Jaarverslag 2013
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Jaarverslag 2013 | JAARVERSLAG 2013 1 Jaarverslag 2013 Voorwoord Heemschut heeft dertien commissies, die samen het beeld van Heemschut in heel Nederland bepalen. Om dat beeld sterk en helder te maken is een coherente bestuursorganisatie nodig, waarin het hoofdkantoor een faciliterende rol speelt. Nog belangrijker is de kennis organisatie. Vrijwilligers uit de commissies doen het werk, dus onderling kennis en ervaring delen is een eerste vereiste. Het lerend vermogen moet groot zijn en dat kan alleen in een goede samenwerking tussen alle commissies. Inmiddels zijn de nieuwe kennisbijeenkomsten voor de com- missieleden al een groot succes. De deelnemers zijn kritisch, maar ook constructief en open over elkaars inbreng. Kansen zien in knelpunten, ervaringen delen, elkaar enthousiasmeren, dat is belangrijk. Er nemen ook deskundigen van buiten Heem- schut aan deel, om de vrijwilligers een bredere kijk te bieden. Wij zijn heel blij met de Young Professionals, een groep enthou- siaste jonge leden die zich nu inzetten om leeftijdsgenoten te interesseren voor het werk van Heemschut. Helaas is de ontwikkeling van het ledenaantal minder gunstig. In den lande is er zeker niet minder interesse voor het erf- goed, zoals de Open Monumentendagen bewijzen, maar het ouderwetse lidmaatschap als steun voor een organisatie lijkt 2013 was een jaar van veranderingen, ontwikkelingen en van uit de tijd te zijn. Een andere aanpak zal nodig zijn in deze enthousiaste vrijwilligers. Die vormen de kracht en de kwaliteit tijd van snelle communicatie en interactie. Want Heemschut van Heemschut: altijd in touw om ons zo diverse vaderlandse blijft nodig als pleitbezorger en hoeder van het monumentale monumentale bezit voor de toekomst te behouden. gezicht van Nederland. De veranderingen komen vooral voort uit het Rijksbeleid. De Evert de Iongh, voorzitter ad-interim nieuwe Omgevingswet zal in 2018 ruimtelijke ordening en monumentenbeleid definitief samenvoegen. De decentralisatie van Rijk naar gemeente is al uitgevoerd. De natuurlijke partner voor Heemschut is nu vooral de gemeente, niet langer het Rijk. Met steeds meer gemeentes delen we onze kennis en ervaring al in een vroeg stadium, bijvoorbeeld bij het concipiëren van bestemmingsplannen. Dan doet onze inbreng er juist toe en dan zullen wij in beroepszaken ontvankelijk zijn. Het ‘straat- vechten’ om de sloop van een gebouw zonder enige monu- mentenstatus tegen te houden is (helaas?) verleden tijd. Het accent ligt nu op omgevingsgerichte monumentenzorg, waar- binnen de monumentale objecten gevat zijn. Ontwikkelingen binnen onze organisatie zien we vooral in de verbetering van die organisatie. Ook voor Heemschut, 103 jaar oud, geldt nog steeds het motto behoud door ontwikkeling. De werkgroep Verbetering heeft in 2013 veel werk verricht en voor- stellen gedaan, die in 2014 in het bestuur uitgewerkt worden. 2 | JAARVERSLAG 2013 Vereniging Heemschut werd opgericht in 1911 en is daarmee zitter van de commissie Gelderland. De heer T. van Dalfsen werd benoemd als voorzitter van de commissie Overijssel. de oudste particuliere vereniging voor behoud en Mevrouw E.A. van Duin voor de commissie Groningen, de heren bescherming van cultuurmonumenten in Nederland. Per ir. H. Dekker en Y. Meihuizen in duo functie voor de commis- sie Utrecht. Voor zowel het Algemeen Bestuur als lid van het ultimo december 2013 telde de vereniging 5.405 leden. Dagelijks Bestuur zijn benoemd de heer ir. J.A.F.A. Timmermans voor de provincie Friesland en de heer F.J. Goossen voor de Het aantal opzeggingen en uitgeschreven leden bedroeg provincie Zeeland. De heren C. Verhaar (Utrecht), W. Heijbroek in het verslagjaar 378 tegenover 48 nieuwe leden. (Zeeland) G.G. Witsen Elias (Friesland) traden terug. Financiën De staat van baten en lasten van de vereniging vindt u op Vrijwilligers pagina 18. Heemschut is een vrijwilligersorganisatie. Ruim 130 vrijwil- Tijdens de Algemene Vergadering van Leden in juni 2013 zijn ligers in dertien commissies zijn actief op het gebied van zowel de 2011 als de jaarrekening 2012 vastgesteld. De jaar- bedreigd erfgoed. Zij komen in actie als cultuurhistorisch rekening 2013 wordt vastgesteld tijdens de AVL van juni 2014. waardevolle gebouwen worden gesloopt, landschappen wor- Heemschut is door de Belastingdienst aangemerkt als cultu- den aangetast of nieuwbouwplannen niet passen in hun rele ANBI-instelling (Algemeen Nut Beogende Instelling). omgeving. Heemschut reageert op meldingen van burgers en leden, maar gaat ook steeds meer proactief werken. Beleidsplan Dat betekent dat er wordt ingesproken bij het opstellen van Het beleidsplan is te vinden op www.heemschut.nl onder de streek- en bestemmingsplannen en dat gemeenten worden tab vereniging/beleid. Het beleidsplan is tijdens de Algemene benaderd om zelf een goed monumentenbeleid op te zet- Vergadering van Leden in juni met een jaar verlengd. ten. Een overzicht van deze activiteiten vindt u op de website www.heemschut.nl Bestuurlijke vernieuwing In 2012 werd een proces gestart van bestuurlijke vernieuwing Landelijk bureau en personeel binnen de vereniging. Dit heeft geresulteerd in een tweetal De vrijwilligers worden ondersteund door een klein, profes- werkgroepen, te weten de werkgroep Verbetering en Public sioneel bureau. Dit is gevestigd in het Korenmetershuis te Relations, die in het najaar hun bevindingen hebben gepre- Amsterdam. Het landelijk bureau ondersteunt de vrijwilligers senteerd aan het Algemeen bestuur. Deze werden unaniem met hun expertises op verschillende terreinen. De directeur aangenomen, waarna gestart is met de uitwerking. Dit zal in draagt, in overleg met en onder medeverantwoording van het 2014 onder andere resulteren in voorstellen voor nieuwe regle- bestuur, zorg voor de dagelijkse gang van zaken en de uitvoe- menten en een aangepast verenigingsstatuut. De werkgroep ring van het beleid. Samenwerking met andere organisaties, PR leidde onder andere tot een opzet ter vernieuwing van de het deelnemen aan nieuwe initiatieven en het ontplooien van website, waar in de loop van 2014 aan wordt gewerkt. eigen activiteiten vormen daarbij speerpunten. In het verslagjaar heeft één stagiair bij het bureau stage gelo- Ton Koot penning pen: Daniele Mores, masterstudent Geo-Communicatie aan de Op 1 februari werd in Amsterdam de Ton Kootpenning uitge- Universiteit Utrecht. reikt aan de heer Prof. Dr. Vincent van Rossem. Van Rossem is werkzaam als architectuurhistoricus bij het Bureau Monumen- Bestuur ten & Archeologie van de gemeente Amsterdam en bijzonder De heer Ir. Evert de Iongh heeft met instemming van het hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. De penning is Algemeen bestuur eind 2012 de voorzittersfunctie ad-interim hem toegekend vanwege zijn niet aflatend pleidooi voor het aanvaard. In het verslagjaar is een profiel opgesteld en heeft behoud van historische binnensteden. Door zijn kritische en de werving voor een nieuwe voorzitter plaatsgevonden. In de prominente stellingname weet hij een groot publiek te bereiken. Algemene Vergadering van Leden van 2014 wordt de nieuwe voorzitter Pieter Matthijs Gijsbers benoemd. In de samenstel- ling van het bestuur zijn de volgende wijzigingen opgetreden. De heer mr. C.A. Raas werd tijdens de AVL benoemd als voor- | JAARVERSLAG 2013 3 Jaarverslag 2013 Erespeld Erfgoedstem Erespelden werden in het verslagjaar uitgereikt aan de vol- Met een jaarlijkse financiële bijdrage ondersteunt Heemschut gende Heemschut-leden: wekelijks de digitale nieuwsbrief de Erfgoedstem. Een groot - de heer Albert Snethlage, scheidend lid van de commissie aantal belangstellenden volgt het nieuws intussen ook via Zuid-Holland, Twitter. De Erfgoedstem is te ontvangen door aanmelding op - de heer Ton Gijsbers, lid van de commissie Gelderland en www.erfgoedstem.nl betrokken bij het eeuwfeest van Heemschut, - de heer Kees Verhaar, scheidend lid van het dagelijks Erfgoedprijs bestuur en oud-voorzitter van de commissie Utrecht, In 2013 werd voor de vierde keer de BNG-Erfgoedprijs uitgereikt. - de heer Gustaaf Witsen Elias, oud-voorzitter van de com- Winnaar werd de gemeente Kampen. De jury bestond uit Arno missie Friesland. Brok (voorzitter), Liesbeth van der Pol, Jan van der Voorde, Paul Spies, Andries Ponsteen en Heemschut-directeur Karel Loeff. Heemschut Young Professionals Op 1 februari vond een debat plaats onder jongeren naar aan- Wiki loves Monuments en prijzen leiding van het televisieprogramma ‘Hoop of Sloop’. Dit vormde Wiki loves Monuments is een fotowedstrijd om de zichtbaar- de opmaat voor een aantal jonge Heemschut-vrijwilligers om heid van rijksmonumenten te vergroten door meer foto’s vrij de handen ineen te slaan. Begin mei vond de eerste bijeen- van rechten digitaal beschikbaar te krijgen. Heemschut onder- komst plaats van de Heemschut Young Professionals (HYP). steunt dit initiatief met het aanbieden van een aantal prijzen Zij werkten in 2013 hun plannen uit en beginnen in 2014 met en publiciteit. In november werden in Utrecht aan de winnaars diverse activiteiten. de prijzen uitgereikt in aanwezigheid van directeur Karel Loeff. Er werden meer complimenten uitgedeeld in de erfgoedsector. FIM Karel Loeff was in 2013 tevens jurylid van de BankGiro Lote- De Federatie Instandhouding Monumenten (FIM) vervult rij Molenprijs. Molen de Fakkert in Hoonhorst won maar liefst sinds haar oprichting in 2010 een belangrijke taak in de 90.000 euro. landelijke belangenbehartiging. De federatie telt inmid- dels 45 institutionele leden. Naast andere koepels, zoals de Heemschut internationaal Federatie Grote Monumentengemeenten, komt FIM