Ow-3-1-Muziek-In-De-Kerk
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
#01 jaargang 3 7 januari 2017 www.onderwegonline.nl Wat een lied met je doet THEMA: MUZIEK IN DE KERK OnderInspiratie voor reisgenoten 06 AMAZING GRACE DE BETEKENIS VAN CONTEXT EN MELODIE > 10 HARRY VAN WIJK ‘HOE KUN JE OPTIMAAL DIENSTBAAR ZIJN, DAT IS STEEDS WEER DE VRAAG’ > 14 LIEDCULTUUR GEMEENTEN MAKEN DE BALANS OP Inhoud Thema 06 OPINIE 10 INTERVIEW Wat een lied met je doet ‘Hoe kun je optimaal dienstbaar Praten we over de betekenis van liederen, dan moeten zijn, dat is steeds weer de vraag’ we het over veel meer hebben dan alleen de tekst, vindt Harry van Wijk is een man van de praktijk. Hij begon in musicus Bart Visser. Wat een lied met je doet, wordt 1986 als 15-jarige organist in De Kandelaar in Amersfoort evengoed bepaald door de context en de melodie. Hij (GKv) en werkt sinds 1999 in deeltijd als kerkmusicus illustreert het aan de hand van ‘Amazing Grace’. in dezelfde gemeente. Al zijn werk, musicerend en coachend, gebeurt vanuit de overtuiging dat een goed gezongen lied voor de Heer veel toevoegt in de zondagse diensten. Ook anno 2017. 20 EYEOPENER 28 JEUGDWERK ‘Die is, die was en die komt…’ Aandacht voor diaconaat in het Gods naam is veelzeggend. In de eerste aflevering van deze jeugdwerk vraagt om planning nieuwe Bijbelstudierubriek laat Jan Mudde zien dat juist het Gevulde koeken verkopen of meedoen aan een muziek- verschil tussen Gods eigennaam en de aanduidingen voor avond voor een hulporganisatie. Een kerstdiner voor ouderen andere goden duidelijk maakt dat Hij helemaal anders is. Hij is organiseren. Honderd kilometer fietsen voor een sponsor- een persoonlijke God en Hij komt naar ons toe. actie. Het huis opruimen van iemand die hulp nodig heeft. Allemaal mooie voorbeelden van diaconale acties waar je als jongerenclub aan mee kunt doen. Maar hoe kom je van zo’n eenmalige actie naar een diaconale levenshouding? 24 ONTMOETING 30 OPINIE ‘Ik stond erbij, keek ernaar en kon Mag de eredienst ook anders? niets doen’ Stel, er was geen kerk in Nederland, maar wij woonden Kort nadat Arie Slob de Tweede Kamer had verlaten, werd hij hier allemaal wel, leerden elkaar kennen als christenen en ouderling in de kerk. Hoe blikt hij terug op Den Haag? Waar zouden besluiten om een gemeente te beginnen. Zouden maakt ‘de mens Slob’ zich druk om, wat houdt hem bezig? En onze erediensten dan net zo verlopen als nu? Al heel wat voor welke uitdagingen staat de kerk en staan christenen? keren heeft Maarten van Loon dit gedachte-experiment Slob: ‘Christenen kunnen op een geestelijke manier heel gedaan en steevast antwoordden jong en oud direct: ‘O ongeestelijk zijn.’ nee, vast niet!’ 2 OnderWeg #01 > Jaargang 3 > 7 januari 2017 Thema Zing voor de Heer et is alweer 2017. Nog even en de eerste twintig jaar van deze eeuw zitten erop. H 2017 wordt een jaar waarin niet valt te ontkomen aan Maarten Luther en zijn invloed op kerk en samenle- ving, om te beginnen in Europa. Verrassend genoeg valt zijn naam in de drie artikelen over gemeentezang in dit eerste OnderWeg-nummer van 2017 maar één keer, en dan ook nog heel terloops. Dat terwijl hij zo’n vijfhonderd jaar geleden toch een flinke draai aan de kerkzang gaf. Luther liet het kerkvolk meezingen in de diensten, iets wat in die tijd alleen aan het koor en de geestelijken toevertrouwd was. Er werd ook niet meer in het Latijn 14 REPORTAGE gezongen, maar in de volkstaal. En dat deden de mensen Veranderende liedcultuur: uit volle borst. gemeenten maken de balans op Wat Luther bewoog, raakt veel van de dingen die de Lange tijd was de muzikale invulling van de eredienst afgelopen twintig jaar in onze gemeentezang veranderd een splijtzwam voor veel kerkelijke gemeenten. Tussen zijn. Iets daarvan proef je in de reportage in dit num- oud en jong en behoudend en progressief liepen soms mer (pagina 14-16), met vier flitsen vanuit onze kerken, nadrukkelijke scheidslijnen. Is het beeld vandaag anders? waar gezocht wordt naar een weg in het oerwoud van Een rondgang langs vier gemeenten. ‘Alle liederen zijn liederen. De beamer kan alles aan, maar kunnen de geschikt om God te loven, maar van sommige krijg ik kerkgangers dat ook? Mooi om in de verhalen van deze theologische jeuk.’ gemeenten te lezen over een kostbare trek in de ge- meentezang, namelijk dat je niet alleen voor jezelf zingt, maar ook met en voor die ander die naast je zit. Bart Visser, musicus en theoloog, maakt in zijn bijdrage (pagina 6-9) helder dat muziek ontzettend veel met tekst doet, en dus ook met ons zingen en luisteren in de zon- EN VERDER: dagse diensten. Harry van Wijk deelt in een interview zijn ervaring. Al 04 Praktijklokaal dertig jaar speelt hij zijn partij mee in de kerken; als or- ganist en pianist ter plaatse, maar de laatste jaren ook 12 Redactioneel als toeruster van organisten, pianisten, combo’s en kerk- 17 Colofon bands. Van Wijk vindt het heerlijk als er in onze diensten goed en van harte gezongen worden. En wie niet eigen- 17 Nieuws lijk… 18 Stimulans 19 Column Joost Smit 27 Column Roel Kuiper (beeld voorkant SpeedKingz/Shutterstock) Freddy Gerkema (NGK), gastredacteur OnderWeg 3 Praktijklokaal Groeiende aandacht voor twintigers Er wordt al ge- sproken over ‘de quarterlife crisis’ e twintigers vormen een groep die ‘In de huidige tijdgeest is twintiger zijn niet eenvoudig. Veel mogelijkheden, maar ook toren- niet vanzelfsprekend aansluiting hoge verwachtingen om goede keuzes te maken.’ (beeld eldadcarin/iStock) D vindt in de kerk en die in veel gemeenten gaandeweg onderduikt of gaat organiseren. De jongeren hebben wat ik wel graag wil’, vertelt één van hen. afhaakt. Daarom geven steeds meer ge- eerst het boek Schuurpapier (onder redac- De GKv Groningen-Oost heeft de twinti- meenten aandacht aan de twintigers. Het tie van Van Vreeswijk en Van Wijngaar- gers expliciet een plek gegeven in haar kerkblad van de NGK en CGK in Eindhoven den) doorgewerkt en kwamen zelf met visiedocument: ‘We zien om naar ge- omschrijft hun positie als volgt: ‘In de nieuwe onderwerpen voor de gespreks- meenteleden die in een fase in hun leven huidige tijdgeest is twintiger zijn niet een- avonden: m/v in de kerk, relatievormen zitten waarin de betrokkenheid op de kerk voudig. Individualisering, intensivering, (huwelijk en samenwonen), Gods hand in en/of op God minder is (...), waarbij wij internationalisering, studieschuld, keu- de geschiedenis, en wereldgodsdiensten. een open houding hebben door de vraag zestress, reizen of settelen, onzekerheid, De plaatselijke predikanten zijn hun ge- te stellen hoe het komt dat een gemeen- tijdelijke contracten... Veel mogelijkhe- sprekspartners. telid niet meedoet.’ Daar hoort aandacht den, maar ook torenhoge verwachtingen Maar er wordt ook voor nieuwe aandui- voor twintigers bij, en ook voor LHBT’ers. om goede keuzes te maken. Er wordt al dingen gekozen. De GKv Zwolle-Centrum Groningen-Oost organiseert voor hen een gesproken over “de quarterlife crisis”.’ zette een ‘pop-upkerk’ voor zoekende serie gespreksavonden. Rode draad in de benadering van deze twintigers op. In deze gespreksgroep kwa- gemeente is: ‘Wat hebben wij onze twinti- men de verhalen van de twintigers spon- gers te bieden en hoe kun jij als twintiger taan los. Ze cirkelden rond het verlangen bijdragen? We gaan samen op zoek naar om te geloven en de ervaring van het on- beeldvorming en naar antwoorden.’ vermogen om van het hoofd naar het hart OnderWeg wijdde in april 2016 een Soms hanteren de gemeentelijke initi- te komen. De deelnemers zijn blij met de nummer aan de twintigers in de kerk. atieven richting twintigers vertrouwde pop-upkerk: ‘Met de kerk als kerkdienst en Exemplaren zijn nog te bestellen via termen, zoals de ‘gespreksavonden voor gebouw heb ik niet zoveel, maar dit wat [email protected]. jong-belijdende leden’, die de GKv Heemse we nu doen, daar heb ik wat aan. Dit is 4 OnderWeg #01 > Jaargang 3 > 7 januari 2017 Praktijklokaal Toekomst voor GKv Ten Post et Handboek 2016 van de GKv vermeldt bij de kerk van het Gro- H ningse Ten Post 79 leden. Dat was al niet veel vergeleken met de 300 leden die Ten Post rond 1970 telde, toen de breuk tussen NGK en GKv de gemeente in tweeën spleet, maar blijkens de nieuwste cijfers zijn er nu nog maar 49 leden. Een aantal leden heeft kortgeleden afscheid genomen van de gemeente, maar de blijvers zien voor De gemeente van de GKv Ten Post voor het recente afscheid van een groep gemeentelden. zichzelf nog steeds een plek in het dorp. Ten Post is niet de enige krimpgemeente in kenraadsvoorzitter Geert de Koning: ‘Veel zocht met de kerk van Appingedam, op tien de GKv (en NGK) die voor de vraag staat: gemeenteleden willen als een levende ge- kilometer afstand. Ten Post kan daar met doorgaan of opheffen? Meestal is het vin- meenschap van christenen, hoe klein ook, concrete hulpvragen terecht, speciaal op den van een antwoord op die vraag een zichtbaar blijven in het dorp.’ Kerkdiensten pastoraal gebied, en de jongeren kunnen er langdurig proces. Zo ook in Ten Post. In het zijn voor die zichtbaarheid een belangrijk naar catechisatie. Ook voor de middagdien- voortraject heeft de kerkenraad onder lei- middel. sten zijn de leden van Ten Post aangewezen ding van consulent ds. Kees van Dusseldorp In een speciale dienst begin oktober is het op Appingedam. Mede om financiële rede- uit Schildwolde een reeks vergaderingen afscheid gemarkeerd. Ds. Kees van Dussel- nen zijn er in Ten Post vanaf 1 januari 2017 gehouden met een aantal meedenkers, dorp preekte over ‘Loslaten en verder gaan’, alleen nog morgendiensten. waaronder het Praktijkcentrum voor de ker- Geert de Koning sprak de vertrekkende Tegelijk wil de gemeente de contacten met ken.