaźnikami można wyrazić kwotowo ustalając iloczyn różnicy wskaźników (wiersz 21) i dochodów na dany rok umieszczonych w pozycji 1 tabeli 12. Wynik takiego obliczenia dla kolejnych lat umieszczono w wierszu 22 tabeli 12. W wielkościach bezwzględnych nadwyżka ta, „margines luzu” wynosi około 700 tys. zł w 2015r., 800 tys. zł w 2016r. i o 1.000 tys. zł w 2017 r. W dalszych latach różnica ta jest coraz wyższa. Nadwyżka ta, „margines luzu” daje szanse samorządowi na zaciągnięcie kolejnego zobowiązania długoterminowego lub wcześniejszą spłatę zobowiązań dotychczas zaciągniętych. Uwzględnić należy jednak także: • ryzyko mniej korzystnego wykonania budżetu w którymś roku prognozy, co przemawia za pozostawieniem części nadwyżki DWSZ nad PWSZ jako „bufora bezpieczeństwa” dla budżetu. Zatem nadwyżka ta winna służyć w pierwszej kolejności temu, by zmniejszyć ryzyko przekroczenia dopuszczalnego WSZ, przez planowany WSZ, na skutek zmian w sytuacji samorządu spowodowanych np. niepełnym wykonaniem planowanych dochodów, podwyższeniem ponoszonych odsetek lub innych wydatków bieżących oraz innych przyczyn obniżenia DWSZ lub podwyższenia planowanego wskaźnika spłaty zobowiązań np. zmian zachodzących w kolejnych latach w koniunkturze gospodarczej, sytuacji demograficznej i innych istotnych czynnikach determinujących dochody i wydatki budżetu JST. Dopiero w dalszej kolejności może służyć spłacie nowo kreowanych potrzeb kredytowych samorządu terytorialnego. • zmiany zachodzące w poziomie DWSZ po zaciągnięciu dodatkowych zobowiązań spowodowane dodatkowymi kosztami obsługi zadłużenia powodującymi obniżenie wskaźników jednorocznych17. Jeśli wystąpi dodatkowe zadłużenie, to zwiększone koszty obsługi zadłużenia w którymś roku, bądź znajdą pokrycie w dodatkowych dochodach, bądź spowodują niekorzystne zmiany DWSZ w następnych latach. Po istotnej zmianie jednego wskaźnika jednorocznego, z uwagi na tak zwany „rachunek ciągniony" dopuszczalnego WSZ, będzie on oddziaływał jeszcze w trzech kolejnych latach na DWSZ, które także ulegną zmniejszeniu i powstanie tzw. "efekt domina" (z wyjątkiem sytuacji, gdy koszty obsługi nowo zaciąganego kredytu będą podlegały wyłączeniu z limitu spłaty zobowiązań o którym mowa w art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych -Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późniejszymi zmianami).

16 Rzeczywista sytuacja odbiegająca na niekorzyść od założeń planowych np. z powodu niepełnego wykonania planowanych dochodów, podwyższenia ponoszonych odsetek lub pozostałych wydatków bieżących oraz zaistnienia innych przyczyn obniżających dopuszczalne WSZ lub podwyższających planowane wskaźniki spłaty zobowiązań mogłaby doprowadzić do przekroczenia dopuszczalnego wskaźnika spłaty zobowiązań i i wywołanych tym, opisanych wyżej skutków. 17 zaciągniętym kredytom towarzyszą koszty ich pozyskania które pomniejszą nadwyżkę operacyjną (tj. różnicę między dochodami i wydatkami bieżącymi), a w konsekwencji wyliczone wskaźniki jednoroczne stanowiące podstawę obliczania DWSZ. 49

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 49 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

• Dodatkowo zwiększenie obciążenia budżetu poprzez wzrost zadłużenia i spłat na kolejne lata z wykorzystaniem części wyliczonego "luzu" zależne jest od możliwości zapewnienia dodatkowych dochodów własnych lub bezzwrotnych środków zewnętrznych dla zbilansowania budżetu, w tym na spłatę zwiększonych zobowiązań i pokrycie dodatkowych kosztów obsługi długu. Wyliczenie różnicy dopuszczalnego i planowanego wskaźnika spłaty zobowiązań wskazuje jedynie, że przepisy pozwalają na spłatę dodatkowych zobowiązań. Nie wskazuje natomiast, czy Miasto będzie posiadało wystarczającą kwotę dochodów, by takiej spłaty dokonać. Przepisy dopuszczają wprawdzie zaciągnięcie kolejnych zobowiązań na spłatę zobowiązań wcześniej zaciągniętych, jednak należy unikać rozwiązania przenoszącego obciążenia z tego pokolenia na następne, jeśli racje publiczne i dobro przyszłego pokolenia za tym nie przemawiają.

Spis tabel Tabela 1 Struktura finansowania wydatków bieżących i inwestycyjnych w latach 2004 - 2013 w podziale na okresy……………………………………………………… 9 Tabela 2 Struktura wydatków Miasta Łeba według ich ekonomicznego charakteru w latach 2004 - 2013 w podziale na okresy………………………………………………… 12 Tabela 3 Dochody budżetu Miasta Łeba w podziale na bieżące i majątkowe, uzyskane środki z U E oraz przychody budżetu w latach 2010 – 2014……………………… 13 Tabela 4 Wydatki budżetu Miasta Łeba w podziale na bieżące i majątkowe, finansowane ze środków z U E oraz rozchody budżetu w latach 2010-2014…………………... 14 Tabela 5 Poziom i dynamika dochodów Miasta Łeba w latach 2010 - 2014 według działów klasyfikacji budżetowej…………………………………………………………… 17 Tabela 6 Poziom i struktura dochodów miasta Łeba według źródeł w latach 2010 – 2014... 20 Tabela 7 Struktura dochodów według źródeł pochodzenia w grupach w latach 2010 - 2013 24 Tabela 8 Struktura wydatków Miasta Łeba według ich ekonomicznego charakteru w latach 2010 – 2013………………………………………………………………………... 27 Tabela 9 Struktura finansowania wydatków bieżących i inwestycyjnych Miasta Łeba w latach 2010 –2013………………………………………………………...... 30 Tabela 10 Wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014 według działów klasyfikacji budżetowej oraz ich struktura w podziale na finansowanie krajowe i unijne w relacji do wydatków ze źródeł krajowych ogółem…………………………………………………………………………….. 31 Tabela 11 Wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014 według działów klasyfikacji i ich dynamika……………………………………………………………………… 42 Tabela 12 Poziom zadłużenia Miasta, parametry kształtujące dopuszczalny poziom spłat zadłużenia Miasta w świetle zasad art.. 242 i 243 u.f.p. oraz umowne spłaty zadłużenia wraz z odsetkami……………………………………………………… 46

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 50 Analiza Finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025

Spis wykresów Wykres 1 Wydatki budżetu miasta Łeba w latach 2007-2013 finansowane z budżetu UE i funduszy środków europejskich………………………………………………….. 6 Wykres 2 Środki zagraniczne na finansowanie wydatków według źródeł oraz współfinansowanie krajowe w latach 2004-2013 w podziale na okresy………….. 8 Wykres 3 Udział procentowy wydatków inwestycyjnych Miasta Łeba w wydatkach ogółem w latach 2004-2013 w podziale na okresy………………………………………… 10 Wykres 4 Wydatki inwestycyjne Miasta Łeba według źródeł finansowania w latach 2004- 2013 w podziale na okresy w zł…………………………………………………… 11 Wykres 5 Dochody budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014……………………………… 13 Wykres 6 Wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014………………………………. 14 Wykres 7 Wynik budżetu Miasta Łeba w latach 2010-2014………………………………… 15 Wykres 8 Poziom dochodów Miasta Łeba w latach 2010 - 2014 według działów klasyfikacji budżetowej ………………………………………………………….. 18 Wykres 9 Dochody Miasta Łeba ze źródeł krajowych w grupach w latach 2010-2014……... 19 Wykres 10 Dochody Miasta Łeba wg źródeł w okresie 2010-2013…………………………... 22 Wykres 11 Wydatki w latach 2010-2013 w podziale na finansowanie z dochodów krajowych i ze środków pochodzących z budżetu UE………………………………………... 26 Wykres 12 Wydatki budżetu Miasta Łeba w latach 2010 - 2014 wg działów klasyfikacji budżetowej………………………………………………………………………… 32 Wykres 13 Struktura finansowania wydatków Miasta Łeba na drogi gminne w latach 2010- 2013………………………………………………………………………………. 32 Wykres 14 Wydatki na zadania w zakresie kultury w latach 2010-2013 według źródeł finansowania………………………………………………………………………. 36 Wykres 15 Wydatki na obiekty sportowe w 2010 roku według źródeł finansowania……….. 37 Wykres 16 Wydatki na gospodarkę ściekową i ochronę środowiska w latach 2010-2013 według źródeł finansowania………………………………………………………. 38 Wykres 17 Wydatki na szkoły podstawowe w latach 2010-2013 według źródeł finansowania 39 Wykres 18 Wydatki na gimnazja w latach 2010-2013 według źródeł finansowania…………. 40 Wykres 19 Wydatki w rozdziale "Urzędy gmin" w latach 2010-2013 według źródeł finansowania………………………………………………………………………. 41

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 51

Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr LV/522/2014 Rady Miejskiej w Łebie

z dnia 5 listopada 2014 r.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STRATEGII ROZWOJU GMINY MIEJSKIEJ ŁEBA NA LATA 2014-2025

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 1 Opracowanie:

EKOSTRATEG Agnieszka Orłowska ul. Kolberga 12b/10 81-881 Sopot www.ekostrateg.pl e-mail: [email protected]

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 2 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Spis treści 1. WPROWADZENIE ...... 4 2. CHARAKTERYSTYKA PROGNOZY ...... 5 2.1. PODSTAWY PRAWNE PRZYGOTOWANIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ...... 5 2.2. CEL I ZAKRES PROGNOZY ...... 5 2.3. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ...... 8 3. GŁÓWNE CELE STRATEGII I JEJ POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ...... 9 3.1 GŁÓWNE CELE STRATEGII ...... 9 3.2. POWIĄZANIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Z INNYMI DOKUMENTAMI O CHARAKTERZE STRATEGICZNYM ...... 11 4. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA STRATEGII ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU ...... 19 5. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ STRATEGII ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ...... 24 6. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ... 25 7. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI STRATEGII ...... 25 7.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY MIEJSKIEJ ŁEBA ...... 25 7.2. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ...... 28 7.3. SKUTKI NIE PODJĘCIA REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU ...... 41 8. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE MIEJSKIEJ ŁEBA ...... 43 9. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA SKUTKÓW REALIZACJI STRATEGII NA ŚRODOWISKO WRAZ Z OCENĄ ZNACZNOŚCI ...... 48 9.1. ODDZIAŁYWANIE NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ...... 49 9.2. ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ, FAUNĘ I FLORĘ ...... 51 9.3. ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI ...... 53 9.4. ODDZIAŁYWANIE NA JAKOŚĆ WODY ...... 54 9.5. ODDZIAŁYWANIE NA STREFĘ BRZEGOWĄ ...... 54 9.6. ODDZIAŁYWANIE NA JAKOŚĆ POWIETRZA ...... 54 9.7. ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI ...... 55 9.8. ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ ...... 55 9.9. ODDZIAŁYWANIE NA KLIMAT ...... 55 9.10. ODDZIAŁYWANIE NA ZASOBY NATURALNE ...... 56 9.11. ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI ...... 56 9.12. ODDZIAŁYWANIE NA DOBRA MATERIALNE ...... 56 9.13. ODDZIAŁYWANIE Z UWZGLĘDNIENIEM ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ELEMENTAMI ŚRODOWISKA I MIĘDZY ODDZIAŁYWANIAMI NA TE ELEMENTY ...... 56 10. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA REALIZACJI CELÓW OKREŚLONYCH W STRATEGII ...... 58 11. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO...... 64 12. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W STRATEGII ...... 68 13. WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY ...... 69 14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM...... 70 Spis tabel ...... 77 Wykorzystane źródła: ...... 78

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 3 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

1. WPROWADZENIE Niniejsza Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 (zwana dalej Prognozą) została opracowana w celu przedstawienia jej wraz z Strategią Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 do konsultacji społecznych oraz procedury opiniowania przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, w ramach strategicznej oceny oddziaływania dla przedmiotowej strategii. Sporządzenie niniejszej prognozy stanowi jeden z etapów postępowania w sprawie tzw. strategicznej oceny oddziaływania, mającego na celu przyjęcie Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 4 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

2. CHARAKTERYSTYKA PROGNOZY 2.1.PODSTAWY PRAWNE PRZYGOTOWANIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Zgodnie z art. 46 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 1235] przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Polskie podstawy prawne dla przeprowadzania postępowania w sprawie strategicznych ocen oddziaływania na środowisko zawarte w ww. ustawie są zgodne z prawodawstwem Unii Europejskiej: − Dyrektywą 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27.06.2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko tzw. Dyrektywa SEA (Strategic Environmental Assessment), art. 3 ust. 1 postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko będzie przeprowadzane dla opracowań, których uchwalenie, bądź przyjęcie może mieć znaczące skutki dla środowiska; − Dyrektywą Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa tzw. Dyrektywa Ptasia; − Dyrektywą Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory tzw. Dyrektywa Siedliskowa. Dokumentem w rozumieniu cytowanej ustawy jest projekt Strategii Rozwoju Gminy miejskiej Łeba na lata 2014-2025 (zwany dalej Strategią), którego zawartość jest przedmiotem niniejszej oceny. Przeprowadzenie postępowania i opracowanie Prognozy jest obligatoryjne przede wszystkim ze względu na treść, ale także na konsekwencje realizacji kierunkowych postanowień Strategii. Niektóre z przedsięwzięć inwestycyjnych służących osiągnięciu przyjętych celów, mogą być zaliczone do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a zatem istnieje konieczność przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko przedmiotowej Strategii przed jego ostatecznym zatwierdzeniem i przyjęciem.

2.2. CEL I ZAKRES PROGNOZY Celem Prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko, będących wynikiem realizacji Strategii oraz ocena ich natężenia, a także określenie czy w należyty sposób został uwzględniony w Strategii interes środowiska przyrodniczego i kulturowego. Każde zaproponowane działanie powinno zostać przeanalizowane pod kątem jego wpływu na środowisko, traktowanego jako system połączonych ze sobą elementów. Należy przeprowadzić dokładną analizę skutków realizacji proponowanych działań, tak aby wykluczyć potencjalne negatywne skutki oddziaływania inwestycji i zmian w środowisku oraz wskazać, jakie postępowanie doprowadzi w efekcie końcowym do osiągnięcia poprawy stanu środowiska gminy miejskiej i pozwoli dążyć do zrównoważonego rozwoju. Prognoza oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektu Strategii jest de facto analizą skutków realizacji działań, jakie zostały zaproponowane dla gminy miejskiej Łeba w zakresie polityki rozwoju.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 5 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Niniejszy dokument wskazujena możliwe negatywne skutki oraz formułuje zalecenia dotyczące przeciwdziałania i/lub ich minimalizacji. Ponadto stanowi element wspierający proces decyzyjny i procedurę konsultacji społecznych dotyczących uchwalenia Strategii. Zgodnie z art. 51 ust. 1 cyt. ustawy organ opracowujący projekt ww. dokumentu sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Przedmiotowa Prognoza sporządzona została zgodnie z wytycznymi zawartymi w art. 51 ust. 2 cyt. ustawy. Niniejsza Prognoza zawiera: a) informacje o zawartości projektowanego dokumentu, głównych celach oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy; c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania; d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko; Ponadto Prognoza określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu; b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami w środowisku i zależnościami między oddziaływaniami na te elementy. Przedmiotowa Prognoza przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 1235] organ opracowujący projekt dokumentu uzgadnia z właściwymi organami, tj. z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym oraz Urzędem Morskim w Słupsku, zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 6 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

W opinii obu PWIS. organów zakres prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu Strategii powinien być zgodny z art. 51 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy. Ponadto zgodnie z art. 57 ust. 2 cyt. ustawy w przypadku, gdy planowana realizacja danego dokumentu dotyczy obszarów morskich organem właściwym w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko jest także dyrektor urzędu morskiego. Zakres prognozy został uzgodniony przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Słupsku pismem z dnia 2 lipca 2014r., znak OW-B5-074/59/14 z następującymi uwagami: • Określić wpływ realizacji zapisów dokumentu na środowisko morskie, w tym na walory przyrodnicze i cele wyznaczenia morskich obszarów Natura 2000, a także na integralność i spójność tych obszarów • Wskazać ewentualne rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji przedmiotowego dokumentu • Uwzględnić istniejące i projektowane lub proponowane obszary chronione o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2014r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013r. poz. 627) zlokalizowane na terenie obszarów morskich i w pasie nadbrzeżnym • Prognoza winna odnosić się do pełnej wersji projektowanego dokumentu i obejmować wszystkie planowane działania mogące znacząco oddziaływać na środowisko, nie tylko działania przewidziane do dofinansowania. Ponadto w analizach należy uwzględnić oddziaływania oraz kumulacje oddziaływań związane z działaniami i przedsięwzięciami istniejącymi realizowanymi bądź planowanymi do realizacji na objętym opracowaniem terenie, włączając działania i przedsięwzięcia nieobjęte projektowanym dokumentem • Uwzględnić skutki realizacji przedmiotowego dokumentu na strefę brzegową i procesy wzajemnego oddziaływania morze-ląd (integralność ekosystemów morskich i lądowych). Zakres przestrzenny Prognozy dla projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014- 2025 jest ograniczony do granic administracyjnych miasta Łeba. Ze względu na swój charakter Strategia opisuje poszczególne założenia w sposób ogólny, poruszając szerokie spektrum zagadnień i obszarów związanych z rozwojem miasta. Sytuacja ta determinuje poziom szczegółowości sporządzonej Prognozy oddziaływania na środowisko. Do Urzędu Miejskiego w Łebie spłynęły następujące pisma wydające swoją do projektu dokumenmtu „Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej na lata 2014 – 2025 „ wraz z prognozą: 1. RDOŚ-Gd-WOO.410.33.2014.AM.KSZ.1 z dnia 19 września 2014 r. – „…organ zajął stanowisko w sprawie uzgodnienia zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko dla przedmiotowego projektu dokumentu, stwierdzając, iż nie należy on do dokumentów, o których mowa w art.46 pkt 1 i 2 , art. 46 pkt 3 oraz art.47 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostenianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ( Dz.U. z 2013 r. poz.1235 ze zm). Organ nie znalazł podstaw prawnych do wydania opinii w zakresie oddziaływania na środowisko skutków realizacji przedmiotowego projektu dokumentu wraz z prognozą.” 2. SE-NS-80.9022.490.149.2014.KMzp z dnia 16.05.2014r. - …opiniuje projekt dokumentu : „Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025”, wraz z prognożą oddziaływania na środowisko, bez uwag”. 3. OW-B5-074/59-2/14 z dnia 30 września 2014 r. – „…realizacja przedmiotowego dokumentu nie wpłynie w sposób negatywny na obszary chronione, w tym obszary należące do EuropejskiejSieci Ekologicznej Natura 2000, jak również na obszary morskie w granicach administrowanych tut. Urzędu wyrażamy opinię, iż dla Strategii Rozwoju Gminy

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 7 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Miejskiej Łeba na lata 2014 -2015 nie jest konieczne przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływanie na środowisko i sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko.

2.3. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY Opracowanie Prognozy dla projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 obejmowało kolejno: • ocenę aktualnego stanu środowiska na obszarze objętym dokumentem strategicznym, zawierającą analizę zasobów i walorów środowiska, wywieranej na nie presji antropogenicznej oraz jakości środowiska; • ocenę potencjalnego wpływu ustaleń dokumentu strategicznego na środowisko przyrodnicze; • opracowanie propozycji łagodzenia skutków realizacji ustaleń dokumentu strategicznego w obszarach, w których zidentyfikowano znaczące negatywne oddziaływania; • opracowanie systemu monitorowania środowiskowych skutków wdrażania dokumentu strategicznego.

Przy sporządzaniu Prognozy posłużono się metodą opisową, która polegała na charakterystyce zasobów i stanu środowiska przyrodniczego i jego zagrożeń w gminie miejskiej Łeba. W tym celu wykorzystano dostępne dane pochodzące z administracji samorządowej oraz z innych jednostek i podmiotów działających na tym terenie. Przy przeprowadzaniu analizy korzystano także z danych gromadzonych przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, danych statystycznych GUS, dostępnej literatury i opracowań oraz ustaleń własnych. Dla analizy skutków środowiskowych realizacji projektu Strategii zastosowano metodę analityczną (w postaci macierzy), która polegała na analizie oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska proponowanych celów w kontekście lokalnych uwarunkowań i specyfiki przyrodniczej analizowanego terenu. Sporządzenie prognozy jest elementem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu Strategii, co wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 1235). Strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza się w celu określenia w jaki sposób realizacja założeń Strategii wpłynie na środowisko naturalne obszaru, którego dotyczy, w tym wypadku miasta Łeba. Prognoza powstała również w oparciu o inne dokumenty, których treść wspomogła przygotowanie krytycznej oceny projektu Strategii: − Wytyczne dotyczące zasad i zakresu uwzględniania zagadnień ochrony środowiska w programach sektorowych; − Prognozę oddziaływania na środowisko Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013; − Prognozę oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu ochrony środowiska Województwa Pomorskiego 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014; − Prognozę oddziaływania na środowisko dla Programu Ochrony środowiska Województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014 w zakresie rozwoju energetyki w województwie pomorskim; − Prognozę oddziaływania na środowisko Programu Małej Retencji dla Województwa Pomorskiego do roku 2015; − Prognozę oddziaływania na środowisko „Regionalnej strategii energetyki ze szczególnym 8

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 8 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

uwzględnieniem źródeł odnawialnych”, − Prognozę oddziaływania na środowisko programu rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025, − Prognozę oddziaływania na środowisko skutków realizacji Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2012-2015; − Prognozę oddziaływania na środowisko projektu zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego; − Prognozę oddziaływania na środowisko projektu Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018; − Prognozę oddziaływania na środowisko dla projektu Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 − Prognozę oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019.

3. GŁÓWNE CELE STRATEGII I JEJ POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Strategia Rozwoju Gminy miejskiej Łeba na lata 2014-2025 została opracowana w celu planowego, wszechstronnego i harmonijnego rozwoju miasta, spełniającego ambicje i oczekiwania mieszkańców. Podstawą prawną uchwalenia Strategii jest ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym [t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 594 z późn. zm.]. W ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju [t.j. Dz.U. 2009 Nr 84 poz. 712 z późn. zm] opisano wymogi dotyczące sposobu opracowania i zawartości jedynie strategii kraju oraz strategii województw, które można jednak zastosować na szczeblu gminnym i powiatowym oraz inne ustawy związane z planowaniem przestrzennym

3.1 GŁÓWNE CELE STRATEGII W Strategii określono 4 cele strategiczne oraz cele operacyjne w czterech obszarach tematycznych: obszar społeczny, obszar gospodarczy, obszar infrastruktury i środowiska, obszar zarządzania. CELE STRATEGICZNE (I – IV) CELE OPERACYJNE ( 1, 2 ... ) OBSZAR SPOŁECZNY 1. I. Sprzyjanie inicjatywom służącym poprawie zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej I.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu I.2. Wzrost aktywizacji społecznej i zawodowej wszystkich mieszkańców Łeby I.3. Rozwój usług zdrowotnych i socjalnych celem zwiększenia aktywności zawodowej mieszkańców I.4. Zwiększenie zakresu usług edukacyjnych istniejących obiektów oświatowych w szerokim zakresie edukacji od najmłodszych do seniora I.5. Dostosowanie kierunków nauczania do potrzeb rynku lokalnego I.6. Podwyższenie standardu życia mieszkańców poprzez rozwój infrastruktury społecznej, kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej miasta i dostosowanie jej do potrzeb osób niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie I.7. Zwiększenie atrakcyjności miasta poprzez wprowadzenie cyklicznych imprez kulturalnych i sportowych o zasięgu ponadregionalnym i międzynarodowym nawiązujących do „trzech żywiołów” Łeby I.8. Podniesienie jakości i dostępności oferowanych usług , w tym w zakresie e- usługi

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 9 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

OBSZAR GOSPODARCZY II. Wspieranie działań służących wzmacnianiu konkurencyjności i innowacyjności lokalnej gospodarki opartej oraz przyciąganiu inwestorów zewnętrznych

II.1. Zwiększenie prac nad tworzeniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta i promowanie terenów inwestycyjnych II.2. Zwiększenie rangi nabrzeża zachodniego poprzez budowę infrastruktury II.3. Tworzenie systemu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw II.4. Stworzenie warunków dla rozwoju otoczenia biznesu II.5. Poprawa możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy oraz wzrost podaży wykwalifikowanej siły roboczej II.6. Zwiększenie mobilności i skrócenie czasu przejazdu mieszkańców do miasta powiatowego poprzez poprawę infrastruktury drogowej i kolejowej II.7. Wprowadzenie funkcji transportu morskiego II.8. Wzrost oferty branży turystycznej o oferty lecznictwa uzdrowiskowego lub około uzdrowiskowego II.9. Tworzenie warunków do powstawania i świadczenia usług przedłużających sezon turystyczny II.10. Zwiększenie usług Portu Jachtowego poprzez rozbudowę infrastruktury portowej i wprowadzenie technologii innowacyjnych II.11 Zintegrowanie lokalnego środowiska biznesu turystycznego II.12. Wspieranie rozwoju turystyki, jako czynników dynamizujących lokalny rozwój gospodarczy oraz doskonalenie i promocja oferty turystycznej związanej z tradycją morską Łeby II.13. Popularyzacja i promocja technologii innowacyjnych w przetwórstwie rybnym i rybołówstwie. II.14. Wprowadzenie produktu lokalnego

OBSZAR INFRASTRUKTURY I ŚRODOWISKA III. Poprawa stanu środowiska miejskiego i infrastruktury technicznej

III.1. Rewitalizacja społeczna i infrastrukturalna terenów zdegradowanych oraz poprawa dostępności komunikacyjnej do ośrodków ponadlokalnych

III.2. Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego miasta

III.3. Zwiększenie standardu życia mieszkańców poprzez rozwój infrastruktury technicznej III.4. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i poprawa środowiska naturalnego oraz wspieranie działań związanych z wprowadzaniem gospodarki niskoemisyjnej i odnawialnych źródeł energii III.5. Poprawa środowiska naturalnego i bezpieczeństwa ekologicznego poprzez edukację ekologiczną mieszkańców i likwidację skutków nieporządanych zjawisk społecznych

OBSZAR ZARZĄDZANIA IV. Tworzenie warunków ułatwiających rozwój usług ponadlokalnych

IV.1. Zwiększenie sprawności organizacji i funkcjonowania urzędu oraz podniesienie jakości i dostępności oferowanych usług oraz rozszerzenie usług w zakresie e-administracja IV. 2 Dostosowanie struktury organizacyjnej Gminy Miejskiej Łeba do prawidłowej eksploatacji istniejącego i nowopowstałego mienia komunalnego IV.3. Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców i turystów poprzez stworzenie wspólnego systemu zarządzania kryzysem IV.4. Rozwijanie z sąsiednimi gminami, organizacjami pozarządowymi i w partnerstwie publiczno – prywatnymi wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych i społecznych w każdym z kluczowych dziedzin gospodarczych miasta

źródło: Strategia Rozwoju Gminy miejskiej Łeba na lata 2014-2025 10

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 10 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Strategia opiera się na czterech obszarach strategicznych, cele i kierunki działań zaproponowane w ramach każdego obszaru mają na celu doprowadzić do realizacji i wypełnienia wizji Miasta Łeba: „Władze miejskie Łeby, podmioty gospodarcze i mieszkańcy w sytuacji rosnącej konkurencji współpracują ze sobą, aby podnieść atrakcyjność miasta, poziom życia mieszkańców i pobudzić rozwój gospodarczy.”

3.2. POWIĄZANIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Z INNYMI DOKUMENTAMI O CHARAKTERZE STRATEGICZNYM Strategia wskazuje priorytetowe obszary działań, wyrażone poprzez cele operacyjne i kierunki działań. Istotne jest, aby dokument ten stworzył realne ramy do rozwoju gminy miejskiej Łeba, aby zawarte w nim cele i kierunki nie były wyłącznie odzwierciedleniem wymogów formalnych, ale dotyczyły istotnych obszarów działań dla gminy. Analiza celów Strategii wykazała spójność i brak istotnych rozbieżności z celami środowiskowymi większości przeanalizowanych dokumentów krajowych przekrojowych i sektorowych. W projekcie Strategii nie wykazano jej powiązań z innymi dokumentami o charakterze strategicznym, ale należy uznać, że dokument został opracowany w oparciu o analogiczne dokumenty wyższego szczebla oraz o inne dokumenty istotne z punktu widzenia realizacji spójnej polityki zrównoważonego rozwoju w gminie. Dla wykazania zakresu zgodności z dokumentami wyższego szczebla w niniejszej prognozie wykonano zestawienie celów Strategii z celami określonymi w poszczególnych dokumentach strategicznych w podziale na poziom krajowy, regionalny i lokalny. Na poziomie krajowym wykazano zgodność celów Strategii z założeniami: 1. Strategii Rozwoju Kraju 2020; 2. Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie 3. Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020” 4. Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 5. Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) 6. Strategii Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (BeiŚ) 7. Strategii Sprawne Państwo 2020 8. Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego 9. Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa; 10. Strategii rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP 11. Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2020; 12. Koncepcji Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030; 13. Strategii Rozwoju Sportu do roku 2015; 14. Strategii Gospodarki Wodnej (do 2020 roku); 15. Strategii Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005- 2025; 16. Programu Polityki Wodnej Państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016); 17. Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016 roku; 18. Polityki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 11 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Tabela 1. Zgodność celów Strategii z dokumentami o charakterze strategicznym na poziomie krajowym Strategia Rozwoju Kraju 2020 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo C1 C2 C3 C4

Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem x

Cel I.2. Zapewnienie środków na działania rozwojowe x x

Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji x indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka

Cel II.1. Wzmocnienie stabilności makroekonomicznej x x x

Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki x x x

Cel II.3. Zwiększenie innowacyjności gospodarki x

Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego x

Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych x

Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko x

Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu x x

Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna

Cel III.1. Integracja społeczna x

Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług x x publicznych Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego x wykorzystania potencjałów regionalnych

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Miasta, Obszary wiejskie Cel strategiczny: Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla C1 C2 C3 C4 osiągania celów rozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym Cel 1: Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów x („konkurencyjność”)

Cel2: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie x x marginalizacji obszarów problemowych („spójność”) Cel 3: Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie x x („sprawność”) Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba „Dynamiczna Polska 2020” Cele: C1 C2 C3 C4 Cel 1: Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do x potrzeb innowacyjnej i efektywnej gospodarki

Cel2:Stymulowanie innowacyjności poprzez wzrost efektywności x wiedzy i pracy

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 12 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Cel3:Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i x surowców

Cel 4: Wzrost umiędzynarodowienia polskiej gospodarki

Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 Cele szczegółowe: C1 C2 C3 C4

Cel szczegółowy 1: Wzrost zatrudnienia x x

Cel szczegółowy 2: Wydłużenie okresu aktywności zawodowej i x zapewnienie lepszej jakości funkcjonowania osób starszych

Cel szczegółowy 3: Poprawa sytuacji osób i grup zagrożonych x wykluczeniem społecznym

Cel szczegółowy 4: Poprawa zdrowia obywateli oraz efektywności x systemu opieki zdrowotnej

Cel szczegółowy 5: Podniesienie poziomu kompetencji oraz x kwalifikacji obywateli

Koncepcja Polityki Przestrzennego Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Zagospodarowania Kraju 2030 Cele rozwoju: C1 C2 C3 C4 Cel 1: Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną x x przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. Cel 2: Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju x wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. Cel 3: Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i x telekomunikacyjnej. Cel 4: Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego x i walorów krajobrazowych Polski. Cel 5: Zwiększenie odporności struktury przestrzennej na zagrożenia naturalne i utratę bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie x struktur przestrzennych wspierających zdolności obronne państwa. Cel 6: Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. x

Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba

Cele rozwojowe C1 C2 C3 C4

Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska x Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i x konkurencyjnego zaopatrzenia w energie Cel 3. Poprawa stanu środowiska x

Strategia Sprawne Państwo 2020 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba

Cele C1 C2 C3 C4

Cel 1. Otwarty rząd

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 13 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Cel 2. Zwiększenie sprawności instytucjonalnej państwa

Cel 3. Skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych

Cel 4. Dobre prawo

Cel 5. Efektywne świadczenie usług publicznych x

Cel 6. Skuteczny wymiar sprawiedliwości i prokuratura Cel 7. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku x publicznego Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego

Cel główny: Wzmocnienie udziału kapitału społecznego w rozwoju C1 C2 C3 C4 społeczno ‐gospodar czym Pol sk i . Cel szczegółowy 1. Kształtowanie postaw sprzyjających kooperacji, x kreatywności oraz komunikacji Cel szczegółowy 2. Poprawa mechanizmów partycypacji społecznej i x wpływu obywateli na życie publiczne Cel szczegółowy 3. Usprawnienie procesów komunikacji społecznej x oraz wymiany wiedzy Cel szczegółowy 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału x kulturowego i kreatywnego Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba 2030 roku) CEL GŁÓWNY: Zwiększenie dostępności transportowej oraz poprawa bezpieczeństwa uczestników ruchu i efektywności sektora transportowego, przez tworzenie spójnego, zrównoważonego i C1 C2 C3 C4 przyjaznego użytkownikowi systemu transportowego w wymiarze krajowym, europejskim i globalnym CEL STRATEGICZNY 1: Stworzenie zintegrowanego systemu x transportowego CEL STRATEGICZNY 2: Stworzenie warunków dla sprawnego funkcjonowania rynków transportowych i rozwoju efektywnych x x systemów przewozowych Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Inne dokumenty C1 C2 C3 C4 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa Cel główny: Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich oraz x efektywne wykorzystanie ich zasobów i potencjałów, w tym rolnictwa i rybactwa dla zrównoważonego rozwoju kraju Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 - 2020 Cel główny Narodowej Strategii Rozwoju Kultury to: Zrównoważenie x rozwoju kultury w regionach. Strategia Rozwoju Sportu do roku 2015 Cel główny: Aktywne i sprawne społeczeństwo. Trzy główne priorytety: I: popularyzacja sportu dla wszystkich; II: x wzrost poziomu wyników sportowych, III: rozwój infrastruktury sportowo – rekreacyjnej. Strategia Gospodarki Wodnej (do 2020 roku) Cel ogólny: określenie podstawowych kierunków rozwoju gospodarki wodnej do roku 2020 oraz sprecyzowanie działań umożliwiających x realizację konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju w gospodarowaniu wodami.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 14 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Strategia Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005- 2025 Cel główny: Maksymalne zbliżenie poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych obywateli do obecnego poziomu średniej całej UE w x okresie do 2025 r., przy wykorzystaniu sposobności tkwiących w perspektywie stabilizacji demograficznej, przewidywanym wzroście gospodarczym oraz członkostwie Polski w UE. Program Polityki Wodnej Państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016) Cel nadrzędny PWP: Zapewnienie powszechnego dostępu ludności do czystej i zdrowej wody oraz istotne ograniczenie zagrożeń wywołanych przez powodzie i susze. Ma to nastąpić w połączeniu z x x utrzymaniem dobrego stanu wód i związanych z nimi ekosystemów, przy zaspokojeniu uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki, poprawie spójności terytorialnej i dążeniu do wyrównania dysproporcji regionalnych. Polityka Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016 roku x

Polityka Morska Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020 Cel strategiczny:osiągnięcie pozycji kraju morskiego efektywnie wykorzystującego swój potencjał, poprzez rozwój x x x portów morskich i podniesienie konkurencyjności transportu morskiego. Źródło: opracowanie własne Zgodność celów Strategii z założeniami dokumentów strategicznych na poziomie regionalnym: 1. Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego do roku 2020; 2. Strategii Polityki Społecznej Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020; 3. Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego; 4. Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku 2020; 5. Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 (PGO WP 2018).

Tabela 2. Zgodność celów Strategii z dokumentami o charakterze strategicznym na poziomie regionalnym. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego do roku 2020 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Cele rozwoju: C1 C2 C3 C4 Konkurencyjność:

Lepsze warunki dla przedsiębiorczości x i innowacji.

Wysoki poziom edukacji i nauki. x

Rozwój gospodarki wykorzystującej specyficzne zasoby regionalne. x

Efektywna sfera społeczna. x

Silna pozycja i powiązania Obszaru Metropolitarnego Trójmiasta w x x układzie ponadregionalnym, głównie bałtyckim.

Spójność:

Wzrost zatrudnienia i mobilności zawodowej. x

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 15 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Silne, zdrowe i zintegrowane społeczeństwo. x

Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. x

Kształtowanie procesów społecznych x i przestrzennych dla poprawy jakości życia.

Wzmacnianie subregionalnych ośrodków rozwojowych. x

Dostępność:

Efektywny i bezpieczny system transportowy. x

Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i x teleinformatycznej. Lepszy dostęp do infrastruktury społecznej, zwłaszcza na obszarach x strukturalnie słabych.

Zachowanie i poprawa stanu środowiska przyrodniczego. x Regionalne Programy Strategiczne Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba C1 C2 C3 C4 RPS w zakresie energetyki i środowiska Ekoefektywne Pomorze x RPS w zakresie rozwoju gospodarczego x x Pomorski Port Kreatywności RPS w zakresie atrakcyjności kulturalnej i turystycznej x Pomorska Podróż RPS w zakresie aktywności zawodowej i społecznej Aktywni x Pomorzanie RPS w zakresie ochrony zdrowia Zdrowie dla Pomorzan x RPS w zakresie transportu Mobilne Pomorze x x

Strategia Polityki Społecznej Województwa Pomorskiego na lata Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba 2014-2020 Cele strategiczne: C1 C2 C3 C4 Cel strategiczny 1: Właściwie funkcjonująca rodzina x

Cel strategiczny 2: Integrująca rola polityki społecznej x

Cel strategiczny 3: Aktywni Seniorzy x

Cel strategiczny 4: Włączenie społeczne osób niepełnosprawnych x Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba pomorskiego C1 C2 C3 C4 Cele główne zagospodarowania przestrzennego województwa – kształtowanie struktur przestrzennych, umożliwiające: 1. Powiązanie z europejskim, w tym bałtyckim systemem gospodarki przestrzennej. 2. Wzrost konkurencyjności Pomorza i efektywności gospodarowania w przestrzeni. 3. Osiągnięcie jakości życia (standardu cywilizacyjnego) x x x x mieszkańców zachodniej części Europy Bałtyckiej. 4. Zahamowanie dewaloryzacji środowiska oraz ochrona jego struktury i wartości. 5. Podwyższenie walorów obronnych i odporności na skutki awarii i klęsk żywiołowych.

Program Ochrony Środowiska Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Województwa Pomorskiego C1 C2 C3 C4

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 16 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

I.Środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, II. Wzmocnienie systemu zarządzania środowiskiem oraz podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa,

III. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie X zasobów przyrody, IV. Zrównoważone wykorzystanie energii, wody i zasobów naturalnych. Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 C1 C2 C3 C4 Cele średniookresowe: - utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.); - znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska; - rekultywacja zamkniętych składowisk odpadów, - eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów; - pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji; - takie zorganizowanie systemu preselekcji, sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej X niż 50 % w stosunku do odpadów wytworzonych; - sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na środowisko. - utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB; - zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska; - zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów; - wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Źródło: opracowanie własne

Szczególnie ważne jest odniesienie i wykazanie zgodności z celami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 z uwagi na fakt, że w obecnym stanie prawnym (zmiana ustawy o odpadach oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie) jest to dokument, którego zapisy, dotyczące gospodarowania odpadami realizują bezpośrednio gminy i powiaty, nie ustanawiając jego odpowiedników na poziomie lokalnym.

Na poziomie lokalnymwykazano zgodność celów Strategii z założeniami: 1. Programu ochrony środowiska dla miasta Łeba na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019; 2. Studium programowo – przestrzenne Uzdrowiska Łeba. Koncepcja zagospodarowania strefy ochrony uzdrowiskowej „A”, „B” „C”; 3. Łebską Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2011-2021;

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 17 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Tabela 3. Zgodność celów Programu z dokumentami o charakterze strategicznym na poziomie lokalnym

Program ochrony środowiska dla miasta Łeba na lata 2012-2015 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba z perspektywą do roku 2019 Priorytety C1 C2 C3 C4 Priorytet pierwszy – Środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego; Priorytet drugi – Wzmocnienie systemu zarządzania środowiskiem oraz podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa; x Priorytet trzeci – Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody; Priorytet czwarty – Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii. Studium programowo – przestrzenne Uzdrowiska Łeba. Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Koncepcja zagospodarowania strefy ochrony uzdrowiskowej C1 C2 C3 C4 „A”, „B” „C” x

Łebska Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na C1 C2 C3 C4 lata 2011-2021 Główny cel strategiczny

Spójny system rozwiązywania problemów społecznych x

Strategia Rozwoju Turystyki i Budowy Marki Miasta Łeba Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba C1 C2 C3 C4 x x x Źródło: opracowanie własne

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 18 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

4. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA STRATEGII ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU

Cele polityki UE w dziedzinie środowiska naturalnego zostały określone w art. 191 ust 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w sposób następujący: − zachowanie, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, − ochrona zdrowia człowieka, − ostrożne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych, − promowanie na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego, w szczególności zwalczania zmian klimatu. Z kolei ust. 2 w art. 191 TFUE określa następujące zasady, na jakich opiera się polityka UE w dziedzinie środowiska: − zasada wysokiego poziomu ochrony, − zasada przezorności (ostrożności), − zasada stosowania działań zapobiegawczych (zasada prewencji), − zasada naprawiania szkód przede wszystkim u źródła, − zasada „zanieczyszczający płaci”, Ponadto z art. 11 TFUE wynika zasada integracji wymagań środowiskowych przy ustalaniu i realizacji innych polityk i działań UE. Tego rodzaju podejście ma w szczególności służyć zrównoważonemu rozwojowi. Zasada wysokiego poziomu ochrony Zgodnie z art. 191 ust 2 TFUE, polityka Unii w dziedzinie środowiska naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziom ochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w różnych regionach Unii. Podobnie art. 114 TFUE, który stanowi podstawę prawną dla przyjmowania regulacji harmonizujących rynek wewnętrzny, zobowiązuje Komisję do zapewnienia w przedkładanych projektach aktów prawnych dotyczących ochrony środowiska wysokiego poziomu ochrony. Zasada przezorności (ostrożności) Zasada przezorności zobowiązuje instytucję lub osobę, która zamierza podjąć określone działania do udowodnienia, że jej działalność nie spowoduje zagrożenia dla środowiska. W przypadku, gdy wykazanie braku zagrożenia dla środowiska nie jest możliwe, konieczne jest podjęcie działań chroniących środowisko. Zasada stosowania działań zapobiegawczych (zasada prewencji) Zasada ta zakłada konieczność rozważenia potencjalnych skutków określonego działania i podjęcia na podstawie tej analizy działań zapobiegawczych. Zasada prewencji znajduje potwierdzenie we wszystkich Programach Działania WE i ma priorytetowe znaczenie w wielu aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska. Przykładem jej zastosowania są przepisy dotyczące oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięć oraz planów i programów. Zasada naprawiania szkód przede wszystkim u źródła Zasada naprawiania szkód przede wszystkim u źródła oznacza, że powstała w środowisku szkoda powinna być wyeliminowana na jak najwcześniejszym etapie produkcji, a nie po zakończeniu procesu produkcji. W konsekwencji prowadzi to do szerszego stosowania standardów emisji niż standardów jakości. Zasada ta znajduje zastosowanie we wszystkich regulacjach ustanawiających standardy emisji szkodliwych substancji do powietrza i wód.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 19 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Zasada „zanieczyszczający płaci” Zasada zanieczyszczający płaci oznacza, że sprawca, który spowodował szkodę w środowisku lub zagrożenie powstania szkody, powinien ponieść koszty naprawienia szkody lub wyeliminowania zagrożenia. Dyrektywa dotycząca odpowiedzialności za szkody w środowisku oraz dyrektywa w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne realizują powyższą zasadę. Szczególne znaczenie dla realizacji celów ochrony środowiska w UE mają wieloletnie programy działań w zakresie środowiska naturalnego (EAP – Environment Action Programmes). Wyznaczają one kierunki, cele oraz priorytety i stanowią podstawę kształtowania polityki ochrony środowiska w określonej perspektywie czasowej. Obecnie obowiązuje 7. Program działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobrze żyć w granicach naszej planety” (7 EAP). Rolą 7. EAP, jest zapewnienie, by w świetle problemów gospodarczych Unii Europejskiej i silnej konkurencji gospodarczej w wymiarze globalnym nie doszło do osłabienia efektywności działań na rzecz ochrony środowiska oraz aby uzgodnione dotychczas cele w zakresie ochrony środowiska do roku 2020, zarówno na poziomie unijnym jak też regionalnym oraz globalnym zostały osiągnięte. 7. EAP określa kompleksowe cele wraz z kierunkami działań do roku 2020 z perspektywą do roku 2050 w celu przekształcenia gospodarki Unii Europejskiej w gospodarkę efektywnie korzystającą z zasobów i niskoemisyjną z uwzględnieniem ograniczeń zasobów naturalnych oraz kwestii ich ochrony, sprzyjającą włączeniu społecznemu, zapewniającą wzrost gospodarczy i rozwój, uwzględniającą zagrożenia dla zdrowia i dobrostanu człowieka, zapewniającą godne miejsca pracy, a także zmniejszającą istniejące nierówności społeczne. Realizacja celów polityki środowiskowej odbywa się również w ramach innych polityk UE, takich jak polityka energetyczna, Wspólna Polityka Rolna, zdrowie, bezpieczeństwo żywności , polityka transportowa. Istotnym dokumentem kształtującym późniejsze założenia dotyczące ochrony środowiska jest Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu podpisana 9 maja 1992 r. Jest to umowa międzynarodowa, określającą założenia międzynarodowej współpracy dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych odpowiedzialnych za zjawisko globalnego ocieplenia. Konwencja podpisana została podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju popularnie zwanej Szczytem Ziemi w 1992 w Rio de Janeiro. Uzupełnieniem Ramowej Konwencji NZ jest Protokół z Kioto, sporządzony dnia 11 grudnia 1997 r. Na mocy postanowień protokołu kraje, które zdecydowały się na jego ratyfikację, zobowiązały się do redukcji do 2012 roku własnych emisji o wynegocjowane wartości zestawione w załączniku do protokołu dwutlenku węgla, metanu, tlenku azotu, HFC i PFC - gazów powodujących efekt cieplarniany. W przypadku niedoboru bądź nadwyżki emisji tych gazów, sygnatariusze umowy zobowiązali się do zaangażowania się w „wymianę handlową”, polegającą na odsprzedaży lub odkupieniu limitów od innych krajów. Protokół z Kioto jest prawnie wiążącym porozumieniem, w ramach którego kraje uprzemysłowione są zobligowane do redukcji ogólnej emisji gazów powodujących efekt cieplarniany o 5,2% do roku 2012 w porównaniu z rokiem 1990. Ważnym dla środowiska jest także dokument programowy Agenda 21, który przedstawia sposób opracowania i wdrażania programów zrównoważonego rozwoju w życie lokalne. Dokument ten został przyjęty na konferencji "Środowisko i Rozwój" z inicjatywy ONZ w 1992 roku na II Konferencji w Rio de Janeiro.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 20 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Tabela 4. Powiązanie celów Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba z 7 EAP (Wspólnotowym Programem Działań w zakresie środowiska naturalnego) 7 EAP( Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba Określenie Naturalnego) zgodności Cele priorytetowe Cel strategiczny Cel operacyjny Kierunki działań Prowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej oraz tworzenie Poprawa ochrony planów ochrony przyrody środowiska naturalnego Opracowanie planów Poprawa stanu środowiska i bezpieczeństwa Ochrona, zachowanie i poprawa miejscowego tak miejskiego i infrastruktury ekologicznego z kapitału naturalnego Unii zagospodarowania technicznej uwzględnieniem przestrzennego cennych zasobów Interwencje w sprawach przyrodniczych zaśmiecania terenów leśnych i nadmorskich Poprawa estetyki przestrzennej regionu Poprawa ochrony Przekształcenie Unii w Poprawa stanu środowiska środowiska naturalnego Opracowanie planów zasobooszczędną, zieloną i miejskiego i infrastruktury i bezpieczeństwa miejscowego tak konkurencyjną gospodarkę technicznej ekologicznego z zagospodarowania niskoemisyjną uwzględnieniem przestrzennego cennych zasobów przyrodniczych Zwiększenie Stworzenie centrum bezpieczeństwa koordynacji obszarów zarządzania kryzysowego Ochrona obywateli Unii przed problemowych miasta i Poprawa stanu środowiska związanymi ze środowiskiem obiektów na jego Regulacja gospodarki miejskiego i infrastruktury tak presjami i zagrożeniami dla terenie melioracyjnej technicznej zdrowia i dobrostanu Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego Maksymalizacja korzyści płynących z prawodawstwa Unii w zakresie środowiska poprzez Brak odniesienia w celach Strategii lepsze wdrażanie tego prawodawstwa Doskonalenie bazy wiedzy i bazy dowodowej unijnej polityki w Brak odniesienia w celach Strategii zakresie środowiska Rozwój infrastruktury technicznej oraz Zapewnienie inwestycji na rzecz poprawa dostępności polityki w zakresie środowiska i Poprawa stanu środowiska komunikacyjnej Zgodność klimatu oraz podjęcie kwestii miejskiego i infrastruktury Uporządko częściowa ekologicznych efektów technicznej wanie układu zewnętrznych przestrzennego i rozwój przestrzeni inwestycyjnych Lepsze uwzględnianie problematyki środowiska i Brak odniesienia w celach Strategii większa spójność polityki Prowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej oraz tworzenie Uporządkowanie planów ochrony przyrody Częściowa Poprawa stanu środowiska układu zgodność, brak miejskiego i infrastruktury przestrzennego i Opracowanie planów informacji o technicznej rozwój przestrzeni miejscowego innych inwestycyjnych zagospodarowania dokumentach przestrzennego strategicznych Wspieranie zrównoważonego Rozwijanie (np. dla charakteru miast Unii wspólnych zrównoważoneg Opracowanie programu przedsięwzięć o transportu, wsparcia dla rozwoju Tworzenie warunków inwestycyjnych w ekologicznych ponadlokalnych usług ułatwiających rozwój usług każdym z kluczowych budynków, handlowych oraz tworzenie ponadlokalnych dziedzin efektywności partnerstw i klastrów gospodarczych energetycznej) ponadlokalnych miasta: usług medycznych, 21

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 21 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

handlowych, transportowych, kulturalnych oraz turystycznych Zwiększenie efektywności Unii w podejmowaniu międzynarodowych wyzwań Brak odniesienia w celach Strategii związanych ze środowiskiem i klimatem. Źródło: opracowanie własne

Kolejnym istotnym z punktu widzenia środowiska naturalnego dokumentem jest Strategia Europa 2020 . Jej założeniem jest osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie: inteligentny − dzięki bardziej efektywnym inwestycjom w edukację, badania naukowe i innowacje; zrównoważony − dzięki zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i konkurencyjnego przemysłu oraz sprzyjający włączeniu społecznemu, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczanie ubóstwa. Strategia koncentruje się na pięciu dalekosiężnych celach w dziedzinie zatrudnienia, badań naukowych, edukacji, ograniczenia ubóstwa oraz w zakresie klimatu i energii. Głównym celem środowiskowym Strategii Europa 2020 jest: − ograniczenie emisji dwutlenku węgla co najmniej o 20% w porównaniu z poziomem z 1990 r. lub, jeśli pozwolą na to warunki, nawet o 30%; − zwiększenie udział odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii do 20%; − zwiększenie efektywności wykorzystania energii o 20%. Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba odnosi się do tych założeń. Zdefiniowano III. Cel strategiczny: Poprawa stanu środowiska miejskiego i infrastruktury technicznej, cel operacyjny: Rozwój infrastruktury technicznej oraz poprawa dostępności komunikacyjnej. To dość ogólnie sformułowane cele, ale umożliwiają realizację założeń środowiskowych Strategii Europa 2020. Zapis dotyczący rozwoju infrastruktury można uznać za wiążący dla podejmowania działań związanych np. z rozbudową sieci gazowej i energetycznej oraz alternatywnych źródeł energii. Cele i instrumenty sformułowane na szczeblu wspólnotowym zostały w przewadze przeniesione do Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009–2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP). Cele i kierunki działań PEP ujęto w 3 grupach tematycznych: − Kierunki działań systemowych (uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych, aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska, zarządzanie środowiskowe, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, rozwój badań i postęp techniczny, odpowiedzialność za szkody w środowisku, aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym); − Ochrona zasobów naturalnych (ochrona przyrody, ochrona i zrównoważony rozwój lasów, racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, ochrona powierzchni ziemi, gospodarowanie zasobami geologicznymi); − Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego (środowisko, a zdrowie, jakość powietrza, ochrona wód, gospodarka odpadami, oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych, substancje chemiczne w środowisku). Polityka określa cele i zadania o charakterze systemowym ważne dla stworzenia warunków do wykonywania ochrony środowiska. Jako podstawowy warunek skutecznej realizacji polityki ekologicznej państwa wymienia respektowanie zasady zrównoważonego rozwoju w strategiach i politykach w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Polityka wskazuje na potrzebę racjonalnego wykorzystywania surowców, materiałów, wody i energii oraz do coraz większego rozwoju energetyki odnawialnej. Jednym z celów polityki ekologicznej jest zapobieganie zagrożeniom zdrowia w środowisku i ograniczenie ryzyka dla zdrowia wynikające z narażenia na szkodliwe dla człowieka czynniki środowiskowe.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 22 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Za istotną uznaje się również poprawę jakości powietrza atmosferycznego oraz klimatu akustycznego, ochronę przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych i poważnymi awariami przemysłowymi, przeciwdziałanie zmianom klimatu oraz uporządkowanie gospodarowania odpadami. Wśród celów średniookresowych do 2016 r. PEP, istotnych dla analizowanej Strategii można wymienić: zachowanie bogatej różnorodności biologicznej wraz z umożliwieniem zrównoważonego rozwoju gospodarczego, który w sposób niekonfliktowy współistnieje z różnorodnością biologiczną; racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie ich właściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego; maksymalizacja oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne, zwiększenie retencji wodnej oraz skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem; rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami rozwoju zrównoważonego; przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno-błotnych przez czynniki antropogenie; zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracając im funkcję przyrodniczą, rekreacyjną lub rolniczą; poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia; spełnienie norm narzuconych przez Dyrektywę CAFE, dotyczących pyłu drobnego o granulacji 10 mikrometrów (PM10) oraz 2,5 mikrometra (PM 2,5); przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych ( w tym zawiera się budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz rozbudowa dla nich sieci kanalizacyjnych, realizacja programów działań na obszarach szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego, wyposażenie zakładów sektora rolno-spożywczego w wysokosprawne oczyszczalnie ścieków; wyposażenie jak największej liczby gospodarstw rolnych w zbiorniki na gnojowicę i płyty obornikowe). Zapisy Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba odnoszą się zakresem do zapisów obowiązującej Polityki Ekologicznej Państwa, zatem należy uznać, że zasadniczo są z nią spójne. Wymagają jednak wyeksponowania zasady zrównoważonego rozwoju gospodarczego miasta oraz rozbudowania celów i kierunków działań o elementy środowiskowe. Kolejnym istotnym dokumentem krajowym zawierającym kluczowe cele w zakresie gospodarowania odpadami jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014. Istotne dla analizowanej Strategii są cele, które odnoszą się do gospodarowania odpadami komunalnymi: Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców najpóźniej do końca 2013 r.; objęcie wszystkich mieszkańców selektywnym zbieraniem odpadów nie później niż do końca 2013 r. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska tak, aby nie było składowanych: w 2013 r. więcej niż 50%, w 2020 r. więcej niż 35%, wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w mieście w 1995 r. Zmniejszenie do końca 2014 r. masy składowanych odpadów komunalnych do nie więcej niż 60 % masy wytworzonych odpadów.

Osiągniecie w terminie do 31 grudnia 2020 r. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania następujących frakcji odpadów komunalnych: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło – w wysokości minimum 50 % wagowo. Rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, 23

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 23 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych. Wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów. Cele analizowanej Strategii ani działania priorytetowe nie odnoszą się do kwestii związanych z gospodarką odpadami. Należałoby rozważyć wprowadzenie na poziomie celów operacyjnych (we wszystkich z zaproponowanych celów strategicznych) zapisów zapewniających rozwój gminy oparty na szeroko pojętej ochronie środowiska naturalnego i umożliwiających realizację założeń środowiskowych ujętych w dokumentach szczebla krajowego i wspólnotowego. Wydaje się zasadnym uzupełnienie zapisów Strategii o cele dotyczące zrównoważonego planowania i projektowania obszarów miejskich, w tym innowacyjne podejścia do miejskiego transportu zbiorowego i mobilności, ekologicznych budynków, efektywności energetycznej i ochrony różnorodności biologicznej.

5. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ STRATEGII ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Przyjęte założenia Strategii, wyrażone w celach strategicznych powinny być sukcesywnie wdrażane przez samorząd gminy. W Strategii nie posłużono się harmonogramem rzeczowo – czasowym, umożliwiającym przejrzystą weryfikację postępu wdrażania wizji Strategii. W Strategii określono sposób monitorowania postępów implementacji założeń. Powołany przez Burmistrza Miasta Łeby Zespół ds. Strategii Rozwoju, w trakcie prowadzonych działań wdrażania zadań planowania strategicznego rozwoju, ujętych w strategii, będzie pełnił funkcję monitorującą wykonanie poszczególnych jej Programów. Ocena realizacji strategii będzie przedstawiana raz do roku w formie raportu przez Pełnomocnika Zespołu. Raporty jednocześnie będą podstawą do dokonywania korekt w dokumencie, w jego Programach. Monitoring jest procesem systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych danych dotyczących Strategii – zarówno w aspekcie finansowym, jak i rzeczowym. Monitoring ma za zadanie analizę stanu zaawansowania wdrażania Strategii i jej zgodności z postawionymi celami. Istotą monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i nie zostało zrobione. Dzięki wynikom osiągniętym w ramach prowadzonego monitoringu możliwe jest wprowadzenie korekt, które będą uwzględniały upływ czasu, ewentualne zmiany finansowe, czy personalne. Z jednej strony jest symulatorem do lepszej pracy, a z drugiej pozwala ocenić, czy dobrze zaplanowano i realizowano Strategię. W celu skutecznej ewaluacji Strategii niezbędne są dane umożliwiające przeprowadzenie oceny, m.in. porównania stanu przed i po realizacji Strategii. W tym celu w Strategii wyróżniono dwa rodzaje wskaźników. Pierwszy z nich dotyczy ogólnych zmian podstawowych wartości, które zaszły w trakcie realizacji Strategii. Możemy zaliczyć do nich m.in. liczbę mieszkańców Gminy czy też liczbę podmiotów gospodarczych działających na jej terenie – wybrano te wartości, które da się wyrazić liczbowo. Drugi rodzaj wskaźników dotyczy kierunków działań zawartych w Strategii, na ich podstawie możemy określić, które z nich zostały, a które nie zostały zrealizowane. Katalog zaproponowanych wskaźników pozwoli w łatwy sposób ocenić postępy wdrażania założeń Strategii. Efekty realizacji strategii w stosunku do poszczególnych obszarów miasta zostaną podane do publicznej wiadomości: na stronie internetowej Urzędu Miasta, w publikacjach prasowych, folderach, ulotkach przekazywane mieszkańcom. Czynności te pozwolą na uzyskanie opinii społeczności lokalnej na temat uzyskanych efektów i rezultatów wdrażania strategii rozwoju miasta.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 24 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

6. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Biorąc pod uwagę lokalny charakter możliwych do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na środowisko i odległość miasta Łeby od granic kraju należy stwierdzić, że realizacja założeń Strategii nie będzie skutkowała możliwością wystąpienia oddziaływań transgranicznych, wobec czego dokument ten nie musi być poddawany procedurze transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko.

7. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI STRATEGII

7.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY MIEJSKIEJ ŁEBA12 Gmina miejska Łeba leży w północnej części województwa pomorskiego. Stanowi jedną z pięciu gmin powiatu lęborskiego. Jest jedną z dwóch gmin miejskich. Od południa sąsiaduje z gminą Wicko (powiat lęborski), od zachodu z gminą Smołdzino (powiat słupski), od wschodu z gminą Choczewo (powiat wejherowski), od północy z morzem Bałtyckim. Gmina zajmuje powierzchnię wynoszącą 14,81 km2 i stanowi 0,08 % powierzchni województwa pomorskiego. Najbliższymi ośrodkami miejskimi jest są: Lębork, Słupsk, Władysławowo, Małe Trójmiasto Kaszubskie (Wejherowo, Reda, Rumia), Puck oraz Aglomeracja Trójmiejska. Według podziału fizyko-geograficznego Miasto Łeba położone jest w makroregionie Pobrzeża Koszalińskiego w pasie przylegającym bezpośrednio do Bałtyku (Wybrzeże Słowińskie) składającym się z plaż, nadmorskich wydm, jezior przybrzeżnych (Łebsko, Sarbsko) oraz terenów bagiennych. Miasto podzielone jest rzeką Łebą na część wschodnią i zachodnią. Jeziora Łebsko i Sarbsko charakteryzują sie dużymi powierzchniami: Łebsko 7 140 ha (trzecie pod względem wielkości jezioro w Polsce), Sarbsko 651 ha oraz małymi głębokościami: średnia głębokość Łebska to 2,7 m, a Sarbska 1,2 m. Jeziora Łebsko i Sarbsko są oddzielone od morza piaszczystymi mierzejami. Teren gminy jest stosunkowo płaski a różnice wysokości nie przekraczają 2,5 m, jedynie w pasie wydm nadmorskich dochodzą do wartości 10 m. Na przeważającej części terenu gminy rzędne oscylują od 0,5 m do 2,0 m n.p.m. wykazując tendencje do obniżania w nieckach pojeziornych, w których poziom wody jest regulowany systemem rowów melioracyjnych i przepompowni. Pobrzeże Łebskie wyróżnia się wspaniałym morskim klimatem ze średnią roczną temperaturą 7,4 – 7,5 °C, najzimniejszy miesiąc to styczeń – 0,5 °C a najcieplejszy to lipiec 16,5 °C. Na tym terenie notuje się wyjątkowo duża ilość dni słonecznych w sezonie letnim. Wiatry wieją przeważnie z zachodu i południowego-zachodu. Często występują wiatry sztormowe, które powstrzymują proces degradacji wód Bałtyku, wspomagają proces samooczyszczania wody i nasycają powietrze dobroczynnymi związkami jodu.

Powierzchnia gminy miejskiej Łeba wynosi 1 480,96 ha. Dominującym rodzajem gruntów są grunty leśne , które stanowią aż 46% ogólnej powierzchni gminy oraz kolejności grunty rolne stanowiące 18% ogólnej powierzchni, grunty budowlane 17 % oraz nieużytki 14%. Liczba mieszkańców wg GUS na koniec roku 2013 wyniosła 3824, w tym mężczyźni 1840 i kobiety 1984.

1 Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 2 Program ochrony środowiska dla Miasta Łeba na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 25

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 25 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

System wodociągowy oparty jest na głębinowym ujęciu wody w Łebieńcu, składającym się z trzech studni S-1, S-2, S- 3, o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych w wysokości 520,0 m3/h i depresji 3,0-5,0 m. Pobór wody ograniczono do Qmax=260,0 m3/h oraz 5500 m3/dobę. Na terenie miasta Łeba nie ma stacji uzdatniania wody. Stacja Uzdatniania Wody Nowęcin zaopatruje następujące miejscowości: Łeba, Nowęcin, Żarnowska, Steknica, Łebieniec, Szczenurze, Dychlino, Sarbsk. Stopień zwodociągowania gminy wynosi 100%. Na terenie gminy funkcjonuje system zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych przez rozdzielczą sieć kanalizacji sanitarnej. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 20,1 km i podłączonych jest 3846 mieszkańców. Miasto skanalizowane jest w 99%. Ilość przyłączy kanalizacyjnych prowadzących do budynków wynosiła 885 szt3.

Miasto Łeba tworzy aglomerację Łeba o liczbie RLM 50 000. Rocznie do oczyszczalni w Łebie dopływa 1 268 486 m3 ścieków i tyle samo odprowadzanych jest po oczyszczeniu. Oczyszczalnia oprócz Łeby obsługuje również m. Wicko i Żarnowska w gminie Nowęcin. Oczyszczalnia w Łebie jest oczyszczalnią biologiczną z podwyższonym usuwaniem związków azotu (N) i fosforu (P) o przepustowości 8600 m3/d. Bezpośrednim odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Łeba.

Na terenie miasta funkcjonuje 7 przepompowni wód deszczowych: Przepompownia wód deszczowych w ul. Jachtowej, Przepompownia wód deszczowych w rondzie w drodze 214, Przepompownia wód deszczowych przy ul. Mickiewicza, Przepompownia wód deszczowych przy ul. Łąkowej, Przepompownia wód deszczowych na przedłużeniu ul. Tysiąclecia, Przepompownia wód deszczowych przy ul. Abrahama, Przepompownia wód deszczowych w Parku Oblatów.

Na terenie Łeby zakończono I etap gazyfikacji, w wyniku którego do sieci gazowej podłączonych zostało 100 obiektów. Na obszarze gminy Łeba nie występują linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia. Układ zaopatrzenia w energię elektryczną odbywa się w oparciu o linie średniego i niskiego napięcia. Dostawcą energii elektrycznej na obszarze miasta Łeba jest ENERGA S.A. Zużycie energii elektrycznej w mieście Łeba szacowane jest na około 6 028 MWh/rok, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca daje średnią, wynoszącą około 1603 kWh.

Na terenie gminy nie występuje system zorganizowanego zaopatrzenia w ciepło. Zaspokajanie potrzeb cieplnych odbiorców na terenie gminy odbywa się w oparciu o: − indywidualne źródła i urządzenia grzewcze na paliwa stałe (węgiel, koks, drewno i odpady drewna), paliwa ciekłe (olej opałowy i gaz płynny LPG) i gazowe oraz elektryczne urządzenia grzewcze; − lokalne kotłownie opalane węglem i drewnem; − przemysłowe źródła ciepła zlokalizowane na terenie zakładów produkcyjnych gminy (węglowe, gazowe i olejowe) - napotrzeby technologiczne.

3 Stan na 2012 r. 26

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 26 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Gospodarka odpadamiod 1 lipca 2013 roku ma charakter systemowy. Zgodnie z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z 13 września 1996 r. (Dz. U. 1996, Nr 132, poz. 622 ze zm.) oraz stosownymi Uchwałami Rady Miejskiej w Łebie, od 1 lipca 2013 r. Miasto przejęło obowiązek zorganizowania zbiórki odpadów od mieszkańców gminy. Wprowadzane w w/w ustawie regulacje radykalnie zmieniły dotychczasowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. Głównym założeniem ustawy jest objęcie wszystkich mieszkańców zbiórką odpadów, znaczne zmniejszenie ilości odpadów zmieszanych oraz zwiększenie ilości odpadów segregowanych.

Z dniem 1 lipca 2013 roku właściciele nieruchomości zamieszkałych nie zawierają już indywidualnych umów na odbiór odpadów, zobowiązani są do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy. W ramach tej opłaty, gmina ma obowiązek odebrać i unieszkodliwić każdą ilość odpadów wytworzonych przez osoby zamieszkałe, utworzyć i utrzymać punkty selektywnej zbiórki odpadów oraz pokryć koszty związane z obsługą administracyjną systemu. Na terenie miasta Łeba za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych od mieszkańców z nieruchomości zamieszkałych odpowiada firma „Sanipol” S.C. K. Kokociński A. Wąsik. Pozostała część właścicieli nieruchomości niezamieszkałych i właścicieli nieruchomości, na której prowadzona jest działalność gospodarcza obsługiwana jest przez firmy zewnętrzne działające na rynku, zajmujące się odbiorem odpadów.

Od 2012 roku Gmina Miejska Łeba nie wydaje już zezwoleń na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, nowym obowiązkiem jest prowadzenie przez nie rejestrów działalności regulowanej, o wpis do których winni ubiegać się przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych. Zgodnie z nowymi wymaganiami ustawy na terenie miasta Łeba od lipca 2013 roku działa Punkt Selektywnej Zbiórki Komunalnych zlokalizowany przy ul. Wspólnej. Punkt przyjmuje m.in. przeterminowane chemikalia, środki ochrony roślin, zużyte baterie i akumulatory, zużyte opony, odpady zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, opakowania po środkach i substancjach niebezpiecznych, farby, lakiery, rozpuszczalniki, oleje itp.

W sezonie letnim selektywna zbiórka odpadów odbywa się do punktowo rozstawionych pojemników selektywnej zbiórki typu „dzwon” w obszarze całego miasta. Łeba należy do Północnego Regionu Gospodarki Odpadami, w skład którego oprócz miasta Łeba wchodzi 20 gmin. Odpady z terenu miasta Łeba trafiają do Regionalnej Instalacji Przekształcania Odpadów Komunalnych (RIPOK) w Czarnówku (Przedsiębiorstwo Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o. "CZYSTA BŁĘKITNA KRAINA"), gdzie są zagospodarowywane. Łeba posiada dobrze rozwinięty układ komunikacyjny. Lokalizacja miasta założona jest w układzie kołowym transportowym drogi wojewódzkiej nr 214, drogi powiatowej 1302G, bez dróg powiatowych na terenie miasta oraz w układzie 62 dróg publicznych gminnych wraz z gminnymi drogami wewnętrznymi, stanowiących podstawowy układ dróg i zaspakajający wszystkie potrzeby.

Obszar gminy przecina wiele szlaków pieszych i rowerowych, tj. Szlak Północny (czerwony) o długości 86 km w ciągu miast Łeba – Rowy – Ustka – Jarosławiec. Szlak rozpoczyna się przy dworcu kolejowym w Łebie, drogą na Rąbkę dalej w stronę wydm i gdzie włączając się w inne szlaki prowadzi aż do rezerwatu „Mierzeja Sarbska”,

Szlak Stara Łeba (zielony) o długości18 km w ciągu brzegu morskiego – Łąckiej Góry – 27

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 27 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Rąbki – Starej Łeby. Szlak rozpoczyna się przy dworcu kolejowym w Łebie przebiega równolegle z ww. szlakiem czerwonym do skrzyżowania z drogą na Rąbkę. Następnie 400 m przebiegu ciągu w układzie miejskich ulic i w kierunku plaży na długości około 1500 m do miejsca ruin dawnego kościoła św. Mikołaja, dalej przebiega plażą około 8,0 km przez teren ruchomych wydm aż do Łąckiej Góry. Powrót do miasta Łeby następuje równolegle ze szlakiem czerwonym, Szlak Południowy (żółty) o długości 32 km w ciągu miejscowości Gardna Wielka – Smołdzino – Kluki – Izbica – Gać – Łeba. Ciąg szlaku przebiega przez Słowiński Park Narodowy. Od miejscowości Żarnowskiej dochodzi do drogi Łeba – Lębork, a kończy się przy dworcu w Łebie, Szlak Krajobrazów Młodoglacjalnych (zielony) o długości 162 km w ciągu miast Miastko – Łeba – szlak wchodzi do miasta od strony Nowęcina i kończy się od skrzyżowania ulicy Nowęcińskiej, na dworcu w Łebie,

Urządzenia i oznakowania wymaga międzynarodowa nadmorska trasa rowerowa tzw. „Hanzeatycka” od strony Nowęcina przez miasto Łeba i wzdłuż granicy Słowińskiego Parku Narodowego do wsi Żarnowska.

Źródłami pól elektromagnetycznych emitujących szkodliwe dla ludzi i zwierząt promieniowanie niejonizujące są m.in. linie energetyczne o napięciu powyżej 110kV, nadajniki radiowe i telewizyjne oraz nadajniki telefonii komórkowej. Na terenie miasta Łeba źródłem promieniowania elektromagnetycznego jest 11 stacji bazowych telefonii komórkowej. Stacje zlokalizowane są przy ul. Łąkowej 8 - na wieży kościoła Parafii św. Jakuba Apostoła w Łebie, ul. Morskiej 1, ul. Nadmorskiej 12 a, ul. Wybrzeże iul. Nadmorskiej 10. Na terenie miasta w ostatnich latach nie prowadzono pomiarów promieniowania elektromagnetycznego.

7.2. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA4

Źródłem zanieczyszczeń powietrza w mieście Łeba są: paleniska domowe, kotłownie lokalne oraz pojazdy mechaniczne. Łeba, jako miejscowość turystyczna, jest poddawana w szczególności wpływom negatywnego oddziaływania ruchu komunikacyjnego. Szkodliwymi substancjami pochodzenia antropogenicznego najczęściej emitowanymi do powietrza są przede wszystkim: tlenek siarki, tlenek węgla, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), benzo-a-piren, sadza, kadm oraz drobne pyły powstające w wyniku spalania węgla, oleju opałowego oraz materiałów pędnych. Zanieczyszczenie powietrza powyżej wymienionymi substancjami chemicznymi ma negatywny wpływ na jakość życia i zdrowie człowieka, a także zaburza prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów. Tabela 5.Emisja zanieczyszczeń powietrza na terenie powiatu lęborskiego Emisja zanieczyszczeń gazowych 2011 2012 ogółem t/r 64338 66400 ogółem (bez dwutlenku węgla) t/r 79 869 nie zorganizowana t/r 0 0 dwutlenek siarki t/r 174 199 tlenki azotu t/r 72 72

4 Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 28

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 28 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Emisja zanieczyszczeń gazowych 2011 2012 tlenek węgla t/r 458 581 dwutlenek węgla t/r 63619 65532 Emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem t/r 46 33 ze spalania paliw t/r 37 26 Źródło: GUS Miasto Łeba objęte jest monitoringiem powietrza prowadzonym przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku. Roczna ocena jakości powietrza za 2012 r. została wykonana w nowym układzie stref, zgodnie z zaleceniem Ministerstwa Środowiska oraz wytycznymi, opracowanymi na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przez Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie dla dwóch wydzielonych stref: aglomeracja trójmiejska i strefa pomorska. Na terenie miasta znajduje się jedna stacja pomiarowa IMGW, zlokalizowana przy ulicy Rąbka 1. W roku 2012 na stacji nie odnotowano przekroczeń poziomów dopuszczalnych mierzonych zanieczyszczeń (NO2, SO2). Tabela 6. Stężenia zanieczyszczeń powietrza w Łebie w roku 2013 Mierzone zanieczyszczenia Rodzaj Stacja NO2 NO2 SO2 SO2 CO benzen pomiaru pomiarowa Okres uśredniania 1 godz. 1 rok 1 godz. 1 rok 8 godz. 1 rok Wartość dopuszczalna µg/m3 200 40 350 40 10000 5

Łeba, ul. manualny nb 4 nb 1 nb nb Rąbka 1 nb – nie badano Źródło: Roczna ocena jakości powierza w województwie pomorskim za rok 2012, WIOŚ Monitoringiem wód płynących, prowadzonym przez WIOŚ w Gdańsku objęta jest rzeka Łeba, przepływająca przez miasto. Jakość wód rzeki Łeby badana była w 2012 roku w 2 punktach pomiarowo-kontrolnych: Łeba – Izbica i Łeba -Cecenowo (Łeba od Pogorzelicy do wypłynięcia z Jeziora Łebsko kod JCW PLRW200024476799). Stan chemiczny rzeki w tych punktach pomiarowych oceniony został jako dobry. Stan/ Potencjał ekologiczny rzeki został oceniony jako klasa II. Klasa elementów fizykochemicznych – II, klasa specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych – II.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 29 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Tabela 7. Weryfikacja stanu powierzchniowych wód płynących - stan wód i monitoring obszarów chronionych badanych na obszarze miasta Łeba w latach 2010-2011

Lp. Nazwa i Nazwa Klasa Klasa Klasa Klasa STAN/P OCENA SPEŁNIE- NIA Ocena STAN/P STAN STAN kod jcw rzeki - element element element specyf. OTENC WYMAGAŃ DLA spełnieni OTENC CHEMI JCW nazwa ów ów ów zanieczy JAŁ OBSZARU CHRONIONEGO a JAŁ CZNY stanowis biologicz hydrom fizykoch szczeń EKOLO wymaga EKOLO (wg MD, ka nych orfologic emicz. synt. i GICZN Do Do celów Wrażliwe ń dla GICZN MO lub ochrony rekreacyj go na znych (grupa niesynt. Y (wg obszaró Y w MB) gat. nych, w eutrofiza 3.1-3.5) (3.6) MD, zwierząt tym cję w obszarac MO, wodnych kąpielisk wywołan chronio h MB) o owych ą nych chronio znaczeni zanieczys nych u zcz. ze gospodar źródeł czym komunal (ryby) nych 1. Łeba od Łeba - II I II II II N T N (nie III DOBR ZŁY Jez. Łeba (spełnia spełnia Y Łebsko z wymag wymag Chełstem od ania) ań) wypływu do Jez. Sarbsko PLRW20 0022476 99 Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim 2012

W 2012 roku monitoringiem operacyjnym prowadzonym przez WIOŚ objęte było także jezioro Łebsko. W zakresie elementów biologicznych badano: indeks fitoplanktonowy, fitobentos (indeks okrzemkowy), makrofitowy indeks stanu ekologicznego (wszystkie te wskaźniki oceniono jako III klasę). W zakresie elementów fizykochemicznych badano: przezroczystość, tlen rozpuszczony, średnie nasycenie hypolimnionu tlenem, przewodność w 20°C, azot ogólny, fosfor ogólny, specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne. Klasę elementów fizykochemicznych określono jako „stan poniżej dobrego”. Stan chemiczny oceniono jako dobry. Ogólny stan JCW w 2012 roku oceniono jako zły. W procedurze przeprowadzania badań wód podziemnych jednostką bilansowania jest jednolita część wód podziemnych (JCWPd), definiowana jako objętość wód w warstwach wodonośnych, które stanowią lub mogą stanowić źródło wody do spożycia znaczące w zaopatrzeniu ludności lub istotne dla kształtowania pożądanego stanu wód powierzchniowych i ekosystemów lądowych. Łeba leży na obszarze JCWPd nr 12. Badania wód podziemnych prowadzono tylko w ramach monitoringu krajowego realizowanego przez PIG. Jako ponadnormatywne wskaźniki oznaczono żelazo (Fe) – klasa III oraz ph w klasie IV. Ogólny stan JCWPd sklasyfikowano w klasie IV.

W 2013r. w granicach administracyjnych miasta Łeba wyznaczono 3 kąpieliska morskie Uchwałą nr XXXVI/323/2013 Rady Miejskiej w Łebie z dnia 25 czerwca 2013 r. w sprawie określenia wykazu kąpielisk na rok 2013 na terenie Gminy Miejskiej Łeba. Kąpielisko centralne przy plaży „A” - Krajowy kod kąpieliska: 2208PKAP0001/ Identyfikator kąpieliska NUMID: PL6310802122000009 Kąpielisko przy plaży „B” - Krajowy kod kąpieliska: 2208PKAP0002/ Identyfikator kąpieliska NUMID:PL6310802222000010 30

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 30 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Kąpielisko przy plaży „C” - Krajowy kod kąpieliska: 2208PKAP0003/ Identyfikator kąpieliska NUMID:PL6310802122000011. Oceny jakości wody w kąpieliskach na terenie Miasta Łeby dokonuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lęborku na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. z 2011r. Nr 86, poz. 478) Na podstawie sprawozdań z badań próbek wody pobranych w punkcie monitoringowym w ramach kontroli urzędowej i kontroli wewnętrznej z kąpielisk przy plażach A, B i C w Łebie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lęborku dokonał sezonowej oceny jakości wody w odniesieniu do parametrów określonych w załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia. Jakość wody w kąpieliskach w 2013 roku spełniała wymagania Rozporządzenia.

Na terenie miasta Łeba występuje 1 pomnik przyrodyw rozumieniu ustawy o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. 2013r., poz. 627). Tabela 8. Pomniki przyrody w gminie miejskiej Łeba

Lp. Nr Rodzaj Gatunek Obwód Położenie rejestru 1. 297 drzewo dąb 3,42 m gm. Łeba, m. Łeba przy ul. E. Plater Źródło:Regionalny Konserwator Przyrody, RDOŚ w Gdańsku

Na terenie gminy miejskiej Łeba występują obszary chronione w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody. Obszary objęte ochroną prawną zajmują 653,4 ha powierzchni miasta, co stanowi ponad 44% powierzchni Łeby. Na terenie miasta znajdują się: • park narodowy – Słowiński Park Narodowy • rezerwat przyrody – Mierzeja Sarbska • cztery obszary Natura 2000: PLH220018 Mierzeja Sarbska, PLH220023 Ostoja Słowińska, PLB220003 Pobrzeże Słowińskie, PLB990002 Przybrzeżne wody Bałtyku (obszar morski)

Słowiński Park Narodowy5 Ustanowiony Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23.11.1966r. w sprawie utworzenia Słowińskiego Parku Narodowego (Dz.U. Nr 42, poz. 254) Powierzchnia parku na terenie miasta Łeba wynosi 361,18 ha. Został utworzony dla zachowania w niezmienionym pięknie systemu jezior przymorskich, bagien, torfowisk, łąk, nadmorskich borów, i lasów, a przede wszystkim wydmowego pasa mierzei z unikatowymi w Europie wydmami ruchomymi. Unikatowość przyrody Słowińskiego Parku Narodowego znalazła uzasadnienie w decyzjach o objęciu obszaru Parku międzynarodowymi konwencjami i porozumieniami w zakresie ochrony przyrody. W 1977 roku został objęty programem UNESCO MAB "Człowiek i Biosfera", którego celem jest utworzenie globalnej sieci rezerwatów biosfery. Obecnie funkcjonuje prawie 500 takich obiektów w 102 krajach świata. Rezerwaty Biosfery służą zachowaniu różnorodności biologicznej i pełnią funkcję punktów odniesienia w analizie zmian globalnych w obszarze całej planety. Cel, który przyświeca tej idei to także pobudzanie społecznej świadomości powiązań istniejących pomiędzy różnorodnością ekologiczną i kulturową. Kolejną konwencją ważną dla statusu SPN jest "Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, zwana także Konwencją Ramsarską.

5 http://slowinskipn.pl 31

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 31 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Realizacja postanowień tej umowy polega na zapewnieniu trwałej ochrony i racjonalnym użytkowaniu terenów, w kształtowaniu których dominującą rolę odgrywają ekosystemy wodne i bagienne. Biorąc pod uwagę, że niemal 80% obszaru Parku stanowią wody (morze, jeziora, torfowiska, bagna) oraz to, że tereny te są miejscem życia szeregu gatunków ptaków chronionych, objęcie tego terenu od 1995 roku dodatkowymi postanowieniami prawa międzynarodowego wydaje się być uzasadnione. Najmłodszą formą ochrony, którą objęto w 2004 roku wybrane ekosystemy Parku jest ogólnoeuropejska sieć ekologiczna Natura 2000. Podstawowym założeniem tego przedsięwzięcia jest zachowanie dziedzictwa przyrodniczego krajów członkowskich Unii Europejskiej. Cel ten realizowany będzie poprzez: ochronę siedlisk zagrożonych i/lub reprezentatywnych dla wyróżnionych regionów biogeograficznych oraz ochroną roślin i zwierząt zagrożonych oraz rzadkich na terytorium Wspólnoty albo poprzez ochronę wybranych gatunków i ich biotopów. Aktualnie Słowiński Park Narodowy to także Międzynarodowa Ostoja Ptaków, ustanowiona zgodnie z przyjętymi przez BirdLife International naukowymi kryteriami dotyczącymi składu gatunkowego i liczebności awifauny występującej na danym terenie. SPN to wreszcie trzon "Ostoi Słowińskiej" i "Pobrzeża Słowińskiego" - obszarów wyznaczonych według tych samych założeń we wszystkich krajach Unii Europejskiej, z mocy Dyrektywy Ptasiej oraz Dyrektywy Siedliskowej.

Przedmiotem działania Słowińskiego Parku Narodowego jest: 1. ochrona przyrody która ma na celu przede wszystkim: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, zachowanie dziedzictwa geologicznego, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego stanu, utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także innych zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności: dziko występujących roślin lub zwierząt, siedlisk przyrodniczych, siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt, zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia, roślin lub zwierząt, objętych ochroną na podstawie odrębnych przepisów, przyrody nieożywionej, krajobrazu, kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody. 2. udostępnianie Parku do prowadzenia wielokierunkowych badań naukowych 3. udostępnianie Parku dla dydaktyki i turystyki 4. zabezpieczenie prawnych, organizacyjnych, materialnych, personalnych i technicznych podstaw jego funkcjonowania. Rezerwat przyrody Mierzeja Sarbska Utworzony został w 1976 r., na mocy Zarządzenia MLiPD z dnia 10 listopada 1976 r. (MP Nr 42 z 1976 r., poz. 206) w celu ochrony naturalnych zbiorowisk wydmowych i bagiennych wykształconych w specyficznych warunkach wąskiej (ok. 1 km) mierzei nadmorskiej. Poza Słowińskim Parkiem Narodowym, jest to jedyne miejsce na polskim wybrzeżu z ruchomymi wydmami parabolicznymi. Rezerwat zajmuje powierzchnię 546,63 ha, w tym na terenie miasta Łeba ok. 299,7 ha. Rezerwat posiada plan ochrony. Większą część rezerwatu, bo prawie 400 ha pokrywają zbiorowiska leśne, należące głównie do różnych postaci zespołu boru bażynowego (Empetro nigri - Pinetum). W zagłębieniach międzywydmowych wykształcają się mokre wrzosowiska wierzbowo-wrzoścowe, zbiorowiska mające w Polsce zanikające, nieliczne stanowiska. Walor tego terenu podnoszą zarośla z woskownicą europejską (Myrica gala), prawnie chronionym gatunkiem atlantyckim, który w Polsce jest bardzo rzadki i zagrożony.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 32 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Flora rezerwatu wykazuje nieprzeciętne wartości przyrodnicze ze względu na wyjątkowo duże nagromadzenie gatunków rzadkich, ginących i zagrożonych w skali Pomorza, a nawet Polski. Są to np: Fiołek torfowy, Wełnianeczka darniowa, Wątlik błotny, Rosiczka długolistna i pośrednia, Turzyca bagienna, Woskownica europejska, Długosz królewski. Stanowi ostoję puchacza.

Obszary Natura 2000 W granicach miasta znajdują się się cztery obszary sieci Natura 2000:

PLH220018 Mierzeja Sarbska6 Obszar obejmuje wąską mierzeję miedzy Bałtykiem a krytodepresyjnym Jeziorem Sarbsko, a ponadto samo jezioro, które jest jednym z 11 występujących w Polsce słonawowodnych jezior przybrzeżnych. Ostoja stanowi unikatowy kompleks wydm wałowych i parabolicznych (w części ruchomych) z roślinnością stanowiącą kompleks zbiorowisk wydm białych, wydm szarych i wrzosowisk bażynowych, oraz zróżnicowanych wilgotnościowo borów bażynowych. Zagłębienia międzywydmowe są wypełnione płytkim torfem. Wykształcają się na nich unikatowe zbiorowiska roślinne wilgotnych zagłębień, m. in. zarośla woskownicy, przygiełkowiska, mokre wrzosowiska wierzbowo-wrzościowe, mające w Polsce zanikające, nieliczne stanowiska. Oprócz dominujących borów bażynowych, występują tu bory bagienne, olsy i brzeziny bagienne. Znaczna część obszaru (ok. 30% powierzchni) jest chroniona jako rezerwat przyrody "Mierzeja Sarbska". Obszar obejmuje przybrzeżne Jezioro Sarbsko będące siedliskiem priorytetowym 1150 (laguny), wąską mierzeję stanowiącą unikatowy kompleks wydm wałowych i parabolicznych oraz zróżnicowanych wilgotnościowo borów bagiennych. Jest to jeden z nielicznych na polskim wybrzeżu, poza Słowińskim Parkiem Narodowym, fragment mierzei z wydmami ruchomymi, w ramionach, których występują niecki deflacyjne z bardzo rzadkimi zbiorowiskami torfowiskowymi i napiaskowymi. Walor tego terenu podnoszą bogate florystycznie wilgotne zagłębienia międzywydmowe, w tym zarośla z woskownicą europejską Myrica gale, prawnie chronionym gatunkiem atlantyckim, który w Polsce jest generalnie rzadki. Cennym elementem są dobrze wykształcone nadmorskie bory bażynowe na wydmach. Wydmy obszaru skupiają populację lnicy wonnej Linaria loeselii, a w jeziorze Sarbsko znajduje się jedno z nielicznych w Polsce stanowisk zatoczka łamliwego Anisus vorticulus. Wyjątkowo licznie reprezentowane są populacje gatunków roślin naczyniowych oraz zwierząt zagrożonych i prawnie chronionych w Polsce. Obszar charakteryzuje się wybitnymi walorami krajobrazowymi.

Siedlisko przyrodnicze 1150 - laguny przymorskie - jest reprezentowane przez jezioro Sarbsko. Zbiornik jest bardzo płytki (średnia głębokość nie przekracza 1,2 m, a maksymalna 3,2 m), ale dość rozległy (powierzchnia to nieco ponad 650 ha). Jezioro jest polimiktyczne i eutroficzne. Przejrzystość wody 0,5-1m, dość wysoka jak na jeziora przybrzeżne. Jezioro pełni ważną funkcję w krajobrazie ekologicznym, jako miejsce żerowania bielika, rybołowa, kormorana, a także jako miejsce lęgowe i odpoczynkowe ptaków wodnych. Jest także biotopem zatoczka łamliwego. Jest ono o tyle nietypowym jeziorem przymorskim, że powierzchniowa wymiana wód z morzem jest dość ograniczona. Zasilanie wodami słonymi następuje jednak przez wody podziemne. Jezioro jest jeszcze dość dobrze zachowane, choć podlega olbrzymiej presji rekreacyjnej. Znaczenie dla krajowych zasobów oceniono jako B. Siedliska przyrodnicze 2120 i 2110 - wydmy białe i ich inicjalne stadia - są obecne w obszarze, jednak ich występowanie na brzegu morskim jest ograniczone przez dominację procesów abrazyjnych.

6 Wg Standardowego Formularza Danych Natura 2000 33

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 33 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Dlatego znaczenie obszaru dla ich krajowych zasobów oceniono na C. Inicjalne białe wydmy nadmorskie (2110) wykształcają się okresowo, szczególnie na odcinku 172-174 km brzegu, gdzie są praktycznie stale obecne, ale także na odcinkach brzegu w rezerwacie Mierzeja Sarbska w dalszych odcinkach kilometrażu.

Występowanie może mieć dynamiczny charakter: inicjalne stadia wydm są usypywane przez wiatr, ale mogą być zupełnie zniszczone przez jesienne sztormy. Do wydm białych (2120) zaliczono dwa typy wydm: a) typowe wydmy białe, o strukturze wałowej, wzdłuż brzegu morza. Porasta je zwykle zespół piaskownicy i wydmuchrzycy - Elymo-Ammophiletum. Największą rolę odgrywa Ammophila arenaria z mniejszym lub większym udziałem Elymus arenarius i Festuca rubra subsp. arenaria. b) "białe" wydmy ruchome wnętrza Mierzei, o dużej dynamice, przemieszczane przez wiatr jako duże, ruchome formy wydmowe. Tu należą przede wszystkim 2 duże wydmy ruchome na wsch., od Stilo. Skąpa roślinność ma charakter podobny jak na nadmorskich wydmach wałowych.

Kompleks siedlisk przyrodniczych wydm szarych (2130), wrzosowisk nawydmowych (2140) i wilgotnych zagłębień międzywydmowych (2190) stanowi najcenniejszy walor przyrodniczy obszaru, choć zagrożeniem jest aktualnie brak procesów eolicznych, które kształtowałyby dynamicznie cały system wydmowy (skutek dawniejszego zalesienia i utrwalenia części wydm). Dla tych siedlisk przyrodniczych obszar jest unikatem w skali kraju (ocena znaczenia B). Do wydm szarych zaliczono dwa typy wydm: a) typowe wydmy szare, o strukturze wałowej, wzdłuż brzegu morza. Porasta je zwykle nadmorska murawa wydmy szarej - Helichryso-Jasionetum. Jej fitocenozy zasiedlają wydmy szare z inicjalnymi glebami typu regosole. Pod względem florystycznym ten zespół jest bogatszy od fitocenoz zespołu Elymo-Ammophiletum. Zasadniczymi składnikami fitocenoz są: Corynephorus canescens, Artemisia campestris var. sericea, Jasione montana var. litoralis, Hieracium umbellatum var. dunense i kilka innych roślin kwiatowych. Występuje tu już warstwa mszysto-porostowa, w której uczestniczą - oprócz kilku gatunków mchów - bardzo licznie porosty, głównie z rodzaju Cladonia. Jeszcze w latach 70-tych XX w. powierzchnia takich muraw była nieco większa, a przedmiotowe zbiorowisko najczęściej występowało w obniżeniach za wysokim wałem wydm białych, z reguły w kompleksach przestrzennych z nasadzeniami sosnowymi. W wyniku zabiegów utrwalania wydm, rozwoju drzewostanów i abrazji brzegu morskiego większość płatów Helichryso - Jasionetum zanikło, a zespól ten jest obecnie jednym z najrzadszych układów ekologicznych na Mierzei. b) wydmy paraboliczne wewnątrz Mierzei, porośnięte murawami trawiasto - porostowymi. Z roślin naczyniowych buduje je przede wszystkim szczotlicha siwa Corynephorus canescens, inne składniki występują nieregularnie. Poszczególne płaty współtworzy do dwudziestu, a nierzadko i więcej, gatunków porostów i mszaków, z których stałymi komponentami są: Cladina mitis, Cladonia uncialis, C. pleurota, C. gracilis i Cetraria aculeata.

Zbiorowisko to porasta wszelkie piaszczyste wyniesienia wydmowe w głębi mierzei, gdzie proces osiedlania się sosny i tworzenia boru zachodzi bardzo wolno. Na rozwiewanych szczytach wydm szarych, zarówno nadmorskich jak i wnętrza Mierzei, może występować lnica wonna Linaria odora - przedmiot ochrony w obszarze Natura 2000. Do czasu ustania procesów eolicznych na Mierzei Sarbskiej i stabilizacji wydm, znaczącym przestrzennie składnikiem roślinności obecnego obszaru Natura 2000 były prawdopodobnie nadmorskie wrzosowiska bażynowe.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 34 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Naturalna sukcesja i powszechnie prowadzone zalesianie wydm sprawiły, że zajmują one obecnie skrajnie niewielką powierzchnię, a ich fitocenozy nie dają się wręcz wyodrębnić w skali mapy.

Występują trzy typy wrzosowisk: a) Suche wrzosowisko bażynowe - Carici arenariae-Empetretum: Jest to naturalne zbiorowisko roślinne, które występuje niewielkimi na ogół płatami, do kilkudziesięciu metrów kwadratowych, na przedpolu borów nadmorskich, w obrębie wydmy szarej. Zajmuje górne i środkowe części stoków wałów wydmowych o ekspozycji północnej oraz grzbiety wydm. W warstwie zielno-krzewinkowej dominują w różnych proporcjach Empetrum nigrum, Calluna vulgaris i często Salix arenaria. Ponadto współtworzą ją inne gatunki, m. in. murawowe i niektóre borowe. Duży udział jakościowy i ilościowy mają porosty. Pod względem dynamiczno-rozwojowym wrzosowisko to jest powiązane z borem nadmorskim i stanowi stadium rozwojowe poprzedzające bezpośrednio jego powstanie. b) Wrzosowisko brusznicowo-bażynowe - zbiorowisko Empetrum nigrum-Vaccinium vitis- idaea: jest to wtórne, przeważnie antropogeniczne zbiorowisko. Tworzy się z runa bażynowego boru nadmorskiego w miejscach pozbawionych drzew (wycinka, wywroty, złomy drzew). W rezerwacie płaty zbiorowiska występują na przecince pod linią elektryczną oraz wzdłuż niektórych dróg. Znamienną cechą omawianego wrzosowiska jest duży udział roślin z bażynowego boru, które wraz z bażyną i wrzosem tworzą swoistą kombinację gatunków. c) Wilgotne wrzosowisko Vaccinio uliginosi-Empetretum nigri - jego niewielkie płaty zlokalizowane są wzagłębieniach deflacyjnych.

Wilgotne zagłębienia międzywydmowe (2190) - siedlisko przyrodnicze zdefiniowane geomorfologicznie - w zależności od warunków lokalnych może mieć różną roślinność. W obszarze najczęściej wilgotne zagłębienia międzywydmowe są wypełnione zaroślami woskownicy europejskiej Myrica gale, lokalnie także zbiorowiskami nawiązującymi do przygiełkowisk (w tym z unikatową w Polsce przygiełką brunatną Rhynchospora fusca) i torfowisk przejściowych. Licznymi składnikami runa są ponadto: Erica tetralix, Oxycoccus palustris, Eriophorum angustifolium oraz inne hydrofilne gatunki. W wilgotnych zagłębieniach deflacyjnych występuje także wspomniane wyżej zbiorowisko Vaccinio uliginosi-Empetretum nigri, a także małopowierzchniowe, bardzo interesujące pod względem fitogeograficznym przymorskie zbiorowisko wrzosowiskowe Salici- Ericetum z Ericion tetralicis, o zachodnioeuropejskim typie zasięgu, w Polsce znane jedynie ze Słowińskiego Parku Narodowego, Mierzei Sarbskiej i Białogóry. We wschodniej części rezerwatu w składzie flory wilgotnych zagłębień deflacyjnych pojawia się także unikatowa przygiełka brunatna.

Dominantą powierzchniową w obszarze są nadmorskie bory bażynowe, dobrze wykształcone i w części ściśle chronione w rezerwacie przyrody "Mierzeja Sarbska". Obszar jest drugim w Polsce - po Słowińskim Parku Narodowym - miejscem kluczowym dla ochrony borów bażynowych (ocena znaczenia ogólnego A). W obszarze bór nadmorski jest dominującym zbiorowiskiem leśnym i zajmuje około 36% jego powierzchni. Stanowi on końcowy etap rozwoju wszystkich zbiorowisk roślinnych występujących na piaszczystym podłożu wydmowym. Jego rozległe płaty koncentrują się w północnej i środkowej strefie Mierzei, gdzie zajmuje głównie mniej lub bardziej płaskie i lekko faliste fragmenty terenu oraz dolne partie zboczy wyniesień wydmowych. Wykazuje wielopłaszczyznową zmienność. W aspekcie siedliskowym czynnikiem różnicującym jest wilgotność gleb, w wyniku czego zbiorowisko to tworzy trzy podstawowe postaci: suchą, świeżą i wilgotną. Istotną rolę odgrywa przy tym nie tylko lokalna rzeźba terenu, ale także mikrorelief, który powoduje silne zróżnicowanie przestrzenne fitocenoz zespołu.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 35 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

W efekcie, poszczególne postaci boru tworzą urozmaiconą mozaikę, często o bardzo małych biochorach. Na zmienność tą nakłada się duże zróżnicowanie dynamiczno-rozwojowe. Spotykamy tu bogatą gamę przejść od fitocenoz murawowych z wkraczającą, różnowiekową sosną do typowo wykształconych, dojrzałych fitocenoz borowych z charakterystycznym runem. Na dużych powierzchniach drzewostany pochodzą z nasadzeń w różnych okresach, co dodatkowo pogłębia zmienność zbiorowiska. Najbardziej typowe i najładniejsze bory bażynowe, ze starymi drzewostanami, znajdują się w rezerwacie, w części rezerwatu zarządzanej przez Nadleśnictwo Lębork. Bory w pasie technicznym Urzędów Morskich to w większości względnie młode drągowiny sosnowe o wysokim zwarciu i zadrzewieniu i skąpym, albo tylko zdominowanym przez trawy runie. Bory poza rezerwatem są nieco bardziej zniekształcone.

Zespół w obszarze zróżnicowany jest na trzy, uwarunkowane stosunkami wodnymi, podzespoły: a) Podzespół chrobotkowy (suchy) - Empetro nigri-Pinetum cladonietosum. Zajmuje skrajnie suche i ubogie siedliska. Porasta wyższe partie zboczy wydm i kopulaste wyniesienia, granicząc bezpośrednio z roślinnością murawową. Występuje na glebach inicjalnych typu regosoli eolicznych oraz słabo wykształconych zaliczanych do arenosoli. Niski, luźno zwarty drzewostan buduje niemal wyłącznie sosna zwyczajna, niekiedy z domieszką sztucznie wprowadzonej sosny czarnej. Podszyt jest bardzo słabo wykształcony, złożony przeważnie z podrostu sosny. Runo jest ubogie w rośliny naczyniowe i zdominowane przez krzaczkowate porosty z rodzaju Cladonia i Cladina, które odróżniają omawiany podzespół od pozostałych postaci zespołu. b) Podzespół typowy - Empetro nigri-Pinetum typicum. Reprezentuje typ boru świeżego. Zajmuje siedliska umiarkowanie wilgotne, zwykle z wodą gruntową w zasięgu profilu glebowego, przeważnie na lekko sfalowanych polach wydmowych oraz w dolnych partiach stoków. Jego fitocenozy występują najczęściej na glebach słabo wykształconych z grubym poziomem butwinowym oraz glebach bielicowych i bielicach w różnym stopniu zbielicowanych. Drzewostan buduje sosna, niekiedy z domieszką brzozy brodawkowatej. Podszyt osiąga niewielkie zwarcie. W runie dominują krzewinki, głównie Empetrum nigrum, Vaccinium vitis-idaea, V. myrtillus i Calluna vulgaris. Warstwa mszysta jest silnie rozwinięta. c) Podzespół wrzoścowy (wilgotny) - Empetro nigri-Pinetum ericetosum. Fitocenozy omawianej postaci zajmują wilgotne obniżenia międzywydmowe z płytko usytuowanym poziomem wody gruntowej, która okresowo może pojawiać się na powierzchni. Występują na semihydrogenicznych glebach z rzędu glejobielicoziemnych i dystroficznych glebach gruntowoglejowych. Omawiany podzespół wyróżnia grupa higrofilnych roślin, np.: Erica tetralix, Carex nigra, Vaccinium uliginosum, Myrica gale i Ledum palustre. Oprócz rozpowszechnionej, typowo wykształconej postaci, nierzadkie są fitocenozy, które nawiązują florystycznie do boru bagiennego. Cechuje je m.in. duży udział Myrica gale, Ledum palustre i nierzadko torfowców. Swoistą, lokalną postacią zespołu, są płaty z dominacją brzóz w drzewostanie, najczęściej Betula pendula. Sosna stanowi w nich jedynie mniej lub bardziej liczną domieszkę i samorzutnie odnawia się. Ponadto, od typowej formy różni się stałym występowaniem Deschampsia flexuosa i Sorbus aucuparia. Omawiana postać wilgotnego boru bażynowego występuje głównie w południowej części rezerwatu, wzdłuż jeziora Sarbsko, gdzie graniczy z brzeziną bagienną lub z fitocenozami olsu. Zbiorowisko to ma charakter ekotonalny, wykształca się w miejscu nakładania się piasku wydmowego na utwory organiczne.

Mozaikę siedlisk przyrodniczych obszaru uzupełniają: wilgotne wrzosowiska (4010), bory i brzeziny bagienne (91D0), kwaśne dąbrowy (9190), choć dla tych typów siedlisk obszar jest jednym z wielu miejsc ich występowania w Polsce.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 36 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Obszar skupia ok. 4-8% polskiej populacji lnicy wonnej Linaria odorata. Występowanie gatunku jest związane z rozwiewanymi wydmami. Populacja w obszarze Mierzeja Sarbska jest dość mocna, bo w latach 2008-2012 gatunek obserwowano aż w 11 miejscach. Podobnie jak w całym zasięgu, są to rozwiewane szczyty wydm, zarówno wydm wałowych nad morzem, jak i rozwiewane miejsca na wydmach w głębi Mierzei. Struktura populacji nie odbiega od średniej krajowej. Liczebność w obszarze szacuje się na ok. 500-1500 osobników. W jeziorze Sarbsko znajduje się jedno z nielicznych znanych w Polsce stanowisk zatoczka łamliwego Anisus vorticulus, choć generalnie rozmieszczenie gatunku w Polsce nie jest prawdopodobnie dobrze rozpoznane. Populacja z jeziora Sarbsko pasuje do przeciętnej w skali kraju: cechuje się niskim zagęszczeniem, przy najprawdopodobniej właściwym stanie siedliska. Udokumentowane jest utrzymywanie się gatunku na tym stanowisku od ponad 20 lat. Siedliska 2130, 2140, lnica wonna i zatoczek łamliwy są w obszarze monitorowane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.

ZAGROŻENIA, PRESJA I DZIAŁANIA MAJĄCE WPŁYW NA OBSZAR

Podstawowym zagrożeniem dla kompleksu siedlisk wydmowych są współcześnie procesy sukcesyjne, przy równoczesnym zaniku procesów wydmotwórczych, inicjujących powstawanie nowych siedlisk. Jest to rezultat dawniejszych działań utrwalających wydmy, podejmowanych zwłaszcza w północnej części Mierzei. W ramach utrwalania wydm nasadzono zwarte zarośla kosodrzewiny lub drzewostany sosnowe. W rezultacie, procesy geomorfologiczno-ekologiczne, które ukształtowały ten obiekt, zostały zahamowane i zablokowane w wyniku skutecznego zalesienia i zakrzewienia wydm. Doszło do znacznego zahamowania procesów wydmotwórczych, a wilgotne zagłębienia międzywydmowe (skupiające najcenniejsze osobliwości florystyczne rezerwatu) podlegają procesom sukcesji. Same procesy sukcesji na wydmach i w zagłębieniach międzywydmowych nie powinny być traktowane jako zagrożenie, ale jako wartość przyrodnicza. Dla zachowania przyrody rezerwatu potrzeba jednak, aby siedliska podlegające takiej sukcesji mogły wciąż od nowa powstawać. Obszar poddany jest bardzo silnej presji rekreacyjnej i turystycznej. W okresie letnim cały teren (także rezerwat) jest penetrowany przez ludzi, nawet mimo obowiązującego w rezerwacie przyrody zakazu poruszania się poza miejscami i szlakami wyznaczonymi. Ruch - nawet w rezerwacie - jest praktycznie niekontrolowany i tylko w niewielkim stopniu kanalizowany. Turystyczna penetracja terenu, w tym rezerwatu, uległa w ostatnich latach dodatkowemu nasileniu, przybierając charakter masowy. W projekcie planu ochrony rezerwatu identyfikowano, że wejścia do rezerwatu nie mają przy tym w zdecydowanej większości charakteru poznawczego, ale służą dojściu na plaże, spacerom po lesie albo zbieraniu grzybów. Powszechnie ignorowany jest zakaz zbioru runa leśnego w rezerwacie, nakaz poruszania się tylko po drogach i ścieżkach udostępnionych do ruchu turystycznego. Rezerwat jest nielegalnie wykorzystywany do jazdy quadami, w tym szczególnie najcenniejsze części wydmowe. Wyraźne są ślady antropogenicznej erozji wydm z tym związanej. Projekt uporządkowania zagadnień udostępnienia rezerwatu przyrody do turystyki i rekreacji opracowano w projektowanym planie ochrony rezerwatu. Poza rezerwatem przyrody penetracja jest równie silna, choć tu już legalna. Las od strony Łeby jest penetrowany przez wczasowiczów. Od strony Stilo przez obszar prowadzi droga dojściowa do plaży. Na granicy obszaru znajduje się latarnia morska Stilo, stanowiąca zabytek kultury i atrakcję turystyczno-krajoznawczą. Od strony Stilo wyznakowano trzy pętle - szlaki do Nordic Walking.

Silna jest też presja rekreacji na jezioro Sarbsko, masowo wykorzystywane latem do windsurfingu, ze względu na wyjątkowe ku temu warunki. Już obecna presja jest wysoka, a planowana jest budowa kilku nowych przystani żeglarsko-windsurfingowych. Presja turystyczno-rekreacyjna na obszar wzrosłaby niepomiernie, gdyby doszło do urbanizacji 37

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 37 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

terenów w pobliżu granic obszaru Natura 2000. Istnieje silna presja na lokalizację nowej zabudowy w otoczeniu obszaru, a to skutkowałoby wzrostem penetracji obszaru. Rozwój zabudowy od strony Łeby i Sarbska jest kontrolowany planami zagospodarowania przestrzennego, w których przynajmniej częściowo uwzględniono potrzeby ochrony przyrody. Najbardziej niebezpieczny charakter przybierają procesy urbanizacyjne w dolinie Chełstu, między Stilo a Ulinią. Dochodzi tam do masowych podziałów działek na małe działki rekreacyjne. Gmina Choczewo w 2011 r. ustaliła jednak miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego rolnicze przeznaczenie tych terenów. Mimo to, urbanizacja w postaci budowli tymczasowych jest nadal groźna, prowokuje bowiem wzrost penetracji obszaru, przez który prowadzą najkrótsze dojścia do morza. Obszar charakteryzuje się stosunkowo wysokim poziomem synantropizacji flory. Spośród nieefemerycznie występujących gatunków obcych, najgroźniejsze są: Alnus rugosa - olsza pomarszczona. Pojedyncze okazy tego gatunku spotyka się przy rowach odwadniających w północnej części Mierzei. Charakter siedlisk nie sprzyja jednak ekspansji gatunku. Larix eurolepis - modrzew eurojapoński. Pojedynczo sadzony w drzewostanach, pojedynczo odnawia się. Podawany w opracowaniach florystycznych jako "Larix cfr. decidua", w rzeczywistości spotykane w obszarze osobniki należą do roju mieszańców między modrzewiem japońskim i europejskim. Padus serotina - czeremcha amerykańska. Rozpowszechniona głównie w południowej części Mierzei w leśnych zbiorowiskach zastępczych i w przesuszonych olsach; ekspansywna. Pinus mugo - kosodrzewina. Masowo sadzona głównie w latach 1900-1912 i 1920-1938 dla utrwalenia wydm. Fałtynowicz i Markowski (1998) twierdzą, że "nie odnawia się i wypada samorzutnie", jednak w 2008-2012 r. stan zarośli kosodrzewiny nie był istotnie odmienny od opisywanego w 1998, trudno mówić więc o masowym procesie wypadania. W 2008-2012 r. odnotowano także przypadki odnawiania się, zarówno generatywnego jak i wegetatywnego. Pinus nigra - sosna czarna. Masowo sadzona dawniej na wydmach. Gatunek wykazuje wyraźne odznaki zadomowienia, w wielu miejscach odnawiając się spontanicznie. Rosa rugosa - spotykana jako nasadzenia na wydmach; pojedynczo odnawia się.

Gospodarka leśna w lasach poza rezerwatem (Nadleśnictwo Lębork, Nadleśnictwo Choczewo, w pasie technicznym także Urzędy Morskie) jest prowadzona na tyle łagodnymi i proekologicznymi metodami, ze nie stanowi zagrożenia dla przedmiotów ochrony. W zasadzie nie stosuje się cięć zupełnych, a odnawianie lasu prowadzi się rębniami częściowymi (IIa) lub stopniowymi (IVd). Tylko pojedyncze planowane działania z planów urządzenia lasu miałyby negatywny wpływ na walory przyrodnicze obszaru.

Potencjalnym zagrożeniem dla obszaru mogą być procesy abrazji, mogące prowadzić do zaniku inicjalnych stadiów wydm białych, samych wydm białych, a później też wydm szarych i wrzosowisk bażynowych na wydmach. Jak na razie jednak, na wybrzeżu obszaru zachodzą zarówno procesy abrazyjne, jak i akumulacyjne, mimo pewnej przewagi tych pierwszych. Potencjalnie jednak zagrożenie abrazją może wzrosnąć w wyniku obserwowanego wzrostu poziomu morza; brak jednak realnych sposobów przeciwdziałania temu procesowi. Urząd Morski prowadzi w obszarze (część wsch.) ograniczone prace biologicznego wspomagania tworzenia się wydm i ich utrwalania, przez sadzenie traw wydmowych, budowę zatrzymujących piasek płotków z trzciny i chrustu, wykładanie wydm chrustem. Działania te, generalnie sprzyjające ochronie siedlisk wydmowych przez stymulowanie powstawania nowych wydm, mogą jednak powodować lokalne zagrożenia dla roślinności wydmowej.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 38 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Zagrożeniem dla jeziora Sarbsko może być odprowadzanie do niego, lub do cieku Chełst, ścieków z ładunkiem biogenów. Zagrożenie to stałoby się szczególnie poważne w przypadku realizacji planów urbanizacji w okolicach Sarbska, a także w zlewni Chełstu na terenie gminy Choczewo. Obecnie w Sarbsku istnieje tylko oczyszczalnia "trzcinowa". Docelowo zakłada się odprowadzenie ścieków do oczyszczalni miasta Łeba, albo budowę własnej nowoczesnej oczyszczalni, dotychczas jednak nie zostało to zrealizowane.

PLH220023 Ostoja Słowińska7 Obszar chroni krajobraz i różnorodność form morfologicznych obserwowanych na Mierzei Gardneńsko-Łebskiej, w tym unikatowe barchany nadmorskie (do 40 m npm, wędrujące w tempie 3-10 m rocznie), dwa największe słonawe przymorskie jeziora: Łebsko (7140 ha, maks. gł. 6,3 m) oraz Gardno (2468 ha, maks. gł. 2,6 m) wraz z przylegającymi łąkami, torfowiskami, lasami i borami bagiennymi. Łącznie, w skład obszaru wchodzi: główny kompleks Słowińskiego PN (wraz z włączonymi do parku w 2004 r. wodami morskimi), kompleks Rowokół i koryto rzeki Łupawy łączącej Rowokół z głównym kompleksem. W zagłębieniach międzywydmowych, zwanych polami deflacyjnymi, obserwowana jest pierwotna sukcesja roślinna, przebiegająca od inicjalnych zbiorowisk psammofilnych po bor bażynowy. Obszar zajmują dobrze zachowane, wykształcone typowo i na dużych powierzchniach, siedliska charakterystyczne dla terenów nadmorskich, w tym 26 typów siedlisk znajduje się na Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. W obszarze stwierdzono stanowiska wielu rzadkich i zagrożonych gatunków, w tym 23 z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (w tym 8 gatunków ryb, a także jedną z bogatszych w Polsce populację lnicy wonnej (również gatunku z Załącznika II tej Dyrektywy) i wiele objętych ochroną prawną roślin naczyniowych. Z tego terenu podawane są także interesujące gatunki bezkręgowców, m. in. pijawek Hirudinae: Haementria costata, Haemopsis sanguisuga, Piscicola geometra i pajęczaków Arachnidae: Arctosa sp., Dolomedes fimbriatus. Chroniony tu jest unikatowy krajobraz ruchomych wydm. Morska część obszaru jest siedliskiem morświna.

Jest to ważna ostoja ptasia o randze europejskiej E 09 (Słowiński PN). Obszar wpisany na listę obszarów Konwencji Ramsar; znajduje się też w obrębie Słowińskiego Rezerwatu Biosfery. Występuje co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 11 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bielik (PCK), orzeł przedni (PCK), rybołów (PCK), puchacz (PCK), biegus zmienny (schinzii) (PCK), sieweczka obrożna (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje błotniak łąkowy, kormoran czarny.

W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrownego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: bielaczek (c. 2%), Żuraw (>3%), gęś zbożowa (>4%) i nurogęś; w stosunkowo dużych zagęszczeniach (C7) występują gęś białoczelna i świstun.

PLB220003 Pobrzeże Słowińskie8 Obszar chroni krajobraz i różnorodność form morfologicznych obserwowanych na Mierzei Gardneńsko-Łebskiej, w tym unikatowe barchany nadmorskie (do 40 m npm, wędrujące w tempie 3-10 m rocznie), dwa największe słonawe przymorskie jeziora: Łebsko (7140 ha, maks. gł. 6,3 m) oraz Gardno (2468 ha, maks. gł. 2,6 m) wraz z przylegającymi łąkami, torfowiskami, lasami i borami bagiennymi.

7 Wg Standardowego Formularza Danych Natura 2000 8 Wg Standardowego Formularza Danych Natura 2000 39

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 39 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Łącznie, w skład obszaru wchodzi: główny kompleks Słowińskiego PN (wraz z włączonymi do parku w 2004 r. wodami morskimi), kompleks Rowokół i koryto rzeki Łupawy łączącej Rowokół z głównym kompleksem. W zagłębieniach międzywydmowych, zwanych polami deflacyjnymi, obserwowana jest pierwotna sukcesja roślinna, przebiegająca od inicjalnych zbiorowisk psammofilnych po bór bażynowy. Jest to ważna ostoja ptasia o randze europejskiej E 09 (Słowiński PN). Obszar wpisany na listę obszarów Konwencji Ramsar; znajduje się też w obrębie Słowińskiego Rezerwatu Biosfery. Występuje co najmniej 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 15 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bielik (PCK), orzeł przedni (PCK), rybołów (PCK), puchacz (PCK), biegus zmienny (schinzii) (PCK), sieweczka obrożna (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje błotniak łąkowy, kormoran czarny. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrownego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: bielaczek (c. 2%), żuraw (>3%), gęś zbożowa (>4%) i nurogęś; w stosunkowo dużych zagęszczeniach (C7) występują gęś białoczelna i świstun.

PLB990002 Przybrzeżne wody Bałtyku (obszar morski)9 Obszar obejmuje przybrzeżny pas wód Bałtyku o szerokości 7–15 km i długości około 200 km, od jeziora Jamno po nasadę Półwyspu Helskiego. Głębokość morza na tym odcinku sięga maksymalnie 20 m. Dno morskie jest nierówne, deniwelacje wynoszą do 3 m. Występują także dość silne przybrzeżne prądy morskie. W granicach obszaru znalazł się obejmujący wody przybrzeżne fragment Słowińskiego Parku Narodowego, o powierzchni 11 171,14 ha. Zachowaniu i utrzymaniu miejsc zimowania ptaków wodnych na Przybrzeżnych Wodach Bałtyku sprzyja brak ruchu turystycznego w tym sezonie oraz oddalenie od brzegu najważniejszych podwodnych żerowisk ptaków. Do najważniejszych zagrożeń dla awifauny na omawianym obszarze należą: dokonywanie połowu ryb w okresie gromadzenia się ptaków w tym rejonie, co powoduje ich zaplątywanie się w sieci, zanieczyszczenie wód morskich, ruch jednostek pływających oraz plany budowy morskich farm wiatrowych. Obszar jest ważnym miejscem zimowania kilku gatunków ptaków wodnych, w tym przede wszystkim nurów i kaczek morskich. Liczebność zimujących na terenie obszaru stad ptaków sięga 200 000–250 000 osobników. Najwyższą liczebność osiągają zgrupowania lodówki Clangula hyemalis (90 000–120 000 osobników) i uhli Melanitta fusca (14 000–20 000 osobników). Do innych gatunków grupujących się w zimą na przybrzeżnych wodach Bałtyku należą m.in.: nur rdzawoszyi Gavia stellata (100–500 osobników), nur czarnoszyi Gavia arctica (200–500 osobników), perkoz rogaty Podiceps auritus (50–100 osobników), markaczka Melanitta nigra (5000–8000 osobników), mewa srebrzysta Larus argentatus (8000–15 000 osobników), nurnik Cepphus grylle (co najmniej 1500 osobników) i alka Alca torda (500–1000 osobników). Zimujące na terenie obszaru populacje uhli, lodówki, nurnika i alki należą do najliczniejszych w polskiej strefie Bałtyku.

Klimat akustyczny środowiska gminy kształtowany jest w zdecydowanej większości przez hałas drogowy, który ze względu na powszechność charakteryzuje się dużym zasięgiem oddziaływania. O wielkości hałasu drogowego decydują: hałas pojazdów (dźwięk generowany w związku z poruszaniem się pojazdu i hałas powstający na styku opony z nawierzchnią) i ich stan techniczny, natężenie ruchu, struktura ruchu (udział pojazdów ciężkich w całkowitym strumieniu), rodzaj i stan nawierzchni, prędkość pojazdów, płynność ruchu.

9 Wg Standardowego Formularza Danych Natura 2000 40

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 40 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

W świetle obowiązujących w Polsce regulacji prawnych dotyczących ochrony środowiska przed hałasem (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [Dz.U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826]) dopuszczalny poziom hałasu dla dróg i linii kolejowych, zależnie od rodzaju terenu, wynosi dla pory dnia (LAeq D) od 55 dB do 60 dB. Dopuszczalny poziom hałasu dla pory nocnej (LAeq N) wynosi 45 dB. Głównym źródłem hałasu na terenie gminy jest ruch komunikacyjny drogowy pochodzący z drogi wojewódzkiej nr 214 oraz drogi powiatowej 1302G. Średni dobowy ruch na drodze nr 214 to ok. 6400 pojazdów/doba10.

7.3. SKUTKI NIE PODJĘCIA REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU Istotnym elementem oceny w jakim stopniu realizacja Strategii wpłynie na poszczególne aspekty środowiska, jest także wskazanie skutków braku realizacji Strategii i próba oszacowania zmian w środowisku w przypadku braku realizacji proponowanych celów. Jak pokazuje praktyka, często bardzo mylnie przyjmuje się, że nie podejmowanie działań, ma charakter prośrodowiskowy. Tymczasem częste są sytuacje, gdy planowane działania pozwalają na porządkowanie niepoprawnie działającej, przestarzałej infrastruktury, co skutkuje długofalowym efektem ekologicznym i pozytywnym oddziaływaniem na środowisko. Należy podkreślić, że Strategia w swoim założeniu realizuje politykę rozwoju regionu w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju, polegająca na zintegrowaniu polityki środowiskowej, gospodarczej i społecznej w taki sposób, aby nie naruszyć równowagi w przyrodzie oraz jednocześnie sprzyjać przetrwaniu jej zasobów. Wymaga to traktowania zasobów środowiska jak ograniczonych zasobów gospodarczych oraz wykorzystywania kapitału przyrodniczego w sposób pozwalający na zachowanie funkcji ekosystemów w perspektywie długookresowej. Ta podstawowa zasada gwarantuje, że przyjęte w Strategii cele oraz kierunki działań sprzyjają zachowaniu środowiska miasta w odpowiednim stanie, a brak realizacji założeń dokumentu utrwalać będzie jego niekorzystne zmiany.

Brak realizacji zapisów Strategii spowoduje:

1. Niewłaściwa gospodarka wodno-ściekowa, w konsekwencji pogorszenie się jakości wód powierzchniowych na terenie gminy; 2. Zwiększanie ilości odpadów składowanych nielegalnie czy w sposób nieprawidłowy - wzrost ilości „dzikich wysypisk”; 3. Degradacja powierzchni ziemi – na wskutek powstawania „dzikich” wysypisk ; 4. Zanieczyszczenie powietrza włóknami azbestowymi, na skutek nieodpowiednio prowadzonych prac polegających na samowolnym, niekontrolowanym usuwaniu azbestu oraz jego nieprawidłowym składowaniu; 5. Zanieczyszczenie ujęć wody pitnej; 6. Postępująca degradacja pomników przyrody i innych cennych przyrodniczo okazów i obszarów; 7. Niepodejmowanie działań na rzecz rozwoju systemu monitoringu (a tym samym kontroli) wykorzystania walorów środowiska przyrodniczego oraz zmian jego stanu. 8. Wzrost emisji zanieczyszczeń do powietrza spowodowany utrudnieniem dostępu do sieci infrastruktury technicznej służącej ochronie środowiska, w tym szczególnie instalacji służącej ochronie powietrza.

10 Wg Generalnego Pomiaru Ruchu w 2010 roku (GPR 2010) 41

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 41 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

9. Narastające i powtarzające się sytuacje konfliktowe w zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, rozumianego jako zachowanie równowagi pomiędzy poszczególnymi funkcjami w mieście. 10. Pogorszenie się jakości życia i zdrowia mieszkańców.

Nie bez znaczenia są również oddziaływania inne niż środowiskowe. Przewiduje się, że w przypadku braku realizacji omawianego dokumentu może dojść do następujących skutków:

1. Obciążenia finansowe budżetu miasta związane z nałożonymi karami za niewypełnienie zobowiązań unijnych w wymaganych terminach; 2. Obniżanie walorów krajobrazowych i rekreacyjnych miasta; 3. Utrata ruchu turystycznego; 4. Spadek przychodów firm usługowych (hotele, sklepy, gastronomia); 5. Spadek liczby mieszkańców wynikający z emigracji do innych bardziej przyjaznych lokalizacji.

Negatywne skutki mogą wystąpić także w sferze społecznej. Brak realizacji zaproponowanych działań odnoszących się bezpośrednio do edukacji społeczności gminy i rozwoju gospodarki gminy (tworzenie nowych miejsc pracy, ułatwienie dostępu do podnoszenia kwalifikacji, akcje edukacyjno-informacyjne, programy edukacyjne dla szerokiego przekroju wiekowego) może pośrednio doprowadzić do pogorszenia się stanu środowiska przyrodniczego. Społeczeństwo uboższe, gorzej wykształcone przejawia często postawy antyekologiczne (dewastacja zasobów przyrody), a brak perspektyw na polepszenie lub zmianę sytuacji będzie tylko pogłębiać patologiczne zachowania. Zaniechanie realizacji celów związanych z ugruntowaniem tożsamości mieszkańców, celów dążących do wykreowania silnego, emocjonalnego związku z miejscem, w którym żyją, będzie się objawiało zahamowaniem estetyzacji poszczególnych rejonów gminy i brakiem zainteresowania uczestnictwem we wspólnym decydowaniu o otaczającym środowisku. Najbardziej widoczne będą negatywne skutki związane z brakiem realizacji wyznaczonych w Strategii działań dotyczących rozwoju infrastruktury technicznej tj. wzrost zanieczyszczenia wód (brak kanalizacji sanitarnej, brak kontroli obiektów turystycznych) i powietrza (przestarzały system ciepłowniczy, niedrożny układ komunikacyjny). Równie poważne skutki może wywołać brak realizacji celów w obszarze infrastruktury społecznej, w zakresie jakości zdrowia i życia mieszkańców. Niepodejmowanie działań mających na celu rozwój programów prozdrowotnych i upowszechniania dostępu do specjalistycznych usług medycznych negatywnie wpłynie na zdrowie mieszkańców. Reasumując; należy stwierdzić, iż korzystnym z punktu widzenia środowiska przyrodniczego i zdrowia ludzi jest wariant realizacji celów strategicznych zapisanych w Strategii. Presja społeczna na zagospodarowywanie coraz to nowych terenów oraz sytuacja społeczno- gospodarcza obecnie panująca w Polsce nie pozwoli na uniknięcie konfliktów społecznych i instytucjonalnych związanych z realizacją Strategii. Należy zatem wcześniej opracować plany działań, umożliwiające stabilny, zrównoważony rozwój gminy.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 42 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

8. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKAW GMINIE MIEJSKIEJ ŁEBA Na podstawie przeprowadzonej diagnozy sytuacji społeczno – gospodarczej gminy miasta Łeby, w Strategii zostały określone poszczególne obszary problemowe miasta Łeby, w tym także środowiskowe, w podziale na strefy: Strefa A- tereny lasów nadmorskich – korytarz ekologiczny W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Brak obszarów usług obsługi plaży (toalety, prysznice, przebieralnie, gastronomia, pomieszczenia dla ratowników); 2. Istniejące zagrożenia ze strony Morza tj. płukanie zbiorników na przepływających statkach, zatopione środki bojowe z czasów II wojny światowej, ale także zagrożenia okresowe – zakwity sinic; 3. Na terenie Gminy mają miejsce niekontrolowane wycieczki kładów po wydmach oraz wzdłuż wybrzeża nawet do Słowińskiego Parku Narodowego i na Mierzeję Sarbską; 4. Penetracja wydm przez turystów; 5. Atakowanie lasów komunalnych przez szkodniki leśne np. cetyniec. Strefa B- tereny portowe W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Zanieczyszczenia płynące kanałem Chełst i rzeką Łeba, nanoszone nie tylko z Łeby, ale również z terenów innych gmin; 2. Niesprawność osadników i separatorów substancji ropopochodnych; 3. Wypłycanie się odpływu rzeki Łeba z Jeziora Łebsko, 4. Podtapianie terenów zurbanizowanych; 5. Zaśmiecanie terenów przyległych do Kanału Chełst przez wędkarzy i turystów; 6. Dwa zbiorniki podziemne stacji paliw przyległe do wód. Strefa C- tereny turystyczno – wczasowe W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Teren zalewowy, 2. Obecność dzikiej zwierzyny pod ośrodkami wczasowymi i domostwami (dziki i lisy). Strefa D- tereny sanatoryjno – wczasowe W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Nie rozwiązany sposób docelowego transportu ścieków z terenów powojskowych do oczyszczalni ścieków/ Przepustowość sieci kanalizacyjnej nie jest odpowiednia; 2. Wpusty uliczne występujące na ul. Nadmorskiej nie mają odprowadzenia do sieci deszczowej/burzowej; 3. Zanieczyszczenie powietrza - spalanie śmieci przez mieszkańców; 4. Zasoby mieszkaniowe z lat 60 tych i 70 – tych ubiegłego stulecia, budynki energochłonne,wymagające termomodernizacji m.in. w ul. Brzozowej i Westerplatte oraz przy ulicach prostopadłych do nich; 5. Zaśmiecanie terenów leśnych. Strefa E- tereny mieszkalno – pensjonatowe W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Zanieczyszczenie powietrza, 2. Spalanie śmieci przez mieszkańców; 3. Brak ogrzewania ekologicznego; 4. Zasoby mieszkaniowe z lat 60 tych i 70 – tych ubiegłego stulecia; 5. Zaśmiecenie terenów przyległych do Kanału Chełst przez wędkarzy i turystów.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 43 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Strefa F- tereny otwarte -łąki W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Zaniedbanie terenów pod względem melioracyjnym, 2. Podtopione tereny; 3. Zaśmiecanie rowów wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 214. Strefa G- tereny śródmiejskie usługowo – mieszkaniowe W strefie tej zdefiniowano jako najważniejsze problemy środowiskowe: 1. Duże zaśmiecanie miasta; 2. Hałas w centrum; 3. Kradzież sadzonek, drzew i krzewów; 4. Hałas związany z komunikacją; 5. Niska emisja z zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej. Strefa H- tereny usług handlowych i rzemieślniczych 1. Działalność wędzarni – uciążliwe zapachów; 2. Teren zalewowy Znacznie szerszy katalog problemów środowiskowych dla miasta Łeba prezentuje Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019:

Zasoby przyrodnicze Problemy w zakresie ochrony przyrody: 1) Zagrożenie w skali lokalnej dla roślinności seminaturalnej i naturalnych układów przyrodniczych, na terenach stale w różnym stopniu wykorzystywanych i przekształcanych przez człowieka, 2) Zagrożenie dla obszaru Natura 2000 PLH220018 Mierzeja Sarbska stanowi nadmierny,niekontrolowany rozwój turystyki powodujący wydeptywanie i degradację chronionych siedlisk, zanieczyszczenie wód w jeziorze, prowadzenie prac odwodnieniowych, wycinanie drzew i pożary 3) Zagrożenie dla obszaru Natura 2000 Ostoja Słowińska stanowi ograniczenie, a w wielu miejscach zaprzestanie wypasu łąk i pastwisk powoduje zanikanie dużych, otwartych powierzchni wokół dwóch największych jezior przymorskich Parku. Skutkiem tego jest zmniejszanie miejsc lęgowych ptaków charakterystycznych dla obszarów wodno-błotnych (siewkowatych) oraz zanik zbiorowisk roślinnych związanych z gospodarką człowieka. Bardzo duża presja turystyczna w najbardziej uczęszczanych miejscach Parku w obrębie plaży i wydm przednich niszczy zbiorowiska psammofitów i miejsca lęgowe ptaków tam bytujących. Duże wahania poziomu wód gruntowych i nieuregulowana gospodarka ściekowa powodują niekorzystne zmiany w strukturze ekosystemów jeziornych i torfowiskowych (obniżanie poziomu wody, eutrofizacja). 4) Podstawowym zagrożeniem dla obszaru morskiego Natura 2000 Przybrzeżne wody Bałtyku są plany lokowania tu farm elektrowni wiatrowych oraz pewne formy rybołówstwa - sieci stawne i sznury hakowe. 5) Problemem może być lokalizacja nowej zabudowy w tym rekreacyjnej oraz przekształcenia rzeźby terenu. Priorytetem na obszarach Natura 2000 jest utrzymanie istniejących warunków siedliskowych oraz zachowanie ciągłości systemu powiązań ekologicznych. Może powodować utrudnienia w realizacji Programu (tu: Program ochrony środowiska) związane ograniczeniem możliwości gospodarczego wykorzystania terenu, tym:zagospodarowanie terenów zalewowych, zwłaszcza w dolinach rzecznych, lokalizację nowej zabudowy, w szczególności obiektami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko,dopuszczanie realizacji sieci urządzeń infrastruktury technicznej, możliwości budowy i przebudowy dróg publicznych, regulacje rzek i mniejszych cieków. 6) Powierzchnie leśne również mogą ulec degradacji wskutek masowego pojawienia się

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 44 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

- szkodliwych owadów (głównie brudnicy mniszki, barczatki sosnówki, strzygoni choinówki, osnui gwiaździstej i boreczników) niszczących igły i liście drzew; - chorób grzybowych powodowanych przez hubę korzeni i opieńkę miodową (głównie w drzewostanach rosnących na gruntach porolnych); - pożary, którym sprzyja wysoki udział suchych siedlisk z jednowiekowymi drzewostanami sosnowymi.prawie 20% zbiorowisk roślin wydmowych, borowych, torfowiskowych i łąkowych nie występuje poza terenem SPN lub ma w nim główne centrum rozmieszczenia w Polsce.Torfy wysokie położone w obrębie SPN zostały objęte rezerwatem przyrody o ogólnej powierzchni 314,63 ha z czego 30,76 ha znajduje się w powiecie lęborskim. Park obfituje w miejsca lęgowe i żerowiska około 250 gatunków ptaków, co stanowi prawie 75% awifauny Polski. Kompleksy leśne i łąki są miejscem występowania bardzo licznej populacji jelenia, sarny, dzika, lisa i kuny. Rzadziej można spotkać gronostaje, wydry, daniele i łososie. 7) W strefie przybrzeżnej Bałtyku obserwowane bywają zagrożone wyginięciem foki i morświny.nieprzestrzeganie ogólnie przyjętych zasad i regulaminów poruszania się turystów na obszarach chronionych, W ramach ochrony przyrody na terenie miasta Łeba proponuje się: 1) rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, 2) ustanawianie nowych form ochrony przyrody na terenie gminy (np. pomników przyrody, użytków ekologicznych), 3) utrzymanie, wymiana i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz zadrzewień przydrożnych, 4) lokalizacja zalesień i zadrzewień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego 5) stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkody przemysłowe, degradacja), 6) monitoring procesu zwiększania zalesień, 7) wzbogacanie wartości i walorów środowiska przyrodniczego poprzez urządzanie terenów zieleni (izolacyjnej, krajobrazowej i o funkcji rekreacyjnej); 8) skanalizowanie i koncentracja wypoczynku w celu ochrony słabszych i cenniejszych elementów środowiska przyrodniczego (urządzanie terenów rekreacyjnych w istniejących lasach komunalnych na najbardziej odpornych siedliskach); 9) działania na rzecz umocnienia ekosystemów przyrodniczych:zachowanie dolin Łeby i rzeki Chełst jako korytarzy ekologicznych, łączących dwa unikatowe w skali kraju jeziora przybrzeżne (Łebsko i Sarbsko);zachowanie kompleksów leśnych ochronnych, ze szczególną ochroną lasów mało odpornych, jako korytarza ekologicznego, łączącego Słowiński Park Narodowy z rezerwatem „Mierzeja Sarbska”; 10) przy nowoprojektowanej zabudowie należy przewidzieć rezerwę terenu na pas zieleni izolacyjnej od strony dróg, a zabudowę mieszkaniową oddzielać od dróg usługami;

Powierzchnia ziemi

Problemy w zakresie ochrony gleb: 1) „dzikie” wysypiska śmieci 2) masowa turystyka i rekreacja w miejscach atrakcyjnych, gdzie występują braki infrastruktury sanitarnej, chemizacja rolnictwa, 3) postępująca urbanizacja i osadnictwo w tym również rozbudowa infrastruktury turystycznej, 4) między innymi ze względu na zmianę sposobu użytkowania gleby, powstawanie odpadów, wytwarzanie ścieków. Działania, które ukierunkowane są na poprawę stanu jakości gleb: ochrona gleb przed degradacją i rekultywacja gleb zdegradowanych, likwidacja dzikich wysypisk odpadów na bieżąco, rozbudowa infrastruktury sanitarnej w miejscach do tego koniecznych, ochrona gleb przed negatywnym wpływem transportu i infrastruktury transportowej, racjonalne zużycie środków ochrony roślin i nawozów oraz używanie sprawnego sprzętu rolniczego; monitoring gleb. 45

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 45 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Wody podziemne i powierzchniowe

Główne problemy w zakresie ochrony wód podziemnych i powierzchniowych w mieście Łeba to: 1) punktowe i obszarowe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych stanowiące głównie zanieczyszczenia spływające z pól (azot i fosfor), szczególnie w okresach po nawożeniu gruntów rolnych, 2) odprowadzanie do wód i do ziemi nie oczyszczonych ścieków komunalnych w ilościach zagrażających jakości wód powierzchniowych i podziemnych, 3) na stan jakości wód rzeki Łeby w głównej mierze decydują zanieczyszczenia dopływające z miast zlokalizowanych wzdłuż biegu rzeki: w górnym biegu Lębork i Łeba, 4) zagrożenie zanieczyszczenia plaż i kąpielisk substancjami chemicznymi, w szczególności ropopochodnymi pochodzącymi z jednostek przepływających na wysokości Łeby oraz napływ zanieczyszczeń rzeką Łebą, 5) możliwość przypadku zakwitu sinic w kąpieliskach morskich, 6) nieszczelne zbiorniki bezodpływowe powodujące zanieczyszczenie wód podziemnych, 7) spływy zanieczyszczonych wód opadowych, zwłaszcza z terenów komunikacyjnych (kanalizacja deszczowa w mieście jest w złym stanie technicznym, a na wielu terenach jej brak).

Działania na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych:

1) wyznaczone do realizacji zadania inwestycyjne w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej, które przyczynią się do poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych zgodnie z założeniami Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków. Podjęte działania będą miały też wpływ na zmniejszenie w dużym stopniu zanieczyszczenia wód podziemnych, a w perspektywie długoterminowej przyczynią się do poprawy ich jakości, co ma ogromne znaczenie przy wykorzystaniu wód podziemnych do zaopatrzenia ludności w wodę pitną, 2) modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Łebie, w celu dopełnienia obowiązków ustawowych dotyczących poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych, 3) budowa indywidualnych oczyszczalni przydomowych w miejscach gdzie systemy kanalizacji zbiorczej nie przyniosłyby korzyści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty finansowe,wymiana niesprawnej sieci wodociągowej, monitoring wód powierzchniowych i podziemnych.

Ochrona brzegu morskiego Główne problemy w zakresie ochrony brzegu morskiego: 1) procesy abrazji morza, co prowadzi do cofania się lądu, 2) zanikanie rekreacyjnych plaż z wysokowartościowym zapleczem Działania na rzecz ochrony brzegów morskich: 1) sztuczne zasilanie i modernizacja umocnień brzegowych, 2) prowadzenie gospodarki terenami na ich zapleczu - bezwzględnie utrzymana zasada wyłączenia z zabudowy odpowiednio szerokiego pasa przybrzeżnego, 3) rygorystyczne przestrzeganie zasady gospodarki wodno-ściekowej w strefie bliskiej brzegów,

Zagrożenie powodziowe i przed skutkami suszy Miasto Łeba jest zagrożona powodziami, wywołanymi cofaniem się wód morskich do rzeki Łeba oraz przez wystąpienie sztormowych wysokich stanów Bałtyku. Zmieniający się klimat ma wpływ 46

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 46 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

na występowanie częstych anomalii pogodowych w tym wielotygodniowych suszy.

Działania zmierzające do ochrony przed powodzią oraz zmniejszenia skutków suszy: 1) uwzględnienie zagrożenia powodzią i suszą planach reagowania kryzysowego opracowywanych na wszystkich szczeblach administracji,

2) modernizacja urządzeń technicznych chroniących przed powodzią zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju, 3) modernizację umocnień brzegowych, 4) modernizacja stacji pomp w Łebie, 5) stosowanie odpowiednich zabiegów rolniczych ograniczających skutki suszy,

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego Do najważniejszych niekorzystnych zjawisk wymuszających działania w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem zalicza się: 1) emisję zorganizowaną pochodzącą ze źródeł punktowych (zakłady przetwórstwa rybnego, usługi, lokalne kotłownie, z ogrzewania budynków mieszkalnych tzw. niska emisja), 2) emisję niezorganizowaną, tj. emisję substancji wprowadzanych do powietrza bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie czy lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi jak wypalanie traw, itp. emisję ze źródeł liniowych i powierzchniowych (drogi, parkingi). Działania, które ukierunkowane są na poprawę stanu jakości powietrza atmosferycznego: 1) poprawa infrastruktury transportowej w tym oddana do użytku w 2010 r. nowej obwodnicy Łeby, która wpłynie na poprawę płynności ruchu w centrum miasta zwłaszcza w okresie letnim, przyspieszenie przejazdów, co wiąże się także z redukcją emisji spalin i oszczędnością w zużyciu paliw. Określenie stopnia redukcji zanieczyszczeń do powietrza uzależniona będzie od wielu czynników, m.in.: natężenia ruchu, stanu pojazdów, wprowadzonego systemu zarządzania ruchem (synchronizacja świateł), itp., 2) modernizacja systemu energetycznego, (modernizacja kotłowni, termomodernizacja), 3) eliminacja niskich źródeł emisji, likwidacja palenisk węglowych i wymiana ich na gazowe oraz zmniejszenie emisji pyłu ze środków transportu leżąca w kompetencji władz samorządowych, 4) kontrola miasta nad podpisywaniem przez mieszkańców umów na odbiór odpadów komunalnych (zapobieganie spalania odpadów w domowych paleniskach) oraz pod kątem spełniania wymagań w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, W celu zmniejszenia emisji zanieczyszczeń pochodzącej z ogrzewania budynków zalecana jest: 1) Termomodernizacja budynków poprzez, którą rozumiemy nie tylko bezpośrednie docieplenie budynków al etakżem odernizację systemów ogrzewania zarówno u odbiorców indywidualnych, jak i w zbiorczych źródłach ogrzewania – kotłowniach. Podczas wykonywania prac termomodernizacyjnych należy zwrócić uwagę na gatunki chronione ptaków, w szczególności na jerzyka (Apus apus) i wróbla (Passer domesticus). Przed podjęciem prac należy przeprowadzić inwentaryzację budynków pod kątem występowania ww. gatunków, termin i sposób wykonania prac należy dostosować do ich okresów lęgowych. Wymiana źródeł energii cieplnej zasilanych paliwem nieodnawialnym na urządzenia o mniejszym stopniu negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym zastosowanie odnawialnych źródeł energii. 47

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 47 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Hałas Pojazdy poruszające się odcinkami dróg wojewódzkich przebiegających przez teren miasta generują hałas. Oprócz nadmiernego hałasu, ciężkie pojazdy stwarzają problem drgań, co negatywnie wpływa na konstrukcje budynków. Stan środowiska na terenie miasta Łeba w zakresie oddziaływań akustycznych, spowodowany jest wieloma czynnikami m.in. jakością sieci drogowej, występowaniem zakładów przemysłowych i małych zakładów rzemieślniczych w jednostkach zabudowy mieszkaniowej.

Hałas drogowy można zmniejszyć poprzez zapewnienie odpowiedniego stanu technicznego drogi oraz także poprzez: 1) ograniczenie prędkości na określonych odcinkach dróg, 2) poprawę płynności ruchu, 3) ograniczenie możliwości wjazdu pojazdów ciężkich, 4) budowę ekranów akustycznych, 5) stosowanie specjalnej „cichej nawierzchni” wygłuszającej przejazd samochodów, 6) prowadzenie nasadzeń roślinności ochronnej wzdłuż tras komunikacyjnych. W zakresie ograniczenia hałasu podstawowe cele to: zmniejszenie narażenia mieszkańców na nadmierny, ponadnormatywny poziom hałasu zwłaszcza emitowanego przez środki transportu, utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna, zintegrowanie działań w zakresie ochrony przed hałasem z planami zagospodarowania przestrzennego (mapowanie cyfrowe, strefy ograniczonego użytkowania, lokalizacja obiektów, przebieg szlaków transportu drogowego).

Pola elektromagnetyczne Mimo wieloletnich badań w celu ustalenia czy długotrwała, chroniczna ekspozycja na pola o natężeniach nie wywołujących istotnych zmian krótkoterminowych może wpływać na stan zdrowia ludzi, wciąż brak ostatecznych rozstrzygnięć w tej sprawie. W związku z tym konieczne jest przeprowadzanie okresowej kontroli warunków ekspozycji oraz jej ograniczenie. 9. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA SKUTKÓW REALIZACJI STRATEGII NA ŚRODOWISKO WRAZ Z OCENĄ Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba umożliwia realizację szerokiego wachlarza przedsięwzięć zarówno inwestycji infrastrukturalnych jak i projektów społecznych, mających na celu poprawę jakości życia mieszkańców. Wśród zadań, które będą realizowane dla wypełnienia celów Strategii znajdą się między innymi: • budowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej; • budowa i modernizacja sieci wodociągowej; • budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody; • budowa obiektów sportowych w tym sal gimnastycznych, placów zabaw, boisk; • budowa infrastruktury przeciwpowodziowej (zbiorniki retencyjne, kolektor burzowy); • aranżacje przestrzeni rekreacyjno-wypoczynkowych (w tym także budowa molo, obiektów plażowych) • budowa infrastruktury turystycznej (hotele, pensjonaty) • budowa infrastruktury edukacyjnej, medycznej; • uzbrajanie terenów inwestycyjnych;

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 48 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

• budowa i modernizacja dróg i ścieżek rowerowych.

Jak słusznie zauważają autorzy Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Strategii Województwa Pomorskiego 2020 (Szkudlarek i inni) „należy podkreślić, że negatywne oddziaływania nie będą bezpośrednio wynikiem realizacji Strategii, w tym jej poszczególnych kierunków działań lecz będą wynikiem typowych oddziaływań wynikających z realizacji inwestycji. Strategia nie zakłada przy tym żadnych zamierzeń, które nie mogłyby być realizowane bez jej wdrażania. Przyjęcie Strategii zakłada bowiem, jedynie wsparcie pewnych sektorów, które docelowo ma wpłynąć na dynamiczny i inteligentny rozwój gminy. Przyjęcie Strategii nie zmieni ani rodzajów ani skali potencjalnych oddziaływań na środowisko, w tym na obszary Natura 2000.

Rolą Prognozy do projektu Strategii jest w tym wypadku zasygnalizowanie, jakie oddziaływania mogą potencjalnie wystąpić i wskazanie do dokonywania w miarę możliwości na kolejnych etapach procedury OOŚ wyboru rozwiązań najbardziej optymalnych, w tym niekolidujących z obszarami „naturowymi”11.

9.1. ODDZIAŁYWANIE NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 Na obszarze gminy miejskiej Łeba występują kompleksy zaliczone do obszarów Natura 2000, tj.: PLH220018 Mierzeja Sarbska, PLH220023 Ostoja Słowińska, PLB220003 Pobrzeże Słowińskie, PLB990002 Przybrzeżne wody Bałtyku (obszar morski). Główne źródła zagrożeń dla kompleksu siedlisk wydmowych Mierzei Sarbskiej są współcześnie procesy sukcesyjne, przy równoczesnym zaniku procesów wydmotwórczych, inicjujących powstawanie nowych siedlisk. W ramach utrwalania wydm nasadzono zwarte zarośla kosodrzewiny lub drzewostany sosnowe. W rezultacie, procesy geomorfologiczno-ekologiczne, które ukształtowały ten obiekt, zostały zahamowane i zablokowane w wyniku skutecznego zalesienia i zakrzewienia wydm. Doszło do znacznego zahamowania procesów wydmotwórczych, a wilgotne zagłębienia międzywydmowe (skupiające najcenniejsze osobliwości florystyczne rezerwatu) podlegają procesom sukcesji. Obszar poddany jest bardzo silnej presji rekreacyjnej i turystycznej. W okresie letnim cały teren (także rezerwat) jest penetrowany przez ludzi, nawet mimo obowiązującego w rezerwacie przyrody zakazu poruszania się poza miejscami i szlakami wyznaczonymi. Ruch - nawet w rezerwacie - jest praktycznie niekontrolowany i tylko w niewielkim stopniu kanalizowany. Powszechnie ignorowany jest zakaz zbioru runa leśnego w rezerwacie, nakaz poruszania się tylko po drogach i ścieżkach udostępnionych do ruchu turystycznego. Rezerwat jest nielegalnie wykorzystywany do jazdy quadami, w tym szczególnie najcenniejsze części wydmowe. Wyraźne są ślady antropogenicznej erozji wydm z tym związanej. Projekt uporządkowania zagadnień udostępnienia rezerwatu przyrody do turystyki i rekreacji opracowano w projektowanym planie ochrony rezerwatu. Silna jest też presja rekreacji na jezioro Sarbsko, masowo wykorzystywane latem do windsurfingu, ze względu na wyjątkowe ku temu warunki. Już obecna presja jest wysoka, a planowana jest budowa kilku nowych przystani żeglarsko-windsurfingowych. Presja turystyczno-rekreacyjna na obszar wzrosłaby niepomiernie, gdyby doszło do urbanizacji terenów w pobliżu granic obszaru Natura 2000. Istnieje silna presja na lokalizację nowej zabudowy w otoczeniu obszaru, a to skutkowałoby wzrostem penetracji obszaru. Rozwój zabudowy od strony Łeby i Sarbska jest kontrolowany planami zagospodarowania przestrzennego, w których przynajmniej częściowo uwzględniono potrzeby ochrony przyrody.

11 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 49

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 49 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Realizacja celów Strategii nie naruszy integralności obszarów Natura 2000 z uwagi na fakt, że działania podejmowane będą z uwzględnieniem restrykcyjnych procedur lokalizacyjnych i administracyjnych, zwłaszcza starannie prowadzonych ocen oddziaływania na środowisko oraz poprzez stosowanie technologii BAT. Podejmowane w ramach realizacji Strategii działania pośrednio przyniosą jednak pozytywny efekt ekologiczny na stan środowiska oraz cenne siedliska przyrodnicze, zwłaszcza w kontekście działań podejmowanych w związku z ochroną powietrza atmosferycznego, ochroną wód i zapewnieniem właściwego planowania przestrzennego obwarowanego odpowiednimi zakazami i nakazami.

Z analizy planowanych zadań, ujętych w Prognozie finansowej Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014- 2026 wynika wprost, że realizacja niektórych z nich wyeliminuje lub znacząco ograniczy główne zagrożenia dla tych obszarów, zdefiniowane przy ich wyznaczaniu i zapisane w Standardowych Formularzach Danych dla specjalnych obszarów ochrony (OSO), proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (pOZW), obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (OZW) oraz specjalnych obszarów ochrony (SOO). Zaliczyć do nich należy uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy, zapewnienie właściwego planowania przestrzennego (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego) ograniczającego ekspansywną zabudowę związaną z niekontrolowanym rozwojem turystyki.

Realizacja Strategii niesie za sobą także pewne zagrożenia dla obszarów Natura 2000, na które należy zwrócić szczególną uwagę [w oparciu o Prognozę oddziaływania na środowisko projektu SRWP 2020, Szkudlarek i inni]:

1. W Obszarze Gospodarczym Cel strategiczny nr 2: Wspieranie działań służących wzmacnianiu konkurencyjności i innowacyjności lokalnej gospodarki opartej oraz przyciąganiu inwestorów zewnętrznych. Działania możliwe do podejmowania w ramach tego celu (np. opracowywanie oferty terenów inwestycyjnych) mogą wiązać się z występowaniem konfliktów o przestrzeń z obszarami o cennej różnorodności biologicznej oraz obszarami cennymi krajobrazowo i kulturowo. Oddziaływania te wystąpią w przypadkach niewłaściwych lokalizacji obszarów inwestycyjnych, nieuwzględniających w należyty sposób warunków środowiskowych. Ponadto realizacja celu operacyjnego: „Wspieranie rozwoju turystyki, jako czynników dynamizujących lokalny rozwój gospodarczy oraz ciągłe doskonalenie i promocja oferty turystycznej” może przyczynić się do zachwiania równowagi ekologicznej siedlisk i ostoi narażonych przez cały rok na ingerencję człowieka, tym samym zachwiany zostanie proces samoregulacji przyrodniczej w okresie dotychczasowej zmniejszonej antropopresji. Niekontrolowana ekspansja turystyczna bezpośrednio negatywnie wpłynie na obszary cenne przyrodniczo, a także na tereny nieobjęte formami ochrony przyrody. Rozwijanie turystyki rodzi i będzie rodzić konflikty na przestrzeni środowisko - człowiek. Wzrost ruchu turystycznego będzie przyczyną większej niż dotychczas koncentracji zanieczyszczeń bytowych w wodach podziemnych i powierzchniowych, a także większego poboru wód. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż zaplanowana intensyfikacja ruchu turystycznego może zagrozić zachowaniu różnorodności biologicznej poprzez eksplorację turystyczną wykraczającą poza wyznaczone ścieżki przyrodnicze na obszarach cennych przyrodniczo.

2. Zaplanowany w obszarze Infrastruktury i środowiska, w Celu strategicznym nr 3, w celu operacyjnym: Rozwój infrastruktury technicznej oraz poprawa dostępności komunikacyjnej rozwój systemu transportowego będzie skoncentrowany na rozwoju infrastruktury liniowej, która może powodować konflikty o przestrzeń z obszarami o cennej różnorodności biologicznej. Dlatego, istotnym na etapie planowania i realizacji inwestycji jest rozważanie 50

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 50 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

rozwiązań alternatywnych, umożliwiających wybór najmniej uciążliwego dla środowiska wariantu uwzględniającego minimalizację niekorzystnych dla środowiska działań oraz możliwe niwelowanie skutków poprzez uwzględnienie w projektach rozwiązań sprzyjających ochronie różnorodności biologicznej oraz spójności siedlisk np. poprzez projektowanie bezkolizyjnych przejść dla zwierząt.

3. W obszarze Infrastruktury i środowiska, Cel strategiczny nr 3: Poprawa stanu środowiska miejskiego i infrastruktury technicznejpotencjalnie (bo nie zdefiniowano w Strategii celu i kierunku działań wprost dedykowanych temu zagadnieniu) zakłada realizację inwestycji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Niestety są to przedsięwzięcia niepozbawione zagrożeń środowiskowych. Realizacja tych działań może negatywnie oddziaływać kształtowaniem stosunków wodnych (zmiana wskutek spiętrzania wód dla celów energetyki wodnej), czy też ograniczaniem różnorodności biologicznej (przerywanie korytarzy ekologicznych, oddziaływania na awifaunę i ichtiofaunę). Wszystkie wymienione zagrożenia należy traktować jedynie jako potencjalne, gdyż ich faktyczne wystąpienie będzie ściśle uzależnione od wyboru lokalizacji pod planowane inwestycje oraz zastosowanych rozwiązań minimalizujących wskazanych w odrębnym rozdziale niniejszej Prognozy. Podsumowując oceniana Strategia nie wyznacza ram dla działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności: − nie pogorszy stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub − nie wpłynie negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, − nie zachwieje integralności obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.

9.2. ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ, FAUNĘ I FLORĘ Realizacja przewidzianych w Strategii zamierzeń, będzie charakteryzowała się nieznacznym wpływem na bioróżnorodność́. Obszar objęty działaniami inwestycyjnymi stanowi w większości obszar już przekształcony antropogenicznie, na którym liczba dziko żyjących gatunków jest ograniczona i są to praktycznie wyłącznie gatunki synantropijne. Inwestycje takie jak rozbudowa sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, kanalizacji deszczowej, czy budowa i modernizacja dróg mogą przyczynić się do zakłócenia bytowania zwierząt (w tym gatunków chronionych) w ich naturalnych siedliskach, ich migracji, przez co może zmniejszyć się ich różnorodność na danym obszarze. Prace termomodernizacyjne oraz związane z usuwaniem azbestu i wyrobów zawierających azbest mogą zakłócić bytowanie ptaków, które zakładają gniazda w obrębie budynków (np. jaskółki), jak i nietoperzy, które bardzo często wykorzystują nieużytkowane części obiektów budowlanych jako miejsce odpoczynku. Realizacja w takich obiektach prac termomodernizacyjnych powodować może niszczenie lęgów lub też prowadzić do porzucenia lęgów rodziców. Dodatkowo przeprowadzone prace remontowe mogą uniemożliwić dalsze wykorzystywanie obiektów przez występujące tam wcześniej gatunki. Nieodpowiednio prowadzone prace termomodernizacyjne mogą nie tylko powodować niszczenie chronionych gatunków zwierząt, ich lęgów lub miejsc gniazdowania, ale również mogą uniemożliwiać im późniejsze 51

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 51 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

wykorzystywanie tych obiektów, jako miejsc gniazdowania lub też miejsc odpoczynku. Przy zastosowaniu środków, o których mowa w odrębnym rozdziale niniejszej Prognozy oddziaływanie to będzie miało charakter nieznaczący.

Należy zaznaczyć ze większość działań będzie mieć charakter krótkoterminowy i w dużym procencie odwracalny. Realizacja infrastruktury transportu drogowego, głównie budowa nowych dróg i dróg dojazdowychmoże zagrażać trwałości układów przyrodniczych i korytarzy ekologicznych a zatem ciągłości funkcjonowania środowiska przyrodniczego.

Pozostałe planowane działania inwestycyjne nie przyczynią się w zauważalny sposób do pogorszenia warunków bytowania i różnorodności fauny na terenie gminy miejskiej Łeba. Podczas prac związanych z realizacją działań uwzględnionych w Strategii może wystąpić konieczność usunięcia bądź przesadzenia niektórych drzew i krzewów, a także dokonania nowych nasadzeń. O ile jest to możliwe rośliny należy przesadzać, a nie wycinać, chyba, że ich wartość jest wyjątkowo niska. Należy też zwrócić uwagę na odpowiednie zabezpieczenie drzew w bezpośrednim sąsiedztwie przeprowadzanych prac budowlanych i dróg transportu materiałów.

Uszkodzenie korzeni może także nastąpić przy pracach prowadzonych w obrębie instalacji podziemnych. Najbardziej niebezpieczne dla roślin jest wykonywanie prac ziemnych latem, z uwagi na przesuszenie oraz zimą ze względu na przemarznięcie. Najbezpieczniej, gdy rośliny są w okresie spoczynku. Ponieważ ciężki sprzęt budowlany może zniszczyć korzenie drzew, wszelkie roboty ziemne w obrębie systemu korzeniowego powinny być wykonywane ręcznie. W przypadku prac mających na celu wycinanie drzew lub reorganizacje zieleni, na terenach chronionych, należy stosować się do wszystkich przepisów o ochronie obszarów cennych przyrodniczo oraz objętych ochroną prawną, a także uzyskać opinie i pozwolenia wszelkich organów i instytucji w których kompetencji leżą takie decyzje. Planując roboty dotyczące aranżacji zieleni warto uwzględnić specyficzne zagrożenia w otoczeniu na etapie realizacji jak np. zniszczenie trawników lub chronionych gatunków roślin.

W przypadku, gdy całkowite uniknięcie danego oddziaływania jest niemożliwe i istnieje niebezpieczeństwo nieodwracalnego zniszczenia szczególnie cennych elementów przyrody, konieczne jest podjęcie odpowiednio wcześniej działań kompensacyjnych. Należy m.in. zapewnić odtworzenie zniszczonych siedlisk w miejscach zastępczych, sztucznie zasilić osłabione populacje i/lub utworzyć alternatywne połączenia (korytarzy) przyrodnicze. Mając na uwadze możliwy duży zasięg oraz możliwy nieodwracalny charakter przekształceń środowiska podczas realizacji przykładowych, wynikających z celów Strategii inwestycji, zaleca się dokładne rozważanie lokalizacji inwestycji a także zastosowanie przyjaznych dla środowiska oraz wysokiej klasy rozwiązań technicznych. Planując aranżację zieleni warto uwzględnić zagrożenia w specyficznym otoczeniu. Trawniki łatwo mogą zostać zdewastowane przez wykorzystywane maszyny i pojazdy oraz przez nadmierne wydeptywanie, co stanowi zagrożenie dla młodych sadzonek niektórych gatunków, dlatego warto zaprojektować skuteczne osłony dla młodych nasadzeń. Realizacja projektów wiatrowych może powodować pewne negatywne skutki względem ornitofauny (ptaków) oraz chiropterofauny (nietoperzy). Podstawowe rodzaje negatywnych oddziaływań farm wiatrowych na awifaunę obejmują: − możliwość śmiertelnych zderzeń z elementami wiatraków, − bezpośrednią utratę siedlisk oraz ich fragmentację i przekształcenia, − zmianę wzorców wykorzystania terenu, − tworzenie efektu bariery. Ryzyko wystąpienia negatywnego oddziaływania na awifaunę jest wyższe w przypadku lokalizacji elektrowni wiatrowych na terenach intensywnie wykorzystywanych przez ptaki, dlatego należy 52

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 52 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

precyzyjnie dobierać lokalizację farm wiatrowych przy ścisłej współpracy z ornitologami. Negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych na chiropterofaunę może polegać na: − śmiertelności na skutek kolizji z elektrownią lub urazu ciśnieniowego, − utraty lub zmiany tras przelotu, − utraty miejsc żerowania, − zniszczeniu kryjówek.12

9.3. ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI Dla społeczności miasta Łeba najważniejszy jest stan jakości komponentów środowiska, który bezpośrednio przekłada się na ich jakość życia i zdrowie. W tym celu należy zrealizować wszystkie zapisy Strategii, by w ten sposób zapewnić właściwą ochronę i wykorzystanie zasobów środowiska. Ponadto realizacja zadań z zakresu infrastruktury medycznej mających na celu poprawę dostępności do usług medycznych o charakterze ogólnym i specjalistycznym oraz wdrażanie programów profilaktyki zdrowotnej będzie ostatecznie skutkowało pozytywnym, długotrwałym oddziaływaniem na zdrowie ludzi. Realizacja Strategii musi uwzględniać potrzebę konsultacji społecznych w projektach i tematach ważnych dla społeczności lokalnej oraz edukacjiekologicznej mieszkańców w zakresie ich praw i obowiązków względem otaczającego ich środowiska. Etap realizacji niektórych zadań (inwestycji infrastrukturalnych) dla których ramy wyznacza Strategia typu: inwestycje drogowe, modernizacje ulic, budowa sieci wodociągowych, czy kanalizacyjnych mogą powodować krótkotrwałe, jednak całkowicie odwracalne oddziaływanie na zdrowie mieszkańców. Charakteryzować się ono będzie emisją zanieczyszczeń do powietrza związanych ze zwiększonym ruchem kołowym pojazdów, pracami budowlano - remontowymi oraz pracami ziemnymi. Mieszkańcy na etapie realizacji zadań będą narażeni na emisję pyłów i spalin podczas inwestycji związanych z budową oraz modernizacją infrastruktury wodno - kanalizacyjnej i drogowej. Oprócz problemu hałasu i zanieczyszczeń pojawia się również kwestia bezpieczeństwa. Prace związane z rozbudową sieci wod-kan czy inwestycje w infrastrukturę drogową mogą stanowić zagrożenie dla ruchu pieszego. W związku z podejmowanymi działaniami sugeruje się informowanie społeczeństwa o planowanych pracach z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym wraz ze wskazaniem terminu zakończenia realizacji inwestycji. Pozwoli to mieszkańcom przygotować się na ewentualne uciążliwości i zwiększy ich ostrożność. Ponadto prace najbardziej uciążliwe nie powinny odbywać się we wczesnych godzinach porannych oraz wieczornych, by nadmiernie nie ingerować w życie mieszkańców. Strategia zawiera szereg ustaleń o charakterze jednoznacznie prospołecznym – wiążą się one przede wszystkim z: opieką socjalną, poprawą warunków zamieszkania (w tym stan przestrzeni publicznych, jakość infrastruktury technicznej, dostępność infrastruktury społecznej), poprawą sytuacji materialnej (tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój nowych funkcji miasta, wdrażanie programów mających na celu poprawę poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych), poprawą warunków codziennego życia w gminie (optymalizacja sieci drogowej, rozwoju technologii informatycznych). Niektóre z planowanych przedsięwzięć, jakkolwiek w skali całego miasta mają jednoznacznie pozytywne oddziaływanie, w skali lokalnej mogą powodować pogorszenie warunków życia oraz generować sytuacje konfliktowe i kryzysowe w relacjach mieszkańcy – władze lokalne /inwestorzy/. Każdorazowo należy wybierać rozwiązania pozwalające na uniknięcie lub zminimalizowanie negatywnych oddziaływań społecznych, jak też należy uwzględniać konieczność kompensacji tych oddziaływań.

12 Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, GDOŚ 2011 53

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 53 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

9.4. ODDZIAŁYWANIE NA JAKOŚĆ WODY Inwestycje na sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, budowa kanalizacji deszczowej czy budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody to inwestycje, które docelowo zdecydowanie spowodują zmniejszenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych oraz poprawią jakość wody pitnej dostarczanej mieszkańcom.

9.5. ODDZIAŁYWANIE NA STREFĘ BRZEGOWĄ13 Ze względu na walory turystyczno-rekreacyjne i gospodarcze brzeg morski posiada znaczącą wartość. Obecnie występuje już problem zachowania plaży w Łebie związany z istnieniem falochronów ujścia rzeki Łeby (po stronie zachodniej istnieje dodatni bilans osadu, plaża jest szeroka, powstają wydmy z osadu erodowanego na 4 odcinkach naturalnego wybrzeża w pobliskim Słowińskim Parku Narodowym. Po stronie wschodniej, bilans osadu w podbrzeżu jest ujemny, co skutkuje erozją po każdym spiętrzeniu sztormowym). Cel operacyjny: Wspieranie rozwoju turystyki, jako czynników dynamizujących lokalny rozwój gospodarczy oraz ciągłe doskonalenie i promocja oferty turystycznej a także cel: Rozwijanie wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych w każdym z kluczowych dziedzin gospodarczych miasta: usług medycznych, handlowych, transportowych, kulturalnych oraz turystycznych umożliwiają podejmowanie działań, które mogą prowadzić do nadmiernego zainwestowania i wzrostu antropopresji, w tym zwłaszcza przekształcenia wydm nadmorskich. Zagrożenia antropogeniczne osłabiające stabilność środowiska nadmorskiego dotyczą: • urządzeń infrastruktury osadniczej, komunikacyjnej i gospodarczej, w tym turystycznej (ośrodki wypoczynkowe, usługowe, promenady); • zanieczyszczeń biologicznych i chemicznych, • niekorzystnych dla środowiska zachowań i działań turystów (eksploracja, wydeptywanie, płoszenie zwierząt, śmiecenie); • zabiegów „ochrony” zainwestowanego brzegu (opaski betonowe i bloki kamienne, falochrony, sadzenie monokultur sosny i traw). W oparciu o pas brzegu obejmujący plaże i wydmy, tworzona jest infrastruktura rekreacyjna oraz ciągi komunikacyjne. Powodować może to negatywne oddziaływania: rozczłonkowywanie siedlisk i poddawanie ich presji turystycznej. Lokowanie jakiejkolwiek infrastruktury na dynamicznym podłożu jest niekorzystne, zarówno dla samej przyrody, jak i późniejszego nią zarządzania. Do racjonalnego gospodarowania i zarządzania pasem nadmorskim niezbędne jest dobre rozpoznanie elementów środowiska oraz prognozowanie procesów zachodzących w systemie brzegowym. Planowanie zagospodarowania turystycznego oraz dostępności turystycznej takiego obszaru musi być zgodne z odpornością środowiska na degradację.

9.6. ODDZIAŁYWANIE NA JAKOŚĆ POWIETRZA Wykonanie zadań przewidzianych w Strategii związanych z pracami budowlanymi oraz ziemnymi czyli także z użyciem ciężkiego sprzętu budowlanego, będzie się charakteryzowało lokalnym i krótkoterminowym oddziaływaniem na stan powietrza. Do zadań tych należą: inwestycje w infrastrukturę drogową, rozbudowa: sieci wodociągowej, kanalizacji deszczowej i sanitarnej oraz sieci gazowej. Użycie środków transportu ciężarowego podczas prac budowlanych ma wpływ na zanieczyszczenie powietrza. Możliwe jest generowanie dużych ilości pyłów, lokalne

13 Raport „Sposoby ochrony brzegów morskich i ich wpływ na środowisko przyrodnicze polskiego wybrzeża Bałtyku” 54

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 54 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

podwyższenie stężeń niektórych substancji gazowych na skutek ścierania opon i nawierzchni drogowej, także okładzin hamulcowych oraz spalin pojazdów starszej generacji. Dotyczy to w szczególności substancji emitowanych z silników spalinowych (transport i ciężkie maszyny), prac spawalniczych (gazy i pyły), prac malarskich (lotne związki organiczne) i innych.

Dokładne określenie na tym etapie skali oddziaływania i zasięgu występowania określonych stężeń danej substancji w celu oceny jakości powietrza według obowiązujących standardów nie jest możliwe, ani celowe. Z punktu widzenia prawa stosunkowo krótkotrwałe oddziaływanie związane z pracami budowlanymi, nie podlega normowaniu. Ostatecznie jednak nowe drogi, nowe nawierzchnie i nowe połączenia komunikacyjne w obrębie miasta poprawią płynność ruchu. W konsekwencji tych działań wielkość emisji liniowej zmaleje, co wpłynie pozytywnie na jakość powietrza w przyziemnej warstwie atmosfery, w strefie przebywania ludzi. Pozytywny wpływ będą miały także działania z zakresu rozwoju przedsiębiorczości w oparciu o odnawialne źródła energii oraz zastępowanie niskosprawnych urządzeń grzewczych instalacjami nowymi, sprawnymi i / lub opartymi na proekologicznych paliwach. Uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie gminy przyczyni się do zmniejszenia emisji pochodzącej ze spalania odpadów.

9.7. ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI Zadania inwestycyjne wynikające z celów określonych w Strategii typu: budowa sieci wod - kan, kanalizacji deszczowej, sieci gazowej, budowa dróg, przebudowa skrzyżowań, modernizacje ulic będą negatywnie oddziaływać na powierzchnię ziemi w fazie realizacji. W trakcie prac ziemnych będą występować krótkotrwałe ale w pełni odwracalne oddziaływania polegające na okresowych zmianach ukształtowania terenu, naruszaniu warstw ziemnych. Przekształcenie powierzchni ziemi następować będzie wyłącznie w zakresie związanym z realizacją przedmiotowych inwestycji.

9.8. ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ Realizacja założeń ocenianego dokumentu nie będzie negatywnie wpływała na krajobraz. Inwestycje prowadzone w ramach wdrażania Strategii realizowane będą głównie na terenach już zurbanizowanych i dotyczyć będą głównie infrastruktury technicznej, nie ingerującej w krajobraz. Obiekty budowlane będą dostosowywane do warunków zabudowy, zgodnie z zasadami planowania przestrzennego i nie będą stanowić dominantów w krajobrazie. Rozwój energetyki odnawialnej opartej o energię wiatru może powodować zakłócenia w krajobrazie i być elementem potencjalnych konfliktów. Właściwy wybór miejsc farm wiatrowych, unikanie lokalizowania elektrowni wiatrowych w bliskiej odległości od budynków mieszkalnych oraz rzetelny proces konsultacji społecznych może ograniczyć negatywne oddziaływanie tego typu inwestycji. Negatywny wpływ farmy wiatrowej na otaczający ją krajobraz maleje wraz ze wzrostem odległości od inwestycji14.

9.9. ODDZIAŁYWANIE NA KLIMAT Realizacja postanowień analizowanego dokumentu będzie pośrednio wpływała na klimat. Dotyczy to zadań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych podejmowanych w celu poprawy jakości i ochrony powietrza atmosferycznego.

14 Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, GDOŚ 2011 55

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 55 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

9.10. ODDZIAŁYWANIE NA ZASOBY NATURALNE W ujęciu bezpośrednim realizacja postanowień Strategii nie będzie miała wpływu na zasoby naturalne. Pewne niewielkie oddziaływania na zasoby naturalne (gleba, woda) związane mogą być jednak z koniecznością przeprowadzenia prac ziemnych dla posadowienia infrastruktury technicznej. Będą to jednak oddziaływania krótkotrwałe i odwracalne.

9.11. ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI Na terenie miasta Łeba znajdują się obszary posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu. Obecnie na terenie miasta do obiektów nieruchomych objętych ochroną prawną na podstawie wpisu do rejestru zabytków nieruchomych województwa pomorskiego (stan na 03.04.2014) należy Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP i Św. Mikołaja w Łebie (barokowy kościół z 1663 roku z wieżą szachulcową z XVIII wieku). Zanieczyszczenia powietrza wspomagane niekorzystnymi warunkami klimatycznymi, odgrywają decydującą rolę w procesie przyspieszenia niszczenia kamiennych zabytków. Zatem wszelkie inwestycje, dla których ramy wytycza analizowana Strategia, a mające na celu ograniczanie emisji komunalnej (tzw. “niskiej emisji” z palenisk domowych) oraz ograniczanie emisji liniowej (powodowanej ruchem samochodowym) będą pozytywnie oddziaływać na zabytki gminy. Podobnie w sytuacji, gdy w obiektach zabytkowych wykorzystywany był azbest lub wyroby zawierające azbest, jako pozostałości po prowadzonych pracach remontowych w okresie ostatnich kilkudziesięciu lat. Usuwanie tego typu wyrobów będzie zatem działaniem zdecydowanie pozytywnym, gdyż dzięki temu możliwe będzie zastosowanie pierwotnie używanych materiałów (lub ich zamienników), dzięki czemu obiekty te odzyskają swój pierwotny charakter. Pozostałe działania podejmowane w celu realizacji Programu nie będą bezpośrednio wpływać na obiekty zabytkowe miasta.

9.12. ODDZIAŁYWANIE NA DOBRA MATERIALNE Strategia nie zawiera ustaleń, które prowadziłyby do dających się przewidzieć istotnych strat w zakresie wartości i jakości dóbr materialnych mieszkańców gminy, zawiera natomiast szereg ustaleń prowadzących do podniesienia wartości i jakości dóbr materialnych, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej (dotyczy to zarówno grupy inwestorów, jak i osób fizycznych). Realizacja zapisów Strategii będzie się wiązała z tworzeniem korzystnych warunków dla dokonywania inwestycji na terenie miasta – dotyczy to inwestycji w sektorze budownictwa mieszkaniowego, ale także szeregu niewielkich (w skali gminy) inwestycji w zakresie handlu i usług.Strategia pozwoli na poprawę jakości i wartości przestrzeni publicznych (estetyzacja, modernizacja, remonty, realizacja nowych elementów małej architektury, realizacja nowych lub poprawa stanu istniejących terenów zieleni). Ostatecznierealizacja ustaleń Strategii będzie się wiązała z poprawą sytuacji materialnej mieszkańców, co będzie sprzyjać poprawie standardu życia.

9.13. ODDZIAŁYWANIE Z UWZGLĘDNIENIEM ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ELEMENTAMI ŚRODOWISKA I MIĘDZY ODDZIAŁYWANIAMI NA TE ELEMENTY Realizacja celów Strategii może powodować następujące powiązane oddziaływania: 1. Wdrożenie założeń Strategii w efekcie końcowym pozytywnie wpłynie na zdrowie ludzi i stan środowiska w mieście. Jednak konieczność realizacji zadań inwestycyjnych do

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 56 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

momentu osiągnięcia pożądanego stanu będzie powodowała pewne negatywne oddziaływania związane z emisją niezorganizowaną pochodzącą z maszyn budowlanych, hałasem związanym z etapem realizacji ww. inwestycji, naruszeniem powierzchni biologicznie czynnej itp.

2. Prace termomodernizacyjne oraz polegające na usuwaniu wyrobów zawierających azbest, powodować będą poprawę walorów krajobrazowych, wzrost wartości nieruchomości, zmniejszenie ilości zużywanego paliwa do ogrzewania budynków, ale także potencjalnie negatywny wpływ na gatunki zwierząt wykorzystujących dane obiekty jako miejsce lęgu, odpoczynku bądź gniazdowania.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 57 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

10. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA REALIZACJI CELÓW OKREŚLONYCH W STRATEGII Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano cele i kierunki działań zapisane w Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025. Stopień i zakres oddziaływania zależeć będzie przede wszystkim od lokalizacji danego przedsięwzięcia, czy będzie ono realizowane na terenach zurbanizowanych, przekształconych antropogenicznie czy obszarach użytkowanych rolniczo lub też na obszarach cennych przyrodniczo i chronionych, gdzie negatywny zakres oddziaływania może być największy. Określenie zmian stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem w odniesieniu do zadań zaplanowanych w Strategii przy braku informacji o sposobie i dokładnych miejscach realizacji poszczególnych przedsięwzięć jest bardzo trudne. Biorąc jednak pod uwagę, że większość z zamierzeń inwestycyjnych przewidywanych do realizacji w ramach Strategii wymagać będzie przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do konkretnych, lokalnych warunków środowiskowych, przyjęto, że na tym etapie wystarczające będzie wskazanie typów oddziaływań, które mogą pojawić się w związku z realizacją celów. Oddziaływania klasyfikuje się wstępnie ze względu na ich charakter (negatywne bądź pozytywne), typ i stopień odwracalności. Oddziaływania te mogą mieć charakter: − Negatywny– oddziaływanie uważane za powodujące niekorzystną zmianę w stosunku do sytuacji wyjściowej lub wprowadzające nowy niepożądany czynnik; − Pozytywny– oddziaływanie uważane za powodujące poprawę w stosunku do sytuacji wyjściowej lub wprowadzające nowy pożądany czynnik. Typ określa, czy oddziaływanie jest bezpośrednie, pośrednie, wtórne, czy skumulowane: − bezpośrednie – mogą one powstawać bezpośrednio w związku z realizacją oraz funkcjonowaniem inwestycji, − pośrednie lub wtórne – mogą one występować jako wpływ innego bezpośredniego oddziaływania (wpływ drugiego, trzeciego stopnia w zależności od tego jaka jest przyczyna powstania), − skumulowane – mogą one przejawiać się jako suma skutków realizacji różnych rodzajów inwestycji rozpatrywanych łącznie, także sumarycznie z oddziaływaniem istniejących już wcześniej przedsięwzięć. Oddziaływania mogą mieć różny czas trwania: − krótkoterminowe i chwilowe – najczęściej oddziaływania te powstają w związku z bezpośrednim momentem realizacji przedsięwzięcia, niekiedy także w krótkim okresie jego późniejszego funkcjonowania, − średnioterminowe – wiążą się one zarówno z okresem realizacji inwestycji, jej rozruchem, jak również z chwilą jej całkowitego wdrożenia, − długoterminowe i stałe – których konsekwencje są widoczne lub odczuwalne bezpośrednio lub pośrednio, trwale i nieprzerwanie, bezustannie po wystąpieniu oddziaływania. Stopień odwracalności odnosi się do możliwości przywrócenia zasobów/przedmiotów oddziaływania do stanu sprzed wystąpienia oddziaływania:

Odwracalne — oddziaływania, które przestają być odczuwalne natychmiast lub po zadowalającym czasie po zakończeniu działań, Nieodwracalne — oddziaływania, które są odczuwalne po zakończeniu działań i utrzymują się przez dłuższy czas. Oddziaływań takich nie można odwrócić przez wdrożenie środków zapobiegawczych. 58

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 58 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Gro inwestycji, których realizację umożliwiają sformułowane w Strategii cele, będzie charakteryzowało się negatywnym oddziaływaniem bezpośrednim (związanym z etapem realizacji), krótkoterminowym, chwilowym, w pełni odwracalnym po zakończeniu prac. Do tego typu oddziaływań można zaliczyć: − przekształcenia terenu wynikające z budowy nowej lub rozbudowy istniejącej sieci wodno- kanalizacyjnej, czy drogowej, − wzrost emisji do powietrza oraz lokalny wzrost poziomu hałasu związany z pracą maszyn budowlanych i transportowych. Większość podejmowanych przedsięwzięć będzie miała także charakter oddziaływań pozytywnych średnio- i długoterminowych oraz stałych (choć poprzedzonych oddziaływaniem negatywnym związanym z etapem realizacji). Oceną ogólną objęto cele strategiczne i operacyjne Strategii w odniesieniu do komponentów i cech środowiska: powietrza, klimatu, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby, flory i fauny, bioróżnorodności, krajobrazu, powierzchni ziemi, zdrowia ludzi, zasobów naturalnych oraz dóbr materialnych. W tabeli poniżej przedstawiono wpływ poszczególnych przedsięwzięć, możliwych do realizacji w ramach celów operacyjnych Strategii na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego, ludzi i dobra kultury. Przy ocenie starano się brać pod uwagę końcowy efekt realizacji przedsięwzięcia i jego potencjalne oddziaływania na etapie normalnego funkcjonowania jak również na etapie budowy. Zastosowano następujące oznaczenia: (0) - brak zauważalnego oddziaływania w zakresie analizowanego przedsięwzięcia; (+) - potencjalnie pozytywne oddziaływanie; (-/+) - realizacja zadania może spowodować zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływanie; (-) - potencjalnie negatywne oddziaływanie; (N) - brak możliwość jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 59 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Tabela 9: Analiza oddziaływania celów Strategii na poszczególne komponenty środowiska

Komponenty środowiska

CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE Wody Ludzie Klimat Rośliny Zabytki Zabytki Powietrze Zwierzęta Krajobraz Zasoby naturalne Zasoby Dobra materialne Dobra Powierzchnia ziemi Obszary Natura 2000 Natura Obszary Różnorodność biologiczna Różnorodność

Oddziaływanie I. Sprzyjanie inicjatywom służącym poprawie zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej +/- +/- + 0 0 0 + +/- N 0 0 0 + I.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 I.2. Wzrost aktywizacji społecznej i zawodowej wszystkich mieszkańców Łeby + + + + + + + + + + + + + I.3. Rozwój usług zdrowotnych i socjalnych celem zwiększenia aktywności zawodowej mieszkańców 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 I.4. Zwiększenie zakresu usług edukacyjnych istniejących obiektów oświatowych szerokim zakresie od najmłodszych + + + + + + + + + + + + + do seniora I.5 Dostosowanie kierunków nauczania do potrzeb rynku lokalnego + + + + + + + + + + + + + I.6. Podwyższenie standardu życia mieszkańców poprzez rozwój infrastruktury społecznej, kulturalnej i sportowo- 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + rekreacyjnej miasta o dostosowanie jej do potrzeb osób niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie I.7. Zwiększenie atrakcyjności miasta poprzez wrowadzenie cyklicznych imprez kulturalnych i sportowych o zasięgu 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + ponadregionalnym i międzynarodowym nawiązujących do „trzech żywiołów” Łeby I.8. Podniesienie jakości i dostępności oferowanych usług urzędu, w tym w zakresie e- usługi 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 +

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 60 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Komponenty środowiska

II.1. Zwiększenie prac nad tworzeniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego -/+ -/+ + -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ 0 N + promowanie terernów inwestycyjnych 0

II.2. Zwiększenie rangi nabrzeża zachodniego poprzez budowę infrastruktury 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 + 0 II.3. Tworzenie systemu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw N N + 0 0 0 0 -/+ -/+ 0 0 0 +

II.4. Stworzenie warunków dla rozwoju usług otoczenia biznesu N N + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 +

II.5. Poprawa możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy oraz wzrost podaży 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + wykwalifikowanej siły roboczej

II.6 Zwiększenie mobilności i skrócenie czasu przejazdu mieszkańców do miasta powiatowrgo poprzez 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + poprawę infrastruktury drogowej i kolejowej

II.7 Wprowadzenie funcji transportu morskiego 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + II.8. Wzrost oferty branży turystycznej o oferty lecznictwa uzdrowiskowego lub około -/+ -/+ + -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ 0 0 N + uzdrowiskowego

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 61 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE Komponenty środowiska II.9 Tworzenie warunków do powstawania i świadczenia usług przedłużających sezon turystyczny -/+ -/+ + -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ 0 0 N + II.10. Zwiększenie usług Portu Jachtowego poprzez rozbudowę infrasturktury portowej i 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + wprowadzenie technologii innowacyjnych II.11. Zintegorwanie lokalnego środowiska biznesu turystycznego N N + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + II.12. Wspieranie rozwoju turystyki jako czynnika dynamizującego lokalny rozwój gospodarczy oraz -/+ -/+ + -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ -/+ 0 0 N + doskonalenie i promocja oferty turystycznej związanej z tradycją morską Łeby II.13 Popularyzacja i promocja technologii innowacyjnych w przetwórstwie rybnym i rybołówstwie 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + II.14 Wprowadzenie produktu lokalnego Łeby 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 +

Komponenty środowiska

CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE Woda Ludzie Klimat Rośliny Zabytki Zabytki Powietrze Zwierzęta Krajobraz Zasoby naturalne Zasoby Dobra materialne Dobra Powierzchnia ziemi Obszary Natura 2000 Natura Obszary Różnorodność biologiczna Różnorodność Oddziaływanie III. Poprawa stanu środowiska miejskiego i infrastruktury technicznej -/+ -/+ + + + + + + + + + + + III.1. Rewitalizacja społeczna i infrastrukturlna terenów zdegradowanych oraz oporawa dostępności + + + + + + + + + + + + + komunikacyjnej do ośrodków ponadlokalnych III.2. Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego + + + + + + 0 + 0 0 + + + III.3. Zwiększenie standardu życia mieszkańców poprzez budowę infrasturktury technicznej -/+ -/+ + -/+ -/+ + + - -/+ + 0 0 -/+ III. 4. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i poprawa środowiska naturalnego oraz wspieranie -/+ -/+ + -/+ -/+ 0 0 - -/+ N 0 0 + działań związanych z wprowadzeniem gospodarki niskoemisyjnej i odnawialnych źródeł energii III.5. Poprawa środowiska naturalnego i bezpieczeństwa ekologicznego poprzez edukację ekologiczną 0 0 + + + + + + + 0 0 0 + mieszkańców i likwidację nieporządanych zjawisk społecznych

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 62 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Komponenty środowiska

CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE Woda Ludzie Klimat Rośliny Zabytki Zabytki Powietrze Zwierzęta Krajobraz Zasoby naturalne Zasoby Dobra materialne Dobra Powierzchnia ziemi Obszary Natura 2000 Natura Obszary Różnorodność biologiczna Różnorodność Oddziaływanie IV. Tworzenie warunków ułatwiających rozwój usług lokalnych i ponadlokalnych -/+ N + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + IV.1. Zwiększenie sprawności organizacji i funkcjonowanie urzędu oraz rozszenie usług w zakresie e- -/+ N + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + administracji IV.2. Dostosowanie struktury organizacyjnej Gminy Miejskiej Łeba do prawidłowej eksploatacji -/+ N + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + istniejącego i nowopowstałego mienia komunalnego IV.3. Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców i turystów poprzez stworzenie wspólnego systemu + + + + + + 0 + 0 0 + + + zarządzania kryzysem IV. 4 . Rozwijanie z sąsiednimi gminami, organizacjami pozarządowymi i w partnerstwie publiczno- N N + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + prywatnymi wspólnych przedsięwzięc inwestycyjnych i społecznych w każdym z kluczowych działań gospodarczych miasta Źródło: opracowanie własne

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 63 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

11. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO. Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 jest dokumentem, który wyznacza ramy dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dlatego przed ich realizacją należy uwzględnić rozwiązania zapobiegające, ograniczające oraz kompensujące negatywne oddziaływanie na środowisko. Katalog działań zapobiegawczych powinien być oparty na dwóch istotnych zasadach na poziomie administracyjnym: − zapewnieniu wysokiego poziomu przebiegu procedur oceny oddziaływania na środowisko dla poszczególnych przedsięwzięć stanowiących praktyczny wymiar realizacji Strategii; − rzetelnej ewaluacji Strategii, analizie wyników ewaluacji oraz podejmowaniu działań adekwatnych do otrzymanych wyników i rekomendacji. Etap planowania każdego przedsięwzięcia, zarówno analiza lokalizacyjna jak i technologiczna, jest najważniejszy w całym cyklu inwestycyjnym. Na tym etapie można, bowiem przewidzieć i wyeliminować największą ilość oddziaływań, zagwarantować zastosowanie rozwiązań zmniejszających oddziaływania, a także przewidzieć konieczne działania kompensacyjne. Będzie to miało wpływ zarówno na proces realizacji jak i na późniejszą eksploatację przedsięwzięcia. Rozwiązaniami mającymi na celu ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, są standardowe rozwiązania towarzyszące przedsięwzięciom infrastrukturalnym, które zapobiegają ich negatywnym skutkom na środowisko, m.in.: − zapewnienie przestrzegania norm środowiskowych – parametrów: emisji zanieczyszczeń do powietrza, emisji hałasu, wód opadowych i ścieków; − zapewnienie nasadzeń drzew i roślinności, kompensujących wcześniejsze konieczne ich wycinki, itp. − prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych; − stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych; − dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu, wegetacji, okresów lęgowych; − maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu; − przeprowadzenie rzetelnej analizy lokalizacyjnej, w tym uwzględniając zapisy planu zagospodarowania województwa i planów miejscowych oraz innych dokumentów zawierających szczegółowe uwarunkowania lokalizacji obiektów; − prowadzenie monitoringu przedrealizacyjnego i inwentaryzacji przyrodniczej zwłaszcza w przypadku elektrowni wiatrowych oraz obiektów i linii przesyłowych i dystrybucyjnych sąsiadujących z terenami przyrodniczo cennymi i siedliskami gatunków chronionych; − sprawdzenie, czy materiały lub prefabrykaty użyte do budowy posiadają odpowiedni dokument normalizacyjny lub certyfikacyjny, względnie aprobatę; − sprawdzenie, czy używane do budowy maszyny i inne urządzenia techniczne spełniają ustalone wymagania ochrony środowiska dopuszczające je do produkcji lub obrotu, dopilnowania, by naprawiono wszystkie szkody powstałe w wyniku korzystania z terenu czasowo zajętego dla potrzeb budowy: − dopilnowanie, aby uporządkowano teren budowy po zakończeniu robót; − kontrola wykonywania robót budowlanych, dotycząca przestrzegania wymagań ochrony środowiska.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 64 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Poprzedzenie robót budowlanych szczegółowym planem i harmonogramem robót, uwzględniającym zabezpieczenia ekologiczne w znacznym stopniu może ograniczyć negatywny wpływ przedsięwzięcia. Przy realizacji inwestycji termomodernizacyjnych należy pamiętać, że wszystkie gatunki ptaków, które często wykorzystują budynki jako miejsca swego gniazdowania, a także wszystkie występujące w Polsce nietoperze, objęte są ochroną na podstawie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [Dz.U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1419]. Oznacza to, że na podstawie § 7, obowiązują w stosunku do nich następujące zakazy, które mogą mieć zastosowanie przy prowadzeniu prac remontowych w budynkach: zabijania, niszczenia ich jaj i postaci młodocianych, niszczenia ich siedlisk i ostoi, niszczenia ich gniazd, legowisk, zimowisk i innych schronień wybierania ich jaj, umyślnego płoszenia i niepokojenia, przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsce. Realizacja działań uwzględnionych w analizowanym dokumencie nie może negatywnie wpłynąć na stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, należy przestrzegać wszelkich nakazów i zakazów określonych obowiązującymi przepisami dotyczącymi form ochrony przyrody wg ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody [tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 627]. Z uwagi na położenie miasta Łeby, w celu ograniczania negatywnych oddziaływań ma obszar strefy brzegowej oraz obszary Natura 2000, istotne jest: • prowadzenie zintegrowanej polityki urbanistycznej i środowiskowej w celu zmniejszenia presji na strefę brzegową, • wykonywanie prac mających na celu zabezpieczenie brzegów morskich przed zjawiskiem erozji wyłącznie na odcinkach i w zakresie wskazanych w ustawie z dnia 28 marca 2003r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program ochrony brzegów morskich (Dz. U. z 2003r., Nr 67, poz. 621); • prowadzenie kontroli przestrzegania limitów połowowych przez rybaków; • stosowanie narzędzi połowowych minimalizujących ryzyko przyłowów15. Zgodnie z artykułem 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody w przypadku realizacji działań wynikających z ram jakie stwarza Strategia, które mogą oddziaływać na środowisko w sposób znaczący negatywny „właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarach morskich – dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000”. W przypadku jeśli negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie może zostać udzielone wyłącznie w celu: ochrony zdrowia i życia ludzi, zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego, uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.

Za Prognozą oddziaływania na środowisko Polityki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020 65

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 65 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Tabela 10. Proponowane działania zapobiegające negatywnym oddziaływaniom na środowisko

ELEMENT RODZAJE DZIAŁAŃ ŚRODOWISKA ZAPOBIEGAJĄCYCH NEGATYWNYM PRZYRODNICZEGO ODDZIAŁYWANIOM LUDZIE . prawidłowe oznakowanie i zabezpieczenie placu budowy, gdzie prowadzone będą prace budowlane i modernizacyjne w celu zwiększenia bezpieczeństwa ludzi podczas wykonywania tych prac oraz w celu zabezpieczenia przed wtargnięciem osób niepowołanych (okolicznych mieszkańców) . stosowanie sprawnego technicznie sprzętu, stałe prowadzenie nadzoru budowlanego oraz bezwzględne przestrzeganie przepisów BHP; . lokalizowanie baz sprzętu w bezpiecznej odległości od siedlisk ludzkich, . zapewnienie przestrzegania norm środowiskowych – parametrów: emisji zanieczyszczeń do powietrza, emisji hałasu, . ograniczenie czasu pracy maszyn budowlanych do niezbędnego minimum w celu zmniejszenia emisji spalin oraz hałasu; . stosowanie systemów zabezpieczających rusztowania oraz maszyny i urządzenia podczas remontów i innych prac budowlanych, ograniczające jednocześnie uciążliwości przez niewywoływane; . stosowanie roślinności izolacyjnej (obudowa biologiczna wzdłuż ciągów komunikacyjnych) oraz ekranów akustycznych; ZWIERZĘTA . prowadzenie monitoringu przedrealizacyjnego i inwentaryzacji przyrodniczej zwłaszcza w przypadku elektrowni wiatrowych oraz obiektów i linii przesyłowych i dystrybucyjnych sąsiadujących z terenami przyrodniczo cennymi i siedliskami gatunków chronionych; . dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu, wegetacji, okresów lęgowych . wykonanie inwentaryzacji budynków pod kątem występowania ptaków oraz nietoperzy; . w przypadku braku możliwości prowadzenia prac w okresie poza lęgowym odpowiednio wcześniejsze zabezpieczenie budynków przed zakładaniem w nich lęgowisk; . w trakcie prac modernizacyjnych zapewnienie nadzoru ze strony ornitologów i chiropterologów na wypadek odnalezienia miejsc gniazdowania ptaków oraz rozrodu nietoperzy; po przeprowadzeniu prac remontowych, w przypadku braku możliwości zachowania istniejących schronień, wyposażenie budynków w schronienia alternatywne (skrzynki dla ptaków i nietoperzy), równoważące ubytek takich miejsc; prowadzenie prac budowlanych i modernizacyjnych w możliwe najkrótszym czasie; ROŚLINY . prowadzenie monitoringu przedrealizacyjnego i inwentaryzacji przyrodniczej zwłaszcza w przypadku elektrowni wiatrowych oraz obiektów i linii przesyłowych i dystrybucyjnych sąsiadujących z terenami przyrodniczo cennymi i siedliskami gatunków chronionych; . prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych . wkomponowywanie istniejącej roślinności w rewitalizowaną przestrzeń obszarów dysfunkcyjnych, wprowadzanie nowych obszarów zielni urządzonej, dostosowanej do warunków siedliskowych oraz współgrającej z otoczeniem; . zachowanie wysokiej kultury prowadzenia robót budowlanych, z poszanowaniem wymagań ochrony środowiska; . prowadzenie ręcznych wykopów w sąsiedztwie systemów korzeniowych w czasie wykonywania prac budowlanych; . unikanie usuwania korzeni strukturalnych drzew w przypadku prowadzenia wykopów w sąsiedztwie bryły korzeniowej; . zabezpieczenie ran na drzewach powstałych w wyniku prowadzonych prac budowlanych odpowiednimi środkami grzybobójczymi; . zabezpieczenie pni drzew narażonych na otarcia ze strony sprzętu budowlanego np. włókniny i obudowy drewniane; . lokalizowanie zapleczy budów możliwe najdalej od stanowisk roślin o dużych walorach przyrodniczych; . zapewnienie nasadzeń drzew i roślinności, kompensujących wcześniejsze konieczne ich wycinki, itp. WODA . Realizacja działań, dla których ramy wyznacza Strategia, w zgodzie z zapisami planów ochrony obszarów Natura 2000 znajdujących się w polskich obszarach morskich; . stosowanie sprawnego technicznie sprzętu; . sprawdzenie, czy używane do budowy maszyny i inne urządzenia techniczne spełniają ustalone wymagania ochrony środowiska dopuszczające je do produkcji lub obrotu, dopilnowania, by naprawiono wszystkie szkody powstałe w wyniku korzystania z terenu czasowo zajętego dla potrzeb budowy: . zabezpieczenie/uszczelnienie terenów zapleczy budów (magazynowanie substancji, materiałów oraz odpadów w sposób eliminujący kontakt z wodami opadowymi i gruntowymi); kontrolowanie szczelności zbiorników paliw płynnych pojazdów stosowanych w czasie prac budowlanych w celu niedopuszczenia do miejscowego skażenia środowiska gruntowego substancjami ropopochodnymi; 66

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 66 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

ELEMENT RODZAJE DZIAŁAŃ ŚRODOWISKA ZAPOBIEGAJĄCYCH NEGATYWNYM PRZYRODNICZEGO ODDZIAŁYWANIOM . stosowanie urządzeń podczyszczających (osadników, separatorów substancji ropopochodnych) . zapewnienie dostępu pracownikom przedsiębiorstw budowlanych do przenośnych toalet oraz regularnie opróżnianie toalet z wykorzystaniem samochodów serwisowo-asenizacyjnych wyposażonych w odpowiednie akcesoria; zachowanie szczególnej ostrożności w czasie prowadzenia prac w sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych; . ograniczanie powierzchni nieprzepuszczalnych (np. poprzez stosowanie materiałów przepuszczalnych do budowy parkingów, ciągów pieszych i rowerowych); stosowanie w budowanych i modernizowanych budynkach rozwiązań technicznych mających na celu ograniczenie zużycia wody; . wyznaczanie miejsc na gromadzenie odpadów typu komunalnego i odpadów powstających w czasie budowy (gruz, złom, folia z opakowań elementów budowlanych i innych). Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny w odpowiednich pojemnikach i kontenerach. POWIETRZE . unikanie w czasie wykonywania prac pozostawiania maszyn na biegu jałowym, podczas dłuższych przerw w pracy będą one wyłączane; . maksymalne ograniczanie czasu budowy poszczególnych etapów poprzez odpowiednie zaplanowanie procesu budowlanego; . zachowanie wysokiej kultury prowadzenia robót, a w szczególności przez: systematyczne sprzątanie placów budowy, zraszanie wodą placów budowy (zależnie od potrzeb), ograniczenie do minimum czasu pracy silników spalinowych maszyn i samochodów budowy, uważne ładowanie materiałów sypkich na samochody, stosowanie osłon na rusztowania, urządzenia, maszyny i pojazdy, ograniczających pylenie oraz inne zanieczyszczenia, stosowanie gotowych mieszanek wytwarzanych w wytwórniach, aby ograniczyć do minimum operacje mieszania kruszywa ze spoiwem na miejscu budowy, wykorzystanie pojazdów zasilanych alternatywnymi źródłami napędu, propagowanie ruchu rowerowego, pieszego, poprzez budowę odpowiednich ciągów komunikacyjnych; . zwiększenie powierzchni terenów zielonych poprawiających skład powietrza atmosferycznego (poprzez pochłanianie szkodliwych gazów – tlenki siarki, siarkowodór, dwutlenek węgla oraz produkcji tlenu); budowanie pasów zieleni izolacyjnej, ograniczającej uciążliwości komunikacyjne; . stosowanie osłon sztucznych . stosowanie w budowanych i modernizowanych budynkach rozwiązań technicznych mających na celu ograniczenie niskiej emisji (stosowanie kotłów zasilanych ekologicznymi paliwami, termomodernizacja budynków – ograniczająca zużycie paliw i energii); . prowadzenie dróg na estakadach, wiaduktach, wysokich nasypach, co wpływa korzystnie na przewietrzenie terenów sąsiadujących z drogami. POWIERZCHNIA ZIEMI . zabezpieczenie/uszczelnienie terenów zapleczy budów (magazynowanie substancji, materiałów oraz odpadów w sposób eliminujący kontakt z glebą); kontrolowanie szczelność zbiorników paliw płynnych pojazdów stosowanych w czasie prac budowlanych w celu niedopuszczenia do miejscowego skażenia środowiska gruntowego substancjami ropopochodnymi; . przed rozpoczęciem prac ziemnych zebranie warstwy wierzchniej gleby (humus), a po zakończeniu prac – rozdeponowanie na powierzchni terenu; . wyznaczanie miejsc na gromadzenie odpadów typu komunalnego i odpadów powstających w czasie budowy (gruz, złom, folia z opakowań elementów budowlanych i innych). Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny w odpowiednich pojemnikach i kontenerach. . sprawdzenie, czy używane do budowy maszyny i inne urządzenia techniczne spełniają ustalone wymagania ochrony środowiska dopuszczające je do produkcji lub obrotu, dopilnowania, by naprawiono wszystkie szkody powstałe w wyniku korzystania z terenu czasowo zajętego dla potrzeb budowy: . dopilnowanie, aby uporządkowano teren budowy po zakończeniu robót; KRAJOBRAZ . przeprowadzenie rzetelnej analizy lokalizacyjnej, w tym uwzględniając zapisy planu zagospodarowania województwa i planów miejscowych oraz innych dokumentów zawierających szczegółowe uwarunkowania lokalizacji obiektów . maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu . zintegrowanie nowych przedsięwzięć inwestycyjnych z istniejącą rzeźbą terenu; wkomponowanie istniejących elementów krajobrazu o potencjalnie wysokich walorach przyrodniczych w rewitalizowaną przestrzeń; . traktowanie zieleni urządzonej jako priorytetowego elementu kształtującego prawidłowo zagospodarowaną przestrzeń miejską; KLIM AT . odpowiednie projektowanie zieleni na terenie osiedli, tak, aby pełniła funkcje ochrony przed wiatrem, wpływała na wymianę powietrza w mieście oraz przyczyniała się do zatrzymywania wilgoci; stosowanie zabiegów mających na celu zmniejszenie zatorów komunikacyjnych w mieście 67

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 67 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

ELEMENT RODZAJE DZIAŁAŃ ŚRODOWISKA ZAPOBIEGAJĄCYCH NEGATYWNYM PRZYRODNICZEGO ODDZIAŁYWANIOM (odpowiednio zsynchronizowana sygnalizacja świetlna, propagowanie ruchu pieszego, rowerowego oraz komunikacji publicznej) podczas prowadzonych prac remontowych; ZABYTKI, DOBRA . planowanie nowych inwestycji w nawiązaniu do historycznych układów przestrzennych; MATERIALNE odpowiednie wyeksponowanie obiektów zabytkowych o wysokich wartościach artystycznych, historycznych i kulturowych na tle istniejącej zabudowy oraz planowanych inwestycji; . prowadzenie prac remontowych obiektów zabytkowych w uzgodnieniu z Konserwatorem Zabytków; Źródło: opracowanie własne na podstawie dostępnej literatury Na obecnym etapie projektowania dokumentu strategicznego jakim jest omawiana Strategia, nie przewiduje się zaistnienia szkód w środowisku wywołanych jego realizacją, które wymagałyby kompensacji. pozwala założyć, że realizacje inwestycji będą poprzedzone wyborem takich wariantów, które zapewnią jak najmniejsze negatywne oddziaływanie na środowisko i przyrodę miasta Łeba.

12. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH

W STRATEGII Art. 51 art. 2. pkt. 3b ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 1235] nakłada obowiązek przedstawienia rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w opracowanym dokumencie. Kryterium wyboru odpowiednich kierunków działań i wynikających z nich zadań Strategii stanowią zarówno aspekty ekologiczne jak i ekonomiczne. Należy przyjąć, że Gmina Miejska Łeba kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, dokonała wyboru takich założeń, które umożliwią efektywne wdrażanie Strategii z zachowaniem zasad ochrony środowiska a zaproponowane działania i zadania zostały wybrane, jako optymalne rozwiązania. Dla dokumentów strategicznych, o dużym stopniu ogólności, jakim jest Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 nie przeprowadza się szczegółowego wariantowania. Zgodnie z art. 5 pkt. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko Prognozazawiera informacje, które mogą być racjonalnie wymagane, z uwzględnieniem obecnego stanu wiedzy i metod oceny, zawartości, poziomu szczegółowości planu lub programu [tu Strategii], jego stadium w procesie podejmowania decyzji oraz zakresu, w jakim niektóre sprawy mogą zostać właściwiej ocenione na różnych etapach tego procesu, w celu uniknięcia powielania oceny.

Zaproponowanie wariantów alternatywnych powinno dotyczyć już konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych, ingerujących bezpośrednio w środowisko tj. budowy sieci technicznych, prac termomodernizacyjnych czy budowy dróg i ścieżek rowerowych. W takim przypadku zasadnym jest rozważanie na etapie projektowania wszystkich możliwych wariantów i wybór najbardziej optymalnego ze względu stopień oddziaływania na środowisko. Ponadto przedsięwzięcia mogące negatywnie oddziaływać na środowisko, w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 1235], wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko [Dz.U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397 ze zm.] będą podlegać ocenie oddziaływania na środowisko (procedura OOŚ), a więc w stosunku do nich będzie wymagane przedstawienie realnych wariantów alternatywnych.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 68 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Rozwiązania alternatywne, określane w ramach procedury OOŚ mogą obejmować alternatywne: − lokalizacje przedsięwzięcia, − rozwiązania technologiczne lub konstrukcyjne przedsięwzięcia, − przebiegi szlaków (w przypadku inwestycji liniowych), − różne skale i rozmiary inwestycji, − harmonogramy lub organizację prac budowlanych, − metody budowy, − sposoby likwidacji przedsięwzięcia, − alternatywne procesy.16 Ocena rozwiązań alternatywnych powinna być także dokonywana w oparciu o cele ochrony konkretnych obszarów Natura 2000 oraz ich integralności.

13. WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY Oceniana Strategia jest dokumentem o dużym stopniu ogólności. Nie porusza i nie zawiera konkretnych propozycji nowych, innowacyjnych rozwiązań lub technologii, których ocena mogłaby sprawić trudności, a jedynie wyznacza ramy realizacji zamierzeń rozwojowych (w tym także dla wdrażania kolejnych dokumentów strategicznych). Z tego względu, w trakcie sporządzania Prognozy, wykonawca nie napotkał żadnych trudności w ocenie wpływu Strategii na środowisko, które wynikałyby z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

16 M. Bednarska, M. Kiejzik-Głowińska, A. Tyszecki, Problemy wykonywania raportów o oddziaływaniu na środowisko inwestycji drogowych w odniesieniu do obszarów Natura 2000, „Problemy Ocen Środowiskowych” 2005 69

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 69 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 została wykonana w celu przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji planów i programów zgodnie z wymogami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 1235]. W prognozie oceniono zawartość projektu Strategii, której misją jest stworzenie stabilnego życia mieszkańcom w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju. W projekcie Strategii sformułowano 4 cele strategiczne i 21 celów operacyjnych w czterech obszarach tematycznych: obszar społeczny, obszar gospodarczy, obszar infrastruktury i środowiska, obszar zarządzania.

CELE STRATEGICZNE (I – IV) CELE OPERACYJNE ( 1, 2 ... ) OBSZAR SPOŁECZNY 1. I. Sprzyjanie inicjatywom służącym poprawie zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej I.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu I.2. Wzrost aktywizacji społecznej i zawodowej wszystkich mieszkańców Łeby I.3. Rozwój usług zdrowotnych i socjalnych celem zwiększenia aktywności zawodowej mieszkańców I.4. Zwiększenie zakresu usług edukacyjnych istniejących obiektów oświatowych w szerokim zakresie edukacji od najmłodszych do seniora I.5. Dostosowanie kierunków nauczania do potrzeb rynku lokalnego I.6. Podwyższenie standardu życia mieszkańców poprzez rozwój infrastruktury społecznej, kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej miasta i dostosowanie jej do potrzeb osób niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie I.7. Zwiększenie atrakcyjności miasta poprzez wprowadzenie cyklicznych imprez kulturalnych i sportowych o zasięgu ponadregionalnym i międzynarodowym nawiązujących do „trzech żywiołów” Łeby I.8. Podniesienie jakości i dostępności oferowanych usług , w tym w zakresie e- usługi

OBSZAR GOSPODARCZY II. Wspieranie działań służących wzmacnianiu konkurencyjności i innowacyjności lokalnej gospodarki opartej oraz przyciąganiu inwestorów zewnętrznych

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 70 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

doskonalenie i promocja oferty turystycznej związanej z tradycją morską Łeby II.13. Popularyzacja i promocja technologii innowacyjnych w przetwórstwie rybnym i rybołówstwie. II.14. Wprowadzenie produktu lokalnego

OBSZAR INFRASTRUKTURY I ŚRODOWISKA III. Poprawa stanu środowiska miejskiego i infrastruktury technicznej

III.1. Rewitalizacja społeczna i infrastrukturalna terenów zdegradowanych oraz poprawa dostępności komunikacyjnej do ośrodków ponadlokalnych

III.2. Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego miasta

OBSZAR ZARZĄDZANIA IV. Tworzenie warunków ułatwiających rozwój usług ponadlokalnych

Cele Strategii zasadniczo są spójne z celami dokumentów nadrzędnych (regionalnych i krajowych), ale nie uwzględniają wszystkich założeń środowiskowych wskazanych w dokumentach nadrzędnych.

W analizie oddziaływania poszczególnych celów na komponenty środowiska wykazano nieznaczne oddziaływania niekorzystne, związane głównie z fazą realizacji inwestycji. Przedsięwzięcia infrastrukturalne, dla których ramy wyznacza Strategia, typu: inwestycje drogowe, modernizacje ulic, budowa sieci wodociągowych, czy kanalizacyjnych mogą powodować krótkotrwałe negatywne oddziaływania, jednak całkowicie odwracalne po zakończeniu prac. Charakteryzować się one będą wzmożonym hałasem oraz emisją zanieczyszczeń do powietrza związaną ze zwiększonym ruchem kołowym pojazdów, pracami budowlano - remontowymi oraz pracami ziemnymi. Te oddziaływania mogą chwilowo niekorzystnie wpływać na takie komponenty środowiska jak flora i fauna, lokalny klimat, powietrze, krajobraz, powierzchnię ziemi czy ludzi. Oddziaływania niekorzystne stałe będą skutkiem realizacji nowych tras dróg lokalnych oraz takiego zagospodarowania terenu, które wiąże się z nieodwracalnymi przekształceniami terenu i zmianą sposobu użytkowania.

Zwrócono uwagę na potencjalne zagrożenia dla obszarów cennych przyrodniczo, zwłaszcza 71

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 71 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

obszarów Natura 2000 oraz wskazano działania prewencyjne, pozwalające uniknąć wystąpienia negatywnych oddziaływań.

Tworzenie dogodnych warunków dla rozwoju gminy przyjaznej przedsiębiorczości umożliwia rozwój stref inwestycyjnych. Takie działanie może wiązać się z występowaniem konfliktów o przestrzeń z obszarami o cennej różnorodności biologicznej oraz obszarami cennymi krajobrazowo i kulturowo. Oddziaływania negatywne wystąpią w przypadkach niewłaściwej lokalizacji takich stref, nieuwzględniającej w należyty sposób warunków środowiskowych.

Wspieranie rozwoju turystyki, jako czynników dynamizujących lokalny rozwój gospodarczy oraz ciągłe doskonalenie i promocja oferty turystycznej, może przyczynić się do zachwiania równowagi ekologicznej siedlisk i ostoi narażonych przez cały rok na ingerencję człowieka. Wzmożony ruch turystyczny może bezpośrednio negatywnie wpłynąć na obszary cenne przyrodniczo, a także na tereny nieobjęte formami ochrony przyrody. Będzie także przyczyną większej niż dotychczas koncentracji zanieczyszczeń bytowych w wodach podziemnych i powierzchniowych.

Zaplanowany rozwój systemu transportowego będzie skoncentrowany na rozwoju dróg, co może powodować konflikty o przestrzeń z obszarami o cennej różnorodności biologicznej. Dlatego, istotnym na etapie planowania i realizacji inwestycji jest rozważanie rozwiązań alternatywnych, umożliwiających wybór najmniej uciążliwego dla środowiska wariantu uwzględniającego minimalizację niekorzystnych dla środowiska działań oraz minimalizowanie negatywnych skutków poprzez uwzględnienie w projektach rozwiązań sprzyjających ochronie różnorodności biologicznej oraz spójności siedlisk.

Realizacja inwestycji wykorzystujących odnawialne źródła energii może negatywnie oddziaływać na stosunki wodnych (zmiana wskutek spiętrzania wód dla celów energetyki wodnej) oraz ograniczać bioróżnorodność na terenie gminy (przerywanie korytarzy ekologicznych, oddziaływania na awifaunę i ichtiofaunę). Ostatecznie oceniono, że projekt Strategii nie wyznacza ram dla działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności: − nie pogorszy stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub − nie wpłynie negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, − nie zachwieje integralnością obszaru Natura 2000 lub jego powiązaniami z innymi obszarami. Przy zachowaniu wymagań, wynikających z przepisów prawa, realizacja zadań inwestycyjnych, dla których ramy wyznacza Strategia, generalnie nie będzie miała trwałego negatywnego wpływu na środowisko gminy, przyczyni się natomiast efektywnie do poprawy jego stanu. Rozwiązaniami mającymi na celu ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, są standardowe rozwiązania towarzyszące przedsięwzięciom infrastrukturalnym, które zapobiegają ich negatywnym skutkom na środowisko m.in: − zapewnienie przestrzegania norm środowiskowych – parametrów: emisji zanieczyszczeń do powietrza, emisji hałasu, wód opadowych i ścieków; − zapewnienie nasadzeń drzew i roślinności, kompensujących wcześniejsze ich wycinki, itp. − prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych; 72

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 72 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

− stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych; − dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu, wegetacji, okresów lęgowych; − maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu; − przeprowadzenie rzetelnej analizy lokalizacyjnej, w tym uwzględniając zapisy planu zagospodarowania województwa i planów miejscowych oraz innych dokumentów zawierających szczegółowe uwarunkowania lokalizacji obiektów; − prowadzenie monitoringu przedrealizacyjnego i inwentaryzacji przyrodniczej zwłaszcza w przypadku elektrowni wiatrowych oraz obiektów i linii przesyłowych i dystrybucyjnych sąsiadujących z terenami przyrodniczo cennymi i siedliskami gatunków chronionych; − sprawdzenia czy materiały lub prefabrykaty użyte do budowy posiadają odpowiedni dokument normalizacyjny lub certyfikacyjny, względnie aprobatę; − sprawdzenie, czy używane do budowy maszyny i inne urządzenia techniczne spełniają ustalone wymagania ochrony środowiska dopuszczające je do produkcji lub obrotu, dopilnowania, by naprawiono wszystkie szkody powstałe w wyniku korzystania z terenu czasowo zajętego dla potrzeb budowy, − dopilnowanie, aby uporządkowano teren budowy po zakończeniu robót; − kontrola wykonywania robót budowlanych, dotycząca przestrzegania wymagań ochrony środowiska. Istotnym elementem oceny w jakim stopniu realizacja Strategii wpłynie na poszczególne aspekty środowiska, jest także wskazanie skutków nie podjęcia realizacji Strategii i próba oszacowania zmian w środowisku w przypadku braku realizacji proponowanych celów. Jak pokazuje praktyka, często bardzo mylnie przyjmuje się, że nie podejmowanie działań, ma charakter prośrodowiskowy.

Tymczasem częste są sytuacje, gdy planowane działania pozwalają na porządkowanie niepoprawnie działającej, przestarzałej infrastruktury, co skutkuje długofalowym efektem ekologicznym i pozytywnym oddziaływaniem na środowisko. Brak realizacji Strategii w proponowanym zakresie prowadzić może do szeregu negatywnych zjawisk takich jak: 1) Niewłaściwa gospodarka wodno-ściekowa, w konsekwencji pogorszenie się jakości wód powierzchniowych na terenie gminy; 2) Zwiększanie ilości odpadów składowanych nielegalnie czy w sposób nieprawidłowy - wzrost ilości „dzikich wysypisk”; 3) Degradacja powierzchni ziemi – na wskutek powstawania „dzikich” wysypisk ; 4) Zanieczyszczenie powietrza włóknami azbestowymi, na skutek nieodpowiednio prowadzonych prac polegających na samowolnym, niekontrolowanym usuwaniu azbestu oraz jego nieprawidłowym składowaniu; 5) Zanieczyszczenie ujęć wody pitnej; 6) Postępująca degradacja pomników przyrody i innych cennych przyrodniczo okazów i obszarów; 7) Niepodejmowanie działań na rzecz rozwoju systemu monitoringu (a tym samym kontroli) wykorzystania walorów środowiska przyrodniczego oraz zmian jego stanu. 8) Wzrost emisji zanieczyszczeń do powietrza spowodowany utrudnieniem dostępu do sieci infrastruktury technicznej służącej ochronie środowiska, w tym szczególnie instalacji służącej ochronie powietrza. 9) Narastające i powtarzające się sytuacje konfliktowe w zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, rozumianego jako zachowanie równowagi pomiędzy poszczególnymi funkcjami w gminie; 10) Pogorszenie się jakości życia i zdrowia mieszkańców.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 73 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Nie bez znaczenia są również oddziaływania inne niż środowiskowe. Przewiduje się, że w przypadku braku realizacji omawianego dokumentu może dojść do następujących skutków: 1. Obciążenia finansowe budżetu gminy związane z nałożonymi karami za niewypełnienie zobowiązań unijnych w wymaganych terminach; 2. Obniżanie walorów krajobrazowych i rekreacyjnych gminy; 3. Utrata ruchu turystycznego; 4. Spadek przychodów firm usługowych (hotele, sklepy, gastronomia); 5. Spadek liczby mieszkańców wynikający z emigracji do innych bardziej przyjaznych lokalizacji.

Zaniechanie realizacji celów związanych z ugruntowaniem tożsamości mieszkańców, celów dążących do wykreowania silnego, emocjonalnego związku z miejscem, w którym żyją, będzie się objawiało zahamowaniem estetyzacji poszczególnych rejonów gminy i brakiem zainteresowania uczestnictwem we wspólnym decydowaniu o otaczającym środowisku.

Najbardziej widoczne będą negatywne skutki związane z brakiem realizacji wyznaczonych w Strategii działań dotyczących rozwoju infrastruktury technicznej tj. wzrost zanieczyszczenia wód (brak kanalizacji sanitarnej, brak kontroli obiektów turystycznych) i powietrza (wstrzymanie rozwoju sieci przesyłowych, niedrożny układ komunikacyjny). Równie poważne skutki może wywołać brak realizacji celów w obszarze infrastruktury społecznej, w zakresie jakości zdrowia i życia mieszkańców. Niepodejmowanie działań mających na celu rozwój programów prozdrowotnych i upowszechniania dostępu do specjalistycznych usług medycznych negatywnie wpłynie na zdrowie mieszkańców.

Reasumując należy stwierdzić, iż z punktu widzenia środowiska przyrodniczego i zdrowia ludzi korzystnym jest wariant realizacji celów strategicznych zapisanych w Strategii. Presja społeczna na zagospodarowywanie coraz to nowych terenów oraz sytuacja społeczno- gospodarcza obecnie panująca w Polsce nie pozwoli na uniknięcie konfliktów społecznych i instytucjonalnych związanych z realizacją Strategii. Należy zatem wcześniej opracować plany działań, umożliwiające stabilny, zrównoważony rozwój miasta. Należy przyjąć, że Gmina Miejska Łeba kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, dokonała wyboru takich założeń, które umożliwią efektywne wdrażanie Strategii z zachowaniem zasad ochrony środowiska a zaproponowane działania i zadania zostały wybrane, jako optymalne rozwiązania.

Dla dokumentów strategicznych, o dużym stopniu ogólności, jakim jest Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 nie stosuje się szczegółowego wariantowania. Zgodnie z art. 5 pkt. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko Prognozazawiera informacje, które mogą być racjonalnie wymagane, z uwzględnieniem obecnego stanu wiedzy 74

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 74 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

i metod oceny, zawartości, poziomu szczegółowości planu lub programu [tu Strategii], jego stadium w procesie podejmowania decyzji oraz zakresu, w jakim niektóre sprawy mogą zostać właściwiej ocenione na różnych etapach tego procesu, w celu uniknięcia powielania oceny.

Zaproponowanie wariantów alternatywnych powinno dotyczyć już konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych, ingerujących bezpośrednio w środowisko tj. budowy sieci technicznych, prac termomodernizacyjnych czy budowy dróg i ścieżek rowerowych. W takim przypadku zasadnym jest rozważanie na etapie projektowania wszystkich możliwych wariantów i wybór najbardziej optymalnego ze względu oddziaływania na środowisko. Ponadto przedsięwzięcia mogące negatywnie oddziaływać na środowisko, w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 1235) wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko [Dz.U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397] będą podlegać ocenie oddziaływania na środowisko (procedura OOŚ), a więc w stosunku do nich będzie wymagane przedstawienie realnych wariantów alternatywnych.

− metody budowy, − sposoby likwidacji przedsięwzięcia, − alternatywne procesy.17

Strategia będzie podlegać okresowym ocenom stopnia wdrażania, tzw. ewaluacjom. W Strategii określono sposób monitorowania postępów implementacji założeń. Powołany przez Burmistrza Miasta Łeby Zespół ds. Strategii Rozwoju, w trakcie prowadzonych działań wdrażania zadań planowania strategicznego rozwoju, ujętych w strategii, będzie pełnił funkcję monitorującą wykonanie poszczególnych jej Programów. Ocena realizacji strategii będzie przedstawiana raz do roku w formie raportu przez Pełnomocnika Zespołu. Raporty jednocześnie będą podstawą do dokonywania korekt w dokumencie, w jego Programach. Monitoring jest procesem systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych danych dotyczących Strategii – zarówno w aspekcie finansowym, jak i rzeczowym. Monitoring ma za zadanie analizę stanu zaawansowania wdrażania Strategii i jej zgodności z postawionymi celami. Istotą monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i nie zostało zrobione. Dzięki wynikom osiągniętym w ramach prowadzonego monitoringu możliwe jest wprowadzenie korekt, które będą uwzględniały upływ czasu, ewentualne zmiany finansowe, czy personalne. Z jednej strony jest symulatorem do lepszej pracy, a z drugiej pozwala ocenić, czy dobrze zaplanowano i realizowano Strategię.

W omawianej Strategii wyróżniono dwa rodzaje wskaźników. Pierwszy z nich dotyczy ogólnych zmian podstawowych wartości, które zaszły w trakcie realizacji Strategii. Możemy zaliczyć do nich m.in. liczbę mieszkańców Gminy czy też liczbę podmiotów

17 M. Bednarska, M. Kiejzik-Głowińska, A. Tyszecki, Problemy wykonywania raportów o oddziaływaniu na środowisko inwestycji drogowych w odniesieniu do obszarów Natura 2000, „Problemy Ocen Środowiskowych” 2005 75

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 75 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

gospodarczych działających na jej terenie – wybrano te wartości, które da się wyrazić liczbowo. Drugi rodzaj wskaźników dotyczy kierunków działań zawartych w Strategii, na ich podstawie możemy określić, które z nich zostały, a które nie zostały zrealizowane. Katalog zaproponowanych wskaźników pozwoli w łatwy sposób ocenić postępy wdrażania założeń Strategii. Efekty realizacji strategii w stosunku do poszczególnych obszarów miasta zostaną podane do publicznej wiadomości: na stronie internetowej Urzędu Miasta, w publikacjach prasowych, folderach, ulotkach przekazywane mieszkańcom. Czynności te pozwolą na uzyskanie opinii społeczności lokalnej na temat uzyskanych efektów i rezultatów wdrażania strategii rozwoju miasta.

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 76 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Spis tabel Tabela 1. Zgodność celów Strategii z dokumentami o charakterze strategicznym na poziomie krajowym ..... 10 Tabela 2. Zgodność celów Strategii z dokumentami o charakterze strategicznym na poziomie regionalnym. 14 Tabela 3. Zgodność celów Programu z dokumentami o charakterze strategicznym na poziomie lokalnym ... 16 Tabela 4. Powiązanie celów Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba z 7 EAP (Wspólnotowym Programem Działań w zakresie środowiska naturalnego) ...... 18 Tabela 5.Emisja zanieczyszczeń powietrza na terenie powiatu lęborskiego ...... 26 Tabela 6. Stężenia zanieczyszczeń powietrza w Łebie w roku 2013 ...... 26 Tabela 7. Weryfikacja stanu powierzchniowych wód płynących - stan wód i monitoring obszarów chronionych badanych na obszarze miasta Łeba w latach 2010-2011 ...... 27 Tabela 8. Pomniki przyrody w gminie miejskiej Łeba ...... 28 Tabela 9: Analiza oddziaływania celów Strategii na poszczególne komponenty środowiska ...... 55 Tabela 10. Proponowane działania zapobiegające negatywnym oddziaływaniom na środowisko ...... 60

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 77 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025

Wykorzystane źródła: 1. Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1386/2013/UE z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety” Dz.U. 2013r. L 354/171 2. Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27.06.2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; 3. Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. U. UE z 2010 r. C 83/47; 4. Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Dz.U.z 2005 r. Nr 203, poz.1684; 5. Dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE); 6. Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw; 7. Strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności na lata 2007-2013; 8. Strategia Rozwoju Kraju 2020; 9. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie 10. Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020” 11. Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 12. Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) 13. Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (BeiŚ) 14. Strategia Sprawne Państwo 2020 15. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 16. Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa; 17. Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP 18. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2020; 19. Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030; 20. Strategia Rozwoju Sportu do roku 2015; 21. Strategia Gospodarki Wodnej (do 2020 roku); 22. Strategia Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005- 2025; 23. Program Polityki Wodnej Państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016); 24. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016 roku. 25. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego do roku 2020; 26. Strategia Polityki Społecznej Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020; 27. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego; 28. Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku 2020; 29. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018; 30. Wytyczne dotyczące zasad i zakresu uwzględniania zagadnień ochrony środowiska w programach sektorowych; 31. Prognoza oddziaływania na środowisko Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013; 32. Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu ochrony środowiska Województwa Pomorskiego 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014; 33. Prognoza oddziaływania na środowisko dla Programu Ochrony Środowiska Województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014 w zakresie rozwoju energetyki w województwie pomorskim; 34. Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Małej Retencji dla Województwa Pomorskiego do roku 2015; 35. Prognoza oddziaływania na środowisko Regionalnej strategii energetyki ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawialnych; 36. Prognoza oddziaływania na środowisko programu rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025. 37. Prognoza oddziaływania na środowisko skutków realizacji Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2012-2015; 38. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020; 39. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Polityki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020; 40. http://ec.europa.eu/; 41. Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 42. Problemy Ocen Środowiskowych, 2005; 43. Projekt Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025; 44. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, GDOŚ 2011 45. Raport "Sposoby ochrony brzegów morskich i ich wpływ na środowisko przyrodnicze polskiego wybrzeża Bałtyku", dr Tomasz Łabuz

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 78 Uzasadnienie Strategia jest dokumentem, który w jasny sposób wskazuje kierunki w jakich powinno zmierzać Miasto, aby zapewnić sobie stały, zrównoważony rozwój, a mieszkańcom konsekwentne polepszenie warunków życia. Strategia stanowi podstawę działania programów oraz przedsięwzięć i jest bazą do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta. Dokument ten informuje o warunkach podejmowania i realizacji wszelkich działań oraz zmianom w Wieloletniej Prognozie Finansowej. Opracowanie tego dokumentu podnosi wiarygodność wobec partnerów zewnętrznych, dla których niejednokrotnie staje się on podstawą oceny współpracy z Miastem lub wpływa na decyzje dotyczące lokalizacji własnych działań lub inwestycji na danym terenie. Po wstąpieniu Polski do UE Strategie Rozwoju stały się nadrzędnymi dokumentami diagnostyczno- planistycznymi w funkcjonowaniu Jednostek Samorządu Terytorialnego przedstawiającymi kierunki rozwoju na najbliższe kilkanaście lat. Stanowią podstawę korzystania przez jednostki z funduszy strukturalnych UE i innych zewnętrznych źródeł finansowania. Najważniejsze jest jednak nadanie Strategii Rozwoju kształtu platformy współdziałania wszystkich zainteresowanych podmiotów w celu wypracowania wspólnej wizji przyszłości, odpowiadającej ich potrzebom. Potrzeba przystąpienia do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014-2025 wynikała z: - chęci określenia głównych kierunków rozwoju Miasta na podstawie uwarunkowań lokalnych, z uwzględnieniem Długofalowej Strategii Rozwoju Kraju do 2030 roku oraz Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego do 2020 roku - konieczności wskazania celów operacyjnych oraz strategicznych dla Łeby w kontekście możliwości pozyskiwania środków zewnętrznych w perspektywie finansowej 2014-2020 - promocji Miasta wśród przyszłych mieszkańców i inwestorów. W tworzeniu dokumentu „Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 – 2025”, przygotowywanego przy zastosowaniu metody ekspercko–partycypacyjnej, uczestniczył 54 osobowy zespół strategiczny składający się z pracowników instytucji publicznych, radnych, przedsiębiorców, nauczycieli, przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz obywateli przy wsparciu ekspertów Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w Gdańsku. Fundacja wykorzystując Partycypacyjny Model Planowania Strategicznego określiło harmonogram oraz kierunek prac zespołu strategicznego. Główne tezy dokumentu zostały oparte na diagnozie społeczno- ekonomicznej Miasta, badaniu ankietowym, analizie SWOT oraz kluczowych pytaniach: Jak wygląda Miasto dziś? Jakie dostrzegam jego atuty i braki? oraz Jak będzie wyglądać Łeba w roku 2025? Co powinno się zmienić, aby wizja stała się rzeczywistością? W ramach wielomiesięcznych warsztatów określono najważniejsze elementy rozwoju Łeby oraz wypracowano wnioski diagnostyczno – projektowe, z uwzględnieniem bliższej i dalszej przyszłości. Sformułowano wizję rozwoju Gminy Miejskiej do 2025 roku, określono strategiczne i operacyjne cele rozwojowe. Opracowano kierunki działań oraz wskaźniki kontekstowe konieczne do monitoringu i ewaluacji wdrażanej koncepcji rozwoju. Dokument składa się z następujących części: - Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 - Analiza finansowa do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 - Prognoza oddziaływania na środowisko Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 Burmistrz Miasta Łeby wystąpił z wnioskiem o wydanie opinie w sprawie w/w dokumentu do niżej podanych instytucji: - Pomorskiego Państwowego Wojewódzki Inspektora Sanitarnego w Gdańsku, - Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku - Urzędu Morskiego w Słupsku

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 1 Instytucje te projekt dokumentu Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Łeba na lata 2014 - 2025 zaopiniowały bez uwag lub nie znalazły podstaw prawnych do wydania opinii w zakresie oddziaływania na środkowisko skutków realizacji przedmiotowego projektu dokumentu wraz z prognozą. Bardzo ważnym elementem procesu tworzenia Strategii były konsultacje społeczne. W celu dokładnego zbadania potrzeb, oczekiwań i preferencji społeczności lokalnej procedura uspołecznienia dokumentu zakładała udział mieszkańców w jego tworzeniu już na etapie formalizowania wizji i celów strategicznych. Takie rozwiązanie umożliwiło wszystkim zainteresowanym aktywny udział w kreowaniu kluczowych dla Gminy kierunków rozwoju. Ponadto projekt dokumentu strategicznego został ponownie poddany konsultacjom społecznym poprzez umieszczenie tych dokumentów na stronie internetowej www.leba.eu wraz z możliwością wniesienia do nich uwag, opinii lub sugestii poprzez wypełninienie formularza w wersji elektronicznej lub w wersji papierowej doręczając formularz do Urzędu Miejskiego w dniach od 14 - 28 października 2014 r. Dodatkowo dnia 23 i 24 października 2014 r. zostało zoorganizowane specjalne spotkanie z lokalnymi liderami oraz przedstawicielami różnych środowisk i grup społecznych ze szczególnym uwzględnieniem organizacji pozarządowych, podmiotów gospodarczych i instytucji kulturalnych. W wyniku konsultacji społecznych w wyznaczonym terminie do Urzędu Miejskiego w Łebie wpłynęły 3 formularze. Dwa formularze od osób fizycznych i jeden formularz od Słowińskiego Parku Narodowego. Opinie, uwagi i spostrzeżenia zamieszczone w tych formularzach zostały naniesione do niniejszej Strategii. Projekt uchwały przygotowała: Ewa Kapłan

Id: 0A0FAA33-89A4-4C52-8512-2CE670247DD4. Uchwalony Strona 2