sign in sign up
<<
Home , Alex Pastoor, Andries Ulderink, Bobby Haarms, Chris Dekker, Dwight Lodeweges, Eric Meijers

01_Cover 172:01 27-09-10 08:15 Pagina 1

28e jaargang, oktober 2o10 nummer 172172 www. devoetbaltrainer.nl Trainer Trainer

Leo Beenhakker ‘Een trainer moet verstand hebben mensen’ Voetbal ‘Ik geef mijn assistenten alle ruimte’ Video-analyse

De Technologische voorsprong voor de trainer De 02_TopC@work:02 23-09-10 15:14 Pagina 2

NIEUW

Sef Vergoossen - - John Lammers - Jan Olde Riekerink - Raymond Verheijen - Jack van den Berg - en laten op deze DVD zien hoe je als coach je team beter kan laten voet- ballen. Het unieke is dat deze topcoaches bereid zijn om hun kennis te delen met collega’s in de hele wereld. Het ver- beteren van de omschakeling, druk zet- ten, techniektraining, spitsentraining, het kun- nen bepalen van het wed- strijdtempo, individuele trai- ning en het coachen tijdens een partijspel zijn thema’s die tot in de details worden uitgewerkt. Ook kunt u lezen en luisteren naar de visie van deze topcoaches.

De menustructuur maakt het gemakkelijk Registratie van om snel een trainingsvorm op te zoeken en de congressen 2008/2009. uitgebreid te bekijken. Op elk niveau kunt u als coach gebruik maken van de ervaringen van deze Nederlandse topcoaches die natio- naal de basis hebben gelegd voor succes.

Natuurlijk zijn ook de eerder verschenen DVD’s in deze serie verkrijgbaar! ¤25,- per DVD

Abonnees krijgen 7,5% korting op hun bestelling.

Maar bestellen kan ook via internet op:

Eisma Businessmedia bv, Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden, tel. 088-2944865 www.devoetbaltrainer.nl Voor België: Marimanfootball, Henk Mariman, tel. +32 (0)475584126 www.marimanfootball.be 03_Inhoud-redactie:03 24-09-10 13:20 Pagina 3

In dit nummer Van de redactie Ajax verliest met 2-0 in Madrid. FC Twente speelt 2-2 thuis tegen Inter. FC gaat eerst met 2-0 ‘Een trainer moet verstand hebben van mensen’ 4 ten onder in Schotland, maar wint vervolgens met 4-0 thuis van Celtic. Tot zo ver de scorebordjourna- listiek. De gemene deler is echter het vermeende Maar liefst 32 jaar geleden trainde Leo Been- thuisvoordeel. Wat is dat toch? Ajax-trainer Martin hakker de jeugd van . Nu is hij Jol zegt na afloop van de wedstrijd in Madrid dat technisch directeur bij dezelfde club en pro- het jongens (Ajax) tegen mannen (Real Madrid) was. beert hij onder financieel moeilijke omstan- Gemiddeld was de Madrileense speler in deze wed- digheden hoofdtrainer Mario Been van een strijd één jaar ouder dan de Ajacied, dus al te letter- zo goed mogelijk elftal te voorzien. Onder- lijk moeten we de uitspraak van Jol niet nemen. tussen is Beenhakker ook Voorzitter van de Na het zien van de eerder genoemde Europese CBV geworden. Genoeg ingrediënten voor wedstrijden moest ik denken aan een uitspraak een praktijkverhaal van de bovenste plank. van Leo Beenhakker, eerder dit jaar in Hard Gras. Ook hij heeft een verschil tussen thuis- en uitwed- strijden gemerkt bij zijn spelers, in de tijd dat hij ‘Ik geef mijn assistenten alle ruimte’ 12 trainer was van Real Madrid. In Zwitserland verloor de Koninklijke onder zijn leiding van Young Boys Andries Ulderink met 1-0. Het was naar eigen zeggen een wanverto- ‘Een goed paard hoeft nog geen goede ruiter ning. Dit zouden de Madrileense spelers thuis wel te zijn.’ Andersom geldt ook: een goede rui- recht trekken. Dat gebeurde met maar liefst 5-0. ter hoeft niet per se een goed paard te zijn Beenhakkers spelers vertrouwden volledig op hun geweest. Wie Andries Ulderink tegen een bal thuiswedstrijd. In de spelerstunnel werd het be- ziet trappen, ontdekt wel degelijk gevoel voor langrijkste gedeelte van de wedstrijd gespeeld. De de bal, maar een grote carrière binnen de lij- tegenpartij werd daar al geïmponeerd. Misschien nen had hij niet. Toch bewijst de trainer van heeft Ajax dat in het eerste Champions League op- al jarenlang dat hij uitste- treden ondervonden. kend in staat is om de teugels te hanteren. Ik denk echter dat we het vooral moeten zoeken in kwaliteit van een spelersgroep. Ajax was in de uit- wedstrijd een maatje te groot voor Feyenoord, zoals Technologischee voorsprong voor de trainer 24 Real weer een maatje te groot was voor Ajax. We hebben het dan over voetbaltechnische en –tacti- Video-analyse sche kwaliteiten, maar laten we niet vergeten dat Langs vrijwel ieder veld van een professione- de manier waarop je als speler op het veld staat le jeugdopleiding staat tegenwoordig een (jongen of man) ook van enorme invloed kan zijn. steiger waar vanaf de wedstrijden met ca- Je voetbalt zo goed als de tegenstander het toelaat. mera’s worden vastgelegd. Veel amateurclubs Dat werd nog eens extra duidelijk op het moment hebben ook interesse. Maar wat heb je nodig dat en aan apparatuur en computerprogramma’s? het in de 71e minuut kort maar stevig met elkaar En hoe benut je die beelden het best? De aan de stok kregen in de buurt van de Ajax dug- Voetbaltrainer ging te rade bij Hein van out. Op slag veranderde het spelbeeld: Ajax kwam Heek, trainer van Voorschoten ’97. voor het eerst echt onder druk te staan, Feyenoord scoorde en het thuispubliek begon er weer in te ge- loven. Natuurlijk zullen ook tactische maatregelen Verder: van beide trainers hun invloed gehad hebben op het wedstrijdverloop, maar het was duidelijk dat er n : ‘Invloed uitoefenen waar het maar kan’ 18 een ander Feyenoord op het veld stond dan in de n Column: Het andere gelijk 23 eerste 70 minuten. n Jeugdafdeling HHC Hardenberg verhoogt kwaliteit trainers 28 Ik ga met extra veel aandacht kijken naar de re- turns van Ajax en FC Twen- n Crisis in betaald voetbal 32 te tegen grootmachten Real n Dossier Amateurtrainer (1) 36 Madrid en Inter, al spelen n G-voetbal: ‘Normaal wat normaal kan, speciaal wat speciaal moet’ 41 die pas eind november. n Robin van Galen: Mijn Olympische Missie 44 Eens kijken of de jongens van Ajax in n Oefenstof: training voor wisselspelers na WK-wedstrijd 46 mannen geworden zijn en n De A-, B-, C- en D-jeugd 48 of de mannen van FC

n De Verlenging 56 Twente in Milaan niet zijn Paul Geerars veranderd in oude heren. Hoofdredacteur

3 De Voetbaltrainer nr.172 2010 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:55 Pagina 4

Tekst/ en Paul Geerars

‘Een trainer moet verstand h

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 5

P R O F V O E T B A L

Topcoach in het buitenland (3)

Dit is het derde interview uit een serie met Nederlandse topcoaches, die in het buitenland werken of hebben gewerkt. We proberen er achter te komen waarom ze voor een avontuur in het buitenland kozen, de verschillen te ontdekken in speelstijlen, structuren, culturen, maar ook te leren van hun persoonlijke ervarin- gen. Wat waren hoogtepunten, wat waren de dieptepunten en wat heeft de Neder- landse toptrainer zelf geleerd in het buitenland? Deel 3: Leo Beenhakker.

Maar liefst 32 jaar geleden trainde Leo Beenhakker de jeugd van Feyenoord. Nu is hij technisch directeur bij dezelfde club en probeert hij onder financieel moei- lijke omstandigheden hoofdtrainer Mario Been van een zo goed mogelijk elftal te voorzien. 45 jaar trainerservaring komt dan goed van pas. Ondertussen is Beenhakker ook Voorzitter van de Coaches Betaald Voetbal geworden. Genoeg ingrediënten voor een praktijkverhaal van de bovenste plank d hebben van mensen’

We kunnen gerust stellen dat het CV driejarig contract tekenen en dat heb een groep ‘gearriveerde’ vedettes zo- van Leo Beenhakker als voetbaltrainer ik gedaan. Ik kon aanvankelijk geen als Santillana en Juanito met een gro- ronduit indrukwekkend is. Zijn lange woord Spaans. De tolk heb ik er na te staat van dienst. Daarnaast klopten loopbaan leidde hem naar alle uithoe- drie weken uitgegooid, want dat talenten als Michel en Butragueño uit ken van de wereld. Meestal was hij werkte niet. Voetbaltaal is van heel de de eigen opleiding op de deur. Als succesvol en soms kende hij teleur- wereld en met wat tekeningetjes erbij trainer moet je dan vaste patronen stellingen. In de jaren tachtig kende kon ik het de spelers voldoende dui- doorbreken en dat is niet zo eenvou- Beenhakker misschien wel zijn beste delijk maken. Ik heb een aardige ta- dig. Ik ben wel altijd eerlijk geweest periode, met alle prijzen bij Real Ma- lenknobbel, dus na een paar maan- en recht door zee. Na hun actieve car- drid als hoogtepunt. Met De Koninklij- den kon ik me al heel goed verstaan- rière hebben die ervaren spelers aan ke werd hij namelijk drie keer lands- baar maken. Ik heb een mooie tijd ge- mij aangegeven dat wel gewaardeerd kampioen en won hij de beker en Su- had bij Zaragoza. We zijn ook steeds te hebben. Nu krijg ik die waardering percup. Zijn eerste kennismaking met bij de bovenste zes geëindigd. Ik heb ook dubbel en dwars terug van Real Spanje was echter dat daar nog samengewerkt met Jorge Madrid. Er is geen club in de wereld hem na zijn eerste Ajax-periode als Valdano. Daar heb ik nooit spijt van waar het respect voor iemand die iets trainer vroeg. gehad want via hem ben ik uiteinde- voor de club betekend heeft, zo groot lijk bij Real Madrid gekomen.” is. Dat merkte ik bijvoorbeeld toen ik Leo Beenhakker: “Zaragoza stond op een paar jaar terug daar op bezoek degraderen. Ik kwam ergens in maart Real Madrid was. Echt geweldig. Het heeft vooral in Zaragoza aan en werd zo voor de Leo Beenhakker: “Ik heb niet lang te maken met de prominente plaats groep gegooid. Ik had maar één op- hoeven na te denken om bij Real Ma- die voetbal inneemt in het leven van dracht en dat was niet degraderen. drid aan de slag te gaan. Werken bij de Spanjaard. In Nederland weet de Maar we hadden een aardig pittig Real betekent in ieder geval een prijs suppoost niet, met alle respect, welke programma voor de boeg met wed- pakken. Of kampioen, of de beker, of successen de trainer van 30 jaar gele- strijden tegen onder meer Barcelona, een Europese Cup. Het lukte allemaal. den behaald heeft. Dan kom je als koploper Atlético Madrid en Real Ma- Niet slecht voor een ‘CIOS-pik’. Het voormalig trainer niet eens binnen de drid. We speelden gelijk bij Barcelona, was de baan van mijn leven. Ik trok hekken van het stadion. we wonnen in Madrid van Atlético en veel werkzaamheden naar me toe en verloren van Real Madrid. Tussendoor delegeerde nog maar weinig. Als het Net als bij al mijn andere clubs gaf ik hadden we tegen wat middenmoters mis zou gaan, moest ik in ieder geval ook bij Real Madrid aan de spelers het al voldoende punten gehaald en we kunnen zeggen dat ik het zelf gedaan gevoel dat ze belangrijk waren. Ik

Foto: Pro Shots Pro Foto: bleven er dus in. Ik kon meteen een had. Bij Madrid kreeg ik te maken met haal dan het beste uit een speler naar

4 5 De Voetbaltrainer nr.172 2010 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 6

boven. Ik praat veel en ik leg af en toe een andere en betere oplossing. Ik Saudi-Arabië een arm om zijn schouder. Ik wil we- legde spelers maar zelden uit waarom Na Real Madrid volgde dienstverban- ten of hij het naar zijn zin heeft en of ze niet spelen. Ik zei altijd tegen mijn den bij onder meer Ajax, de KNVB, hij gelukkig is. Ik moet met spelers spelers: ‘Doordeweeks kunnen jullie wederom Real Madrid, Grasshoppers een bepaalde klik hebben. Als ik dat me alles vragen en altijd op mijn deur en in 1994 begon hij als bondscoach niet heb, maar hij functioneert in het kloppen. Maar het weekend is van van Saudi-Arabië. belang van het team goed, dan laat ik mij. Dan ben ik de baas, dan neem ik Leo Beenhakker: “In Saudi-Arabië had hem met rust. Functioneert hij niet, de beslissingen. Dan geldt voor mij ik te maken met een bijzondere cul- dan neem ik afscheid. Ik ben de enige het resultaat. Dus als je niet speelt, tuur, maar mijn relatie met de spelers coach die Emilio Butragueño een keer kun je het antwoord zelf invullen.’ Al- was vanaf het begin prima. Misschien op de reservebank heeft gezet. Hij leen in de specifieke gevallen gaf ik wel het belangrijkste aspect om goed heeft het er nu nog over. Maar hij be- wel uit mezelf uitleg, maar volgens te managen, was het belang van de greep het wel! Ik had op dat moment mij doet iedere voetbaltrainer dat.” religie. Soms was ik aan het trainen op het moment dat de spelers door de stem uit de minaretten werden opge- Afspraak met de voorzitter van Real Madrid: ieder jaar minimaal één prijs. roepen voor een gebed. Dan was ik al- tijd heel flexibel. Net zo als tijdens de Ramadan. De spelers bleven dan de hele dag op de hotelkamer. Het hele leven schuift dan twaalf uur op. We zaten om half zeven ’s avonds te ont- bijten en gingen trainen om 21:30. Vlak voordat de zon opging, zaten wij dan aan het diner. Ik kan wel goed omgaan met dat soort dingen. Moei- lijker is de invloed die bestuursleden willen uitoefenen. Een zoon van de koning was bijvoorbeeld voorzitter van de bond. Ik moest hard vechten om geen concessies te hoeven doen aan mijn plannen. Men is daar ook zeer achterdochtig ten opzichte van westerlingen. Voor het WK in 1994 hadden we de loting in Amerika. Ik maakte toen de vergis- sing dat ik naast ging zitten, in plaats van bij de delegatie van Saudi-Arabië. Vervolgens kwam Nederland ook nog eens bij ons in de poule! De Arabieren konden niet gelo- ven dat ik als Nederlander er alles aan zou gaan doen om zo goed moge- lijk tegen Nederland te spelen. Ik ver- telde hen dat het zelfs een voordeel was, omdat ik alles van Oranje afwist. Dat kon men niet begrijpen en het was nog voor het eindtoernooi einde oefening.”

Polen Leo Beenhakker reisde na zijn avon- tuur in de woestijn verder de wereld over: zo kwam hij drie keer terecht in Mexico en in Turkije. In Nederland was hij werkzaam voor Vitesse, Feye- noord, Ajax en . Ook was Beenhakker bondscoach van Trinidad en Tobago, waarmee hij in 2006 meedeed aan het WK in Duits-

Foto: VI Foto: Images land. Direct na dat WK trad hij aan

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 7

P R O F V O E T B A L

als bondscoach van Polen. Onder zijn die hele maatschappij ingebakken en bleem dat de Polen eigenlijk maar wat leiding haalde Polen voor het eerst de ik vermoed dat de geschiedenis van deden. Ze missen een gestructureerde eindronde dat land daarbij jeugdopleiding. Ik stelde de spelers van het een rol speelt. een basisvraag: ‘Wie scoort het doel- Europees ‘Ik heb helemaal Mijn Poolse assis- punt? De man of de bal?’ Daarmee kampioen- tent was van mijn wilde ik hen duidelijk maken dat ze schap geen probleem met leeftijd en hij ver- vooruit, op de man, moesten verdedi- (2008). telde dat zijn ou- gen. Die instelling kwam ook voort uit Leo Been- vedettes, maar dan ders drie keer mijn analyse van het actuele voetbal hakker: heen en weer ge- van dat moment. Zo heb ik het ook “De over- wel ín het veld’ jaagd zijn door de besproken met de clubcoaches, van gang van Duitsers en de wie het merendeel nog van de oude Trinidad & Tobago naar Polen is Russen, met achterlaten van alles. stempel was. Men had het altijd over enorm groot geweest. Nog groter dan Wanneer ik eenmaal ik gesprek raak- vroeger. Het Poolse spel van 1974 of ik vooraf had kunnen bedenken. Ik te met de staf en spelers, gaven ze 1982 stelde men als voorbeeld, maar had er niet zo bij nagedacht, want ik ook blijk van faalangst en zelfonder- dan blijf je dus hangen in het verle- kende bijvoorbeeld en schatting. Mijn uitgangspunt in al die den. Daarbij kwam dat de helft van de Thomas Rsaza als vrolijke Poolse gesprekken is vervolgens geweest om Polen, trots als ze zijn, het niet kon- voetballers. Ik vertrok echter na het je niet af te vragen of je goed of slecht den verkroppen dat een buitenlandse WK2006 uit een wereld waar de men- bent, maar of je goed genoeg bent. bondscoach het voor het zeggen had.” sen altijd met de zon opstaan en Goed genoeg om bijvoorbeeld tegen kwam terecht in een nogal depressie- Portugal of Servië te spelen. Gaande- Omzwaai ve bedoening. Na een week of drie weg de tijd werd men wat zelfbewus- Leo Beenhakker: “Het kwam goed van hadden we met Polen al onze eerste ter en raakte men overtuigd van dat pas dat ik op dat moment het geluk vriendschappelijke wedstrijd, tegen ‘het’ kon.” had van een paar goede resultaten. Denemarken in Kopenhagen. Het leek Dat helpt enorm. We verloren welis- wel alsof ik bij een crematie was. Ge- Verleden waar de eerste en enige kwalificatie- durende de eerste drie dagen in het Leo Beenhakker: “Het heeft me een wedstrijd, maar vervolgens wonnen Poolse trainingskamp durfde haast half jaar gekost om Polen van het ei- we uit bij Azerbeidzjan en thuis van niemand iets te zeggen. Ook aan tafel gen doel weg te krijgen. Iedere keer Portugal. Die laatste wedstrijd wordt was het stil en keek iedereen vooral wilden ze maar in Polen alom naar beneden. De eerste wedstrijd teruglopen. We gezien als de verliep dan ook kansloos en dat ver- speelden met ‘Het gaat niet beste wed- baasde mij op dat moment weinig. twee controle- strijd in hun Omdat de kwalificatiereeks voor EK rende midden- om wat je zegt, vaderlandse 2008 daarna begon, had ik de spelers velders, vlak, geschiedenis op een gegeven moment tien dagen een 10 en een 9 maar wat de ooit. Vanaf dat bij elkaar. Toen ben ik een moeizaam en aan de bui- moment ging proces gestart om maar wat enthou- tenkanten twee spelers horen’ men er echt siasme er in te krijgen. Heel veel pra- spitsen. Ebi in geloven. ten dus. Het werd me al snel duidelijk Smolarek heeft Spelers raak- dat ze best wílden, maar dat het ont- dat bijvoorbeeld goed gedaan aan de ten met elkaar in gesprek en gingen brak aan zelfvertrouwen. Dat zit in linkerkant. Aanvankelijk was het pro- elkaar neerzetten in het veld. Tot die Foto: Pro Shots Pro Foto: VI Foto: Images ‘Het heeft me een half jaar gekost om Polen van het ‘De overgang van Trinidad & Tobago naar Polen is eigen doel weg te krijgen.’ enorm groot geweest.’

6 7 De Voetbaltrainer nr.172 2010 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 8

tijd moest elk initiatief van mijn kant aanpassen. Dat is een kwestie van op komen. de juiste knoppen drukken en dat leer je met de jaren. En ook ik had af en Alleen, zodra ze positieve aandacht toe een paar weken nodig om erach- kregen in de media en het allemaal ter te komen hoe het werkte in een wat beter ging, toen sloegen sommige bepaalde cultuur. Ik zal best fouten spelers in één keer helemaal naar de gemaakt hebben, maar ik denk wel andere kant door. Ze dachten dat ze dat gevoel heb voor dit soort zaken. Ik veel beter waren dan dat ze in werke- moet begrijpen dat de een de hele dag lijkheid waren. Het werden vedettes. in de zon zit en net even een dansje Nu heb ik helemaal geen probleem heeft gemaakt, terwijl de ander zich met vedettes, maar dan wel ín het verschuilt achter het ijzeren gordijn. veld. Ik haat vedettes buiten het veld. Voornaamste les hierbij: duidelijk zijn De clubs gingen contracten opwaar- en geen concessies doen in je bood- deren. Sommige spelers werden lui en schap. Dat werkt het best. Ik heb het waren tevreden met wat ze hadden. niet over discipline. We maken af- Ambitie verdween als sneeuw voor de spraken. Iedereen verdient een twee- zon. Ik heb dat proces niet kunnen te- de kans als het keer misgaat, maar op genhouden. Sommige spelers die op een gegeven moment is het afgelo- nul waren begonnen, maar na het pen. Dan ben je duidelijk en conse- succes tegen Portugal doorsloegen quent. Of het nu gaat om de water- naar de andere kant, heb ik uiteinde- drager of de vedette, dat maakt dan lijk weer buiten het team moeten zet- niets uit. Ga je schipperen, dan verlies ten. Zij ondermijnden immers het je je autoriteit. In 2010 krijgt Leo Beenhakker teamproces. de Oeuvre Award Coaches Betaald Voetbal uit handen van . Na mijn vertrek is men weer de oude Leo Beenhakker volgde dit jaar Foppe weg ingeslagen in Polen. Er was in- de Haan op als voorzitter van de middels een ouderwets denkend en Coaches Betaald Voetbal (CBV). De handelend bestuur gekomen, mijn technisch directeur van Feyenoord Leo Beenhakker: “Het is mijn grote opvolger is van de oude stempel en werd door de leden van de belangen- voornemen om paal en perk te gaan de docenten in de trainersopleiding vereniging unaniem gekozen. Ook stellen aan het ongediplomeerd trai- zijn de voormalige trainers uit de suc- ontving hij tijdens het Rinus Michels nen. Zeker in een periode dat de ar- cesjaren van 30 jaar geleden. Op de Trainerscongres in Tilburg de Oeuvre- beidsmarkt enorm onder druk staat, momenten dat ik bij vind ik dat het niet Poolse opleidingen zo kan zijn dat aanwezig was, vrat de ‘Ik kan iedereen de cursus werkplekken wor- jongere generatie den ingenomen coaches wel uit mijn ‘Cultuurmanagement’ aanraden!’ door ongediplo- hand. Dat stemt mij meerden. Voetbal- dan nog wel hoopvol voor de voetbal- prijs uit handen van collega Guus trainer is een vak. In een tijd van be- toekomst van het land.” Hiddink. Die prijs staat nu naar ei- zuinigingen worden ook de leden van gen zeggen op een mooie plek in zijn de technische staf daardoor geraakt. Voetballeven kantoor, met uitzicht over Maas. Het Nu zie ik met name assistent-trainers Leo Beenhakker: “Bijna overal waar ik mag duidelijk zijn dat de ‘trainer’ aan het werk en op het wedstrijdfor- heb gewerkt, had ik een uitstekende Beenhakker steeds meer plaatsmaakt mulier staan die daartoe niet bevoegd relatie met mijn spelers. Bij mij stond voor een gewaardeerde senior-functie. zijn. Begrijp me niet verkeerd, want ik één ding voorop. Ik hoefde geen in- vloed uit te oefenen op iemands privéleven als hij dat niet wilde, maar zijn voetballeven was van mij. Dat Autoriteit maakte ik altijd direct duidelijk. De Leo Beenhakker: “De grote verschillen met werken in het buitenland? Het werken inhoud van de boodschap die ik over- in Nederland is het moeilijkst. Onze spelers willen altijd weten waarom, hoe, wat bracht in alle voetbalculturen waar- en wanneer. Dat heeft voor- en nadelen. In het buitenland heb je als trainer me- binnen ik heb gewerkt, was overal de- teen een status. Dan wordt er tegen je opgekeken en is er veel respect. Zo kon het zelfde. Alleen horen ze overal iets an- gebeuren dat de grote Alfredo di Stéfano bescheiden om de hoek van de deur ders. Een Pool hoort en vertaalt mijn kwam vragen of hij me even kon spreken. Natuurlijk moet je je dan wel waarma- verhaal anders dan een jongen uit ken en die status bevestigen. Je moet altijd eerlijk zijn en respect voor de spelers Trinidad. Ik moest de verpakking van en je staf tonen, maar daar heb ik nooit problemen mee.” de boodschap dus situatiespecifiek

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 9

P R O F V O E T B A L

aantrof. Hij was totaal verloren. Nie- mand sprak Spaans. Tijdens de eerste training zag ik aan de ene kant de po- tentie van de voetballer Cruz, maar tegelijkertijd zag ik een luie, ongeïns- pireerde voetballer. De volgende dag heb ik Cruz en zijn vrouw meegeno- men voor een diner met mijn vrouw en mij. Het werd een heerlijke avond. Vanaf de volgende dag stond er een heel andere Cruz op het veld. Nu kan iedereen dit verzinnen, maar je moet als trainer wel oog hebben voor het welzijn van je voetballers. Dan kan het helpen om dankzij een cursus wat gereedschappen te hebben over de verschillende culturen. Een Gha- nees zal bijvoorbeeld nooit bij je ko- men als er iets is. In hun cultuur ben je namelijk een slijmerd of een verra- der als hij naar jou komt. Een ander voorbeeld, Fernando Picun uit Urugu- ay. In Nederland zijn we gewend om duidelijke taal te spreken op het veld. Picun was daar niet aan gewend. Hij kon het niet hebben dat Jean-Paul van Gastel hem ‘agressief’ coachte als dat Foto: Pro Shots Pro Foto: nodig was. Niet persoonlijk, maar in- houdelijk. De trainer was de enige die bedoel er niets persoonlijks mee, bij van Excelsior. Dan iets tegen hem mocht zeggen, vond maar ik vind het niet kunnen. We moet je dus kunnen lesgeven. Dan hij. Toen moest ik dus aan Picun gaan hebben ongeveer 450 leden die mini- moet je een uitleggen dat maal TC1 hebben, dus dat is niet no- boodschap kun- het allemaal dig. De KNVB moet het ook niet wil- nen overbrengen. ‘Een trainer moet niet persoon- len toestaan, want daarmee verloo- Zeker in deze tijd lijk bedoeld chen je je eigen opleiding. Als je re- kun je het vak functioneel was en dat gels opstelt, dan moet je er ook een niet uitoefenen het juist posi- controlesysteem aan hangen. Ik ga als je alleen goed emotioneel zijn’ tief bedoeld hierover dus in overleg met de KNVB, hebt kunnen was om hem want zij verzorgen een uitstekende voetballen. Bij het vak van trainer meer te motiveren. Aan de andere opleiding waar hoge eisen aan wor- komt zo veel meer kijken. Je hebt met kant moet ik ook aan mijn Neder- den gesteld.” mensen te maken. Mensen, vaak uit landse spelers kunnen uitleggen wat totaal verschillende culturen. Mensen, een Argentijn of een Uruguayaan is. Ex-profs die allemaal anders denken en een Het maken van schwalbes bijvoor- Niet lang geleden is de elitecursus verschillend karakter hebben. Je moet beeld is in die culturen tot kunst ver- voor ex-profs met een bepaalde staat dus verstand hebben van mensen en heven. Spelers krijgen daar aanzien van dienst afgeschaft. Leo Beenhak- weten hoe je ervoor kunt zorgen dat en prestige door, maar een speler als ker vindt dat een goede zaak. jouw boodschap als trainer daadwer- ergerde zich er kapot Leo Beenhakker: “Trainer zijn is een kelijk overkomt bij al je spelers. Ik aan. Als trainer moet je daarin goed vak. Profvoetballers van vorig seizoen kan in dat kader iedereen de cursus kunnen bemiddelen.” die nu trainer worden, zijn diep van ‘Cultuurmanagement’ aanraden! Ik binnen nog steeds voetballer. Dat denk dat ik één van de eersten was Kwaliteiten geeft helemaal niet, maar je moet het die dat ging doen. Dat helpt om goed Leo Beenhakker: “De huidige genera- wel onderkennen. Ze hebben een jaar om te kunnen gaan met Argentijnen, tie (top)coaches moet vooral ‘people nodig om afscheid te nemen van de Russen, Afrikanen of waar ze ook manager’ zijn. Tegenwoordig wordt voetballer. Zo’n jaar gaan maar vandaan komen. Het moet na- veel meer gevraagd van een coach en in. Laat tuurlijk ook een beetje in jezelf zitten. dan 10 of 20 jaar geleden. Dat heeft ze maar een weekje hier en een Ik weet nog goed dat ik in oktober vooral te maken met de vele spelers weekje daar kijken. Neem maar eens 1997 bij Feyenoord kwam en daar een die afkomstig zijn uit andere cultu- een training over bij Feyenoord A1 of zeer teneergeslagen Julio Ricardo Cruz ren, met gescheiden gezinnen, met

8 9 De Voetbaltrainer nr.172 2010 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 10

gebrek aan communicatie door de I- zijn leerproces. Juist hierdoor kan Ma- Pod, I-phones, e-mails en dergelijke. rio na een teleurstellend resultaat pri- Er is geen warm gezin meer, er is mair reageren. Meer vanuit zijn Feye- geen warme sociale band meer. Het noord-gevoel dan op dat moment be- leven is veel te gehaast en er is geen zig zijn met het managen van voet- tijd meer. Alles moet vandaag en niet ballers. Natuurlijk heeft elke voetbal- meer morgen. De coach moet zich trainer emoties, maar het moeten al- dus willen interesseren in de speler. tijd gecontroleerde emoties zijn. Als je je spelers kent, weet je hoe je Noem het functioneel emotioneel. In met hen moet omgaan. Moet hij strak mijn eerste trainersjaren had ik dat gehouden worden, moet hij ruimte ook nog niet. Het temperament kwam krijgen voor creativiteit, moet hij dui- mijn oren uit.” delijke grenzen hebben, moet hij in de juiste richting worden gepusht? Assistent Veel te snel hebben we ons oordeel Leo Beenhakker: “Je ziet steeds vaker over een speler klaar, terwijl we totaal dat een coach zijn eigen assistent zijn achtergrond niet kennen. Ik ben meeneemt. Zelf ben ik in het buiten- er van overtuigd dat veel trainers land altijd uitgegaan van de kwalitei- daardoor niet het maximale uit een ten van de lokale staf. Ik vind dat je speler weten te halen en daarmee de de ‘know how’ van deze mensen goed ploeg te kort doen. kunt gebruiken. Ik heb daar goede er- Daarom was mijn keuze voor Feye- varingen mee. Zowel in de communi- noord voor catie met an- ‘Ik ben bij Feyenoord een belang- deren, als in eindverantwoordelijk, rijk deel in- het snel door- ‘De assistent-trainer maar doe alles in over- gegeven gronden van leg met Mario Been.’ door de moet loyaal zijn je selectie aanwezig- kunnen deze heid van en dezelfde clubmensen kreeg exact dezelfde voetbaltaal te Mario van onschat- horen. Ik zie in Nederland ook gebeu- Been. Alles voetbaltaal spreken’ bare waarde ren dat hoofdtrainers een assistent- wat ik net zijn. Bij mijn trainer naast zich hebben met wie ze genoemd heb, beheerst Mario. Hij eerste clubs in het buitenland heb ik een bepaalde klik hebben. Loyaliteit heeft de goede antennes. Hij staat in niet mijn eigen Nederlandse assistent speelt daarbij ook een grote rol. Voor de groep, maar kent ook precies het meegenomen. Later wel. Bijvoorbeeld een hoofdtrainer zijn de consequen- moment wanneer hij er weer boven in Mexico, toen mee- ties van winnen en verliezen steeds moet staan. Als je ziet hoe Mario vo- ging. Hij sprak Spaans en ik dacht groter. Je hebt dan geen tijd om je ook rig seizoen begon, hoe de spelers- hem hard nodig te hebben om vol- nog eens zorgen te maken over de groep op een dood spoor zat. Binnen doende invloed te kunnen uitoefenen loyaliteit van je eigen staf. Stel dat je een week zag je de spelers opfleuren, op de totale filosofie van voetballen. trainer wordt in het buitenland, dan weer lachen en met plezier naar de Daar was enorm veel werk te verzet- zit daar vaak een assistent-trainer die training komen. Misschien is hij nu ten en dan helpt het als ik niet de onder de vorige hoofdtrainer heeft ge- nog te veel Feyenoord-supporter en enige ben die de voetbal-boodschap werkt en die misschien had gehoopt kan hij soms een nederlaag niet snel uitdraagt. Of een speler of bestuurslid zelf hoofdtrainer te worden. Dan kost genoeg verwerken, maar dat hoort bij nou met mij of met Wim praatte, hij het tijd en moeite hem voor jou te ‘winnen’. Bij Real Madrid had ik het Leren geluk een assistent-trainer te hebben Leo Beenhakker: “Coachen is toch het mooiste wat er is? Ik hou van mijn spelers. die zich volledig kon schikken in de Ik wil lol maken met die jonge gasten. Maar vooral: ik wil ze beter maken. Een rol van assistent. Bij Ajax was dat trainer kan jonge spelers beter maken. Ik denk vooral op tactisch gebied. Wan- . Voor een hoofdtrainer neer komen, wanneer weglopen, wanneer diepte maken, wanneer de bal vast- is dat goud waard.” houden en even temporiseren? Er valt vooral veel winst te boeken in waar ze moeten lopen en wat het juiste moment is om te kiezen. Om tactisch de goede Opleiding keuzes te maken moet je wel technische vaardigheden hebben. Daarom ben ik Leo Beenhakker: “Ik denk dat ik de ook zeker voorstander van de aandacht voor techniektraining. Michel Valke doet compleetst denkbare voetbaltrainers- bij Feyenoord bijvoorbeeld fantastisch werk. Het moet wel functioneel zijn! Niet opleiding heb gehad. Begonnen op het het trucje om het trucje. Te vaak zie je nu spelers onnodig allerlei bewegingen CIOS waar ik veel basiskennis kreeg uitvoeren zonder een doel. Zes keer een schaar en dan een voorzet afleveren die over vakken als anatomie, fysiologie, achter het doel komt. Dat is volgens mij niet de bedoeling van het spel.” trainingsleer, inspanningsfysiologie. Natuurlijk is al die kennis van toen

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Beenhakker:04-11 23-09-10 11:56 Pagina 11

P R O F V O E T B A L

bij Ajax, dat de trainer ook de eind- verantwoordelijkheid draagt voor het aan- en verkoopbeleid. Kijk naar de periode van . Moge- lijk waren een aantal investeringen niet gedaan als de keuze breder ge- dragen was. Ik vind dat ik moet zorgen dat de trai- ner zich volledig kan concentreren op het eerste elftal. Hij moet niets aan zijn hoofd hebben en alleen maar met het resultaat bezig zijn. Ik scherm hem af en probeer ervoor te zorgen dat de omstandigheden optimaal zijn om zijn werk te doen. Ik zorg dat de medische staf goed functioneert en zij weten dat zij ook moeten zorgen dat de coach gezond blijft en zich dus niet zich moet ergeren aan medische conflicten onderling. De dokter zegt dit, maar de fysiotherapeut zegt dat. Dodelijk voor spelers, trainer en sfeer.”

Aankopen Leo Beenhakker: “Ik vind het heel be-

Foto: Pro Shots Pro Foto: langrijk dat de Technisch Directeur de cultuur van de club bewaakt bij nu al lang achterhaald, maar het gaat steltraining. In 1976 heb ik in mijn het aantrekken van spelers. Dat wil om het feit dat ik op dat moment pre- eentje alle jeugdteams van Feyenoord niet zeggen dat wij alleen maar types cies wist waar ik mee bezig was. Later getraind, terwijl nu elk team mini- als of Benny Wijnste- kwamen daar de KNVB-trainersoplei- maal twee trainers heeft. Niets mis kers zoeken, maar zeker ook de types dingen bij, maar toen had ik al zo’n mee trouwens, want we leven in een Coen Moulijn en . basiskennis dat niemand mij iets wijs andere tijd.” Ook al zijn onze middelen nu zeer kon maken. Als hoofdtrainer hoef je beperkt, ik zal altijd bewaken dat echt geen specialist zijn op elk deel- Technisch Directeur spelers wel echt passen bij Feye- gebied, maar het helpt wel als je goed Leo Beenhakker: “Als Technisch Direc- noord. kunt meepraten met je specialisten. teur zit je altijd ingeklemd tussen de We laten spelers alleen maar psycho- Ik weet bijvoorbeeld niet zo veel als wensen van de hoofdtrainer en de fi- logisch testen als we daar nog twijfel onze conditie- en hersteltrainer Toine nanciële mogelijkheden van de club. over hebben. Wij denken over het al- van de Goolberg op zijn vakgebied, Ik ben bij Feyenoord eindverantwoor- gemeen dat wij met onze scouts vol- maar ik weet wel voldoende zodat ik delijk, maar doe alles in overleg met doende kennis hebben om in wed- hem begrijp. Bij blessures kan ik met Mario en wanneer nodig met het strijden te kunnen beoordelen of een de dokter praten, op een dusdanige Hoofd Scouting erbij. Het heeft im- speler de juiste mentaliteit heeft. Hoe manier dat we elkaar goed begrijpen. mers geen zin om een speler aan te reageert hij op een verkeerde pass? Allemaal dank- Hoe scha- zij m’n basis- kelt hij om kennis. En zo ‘Ik moet zorgen dat de trainer bij balver- moet je met al lies? Hoe je specialisten zich volledig kan concentreren gaat hij de kunnen com- duels in? municeren, op het eerste elftal’ Hoe re- want jij bent ageert hij als hoofdtrainer uiteindelijk verant- trekken die de coach niet wil hebben. op een tackle en hoe op een verkeer- woordelijk. Als eindverantwoordelijke Dat werkt niet. Er zijn dus spelers de beslissing van de scheidsrechter? moet jij de keuzes maken en keuzes voorbij gekomen die ik voor Feye- Wat doet hij als hij vermoeid raakt of maak je op basis van je kennis. Vroe- noord een versterking vond, maar hoe gaat hij om met een nederlaag? ger deed ik alles alleen. Er was nie- over wie Mario zijn veto kon uitspre- Enfin, er zijn zoveel momenten in mand voor de keeperstraining, de ken. Dan komt de speler dus niet. Ik een wedstrijd dat je een aardig beeld looptraining, de warming-up, de her- vind het gevaarlijk, zoals bijvoorbeeld kunt vormen van een speler.”

10 11 De Voetbaltrainer nr.172 2010 12-17_Ulderink:12-17 23-09-10 12:00 Pagina 12

Tekst/ Ruud Doevendans

Trainer kent zijn kwaliteiten en die van zij

Co Adriaanse drukte het beeldend uit: ‘Een goed paard hoeft nog geen goede ruiter te zijn.’ Andersom geldt ook: een goede ruiter hoeft niet per se een goed paard te zijn geweest. Wie Andries Ulderink tegen een bal ziet trappen, ontdekt wel degelijk gevoel voor de kunststof knikker, maar een grote carrière binnen de lijnen had hij niet. Toch bewijst de trainer van Go Ahead Eagles al jarenlang dat hij uitstekend in staat is om de teugels te hanteren.

Andries Ulderink geeft a

Terwolde, van het jaar 960 na Chris- seizoenen trainer van Go Ahead Eag- ner met nauwelijks vier kruisjes ach- tus. Een handjevol kilometers verwij- les. ‘Ze stemmen hun vakantie op on- ter zijn naam. Hij begon dan ook al derd van . De tijd lijkt er te ze trainingsactiviteiten af.’ Go Ahead jong als hoofdtrainer. Wat is het ge- hebben stilgestaan. Het leven is er Eagles werkt zijn trainingen en wed- heim van zijn succes en dat van Go rustig, de 2.500 mensen kennen en strijden tijdens de voorbereiding altijd Ahead Eagles, de club die hij vorig steunen elkaar. Rijd je Terwolde bin- in Terwolde, het Milanello van het seizoen tot op de rand van de eredivi- nen, dan is Sportcomplex Wolder- oosten, af. Woldermarck voelt als een sie bracht? marck, de thuishaven van de plaatse- warm bad. De temperatuur, die deze lijke sportvereniging, nooit ver uit de ochtend lonkt naar dertig graden, Helikopterview buurt. Het is een bijna idyllisch plaat- draagt zijn steentje bij. Andries Ulderink is een trainer die je: drie echte grasvelden en een hou- verder kijkt dan alleen het belang ten kantine, aan de achterzijde uitge- Twee zangkoren kent Terwolde. Ze he- van zijn eigen eerste elftal. Bij Go bouwd met naar het schijnt de kleed- ten Inspiration en Eendracht. Voor Ahead Eagles ontvouwde hij al snel accommodaties. Wat Woldermarck een team dat in de Jupiler League zijn visie op de organisatie. bijzonder maakt? Een grasmat als een speelt, zijn het begrippen die zo maar Andries Ulderink: “Ik ben nu tweeën- biljartlaken. Ieder grassprietje lijkt tot de , het walhalla van het half seizoen bezig bij deze club. Ik be- met een lineaal en een nagelschaartje betaalde voetbal in Nederland, kun- gon in maart, pikte het staartje van exact op de juiste lengte gebracht. Ka- nen leiden: ambitie hebben, er iets de competitie en de nacompetitie le plekken vinden we nergens in het voor willen doen en beseffen dat je mee. Maar in november van het sei- gras, hooguit op de hoofden van de elkaar nodig hebt. Andries Ulderink zoen erop ging het niet goed. We VUT’ers en AOW’ers die zich ten be- zou het bedacht kunnen hebben. Zo stonden in de onderste helft van de hoeve van ‘hun’ Eagles het vuur uit de deed hij het bij zijn ‘home town club’ ranglijst en werden voor de beker uit- sloffen lopen. ‘Die mensen hebben al- AZSV, bij Varsseveld, DCS, Rohda Raal- geschakeld door HHC Hardenberg. Er les voor hun club en voor ons over’, te, De Graafschap en Be Quick ’28. Een was druk van de supporters. Ik ben zegt Andries Ulderink, nu ruim twee flink aantal clubs toch voor een trai- toen gaan praten met de toenmalige

www.devoetbaltrainer.nl 12-17_Ulderink:12-17 23-09-10 12:00 Pagina 13

P R O F V O E T B A L

an zijn staf

ft assistenten alle ruimte

voorzitter Hans de Vroome en met het elftal, de kwaliteit etc. Het werkt keeperstrainer de beste voorwaarden , het bestuurslid Tech- nu zo dat Marc en ik een budget heb- konden creëren. Ik bewaak daarin de nische Zaken. Uiteraard stond daar de ben en daarbinnen kunnen manoeu- grote lijn en de andere trainers heb- vraag ‘hoe draaien we dit om?’ cen- vreren. ben de ruimte om veel op individueel traal maar ik heb ook de ruimte ge- Daar kwam een koerswijziging bij met niveau, of met een aantal spelers te- kregen om mijn visie te geven hoe de betrekking tot het type speler dat we gelijk, details door te nemen. Er is bij organisatie zou moeten staan. Daarin wilden aantrekken. We voorvoelden ons ontzettend veel tijd en aandacht kwam een aantal zaken naar voren. toen al dat de budgetten omlaag zou- voor de spelers. Het Deventer publiek Bij mijn komst was er een technisch den gaan. Spelers in de categorie 26- vraagt van ons dat we initiatief ne- manager en een trainer-coach, met 30 jaar zitten vaak qua salaris hoog in men en de tegenstander afjagen. Ze- daarboven Marc Overmars als be- de boom en hebben een geringe rest- ker in de huidige tijd met veel wisse- stuurslid Technische Zaken. De tech- waarde. Een aantal ervaren spelers lende selecties is het de ultieme nisch manager zou aan het einde van heb je zeker nodig, maar op dit type uitdaging om te kijken of je in staat het jaar stoppen. Mede gezien de fi- mocht niet langer de nadruk liggen. bent om dat allemaal op elkaar af te nanciële situatie vond ik het verstan- Go Ahead Eagles had toen nog geen stemmen.” dig om van die technisch manager en scouting. We hebben een scoutings- de trainer-coach één persoon te ma- team samengesteld. Bovendien von- Toegevoegde waarde ken. Dat ging dus betekenen dat de den we dat we, zeker gezien de jonge Ulderink erkent dat de ervaring van technisch manager annex trainer- spelers die we hadden en nog meer zijn drie stafleden Michel Boerebach, coach in samenspraak met Marc wilden binnenhalen, een trainer extra Paul Bosvelt en Marc Overmars een Overmars en de voorzitter ging bepa- nodig hadden. Paul Bosvelt was geïn- toegevoegde waarde is aan zijn eigen len of een speler wél of juist níet aan- teresseerd om een dergelijke functie kwaliteiten. Zij kunnen bovendien getrokken zou worden. De voorzitter te gaan bekleden. Al met al bleek dat heel goed de combinatie maken tus- had dan de financiële zeggenschap en we met Paul Bosvelt, Michel Boere- sen geconcentreerd werken en ont- Marc en ik keken naar de balans in bach, Marc Overmars, mijzelf en een spanning als het kan.

12 13 De Voetbaltrainer nr.172 2010 12-17_Ulderink:12-17 23-09-10 12:00 Pagina 14

Eensgezindheid binnen de staf van Go Ahead Eagles: Michel Boerebach, Paul Bosvelt en Andries Ulderink kijken dezelfde kant op.

Andries Ulderink: “Mijn ideaalplaatje over de inhoud. Boerebach en Bosvelt dan gaat op het juiste moment de zou zijn, dat ik mij in de toekomst hebben de juiste combinatie te pak- knop om. Dat ze dat kunnen, komt wat meer kan terugtrekken en mij ken: ze kunnen een lolletje maken, doordat we verschillende soorten per- meer kan wijden aan mijn taken als maar dan draaien ze zich om en soonlijkheden binnen onze staf heb- technisch manager, waarbij met na- wordt er een positiespel gespeeld ben. Ik ben iemand van de structuur me Boerebach en Bosvelt delen van waarin enorm veel gevraagd wordt en en de afspraken. Als ik een grap maak het veldwerk op zich nemen. Zij heb- de norm heel hoog wordt gelegd. Dat vlak voordat we naar buiten gaan, ben de kwaliteiten, dus ze krijgen van werkt bij onze jonge groep fantas- dan komt dat niet over. Zo ben ik niet. mij alle gelegenheid. Bosvelt is daarbij tisch. Het is misschien van oudsher Bij Bosvelt past dat weer wel. Boere- ook nog eens steengoed in het praten ook wel wat Go Ahead Eagles ken- bach, Overmars en Bosvelt weten ont- voor de groep en kan uitstekend tacti- merkt: de gemoedelijkheid en daar- zettend goed wat er in een wedstrijd sche besprekingen voeren. Ik realiseer naast het échte voetbal er in willen gevraagd wordt. Zij accepteren tijdens me heel goed dat het voor een groep brengen. de oefeningen geen verslapping. Stel heel lastig kan zijn als je een trainer Aan de andere kant heb ik me aan- dat tijdens een positiespel 6:2, waar- hebt, zoals ik, die er zes dagen per vankelijk aan die gemoedelijkheid mee we onze trainingen vaak begin- week bovenop zit. Als die trainer er wel eens geërgerd. Vooral in mijn eer- nen, iemand steeds probeert de ander dan een aantal jaren zit en de speler ste hele seizoen hadden spelers er door de benen te spelen, dan grijpen ook, dan kan er verzadiging optreden. soms moeite mee om van een ont- ze meedogenloos in. Op het verkeerde Ik zit hier nu tweeënhalf jaar, daar spannen begin, met een spelletje bij- been spelen, de verkeerde balsnel- komt weer een jaar bij en dan speelt voorbeeld, de overstap te maken naar heid, verkeerde keuzes: wordt niet dat voor sommigen wellicht toch een geconcentreerd werken. Vorig seizoen geaccepteerd. Maar als er eens iets rol. Dan is de afwisseling die wij kun- zat daarin een geweldige winst. Zelfs leuks gebeurt, dan kan er ook gela- nen brengen, heel belangrijk. bij wedstrijden zie je dat nu wel. Kort chen worden. Juist doordat Michel en Het mooie van deze staf is: we praten voordat we naar buiten gaan nog Paul zo sterk op het individu gericht echt over voetbal. Het gaat continu even lachen, een geintje maken en zijn, kunnen wij grote winst behalen.

www.devoetbaltrainer.nl 12-17_Ulderink:12-17 23-09-10 12:00 Pagina 15

P R O F V O E T B A L

Gemiddeld ben ik tijdens de rust van dat dan weer ten opzichte van de an- gezelschap, maar er wordt dan aan een wedstrijd hooguit anderhalve mi- dere spelers op je middenveld? In individuele vaardigheden gewerkt. nuut aan het woord. Vervolgens spre- mijn visie en werkwijze zijn dit soort Ook staat op maandag een groter po- ken we met een aantal spelers indivi- overwegingen heel belangrijk. Team- sitie- of partijspel op het programma. dueel. Mijn ervaring is dat dit veel be- building is in mijn ogen: de kwalitei- De keepers doen een keeperstraining. ter werkt. Als ik namelijk collectief ten van de individuen zodanig op el- Op dinsdag trainen we één keer en dertig seconden ga praten over de kaar afstemmen, zowel binnen je staf hebben we vorig seizoen een training rechtsbuiten en daarna ook nog eens als binnen de ploeg, dat het geheel ingeleverd ten opzichte van het jaar 45 seconden over de linksback, dan beter gaat functioneren. Dat is dus in- ervoor. Ik kwam er achter dat die ex- voel je wel aan dat de concentratie bij houdelijke teambuilding. Wat niet wil tra training blessures opleverde. Voor- de anderen al wegebt. Dus ik doe het zeggen dat je andere vormen van al naarmate het seizoen vorderde, team, en de assistenten praten met teambuilding niet zou moeten toepas- kregen we de rekening gepresenteerd. individuele spelers. Na een wedstrijd sen. Ook paintballen, mountainbiken Voor onze jonge spelers, met relatief kunnen we op die manier al heel snel of een barbecue kan een vormende weinig trainingsjaren op dit niveau in bijpraten met zes of zeven spelers, werking hebben. Twee plus twee moet de benen, was dit te veel van het goe- individueel, waardoor die ellenlange uiteindelijk vijf worden. Dan gaan de, vooral nu in voetbal het aantal ex- nabespreking die iedereen zo verve- mensen renderen. Als het met het elf- plosieve acties alsmaar toeneemt. We lend vindt, aanmerkelijk bekort kan tal en de club goed gaat, gaat het uit- zijn dus naar één training gegaan op worden.” eindelijk met de spelers ook goed. Een dinsdag. In die ene training zitten nu aantal spelers uit ons team van vorig wel conditionele prikkels. Gaandeweg teambuilding seizoen heeft zich aanmerkelijk kun- moest de belastbaarheid toenemen. Andries Ulderink is een trainer die nen verbeteren. Dat is het bewijs dat Dat lukte. Tijdens het jaar gingen ze sterk inzet op de samenhang van de stelling klopt.” woensdag dingen voor zichzelf doen. kwaliteiten. Hij doet dat in zijn staf, Boerebach en Bosvelt speelden daarin maar ook de samenstelling van zijn Nadruk op kwaliteit dan weer een grote rol, omdat hierbij spelersgroep en het elftal dat hij uit- Bij een club als Go Ahead Eagles het individuele aspect weer om de eindelijk op het veld brengt, is vooral moeten afwegingen gemaakt worden: hoek kwam kijken. Daarna werk je al- afhankelijk van de combinatie van investeren we in de spelersgroep of in weer gericht toe naar de volgende kwaliteiten. de randvoorwaarden? Andries Ulde- wedstrijd.” Andries Ulderink: “Mijn werkwijze is rink maakte hierin een opmerkelijke eigenlijk vrij eenvoudig: laat de men- keuze. sen de dingen doen waarin ze goed Andries Ulderink: “Als we kijken naar De praktijk zijn en je gaat de vruchten plukken. de omstandigheden voor de selectie Die ochtend ontbreekt Marc Overmars Dat geldt dus ook binnen mijn staf. (de aanstelling van Paul Bosvelt, de op het veld, maar voeren Ulderink, De grootste kwaliteit van Michel Boe- krachtapparatuur) dan hebben we een Bosvelt en Boerebach op het biljartla- rebach is niet de teambespreking en speler ingeleverd om kwalitatief stap- ken van Sportpark Woldermarck ge- dus zal Michel weinig teambesprekin- pen vooruit te kunnen maken. Een drieën de perfecte carambole uit. Ul- gen doen. Als ik Paul Bosvelt aan de speler inleveren, dat zie je weinig trai- derink leidt de training gedreven. lijn leg en hij moet zich in een strak ners doen. Dat geeft aan hoe belang- Boerebach ondersteunt vanaf de zij- keurslijf bewegen, dan komt er weinig rijk ik kwaliteit vind. kant. Bosvelt neemt soms een speler van. Dus werken we niet zo. In de training staat de individuele apart; af en toe volgt een discussie, In mijn eerste jaar hadden we een ontwikkeling binnen het teamver- maar telkens verraadt de knikkende linksbuiten én een linkshalf die bei- band centraal. Een mooi voorbeeld is hoofdbeweging van de speler aan het den creatief waren en bepalend wil- de krachtapparatuur die we hebben einde dat de 24-voudig international den zijn. Het gevolg was dat ze dat aangeschaft. Spelers worden getest en heldere taal heeft gesproken. dus beiden niet werden. Ik zoek naar afhankelijk daarvan komt er een indi- Andries Ulderink: “Ik volg het periodi- aanvullende kwaliteiten. Bij die links- vidueel programma uitrollen. Dat vol- seringsmodel van Raymond Verhe- buiten hoorde dus een linksmidden gen we op maandagmorgen. Fysiolo- ijen. In die zin, dat het voor mij een die bereid was om in dienst te spelen gisch is dat het beste moment. Ik ben handvat is. Ik wijk er ook wel eens van een ander. Je kijkt dan dus echt zelf geen absolute specialist als het vanaf; een eerste of een tweede week naar karaktereigenschappen. Michael gaat om krachttraining en onze fysio- sla ik wel eens over. Ik heb spelers Kieftenbeld, de rechtsmidden die nu therapeut is vertrokken, maar we met enorme verschillen qua belast- naar FC is getransfereerd, hebben iemand met vergelijkbare baarheid in mijn selectie zitten. Dan is een speler die daarin erg goed is. kwaliteiten kunnen aantrekken. Ook hangt het toch van het oog van de Die speelde heel dienstbaar aan onze hierin hebben we niet willen inleve- trainer af wanneer je een speler uit rechtsbuiten Reimerink. ren op de kwaliteit. de training haalt. Vorig jaar bleek dat Daarnaast kijk je ook naar: heeft de Maandagmiddag is daarna een de spelers die weinig speelden ook te speler een bepaalde snelheid in huis, groepstraining waarin ook altijd indi- weinig conditionele prikkels kregen. in handelen, inzicht en natuurlijk viduele aspecten aan de orde komen. Dit jaar gaan we met hen extra uren loopsnelheid? En hoe verhoudt zich Dat kan natuurlijk best in een groter maken. Anders wordt rijk steeds rij-

14 15 De Voetbaltrainer nr.172 2010 12-17_Ulderink:12-17 23-09-10 12:00 Pagina 16

ker, en arm steeds armer en dat is overlaten. Michel Boerebach is daar groep nodig heeft. Hij onderkent de niet goed. ook sterk in: hij is heel goed in het behoefte aan ontspanning, waar ik Ik ben een trainer die graag in positie- analyseren van wedstrijden en tegen- van nature iemand ben die het liefst en partijspelen werkt. Je kunt binnen standers, ziet details, kiest graag voor iedere seconde optimaal wil benut- die oefeningen door je veldopdeling een individuele benadering van men- ten. Soms is het wel eens goed om en met eventueel het aanbrengen van sen. Die goede trap van Michael Kief- daaraan toe te geven. zones de accenten zetten die je nodig tenbeld komt wel van Michel Boere- Paul deed dat ook, laatst tijdens het acht. Ik hou er ook van om bijvoor- bach. Als geen ander kan hij met een WK. Wij gingen trainen, Nederland beeld pass- en trapvormen, het wer- paar spelers werken aan details. zou die avond spelen. Kreeg ik opeens ken in sjablonen, snel uit te bouwen een sms: ‘Chips en pinda’s meene- met verdedigers zodat je ook hierbij Marc Overmars staat bij drie of vier men?’ Daar zou ik zo snel niet aan ge- een wedstrijdelement krijgt. Ik leg trainingen per week op het veld. Het dacht hebben, ben ik misschien toch dan graag de nadruk op technische is natuurlijk een merkwaardige situ- wat zakelijker in. De spelers bleven na aspecten: de juiste kant aanspelen, de atie dat mijn assistent tevens degene afloop wel zitten en het was hartstik- balsnelheid, het juiste moment van is die als bestuurslid Technische Za- ke goed voor het groepsgevoel. Vullen vragen. Daar hou ik van, dat past bij ken samen met de voorzitter over we elkaar toch mooi in aan. mij. Ik wil deze veelal jonge spelers mijn functioneren beslist. Maar Marc Onze samenwerking is zodanig, dat ik zoveel mogelijk in de situatie brengen is een van de weinigen van wie ik die ook in kritieke situaties best mijn A- die herkenbaar voor hen is: op het dubbelrol kan accepteren. Marc is het ploeg aan mijn assistenten overlaat veld dus, in wedstrijdsituaties. Zowel beste als hij pakweg een half uur met en zelf met de B-ploeg aan de slag ga. mijn assistenten als ikzelf kunnen si- een zestal spelers kan werken en dan Dat is wel eens gebeurd, en dan zag je tuatief coachen. We bouwen, zeker bij kan wijzen op de kleine dingen: het binnen enkele minuten spelers van langere trainingen, bewust pauzes in. moment van voorzetten en schieten die A-ploeg heel betrokken reageren, We gebruiken die momenten ook om in een paar vormen neerzetten en dat hun mening geven en dan ontstond informatie door te spelen. Tactische met woorden begeleiden. Daar moet er een heel inhoudelijke discussie. Op elementen kan ik ook heel goed aan ik me dan ook niet mee bemoeien. het moment dat spelers zich in die Paul Bosvelt, een tacticus bij uitstek, Marc heeft veel gevoel voor wat een discussie gaan mengen, voelen ze

www.devoetbaltrainer.nl 12-17_Ulderink:12-17 23-09-10 12:00 Pagina 17

P R O F V O E T B A L

Trainingsvorm 1 Andries Ulderink

zich verantwoordelijker. Mooier kan Doel • ‘Zet druk op het schiet-passbeen.’ natuurlijk niet. Daar hoef ik dan echt • verbeteren van het drukzetten door • ‘Aan de balkant kort zitten, de ande- niet bij te staan. En natuurlijk hebben het gehele team re spelers kantelen en rugdekking Michel, Paul, Marc en ik ook wel eens geven.’ een verschil van inzicht, maar dat Organisatie • ‘Coach de speler voor je.’ maakt het geheel (en ook mij als trai- • veld 70 lang bij volledige breedte • ‘Laat je man los, verdedig door op de ner) alleen maar sterker.” • beide doelverdedigers opereren van- bal op het moment dat een mede- uit een vierkant binnen het zestien- speler in de buurt wordt uitge- Samenvatting: metergebied speeld.’ • Mede op aandringen van An- • positiespel 11:11 • ‘Neem centraal in de verdediging de dries Ulderink zijn de lijnen • scoren vanuit een lang middenvak diepgaande middenvelder van de te- ook op bestuurlijk niveau bij Go (40 lang, volledige veldbreedte) met genstander over, middenveldbezet- Ahead Eagles zeer kort. een lange pass in de handen van de ting intact houden.’ • Juist verschillende karakterei- ‘vijandelijke’ doelverdediger • ‘Bij balverlies juiste keuzes maken genschappen kunnen elkaar, in direct druk op de bal of terug naar ook in een technische staf, ver- Inhoud de positie (compact).’ sterken. • vrij positiespel • De juiste combinatie van con- centratie en ontspanning maakt Coaching onderdeel uit van de succesvol- • ‘Eerst compact op elkaar staan.’ le werkwijze van de trainers bij • ‘Bij een terugwaartse pass van de te- Go Ahead Eagles. genstander direct weer naar voren • Teambuilding is voor Ulderink lopen.’ het op elkaar afstemmen van • ‘Vanuit het compact staan uitsprin- persoonlijke kwaliteiten. ten op het moment van druk geven.’ • In beginsel kiest Ulderink voor • ‘Kom kort op de tegenstander zonder kwaliteit boven kwantiteit. dat je uitgespeeld wordt.’

16 17 De Voetbaltrainer nr.172 2010 18-22_Wesselink:18-22 22-09-10 17:36 Pagina 18

Tekst/ Ruud Doevendans

Peter Wesselink probeert succesreeks voort te Invloed uitoefenen waar h

Twee promoties met SV Vaassen, een titel met CSV Apel- die samen in de voor een massa goals verantwoordelijk wa- doorn en vorig jaar kampioen van de met ren. Ik heb veel meer mogelijkheden gekregen. Tot slot is er nog een links- SVZW. Daarnaast nog diverse periodetitels. De eerste benige verdediger de selectie komen versterken, daar was dringend be- negen jaren van de trainersloopbaan van Peter Wesse- hoefte aan.

link zijn gelardeerd met hoogtepunten. Wesselink, die Vorig jaar speelden we 1:4:3:3 met twee controlerende middenvelders. als speler onder meer voor Go Ahead Eagles en Vitesse Een van hen heeft ook diepgang en kan drie of vier keer per helft verras- uitkwam, is een trainer met een zakelijke, inhoudelijke send in het zestienmetergebied ko- men. We speelden achterin in de zo- aanpak. Nu is hij met SVZW begonnen aan een avon- ne. Dat is goed bevallen en dat ga ik waarschijnlijk dan ook niet verande- tuur in de . ren. Vorig jaar lieten we de zijkanten voorin nog wel eens open, we roteer- den voorin ook veel. Die vrijheid krij- In 2009 versperde Peter Wesselink met het opnemen van hun vakantie. gen ze dit jaar ook. Als de posities met zijn toenmalige club CSV Apel- Slechts een enkeling was aan de maar bezet zijn. We kunnen nu meer doorn de weg voor SVZW naar de bouwvakperiode gehouden, dus ik dan vorig seizoen met een balvaste Hoofdklasse. Saillant detail destijds heb in de voorbereiding nauwelijks spits spelen en dat heeft mijn voor- was dat SVZW de nieuwe club zou spelers hoeven te missen. Afgezien keur. Als je daaromheen en vanuit het worden van de succesvolle Apel- van de topklassers zijn wij in deze re- middenveld veel kunt bewegen dan doornse trainer. In het seizoen gio de club die het eerst begonnen is. kunnen we daar winst halen ten op- 2009/2010 schonk hij echter ook de Personeel is er het een en ander ver- zichte van vorig seizoen. Wierdenaren de titel. Met een straat- anderd. Mijn aanvoerder Dennis van Ik ben een trainer die al zijn hele lengte voorsprong maakte SVZW als- Dijk is gestopt. Dat was een belangrij- loopbaan van wedstrijd tot wedstrijd nog de overstap naar het niveau ke speler, echt mijn verlengstuk. Een kijkt. Dit wordt mijn tiende jaar als waarop de club zichzelf graag ziet ac- betere aanvoerder heb ik nog niet hoofdtrainer en zo werken en den- teren. In die Hoofdklasse staat SVZW meegemaakt. Een positieve speler, so- ken, bevalt me prima. Ik bouw voort nu voor een nieuwe uitdaging en wil ciaal sterk, die in het belang van de op vorig jaar en kijk sterk naar de te- het een rol van betekenis spelen. Kos- ploeg dacht. Toen ik vorig jaar hier be- genstander: hoe staan zij en wat ten noch moeite zijn gespaard: de gon, vonden de club en ik dat we moeten wij daartegenover stellen om spelersgroep is uitgebreid met onder vooral in verdedigend opzicht stap- een goed resultaat te behalen. De meer vier sterke aanvallers, er kwam pen moesten maken. Er zijn toen en- Hoofdklasse is door de versterkte pro- een fitnessruimte in de onderkelder- kele spelers bijgekomen, die zich op motie van vorig seizoen meer een de kleedaccommodatie en Wesselink topniveau al bewezen hadden. Het geüpgrade Eerste Klasse. Ik denk dat gaat komend jaar het analysepro- kampioenschap van vorig jaar had- wij over voldoende kwaliteit beschik- gramma Sportvas gebruiken. Dat alle- den we ook vooral te danken aan de ken om daarin een goed figuur te maal kon niet voorkomen dat de eer- uitstekende verdedigende organisatie, slaan.” ste wedstrijd met liefst 0-5 van ACV waardoor we vrijwel niets weggaven. werd verloren na een harde les in ef- Dit jaar vond ik dat we voorin wel wat Een nieuwe assistent fectief omgaan met kansen. impulsen konden gebruiken. Daarom Op de valreep van het nieuwe seizoen zijn Gert-Jan Tamerus en Niels ter kwam Wesselink te staan voor de Peter Wesselink: “In onze spelers- Hoeve er bij gekomen. Ook hebben we keuze van een nieuwe assistent-trai- groep zijn de spelers tamelijk flexibel twee aanvallers van PH aangetrokken, ner. De keuze viel op Marcel Sileon,

www.devoetbaltrainer.nl 18-22_Wesselink:18-22 22-09-10 17:36 Pagina 19

A M AT E U R S

ort te zetten r het maar kan

de voormalige hoofdtrainer van twee- deklasser Columbia. Sileon had zich- zelf een jaar vrijaf beloofd, maar zwichtte voor de verleiding van een functie op dit hoge niveau. Peter Wesselink: “Een assistent is voor mij in eerste instantie een klankbord. Een trainer stippelt zijn route uit en dan dreigt tunnelvisie. Ie- mand moet je daar van tijd tot tijd uit kunnen halen. Daarbij werken we met een grote groep van 22 spelers. Ik werk veel in partijvormen. De assis- tent zal daar een grote rol in hebben. Daarnaast zal hij na een wedstrijd de analyse van de tegenstander op pa- pier zetten. Ik vind het belangrijk om iemand naast me te hebben met wie ik alles kan delen. Je zit soms in de bus na een verloren uitwedstrijd en dan vraag je je af of je alles hebt gedaan wat mogelijk was om die wedstrijd te winnen. Wat had anders gemoeten, hebben we dingen laten liggen? Je moet niet blijven hangen in een vo- rige wedstrijd. Je moet ook kun- nen zeggen: we hebben er alles voor gedaan. Klaar. Punt. Die bevestiging heb je wel eens no- dig. Ik ben een behoudende voetbal- ler geweest, een controlerende middenvelder die het toeval wilde uitsluiten. Dat zie je bij mij als trai- ner wel terug. Ik kies in eerste instan- tie altijd voor zekerheid en besteed erg veel aandacht aan de verdedigen- de organisatie. Dat doe ik ook, omdat ik vind dat je juist daar als trainer heel veel invloed op kunt uitoefenen. Voetbal is ontzettend complex, met een tegenstander die je niet kunt stu- ren. Maar als die tegenstander de bal heeft, dan kun je veel dingen afspre- ken met elkaar. Marcel is minder be- houdend, in zekere zin een tegenpool. Dat is goed. Het zet je aan tot naden-

18 19 De Voetbaltrainer nr.172 2010 18-22_Wesselink:18-22 22-09-10 17:36 Pagina 20

ken. Ik vind het belangrijk dat iemand richting. Op donderdag volgt altijd de Afspraken nakomen vanuit de inhoud je kan ondersteu- teamtactische training met het oog op Wesselink is een trainer die het toe- nen.” de naderende wedstrijd. val wil uitsluiten. Zowel speltech- We zijn na de zomer met grote vor- nisch en -tactisch als qua gedrag is Periodisering men begonnen. Grote partijen, de daarom discipline erg belangrijk. Peter Wesselink zweert al zijn com- ruimtes groot, de intensiteit nog vrij Peter Wesselink: “Vorig jaar hebben plete trainersloopbaan bij de periodi- laag. De starttraining dit jaar was een we in de training veel aandacht be- seringmodellen van Raymond Verhe- meetmoment. In een vorm 8:8 bleken steed aan de verdedigende organisa- ijen. Opvallend is de fitheid van zijn ze het drie kwartier goed te kunnen tie. We willen nu meer aandacht be- spelers gedurende het hele seizoen volhouden. Daarna konden ze geen steden aan balbezit. Wij hebben dit en, daaruit voortvloeiend, dat zijn druk meer uitoefenen, toen was het jaar met Niels ter Hoeve en/of Gert- teams na de winterstop zeer weinig op. Dat is dus het startpunt. Van daar- Jan Tamerus een balvast aanspeel- punten verspelen. uit werk je een heel jaar een schema punt voorin. In mijn training probeer Peter Wesselink: “Op maandag plan- af. Onze trainingen zijn honderd pro- ik de ploeg zo in te richten, dat niet nen we altijd een hersteltraining na cent voetbal, we benaderen alles in alleen dat aanspeelpunt gevonden de wedstrijd van het weekend. Dat voetbalsituaties. We hebben nagenoeg kan worden maar dat ze ook de ande- houdt in dat we weinig weerstand in- geen blessures, en dat is al tien jaar re opties gaan zien. Welke mogelijk- bouwen. We geven pass- en trapvor- mijn ervaring. Dat is geen toeval, dat heden zijn er, wanneer spelen we de men (zie trainingsvorm 1), afwerkoe- zit in deze werkwijze. Ik ben daar erg spits aan en hoe speel je hem aan? En feningen, grote positiespelen. Dinsdag scherp op. De spelers merken weinig wat is de rol van de middenvelders in is echt de conditionele training waar- van die periodisering. Ik leg het hun die situaties? (zie trainingsvorm 2) bij periodisering om de hoek komt wel uit, maar als je alles in deze voet- Zeker als wij van achteruit indribbe- kijken. Ik periodiseer vanaf de dag balvormen doet, dan gaat dat heel na- len, kan de tegenstander zich organi- dat ik hoofdtrainer werd. Het geeft tuurlijk. seren en de lijn naar de spits er uit me een handvat om de spelers fit te halen. Vaak ligt de oplossing dan aan krijgen en vooral om hen een heel We bouwen alles heel rustig op: in het de diagonaalkant. Daar horen weer jaar fit te houden. Je blijft natuurlijk begin veel herhalingen, veel rust, de loopacties bij en die wil ik graag laten goed naar je selectie kijken, maar intensiteit blijft laag. Daarna worden zien. Als onze rechter centrale verde- voor de rest volg je het schema en zo de rustmomenten steeds korter en diger indribbelt en onze diepe spits maak je kleine stapjes in de goede gaat de intensiteit omhoog. Heel lo- laat zich zien aan de balkant, wil ik gisch. Alles in voetbalvormen, partij- dat mijn aanvallende middenvelder vormen veelal. Akkoord, je kunt een een loopactie maakt tussen de rechts- training soms niet stopzetten als je back en de rechter centrale verdedi- dat zou willen want dan ondermijn je ger. Hij kan dan achter hun centrum de fysieke doelstelling. Maar dan pak aanspeelbaar worden. Daarnaast je tijdens een rustmoment die situ- komt er nog een mogelijkheid. De atie maar even terug. Mede vanwege rechtsback zal naar binnen knijpen, de periodisering plan ik ook vrijwel waardoor mijn linksbuiten vrijkomt. nooit oefenwedstrijden doordeweeks. Die kan dan met een diagonale pass Die zijn voor de belasting van de spe- aangespeeld worden. Wel op zijn lers vaak onwenselijk. Daar komt bij rechterbeen uiteraard, waardoor hij dat ik vind dat ik tijdens trainingen de bal direct goed kan afschermen veel meer invloed op een speler kan ten opzichte van de back die hem dan uitoefenen dan tijdens een wedstrijd. onder druk zal zetten. Een voetballer die fit en uitgerust is, zal doorgaans beter presteren. Het- Ik let heel scherp op gedrag tijdens de zelfde zie je ook bij trainingskampen. wedstrijd. Toen ik zelf speelde, miste Hoeveel amateurclubs gaan niet op ik in de eindfase van een seizoen trainingskamp tegenwoordig, naar vaak belangrijke wedstrijden door zuidelijke oorden als Turkije of Portu- kaartenlast. Als trainer maak ik mijn gal? Dan gaan ze trainen, trainen en spelers steeds ervan bewust dat ze nog eens trainen. Terwijl ze normali- geen onnodige kaarten moeten pak- ter twee maal per week trainen. Ook ken. Vorig jaar hadden we vrijwel nog een wedstrijd spelen uiteraard, geen enkele schorsing, met als gevolg en ’s avonds op stap. Het gevolg vaak dat we altijd met de beste elf konden is dat veel spelers overbelast raken en starten. Dat geeft uiteindelijk de geblesseerd zijn als de competitie grootste kans dat je wint. Vaak wordt weer op het programma staat. Ik doe het begrip ‘scherp zijn’ verkeerd ver- het niet meer, niet in de winterstop taald. Een trainer roept vaak ‘vanaf en ook niet in de voorbereiding.” het begin vol er tegenaan’, doelend op 18-22_Wesselink:18-22 22-09-10 17:36 Pagina 21

A M AT E U R S

fysieke inzet en dan zie je dat spelers gegaan. We hadden individueel vaak grove overtredingen gaan maken. meer te bieden dan de tegenstander. ‘Scherp zijn’ heeft in mijn ogen daar Soms stuurde ik er in bijzondere situ- niets mee te maken. Het heeft daar- aties wel eens iemand op uit om de entegen alles te maken met stipt de komende tegenstander te bekijken. Ik afspraken nakomen. Als trainer heb ik ben een trainer die de formaties dui- twee keer een beslissingswedstrijd delijk tegenover elkaar zet: hoe staan om promotie gewonnen, mede door- zij, wat doen wij? En ik wil rekening dat bij een gelijke stand de tegenstan- houden met iedere mogelijke forma- der tegen rode kaarten opliep. Ik tiewijziging bij de tegenstander. In maak mijn spelers er vanaf dag 1 be- mijn trainingen en mijn wedstrijdbe- wust van: geen onnodige overtredin- sprekingen probeer ik de ploeg hierop gen, geen domme kaarten. voor te bereiden. Je schoolt je team in Ik ben ook van mening dat als je heel het reageren op hoe de tegenstander compact en georganiseerd kunt ver- staat. Het helpt dat mijn as zeer erva- niet goed gaan, maar juist ook de din- dedigen en de onderlinge afstanden ren is. Zij herkennen situaties snel en gen die wél goed gaan. weet klein te houden, je minder snel kunnen daar ook tijdens een wed- tegen een kaart aanloopt. Op het mo- strijd op inspelen. We hebben uitgerekend: vorig jaar ment dat je voelt en weet dat je altijd hebben we 61% van onze doelpunten in je rug wordt gesteund, hoef je ook Het komende seizoen kan ik beschik- gemaakt uit standaardsituaties of uit minder snel (uit nood) een overtre- ken over het analyseprogramma omschakelmomenten. Dit wordt ding te maken. Dit kan meewegen in Sportvas. Ik ken dat programma om- steeds belangrijker. Het belangrijkste je beslissing hoe en waar je wilt ver- dat we er tijdens de opleiding TC I voordeel dat ik denk uit dit program- dedigen. Ook daar heb je als trainer een half jaar mee hebben kunnen ma te halen is dat ik visueel duidelijk invloed op. De ideale elf kunnen op- werken. Daarnaast ben ik in juni als kan maken hoe we positioneel staan. stellen is voor mij een heilig principe. assistent-trainer mee geweest met Daarom wil ik graag beelden hebben En daarom is periodiseren ook zo be- het Nederlands CP-team dat in Man- van het complete veld. Hoe staan we langrijk. Spelers mogen niet gebles- chester een toernooi afwerkte. Ook nou als we de bal verliezen? Leiden seerd raken, want als ze geblesseerd daar werd met Sportvas gewerkt en we door onze eigen posities vaak de zijn, kan ik ze niet opstellen. Ik kies daar is mijn enthousiasme over het counter in, omdat we niet goed staan? dus voor een voorzichtige conditione- systeem verder aangewakkerd. Omdat Waar liggen de kansen als we de bal le opbouw. Misschien zijn ze dan aan ik van dit systeem bij SVZW ook ge- veroveren? Het is voor mij weer een het begin van het seizoen nog niet in bruik wilde gaan maken, heb ik ge- nieuw aspect van trainer zijn. Het gaat optimale conditie, maar ik kan ten- vraagd of ik nauw betrokken zou kun- er niet om dat je ieder moment wilt minste wel de beste spelers opstel- nen worden bij die analyses voor dat laten zien, maar juist de momenten len.” CP-team en dat is ook zo ingevuld. die vaak voorkomen en waar winst te Toen ik hier terugkwam, heb ik direct halen is. Je moet veel van weinig zien. Veel van weinig zien de boel in werking gezet. De licentie Overal waar je invloed denkt te kun- Bij SVZW kan Wesselink het komen- is verlengd, alles is geïnstalleerd. nen hebben, moet je die paar procent- de seizoen beschikken over het analy- Niets is zo duidelijk als beeldmateri- jes weer pakken.” seprogramma Sportvas. Op deze wij- aal. Je trekt zonder beelden zo makke- ze wil hij vooral proberen de spelers lijk de verkeerde conclusies. Ook vorig Samenvatting: positioneel nog meer bewust te ma- seizoen zag ik via de samenvattingen • Peter Wesselink is een trainer ken. op onze website wel beelden terug. die zeer inhoudelijk te werk Peter Wesselink: “Vorig jaar zijn we Daardoor werd mijn herinnering vaak gaat. heel vaak van onze eigen kracht uit- opgefrist en kon ik situaties beter te- • Door strikte periodisering houdt rughalen. Voor hetzelfde geld geef je Wesselink zijn spelers het hele in je nabespreking een verkeerde jaar fit en in goede conditie. weergave van de werkelijkheid. Dat is • Wesselink vindt dat hij tijdens met beelden zo ongeveer uitgesloten. training meer invloed op spe- Voor deze groep is dit nieuw. Ik moet lers kan uitoefenen dan tijdens nog bepalen hoe ik dit naar hen toe oefenwedstrijden. wil aanpakken. Misschien groepsge- • Gele kaarten moet vermeden wijs, per linie, misschien soms toch worden en een trainingskamp ook individueel. Wellicht dat ik daar werkt in fysieke zin eerder con- een deel van de maandagtraining traproductief. voor ga gebruiken. Het kost tijd, maar • Met hulp van Sportvas probeert levert wel meerwaarde. Het kan soms Wesselink zijn spelers beter be- confronterend zijn. Je hoeft echter wust te maken van hun positie- niet alleen de dingen te laten zien die spel.

20 21 De Voetbaltrainer nr.172 2010 18-22_Wesselink:18-22 22-09-10 17:36 Pagina 22

A M AT E U R S

Trainingsvorm 1 Peter Wesselink

Doel • verbeteren van de passing en de aannames • extensieve duur Organisatie • 4 pylonen verspreid over ca. 40 m • 3 spelers bij pion A • andere pylonen telkens 1 speler Inhoud 1 • A speelt in op B • B maakt vooractie en kaatst • A speelt in op C 1 2 3 • C maakte vooractie en kaatst op B • B speelt in op D • D en C spelen een eentweecombinatie • D speelt in op A en loopt na • B kaatst in op C Inhoud 2 • D is doorgelopen en ontvangt van C • A speelt in op C • D speelt in op A • C maakte een vooractie en kaatst op B (B maakte vooractie) Variatie • D maakt een vooractie • naar eigen inzicht kaatsen of doordraaien • B speelt in op D Coaching • B en C spelen een eentweecombinatie • ‘Binnenkant voet inspelen.’ • D speelt in op A en loopt na • ‘Op snelheid inspelen.’ Inhoud 3 • ‘Kaatser haalt snelheid uit de bal.’ (of later doordraaien) • A opent met een lange pass op D • ‘Juiste moment van de vooractie.’ • B maakt een vooractie • ‘Schuinweg vragen.’ • D speelt in op B • ‘Goed ingedraaid staan.’ • C maakt een vooractie • ‘Kijken/meelezen of passer “klaar” is.’

Trainingsvorm 2-3 Peter Wesselink

Doel • verbeteren van de opbouw van de rechter centrale verdediger • opties laten zien 5 4 Organisatie 5 5 4 heel veld • 1 10:10 • 2 • gebied van middenlijn tot snijpunt 3 3 zestienmetergebied en achterlijn afzetten aan één zijde Inhoud 2 keeper speelt linker centrale verde- • 2 diger in • linker centrale verdediger speelt 1 rechter centrale verdediger in 2 3 • rechter verdedigende middenvel- der maakt ruimte • rechter centrale verdediger dribbelt in Opties • rechtsbuiten maakt vooractie en wordt aangespeeld (aanspe- • rechter verdedigende middenvelder maakt ruimte len op linkerbeen) • spits laat zich zien aan de kant van de bal • aanvallende middenvelder maakt loopactie tussen rechtsback • rechter centrale verdediger speelt met een directe pass de en rechter centrale verdediger en wordt achter de verdediging spits in aangespeeld Opties • linksbuiten maakt een vooractie en wordt met een diagonale • rechtsbuiten maakt een vooractie en komt onder de spits, pass aangespeeld (aanspelen op rechterbeen) opent met een diagonale pass naar de linksbuiten (rechter- Inhoud 3 been aanspelen) • keeper speelt linker centrale verdediger in • aanvallende middenvelder komt onder de spits en speelt • linker centrale verdediger speelt rechter centrale verdediger in diepgaande rechtsbuiten aan

www.devoetbaltrainer.nl 23_Column Tjeu:23 23-09-10 10:46 Pagina 23

C O L U M N

HET ANDERE GELIJK Het vetpercentage is weer op peil

Mijn favoriete muzikale hero is Arno naast lid van de adviesraad van NEC spannend scoreverloop in een perfec- Adams uit de stad van VVV-Venlo. ‘innovatiepromotor’ van Syntens. te ambiance. Natuurlijk kon ik het You Tube laat je op verzoek zien Maar veel meer denk ik aan hem te- niet laten om weer te analyseren. waarom. Wereldberoemd in sommige rug als voetbaljournalist van het AD, Daardoor raakte ik helemaal in de delen van . Net geen dakloze met wie ik ooit mocht samenwerken ban van NEC-middenvelder Schøne. junkie, omdat het kwartje op beslis- aan het project Goalmaster ter pro- Die avond lukte hem bijna alles. Zo sende momenten in zijn turbulente motie van het jeugdvoetbal. Of aan de slim, zo effectief, zo bepalend. En dus leven toch naar de goede kant viel. negen jaren waarin hij als manager was de avond perfect. Om weer bij Ar- Maar voor de rest heeft hij zo wat al- communicatie perfect aanvoelde hoe no uit te komen: ‘Qua passie voor het les in zijn leven meegemaakt wat an- je als KNVB met je achterban moet voetballen zit het sinds dat avondje deren zou choqueren. Dus hoort hij communiceren. Herman behoort tot Nijmegen wat mijn vetpercentage be- qua genre thuis in het zwart-romanti- het type zeldzaam fijne mensen, van treft weer helemaal goed’. Dus beken- sche rijtje van Jacques Brel, Chet Ba- wie je het een voorrecht vindt dat je de trainer: als ik je de komende tijd ker en Tom Waits. hen in je leven bent tegengekomen. Ik voor een interview bel, snel happen. Arno heeft schitterende teksten, zeker genoot die avond ouderwets van zijn Het wordt namelijk een ouderwets bij een stevige whisky of een Grim- inzicht in het spelletje, maar vooral mooi verhaal. berger in een verlaten bruine kroeg. van zijn omgang met de NEC-suppor- Twee van zijn quotes waren een tijdje ters. Onopvallend loodste hij de ene Reacties: [email protected] van toepassing op mijn voetbalbele- na de andere bejaarde supporter tij- ving. ‘Als het te veel op werken gaat dens het noodweer door de drukte. lijken, vind ik er niks meer aan.' Na Als zo’n supporter wat meer tijd ruim 30 jaar van het ene naar het an- claimde voor zijn verhaal, had Her- der stadion gehold te zijn om wed- man daar alle begrip voor. Hij keek strijd na wedstrijd te analyseren of al- dan niet stiekem rond of er een inte- weer weken aan de grillen van een ressante sponsor of bobo in de buurt bekende trainer overgeleverd te zijn stond, maar bleef met z’n aandacht voor wel of geen interview, heb ik een gericht op die ene, gepassioneerde tijdje in een voetbaldip gezeten. Ik supporter. Een gedrag dat ik zo vaak kan het niet mooier zeggen dan quote gemist heb bij bekende trainers, spe- 2 van Adams als hij het over zijn zo- lers en bestuursleden. Herman ver- veelste mislukte relatie heeft: ‘Ik hou telde ook hoe in de aanloop naar dit nog steeds van haar, maar het vet is seizoen op een dag Kluivert zich bij er af.’ Het sloop er zomaar in: de pas- NEC heeft gemeld met het verzoek sie voor het mogen ondergaan van om praktijkervaring als trainer op een beladen voetbalduel werd opeens te mogen doen. Geen eisen, geen een leuk avondje tijdverdrijf. Dodelijk wensen, alleen maar z’n instinct voor de motivatie. volgend dat hij van , die Op precies 72,4 km van Venlo vond ik hij kent van zijn PSV-tijd, heel veel op zaterdag 28 augustus het gevoel kan leren. weer terug dat voetbal voor een groot ‘Bijna bekruipt me het oude gevoel deel mijn leven moet bepalen om lek- weer’, zei ik vlak voor de wedstrijd te- ker in mijn vel te kunnen zitten. Die gen m’n ‘baas’. ‘Mooi zo’, was z’n avond was ik uitgenodigd voor NEC – nuchter Fries antwoord. Wat later op SC door de uitgever van de avond gebeurde er een klein won- dit vakblad en ex-hoofdredacteur der, dat ik niet meer voor mogelijk Henny Kormelink. We deden wat we had gehouden. NEC en SC Heeren- al zo vaak hebben gedaan: eten in een veen trakteerden me in de tweede moordtent – dit keer ‘Manna’- en dan helft op een fantastische voetbal- dromen over allerlei mooie projecten happening, qua beleving mooier in de toekomst. Inspirerend en boei- dan 90% van de WK-duels. 22 spe- end. Dat gold ook voor de ontmoeting lers die bereid waren om voor el- met een andere gastheer van die ke meter te vechten, veel avond, Herman Poos. Officieel is hij spektakel en een enorm

22 23 De Voetbaltrainer nr.172 2010 24-27_Hein van Heek:24-27 23-09-10 10:47 Pagina 24

Tekst/ Pieter Fischer Technologische voorsprong v

Langs vrijwel ieder veld van een professionele jeugdopleiding staat tegenwoordig een steiger waar vanaf de wedstrijden met camera’s worden vastgelegd. Veel amateurclubs hebben ook interesse. Maar wat heb je nodig aan apparatuur en computerprogramma’s? En hoe benut je die beelden het best? De Voetbaltrainer ging te rade bij Hein van Heek, trainer van de nieuwe Zaterdaghoofdklasser Voor- schoten ’97, die in het seizoen 2009-2010 naast het kampioenschap ook de districtsbeker in West 2 veroverde. In dat succesvolle seizoen maakte Van Heek wekelijks gebruik van beelden om zijn ploeg voor te bereiden.

Hein van Heek: “Je hebt iemand nodig had er plezier in om goed materiaal die beelden wil maken en je hebt een aan te leveren. Wij hebben een goede programma nodig dat gemakkelijk camera van een sponsor te leen ge- werkt. De man die bij ons ging filmen, kregen, die op het dak van onze tribu- zei meteen ‘Ik vind het niet erg om ne ter hoogte van de middenlijn staat. twee keer driekwartier op het dak te Daarmee kunnen we van rand zestien staan, maar dan moet er wel wat met tot rand zestien filmen. Om het hele die beelden gebeuren’. De cameraman veld te filmen zou je de camera ook moet ook nog eens bereid zijn om te achter een van de doelen kunnen luisteren naar de trainer. Want je zult neerzetten. Ik weet dat ze dat doen als trainer eerst moeten ontdekken bij Jodan Boys. Maar dan kan ik bij hoe je het wilt hebben. In het begin corners niet precies zien of ze lengte werd er steeds ingezoomd naar waar op lengte staan en hoe de looplijnen de bal was. Maar daar ben ik niet in zijn.” geïnteresseerd. Ik wil juist zien wat er gebeurt rond de plek waar de bal is. Ik Leren van anderen wil steeds een paar linies hebben. Hein van Heek: “Naast trainer ben ik Maar bij corners wil ik wel precies ook docent Spel aan de Haagse Aca- kunnen zien wat er gebeurt voor het demie voor Lichamelijke Opvoeding doel. De cameraman moet door mijn (HALO). Daar heb ik voor het eerst bril filmen en niet door die van zich- kennisgemaakt met het gebruik van zelf. De beelden van de eerste wed- video in de sport. De turn- en atle- strijden heb ik samen met de camera- tieksectie werken hier al jaren mee. man bekeken. Ik kon hem na een Die hebben camera’s in de turnzaal paar wedstrijden steeds beter aange- en studenten lopen langs een beeld- ven hoe ik het wilde hebben en hij scherm nadat ze gesprongen hebben

www.devoetbaltrainer.nl 24-27_Hein van Heek:24-27 23-09-10 10:47 Pagina 25

A M AT E U R S

Videoanalyse in amateurvoetbal g voor Hein van Heek

Eisen aan de apparatuur Voor het maken van een videoanalyse is een digitale videocamera en een laptop/pc nodig. Bij de digi- tale videocamera kun je kiezen uit camera’s die opnemen op een mini DV-tape, een harddisk of SD- kaart. Een videocamera die op een DVD opneemt, wordt afgeraden.

Een camera met mini DV-tape heeft als voordeel dat er via een FireWire-verbinding met een laptop ook live tijdens een wedstrijd of training een analyse kan worden gemaakt. Bij camera’s met harddisk en SD-kaart is dit niet mogelijk. De USB 2.0 is hier niet snel genoeg voor. Bij camera’s met harddisk en SD-kaart kan de analyse gemaakt worden, nadat de video van de camera naar de laptop/pc is geko- pieerd. Het is ook mogelijk om te werken met High Definition beelden, maar hiervoor is wel een zeer krachtige laptop/pc nodig. De belangrijkste systeemeigenschappen van een laptop voor het maken van een videoanalyse zijn de processor en de videokaart. De processor moet minimaal 1,86 Ghz zijn (2.0 Ghz wordt aanbevolen) en de videokaart moet minimaal 256 Mb zijn. Verder is het belangrijk dat, indien er gewerkt wordt met een videocamera met mini DV-tape, er op de laptop/pc ook een FireWire aansluiting aanwezig is om de beelden van de camera over te zetten naar de laptop/pc.

en bekijken dan hun sprong nog een ben we toen toch een pakket aange- keer. Ik ben vooral enthousiast ge- schaft. Dat was zo lastig in gebruik en raakt toen ik zag hoe snel er in de zo matig ondersteund vanuit een hockeywereld helpdesk dat werd overge- we na drie po- schakeld op ‘Ik merk dat gingen om deze nieuwe beelden te manier van steeds meer voetbal- analyseren werken. Ook geen energie kleinere hoc- trainers met video- meer hadden keyclubs om daarmee werken daar beelden werken’ te werken. met video- Meteen bij analyse. Ik mijn aantre- merk wel dat steeds meer voetbaltrai- den bij Voorschoten’97 heb ik de ners belangstelling krijgen voor het Technische Commissie (TC) enthou- gebruik van videobeelden om spelers siast gemaakt. We zijn goed gaan te begeleiden.” rondkijken en zijn bij Nac-sport te- recht gekomen. Wij gebruiken het Ondersteuning programma NAC-Sport Scout. Dat Hein van Heek: “In mijn tijd als trai- programma biedt vele mogelijkheden, ner bij VV Noordwijk waren wij als is gemakkelijk in het gebruik en technische staf ook al enthousiast wordt goed ondersteund door een over videoanalyse. We vonden aan- helpdesk. Er was al een laptop be- vankelijk geen sponsor bereid om te schikbaar, maar die had nog geen investeren. In mijn laatste jaar heb- goede aansluiting om de beelden van

24 25 De Voetbaltrainer nr.172 2010 24-27_Hein van Heek:24-27 23-09-10 10:47 Pagina 26

onze camera over te zetten op de computer. Het moet namelijk een fire - wire-aansluiting zijn (zie kader tech- nische benodigdheden voor nadere toelichting). Wedstrijden die ik wil be- waren, moet ik op een aparte harde schijf zetten. Het zijn namelijk hele grote bestanden en die passen niet al- lemaal op mijn laptop. Meestal sla ik wedstrijden na een week of twee op.”

Leerproces Hein van Heek: “In het seizoen 2009- 2010 hebben we de dubbel gepakt. Het is natuurlijk niet zo dat je kampioen wordt als je dit programma van NAC- Sport gebruikt. Maar het helpt wel. Ik weet zeker dat de jongens beter be- grepen wat de bedoeling was. Ik kan weer in de twaalfde minuut. Nee, je beelden gezamenlijk en bespreken we op het veld trainen, met magneetjes zet al die situaties achter elkaar en situaties gericht op de wedstrijd van op het bord aangeven wat er moet ge- speelt die af. Dan zien de spelers ook het komende weekeinde. Op donder- beuren en tekeningen maken op een herhalingen. En ik denk dat het be- dag is de tactische training en dan flip-over, maar beelden zeggen veel langrijk is bij elk leerproces dat je si- herhaal ik na de training met beelden meer. Spelers zien zichzelf en ande- tuaties herhaalt en terugkijkt om er- nog een paar situaties die wij getraind ren staan in de situatie waar de trai- van te leren.” hebben. We bekijken dan na de trai- ner het over heeft. En dat is anders ning wat verdedigende situaties, wat dan ze het zelf beleven. Het voordeel Bespreking aanvallende situaties en de doelpun- van het programma is dat je een aan- Hein van Heek: “Op maandag heb ik ten. Die doelpunten vinden ze natuur- tal situaties achter elkaar kunt zetten. wel de laptop bij me en bespreek ik lijk fantastisch, dat zorgt voor sfeer en De opbouw van achteruit zie je niet soms individueel wat situaties na. beleving. En ik pak ook wat minder een keer in de derde minuut en dan Maar op donderdag bekijken we de goede momenten. Onze linksbuiten is

Rode knoppen: aanvallend Groene knoppen: omschakeling Blauwe knoppen: verdedigend

www.devoetbaltrainer.nl 24-27_Hein van Heek:24-27 23-09-10 10:48 Pagina 27

A M AT E U R S

mij nu een kwartier werk kosten om Hein van Heek meteen na de wedstrijd de belangrijk- Hein van Heek heeft als voetballer gespeeld in de jeugd bij Meerburg. Hij is ste beelden en goals klaar te zetten, bij de junioren steeds meer aan atletiek gaan doen en heeft in de atletiek de zodat ze met een beamer of op een tv Nederlandse top gehaald bij de tienkamp. Op zijn twintigste is hij weer gaan kunnen worden afgespeeld. Ik denk voetballen. Het kostte twee jaar om weer op niveau te komen bij zijn oude dat supporters na een wedstrijd lan- club Meerburg. Hij heeft zich toen zelf aangemeld bij VV Noordwijk. Van ger bij de club blijven hangen als ze Heek: “Als voetballer wilde ik weten waar mijn plafond lag. Ik had geen ge- weten dat de hoogtepunten nog een duld om te wachten tot ik gescout zou worden. Bij Noordwijk haalde ik het keer worden getoond.” eerste, eerst als spits en later als laatste man. Als trainer ben ik ook weer be- gonnen bij Meerburg. Ik ben in drie seizoenen gepromoveerd van de 4e klas- Samenvatting: se naar 2e klasse.” • Trainer Hein van Heek maakt wekelijks gebruik van video- Daarna werkte hij twee jaar bij de zondagafdeling van zijn huidige club analyse bij de nabespreking en Voorschoten ’97 en vanaf 2005 bijna vier seizoen bij VV Noordwijk. In 2009 is bij de voor bespreking. De spe- hij begonnen bij de zaterdagafdeling van Voorschoten’97. lers zijn hierover enthousiast. • Van Heek maakt gebruik van het programma NAC-Sport Scout een fantastische voetballer, vooral in doorlopen om te laten zien hoe we na dat gemakkelijk werkt en wordt balbezit, maar die staat bij balbezit de opbouw staan. Ik ben zelf niet heel ondersteund door een helpdesk van de tegenstander nog wel eens te technisch aangelegd, maar ik kan dit die goed bereikbaar is. slapen. Dan heb ik een week eerder wel allemaal zelf doen op de laptop.” • Zijn tip: zorg voor een camera- laten zien dat hij stilstond bij een cor- man die filmt door de ogen van ner en dat zijn man bij hem wegliep Coachen in de situatie de trainer. en zeg ik ‘Nou jongens, even kijken of Hein van Heek: “Als we het midden- • En ook: registreer de momenten Mike wakker is vandaag’. Dan begint veld willen overslaan en meteen de waarop je wilt coachen. iedereen al te lachen. En ja hoor, hij spits willen aanspelen dan moeten • Videoanalyse plaatst de speler laat weer zijn man weglopen. Maar we de passlijn naar de spits vrijlopen. terug in de spelsituatie en een week later loopt hij wel mee en Dan geef ik aan: “nu opschrijven”. In zorgt voor een versneld leer- dat laat ik dan natuurlijk ook zien.” het begin moest ik heel veel zeggen. proces. Nu zijn wij op elkaar ingespeeld en Zelf analyseren heeft hij vaak al het moment opge- Hein van Heek: “Op zaterdag krijg ik schreven voordat ik het noem. de camera mee na de wedstrijd. ’s Coachen van de zijkant is bijna altijd Avonds na de wedstrijd ga ik niet coachen achteraf. Het is al gebeurd en meer naar de beelden kijken, maar op jij coacht. Op de training kan ik het Wat zeggen de spelers? zondagmorgen wel. Mijn assistent stopzetten en de bal terugbrengen Robbert Susan: “Ik ben heel enthou- schrijft iedere wedstrijd de belangrijke waar hij was. In wedstrijden lukt dat siast over videoanalyse. Je leert er zo momenten op; bal bij de keeper (begin natuurlijk niet. Videobeelden zijn ook veel van. Je hebt na de wedstrijd vaak van de opbouw), corners, goals. Ik ben wel achteraf maar ik kan spelers wel het gevoel dat je situaties goed hebt aan het coachen en geef soms ook als het ware terug in de wedstrijd zet- ingeschat, maar als je de beelden te- momenten aan. ‘Schrijf even op: ne- ten. Ze zien de situatie terug. Ik kan rugziet, dan kun je zien waar je het gende minuut, verkeerde inspeelpass, zelfs op de beelden tekenen, net zoals nog beter had kunnen doen. Ik heb kans Voorschoten’. Ik begin dan op we dat kennen van Jan van Halst op daar heel veel aan gehad en het team zondagmorgen om die momenten op televisie. En ik kan een speler die te- is er vorig jaar echt beter van gewor- te zoeken en nog eens na te kijken. kening meegeven. Dan geef ik met pijl den. De aanwijzingen zijn niet meer Die momenten markeer ik en geef ik aan waar ik wil dat een speler zich algemeen tactisch, maar worden heel een naam, bijvoorbeeld Opbouw Voor- een volgende keer opstelt.” persoonlijk op deze manier.” schoten. Als dat twaalf keer gebeurt in Bas Mourits: “Ik ben nieuw bij de club een wedstrijd, dan heb ik twaalf mo- Andere toepassingen en heb nu nog maar twee bespreking menten in die rubriek. Die momenten Hein van Heek: “Wat wij nu ook wil- met videobeelden meegemaakt. Ik zag hebben een vaste lengte van vijf se- len gaan doen: tijdens de wedstrijd al mijzelf nu de fouten maken waar an- conden voor het moment tot vijf se- markeren met een laptop en direct na dere trainers mij ook al eens op had- conden na het moment. Als ik dat no- afloop de beelden nog eens laten den gewezen. Dat komt veel directer dig vind, dan kan ik de lengte aanpas- zien. Om situaties te markeren tij- binnen. Bovendien verzamelen we ook sen. Ik kan het moment eerder laten dens het spel moet een laptop aan de nog eens beelden van al de tegenstan- beginnen om te laten zien hoe wij camera verbonden zijn. Degene die ders waar we later in het seizoen nog omschakelen naar de opbouw. Of ik achter de laptop zit, markeert direct een keer tegen spelen.” kan het fragment juist langer laten de belangrijke momenten. Het zou

26 27 De Voetbaltrainer nr.172 2010 28-31_HHC-Jeugdopleiding:28-31 23-09-10 10:48 Pagina 28

Tekst/ Hans Nijboer HHC Hardenberg verhoogt k

Bij de verkiezingen van de voor de jeugdopleidingen in het amateurvoetbal was HHC dit voorjaar een van de genomineerde verenigingen. De kersverse topklasser kreeg de eervolle stimuleringsprijs niet, maar de snel groeiende club gaat onverminderd voort met het verbeteren van haar jeugdopleiding. Het ver- hogen van de kwaliteiten van alle trainers, een goede interne scouting en aandacht voor alle voetballers zijn daarbij de belangrijkste speerpunten.

René Schuldink is als bestuurslid verliep uiterst moeizaam. Er waren van de KNVB een plan opgesteld waar- voetbalzaken, samen met Louis Breu- veel goedwillende vrijwilligers, maar over heel duidelijk een HHC-sausje is kelman van de technische commissie, het was allemaal vrijblijvend en onge- gegoten. Kernwoorden zijn normen en verantwoordelijk voor de in 2004 in- structureerd. We zijn aan de slag ge- waarden, positivisme, respect en dui- geslagen weg op het gebied van gaan om structuur in de opleiding te delijkheid. In een later stadium wilden jeugdopleiding. Die nieuwe koers krijgen, betere faciliteiten te creëren we toegroeien naar een topsportkli- heeft HHC inmiddels een eerste en een betere communicatie op poten maat. In die fase zitten we nu. We wil- KNVB-ster opgeleverd en die veran- te zetten. We hebben er bewust voor len heel graag een van de eerste ama- derde aanpak moet in de nabije toe- gekozen om stap voor stap te werk te teurverenigingen zijn met een tweede komst leiden tot een tweede ster. gaan. Liever via evolutie dingen berei- ster. Het is overigens geen doel op ken dan door revolutie. We wilden zich, maar veel meer een toetsing of Evolutie voorkomen dat goedwillende kaderle- we op facilitair gebied de zaken per- René Schuldink: “De organisatie was den en masse de poort uit stapten. We fect in orde hebben. Een middel dus niet optimaal en de doorstroming van hebben allerlei beleidsplannen bestu- om het niveau van onze opleiding op de eigen jeugd naar het eerste elftal deerd en samen met Gerrit Bredewold een hoger niveau te krijgen.

www.devoetbaltrainer.nl 28-31_HHC-Jeugdopleiding:28-31 23-09-10 10:48 Pagina 29

J E U G D

Betere jeugdopleiding door binnenhalen kennis gt kwaliteit trainers

We zijn druk doende om de medische volle spelers en hun ontwikkeling. We gouden greep gebleken. Spelers die in verzorging naar een hoger plan te til- zijn voortdurend bezig om kennis de loop van het seizoen rijpen, kun- len. We hebben in de persoon van binnen de club te halen, te delen en nen bovendien na de winterstop na René Wessels een specifieke spitsen- te verspreiden.” uitvoerig overleg tussen de trainers trainer gevonden en de zeer ervaren en Eric Lippold een stageplek verdie- Gerard de Vries gaat naast de eerste Tweede teams belangrijk nen in het eerste team.” elftalkeepers ook de keepers van de Louis Breukelman: “We hebben be- jeugd trainen. Op deze manier willen wust een scheiding gemaakt tussen Talentherkenning we onze opleiding verder verbeteren selectie- en niet-selectieteams. Zowel Eric Lippold: “De afgelopen tijd hebben en hopen op een hogere certificering. een speler uit de D1 als uit de D6 wil we heel nadrukkelijk gewerkt aan de Een tweede ster past heel goed bij de presteren. De een is alleen meer geta- interne scouting en aan onze selectie- ambities van HHC.” lenteerd dan de ander en spelers bij procedure. Die verliep in het verleden HHC worden niet allemaal topvoet- vaak moeizaam. Goedwillende mensen Ontwikkeling trainers ballers die het eerste kunnen halen. waren daar lang mee bezig en kregen In Hardenberg geeft Eric Lippold als Toch verdient iedere speler een goede vaak op de meest onmogelijke mo- hoofd opleiding sturing aan een groot trainer. Daarom investeren we juist menten veel kritiek. Dat was heel erg korps van trainers. ook veel tijd en energie om de kwali- vervelend. De ruis en onvrede die er Eric Lippold: “We willen nu met de HHC-jeugd naar een topsportklimaat toe. We kiezen er heel bewust voor om het niveau van onze trainers op te krikken. Als je betere trainers hebt, krijg je automatisch betere voetbal- lers, dat is het achterliggende idee. Pas als het niveau van trainen en coachen omhoog gaat, kun je als club stappen voorwaarts maken. We willen binnen niet al te lange termijn alle standaard jeugdelftallen op divisie- niveau hebben. We hebben voor die elftallen allemaal gediplomeerde en betaalde trainers aangesteld. Vereni- gingsbreed steken we veel energie in het verhogen van de vaardigheden van al onze trainers, dus niet alleen van de selectieteams. We organiseren regelmatig bijscholingsbijeenkom- sten. Zo hebben we een thema-avond gehad waaraan bijvoorbeeld Michel Jansen, hoofd opleidingen van FC Twente, meewerkte. We hebben een teiten van de trainers van de lagere toen vaak was, wilden we wegnemen. trainingsdag Moves en Skills gehou- teams te verbeteren. Dat we daarin We hebben bij FC Twente en SC Heer- den. Ook gaan we jaarlijks met een succesvol zijn, blijkt uit het feit dat enveen rondgekeken om te zien hoe zij grote groep trainers op bezoek bij nu bij de junioren veel minder spelers met het herkennen van talent omgaan. bvo’s om te kijken hoe zij jonge talen- hun lidmaatschap opzeggen om op Hoe kijk je nou naar een speler? Welke ten opleiden. Zo zijn we bij Heeren- zaterdag te gaan werken. We hebben facetten zijn belangrijk? Welke keuzes veen, FC Twente en Emmen geweest voor het eerst sinds jaren vier A-elf- maak je? Omdat we in het Voetbal Ta- om onze kennis te vergroten. Al onze tallen. De trainers van de tweede elf- lenten Centrum Vechtdal samenwer- trainers bieden wij de gelegenheid tallen vinden we superbelangrijk. ken met FC Zwolle hebben we ook bij om zich middels specifieke cursussen Voor eerstejaars spelers in een be- die clubhen informatie ingewonnen. te ontwikkelen. Daarnaast wordt er paalde leeftijdsgroep, die net niet de door de selectietrainers bij HHC op stap naar het eerste team kunnen Na veel vergaderingen en gesprekken speciale avonden met de leden van de maken, is het belangrijk dat ze goede is er uiteindelijk een handzaam en Technische Commissie over voetbal trainingen blijven krijgen, zodat ze goed te gebruiken HHC-format uitge- gepraat en gediscussieerd over talent- niet teleurgesteld afhaken. Dat is een komen. Het formulier ‘Talentherken-

28 29 De Voetbaltrainer nr.172 2010 28-31_HHC-Jeugdopleiding:28-31 23-09-10 10:48 Pagina 30

Talentherkenning

wel met onze jeugd op een hoger ni- veau spelen, zodat talentvolle spelers door de verhoogde weerstand uitge- daagd worden. Het spel gaat dan snel- ler en fouten worden eerder afge- straft. Bij ons ontbreekt op dit mo- ment nog wel eens de echte wil om te winnen. We willen een topsportkli- maat creëren, waarin spelers zich meer bewust worden van wat ze voor hun sport moeten doen en laten. Een goede mentaliteit is heel belangrijk om als voetballer te slagen. We spre- ken spelers al op jonge leeftijd aan op hun mentaliteit. We trainen bij HHC met onze eerste teams driemaal in de ning’ (zie kader) is nu tot volle tevre- geven we alle mogelijke informatie, week. Twee jongens uit een selectie- denheid de leidraad voor het in kaart wordt al het materiaal voor de elftal- elftal wilden liever op vrijdagavond brengen van onze talenten. Het for- len uitgedeeld en vertellen we onze andere dingen doen dan trainen en mulier dient als ondersteuning van de kaderleden wat in het nieuwe seizoen rekening houden met de wedstrijd scouting. Ik stuur zelf de scouts aan. de speerpunten in de opleiding zijn. van zaterdag. Met hen zijn we dan Onze scouts zijn alleen maar bezig Die avond heeft ook een interactief ook niet verder gegaan. Door ouders met de interne scouting. Daarbij ligt karakter. Kaderleden kunnen al hun en spelers vooraf te informeren wat het zwaartepunt op de E- en D-pupil- vragen en opmerkingen kwijt aan de de rechten en plichten zijn, scheppen len. Onze scouts zijn bijna allemaal technische commissie. Wij vinden de- we een stuk duidelijkheid. Iedereen oud-voetballers, ze kijken naar het ze bijeenkomst ontzettend belangrijk. weet wat van hem verwacht wordt en team en ook naar individuele spelers. We willen graag dat de neuzen bin- handelt daar nu ook naar. We willen Als er opvallende dingen gesignaleerd nen de HHC-jeugdopleiding allemaal dat spelers bewust een keuze maken zijn, ga ik daarna zelf kijken. Jonge spe- dezelfde kant op blijven staan. Ieder- voor het voetballen. Dat bewustwor- lers die opvallen krijgen een extra een moet worden meegenomen in het dingsproces is een belangrijke stap techniektraining in de week. We scou- proces van verbetering van onze op- naar een verdere professionalisering ten door het hele jaar heen, hebben re- leiding. Deze bijeen- gelmatig overleg met de betrokken trai- komst is heel waarde- ners, zodat de selecties al in een vroeg- vol, want het vergroot Wedstrijdanalyse

tijdig stadium intern bekend zijn.” aantoonbaar de Datum: Team: saamhorigheid bin- Wedstrijd: Formatie: (vb 1-4-3-3 pnv) Opstelling/naam Basisplaats* Wissel Techniek Taktiek Fysiek Mentaal Eindcijfer Eigen aftrapbijeenkomst nen de club en heeft 0 0 Louis Breukelman: “Intern zijn onze als ander groot voor- 0 0 selecties al grotendeels in de winter- deel dat begin augus- 0 0 stop bekend. Tijdens de aansluitende tus ieder team direct 0 0 0 indelingsvergaderingen kunnen alle kan starten met de 0 0 betrokken trainers hun zegje doen, voorbereidingen op 0 0 maar onze voorlopige indelingen le- het nieuwe seizoen. 0 0 0 veren in het algemeen weinig discus- We zijn blij dat ieder- 0 0 sie op. Dankzij de goede interne scou- een trots is op de 0 * Aangeven op welke positie de speler start (bijv; LB= linksback of CM=controlerende middenvelder) ting en de vroege indelingsvergade- jeugdopleiding van Scoreverloop Minuut en ontstaan van het doelpunt kort noteren ringen kunnen we voor al onze 700 HHC en het stimu- jeugdleden al op 1 mei onze elftalin- leert enorm om op de deling voor het nieuwe seizoen be- ingeslagen weg verder kend maken. Daarna gaan we direct te gaan.” aan de slag met het zoeken en het in- delen van het kader. In het verleden Wedstrijd-

moesten we vaak nog in augustus analyse Opmerkingen Eventueel opvallende spelers of zaken kort aangeven achter begeleiders voor de elftallen Eric Lippold: “Ook bij aan. Nu hebben we eind juni de boel ons gaat opleiden voor elkaar en houden we onze eigen voor winnen en ook aftrapbijeenkomst voor alle leiders en bij ons staat het ple- trainers. Het bijwonen van die avond zier tijdens trainingen is verplicht en deze wordt gelukkig en wedstrijden voor- ook erg goed bezocht. Op die avond op. Maar we willen

www.devoetbaltrainer.nl 28-31_HHC-Jeugdopleiding:28-31 23-09-10 10:49 Pagina 31

J E U G D

en heeft een aanzuigende werking op lossen. We bepraten dan de trainings- spelers van buiten. We scouten niet vormen en de inhoud van de actief, maar spelers die zich aange- coaching. We willen vooruit, dus moe- trokken voelen tot onze opleiding zijn ten we steeds bezig zijn om zaken te van harte welkom. verbeteren die niet goed lopen. Verder bewaak ik op deze manier dat alle Analyses spelers genoeg ruimte/speeltijd krij- Eric Lippold: “Het format voor de gen om zich te ontwikkelen en niet te wedstrijdanalyses (zie kader) is voor veel aan de kant zitten of door het he- De jeugdopleiding van HHC Hardenberg mij een kapstok om dingen met trai- le elftal geslingerd worden. Het for- wordt gewaardeerd met één KNVB-ster. ners na te bespreken. Ik houd bij hoe- mulier is dus bedoeld om als hoofd veel minuten spelers spelen, op welke opleidingen goed op de hoogte te blij- positie ze spelen en wat voor cijfer ze ven van wat trainers allemaal doen en hebben gekregen. Verder kijk ik naar om zinvolle gesprekken te kunnen hoe dingen nu eigenlijk ontstaan en de wijze waarop doelpunten gemaakt voeren over de inhoud van de trainin- hoe ze dingen die niet goed gaan, kun- worden en op welke manier elftallen gen en de wedstrijden. Tevens dwingt nen verbeteren. De gesprekken die we treffers tegen krijgen. Als ik daarin het formulier trainers om hun wed- daarna voeren, zorgen vaak voor de patronen ontdek, ga ik hierover vra- strijden te analyseren en op een be- meeste leermomenten bij de trainers. gen stellen aan de trainer. Ik probeer paalde manier te bekijken. Vervolgens te achterhalen hoe ze problemen op- moeten trainers gaan nadenken over Het spelersanalyseformulier (zie kader) is een vertrekpunt voor een gesprek dat met elke speler twee keer per jaar Analyseformulier veldspeler wordt gevoerd. Zowel de speler als de

trainer vult het formulier voorafgaande Spelersanalyse van: Positie: Seizoen: / Huidig team: Aanbeveling: aan het gesprek in. Het is dus niet al- leen het zetten van kruisjes, maar ook Puntenwaardering: 1 = slecht 2 = matig 3 = voldoende 4 = goed 5 = zeer goed spelers in een individueel gesprek be- In rubriek 1 het item: Rechts – Links – Tweebenig* de juiste bevinding omcirkelen wust maken van hun kwaliteiten en F – sectie 1 – 2 – 5 - 6 en 7 Voor de naast de algemene gegevens alleen de rubrieken invullen verbeterpunten. Het leidt tot een soort

Criteria 1 2 3 4 5 Opmerkingen van persoonlijk ontwikkelingsplan. Het 1. Technische eigenschappen mag nooit alleen een formulier worden Beweeglijkheid: dat we moeten invullen. Het moet een Behendigheid: Balvaardigheid: bewustwordingsproces zijn, dat ons in Balcontrole: staat stelt om jonge spelers dichter bij Passen: Koppen: de eerste selectie te laten komen. We Rechts – Links – Tweebenig * R L TB streven ernaar om bij ieder eerste team 2. Mentale eigenschappen Incasseringsvermogen: een assistent- trainer aan te stellen. Zo t.o.v. tegenstander: is de trainer van de C1 van vorig jaar nu t.o.v. medespeler: assistent-trainer bij de A1. Bij een hoge- Agressie: Concentratie: re leeftijdsgroep leert hij nieuwe en an- Inzet: dere dingen. Bovendien kan hij indivi- 3. Fysieke eigenschappen Duels: dueel aan de slag met talenten om aan Hardheid: de verbeterpunten uit het functione- Wedstrijdmentaliteit: ringsgesprek te werken.” 4. Tactische eigenschappen Aanspeelbaarheid: Inzicht: Samenvatting: Positioneel: Omschakelen verdediging > aanval: • Voortdurende bij- en nascholing Omschakelen aanval > verdediging van HHC-trainer moet leiden tot 5. Lichamelijke eigenschappen Kracht: betere voetballers. Lenigheid: • Talentherkenning en uitgebrei- Souplesse: de interne scouting vormen de 6. Karaktereigenschappen Zelfvertrouwen basis voor heldere selectie- Positie in de groep procedures. Gedrag naar de leiding Gedrag algemeen • De interne aftrapbijeenkomst in 7. Algemene indruk juni is een uitstekende start van

het nieuwe seizoen. Analyse gemaakt door: Opmerkingen: • Wedstrijd- en spelersanalyses …………………………………………………………………………………………………………………………………… zijn belangrijke instrumenten …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… voor de ontwikkeling van HHC- jeugdspelers.

30 31 De Voetbaltrainer nr.172 2010 32-35_Crisis betaaldvoetbal:32-35 23-09-10 10:53 Pagina 32

Tekst/ Rob Baan Crisis in h Foto: Orange Pictures Orange Foto:

Haarlem failliet, Veendam net niet failliet, MVV en

Willem II gered door de gong. In zowel de ere- als eerste pen jaren gespeeld? In het betaald voetbal, maar zeker ook in de top van divisie begonnen clubs met ‘strafpunten’ vanwege finan- het amateurvoetbal is het technisch beleid namelijk bepalend voor de fi- ciële problemen. Dagelijks hebben de kranten vol ge- nanciële huishouding.

staan met berichten dat bijna alle clubs moeten bezuini- Maximaal investeren ‘De behaalde resultaten in het verle- gen. Rob Baan, medewerker van De Voetbaltrainer en den zijn geen garantie voor de toe- komst’ is de verplichte tekst bij alle Commissaris Technische Zaken van Sparta, geeft zijn aandelentransacties. Datzelfde geldt voor de ambities van de clubs. Omdat visie op de crisis in het betaald voetbal. coaches vaak worden afgerekend op de behaalde resultaten, denken zij uitsluitend op korte termijn. Na mij Sparta is gedegradeerd en heeft af- de daardoor zijn algemeen directeur de zondvloed. ‘Hoe overleef ik dit sei- scheid genomen van negen spelers in de ziektewet. Zo kan ik nog wel zoen, hoe krijg ik contractverlenging?’ van zijn A-selectie. Bovendien zijn de even doorgaan, maar dat wil ik niet. Een coach die niet naar verwachting beste talenten verkocht om het tekort Veel interessanter is de vraag: hoe presteert, wordt vaak vroegtijdig ont- te kunnen opvangen. Willem II kon de heeft het zo ver kunnen komen? Is er slagen. Het afgelopen seizoen waren salarissen niet meer betalen en moest in alle gevallen sprake van wanbeleid dat op eredivisieniveau bijvoorbeeld van de gemeente geld lenen. NAC en zo ja, wie zijn daarvoor dan ver- , Raymond Atteveld, Breda heeft zijn schulden met enkele antwoordelijk? Welke rol hebben de en . En miljoenen zien oplopen en heeft me- coaches van deze clubs in de afgelo- vertrok zelf.

www.devoetbaltrainer.nl 32-35_Crisis betaaldvoetbal:32-35 23-09-10 10:53 Pagina 33

P R O F V O E T B A L n het betaald voetbal

Het is logisch dat coaches die finan- Aan- en verkoopbeleid het ook gered zonder de komst van cieel afhankelijk zijn en elke maand Nu we toch bij zijn ? Had Ajax de beker ook hun hypotheek moeten kunnen beta- aangekomen, kan ik me van het fi- gewonnen zonder Luis Suarez? Had len ervoor kiezen om hoe dan ook te nanciële gedeelte distantiëren en me Barcelona ook alles gewonnen zonder overleven. Dus proberen zij de club beperken tot het technisch/tactische ? Chelsea zonder Didier maximaal te laten investeren in spe- deel. Werd Van Gaal nu kampioen en Drogba? Inter zonder Diego Milito? lers. Door de beste spelers te houden bekerwinnaar door zijn manier van Als PSV in de winterstop onverwacht door hun contracten tussentijds open trainen en tactische vondsten of door en waarschijnlijk tegen de wens van te breken en meer salaris te betalen. zijn aan- en verkoopbeleid? Ik wil trainer een speler als En door nieuwe spelers aan te trek- hier de stelling poneren dat een suc- Danko Lazovic verkoopt - terwijl Jo- ken, vaak voor hoge transfersommen cesvolle trainer vrijwel altijd de trai- nathan Reis al vanwege andere pro- die dienen te worden opgebracht door ner is die het beste aan- en verkoop- blemen is teruggestuurd naar Brazilië zogenaamde investeerders. beleid hanteert. Hij weet het zoge- - verliest het zijn kans op het kam- naamde ‘doorselecteren’ te realiseren pioenschap. Wat gebeurt namelijk?

Foto: Orange Pictures Orange Foto: Technisch Directeur door het bestuur te overtuigen van Het ongeslagen PSV verliest in een In principe zou elke club over een zijn ideeën. ‘Die moet weg en die wil week tijd 8 punten. Is Fred dan op- technisch directeur (TD) moeten be- ik hebben.’ Daarbij leert de praktijk eens een mindere trainer? Feit is dat schikken om juist het technisch be- dat de coach nooit een lijstje moet er vanaf dat moment vraagtekens leid op de lange termijn te bewaken. maken met meerdere namen voor de- worden gezet bij zijn opstellingen Opvallend is daarom de ontwikkeling zelfde positie. Want dan kiest het be- ( of ), bij clubs als Ajax en PSV. tuur nooit voor nummer 1 op de lijst, zijn te volgen tactiek ( eiste en kreeg bij zijn aanstelling alle want die is altijd te duur, maar voor als verdedigende middenvelder), of verantwoordelijkheid. Hetzelfde geldt nummer 4, want die is financieel zijn keuze voor de jonge en onervaren voor Fred Rutten bij PSV. Het voordeel haalbaar. Zakaria Labyad. van deze keuze is dat er één lijn wordt gekozen en er geen conflict kan Natuurlijk heeft Louis een bepaalde Ook Van Gaal stond in het begin van zijn met de TD over het te voeren visie, natuurlijk haalt hij het maxima- het afgelopen seizoen, als we de Duit- technische beleid. Om zich te verze- le uit zijn spelersgroep. Maar had hij se Bild Zeitung mochten geloven, op keren van loyale ondersteuning kiest de coach er vaak voor om zijn vaste assistenten mee te nemen, zoals Jol heeft gedaan door zijn broer op een Transfervisie belangrijke post te installeren. Fred Een goed aan- en verkoopbeleid begint bij een goede analyse van de sterke en Rutten wilde per se Eric ten Hag als zwakke punten van je selectie. Daarbij dient de coach van te voren al in gedachte zijn assistent. Michel Preud’homme te hebben hoe hij wil gaan spelen. In welke formatie en met welk systeem of sys- had dat bij FC Twente ook graag ge- temen. Het aan– en verkoopbeleid kun je zien als doorslaggevend voor het te be- zien. Toen Vandenbuys en Manu Fer- halen resultaat. Omdat het nu bij veel clubs in binnen– en buitenland crisis is, rera daar zelf anders over dachten, mag je het aan– en verkoopbeleid vervangen door: van welke spelers moeten we werd op voorspraak van Preud’hom- afscheid nemen en wie kunnen we transfervrij aantrekken? Voor de grote clubs me z’n Belgische collega geldt: hoe besteed ik mijn budget? Investeer ik het gehele bedrag in één speler of aangetrokken. En bij Bayern München in meerdere versterkingen? Met Real Madrid als uitzondering, want die kopen om nam Louis van Gaal opnieuw Andries het kopen en daar kun je weinig visie in terugvinden. Jonker mee.

32 33 De Voetbaltrainer nr.172 2010 32-35_Crisis betaaldvoetbal:32-35 23-09-10 10:53 Pagina 34

het punt ontslagen te worden. Maar waarschijnlijk zijn gedegradeerd. Met anders concluderen dat er in elk geval de komst van Arjen Robben bleek de deze voorbeelden ontkracht ik bewust ook sprake is van een crisis als het ommekeer. Dus toch.. dat ontbreken- mijn eigen stelling. Het is wel duide- gaat om de ontwikkeling van spelers. de schakeltje in het geheel is doorslag lijk dat elke coach afhankelijk is van We kennen allemaal de roep om de gevend. De blessure van Wayne zijn materiaal. In sommige voorbeel- terugkeer van , tot- Rooney kostte Manchester meteen den zelfs van één bepalende speler. dat hij zelf kenbaar maakte absoluut belangrijke punten. Dick Advocaat Maar ik zeg er óók bij dat de ene niet meer mee te willen naar Zuid- moest even zoeken, maar toen hij bij coach veel meer uit zijn team weet te Afrika. Pas vanaf dat moment werd AZ de juiste samenstelling had ge- halen dan de andere coach. Voor veel geaccepteerd dat Maarten Stekelen- vonden en vooral ook de juiste snaar bestuurders is het onderkennen van burg de vaste eerste keeper zou zijn wist te raken werden Mounir El Ham- de specifieke kwaliteiten van een van Oranje. De tweede man is ook daoui en Moussa Dembélé meteen coach een moeilijke en soms onmo- minder omstreden, omdat de keuze al weer de spitsen die belangrijke goals gelijke opgave. Nog moeilijker is om zeer beperkt is: van FC wisten te scoren. Hier spreek ik me, bij tegenvallende resultaten te onder- Utrecht. Hij is een betere keeper dan uitgaande van de eerdergenoemde scheiden welke oorzaken daaraan ten de voor het WK afgevallen Piet Veld- stelling, dus tegen. Je kunt namelijk grondslag liggen en toch vooral ook huizen. Maar tot ieders verrassing zeggen dat Dick Advocaat meer uit de het geduld te bewaren en het vertrou- werd een 39-jarige keeper, Sander spelersgroep wist te halen dan Ronald wen te behouden in de coach. Boschker van FC Twente, gekozen als Koeman. derde keeper. En terecht, want hij be- Talent opstellen wees het afgelopen seizoen opnieuw FC VVV is nog een voorbeeld van hoe Toch moeten we ook het lef hebben dat de jongere generatie keepers ab- sterk een coach afhankelijk is van om zelf in de spiegel te kijken. Wat is soluut niet beter is dan hij. Hoe te- zijn materiaal. Ondanks dat Jan van ‘onze’ rol geweest tot nu toe en zijn recht deze verkiezing ook is, wij moe- Dijk wilde doen geloven dat FC VVV wij mede schuldig aan deze crisis? ten ons als trainers afvragen waar de niet afhankelijk was van één man Als je de afgelopen seizoenen alle elf- fout ligt, daar wij in Nederland altijd (Keisuka Honda) bleek het tegendeel tallen in het betaalde voetbal aan een over heel veel goede keepers konden waar. Zonder deze speler zou de club analyse onderwerpt, dan kun je niet beschikken. Nu nemen (tweede keus)

Feyenoord moet noodgedwongen jong talent opstellen. Foto: Pro Shots Pro Foto:

www.devoetbaltrainer.nl 32-35_Crisis betaaldvoetbal:32-35 23-09-10 10:54 Pagina 35

P R O F V O E T B A L

keepers van andere landen posities in van Nederlandse talenten. Afgelopen Cultuur seizoen hadden wij: Luciano bij FC Citaat Arsene Wenger uit de Telegraaf van 19 juni 2010: “Op mijn 43e kwam ik Groningen, Sergio Romero bij AZ, mijzelf tegen. Het was zo’n ochtend waarop je in de spiegel kijkt en je afvraagt Brian VandenBussche, Kenny Steppe waar je eigenlijk mee bezig bent. Ik kwam tot de conclusie dat ik te ver was afge- en Martin Lejsal bij Heerenveen, Mar- dreven. Om erger te voorkomen, restte niets anders dan voor een totaal andere tin Pieckenhagen bij Heracles, Alek- omgeving te kiezen. Het werd Nagoya Crampus Eight in Japan. Vergeleken met sander Seliga bij Sparta, Kevin Begois Monaco het andere uiterste. Het werd een harde confrontatie met mezelf. Ont- bij FC VVV, de Pool Przemyslaw Tyton snappen was onmogelijk. Ik ben in die periode heel diep gegaan. Wat me op de bij Roda JC, de Israëliër Ohad Levita been heeft gehouden. Simpel: ….de Japanse cultuur.” bij RKC en Gabor Babos bij NEC. Hoe verklaar je dat als je kunt be- schikken over de inzichten van keep- erstrainergoeroe en de Nederlandse speelstijl en de daarbij gen mij zei, was dat ik de sportzaal in vele keeperacademies die ons land horende buitenspelers? Wie vervangt moest. Dat was nodig, want de verde- rijk is. Wordt er verkeerd geselec- Arjen Robben en Eljiro Elia? digers in Engeland zijn sterk, boom- teerd, worden er te veel keepers ‘ge- lang en zwaar. De kunst is sneller te maakt’ in plaats van dat ze de kans zijn dan zij. Je moet de goede bewe- krijgen ieder een eigen stijl te ont- Elke coach krijgt te maken met het di- gingen en de goede vooractie maken. wikkelen? Of is er gewoon minder ta- lemma: moet ik ‘jeugd inpassen’ met Je kracht effectief inzetten. Rafa en lent? En dat laatste nu waag ik te be- een grote kans op tijdelijk puntenver- zijn medewerkers wisten heel goed twijfelen. lies? Of kan ik toch maar beter terug- wat daarvoor nodig was.’ Torres deed vallen op de routine en denken aan wat hem gezegd werd. Dat is een van Wat doen wij met de ontwikkeling lijfsbehoud? Feyenoord was het afge- sterkste punten: hij luistert en is be- van centrale spitsen? Alleen Feye- lopen seizoen door de financiële ma- reid om te leren. Dat brengt me terug noord heeft met een laise genoodzaakt terug te vallen op bij Louis van Gaal en het succes van jonge talentvolle spits in opleiding. veel zelf opgeleide jeugdspelers en Bayern München. Was Robben beslis- Verder hadden bijna alle eredivisie- dan blijkt dat de jeugdopleiding van send of was het de invloed van Louis? clubs een buitenlandse spits. Ajax Feyenoord wel degelijk in staat is ta- Dit citaat van Torres gaat over de in- had Luis Suarez, PSV had Ola Toivo- lenten goed te ontwikkelen. vloed van Benítez en zijn staf. Het nen, FC Twente had Blaise N’Kufo, Daarom vind ik de eerste divisie zo succes van Louis heeft dus zeker ook NAC had , NEC had belangrijk als tussenstation voor de te maken te maken met spelers beter Björn Vleminckx, etc. Slechts Heracles ontwikkeling van onze talenten. Als maken, een uitgebalanceerd team for- had en Heerenveen startte we al vinden dat er Nationale Jeugd meren. Dat doet hij niet alleen. Hij met Paulo Henrique en gebruikte later Opleidingscentra moeten komen, dan kiest daarvoor zijn eigen staf en laat pas . zullen we ook met zijn allen moeten de leden van de staf, weliswaar altijd zoeken naar de beste weg om jeugd onder zijn toezicht, ieder op zijn Waar blijven onze linksbenige centra- door te laten stoten naar de eerste specifiek vak gebied hun bijdrage le verdedigers? Bijna iedere club is er- elftallen. Daarin kan en moet de eer- leveren. naar op zoek, zowel in Nederland als ste divisie een belangrijke rol spelen. in andere landen. Recent nog hebben Samenwerkingsverbanden tussen Misschien is deze crisistijd wel het we in de Champions League finale ere- en eerstedivisieclubs juich ik dan begin van een nieuw tijdperk. Een kunnen zien hoe belangrijk het is dat ook van harte toe. Mijn ervaring heeft tijdperk waarin wij als coaches de centrale verdedigers één tegen één geleerd dat tijdens mijn Feyenoord- hoofdrol dienen te spelen. Meer in- kunnen spelen. Op mijn netvlies staat periode de samenwerking met Excel- vesteren in de jeugdopleiding en je ei- het duel Milito versus Van Buyten met sior van essentieel belang was voor gen jeugd een kans geven, meer in- als resultaat de definitieve 2-0 voor het doorbreken van Thomas Buffel, vesteren in trainingsleer, andere trai- Inter. Daarom ben ik niet verbaasd , Brett Holman en an- ningsmethoden ontwikkelen, meer dat namens tot deren. Spelen in de eerste divisie is uit een speler halen, meer teamwork. beste speler van het seizoen 2009- voor deze talenten vele malen beter Open staan voor invloeden van bui- 2010 Douglas van FC Twente is uitge- dan spelen in een tweede elftal op tenaf, maar met behoud van onze ei- roepen. Een voorbeeld van een speler een maandagavond met een paar gen stijl, onze eigen cultuur. die uitstekend in staat is om een spits man, meestal alleen familie, op de tri- uit te schakelen en met wie je achter- bune. in één tegen één durft te spelen. En waar blijven onze linker vleugel- Invloed trainer verdedigers van eredivisieniveau? Wie In het nieuwe voetbalblad FourFour - moet Van Bronckhorst opvolgen? Ei- Two stond een interessant artikel over genlijk mag ik daar nog aan toevoe- Fernando Torres van Liverpool. Ik ci- gen: wat doen we met onze typische teer: ’Het eerste dat Rafael Benítez te-

34 35 De Voetbaltrainer nr.172 2010 36-40_Dossier Amateurtrainer:36-40 23-09-10 10:59 Pagina 36

Tekst/ Qasim Hakim Dossier Amateurtrainer (1)

Erick Verschuren, trainer Sportclub Irene Omschakeling in visie en a

De Voetbaltrainer behandelt in elke editie visies en werkwijzen van voetbaltrainers. Het voor een langere periode volgen van een proces van een hoofdtrainer biedt in dat opzicht weer een nieuwe kijk op het vak van voetbaltrainer. Dit seizoen volgen we Erick Verschuren die aan zijn tweede termijn begint als eindverantwoordelijke bij tweedeklasser Sportclub Irene, waar hij van 1999 tot 2002 ook al werkzaam was.

Erick Verschuren moest op 21-jarige leeftijd vanwege een slepende knieblessure stoppen met voetballen nadat hij vier jaar eerder in het eerste elftal van eersteklasser SV Blerick debuteerde. Vervolgens was hij ook nog even actief voor het tweede elftal van VVV-Venlo, dat toen werd ge- coacht door . De inmiddels 48-jarige Venlo- naar besloot om trainerscursussen te gaan volgen en is in het bezit van TC3 en TC2. Nadat hij enkele jeugdelftallen onder zijn hoede had, werd hij op 32-jarige leeftijd hoofd- trainer van vierdeklasser Tiglieja. Hij loodste zijn eerste werkgever meteen naar de . Na een succes- volle periode bij Tiglieja was Verschuren werkzaam bij di- verse lokale derde- en vierdeklassers als hoofdtrainer. Tussendoor was Verschuren één seizoen veldtrainer bij de toenmalige hoofdklasser Panningen. In de regio Noord- Limburg staat deze trainer bekend om zijn perfect georga- niseerde veldtrainingen. Het was ook zijn valkuil: hij werd vaak betiteld als ´te professioneel´ voor het amateurvoet- bal. Verschuren wilde (te) snel de sprong maken naar de hoofdklasse en was daarom gefocust op resultaat. Toen hij met sportieve tegenslagen te maken kreeg, stelde hij zijn visie en ambitie bij.

www.devoetbaltrainer.nl 36-40_Dossier Amateurtrainer:36-40 23-09-10 10:59 Pagina 37

A M AT E U R S

n ambitie

Het Noord-Limburgse Sportclub Irene besloten om een stap terug te doen en tuurlijk is handhaving onze doelstel- promoveerde het afgelopen seizoen met jeugd te gaan werken. Dat was ling als je puur naar het resultaat onverwacht naar de tweede klasse. een verademing voor mij. Het beter kijkt, maar het is vooral belangrijk dat Verschuren heeft de taak om met een maken van jonge spelers is één van deze jonge spelers zich verder gaan jeugdige spelersgroep het hoofd boven mijn sterke punten. Afgelopen seizoen ontwikkelen. Maar ook dat er een water te houden. ben ik met de A1 van Sportclub Irene goed georganiseerd team voor de lan- Erick Verschuren: Als beginnend gepromoveerd naar de landelijke vier- ge termijn komt te staan. Omdat we hoofdtrainer wilde ik zo snel mogelijk de divisie. Nu keer ik weer terug bij louter met spelers uit de eigen jeugd- doorgroeien naar de top van het ama- het eerste elftal. Ik ken de filosofie en opleiding werken, is het belangrijk dat teurvoetbal. Ik was daarom te zeer ge- de cultuur van de club. Sportclub Ire- er een goed kader wordt gevormd bij focust op resultaat. Daarin ben ik me- ne heeft bijna duizend leden en be- de junioren. Dit moet onder andere zelf tegengekomen. Vaak is mij de schikt over een topaccommodatie. Als gebeuren door het aanstellen van trai- vraag gesteld waarom ik niet de stap trainer is het fantastisch om op deze ners met een voetbalachtergrond bij naar het betaalde voetbal wilde ma- perfecte velden te mogen werken. Het de selectie-elftallen. Ze moeten verder ken. Ik heb naast mijn loopbaan als is niet voor niets dat clubs als FC Por- een boodschap goed kunnen over- trainer ook een maatschappelijke car- to, Galatasaray en Anderlecht zich hier brengen en geduld hebben. Het doel is rière. Ik heb het nooit gedurfd om eerder hebben voorbereid op het nieu- dat er blijvend spelers vanuit de A- mijn baan op te geven voor het voet- we seizoen.” jeugd doorstromen naar het eerste en bal, waardoor ik wel in een spagaat te- tweede elftal. rechtkwam. Enerzijds wilde ik als trai- Jonge spelersgroep Zelf wil ik me meer gaan concentre- ner alles uit de kast halen, maar aan Erick Verschuren: “Mijn spelersgroep ren op het opleiden van spelers bin- de andere kant bleef ik wel met ama- heeft een gemiddelde leeftijd van 22 nen mijn team en hen bewust maken teurs werken omdat ik niet volledig jaar en heeft nauwelijks ervaring met van hun kwaliteiten en tekortkomin- voor het voetbal koos. Op een gegeven de tweede klasse. Alleen onze doel- gen. Ik hoop dat mijn manier van wer- moment had ik geen plezier meer in man heeft op dit niveau gespeeld en ken na verloop van tijd zal leiden tot het geven van trainingen. Toen heb ik is tegelijkertijd de enige routinier. Na- tevredenheid binnen alle geledingen

36 37 De Voetbaltrainer nr.172 2010 36-40_Dossier Amateurtrainer:36-40 23-09-10 10:59 Pagina 38

van de club. Resultaat halen is voor Erick Verschuren: “Ik heb mijn voorbe- minder snel zaken op. Ik weet nog mij een middel, maar geen doelstel- reiding niet aangepast, omdat we nu niet of dat bij deze spelersgroep ook ling meer die ik centraal stel. Toenade- op een hoger niveau spelen. In week 1 het geval is. Zo ja, dan moet ik dat ring zoeken tot iedere speler is een heb ik vijf keer getraind, in week 2 probleem samen met deze jongens must. Het is belangrijk dat wij dichter drie trainingen en één wedstrijd en oplossen. Dat doe ik dan door niet al bij elkaar komen. Ik mag niet in één vanaf week 3 zijn we drie keer gaan te complexe oefenvormen te geven keer te veel verwachten, de spelers trainen, inclusief één wedstrijd. met tactische inhoud, maar vooral kunnen geleidelijk aan bijleren waar- In eerste instantie moeten we uitgaan door te kiezen voor trainingsvormen door je toch enigszins naar elkaar toe van onze eigen kwaliteiten en beper- die voor veel enthousiasme en bele- groeit. Wordt een speler individueel kingen. Na een wedstrijd of acht hoop ving zorgen. Dit was tijdens de voor- beter dan stijgt het niveau van de se- ik een beeld te hebben van wat moge- bereiding nog niet specifiek aan de or- lectie automatisch. Het is daarom be- lijk is met deze spelersgroep in de de, omdat in de beginfase het condi- langrijk dat spelers meedenken. Ik tweede klasse. In elk geval wil ik dan tionele aspect centraal stond. Ik heb praat veel met hen over zaken als ba- heel realistisch met mijn spelers kun- volgens het periodiseringsmodel van laanname, handelingssnelheid, bal- nen communiceren over het niveau Raymond Verheijen gewerkt. Dat is snelheid, posities en de taken die dat wij hebben en wat de tegenstan- ook bij de amateurs prima hanteer- daarbij horen. Het gaat om bewust- ders te bieden hebben. Ik heb een baar. Ik ben op 1 augustus gestart en wording. Kunnen de spelers dit op ter- groep van vijftien tot twintig spelers de competitie is 5 september begon- mijn invullen en uitvoeren? Dat is be- die gelijkwaardig zijn. Er zijn natuur- nen. Het conditionele gedeelte kwam langrijk. Het voordeel is dat ik vorig lijk altijd kleine individuele nuance- voor rekening van twee loop- en con- seizoen de laatste vier maanden trai- verschillen, de één is bijvoorbeeld ditietrainers. Af en toe een ander ge- ner van de A-jeugd ben geweest. Daar- technisch beter dan de ander, terwijl zicht voor de groep kan absoluut geen naast heb ik vijf tot zes wedstrijden de ander dat weer op een andere wij- kwaad, het kan zelfs motiverend wer- van het eerste elftal kunnen bekijken. ze compenseert.” ken. De kwaliteiten van een voetbal- Ik heb dus wel een redelijk objectief ler, of beter gezegd het vermogen, beeld van de spelers die deel uitma- Beleving hangt in eerste instantie af van zijn ken van de selectie.” Erick Verschuren: “Een kritiekpunt is fitheid.” dat de huidige doorsnee amateurvoet- Niveauverschil baller minder gedreven is dan twintig Samenvatting Pas op het allerlaatste moment werd jaar geleden. De beleving op de trai- • Erick Verschuren begint aan duidelijk dat Verschuren met Sport- ning is afgenomen en daarmee ook zijn tweede termijn als hoofd- club Irene dit seizoen in de tweede het zelf meedenken van spelers. Dat trainer van Sportclub Irene. klasse uitkomt. laat vaak te wensen over Ze pakken • Hij moet zijn net gepromoveer- de en jeugdige ploeg zien te be- hoeden voor lijfsbehoud in de tweede klasse. Speelwijze • Belangrijker vindt Verschuren dat hij een hecht collectief Trainer Erick Verschuren speelt het liefst 1:4:3:3 met een nummer ´tien´. Hij is smeedt met voldoende voetbal- echter afhankelijk van het materiaal dat hij tot zijn beschikking heeft. Gedu- inhoud. Hij heeft zijn persoon- rende de voorbereiding is hij tot de conclusie gekomen dat 1:4:4:2 het beste bij lijke visie aangepast en resul- zijn team past. taatgerichtheid ingeruild voor Erick Verschuren: “Als je puur kijkt naar de balans tussen verdediging en aanval het opbouwen van een nieuwe dan ga ik uit van zes spelers die verdedigend moeten denken en vier spelers ploeg die geleidelijk aan stap- die voor de bal mogen spelen. Speel je met vijf spelers voor de bal, dan is het pen maakt. risico bij balverlies des te groter. Je restverdediging staat dan vaak in een desor- • Tijdens de voorbereiding ston- ganisatie. Tegenstanders zullen in grotere ruimtes kunnen spelen en dat is den voor Verschuren conditie, moeilijker te verdedigen, omdat de afstanden tussen de linies en ruimte achter omschakeling en communicatie je laatste linie groter zijn dan ongeveer twintig meter. centraal. Controle en omschakeling vormen de basis binnen onze speelwijze. Dat vergt ook wat van mijn spitsen. Ze moeten verdedigend meedenken. Hierop heb ik in week vier en week vijf specifiek getraind aan de hand van specifieke oefenvormen. In welke formatie ik ook speel, er moet aanvallend gezien voor het vijandelijke doel altijd een minimale bezetting van vier spelers zijn, met andere woorden er moeten meerdere keuzes (welke keuze hij ook maakt) zijn voor de speler aan de bal. Hoe meer afspeelmogelijkheden er zijn voor het doel van de tegenstan- der des te groter is de kans om tot scoren te komen.”

www.devoetbaltrainer.nl 36-40_Dossier Amateurtrainer:36-40 23-09-10 10:59 Pagina 39

A M AT E U R S

Week 1 en 2 Trainingsvormen Erick Verschuren

In de eerste twee weken stond het uithoudingsvermogen centraal. Verschuren deed dit onder meer door diverse pass- en trapvormen over langere afstanden te geven waardoor de spelers toch met de bal bezig waren. Bij de eerste oefening passt speler A de bal over de grond naar speler B die vervolgens de bal laat vallen op speler C. Speler C speelt op zijn beurt speler D in. Er moet steeds worden doorgewisseld, zodat de spelers blijven lopen. Strak inspelen op het juiste been, contact houden met de medespelers en het coachen staan centraal.(zie tekening 1) D

B

A C

D 3 B 3

1 2 A C

In oefening C speelt speler A speler B in die vraagt voor de 1 kaats op speler A. Speler A speelt de inlopende speler C in die een lange pass op spelers D geeft. Speler D kaatst op de bijsluitende speler C die vervolgens een eentweecombi- natie aangaat met speler D. (zie tekening 3) Bij oefening 2 speelt speler A speler B in. Laatstgenoemde Erick Verschuren: “In week 1 en 2 lag de nadruk op exten- draait open en speelt speler D in die de bal laat vallen op sieve duurtraining. We speelden toen voornamelijk positie- de inlopende speler C die de bal terugkaatst op speler D. en partijspelen van 8:8, 9:9 en 10:10, afwisselend vrij spel en (zie tekening 2) twee keer raken. Dit in vier of vijf blokken van acht minu- ten met een periode van herstel van twee minuten tussen de herhalingen. Daarna volgden de pass- en trapvormen. De afstand tussen de spelers bedroeg in deze vormen 25 tot maximaal 40 meter. Dit zijn voorbereidende snelheidsvor- men. Ze moeten veel lopen, maar hebben wel het idee dat ze met voetbal bezig zijn. Deze vormen zijn belangrijk om het duurvermogen op te bouwen. De nadruk ligt op herstel- capaciteit, zodat je gedurende de negentig wedstrijdminu- ten sneller kunt herstellen na een actie. De uitvoering stond weer in alle opzichten centraal.”

C 3 4 2 B 1

A D

2

38 39 De Voetbaltrainer nr.172 2010 36-40_Dossier Amateurtrainer:36-40 23-09-10 10:59 Pagina 40

A M AT E U R S

Week 3 en 4 Trainingsvormen Erick Verschuren

In week 3 en 4 legde Verschuren de nadruk op het trainen initiatief moet nemen om het de speler aan de bal makkelij- van de linies en het omschakelen. In oefening 4 wordt een ker te maken. Er moeten meerdere keuzes zijn voor de spe- positiespel 7:6 gespeeld waarbij de nummers 4, 6, 7, 8, 9, ler aan de bal. Indien er balverlies wordt geleden, wil ik zien 10 en 11 bij elkaar zijn. Nummer 4 speelt nummer 9 in, die dat er niet achteruit gelopen wordt, maar dat we druk voor- bal laten vallen op nummer 10. Nummer 10 opent de bal uit zetten. Omschakelen van balbezit naar balverlies moet op nummer 7 en van daaruit moeten 9,10 en 11 de loopac- op het juiste moment plaatsvinden. De eerste vraag is: waar

4

11 9 3 2 7

1 10

6 8

4

4 5

tie maken en positie kiezen voor het doel. Nummer 4,6 en 8 lijdt je elftal balverlies? Heb je veel spelers achter bal dan moeten de restverdediging bewaken. (zie tekening 4) zal dat veel minder problemen veroorzaken dan wanneer je In oefening 5 wordt een positiespel 4:4+3 in twee vakken veel spelers voor de bal hebt. Balverlies lijden op de helft gespeeld. In vak 2 wordt 7:7 gespeeld waarbij de balbezit- van de tegenstander is logischerwijs minder gevaarlijk dan tende partij drie kaatsers heeft. Verovert het andere viertal op jouw eigen speelhelft. Omschakelen is vaak ook een de bal dan is belangrijk om zo snel mogelijk één van de mentale factor, maar het komt er eigenlijk op neer dat je drie kaatsers in het andere vak via de lange bal in te spe- nadat je balverlies hebt geleden je medespelers helpt bij het len en bij te sluiten. (zie tekening 5) opnieuw veroveren van de bal. Ikzelf heb hier een leidende Erick Verschuren: “In deze twee weken heb ik hoofdzakelijk rol in en wil de spelersgroep helpen aan de hand van situ- de accenten gelegd op het spelen van het systeem en de ta- atieve momenten, bijvoorbeeld tijdens een positie- of partij- ken die daar per linie bij horen. Dat doe ik aan de hand van spel van 7:7 met drie kaatsers verdeeld in elk van de twee partijspelen, bijvoorbeeld 8:7 of 7:6. Wat ik dan wil zien, is vakken. Hierdoor gaan ‘we’ die fouten naar verloop van tijd dat we met verzorgd spel de bal in bezit houden, dat er veel inzien, zullen we ze vervolgens minder maken en zo de risi- beweging is zonder bal en dat er duidelijkheid is in de spel- co´s beperken. Ik leg het spel daarom in die fase wat vaker bedoeling. Belangrijk hierin is dat spelers met elkaar con- stil.” tact hebben. Hier bedoel ik mee dat de speler zonder bal

Laatste week

Tijdens de laatste week van de voorbereiding besloot Ver- je moet wel scherp blijven in de uitvoering. Ik speel dan schuren wat gas terug te nemen. In plaats daarvan stond hoofdzakelijk partijspelen om nog meer vastigheden in spelplezier centraal. mijn elftal te krijgen. Heel belangrijk is dat de spelers met Erick Verschuren: De laatste week wil ik vooral spelvreugde de juiste wedstrijdinstelling aan de start verschijnen, dat en spelplezier creëren en spelers veel vertrouwen geven het geloof in eigen kunnen er is, maar vooral ook dat we voor de start van de competitie. Dat doe ik door minder si- met z´n allen positiviteit uitstralen. Ook als het even niet tuatief te coachen en ze minder opdrachten te geven dan mee zit.” gedurende week 1 tot en met 4. Plezier staat voorop, maar

www.devoetbaltrainer.nl 41-43_G-voetbal:41-43 23-09-10 12:04 Pagina 41

P R OGF- V O E T B A L

Tekst/ Gino van den Broecke 18e Nationale G-Voetbaltoernooi in Barendrecht ‘Normaal wat normaal kan, speciaal wat speciaal moet’

Lachende gezichten, juichende spelers, trotse vrijwilligers en genietende trainer/coaches uit het betaalde voetbal. Op woensdag 11 augustus werden al deze indrukken op Sportpark De Bongerd van BVV Barendrecht samen gevangen tijdens de 18e uitgave van het Nationale G-Voetbaltoernooi, geor- ganiseerd op initiatief van de vakvereniging Coaches Betaald Voetbal (CBV), in nauwe samenwerking met de KNVB.

'Normaal wat normaal kan, speciaal wat speciaal moet'. Dat is het motto van G-voetbal, een klasse voor mensen die vanwege een lichamelijke en/of verstandelijke be- perking belemmerd zijn in hun bewe- gingsvrijheid. Het was ook het motto tijdens het jaarlijkse G-Voetbaltoer- nooi.

Van iedereen en voor iedereen Het G-Voetbaltoernooi in Barendrecht is inmiddels uitgegroeid tot een lan- delijk begrip binnen de Nederlandse voetbalwereld. Honderden vrijwilli- gers van de kersverse topklasser BVV Barendrecht maakten ook dit jaar de dag tot een overgetelijk festijn. Verdeeld over twee poules kwamen 240 deelnemers uit in twee catego- rieën (B- en C-categorie) en 150 jeug- dige G-voetballers speelden in drie poules. Zij droegen tijdens het toer- nooi shirts van de clubs die uitkomen in het betaald voetbal. Vijftien eredivi- siecoaches gaven acte de presence, onder wie Mario Been, John van de Brom, , , Da- rije Kalezic, Wiljan Vloet, , , , Jan van Dijk, Alex Pastoor, Harm van

40 41 De Voetbaltrainer nr.172 2010 41-43_G-voetbal:41-43 23-09-10 12:04 Pagina 42

Veldhoven, Fred Rutten, Gert Heerkes en . Daarnaast verzorgden talloze coaches uit de Jupiler League de coaching van ‘hun’ team. Boven- dien verleenden enkele profkeepers medewerking aan de Penaltybokaal, onder wie de Feyenoord-sluitposten Rob van Dijk en Darley. Ook Bart Ade- laars, doelman van het Nederlands Paralympisch team, kwam in actie. De wedstrijden stonden allemaal on- der leiding van bekende scheidsrech- ters uit het betaald voetbal, zoals Ke- vin Blom, Pieter Vink, Jan Wegereef en Danny Makkelie. Er was ook een pri- meur: voor het eerst leidden ook twee vrouwelijke internationale scheids- rechters de wedstrijden.

Enthousiast Vlekkeloos werden in de verschillende Dan is twee uur in de auto zitten he- CBV categoriën (B-en C) en bij de jeugd de lemaal geen moeite." Gerard Marsman, directeur van de toernooischema’s afgewerkt. Ook tij- Collega Mario Been, die de winst in de CBV, legt het doel van de dag uit. dens de penaltybokaal was het volop finale moest laten aan Jans, is al ja- Gerard Marsman: “Het doel van de genieten voor de deelnemers, die meer renlang aanwezig als coach op het CBV om deze dag te organiseren is dan geregeld met scherp schoten op jaarlijks G-voetbalfeest in Baren- geboren uit de koker van , de enthousiast duikende keepers. drecht. “Ik vind dit echt heel erg leuk nu achttien jaar geleden. De opzet is Een trotse en intens blije Ron Jans, die om te doen’, zei hij. “Het plezier om de bekendheid van spelers en opsprong toen één van zijn spelers straalt er vanaf bij de jongens. Het is trainers uit het betaalde voetbal in te het net liet trillen, die op prachtig dat bijna de hele eredivisie zetten om verbindingen te leggen tus- energieke wijze zijn team naar voren op een dag als vandaag vertegen- sen de diverse niveaus van het voet- dirigeerde en een volop meelevende woordigd is.” bal in Nederland. Als je dan ziet hoe PSV-trainer Fred Rutten. Jans was dui- Ook Gert Heerkes was trots op zijn iedereen hier tijdens zo’n dag geniet, delijk over zijn aanwezigheid onder ploeg. Hij poseerde gewillig voor de slaagt de organisatie daar iedere keer de rook van : “Ik ben uit fotografen om zich met zijn team weer fantastisch in. We proberen op gekomen omdat ik hier al- Willem II te laten vastleggen op de die manier als vakvereniging een an- tijd zo heerlijk enthousiast ontvangen gevoelige plaat. Zijn team verloor de der gezicht te laten zien dan louter word. Het draait hier puur om plezier finale van de C-categorie in een het voetbalinhoudelijke. Ook op soci- en we winnen als ook Brabants onderonsje tegen RKC aal-maatschappelijk vlak hebben we nog eens het toernooi van Feyenoord. Waalwijk. in mijn ogen een grote voorbeeld- functie. Als we bedenken dat de woensdag tegenwoordig voor de meeste clubs een ‘normale’ werkdag Wetenswaardigheden over G-Voetbal: is, dan prijs ik me als directeur van • Sinds 1986 kent Nederland de G-Competitie, georganiseerd door de KNVB het CBV erg gelukkig dat er zoveel • Sinds 2005 is er ook een jeugdcompetitie coaches en clubs gehoor geven aan de • Niet alleen spelers/ speelsters met een verstandelijke beperking kunnen te- oproep om aan deze dag mee te wer- recht in het G-voetbal, ook mensen met een lichamelijke beperking ken. Ik geniet er enorm van wanneer • G-voetbal is een gemengde sport, ook meisjes en vrouwen zijn welkom ik trainers zoals bijvoorbeeld John van • G-voetbal is net als gewoon voetbal, zij het met aantal andere spelregels: de Brom, Pieter Huistra of Darije Kale- • geen buitenspel zic en spelers zoals de Feijenoord- • onbeperkt wisselen keepers Rob van Dijk en Darley zie • kleiner veld en kleinere doelen omgaan omgaan met deze deelne- • afhankelijk van de handicap mag er worden ingegooid óf getrapt mers. Het plezier stond bij alle partij- • in G-voetbal spelen mensen met de meest uiteenlopende beperkingen in 1 en centraal. Bij de spelers, maar zeker team ook bij de coaches uit het betaalde • vrije trappen zijn altijd direct voetbal. Van de achttien eredivisie- • G-voetbal kent drie niveaus: A-, B- en C-niveau clubs waren vijftien hoofdcoaches • tevens is er een CP-team aanwezig. Alleen Martin Jol, en Michel Preud’homme had-

www.devoetbaltrainer.nl 41-43_G-voetbal:41-43 23-09-10 12:04 Pagina 43

P R O GF V- VOOEETTBBAAL L

den zich met zeer goede redenen leeft zijn wereld toch met een grotere (CBV), Vakbond Voetbal Oefenmees- moeten excuseren. Ze hadden echter intensiteit dan wij dat doorgaans ters Nederland (VVON), internationale wél voor een stevige en mooie afvaar- doen. Alles gaat in de overtreffende spelersvakbond FIFPro, Eredivisie CV diging van hun trainersstaf gezorgd. trap, zowel geluk als verdriet en daar (ECV), Belangenvereniging Scheids- Het betaald voetbal staat toch op een heb je in het voetbal toch nog al eens rechters Betaald Voetbal (BSBV), Mas- bepaald voetstuk en door op deze ma- een keertje mee te maken.” terplan Arbitrage, Coöperatie Eerste nier zo’n dag te beleven komen de Divisie (CED), Ministerie van Volksge- verschillende belevingswerelden tot Sportiviteit & Respect zondheid, Welzijn en Sport, UEFA, elkaar. Verschillende sportorganisaties in Ne- Stichting Meer dan Voetbal en KNVB. Als ik dan op zo’n dag rondkijk, zie ik derland houden zich bezig met het Gerard Marsman: ”We willen op deze ‘natuurtalenten’ als het gaat om de voetbalbreed gedragen programma manier laten zien dat we verder kij- omgang met deze doelgroep, maar Sportiviteit & Respect. Het program- ken dan onze betaald voetbalneus ook coaches die daarvoor toch harder ma werd op 25 juli 2009 gelanceerd en lang is. Daarom is het ook mooi om moeten werken. Maar het feit dát ze draagt bij aan een plezierige, gezonde tijdens dit toernooi de aanwezige zich allemaal vol overgave storten in en veilige sportbeoefening. Deze unie- coaches én onze scheidsrechters uit deze nieuwe rol, toont de bereidheid ke samenwerking wordt gevormd, het betaalde voetbal ongedwongen bij om iets terug te doen voor misschien ontwikkeld en actief gesteund door elkaar te brengen. Deze dag is een wel hun trouwste supporters. Iemand Vereniging van Contractspelers soort bindmiddel om wederzijds re- met een verstandelijke beperking be- (VVCS), Coaches Betaald Voetbal spect te ontwikkelen.”

De G-trainer Waar topcoaches zich in het hedendaagse voetbal druk maken om automatismen, spelsystemen, stilstaande fases en looplij- nen, daar heeft een trainer in het G-voetbal totaal andere doelstellingen. Winnen is niet het allerbelangrijkste tijdens de wedstrijd of training, maar plezier is waar het allemaal bij G-voetbal om draait.

Peter Vermeulen is G-trainer-coach bij SSV’65 in Goes: “Ik ben er vanwege mijn zoon eigenlijk ingerold. Hij deed en doet het voetballen nog altijd op een zeer fanatieke manier en heeft er bovenal enorm veel plezier in. Inmiddels ben ik elf jaar trainer- coach en kijk net als de spelers elke week weer uit naar de zaterdag. Je moet echter wel affiniteit met deze doelgroep hebben, anders begin je er niet zo snel aan denk ik.”

Natuurlijk zijn er ook cursussen om te ‘leren’ hoe je een betere G-trainer wordt, maar het draait volgens Vermeulen toch vooral om invoelend vermogen richting de doelgroep. “Gewoon je logische verstand gebruiken en links en rechts bij trainingen goed rond je kijken. Dan pak je oefenstof en die pas je aan op je eigen groep spelers. Het is bij mijn team niet mogelijk om, gezien het verschil in verstandelijk en lichamelijk vermogen, voor iedereen de lat even hoog te leggen. Je moet enorm differentiëren binnen je trainingen en dat maakt het soms lastig.”

Niet de doelstelling om spelers beter te maken is volgens Vermeulen de insteek bij zijn trainingen, maar het draait in de aller- eerste plaats om plezier en respect. “De vreugde die ze uitstralen en het plezier tijdens wedstrijden en trainingen, dat is onbe- taalbaar en als trainer ben je er om dat ple- zier zo groot mogelijk te maken. Door posi- tieve coaching en afwisselende oefenstof Tips in de begeleiding van G-voetballers kom je daarmee al een heel eind. Daarnaast • Zorg voor plezier hameren we erg op respect. Begrip voor el- • Differentieer tijdens trainingen op verstandelijk niveau kaars handicap, voor de tegenstanders en • Zorg voor variatie in de oefenstof hun beperkingen, voor scheidsrechters en • Geef korte en duidelijke uitleg ga zo maar door. Vloeken en schelden dat • Leer respect voor elkaar en tegenstander aan accepteren we totaal niet en dat weten ze • Hamer niet te veel op winnen of verliezen ook.” • Laat de spelers gewoon ‘lekker voetballen’

42 43 De Voetbaltrainer nr.172 2010 44-45_Boekrecensie:44-45 23-09-10 11:40 Pagina 44

Tekst/ Alex van Vogelpoel

Robin van Galen: Mijn Olympische Missie Synergie basis voor succes

De meest bijzondere Nederlandse teamprestatie van het afgelopen decennium kan waar- schijnlijk worden toegeschreven aan de gouden waterpolodames tijdens de Olympische Spelen van 2008. Bondscoach Robin van Galen hield gedurende een periode van bijna drie jaar een dagboek bij over het proces van de nationale ploeg. Hij heeft dit verwerkt in het boek ‘Mijn Olympische Missie’, waarin hij voor trainers en coaches een interessante inkijk geeft in zijn werkwijze.

Waar het voor de hand ligt om een is gegeven. Specifieke waterpolositu- de trainingen. Als voedingsdeskundige succesverhaal te presenteren, gaat Van aties en wedstrijdbeschrijvingen zijn werd een vrouwelijke voormalig top- Galen juist zeer open in op alle hobbels tot het minimum beperkt. Dat maakt sporter gevraagd. Behalve dat ze als op de weg naar het uiteindelijke suc- zijn aanpak voor een grotere doelgroep sporter zelf praktijkervaring had, be- ces. Zelfs een relletje binnen het team interessant. Doordat hij ook zijn eigen spraken speelsters zaken als lichaams- tijdens de Spelen in China bespreekt fouten eerlijk behandelt, is het ook een gewicht en vetpercentage liever met hij levendig. Hobbels die voor de toen- zeer herkenbaar en leerzaam boek een vrouw. Het belangrijkste facet dat malig bondscoach inmiddels als nood- voor elke voetbaltrainer. de bondscoach niet over het hoofd zag, zakelijke processen worden gezien om was een sportpsycholoog. een winnende ploeg te worden. Begeleidingsteam Van Galen: “Veel coaches werken aan De kracht van ‘Mijn Olympische Missie’ Het proces begon voor Van Galen al bij slechts drie vormfactoren: fysiek, tech- is de uitgebreide wijze waarop Van Ga- het samenstellen van zijn begelei- niek en tactiek. De psyche van sporters len problemen, onrust, keerpunten, dingsteam. Voor de medische staf koos blijft vaak onderbelicht. Als onderzoek leermomenten en fouten bespreekt en hij twee artsen met waterpolokennis. uitwijst dat de mentale vormfactor ook aangeeft hoe hier een vervolg aan Zo konden zij ook van nut zijn tijdens dertig procent van topsportprestaties

www.devoetbaltrainer.nl 44-45_Boekrecensie:44-45 23-09-10 11:41 Pagina 45

VA K L I T E R AT U U R

Geregeld geeft de uitgeverij van De Voetbaltrainer producten uit zoals vakinhoudelijke boe- ken of DVD’s. Voor de moderne (voetbal)-trainer is er echter veel meer te koop. In dit vak- blad doen we nu en dan verslag van een uitgave die onze aandacht trok. De ene keer gaat het om een boek of DVD die recentelijk is verschenen, terwijl het de andere keer een boek of DVD betreft dat al enige tijd op de markt verkrijgbaar is.

van concessies. Juist om dat te berei- taak bezig, maar met de gevolgen van ken nam hij harde beslissingen. “Ik winst en verlies. Het leverde de slecht- wilde coach zijn van een team, niet ste helft van het team in twee jaar tijd van dertien individuen. Geen synergie, op. Een ander voorbeeld is de wijze geen succes. Een belangrijke oorzaak waarop hij doelstellingen omschreef. van de ondermaatse prestaties in mijn Hij deed dit aan de hand van de eerste jaar als bondscoach waren de SMART-theorie, specifiek, meetbaar, ac- concessies aan het programma, die ik ceptabel, realistisch en tijdgebonden. voor een aantal speelsters deed. Con- Verder maakte hij onderscheid tussen cessies nodigen uit tot onderhandelen procesdoelen, prestatiedoelen en resul- en ze verstoren onherroepelijk de ver- taatdoelen. Ieder onderdeel hiervan houdingen binnen het team. Het is ver- licht Van Galen aan de hand van legio leidelijk om uitzonderingen te maken praktijkvoorbeelden uit. Datzelfde doet voor sporters die je onvervangbaar hij met de kernbehoeften voor een acht. Of het nou om de topscorer gaat sporter, taperen, en frequent afgewerk- of om een wisselspeler: begin er niet te testen. Door de zeer uitgebreide uit- aan!” leg van iedere gebeurtenis binnen en buiten het veld en de wijze waarop de Van Galen bespreekt uitgebreid het coach en zijn begeleidingsteam hier- teamproces, dat zoals bij iedere ploeg mee omgaat, maakt ‘Mijn Olympische ook door moeilijke perioden gaat. Na Missie’ een interessant en leerzaam de forming-fase (je start met een groep boek voor elke trainer/coach. Want veel en gaat daaruit selecteren) volgt de van de voorbeelden zal een ieder direct storming-fase. De strijd om macht en herkennen uit zijn eigen praktijk of in s Shots Pro Foto: hiërarchie breekt los in een team en dit elk geval tot nadenken aanzetten. proces gaat samen met slechte resulta- ten en een onprettige werksfeer. Pas bepaalt, dan weten die coaches nu zodra deze fase is overwonnen, kan er Robin van Galen: waar ze nog winst kunnen boeken. geoogst worden. Zeer uitgebreid en Mijn Olympische missie Dertig procent is veel, heel veel.” Een met veel voorbeelden geeft Van Galen Meer informatie: www.robinvangalen.nl aardige invalshoek bij de discussie over aan hoe hij dit heeft aangepakt en wat of [email protected] het ontbreken van een sportpsycho- de mogelijkheden zijn. Dit loopt uiteen Prijs: €22,50 loog in de staf van Bert van Marwijks van uitgebreide evaluaties tot kleine Oranje… details. Zo had de coach tijdens een Twee keer per jaar was er in de aan- World League in Rusland met opzet loop naar de Olympische Spelen een zijn hotelkamer tegenover die van de overleg met de volledige staf, waarin fysiotherapeut. Van Galen: “Iedere dag alle spelers door alle betrokkenen wer- was het een komen en gaan van speel- den doorgelicht op het gebied van sters die behandeld moesten worden. techniek, tactiek, mentale weerbaar- Ik zette de deur van mijn kamer uitno- heid, kracht, conditie, belasting, bles- digend voor hen open. De koffiemachi- sures en voeding. Van Galen: “Niet al- ne deed de rest. Onder het genot van leen de speelsters werden beter van dit een kopje koffie werd er gekaart of za- overleg, ook het begeleidingsteam ten we te kletsen. Het sociale gebeuren maakte elkaar sterker. De krachttrainer bracht ons dichter bij elkaar. Het ver- kon bijvoorbeeld tijdens zijn trainingen grootte de synergie binnen het team.” direct zijn voordeel doen met de we- tenschap over de mentale gesteldheid Fouten van speelsters.” Op dezelfde wijze kijkt Van Galen terug op zijn coaching tijdens wedstrijden en Kernpunten zijn eigen fouten. Zo haalde hij zijn De kernpunten in de werkwijze van ploeg uit haar concentratie door in de Van Galen zijn een krachtige synergie rust te spreken over het belang van en een onverzettelijke mentale weer- veel doelpunten maken. De speelsters baarheid kweken en het voorkomen waren opeens niet meer met hun eigen

44 45 De Voetbaltrainer nr.172 2010 46-47_Training Oranje:46-47 23-09-10 09:40 Pagina 46

Tekst/ Paul Geerars Training wisselspele

In de vorige editie kondigden wij aan dat Luc van Agt speciaal voor De Voetbaltrainer zou terugblikken op het WK van Oranje. Toen het nieuwe voetbalseizoen begon, werd echter bekend gemaakt dat hij zich vanaf nu alleen nog richt op PSV en dat zijn taken bij het Nederlands Elftal worden overgenomen door Egid Kiesouw. Om zijn opvolger niet voor de voeten te lopen heeft de redactie met Van Agt besloten af te zien van het voorgenomen artikel. Wel brengen we nu de training in beeld zoals we die in Zuid- Afrika hebben bijgewoond op de dag na Nederland-Japan. De basiself speelde voetbal- tennis, terwijl de wissels een pittige training ondergingen.

Op de website van De Voetbaltrainer plaatsen wij een aantal extra videobeelden van deze training van Oran- je. Het lijkt ons fan- Trainingsvorm 1 Passen en aannemen tastisch instructie- materiaal.

Log in op de website in de artikelen-database en zoek op rubriek ‘VT172’. Of zoek online bij Youtube op trefwoord VT172 (en VT171 voor de beelden bij de WK-special). 1 Video 1: Pass-oefening Video 2: Pass-oefening variatie 1 2 Video 3: Pass-oefening variatie 2 Video 4: Voorzet en afronden Video 5: Partijspel 6v6 Video 6: Partijspel 6v6 (2) Video 7: Stabiliteitsoefening Arjen Robben

Doel n opwarmen en verbeteren van de aan- name en passing

Organisatie n vier/vijf spelers per organisatie n twee pylonen die 20 meter uit elkaar staan

Inhoud n passen en bal volgen n zonder/met aanzetten na pass n zonder/met eentweecombinatie

www.devoetbaltrainer.nl 46-47_Training Oranje:46-47 23-09-10 09:41 Pagina 47

O E F E N S T O F elers na WK-wedstrijd

Trainingsvorm 2 Voorzetten en afronden 3 2

Doel n verbeteren van de voorzet en het Inhoud afronden n speler die aan de beurt 1 n verbeteren van de conditie is, staat klaar naast de trainer Organisatie n trainer passt bal het n twee doelen met keeper, die 32 me- veld in ter uit elkaar staan n speler rent achter de n twee trainers met voldoende ballen bal aan en geeft op beide achterlijnen aan de zij- voorzet kant, tegenover elkaar n tweetal zorgt voor n vier groepjes spelers: linkerflank, goede timing, doelbezetting en rondt n trainer manipuleert sprintsnelheid rechterflank, twee tweetallen voor af op doel met keeper van de speler met de balsnelheid het doel n voorzet vanaf links/rechts afwisselen van zijn pass

Trainingsvorm 3 Partijspel 6:6

Organisatie n twee doelen met keeper n veld: doorgetrokken zijkant zestienmetergebied, van achter- lijn tot rand middencirkel n voldoende ballen in beide doelen

Inhoud n partijspel 6:6 n geen slidings n geen buitenspel n met ingooi n corner betekent achterbal voor eigen keeper (zonder corner dus) n 6x4 minuten, 1-2 min. rust, voldoende drinken in rust

46 47 De Voetbaltrainer nr.172 2010 48-49_A-jeugd:48-49 23-09-10 11:42 Pagina 48

A-JEUGD

Remco Weusthof is Hoofd Opleiding bij TVC’28 uit Tubbergen. De geboren Albergenaar heeft ook de A1 onder zijn hoede, waarmee hij vorig seizoen de nacompetitie haalde in de . Hij is in het verleden lange tijd jeugdtrainer geweest bij De Tukkers uit Albergen, de club waar hij zelf ruim 15 jaar in het eerste elftal heeft gespeeld. Weusthof is ambitieus en op dit moment bezig met een managementopleiding. Hij heeft plannen om TC2 te gaan volgen. In het dagelijks leven is hij leraar in het basisonderwijs.

BELEID TRAININGEN Remco Weusthof: “Bij De Tukkers in Albergen ben ik nog steeds kind aan huis. Ik Remco Weusthof: “Mijn trainingen volg nog nauwgezet de verrichtingen van mijn oude club. Ik heb vorig jaar beslo- zijn opgebouwd uit een cyclus van ten om eens ‘in de keuken’ van een andere vereniging te gaan kijken. Heel leer- zes weken. Ik begin met langere en zaam. Je ziet hoe een andere club bepaalde zaken regelt en ook waar men tegen- grotere oefenvormen en werk per aan loopt. Het is mij heel duidelijk geworden dat een duidelijke visie en een goed twee weken naar steeds kortere vor- beleid essentieel zijn voor een vereniging. Met de Tukkers waren we hier de laat- men toe. Na zes weken herhaalt zich ste jaren erg druk mee, bij TVC’28 staat dit eigenlijk al als een huis. Bij eventuele dit. Een voorbeeld: in de eerste twee problemen of miscommunicatie kun je terug vallen op beleid. Het is een houvast. weken train ik veel oefenvormen op een groot speelveld, bijvoorbeeld 8 te- Een vorm van beleid kun je ook het volgen van spelers noemen. Ik vind het be- gen 8. In de derde en vierde week ga langrijk dat de ontwikkelingen van de verschillende jongens in de jeugdopleiding ik terug naar 5 tegen 5 in een beperk- goed worden gevolgd. Bij TVC'28 is dit in handen van de technische commissie. tere ruimte. De laatste twee weken Zij volgt de jeugdspelers en je ziet deze mensen dan ook regelmatig rond de vel- volgt het meer explosievere werk, zo- den. Samen met de technische commissie en met een onderbouwing vanuit het als een vorm 2 tegen 2 met 4 kaat- beleid neem je dan door het jaar heen weloverwogen beslissingen, waarbij het sers. belang van de vereniging en de persoonlijke ontwikkeling van de jongen altijd Ik vind het belangrijk dat een speler voorop staan. de basisbeginselen van het voetballen goed kan toepassen. Daarom doe ik We hebben een aantal keer per jaar een vergadering met alle trainers van de veel pass- en trapvormen tijdens de prestatieve teams. Tijdens deze vergadering bespreken we een thema. Hoe houd training. Verzorgde passes en aanna- je een training scherp en fanatiek? Hoe pak je problemen met speler(s) of team mes zijn in mijn ogen echt een voor- aan? Ook worden andere voetbalzaken besproken die zich voor hebben gedaan. waarde om goed voetbal te kunnen Tijdens deze gesprekken wordt er door elke trainer input gegeven. Zo leer je veel spelen. Bij TVC’28 krijgen de presta- van elkaar en dat is pure winst. De jeugdtrainers bij TVC’ 28 spelen veelal in het tieve E-, D- en C-elftallen één keer in eerste en tweede elftal. Ze weten waar ze het over hebben, zowel technisch als de week techniektraining. De basis is tactisch. Als je jongens van je eigen club kunt motiveren een jeugdteam te trai- dus al wel grotendeels gelegd. Daarna nen of begeleiden, ben je een gezonde vereniging, zeker ook in de toekomst. kijk ik meer naar de tactische kant van voetbal en laat dat in oefenvor- Door mijn pedagogische achtergrond ben ik mij ervan bewust dat er grote ver- men terugkomen. Verder probeer ik in schillen zijn tussen spelers, vooral op het gebied van wedstrijd- en trainingsbele- mijn trainingen zoveel mogelijk wed- ving. Het is een kunst om van deze individuen met verschillende motivaties een strijdvormen toe te passen. Ik ben team te maken. Door een goede organisatie én duidelijke afspraken te maken van mening dat fanatisme en veel be- streef ik dit elk seizoen weer na. Spelers hebben hier zelf ook inspraak in. Ik be- leving tijdens een training aanwezig spreek veel met hen en wijs hen ook op de eigen verantwoordelijkheid die ze moeten zijn. Dit creëer je bij de mees- hebben om een bijdrage te leveren aan de teamprestatie. Als het spelers duidelijk te voetballers door er een wedstrijd- is dat het teambelang voor hun eigen belang gaat, kun je floreren en prestaties element aan toe te voegen. Ik sluit el- neerzetten." ke donderdagtraining af met een 'puntenpartij'. Ik houd de stand we- kelijks bij en aan het eind van het seizoen krijgt de winnaar een pas- send cadeau. Ook een leuke vorm van teambuilding trouwens...”

www.devoetbaltrainer.nl 48-49_A-jeugd:48-49 23-09-10 11:42 Pagina 49

P R O F V O EJ ETUBGADL

TRAININGSVORM

Doel n verbeteren van het maken van de juiste keuzes tijdens het aanvallen

Organisatie 6 4 n het speelveld is 40 meter breed en 5 55 meter lang n 2 grote doelen n 16 spelers en 2 keepers 3 n 14 ballen in het doel van de keeper 2 n 6 hoedjes 1 Inhoud n de bal begint steeds bij de keeper van de aanvallende partij n spelers aan de zijkant van het veld mogen maximaal twee keer raken (speler mag ook direct het veld in komen, maar dan nog maar één keer raken)

Coaching n Communicatie n Aanpak n Positioneel - ‘Coach elkaar bij het overnemen - ‘Snel keuze maken tussen “aanval - ‘Houd een goede veldbezetting, van posities.’ met risico” of “balbezit houden”' neem elkaars positie over.’ - ‘Vraag om de bal en coach je - ‘Speel ballen met de juiste - ‘Blijf in beweging, zodat er veel medespeler bij het inspelen.’ snelheid in.’ mogelijkheden zijn om in te - ‘Speel in op de goede kant' spelen.’ - ‘Ga bij het omschakelen van verdedigen naar aanvallen snel uit elkaar.’ - ‘Maak inspeellijnen open.’

n Druk zetten - ‘Zet zover mogelijk druk op de helft van de tegenstander.’

n Houding - ‘Neem over het hele veld een actieve houding aan. Sta op je voorvoeten ga wat door je knieën.’

Methodiek n veld kleiner maken n de positie van de speler aan de zij- kant moet worden overgenomen

48 49 De Voetbaltrainer nr.172 2010 50-51_B-jeugd:50-51 23-09-10 11:42 Pagina 50

B-JEUGD

Eduard Veerman groeide op in Rouveen, een dorpje in de buurt van Meppel. Via Sc. Rouveen, MVV Alcides in Meppel kwam hij uiteindelijk terecht bij vv. Staphorst. Bij die club traint hij voor het derde jaar het B1-team, dat op dit moment uitkomt in de 3e divisie. Tevens is hij voor een deel verantwoordelijk voor de jeugdopleiding van deze club. Veerman heeft het CIOS in Heerenveen afgemaakt en is daarna Sportma- nagement op de Academie voor Lichamelijke Opvoeding in Groningen gaan studeren. Hij heeft zijn diploma inmiddels behaald.

INITIATIEF LEREN NEMEN

Eduard Veerman: “Bij vv Staphorst ben ik begonnen nen centrale verdedigers met de bal dribbelen naar met het trainen van de C1, dat op dat moment in de het middenveld, om zo een extra man te creëren. De eerste klasse speelde. Het viel mij op dat er heel veel tegenstander wordt dan gedwongen keuzes te ma- reactievoetbal werd gespeeld. Als we bijvoorbeeld ken, waardoor er altijd ruimte ontstaat. Op het mid- met 3-0 voor stonden in de rust, waren de spelers denveld spelen we met de punt naar achter in een snel van mening dat ze heel goed gespeeld hadden. 1:4:3:3 formatie, waardoor het accent voornamelijk In feite waren we door fouten van de tegenstander op aanvallen komt te liggen. Door onze manier van vrij gemakkelijk aan een voorsprong geholpen. Ik spelen willen we ervoor zorgen dat spelers van ach- heb spelers duidelijk gemaakt dat niet het winnen teruit gaan opbouwen, een extra man creëren op het op zich, maar de manier waaróp je wint centraal middenveld en veel initiatief nemen. Bijkomend moet komen te staan. In de ontwikkeling van spelers voordeel is dat als je met de punt naar achteren vind ik dat namelijk erg belangrijk. speelt, je buitenste middenvelders meer mogelijkhe- Dit heeft wel gevolgen voor de manier van spelen, den hebben om de diepte te zoeken. In balbezit spe- want je wilt spelers veelal in situaties brengen waar- len we daardoor eigenlijk met de punt naar voren. van ze kunnen leren. Als trainer heb je daar wel wat Een tweede middel om spelers meer initiatieven te middelen voor. Als eerste wil ik de spelopvatting laten nemen is natuurlijk de training. Ik ben veel be- noemen. In de verdediging spelen we nu namelijk op zig met het ‘in beweging zijn’. Als je namelijk veel één lijn, in plaats van met een laatste man. Spelers bewegende mensen hebt zonder bal, wordt het spel worden daardoor gedwongen geconcentreerder te een stuk dynamischer. Bovendien geef je de speler in spelen, want de rugdekking ontbreekt. Er ontstaan balbezit meer afspeelopties, doordat er constant spe- dan automatisch meer leermomenten. Van hieruit lers vrijlopen.” proberen we zoveel mogelijk op te bouwen en kun

CULTUUR

Eduard Veerman: “Ik train nu voor het derde jaar de Spelers zijn namelijk bereid voor elkaar door het vuur B1 en merk dat deze spelers veel meer meedenken te gaan. Ik denk dat je daar als trainer ideaal mee dan dat bij de C-jeugd het geval is. Ik ben daar erg blij kunt werken. Staphorst is een club in beweging. In mee en probeer het ook te stimuleren. Ik stel open een paar jaar tijd is het eerste elftal van de vierde vragen en laat spelers meedenken over de manier klasse gepromoveerd naar de Hoofdklasse. De accom- waarop we voetballen. Je kunt merken dat je speelstijl modatie is vernieuwd en er staat nu echt een com- op die manier een soort gemeentegoed wordt, omdat plex om trots op te zijn. Met de jeugdopleiding zijn iedereen de ruimte krijgt er over mee te denken en te we ook bezig met een heuse inhaalslag. De club be- beslissen. Het ‘samen’ gevoel heerst sowieso al sterk staat uit zo’n 700 leden, van wie er 300 jeugdlid zijn. in Staphorst. Het is een hechte gemeenschap, waar- Met de jeugdteams spelen we inmiddels aardig op ni- door spelers geneigd zijn elkaar veelal te beschermen. veau, maar het is zaak dat we die lijn doortrekken. Kritisch zijn op elkaar is iets dat de meeste spelers We willen ervoor zorgen dat spelers zoveel mogelijk niet gewend zijn. Ook het gebrek aan initiatief durven weerstand krijgen, waardoor ze zich beter kunnen nemen ligt hieraan ten grondslag. ontwikkelen. We proberen als club ook een regionale functie te hebben, waardoor spelers van kleinere Het feit dat spelers hier het collectief belangrijker clubjes in de omgeving ook bij ons komen spelen.” vinden dan het individu, heeft ook zo zijn voordelen.

www.devoetbaltrainer.nl 50-51_B-jeugd:50-51 23-09-10 11:42 Pagina 51

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

Doel n verbeteren van de opbouw van het centrale duo naar het middenveld met diagonale loop en ballijnen. 5 4 Organisatie n het speelveld is 20 meter breed en 40 meter lang n 6 spelers 3 n 2 ballen 6 n 6 hoedjes 40 m 7 2 Inhoud n de organisatie wordt dubbel of in drievoud uitgezet 8 n de oefening begint op een hoek 1 9 n bij een foute bal wordt er niet op- 10 nieuw begonnen, maar een wille- keurige man wordt aangespeeld. Vandaar uit speelt men de andere kant op. (tegen de klok in) 20 m n één keer raken n spelers in het midden wisselen el- kaar af tijdens de oefening

Coaching n Communicatie - 'Houd bij een kaats je voet strak.' - 'Sta altijd open om de bal te ontvangen.' - 'Zwaai bij het passen je been door, voor snelheid en controle.' n Aanpak - 'De man zonder bal bepaalt waar en wanneer de bal komt.' n Positioneel - 'Sta opengedraaid en beweeg in de ruimte.' n Houding - 'Neem over het hele veld een ac- tieve houding aan.' - 'Sta op je voorvoeten en zak iets door je knieën.'

Methodiek n het aantal keer raken vermeerderen n de afstand tussen de pylonnen ver- groten of verkleinen

50 51 De Voetbaltrainer nr.172 2010 52-53_C-jeugd:52-53 23-09-10 11:43 Pagina 52

C-JEUGD

Vincent Bosch is al sinds zijn 5e actief bij VIOD in Doetinchem. Als speler maakte hij vanaf de B-junioren in één keer de stap naar de senioren. Na een kort avontuur bij Hoofdklasser s.v. Babberich keerde hij toch weer terug op het oude nest. Bosch speelt op dit moment in het eerste elftal van vv. VIOD en traint er de C1, dat volgend seizoen uitkomt in de Hoofdklasse C. Hij haalde op het CIOS zijn TC3 en werkt in het dagelijks leven bij een fitnesscentrum in Doetinchem.

LEREN WISSELSPELERS

Vincent Bosch: “Trainer zijn is volgens mij niet iets dat je Vincent Bosch: “Ik ben een trainer die even in een jaartje leert. Het is een constant leerproces. Ik dicht bij de groep staat. Aan het begin van merk aan mezelf dat ik ieder seizoen weer veel nieuwe in- de training is er genoeg tijd voor een dol- zichten krijg. Dit komt enerzijds natuurlijk doordat ik zelf letje. Op het moment dat de warming-up steeds beter en sneller bepaalde situaties weet in te schat- begint, eis ik wel concentratie en die is er ten, anderzijds stel ik me ook open voor de visie van een dan ook. De boog bij C-junioren kan niet ander en ben bereid te leren. Door met anderen over voet- altijd gespannen staan en ik denk dat je bal te praten leer je je eigen visie steeds meer vorm te ge- spelers ook de ruimte moet geven. Door- ven. Volgens mij is dat alleen maar positief. dat ik dicht bij de groep sta, merk ik dat er weinig frustraties zijn. En als er al onte- Ik ben geen trainer die in cyclussen werkt. Elk jaar heb je vreden spelers zijn, heb ik dat snel in de weer andere jongens voor je en daardoor zijn je trainingen gaten. Met jongens die veel op de bank en de manier van omgaan met je groep ook steeds ver- zitten, probeer ik zo goed mogelijk om te schillend. Anders gezegd: een trainer moet kijken wat de gaan. Ik geef juist deze spelers veel aan- groep nodig heeft en dáár op inspelen. Je kunt het ene jaar dacht in en het besef dat het team ze no- bijvoorbeeld een groep hebben die technisch veel bagage dig heeft. In een seizoen heb je namelijk heeft, terwijl je het jaar erop een groep hebt die fysiek meer dan elf spelers nodig en daarom juist weer een stuk sterker is. Komend seizoen krijg ik een moet je als trainer ook wel eens conces- lichting die vooral op technisch vlak heel sterk is, ook om- sies doen. Je kunt er bijvoorbeeld voor kie- dat de trainer van de D1 (Marco de Vries) veel aan het ver- zen om in bepaalde wedstrijden niet altijd beteren van de technische vaardigheden van de spelers met de sterkste elf spelers te beginnen. heeft gewerkt. Waar je in de pupillen de basisvaardighe- Als een speler op de bank zit, leg ik altijd den van het voetbal kunt trainen, ligt dat bij de C-junioren uit waarom dat is. Er kan namelijk ook een stuk lastiger. Door positie- en partijspelen op een be- een tactische reden aan ten grondslag lig- paalde manier in te richten (in een kleinere ruimte bij- gen. Mijn ervaring is dat je met C-junioren voorbeeld) doe je alsnog wel een beroep op hun techni- prima kunt communiceren op dit gebied. sche vaardigheden, maar het is minder specifiek. C-junio- Ik probeer elke speler speelminuten te ge- ren kun je tactisch gezien daarentegen wél een stuk ster- ven, omdat ik vind dat er tijdens een wed- ker maken. Ook besteed ik veel aandacht aan de mentale strijd veel meer leermomenten zijn dan weerbaarheid van spelers. Ik vind het belangrijk dat ieder- tijdens een training. In de C-junioren vind een zijn mening durft te geven, zowel over de manier van ik het ‘opleiden’ van spelers belangrijker spelen als over elkaar. Elkaar coachen en corrigeren moet dan het daadwerkelijke wedstrijdresul- louter bedoeld zijn om je medespelers beter te maken. taat. Doordat mijn spelers weten dat er Toch vindt het gros van de C-junioren het vaak lastig een naar hen geluisterd wordt, zijn ze ook medespeler ergens op aan te spreken. Hier ben ik veel meer betrokken en voelen zich ook meer mee bezig. De manier waarop ik komend seizoen met het verantwoordelijk. Ze gaan zelf nadenken onderdeel mentaliteit aan de slag wil, moet nog vorm krij- over bepaalde situaties en komen ook gen. Toch vind ik het belangrijk daar al op relatief jonge met oplossingen. Dit probeer ik ook te leeftijd aandacht aan te besteden.” stimuleren.”

www.devoetbaltrainer.nl 52-53_C-jeugd:52-53 23-09-10 11:43 Pagina 53

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

Doel n verbeteren van het snel uitspelen van een overtalsituatie

3 Organisatie n het veld is 25 meter breed en 35 meter lang n één groot doel 35 m 2 n 6 hoedjes (2 op beide achterlijnen en 2 op de middellijn) n 4 hesjes (voor de spelers van de verdedigende partij) n 10 ballen (achter het doel bij de verdedigende partij)

Inhoud 1 n het verdedigende team bestaat uit vier spelers die om beurten spelen n het andere team bestaat ook uit steeds vier spelers, die in tweetallen aanvallen 25m n de oefening begint bij de verdedigende speler n de verdedigende speler brengt de bal middels een lange trap in het spel n het tweetal probeert te scoren op het grote doel n zodra de verdediger de bal heeft afgepakt, wordt er ge- wisseld n het tweetal moet zo snel mogelijk proberen te scoren n Positioneel Coaching - ‘Houd het veld zo breed mogelijk, zodat de verdediger n Communicatie moet kiezen en je ruimte krijgt om over te spelen of - ‘Op het juiste moment vragen van de bal.’ zelf op snelheid een actie te maken.’ n Aanpak n Varieer - ‘Houd het tempo hoog, zodat het heel erg moeilijk is - ‘Zorg ervoor dat je niet elke keer dezelfde actie uit- voor de verdediger om de bal af te pakken.’ voert, maar wissel ook eens af.’ n Houding - ‘Zorg ervoor dat je aanname goed is. Neem de bal al mee in de richting waar je heen wilt.’

Methodiek n in plaats van 2:1 speel je 3:2 n het veld kleiner maken n een tijdslimiet instellen om te scoren n spelen met buitenspel n het aanvallende tweetal verder van het doel laten beginnen

52 53 De Voetbaltrainer nr.172 2010 54-55_D-jeugd:54-55 23-09-10 11:44 Pagina 54

D-JEUGD

Teun Jacobs is al vanaf het seizoen 2003/2004 betrokken bij de jeugdopleiding van NEC Nijmegen. Hij begon er als stagiair en werd later ook trainer/coach bij diverse jeugdelftallen. Tijdens deze periode heeft hij aan de HAN (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) zijn diploma Sportmanagement gehaald. In het seizoen 2008/2009 kreeg Jacobs er diverse managementtaken bij. Vanaf 1 januari 2010 is hij Hoofd Opleiding van de Voetbal Academie NEC/FC Oss.

POP-GESPREK MANIER VAN TRAINEN Teun Jacobs: “We starten dit jaar bij de D-pupillen Teun Jacobs: “Bij de Voetbal Academie NEC/FC Oss werken met de zogenaamde POP-gesprekken. Deze gesprek- we volgens een bepaalde weekindeling, waarop de trainers ken gebeuren al bij de oudere jeugd. We hebben hier van de D1 en D2 in de volgende uitgaven van De Voetbal- erg goede ervaringen mee. De speler beschrijft in een trainer dieper zullen ingaan. Tijdens een training is er, gesprek met de trainer zijn doelen voor het komen- naast de hoofdtrainer, ook vaak een assistent aanwezig. de seizoen en benoemt daarnaast zijn kwaliteiten en Met twee trainers bij een elftal is het rendement van het verbeterpunten. Een speler kan tijdens of na de trai- beter maken van spelers een stuk hoger. Elke training heeft ning, maar ook thuis extra werken aan zijn gekozen een doelstelling en de oefenvormen die uitgevoerd worden, verbeterpunten. staan ook in het teken van die doelstelling. Nadat spelers Naast de groepstrainingen kunnen de D-pupillen ook klaar zijn met de warming-up, volgt er altijd een aantal be- in kleinere groepjes trainen. Tijdens deze training weeglijkheidvormen. Dit is een voetbalvorm, gecombineerd kan dan worden ingezoomd op een onderdeel uit het met bijvoorbeeld en loopvorm, sprongvorm of draaivorm. POP van een speler, bijvoorbeeld het verbeteren van Hierna komt de oriëntatiefase, waarin de techniek centraal het afronden op het doel, het passen of de hande- staat. Echt iets waaraan je bij D-pupillen moet werken. lingssnelheid. We merken dat spelers, door het be- Vervolgens volgt de oefen/leerfase waarin er altijd weer- noemen en schrijven van een POP, zich meer verant- stand is van een tegenstander. Vaak betreft het hier positie- woordelijk voelen om zichzelf te verbeteren. De ge- spelen waarin het onderwerp van de training verwerkt is. sprekken en reflectie die we met spelers voeren aan Aansluitend is er de toepassingsfase, meestal in de vorm de hand van hun POP zijn dan ook erg waardevol.” van een partijspel. Ook hier komt het onderwerp van de training terug. Elke training sluiten de spelers af door uit te lopen en te douchen.”

MANIER VAN SPELEN Teun Jacobs: “Dit seizoen is het tweede jaar dat we een In wedstrijdverband voetballen we met al onze jeugd- gezamenlijke jeugdopleiding hebben. In totaal zijn er acht teams op vrijwel dezelfde manier. Vanaf de D1 tot en met elftallen, die allemaal in Nijmegen spelen en trainen. Elke de A1 hanteren we een 1:4:3:3-formatie, met op het mid- leeftijdscategorie heeft zo zijn aandachtsgebieden. We wil- denveld de punt zowel naar voren als naar achteren. De len bij D-pupillen vooral de basisvaardigheden aanleren. D2 speelt 1:3:4:3. De D3 (dat zijn spelers onder 11 jaar) Een voorbeeld: aanvallend gezien moeten ze leren de speelt tijdens competitiewedstrijden 9 tegen 9, maar tij- ruimtes groot te maken, zodat er meer tijd is voor een in- dens oefenwedstrijden hanteert dit elftal ook een 1:3:4:3- dividuele actie of voor samenspel. formatie. D-spelers komen in zo’n opstelling vaker in een De verzorgde manier van voetballen begint al in de op- 1:1 duel en leren daardoor in zowel aanvallend als verde- bouw, waarin spelers de bal via het middenveld naar de digend opzicht sneller te handelen. Voor jongens in die aanvallers moeten proberen te brengen. Een lange bal is leeftijd is dat belangrijk. niet per definitie verkeerd, maar het aanvallen moet bij Aan de ene kant kan het voor D-pupillen lastig zijn om in voorkeur via het middenveld verlopen. Als we aan het ver- verschillende formaties te spelen, maar tegelijkertijd le- dedigen zijn, is het juist weer belangrijk om ruimtes klein vert het ook veel leermomenten op. Ze leren situaties te maken, zodat het voor de tegenstander moeilijker sneller en beter herkennen en dat is pure winst, ze wor- wordt om aan te vallen. Deze basisprincipes van het voet- den in vrij korte tijd completere voetballers. Voetballen is balspel komen bij D-pupillen voornamelijk aan de orde. ook grotendeels het oplossen van situaties namelijk. En Maar ook technisch verbeteren we hen. We vragen een ac- daar kun je volgens ons niet vroeg genoeg mee beginnen.” tieve houding, zowel bij het aanvallen als het verdedigen en spelers moeten op hun voorvoeten staan.

www.devoetbaltrainer.nl 54-55_D-jeugd:54-55 23-09-10 11:44 Pagina 55

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

Doel Coaching n verbeteren van het duel n Aanpak A 3 1:1 aanvallend - ‘Houd het tempo hoog, 1 zodat het heel erg moei- Organisatie lijk is voor de verdediger 2 n veld is 20 meter breed en 40 meter om de bal af te pakken.’ B lang - ‘Na het inzetten van een n 6 hoedjes (2 op beide achterlijnen actie versnellen.’ 2 40 m C en 2 op de middellijn)

n 2 hesjes (voor speler de spelers van n Positioneel 1 de verdedigende partij) - ‘Zet je schijnbeweging op n voldoende ballen het juiste moment in.’ 3

n Varieer D Inhoud - ‘Zorg ervoor dat je niet 20m n speler C en B vragen licht om de bal elke keer dezelfde actie n speler D speelt C in, speler A speelt uitvoert, maar wissel ook B in eens af.’ n speler B en C nemen bal aan en draaien n Houding n spelers A en D lopen in - ‘Sta op je voorvoeten.’ n speler B speelt D uit, speler C speelt - ‘Buig iets door je knieën.’ A uit n spelers A neemt plaats in van B, Methodiek spelers D neemt plaats in van C n het veld kleiner maken n spelers kunnen scoren door over de n een tijdslimiet instellen om te achterlijn te dribbelen scoren

54 55 De Voetbaltrainer nr.172 2010 56_Verlenging:56 24-09-10 13:23 Pagina 56

Colofon De verlenging Uitgave: Eisma Businessmedia bv In het openingsverhaal geeft Leo Beenhakker aan dat hij de Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41 compleetst denkbare voetbaltrainersopleiding heeft gehad: Telefoon: 088-2944800 | Fax: 088-2944810 E-mail: [email protected] “Begonnen op het CIOS waar ik veel basiskennis kreeg over vakken als anatomie, fysiologie, trainingsleer, inspan- Directie: Egbert van Hes, algemeen directeur ningsfysiologie. Natuurlijk is al die kennis van toen nu al lang Bouke Hoving, financieel directeur achterhaald, maar het gaat om het feit dat ik op dat moment Gerbert Tiecken, uitgeef directeur precies wist waar ik mee bezig was. Later kwamen daar de Uitgever: KNVB-trainersopleidingen bij, maar toen had ik al zo’n basis- Minne Hovenga, adjunct directeur kennis dat niemand mij iets wijs kon maken. Als hoofdtrainer Hoofdredactie: Paul Geerars (hoofdredacteur) hoef je echt geen specialist zijn op elk deelgebied, maar het Telefoon: 088-2944826 | 06-51904854 helpt wel als je goed kunt meepraten met je specialisten.” Fax: 088-2944810 | E-mail: [email protected]

Tjeu Seeverens (adjunct-hoofdredacteur) In de jaren dat Beenhakker zijn trainersopleiding genoot, zal Telefoon: 043-4502304 | 06-23941973 E-mail: [email protected] ‘video-analyse’ geen thema geweest zijn op de cursus. De tijd begint nu echter rijp te worden om dit op z’n minst te gaan Adviseur: Henny Kormelink overwegen. Waarschijnlijk maakt in het betaald voetbal iedere Telefoon: 06-50686964 | E-mail: [email protected] trainer er wel gebruik van. Na het lezen van het artikel over vi- Redactiemedewerkers: deo-analyse in het amateurvoetbal kunnen we niet langer stel- Rob Baan, Gino van den Broecke, Ruud Doevendans, Theo Ducaneaux, Pieter Fischer, Qasim Hakim, len dat de video-analyse alleen iets is voor de professionals of Henk Mariman, Hans Nijboer, Alex van Vogelpoel, kapitaalkrachtigen. Gerjos Weelink, Ron Weinbrecher

Dankzij de ontwik- Aan dit nummer werkten verder mee: keling in technolo- Leo Beenhakker, Vincent Bosch, Louis Breukelman, Hein van Heek, Teun Jacobs, Erik Lippold, Gerard Marsman, René gie wordt het ge- Schuldink, Andries Ulderink, Eduard Veerman, Peter bruik van prakti- Vermeulen, Erick Verschuren, Remco Weusthof sche software Foto’s: steeds toegankelij- Cees Bakker, Marian Bruinsma, Toin Damen, Erik Eijkelkamp, Gejephoto, Paulien van Haeringen, Jan Willem Neuberg, ker. Moet de hoofd- Erik Pasman, Orange Pictures, Pro Shots, VI Images, Aad Zwartepoorte trainer dan nu ook video-specialist Redactie-adres: De Voetbaltrainer, Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden worden? Nee, maar om met de woor- Lay-out en productiebegeleiding: ZeeDesign, Postbus 13 - 8748 ZL Witmarsum den van Leo Been- Telefoon: 0517-531672 | E-mail: [email protected] hakker te spreken, Druk: het helpt wel als je Scholma Druk, Bedum

als hoofdtrainer Boekbestellingen: goed kunt meepra- Johan de Boer Telefoon: 088-2944812 | E-mail: [email protected] ten met de video- specialist die voor Abonnementen voor Nederland: Nieuwe opgaven, adreswijzigingen en correspondentie over je monteert en met abonnementen: de cameraman die Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 - 5600 CE de beelden voor je Telefoon: 088-2266648 | E-mail: [email protected] maakt. Hoe ver Abonnementen voor België: moet er ingezoomd Henk Mariman, Pontweg 35a, 9160 Lokeren (B.) worden, wat wil je bij een corner voor of tegen zien, op welke Telefoon: 0499/171834 | Fax: 09/3483439 E-mail: [email protected] speler moet extra gelet worden? Daarnaast verandert de we- Abonnementsprijs: reld om ons heen: de jongere generaties zijn als het ware op- De Voetbaltrainer verschijnt acht keer per jaar. gegroeid in een digitale wereld, waarbij het leren door middel De abonnementsprijs bedraagt voor de jaargang 2010-2011, die van juli tot juli loopt € 83,50 en € 3,- administratiekos- van audiovisuele middelen de normaalste zaak van de wereld ten (exclusief 6% BTW) en is bij vooruitbetaling verschul- is geworden. Natuurlijk moet je als trainer rekening houden digd. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging met de verschillende voorkeuren van je spelers als het gaat dient schriftelijk te geschieden en minimaal een maand om leren, maar het is goed denkbaar dat een groeiend aantal voor het einde van het abonnementsjaar. U ontvangt dan van ons een schriftelijke bevestiging. spelers zal openstaan voor het leren door middel van video- Advertentie-exploitatie: beelden. Account Manager, Jaap de Blaauw Telefoon: 06-53312306 | 088-2944846 Traffic, ZeeDesign Een belangrijke nuance is vervolgens wel dat de videobeelden Telefoon: 0517-531672 | Fax: 0517-531810 nooit zaligmakend kunnen zijn. Eerst moeten de trainingen en E-mail: [email protected]

de wedstrijdbenadering van een trainer voor elkaar zijn. Het Bankrelatie: gebruik van video is vervolgens een luxe, die net een paar pro- Friesland Bank 29.80.05.298 cent winst kunnen opleveren. © 2010, Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, het- zij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijk- heid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseeerd www.devoetbaltrainer.nl zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken infor- matie te controleren. 57_Adv:ADV 23-09-10 10:14 Pagina 57

Alles bij de hand?

‘Clipboard’ Whiteboard op A4-formaat wordt geleverd met speciaal uitwisbare stift. Wij zijn verhuisd! €18,- (Vestiging Leeuwarden) ‘Trainersmap’ Map op A4-formaat met het Coach Manager notitieblok en een Vanaf heden zijn onze beschrijfbaar voetbalveld. contactgegevens als volgt: Eisma Businessmedia B.V. €34,- Celsiusweg 41 8912 AM Leeuwarden ‘Trainersmap Deluxe’ Postbus 340 Map op A4-formaat met het Coach 8901 BC Leeuwarden Manager notitieblok en een beschrijfbaar magnetisch voetbalveld met Algemene nummers: 12 rode en 12 zwarte magneten, Tel: +31 (0)88 - 29 44 800 1 witte magneet. Fax: +31 (0)88 - 29 44 810 €59,- De doorkiesnummers van uw contact personen zijn ook gewijzigd. Raadpleeg hiervoor onze website. De nummers van de mobiele telefoons en de e- mailadressen van uw contactpersonen blijven ongewijzigd. Eisma Businessmedia bv BESTELLEN? Kijk op [email protected] www.eismabusinessmedia.nl Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden www.devoetbaltrainer.nl

INTERNATIONAL INSTITUTE FOR TRAINING I.I.T.VOF OUDE BAAN 19 5854 PJ NIEUW BERGEN (L) NEDERLAND TEL 0031-(0)485 34 34 26 E-MAIL [email protected] HOMEPAGE www.toinevandegoolberg.nl

ALLROUND CURSUS DOCENT CONDITIE / HERSTELTRAINER FYSIEKE TRAINER VOETBAL TOINE VAN DE GOOLBERG, IIT

• Erkend door het NGS en Korps Mariniers • Erkende methode Betaald Voetbal • Fysieke trainer 1ste team Feyenoord • 12 avonden van 19.30 – 22.30 uur, - NEC-Nijmegen 1ste team Rotterdam seizoen 2009-2012 ca. 50% praktijk - Feyenoord-Rotterdam 1ste team • Fysieke trainer 1ste team NEC • Hoofdthema’s zowel voor individuele sport • 4 dagdelen: Nijmegen seizoen 2008-2009 als teamsport: - Dag 1 13.00 – 21.00 uur • Conditie-Hersteltrainer Feyenoord I - Revalidatie, conditieopbouw, kracht-, - Dag 2 09.00 – 16.00 uur 2000 – 2005 snelheid- en uithoudingsvermogen volgens • Hoofdthema’s: • Voormalig bondscoach KNAU De Rehaboom® en trainingsprogramma’s - Opbouw loopvermogen • Fysieke trainer NOC*NSF, NSkiV schrijven - Opbouw kracht periode 2005 -2008 - Transfer naar voetbal • Kerndocent Masteropleiding • Cursus 1 start woensdag 17-11-2010 • Cursusdata of/of: Sportfysiotherapie Avans+ te Breda • Cursus 2 start maandag 24-01-2011 - Cursus A 27 + 28 mei 2011 • Nederlands Paramedisch Instituut (NPi) - Cursus B 03 + 04 juni 2011 • Locatie NSC Papendal te Arnhem • Locatie NSC Papendal Arnhem Voor meer informatie over de docent, • Cursusprijs € 845,00 • Cursusprijs € 375,00 cursus en data (cursusagenda): www.toinevandegoolberg.nl

U kunt voor aanvullende informatie ook contact opnemen:

Telefoon 0485-34 34 26 Fax 0485-53 09 54 E-mail Mobiel 06-53 33 2678 [email protected] 58_VVON:ADV 23-09-10 10:16 Pagina 58

Vakbond Voetbal Oefenmeesters Nederland Aangesloten bij de A.E.F.C.A.

Gediplomeerd trainer-coach? Wordt lid van de vakbond! Of u nu trainer-coach bent bij een zaalvoetbalteam, bij een jeugdelftal, bij een dameselftal of in de top van het amateurvoetbal. De VVON behartigt al uw collectieve belangen. Ook voor individuele zaken –opstellen arbeidscontract, juridisch advies, opleidingen, conflicten, het vinden van een andere club - kunt u een beroep doen op de VVON.

De Trainer-Coach Als lid van de VVON ontvangt u het actuele en moderne verenigingsblad De Trainer-Coach dat vier keer per jaar verschijnt en vol staat met interessante artikelen en boeiende interviews.. Tijdens de jaarlijkse Voetbal Totaaldag in Tilburg ontmoet u uw collega’s en kunt u lezingen en trainingen bijwonen van coaches uit het betaald voetbal. De website biedt u als lid van VVON extra informatie en service. Met uw persoonlijke code kunt u inloggen op de website en krijgt u toegang tot de oefenstofpagina’s en de vacaturebank.

Meer weten Wilt u meer weten? Neemt u dan contact op met het secretariaat van de VVON. Telefoonnummer 035 - 5360637. U kunt ook kijken op de website: www.vvon.nl. Mailen kan ook: [email protected]

Kosten Het lidmaatschap van VVON kost 75 euro per jaar en daarvoor ontvangt u alle genoemde diensten, het blad De Trainer-Coach en wordt u de mogelijkheid geboden de Voetbal Totaaldag in Tilburg bij te wonen.

VVON De Vakbond Voetbal Oefenmeesters Nederland (VVON) is opgericht in 1946 en is een vakbond voor trainers en coaches in de voetbalsector. De VVON telt ruim 3.200 leden en heeft bestuurlijke bindingen met de units Betaald Voetbal en Amateur Voetbal. Daarnaast onderhoudt de VVON intensieve contacten met de KNVB Academie.

De VVON is sterk vertegenwoordigd bij vele organisaties die betrokken zijn bij het betaald en het amateurvoetbal. De VVON: - vervult de rol van gesprekspartner voor BZV, LBA, VVCS en COVS; - is aangesloten bij de Europese Bond van Voetbaloefenmeester (A.E.F.C.A.); - adviserend lid van de KNVB. VUL DE ANTWOORDKAART IN EN WORDT LID! ✁

Ja, ik word lid van de VVON:

Naam: m/v

Voornamen (voluit):

Adres:

Postcode: Woonplaats:

Telefoonnummer:

Geboortedatum:

Emailadres:

Laatst behaalde diploma: Wilt u deze bon sturen naar: Licentienummer: Algemeen Secretariaat VVON Ondergetekende verbindt zich tot schriftelijke wederopzegging, Antwoordnummer 1015, 7570 VD Oldenzaal. zijn verplichtingen als lid m.i.v. te zullen nakomen. Faxen mag ook Handtekening: 053 - 536 06 38 59_adv:59 23-09-10 15:06 Pagina 59 De praktijk in BEELD

Foppe de Haan Foppe de Haan was tot 2004 synoniem voor Heerenveen, waar hij maar liefst 20 jaar werkte! Daarna trad hij in dienst bij de KNVB, coachte Oranje Onder-20 en won in 2006 én 2007 het Europees kampioenschap. Op DVD 1 wordt de wedstrijd als uitgangspunt genomen. Hierin gaat hij in op zijn voetbaltactische visie. En worden de begrippen ‘toe- schouwerende verdedigers’ en ‘het treintje’ uitgelegd. Op DVD 2 staat zijn werkwijze centraal. Als bondscoach is er weinig tijd om te trainen en daarom begint Foppe de Haan direct vanuit de manier waarop hij wil dat er gevoetbald wordt. In het boek geeft Foppe zijn visie prijs over het formeren van een team en zijn werkwijze bij wedstrijden en trainingen. Ook worden de zaken van DVD1 en DVD 2 op een rijtje gezet. Een uniek kijkje in de keuken van trainer Foppe de Haan. Complete set € 44,-

De Nederlandse Voetbalschool De bekende serie van 8 videobanden nu op 4 DVD’s! De Nederlandse Voetbalschool, een instituut binnen de voetbalwereld, is een serie van 4 leerzame DVD’s met in totaal meer dan 4 uur authentieke video- beelden van vele trainingsvormen. Per DVD staan 1 of 2 toptrainers centraal: Sef Vergoossen, en Foppe de Haan. Bijdragen worden geleverd door Rinus Michels, Louis van Gaal, Guus Hiddink en . DVD 1: Opbouwen – aanvallen, DVD 2: Speelwijze – Conditietraining, DVD 3: Verdedigen – Spelhervattingen en DVD 4: Jeugdvoetbal. Per DVD: € 20,- Setprijs (4 DVD’s): € 55,-

Topcoaches@work Nederlandse Toptrainers aan het werk Topcoaches als Foppe de Haan, Guus Hiddink, Co Adriaanse en vele anderen laten op deze DVD’s zien hoe je als coach je team beter kan laten voetballen. Deze 5 DVD’s zijn geschikt voor coaches op elk niveau! Per DVD: € 25,- Setprijs (deel 1 t/m 4): € 80,-

Abonnees krijgen Helden van de Toekomst Wim Zielhorst, producent van sportfilms en –documentaires, heeft meer dan 7,5% vijf jaar bij Ajax op het trainingscomplex De Toekomst meegelopen met de trainers, de technische staf en jonge talenten om het unieke Ajax-trainings- korting concept voor de eerste keer in al haar facetten te tonen. DVD 1: De Ajax- op hun speelwijze, DVD 2: De Ajax-opleidingsvisie, DVD 3: Opleiding van 7 tot 12 jaar, bestelling. DVD 4: Opleiding van 12 tot 15 jaar, DVD 5: Opleiding van 15 tot 19 jaar en Bestellen DVD 6: Bonus DVD. kan ook via: Complete set: € 59,95 www.devoetbal- € trainer.nl Voor abonnees van de Voetbaltrainer slechts 55,-

Maar bestellen kan ook via internet op:

Eisma Businessmedia bv, Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden, tel. 088-2944865 www.devoetbaltrainer.nl Voor België: Marimanfootball, Henk Mariman, tel. +32 (0)475584126 www.marimanfootball.be 60_adv:60 23-09-10 15:02 Pagina 60

Hét Voetbalopleidingsplan Van Speelstijl naar Trainingsvormen

Han Berger en Andries Ulderink

Voetbalopleidingsplan De boeken ‘Voetbalopleidingsplan: Speelstijl’ en ‘Voetbal opleidings plan: Trainingsvormen’ zijn hét Speelstijl hulpmiddel bij de invoering van een gestructureerd voetbaltechnisch jeugdbeleid. Aan de hand van hun ervaringen en werkzaamheden bij diverse clubs geven en Andries Ulderink hieraan invulling.

Wat is de clubvisie? Volgens welke lijn willen we straks gaan werken? De gekozen speelstijl wordt in Boek 1 (Speelstijl) op overzichtelijke wijze en aan de hand van veel tactische tekeningen onderverdeeld in ‘opbouwen’, ‘aanvallen’ en ‘verdedigen’. Hierin zit een methodische opbouw. Van de basis naar gedetailleerde afspraken. INCLUSIEF

Hoe ouder de spelers worden, des te meer wordt er www.devoetbaltrainer.nl DEEL 1 gewerkt in linie of individu. Op basis van de uitge- Han Berger en Andries Ulderink diepte speelstijl zijn in Boek 2 (Trainingsvormen) meer Voetbalopleidingsplan dan 50 trainingsvormen op gestructureerde wijze uit- gewerkt. Door middel van een beschrijving van de doelstelling, organisatie, inhoud, variatie, methodiek

Voetbalopleidingsplan T Voetbalopleidingsplan Trainings en coachaccenten krijgt de (jeugd)trainer en Hoofd n Opleiding concrete handvatten om invulling te geven aan een doordachte voetbaltraining of zelfs een vormen jeugdopleiding.

In beide boeken wordt diverse malen verwezen naar de DVD, waarop geanalyseerde fragmenten staan uit

het betaald voetbal. Een beeld zegt immers vaak veel rainingsvorm meer dan 1000 woorden!

Per Boek met 1 DVD € 29,-

INCLUSIEF

www.devoetbaltrainer.nl DEEL2 Setprijs € INCLUSIEF 49,-

Abonnees krijgen 7,5% korting Bestellen kan ook via: op hun bestelling. www.devoetbaltrainer.nl

Maar bestellen kan ook via internet op:

Eisma Businessmedia bv, Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden, tel. 088-2944865 www.devoetbaltrainer.nl Voor België: Marimanfootball, Henk Mariman, tel. +32 (0)475584126 www.marimanfootball.be